bouwen aan
+
de zorg
VAKTIJDSCHRIFT over de bouw en ontwikkeling in de zorg
nieuw ok-complex voor st. jans gasthuis in weert
intervieuw met architect michiel verhaegen
NUMMER
+
3
2009
www.BOUWENAANDEZORG.eu
dienst gespecialiseerde tandheelkunde in sint-jan brussel
+
In deze ruimte bepalen specialisten het succes Cleanroom Combination Group ziet niets over het hoofd Cleanroom Combination Group biedt ‘room for perfection’ voor cleanrooms in de gezondheidszorg, de farmaceutische industrie, de biotechnologie, de biofarmaceutische industrie, de nanotechnologie en andere hoogwaardige industrieën. Een geïntegreerde aanpak, van eerste advies en ontwerp tot en met oplevering, inrichting en validatie. Met oog voor alle componenten en gebruiksfuncties. En rekening houdend met de meest uiteenlopende wensen, normen en voorschriften. Cleanroom Combination Group, De Waterlaat 2, 5571 MZ Bergeijk +31 (0)497 55 65 65 www.cleanroomcg.com
Room for perfection
"Niet de jaren in ons leven tellen, "Niet de jaren in ons leven tellen, maar de het levenininons onze jaren." "Niet leven tellen, maar hetjaren leven in onze jaren." Abrahamjaren." Lincoln maar het leven in onze Abraham Lincoln Abraham Lincoln
Meubilair voor levenskwaliteit Meubilair voor levenskwaliteit
sentida sentida sentida
Meubilair voor levenskwaliteit Extra laag verpleegbed Extra laag verpleegbed Extra laag verpleegbed
wissner-bosserhoff nederland wissner-bosserhoff nederland· wissner-bosserhoff belgium wissner-bosserhoff belgium · wissner-bosserhoff nederland wissner-bosserhoff belgium ·
· Keerweer 42 · 3316 KA Dordrecht · Tel.: +31 (0) 78 652 18 50 · Fax: +31 (0) 78 652 18 55 · E-mail: info.nl@wi-bo.de · www.wi-bo.com · Keerweer 42 · 3316 15/15 KA Dordrecht · Tel.: +31· (0) 652 78(0) 652 info.nl@wi-bo.de Egide Walschaertsstraat · 2800 Mechelen Tel.:78 +32 (0)18 1550 21 ·08Fax: 41 +31 · Fax:(0) +32 1518 2955 14 ·64E-mail: · E-mail: info@wi-bo.be· www.wi-bo.com · www.wi-bo.be Egide Walschaertsstraat 15/15 · 2800 Mechelen · Tel.: +32 (0) 15 21 08 41 · Fax: +32 (0) 15 29 14 64 · E-mail: info@wi-bo.be · www.wi-bo.be · Keerweer 42 · 3316 KA Dordrecht · Tel.: +31 (0) 78 652 18 50 · Fax: +31 (0) 78 652 18 55 · E-mail: info.nl@wi-bo.de · www.wi-bo.com Egide Walschaertsstraat 15/15 · 2800 Mechelen · Tel.: +32 (0) 15 21 08 41 · Fax: +32 (0) 15 29 14 64 · E-mail: info@wi-bo.be · www.wi-bo.be
BEWUST VAN DE TOEKOMST?
www.care4future.nl foto: Fabio Bruna
DE zOrg VErANDErT EN hET gAAT OOK U AAN! Care4FUTURE ontwikkelt en belicht in een diversiteit van netwerkverbanden zeer uiteenlopende thema’s in de zorg: om te prikkelen, oplossingen en inspiratie aan te reiken. De resultaten uit de allianties zijn enthousiasmerend, duurzaam, getuigen van lef en daadkracht en/of stimuleren beleving en bewustwording.
Care FUTURE Richting geven aan zorg
Care4FUTURE is een initiatief van Jorissen Simonetti architecten. De werkzaamheden van de stichting Care4FUTURE worden mogelijk gemaakt door sponsors: www.care4future.nl/bijdragen
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ Ook in dit nummer vindt u weer veel nieuws, interviews en reportages. De zorg is in beweging. Dat is abso+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ luut de conclusie die u kunt trekken als u deze editie hebt gelezen. Overigens hebben we onze naam iets ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ veranderd. Was het u al opgevallen? Vanaf heden noemen we ons vakblad ‘Bouwen aan de Zorg’ in plaats +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ van ‘Bouwen aan de Gezondheidszorg’. ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ Het is slechts een nuanceverschil, maar wel ingegeven door ontwikkelingen in het vakgebied. De zorg is zó ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ breed geworden en heeft zo veel eenvoudige en minder eenvoudige dwarsverbanden met andere discipli+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ nes, dat de zorg allang niet meer slechts gaat over gezondheidszorg. Er verandert veel: er zijn fusies tussen ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ zorggroepen en ziekenhuizen, de aanbestedingen zijn steeds vaker Europees (lees vooral in deze editie de +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ interessante column hierover!) en de markt verandert sneller en sneller. Een trend verwordt soms tot een +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ hype maar door de snelle technologische ontwikkelingen is deze al vaak weer verouderd. Wij schrijven er ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ graag over. +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ En precies dáár zit dan ook de kracht van ‘Bouwen aan de Zorg’. We gaan het in de toekomst namelijk ook +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ hebben over bijvoorbeeld het bouwen en inrichten van apotheken. We zullen nog vaker congressen bezoe++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ken, we gaan de omgekeerde integratie behandelen en last but not least zal de ICT ook steeds meer aan+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ dacht gaan krijgen. Lees in dit geval bijvoorbeeld het artikel over de Mobile Keys. Zeer interessant wat daar ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ in Zaandam is ontwikkeld. Het is een nieuwe – en ik denk: een revolutionaire – stap in de geautomatiseerde +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ toegangscontrole in de zorg. In enige bescheidenheid durf ik vanaf deze plek te zeggen, dat de MobileKeys +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ een nieuw tijdperk gaan inluiden. Maar dat zeg ik tegelijkertijd zonder al het andere productnieuws in deze ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ Bouwen aan de Zorg te kort te doen. +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ Kortom: deze editie biedt weer ongekende inspiratie. Wij wensen u veel leesplezier! +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ Jerry Helmers ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ Bouwen aan de zorg 5 +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
voorwoord
Beste lezers,
bouwen aan
de zorg
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ................................................... ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ................................................... ........................... . . . . . . . . . . . . ................................................... ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
Vaktijdschrift over de bouw en ontwikkeling in de zorg
www.bouwenaandezorg.eu Jaargang 9, nummer 3 2009 Sinds 2001 Verschijnt 6 x per jaar ISSN: 1876-0600 Uitgever
Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 (0)495 450095 F +31 (0)495 521335 E info@louwersuitgevers.nl E redactie@bouwenaandezorg.eu W www.louwersuitgevers.nl Redactieteam Hedvig Beunk, Jac Buchholz, Rob Buchholz, Henk Geist, Roel van Gils, Rimke de Groot, Jerry Helmers, Ton Hoynck, Ank van Lier, Koen Mortelmans, Marcel van Rijnbach, Jan-Kees Verschuure. Redactieadres Vlaanderen Koen Mortelmans Kempenlaan 5 B-2160 Wommelgem T +32 (0)3 3536066 E redactie@bouwenaandezorg.eu Bladmanagement Patty Ros E p.ros@louwersuitgevers.nl Secretariaat Mariëlle van den Groenendaal Advertenties Online aanleveren: http://ftp2.louwersuitgevers.nl Username: bagz wachtwoord: gast Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 (0)495 450095 F +31 (0)495 521335 Postbus 15, B-3910 Neerpelt, België T +32 (0)11 605540 F +32 (0)11 605541 Fotografie Rein Bollen, Roel van Gils, Ad van Hasselt, Jerry Helmers, Marcel van Rijnbach, Photos and More, Jeroen van der Wielen. Abonnementsprijs € 48,- per jaar incl. BTW ING 41 71 65 t.n.v. Louwers Uitgeversorganisatie BV o.v.v. Bouwen aan de Zorg. Informatie over abonnementen: T +31 (0)495 450095 E info@louwersuitgevers.nl Adreswijzigingen Schriftelijk ten minste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert Opzeggingen Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van opzegging is ontvangen, wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd. Doelgroep Als abonnement en in controlled circulation, persoonsgericht naar beslissers in ziekenhuizen, verpleeghuizen, woonzorgcentra, zorggroepen, GGZ, woningcorporaties, architecten, technische/facilitaire managers toeleverancier aan de gezondheidszorg, aannemers, overheidsinstellingen en abonnementen.
Druk Drukkerij Offset Service, Valkenswaard, Nederland Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder bronvermelding. Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. . .. . .. .. .. ..
Vormgeving Logo Reclame- Ontwerpbureau BV T +31 (0)495 450065 E info@logobv.nl
08
Nieuwbouw De Enk in recordtijd gerealiseerd
14
Rotterdams Havenziekenhuis in verbouwing
19
Zorgcentrum Delfshaven een opvallend pareltje in de wijk
23
Column: vrijwillige aanbesteding
24
Dienst gespecialiseerde tandheelkunde verrijkt aanbod kliniek Sint-Jan
26
Intensief proces van ontwerp tot bouw RGC in Winterswijk
30
110 zorgflats voor OCMW Schoten
36
Interview met architect Michiel Verhaegen
42
Lensen Projectinrichters denkt mee aan de best passende oplossing
.. ..... .. .. .. .. .. .. .. ............. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..... ............. ................................................... .. ..... . . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..... . . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... .. ..... .. .. .. .. .. .. .. ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..... ..... . . . . . . . ............. ............. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ................................................... ................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
... . ... . ... . ... . . .. . .. . . . .. . .. . . . .. . .. . . .. . .. . .. .. . .. .. . .. . .. . .. ..
+
bouwen aan
de zorg
VAKTIJDSCHRIFT oVER DE boUw EN oNTwIKKElINg IN DE zoRg
NIEUw oK-CoMplEx VooR ST. JANS gASTHUIS IN wEERT
INTERVIEUw MET ARCHITECT MICHIEl VERHAEgEN
NUMMER
+
3
2009
www.boUwENAANDEzoRg.Nl
DIENST gESpECIAlISEERDE TANDHEElKUNDE IN SINT-JAN bRUSSEl
Cover: het Atrium van Kerkebogten in Eersel
+
44
Nieuw OK-complex voor St. Jans Gasthuis in Weert
52
Thema grootkeuken restaurant
58
Zorgcentrum ‘t Slot: gebouwd voor de verre toekomst
62
Serviceplein Kerkebogten in Eersel
70
Thema sanitair
74
Woonzorgcentrum Noorderkroon: de huiskamer van de wijk
80
Thema tijdelijke huisvesting
86
Innovatie centraal op Expo 60+
91
Wie doet Wat?
8
Bouwen aan de zorg
De enk zuidlaren
‘Gebouw sluit aan bij onze visie van belevingsgerichte zorg’
Nieuwbouw De Enk in recordtijd gerealiseerd
In Zuidlaren werd in de recordtijd van een jaar de nieuwbouw van verpleeghuis De Enk gerealiseerd. Veiligheid, klimaatbeheersing, duurzaamheid; overal werd aan gedacht in het multifunctionele gebouw dat plaats biedt aan 115 bewoners met dementie. “Het is een gebouw waar we absoluut blij mee zijn en dat ook past bij onze doelgroep,” zegt Piet Schollema, directeur van Lentis Vastgoed.
D
e oude Enk werd ooit gebouwd als semi-permanent gebouw dat tien jaar zou blijven staan. Inmiddels is bet bijna veertig jaar oud. Al vaker werd gesproken over nieuwbouw. De eerste plannen werden lang geleden gemaakt. “Door vertragingen hebben we een heel lange voorbereidingstijd gehad, waarin we net zolang hebben gepuzzeld tot het precies was wat we wilden en waardoor we ook gebruik konden maken van nieuwe technieken op het gebied van veiligheid, klimaatbeheersing en duurzaamheid.”
Het nieuwe gebouw heeft een modern dwaaldetectiesysteem, afgestemd op de individuele bewoner. “De domotica levert er een belangrijke bijdrage aan dat mensen hier ondanks hun beperkingen kunnen blijven leven zoals ze gewend waren,” zegt Wina Johannes, manager verpleeg- en verzorgingshuis De Enk. “Van de medewerkers vraagt de nieuwe werkwijze wel een cultuuromslag. De verzorgenden moeten meer nadenken over wat de bewoner nodig heeft. Als er straks een bel gaat, moeten ze zelf bedenken of het nodig is dat je daar naar toe
loopt. En ze kunnen de meldingen altijd met zich meenemen, waardoor ze meer bewegingsvrijheid hebben.” De klimaatbeheersing kreeg vorm door middel van een betonkernactiveringsysteem om het gebouw te koelen en verwarmen. “We gebruiken de massa van het gebouw als verwarmingsbron,” legt Schollema uit. “Er is een waterleidingsysteem aangelegd dat vergelijkbaar is met vloerverwarming en er zijn twee bronnen geboord. Uit de ene wordt in de zomer koud water ▼
Bouwen aan de zorg
9
50 jaar specialist in de meubel -en interieur branche, ontwerpt en produceert eigentijdse meubel en interieur projecten op maat.
Ouderwetse kwaliteit op moderne wijze geproduceerd Oude Asserstraat 34 9481 BL Vries Tel. (0592) 54 13 07
Betrouwbare partners�voor: -�woningbouw -�utiliteitsbouw -�industriebouw
De�bouwers�waar�de zorg�op�kan�bouwen!
-�bedrijfshuisvesting
SIMON�BENUS BOUW�BV
Simon�Benus�Bouw�BV Electronicaweg�8 9503�EX��Stadskanaal
www.simonbenus.nl
de enk zuidlaren
door de plafonds en vloeren gepompt om het gebouw te koelen. In de winter wordt water uit de warme bron gepompt. Doordat er geen luchtcirculatie is, zal het waar je ook zit overal ongeveer even warm zijn. Door de isolatiewaarde van het glas en de gevel hoeven we heel weinig bij te verwarmen.”
Keukenstudio Luit Windt De keukens waar de bewoners van De Enk straks zelf hun maaltijden gaan bereiden, werden geleverd door Keukenstudio Luit Windt, en dat geldt ook voor de uitgiftebalie. “Wij hebben 23 complete keukens geleverd voor de huiskamers,” vertelt Harry Windt. Bij Keukenstudio Luit Windt, met vestigingen in Veendam en Tynaarlo, werkt een jong en innovatief team dat originele designkeukens creëert. In dit geval werden de keukens echter niet zelf ontworpen. “De interieurarchitect had al voor Lentis uitgetekend hoe het hele interieur eruit moest komen te zien, inclusief kleurvoorschriften en dergelijke, en wij konden precies leveren wat zij zochten. We hebben de opdracht uitgevoerd zoals zij het wilden hebben. We kijken terug op een heel fijne samenwerking.”
Artimo Interieurarchitect Helen Patterson van Helen Patterson Design uit Glimmen koos Artimo als leverancier van de gordijnen voor De Enk. “Wat zij konden leveren, paste precies in mijn kleurenpakket en in het concept en, niet onbelangrijk, ook binnen het budget,” zegt Patterson over haar keuze voor de kwalitatief hoogwaardige, vlamvertragende interieurstoffen van Artimo. “Ook dat het om vlamvertragende stoffen ging, was een belangrijke motivatie bij de keuze voor Artimo. Dat is voor elke instelling één van de belangrijkste vereisten.” Binnen de straten van De Enk kreeg elk huis zijn eigen meubilair en stoffering. “Dat betekende dat de vier huizen binnen een straat ook elk een verschillende kleur gordijnen kregen,” vertelt Patterson. “Het kleurenpakket van Artimo bevat alle kleuren van de regenboog, waardoor voor vier huizen steeds keuze was uit zeven kleuren.”
Belevingsgericht “Het creëren van een huiselijke sfeer was bij de nieuwbouw ook belangrijk,” zegt Johannes. “Dat sluit aan bij onze visie van belevingsgerichte zorg. Alle gebruikers van het gebouw waren vertegenwoordigd in werkgroepen die inspraak hadden bij de nieuwbouw. De teams die in de huizen gaan werken hebben deze samen met de architect kunnen inrichten. Daardoor wordt het heel erg van de mensen zelf. Alles is in nauw overleg door de architect ontworpen, waarbij de leidraad steeds was dat er gewoond moet worden. Bovendien werkten de architect, de binnenhuisarchitect en de landschapsarchitect nauw samen. Dat betekende dat bij wijze van spreken de kleuren van de gordijnen bepaalden welk tegeltje er in de keuken kwam”, zegt Schollema. Aan straten van vier huizen wonen zeven of acht bewoners bij elkaar. Elk hebben ze een eigen
zorgteam. “De straat is tegelijk het wandelcircuit voor de bewoners,” zegt Johannes. “Voor mensen met dementie is het belangrijk dat ze rond kunnen lopen. Onze landschapsarchitect heeft daarvoor speciale Alzheimer-tuinen ontworpen die geen doodlopende wegen hebben. Ook is er ruimte voor bijvoorbeeld een groentetuintje of eenjarige planten.” Bewust kregen de huizen en straten elk een eigen felle kleur. “Daardoor kunnen de bewoners zich goed oriënteren. Aan de eigen kleur kunnen ze hun huis herkennen.” Prefab De nieuwe Enk werd in een recordtijd van een jaar gebouwd. Simon Benus uit Stadskanaal, een aannemer met ruime ervaring in de gezondheidszorg, benutte de lange voorbereidingstijd optimaal, vertelt bedrijfsleider Bert Jongsma. “We zijn in het najaar van 2007 begonnen en hebben vlak voor de winter de ▼
Bouwen aan de zorg
11
SPR adv fc 197x130 0904:SPR
15-04-2009
11:31
Pagina 1
Bouwbedrijf Breda Terneuzen
luit
Meer informatie? Kijk ook eens op www.schellekens.com
60905433 Advertentie 95x130 Staand S&S.pdf
10-04-2009
10:57:25
Professionele Zonwering S c re e ns Uit va l s c he rm e n Va l a rm s c he rm e n Bu ite nja l o e z ie ĂŤ n Zo nne ro o ste rs S c ho e p e nzo nwe rin g Binne nzo nwe ring Ve rd u is te ring S e r v ice & O nd e rho u d
Nijverheidssingel 315 4811 ZW BREDA Telefoon (076) 523 99 00 Fax (076) 523 99 88 Mr. F.J. Haarmanweg 50 4538 AS TERNEUZEN Telefoon (0115) 61 79 70 Fax (0115) 61 99 88 Internet: www.sprangers.nl E-mail: mail@sprangers.nl windt barry.pdf 26-05-2009 09:00:49
de enk zuidlaren
Speciaalmeubilair Hendriks & de Jonge Interieurbouw uit Vries leverde de receptiebalie en het meubilair voor de kapsalon en het bruin café. “Wij zijn gespecialiseerd in het maken van speciaalmeubilair,” zegt directeur-eigenaar Bert Hendriks. Kwaliteit en service zijn - net als het leveren van maatwerk de speerpunten van het bedrijf dat in 2009 vijftig jaar bestaat. Waar het omvangrijke meubelprogramma ophoudt gaat de maatwerkafdeling verder, met de intentie verfrissende oplossingen en kwaliteit te leveren met oog voor detail. Zo maakt Hendriks & de Jonge voor onder andere zorginstellingen alles naar wens van de klant. Dromen krijgen vorm, hoewel de aanpak verre van dromerig is. Afspraak is afspraak. Hendriks blikt terug op een plezierig verlopen project. “De planning was ruim en er was goed overleg met alle partijen. Hendriks & de Jonge wenst de Enk dan ook veel plezier met het nieuwe meubilair.”
Zonwering Schellekens & Schellekens uit Beuningen, marktleider in zonwering voor de grootschalige utiliteitsbouw, leverde 35 screens, 119 uitvalschermen en acht knikarmschermen, allemaal elektrisch uitgevoerd. “We zijn hiervoor door Bert Jongsma van aannemer Simon Benus bena-
begane grond nog opgeleverd. De grond was vrij lemig, waardoor het water in de winter moeilijker wegkomt. De fundering is daarom prefab in de fabriek gemaakt, waardoor we de fundatie in twee dagen konden leggen.” Jongsma spreekt van een plezierige samenwerking met de medeaannemers en andere betrokken partijen. “Alles is in goed overleg gegaan. Wij hebben inventief en creatief meegedacht. Zo is de kapconstructie door onze advisering bijvoorbeeld heel anders geworden dan in het oorspronkelijke ontwerp waarin veel hout verwerkt was. Nu is gekozen voor stalen spanten en gordingen waarmee je grotere overspanningen kunt realiseren. Het mes snijdt daarmee aan twee kanten. Voor ons was het minder werk en Lentis kon sneller over het gebouw beschikken.” ■
derd,” vertelt accountmanager Christiaan Schulte. “Het contact verliep plezierig. Bert Jongsma is een vakkundige man die goed is in zijn werk. De levering van de zonwering was een bestekmatig verhaal, al hebben we wel een aantal bouwtechnische adviezen gegeven. Zo is bij de inwendige hoeken een combinatie van screens
en uitvalschermen toegepast zodat de uitvalschermen niet tegen elkaar kwamen.” Schellekens & Schellekens doet veel in de zorg en de utiliteitsbouw. “We zijn erin gespecialiseerd om in samenwerking met architecten, aannemers en opdrachtgevers een totaaloplossing te realiseren. Dat doen we al 45 jaar.”
FEITEN & CIJFERS Opdrachtgever Zorgverlener Aannemer Interieurarchitect Gordijnen Keukens Zonwering Geplande bouwtijd Gerealiseerde bouwtijd Totale oppervlakte terrein Totale oppervlakte gebouw Capaciteit Totale bouwkosten
Lentis Vastgoed Dignis/Lentis Simon Benus, Stadskanaal Hèlen Patterson, bureau HP Design, Glimmen (Gr) Artimo Textiles, Roosendaal Keukenstudio Windt, Tynaarlo Schellekens & Schellekens, Beuningen 18 maanden 14 maanden Selectie architecten 2 maanden Start sloop september 2007 Oplevering bouwrijp terrein oktober 2007 Start nieuwbouw januari 2008 Oplevering februari 2009 1,5 hectare 8.500 m², verdeeld over twee bouwlagen 115 bedden, 10 plaatsen dagbehandeling,18 huiskamers, 15 huizen 13,5 miljoen euro
Bouwen aan de zorg
13
Rotterdams Havenziekenhuis in verbouwing
‘We zullen onze identiteit in de stad verder versterken’ 14
Bouwen aan de zorg
haven ziekenhuis rotterdam
Niemand ontkomt er aan. Er staan grootscheepse verbouwingen op stapel in het Rotterdamse Havenziekenhuis. Een levensgrote banier aan de zijgevel van het complex attendeert iedere passant er op dat er een interessante nieuwe ontwikkeling op stapel staat. Hoewel, een deel van de eerste fase is al afgerond. En dan hebben we het over de renovatie van de verpleegafdelingen. In het gebouw zelf – letterlijk in de gangen bij de liften - zie je nog duidelijk het verschil tussen de oude en de nieuwe situatie. En geen enkele criticus zal het wagen om te twijfelen aan de geambieerde verbeteringen. Want dat er een impuls in gang is gezet, is echt overduidelijk. De plannen waren eerst echter wat kleiner. Het was oorspronkelijk de bedoeling om het Verpleegoproepsysteem te vervangen. Gaandeweg bleek echter, dat dit veel beter vanuit een gerenoveerd ziekenhuis kon worden gerealiseerd.
B
ert Beijersbergen, bouwcoördinator in het ziekenhuis en Hans Goudriaan, bedrijfsleider van het facilitair zorgbedrijf, leggen uit hoe het proces in gang is gezet. “Toen we aan het onderzoeken waren op welke wijze we een eventueel nieuw modern verpleegoproepsysteem konden inbedden in het ziekenhuis, het oude functioneerde niet meer, ontdekten we dat het gebouw kwalitatief niet meer in orde was om een nieuw systeem te kunnen herbergen. Bovendien telde ook mee dat de fabrikant van het oude verpleegoproepsysteem de software niet meer ondersteunde. Er moesten dus drastische maatregelen worden genomen. Maar zo eenvoudig was dat niet. Want als je muren wilt herstellen, leidingen handiger door het gebouw wilt laten lopen en meer efficiency daarin nastreeft, dan kwam je al snel tot de conclusie dat een renovatie, een grootscheepse verbouwing, wellicht de betere optie zou zijn. Het knelpunt was echter dat het geen sinecure zou zijn om financiële middelen te vinden.”
leving van de eindgebruikers en de behoefte aan kleinschaligheid . We hebben zelfs durven verwoorden dat we onze gasten als hotelgasten wilden zien. En feitelijk is er ook geen verschil met de hotellerie: wij behoren ook onze cliënten goed onderdak te bieden. In echte hotels zoekt men echter entertainment en bij ons zoekt men zorg. Daar zit misschien dan het enige grote verschil. Overigens zat in de ambities
nog een groot bewustzijn: de nostalgische binding van het Havenziekenhuis met de stad en de haven is groot. Los van het feit of het project uiteindelijk financieel haalbaar zou zijn, was er ook een traditionele geliefdheid voor dit ‘eigen’ ziekenhuis. Het is in al die jaren een wezenlijk onderdeel van Rotterdam geworden.” Het project werd in 2007 gestart “De eerste activiteiten waren het verplaatsen van de beddenafdeling van de eerste, tweede en derde verdieping naar respectievelijk de tweede, derde en vierde verdieping. Als je op de betreffende nieuwe afdelingen aankomt dan heb je als bezoeker niet het idee dat je in het ziekenhuis bent,” vertelt Beijersbergen. “We ambieerden, zoals ingezet door de toenmalig facilitair manager, een ‘Grand Café-achtige uitstraling. Een leuke bank, een warme desk waar je bijvoorbeeld je eten kunt bestellen, mooie stoelen, een koffiecorner. Noem het maar op. Kortom, meer ‘beleving’. Meer ingespeeld op de marktwerking.” ▼
Kusch leverde stoelen in Haven Ziekenhuis In fases zijn er op verschillende afdelingen in het Haven Ziekenhuis maar liefst 125 stoelen geleverd door Kusch. “We hebben goed geluisterd naar het Programma van Eisen en dat hebben we – mede ook door veel te testen met de eindgebruikers – goed weten te vertalen naar een prima eindproduct,” zegt Richard Hiep, directeur bij Kusch. “Het was de opdracht om de sfeer rustig te houden. Er moest een goede huiselijkheid worden gecreëerd en dat lijkt prima gelukt.” De stoelen zijn voorbeeldig vormgegeven, hebben een uitstekende ergonomie en functionaliteit, een hoge gebruikswaarde en van ongeëvenaard vakmanschap. “We zetten voortdurend in op het verbeteren van onze productietechnologie, het beschermen van het milieu en het innovatief denken.”
Maar in 2005 veranderde de situatie. Het Havenziekenhuis werd een volle dochter van het Erasmus MC. “De marktwerking binnen de zorg kwam steeds meer tot ontwikkeling,” vertelt Goudriaan. “Ook wij gingen steeds meer als échte ondernemers denken. We konden een realistische visie met toekomstperspectief ontwikkelen. Zo wilden we vooral laagdrempelige planbare en betaalbare zorg neerzetten in Rotterdam. Noem het maar de ‘Buurtsuper’ van de Rotterdamse gezondheidszorg, met een tweetal specialisaties, namelijk de Tropengeneeskunde en de Ouderengeneeskunde. We realiseerden ons dat er op dat moment meer dan ooit kansen lagen om in te spelen op de be-
Bouwen aan de zorg
15
3500 YARA 3500 YARA Design: Jorge Pensi
Design: Jorge Pensi
info@kusch.nl 路 www.kusch.nl
info@kusch.nl 路 www.kusch.nl
haven ziekenhuis rotterdam
Ten Dam Projecten, Specialist in de zorg Het Havenziekenhuis Rotterdam wil haar patiënten een veilige, gastvrije en toegankelijke omgeving bieden. In nauwe samenwerking met het ziekenhuis heeft Ten Dam Projecten uit Rotterdam tijdens ‘Operatie Verbouwing’ de kans gekregen een wezenlijk steentje bij te dragen aan deze visie op de toekomst. Van specialistische vloeren voor de operatiekamers tot aan het creëren van privacy voor de patiënten door het aanbrengen van separatiegordijnen en railsystemen op de kamers. “Uit de uitgebreide collectie heeft het Havenziekenhuis in samenwerking met de architect duurzame en gebruiksvriendelijke materialen gekozen. Dit alles met het doel om een omgeving te scheppen die aan de belangrijkste leef- en werkvoorwaarden voldoet,” zegt Jacco Veenman van het “Als je eraan mag meewerken om voor patiënten, Rotterdamse bedrijf. specialisten en andere medewerkers een zowel
Dat er ook vanuit een concurrentiegedachte werd en wordt geopereerd, erkent het tweetal ten volle. “Er zijn feitelijk te veel ziekenhuizen in Rotterdam op dit moment. We willen ons onderscheiden van de andere ziekenhuizen met persoonlijke aandacht voor de patiënt,” zegt Goudriaan. “Dat is het unieke aan onze identiteit.” Maar dat er ook binnen de organisatie een cultuuromslag plaatsvindt om deze ambities allemaal te kunnen waarmaken, is ook een feit. Het feit dat bezoekers en patiënten als klant worden beschouwd, moest nog verder groeien. “Die cultuuromslag komt nu goed op gang.” vervolgt Goudriaan. “Je kunt een nog zo mooi en efficiënt gebouw neerzetten; als je medewerkers die visie niet omarmen, dan heb je nog niets bereikt. We hebben dan ook veel aandacht besteed aan die andere wijze van werken, aan die nieuwe inzichten. Natuurlijk klinkt het neerzetten van een ’Grand Café’ op de verpleegafdeling misschien wat ‘overdone’, maar alleen op deze manier kun je de mensen er van overtuigen dat we in een tijd zitten waarin de klantbenadering op een andere manier moet worden opgepikt. Denk maar eens aan de visie van ‘Healing Environment’. Je kunt je toch heel helder voorstellen dat patiënten sneller en beter herstellen als hun ziekenhuisomgeving wat aangenamer is.” Volgens het tweetal zijn de gasten ‘laaiend enthousiast’ over de nieuwe benadering en de
eerste fase, die bijna is afgerond. “We krijgen goede feedback op diverse enquêtes, die we hebben gehouden,” zegt Beijersbergen. “Mensen zeggen zich ‘thuis’ te voelen en veel warmte te ervaren door de nieuwe omgeving en van de medewerkers. We zijn dus goed op weg. De wil is er. Vanuit het latente ongeduld dat er een aantal jaren geleden was – want men zag natuurlijk dat het gebouw verouderd was – is er nu nieuwe spirit ontstaan. We zijn de onderneming weer aan het opbouwen.” In het voorjaar van 2010 zal de eerste fase volledig worden af-
FEITEN & CIJFERS Opdrachtgever Zorgverlener Architect Stoelen Gordijnen Vast-interieur Wanden Bouwtijd Start sloop Oplevering Totale oppervlakte gebouw: Aantal bedden: 160 Aantal huiskamers Grootkeuken capaciteit Restaurant
gastvrije als werkbare omgeving te creëren, dan kun je trots zijn op je werk!”
gerond. “We zijn nu verder bezig met de voorbereidingen voor het verbouwen en het opnieuw huisvesten van de poliklinieken. We hopen dat gedeelte eind 2011 te hebben afgerond. Zo mogelijk zullen ook nog één OK en de IC worden aangepakt. We zijn nu aan het onderzoeken op welke wijze wij dit kunnen gaan realiseren. De komende jaren zullen we dus nog veel interessante keuzes gaan maken. De basis is er echter: we weten op welke manier wij onze eigen identiteit in de stad kunnen versterken en hoe we ons kunnen profileren.” ■
Havenziekenhuis & Instituut voor Tropische Ziekten B.V. Havenziekenhuis & Instituut voor Tropische Ziekten B.V. De Jong Gortemaker Algra, Rotterdam Kusch + Co, Culemborg Ten Dam Projecten, Rotterdam De Giessen Interieurbouw, Harndinxveld-Giessendam Cleanroom Combination Group, Bergeijk 2007- 2010 mei 2007 1e kwartaal 2010 19.000 m2 bvo 5 afdelingsrestaurants 250 130 plaatsen
Bouwen aan de zorg
17