Grond weg waterbouw 23

VAKTIJDSCHRIFT OVER CIVIELE TECHNIEK & INFRASTRUCTUUR

I

WWW.GWW-BOUW.NL

Jaargang 5 | nummer 23 | 2015

A9 OMLEGGING BADHOEVEDORP | KENNIS DELEN OVER BETONWEGEN | NATIONA AL WEGENCONGRES 2015 B E T E R E D O O R S T R O M I N G VA N U IT E RWA A R D E N | P R E FA B D E K VO O R V I A D U C T D O O R N B O S L A A N

36th International trade fair for building machines

2 6 SEPTEMBER 2015 | KORTRIJK XPO GWW244 gebruik deze code voor

gratis registratie op

www.modulo.be - 501172-41

www.MATEXPO.com

O P X E T A t M a s u Visit

MEER DAN 350 EXPOSANTEN EN 1.400 MERKEN MACHINES IN VOLLE ACTIE OP DE DEMOZONE UITDAGEND VRACHTWAGENPARCOURS alle machines, voertuigen en toebehoren voor wegenbouw, recyclage, reiniging en burgerlijke bouwkunde

wegenbouw | burgerlijke bouwkunde | bouwmachines | ruwbouw recyclage | bouwvoertuigen | goederenbehandeling | reinigingsmachines organisatie: MATEXPO nv | President Kennedypark 31B | 8500 Kortrijk (BelgiĂŤ) T +32 (0)56 98 07 60 | info@MATEXPO.com | www.MATEXPO.com | facebook.com/matexpo | MATEXPO 2015 wordt ingericht met de medewerking van de Confederatie Bouw en SIGMA

twitter.com/matexpo

Voorwoord

nummer

23

TIENDE DAG VAN DE BOUW Op zaterdag 13 juni jongstleden werden de bouwhekken rondom 175 projecten eenmalig geopend voor het grote publiek tijdens de Dag van de Bouw. Organisator Bouwend Nederland telde niet de verwachte 125.000 bezoekers, maar toch nog een mooi aantal van 90.000 geïnteresseerden tijdens deze tiende editie. Vooral de grote infraprojecten bleken in trek.

Tijdens de tiende Dag van de Bouw kon de organisatie de miljoenste bezoeker verwelkomen, gerekend vanaf de start in 2006. Maxime Verhagen, voorzitter van Bouwend Nederland, is verheugd dat deze dag tot een groot en bekend evenement is uitgegroeid. Ondanks de roerige jaren in de bouwsector wordt de Dag van de Bouw toch ieder jaar weer opnieuw georganiseerd. Dit jaar was er ook weer veel te zien, van klein tot groot, van bouw tot infra, en van heel hoog tot ondergronds.

Diverse infraprojecten staan in de top tien van de best bezochte projecten tijdens de tiende Dag van de Bouw. Zo kon de A2-tunnel in Maastricht rekenen op een grote schare bezoekers, net als de nieuwe snelweg A4 tussen Delft en Schiedam, de Centrale As Hurdegaryp, de Noord-Zuidlijn in Amsterdam en SAAone. Het grootste infraproject van dit moment, SAAone, met als hart de brug bij Almere, was zaterdag 13 juni het decor voor de aftrap van de Dag van de Bouw.

Voorafgaand aan de ‘open dag’ trok Bouwend Nederland met de bouwbus door het land en bezocht vele scholen om ook de jeugd te enthousiasmeren voor de bouwsector. Want, zo stelt Verhagen: “Nederland is nog lang niet af; er moet nog veel gebeuren.” En dat wordt ook de jeugd met de paplepel ingegoten. In het kader van het Jaar van de Ruimte en de Dag van de Bouw organiseerde het Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap namelijk de leerlingenwedstrijd de Atlas van de Toekomst. Leerlingen maakten een kaart van hun Nederland in 2040 en illustreerden dit met tekeningen van de veranderingen in de eigen leefomgeving. De winnaar – klas B1 van het Melanchthon in Schiebroek – mocht de Dag van de Bouw samen met Maxime Verhagen en Annemarie Jorritsma officieel openen bij SAAone.

Kortom, volop positivisme tijdens de tiende editie van de Dag van de Bouw. Een mooi gevoel om aan de vakantie te beginnen en na de bouwvak weer fris en fruitig door te gaan met het verduurzamen van de infrastructuur in ons land. Mede namens Louwers Uitgeversorganisatie wens ik u een fijne vakantie.

Roel van Gils

|5

Vaktijdschrift over civiele techniek & infrastructuur nummer 23 Jaargang 5 | 2015 Verschijnt 6 x per jaar ISSN: 2212-9979

UITGEVER

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 (0)495 450095 E info@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

REDACTIEADRES

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 (0)495 450095 E info@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

08

REDACTIECOÖRDINATOR EN EINDREDACTIE Roel van Gils Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 (0)495 450095

14

23

REDACTIEMEDEWERKERS

Anniek Heijs, Daniëlle Hermans, Jean van Pol, Leo Van Hoorick, Hilda Bosma, Rob Buchholz, Roel van Gils, Lilian Verwoolde, e.a.

BLADMANAGER

Robert Vermanen E r.vermanen@louwersuitgevers.nl

30

SECRETARIAAT

Manuela Depenbrock Sandra Reijnders

42

ADVERTENTIES

Online aanleveren: www.wetransfer.com o.v.v. uitgave en naam Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 (0)495 450095 E traffic@louwersuitgevers.nl

ABONNEMENTSPRIJS

€ 81,00 per jaar excl. BTW ING Bank IBAN NL46INGB0000417165 BIC INGBNL2A t.n.v. Louwers Uitgeversorganisatie BV o.v.v. Grond/Weg/Waterbouw Informatie over abonnementen: T +31 (0)495 450095

A9 op de schop: Met een boog om Badhoevedorp ‘Prikken en inpakken’ ‘ Hoe combineer je disciplines met elkaar?’

Samen slimmer bouwen Verkeer sturen, meten en regelen Gegolfd stalen (vaar)duikers: Licht van gewicht, sterk en duurzaam Duurzaam valondergrondsysteem voor speelplaatsen en sportvelden De Pen

8 11 13 14 15 17 18 20

ADRESWIJZIGINGEN

Schriftelijk tenminste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland

OPZEGGINGEN

Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van op­­zegging is ontvangen, wordt het abonnement auto­matisch met een jaar verlengd.

DOELGROEP

Directies en management van bedrijven uit de infraketen, betrokken ministeries en rijksdiensten, provinciale, gemeentelijke en andere betrokken overheden, landelijke, regionale en lokale organisaties, stichtingen en instellingen m.b.t. wegenbouw, aannemers, ingenieursbureaus en toeleveranciers.

VORMGEVING/ART DIRECTION E studio@louwersuitgevers.nl

DRUKWERK

Drukkerij Hendrix, Peer Niets uit deze uitgave mag worden over­genomen of ver­menig­vuldigd zonder uitdruk­ kelijke toestemming van de uitgever en zon­ der bronvermelding.

Hoewel dit blad op zorg­­vuldige wijze en naar beste weten is samen­gesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledig­heid van de informatie. Zij aan­vaar­den dan ook geen enkele aansprake­lijkheid voor schade, van wel­ke aard ook, die het gevolg is van hande­lingen en/of beslis­singen die gebaseerd zijn op deze informatie.

6|

BETON SPECIAL Kennis delen over betonwegen Meerwaarde uit restbeton Betonwerk N381 mag zich laten zien Betonband met superreflectie Gewapend hogestektebeton voor Galecopperbrug Beton bewust Nederlands keurmerk als mondiaal voorbeeld Keerwanden: het oog wil ook wat Prefab viaducten bepalen beeld N261 Schuren, frezen en opruwen Stationshal onder bestaande viaducten Prefab dek voor viaduct Doornboslaan Hoogwaardige OV-verbinding tussen station Breda en Oosterhout Als maatwerk de standaard is

23 25 26 29 30 32 35 36 39 41 42 45 46

Inhoud

56

60

77

VAKTIJDSCHRIFT OVER CIVIELE TECHNIEK & INFRASTRUCTUUR

I

68

80

Journaal

47

World Water Works: professioneel congres over waterbouwkundige uitdagingen

56

tekst die in de inhoudsopgave komt te staan.

57

Dijkverbetering Kinderdijk-Schoonhovenseveer

60

Nationaal Wegencongres 2015: een must voor infra en gww professionals

63

Riolering leggen anno 2015

65

EXPO TIP: dag van de Openbare Ruimte

66

Vernieuwing Noordzeebrug, een uitdagende klus

68

Programma Stroomlijn: betere doorstroming van uiterwaarden

69

Wie Doet Wat

84

WWW.GWW-BOUW.NL

Jaargang 5 | nummer 23 | 2015

BOUWMATERIEEL

A9 OMLEGGING BADHOEVEDORP | KENNIS DELEN OVER BETONWEGEN | NATIONA AL WEGENCONGRES 2015 B E T E R E D O O R S T R O M I N G VA N U IT E RWA A R D E N | P R E FA B D E K VO O R V I A D U C T D O O R N B O S L A A N

2015058_GWW23 opm.indd 1

Trainingscertificaat voor erkende HND-training in de maak

74

Wiellader van meer dan 100 ton

77

Grondtechniek uitgelicht

78

Eén aanspreekpunt voor de complete keuring

80

MATEXPO 2015: nieuwe ambities

82

11-06-15 11:40

Coverbeeld | A9 omlegging Badhoevedorp, foto Henk Roolvink

|7

BADHOEVEDORP | A9 omlegging

Tekst: Anniek Heijs Beeldmateriaal: Rijkswaterstaat

A9 OP DE SCHOP

Met een boog om Badhoevedorp

De A9 tussen het knooppunt Raasdorp en Badhoevedorp is één van de drukste verkeersaders van Nederland. Niet alleen kruisen de A9 en de A4 elkaar, ook de spoorverbinding met Schiphol en een HOV-lijn bevinden zich hier. De jarenlange verkeerstoename op de A9 heeft er toe geleid dat de leefbaarheid in Badhoevedorp, door geluidsoverlast en een slechte luchtkwaliteit, afnam. En de A9 splitst het dorp in twee delen. Hoog tijd voor actie.

De A9 is in de jaren zestig aangelegd. In Badhoevedorp heeft dit er toe geleid dat de A9 het dorp doorkruist. Dit heeft in de loop der jaren gezorgd voor een vermindering van de leefbaarheid door een matige luchtkwaliteit en geluidsoverlast. “De noodkreet vanuit het dorp is door de overheid opgepakt en in 2000 is men gestart met de eerste verkennende onderzoeken naar de mogelijkheden van het verleggen van de weg buiten het dorp,” vertelt Peter Faas, als omgevingsmanager van Rijkswaterstaat betrokken bij het project. “Na jaren van voorbereiding is in november 2013 de verlegging van start gegaan. Ook het verdwijnen van de huidige A9 door sloop, biedt ruimte aan binnenstedelijke kansen.”

8|

ELF KUNSTWERKEN Een betere doorstroming van het verkeer is een belangrijk speerpunt voor het omleggen van de A9. Met een betere bereikbaarheid van Schiphol en de regio Amsterdam. Rijkswaterstaat heeft voor de uitvoering van dit project de opdracht gegund aan de Combinatie BadhoeverBogen op basis van een Design & Construct-contract. De aannemerscombinatie bestaat uit de bedrijven VolkerWessels, Boskalis en Mourik Groot-Ammers.

BOOGCONSTRUCTIE In november 2013 is de combinatie van start gegaan met het realiseren van de omlegging die wordt voorzien van maar liefst elf kunstwerken: tien

viaducten, variërend in lengte van 30 tot 170 meter en 12 tot 90 meter breed, en een onderdoorgang.

Het nieuwe tracé wordt circa 600 meter ten zuiden van het dorp gelegd en wordt uitgebreid naar 2x3 rijstroken en een vluchtstrook in beide richtingen.

“We hebben gezocht naar een optimaal ontwerp door een drietal viaducten uit te voeren in een boogconstructie,” vertelt Johan van Erk, omgevingsmanager namens de combinatie BadhoeverBogen.

“Op deze locaties voorkomen we betondekken en bijbehorende voegovergangen. Dit heeft voordelen ten aanzien van beheer en onderhoud.”

In de uitvraag van RWS was het voorkomen van betondekken en voegovergangen onderdeel van de EMVI-score.

BADHOEVEDORP | A9 omlegging

Negen kranen tillen de laatste waterleiding op zodat de zevenhonderd meter lange leiding met een ‘snelheid’ van honderd meter per uur onder de A4 en Schiphol-spoorlijn wordt doorgetrokken. Foto’s Rijkswaterstaat

Contouren van de omgelegde A9. In het midden kruist de nieuwe A9 de Sloterweg. In de verte de A4 en knooppunt Badhoevedorp. Aan de linkerkant de Schipholweg en Badhoevedorp. Foto’s Rijkswaterstaat

AFSTEMMING ALS TOVERWOORD “De nieuwe A9 loopt dwars door het buitengebied dat veelal een agrarische bestemming heeft.

Ook wordt er deels gewerkt op het terrein dat onder Schiphol valt. Nog voordat we aan de slag konden vroeg dit alles veel afstemming met de omwonenden en stakeholders zoals Schiphol,” aldus Van Erk. Afstemming blijkt het toverwoord.

Van Erk: “Niet alleen is dit een druk knooppunt qua verkeer, ook de infrastructuur in de grond – de aanwezige kabels en leidingen – vroegen om een gedegen voorbereiding en goede afstemming. Dit is zeer intensief, maar verloopt heel voorspoedig.

De samenwerking tussen alle stakeholders is zonder meer goed.”

BLINDGANGERS “Schiphol blijft bereikbaar tijdens de werkzaamheden,” vult Faas hem aan. “Werkzaamheden waar stremming uit voorkomt, moeten waar mogelijk worden voorkomen. We stimuleren als

Middensteunpunt van het nieuwe viaduct van de S106 over de nieuwe A9 en Schipholweg in de nieuwe aansluiting Badhoevedorp. Foto’s Rijkswaterstaat

opdrachtgever de opdrachtnemer om met een integrale aanpak en planning te komen, om zo overlast op de weg en het spoor tot een minimum te beperken.”

Twee keer is het hele gebied rondom het werk tijdelijk stilgelegd. “Schiphol is in WO II zwaar gebombardeerd. Er is sprake van veel blindgangers in dit gebied. Op basis van historisch onderzoek hebben we een 500- en een 1.000-ponder weten te lokaliseren en door de EOD (Explosieven Opruimingsdienst Defensie) onschadelijk laten maken,” vertelt Van Erk. “Dan ligt zowel het spoor als het verkeer op de A4 toch even stil.

De overlast bleef beperkt, de A4 was één nacht tussen 23:00 uur en 04.00 uur gestremd.”

COMMUNICATIE “Rijkswaterstaat wil laten zien wat er gebeurt.

Daarom is externe communicatie belangrijk. Dit doen we door de omwonenden elke drie maanden met een nieuwsbrief te informeren,” vertelt Faas. “Door alle stakeholders actief te betrekken, is iedereen goed op de hoogte van wat er te gebeuren staat.” Van Erk vult hem aan: “Tijdig en actief informeren is een kleine moeite met groot resultaat.” In 2018 zal de nieuwe A9 gefaseerd in gebruik worden genomen. ❚

|9

Grondverbetering en folietechnieken www.cofra.com

kennis & kunde gebundeld Van Leersum Infra B.V. Haverstraat 76c 2153 GB Nieuw-Vennep Telefoon 0252 347 547 E-mail info@vlinfra.nl Website www.vlinfra.nl

BADHOEVEDORP | A9 omlegging Tekst: Roel van Gils Beeldmateriaal: Cofra

‘Prikken en inpakken’ Combinatie BadhoeverBogen heeft Cofra opdracht gegeven voor het leveren en aanbrengen van de verticale drainage om de zettingstijd van de ondergrond aanzienlijk te versnellen. Tevens is Cofra verantwoordelijk voor het inpakken van acht terpen met AVI-slakken. Wiegert Dijkkamp van Cofra licht de uiteenlopende werkzaamheden toe.

In april 2014 is Cofra al gestart met het aanbrengen van de verticale drainage. “We zijn begonnen bij de aansluiting van de A9 met de A5 bij Raasdorp,” begint Wiegert Dijkkamp. “Vervolgens zijn we van noord naar zuid gegaan en hebben op verschillende locaties bij het knooppunt A4/ A9 Badhoevedorp ‘geprikt’. Nu zijn de drainagewerkzaamheden zo goed als afgerond.” Samen met ViaDrain heeft Cofra zo’n 650.000 strekkende meter aan verticale drains met een lengte van elk zo’n 6 tot 7 meter geïnstalleerd op een oppervlak van in totaal 85.000 m2, verspreid over verschillende locaties. De snelheid waarmee de drains aangebracht werden, lag volgens Dijkkamp behoorlijk hoog. “Daarbij stuitten we soms ook nog op oude wegcunetten van de oorspronkelijke A9 in de ondergrond. Op sommige delen hebben we de harde zandlaag dus eerst moeten voorboren om te kunnen prikken.”

HDPE-FOLIE Naast het aanbrengen van de verticale drainage heeft Cofra ook het afdekken van de terpen met HDPE-folie in opdracht gekregen. Diverse ophogingen in de nieuwe A9 worden gemaakt met secundaire grondstoffen, zogeheten AVI-slakken, een restmateriaal dat vrijkomt na de verbranding van huisvuil in de afvalverwerkende industrie. “In totaal gaat het om acht terpen die op deze manier worden gebouwd tussen 2014 en 2016,” zegt Dijkkamp. “Omdat de AVI-slakken licht verontreinigd zijn, moeten ze worden afgedekt met een 2 millimeter dikke HDPE-folie. Bovenop de taluds heeft de folie gladde structuur, terwijl op de taluds geruwde folie wordt toegepast. In totaal gaat het om 200.000 m2 aan folie, waarvan we al een deel hebben aangebracht. Aangezien de AVI-slakken ook scherpe delen bevatten, wordt voordat we de terpen afdekken met folie eerst een beschermend non-woven geotextiel aangebracht.”

Cofra is het komend jaar dus nog volop actief op en rond het nieuwe deel van de A9. ❚

De AVI-slakken worden afgedicht met HDPE-folie.

| 11

Samen slim groeien.

DĂŠ ambitie van Vialis.

Alleen in nauwe samenwerking kan onze openbare ruimte slim groeien.

Daarom gaan we graag met u in gesprek over duurzame, toekomstgerichte mobiliteit en over oplossingen voor de weg, het water en het spoor.

Want samen komen we verder. www.vialis.nl

BADHOEVEDORP | A9 omlegging Tekst: Jerry Helmers Beeldmateriaal: Van Leersum Infra

OMLEGGING A9 BIJ BADHOEVEDORP, PROCES VAN MINUTIEUZE FASERING

‘ Hoe combineer je disciplines met elkaar?’

‘

Na jarenlang politiek gesteggel is men bij Badhoevedorp van start gegaan. Er wordt gewerkt aan de omlegging van de A9, die medio 2017 moet zijn voltooid. De klus is mega. Van hypermoderne fly-overs tot aan een bijna wiskundige matrix van rijstroken die de doorstroming van het autoverkeer zal garanderen.

Aan het woord is de zichtbaar bevlogen Marco van Leersum, directeur/eigenaar bij Van Leersum Infra uit Nieuw-Vennep, dat is ingehuurd door aannemer CBB, die op haar beurt enkele jaren geleden de aanbesteding won.

Van Leersum Infra is een onafhankelijk civieltechnisch ingenieurs- en adviesbureau. “Hoewel we al veel grote projecten hebben gedaan, speelt bij deze omlegging nog een extra uitdaging,” zegt Van Leersum. “We kunnen het ons namelijk niet permitteren dat Schiphol – als bron van ongekende economische bedrijvigheid – moeilijk of helemaal niet bereikbaar zou worden door de aanpassingen aan de infrastructuur. De uitdaging zit hem dus in het afstemmen van alle belangen en disciplines. En, oog voor detail.”

Precies dat laatste benoemt Van Leersum dan ook als een belangrijk Unique Selling Point van zijn organisatie.

“Voor het project zijn er ter plekke bovendien specifieke ontwerpuitdagingen. Het is namelijk écht zoeken naar ruimte op het bekende Klaverblad. Zo worden de lussen groter gemaakt, natuurlijk ten behoeve van de doorstroming, maar

arco van Leersum op het knooppunt Klaverblad bij BadhoM evedorp dat de komende twee jaar flink in de verbouwing is.

dienen de samenkomende wegen ook dusdanig op elkaar aan te sluiten waardoor de veiligheid van de automobilist gegarandeerd blijft.”

Volgens Van Leersum is er daarom in de projectvoering veel aandacht voor een aspect als ‘raakvlakbeheer’. “Er zijn zo veel partijen (en dus ook zo veel belangen) bij betrokken, dat elk stukje ontwerp op al z’n effecten moet worden bestudeerd. Van de gaten waar kabels doorheen getrokken moeten worden, van de wijze van afwatering tot aan de plaatsing van de geleiderails, de matrixborden, de asfaltering en de verdere bewegwijzering. Het moet allemaal heel nauw passen.”

De planning is strikt. “De winst zit al in het voortraject en bij de juiste mensen die we hebben ingezet. Onze medewerkers hebben niet alleen de juiste expertise in huis maar zijn ook in staat om integrale oplossingen te zoeken. Ze weten dat veel externe factoren van invloed zijn. Hoe combineer je verschillende disciplines met elkaar?”

Het Vennepse Infrabureau is dus in staat om het gehele traject van verkenningsfase tot realisatie-

fase vakkundig te ontwerpen en/of te begeleiden.

Daarvoor beschikt het over adviseurs en projectleiders die een dergelijk project niet alleen kunnen opzetten maar ook kunnen leiden, inclusief de inen externe communicatie. “Ook hebben we veel expertise in het vervaardigen van 3D ontwerpmodellen. Het visualiseren en animeren van het ontwerp staat bij ons altijd op de agenda.”

Verdere technische ontwikkelingen zullen echter het wegenbouwvak gaan veranderen, zo meent Van Leersum. “Over 20 jaar rijden auto’s zelfstandiger. De daartoe benodigde techniek moet ook in het wegdek worden ingebouwd. Het snelwegontwerp zal dus veranderen. Dat zal het vak interessanter maken. Maar de bottomline blijft staan: we helpen de automobilist veilig van A naar B.” ❚

Van Leersum Infra is per 1 juli verhuisd naar een nieuw adres t.w. Haverstraat 76, 2153 GB Nieuw-Vennep

| 13

BADHOEVEDORP | A9 omlegging Tekst: Roel van Gils Beeldmateriaal: Spanberg

Samen slimmer bouwen

Ten behoeve van de omlegging A9 Badhoevedorp wordt in opdracht van Rijkswaterstaat een vijftiental kunstwerken gerealiseerd. Als pilotproject tussen combinatie BadhoeverBogen en wapeningscentrale Spanberg heeft de wapeningscentrale voor twee kunstwerken de complete wapening uitgetekend. Een unieke situatie voor Nederlandse begrippen.

Dennis Knaap van Spanberg en Jord Groot van combinatie BadhoeverBogen lichten de unieke samenwerking toe.

We hebben het vertrouwen gekregen van de combinatie om de wapening volledig zelf uit te tekenen, zegt Dennis Knaap. “Normaliter zet een wapeningscentrale alleen een buigstaat op papier en mogelijk waar nodig werken ze eventuele knelpunten uit. Het op deze schaal uitwerken van de complete wapening is nog niet eerder gebeurd.

Door onze manier van werken zijn wij op dit werk op basis van de tonsprijs misschien duurder dan de concurrentie, maar uiteindelijk heeft combinatie BadhoeverBogen voor deze methode gekozen om de doorlooptijden in uitvoering te kunnen verkorten.”

WAPENINGSTEKENINGEN Een constructeur heeft bepaalde ideeën, die niet altijd stroken met de ideeën van de vlechter, meent Knaap. “De vlechter is echter uiteindelijk degene

14 |

met de praktische kennis en weet wat wel of niet mogelijk is in de uitvoering, ook in relatie tot de Arbowetgeving. Om in dit proces meer structuur aan te brengen, is het zaak vroegtijdig overleg te plegen binnen het projectteam als het gaat om het ontwikkelen van de wapeningstekeningen. Op die manier worden de wapeningstekeningen niet alleen op een goed niveau geproduceerd, maar worden tevens de werkmethodes goed besproken.”

Door het uittekenen van de wapening worden doorlooptijden in de uitvoering verkort en faalkosten tot een minimum gereduceerd, stelt Jord Groot namens de combinatie. “Alle kennis en kunde van de specialisten in het proces, waaronder de aannemer, vlechter en constructeur, worden samengebracht en leidt tot een prachtig resultaat in tijd, geld, kwaliteit en veiligheid. We

kunnen op deze manier samen slimmer bouwen.”

Doordat de wapening 3D en op werkelijke dikte wordt uitgetekend, worden knelpunten in voorbereiding al herkend en kunnen we direct oplossingen aandragen, stelt Knaap. “En dankzij het toepassen van prefab onderdelen wordt de kistinzet verminderd en verkort. Ook dat geeft kortere doorlooptijden op de bouw. In totaal leveren we circa 3.100 ton wapening op het totale project van vijftien kunstwerken.”

Combinatie BadhoeverBogen heeft de werkzaamheden van Spanberg in een klanttevredenheidsonderzoek met een 8 beoordeeld. De wapeningscentrale is content dat zij het in hun gestelde vertrouwen heeft kunnen waarmaken. Inmiddels heeft Spanberg meerdere projecten in opdracht waarbij de wapening volledig wordt uitgetekend. ❚

BADHOEVEDORP | A9 omlegging Tekst: Roel van Gils Beeldmateriaal: Vialis

Verkeer sturen, meten en regelen De wegaanpassing van de A9 bij Badhoevedorp vergt ook een grondige aanpassing aan de systemen voor het dynamisch verkeers– management. Vialis is verantwoordelijk voor het ontwerpen en realiseren van deze systemen. Om alle installaties ten behoeve van het sturen, meten en regelen van het verkeer zo efficiënt mogelijk in te richten werkt Vialis - als onderdeel van de combinatie BadhoeverBogen - samen in een BIM-model.

De A9 bij Badhoevedorp is een vrij compact en druk knooppunt, ook als het gaat om de infrastructuur, zegt Arnold van Velzen van Vialis. “Het knooppunt ligt namelijk dichtbij de verkeerscentrale in Velsen.

Dat brengt de nodige risico’s met zich mee, want bij problemen tref je dus een groter gebied in Noord-Holland. Het is ons er dus alles aan gelegen om het bestaand kabelnetwerk niet te raken tijdens het bouwen. Binnen onze scope valt het ontwerpen en realiseren van de openbare verlichting, verkeerssignalering en alle installaties op en langs de weg, zoals voedingskasten, portalen en de bekende blauwe bewegwijzeringsborden. Ook zijn we verantwoordelijk voor de aansluitingen en koppelingen met de verkeerscentrale in Velsen via een nieuwe glasvezelverbinding.”

KILOMETERS AAN KABELS De bestaande dertig portalen rondom het knooppunt worden volgens Van Velzen bijna allemaal vervangen. “We plaatsen 25 camerasystemen, zo’n 600 lichtmasten en drie verkeersregelinstal-

laties. Ook verzorgen we de toeritdoseerinstallatie bij de oprit naar de A9 en brengen we 250 lusparen aan in de weg om de snelheid en intensiteit van het verkeer te meten. Al deze systemen verlangen de nodige kilometers aan kabels (60 kilometer koperkabel en 20 kilometer glasvezelkabel).” Daarnaast is het de taak van Vialis om het bestaande verkeersmanagementsysteem gedurende de uitvoering in bedrijf te houden.

“Dat betekent effectief en ‘lean’ plannen om de doorstroming te garanderen,” stelt Van Velzen.

“Best een uitdaging, gezien de vele stakeholders, waaronder ook vliegveld Schiphol. Voor werkzaamheden op hoogte moeten bijvoorbeeld speciale vergunningen aangevraagd te worden.”

in kaart gebracht en we kunnen lichteffecten en camerabeelden simuleren. Op die manier worden cameraposities exact bepaald en kunnen we in het voortraject bekijken of verkeers- en matrixborden vanaf een bepaalde afstand goed zichtbaar zijn. Dat resulteert uiteindelijk in een korte doorlooptijd en een kortere bouwperiode.” ❚

Het werken in een BIM-omgeving brengt volgens Van Velzen vele voordelen met zich mee.

“Raakvlakken tussen de werkzaamheden van de verschillende partijen worden zodoende perfect

| 15

Van duikerbuis tot verkeerstunnel SPIROsol (DN 2,3 m) en Super Cor (4,8 x 2,4 m) Project A9 omlegging bij Badhoevedorp

Gegolfd Staal, Geweldig Sterk en Duurzaam Innovatief!

T. 010-5242650 I. www.gegolfdstaal.nl E. infobct@bergschenhoek-ct.com Member of BERGSCHENHOEK GROEP

CO2-PRESTATIELADDER Š Niveau 3

Het meest complete overzicht van leveranciers online Staat u als leverancier nog niet op www.gww-bouw.nl?

Neem dan contact op met Robert Vermanen: T +31 (0)495 450095 E r.vermanen@louwersuitgevers.nl

BADHOEVEDORP | A9 omlegging Tekst: Roel van Gils Beeldmateriaal: Bergschenhoek Civiele Techniek

GEGOLFD STALEN (VAAR)DUIKERS:

Licht van gewicht, sterk en duurzaam Kunstwerken, zoals (vaar)duikers en tunnels, worden over het algemeen veelal uitgevoerd in beton. Zodra de aannemer de vrijheid heeft in de keuze van het materiaal, wordt steeds vaker gekozen voor lichtgewicht gegolfd stalen duiker- en tunnelconstructies. In opdracht van Combinatie BadhoeverBogen (CBB) realiseert Bergschenhoek Civiele Techniek een tiental SPIROsol (vaar)duikers en twee Super Cor gegolfd stalen vaarduikers ten behoeve van de omlegging A9.

We zijn door de aannemerscombinatie al in een vroeg stadium benaderd, vertelt Robbert Kamphorst van Bergschenhoek Civiele Techniek.

“Dat had te maken met de ervaringen die zijn opgedaan met gegolfd stalen (vaar)duikers bij het verbreden van de A2 tussen Holendrecht en Maarssen. Dat project hebben we met partijen gerealiseerd, die nu ook deel uitmaken van de aannemerscombinatie BadhoeverBogen. Met name vanwege de levensduur eis van meer dan honderd jaar is gevraagd of wij – daar waar mogelijk – een alternatief voor beton konden aandragen. Dat heeft geleid tot het realiseren van de twaalf kunstwerken, waarbij we tevens nauw betrokken zijn bij het ontwerp en optimalisatie van deze (vaar)duikers.”

SPIROSOL Gegolfd stalen duikerbuizen zijn circa tien keer lichter dan beton en behoeven slechts een grondverbetering als fundering. Bergschenhoek Civiele Techniek levert de (vaar)duikers in alle soorten en maten. “In dit geval is gekozen voor onze SPIROsol-variant tot een diameter van 3 meter, voorzien van een hoogwaardige polyethyleen coating,” licht Kamphorst toe. “De duikers worden gelegd met buiselementen tot 12 meter lengte, waarmee tot 80 meter duiker in twee dagen aangelegd kan worden.”

en al geplaatst voordat de voorbelasting wordt aangebracht om de zettingen versneld te realiseren. Door de grotere afmetingen van de (vaar) duikers voldoen deze na de optredende zettingen nog steeds aan de in de vraagspecificatie genoemde randvoorwaarden. Dat brengt volgens Kamphorst in aanschaf iets hogere kosten met zich mee, maar betaalt zich uiteindelijk dubbel en dwars terug. “Na het zetten van de grond, hoef je namelijk niet meer opnieuw een gat in het cunet te graven om de duiker aan te brengen. In het geval bij de A9 gaat het tot hoogten van 9 meter.

Gegolfd stalen (vaar)duikers geven in uitvoering enorm veel voordelen, benadrukt Kamphorst.

“Bovendien is het onderhoud nihil; er zijn geen voegovergangen en geen stootplaten benodigd.

Geen onderhoud betekent minder voertuigverliesuren. Daarnaast is er voor de aannemerscombinatie een geverifieerde LCA van SPIROsol beschikbaar waarmee exact de milieueffecten van het toepassen van SPIROsol in het ontwerp zichtbaar worden gemaakt.’’ ❚

SUPER COR “De vaarduikerconstructies zijn opgebouwd uit gegolfd stalen plaatelementen, die in de fabriek worden voorzien van een golfprofiel en in de juiste toog gevormd. Daarna wordt het staal verzinkt en vervolgens geheel voorzien van een duurzame epoxy-coating.” Om tijdswinst te behalen en uiteindelijk ook de kosten te verlagen, wordt de duikerconstructie bij de A9 in een grotere diameter uitgevoerd dan geëist in de randvoorwaarden

Het onderhoud aan gegolfd stalen (vaar)duikers is nihil; er zijn geen voegovergangen en geen stootplaten benodigd.

| 17

ROTTERDAM | Valondergrondsysteem

Tekst: Jean van Pol | Beeldmateriaal: Technoah BV

Duurzaam valondergrondsysteem voor speelplaatsen en sportvelden Voor speelplaatsen en sportvelden is een veilige, valdempende ondergrond essentieel. Dé oplossing hiervoor is het Tisanos-systeem, een kunstgras valondergrondsysteem voor duurzame veiligheid op speelplaatsen en sportvelden. Producent van dit internationaal beproefde veiligheidsconcept is Technoah BV in Rotterdam, gespecialiseerd in rubber en kunststof producten.

Technoah opereert zowel op de lokale als internationale markt. Het assortiment rubber en kunststof producten vindt voornamelijk zijn weg naar de sectoren industrie en sport & leisure. Voor elk product geldt dat het wordt ontworpen volgens specificatie van de klant en dat het voldoet aan de aller strengste internationale (veiligheids)normen. Een goed voorbeeld van zo'n innovatief product voor de sector sport & leisure is het Tisanos-systeem waarin technologische voorsprong, veiligheid en kwaliteit hand in hand gaan. “Dit internationaal beproefde valondergrondsysteem hebben wij ontwikkeld in nauwe samenwerking met onze Amerikaanse partneronderneming Brock en wordt onder licentie geproduceerd door Wolters Kunststoffen in Enter,” zegt sales manager Danny Coert van Technoah.

“Het Tisanos-systeem bestaat uit in diverse kleuren leverbaar kunstgras in combinatie met PlayBase™-, een duurzaam basissysteem van onderling te

18 |

verbinden panelen. Vooral voor speelplaatsen biedt het een veel natuurlijker ondergrond dan bijvoorbeeld rubber tegels. Het Tisanos-systeem is daarmee dé oplossing voor duurzame veiligheid op speelplaatsen en sportvelden. Het biedt dan ook uitkomst voor terreininrichters in binnen- en buitenland.”

VALBESCHERMING Met het Tisanos-systeem wordt een uitstekende valbescherming bereikt.

“Dat is essentieel met het oog op de steeds strenger wordende veiligheidseisen voor speelplaatsen, zoals vastgelegd in EN1177 en de H.I.C. (Head Injury Criterion),” verduidelijkt Danny Coert. “Deze regels schrijven onder meer voor dat de bodem onder speeltoestellen voldoende schokdempende eigenschappen moeten bezitten als de vrije valhoogte meer dan

ROTTERDAM | Valondergrondsysteem

'De PlayBase™-panelen zijn voorzien van het cradle to cradlecertificaat. Hiermee draagt Technoach BV haar steentje bij aan een duurzame samenleving' 60 centimeter is. Met name de kans op hersenletsel weegt daarbij zwaar: hoe hoger het speeltoestel, hoe beter de schokdempende eigenschappen van de ondergrond moeten zijn. Welnu, de schokabsorberende noppen aan de onderkant van de PlayBase™-panelen zijn, samen met het unieke overlappende verbindingssysteem, specifiek ontworpen om aan deze internationale veiligheidseisen te voldoen. Dit draagt bij aan een groot veiligheidsgevoel bij de gebruikers van de speeltoestellen.”

MILIEUVRIENDELIJK Afgezien van een veilige valondergrond, beschikt het Tisanos-systeem nog over veel méér gunstige producteigenschappen. “Zo garandeert het systeem een uitstekende verticale en horizontale drainage wat resulteert in een efficiënte en betrouwbare afwatering. Hierdoor blijft het gras droog, zelfs onder slechte weersomstandigheden,” vervolgt Danny Coert. “Het kunstgras, leverbaar in de kleuren groen, geel, rood, blauw en wit, is gevuld met speciaal kwartszand dat zorgt voor stabiliteit en energie-absorptie. Ook is het systeem, dat geschikt is voor elk klimaat, makkelijk te installeren en kostengunstig in het onderhoud. Het vormt tevens een thermische isolatielaag en het kan worden geïnstalleerd op elke ondergrond, waaronder beton, steen, asfalt, compact zand of grind. Tijdens hun levensduur nemen de componenten van het Tisanos-systeem niet af in kwaliteit en ze zijn optimaal bestand tegen bacteriën, schimmels en chemicaliën. Een van

Afgezien van een veilige valondergrond, garandeert het Tisanos-systeem een uitstekende verticale en horizontale drainage.

de grootste pluspunten van het Tisanos-systeem is echter de milieuvriendelijkheid: het polypropyleen kunstgras is gemaakt van honderd procent niet-giftige materialen. Daarnaast zijn de PlayBase™-panelen, waarvoor een verzekerde garantie van maar liefst 20 jaar geldt, volledig recyclebaar.”

CRADLE TO CRADLE-CERTIFICAAT Na decennia van gebruik kunnen de PlayBase™-panelen eenvoudig worden verwijderd, schoongemaakt en klaargemaakt voor een nieuw leven als hoogwaardig, duurzaam materiaal met minimaal gebruik van energie of afval. “De panelen kunnen worden verwerkt tot andere kwaliteitsproducten, zonder gebruik te maken van nieuwe fossiele brandstoffen. Niet voor niets is PlayBase™ voorzien van het cradle to cradle-certificaat,” zegt een trotse Danny Coert. “De centrale gedachte van de cradle to cradle-filosofie is dat alle gebruikte materialen na beëindiging van hun levensduur weer nuttig kunnen worden toegepast in een ander product, en dat alles zonder kwaliteitsverlies of restafval. In dat opzicht gaat cradle to cradle dus nog een stap verder dan recycling waardoor er geen afvalkosten ontstaan en het milieu op geen enkele manier wordt belast. Het begrip cradle to cradle houdt dus in dat je alles volledig recyclet: van wieg tot wieg. Hiermee onderstreept Technoah eens te meer dat het duurzaamheid hoog in het vaandel heeft staan. Op die manier dragen wij ons steentje bij aan een milieuvriendelijke samenleving.” ❚

| 19

DE PEN

20 |

DE PEN

Wilbert Bonhof Hoofd werkvoorbereider GWW Badhoeverbogen

Brompot of dromer?

Zoals u weet is deze maand de parlementaire enquête Fyra gestart. De enquêtecommissie onderzoekt de aanbestedingen van het vervoer over de HSL-zuid en uitbesteding van de bouw van de treinen aan AnsaldoBreda.

Dit bericht riep bij mij de herinnering op van een soortgelijke enquête in onze sector en de veranderingen in het inkoopbeleid van de overheid sindsdien. Iedere aannemer heeft een mening over de manier waarop het inkoopbeleid wordt uitgevoerd. Mijn pleidooi is dat aannemers het beleid niet alleen moeten bekritiseren, maar zich ook moeten laten inspireren. De Pen wijd ik hieraan.

Want in hoeverre doen aannemers het wezenlijk anders dan de overheid voorheen? Naar mijn idee is er opvallend weinig verschil. De opdrachten worden gespecificeerd en de geselecteerde leveranciers doen een prijsaanbieding. Een rituele onderhandeling volgt en de laagste aanbieder is gevonden. Bij een geïntegreerde opdracht maakt de aannemer eerst zelf de ontwerpen, waarna op dezelfde traditionele manier wordt ingekocht. Maar waarom blijven aannemers op deze manier prijsinkopen? Ik geloof dat samenwerken de voorwaarde voor succes is in onze sector. Als aannemer ben jij de regisseur van dit proces en moet je de juiste partijen bij elkaar brengen. Professioneel inkopen speelt hierin een cruciale rol.

In mijn ideaalbeeld is ketensamenwerking de inkoopstrategie. De eerste stap hierin is door een vraag in de markt te zetten die ruimte en vrijheid biedt aan leveranciers om zich niet alleen op prijs, maar ook op kwaliteit te onderscheiden. Zij kunnen hierdoor beter inspelen op het bedrijfsproces en de specifieke projectuitdagingen.

PRAKTIJK De afgelopen twee jaar ben ikzelf betrokken geweest bij verschillende inkopen met een bredere vraag. Ik licht hieronder twee voorbeelden toe om bovenstaande uiteenzetting verder te illustreren. Bij beide marktbenaderingen bestond de uitvraag uit een programma van eisen en een referentieontwerp. Het eerste voorbeeld betreft de integrale opdracht voor het ontwerpen, fabriceren en monteren van vaarduikers. De inkoop

hiervan heeft geresulteerd in aanbiedingen waarin verfrissende ideeën voor het optimaliseren van de ontwerpen (duikerprofielen en lengten), aanlegmomenten en uitvoeringsmethoden naar voren kwam. Het was niet alleen mooi om te zien dat deze ideeën ook daadwerkelijk in de uitvoering zichtbaar waren, maar des te meer dat deze manier van inkoop tot een vergaande samenwerking heeft geleid. Om nog maar niet te spreken over de positieve inkoopverschillen!

Het andere meer recente voorbeeld betreft het leveren van rioleringsmaterialen. Naast de eenheidsprijzen is aan de leveranciers gevraagd welke kansen zij zien voor het optimaliseren van het referentieontwerp. Ik heb de gesprekken met de leveranciers als verassend ervaren, want wat bleek, twee van de zes partijen slaagden erin om het gesprek vanuit de behoefte van ons als klant aan te gaan. Hierdoor deden deze partijen uiteindelijk ook de meest interessante aanbiedingen. De leverancier waar uiteindelijk voor gekozen is, heeft op basis van de kansen ook financieel de meest aantrekkelijke aanbieding gedaan.

Na deze praktijkvoorbeelden zult u begrijpen waarom ik geboeid ben door de inkoopresultaten en opgedane ervaringen. Zoals ik in het begin noemde, pleit ik dat aannemers inspiratie uit het inkoopbeleid van de overheid moeten halen. Met deze manier van inkopen ontstaat meer ruimte voor creatieve oplossingen en een andere dimensie van samenwerking die financieel voor aantrekkelijker resultaten zorgt.

Deze wijze van inkopen kan een basis leggen voor samenwerking, maar zorgt niet per definitie voor het daadwerkelijke succes van de samenwerking. Dit is mijns inziens ook sterk afhankelijk van de dynamiek tussen de betrokken personen. ❚

De Pen wordt doorgegeven aan: Floor Hilgers, eigenaresse van Floor Advies Coaching Training B.V.

| 21

2015 KENNIS DELEN

29 09 2015

1931 Congrescentrum Brabanthallen ’s-Hertogenbosch

WWW.BETONWEGENDAG.NL Advertentie BWD GWW.indd 1

26-05-15 10:09

Master Builders Solutions van BASF

• Betonrepararatie • Betonbescherming • Betonindustrie • Waterafdichting • Tunnelbouw

Kijk voor uw oplossingen op master-builders-solutions.basf.nl Of bel direct voor advies: T +31 (0)162 42 51 90

GWW-197x130.indd 1

29-01-15 11:46

Tekst: Roel van Gils Beeldmateriaal: Cement&BetonCentrum

Kennis delen over betonwegen Kennis delen over betonwegen en -verhardingen, dat is het uitgangspunt van het Kennisplatform Betonwegen, een initiatief van het Cement&BetonCentrum en CROW, en wordt ondersteund door de Commissie Cementbeton Wegenbouw van Bouwend Nederland. En dat kennis delen gebeurt op velerlei manieren. Zo waren op 12 mei jongstleden de leden van het platform te gast in Eindhoven om een busbaanproject te bekijken; wordt onderzoek gedaan naar de geluidsreductie van betonwegen en staat de tweejaarlijkse Betonwegendag weer op de planning.

Beton kan een zeer hoge belasting aan, is immuun voor spoorvorming en behoeft nagenoeg geen onderhoud.

Het Kennisplatform Betonwegen organiseert jaarlijkse verschillende themabijeenkomsten voor zijn leden. “Recent hebben we onze leden de mogelijkheid geboden om in Eindhoven een nieuwe HOV-busbaan te gaan bekijken, met vooraf presentaties over dit project en discussie over ontwerpdetails en uitvoering. Deze vrijliggende busbaan is uitgevoerd in beton.” Waarom beton? Dat is volgens Wim Kramer van het Cement&BetonCentrum een logische keuze.

“Bussen worden tot zwaar verkeer gerekend als het gaat om de belasting en het wringen van de banden. Ze rijden bovendien altijd in hetzelfde spoor.

Beton kan een zeer hoge belasting aan, is immuun voor spoorvorming en behoeft nagenoeg geen onderhoud. Voor de gemeente Eindhoven is de standaard: busbanen in beton.”

GELUIDSREDUCTIE Het Cement&BetonCentrum en haar partners houden zich ook bezig met de wet- en regelgeving omtrent betonwegen en -verhardingen. Wim Kramer: “We laten momenteel het Cwegdek voor uitgeborsteld beton onderzoeken. De totale geluidsproductie van een weg hangt enerzijds af van de hoeveelheid verkeer en de snelheid ervan, en anderzijds van het wegdektype. Daarbij geldt sinds 2012 niet alleen de geluidreductie vlak na aanleg (Cinitieel), maar ook de afname ervan in de tijd (Ctijd). Met de term Cwegdek in het Reken- en Meetvoorschrift geluid 2012, wordt aangegeven hoeveel dBA het wegdek luider of stiller is dan een referentiewegdektype. Van de gemiddelde afname in geluidsreductie per jaar van uitgeborsteld beton zijn weinig gegevens bekend, er worden aannames gedaan. Aannames die niet meer representatief zijn voor de huidige stand der techniek,” vindt Kramer. “De vereiste metingen worden uitgevoerd op onder meer de N285 in West-Brabant, waar in 1994

een wegvak is aangelegd met uitgeborsteld beton, evenals in 2006 en 2008.

Op die manier kunnen we de gemiddelde afname van geluidsreductie over 22 jaar vaststellen. De resultaten van het onderzoek zullen we presenteren op de Betonwegendag 2015, die op 29 september 2015 is gepland. Net als de twee voorgaande edities is de organisatie weer in handen van het Cement&BetonCentrum in samenwerking met Bouwend Nederland en CROW. De toegangsprijs bedraagt 225 euro. Leden van het Kennisplatform Betonwegen betalen 195 euro. Lunch, koffie, thee en een netwerkborrel zijn bij de prijs inbegrepen.”

Een lidmaatschap van het Kennisplatform Beton biedt volgens Wim Kramer vele voordelen. “Behalve korting op de entreeprijs van de Betonwegendag en toegang tot de themabijeenkomsten, heeft men tevens gratis toegang tot de uitgebreide CROW-kennismodule ‘Betonverhardingen’, een digitale dienst waarvoor normaliter betaald dient te worden. En nu komt het, het lidmaatschap van het kennisplatform is zelf ook helemaal gratis.” ❚

| 23

www.gww-bouw.nl De meest complete website over civiele techniek & infrastructuur gww-bouw.nl heeft naast het veelzijdige vaktijdschrift een nieuwe en up-to-date website. Het is alweer een aantal jaren het toonaangevende platform over civiele techniek & infrastructuur.

Zes keer per jaar wordt de vakman en -vrouw geïnformeerd over actuele projecten, vakinformatie, productnieuws, techniek, design, regelgeving en alle overige informatie van de gerenommeerde producenten en leveranciers.

Laat u dagelijks informeren over het laatste vaknieuws met gww-bouw.nl; Het nieuwe platform over

Een platform volgens de allerlaatste technologieën, voor de professional die 365 dagen per jaar op de hoogte wil blijven van actuele projecten en ontwikkelingen. Het biedt de meest actuele project- en productnieuws.

Wanneer bedrijven in en rond de infraketen, betrokken ministeries en rijksdiensten, gemeenten, provincies en andere betrokken overheden, landelijke, regionale en lokale organisaties partners zoeken en zich oriënteren, dan beginnen ze veelal bij gww-bouw.nl voor referentieprojecten, producten en oplossingen. Aanbieders die op de website vermeld staan, genereren hiermee waardevolle leads.

GWW-BOUW.NL is de kern, de plek waar alles samenkomt.

Iedere serieuze ondernemer en marketeer zet tegenwoordig internet in, om zijn doelgroepen optimaal te bereiken.

Wij adviseren en helpen u graag op weg, om het platform dat GWW-BOUW.NL u biedt op de meest effectieve wijze in te zetten.

Wat krijgt u terug voor een goede online positionering?

U verhoogt de vindbaarheid op Google voor uw website U stuurt mensen direct door naar uw website U vergroot uw naamsbekendheid U wordt verbonden met uw directe doelgroep

Homepage Top Banner 175 x 110 pix, 72 dpi

- Publicatie van uw persberichten op de nieuwspagina (zelf aan te leveren) - Bedrijfspresentatie in bedrijvenindex - Automatische koppelingen naar eerder gepubliceerde artikelen - Looptijd 12 maanden

EG/ GROND/W W heeft WATERBOU eelzijdige naast dit v ft een vaktijdschri up-to-date nieuwe en website!!

Homepage Leaderbord Banner 728 x 90 pix, 72 dpi

- Publicatie van uw persberichten op de nieuwspagina (zelf aan te leveren) - Bedrijfspresentatie in bedrijvenindex - Automatische koppelingen naar eerder gepubliceerde artikelen - Maximaal 3 deelnemers - Looptijd 12 maanden

Homepage Sidebar Banner 300 x 200 pix, 72 dpi

- Publicatie van uw persberichten op de nieuwspagina (zelf aan te leveren) - Bedrijfspresentatie in bedrijvenindex - Automatische koppelingen naar eerder gepubliceerde artikelen - Animerend - Maximaal 5 deelnemers - Looptijd 12 maanden

Neem voor meer informatie contact op met Robert Vermanen, tel. +31 (0)495 450095

Tekst: Roel van Gils Beeldmateriaal: MT Mediadesign / Betonblock

Meerwaarde uit restbeton Een betonconstructie naar behoefte kunnen veranderen? Dat schept bouwmogelijkheden die met gestort beton niet uitvoerbaar zijn.

Met de stalen mallen van BETONBLOCK® kan eenvoudig een herplaatsbaar stapelsysteem worden geproduceerd met onbegrensde uitbreidingsmogelijkheden. Een meerwaarde uit restbeton.

BETONBLOCK® heeft goed nagedacht over een manier om meerwaarde te halen uit overgebleven beton, door de resten te verwerken tot een eenvoudig, maar zeer efficiënt bijproduct dat niet alleen de verwijderingskosten vermindert, maar tevens een optionele bron van inkomsten biedt. Beton wordt flexibel met de stalen mallen van BETONBLOCK®.

CONSTRUCTIESTAAL De mallen zijn gemaakt van hoge kwaliteit laag-gelegeerd constructiestaal met een lange duurzaamheid door de poedercoating afwerking. Sinds de eerste generatie van de stalen mallen twintig jaar geleden, is door innovatie het ontwerp en de werkzaamheid sterk verbeterd, waardoor het BETONBLOCK® systeem het snelst groeiende systeem is van de hedendaagse markt.

Het is niet zonder reden dat BETONBLOCK® marktleider is met meer dan 3.000 klanten in 35 landen wereldwijd. Klanten waarderen de hoge kwaliteit van het product en de snelle levering uit voorraad. De nauwe samenwerking met eindgebruikers door de jaren heen helpt om snel te reageren op vragen uit de markt.

kunnen blokken in verschillende afmetingen worden geproduceerd. Trapmodellen en mallen met afgeronde hoeken scheppen weer andere mogelijkheden.

Om ook de efficiëntie en kosteneffectiviteit op bouwplaatsen te verbeteren heeft BETONBLOCK® een reeks van accessoires ontwikkeld die het transporteren en/of navigeren van elk type blok in de juiste positie vergemakkelijkt, terwijl voor betonplaten een speciale lift en draaimechanisme is ontworpen.

WIN-WIN SITUATIE BETONBLOCK® stalen mallen zijn een goede investering: • Kostenbesparing door vermindering van restafval en verwijderingskosten • Extra inkomsten door de productie van een verkoopbaar bijproduct • Breed aanbod van modellen en afmetingen • Beste prijs-kwaliteitverhouding • One-stop shop voor mallen en transport accessoires ❚

VERSCHEIDENHEID AAN VORMEN Mede dankzij de goede samenwerking met klanten is een steeds grotere verscheidenheid aan vormen en afmetingen verkrijgbaar, en door het gebruik van formliners is er meer mogelijk op het gebied van esthetische structuren. Met een standaardformaat mal en het gebruik van één of meerdere deelwanden De mallen zijn gemaakt van hoge kwaliteit laag-gelegeerd constructiestaal.

| 25

'Wandbekisting VARIO GT24. Hier is een gedeelte van de bekisting te zien met daarnaast een reeds gestort gedeelte van de wand'

Tekst: Jean van Pol Beeldmateriaal: Peri Nederland BV

Betonwerk N381 mag zich laten zien De N381, een belangrijke verbinding voor het verkeer van Drachten naar de Drentse grens, ging het afgelopen jaar op de schop. Voor de diverse kunstwerken, waaronder onderdoorgangen, viaducten en bruggen, levert PERI Nederland B.V. een grote diversiteit aan bekistingsen ondersteuningssystemen. Vooral aan de esthetische kwaliteit van het beton worden hoge eisen gesteld.

PERI Nederland is onderdeel van PERI, 's werelds grootste producent van bekistings- en steigersystemen. Een belangrijke bedrijfsactiviteit is het verhuur van dergelijke systemen aan de Nederlandse bouwwereld. “Hoewel wij standaard systemen leveren, is elk project maatwerk,” zegt Tjerk Janssen, constructeur bij PERI Nederland. “Op basis van ons ontwerpvoorstel en de engineering van de bekisting of ondersteuning gaat de uitvoerend aannemer aan de slag met het realiseren van het betonwerk. Het grote voordeel voor de klant is dat onze systemen bestaan uit standaard huurcomponenten die na

26 |

gebruik weer aan ons worden geretourneerd. Hierdoor kunnen wij de klant de meest kostengunstige oplossing bieden en zijn wij optimaal in staat om flexibel in te spelen op zijn specifieke wensen.”

VEELZIJDIG De N381 wordt over een afstand van 27 kilometer omgevormd tot een weg met uitsluitend ongelijkvloerse kruisingen, zoals tunnels en viaducten. Voor de realisatie van dit project leverde PERI aan opdrachtgever en aannemers-

Resultaat van de kolommen en pijlerbalk, gerealiseerd met het TRIO paneelbekistingssysteem.

combinatie Mobilis-JJ de Vries een grote diversiteit aan systemen. “Zo hebben wij voor de wandbekisting zowel het paneelbekistingsysteem TRIO als de VARIO GT24 toegepast; de GT24 is een veelzijdige bekistingdrager die als hoofdbouwonderdeel bij vloer- en wandbekisting doorslaggevend is voor een rendabele bekisting. Deze beide systemen zijn ook voor de kolombekisting toegepast. Bij sommige onderdelen van kunstwerken, zoals de pijlerbalken, viel de keuze op het MULTIPROP-systeem met zijn extra hoge draagkracht.

En bij weer andere kunstwerken was een combinatie van MULTIPROP en het lichtgewicht PERI UP Rosett-systeem de beste oplossing. Wat al deze systemen gemeen hebben, is dat ze bijdragen aan een hoge mate van efficiency, want ze maken het bekistingsproces in de bouwsector sneller, lichter én veiliger.”

centerpennenpatroon,” vervolgt Tjerk Janssen. “Dit patroon in de bekisting zorgt voor een bepaalde afdruk in de betonwand, die zichtbaar zal zijn nadat de bekisting is verwijderd. De uitdaging voor ons hierbij was om de bekisting op zo'n manier te ontwerpen dat die naderhand een mooi, strak ogend patroon geeft in de betonwand. Bij deze onderdoorgang zijn we ruimschoots in die opzet geslaagd.” ❚

STRAKKE BETONWAND Een belangrijk aandachtspunt bij de kunstwerken van de N381 was de esthetische kwaliteit van het betonwerk. “In het kader van de CUR-Aanbeveling 100 werden hoge eisen gesteld aan het zichtbare betonoppervlak,” verduidelijkt Tjerk Janssen. “Daarom hebben wij bij de zichtzijde van de wandbekisting gekozen voor VARIO GT24 met een aan de achterzijde geschroefde bekistingsplaat. Zodoende zijn de schroeven niet zichtbaar en krijgt de weggebruiker een mooie, strakke betonwand te zien. Aan de achterzijde van de betonwand, waarvoor geen esthetische eisen gelden, volstond het om het gebruikelijke TRIO-paneelbekistingssysteem toe te passen. Door gebruik te maken van pasbalken en onze unieke richtklem BFD is het mogelijk om deze systemen te combineren.”

PLAATNADEN- EN CENTERPENNENPATROON Een kunstwerk dat bijzondere aandacht vroeg van PERI, was de onderdoorgang 't West. “De opdrachtgever stelde speciale eisen aan het plaatnaden- en

Combinatie van de wandbekisting VARIO GT24 aan de zichtzijde en het TRIO-systeem aan de achterzijde .

| 27

PERI BE/15.022

Staalbetonbrug, Sluis Ternaaien, België

Tijdsparende - Veilige - Efficiënte Systemen

PERI, succesvol bouwen!

Wilt u meer weten over onze creatieve oplossingen??

Bezoek onze website www.peri.nl

Bekistingen Steigers Engineering

PERI B.V. Van Leeuwenhoekweg 23, 5482 TK Schijndel

PERI BE_15.022_185x131.indd 1

12/02/2015 10:20:51

Betonbanden met super reflectie

LUMENCOLOR ® LINE ® DAG / NACHT

- Met minder licht, meer zicht.

- A l v a n a f r u i m 7 0 m e t e r z e e r g o e d z i c h t b a a r.

- Minder energieverbruik en lagere CO2-uitstoot.

- Hogere reflectiewaarden dan wegdekmarkering, 5 keer hoger dan de norm.

Tekst: Jean van Pol Beeldmateriaal: v/d Bosch Beton

BETONBAND MET SUPERREFLECTIE BETONBAND MET Wegdekreflectie is om meerdere redenen een hot item. Het draagt niet alleen bij aan een veiliger en socialer verkeer, maar zorgt ook voor een aanzienlijke besparing op openbare straatverlichting. Op het gebied van reflecterende bestratingsmaterialen is een glansrol weggelegd voor Lumencolor® Line®, een RWS-band met superreflectie van v.d. Bosch Beton uit Almelo.

De reflectiewaarde van Lumencolor Line is vijf keer zo groot als de standaard norm voor wegdekreflectie.

GLASPARELS Lumencolor® Line® kent een ongekend hoge reflectiewaarde, maar liefs vijf keer zo groot als de standaard norm van wegdekreflectie. “De reflecterende betonband is al vanaf ruim 70 meter zichtbaar, en dat zowel bij droog als bij nat weer,” zegt Mullink. “Dat is te danken aan de veiligheidslijn met 1 millimeter grote glasparels, die zijn ingebed in hoogwaardig vulmiddel. Hierdoor heb je met minder licht méér zicht. Dit zorgt zowel overdag als 's nachts voor een veiliger verkeer en socialer rijgedrag. Bovendien is er minder openbare straatverlichting nodig, wat het milieu spaart en de CO2-uitstoot vermindert.

Hiermee draagt Lumencolor® Line® tevens bij aan de doelstellingen van het Energieakkoord waarin staat dat de overheid in 2020 een energiebesparing van 20 procent wil realiseren.”

MILIEUVRIENDELIJKE GRINDVERVANGERS Op het drukke Nederlandse verkeerswegennet is Lumencolor® Line® dé oplossing voor een duurzame, veilige en milieuvriendelijke leefomgeving. De RWS-banden zijn standaard uitgevoerd in duurzaam ECOTON®, met maximaal 50 procent grindvervangers. “Dit is gerecycled beton en daardoor, in vergelijking met grind, veel minder belastend voor het milieu,” verduidelijkt Mullink. “Daarbij komt dat ons gure Nederlandse klimaat weinig vat heeft op de superreflecterende betonband, want dit product is vorst- en dooizoutbestendig. Kortom: als het om wegdekreflectie gaat, is het glashelder dat Lumencolor® Line® de allerbeste keuze is.” ❚

| 29

Tekst: Roel van Gils Beeldmateriaal: BKB Infra

GEWAPEND HOGESTEKTEBETON VOOR GALECOPPERBRUG Rijkswaterstaat heeft in 2009 een (raam)contract op de markt gezet voor het renoveren van acht grote, stalen bruggen in Nederland, waaronder de Galecopperbrug. De bruggen zijn in de jaren zestig en zeventig ontworpen op specificaties die in de loop van de tijd zijn ingehaald door capaciteit en (soort) verkeer. Door het versterken en renoveren van de constructie, wil Rijkswaterstaat het behoud van de bruggen voor de komende dertig jaar garanderen. We zijn een kijkje gaan nemen bij de Galecopperbrug, die inmiddels 90 centimeter is opgevijzeld, versterkt is met 6 miljoen kilogram staal en 8 centimeter gewapend hogesterktebeton.

De Galecopperbrug ligt over het Amsterdam-Rijnkanaal in het tracé van rijksweg A12. In 2013 werd de opdracht voor de renovatie van de brug gegund aan Combinatie Galecom, bestaande uit KWS Infra, Mercon/ Hollandia en CT-de Boer. Allereerst is de renovatie aan de onderzijde van de brug uitgevoerd, waarbij de fundering is versterkt. Daarna zijn er vier liggers van elk circa 320 meter gemonteerd en aan de bestaande constructie van de brug bevestigd. Om schepen met een hogere lading (vier lagen containers) over het kanaal te kunnen laten varen, is de brug tevens opgevijzeld en in het midden 90 centimeter hoger dan voorheen.

Het afgelopen jaar is gewerkt aan het rijdek bovenop de brug. Deze werkzaamheden duren nog voort tot eind 2015 en worden in fasen uitgevoerd.

BKB Infra, voor honderd procent gelieerd aan KWS Infra, is verantwoordelijk voor het aanbrengen van het gewapend hogesterktebeton (HSB).

30 |

SIMULATIE Het aanbrengen van het HSB is volgens Peter Morel van BKB Infra een risicovolle aangelegenheid die allerlei beheersmaatregelen vraagt. “Er is maar één kans om het goed te doen, anders ben je direct op slopershoogte. Omdat elke brug anders reageert en beweegt, is een simulatie gemaakt van de brug, waarbij het effect van het gewicht van het toe te passen materieel wordt beoordeeld. Dit om met zo min mogelijk risico te starten. Anderzijds, een stalen brug beweegt namelijk behoorlijk, in hoofdzaak als gevolg van het wegverkeer. Dit effect en het eigen gewicht van de slipvormpaver brengen vervormingen met zich mee tijdens het aanbrengen van het HSB. Om te waarborgen dat op het brugdek ‘alles in één keer goed gaat’ is het proefproject uitgevoerd over een lengte van een dagproductie. Op een industrieterrein in Nieuwegein is daar-

Het aanbrengen van het HSB is een risicovolle aangelegenheid die allerlei beheersmaatregelen vraagt.

toe een dummy(brug) gemaakt van 160 meter lang, waarvan 70 meter met een stalen ondergrond en 90 meter met een asfaltondergrond.”

FORMULE 1 Bij deze proef, uitgevoerd in juni 2014, zijn volgens Peter Morel bij de evaluatie een aantal bijzonderheden naar voren gekomen. “Het mengen en aanbrengen van de HSB-betonapplicatie is voor wegenbouwbegrippen vergelijkbaar met Formule 1-rijden. De minste of geringste aanpassing in de parameters kan een enorm effect hebben op het eindresultaat. Het begint al met de grondstoffen voor het HSB, die geconditioneerd dienen te worden opgeslagen. Bij een te hoge temperatuur van de grondstoffen begint het mengsel al bij het mengproces in de betoncentrale te binden.

Dat is uiteraard uit den boze. In verband met de mengcapaciteit en de verwerkingstijd is gekozen om het HSB op een korte transportafstand van de brug te betrekken, en wel bij Mebin, vestiging Utrecht. Het HSB wordt vanaf de centrale met traditionele mixers vervoerd in relatief kleine hoeveelheden van 6 m3 per mixer. Door het relatief hoge steengehalte is het soortelijk gewicht namelijk groter dan traditioneel beton.”

AANPASSINGEN SLIPFORMPAVER Uit de beheersmaatregelen en risicoanalyse zijn tevens aanpassingen aan de Wirtgen SP 1600-slipformpaver uitgevoerd. Zo is de flow van het HSB aan de voorzijde van de paver aangepast, is de machine omgebouwd naar de werkbreedte op de brug en is een systeem ontwikkeld om tijdens het aanbrengen van het HSB de locatie van de wapening en vervorming van het brugdek te meten. Een laatste en zeker niet onbelangrijke aanpassing is volgens Peter Morel de aanpassing rond de elektrisch aangedreven trilnaalden. “Door de geringe laagdikte van het HSB en de relatief geringe koeling van de trilnaalden door de verse beton gedurende de voortgang van verwerking, zou klontvorming kunnen optreden. Gevolg hiervan zou kunnen zijn dat het betonmengsel achter de afwerkbalk van de slipformpaver opentrekt. Om dat te voorkomen, zijn over de gehele werkbreedte van

de paver draaiende verdeelwormen aangebracht die het betonmengsel in beweging houden en de warmte van de trilnaalden zodoende verdelen.

Het mengsel wordt op die manier tevens beter verdicht.”

FASERINGEN Het project Galecopperbrug kent vier faseringen, per fasering wordt in subfasen het HSB aangebracht. Peter Morel: “Tijdens de voorbereiding van een fase wordt telkens met de complete productiecrew van BKB Infra de werkwijze gedetailleerd besproken en de rollen verdeeld. Dit leidt tot een professionele houding en rust in die gevallen waar afwijkingen zich dreigen te manifesteren. Omdat de voegovergangen van de brug er schuin in liggen, worden de aanzet en de uitloop van de subfase in handwerk aangebracht. Nog voordat het HSB wordt aangebracht, worden afwijkingen in het stalen dek gerepareerd. Daartoe wordt eerst het bestaande stalen dek vrijgemaakt van de verharding en wordt het dek gestraald.

Dat is ook het moment dat de omvang van de schade inzichtelijk wordt.

Scheuren worden hersteld door een vooraf bepaalde lasprocedure en omvangrijkere schades door middel van dekplaatreparaties. Na de reparaties aan het dek wordt het oppervlak opnieuw gestraald, gereinigd en geprimerd en tot slot voorzien van een epoxy hechtlaag, afgestrooid met bauxiet. Aan de zijkanten van de toekomstige rijbanen worden vervolgens stalen hoeklijnen gemonteerd. Enerzijds dienen deze als bekisting voor de later aan te brengen HSB, anderzijds wordt aan deze bekisting de wapening van het HSB bevestigd. De bekisting vormt het alignement, het lengteprofiel van de aan te leggen rijbaan. Op bepaalde punten wordt de wapening door middel van plaatjes aan de hechtlaag verlijmd.

Het betonmengsel wordt tot slot binnen een verloren (stalen) bekisting aangebracht. Om de hechting van het HSB aan de hechtlaag te testen, worden nadien proefkernen geboord.”

Als eind 2015 alle werkzaamheden zijn afgerond, wordt de levensduur van de Galecopperbrug met dertig jaar verlengd. ❚

| 31

BETON BEWUST Tekst: Anniek Heijs | Beeldmateriaal: VOBN

NEDERLANDS KEURMERK ALS MONDIAAL VOORBEELD Het keurmerk Beton Bewust is in 2012 geïntroduceerd vanuit brancheorganisatie VOBN in de keten van betonmortelproducenten en leveranciers van grondstoffen zoals cement en grind. Het is een MVO-keurmerk dat verder reikt dan alleen maar duurzaam en verantwoord grondstof- en bronbeheer, maar ook aandacht besteedt aan veilige arbeidsomstandigheden, biodiversiteit en CO2-reductie.

32 |

FOCUS OP KWALITEIT

DUURZAAM BETON

“Voor onze leden die aan het keurmerk voldoen is er een set eisen in een branchemeetlat ontwikkeld,” vertelt Ron Peters, directeur van VOBN. De Vereniging van Ondernemers van Betonmortelfabrikanten in Nederland verenigt 120 betoncentrales en bevordert het gebruik van betonmortel in bouwwerken en constructies. “Kwaliteit staat daarbij voorop. Daarom worden de keurmerkhouders jaarlijks geauditeerd door een extern geaccrediteerde partij. Bij een positieve audit, mag de geauditeerde weer een jaar lang het keurmerk Beton Bewust gebruiken.”

Bijna alle bij VOBN aangesloten betoncentrales hebben het keurmerk Beton Bewust. Peters: “We stimuleren met het keurmerk het kennisniveau van de betonmortelsector en het werken vanuit duurzame oplossingen. Als sector bieden we met Beton Bewust opdrachtgevers een platform om op hun specifieke vraag een inhoudelijk onderbouwde en doorgerekende oplossing in duurzaam beton te formuleren. Onze kennis draagt bij aan de mate waarin een bouwwerk zal scoren binnen duurzaamheidslabels, zoals BREEAM, LEEAD, BES 6001.”

BRANCHEMEETLAT Een belangrijk aspect van de Beton Bewust aanpak, is dat het VOBN een branchemeetlat heeft ontwikkeld. “Het is een goede managementtool om de prestatie van de MVO-inspanning te meten,” aldus Peters. De branchemeetlaat Beton Bewust laat de keurmerkhouders op transparante wijze benchmarken op de prestatie van een gemiddelde kuub betonmortel.”

eind mei de eerste mondiale versie van het keurmerk gepresenteerd op een congres van het WBCSD in de USA. Ron Peters heeft daar toelichting gegeven op de geboekte resultaten met Beton Bewust in Nederland. En hoe de prestaties op nationaal niveau op een adequate wijze inzichtelijk zijn gemaakt. Ook de wijze waarop Nederland aansluiting op duurzame bouwlabels bereikt, heeft de internationale aandacht.”

VAN NATIONAAL NAAR MONDIAAL

TRANSITIE COMPLEET

Het keurmerk Beton Bewust heeft op nationaal niveau in de afgelopen jaren goede resultaten geboekt. Peters: “Keurmerkhouders voldoen aantoonbaar aan internationaal erkende eisen. Erkenning van het keurmerk Beton Bewust en het CSC-keurmerk door SKAO, eigenaar van de CO2-prestatieladder, zet keurmerkhouders in één stap als A-leverancier op de kaart.” Op internationaal niveau deelt VOBN, binnen het World Business Council for Sustainable Development (WBCSD), haar kennis met als doelstelling een verduurzaming van de betonketen wereldwijd. Zo is Beton Bewust en CSC recent geharmoniseerd en is CSC in Nederland het keurmerk Beton Bewust.

Van Uffelen vervolgt: “Met een kanteling in de markt richting duurzame betonmortel in alle denkbare bouwopgaves hebben we de transitie die we ambiëren bereikt. Maar eerst moet het keurmerk vertrouwen krijgen. De harmonisatie van de beide keurmerken is een tussenstap. De onafhankelijke toetsing via audits is daarin een belangrijke stap. De deskundigheid en kwaliteit die we voor ogen hebben, wordt zo bewaakt.” Maar Van Uffelen is ook realistisch: “Een keurmerk als dit is maar een bepaalde fase in functie. Mijn verwachting is dat over tien jaar bewust geproduceerde betonmortel de norm is. En de transitie is daarmee compleet.” ❚

NEDERLAND LOOPT VOOROP. Als founding member is VOBN actief binnen het internationale keurmerk CSC (Concrete Sustainability Council). “In Nederland zetten we de toon op het gebied van ketenintegratie en circulair organiseren van beton productie,” vertelt Stefan van Uffelen, programmamanager CSC bij het WBCSD. “De transitie die we voor ogen hebben is in Nederland noodzaak.

De kennis die hier aanwezig is op dit vlak, vooral bij VOBN, zullen we in de komende jaren ook internationaal ten gelde maken. Nederland loopt hierbij voorop. Vooral doordat VOBN met de branchemeetlat een reële benchmarkmethode op nationaal niveau heeft gecreëerd. Daar wordt internationaal met interesse naar gekeken.”

FSC VOOR BETON Het aan Beton Bewust gelijkgeschakelde CSC is één van de programma’s waar het WBCSD momenteel actief mee is. Het streeft naar een keurmerk waarbij de gehele keten, van groeve tot producent, zich aansluit. “Vergelijkbaar met het FSC keurmerk,” stelt Van Uffelen. “Vanwege de kennis en ervaringen die VOBN op dit gebied heeft, werken we nauw samen. Zo is

v.l.n.r. Stefan van Uffelen & Ron Peters.

| 33

Keurmerk voor betonmortel

Het keurmerk Beton

Bewust van de Vereniging van Ondernemingen van Betonmortelfabrikanten in Nederland (VOBN)

garandeert de duurzame

productie en kwaliteit van betonmortel.

De zekerheden van Beton Bewust: ■ Advies over het milieuprofiel van beton ■ Hoge kwaliteit betonmortel ■

Verantwoorde herkomst van grondstoffen

■

Voldoet aan CO2-prestatieladder

■

Keurmerkhouder is een

■

Meetbare prestaties (lage CO2-uitstoot)

(A-leverancier)

Overtreft de stoutste verwachtingen

Duurzame Leverancier

VOBN

Postbus 383 3900 A J Veenendaal t 0318 55 74 74

■

Veiligheid is topprioriteit

■

Hergebruik

www.slamdamshop.com

® Easy movable dam.

Kijk voor keurmerkhouders op www.betonbewust.nl

Dé tien garanties

van Bosch Beton keerwanden 1

Ruim 5000 keerwanden direct uit voorraad leverbaar

2 Keerwanden vanaf 50cm t/m 600cm hoogte 3 Complete ontzorging en begeleiding: van 3D-ontwerp t/m plaatsing

Standaard voor ons, uniek in de markt!

4 Kundigheid én een snelle productie bij maatwerk en structuurafwerking 5 Zeer dichte en gladde betonstructuur op zichtzijdes (klasse A/B1) 6 Flexibiliteit en service door korte lijnen 7 Hoogste betonkwaliteit in de markt (C60/75) 8 Complete constructie en productie volgens Eurocode 9 Geleverd met KOMO- en CE-certificering 10 15 jaar schriftelijke fabrieksgarantie en 50 jaar ontwerplevensduur

Bouwproject met keerwanden? Gebruik de bestekgenerator op www.keerwand.nl. Meer informatie: 0342 - 44 10 50

Tekst: Roel van Gils Beeldmateriaal: Bosch Beton

KEERWANDEN:

het OOG wil ook wat Het uiterlijk van betonnen keerwandconstructies wordt steeds belangrijker. Dat vraagt om een specifiek productieproces, alsmede om speciale hulpmiddelen om de keerwanden te kunnen plaatsen. Bosch Beton produceert al sinds jaar en dag hoogwaardige, betonnen keerwandconstructies en heeft zo zijn eigen visie op deze producten. Want, zoals Ron Brinkman van Bosch Beton stelt: “Het oog wil ook wat.”

Bosch Beton is van oorsprong toeleverancier voor de agrarische markt. “Al meer dan veertig jaar produceren we betonnen keerwanden voor het bouwen van sleufsilo’s, mestopslagsystemen en noem het maar op,” vertelt Brinkman.

“Op een gegeven moment kwam vanuit de GWW-sector ook steeds meer vraag naar keerwandconstructies. Twee totaal verschillende werelden, die we benaderen met één type product dat multifunctioneel inzetbaar is.” Productietechnisch is er dus overlap, maar als het gaat om de marktbenadering, calculatie, werkvoorbereiding en het klantcontact zijn beide werelden bij Bosch Beton strikt gescheiden.

HOOGSTE ZICHTKLASSE Voor elke toepassing in de grond-, weg- en waterbouw biedt Bosch Beton een keerwand van beton. De meest voorkomende toepassingen zijn grondkeringen met talud, een grondkering met lichte of zware verkeersbelasting en een waterkering. “We hanteren één betonmengsel voor zowel de agrarische als de GWW-markt met duurzaam hogesterktebeton C60/75. Voor de GWW-sector betekent dat, dat de keerwanden allemaal voldoen aan de hoogste normen van Eurocode, CE en KOMO. We zetten met recht een kwaliteitsproduct op de markt, dat bovendien voldoet aan de hoogste zichtklasse. Alle zijden van de keerwand boven de grond worden bekistingsglad afgewerkt. Daarnaast voorzien we niet in hijsogen die het uiterlijk behoorlijk verstoren. Nee, onze keerwanden worden geplaatst met een speciale klem, die afhankelijk van de grootte van de wand mechanisch of hydraulisch is uitgevoerd. We stellen opdrachtgevers deze zelfvoorzienende klemmen gedurende een bepaalde periode gratis ter beschikking. Nieuw is een vacuümsysteem om keerwanden met behulp van een ‘zuignap’ op moeilijk bereikbare locaties te manoeuvreren en te plaatsen.”

Aangezien de agrarische sector sterk seizoensgebonden is, heeft Bosch Beton een grote serie betonnen keerwanden op voorraad. “Daar profiteert ook de

Alle zijden van de keerwand boven de grond worden bekistingsglad afgewerkt.

GWW-sector van,” meent Brinkman. “Men zit steeds vaker korter op de bal, de beslis- en uitvoeringsperioden worden steeds korter. Wij kunnen daarin snel schakelen. Daarnaast hebben we ons eigen service- en montageteam waardoor we onze opdrachtgevers volledig kunnen ontzorgen. Zo hebben we alles in eigen beheer en hoeven we geen gebruik te maken van externe partijen.

Voor het transport hebben we al veertig jaar een partnership met Besselsen Transportbedrijf die zelfs de wagens heeft aangepast op het vervoer van keerwanden.” ❚

| 35

Tekst: Jean van Pol | Beeldmateriaal: Ineke Key Fotografie

Prefab viaducten bepalen beeld N261 De N261 tussen Waalwijk en Tilburg, ook wel de Efteling-weg genoemd, kon de hoeveelheid verkeer niet meer goed aan, met alle verkeersongemakken van dien. Daarom besloot de provincie Noord-Brabant de weg grondig om te bouwen. Ongelijkvloerse kruisingen moeten de verkeersveiligheid vergroten en de doorstroming verbeteren. Beeldbepalend op het circa 11 kilometer lange traject zijn vooral de vele viaducten. Spanbeton leverde hiervoor alle voorgespannen liggers waarmee de overspanningen van de viaducten zijn opgebouwd.

36 |

Spanbeton in Koudekerk Aan Den Rijn is gespecialiseerd in de engineering, productie en montage van voorgespannen liggers voor prefab viaducten.

Voor de N261 leverde het bedrijf in opdracht van bouwer BAM voorgespannen liggers voor in totaal dertien verschillende viaducten. “Naast de bouw van nieuwe viaducten is ook een aantal bestaande viaducten verbreed,” zegt Frank de Gilde, verkoopleider bij Spanbeton. “Het bijzondere van dit project is de grote diversiteit aan typen liggers die wij hebben geleverd, uiteenlopend van ZIP (railliggers), SJP/SJP Flex (volstortliggers) tot PIQ en SKK (beide kokerbalkconstructies). Voor één van de grotere viaducten van dit project hebben wij bijvoorbeeld een PIQ-liggersysteem geleverd; bij uitstek geschikt voor grotere brugdekken met een beperkte constructiehoogte.”

worden vervangen. Dit betekende dat er zogeheten nieuwe landhoofden moesten worden aangebracht. Maar je kunt natuurlijk niet zomaar een viaduct gedurende meerdere maanden afsluiten voor het verkeer. Daarom is er in dit geval voor gekozen om pal naast het bestaande viaduct het eerste deel van het nieuwe viaduct te bouwen waar al het verkeer tijdelijk overheen ging. Daarna is het oude viaduct verder gesloopt en is op die plaats het tweede deel van het nieuwe, bredere viaduct gebouwd. Tot slot zijn beide viaducten aan elkaar bevestigd zodat er nu een breed viaduct ligt met twee veel grotere overspanningen. Al met al was de gefaseerde uitvoering van dit viaduct een behoorlijke logistieke operatie, maar dat is inherent aan dergelijke infrastructurele werkzaamheden.”

GEFASEERDE UITVOERING

NATUURBRUG

“Dat viaduct is gebouwd over de A59,” vervolgt De Gilde. “Aangezien de A59 werd verbreed, moest ook het bestaande korte viaduct over deze snelweg

De ombouw van de N261, die in het voorjaar van 2014 van start ging en in augustus dit jaar wordt opgeleverd, moet niet alleen leiden tot meer veilig-

Gilde. “Om die V-constructie deugdelijk aan het viaduct te bevestigen, waren speciale ingestorte voorzieningen in onze liggers nodig waar de bouwer zijn randelementen tegenaan kan bevestigen. Bij alle viaducten met de V-vorm hebben we er daarom voor gekozen om ankerrails in de liggers te storten waaraan de bouwer, middels een vleugelkopbout, de randconstructie kan bevestigen. Dergelijke detailleringen vergen goed overleg met de bouwer.

Door daar al in een vroegtijdig stadium samen over na te denken, realiseren wij de technisch én economisch beste prefab oplossing.” ❚

heid voor gebruikers, maar ook voor een beter leefmilieu. Een mooi voorbeeld daarvan is de natuurbrug ter hoogte van de Loonse en Drunense Duinen die moet gaan dienen als oversteekplaats voor wilde dieren zoals reeën, dassen en wezels. “Ook voor deze natuurbrug , met twee verticale landhoofden en twee pijlers, hebben wij de overspanningen ontworpen,” zegt De Gilde.

“De overspanningen zijn opgebouwd uit een aantal achter en naast elkaar geplaatste ZIP-liggers. Vervolgens brengt de bouwer achtereenvolgens een houten bekisting, druklaag en afwerklaag op de overspanningen aan, zodat een compleet brugdek ontstaat.”

JOGGERSEIS Spanbeton staat erom bekend dat het al in een vroegtijdige ontwerpfase meedenkt met alle bij een project betrokken bouwpartners. Met name bij de N261 was dat intensief onderling onderleg geen overbodige luxe. De Gilde: “Een van de fietsviaducten moest bijvoorbeeld voldoen aan de zogeheten 'joggerseis' uit de Eurocode, een Europese richtlijn voor ontwerp en berekening van betonconstructies. Deze comforteis komt erop neer dat het fietsviaduct constructief bestand moet zijn tegen trillingen die joggers veroorzaken.

Maar de technische interpretatie van de betreffende eisen uit de Eurocode leidt nogal eens tot discussie met opdrachtgevers. Uiteindelijk hebben we dat in onderling goed overleg opgelost door aan de liggers van dit fietsviaduct niet-constructieve gewichten toe te voegen, zodanig dat wordt voldaan aan de joggerseis.”

RANDCONSTRUCTIE IN V-VORM De viaducten van de N261 moesten niet alleen technisch maar ook esthetisch aan hoge eisen voldoen. Dat laatste heeft de Provincie Noord-Brabant vastgelegd in het beeldkwaliteitsplan. “Daarin staat onder meer dat bij alle viaducten over de A59 en over de N261 een randconstructie met een V-vorm moet worden toegepast die het kunstwerk visueel ranker maakt,” zegt De

Bron: Arc2 architecten, Almere. Dit architectenbureau tekende voor het volledige ontwerp van de N261, inclusief alle kunstwerken.

| 37

Verwijderen - Schuren - Frezen - Opruwen - Polijsten

Meer informatie? Vraag vrijblijvend een demo aan!

Overmat Industries b.v. | Scharlo 11 | 5165 NG Waspik | The Netherlands | Tel: +31 (0) 416 31 77 88 | E-Mail: info@overmat.nl | Internet: www.overmat.nl Adv_Grond/Weg/Waterbouw (GWW).indd 1

28-05-15 10:41

De pionier in prefab

Burg over het Van Starkenborghkanaal bij Zuidhorn.

Barriers Bruggen & viaducten Heipalen Industriebouw Parkeergarages Prefab onderbouw Stadions & tribune elementen 15702336_Haitsma.indd 1

www.haitsma.nl T 0512 - 33 56 78

08-06-15 14:40

Tekst: Roel van Gils Beeldmateriaal: Overmat Industries

Schuren, frezen en opruwen Beton heeft een ongekend lange levensduur. Afhankelijk van het toepassingsgebied kan het zijn dat de toplaag na verloop van tijd behandeld dient te worden. Overmat Industries richt zich al sinds jaar en dag op de verkoop van machines, diamantsegmenten en toebehoren om een beton-, natuursteen- of asfalttoplaag te behandelen. Jeroen van Oversteeg van Overmat Industries geeft tekst en uitleg over de verschillende machines en toepassingsmogelijkheden.

Overmat Industries is in 1981 begonnen met het Woodboy® verhuursysteem voor het renoveren van houten vloeren. Inmiddels zijn we 34 jaar verder en is het bedrijf uitgegroeid tot een specialist in alle typen vloeren. Tevens is in 1999 de ommezwaai gemaakt van de DHZ-markt naar de professionele markt. “We richten ons met de verkoop van machines en producten op twee sectoren: beton- en natuursteenvloeren en houten vloeren,” vertelt Van Oversteeg. “In de eerste categorie vallen ook machines voor het opruwen van bijvoorbeeld beton- en asfaltconstructies in de gww-sector, zoals wegen, fietspaden en skeelerbanen, om maar eens wat te noemen.”

KWALITEIT EN BETROUWBAARHEID Overmat Industries is in de Benelux exclusief distributeur van de merken HTC en Airtec. “De freesmachines van Airtec zijn wereldwijd bekend,” zegt Van Oversteeg. “Het Zwitserse merk staat

voor kwaliteit en betrouwbaarheid. We beschikken over een ruim assortiment aan freesmachines van Airtec voor de meest uiteenlopende toepassingen.

Van een compacte handfrees tot aan grote, multifunctionele machines.”

De schuurmachines, diamantsegmenten en toebehoren van HTC zijn volgens Van Oversteeg geschikt voor alle toepassingen, van grof schuurwerk tot aan hoogglans polijstwerk. “Deze machines worden vooral door klanten uit de infrasector ingezet voor het opruwen van bijvoorbeeld ZOAB. De toplaag slibt op een gegeven moment dicht, maar is nog niet aan vervanging toe.

Met behulp van deze machines krijgt het ZOAB zijn oorspronkelijke functie weer terug. Ook het opruwen van bijvoorbeeld loadingdocks kan met onze machines uitgevoerd worden, voor maximale grip onder natte omstandigheden. Tevens worden HTC-schuurmachines veel gebruikt om betonvloe-

ren zodanig te verdichten dat ze stofvrij worden, een alternatief voor een coatingvloer met een veel langere levensduur. De machines zijn beschikbaar in een werkbreedte vanaf 27 centimeter tot wel 2,5 meter. Kortom, voor elk vloervraagstuk, ook in de infra, hebben wij een passend antwoord,” zegt Jeroen van Oversteeg tot besluit. ❚

| 39

LTL Woodproducts Continu誰teit door duurzaamheid.

Leyenaar Taapken Lamaker B.V. Kamerlingh Onnesweg 7, 4131 PK VIANEN Postbus 191, 4130 ED VIANEN Nederland

Tel. +31 (0) 347 374 844 Fax. +31 (0) 347 377 908 E-mail: verkoop@ltl.nl Internet: www.ltl.nl

Stationshal onder bestaande viaducten Station Noord is straks hét vervoersknooppunt van Amsterdam Noord. Het is het noordelijkste station van de nieuwe Noord/Zuidlijn.

Vanaf dit metro- en busstation aan de IJdoornlaan kan de reiziger eind 2017 met de metro in enkele minuten naar station Amsterdam Centraal reizen. Bijzonder is dat onder het bovengrondse metrostation - met aan weerszijden de Nieuwe Leeuwarderweg - een extra vloer wordt gehangen voor de stationshal. Het inmiddels 110 jaar oude Friese bedrijf Haitsma Beton levert voor dit project 52 smalle volstortliggers, 35 zware voorgespannen balken tot en met 53 ton en zes kolommen.

Door de komst van het nieuwe station wordt het gebied aantrekkelijk voor woningen, kantoren, culturele en onderwijsvoorzieningen. Dagelijks zullen zo’n 42.500 passagiers hier de metro nemen. Stadsdeel Noord grijpt de komst van de Noord/Zuidlijn aan om de omgeving te vernieuwen. De bouw van Station Noord wordt uitgevoerd door de bouwcombinatie VIA NoordZuidlijn, waarin VolkerWessels-onderneming Visser & Smit Bouw en Imtech Building Services participeren. VIA is verantwoordelijk voor het afbouwen van alle metrostations waarvan twee bovengronds en vijf ondergronds - en het realiseren van het spoorsysteem met alle daarbij behorende voorzieningen, zoals roltrappen en liften, verlichting en tal van andere installaties. Station Noord bestaat uit twee perrons met een overkapping voor de reizigers, een stationsgebouw, een fietsenstalling en twee busplatforms. Het metrostation ligt verhoogd op een viaduct in de middenberm van de Nieuwe Leeuwarderweg ter hoogte van de IJdoornlaan. De stationshal komt onder het metrospoor met aan beide zijden een busplatform.

“De kolommen voor de gescheiden viaducten van de Leeuwarderweg zijn op een hoogte van circa 2,50 meter al voorzien van oplegnokken. Wij moeten nu in zeer korte tijd een nieuwe verdiepingsvloer onder de viaducten en het toekomstige railviaduct realiseren. De uitdaging is niet alleen de korte bouwtijd, maar ook de geringe speelruimte onder de viaducten,” zegt Edwin Rieborn, projectleider VIA voor de twee noordelijke stations.

ton en zes kolommen (ø 500 mm, lengte 2.500 mm). Op de balken komen kanaalplaatvloeren te liggen. Rieborn: “De vrije hoogte onder de viaducten is circa 8 meter. Daar kunnen we dus niet met een kraan werken. De liggers worden daarom met meerwielige SPMT’s onder het viaduct gereden en gepositioneerd.”

STATIONSHAL

TIJDSDRUK

De ingang- en ontvangsthal van het station ligt op de begane grond. Hier liggen ook de fietsenstalling en personeelsruimten. Bij binnenkomst kan de reiziger direct met roltrappen of lift naar de centrale hal van het busstation op de eerste verdieping. De busplatforms aan weerszijden van het metrostation liggen straks ook verhoogd, en sluiten aan op de centrale hal op de eerste verdieping. Via de roltrappen of lift kunnen reizigers vervolgens naar de tweede verdieping: het metrostation van de Noord/Zuidlijn. Voor de realisatie van de verdiepingsvloer van circa 4.000 m2 levert Haitsma zware voorgespannen balken tot en met 53

Volgens Rieborn is het werken onder een viaduct bijzonder. Maar ook de tijdsdruk speelt een belangrijke rol. De afbouw van dit station start al na de bouwvak.

“We hebben maar enkele maanden om de ruwbouw van het busstation gereed te krijgen. Dan moet je wel met prefab werken. Daarnaast neemt Haitsma de engineering van de liggers voor zijn rekening en voldoen de liggers aan een hoge afwerkingskwaliteit, namelijk CUR 100 klasse B1 voor schoon beton. Voor mij is het de eerste keer dat ik met Haitsma Beton werk, maar tot nu toe zijn de ervaringen heel positief.” ❚

BUSPASSAGE Tussen de stationshal op de eerste verdieping en de eveneens hoger liggende IJdoornlaan, die de Nieuwe Leeuwarderweg en de metrolijn kruist op korte afstand van het station, komt een buspassage. Deze verbindt de beide busplatforms aan weerszijden van het metrostation. De IJdoornlaag ligt even hoog als de eerste verdieping van de stationshal, zodat de tussenliggende ruimte voor de buspassage netjes wordt ‘dichtgelegd’. Hiervoor levert Haitsma Beton 52 smalle railliggers. Deze HKO (Haitsma Korte Overspanning) liggers hebben een lengte tussen de 6 meter en 17 meter en een werkende breedte van 1 meter. Rieborn: “De breedte van de buspassage is ongeveer 14 meter. We leggen dus meerdere HKO-liggers achter en naast elkaar. Ook nu maken we weer gebruik van de oplegnokken aan de kolommen onder de viaducten. Op de nokken komen de onderslagbalken en die ondersteunen dan weer de HKO-liggers. Uiteindelijk storten we de ruimten tussen de liggers vol en komt er later nog een druklaag op. Ook voor deze montage maken we gebruik van de SPMT’s.”

| 41

Tekst:Roel van Gils |

Beeldmateriaal: Holcon

Prefab dek voor viaduct Doornboslaan Aannemerscombinatie Colijn-Rasenberg werkt aan de realisatie van de hoogwaardige busverbinding tussen het nieuwe station Breda en het centrum van Oosterhout, parallel aan het spoor. Behalve het viaduct over de Terheijdenseweg wordt ook een viaduct over de Doornboslaan gebouwd, bedoeld voor zowel een busbaan als een fietspad. Het betonnen dek wordt door Holcon volledig in prefab verzorgd.

De kruising van de busbaan met de onderdoorgang Doornboslaan vormt een belangrijk onderdeel binnen het totale project. Het nieuwe bus- en fietsviaduct wordt naast het bestaande spoorviaduct over de Doornboslaan gebouwd, waarbij tevens de bestaande folieconstructie van de onderdoorgang wordt

42 |

vervangen. “Aanvankelijk zijn we via een andere aannemer betrokken geraakt bij het project,” vertelt Martin Schutte van Holcon.

“Omdat deze aannemer niet het werk gegund heeft gekregen, hebben wij onze offerte doorgestuurd aan de gegunde partij. In dit geval dus Colijn-Rasenberg. Vervolgens zijn wij door

Colijn-Rasenberg uitgenodigd voor een gesprek om de offerte door te nemen en zijn tot overeenstemming gekomen. Twee dagen later zaten we al aan tafel voor een startoverleg met de aannemerscombinatie, onze constructeur Lincon (Papendrecht) en de constructeur van de onderbouw.”

VOLSTORTLIGGERS De overspanning van het viaduct Doornboslaan wordt gerealiseerd in zes velden door prefab volstortliggers, in lengte variërend van circa 6,75 tot 8,75 meter. De liggers zijn 35 centimeter hoog en 99 centimeter breed. In totaal gaat het om 84 stuks met een eigen gewicht van circa 3.100 tot 4.100 kilogram. Holcon produceert de volstortliggers in Duitsland, alwaar het bedrijf over twee productielocaties beschikt. “De liggers gaan naar verwachting de komende maand in productie en worden via de weg naar Breda getransporteerd,” licht Schutte toe. “Met de aannemerscombinatie is afgestemd dat de ondergrond ter plaatse voldoende sterk wordt gemaakt om de kraan te kunnen positioneren. Het montagebedrijf monteert namens Holcon de liggers, brengt oplegvilt aan en voert de dwarswapening door. Deze dwarswapening wordt door de aannemerscombinatie aangeleverd. Verder wordt leuningwerk aangebracht op de randliggers, alvorens deze op de plaats worden gehesen. Om dit eenvoudig en snel te kunnen laten geschieden hebben wij voorzieningen in de randliggers opgenomen.”

De engineering aan het viaduct Doornboslaan is in december 2014 gestart en momenteel is Holcon in afwachting op de vrijgave van de tekeningen voor de productie. Medio het derde kwartaal van 2015 verwacht Schutte de volstortliggers te kunnen inhijsen. De montage neemt volgens hem slechts twee dagen in beslag. ❚

DRIEHOEKSVERHOUDING De aannemerscombinatie is verantwoordelijk voor de realisatie van de onderbouw, Holcon neemt de complete prefab bovenbouw voor rekening. Schutte: “De laatste jaren hebben wij ons voornamelijk gericht op de utiliteitsbouw, maar sinds enige tijd ligt de focus steeds meer op de infrasector. Hierin zijn wij qua naam misschien een nieuwe partij, maar qua ervaring en mogelijkheden zeker niet. De infrasector zoekt namelijk een compleet pakket, een partij die een prefab constructie compleet kan aanbieden. En daarin maken wij het verschil, zeker ook op het gebied van maatwerkoplossingen. Voor dit werk zijn we een 'driehoeksverhouding' aangegaan met Lincon Papendrecht, een technisch ontwerp- en adviesbureau, en Mammoet, gespecialiseerd in het hijsen, transporteren en monteren van zware elementen.

Zo kunnen we op een efficiënte wijze en zo volledig mogelijk invulling geven aan een infraproject, zoals het viaduct Doornboslaan. De engineering, productie, transport, montage en het aanbrengen van de wapening gebeurt in één hand.”

| 43

Een krachtig samenspel Het werk van Rasenberg Wegenbouw bestaat al bijna 100 jaar voornamelijk uit constructie, aanleg en het onderhoud van verhardingen, het aanleggen, onderhouden en uitbreiden van rioleringen en grondverzet. Kortom, uw aannemer voor de grotere totaalprojecten, maar zeker ook voor specialistische en de kleinere G.W.W.-werkzaamheden. Kwaliteit, klantgerichtheid, innovatie en communicatie staan hierbij hoog in het vaandel.

Rasenberg Wegenbouw B.V. Postbus 2238, 4800 CE Breda Telefoon +31 (0)76 5781200 Fax +31 (0)76 5781218 Email info@rasenberginfra.nl Website www.rasenberginfra.nl

Uw betrouwbare partner Colijn Aannemersbedrijf B.V. met haar onderdelen Colijn Beton- en Waterbouw, Colijn Industriebouw en Colijn Betonrenovatie heeft sinds de oprichting in 1949 een brede ervaring opgebouwd in uiteenlopende vormen van droge- en natte betonbouw en is uitgegroeid tot een veelzijdig specialist met een uitstekende staat van dienst. Colijn staat bekend als een betrouwbare partner die haar afspraken nakomt, zowel wat betreft de tijdsduur als de deugdelijkheid van het geleverde werk.

Colijn Aannemersbedrijf B.V. Postbus 66, 4250 DB Werkendam Telefoon +31 (0)183 401011 Fax +31 (0)183 403583 Email info@colijn.nl Website www.colijn.nl Onderdeel van:

HOLCON BV is de juiste partner voor de realisatie van uw project in Utiliteitsbouw, GWW en Woningbouw. We leveren niet alleen duurzame producten met een uitstekende kwaliteit, ook de engineering en montage van uw ruwbouwproject is bij HOLCON in vertrouwde handen.

Tekst: Liliane Verwoolde Beeldmateriaal: Colijn Aannemersbedrijf

Hoogwaardige OV-verbinding tussen station Breda en Oosterhout In de Doornboslaan in Breda wordt een nieuw bus- en fietsviaduct gebouwd. Belangrijk onderdeel van het kunstwerk is de kruising van de nieuwe busbaan met de reeds bestaande onderdoorgang, waarin ook de folieconstructie moet worden vervangen. Als het werk is afgerond, is er een Hoogwaardige Openbaar Vervoer-verbinding (HOV) tussen station Breda en Oosterhout.

Voor advies en ontwerp werkt Gemeente Breda samen met Ingenieursbureau Witteveen + Bos. Colijn Aannemersbedrijf en Rasenberg Wegenbouw krijgen dus een uitgewerkt plan, compleet met bestek en tekeningen. Harde eis is de oplevering van het werk vóór 15 oktober 2015, zodat de gemeente in aanmerking komt voor subsidie van Provinciale Staten. Dat stelt de uitvoerende partijen voor een hoge tijdsdruk.

weg en pompen het weer terug naar de bovenzijde.

Zo ontstaat een overdruk, waardoor de folie naar de bodem zakt. Met een geo-elektrische meting wordt gecontroleerd of de folie voor een Vloeistofdicht Verklaring in aanmerking komt. Daarna wordt de bouwput aangevuld en aansluitend leeggepompt.

Er is dan een ruimte ontstaan, waarin de waterhuishouding met put en pomp beheersbaar is.”

GRONDWERK HOV-VERBINDING

Waar de oplegging van de prefab elementen in het dek normaliter zichtbaar blijft, worden de prefab liggers in de Doornboslaan verbonden met natte knoopverbindingen. “De ruimtes tussen de prefab elementen worden met in-het-werk-gestort beton opgevuld en volledig opgenomen in het dek,” legt Boss uit. “Daarna wordt aan de onderzijde van het dek de OV-verlichting aangebracht. Om de toeritten te realiseren, wordt een balk gestort aan het kunstwerk. De folieconstructie van de toeritten sluit hierop aan, zodat één grote waterdichte bak ontstaat.”

Ter voorbereiding op de HOV-verbinding verwijderen Colijn en Rasenberg de aanwezige OV-verlichting, verhardingen, riolering, nutsvoorzieningen en een asbestleiding. Hierna brengen zij het perceel weer op hoogte en kan het echte werk beginnen.

“Om een bouwput te creëren, plaatsen we eerst damwanden,” vertelt Cor Boss van Colijn Aannemersbedrijf. “Als deze zijn verankerd, kunnen we binnen de damwanden ontgraven en onderwaterbeton storten. Op de onderwaterbeton komt een uitvullaag en vervolgens de constructieve vloer, waarop de landhoofden en kolommen worden gestort en daarna het dek wordt geplaatst.”

HERSTEL FOLIECONSTRUCTIE Behalve de bouw van de nieuwe viaducten moet de folieconstructie in de bestaande onderdoorgang worden hersteld. “Om de oude folie te vervangen door nieuwe folie, moeten eerst beide bouwkuipen worden ontgraven,” vertelt Boss. “Hierna wordt de folie afgezonken. Dit gebeurt met behulp van drains die aan het non-woven doek zijn bevestigd.

Deze pompen het water onder de folieconstructie

NATTE KNOOPVERBINDINGEN

bij een beheersbaar proces; dat levert in de regel een beter resultaat op met minder discussies. En ja, natuurlijk gaan we er alles aan doen om tijdig op te leveren, maar meer tijd was zeer welkom geweest.” ❚

OPDRACHTGEVER: GEMEENTE BREDA Architectenbureau: Koen van Velsen - Hilversum Advies en ontwerp: Ingenieursbureau Witteveen + Bos – Breda Uitvoering: Colijn Aannemersbedrijf - Breda i.s.m. Rasenberg Wegenbouw – Breda Bouwkosten: € 7,9 miljoen Bouwperiode: Januari 2015 – okt. 2015

TIJDSDRUK Een hoge tijdsdruk is tegenwoordig eerder regel dan uitzondering, vertelt Boss. “De projecten worden jarenlang voorbereid en dan bepaalt een subsidieregeling dat het in een korte tijd moet worden gerealiseerd. Zeker nu er zich onverwachte zaken voordoen. In dit project zijn bijvoorbeeld verzakkingen van het spoor geconstateerd. Hier moet dus eerst onderhoud worden gepleegd en dat kost veel tijd. Je kunt je afvragen waarom de overheid deze tijdsdruk oplegt. Ook zij zijn gebaat

'Een hoge tijdsdruk is tegenwoordig eerder regel dan uitzondering' | 45

ALS MAATWERK DE STANDAARD IS

Tekst: Anniek Heijs | Beeldmateriaal: Geurs Beton

Oplossingen en producten om grond te keren, zijn er binnen de Nederlandse GWW-sector legio. Met veel en kwalitatief goede toeleverende partijen, is dit een tak binnen de sector waar het onderscheidend vermogen niet per definitie in de producten zit, maar in de organisatie daaromheen. Dit is de koers die ook Geurs Beton uit het Overijsselse Hengevelde vaart.

“Voor een standaard assortiment aan betonnen keerwanden voor de agrarische sector en de GWW-industrie, bent u bij ons aan het goede adres,” vertelt eigenaar Frank Slijkhuis. “Maar ook voor maatwerkproducten in de openbare ruimte. Zo maken we ook straatmeubilair, zitelementen en afdichtingen voor rioolputten in beton.” Al jaren is het Overijsselse bedrijf een begrip binnen de agrarische sector. “En nu is het de tijd om onze producten meer te introduceren in de GWW-sector,” vindt Slijkhuis. “Voor de veel toegepaste grondkering vanaf 50 centimeter hoog zijn we optimaal ingericht. Met een ruime voorraad zijn snelle leveringen altijd mogelijk.”

FOCUS OP LEVERING Waar Geurs Beton zich vooral mee onderscheidt, is de sterke focus op de logistieke component van hun dienstverlening. Met inzicht in de logistieke meerwaarde die ze voor de klant kunnen realiseren. “Onze logistieke aanpak is een doorslaggevend argument voor onze klanten. In nauwe samenwerking

46 |

met onze huisvervoerder, stemmen we het logistieke proces vanaf de fabriek tot op de bouwplaats volledig af op de planning van onze klant,” legt Slijkhuis uit. “Met just-in-time levering en assistentie bij de plaatsing, zorgen we ervoor dat onze levering precies past binnen de planning van de klant. Extra personeel voor plaatsing bij de aannemer of lange wachttijden voor onze vervoerder blijven achterwege. En de vervolgwerkzaamheden lopen daarmee geen vertraging op.”

HOOGWAARDIG PRODUCT De producten van Geurs Beton zijn KOMO- en CE-gecertificeerd. Maar ook is er aandacht voor de toepassing van duurzaam beton. “Met het terugdringen van de CO2-uitstoot dragen we ook bij aan een betere toekomst,” aldus Slijkhuis. “Daarom werken wij onder andere met hoogovencement, een restproduct dat voor ons een waardevolle grondstof is. Een nette manier van beton produceren, dat past bij Geurs Beton.” ❚

Journaal Duurzaam asfalt uit Brabantse Asfalt Centrale in Helmond

gesproken wordt de vloer verankerd in de rotsbodem. Echter, nu kozen de constructeur en aannemer voor een innovatieve en niet eerder toegepaste oplossing met zwaar beton. Deze keuze leidde voor hen tot een kortere bouwtijd en lagere kosten. Om aan de vereiste betondichtheid van 3,57 ton/ m3 te voldoen, is aan het beton een toeslagmateriaal toegevoegd met een zeer hoge dichtheid. LKAB Minerals levert het product MagnaDense met een dichtheid tot 5,1 t/m3, dat bij uitstek geschikt is voor het produceren van zwaar beton. Het beton dat uiteindelijk werd gestort had een dichtheid van 3,7 t/m3. De constructeur van het project had nooit eerder met zwaar beton gewerkt en voorzag dat het zwaar beton weinig plastisch zou zijn en dat het moeilijk werd om de zetmaat te bepalen, waardoor ze veel beton zelf zouden moeten verplaatsen. Tot grote tevredenheid van de constructeur, gedroeg het zwaar beton zich als standaard beton.

Vaargeul van en naar Ameland onder de loep HBAM heeft de Brabantse Asfalt Centrale in Helmond heropend. De centrale is technologisch gemoderniseerd om de productie van Laag Energie Asfalt Beton (LEAB) mogelijk te maken. Met de toepassing van LEAB realiseert BAM een CO2-reductie van 30 procent en een energiereductie van 30 tot 40 procent. BAM kan met het innovatieve asfalt nu ook in de regio Zuidoost-Nederland een bijdrage leveren aan de duurzame ambities van haar publieke en private opdrachtgevers. De Brabantse Asfalt Centrale is de vierde centrale in Nederland die in staat is LEAB te produceren. Centrales in Amsterdam, Den Haag en Bergen op Zoom gingen de centrale in Helmond voor. De landelijke dekking voor de toepassing van LEAB is daarmee fors toegenomen. BAM heeft LEAB ontwikkeld in samenwerking met de TU Delft en de universiteit van Stellenbosch in Zuid-Afrika. Door een innovatief schuimbitumenprocedé kan asfalt worden geproduceerd bij een temperatuur van 100 graden Celsius in plaats van 160 graden Celsius. Dat levert een CO2-reductie van 30 procent op en een energiereductie van 30 tot 40 procent. Doordat de asfaltlaag sneller is afgekoeld tot gebruikstemperatuur zijn wegen bovendien eerder weer beschikbaar.

Zwaar beton met MagnaDense vervangt bodemverankering De garagevloer van de ondergrondse parkeergarage van het gemeentehuis van Täby (Zweden) ligt onder het grondwaterniveau, waardoor de druk van het grondwater de constructie optilt als deze niet zwaar genoeg is. Normaal

Rijk en regio gaan bekijken of de vaargeul van en naar Ameland moet worden verbeterd. Dat schrijft staatssecretaris Mansveld in een brief aan de Tweede Kamer. De veerdienst tussen Holwerd en Ameland kampt al langer met problemen. Geregeld komen boten later aan, vooral bij lage waterstanden.

Mansveld wijt dat ten dele aan de natuurlijke dynamiek. Zo vindt voortdurend slibafzetting plaats, waardoor de breedte en de diepte van de route afnemen.

Met de jaren is het traject ook meer gaan meanderen, waardoor veerboten in de bochten minder snel kunnen varen. Met de regio gaat Mansveld onderzoeken hoe ze de problemen het hoofd kan bieden. Daarbij valt te denken aan het verbeteren van de bochten, het creëren van passeerplaatsen en het verbreden en verdiepen van de vaargeul. In 2016 volgt meer duidelijkheid.

Raad van Bestuur Tauw Group versterkt William (W.J.) van Niekerk is per 1 juni 2015 toegetreden tot de directie van advies- en ingenieursbureau Tauw. Hij is lid van de tweehoofdige Raad van Bestuur van Tauw Group bv onder voorzitterschap van Annemieke Nijhof. Van Niekerk: “Het is een prachtige uitdaging om Tauw verder te ontwikkelen.”

William van Niekerk (45) was directeur Corporate Social Responsibility bij Koninklijke BAM Groep en was in deze functie verantwoordelijk voor het duurzaam ondernemen van BAM wereldwijd. Daarvoor was hij directievoorzitter van BAM Infraconsult, het adviesen ingenieursbureau van BAM. Met de komst van Van Niekerk zet Tauw een belangrijke stap in het realiseren van zijn ambities op het gebied van de duurzame ontwikkeling van het bedrijf in de internationale markt. In zijn nieuwe functie zal Van Niekerk zich richten op het versterken van Tauws positie in de internationale markt, waarin het advies- en ingenieursbureau zich voornamelijk richt op de industriële sector. Volgens CEO Annemieke Nijhof is Van Niekerks kennis, ervaring en netwerk van grote waarde voor Tauw.

| 47

Journaal en NEN 7057) sluiten niet aan op deze Europese ontwikkeling, daarom zijn ze samengevoegd tot een nieuw normontwerp: NEN 7067 ‘Kolken – Definities, nominale afmetingen, (functionele) eisen en beproevingsmethoden’. Belanghebbenden kunnen tot 1 juli commentaar indienen op het normontwerp.

NEN 7067 geeft definities en algemene functionele eisen voor niet vergrendelde kolken. Ook wordt de basis gegeven voor aanvullende materiaal- of product gebonden eisen in specifieke productnormen. De NEN-commissie 349 165 ‘Afvalwatertechniek’ heeft een begeleidingscommissie aangewezen om normontwerp NEN 7067 op te stellen. Belanghebbenden kunnen het normontwerp kosteloos inzien op www.normontwerpen.nen.nl en commentaar indienen tot 1 juli. De aangeleverde commentaren worden door de NEN-commissie ‘Afvalwatertechniek’ besproken.

Tracébesluit N18 Varsseveld-Enschede onherroepelijk Op woensdag 8 april heeft de Raad van State een einduitspraak gedaan in de beroepsprocedure tegen het Tracébesluit N18 Varsseveld-Enschede. De Raad van State heeft alle beroepen afgewezen en het tracébesluit in stand gelaten.

Hiermee is het besluit onherroepelijk. De betrokken overheden bij dit project zijn blij met deze belangrijke uitspraak, zodat eindelijk gestart kan worden met het project. Het project omvat de verbreding van de bestaande N18 bij Varsseveld, maatregelen om de veiligheid tussen Varsseveld en Groenlo te vergroten en een nieuw N18-tracé tussen Groenlo en Enschede. Het Rijk, de provincies Gelderland en Overijssel en de betrokken gemeenten werken in het project samen om de verkeersveiligheid en de leefbaarheid te vergroten en de bereikbaarheid van de regio te verbeteren. Rijkswaterstaat is op dit moment bezig met de aanbesteding van het project. Begin 2016 is een aannemer bekend voor de aanleg van de nieuwe N18 tussen Groenlo en Enschede. Naar verwachting start de aannemer in de tweede helft van 2016 met deze werkzaamheden. De aannemer voor de werkzaamheden bij Varsseveld en tussen Varsseveld en Groenlo is medio 2016 bekend. Als voorbereiding op de werkzaamheden van de aannemer gaat Rijkswaterstaat dit jaar beginnen met het verleggen van kabels en leidingen en het slopen van woningen en opstallen.

48 |

Foto: Koen Mol

Eerste stap inkorten splitsingdam de Nieuwe Waterweg Eind april is de eerste stap gezet in het aanpassen van de splitsingsdam in de Nieuwe Waterweg bij Hoek van Holland, waarmee de weg wordt vrijgemaakt voor de verdere werkzaamheden aan het verbreden van Breediep.

Onder coördinatie van LievenseCSO is de olieleiding die in de dam ligt over een lengte van 700 meter verlegd met een horizontaal gestuurde boring.

Door het steeds drukker wordende scheepvaartverkeer, wordt al tijden een knelpunt verwacht in het Breediep. Havenbedrijf Rotterdam is daarom gestart met de voorbereidingen om het Breediep te verbreden naar circa 350 meter op NAP-hoogte. Het inkorten van de splitsingsdam, die een verbinding vormt tussen de Nieuwe Waterweg en het Calandkanaal, is daarvoor essentieel. Het aanpassen van de olieleiding in de dam is de eerst voorbereidende stap in dit project. De olieleiding komt vanaf drie olieplatforms in de Noordzee en loopt naar een raffinaderij in het Rotterdams Havengebied. Met een horizontaal gestuurde boring over een lengte van 700 meter is de leiding verlegd. Deze maand wordt het nieuwe deel van de olieleiding aangesloten.

Normontwerp nieuwe NEN 7067 ‘Kolken’

Aanpassing geleidelijnen op 120 stations

In Europees verband wordt EN 124, de norm voor putafdekkingen, herzien.

De herziene versie geeft ruimte voor afdekkingen vervaardigd van andere materialen dan gietijzer en is inmiddels gepubliceerd en overgenomen als NEN-EN. De huidige nationale normen op dit gebied (NEN 7067, NEN 7068

Van Ooijen Gouda gaat in opdracht van ProRail de geleidelijnen voor blinden en slechtzienden aanpassen op 120 stations in de regio Randstad Noord en Randstad Zuid. Hiermee wil ProRail voldoen aan Europese regelgeving, die in Nederland is vertaald in OVS00228. Bovendien neemt ProRail de aanvul-

Journaal Gemeente Vreere is de eerste Zeeuwse gemeente waarmee waterschap Scheldestromen digitaal gekoppeld is. De nieuwe procesautomatisering is in samenwerking met gemeente Vreere, waterschap Scheldestromen, Croon Elektrotechniek en Xylem Water Solutions gerealiseerd. Nu de ombouw voor de besturingstechniek is opgezet, is het slechts een kleine inspanning om ook andere Zeeuwse gemeenten op deze manier te ontsluiten. Het is de bedoeling om de koppeling met overige Zeeuwse gemeenten binnen nu en twee jaar te maken.

Xylem heeft het visueel ontwerp gemaakt voor de procesinformatie, waarin alle parameters gebruikersvriendelijk zijn verwerkt en op een gebiedskaart de gemeentes en gemalen afgebeeld staan met hun locatie, die real-time kunnen worden gevolgd. Het Waterschap en de gemeentes zijn zeer tevreden over de onderlinge samenwerking en het resultaat van het project, om te komen tot een verbetering van de waterkwaliteit, uniformiteit, transparantie en kostenbesparing.

lende richtlijnen van de Nederlandse Oogvereniging in acht om zo tot de beste oplossing te komen. Deze organisatie geeft vanuit haar specialisme aan hoe slechtzienden het best hun weg vinden in openbare gelegenheden zoals stations. Omdat ieder station anders is ingericht, zijn ook de werkzaamheden divers. Het uitvoeringsontwerp wordt veel gewijzigd, weet Peter van Dijk, bouwmanager bij ProRail. “De eerste opnames dateren uit 2012. In die tijd is veel veranderd; er zijn bijvoorbeeld nieuwe objecten zoals SOS-zuilen geplaatst. Deze moeten ook worden aangelijnd. Vanuit ProRail krijgt Van Ooijen Gouda deze wijzigingen vooraf aangeleverd. ProRail is tevreden over de flexibele werkwijze en uitvoering.”

Nationale Milieudag 2015

Oplevering besturingstechniek Waterschap Scheldestromen Op 22 april heeft in Middelburg de formele oplevering plaatsgevonden voor de besturingstechniek tussen Waterschap Scheldestromen en de SAZ (Samenwerking Afvalwaterketen Zeeland). Binnen het project Passi, het nieuwe procesautomatisering systeem van het Waterschap, is in 2011 een plan van aanpak gemaakt om tot een betere uniformiteit te komen van de sturingen tussen de gemalen van de gemeente Vreere en het Waterschap Scheldestromen. Met als belangrijk doel te komen tot een constantere aanvoer naar de zuiveringen toe en hierdoor te komen tot kostenbesparingen.

De som van duurzame innovaties is tot nu toe onvoldoende om de belangrijkste milieuvraagstukken uit de wereld te helpen. Dát was de stelling van de organisatoren van de Nationale Milieudag 2015 op 11 juni. Kunnen innovaties werkelijk bijdragen aan de belangrijkste milieuvraagstukken van deze tijd?

Is een 'Groene Gouden Eeuw' mogelijk? Of is het geloof in technologie te groot? Tijdens de Nationale Milieudag 2015 met het thema ‘Echt innoveren’ passeerden deze vragen de revue. Hoofdsprekers tijdens het ochtenddeel waren TNO-innovatiedirecteur Arij van Berkel en hoogleraar proces- en energietechnieken Margot Weijnen van de Universiteit Delft. Zij brachten het onderwerp 'Innovatie' vanuit verschillende invalshoeken, ter tafel, waarna het debat 'Wat is de strategie naar duurzaamheid?' volgde. Na de lunch volgde het middagprogramma met twee rondes workshops over kansen en valkuilen van innovaties aan de hand van concrete cases. Afsluitend onderdeel was ‘De Achterkant van het Gelijk’, met medewerking van Daniëlle Hirsch, directeur Both Ends, Chris Kuijpers, DG Milieu en Internationaal Ministerie IenM, Stientje van Veldhoven, Tweede Kamerlid D’66 en Louise Vet, directeur van het Nederland Instituut voor Ecologie (NIOO).

| 49

Journaal Benefietdiner in Maastrichtse tunnel A2 Voordat de tunnel van de A2 onder Maastricht, die nu in aanbouw is, voorgoed het domein wordt van langsrazende auto’s, wordt er in september éénmalig een bijzonder diner geserveerd. De opbrengst van de benefietavond komt ten goede aan twee Ronald McDonaldhuizen in Limburg. Zo’n 600 gasten kunnen op 12 september aan een van de 75 tafels aanschuiven die als een lang lint in de A2-tunnel gezet zullen worden. Voor de organisatie van de avond is een stichting opgezet: (t)Huis in de Tunnel. “We willen het geheel een zo huiselijk mogelijke sfeer geven,” zegt Robert Hoogenboom van (t)Huis in de Tunnel. Voor het culinaire deel van de avond gaat de stichting koks van sterrenrestaurants uit de regio vragen of ze willen meedoen. Ook zijn een cateraar en een landelijke hotelketen met een vestiging in de buurt betrokken. Om de avond mogelijk te maken, hebben ook de bouwers van de tunnel hun medewerking moeten geven. Dit is het enige evenement dat ze toestaan tijdens de bouw, die aan de noordkant zelfs enige dagen stil komt te liggen om het opbouwen van het eendagsrestaurant mogelijk te maken.

EcoChain analyseert duurzaamheid Nederlandse asfaltproductie De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) heeft EcoChain opdracht gegeven samen met de Vakgroep Bitumineuze Werken (VBW) een duurzaamheidsanalyse uit te voeren bij alle Nederlandse asfaltcentrales. Er is inmiddels een complete analyse van een aantal asfaltcentrales afgerond, wat op het gebied van CO2-uitstoot een substantieel verbeterpotentieel laat zien. Een belangrijke bevinding is dat emissie van schadelijke stoffen bij asfaltproductie voor 70% plaatsvindt in de toeleveringsketen, terwijl 30% wordt veroorzaakt door de asfaltcentrales zelf. EcoChain helpt ondernemingen hun duurzaamheidsprestaties op alle niveaus te meten, waardoor zij hun ecologische en financiële rendement kunnen verhogen. Nederland is het eerste land dat op deze wijze de duurzaamheid van een gehele branche onder de loep neemt.

EcoChain analyseert dit jaar in nauwe samenwerking met de RVO en alle 38 Nederlandse asfaltcentrales hun ‘footprint’. Dit komt voort uit een initiatief van de VBW. Daarbij worden naast CO2-uitstoot zo’n 25 milieufactoren gemeten. Ook vinden 400 procesanalyses plaats en wordt voor meer dan 4.000 producten van de asfaltcentrales een productlevenscyclusanalyse gemaakt.

50 |

Meerjarenplan 2015-2018 ‘Rotterdam Verkeersveilig’

Oostring Gasleiding is weer stapje dichterbij

Voetgangers, fietsers, ouderen en kinderen krijgen ‘voorrang’ in het nieuwe Rotterdamse verkeersveiligheidsbeleid. De focus ligt hiermee op de steeds grotere groep kwetsbare verkeersdeelnemers. Het college trekt de komende vier jaar 8 miljoen euro uit voor een pakket maatregelen waaronder de aanpak van asociaal rijgedrag en het oplossen van gevaarlijke verkeerssituaties (‘black-spots’). Wethouders Pex Langenberg (o.a. verkeer) en Joost Eerdmans (o.a. veiligheid) hopen zo het aantal verkeersdoden met 25% en het aantal gewonden met 10% terug te dringen. Dat staat in het Meerjarenplan 2015-2018 ‘Rotterdam Verkeersveilig’ dat het college aan de gemeenteraad heeft aangeboden. Hiermee is de consultatieperiode gestart. Dit conceptplan is tot stand gekomen in samenspraak met de gebiedscommissies en belangenorganisaties.

De aanleg van de Oostring Gasleiding die Midden-Europa met Zuidoost-Europa verbindt, is een stapje dichterbijgekomen. Slowakije, Hongarije, Bulgarije en Roemenië hebben daarover een verklaring opgesteld zonder overigens de Oostring met name te noemen. De gasleiding is destijds voorgesteld in twee versies: 832 kilometer lang door Slowakije, Hongarije en Roemenië en een versie van 1274 kilometer lang die ook Bulgarije bereikt. De leiding wordt ontworpen voor gastransport in twee richtingen met in eerste instantie een capaciteit van 20 miljard kubieke meter en uiteindelijk de dubbele hoeveelheid. Met de pijpleiding kan gas betrokken worden uit Azerbeidzjan, Turkmenistan, Irak, en Rusland. In tegenovergestelde richting komt uit het gas uit verschillende Europese hubs. Het is bedoeld voor een zekerder gaslevering in Midden-Europa.

Journaal Recordroltrap Amsterdam heeft de langste roltrap van Nederland. Op 12 mei jongstleden werd de 47 meter lange trap in het nieuwe metrostation Vijzelgracht geplaatst. Tot voor kort was de langste roltrap van Nederland in Rotterdam te vinden. De roltrap die naar de Rotterdamse Maastunnel loopt is 43 meter.

“We hebben Rotterdam van de troon afgestoten,” lacht Michiel Jonker van de gemeente Amsterdam. “Het is puur toeval hoor, dat onze roltrap langer is. Het was niet ons doel om Rotterdam te overtreffen, maar het is geen verrassing.

Ons station is namelijk ontzettend diep.” Het station ligt 26 meter onder de grond en de trap overbrugt een afstand van 19,57 meter. Via de roltrap bereiken passagiers het perron van het metrostation dat onderdeel is van de Noord/Zuidlijn. Die nieuwe metroverbinding gaat volgens de planning in het najaar van 2017 open.

rekeningen. Maar naarmate de zon dit voorjaar steeds hoger kwam te staan, namen de opbrengsten sterker toe dan verwacht. In het eerste half jaar wekte het 70 meter lange stuk fietspad zo’n 3.000 kilowatt op, voldoende om een eenpersoonshuishouden een jaar van elektriciteit te voorzien. Er was gerekend op zo’n 2.500 kilowatt. Consortium SolaRoad ziet mogelijkheden voor verbetering. Bij de aanleg van het proefvak bij Krommenie is namelijk een stuk van 30 meter open gelaten, waarop volgend jaar een verbeterde versie wordt aangebracht.

ipv Delft ontwerpt engineert realiseert

SolaRoad krijgt vervolg Het fietspad met een wegdek met geïntegreerde zonnecellen bij Krommenie levert meer stroom op dan gedacht. Volgend jaar krijgt de opvallende proef een vervolg met een verbeterde versie. Het SolaRoad-fietspad langs de N203 werd in november geopend door minster Kamp en trok nationaal en internationaal veel belangstelling. Aanvankelijk presteerde het fietspad zoals verwacht kon worden op basis van de laboratoriumtests en modelbe-

ipv Delft creatieve ingenieurs • varianten- en kostenstudies • analyses • ontwerpprojecten • design & construct • RAW-bestekken • bestekstekeningen bel voor meer informatie ir Gerhard Nijenhuis: 015 750 25 75

| 51

Journaal Aanpassingen aan infrastructuur Zuid-Holland De provincie Zuid-Holland gaat de infrastructuur tussen Leiden en de kustgemeenten Noordwijk en Katwijk aanpassen. Dit is nodig om bussen van de zogeheten R-netbuslijnen snel te laten doorrijden. De provincie kondigt aan dat bestaande haltes worden omgebouwd en dat er nieuwe haltes bij komen. De R-nethaltes worden voorzien van duurzaam meubilair, duidelijke en actuele reizigersinformatie en gebruiksvriendelijke fietsenstallingen. De haltes zijn toegankelijk, ruim en hebben dezelfde herkenbare rood-grijze kleurkenmerken als de bussen. Volgens de huidige planning gaan de bussen rijden vanaf 2020. R-net is een kwaliteitskeurmerk voor openbaar vervoer.

R-net rijdt inmiddels in de provincies Noord-Holland en Flevoland. In Zuid-Holland rijdt R-net vooralsnog alleen tussen Leiden en Zoetermeer. Dit wordt de komende jaren uitgebreid. Op de planning staan R-net treinverbindingen tussen Dordrecht en Geldermalsen en tussen Alphen aan den Rijn en Gouda.

Na 2020 volgen verschillende busverbindingen.

stiller asfalt aan te leggen en waar nodig geluidswallen. Een ander plan dat de volledige herinrichting van de N359 door Lemmer nodig maakt, wijzen zij af. “Hierdoor zou minder geld overblijven voor overige maatregelen, zoals het herinrichten van de omgeving en de entrees,” zo stellen ze in een toelichting.

Daarnaast vinden de colleges dat stil asfalt en geluidswallen uiteindelijk de meest effectieve oplossingen zijn voor de geluidsoverlast. Na de zomervakantie besluiten de gemeenteraad en Provinciale Staten over de plannen.

Gemeentewegen meest gevaarlijk Vorig jaar zijn 570 mensen omgekomen als gevolg van verkeersongevallen.

De meeste dodelijke ongevallen, 62 procent, gebeuren op gemeentelijke wegen. Het aantal slachtoffers in een personenauto blijft gestaag afnemen.

Toch vallen de meeste slachtoffers wel in deze categorie, 187 tegen 193 in 2013. Onder voetgangers nam het dodental af met zeven naar 49 in 2014.

Ouderen blijken de meest kwetsbare groep in het verkeer. Het aantal 65-plussers dat omkwam steeg van 129 in 2013 naar 140. Vooral ouderen op de fiets blijken een kwetsbare groep. Van alle verkeersdoden op de fiets is 57 procent 65-plus. Het aantal dodelijke ongevallen met scootmobiels is na jaren van stijging weer met vijf gedaald naar 27. Van hen is 26 procent 65-plus.

Aanvullende maatregelen N359 De provincie Friesland en de gemeente De Friese Meren willen langs de N359 door Lemmer betere fietspaden, stiller asfalt en meer groen en water. Deze aanvullende maatregelen rondom de weg moeten de leefbaarheid in het gebied verbeteren. Een werkgroep heeft inmiddels twee plannen geboekstaafd om de leefbaarheid te verbeteren. De colleges van Gedeputeerde Staten en van Burgemeester en Wethouders geven er de voorkeur aan om onder meer

52 |

Integrale aanpak Markermeer Het Markermeergebied verdient meer dan sobere dijkversterkingen. Dat stelt hoogleraar Frits Palmboom van de Van Eesteren leerstoel aan de TU Delft.

Een integrale aanpak, waarbij de enorme waterbak verandert in het ‘Blauwe Hart van Nederland’, levert veel meer op. Het recente besluit om versterking van de Afsluitdijk te combineren met recreatie, natuur, energiewinning en ruimtelijke kwaliteit juicht hij toe. “Maar waarom het hoogwaterbeschermingsprogramma elders in het IJsselmeergebied grotendeels beperken tot sobere en doelmatige dijkversterkingen?,” vraagt Palmboom zich af. Wat hem betreft is stap twee nu het bedenken van alternatieven voor de aanpak van de Houtribdijk en de Markermeerdijken. Die staan op het punt te worden versterkt omdat ze niet meer aan de veiligheidsnormen voldoen. Maar tegelijkertijd worden die normen door deskundigen en door het ministerie van Infrastructuur en Milieu opnieuw bekeken. “Het is onverstandig als we alleen vanwege bestuurlijke deadlines geen rekening met die nieuwe normen houden”, zegt Palmboom. “De aanpak van de Houtribdijk en de Markermeerdijken beïnvloeden elkaar, die moet je in samenhang bekijken. Het gebied als geheel kan er interessanter en aantrekkelijker van worden.”

Rond het Markermeer is het touwtrekken tussen voor- en tegenstanders van de voorgestelde dijkverzwaringen. Hoogheemraadschappen, die verantwoordelijk zijn voor de veiligheid, willen zo snel mogelijk de dijken in het gebied versterken. Dat moet garanderen dat de dijken ook op lange termijn bestand zijn tegen een extreme situatie die zich hooguit eens in de tienduizend jaar voordoet. Tegenstanders van de rechttoe rechtaan dijkophogingen hebben steun verworven van bekende Nederlanders als Jort Kelder, Katja Schuurman en André Kuipers. Zij breken een lans voor de dijk als cultureel erfgoed en vragen om alternatieve methoden.

Journaal Ipkw genomineerd voor Gouden Piramide Industriepark Kleefse Waard (IPKW) is genomineerd voor de Gouden Piramide, de jaarlijkse Rijksprijs voor inspirerend opdrachtgeverschap in de (landschaps) architectuur, stedenbouw, infrastructuur en ruimtelijke ordening. De Gouden Piramide is een initiatief van de ministeries van Infrastructuur & Milieu, Onderwijs, Cultuur & Wetenschap en Binnenlandse Zaken en wordt sinds 2003 uitgereikt. Voor de Gouden Piramide komen opdrachtgevers van inspirerende en vernieuwende projecten in Nederland in aanmerking, zoals gemeenten, projectontwikkelaars en woningcorporaties. De beste projecten worden beschreven in een boek en de AVROTROS zendt documentaires uit over de genomineerde opdrachtgevers en hun project in het programma Kunstuur. “De opdrachtgever heeft een bestaand bedrijventerrein getransformeerd tot een vitale gemeenschap van bedrijven die bijdragen aan een duurzame wereld,” aldus de jury bij de bekendmaking van de nominaties. “Het project beperkt zich dan ook niet tot ruimtelijke ingrepen; het omvat tevens diverse collectieve voorzieningen en activiteiten. Het terrein is opnieuw ingericht en bij de renovatie van de gebouwen was er veel aandacht voor hun cultuurhistorische waarde.”

De adviescommissie wijst erop dat de waterketen te maken zal krijgen met problemen zoals klimaatverandering en met toenemende vervuiling van het drinkwater door medicijnresten. Om deze het hoofd te bieden, moeten uiteenlopende vernieuwingen plaatsvinden. De watersector is weliswaar innovatief, maar bij de initiatieven van dit moment ligt de nadruk op verbetering van het bestaande systeem. “Er wordt te weinig geïnnoveerd over de grenzen van de verschillende schakels van de waterketen heen,” constateert de commissie.

Dat is een gemiste kans, vindt zij. Het adviesorgaan ziet uiteenlopende mogelijkheden voor innovaties op de raakvlakken van de waterketen met andere terreinen, zoals logistiek, gezondheid en energie.

Duurzaam regenwaterbeheer In januari, tijdens de vakbeurs InfraTech 2015, presenteerde Wavin een nieuwe standaard in duurzaam regenwaterbeheer: Wavin Q-Bic Plus. De innovatieve units voor de opvang, opslag en afvoer van regenwater zijn vanaf 1 mei 2015 landelijk verkrijgbaar. Wavin, marktleider in kunststof leidingsystemen, biedt een breed assortiment duurzame en kostenefficiënte oplossingen voor regenwaterbeheer. Met Q-Bic Plus brengt Wavin opnieuw een innovatief product op de markt. Het modulaire infiltratiesysteem biedt gebruikers drie belangrijke voordelen: de complete ontwerpvrijheid, volledige toegankelijkheid en uiterst snelle installatie. Met Q-Bic Plus kan in elke situatie, óók bij beperkte ruimte en hoge belastbaarheidseisen, het ideale infiltratiesysteem worden gerealiseerd. De geïntegreerde verticale toegangspunten en een scala aan verbindingsmogelijkheden maken het ontwerp van deze unit uniek. Q-Bic Plus is de meest toegankelijke infiltratie unit in de markt.

Dankzij het kolommenontwerp en de brede toegangskanalen verloopt de inspectie en reiniging snel en efficiënt. En tot slot garandeert Q-Bic Plus een twee keer zo snelle installatie van het infiltratiesysteem. De units hebben geïntegreerde verbindingen waardoor verbindingsclips en stapelpennen niet nodig zijn. Het handzame, compacte design en lichte gewicht maakt de verwerking extra gemakkelijk.

Watersector moet meer innoveren Innovaties en betere samenwerking zijn noodzakelijk om de waterketen duurzamer te maken en betaalbaar te houden. Dat stelt de Adviescommissie Water(AcW) in een advies aan de minister van Infrastructuur en Milieu.

| 53

Journaal Stil bermbeton leidt tot extra geluidsreductie Diverse gemeenten in de provincies Groningen, Friesland en Overijssel hebben hun buitenwegen niet alleen veiliger en onderhoudsvriendelijk gemaakt, maar ook aantoonbaar stiller. Dat blijkt uit tests van het door Struktondochter Reef Infra ontwikkelde ‘Stil bermbeton’. Ingenieursbureau Peutz voerde geluidsmetingen uit en concludeerde dat het nieuwe bermbeton tot 12% meer geluidsreductie oplevert dan standaard bermbetonbescherming. Dit is goed nieuws voor de gemeenten die het Stil bermbeton al langs hun wegen hebben liggen. Reef Infra heeft inmiddels meer dan 60 kilometer geluidsreducerende bermverharding aangebracht in onder andere de gemeenten Almelo, Bedum, Friese Meren en Twenterand.

Voetgangers wekken stroom op Een deel van de bestrating in het financiële centrum Canary Wharf in Londen wordt voor de zomer voorzien van de ‘generatortegels’ van PaveGen. De tegels zetten volgens het bedrijf het gewicht van een voetstap om in 12 Volt gelijkspanning bij een vermogen van 7 Watt; genoeg om een LED-straatlantaarn een halve minuut te laten branden. De tegels bestaan uit herverwerkt rubber en polymeerbeton. Een combinatie van piëzo-elektrische elementen en een spoel/magneetsysteem genereren de elektriciteit. De tegel moet ook informatie verzamelen over het aantal mensen dat Canary Wharf passeert.

Snelweg voor fietsers De eerste snelweg voor fietsers in Limburg is een feit. Daar is de Greenport Bikeway, een verbindingsweg tussen Venlo en Horst-Sevenum, geopend. De fietssnelweg moet ervoor zorgen dat automobilisten vaker de fiets zullen pakken. De weg is zowel verbonden met bestaande fietspaden als met nieuwe en kent nauwelijks obstakels. Volgens de verantwoordelijke gedeputeerde Eric Geurts heeft optimalisatie van de bestaande infrastructuur de nieuwe weg mogelijk gemaakt. Hij verwacht dat er meer van dit soort wegen zullen worden aangelegd in de zuidelijke provincie. Vanwege de Greenport Bikeway is op verschillende plekken langs de route nieuwe natuur aangelegd. Het fietspad kent twee routes. De noordelijke is 15 kilometer lang, de zuidelijke 12 kilometer.

54 |

Van raamcontract naar samenwerkingsovereenkomst Antea Group heeft maandag 1 juni een vierjarige samenwerkingsovereenkomst ondertekend met de provincie Noord-Holland voor de ingenieurs- en adviesdiensten. Bijzonder aan deze overeenkomst is dat het een samenwerkingsovereenkomst in plaats van een raamcontract betreft. Hierbij staan samenwerking en partnership hoog in het vaandel. “Antea Group werkt inmiddels al meer dan 40 jaar samen met de provincie Noord-Holland en heeft ruim acht jaar ervaring met raamcontracten voor de provincie. Door deze jarenlange ervaring is dit voor Antea Group een mooie kans om te laten zien dat wij prima in staat zijn als partner voor de provincie een grotere rol te spelen bij het uitvoeren van de provinciale taken,” aldus Menno Smits, directeur van Antea Group Nederland. Voor de gunning heeft Antea Group een casus voor de provincie uitgewerkt en een partnershipplan opgesteld.

Aspecten die in het plan aan de orde komen, zijn kwaliteitsborging, integriteit, ketenverantwoordelijkheid, personeelsbeleid, duurzaamheid en innovatie. Tevens is op deze aspecten een audit uitgevoerd. Antea Group is een van de zes geselecteerde partijen. De looptijd van de overeenkomst is vier jaar, met eenmaal een verlenging van twee jaar. Gedurende de samenwerkingsovereenkomst vraagt de provincie Noord-Holland alle integrale projecten in de infrastructuur voor de komende zes jaar uit.

Stille, waarschuwende bermverharding Een nieuwe bermverharding die veel minder geluid produceert bij overrijden en toch aan de bestuurder een heel duidelijk signaal geeft: het nieuwe RONA®Stiltrilblok van Altena Infra-materialen. Om verkeerslawaai en geluidoverlast van bermverhardingen zoveel mogelijk te beperken zonder daarbij de signaleringsfunctie voor bestuurders te verliezen, heeft Altena Infra-materialen in samenwerking met M+P en de provincie Gelderland een 60 centimeter brede stillere variant van haar RONA®Bermverbandsysteem ontwikkeld: het RONA®Stiltrilblok. Bij dit blok is het oppervlak dusdanig uniek vormgegeven dat direct naast de weg 10dB(A) minder lawaai door de autoband wordt geproduceerd en er door omwonenden een andere geluidervaring geconstateerd wordt. Duidelijk afwijkend van andere stille of vlakke bermverhardingen neemt de signalering voor de bestuurder enorm toe indien de auto verder van de weg afkomt, terwijl de geluidreductie toch nog 4dB(A) blijft. Door de RONA®Stiltrilblokken in een verband haaks op de rijrichting te leggen en te voorzien van een in elkaar grijpend hol en dol systeem is het mogelijk om een doorgroeibare bermverharding te creëren die nagenoeg niet breekt en waarin de door motorrijders gevreesde ‘tramrailsleuf’ niet kan ontstaan.

Journaal Verbeterplannen voor kaden van Kinderdijk Grontmij stelt plannen op om 7 kilometer kade bij de molens van Kinderdijk te verbeteren. Waterschap Rivierenland heeft verbeteringswerken op het oog voor 93 kilometer waterkeringen in de Alblasserwaard. De plannen zullen vanaf 2016 tot uitvoer komen. Om het water te kunnen keren, zijn in het werkgebied van Rivierenland afgelopen jaren dijken verhoogd. Onderzoek heeft duidelijk gemaakt dat de helft van de kaden langs de boezemwateren in de Alblasserwaard en Vijfheerenland niet aan de provinciale veiligheidsnormen voldoet. Grontmij maakt een planstudie voor verbetering van de Molenkade en de Hoge Boezem van de Overwaard.

Nieuwe serie compacte straatveegmachines Kärcher breidt zijn productgamma compacte straatveegmachines uit met de MC 130, een model uit de 1 m³-klasse. De robuuste en wendbare machine blijft ook bij maximale belasting onder het toegelaten totaalgewicht van 3,5 ton. Hierdoor is hij geschikt voor gebruik op voet-fietspaden en trottoirs. De MC 130 is onderhoudsvriendelijk, ergonomisch en gemakkelijk te bedienen.

Dankzij de talrijke aanbouwmogelijkheden kan de machine het hele jaar door gebruikt worden in steden, gemeenten en in de industrie, zowel door eigen schoonmaakdiensten als door professionele schoonmaakbedrijven.

Dankzij het lage eigen gewicht van 2.000 kilogram inclusief veegunit, kan de nieuwe zuig-/veegmachine een hoge last tot 1.100 kilogram opnemen zonder het toegelaten totaalgewicht te bereiken. Daardoor wordt het aantal onderhoudsritten tot een minimum gereduceerd.

Inzet micro bolletjes viaducten A15 Twee viaducten over de A15, het Veerwegviaduct in Papendrecht en het Wilhelminaviaduct in Hardinxveld-Giessendam zijn in 2014 vervangen.

Aannemer Van Hattum en Blankevoort werd hiervoor door Rijkswaterstaat gecontracteerd. Een van de eisen was toevoeging van een luchtbelvormer met als doel een betere vorst-dooizout bestendigheid.

Een luchtbelvormer zorgt voor toevoeging van luchtbelletjes in het beton.

Belangrijk is dat de luchtbellen gelijkmatig worden verdeeld en dat ze homogeen zijn in grootte. In de praktijk blijkt dit lastig. Daarom ontwikkelde Master Builders Solutions van BASF een nieuwe luchtbelvormer onder de naam MasterAir 150, gebaseerd op elastische holle micro bolletjes. Dit product zorgt gegarandeerd voor een zeer homogene luchtbelstructuur, zowel in diameter als in spatiëring.

Van Hattum en Blankevoort kiest op advies van De Lek Beton voor deze oplossing op basis van bedrijfszekerheid en duurzaamheid. Een betere vorst-dooizout bestendigheid tijdens winterperiodes reduceert immers de kans op schade aan bijvoorbeeld de schampranden en de landhoofden. Met als resultaat, minder onderhoud/herstelwerk.

Subsidie voor natuurvriendelijke oevers Het hoogheemraadschap van Rijnland stimuleert de aanleg van natuurvriendelijke oevers. Daartoe kunnen particulieren en organisaties subsidie aanvragen. Oevereigenaren kunnen maximaal 30.000 euro subsidie krijgen.

Het gaat erom de bestaande steile oevers binnen het beheergebied van het waterschap te laten vergraven tot een flauw talud. Het aangrenzende water mag niet breder zijn dan 20 meter, terwijl de oever zelf minimaal 20 meter lang moet zijn. Eigenaren van aangrenzende oevers mogen samen subsidie aanvragen. Projecten die voortvloeien uit een ruimtelijk ontwikkelingsplan en projecten waarvoor het waterschap reeds anderszins geld heeft toegezegd, komen niet voor een financiële bijdrage in aanmerking.

Het waterschap hanteert verschillende subsidiebedragen voor particulieren, beherende organisaties en overheden. Om voor een bijdrage in aanmerking te komen, worden eisen gesteld aan het ontwerp van de oever en het onderhoudsplan.

| 55

ANTWERPEN | World Water Works

WORLD WATER WORKS:

PROFESSIONEEL CONGRES OVER WATERBOUWKUNDIGE UITDAGINGEN De klimaatverandering en de daaruit resulterende stijging van de zeespiegel, de veiligheid en bevaarbaarheid van waterwegen, de druk op de toegankelijkheid van havens… Het zijn maar enkele van de vele evoluties, problematieken en uitdagingen die het scheepvaartwezen de komende jaren en decennia het hoofd zal moeten bieden. Tijdens het waterbouwkundig congres World Water Works op 23 en 24 maart 2016 presenteren vooraanstaande sprekers, bedrijven en instanties van internationale allure hun visies op het gebied van waterbouwkundige werken en ontwikkelingen van havens en vaarwegen. Zelfs de Europese Commissie heeft haar medewerking toegezegd!

In woelige tijden die gedomineerd worden door onheilspellende berichten omtrent de opwarming van de aarde, potentieel overstromingsgevaar en economische concurrentie op en langs het water is een professionele tweedaagse als World Water Works geen overbodige luxe. World Water Works bouwt voort op het waterbouwkundig congres ‘Bouwen in Water’, dat op 2 oktober 2014 inzoomde op de toekomstvisie voor de Westerschelde, haar havens en industrieën. Daar kwamen onder meer de gevolgen van de klimaatverandering in relatie

56 |

tot haveninfrastructuur, kust- en oeverwerken en nautische veiligheid aan bod. Aangezien dit alles zich niet enkel beperkt tot het Scheldebekken, krijgt het congres een passend vervolg op World Water Works, waar dezelfde thema’s vanuit een globalere optiek zullen worden bekeken.

SPREKERS VAN INTERNATIONALE ALLURE World Water Works brengt wetenschappelijke ontwikkeling, dagdagelijkse praktijk en heden-

daagse trends op het vlak van waterbouwkundige, kust- en oeverwerken samen op één grootschalig evenement met diverse lezingen en een relevante vakbeurs. Op deze manier hoopt organisator ESC International dat de aanwezige professionals tot duurzame oplossingen kunnen komen die zowel economisch als ecologisch verantwoord zijn. Een reeks internationale sprekers gaat onder voorzitterschap van professor Han Vrijling (TU Delft) dieper in op exemplarische projecten, onderhoud en de aanleg van havens en andere watergebonden

ANTWERPEN | World Water Works

infrastructuur, bescherming van het achterland en nautische veiligheid bij brug-, sluis- en tunnelbouw.

Zo geeft Frans Koch (Koch Adviesgroep) een lezing over een buitengaatse overslaghaven, als antwoord op de te verwachten logistieke problemen van het steeds groter worden van schepen. PIANC Young Professionals presenteert een visie op de bouw van een offshore terminal en een tweede Noord-Zuidverbinding. Royal Haskoning DHV vertelt over het Mekong Delta Plan. Zowel Arcadis als mevrouw drs. Karla Peijs geven een presentatie over het kanaal Seine – Noord-Europa over enerzijds het ontwerp en de bouw en anderzijds over de economische betekenis. En zelfs de Europese Commissie heeft haar medewerking toegezegd: Catherine Trautmann, Coördinator North-Sea Baltic Core Network Corridor gaat dieper in op de noodzaak van samenwerking tussen de havens in het Scheldebekken. Kortom, World Water Works is niet te missen voor personen die zich beroepsmatig bezighouden met bovengenoemde problematieken en exposanten met een producten- en dienstenaanbod op het vlak van het onderhoud en de aanleg van vaarwegen, kust- en oeverwerken, brug-, sluis- en tunnelbouw, maritieme voorzieningen voor de scheepvaart, inrichting en onderhoud van havens, op- en overslagmaterieel en technisch

Inschrijven of informatie inwinnen omtrent uw bezoek of deelname als exposant kan via: info@worldwaterworks.nl. advies. Inschrijven of informatie inwinnen omtrent uw bezoek of deelname als exposant kan via info@worldwaterworks.nl. De standaard deelnamekosten voor het tweedaagse congresprogramma

bedragen 590 euro per persoon (exclusief btw).

Exposanten beschikken over gratis toegangskaarten om hun relaties en prospects uit te nodigen op dit niet te missen event. ❚

DE NEDERLANDSE WATERBOUW In Nederland zijn recent een reeks grote waterbouwkundige werken gerealiseerd, zoals: • De afsluitdijk (1932) • De Zuiderzee-werken met de aanleg van de IJsselmeerpolder waarbij het wachten nu nog is op de inpoldering van het Markermeer tot de Markerwaard.

• De Deltawerken na de stormramp van 01-021953. Het is jammer dat aan dit Deltaplan anno 2015 alweer gesleuteld is door op de Zeeuwse meren weer zout water toe te laten. Dit is slecht voor de veiligheid, verzilting en landbouw.

• De grote en kleine havenwerken in onder andere Rotterdam tot en met de Maasvlakte I en II, Amsterdam en langs de Westerschelde in Antwerpen; het Deurganckdok in Antwerpen is inmiddels ook gereed.

• Rivier-werken vanaf de 19e eeuw met onder andere de Maaskanalisatie, Pannerdenskanaal, enzovoorts.

De infrastructurele werken waren vanuit Nederland en België tot stand gekomen. Ze hebben bijgedragen tot economische groei en werkgelegenheid in Nederland en Vlaanderen c.q. de welvaart in onze landen doen bevorderen. Bovendien zijn er grote

bedrijven ontstaan in de sector waterbouw, zoals de baggerbedrijven Boskalis en Van Oord in Nederland, en Deme en Jan De Nul in België. Rijkswaterstaat, TU Delft (faculteit civiele techniek en geologie), hebben aan genoemde ontwikkeling een grote bijdrage geleverd. De Nederlandse waterbouwkunde is inmiddels over de gehele wereld geëxporteerd en is dienend geweest voor de welvaart – ontwikkeling langs de beneden rivieren en kusten van Nederland en vrijwel overal in de wereld. Het is echter jammer dat we de Nederlandse discipline ‘waterbouw’ niet kwijt kunnen in China en de USA. Deze twee landen beschermen hun interne markt hiertegen, tenzij deze landen worden belast door grote natuurrampen, zoals recent nabij New Orléans, New York en de ZW-kust van de USA. De Nederlandse waterbouw, civiele techniek, heeft ook veel bijgedragen aan de ontwikkeling van de infrastructuur in voormalig Indië. Grondleggers hiervoor waren onder andere TU Delft, de TU Bandung en Rijkswaterstaat. In het prachtige boek ‘Bouwen in de Archipel’, auteur Prof.

Ir. J. Kop e.a. zijn vele van deze werken voortreffelijk beschreven. Bovendien zijn vele van deze werken nu ook in een Engelstalige editie verschenen; alles voor de historische vastlegging van deze werken, alsmede ter ondersteuning van de public relations van het vakgebied ‘waterbouw c.s.’

Over de Westerschelde, primair de toegang tot de havens van Antwerpen, Vlaanderen en Terneuzen, kan nog worden opgemerkt dat deze toegang naar Zuidoost Zeeland en Vlaanderen de invoer en uitvoer van betekenis is voor Antwerpen c.s. Toch is uit oogpunt van veiligheid de Westerschelde gevaarlijk bij hevige stormen uit NNW op de Noordzee. Vlaanderen is hiertegen nog onvoldoende veiliggesteld ten opzichte van de situatie in Nederland. De evolutie van het hoogwatergetij langs de Westerschelde is duidelijk anders (zie figuur 1 pag.

59). Dit kan opgelost worden door een open stormvloedkering te bouwen in de Westerschelde in een tracé west van Breskens naar Walcheren, oost van Zoutelande. Een dergelijk kunstwerk geeft veiligheid in Zuidwest Zeeland en Vlaanderen, terwijl de toegang naar de haven van Antwerpen niet wordt afgezwakt. Figuur 1 en 2 op pag. 59 geven hiervan een duidelijke weergave. Bovendien wordt hiermee een bijdrage geleverd aan de verkorting van de kustlijn van Cadzand tot Nieuwe Statenzijl, inclusief de inpoldering van de Dollard. Tenslotte kan worden vermeld dat op 23 en 24 maart 2016 in Antwerpen een symposium wordt georganiseerd onder de titel ‘World Water Works’.

Ir. K. Boorsma van ingenieursbureau boorsma bv

| 57

KOCH Adviesgroep

www.kochadviesgroep.nl

Ingenieurs

& Architecten

- Maritieme projecten - Civiele constructies - Projectmanagement - Logistieke simulaties - Architectuur en bouwkunde - Product & Process ontwikkeling

WORLD WATER WORKS INTERNATIONAL EXHIBITION AND CONFERENCE

COASTAL, WATERWAY AND PORT DEVELOPMENTS

New concept for container terminals see:

23-24 MAART

www.ngict.eu

vestiging: Goes Beukenstraat 56 tel. +31(0)113 213030

Terneuzen Noorwegenweg 1 tel. +31(0)115 642700

DESKUNDIG & ONAFHANKELIJK Aquaduct Rijksweg N31 Leeuwarden

Rijksmonumentale Muntbrug Utrecht

Bouwtechniek Constructies Bouwfysica Waterbouwkunde Infrastructuur Bouwmanagement Milieu Geologie

Postbus 647 9200 AP Drachten G. Sondermanstraat 2 T 0512 580 300

Postbus 2505 3800 GB Amersfoort Hardwareweg 7F T 033 456 02 22

W www.boorsma-consultants.nl E info@boorsma-consultants.nl

T +31 (0)113-373222 M + 31 (0)6-23045940 info@worldwaterworks.nl www.worldwaterworks.nl

ANTWERPEN | World Water Works

World Water Works Containeroverslag door F. Koch

De bloeiende haveneconomie van Antwerpen zal in de komende decennia te maken krijgen met tweeërlei bedreigingen. Enerzijds zal het in verband met de steeds duidelijker voorspelbare zeespiegelrijzing ooit noodzakelijk zijn om een stormvloedkering in de monding van de Westerschelde te bouwen. Anderzijds zullen door de voortdurende schaalvergroting van de containerzeeschepen de rederijen risicovolle waterwegen als de Westerschelde gaan vermijden.

Ten aanzien van het overstromingsrisico heeft Antwerpen al maatregelen genomen door op de kaden en langs de oevers van de Binnenschelde verhogingen in de vorm van muren, wanden en glazen panelen aan te brengen.

Een vergelijking met de ‘Muraltmuren’, tussen 1906 en 1935 op de Zeeuwse dijken aangelegd, dringt zich op. Nadat het in 1953 echt misging, is het overstromingsrisico pas serieus aangepakt. Ten aanzien van een veilige bevaarbaarheid van de Westerschelde voor de steeds groter wordende schepen lijkt er sprake van het probleem vooruitschuiven in de tijd. ‘Het gaat toch nog steeds goed’ is historisch gezien een argument dat alle havensteden zo lang mogelijk bezigen. Maar waar men begint met tijgebonden vaarschema’s in combinatie met real-time precisie-informatie over de zeebodem, komt de stap naar half geladen schepen steeds dichterbij.

Figuur 1.

KANSEN Zolang er geen overstromingen plaatsvinden en Antwerpen haar kaden droog kan houden, zal er gericht worden op een verdere uitwerking van plan A, namelijk uitbreiding van capaciteit om een zo groot mogelijk deel van de stijgende wereldtrafieken aan te trekken. De verplaatsing van de containerterminals van de linker- naar de rechteroever zal haar maximum bereiken na realisatie van het Saeftinghedok. En hoe dan verder? Is er een plan B? Als op termijn de allergrootste schepen niet meer naar Antwerpen willen komen, moet Antwerpen dan zelf naar die grote schepen toe? Aangezien grote infrastructurele projecten gewoonlijk niet binnen 15 tot 20 jaar gerealiseerd kunnen worden lijkt het zo zachtjes aan tijd om de mogelijkheden voor een multifunctionele stormvloedkering tussen Vlissingen en Breskens te onderzoeken. Een van de mogelijkheden is een deel van de stormvloedkering in te richten als een enorm containertransferium, waar overslag van containers van zeeschepen op shuttle en vice versa plaatsvindt (zie figuur 1 t/m 3). Tussen dit transferium en de havens van Antwerpen kunnen dan shuttlediensten onderhouden worden (zie figuur 4). Omdat de gezamenlijke kosten van de op- en overslag op het transferium plus de kosten van de shuttlediensten bij voorkeur lager moeten zijn dan de kosten van de huidige werkwijze waarbij de zeeschepen tot in Antwerpen varen, moet zo’n transferium op een andere manier worden ingericht dan een normale deepsea containerterminal.

NGICT

Figuur 2.

Figuur 3.

Als een dergelijk transferium ingericht zou worden volgens het door Raadgevend Ingenieursburo F. Koch B.V. ontworpen en gepatenteerde NGICT-concept (zie ook www.ngict.eu), kan geprofiteerd worden van de voordelen ten opzichte van de huidige container terminals, te weten: - Tot 50% ruimtewinst.

- Hogere verwerkingssnelheid.

- Lagere investering.

- Lagere operationele kosten.

- Lager energieverbruik.

- Minimale ecologische footprint.

En kan Antwerpen haar bloeiende haveneconomie bestendigen en haar omvangrijke infrastructurele voorzieningen ook voor de volgende eeuw rendabel maken. ❚

Figuur 4.

| 59

MOLENWAARD | Dijkverbetering Tekst: Roel van Gils Beeldmateriaal: Combinatie Dijkverbetering Molenwaard

Dijkverbetering KinderdijkSchoonhovenseveer Combinatie Dijkverbetering Molenwaard is bezig met het versterken van de primaire waterkering tussen Kinderdijk en Schoonhovenseveer om de achterliggende Alblasserwaard de komende vijftig jaar droog te houden. De dijk wordt over een lengte van 17,5 kilometer sterker en stabieler gemaakt met behulp van verschillende methoden en technieken, waarbij tevens een aantal woningen wordt opgevijzeld.

Kortom, letterlijk een dijk van een project.

De oorspronkelijke aannemerscombinatie wordt gevormd door Mourik, De Vries & Van der Wiel en Martens Van Oord. Mourik is vooral gespecialiseerd in het binnen- en buitendijks grondwerk, de verhardingen, de verkeersfaseringen en het inrichten van de werkterreinen. "We staan voor een behoorlijke uitdaging, gezien de 450 woningen langs het traject

60 |

die tijdens de werkzaamheden bereikbaar moeten blijven," zo vertelt Kees Scheer van Mourik. Samen met Mourik is Besix verantwoordelijk voor het projectmanagement, waarbij Franki Grondtechnieken in opdracht van Mourik de uitvoering behartigt van de boorpalen en diepwanden. "Wij brengen onze expertise in voor alles wat betreft constructies, zowel in

werkvoorbereiding als in de uitvoering," zegt Hannes Braeckman van Besix. "We hebben in feite te maken met tegenstrijdige belangen. Enerzijds moeten de uitvoerende partijen hun werkzaamheden zo efficiënt mogelijk kunnen uitvoeren, terwijl anderzijds de overlast op de bewoners tot een minimum beperkt moet blijven. Een mooie uitdaging."

MOLENWAARD | Dijkverbetering

WATERSPANNINGSMETINGEN De ondergrond van de bestaande dijk is heel slap en bestaat uit veen en klei, licht Kees Scheer toe.

"Rondom de woningen moeten we dus uiterst voorzichtig te werk gaan, want als gevolg van het ophogen bestaat het gevaar dat muren gaan scheuren.

Door het extra gewicht kunnen namelijk verplaatsingen in de ondergrond optreden. Het ophogen wordt dan ook voortdurend gemonitord aan de hand van trillings- en waterspanningsmetingen. Het aantal centimeters dat we kunnen ophogen is verschillend per werkvak op de dijk en gaat niet sneller dan ongeveer 1 meter in de drie maanden. En totaal gaan we tot wel 7 meter hoger buitendijks. De metingen zijn leidend en bepalen de snelheid van het ophogen."

Mourik verplaatst de komende jaren geleidelijk aan zo'n 600.000 m3 zand en klei.

Om de dijkversterking mogelijk te maken, heeft een aantal mensen hun woning voorgoed moeten verlaten. Er zijn inmiddels al vijftig woningen gesloopt en er worden momenteel drie woningen tot meer dan 1 meter opgevijzeld. Onder deze woningen wordt vervolgens grond aangebracht. Volgens Kees Scheer neemt het opvijzelen slechts een week of drie in beslag." Na afloop van de dijkversterkingen zal Mourik het complete traject van 17,5 kilometer voorzien van een nieuwe asfaltverharding.

BOORPALEN EN DIEPWANDEN Op plekken waar geen ruimte is voor grondoplossingen of rivierwaartse versterking, zorgen diepwanden en boorpalen voorzien van ankers voor een stabiele dijk. Tim Eggermont van Franki Grondtechnieken vertelt waarom is gekozen voor boorpalen in plaats

van damplanken. "Boorpalen kunnen we trillingsvrij aanbrengen, eventuele oude 'obstakels' in de ondergrond kunnen we probleemloos doorboren en tot slot zijn boorpalen met een compactere machine aan te brengen. De palen hebben een diameter van 1.070 millimeter en worden op een afstand van 2,14 meter van elkaar gefaseerd ingebracht. Na het aanbrengen van de palen wordt er een betonnen deksloof bovenop de palen geplaatst, die wordt verankerd onder een hoek van 45 graden in de harde zandlaag.

De ankers zijn zo'n 35 meter lang en opgebouwd uit zeven stalen strengen van 15,7 millimeter. Rond de strengen wordt een groutlichaam aangebracht om de hechting te voorzien tussen de grond en het anker." Franki Grondtechnieken werkt momenteel met twee stellingen, maar zal volgens Tim Eggermont daar in augustus een derde bij gaan zetten om in totaal 1.390 palen tijdig te kunnen aanbrengen.

Daarnaast brengt Frank Grondtechnieken ook nog op twee locaties op de dijk diepwanden aan, die net als de boorpalen voorkomen dat de grond gaat schuiven."In totaal gaat het om 15.000 m2 aan diepwanden," zegt Eggermont. "Het verschil met de boorpalen is dat de diepwanden een waterdichte constructie vormen, een gesloten wand, het terwijl bij de boorpalen het grondwater er gewoon doorheen kan stromen. De diepwanden worden aangebracht met een grote grijper van 16 ton die een gat in de dijk maakt van 7,5 meter lang bij 80 centimeter breed tot 25 meter diep. Het gat wordt opengehouden met een bentonietsuspensie. Vervolgens wordt er wapening aangebracht en beton gestort. De diepwanden hoeven niet verankerd te worden, omdat de constructie stevig genoeg is."

Het unieke aan dit project is volgens Kees Scheer de combinatie van de werkzaamheden aan de dijk en het tegelijk rekening houden met bewoners- en omgevingsaspecten. "De techniek en omgeving gaan hand in hand," zegt hij tot besluit. Eind 2017 is de Lekdijk sterk en stabiel genoeg om de komende vijftig jaar de Alblasserwaard droog te houden. ❚

| 61

Strong foundations, solid future

Franki Grondtechnieken B.V., opgericht in 1934, is een ervaren funderingsaannemer.

Atlaspalen Franki Omegapalen Grondverdringende schroefpalen met verloren punt Geschroefde stalen buispalen Schroefinjectiepalen Schroefpalen Palenwanden Diepwanden Mini-heiwerk Funderingsherstel

Het bedrijf is gespecialiseerd in het ontwerp en de realisatie van alle mogelijke funderingsconstructies.

Er wordt onder andere gewerkt aan grote infra projecten, utiliteitsbouw, woningbouw en renovatie. Met haar jarenlange expertise kan Franki Grondtechnieken een compleet gamma geoptimaliseerde funderingsoplossingen aanbieden. Franki Grondtechnieken maakt deel uit van de wereldwijde funderingsgroep Franki Foundations (www.ffgb.be).

Franki Grondtechnieken B.V. Trondheim 8, 2993 LE Barendrecht, Nederland +31 180 641 998 info@franki-grondtechnieken.nl www.franki-grondtechnieken.nl

BESIX bouwt aan //Nederland

Tweede Coentunnel

Civiele bouw

Industriële bouw

Utiliteitsbouw

Maritieme bouw

Een wereldwijd opererend bouwbedrijf met ruim 100 jaar ervaring in de civiele betonbouw, industriële bouw, utiliteitsbouw en maritieme bouw. Sinds 1992 is BESIX actief in Nederland. Meebouwend aan de toekomst, met prestigieuze projecten als de Tweede Coentunnel, Parkeergarage Kruisplein, Landtunnel A2 Leidsche Rijn, OV Terminal Utrecht CS, Maastoren, keersluis in Heumen en de sluisverlengingen in Born, Maasbracht en Heel.

Trondheim 22 – 24 Barendrecht +31 (0)180 64 19 90 nederland@besix.com

WWW.BESIXNEDERLAND.COM

EINDHOVEN | Nationaal Wegencongres 2015

Tekst: Anniek Heijs | Beeldmateriaal: Nederlands Instituut voor de bouw

NATIONAAL WEGENCONGRES 2015

EEN MUST VOOR INFRA EN GWW PROFESSIONALS Het Nederlands Instituut voor de Bouw organiseert op woensdag 30 september 2015 het Nationaal Wegencongres 2015. Op een nieuwe locatie, namelijk de High Tech Campus in Eindhoven. Het congres voor opdrachtgevers en opdrachtnemers in de GWW- en Infrasector richt zich sectorbreed op de meest actuele onderwerpen. Dit jaar wordt de watersector specifiek uitgelicht.

“Dit is de achtste editie van het Nationaal Wegencongres. Een congres waar we inhoudelijk bezig gaan met onderwerpen als nieuwe aanbestedingsvormen en samenwerkingscontracten, kostenbesparing en innovatie,” vertelt Carmen Kemps, programmamanager bij organisator het Nederlands Instituut voor de Bouw (NIB). “Een must voor iedereen op management- en directieniveau die op de hoogte wil zijn en wil meepraten over de ontwikkelingen in de sector.”

basis van vertrouwen, dragen bij aan hoe we in deze sector gaan samenwerken in de toekomst.

Met als resultaat betere aanbestedingsprocessen, contractbeheersing en kostenbesparing. Rondom deze thema’s is een plenair gedeelte in de ochtend, met sprekers die ieder een onderwerp toelichten.

Als afsluiting van het ochtendprogramma delen onder andere Waterschap Rivierenland en een bouwcombinatie hun aanpak voor succesvol samenwerken met de aanwezigen.”

KETENSAMENWERKING

VERDIEPING EN DISCUSSIE

Het programma is nog volop in ontwikkeling, maar Kemps wil graag de hoofdthema’s binnen het programma toelichten. “Ketensamenwerking, verwachtingsmanagement en samenwerken op

Het middagprogramma biedt ruimte aan verdieping en discussie. “Dit kan in één van de drie ‘discussiecarrousels’, elk met een eigen thema,” aldus Kemps. “Een gespreksleider en een gast uit

de praktijk nodigen de deelnemers uit om bij het thema een stelling te nemen. Aansluitend zijn er de rondetafelsessies, dat bij de bezoekers van onze eerdere congressen wel bekend is. Hier wordt door een deskundige dieper ingegaan op verschillende onderwerpen, zoals asfalt, innovatie, big data of projectbeheersing.”

De workshop ‘het managen van verwachtingen’ biedt de deelnemers de mogelijkheid om nog dieper in te gaan op dit onderwerp. Een uitgebreid en inhoudelijk sterk programma. Mocht u interesse hebben in deelname aan het Nationaal Wegencongres 2015, kijk dan op www.wegencongres.nl voor meer informatie over het programma, de sprekers en de inschrijfmogelijkheid. ❚

| 63

DIJKVERBETERING Is meer dan een laag klei en stenen

www.mourik.com

Wij geloven in Maatschappelijke Toegevoegde Waarde. Dijken zijn van levensbelang voor Nederland.

Ze moeten versterkt worden met minimale overlast voor de omgeving en voor een redelijke prijs.

Daarmee ontzorgt Mourik de maatschappij.

Uw Maatschappelijk Toegevoegde Waarde begint vandaag. Met Mourik. 0184-66 72 00.

Mourik Groot-Ammers B.V. E info@mourik.com @MourikHolding

Sterk in ontwikkeling

Het nieuwe riool leggen

DĂŠ ideale combinatie: buizenlegger & verdichtingswiel

Ontwikkeld voor en door markt

Hulp op de kant overbodig

ook TE HUUR

Geen fysieke belasting grondwerker

Prachtig verdichtingsresultaat

Verdubbeling eind resultaat

www.b ep eco n st ruc t io n. n l

Demo BePe construction Dinkelstraat 11 5626 BK EINDHOVEN Tel. 040 – 262 44 27

BEDRIJFSPRESENTATIE | BePe construction

RIOLERING LEGGEN ANNO 2015 Een goed werkend rioleringssysteem is van groot belang. De vervangingsopgave in bestaand gebied is groot en nieuwbouwprojecten zijn er ook weer steeds meer. De wereld verduurzaamt, concurrentie is moordend en wijzigingen in wet- en regelgeving zijn op Arbo technisch gebied aan de orde van de dag. Een hele uitdaging voor opdrachtgever en opdrachtnemer.

Samen met verschillende aannemers heeft BePe construction uit Eindhoven, twee uitrustingsstukken ontwikkeld waarmee riolering aanleggen slimmer, duurzamer en betaalbaarder kan. Het principe werkt als volgt: verschillende buizenleggers kunnen rioleringsbuizen in diverse maten op eenvoudige wijze leggen, uitlijnen en tegelijkertijd ook weer aandrukken. Een machinist koppelt de buizenlegger vervolgens gemakkelijk en snel af en verwisselt hem voor het verdichtingwiel. Dit gaat op dezelfde manier als het wisselen van een graafmachinebak (zonder hydrauliek). Hiermee kan de grond weer tot volledige tevredenheid, snel en 100 procent Arbo technisch verantwoord verdicht worden.

DUURZAAM Door de degelijke bouw van het materieel is er minimale slijtage. Daarnaast heeft de aannemer

geen dure onderhoudskosten, trilblokken en stampers meer nodig. Directeur Bas Pol: “Wij denken met onze opdrachtgevers mee en proberen zo een effectief, efficiënt en betrouwbaar product te leveren tegen een acceptabele prijs. Dat doen we met een eigen engineering en productieafdeling waar hoge eisen worden gesteld aan kwaliteit en innovatie.”

De uitrustingsstukken zorgen ervoor dat er geen fysieke belasting meer is voor de grondwerker. Hulp bij het pakken van de buis en het verdichten van de grond is niet meer nodig. Een gemeentehandhaver van een Limburgse gemeente gaf tijdens een inspectie aan dat het verdichtingsresultaat net zo goed of zelfs beter is als met de stamper of trilplaat.

BePe construction werkt continu aan het ontwikkelen van betaalbare, slimme en duurzame

oplossingen voor bedrijven met een uitdaging.

Veel van deze slimme uitrustingsstukken stelt zij ook ter beschikking aan andere opdrachtnemers in de markt. Vanuit de markt krijgt zij veel feedback en daardoor worden de uitrustingsstukken steeds slimmer. ❚

| 65

HOUTEN | Dag van de openbare ruimte

Tekst: Anniek Heijs | Beeldmateriaal: Expoproof

EXPO TIP: DAG VAN DE OPENBARE RUIMTE

Over netwerken, innovaties en Smart Cities “Uitverkocht!” is de reactie van Marc de Winter op de vraag hoe het gesteld is met het animo van exposanten voor de Dag van de Openbare Ruimte op woensdag 7 en donderdag 8 oktober in de Expo in Houten. “Zo’n 340 standhouders actief als ontwerper, inrichter of beheerder in de openbare ruimte zijn zeker van een plek en voor nog circa 100 geïnteresseerden hebben we een wachtlijst.”

Wat maakt de Dag van de Openbare Ruimte toch zo populair? “Als vakbeurs is het een begrip in Nederland voor alle professionals in het werkgebied openbare ruimte,” aldus De Winter, verantwoordelijk voor de marketing en communicatie bij organisator ExpoProof uit Houten. “De vakbeurs biedt informatie, kennis en de laatste stand van zaken op het gebied van verlichting, straatmeubilair, bestrating, groenvoorziening, speelvoorzieningen, landschapsarchitectuur & ontwerp, advies & beheer. Voor adviseurs, landschapsarchitecten en ingenieursbureaus tot gemeenten, provincies en overige openbare beheerders, kortom voor iedereen die zich bezighoudt met het ontwer-

66 |

pen, inrichten, onderhouden en beheren van de openbare ruimte is deze expo een must.”

LEZINGEN Naast het expogedeelte waarin de diverse exposanten zich presenteren aan hun netwerk en de overige bezoekers, zo’n 5.000 vorig jaar, is er ook een actueel en spraakmakend lezingenprogramma in ontwikkeling. De Winter: “Met de invulling hiervan zijn we nog volop bezig. Maar we willen altijd aansluiten op de actualiteit binnen het vakgebied. Zoals de opkomst van de Smart City. Het gaat hierbij om de veranderende rol van (binnen)stedelijke gebieden en hoe daarop

integrale wijze met de openbare inrichting op ingespeeld wordt. Een populair onderwerp dat we zeker zullen belichten in ons lezingenprogramma.”

100% DOELGROEP Naast deelname vanuit de markt is het opvallend dat zo’n 80% van de doelgroep uit de publieke hoek afkomstig is. “Dat betekent voor zowel onze exposanten als bezoekers dat de mensen die je treft voor 100% binnen je doelgroep behoren,” vertelt De Winter. “Dat biedt de mogelijkheid om branche breed te netwerken. Doordat we het concept zo allround mogelijk inrichten, krijgen alle disciplines de ruimte op de beursvloer. We

HOUTEN | Dag van de openbare ruimte

het evenement een uniek karakter geven. Het is een waardevolle ontmoetingsplek met een hoog verzorgingsniveau. Zo worden bezoekers in de watten gelegd en is de toegang, het parkeren en zelfs de koffie gratis.

GOEDE SFEER “Maar de bezoekersaantallen zijn voor ons niet alleen doorslaggevend voor het succes van de beurs,” aldus De Winter. “Vooral de sfeer is bepalend voor het succes van de beurs. De beleving van de exposant en bezoekers zijn veel belangrijker. Wanneer je de juiste mensen hebt gesproken, kennis hebt gemaakt met de laatste ontwikkelingen in de markt, kun je volgens mij spreken van een geslaagde expo.” ❚

onderscheiden dit in licht, groen, straatmeubilair, bestrating, landschapsarchitectuur & ontwerp, advies & beheer en spelen.”

UNIEKE OPZET Binnen Nederland is de Dag van de Openbare Ruimte een begrip. Met inmiddels een aantal ‘nazaten’ als Water in de Openbare Ruimte en de Dag voor de Mobiliteit. “Water in de openbare ruimte, bleek een breed genoeg onderwerp om binnen een eigen ‘Dag’ op te zetten,” aldus De Winter. “Zo krijgt Water in de Openbare Ruimte haar eigen expo. Er is genoeg over te vertellen om met 150 exposanten hier aandacht aan te besteden.” Naast de populaire editie in de Expo in Houten, worden er ook edities van de Dag voor de Openbare Ruimte in het MECC Maastricht en in Brussel georganiseerd. Kenmerkend is de unieke opzet, waarbij de voorzieningen en sfeer

| 67

GRONINGEN | Noordzeebrug

Vernieuwing Noordzeebrug, een uitdagende klus In opdracht van de provincie Groningen wordt de Noordzeebrug vernieuwd. Deze vaste brug over het Van Starkenborghkanaal maakt deel uit van de Noordelijke Ringweg in Groningen. Eind 2015 is het project afgerond. In de tussentijd moet het weg- en waterverkeer gewoon doorgaan.

Door de brug 3 meter te verhogen en enigszins te verbreden kunnen voortaan ook grotere schepen over het Van Starkenborghkanaal varen. Dit kanaal vormt een onderdeel van de vaarweg Lemmer-Delfzijl, de belangrijkste vaarroute van Noord-Nederland. Met de aanleg van de nieuwe brug wordt de ringweg ongelijkvloers en komen er een viaduct, rotonde, fietstunnels, geluidsschermen, en verdwijnen de verkeerslichten. Dit alles moet zorgen voor meer doorstroming en verkeersveiligheid.

PER WEGHELFT Ook tijdens de bouw moet het weg- en scheepsverkeer gewoon doorgaan.

Dat is één van de uitdagingen waar aannemerscombinatie Oosterhof Holman - Van Spijker Infrabouw voor staat. Volgens Gerwin Boersma, projectleider bij Van Spijker Infra, is de eerste fase afgelopen februari afgerond. “Het bestek gaat ervan uit de huidige brug die uit twee delen bestaat, gefaseerd te slopen. Dat maakt het mogelijk de ring rondom Groningen in gebruik te houden voor autoverkeer. Hoe doen we dat? Tijdens de uitvoering blijft één weghelft van de bestaande brug open. Daarom konden we pas nadat de eerste weghelft van de nieuwe brug klaar en wegverkeer omgeleid was, verder met de bouw van de tweede.”

Inmiddels rijdt er al verkeer over de eerste weghelft van de nieuwe brug en is de aannemerscombinatie druk bezig met het aanleggen van de tweede helft, waarvan ook een fietsbrug deel uitmaakt.

TWEE BRUGGEN “Opmerkelijk is verder dat de oude brug de aanleg van de nieuwe faciliteert,” zegt Jelle van der Laan, projectcontroller bij Oosterhof Holman Infra.

“Terwijl het gebruikelijk is de middenoverspanning, het deel van de brug dat over het water gaat, te realiseren met behulp van prefab liggers, leggen wij de bruggen over elkaar heen aan. Hierdoor kan het bestaande oude dek als ondersteuning dienen om het dek van de wat hogere nieuwe brug op te kunnen bouwen. Dit maakt het eveneens mogelijk het gehele dek op locatie te maken. Pas wanneer de nieuwe brug helemaal klaar is, slopen we

68 |

de oude. Op deze manier heeft de scheepvaart er zo min mogelijk last van.”

Deze aanpak biedt overigens nog een ander voordeel. Doordat er geen extra voegen ter plaatse van de tussenoverspanningen komen, zullen de onderhoudskosten lager zijn.

SLANK GEDIMENSIONEERD Ook bij de aanleg van het viaduct in de ringweg, dat in het verlengde van de nieuwe brug komt, zijn bijzondere technieken gebruikt. Dit viaduct is zeer slank gedimensioneerd. “Het dek heeft slechts een dikte van 800 millimeter,” vertelt Boersma. “Normaliter wordt dan altijd voorspanning toegepast. Dat hebben wij niet gedaan; wel hebben wij gebruik gemaakt van ruim drieduizend ponsdeuvels. Er zijn in Nederland niet zoveel viaducten die op deze manier gemaakt worden.”

En tot slot is er nog de enorme tijdsdruk. Van der Laan: “Ons werk is direct verbonden met de verbouwing van ring Zuid die in 2016 van start gaat. We moeten daarom eind 2015 klaar zijn, vlak voordat met het volgende traject begonnen kan worden en dat is dus écht een uitdaging.” ❚

Programma Stroomlijn

Tekst: Liliane Verwoolde Beeldmateriaal: LievenseCSO

PROGRAMMA STROOMLIJN:

betere doorstroming van uiterwaarden Nu de hoeveelheid water in onze rivieren alleen maar toeneemt, is het belangrijk dat het water vlot en probleemloos doorstroomt. Hoe sneller het water zijn weg vindt naar de zee, hoe kleiner de kans op overstromingen. Door goed beheer en onderhoud van de begroeiing in de uiterwaarden bewaakt Rijkswaterstaat de hoogwaterveiligheid.

De maatregelen zijn gebundeld in ‘Programma Stroomlijn’. In het kort komt het erop neer dat Rijkswaterstaat voorkomt dat begroeiing, beplanting en drijvend vuil de doorstroming van het water in onze rivieren belemmeren. Zij doet dit door – na een zorgvuldige afweging van belangen – zoveel mogelijk bomen en struiken uit de stroombaan – het gebied waar het water het hardst door de uiterwaarden stroomt – te verwijderen. Zo kan het vele rivierwater ook via de uiterwaarden ongehinderd naar zee stromen. Krinkels en LievenseCSO

nemen de komende jaren het ‘stroomlijnen’ van 300 kilometer uiterwaarden voor hun rekening.

VOORBEREIDING Het totale gebied dat onder Programma Stroomlijn valt, is zo’n 900 hectare groot. Voor de uitvoering is het gebied opgedeeld in vijf deelgebieden, waarvan Krinkels en LievenseCSO de eerste twee deelgebieden aanpakken. Dit zijn de uiterwaarden van Boven-Rijn, Waal, Pannerdensch kanaal, Boven Merwede en de bedijkte Maas, samen

ongeveer 200 kilometer rivier met 200 hectare verwijderopgave. LievenseCSO maakt bij de voorbereiding van het project gebruik van de ervaring die is opgedaan tijdens eerdere ontwerpprojecten in het kader van Stroomlijn.

IN GESPREK Wij weten wat Rijkswaterstaat wil bereiken en we begrijpen de gevoeligheden van eigenaren, vertelt Jette Eshuis, senior adviseur Ruimtelijke Plannen van LievenseCSO. ›

| 69

Krinkels b.v. is een landelijke organisatie met 10 vestigingen in Nederland.

Ruim 200 Krinkels medewerkers werken dag in dag uit, door heel Nederland, aan de (water)wegen, het groen, het spoor, de sportvelden, het straatbeeld en de riolering.

Meer informatie? www.krinkels.nl

Beheer, onderhoud en realisatie van de openbare ruimte Krinkels b.v. hoofdkantoor | Plantagebaan 58 | 4724 CK Wouw | Tel.:0165-301851 | www.krinkels.nl | info@krinkels.nl

Where engineering meets nature.

LievenseCSO.com

Programma Stroomlijn

“Om die reden gaan onze omgevingsadviseurs het gesprek aan met alle rechthebbenden in het betreffende gebied. Dat zijn er zo’n 300. De informatie die hieruit voortkomt, wordt in ontwerpsessies gecombineerd met de resultaten van ecologisch- en cultuurhistorisch onderzoek en veldinventarisaties.

Zo wordt vastgesteld welke begroeiing daadwerkelijk verwijderd wordt. Als hiervoor vergunning is verstrekt, kan Krinkels overgaan tot de uitvoering.”

VEGETATIE VERWIJDEREN Ook Krinkels maakt bij de uitvoering gebruik van ervaringen uit het verleden. Rijkswaterstaat heeft al eerder een aantal uiterwaarden onderhanden genomen en weet wat de uitvoerders zoal tegen kunnen komen. “Daarnaast zullen we zelf het project terdege voorbereiden,” vertelt Robert Emons van Krinkels. “We onderzoeken hoe het water bij hoogwater door de uiterwaarden stroomt en welke begroeiing het grootste effect heeft op de waterstand. Overal verwijderen we bomen en struiken uit de stroombaan. In dichtbegroeide rietlanden verwijderen we wilgen. Het is de bedoeling dat we de complete vegetatie afzetten en versnipperen. In een tweede ronde halen we de ondergrondse resten weg, zodat de begroeiing ook niet meer terugkomt. De eigenaren krijgen een stuk grond dat als gras en akker beheerd kan worden.”

TEGENSTRIJDIGE BELANGEN Maar ook maatwerk is mogelijk. Zo kan in bossen alleen de lage begroeiing worden weggehaald.

Van bomen kunnen alleen de onderste takken worden verwijderd. Waardevolle heggen en monumentale bomen blijven behouden. En ook met beschermde dier- en plantensoorten wordt rekening gehouden. “De tegenstrijdige belangen van natuur en snelle waterafvoer maken dit project bijzonder,” vindt Emons. “We zullen voor elke situatie zorgvuldig bekijken welke beheermaatregelen het beste zijn en uitvoerbaar binnen het gegeven budget.”

DUURZAAM BEHEERBAAR MAKEN Krinkels moet ook voor elk terrein de beste werkwijze bepalen. Sommige gebieden zijn het hele jaar begaanbaar. Daar kan het hele jaar doorgewerkt worden. Andere gebieden zijn nat en drassig en lopen het risico van hoogwater. “Hier moeten we misschien vanaf de oever werken met een kraan. Ook machines met weinig draagkracht of rupsbanden kunnen uitkomst bieden. We zouden die terreinen kunnen ophogen, of juist verder kunnen ontgraven zodat het probleem ook is opgelost. De afweging gebeurt in nauw overleg met de terreineigenaren en –beheerders, en de afspraken worden vastgelegd in overeenkomsten.” De doelstelling is dat het hele gebied

Robert Emons en Jette Eshuis

duurzaam beheerbaar wordt. Voor moeilijk te beheren gebieden is extra budget gereserveerd.

MOGELIJKE BEZWAREN Rijkswaterstaat realiseert zich dat de maatregelen bezwaren kunnen oproepen. Zeker als het om het beheer van de natuurgebieden van Staatsbosbeheer gaat. Emons: “Om deze reden zullen Krinkels en LievenseCSO het hele traject zorgvuldig doorlopen. Zij hebben twee omgevingsmanagers aangesteld, die het belang van het project goed kunnen uitleggen. Deze voeren de gesprekken met bewoners, maar ook met grote investeringsmaatschappijen die hier belang bij hebben. Inmiddels liggen de eerste vergunningen ter inzage.”

Meer informatie over programma Stroomlijn is te vinden op www.rijkswaterstaat.nl/stroomlijn en www.uitvoeringstroomlijn.nl ❚

| 71

DUURZAAM EN ECOLOGISCH ONDERGRONDS BOUWEN … ZÓNDER BOUWKUIP U wilt écht milieuverantwoord en duurzaam ondergronds bouwen? Zónder risico voor scheuren dan wel verzakkingen bij omliggende bebouwingen?

Zónder chemische bodeminjectie en oxiderende damwanden? En minder grondwateronttrekking (dus minder leges, heffingen, langdurige provinciale onttrekkings- en lozingsvergunningen, etc.)?

PARKEERKELDER, 167 X 25 METER AMSTERDAM

AFZINKKELDERS ® 1

2

De kelderbak wordt zonder vloer op het maaiveld geplaatst (eventueel zelfs strak tegen een bestaande bebouwing).

Tijdens het uitgraven van de kelderbak en het afzinken ontstaat er geen omgevingsschade.

Dus werken zónder risico’s en faalkosten.

3

Nadat de kelder op het gewenste peil is gezakt, worden de kelderen dekvloer gestort en 100% waterdicht afgewerkt.

DÉ OPLOSSING IN DICHTBEBOUWDE GEBIEDEN Postadres: Postbus 115 3760 AC Soest

Bezoekadres: Energieweg 2 3762 ET Soest

T. +31 (0)35 - 588 18 88 info@kelderbouw.nl afzinkkelder.nl

Vaktijdschrift over civiele techniek en infrastructuur BEL VOOR MEER

INFORMATIE

0495 - 450095

Grond/Weg/Waterbouw is een onafhankelijk vakblad dat zeven keer per jaar de actuele projecten in Nederland presenteert. Verder biedt het een overzicht van innovatieve ontwikkelingen, trends, beleid en techniek voor directies en management van bedrijven uit de infraketen zoals ingenieursbureaus, aannemers, toeleveranciers, opdrachtgevers, brancheorganisaties en betrokken (semi) overheden.

WWW.GWW-BOUW.NL gww advertentie 197x130 2015.indd 1

11-06-15 12:03

Trainingscertificaat voor

erkende HND-training in de maak Wiellader van

meer dan 100 ton MATEXPO 2015: NIEUWE AMBITIES

Tekst: Daniëlle Hermans

TRAININGSCERTIFICAAT VOOR ERKENDE HND-TRAINING IN DE MAAK Brandstofzuinig rijden met grondverzetmachines levert de branche veel pluspunten op. Een bedrijf bespaart niet alleen 5 tot 25 procent op diesel, maar heeft ook lagere servicekosten en minder slijtage aan machines. Logisch dat steeds meer bedrijven Het Nieuwe Draaien omarmen.

Een bedrijf dat Het Nieuwe Draaien (HND) in de praktijk brengt, kan al snel tot tienduizenden euro’s besparen op brandstof én op onderhoud.

Naast het financiële voordeel levert brandstofzuinig rijden ook winst op voor het milieu. Het project sluit goed aan bij de snel groeiende aandacht voor duurzaamheid in de sector.

74 |

Ondernemingen die zuiniger omgaan met energie en CO2-reductie stimuleren door HND, zijn in het voordeel bij aanbestedingen omdat veel opdrachtgevers de CO2-prestatieladder toepassen. Het aantal deelnemers aan deze ladder groeit sinds de oprichting van de Stichting Klimaatvriendelijk Aanbesteden & Ondernemen (SKAO) gestaag.

Inmiddels zijn ruim 600 bedrijven gecertificeerd.

Hoe hoger de trede of het niveau op het certificaat, hoe meer voordeel het bedrijf krijgt bij de gunningafweging.

In vergelijking met het beroepsvervoer over de weg is bij mobiele werktuigen nog veel milieuwinst te

Bovenstaande aanbevelingen vragen geen grote uitgaven in materieel, maar wel een goede training en commitment binnen het bedrijf waardoor werknemers ook de kans krijgen hun machine zuiniger te bedienen zonder productieverlies.

Lusseveld: “De machinist speelt een belangrijke rol, maar als hij na een training in energiezuinig werken niet wordt gesteund door zijn baas, bereik je nog niks. Als een klus onder enorme tijdsdruk staat, gelden vaak de wetten van productiviteit.

Dan zie je helaas dat een machinist door zijn omgeving weer teruggeduwd wordt in het oude patroon.”

BEWUSTWORDING De kans van slagen van HND heeft voor een belangrijk deel te maken met de factor bewustwording bij zowel de machinist als het bedrijf

waarvoor hij werkt. “Een beroepschauffeur in het weggoederenvervoer is zich ervan bewust dat als hij zo zuinig mogelijk rijdt, dit goed is voor het bedrijf en dus ook voor hem. Dat besef was er ook niet van de ene op de andere dag. Daar gaat een intensief traject van voorlichting en lobby aan vooraf,” aldus de projectleider die betrokken was bij het succesvolle programma Het Nieuwe Rijden.

TRAININGSCERTIFICAAT Er worden al veel HND-trainingen gegeven door lidbedrijven van BMWT en leveranciers van grondverzetmaterieel. Een trainingscertificaat komt eraan. Albert Lusseveld: “Een training die voldoet aan alle kwaliteitscriteria mag straks het beeldmerk van HND dragen. Bedrijven kunnen daarmee aantonen dat ze een erkende training hebben gevolgd. Dit geeft waarde voor de CO2-prestatieladder. Daarnaast moet brandstofzuinig werken op mobiele werktuigen ook onderdeel gaan uitmaken van de machinistenopleiding, want jong geleerd is oud gedaan.” ❚

behalen. Bouwmachines zonder roetfilter stoten tot 15 keer meer fijnstof uit dan bijvoorbeeld vrachtwagens. Terwijl met relatief bescheiden investeringen wat gedaan kan worden aan de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen en schadelijke stoffen. Het toepassen van HND is een stap in de goede richting.

EFFECTIEVE WERKAANPAK In de praktijk blijkt de stijl van draaien en de werkaanpak van grote invloed op het brandstofverbruik en de uitstoot van schadelijke roetdeeltjes.

Hoe kan het energiezuiniger? Albert Lusseveld, projectleider HND bij BMWT, geeft enkele tips.

“Door het voorkomen van onnodig stationair draaien, behaal je met gemak 10 tot 15 procent brandstofvermindering. Kies ook de juiste machine voor de klus, want vaak is een machine met minder vermogen al voldoende. Denk verder goed na over een efficiënte route op het werk. Kies een opstelling bij laden en lossen waarbij de zwenkradius zo klein mogelijk is en de arm kortbij kan draaien.”

FLYER MET TIPS HND Het Nieuwe Draaien (HND) is een duurzaam initiatief gericht op brandstofefficiënt werken op en met mobiele werktuigen. Hiermee stimuleren leveranciers van grondverzetmaterieel verduurzaming in de branche. HND is één van de succesvolle projecten van BMWT in samenwerking met Natuur & Milieu en levert de gehele branche een winst van circa 200 miljoen per jaar op. In een nieuwe flyer van BMWT staan praktische tips voor machinist én werkvoorbereider om Het Nieuwe Draaien in de praktijk te brengen.

Vragen of ondersteuning nodig? Neem contact op met projectleider Albert Lusseveld: 06-83 969799 of mail: a.lusseveld@bmwt.nl

| 75

Op zoek naar een performante, comfortabele en zuinige wiellader?

Bij BIA bent u aan het juiste adres!

• Laag verbruik • Groter comfort voor de operator: beter uitzicht, weinig lawaaihinder • Gemakkelijk onderhoud • Uitstekende stabiliteit en wendbaarheid • Superieure uitbreekkracht en statisch kipgewichte • Opvolging van uw machine via Komtrax

BIA bv Skagerrakstraat, 6 7202 BZ Zutphen

+31 88 303 22 00 info.nld@biagroup.com netherlands.biagroup.com

eid veiligh iteit kwal aa m duurz en ndig desku uwbaar betro

brandstof-efficiënt werken in de bouw

www.bmwt.nl

BMWT-Verenigingslogo

Heeft u een project of onderwerp dat interessant is voor Grond/Weg/Waterbouw?

BEL OF MAIL ONS T +31(0) 495 450095 Robert Vermanen r.vermanen@louwersuitgevers.nl

Wiellader van meer dan 100 ton

SA Carrières Unies de Porphyre, kortweg CUP, heeft de nieuwe KOMATSU WA800-3 EO-wiellader aangekocht. De machine is uitgerust met een Komatsu common rail motor met een nettovermogen van 865 pk en lage uitstoot conform de EPA Tier II-normen voor bouwmachines van meer dan 560 kW. Vergeleken met de Tier I-versie, vergt deze motor geen EGR (Exhaust Gas Recirculation) systeem. De stille motor met hoog koppel, in combinatie met een koppelomvormer van grote capaciteit met het oog op een maximale efficiëntie bij laag toerental, stelt de operator in staat tot een lager brandstofverbruik en buitengewone productiviteit.

De WA800-3EO is voorzien van een hydraulisch systeem met twee modes: normale belasting (Normal loading mode) en zware belasting (Powerful loading mode). Bij normale belasting wordt het volledige, hydraulische debiet rechtstreeks overgebracht op de werkuitrusting, terwijl bij zware belasting het debiet naar de werkuitrusting aangepast kan worden wanneer dat nodig blijkt. De wiellader bezit een elektronisch aangestuurde automatische transmissie ECMV (Electronically Controlled Modulation Valve) met drie versnellingen vooruit en achteruit, die automatisch de juiste verhouding selecteert in functie van rijsnelheid, motortoerental en rijomstandigheden. De wiellader kenmerkt zich verder door het eenvoudige en snelle onderhoud, het buitenge-

wone rijcomfort en de ROPS/FOPS-cabine op viskeuze schokdempers, waarvan het comfort vergelijkbaar is met dat van een auto. De joystick garandeert een precieze besturing, wat ook nodig is op de lange, smalle pistes.

Sinds 1862 haalt de CUP porfier uit zijn twee exploitatiesites in Lessines/ Lessen – veruit de belangrijkste – en Bierghes. Porfier bezit de eigenschap dat het uitstekend bestand is tegen schokken, slijtage, pletten en polijsten. CUP wint uit zijn lagen vooral granulaten voor bedekkingen in cementbeton en asfalt, drainerend asfalt, oppervlaktebehandeling, funderingen van steenslag, ballast voor spoorwegen enz. De steengroeve van Lessines wordt ontgonnen over acht verdiepingen, waarvan de trappen naargelang de verdieping een hoogte hebben van 15 tot 22 meter. Het ontginnen van het gesteente gebeurt met explosieven, het laden met Komatsu WA800-3-wielladers en het vervoer met starre dumpers, waaronder drie Komatsu HD605-7-voertuigen met een laadvermogen van 63 ton. CUP maakt sedert 2006 deel uit van Eurovia, een onderneming van de groep VINCI. ❚

| 77

Fotobijschrift

GRONDTECHNIEK UITGELICHT Binnen de GWW-sector is het vakgebied grondtechniek niet het meest belichte onderdeel van het bouwproces. Terwijl de ondergrondse infrastructuur in Nederland zich doet onderscheiden van de ons omringende landen door een hoge mate van structuur en gecoördineerde complexiteit. We staan er niet vaak bij stil, maar deze infrastructuur bestaande uit kabels en leidingen, vormen het circulaire en zenuwstelsel van onze economische en maatschappelijk structuur. Onbekend maakt onbemind? Niet als het aan Ditch Witch The Netherlands uit De Meern ligt.

“Als onderdeel van Jean Heybroek is Ditch Witch als divisie Grondtechniek actief met het ontwikkelen, importeren, distribueren, customizen en onderhouden van een groot arsenaal aan machines en apparatuur voor aanleg van ondergrondse infrastructuur,” vertelt een enthousiaste Wim Buitendijk, productspecialist grondtechniek bij deze Nederlandse vestiging van dit van oorsprong Amerikaanse merk. “Daarbij moet je denken aan horizontaal gestuurde boorinstallaties, boorvloeistofmeng- en recyclingsystemen, kabelploegen, kabelzoekapparatuur en kettingsleuvengraafmachines.”

1,7 MILJOEN In totaal ligt er in Nederland ruim 1,7 miljoen kilometer aan kabels en leidingen onder de grond. Om dit netwerk voor iedereen inzichtelijk te maken en graafschades tegen te gaan, is in 2008 de Wet informatie-uitwisseling

78 |

ondergrondse netwerken (WION) ingevoerd. Alle partijen die graven, zoals grondroerders en netbeheerders, zijn verplicht daarvan melding te maken in het KLIC-register. Daarnaast ontwikkelen marktpartijen zoals Jean Heyboer en Ditch Witch producten die dit type schade zoveel mogelijk voorkomen.

Dit heeft geresulteerd in een nieuwe graaftechniek, die zowel snel als nauwkeurig werkt.

BORSTELTECHNIEK Veel van de graafwerkzaamheden worden voortaan uitgevoerd met de borsteltechniek; de Ditch Witch Borstelunit. De graafmachine maakt hierbij gebruik van roterende kunststof borstels die een smalle sleuf met een vlakke bodem maken. Er wordt minder grond omgewoeld en de verdichting van de bodem blijft grotendeels in tact. Bovendien wordt de aarde netjes op de rand

van de sleuf gelegd. Mocht de machine een andere kabel of leiding tegenkomen, dan zal deze zachtjes geraakt worden door de borstel en dus niet beschadigd raken. De borstelmachine bereikt een graafsnelheid tot ongeveer acht meter per minuut. Dit kan wel tot vijf keer sneller zijn dan de traditionele aanlegmethode. Doordat de aarde op de graafrand wordt gelegd, is ook het herstelproces sneller. Tegels worden vooraf heel gericht verwijderd en vervolgens op dezelfde plaats teruggelegd. De reductie van graafschade is een groot voordeel, maar ook bewoners ervaren minder overlast, doordat de gravers hun werk sneller kunnen doen.

TRAININGEN Naast de bovengenoemde activiteiten, organiseert Ditch Witch ook trainingen voor haar klanten en de gebruikers van de machines en apparatuur.

Daarmee zorgen ze voor een extra element aan deskundigheid, waar de klant in het gebruik veel voordeel van zal ervaren. “We willen onderscheid maken op het gebied van ons serviceniveau,” vervolgt hij. “Onze klanten, veelal aannemers, kiezen met onze producten bewust voor kwaliteit. Daarbij zorgen we voor maatwerk; het customizen van de machines naar de wensen van de klant is de standaard.”

kan worden gedaan op de serviceafdeling van Jean Heybroek. Vanaf een telefonisch advies tot het uitrijden met de servicebus naar de boorlocatie.

Het technisch kennisniveau van de medewerkers wordt door de fabrikant voortdurend op peil gehouden. Juist op het gebied van service hebben wij ons in de afgelopen jaren onderscheiden in de markt.”

SYNERGIE “Ons bedrijfspand is gesitueerd naast ons zusterbedrijf Kemp BV Grondverzetmaterieel in De Meern. Door de synergie tussen beide bedrijven kan Ditch Witch The Netherlands haar klanten op alle mogelijke fronten bedienen en menen wij de eindgebruiker beter van dienst te kunnen zijn en ons serviceniveau te kunnen verhogen door maatwerk te leveren, afgestemd op zeer specifieke wensen,” aldus Buitendijk. ❚

SERVICE De goede internationale reputatie die het merk geniet, legt ze ook op de Nederlandse markt geen windeieren. Inspelen op de behoefte van de klant, daar gaat het om volgens Buitendijk: “Onze serviceafdeling is 24 uur per dag, zeven dagen per week bereikbaar. Het komt wel eens voor dat er speciale afspraken worden gemaakt met betrekking tot service en monteurs standby staan voor een klus. Horizontaal gestuurd boren vindt veelal plaats van ‘s ochtends vroeg tot soms diep in de nacht. Tijdens het boren kunnen er soms problemen ontstaan. Om de stilstand te beperken, moet er onmiddellijk worden gereageerd. Daarom is het belangrijk dat er altijd een beroep

| 79

Tekst: Rob Buchholz Beeldmateriaal: Aboma

Eén aanspreekpunt voor de complete keuring Niet alleen het keuren van machines is van essentieel belang, ook bij gereedschap zijn er steeds meer wetten en regels die eisen stellen zodat gebruikers veilig kunnen werken. Elektrisch gereedschap dient bijvoorbeeld te voldoen aan de wettelijke NEN-normen en keuring dient te worden uitgevoerd door een erkende keurmeester.

Deze keurmeester geeft op de keuringslijst precies zijn bevindingen van het gereedschap aan. Een aangebrachte sticker vermeldt tot wanneer de keuring geldig is, zodat de gebruiker weet of hij het gereedschap veilig kan gebruiken. Aboma is een goed voorbeeld van een ervaren partij die niet alleen kennis en ervaring heeft over/met het keuren van machines, maar tevens de mogelijkheid biedt om het hijs- en het elektrisch gereedschap op de juiste wijze en op locatie te inspecteren.

80 |

VOORDELEN Pieter Bakker is manager materieel bij Aboma en verantwoordelijke voor diverse vakgroepen. Hij onderschrijft het belang van het tijdig en grondig laten keuren. “Jaarlijks keuren wij vele machines. De klant kan gebruik maken van onze aanvullende service om tevens het hijs- en elektrisch gereedschap te inspecteren. Dat levert diverse voordelen op. Men heeft te maken met één aanspreekpunt dat alle keuringen verricht en daarbij de eventuele verbanden

tussen beide aspecten ziet. Wij kennen de machine, de eigenschappen en weten welk gereedschap van belang is en aan welke vereisten het moet voldoen. Door dit in handen van één partij te leggen, maakt het niet alleen eenvoudiger, maar levert tevens tijdwinst en een financieel voordeel op. Onze keuringen zijn maatwerk. Bovendien heeft veiligheid bij ons op alle fronten de hoogste prioriteit. Beschouw het maar als ‘one-stop-shopping’.”

NEN-KEURING Om welke machine het ook gaat, Aboma heeft de mogelijkheid om aanvullend het hijs- en elektrisch gereedschap te keuren. Bij goedkeuring worden deze voorzien van stickers die vermelden tot wanneer de keuring geldig is.

Op een lijst wordt bijgehouden welke items zijn gekeurd en deze wordt ter plaatse uitgeprint en aan de documenten toegevoegd. Deze keuringen zijn in het leven geroepen om een veilige werkplek te creëren en te onderhouden.

Aan wat voor gereedschap moeten we eigenlijk denken? “Denk bijvoorbeeld aan hijsgereedschap, maar ook aan een boormachine, een verlengsnoer, het kettingwerk van de machine et cetera. In het verleden wilden mensen deze keuringen nog weleens in eigen beheer uitvoeren, maar gelukkig gebeurt dit steeds vaker bij deskundige personen zoals wij. Aboma heeft veel ervaring en beschikt over specifieke kennis en apparatuur. Hoe meer machines en gereedschap bij een bedrijf aanwezig zijn, hoe onoverzichtelijker het wordt. Dan bestaat de kans dat de veiligheid van de medewerkers in het geding komt.”

Preventieve veiligheid gaat voor alles. De Richtlijn Arbeidsmiddelen is in het leven geroepen om het periodiek keuren van machines, apparaten en gereedschap wettelijk verplicht te maken. De keuringen vinden – net zoals bij machines – in principe één keer per jaar plaats. Gaat het om gereedschap dat intensief gebruikt wordt, dan kan het voorkomen dat de fabrikant voorschrijft

dat de frequentie van keuren verhoogd wordt. Eventuele afgekeurde gereedschappen mogen niet meer ingezet worden. “Deze materialen krijgen van ons een label waarop staat dat deze niet meer veilig inzetbaar zijn. Natuurlijk heeft de klant de optie om het afgekeurde materiaal te repareren en opnieuw te laten toetsen. Wij geven een onafhankelijk oordeel en hebben zelf geen belang bij een eventuele reparatie. Wij hebben kennis van alle toegepaste materialen en machines bij de klant. Dat draagt bij aan meer zekerheid en veiligheid.” ❚

| 81

82 |

Tekst: Leo Van Hoorick

MATEXPO 2015:

NIEUWE AMBITIES Van 2 tot en met 6 september aanstaande worden Kortrijk Xpo en de omliggende terreinen opnieuw het decor voor de grootse materieelbeurs Matexpo. Deze internationale beurs richt zich tot vakmensen uit de wereld van de bouw, wegenwerken, burgerlijke bouwkunde, recycling, goederenbehandeling, industrie, enz. De formule is bekend en goed geolied, maar de organisatoren willen voor deze editie een extra inspanning leveren met het oog op nog meer comfort voor bezoekers en exposanten.

Grondverzet blijft het kernaanbod uitmaken van Matexpo met de aanwezigheid van de grootste merken ter wereld. Niet minder dan 400 exposanten, constructeurs, verdelers van materieel en leveranciers van diverse uitrustingen hebben reeds hun aanwezigheid bevestigd. Op een oppervlakte van 135.000 m2 zullen zij er hun beste en nieuwste producten voorstellen. De bezoekers zullen dus kunnen kennismaken met een groot arsenaal aan bouwmachines, recycling- en breekinstallaties, bouw- en hijskranen, werfvoertuigen, stellingen, bekistingen en tal van andere uitrustingen. Er zullen ruim 1.400 merken vertegenwoordigd zijn, waaronder heel wat primeurs.

Het 3 hectare grote demoterrein, te midden van het ‘Ei’ wordt gemakkelijker toegankelijk en krijgt een nieuwe indeling. Bij de vorige editie was een centraal demoterrein aangelegd waar de deelnemende exposanten beurtelings konden demonstreren. Voor deze editie wordt het terrein opgedeeld in een 20-tal kavels van 100 tot 400 m², waar de exposanten de gelegenheid hebben permanent te demonstreren, zoals op een mini-TKD. De bezoekers kunnen dus meerdere machines tegelijk aan het werk zien, wat de spektakelwaarde zeker ten goede zal komen. Matexpo-directeur Gregory Olszewski liet ons weten dat er nog enkele kavels beschikbaar zijn. Niet zonder trots meldde hij ook dat de zeven vrachtwagenwerken (Mercedes, Scania, Volvo, Renault, MAN, DAF en Iveco) ingeschreven zijn voor de

testpiste. Elk merk zal aanwezig zijn met drie bouwvrachtwagens waarvan er twee rondjes rijden op de speciaal aangelegde piste en één statisch is opgesteld.

PARKEREN EN REGISTREREN Aangezien het parkeerterrein van Kortrijk Xpo volledig wordt ingenomen door de beurs, zorgt het vinden van parkeerplaatsen steeds voor de nodige hoofdbrekers. In het verleden ging de organisatie steeds op zoek naar terreinen die niet te ver van de beurs lagen, maar de omgeving is intussen goed volgebouwd. Er werd een nieuw groot parkeerterrein (2.000 auto’s) gevonden op het Evolis-terrein, aan de vier windmolens links van de E17 voor men Kortrijk bereikt. Dit complex is bereikbaar via de afrit Kortrijk Oost/Zwevegem. Er wordt een intensieve shuttledienst voorzien naar de beurs (op 5 tot 6 minuten rijden). Op het parkeerterrein worden een wachttent en sanitaire installaties voorzien. Dichter bij de beurs is er nog een parking aan het Beneluxpark (bij Decathlon).

Ook hier zal een wachttent, sanitair en een shuttledienst worden voorzien. Deze parking is op wandelafstand (circa 1 kilometer) voor wie niet kan wachten op de shuttle. Dankzij dit nieuwe parkingplan zijn er slechts twee routes voor de shuttles, die bovendien onderweg geen haltes moeten afwerken. Om de parkeerdruk rond de hallen maximaal te verlagen, wordt ook voor de exposanten die in de stad logeren een shuttledienst voorzien. Die maakt ’s morgens de ronde langs de hotels en zet de exposanten ’s avonds ook terug af. Het beursterrein is toegankelijk via twee ingangen: Noord (Doorniksesteenweg)

en Zuid (Kennedylaan). Geen containers meer, maar tenten; die bieden meer plaats.

De toegang tot de beurs is gratis, maar de organisatie legt er de nadruk op dat vooraf registreren een must is voor alle bezoekers.

Dat kan heel eenvoudig via de website www.matexpo.com. Wie een preregistratie heeft kan meteen binnen, wie dat niet heeft riskeert lange wachtrijen.

VROUWEN EN KINDEREN Voor wie dat nog niet zou weten: Kortrijk is een mooie en aangename winkelstad.

Bovendien is er net in het weekend van 5 en 6 september een braderie in de stad. Gedurende het weekend zal er daarom een shuttledienst worden ingelegd tussen de beurs en het centrum van Kortrijk. De dames kunnen dus gaan shoppen, terwijl manlief de beurs bezoekt. Bovendien kunnen de shoppers met een Matexpo bezoekersbadge in een aantal winkels rekenen op extra voordelen.

Op de grote markt wordt een Matexpo infopunt met kinderanimatie opgericht. Ook op de beurs zelf is kinderopvang voorzien.

Hier kunnen de kinderen voor maximaal 2 uur worden vermaakt. Er wordt gezorgd voor de nodige animatie en begeleiding door monitoren. Sinds 2007 worden awards uitgereikt aan de exposanten met het meest innovatieve product (Innovation Award) of met de meest milieuvriendelijke eigenschappen (Green Award). Ook dit jaar zal een jury bestaande uit specialisten uit de sector de meest innovatieve en milieuvriendelijke machines en uitrustingen uitkiezen. ❚

| 83

‘ Wie doet wat’ zijn servicepagina’s met een overzicht van de meest gerenommeerde bedrijven per rubriek. U kunt deelnemen met een naamsvermelding. Indien gewenst kunt u uw bedrijfslogo toevoegen.

Hier vindt u gerenomeerde toeleveranciers in de evenementenbranche Vanaf € 50,- per uitgave weet uw doelgroep wat u doet!

Bel of mail Robert Vermanen voor alle informatie over een vermelding in Grond/Weg/Waterbouw T +31 (0)495 450095 E r.vermanen@louwersuitgevers.nl W gww-bouw.nl

ADVIES EN ONTWERP

AVAN BV M.C. van Voordenstraat 14 1483 GB DE RIJP T .............................................. +31 (0)299 - 720037 F .............................................. +32 (0)84 - 7235971 E info@avan.nl W www.avan.nl

AUTOMATISERINGSSYSTEMEN

INGENIEURSBUREAU BOORSMA G. Sondermanstraat 2, 9203 PV DRACHTEN Postbus 647, 9200 AP DRACHTEN T ............................................. +31 (0)512 - 580300 F ............................................... +31 (0)512 - 525296 E drachten@boorsma-consultants.nl W www.boorsma-consultants.nl

AFWATERINGSSYSTEMEN

MEA WATER MANAGEMENT GMBH IPV Delft Oude Delft 39, 2611 BB DELFT T ............................................... +31 (0)15 - 7502575 E info@ipvdelft.nl W www.ipvdelft.nl

84 |

EGEMIN AUTOMATION Stephensonweg 6 4207 HB GORINCHEM T .............................................. +31 (0)183 - 626633 E info@egemin.nl W www.egemin-automation.comBEKISTINGEN

Sudentenstrasse 1, D-86551 AICHACH T .................................................... +49 (0) 8251 91-0 F .............................................+49 (0) 8251 91-1306 E info.drainage@mea.de W www.mea-drainage.com

Peri Nederland BV Bekistingen, steigers en Engineering Postbus 304, 5480 AH SCHIJNDEL T ............................................... +31 (0)73 - 5479100 F .............................................. +31 (0)73 - 5493651 E info@peri.nl W www.peri.nl

Wie doet wat FUNDERINGSTECHNIEK

BETON

BASF Nederland B.V. Construction Chemicals Postbus 132, 4900 AC OOSTERHOUT

Waco® Lelyweg 23, 4112 PS BERGEN OP ZOOM Postbus 219, 4600 AE BERGEN OP ZOOM T ...............................................+31 (0)164 - 274200 F ............................................... +31 (0)164 - 234364 E info@waco.nl W www.waco.nl

BOUWGRONDSTOFFEN

Altenburg Funderingstechniek BV Industrieweg 17, 8531 PA LEMMER Postbus 26, 8530 AA LEMMER T .............................................. +31 (0)514 - 588820 F ............................................... +31 (0)514 - 588839 E info@altenburggroep.com W www.altenburggroep.com

T ................................................. +31 (0)162 476660 E basf-cc-nl@basf.com W www.master-builders-solutions.basf.nl de Beijer Bouwgrondstoffen BV Partner in grondstoffen en logistiek!

Kekerdomse Ward 3 6579 JG KEKERDOM Postbus 64 6566 ZJ MILLINGEN A/D RIJN T .............................................. +31 (0)481 - 439111 F ............................................... +31 (0)481 - 439150 E info@debeijerbv.com W www.debeijerbv.com

CONGRES/BEURZEN

HEIBEDRIJF M.KOOL B.V. Burg. Padmosweg 62 3648 BH WILNIS T ...............................................+31 (0)297 - 285146 F ...............................................+31 (0)297 - 241466 E contact@heibedrijf-kool.nl W www.heibedrijf-kool.nl

HOUT DU MONT BETON Mercuriusweg 4, 3771 NC BARNEVELD Postbus 340, 3770 AH BARNEVELD T:............................................. +31 (0)342 - 406200 F ............................................. +31 (0)342 - 406205 E info@dumontbeton.nl W www.dumontbeton.nl

WORLD WATER WORKS INTERNATIONAL EXHIBITION AND CONFERENCE

COASTAL, WATERWAY AND PORT DEVELOPMENTS

23-24 MAART

Leyenaar Taapken Lamaker BV Kamerlingh Onnesweg 7, 4131 PK VIANEN Postbus 191, 4130 ED VIANEN T ............................................... +31 (0)347 - 374844 F ............................................... +31 (0)347 - 377908 E verkoop@ltl.nl W www.ltl.nl

LANDMEETKUNDIGE APPARATUUR

Vreelandseweg 10, 1393 PG Nigtevecht (U) T 0294 - 251343 F 0294 - 251699

T +31 (0)113-373222 M + 31 (0)6-23045940 info@worldwaterworks.nl www.worldwaterworks.nl

Geodirect Rendementsweg 20e, 3641 SL MIJDRECHT Postbus 176, 3640 AD MIJDRECHT T .............................................. +31 (0)297 - 769101 E info@geodirect.nl W www.geodirect.nl

LEVERANCIERS

CONSTRUCTIE

info@nigtevecht.com www.nigtevecht.com

Van Kalsbeek Gaast Sielansreed 18, 8757 JZ GAAST T .............................................. +31 (0)515 - 541253 F .............................................. +31 (0)515 - 543389 E info@vankalsbeek-gaast.nl W www.vankalsbeek-gaast.nl

Breedveld Staal Parallelweg 4, 2921 LE KRIMPEN AAN DEN IJSSEL T ............................................. +31 (0)180 - 512933 F ............................................. +31 (0)180 - 514206 E info@breedveldstaal.nl W www.breedveldstaal.nl

| 85

Wie Wiedoet doetwat wat LICHT, ZICHT EN MOBILITEITSOPLOSSINGEN Sharing flexibility

Hakkers BV Oudsas 11, 4251 AW WERKENDAM Ziut

Postbus 11, 4250 DA WERKENDAM

Nieuwe Plein 1b, 6811 KN ARNHEM

T .................................................+31 (0)183 - 501122

T ............................................... +31 (0)26 - 8001900

Infra Rentals is een dynamisch bedrijf

E info@ziut.nl

gespecialiseerd in het verhuren en verkopen

W www.ziut.nl

van damwanden, balken, buizen, rijplaten, trilblokken en aggregaten.

F ................................................+31 (0)183 - 501665 E info@hakkers.com W www.hakkers.com

Wij staan ervoor om uw project gezamenlijk tot

PIJPLEIDINGEN

een succes te brengen.

InfraRentals Sharing flexibility

De Jongh Pipesystems BV Sluisweg 2, 4794 SW HEIJNINGEN T ............................................... + 31 (0)167 - 521739 F ...............................................+ 31 (0)167 - 521837 E info@dejonghpipesystems.nl

Infra Rentals BV • Gorinchemsestraat 33A 4231 BE Meerkerk • T. +31 183 562623 F. +31 183 562849 • E. info@infrarentals.com

Van Hattum en Blankevoort

www.infrarentals.nl

T ............................................... +31 (0)348 - 435100

WDW

Korenmolenlaan 2, 3447 GG WOERDEN F ............................................... +31 (0)348 - 435111 E info@vhbinfra.nl W www.vhbinfra.nl

W www.dejonghpipesystems.nl

STAALBOUW

XYLEM WATER SOLUTIONS NEDERLAND BV Pieter Zeemanweg 20, 3316 ZG DORDRECHT

MOORS CONSTRUCTIE BERGHAREN

Postbus 1126, 3300 BC DORDRECHT

van Oord Nederland

T .............................................. +31 (0)78 - 6548400

Schaardijk 211, 3063 NH ROTTERDAM

F ................................................+31 (0)78 - 6510936

Postbus 8574, 3009 AN ROTTERDAM

Breekwagen 6

E xylemwatersolutionsnl@xyleminc.com

6617 KC BERGHAREN

W www.xylemwatersolutions.com/nl

T ............................................... +31 (0)487 - 531487 F .............................................. +31 (0)487 - 532031 E info@moors.nl

WEG- EN WATERBOUW

T ...............................................+31 (0)88 - 8260000 F .............................................. +31 (0)88 - 8265010 E info@vanoord.com W www.vanoord.com

WEGVERHARDING (TIJDELIJK)

W www.moors.nl

VERHUUR & VERKOOP Boskalis Nederland 'Waalhaven Oostzijde 85

Dynamostraat 31 3903 LK VEENENDAAL

COLLE RENTAL & SALES

3006 AE ROTTERDAM

Postbus 135 3900 AC VEENENDAAL

Nusterweg 100, 6136 KV SITTARD

T ............................................... +31 (0)10 - 2888777

T ............................................... +31 (0)46 - 4574100 F ................................................ +31 (0)46 - 4521120

86 | 86 |

DYNAMOSTAAL BV

Postbus 4234

F .............................................. +31 (0)10 - 2888766

T .............................................. +31 (0)318 - 509330 F ................................................ +31 (0)318 - 556141 E info@rijplaten.nl

E info@colle.eu

E nederland@boskalis.nl

W www.rijplaten.nl

W www.colle.eu

W www.boskalis.nl/nederland

W www.heuvelman.com

A boma b v Ma xw ells tr aat 4 9 a

Ook voor NEN 3140 keuringen...

6 716 B X E d e P os tb u s 1 4 1 6710 B C E d e T 0318 6919 2 0 F 0318 6919 2 1 info@aboma . n l www. ab oma . n l

DUURZAAM BOUWEN AAN VEILIGHEID EN KWALITEIT.

COMPLEET GAMMA VOOR ONDERGRONDSE INFRASTRUCTUREN DITCH WITCH速 THE NETHERLANDS MOLENSTEYN 48 3454 PT DE MEERN POSTBUS 228 3990 GA HOUTEN TEL.: +31 (0) 639 46 15 E-MAIL: INFO@DITCHWITCH.NL

ditchwitch.nl