Kaleidoscope

ZABIERZ MNIE / TAKE ME HOME

02/2013 KIERUNEK LONDYN | HANOWER, STOLICA DOLNEJ SAKSONII | SYBERIA DA SIĘ LUBIĆ | OSTRYGI NIE TYLKO DLA ZAKOCHANYCH | HISTORIA KOSMETYKÓW | CHOPIN JANUSZA OLEJNICZAKA

02/2013

egzemplarz bezpłatny / free copy magazyn pokładowy Polskich Linii Lotniczych LOT ISSN 0239-9032

Sztuka ZIEMI Earth as Art okiem satelity / seen from above

001_KA_02_OkladkaOK12345.indd 1

13-01-18 15:14

ul. Chocimska 7, Warsaw, tel. 22 848 12 25, tel./fax 22 848 15 90 www.restauracjarozana.com.pl

is an elegant, cosy and unpretentious restaurant whose delicate and light Polish cuisine will surprise you with new flavours and specialties every day.

There is nothing else like it in Warsaw‌

XXX_KA_1206_Rozana.indd 1

5/9/12 10:54 AM

od naczelnej

Note from the Editor

Po prostu usiądź Just sit down

©ARCHIWUM PRYWATNE, okŁadka/cover: NASA’s Goddard Space Flight Center/USGS

„Tu 20 stopni mrozu to nie zima, 100 km nie odległość, a wódka nie alkohol” – przeczytałam w artykule Kazia Sowy (polecam! – str. 28) i zamyśliłam się nad istotą tej niesamowitej krainy, jaką jest Syberia. Przez ponad miesiąc przemierzałam samochodem Rosję – od Moskwy kierowałam się na północny wschód, czyli do Magadanu, który wcześniej znałam tylko z pieśni Wysockiego. Wbrew temu, co słyszałam przed wyjazdem, nikt mnie nie napadł, nigdy też nie byłam głodna. Nocowałam w samochodzie nad brzegami kolejnych z tysiąca mijanych rzek, myłam się zwykle „w gościach” u przypadkowo poznanych ludzi, jadłam wędzone ryby z kartoszkami i ogórcem podawane w przydrożnych barach na gazecie. I coraz bardziej zakochiwałam się w spokoju i bezkresie ziemi nazywanej „nieludzką”, choć to właśnie w miejscu, gdzie panują tak surowe warunki, ludzie są dla siebie bardziej ludźmi niż gdziekolwiek indziej. Kiedy tak się jedzie przez dzień, a bywa, że i trzy, nie mijając nikogo, samochód pojawiający się na horyzoncie lub tylko zarys człowieka staje się wybawieniem od samotności. Pewnego dnia zjeżdżam do bazy, gdzie mieszkają robotnicy z mozołem budujący drogę – wyrywając Matce Naturze każdy metr skały i ziemi, próbowali pokryć ją asfaltem.

– Pomóżcie, chciałam coś zespawać – powiedziałam.

I to wystarczyło. Jak zapłacić? Pieniędzmi? Żadnych sklepów tu nie ma w promieniu 200 km, więc pieniędzy nie ma gdzie wydać. Butelką wódki? Wódki i bimbru mają tu akurat dostatek.

– Po prostu usiądź i poopowiadaj, jak tam jest.

– Gdzie? – pytam zdziwiona.

– No, w świecie, gdzie indziej.

I tak piliśmy herbatę (i coś mocniejszego – owszem) i gadaliśmy do rana. Wystarczyło. ☐

W miejscu, gdzie panują tak surowe warunki, ludzie stają się dla siebie bardziej ludzcy niż gdziekolwiek indziej.

In such extreme conditions people are friendlier than anywhere else.

„Minus 20°C here is no winter, 100 kilometres no distance, and vodka no alcohol”, I’ve read it in Kazio Sowa’s article (you must read it! page 28) and started pondering over this incredible land Siberia is. For over a month I was driving across Russia – from Moscow I headed for the northeast, or the Magadan I only knew from Vysotsky’s songs before. Contrary to what I was been told before my departure, I was not assaulted or never hungry. I was sleeping in the car on the banks of thousands of rivers I was driving past, I usually washed myself in houses of people met by accident, I ate smoked fish with potatoes and pickled cucumbers served by roadside bars on a newspaper. And I was falling more and more in love with peace and the boundlessness of land called “inhuman”, because in such extreme conditions people are friendlier than anywhere else. When you are driving a whole day, or sometimes three, not seeing a living soul, a car on the horizon or a silhouette of a man seems to rescue you from solitude. One day, I was driving down to the base of workers laboriously building a road – tearing away from Mother Nature every meter of rock and soil, they were trying to cover it with tarmac.

“Please help me, I need to weld something”, I said.

It was enough. How to pay for it. With money?

There are no stores within the radius of 200 km, so there is nowhere to spend them. A bottle of vodka? They have plenty of vodka and moonshine over there.

“Just sit down and tell us how it is out there.”

“Where?” I asked surprised.

“Well, in the world, someplace else.”

And so we had tea (and yes, something stronger) and talked until the morning. It was enough. ☐

redaktor naczelna / Editor in Chief Martyna Wojciechowska

3

003_KA_02_EdytorialMartyna12345.indd 3

13-01-18 15:15

Contents SPIS TREŚCI

NA DOBRY POCZĄTEK / OFF TO A GOOD START OD NACZELNEJ / Note from the Editor 3 FELIETON LECHA WAŁĘSY / Lech Wałęsa’s column 6 INFO 73–96

WYRUSZ W PODRÓŻ / SEE THE WORLD REZERWACJE / Mark your calendar 8 LONDYN: 5 NAJ / London’s’ Top 5 16 UROKI DOLNEJ SAKSONII / The charm of Lower Saxony 20 SYBERYJSKIE PODRÓŻE KS. KAZIMIERZA SOWY / Father Kazimierz Sowa’s Siberian Travels 28

POLSKIE PRZEBOJE / POLISH HITS FELIETON MAGDY GESSLER / Magda Gessler’s column 36 OSTRYGI / Oysters 38

28

36

52

20

WIEDZIEĆ WIĘCEJ / DID YOU KNOW? DRUTEXU OKNA NA ŚWIAT / Drutex window business 42 POD DOBRYMI SKRZYDŁAMI / In good hands 44 ZIEMIA OKIEM SATELITY / Earth as seen from the orbit 46 Z POTRZEBY PIĘKNA / The history of beauty products 52 KULTURA / Culture 62

ROZMAITOŚCI / MISCELLANEA TWÓJ STYL / Your style 64 GADŻETY / Gadgets 68 SALON / Events 70 ROZRYWKA / Puzzle time 98

68

© BRYAN AND CHERRY ALEXANDER PHOTOGRAPHY/ VIESTIPHOTO SIME, FPM, BET TMANN/CORBIS, M.P.

NA ZAWSZE CHOPIN / Chopin forever 58

4

004_KA_02_Spis tresci12345.indd 4

13-01-18 15:16

14019127 Kaleidoscope.indd 1

13-01-09 13:36

felieton

Column

Warto promować Polskę We ought to promote Poland

Jest w Polsce coś takiego, co nie tylko nas, Polaków, tu trzyma, ale co zachęca cudzoziemców do powrotów.

There is something about Poland that keeps us, Poles, here and encourages foreigners to return time and time again. lokalnych społeczności. Cieszy mnie również, że podróżując po świecie, widzę, że i jakość oferowanych turystom usług nie ustępuje bardzo często ofercie w innych krajach, a ceny są konkurencyjne wobec oferty naszych sąsiadów.

Kraj to też ludzie, a może przede wszystkim ludzie. Zapraszając do Polski, nigdy nie mam wątpliwości, że i turyści, i biznesmeni znajdą tu ciekawych rozmówców i partnerów. Polska to kraj otwarty, od znajomości języków obcych poczynając, a kończąc na firmach odnoszących w skali światowej poważne sukcesy. Cieszmy się tym i dzielmy się naszym sukcesem! ☐

We are who we are. A large European state, but not the largest one. Interesting nature, monuments, landscapes, but without antique Roman ruins or Alpine peaks. Yet, there is something about Poland that keeps us, Poles, here and encourages foreigners to return time and time again to get the flavour of our hospitality and see a tiny fragment of the Polish soil.

Today, Poland is a modern partner in the European Union. It’s interesting that the cultural bleakness of the Communist era failed to destroy our traditions and we are now witnessing the revival of regional flavours. Towns are proudly showcasing their identity and specific experiences consolidate the sense of unity of local communities. What also makes me glad is that travelling around the world I see that very often the quality of tourist services we offer is equal to those provided by other countries, and that our prices are competitive in the region.

The country is also people, or perhaps mainly people. Inviting visitors to Poland, I am always certain that tourists and businessmen alike will find there interesting people to talk to and partners.

Poland is an open country – we speak foreign languages and are home to companies which enjoy international successes. Let’s celebrate it and share our success! ☐

Lech Wałęsa Al. Jerozolimskie 11/19, 00-508 Warszawa, tel. +48 (22) 622 22 20, faks +48 (22) 625 14 14 Konto: BPH PBK SA 15 1060 0076 0000 3200 0084 6760 e-mail: biuro@walesa.org www.walesa.org

© agencja gazeta

Jesteśmy jacy jesteśmy. Duży kraj w Europie, ale nie największy.

Ciekawa przyroda, zabytki, krajobrazy – ale bez starorzymskich ruin i alpejskich szczytów. Jest jednak w Polsce coś takiego, co nie tylko nas, Polaków, tu trzyma, ale co zachęca cudzoziemców do powrotów, po tym jak nas odwiedzili i zaznali trochę naszej gościnności i zobaczyli jakieś fragmenty polskiej ziemi.

Obecnie Polska to nowoczesny partner w Unii Europejskiej. Ciekawe, że kulturowe zszarzenie czasów komuny nie zniszczyło tradycji i jednak dziś odradzają się regionalne smaki. Podkreślana jest tożsamość miast i miasteczek, specyfika doświadczeń kształtuje poczucie jedności

6

006_KA_02_FelietonWalesa12345.indd 6

13-01-21 13:04

kalejdoskop_16_01_2013_Q.indd 1

2013-01-17 08:43:59

REZERWACJE

Mark your Calendar

Historia okrucieństwa x The history of cruelty

Jan Paweł II w liście apostolskim z 1994 r. potępił „stosowanie w obronie prawdy metod nacechowanych nietolerancją, a nawet przemocą”. Miał na myśli narzędzia tortur z czasów inkwizycji, które można oglądać w warszawskim klubie Traffic. / In his Apostolic Letter of 1994, Pope John Paul II condemned “the use of certain methods marked with intolerance or even violence in the service of truth”. He was referring to torture tools from the times of the Holy Inquisition – now on display at the Traffic Club in Warsaw. www.narzedziatortur.com, WYSTAWA TORTUR Warszawa / TORTURE DEVICES EXHIBITION, Warsaw, Poland NARZĘDZIA TORTUR,

Drogie drobiazgi c Precious trifles

Masked ball

Na wyjazd do Wenecji nikogo namawiać nie trzeba, tym bardziej na bal maskowy w Palazzo Pisani Moretta. Barokowe wnętrza pałacu wypełnią spragnieni niezapomnianej zabawy karnawałowej. Obowiązujący dress kod: maska i kostium. Cena za wstęp od 390 euro. / People don’t need prodding to go to Venice, especially when it means partying at the masquerade ball at the Palazzo Pisani Moretta. The baroque palazzo interiors will be swarming with revellers out for an unforgettable carnival experience. The dress code requires a mask and a costume. Tickets from EUR 390.

10.02, www.venice-carnival-italy.com, BAL MASKOWY W PALAZZO PISANI MORETTA, Wenecja, Włochy / MASKED BALL AT PALAZZO PISANI MORETTA, Venice, Italy

24–26.02, www.nationaljeweler.com/jany/jany-winter, WYSTAWA BIŻUTERII JA NEW YORK, Nowy Jork, Stany Zjednoczone / JA NEW YORK JEWELLERY SHOW, New York, US

Gorycz wiecznej młodości c The bitter taste of eternal youth

Sprawa Makropulos to kazus sądowy znajdujący rozwiązanie w przeszłości, w zamierzchłych czasach cesarza alchemika Rudolfa II. Jest to przeszłość dla wszystkich prócz potraktowanej eliksirem wiecznej młodości Eliny Makropulos.

Opera Leoša Janáčka z librettem na podstawie sztuki Karela Čapka – kolejna premiera Opery Narodowej – to jedno z najświetniejszych dzieł muzycznego modernizmu. / The Makropulos Affair follows a contemporary court case whose solution is found in the distant times of the alchemist-Emperor Rudolf II. This is all history for everyone except Elina Makropulos, who had been treated with the elixir of youth by Rudolf back then. Leoš Janáček’s opera based on Karel Čapek’s play is the latest premiere of the National Opera and one of the finest examples of Modernism in music.

17, 19, 21, 23. 02, www.teatrwielki.pl , SPRAWA MAKROPULOS, Warszawa / THE MAKROPULOS AFFAIR, Warsaw, Poland

© M.P., SHUT TERSTOCK

Bal maskowy z

Zimowa edycja wystawy biżuterii przedstawi najświeższe trendy w jubilerstwie. Obok 550 dobrze znanych wystawców pojawią się wschodzące gwiazdy dizajnu.

Można uzyskać wiele bezpłatnych porad, np. jak prowadzić sklep jubilerski, ale również po prostu kupić jakiś modny drobiazg. / The winter edition of the jewellery show presents the latest trends in the industry. The 550 established exhibitors will be joined by the rising stars of jewellery design. This is a great place to get free advice on, e.g. how to run a jewellery store, or simply buy some fashionable accessories.

8

008_KA_02_Rezerwacje12345.indd 8

13-01-21 13:05

100

100

95

95

75

75

25

25

5

5

0

0

100

100

95

95

75

75

JOIN GAME the

25

5

0

25

5

Połączenia bezpośrednie Warszawa-Hanower: samolot 1,5 h, samochód 8 h, pociąg 8,5 h, bus 12 h.

0

REZERWACJE

Mark your Calendar

Muzyczna Afryka c Musical Africa

Całe bogactwo stylów i wykonawców to dewiza tego jednego z największych festiwali muzycznych w Afryce. Obok ponad dwustu artystów prezentujących muzykę na żywo organizatorzy zapowiadają projekcje filmów dokumentalnych, odtworzenia koncertów, a także targi płytowe. / The sheer wealth of styles and performers is what sets this, one of Africa’s biggest music festivals, apart. Concerts from over 200 artists will be accompanied by screenings of documentary features, rebroadcasts of gigs and record fairs.

14–17.02, www.busaramusic.org, SAUTI ZA BUSARA, Stone Town, Zanzibar / SAUTI ZA BUSARA, Stone Town, Zanzibar

Tenor legenda v The legendary tenor

Sława wybitnego polskiego tenora z Sosnowca nie przemija. Można się o tym przekonać, uczestnicząc w Festiwalu Jana Kiepury, którego dyrektorem i prowadzącym jest Bogusław Kaczyński. Wystąpi Orkiestra Straussowska „Obligato” oraz gwiazda opery i operetki Grażyna Brodzińska. / The fame of the legendary Polish tenor of Sosnowiec never fades. This is best evidenced by the Jan Kiepura Festival, directed and conducted by Bogusław Kaczyński. The latest edition features the “Obligato” Strauss Orchestra and opera and operetta star Grażyna Brodzińska.

17.02, www.atlasarena.pl/index.php?page=kiepura_2, PRZYSTANEK EUROPEJSKIEGO FESTIWALU IM. JANA KIEPURY, Łódź / EUROPEAN JAN KIEPURA FESTIVAL, Łódź, Poland

Głośno i nowocześnie c

Loud and modern

Coma, Luxtorpeda, Happysad, Rust, ale również Łąki Łan, Chemia oraz Hey będą gwiazdami Rocket Festival na warszawskim Torwarze. Zespół Katarzyny Nosowskiej zagra materiał z najnowszej płyty Do rycerzy, do szlachty, do mieszczan. / Coma, Luxtorpeda, Happysad, Rust, Łąki Łan, Chemia and Hey will be the stars of the Rocket Festival in Torwar, Warsaw. Katarzyna Nosowska’s band will be performing songs from their latest album Do Rycerzy, do Szlachty, do Mieszczan.

16.02, www.students.pl/kultura/tag/41114/Rocket-Fest-2013, ROCKET FESTIVAL, Warszawa / ROCKET FESTIVAL, Warsaw, Poland

Chagall wojenny i pokojowy c

Chagall between war and peace

OD 21.02, www.museeduluxembourg.fr, WYSTAWA DZIEŁ MARCA CHAGALLA, Paryż, Francja / MARC CHAGALL EXHIBITION, Paris, France

© M.P.

Paryskie Muzeum Luksemburskie zaprasza na wystawę malarstwa Marca Chagalla. Zaprezentowane zostaną prace z całego okresu twórczości malarza – od czasów rosyjskich, poprzez okres wojenny, aż po schyłek twórczości na emigracji w Ameryce. / There is an exhibition of Marc Chagall’s paintings at the Musée du Luxembourg in Paris this month. The retrospective presents the painter’s entire oeuvre – from his time in Russia, to the war years, and on to his final period in the US.

10

008_KA_02_Rezerwacje12345.indd 10

13-01-18 15:48

P I Ę K N O

I N S P I R O W A N E

M E D Y C Y N Ą

M E S OT H E R A P I S T ME SOLIF TING metoda nieinwazyjnej mezoterapii usprawnia komunikację między komórkami skóry, aby stymulować syntezę kolagenu i elastyny na rewolucyjnym poziomie dla wzmocnienia efektu liftingu.

+115% kolagenu w skórze właściwej!*

Z chirurgiczną precyzją trafia w potrzeby skóry dojrzałej, aby kompleksowo odmładzać wygląd: •, wypełniać drobne i głębokie zmarszczki, • liftingować skórę, • odnawiać głębokie struktury skóry dla przywrócenia młodzieńczej jędrności!

o przedłużonej trwałości i aktywności, aby wypełniać zmarszczki i doskonale nawilżać.

EKSTRAKT Z CZARNEJ ORCHIDEI aby poprawić kondycję skóry i przedłużyć jej młodość!

www.dermika.pl

USIECIOWANY KWAS HIALURONOWY NOWEJ GENERACJI

*wynik otrzymany dla składnika aktywnego zastosowanego w metodzie nieinwazyjnej mezoterapii, w badaniach in-vivo metodą dwufotonowego obrazowania skóry Luksusowa pielęgnacja twarzy i ciała w salonach autoryzowanych www.dermikasalony.pl

Mesotherapist_Kaleidoscope OK 190x 249.indd 1

13-01-11 15:24

Diamenty w różowym, białym i żółtym złocie - wyjątkowa walentynkowa cena 349 zł

299zł

Wisiorek, srebro

899zł

699zł

wisiorek Witr aże, żółte złoto, k amienie natur alne

od

299zł

Wisiorek, białe złoto, diamenty

Wisiorki, białe i różowe złoto, diamenty

199zł 799zł

pierścionek Forever srebro, cyrkonie

Pierścionek, białe złoto, diamenty

119zł

Pierścionek, srebro, cyrkonie

W.KRUK dla Zakochanych! zesk anuj kod qr i poznaj szczegóły

NASZ KIERUNEK

Our Destination POWODÓW DO ODWIEDZENIA LONDYNU JEST PRZYNAJMNIEJ 105, WIĘC WYBRANIE PIĘCIU BĘDZIE NAPRAWDĘ TRUDNE. CO NIE ZNACZY – NIEMOŻLIWE. / THERE ARE AT LEAST 105 REASONS TO VISIT LONDON, SO CHOOSING FIVE IS NO EASY TASK. BUT IT CAN BE DONE. TEKST/BY: Sławomir

Borkowski

5

NAJ LONDON LONDYN TOP

1

Świat w pigułce Melting pot

Londyn, swego czasu stolica imperium, nad którym słońce nie zachodziło, to dziś największe miasto UE i globalne centrum finansowe. Opactwo westminsterskie, Tower, najstarsze metro świata, multietniczne ulice, charakterystyczne piętrowe autobusy i równie osobliwe taksówki – Londyn to niezwykły miks czasów i kultur. / London, once the capital of an empire where the sun never set, today is EU’s largest city and the global financial hub. The Westminster Abbey, the world’s oldest underground, multiethnic streets, double-deckers and equally curious taxis – London is a unique melting pot of cultures.

Green haven

Kew Gardens, czyli królewskie ogrody botaniczne, to ponad 120 ha zieleni, w tym wiele pod cieplarnianym szkłem, i blisko 50 tys. gatunków żywych roślin ze wszystkich zakątków imperium brytyjskiego, nad którym słońce nigdy nie zachodziło. Jest to największy taki zbiór na świecie – zupełnie jakby przedstawiciele mieszkających w Londynie stu kilkudziesięciu nacji przywozili ze sobą zielone wspomnienia swoich ojczyzn. / Kew Gardens, or the Royal Botanic Gardens, Kew, is more than 120 hectares of greenery with no end of hothouses and almost 50,000 varieties of plant life from every part of the British Empire (on which the sun was said to never set). This is the biggest collection of its kind anywhere in the world. It is as if people from dozens of nations living in London had brought back green mementoes from their home countries.

© BEW (3)

2

W cieplarnianych warunkach

16

016_KA_02_5powodow12345.indd 16

13-01-18 15:48

COSMOPOLITAN_Kaleidoscope_190x249 OK.indd 1

19.01.2013 13:26

NASZ KIERUNEK

3

Our Destination

Oko na Londyn London Eye

Z okazji nadejścia trzeciego milenium stolica Wielkiej Brytanii zafundowała sobie gigantyczne (135 m średnicy!) koło widokowe London Eye. Diabelski młyn w ciągu 40-minutowego obrotu pozwala kontemplować panoramę miasta z 32 kabin. Bez wątpienia wielka atrakcja, jeśli miasta nie spowije akurat słynna angielska mgła. / To celebrate the third millennium, the British capital splashed out on a giant (135 m in diameter) ferris wheel known as the London Eye. The structure is intriguing and the almost 40-minute ride offers a splendid view of the city skyline from 32 capsules. This is certainly a major attraction, provided the city is not blanketed in its infamous smog.

INFO O LOTACH | FLIGHT INFO WAW–LHR 07.45–09.35, 14.50–16.40 pon.–nd., 20.05–21.50 pon.–pt., nd.

LHR–WAW 10.35–14.10, 17.50–21.25 pon.–nd., 06.30–10.00 pon.–sb.

Cena w obie strony – 845 zł. Całkowita cena biletu zakupionego na lot.com na bezpośredni lot w obie strony zawiera wszystkie podatki i opłaty. Cena może się zmienić w zależności od terminu zakupu biletu. Lot z Warszawy do Londynu trwa 2 godz. 50 min, z Londynu do Warszawy 2 godz. 35 min.

Royal chambers

Być w Londynie i nie obejrzeć siedziby królowej? Można, ale to podejście dość ekstrawaganckie. Brytyjska rodzina królewska to już nie tylko symbol kraju, ale też zjawisko popkulturowe, czego dowodem był choćby transmitowany na cały glob niedawny ślub księcia Williama. Monarsza rezydencja – pałac Buckingham – jako jedna z niewielu na świecie wciąż pełni swą pierwotną funkcję. / To go to London and not see the Queen’s residence? Well, you could, but it would be rather eccentric. The British royals are not just the symbol of the country; they are a popular cultural phenomenon. Just witness the recent wedding of Prince William, which was broadcast worldwide. Buckingham Palace is one of the world’s few royal residences to have retained its original functionality.

Return ticket – PLN 845. The total price of a return ticket for a direct flight purchased at lot.com in the First Minute Fare includes all fees and taxes. The price may vary depending on the date the ticket is purchased. Flight duration from Warsaw to London – 2 h 50 min, from London to Warsaw – 2 h 35 min.

5

British Museum British Museum

Penetrujący świat Brytyjczycy ściągali do kraju zabytki dawnych cywilizacji, tworząc największy na kontynencie zbiór starożytności. Kamień z Rosetty, rzeźby z Partenonu i inne kolekcje przyciągają 5 mln ludzi rocznie. Wrażenie robi też przeszklenie Dziedzińca Królowej Elżbiety projektu sir Normana Fostera. / The British Museum houses the largest collection of antiquity in Europe. The Rosetta Stone, sculptures from the Parthenon and many other artefacts attract 5 m visitors annually. No less stunning is the glazed Queen Elizabeth II Court designed by Sir Norman Foster.

© DIOMEDIA, FPM, SIME/FREE

4

Na pokojach królowej

WAW–LHR 07.45–09.35, 14.50–16.40 Mo.–Su., 20.05–21.50 Mo.–Fri., Su., ue., .

LHR–WAW 10.35–14.10, 17.50–21.25 Mo.–Su., 06.30–10.00 Mo.–Sat.

18

016_KA_02_5powodow12345.indd 18

13-01-18 15:48

kaleidos_adv:bee17

17-01-13

16:04

Strona 1

szerokie horyzonty

Broad Horizons

20

020_KA_02_Szerokie horyzontyNEW12345.indd 20

13-01-21 11:44

Kraina magii i festiwali

The land of magic and festivals

Dolna Saksonia, rozłożona między rzekami Ems i Łabą, to miejsce, w którym niemal przez cały czas trwa karnawał. Nawet wrzosowiska mają tu swój festiwal. / Extending between the Ems and the Elbe, Lower Saxony is a place where the carnival never ends.

There is even a festival for the moors.

Tekst/by:

Joanna Lamparska

Starówka w Goslarze znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO. The Old Town of Goslar was inscribed on the UNESCO World Heritage List

21

020_KA_02_Szerokie horyzontyNEW12345.indd 21

13-01-21 11:45

szerokie horyzonty

Broad Horizons

Z jednej strony kusi Morze Północne i siedem zamglonych Wysp Wschodniofryzyjskich. Z drugiej góry Harzu z tajemniczym Bro­ ckenem, na którym regularnie spotykają się czarownice. Tak na­ prawdę jednak nie ma w tej krainie nic mrocznego.

Dolna Saksonia graniczy z Holandią i ma najdłuższą linię brzego­ wą ze wszystkich niemieckich landów. Przylega do tzw. Morza Wattowego, akwenu, który mimo swojej nazwy jest terenem roz­ ległych płycizn. Trzy lata temu został wpisany na listę dziedzictwa przyrodniczego UNESCO i jest jednym z najbardziej malowni­ czych zakątków Europy. Trudno się więc dziwić, że te okolice zdo­ minowały legendy i magiczne morskie opowieści.

Co roku tysiące turystów odwiedza Cuxhaven, zielony port leżący u ujścia Łaby. Jego klimat przywołuje dawne conradowskie czasy.

Ciągnące się wzdłuż miasta zabytkowe zabudowania administra­ cji portowej, w których mieszczą się też siedziby setek niewielkich firm spedycyjnych i biur maklerskich oraz port rybacki, wyglądają tak, jakby za chwilę miały tu zacumować wracające z dalekich po­ dróży żaglowce.

Niegdyś ruch statków regulowano z gmachu dawnego kapitana­ tu. W jego pobliżu stoi semafor z 1884 r. To unikatowe urządzenie pokazuje statkom kierunek i siłę wiatru na leżących na otwartym morzu wyspach Helgoland i Borkum. Semafor działa do dziś

Historical eyes of the sea On one side, there is the North Sea and seven East Frisian Islands shrouded in fog. The other end is flanked by the Harz Mountains and the mysterious Brocken with its covens of witches. This land, though, is anything but gloomy.

Lower Saxony borders the Netherlands and has the longest coastline of all the German states. Some of the coast lies along the Wadden Sea. Despite the name, this is actually an extensive littoral zone. This stretch of coastline is one of the most beautiful corners of Europe and was inscribed on the UNESCO World

© EAST NEWS, SIME/FREE, POPRZEDNIA STRONA/PREVIOUS PAGE: SIME/FREE

Z tarasu pensjonatu Rabenklippe w Bad Harzburg goście mają piękny widok na górę Brocken.

The guests of the Rabenklippe pension house in Bad Harzburg have a beautiful view of Brocken.

Czarownice z góry Brocken.

The witches pf Brocken mountain.

Kompleks monastyrów Dawid Garedża w Kachetii, na stokach w Dawid Garedża w Kachemonastyrów óry The David Gareja monastery complex in Kakheti on the slopes of the Garejes of the Gareja mounta mountain.

22

020_KA_02_Szerokie horyzontyNEW12345.indd 22

13-01-21 11:45

Jest tu wszystko: morze, góry, wielkie jeziora, szlaki konne i kilometry szlaków wodnych.

Lower Saxony has everything: the sea, mountains, great lakes, horse riding trails and almost 7,000 km of waterways.

Cuxhaven is the symbol of the coast. The people here love the sea – even the windows of hairdressing salons are decorated with models of sailing ships or ships’ lamps. The sea permeates every aspect of life here.

Festivals all year round It’s difficult to pick the right season to visit this part of Germany. Lower Saxony has everything: the sea, mountains, great lakes, horse riding trails and almost 7,000 km of waterways. And if you are into active leisure, there are some 13,000 km of bike routes to choose from. En route you will able to take in some magnificent views of unspoilt nature and soak up the mysterious atmosphere.

Pagan traditions are still cultivated here. On the last day of April, over 40 towns in the Harz Mountains host a huge magic festival that modern witches call “the Greater Sabbath”. This is Walpurgis Night, when witches gather on top of Brocken the devil. The ceremony was held in darkness dimly lit by lightning and the revelry would have made Saint Walpurga

REKLAMA

© EAST NEWS, SIME/FREE, POPRZEDNIA STRONA/PREVIOUS PAGE: SIME/FREE

Heritage List three years ago. Not surprisingly, the area abounds in folklore and magical seafaring tales. Every year, thousands of tourists descend on Cuxhaven, a green port at the mouth of the Elbe River that looks like something out of a Joseph Conrad novel. One side of the town is lined with historical buildings that once belonged to the port authorities. These have been converted into offices and now house hundreds of small forwarding companies and brokerage firms. A sailing ship returning from a distant voyage would not look out of place in the fishing port. Vessel traffic used to be controlled from the harbourmaster’s building. There is a semaphore from 1884 nearby. This unique device shows the direction and force of the wind on the North Sea islands of Heligoland and Borkum. This navigation aid is still operational, although it is more a monument nowadays. So much so that it has become the principal landmark of Cuxhaven. And

23

020_KA_02_Szerokie horyzontyNEW12345.indd 23

13-01-21 11:45

Broad Horizons

i choć pełni funkcję pomnika, jest ikoną Cuxhaven. Zaś Cuxhaven to symbol wybrzeża. Jego mieszkańcy kochają morze, nawet w oknach salonów fryzjerskich stoją modele żaglowców lub okrętowe lampy. Morze wdziera się tu w każdą chwilę życia.

Festiwale przez cały rok Trudno wybrać odpowiednią porę do odwiedzin tego krańca Niemiec. Jest tu wszystko: morze, góry, wielkie jeziora, szlaki konne i prawie 7 tys. km szlaków wodnych. Dla aktywnych wyznaczono 13 tys. km tras rowerowych. Bonusem są wspaniałe widoki na nietkniętą przyrodę i spora dawka tajemniczości.

Zachowały się tu jeszcze tradycje z czasów pogańskich. W ostatni dzień kwietnia w ponad 40 miasteczkach w górach Harzu odbywa się wielki festiwal magii. Współczesne wiedźmy nazywają go „sabatem większym”. To noc Walpurgii, gdy wiedźmy spotykają się na szczycie góry Brocken, aby w ciemnościach oświetlanych jedynie blaskiem piorunów poślubić diabła i wyczyniać z nim to wszystko, na wieść o czym Święta Walpurgia dostałaby zapaści.

pass out. Modern witches at Goslar have turned Walpurgis Night into a magnificent fête that draws thousands of tourists every year. Revellers with vivid imaginations dress up as demons and witches and party well into the night and you can buy the figurines of “Lucifer’s sweethearts” on the stalls. The plateau is lit

Jak się bawić, to w Hanowerze, stolicy Dolnej Saksonii. To także stolica targów i kultury.

Hanover, the capital of Lower Saxony, is the city to visit for entertainment. It is also the city of fairs and culture.

© CZARNY KOT, FPM

szerokie horyzonty

Gruzja nazywana jest kolebką wina.

Georgia is called the cradle of wine.

© Wojciech Franus, Corbis, Bew, M.P.,Forum

Szeroka plaża na wyspie Langeoog nad Morzem Północnym kusi, by spędzić tu wakacje. by firelight, just as it was in centuries past. There is also the uh9ug9vuiyviepctacular architectural gem in the “Mountain Trail of the Harz Witches” running through and centreGoslar of Hanover.

24

020_KA_02_Szerokie horyzontyNEW12345.indd 24

13-01-21 11:45

© CZARNY KOT, FPM

© Wojciech Franus, Corbis, Bew, M.P.,Forum

3

INFO O LOTACH | FLIGHT INFO WAW–haj 12.55–14.30 pon., śr., pt., 10.25–12.00 wt.,

czw., nd.

haj–WAW 15.05–16.30 pon., śr., pt., 12.35–14.00 wt., czw., nd.

Cena w obie strony: 645 zł. Całkowita cena biletu zakupionego na lot.com, w taryfie First Minute na bezpośredni lot w obie strony, zawiera wszystkie podatki i opłaty. Cena może się zmienić w zależności od terminu zakupu biletu. Lot trwa 1 godz. 35 min–1 godz. 25 min.

WAW-HAJ 12.55–14.30, Mo., Wed., Fri.. 10.25–12.00 Tue. HAJ-WAW 15.05–16.30, Mo.,Wed., Fri., 12.35–14.00 Tue., Thu., Su. Return ticket: PLN 645. Total price of a direct return ticket purchased at lot.com in the First Minute Tariff includes all fees and taxes.

The price may vary depending on the date the ticket is purchased.

Flight duration: 1 h 35 min – 1 h 25 min.

W Goslarze współczesne czarownice zamieniły noc Walpurgii w zabawę, której uczestnicy przebierają się za diabły i wiedźmy, a na stoiskach można kupić figurki „oblubienic Lucyfera” na fantazyjnych miotłach. Przez Goslar biegnie również „Górska ścieżka czarownic z Harzu”, która wymaga sporej kondycji, ale zapewnia równocześnie niezwykle romantyczne widoki.

Ledwie czarownice znikną w objęciach Lucyfera, nastają Zielone Świątki. Dolna Saksonia ubiera się w młode brzozy, które obowiązkowo muszą ozdobić w tym czasie wejścia do domu. To stary zwyczaj, który przypomina, jak w dawnych wiekach Germanie odpędzali złe duchy.

Absolutnie nie wolno ominąć też festiwalu kwitnących wrzosów obchodzonego w Parku Narodowym Pustaci Lüneburskiej. Znajdują się tu największe pod względem powierzchni wrzosowiska Europy Środkowej. Kiedy to fioletowe morze zakwita, na jego falach przypływają aktorzy, piosenkarze i inni artyści. Podczas wrzosowych festiwali nie brakuje koncertów, pokazów fajerwerków, parad i spektakli teatralnych. Od ponad 60 lat wybierana jest również królowa wrzosowisk. To coś dla ducha, ale i ciało ma tu swoje przyjemności. Na wrzosowiskach serwuje się lokalne przysmaki – pieczeń z szarych owiec lüneburskich rasy heidschnucken, zaś w górach Harzu przepyszną dziczyznę.

Miasto kurkowe Jak się bawić, to się bawić! Najlepiej w stolicy Dolnej Saksonii, czyli w Hanowerze, gdzie od XVII w. w lipcu odbywają dolnosaksońskie festyny strzelców kurkowych. Wrzosowiska mają swoją królową, tu zaś wybiera się króla. Festyn strzelców kurkowych trwa aż 10 dni i przyciąga ponad 2 mln turystów z najdalszych zakątków świata. Nie ma się czemu dziwić, tutejsza parada bractw kurkowych jest największa i najdłuższa na świecie. Ciągnie się ponad 12 km! Idzie w niej 10 tys. uczestników, którym towarzyszy 100 orkiestr i 70 paradnych wozów. Przez cały festyn nie milkną okrzyki, bo ciągle się tu strzela do drewnianych ptaków, do szyb, do tarczy.

the hike requires some stamina but the effort will be rewarded with beautiful views.

Once the witches have vanished into the arms of Lucifer, it’s time to celebrate Pentecost. The doorways of Lower Saxony are adorned with birch branches. This ancient custom recalls how Germanic people drove away evil spirits in days gone by.

Another festival not to be missed celebrates heather in bloom and is held in the Lüneburg Heath Nature Reserve, the largest heathland in Central Europe. Actors, singers and other artists all come to look at this sea of mauve in full bloom. The heather festival features concerts, fireworks displays, pageants and theatrical performances. The Heather Queen has been crowned for 60 years. As well as these feasts for the soul, there are a few treats for the flesh too. Time for local delicacies. Roast mutton from grey Lüneburg Heidschnucke sheep is served in the moors, while game is the culinary mainstay of the Hartz Mountains.

The city of marksmen There is no better place to party. The ultimate entertainment destination would have to be Hanover, the capital and largest city of Lower Saxony. A marksmen’s festival has been held here in July since the 17th century. The moors have their queen; Hanover has its king. The Marksmen’s Fair goes for nine days and draws over two million tourists from all over the world. This should come as no surprise – the Marksmen Fraternity parade is the largest of its kind anywhere in the world, stretching over 12 kilometres. The pageant has 10,000 participants accompanied

Na stronie obok: Szeroka plaża na wyspie Langeoog, nad Morzem Północnym, kusi, by spędzić tu wakacje. U góry: Dolna Saksonia słynie z wrzosowych festiwali.

On the other page: The wide beach on Langeoog island at the North Sea is the perfect place for vacation. Top: Lower Saxony is famous for its heather festivals.

25

020_KA_02_Szerokie horyzontyNEW12345.indd 25

13-01-21 11:45

SZEROKIE HORYZONTY

Broad Horizons

Nie brakuje oczywiście piwa. Bez niego takie święto nie miałoby swojego klimatu…

Hanower to najważniejsze miasto Dolnej Saksonii, jest tu również jedno z ważniejszych lotnisk w Niemczech. Samoloty przywożą głównie turystów i przedsiębiorców, bo Hanower to również stolica targów i kultury. Perłą miasta są Ogrody Królewskie, które powstały dzięki Zofii Palatyńskiej, żonie elektora Hanoweru i matce Jerzego I Hanowerskiego, króla Wielkiej Brytanii i Irlandii. Na długości 2 km Zofia stworzyła cud kultury ogrodniczej z trzech epok. Obok barokowych form rozciągają się angielski park i ogród górski. W ciepłe dni Wielka Fontanna tryska słupem wody sięgającym ponad 70 m.

W Hanowerze wszystko jest lepsze, większe i ładniejsze. Nawet winda w Nowym Ratuszu (obowiązkowy punkt na mapie turystycznej miasta) nie wspina się normalnie, czyli pionowo, tylko

rg

bu

m

Cuxhaven

Berlin

M

Langeoog

ek

W-

le

ÓŁ E P e R Z schodniofryzyjski O W M y

ia

S -H zl ol ezw sz i ty kn

NE NOC

Bremerhaven Ła ba

Pustać Lüneburska

Brema

n a z i N i D o l n a

m i e c k a N i e S a k s o n i a Wolfsburg

Hanower

Nadr

50 km

Brunszwik

Goslar Bad Harzburg

H

a

1142

r Brocken z gia ryn

Getynga

He

enia - W e Półno stf a l i cnaa

ra ze We

Hildesheim

Sa -A kson nh i alt a-

E ms

HOLAN

DIA

Lüneburg Oldenburg

by a hundred orchestras and 70 ornamental floats. This is one loud festival – shooters are constantly firing at wooden birds, windows and targets. There is a lot of beer too. This all adds to the special fun of the fair.

Hanover has one of Germany’s main airports. A lot of tourists and businesspeople come to the city for its culture and its trade fairs.

The pearl in its crown are the Royal Gardens. These were founded by Sofia of the Palatinate, the mother of George Louis, who became the Elector of Hanover and King (George I) of Great Britain and Ireland. Sofia turned two kilometres of land into a horticultural masterpiece that captured three centuries.

Baroque topiary rubs shoulders with the English park and the Mountain Garden. On warm days, the Great Fountain shoots out a column of water that rises more than 70 metres. Everything is

sj

Siedziba banku NORD/LB to nowa spektakularna budowla w centrum Hanoweru.

The building of the NORD/LB bank is a new and sepctacular architectural gem in the centre of Hanover.

© CZARNY KOT (2), FPM

a

Tu

26

020_KA_02_Szerokie horyzontyNEW12345.indd 26

13-01-21 13:00

Zo est

W hanowerskich ogrodach Herrenhäusen kwitnie również sztuka.

Jest tu grota rzeźbiarki Niki de Saint Phalle, odbywają się koncerty i występy artystyczne.

The Hannover’s Herrenhäusen Gardens are also famous for their art works. The grotto of sculptor Niki de Saint Phalle houses concerts and artistic events.

REKLAMA

*

© MARO KOURI/EAST NEWS, HEMIS/EAST NEWS

© CZARNY KOT (2), FPM

pnie się pod znacznym kątem. Kolejnym magnesem jest pałac Leineschloss, siedziba dolnosaksońskiego parlamentu krajowego i dawna siedziba królewska. W jego pobliżu stoją, budzące niegdyś wiele kontrowersji, dzieła Niki de Saint Phalle. To słynne „Nany”, kolorowe rzeźby plenerowe, w których artystka wykorzystała elementy kobiecego ciała.

Gdy dorośli podziwiają bujne „Nany” albo przesiadują w teatrach lub kabaretach, dzieci mogą spędzać całe dnie w wielkim zoo, które zgromadziło ponad 2 tys. gatunków zwierząt, albo wędrować z opiekunką jednym z najdłuższych deptaków w Niemczech.

Hanower to miasto, w którym można się zakochać od… drugiego spojrzenia. Trzeba je dobrze poznać, żeby poczuć i zrozumieć. ☐

better, bigger and prettier in Hanover. Even the elevator in the New Town Hall (an absolute must-see) eschews the standard vertical ascent in favour of a diagonal slope. Another fascinating attraction is the Leine Palace, the seat of Landtag (State Parliament) of Lower Saxony and the former royal residence.

You can find sculptures by Niki de Saint Phalle nearby. These, her famous “Nanas”, are colourful open-air sculptures works featuring elements of the female body. They were quite controversial in their day.

While the grown ups admire the voluptuous “Nanas” or hit the theatres or cabarets, the children can spend the day at the magnificent zoo with its 2,000-plus species. Or young and old can stroll down one of the longest malls in Germany together.

Hanover is a city to fall in love with at second sight. You need to get to know the city first so that you can get a feel for the place and come to grips with it. ☐

27

020_KA_02_Szerokie horyzontyNEW12345.indd 27

13-01-21 11:45

My Favourite Haunts

Š Wojciech Franus, Corbis, Bew, M.P.,Forum

MOJE MIEJSCA

28

028_KA_02_Moje miejscaNEW12345.indd 28

13-01-18 15:43

© Wojciech Franus, Corbis, Bew, M.P.,Forum

Syberia

odczarowana

Siberia unveiled

Jadę tam co najmniej raz, dwa razy w roku i wciąż mnie zachwyca surowe piękno tej krainy. / I go there at least once or twice a year and the raw beauty of the region still leaves me stunned.

Tekst/by: Kazimierz

Sowa and Cherry Alexander Photography / Viestiphoto

Zdjęcia/Photos: Bryan

29

028_KA_02_Moje miejscaNEW12345.indd 29

13-01-18 15:43

MOJE MIEJSCA

My Favourite Haunts

Najpierw w szkole były obowiązkowe lektury: Majakowski i Puszkin, Szołochow i Tołstoj. I jeszcze propagandowe czytanki, z których na lekcjach rosyjskiego dowiadywałem się o wspaniałości Kraju Rad. Po latach, kiedy ZSRR zmienił się w Rosję, uznałem, że może kiedyś pojadę tam na wycieczkę i tyle. Jakieś 10 lat temu przypadkowo znalazłem się na Wschodzie. I od razu pojechałem za Ural, dla jednych tę mityczną granicę, dla drugich – łącznik Eurazji. Wtedy już Rosję znałem poprzez jej historię i literaturę, interesowała mnie też polityka. Niemniej pierwsza wizyta na Syberii zupełnie odmieniła moje widzenie tej części świata. Już pierwsze wyjazdy uświadomiły mi, że większość ludzi na Rosję patrzy przez pryzmat Moskwy czy Petersburga, jednak nie można zrozumieć tego kraju i narodu bez poznania Syberii.

Pod flagą biało-zieloną Czasem ktoś mnie pyta, jak to się stało, że Syberia okazała się „moim miejscem na ziemi”.

Bezkresna, wciąż miejscami dzika, nadal zaskakująca swoją oryginalnością i surowością.

Dla milionów ludzi jest to równie dobre miejsce do życia jak każda inna część Rosji. No, może bardziej dla tych, którzy nie tęsknią za słońcem, ciepłem (choć i tu bywa upalnie, ale raczej krótko) i wygodami. To największy i najbogatszy kawałek Matuszki Rosji. Wystarczy spojrzeć na mapę i wszystko staje się jasne: bez Syberii nie byłoby ani potęgi carskiego imperium, ani wielkości ZSRR, ani tym bardziej obecnej Rosji, zresztą nie tylko dzięki bogactwu syberyjskich surowców, ale i pod względem geopolitycznym.

W polskiej świadomości Sybir funkcjonuje jako pamiątka „nieludzkiej ziemi”, tymczasem niemal każdy z moich syberyjskich znajomych od razu zastrzega: nie mów „nieludzka ziemia”, bo to nasze miejsce, gdzie rodzimy się i normalnie żyjemy, mieszkamy i funkcjonujemy jak reszta Rosjan. Z drugiej strony, patrząc na obecne w każdym nie-

Dziewczyna z plemienia Nieńców w tradycyjnym stroju.

A girl from the Nenet tribe in traditional clothing.

First came the reading list at school – Mayakovsky, Pushkin, Sholokhov and Tolstoy. This was followed up with Russian lessons and readers full of propaganda extolling the wonders of the Soviet Union. Many years later, when the USSR had reverted to Russia, I made up my mind to go there. And that’s pretty much it. About ten years ago, I accidentally found myself in the East. I immediately crossed the Urals – for many the mythical boundary, for others the link – with Eurasia. My first visit to Siberia completely altered my perception of this part of the world. Those first few trips made me realise that most of us see Russia through Moscow or Sankt Petersburg, but you cannot understand this country and its people unless you get to know Siberia.

Under the white and green banner Sometimes people ask me how Siberia came to be “my place in the world”. Boundless, much of it still wild, astonishingly unique, and raw. For millions of people, this is as good a place as any in Russia or the rest of the world to live – so long as you’re not after sun, warmth (it does get hot here but not for long), and comfort. This is the largest and richest part of Mother Russia. You only need look at a map and it all becomes clear. There would have been no Russian imperial or Soviet greatness without Siberia. More to the point, modern Russia would not be a great country either – not just in terms of natural resources, but geopolitically.

For many Poles, the word Sybir conjures up an “inhuman land”, but almost all my Siberian friends warn me at the outset not to call this land “inhuman”. They were born here and they live normal lives here, just like other Russians elsewhere. Then again, when I look at all the execution sites around Siberia, I cannot help but wonder whether the Russian empire would have been so tyrannical without it. This vast space made it possible to exile, hide or expel anyone who was in any way troublesome. Interestingly enough, there was a plan to proclaim Siberia’s independence during the civil war. A new flag was even designed for the new state – the rectan-

30

028_KA_02_Moje miejscaNEW12345.indd 30

13-01-21 13:09

Te wielkie przestrzenie pozwalały carskim i sowieckim władzom zesłać tu i ukryć wszystkich „nieprawomyślnych”.

This vast space made it possible for the tsarist and Soviet authorities to exile, hide or expel anyone who was in any way troublesome. mal zakątku Syberii miejsca kaźni, czasem zadawałem sobie pytanie: może brak Syberii nie uczyniłby z Rosji takiego autorytarnego mocarstwa? Te wielkie przestrzenie pozwalały zesłać tu i ukryć niemal wszystkich „nieprawomyślnych”. Co ciekawe, w czasie wojny domowej próbowano proklamować niepodległość Syberii i nawet przygotowano dla tego nowego państwa flagę – jej prostokąt miał przedstawiać przedzielone po przekątnej dwa pola o barwach typowych dla tej części świata: bieli śniegów i zieleni tajgi. Jak wiadomo, historia nie pozwoliła na ucieleśnienie się tej politycznej i mentalnej fantazji. Syberia nadal jest najważniejszym zapleczem Rosji. Ale jest także może najbardziej naznaczonym cierpieniem miejscem na mapie tego kraju… Odnoszę takie wrażenie nie tylko dlatego, że wędrując po Syberii, zawsze staram się docierać do tych śladów strasznej przeszłości – dzięki czemu lepiej mogę pojąć, dlaczego Rosjanie mają takie trudności ze zrozumieniem naszej wrażliwości w sprawie Katynia.

gular was to represent two diagonally divided fields bearing the colours most associated with this part of the world: snow white and taiga green. We now know that this political and mental fantasy was not to be. Siberia is still the powerhouse of Russia, and given the region’s wealth of natural resources and mammoth size, it will continue to play an increasingly important role. At the same time, this part of Russia is marked with immeasurable suffering … I don’t just get this impression because I always try to visit the remnants of Siberia’s harrowing past as I wander around it, but mostly because it helps me better understand why Russians find it so difficult to understand our sensitivity about Katyń.

A day in the life of a taiojnik A Russian proverb says that “God is very high up and the tsar is far away”. This might explain why all sorts of misfits have been fleeing to Siberia over the centuries in search of

31

028_KA_02_Moje miejscaNEW12345.indd 31

13-01-18 15:44

My Favourite Haunts

Na Syberii dominują prawosławie i islam, ale spotkamy tu też kościoły katolickie i protestanckie, a na południu szamanów i wyznawców lamaizmu.

Russian Orthodoxy and Islam are dominant in Siberia, but there are also Catholic and Protestant churches.

religious and political freedom and promising business opportunities as well as to live in harmony with nature.

My initial impression of the village of Kozevnikovo was that I had travelled half a century back in time – wretched cottages, tiny enclosures, and cows grazing on just about every inch of land that had grass.

The rural silence was only broken by the roaring engines of clapped-out motor bikes and gruzovik lorries that might have come out of a museum tearing down the potholed

© marcin dławichowski/fORUM

MOJE MIEJSCA

Ks./Fr. Kazimierz Sowa – jest duchownym rzymskokatolickim, dziennikarzem, publicystą, dyrektorem kanału Religia.tv. Na portalu religia.tv zamieszcza relacje ze swoich podróży, pisząc Blogiem dookoła świata. Właśnie ukazała się jego książka Moje syberyjskie podróże. / Director of the TV channel Religia.tv. He is a Roman Catholic priest, journalist and publicist. Fr. Sowa publishes accounts from his journeys on his “Blog around the world” (in Polish). His book on Siberia has just been published.

© Wojciech Franus, Corbis, Bew, M.P.,Forum

Dzień z życia tajożnika Jedno z rosyjskich przysłów mówi o tym miejscu, że tu „Bóg wysoko, car daleko”, i może dlatego na Syberię uciekali od wieków także różni niepokorni, znajdując w tej krainie przestrzeń wolności religijnej, politycznej i szansę na zrobienie niezłego biznesu. Inni szukali tu spokoju i życia blisko przyrody.

Kiedy po raz pierwszy dotarłem do wsi Korzewnikowo, miałem wrażenie, że przeniosłem się pół wieku w przeszłość. Liche chałupy, maleńkie zagrody, krowy pasące się na każdym skrawku terenu z trawą i przecinające wiejską ciszę ryczące silniki zdezelowanych motocykli i muzealnych wręcz gruzowników, czyli mknących co jakiś czas po dziurawej drodze ciężarówek. Z tym „krajobrazem” całkowicie rozmijały się miny na ogół uśmiechniętych i zawsze bardzo życzliwych mieszkańców wsi.

Kiedyś wybrałem się w tajgę razem z prawdziwym tajożnikiem, profesjonałem. Władimir Dmitrijewicz Timochin za komuny był najważniejszą osobą w okolicy. Decydował o tym, kto i po co mógł wejść do tajgi i co z niej wynieść. Kiedy po pierestrojce niemal wszyscy uciekli z zapadłych syberyjskich wiosek, Władimir został i dalej tu pracuje. Jest powszechnie szanowany i ceniony, bo haziajstwem (czyli gospodarowaniem na kawałku ziemi) zajmuje się cała niemal wieś, a profesjonalny ochotnik (czyli zawodowy myśliwy) jest tylko jeden, czyli właśnie on. Poza tym kłania się wszystkim, zagada z każdym, pochwali się synem i córką. Ludzie go lubią. Nas też polubili, bo nadal w tych terenach gość, zwłaszcza innostraniec, to ktoś ważny, z kim trzeba się liczyć.

Władimir Dmitrijewicz wstaje przed świtem, odpala swoją terenówkę marki GAZ i rusza na obchód terenu. Pokonawszy błota i gigantyczne kałuże (w tej części świata można używać tylko miejscowego sprzętu), docieramy do rozpościerającego się aż po horyzont obszaru syberyjskich mokradeł i błot. A przyroda wynagradza każdy trud.

32

028_KA_02_Moje miejscaNEW12345.indd 32

13-01-18 16:23

Przecież tylko tu można znaleźć położone obok siebie dwa jeziora, z których jedno jest słodkowodne, a drugie, dzięki leczniczym błotom wypełniającym jego dno, ma wodę słoną jak w morzu.

Władimir Dmitrijewicz pokazuje swoją kryjówkę myśliwską na krańcu stepolasu, jak nazywa tę cześć tajgi. Po sprawdzeniu kryjówek lisów i borsuków jedziemy w stronę brzozowego lasu, jakich wiele w tej okolicy. Tam robimy sobie małą przerwę na pozbieranie i spróbowanie syberyjskich poziomek i szukanie wnyków. W kręgu jakichś 4 km znajdujemy ich dobrze ponad setkę. Tu też Władimir Dmitrijewicz daje pokaz swoich umiejętności strzeleckich, choć raj zaczyna się dla niego dopiero jesienią, a tak naprawdę myśliwy jest w swoim żywiole dopiero zimą. Co ważne, nie jest jakimś wielbicielem gonienia za zwierzyną. Nigdy też nie używa słowa ubit’, czyli zamordować, ale zawsze mówi o dobytiu żywotnego, czyli zdobyciu, dopadnięciu zwierza. Potem,

main drag. The “scenery” stood in sharp contrast with the faces of the locals. Most had a smile and all were very friendly. I once ventured into the taiga with a real taiojnik – a hunter. During the Communist period, Vladimir Dmitriyevich Timokhin was far and away the most important person in the area. and still today is a generally respected figure because while the rest of the villagers have allotments to farm, he is the only professional hunter. People like him. They like us too.

That’s because a guest – especially foreign

Na Syberii wciąż żyją koczownicze ludy zajmujące się hodowlą reniferów.

The nomadic tribes of Siberia make a living on herding reindeer.

33

028_KA_02_Moje miejscaNEW12345.indd 33

13-01-18 15:44

MOJE MIEJSCA

My Favourite Haunts

AMERYKA PÓŁNOCNA

T

Y

C

K

I

Gdy rzeka zamarza, rybacy stawiają sieci pod lodem.

When the river freezes, the fishermen put the fish nets under the ice.

N A

L T

A

N EA

OC

Morze Barentsa

E U R O P A

Drewniana architektura Syberii to dzieła sztuki tamtejszych snycerzy.

The wooden achitecture of Siberia owes much of its beauty to the mastery of local woodcarvers

A

one – is still an important person around here, someone to keep in with. He usually gets up before dawn, starts up his GAZ 4WD and makes his rounds. We have to wade through mud and gigantic puddles (it turns out once more that only local gear should be used in this part of the world) to get to the immense Siberian marshes and wetlands that stretch as far as the eye can see. But nature rewards every hardship. This is the only place anywhere you’ll find two adjoining lakes where one is freshwater and the other is as salty as the sea and has curative mud lining its bottom.

Vladimir Dmitriyevich shows us his hunting lodge somewhere at the edge of the foreststeppe, which is what this part of the taiga is called, but is reluctant to drive any further for fear that his vehicle will get bogged in the mud while we have to get back to the city.

First we take a short break to pick and taste Siberian wild strawberries and look for snares.

We find over a hundred within a radius of approx. 4 km. This is when Vladimir Dmitriyevich showcases his shooting skills, although the hunting season begins in autumn and no true hunter is in his element before winter.

Significantly, he finds no pleasure in chasing game. He never uses the word “kill”, but always speaks of “getting” the animal. When we get back home, he explains that words define our attitude to nature and the forest.

They tell us whether we are dealing with a common cutthroat or a man of the taiga – a hunter, a conqueror, but never a murderer.

t

M. Czarne

M.

s l a

S

a A

h

Ś ró

dziem ne

a

r

a

LAND OF PARADOXES Siberia is also a land of paradoxes. When asked what made Siberia so unusual, Kola, a teacher I had befriended from Kuzbass replies with an aphorism: “Minus 20 is no winter here, a hundred kilometres is no distance, and vodka no alcohol.” There is definitely some1200 iskm thing in what he says as a journey here means traversing hundreds or even thousands of kilometres. For instance, I recently flew to Surgut, a city in the Khanty-Mansi Autonomous Okrug north of the Urals. This region spans 900 km from north to south, and 1,400 km from east to west, and has a

F

R

Y

K

A

34

028_KA_02_Moje miejscaNEW12345.indd 34

13-01-18 15:44

O C E A N

Ja

ł

ie

l

a

sk

r

A

Y

er

Cz

ja ń

U

ry

cho

r

e

A

I

Gó

ier

i

b

K A Z A C H S TA N

sk

i

Tomsk

ieg

o

a

Jezioro Sajan Ws Bajkał ó r ch o d s a G łon Chakasja z b ni dni o h b c u K Sajan Z a Ja A Ułan Ude Tuwa ł t a j MO N G O L I A

kie pijs as .K M

Czarne

yW

sk

y

ar

obwód swierdłowski

oj

Niz in a Za c h o dn io syb eryjska

Środ kowosy ber y j ska

sn

S

Wy ży na

ra j K

Okręg Autonomiczny-Jugra

Jekaterynburg

Kra

Surgut

S B EJ

O S

Gór

ma

Płw. Gyda ński

Chanty-Mansyjski

R

j m y r T a ka N i z i n a Pó ł n o c n o s y b e r y j s

R

e

orze entsa

A R K T Y C Z N Y

y ow

Morze Karskie

n

już w domu, tłumaczy, że nawet po słowach można zorientować się, sktozjakiama stosunek do przyrody i lasu – czy to zwykły rzezimieszek, czy człowiek n tajgi, łowca, zdobywca – ale nigdy morderca. i e

b G o

CHINY

i

perimeter of almost 4,700 km. And this is just a tiny part of Siberia. To the north-west lies the Komi Republic, to the south Sverdlovsk T Oblast and way up north is the famous Yamal KRAJ PARADOKSÓW Peninsula. Another time I boarded a veteran Syberia to także kraina paradoksów. Kola, znajomy nauczyciel z Kuzbasu, takiego Wyżod-ynaAntonov (holding a paper ticket) to fly to the powiednika naszego Śląska, na pytanie, dlaczego Syberia jest niezwykła, odpowiada interior and landed somewhere in Krasnodar Tybe tańska anegdotą: „Tu 20 stopni mrozu to nie zima, 100 km nie odległość, a wódka nie alkohol”.

Krai. From there it was just a hop, step and a Coś w tym jest, skoro każda podróż oznacza pokonywanie setek lub tysięcy kilomejump to Tomsk, and a few hundred kilometrów. Niedawno poleciałem do Surgutu, miasta w położonym na północ od Uralu tres later, the trail led south to the industrial Chanty-Mansyjskim Okręgu Autonomicznym-Jugra. Kraju rozciągającym się z północy Kuzbass. You might get the impression that na południe na długości 900 km, a ze wschodu na zachód – na 1400 km z granicami Mongolia is coming into view. In fact, you o łącznej długości blisko 4700 km. A to tylko zaledwie wycinek Syberii. Wyżej jest słynhave yet to cross the prepossessing Sayan ny Jamał, trochę na północny zachód Republika Komi, zaś na południe obwód swierand Altai Mountains. Before you do, you stop dłowski ze stolicą w Jekaterynburgu, gdzie zamordowano carską rodzinę. Innym rain Khakassia where the golden domes of zem wybrałem się starym antonowem w głąb kontynentu, lądując gdzieś w Kraju Russian Orthodox churches contend with the Krasnojarskim. Stamtąd było już o skok do Tomska, a potem kilkaset kilometrów na lofty minarets of mosques for the human południe, skąd szlak zaprowadził mnie do przemysłowego Kuzbasu. Kiedy masz wrażesoul. And they don’t have the field all to nie, że na mapie już widać Mongolię, w rzeczywistości czeka cię przeprawa przez urothemselves – the nearby Tuva Republic is the kliwe Sajany i Ałtaj, a wcześniej jeszcze wizyta w Chakasji, gdzie złote kopuły prawocentre of Siberian shamanism. sławnych cerkwi rywalizują o rząd dusz ze strzelistymi minaretami meczetów. Jakby The thousands of kilometres that would tego było mało, pobliska Republika Tuwy to centrum syberyjskiego szamanizmu. suffice to travel the length and breadth EuI tak tysiące przemierzonych kilometrów, które w Europie pozwoliłyby pokonać nasz rope, merely take us across one part of Siberia kontynent wzdłuż i wszerz, tam, na Wschodzie, przenoszą nas zaledwie w obrębie jedin the East. If there is any one thing I like most nej części Syberii. I jeśli jest coś, za co szczególnie lubię Syberię, to właśnie te przestrzeabout Siberia, it’s the space, diversity and nie, różnorodność i pierwotna surowość tej krainy. ☐ primeval rawness of this land. ☐

K u n l u n

H

Płw.

Arabski

Morze

i

m a l a j e

P ł w.

I n dyjski

Arabskie

Zatoka Bengalska

OCEAN INDYJSKI

35

028_KA_02_Moje miejscaNEW12345.indd 35

13-01-21 13:24

kuchnia

Cuisine

Polska jest smaczna

Magda Gessler – restauratorka, autorka książek kucharskich, malarka. Prowadzi programy kulinarne w telewizji TVN. / Restaurateur, cook book writer, painter. She hosts culinary shows on TVN television station.

Koniec świata nie nastąpił, wciąż zatem mamy szansę na odwiedzenie najpiękniejszych polskich zakątków. Niektóre miejsca zjawiskowe są właśnie zimą, gdy zachwycają otulone białym puchem budynki i pokryte czapami śniegu majestatyczne jodły. W Szczawnicy, która dzięki rodzinie przedwojennych właścicieli zaczyna coraz jaśniej lśnić na turystycznej mapie Polski, warto dotrzeć do Górnego Parku. Znajdziemy tam uzdrowisko piękniejsze od większości szwajcarskich kurortów.

Modrzewie Park Hotel urzeka gościnnością, wita sokiem pomarańczowym i szampanem, czerń i szarość granitów podkreśla czerwienią amarylisa. Bajkowe widoki z okien, wytworne wnętrza i dzika kuchnia dopełniają wyjątkowości miejsca. Na wschodniej ścianie Polski zajrzyjmy do Restauracji Carskiej.

Ostatnia stacja kolejki cara zyskała restaurację z kaflowymi piecami aż po sufit i kuchnię opalaną węglem. To właśnie w tym miejscu pociąg wiozący Mikołaja II na polowanie zatrzymywał się, by imperator mógł skosztować polskiej gościnności. Śnieg i piękna okolica zachęcają do kuligów, choć może niekoniecz-

Na turystycznej mapie Polski coraz więcej jest wytwornych miejsc z pyszną kuchnią.

There are more and more sophisticated restaurants with delicious cuisine across Poland. nie przez granicę białoruską, do której z Restauracji Carskiej jest bardzo blisko. Na koniec Sopot, najpiękniejszy zimą nadmorski kurort z restauracjami pysznymi jak we Francji. Najsmaczniej u Philippe’a w Petit Paris, w której właściciel, tęskniąc za wyrafinowaną kuchnią francuską, docenia najlepsze aspekty polskiej sztuki kulinarnej. Ten z pozoru karkołomny mariaż w wykonaniu Philippe’a Abrahama przynosi w efekcie eksplozję smaków, aromatów i kolorów. Polska jest smaczna, elegancka i wytworna. Przyjemnie pomyśleć, że w coraz większej liczbie miejsc czujemy się dziś znacznie lepiej niż gdziekolwiek na świecie. ☐

The world did not end, so you can now visit the most beautiful parts of Poland.

The sight of buildings blanketed in white fluff and majestic snow capped firs is truly stunning. If you go to Szczawnica, which is becoming more and more of a tourist spot thanks to the family of its pre-war owners, then you simply must visit Górny Park. The spa resort here is more beautiful than most Swiss resorts. The Modrzewie Park Hotel oozes hospitality and greets you with orange juice and champagne. The black and grey of the granite underscores the red of the amaryllises. Fairytale views, elegant interiors and wild cuisine all go into making up the special ambience of the place. If you visit the east of Poland, don’t miss the Carska restaurant. The last station of the imperial rail has been converted into a sophisticated restaurant with full-length tiled stoves and a charcoal kitchen. This is where the train carrying the tsar to the hunt would stop and let him savour some Polish hospitality. Snow and beautiful surroundings are the perfect setting for a sleigh ride, although not necessarily across the adjoining Belarusian border. And finally Sopot, Poland’s most scenic wintertime seaside resort, is packed with delicious restaurants.

This could be France. For gourmet food, visit Philippe at Petit Paris. The owner loves his sophisticated French cuisine, but appreciates the best of the Polish culinary art.

Philippe Abraham’s seemingly risky match is an explosion of flavours, aromas and colours. Poland is tasty, elegant and swish.

It’s nice to think that so many places in our country make us feel much better than anywhere else in the world. ☐

© M.p.

Poland is tasty

36

036_KA_02_FelietonGessler12345.indd 36

13-01-18 14:33

Jakość i tradycja od ponad 90 lat!

Quality& tradition for over 90 years!

www.wspspolem.com.pl

kuchnia

Cuisine

Smak morza Flavour of the sea

038_KA_02_Kuchnia12345.indd 38

13-01-18 14:38

TO JEDEN Z NAJWAŻNIEJSZYCH SYMBOLI KULINARNEGO LUKSUSU I DOMNIEMANY AFRODYZJAK. / A MARK OF CULINARY LUXURY AND A SUPPOSED APHRODISIAC. TEKST/BY:

Monika Kucia, www.monikakucia.pl

Pierwotnie występowały w Atlantyku od Norwegii po Maroko oraz na całym obszarze Morza Śródziemnego – dziś jednak dzikie ostrygi to rzadkość. Ich hodowcy uważają się za „rolników morza”.

Francuskie „parki” tych małży leżą na wybrzeżu Bretanii, w pobliżu Merennes i Arcachon, a także nad Morzem Śródziemnym, koło Bouzigues, na jeziorze lagunowym Thau.

Dla smakoszy najważniejsze są dwa gatunki: Ostrea, do którego należy ostryga jadalna, oraz Crassostrea, ostryga skalna. Smak tych pierwszych jest delikatniejszy i to one uznawane są za rarytas. Ich mięso jest beżowopiaskowe lub szare. Ostrygi skalne mają szarofioletowe mięso, a tzw. fine de claire, hodowane w zbiornikach w regionie Marennes, na francuskim wybrzeżu Atlantyku, mają odcień zielonkawy, ponieważ są karmione zawierającymi miedź glonami – okrzemkami. Wyhodowano także ostrygi triploidalne. Rosną niezwykle szybko, osiągając duże rozmiary.

To natura stworzyła jednak najdoskonalsze dzieła. Ostryga Belon ma brązowe mięso i intensywny orzechowy smak. Pochodzi z obszaru ujścia rzeki Belon w Bretanii. W drugiej połowie XIX w., dzięki badaniom w laboratorium w Concerneau, stwierdzono, że mieszanka wody słodkiej i słonej w połączeniu z zawierającymi żelazo źródłami u ujścia rzeki Belon daje znakomite warunki do rozwoju tych małży. Dziś wszystkie płaskie ostrygi z Bretanii mają prawo do nazwy Belon, ale tylko te z etykietką huitre de la rivière du Belon pochodzą ze ściśle określonego obszaru. Najlepsze są w marcu. Powinno się je otwierać na godzinę przed podaniem. Zwykle serwowane są na kruszonym lodzie, w skorupkach.

Mniej znane odmiany ostryg ze względu na miejsce hodowli mają odmienny smak. Młoda aromatyczna rosyjska odmiana Tsarskaya jest duża, bardziej mięsista od fine de claire. Niemiecka Sylter Royal to oryginalnie pacyficzna ostryga, komercyjnie hodowana tylko na niemieckim wybrzeżu Morza Północnego, co daje jej delikatny, unikalny, mniej „morski” smak.

Ostrygi mają wyjątkowe wartości odżywcze – są bogate w białka, witaminy i sole mineralne. Zaleca je Europejskie Towarzystwo Miażdżycowe w diecie osób o podwyższonym poziomie chole-

Oysters were first harvested in the Atlantic from Norway to Morocco and throughout the Mediterranean, but wild bivalves are a rarity today. Cultivators like to call themselves “mariculturers”.

French “oyster farms” are located along the coast of Brittany in the vicinity of Marennes and Arcachon and near Bouzigues on the Thau lagoon in the Mediterranean Basin.

The edible oyster (ostrea) and the rock oyster (crassostrea) are the most prized varieties. The edible oyster is a delicacy with a much milder taste than the rock oyster. The meat of the crassostrea is purple-grey whereas the fines de claire cultivated in special reservoirs in the Marennes region on the French Atlantic coast have a greenish tint on account of being fed diatoms (algae rich in copper). Cultivators have also bred triploid oysters. They grow very fast, reaching large sizes.

But the finest oysters are made by nature.

The Bélons are one of the most soughtafter edible oysters. Their brown meat has a rich nutty flavour. They are native to the Bélon River estuary in Brittany. Laboratory research conducted in Concarneau in the second half of the 19 th century confirmed that the mixture of fresh and brackish waters in combination with iron-rich springs at the mouth of the Bélon River created excellent growth conditions for these fine bivalves. Today, almost all flat oysters from Brittany can be called Bélon oysters, but only those that bear the label huitre de la rivière du Bélon are actually harvested within the strictly delimited area. They are best in March and should be opened an hour before eating. Oysters are usually served in their shells on a bed of crushed ice.

Lesser known varieties harvested elsewhere have different flavours. The young aromatic Russian Tsarskaya variety is large and more succulent than the fine de claire. The German Sylter Royal, originally Pacific oysters, are only commercially farmed on the

© STOCKFOOD/FREE

Ostrygi najczęściej jada się na surowo, wysysając je z muszli razem z morską wodą.

Oysters are most often eaten raw. One way to eat them is to suck them out of the shell.

39

038_KA_02_Kuchnia12345.indd 39

13-01-18 14:38

Cuisine

Ostrygi mają wyjątkowe wartości odżywcze – są bogate w białka, witaminy i sole mineralne.

Oysters have special nutritional properties – they are an excellent source of proteins, vitamins and minerals. sterolu, ponieważ w naturalny sposób obniżają jego poziom (oraz zawartość portfela!).

Klasycznym zestawem są ostrygi z szampanem, ale świetnie łączą się też z mocno wytrawnym białym winem – rieslingiem lub białym bordeaux. Choć koneserzy z Charente we Francji odcedzają pojawiający się w skorupie sok, to najczęściej jada się je na surowo, wysysając z muszli razem z morską wodą. Surowe ostrygi podaje się zwykle z winegretem i szalotką lub z kropelką sosu tabasco, ale również z sosami: jalapeño, rybnym z limonką czy pomidorowym z kolendrą. Bywają też poddawane krótkiej obróbce termicznej.

Tzw. ostrygi Rockefeller to mięczaki krótko gotowane na parze.

Podgrzane w piekarniku serwowane są z mieszanką cienko krojonych warzyw w sosie. Smażone ostrygi na słodkawo-anyżowej sałatce z kopru włoskiego i konfitowanej cytryny to elegancka propozycja restauracji Brasserie Warszawska. Można znaleźć przepisy na befsztyki nadziewane ostrygami, a w regionie Bordeaux nawet dzieci jedzą je surowe z pikantnymi kiełbaskami merguez, pochodzącymi z Maroka.

Do Polski docierają świeże ostrygi. W niektórych restauracjach, takich jak warszawskie Papaya i Osteria czy sopockie Avocado, utrzymywane są akwaria z żywymi ostrygami, które żyją w nich w warunkach zbliżonych do naturalnych. Muszle prosto z wody lądują na talerzu spragnionego luksusu gościa. Wyjątkowym przeżyciem pozostanie zjadanie ostryg wyciągniętych prosto z kosza i serwowanych na targu blisko bretońskiej plaży w miasteczku portowym Cancale, które słynie na cały świat z ostryg codziennie zalewanych morskimi falami. ☐

North Sea coast of Germany. This accounts for their mild and not so “marine” flavour.

Oysters have special nutritional properties – they are rich in proteins, vitamins and minerals. Moreover, the European Atherosclerosis Association recommends oysters to people with elevated cholesterol levels on account of their natural ability to decrease them (and empty our wallets).

Oysters go best with champagne, but extra dry white wines – Riesling or white Bordeaux – are also excellent choices. Gourmets from Charente in France might strain juice in the half shell but oysters are usually eaten raw, sucked together with sea water from the valve. Raw oysters are usually served with sauce vinaigrette and shallots, a dash of Tabasco or Jalapeño, fish sauce with lime, or tomato sauce with coriander. Sometimes, oysters are cooked for a very short period.

Oysters Rockefeller are steamed for a very short time. They are later braised and served with a mixture of finely sliced vegetables in sauce. Fried oysters on a bed of sweet-anise salad of fennel and lemon confit is a sophisticated treat served by the Brasserie Warszawska restaurant (brasserie originally meant “beer cellar”, but now such restaurants tend to resemble coffee houses and offer traditional and fairly simple dishes). Culinary recipes suggest stuffing beef steaks with oysters, whereas children in the Bordeaux region eat them raw with spicy Moroccan merguez sausages.

Fresh oysters are also imported to Poland and served at many restaurants. The Papaya and the Osteria in Warsaw and the Avocado in Sopot have aquariums with live molluscs enjoying living conditions similar to their original habitat. They are scooped straight out of the water and onto the plate. A very special experience is assured for anyone who samples molluscs taken straight from the basket and served in the marketplace near the beach in the port town of Cancale in Brittany. Cancale is famous for its oyster beds washed with sea waves every day. ☐

Ostrygi uchodzą za afrodyzjak, nie powinno ich więc zabraknąć na stole podczas walentynkowej kolacji.

Oysters are believed to be an aphrodisiac so they should definitely be served at St Valentines dinner for two.

© StockFood/FREE

kuchnia

40

038_KA_02_Kuchnia12345.indd 40

13-01-18 14:38

www.mojegotowanie.pl

Tradycja w nowym wydaniu!

Mistrzowie kuchni polecają Już w sprzedaży xxx_Kal_0213_MG02.indd 1

1/16/13 11:28 AM

POLSKA MARKA

Polish Brand

Okno na świat Window to the world

TEKST/BY:

Agnieszka Rodowicz

It’s almost unbelievable. Gierszewski says he never imagined success on this level. Nor did he expect that his company would ever be generating annual revenue of over PLN 430 million and exporting the bulk of its products to most of Europe, the US, Mexico and even Australia.

It all began modestly enough. In 1985, Leszek Gierszewski, a former Polish Army captain from Bytów, decided to go into wire and wire mesh production with the help of one employee. Demand grew steadily and Drutex got bigger every year. A few years later, Gierszewski was building a house. He happened to notice a window making machine at a building trade fair. He examined the machine carefully and concluded that it was simple and made

© M.P., MAREK WIŚNIEWSKI/PULSBIZNESU/FORUM

Kto by pomyślał? Leszek Gierszewski mówi, że nie wyobrażał sobie skali swojego sukcesu. Nie przypuszczał, że jego firma będzie osiągać przychody na poziomie ponad 430 mln zł rocznie, eksportować swoje wyroby do większości krajów Europy, Stanów Zjednoczonych i Meksyku, a nawet Australii.

Bo początki były skromne. W 1985 r. Leszek Gierszewski z Bytowa, były kapitan Wojska Polskiego, postanowił zająć się produkcją drutu i siatek ogrodzeniowych. Zatrudnił jednego pracownika. Popyt rósł, a wraz z nim z roku na rok jak na drożdżach rósł Drutex.

Kilka lat później Leszek Gierszewski budował dom. Odwiedzając jedne z targów budowlanych, zauważył maszynę do produkcji okien. Przyjrzał się jej dokładnie, stwierdził, że proces produkcji jest prosty, i uznał, że byłby to dobry biznes. W 1994 r. Drutex produkował już stolarkę okienną z PVC i szyby zespolone. Dzisiaj o produkcji drutu przypomina już tylko nazwa

ILE CZASU TRZEBA, BY PRZEKSZTAŁCIĆ JEDNOOSOBOWĄ FIRMĘ WYTWARZAJĄCĄ DRUTY W NAJWIĘKSZEGO W EUROPIE PRODUCENTA STOLARKI OTWOROWEJ Z PVC? LESZKOWI GIERSZEWSKIEMU ZAJĘŁO TO PRAWIE 20 LAT. / HOW LONG WOULD YOU NEED TO TRANSFORM A ONE-MAN WIRE MANUFACTURING COMPANY INTO EUROPE’S LARGEST PVC JOINERY PRODUCER WITH A WORKFORCE OF OVER 1,700? IT TOOK LESZEK GIERSZEWSKI JUST UNDER 20 YEARS.

42

042_KA_02_Polskamarka12345.indd 42

13-01-18 14:19

© m.P., MAREK WIŚNIEWSKI/PULSBIZNESU/FORUM

firmy, która wytwarza profile i okna PVC, okna drewniane, aluminiowe, fasady oraz szyby zespolone do okien i fasad. Połowa produkcji Drutexu idzie na eksport. Część zleceń jest bardzo prestiżowa. Firma dostarczyła m.in. ponad 3 tys. okien do największego na Zachodnim Wybrzeżu USA budynku w Reno. W maju 2011 r. nowojorski Hilton zamówił prawie tysiąc okien. Okna Drutexu zamontowane są w hotelach Hyatt Palace i Holiday Inn w Salt Lake City i biurowcu w Seattle.

Przedsiębiorczość właściciela i wdrażanie nowinek technologicznych to tylko część sukcesu firmy. Swoją pozycję zawdzięcza też dbałości o jakość, inwestowaniu w dobre warunki pracy i rozwój pracowników. Sekretem jest również bardzo sprawne zarządzanie. Mimo że firma produkuje ok. 5 tys. okien dziennie, zatrudnia ponad 1700 pracowników, dysponuje flotą 160 pojazdów, to najwyższą kadrę menedżerską stanowi zaledwie kilku pracowników.

W dużej części są to członkowie rodziny Gierszewskich. Właściciel od początku założył, że Drutex będzie firmą rodzinną. Jego dzieci, bracia, bratankowie, kuzyni to starannie wykształceni fachowcy z dobrym wyczuciem biznesowym. Pozostali pracownicy: handlowcy, pracownicy produkcji, logistyki czy administracji, to także eksperci w swoich dziedzinach. Podstawą systemu zarządzania Gierszewskiego jest zaufanie. – Wierzę, że właśnie dzięki naszej profesjonalnej kadrze wciąż się rozwijamy – deklaruje. I nie uważa, że jest niezastąpiony. Przeciwnie, twierdzi, że mógłby na rok wyjechać, a interes działałby dalej. Biorąc pod uwagę, że Drutex jest dziś największym w Europie producentem stolarki otworowej z PVC, sukces to niemały.

Leszek Gierszewski konsekwentnie umacnia świadomość marki. Sponsorowany przez niego klub piłkarski z Bytowa nosi nazwę Drutex-Bytovia Bytów. Klub, o którym 7 lat temu nikt nie słyszał, gra dzisiaj w drugiej lidze, a Gierszewski zapowiada, że jest to tylko kwestia czasu, by poznała go cała Polska. Szef Drutexu chętnie angażuje się także w inne akcje i wydarzenia w ramach społecznej odpowiedzialności biznesu.

Trudno zliczyć nagrody i wyróżnienia, które Drutex zebrał przez lata działalności. Tylko w 2012 r. było ich kilkanaście. Między innymi nagroda Dobra Firma 2012 (spółka jako jedyna z branży znalazła się w gronie dwudziestu najdynamiczniej i najefektywniej rozwijających się polskich przedsiębiorstw) czy Złoty Laur Klienta – najwyższe polskie wyróżnienie przyznawane przez klientów.

Ten rok, kryzysowy dla innych producentów okien, firma kończy licznymi osiągnięciami. Wśród nich jest wielomilionowa inwestycja w jej rozbudowę, powiększenie floty transportowej czy debiut na nowych rynkach zagranicznych. Właściciel Drutexu może więc spać spokojnie przy uchylonym na szeroki świat oknie. O sukcesach firmy nie musi śnić, odnosi je w rzeczywistości. ☐

good business sense. Today Drutex manufactures PVC, wooden and aluminium windows and profiles, facades, and insulated glass for windows and facades. Drutex exports half of its production and some of the orders it receives are very prestigious. A few years back, the company supplied over 3,000 windows for the largest building on the West Coast of the U.S. (in Reno, NV) and the New York Hilton commissioned almost 1,000 windows in May 2011.

The resourcefulness of the owner and the company’s focus on continuous growth and cutting edge technology are just some of the factors behind Drutex’s success. Drutex owes its position to quality and investing in good working conditions and staff development. And effective management. The company manufactures approx, 5,000 windows a day, employs over 1,700 people, and has a fleet of 160 delivery vehicles, but only has a handful of senior managers – mostly Gierszewski family members. The decision was made that Drutex would be a family business at the very outset.

Gierszewski’s children, brothers, nephews and cousins are not just relatives, but consummate professionals. They are well-educated and have a wealth of experience and good business intuition.

Gierszewski’s management style is driven by trust.

“I’m convinced that a professional workforce is what drives our continuous growth and enables us to look into the future with optimism”, he declares. Nor does he see himself as irreplaceable.

On the contrary, he says that he could take a year’s leave and the business would carry on with no interruptions. Considering that Drutex is now Europe’s largest manufacturer of PCV joinery, this is no mean feat.

Gierszewski is unflagging in his efforts to build brand awareness. He sponsors the local Bytów football club, Drutex-Bytovia Bytów. This club that no one had even heard of seven years ago is now playing in the second league, and Gierszewski says it’s only a matter of time before it becomes a household name in Poland. He is also keen to get involved in other initiatives and events that come under the heading of corporate social responsibility.

It would be difficult to list all awards and distinctions garnered by Drutex. The company received over a dozen in 2012 alone, including the Good Company 2012 Award (Drutex was the only company from the building sector to rank among the top twenty most rapidly expanding Polish enterprises) and the Customer’s Golden Laurel – Poland’s most prestigious consumer distinction.

What has been a tough year for other window producers saw Drutex notch up a number of achievements. It spent millions on development, upgraded its transport fleet and entered new foreign markets. Gierszewski can sleep easy knowing his window is open to the world. And he doesn’t have to dream of success – he has already achieved it. ☐

43

042_KA_02_Polskamarka12345.indd 43

13-01-18 14:19

w chmurach

Up in the Air

Pod dobrymi skrzydłami In good hands

Mimo świadomości bycia na symulatorze muszę przyznać, że poziom adrenaliny rośnie z każdym kolejnym zadaniem. / I’m perfectly aware that it’s a simulator, but I have to admit that every new assignment boosts my adrenaline levels.

Krzysztof Moczulski

– Siadając za stery w symulatorze, czuję się, jakbym szedł na siłownię. Wiem, że będę wykonywał mnóstwo ćwiczeń i że to jest naprawdę ciężka fizyczna praca. Ale oczekuję, że wszystkie moje loty liniowe będą nudne. Chcę wystartować, dolecieć i wrócić bezpiecznie z pasażerami do portu macierzystego – mówi Sławomir Majcher, kapitan samolotów rodziny Embraer 170 w PLL LOT. Szkolenia doskonalące technikę pilotażu i pozwalające przedłużyć uprawnienia na konkretny typ samolotu to stały element pracy pilota liniowego. – W naszej linii co pół roku każdy pilot przechodzi trening przewidziany programem szkolenia i określony w przepisach OPC (Operator Proficiency Check) oraz raz w roku egzamin przedłużający „type rating”, czyli LPC (Licence Proficiency Check) – tłumaczy Jacek Janiga, kapitan instruktor w PLL LOT. Pierwsza sesja zaczyna się tak jak każdy rutynowy lot, czyli briefingiem załogi. Instruktor omawia, na jakie elementy zadań załoga

“When I take over the controls in the simulator, I feel like I’m at the gym. I realise there are a lot of exercises coming up and the training is actually hard physical work. But I expect all my regular flights to be boring. I just want to take off, get to my destination and get back to my home airport safely with a full load of passengers on board”, admits Sławomir Majcher, who captains Embraer 170 aircraft at LOT Polish Airlines.

Perfecting their piloting techniques and upgrading their certificates to cover specific types of aircraft are just part and parcel of an airline pilot’s work. “Our airline has two rounds of three training sessions. Every pilot has to complete a training course from the curriculum every six months. This is specified under the OPC (Operator Proficiency Check) regulations and once a year they take an the LPC (Licence Proficiency Check)”, explains Jacek Janiga, Instructor Captain at LOT Polish Airlines.

© Wojciech Franus, Corbis, Bew, M.P.,Forum

tekst/ by:

44

044_KA_02_W chmurach12345.indd 44

13-01-21 13:06

© WOJCIECH FRANUS, CORBIS, BEW, M.P.,FORUM

powinna zwrócić szczególną uwagę. Dalej loadsheet. To jeden z najważniejszych dla pilota dokumentów zawierający szczegółowe informacje na temat m.in. masy i wyważenia samolotu. Dzisiaj ZFW (masa samolotu z wyposażeniem, ładunkiem i pax) to 27,5 tony, do tego 6,5 tony paliwa, temperatura -1, przenosimy się do gate’u F8 na lotnisko Schiphol w Amsterdamie i będziemy startować z pasa 09. Squawk 3233, QNH 1002. Sprawdzamy procedury lotniskowe, następnie przechodzimy do pomieszczenia symulatora, które jest odzwierciedleniem kokpitu samolotu.

Od gate’u odkołowujemy zgodnie z LVP (Low Visibility Procedure, czyli procedura stosowana przy niskiej widoczności), stajemy na progu pasa i… zaczyna się prawdziwy, czterogodzinny lot. Pierwsze zadania wyglądają dość niewinnie – „obcięcie” silnika przy rozbiegu, tuż przed V1 (prędkość rotacji, czyli oderwania się od ziemi) na pasie suchym, a następnie mokrym. Tu znakomicie widać, jak stan nawierzchni drogi startowej wpływa na długość dobiegu. Pokryta wodą nawierzchnia sprawia, że przerwany start przy niskiej prędkości kończy się praktycznie w tym samym miejscu, gdzie hamowanie po przerwanym starcie przy V1 na pasie suchym. Następnie „testowano” pożar w luku bagażowym i pożar silnika. Przy tych, wydawałoby się, krytycznych awariach zaskoczony jestem spokojem i sprawnością działań załogi. Najpierw piloci wykonują z pamięci szereg czynności, a dopiero później pilot monitorujący wspólnie z pilotem lecącym sprawdzają, czy wykonali wszystkie czynności pamięciowe (MEMORY ITEMS) przewidziane przez QRH (Quick Reference Handbook, czyli spis wszystkich procedur w kokpicie), a następnie krok po kroku wykonują czynności zgodnie z checklistą. Po chwili kolejna checklista i lądowanie. W zasadzie gdyby nie migające czerwone lampki i alarmy na wyświetlaczu EICAS, trudno byłoby się zorientować, że coś się dzieje. Jednak pojawiają się kolejne sytuacje, z którymi muszą zmierzyć się piloci. Nagłe uskoki wiatru tuż po starcie czy wiatr boczny rzędu 50 węzłów wymaga od nich bardzo dużej siły fizycznej oraz bardzo dobrej techniki pilotażu. Po tych ćwiczeniach zaczynam rozumieć, dlaczego na symulator lepiej przyjechać z pustym żołądkiem – wrażenia są naprawdę bardzo realistyczne, a pasy bezpieczeństwa niezbędne.

Na koniec instruktor zaskakuje nas dymem w kokpicie. Dzisiaj to dla załogi nieznany element programu. Generator dymu jest bardzo wydajny i już po chwili nie widać praktycznie nic. Wkładamy maski tlenowe i zaczyna się walka z czasem, aby jak najprędzej wylądować na najbliższym lotnisku. Chociaż jesteśmy na symulatorze, poziom adrenaliny rośnie – piloci uwijają się jak w ukropie, czytając najpierw checklisty, a następnie próbując jak najszybciej wylądować. Widząc „ziemię”, nawet ja czuję ulgę, a załoga z praktycznie zerową widocznością przyrządów, z niewygodnymi maskami na twarzach perfekcyjnie ląduje w strefie przyziemienia.

To było ostatnie ćwiczenie tego dnia. Jadę na lotnisko i wracam do Warszawy w prawdziwej kabinie pasażerskiej. Tuż po starcie samolotu zasypiam. Wiem, że jestem pod dobrymi skrzydłami. ☐

The first session begins just like a routine flight – with a crew briefing. The instructor presents the agenda of the day’s sessionand discusses points of interest for the crew. Then comes the loadsheet. This is an essential document for the pilot as it contains detailed information about the weight and balance of the plane.

Today, ZFW (the weight of the aircraft loaded with equipment, cargo and passengers) stands at 27.5 tonnes, plus 6.5 tonnes of fuel; the temperature is -1°C and we are rolling towards gate F8 at Schipol Airport in Amsterdam to takeoff at runway 09. Squawk 3233, QNH 1002. We review the airport procedures and proceed to the simulator which is a mirror reflection of the cockpit Having taxied from the gate in line with the LVP (Low Visibility Procedure), we approach the runway threshold to begin a real four-hour flight. The first assignment appears to be fairly easy – I am supposed to “cut off ” the engine at takeoff run, just before V1 (rotation speed, or takeoff ) first on a dry and later on a wet surface.

This activity demonstrates the impact of the runway conditions on the ground roll. An aborted takeoff at low speed on a wet surface practically ends at the same point as braking after an aborted takeoff at V1 on a dry runway. I then have a simulated fire in the luggage hold and an engine fire. I am astounded by the calmness and efficiency of the crew in the face of these seemingly critical failures. First, the pilots perform a number of automatic activities and then the co-pilot and commanding pilot make sure they have performed all the “Memory Items” listed in the QRH (Quick Reference Handbook, or the list of all cockpit procedures) and gradually work through all the items from the Checklist. After a while, they go through another checklist and make a touchdown.

You would never know there was anything happening at all if not for the flashing red lights and alarms on the EICAS display. But the further we go, the deeper we get, and the pilots are soon confronted with new challenges. Abrupt wind shears at takeoff and lateral winds of 50 knots call for enormous physical strength and excellent piloting techniques. During those activities I begin to understand why it’s best to train on a simulator with an empty stomach – the experience is very realistic and safety belts are a must.

And finally, the instructor surprises us with smoke in the cockpit.

This is something the crew has never experienced. There was no failure in the smoke generator and it wasn’t long before there was no visibility at all. We put on our oxygen masks and began to race against time – we had to land at the nearest airport as soon as possible. I can feel my adrenaline level surging and I feel relieved when I see the “ground”. I realise with disbelief that flying with instruments at practically zero visibility, and wearing uncomfortable masks, the crew has made a perfect landing in the touchdown zone.

This was the final activity of the day. I drive to the airport. This time, I’m flying back to Warsaw in a real passenger cabin. I doze off just as the plane pushes back. I know that I’m under good wings. ☐

45

044_KA_02_W chmurach12345.indd 45

13-01-18 13:27

nauka

Science

Sztuka Ziemi Earth as Art

Dlaczego glony naśladują van Gogha? Jak się zachowuje zraniona rzeka? I z jakiego powodu uśmiecha się słone jezioro w Australii? / Why do algae imitate van Gogh? How does a wounded river behave?

And why is an Australian salty lake smiling?

Maciej Nikodemski

© Wojciech Franus, Corbis, Bew, M.P.,Forum

Tekst/by:

of tin.

46

046_KA_02_NaukaNASA12345.indd 46

13-01-18 15:46

To, że Ziemia widziana z kosmosu jest przepiękna, wiemy dzięki satelitom, które w ramach programu Landsat fotografują powierzchnię naszej planety od 40 lat. Aby uczcić ten jubileusz, agencja kosmiczna NASA nadzorująca projekt wraz z US Geological Survey zorganizowała plebiscyt, który miał wyłonić najciekawsze fotografie. Zadanie nie było łatwe – w ciągu czterech dekad siedem satelitów zrobiło w sumie ponad trzy miliony fotografii. Udało się jednak wytypować 120 szczególnie malowniczych kadrów, które poddano cyfrowej obróbce. Z tego cyklu, nazwanego Ziemia jako sztuka, internauci wybrali pięć najlepszych zdjęć, które publikujemy obok. Te fascynujące wzory uwiecznione z wysokości 700 km doku­ mentują nie tylko piękno naszej planety. Dostarczyły również bezcennych danych specjalistom z wielu dziedzin nauki i pozwoliły wyjaśnić wiele procesów zachodzących na Ziemi.

Na początku lutego zostanie wystrzelony ósmy już satelita, który zastąpi wysłużoną piątkę i siódemkę.

We know that the Earth is beautiful when seen from orbit, thanks to satellites that have been photographing the surface of our planet under the Landsat programme for forty years. To celebrate the anniversary, the NASA space agency, which oversees the project, has joined forces with the US Geological Survey to organise a competition for the best images of Earth. This was no cushy assignment – over a span of 40 years, seven satellites have made over 3 millions pictures between them. Eventually, 120 stunning images were selected and digitally remastered. The public selected the five best images from the “Earth as Art” collection depicted below. These striking Earth shots were taken 700 km above our planet.

They not only document its beauty, but also provide priceless reference data to experts from different fields to help explain a number of processes on Earth. The eighth satellite, which replaces the ageing 5th and 7th satellites, will be launched in early February.

Ukrwiona

Sinew y

Delta rzeki Jukon w północno-zachodniej Alasce nie bez powodu przypomina dobrze ukrwiony narząd. Na nisko położonym terenie pozbawionym lasów rzeka często zmienia kurs i rzeźbi nowe kanały, aby znaleźć najszybszą drogę do morza. Zimą to wyjątkowo trudne miejsce do życia. Temperatura w nocy spada do -50°C, a rzeka zamarza na osiem miesięcy i przypomina lodowe drzewo, które w mroźne dni pojawia się na szybach samochodów. Latem natomiast tętni życiem. Rezerwat przyrody w delcie Jukonu w 30 proc. składa się z wody, dlatego staje się rajem dla moskitów i żywiących się nimi morskich ptaków. Co roku swoje gniazda zakładają tu przedstawiciele przeszło 50 gatunków tworzących milionowe kolonie. To ich największa wylęgarnia w Ameryce Północnej.

© Wojciech Franus, Corbis, Bew, M.P.,Forum

d elt a

delta

The Yukon Delta in north-west Alaska resembles a branching blood vessel.

As it flows through low-lying woodless terrain, the river often changes course and carves channels to find the fastest way to the sea. It is an exceptionally challenging place to live in winter.

Overnight temperatures drop below -50°C, and the river freezes for eight months. It then resembles one of those “ice trees” seen on car windshields. In summer, it is bustling with life. The wildlife refuge in the Yukon Delta is 30% water. It is a paradise for mosquitoes and the sea birds that prey on them. The delta offers regular nesting grounds to over 50 bird species forming colonies of millions, making it the largest breeding site in North America.

47

046_KA_02_NaukaNASA12345.indd 47

13-01-21 13:06

nauka

Science

Film Skrzypce przestały grać opowiada o losach Cyganów w czasie Holokaustu. Piotr Polk uczestniczył w uroczystym pokazie tego obrazu w Madrycie.

The film And the violins stopped playing tells the story of the Gypsy Holocaust. Piotr Polk took part in a gala screening of the film in Madrid attended by the Spanish queen.

fit o pla n k t o n

Expr essiv e

Dlaczego glony w pobliżu Gotlandii, szwedzkiej wyspy na Bałtyku, naśladują obrazy van Gogha? Dzięki zdjęciom satelitarnym naukowcy z Uniwersytetu Maryland dowiedli, że za to zjawisko odpowiadają zimne prądy morskie. Wynoszą one bogatsze w fitoplankton wody z głębin na powierzchnię. W promieniach słońca te mikroskopijne organizmy roślinne zakwitają tak obficie, że zmieniają kolor wody na zielonkawy. Tak powstaje pierwsze ogniwo morskiego łańcucha pokarmowego. Fitoplanktonem żywi się zooplankton, który z kolei jest pokarmem ryb i innych morskich zwierząt. Od ilości morskich glonów zależy więc los całej morskiej fauny, ale i klimat całej planety. Kwitnący fitoplankton „zużywa” bowiem w procesie fotosyntezy mnóstwo dwutlenku węgla, jednego z głównych gazów cieplarnianych.

phytoplankton

Why do algae near Gotland, a Swedish island in the Baltic, imitate van Gogh? With satellite photographs, scientists from Maryland University have proved that this phenomenon is triggered by cold sea currents which bring deep waters rich in nutrients to the surface.

Those microscopic plant organisms bloom in the sunlight so profusely that they tint sea water green. This way, the first link in the marine food chain is created. Phytoplankton is the prey of zooplankton, which in turn feeds fish and other sea creatures. The abundance of marine alga determines the future of the overall marine fauna and the climate of our planet. During photosynthesis, blooming phytoplankton uses up large amounts of carbon dioxide, one of the key greenhouse gases.

© Wojciech Franus, Corbis, Bew, M.P.,Forum © NASA’s Goddard Space Flight Center/USGS

Ekspresyjny

48

046_KA_02_NaukaNASA12345.indd 48

13-01-18 15:46

Zemsta

The

Missisipi revenge

the

Mississippi

The turquoise ribbon illustrates the changes taking place in the basin of the Mississippi River, the longest waterway in North America. The “blocks” in the image represent farmland and towns in Tennessee and Arkansas. Although they absorb water like a sponge, the forests in the vicinity of the riverbed are being cut down to make way for new cultures, while in the towns, they are being replaced by concrete and tarmac. These developments accelerate the river current and increase its water levels. This in turn leads to frequent flooding. The 2011 disaster in New Orleans best illustrated how dangerous they can be.

© Wojciech Franus, Corbis, Bew, M.P.,Forum © NASA’s Goddard Space Flight Center/USGS

Turkusowa wstęga na zdjęciu ilustruje zmiany zachodzące w dorzeczu Missisipi – najdłuższej rzeki Ameryki Północnej. Prostokątne kształty, z których składa się pozostała część fotografii, to pola uprawne oraz miasta stanów Tennessee i Arkansas. Lasy w pobliżu koryta rzeki, które chłoną wodę jak gąbka, są wycinane pod uprawy, a w miastach zastępują je beton i asfalt. Z tego powodu nurt rzeki staje się szybszy, a poziom wody wyższy. Efektem tego są coraz częstsze powodzie.

O tym, jak groźne mogą być ich skutki, przekonali się mieszkańcy Nowego Orleanu w 2011 r.

of

49

046_KA_02_NaukaNASA12345.indd 49

13-01-21 13:06

nauka

Science

Słona

twarz

Sa lty

Ten dziwny wyraz twarzy powstał z zalanych fragmentów słonego jeziora Eyre w centralnej Australii. Kiedy wypełni się ono całkowicie, zajmuje powierzchnię około 9,5 tys. km2 i staje się największym jeziorem kontynentu. Taka sytuacja zdarzyła się jednak w ciągu ostatnich 150 lat tylko trzy razy. W czasie suszy na dnie Eyre tworzą się mniejsze jeziora i duże kałuże. W porze deszczowej zasilają je rzeki z północnego Queenslandu (Cooper Creek i Warburton). Większe powodzie, które zdarzają się raz na 10 lat, zmieniają jezioro w żłobek dla pelikanów. Brak drapieżników i ludzkich osiedli sprawia, że jest to najbezpieczniejsze miejsce na kontynencie. Pisklęta, które się tam wyklują, mają znacznie większe szanse na przeżycie niż te, które urodzą się na wybrzeżu. Dlatego z takiej okazji regularnie korzystają setki tysięcy ptasich par.

face This bizarre facial expression has been formed by inundated patches of the salty Lake Eyre in Central Australia. The lake covers an area of approx. 9,500 sq. km and is Australia’s largest when full. However, in the last 150 years, it has only been filled to capacity three times. Minor lakes and giant puddles are formed on its bed in the dry season.

During the wet season, the lake is fed by rivers from Northern Queensland (e.g. Cooper Creek and Warburton River). Major floods occur every decade and transform the area into one big pelican nursery. Being free of predators and human settlement makes this the safest place on the continent. Young birds hatched there have a much higher survival rate than those bred in the coast. Hundreds of thousands of pairs of birds seize the opportunity every year.

ny –

ni…

–

s of

50

046_KA_02_NaukaNASA12345.indd 50

13-01-18 15:46

Pustynna abstrakcja Desert

a bstr action

Niedbałe żółte maźnięcia to w rzeczywistości chmury piasku nad Erg Iguidi, piaszczystą pustynią w zachodniej części Sahary. Charakterystyczną cechą tego obszaru, który zajmuje powierzchnię 50 km2 pomiędzy Algierią a Mauretanią, są ruchome wydmy przekraczające 500 m wysokości i częste burze piaskowe. Obecnie jest to jeden z najszybciej zmieniających się pejzaży na świecie.

What appear to be haphazard paint streaks are actually clouds of sand above Erg Iguidi, a sandy desert in Western Sahara. The distinctive feature of this area, which extends 50 sq. km from Algeria into Mauretania, are its ever-shifting sand dunes (often exceeding 500 m in height) and frequent sand storms. This is currently one of the fastest-changing landscapes in the world.

REKLAMA

Rewolucja w kształtowaniu sylwetki!

Revolution in body shaping!

Nie jest tajemnicą, że otyłość stała się chorobą cywilizacyjną. Osobom, które chciałyby walczyć z tym problemem, niesie dziś pomoc medycyna estetyczna, oferująca coraz nowocześniejsze metody.

It is commonly known that obesity has become the disease of civilization. Aesthetic medicine has very modern methods of fighting obesity.

Nowatorska metoda liposukcji laserowej Aspire Slim Lipo umożliwia trwałe usunięcie tkanki tłuszczowej, a co za tym idzie zmniejszenie obwodu i modelowanie konturów ciała i ujędrnianie skóry. Po odessaniu tkanki tłuszczowej przy użyciu fal o optymalnej długości, drugą wiązką lasera prowokujemy skórę do obkurczania, by dopasowała się do nowego, mniejszego rozmiaru. Laser do rzeźbienia ciała Slim Lipo to urządzenie renomowanej firmy Palomar, które ma certyfikat Amerykańskiego Departamentu d/s Leków i Żywności (FDA). Nowoczesna głowica lasera sprawia, że możemy ten zabieg stosować w okolicy brzucha, kolan, ud, pośladków, ramion, „boczków”, podbródka, bryczesów i ginekomastii u mężczyzn. Dzięki Slim Lipo osoba, która zgłasza się na zabieg przed weekendem, w poniedziałek może wrócić do codziennych obowiązków. Pacjentom, którzy mają problem z miejscową otyłością, proponujemy również nieinwazyjną metodę likwidacji tkanki tłuszczowej za pomocą zimnego lasera diodowego I-Lipo Ultra. Już po pierwszym zabiegu widzimy efekty a zalecana seria to osiem. Metoda ta jest również

skuteczna w walce z bardzo popularną chorobą cywilizacyjną, jaką jest cellulit.

Aspire Slim Lipo is a modern laser liposuction which reduces the waist line, modeling body shape and firming the skin. Fatty tissue is sucked using laser waves with the optimal length, second laser beam shrinks the skin so it can fit the new size. Fatty tissue is dissolved and the skin overlying the treated area gets tight. Slim Lipo laser is designed by the reputable company Palomar; the device is certified by the U.S. Department of Food and Drug Administration (FDA). Thanks to a modern laser head, the treatment can be performed on the stomach area, knees, thighs, buttocks, arms, chin, breeches and gynecomastia. We offer I-Lipo Ultra for patients who are obese only in certain areas: thighs, breeches and stomach. It is a noninvasive fat reduction method using a cold laser diode. Effects are visible after the first treatment and for better results we recommend series of 8 treatments. This method is also used for the reduction of cellulite.

Carpe Diem Centrum Medycyny Estetycznej Al. KEN 98 lok U 17, 02-777 Warszawa • Tel. 608 888 888 • www.carpediem-klinika.pl

046_KA_02_NaukaNASA12345.indd 51 CarpeDiem_Kaleidoscope_0213.indd 1

Na zdjęciu: dr Magdalena Opadczuk Na hasło Kaleidoskope oferujemy pakiet 8 zabiegów i-Lipo Ultra w cenie 2000 zł zamiast 4600 zł oraz 20% rabatu na Slim Lipo na drugi obszar ciała. Oferta ważna do 28.02.2013.

Please quote Kaleidoskope to receive 8 treatment i-Lipo Ultra in price 2000 zł instead of 4600 zł and 20% discount on Slim Lipo treatment for the second body area.

This offer is valid until 20.02.2013.

Wyłączny dystrybutor: ITP S.A. 5178 ul. Joliot-Curie 26/19, 02-646 Warszawa, tel. (22) 828 55 www.itpesthetique.pl

13-01-21 13:04 1/21/13 11:44 AM

LOT W PRZESZŁOŚĆ

A Look Back in Time

Aaaaby

pięknym być To be beautiful

TUSZ DO RZĘS Z SADZY I BIAŁKA, MASECZKI Z CHLEBA I SZMINKA ZE SKRUSZONYCH ŻUKÓW – PRZED POWSTANIEM KONCERNÓW KOSMETYCZNYCH NASI PRZODKOWIE UPIĘKSZALI SIĘ TYM, CO MIELI POD RĘKĄ. / SOOT AND EGG WHITE MASCARA, BREAD AND CRUSHEDBEETLE LIPSTICK FACIAL MASKS… LONG BEFORE THE ADVENT OF COSMETIC CORPORATIONS, OUR ANCESTORS WERE EAGERLY BEAUTIFYING THEMSELVES WITH WHATEVER CAME TO HAND.

052_KA_02_Lot w przeszlosc12345.indd 52

Brandt

Choć podobno Bóg stworzył nas na obraz i podobieństwo swoje, niemal od zarania istnienia ludzkość na różne sposoby poprawia jego dzieło. Zaczęła od malowania ciała ochrą, której liczące 100 tys. lat ślady zachowały się w grobach w izraelskiej jaskini Qafzeh. Ale pierwszymi mistrzami sztuki upiększania byli starożytni mieszkańcy delty Nilu.

God might have created us in his own image, but we’ve been touching up his handiwork in all manner of ways since the dawn of time. First, we began to paint our bodies with ochre. Traces dating back 100,000 years have been found in tombs in the Qafzeh caves in Israel. But the first masters in the art of beautification were the ancient inhabitants of the Nile Delta.

MRÓWKI KLEOPATRY Archeolodzy odnaleźli w Egipcie liczące 7 tys. lat palety do rozcierania mineralnych barwników. Z fresków i papirusów wiemy, że Egipcjanki rozjaśniały twarze, pudrując je ochrą albo malując złotą i białą farbą. Brwi rysowały galenitem (minerał mający ołowiano-szary odcień). Robiły też „kocie oko” na powiekach za pomocą mokrego patyczka i proszku na bazie związków ołowio-

CLEOPATRA’S ANTS Archaeologists have unearthed 7,000 year old pallets used for grinding mineral pigments in Egypt. We know from murals and papyruses that Egyptian women used to whiten their faces with ochre powder and cover their complexions with gold and white paint. They also coloured their eyebrows with galena (a charcoal-tinted mineral). To outline the almond shape of the

© CORBIS, FPM

TEKST/BY: Agata

13-01-18 14:25

© CORBIS, FPM

Maszyny do trwałej ondulacji stały się popularne w latach 20. XX w.

Permanent wave machines became popular in the 1920s.

052_KA_02_Lot w przeszlosc12345.indd 53

13-01-18 14:25

A Look Back in Time

wych lub malachitu (działał bakteriobójczo i łagodził podrażnienia oczu).

Tuszowały rzęsy mieszanką sadzy, oliwy i białka, usta malowały pastą cynobrową przechowywaną w wydrążonej łodydze (w ulubionej pomadce Kleopatry znajdowały się też sproszkowane karminowe pancerze chrząszczy i mrówek).

KOSMETA W KOSMETYCE Geneza słowa „kosmetyka” do dziś nie jest wyjaśniona. Zapewne pochodzi od greckiego kosmeticos,, znaczącego „upiększający”, lub od rzymskich „kosmetów”, niewolników masażystów w łaźniach. Jedno jest pewne – obywatele obu państw lubowali się w zabiegach kosmetycznych, a dzieło O kosmetyce twarzy kobiecej popełnił sam Owidiusz. Greczynki wierzyły w uwodzicielską moc jasnej skóry i używały rozjaśniających pudrów i kremów (m.in. papki z chleba i mleka, którą okładały się na noc.

Hipokrates zalecał im też upiększającą maść z wątroby jaszczurki, wina i oliwy).

Mieszkanki Rzymu miały obsesję na punkcie jasnych włosów. Gdy nie pomagały im płukanki, posypywały fryzury sproszkowanym złotem. Luksusowe miały też pomadki, do których dla blasku dodawano mielone perły. Skóra ramion również powinna lśnić, malowały ją więc na biało. Ich najbardziej niezwykłym kosmetykiem był puder do twarzy wytwarzany z krokodylego gu-

Aby mieć białą skórę, zamożne Rzymianki kąpały się w kozim lub oślim mleku.

Affluent Roman women would bathe in goat or dokney milk to keep their skin fair. ana. Choć może bardziej zaskakujący jest fakt, że dowódcy przed tryumfalnym wjazdem do Rzymu po zwycięskiej wyprawie… malowali usta. A podobno metroseksualność to wynalazek XXI w.

URYNA, ŻÓŁĆ WOŁU I OŁÓW W średniowiecznej Europie Kościół katolicki stosowanie środków upiększających nazywał szatańskim wymysłem pogan.

Kosmetyka zeszła więc do podziemi, a raczej schroniła się za drzwiami damskich komnat. Bladość nie wyszła z mody, więc damy wybielały skórę mąką owsianą i białym ołowiem lub kadzidłem i mlekiem. Depilowały się wapnem z wodą lub uryną. Wargi przyciemniały korą i korzeniami orzechowca lub – jak w Polsce – krwią węża.

Podczas gdy w Europie za używanie kosmetyków groziła ekskomunika, Arabki mogły stosować je do woli. Przebojem Dalekiego Wschodu były maseczki m.in. z cytryn, jaj, ryżu, orzechów. Zwane tikha służyły także do masażu twarzy, który działał jak peeling i redukował zmarszczki.

W renesansowej Europie urodowym guru była Caterina Sforza, autorka Księgi eksperymentów. Zalecała m.in. kłaść na twarz biel ołowianą, kosmetyk o nazwie „Duchy Saturna” (rzeczywiście sprawiał, że kobieta wyglądała jak duch – skutkiem długotrwałego stosowania była utrata włosów i śmierć w wyniku zatrucia ołowiem).

U góry: Egipska kosmetyczka z około 1400 r. p.n.e.

Od lewej: Max Factor, makijażysta gwiazd Hollywoodu, mierzył proporcje twarzy specjalnym urządzeniem.

Obok: W czasie II wojny brakowało jedwabnych pończoch. Zastępował je zasychający na nogach krem.

Wystarczyło domalować szwy.

Top: Ancient Egyptian make-up bag.

Far left: Max Factor, the make-up artist of the Hollywood stars, measured the proportions of a face with a special device.

Left: During World War II there was a shortage of silk stockings. They were replaced with quick-rying leg cream and hand-painted seams.

©CORBIS, FPM

LOT W PRZESZŁOŚĆ

54

052_KA_02_Lot w przeszlosc12345.indd 54

13-01-18 14:26

©CORBIS, FPM

Makijaż żałobny na ilustracji Johna Weguelina (ok. 1890 r.).

Mourning make-up on a John Weguelin illustration (approx. 1890).

eye, they used a wet stick and lead or malachite-based powder (this had antibacterial properties and soothed eye irritation). They touched up their eyelashes with a blend of soot, oil and egg white and rouged their lips with cinnabar paste kept in hollow stalks or Cleopatra’s favourite lipstick contained crushed carmine beetle and ant shells.

COSMETAE IN COSMETICS The etymology of the word “cosmetics” remains unknown. It probably derives from the Greek term kosmeticos meaning beautifying or Latin cosmetae, slave masseuses who worked in baths. One thing is certain – the citizens of both states were partial to cosmetic treatments. Greek women who loved reading the great poet strongly believed in the seductive power of a fair complexion and used lightening powders and creams (including bread and milk mush applied overnight. Roman women were obsessed with light hair and when camomile rinses failed, they sprinkled their

hair with gold dust. Luxury was not limited to hairstyles. Ancient lipsticks owed their shine to ground pearls. For gleaming, lucid shoulders, the ancients painted their skin white. Their most unusual cosmetic was face powder made of crocodile dung.

popular beauty treatments in the Middle East included rejuvenating facial masks containing lemon juice, eggs, rice, and nuts. Known as “tikha”, these were also used to massage the entire face to peel the skin and reduce wrinkles.

URINE, OX BILE AND LEAD In medieval Europe, the Catholic Church frowned on beautifying products, which it condemned as a pagan invention. Cosmetics went underground or rather behind the closed doors of women’s chambers. A pale complexion was still very much in demand and women secretly whitened their skin with oat flour and white lead or frankincense and milk. To prevent acne, they resorted to facial masks made of bean flour, honey and ox bile, and used lime and water or urine to remove hair. Lips were darkened with bark and walnuts or – as in Poland – snake blood.

While using cosmetics could lead to excommunication in Europe, Arab women were not similarly threatened. The most

DIVORCE MAKE-UP The baroque was a period when everything was embellished – houses, palaces, gardens and naturally, the human body.

The more artificial the look, the more stylish it seemed. Faces were treated with white lead varnish, egg white and vinegar to make the skin smooth and lustrous.

Laughing was not permitted as it would have broken the fine layer of varnish. Hair was sprinkled with wheat starch powder.

The addition of crushed corals tinted it pink, ochre created a golden lustre, and the trendiest hint of grey came courtesy of poplar ash. Eyes were highlighted with shades, cheeks (even children’s) were accentuated with rouge, and lips were painted with purple lipstick. Unfortunately,

55

052_KA_02_Lot w przeszlosc12345.indd 55

13-01-21 13:07

piękności”. W oświeceniu wrócił do łask naturalny wygląd, ale nadal naklejano na skórę ozdobne płatki jedwabiu. Choć w Anglii bywało to ryzykowne. W 1770 r. parlament wydał akt zabraniający używania środków upiększających pod groźbą oskarżenia o czary. Umalowanie się przed ślubem było powodem do zerwania zaręczyn, a pod-

Poniżej: Mundur nie wyklucza makijażu.

Obok: Kąpiel w spienionym mleku i odmładzająca maseczka w salonie Heleny Rubinstein (1937 r.)

Below: Women in unform should not give up on lipstick. Right: a bath in foamy milk and a rejuvenating face mask at Helena Rubinstein’s beauty parlour (1937).

MAKIJAŻ ROZWODOWY W baroku upiększano wszystko, a więc także ludzkie ciało. Pokrywano twarze emaliami m.in. z białego ołowiu, białka jaja i octu, dzięki którym skóra była gładka i lśniąca.

Ale nie można się było śmiać, bo warstwa emalii pękała… Włosy upiększano pudrami ze skrobi pszenicznej. Dodatek sproszkowanych korali nadawał im barwę różową, ochry złotą, a najmodniejszą popielatą zapewniał węgiel z topoli. Oczy podkreślano cieniami, na policzki kładziono róż, a na usta fioletowe szminki. Niestety toksyczne pudry z domieszką ołowiu i barytu powodowały wypryski. Zaklejano je „muszkami

się modne zwłaszcza po drugiej stronie Atlantyku, ale pierwszy na świecie salon piękności powstał w australijskim Melbourne. Założyła go „cesarzowa urody” Helena Rubinstein, która wraz z wielką rywalką, Elizabeth Arden (w 1910 r. pierwszy salon urody w Nowym Jorku), zrewolucjonizowała nowoczesną kosmetykę. Podzieliła skórę klientek na mieszaną, normalną i suchą i zaproponowała kremy na dzień i noc. W 1923 r. miała w katalogu 80 produktów pielęgnacyjnych i 160 do makijażu. Arden zaś m.in. uczyła dobierać kolor pomadki do stroju (dla kobiet w armii stworzyła szminkę korespondującą barwą z kolorem mundurów).

Po II wojnie światowej rozwój przemysłu chemicznego ułatwił produkcję „upiększaczy“ na masową skalę i po raz pierwszy w historii kosmetyki stały się tanie i ogólnie dostępne. Odtąd każda kobieta może podarować sobie odrobinę luksusu… ☐

© CORBIS, FPM, SHUT TERSTOCK

A Look Back in Time

Pierwszy na świecie salon piękności założyła Helena Rubinstein.

The first ever beauty parlour was opened by Helena Rubinstein.

czas małżeństwa mogło skończyć się rozwodem. Nieuchronnie jednak, choć powoli, nadciągała kosmetyczna rewolucja.

SZMINKA DO MUNDURU Bawarski ksiądz Sebastian Kneipp zmienił nastawienie do higieny całej Europy. Zalecał kąpiele lecznicze i codzienne mycie się.

Pełną parą ruszyła więc produkcja mydła, zaczęto opracowywać nowe preparaty kosmetyczne. Dbanie o higienę i urodę stało

© SHUTTERSTOCK, BEW

LOT W PRZESZŁOŚĆ

56

052_KA_02_Lot w przeszlosc12345.indd 56

13-01-18 14:26

LIPSTICK IN UNIFORM Bavarian priest Sebastian Kneipp revolutionised the European notion of hygiene.

Kneipp advocated hydrotherapy and daily washing. With soap production in full throttle, scientists began to devise

new cosmetic preparations. Hygiene and beauty care became fashionable, especially on the other side of the Atlantic.

But the world’s first beauty parlour was founded in Melbourne, Australia, by the “Empress of Beauty” Helena Rubinstein, who with her rival, Elizabeth Arden revolutionised the cosmetics industry.

Rubinstein was the first to distinguish the three different skin types (mixed, normal and dry) and offered day and night creams. Meanwhile, Arden advised her clients on how to match the colour of their lipstick with their outfits .

Cosmetics took Europe by storm after World War II. The development of the chemical industry facilitated mass production of “beautifying products” and made them affordable and available.

Every woman has been able to treat herself to a little luxury ever since. ☐

Nauka makijażu pod okiem instruktorki.

Make-up class given by a beauty instructor.

REKLAMA

© SHUTTERSTOCK, BEW

© CORBIS, FPM, SHUT TERSTOCK

toxic powders containing lead and barite caused blotches. These were concealed with beauty spots, often in the shape of stars or diamonds. The natural look returned to favour during the Enlightenment era when intricate flakes of silk were still popular facial accessories. In 1770, the British Parliament passed a law prohibiting the use of beautifying agents. The penalties were the same of those for witchcraft. Wearing makeup was sufficient grounds for breaking off an engagement or filing for divorce.

57

052_KA_02_Lot w przeszlosc12345.indd 57

13-01-21 13:08

w cztery oczy

One on One

Improwizacja z nut

Kupon się odetnie, kupon odleci i po ptokach, więc nic nie odcinam – mówi o swojej sławie Janusz Olejniczak, wybitny pianista, laureat Konkursu Chopinowskiego. / “You can cash in on your fame, but fame fades and then it’s over, so I don’t do it”, says eminent pianist and Chopin Competition winner Janusz Olejniczak. rozmawia/interviewed BY:

Magdalena Rigamonti

© Rafał Siderski / Forum

Free improvisation

58

058_KA_02_W 4 oczy12345.indd 58

13-01-21 13:27

© Rafał Siderski / Forum

Niedawno skończył pan 60 lat i sam pan sobie ten wiek wypomniał, nagrywając z Sinfonią Varsovią pod dyrekcją Jerzego Maksymiuka podsumowującą płytę.

Tak się nieszczęśliwie złożyło. (śmiech) Nie planowałem żadnych jubileuszy. Nagrałem po prostu płytę z ulubionymi koncertami z młodości – Prokofiewa, Szostakowicza, Ravela. Chciałem je nagrać, póki jeszcze mam się nieźle. Za parę lat przecież może być gorzej. I z tego się zrobiło jubileuszowe zamieszanie.

You recently turned 60 and have celebrated the occasion by releasing an album that seems to sum up your career.

That was an unfortunate coincidence (laughs). I wasn’t planning any special anniversaries. I simply recorded an album of my favourite concertos from my youth by Prokofiev, Shostakovich and Ravel. I wanted to record it while I was still well enough. That may well change in a few years. That’s what’s caused all this “anniversary” confusion.

You’re the same age as Bogusław Linda.

I wonder if he feels just as good. Because I’m already looking forward to my 61st birthday. Sixty is not a good age.

For a pianist?

For me.

Do dziś noszę paszport laureata konkursu chopinowskiego i do dziś on się liczy.

I still carry the Chopin competition winner’s passport and it really counts for something.

Jest pan równolatkiem Bogusława Lindy.

Ciekawe, czy on jest w dobrym nastroju. Bo ja już czekam na 61. urodziny. Równa sześćdziesiątka to nie jest zbyt dobry wiek.

Dla pianisty?

Dla mnie.

Ma pan dystans do siebie?

Będę nieskromny, ale przy odrobinie inteligencji i trzeźwego spojrzenia na świat nieposiadanie dystansu do siebie byłoby czymś niepoważnym. Te utwory wiele razy eksploatowałem, a nigdy ich nie nagrałem. Pewnie dlatego, że to nie Chopin, Szymanowski,

Do you view yourself objectively?

This won’t sound modest, but if you have a modicum of intelligence and a realistic outlook, you have to view yourself objectively. I’ve performed these pieces many times, but I’ve never recorded them. Probably because they’re not by Chopin, Szymanowski, Paderewski or some other Polish composer. It’s extremely difficult to play non-Polish music in Poland.

Is it easiest to play Chopin?

Chopin is worshipped in a way. And not just in Poland. It just amazes me whenever I go to Japan. Chopin is sacred there.

You are also an icon in Japan.

They have pianist ranking lists. Artur Rubinstein tops the chart and I’m somewhere in the top twenty. They also have a Chopin weekly. It’s amazing. The Japanese are moved by Chopin’s lyricism and melodies and lose themselves in the tragic and turbulent stories.

And what about Poles?

We’re moved by everything. Chopin leaves room for an unlimited number of good interpretations. Assuming that there is such a thing as taste, and we know there is, all those different interpretations are great. This is the essence of the popularity of the Chopin Competition. Because every Chopin concert is different. And when you present your own rendition, you almost feel it’s your own work. There is always some improvisation in every concert as

59

058_KA_02_W 4 oczy12345.indd 59

13-01-18 14:39

w cztery oczy

One on One

Paderewski czy inna polska muzyka. W Polsce trudniej nagrać nie­ well. And that’s the most enjoyable thing. polską muzykę.

And what is playing in your soul at those times? Do you have Chopina najłatwiej? butterflies in your stomach?

Chopin otoczony jest pewnym kultem. Zresztą nie tylko w Polsce.

No, I’m not moved by my own renditions. Playing gives me pure Za każdym razem, kiedy jestem w Japonii, nie mogę się nadziwić. pleasure, and that’s enough for me. It doesn’t happen very often Tam Chopin jest świętością. though. It usually charges your batteries with enough energy to Pan też tam jest postacią kultową. keep you going for a few months.

Oni prowadzą rankingi pianistów. Na pierwszym miejscu jest Ar­ tur Rubinstein. Ja mieszczę się w pierwszej dwudziestce. Tam też wychodzi tygodnik Chopin. Niesamowite. Japończyków biorą w Chopinie liryka i melodia, zaś zagubieni są w dramatycznych historiach.

A Polacy?

Nas bierze wszystko. Chopin daje nieskończoną liczbę możliwości dobrych interpretacji. Jeśli przyjąć, że gust istnieje, a istnieje, to te interpretacje, choć różne, są świetne. Stąd popularność konkursu chopinowskiego. Przecież każdy koncert chopinowski jest inny.

Kiedy utwór tak się posiądzie, że wydaje się prawie własny, to na koncercie dochodzi do pewnego rodzaju improwizacji. I to jest najprzyjemniejsze.

A w duszy co wtedy gra? Motyle w brzuchu czuć?

Jeszcze tylko tego by brakowało, żebym się wzruszał przy wła­ snym graniu. Wystarcza mi czysta przyjemność z grania. Ona i tak zdarza się nieczęsto, ale tak silnie ładuje, że wystarcza energii na Are your hands insured? następne kilka miesięcy.

There are pianists who take care of their hands, some soak them Pana dłonie są ubezpieczone? in warm water before a concert and avoid potentially hazardous Są pianiści, którzy bardzo dbają o dłonie, niektórzy przed koncer­ activities. But Artur Rubinstein didn’t even wear gloves because tem moczą je w ciepłej wo­ he felt that pampered hands dzie i unikają czynności, które might let him down if the są potencjalnie dla rąk nie­ concert hall was too cold. OK, Janusz olejniczak bezpieczne. A Artur Rubin­ perhaps tennis is going a bit – pianista i pedagog. W 1970 r., jako najmłodszy uczestnik, został laureatem stein nawet nie nosił rękawi­ too far, but others sports are VI nagrody VIII Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka czek, bo uważał, że wychuacceptable. So far, I’ve only Chopina w Warszawie. Występował w całej Europie, w Japonii, Australii, obu chane ręce mogą zawieść na broken a leg. Riding an ATV. Amerykach i na Kubie. Prowadził kursy mistrzowskie w Kanadzie, Kolumbii, Japonii, Chinach oraz zajęcia ze studentami Akademii Mozartowskiej. Koncertuje przykład wtedy, kiedy w sali And are legs useful during również na instrumentach z epoki (Érard i Pleyel). W filmie Andrzeja będzie trochę za zimno. OK, concerts? Żuławskiego Błękitna nuta zagrał rolę Fryderyka Chopina. / Pianist and teacher. In może tenis to przesada, ale They are, because sometimes th th the 1970s he was the winner of the 6 prize at the 8 International Fryderyk inne sporty jak najbardziej. you use them to pump up the Chopin Piano Competition in Warsaw. He performed all across Europe, in Japan, Do tej pory złamałem tylko volume. But you don’t cancel a Australia, both Americas and Cuba. He gave masterclasses in Canada, Columbia, Japan and China and taught students of the Mozart Academy. He also performs nogę. Na quadzie. piano recital because of a on historical Érard and Pleyel pianos. He played Frédéric Chopin in a the film Blue A noga się podczas koncerbroken leg. There are much Note by Andrzej Żuławski. tów nie przydaje? serious reasons, e.g. mental Przydaje, bo trochę się nogą ones. An artist’s psyche is very pompuje. Ale złamanie nogi fragile. Some go crazy, others nie musi być przyczyną odwołania koncertu pianistycznego. Są get swollen heads and others are paralysed by stress. I’m fairly poważniejsze powody, na przykład natury psychicznej. Z głową immune to it all, but every concert takes a hell of a toll on my u artystów różne rzeczy się dzieją. Niektórym idiocieje, innym nerves. woda sodowa uderza, a jeszcze innym stres nie pozwala grać. Ja Did you get a swollen head when you won the Chopin jestem dość wytrzymały, ale każdy koncert kosztuje mnie choler­ Competition 42 years ago? nie dużo nerwów.

Oh, no. I wanted to perform well in the first stage to avoid

Kiedy utwór tak się posiądzie, że wydaje się prawie własny, to na koncercie dochodzi do pewnego rodzaju improwizacji.

When you present your own rendition you almost feel it’s your own work.

There is always some improvisation in every concert as well.

60

058_KA_02_W 4 oczy12345.indd 60

13-01-18 14:39

42 lata temu, kiedy został pan laureatem konkursu chopinowskiego, to sodówa uderzała?

O nie. Chciałem dobrze zagrać w pierwszym etapie, nie skompromitować się i wyjechać gdzieś na stypendium w świat. Stało się inaczej, paszport laureata noszę do dziś i do dziś on się liczy. Od tego się wszystko zaczęło. Woda sodowa nigdy mi nie zagroziła.

Może dlatego, że za dużo miałem dobrych nauczycieli, za dużo czytałem… Chociaż życie byłoby łatwiejsze.

Z sodówą?

Pewnie. Mniej ma się wątpliwości przede wszystkim, bo człowiek zajmuje się swoją wielkością. A ja się nie zajmowałem. Choć ego artysty zawsze doskwiera otoczeniu. Przecież to jest praca wymagająca skupienia, samotności, oderwania od rzeczywistości.

Teraz, rozumiem, odcina pan kupony od sławy, od kariery?

Kupon się odetnie, kupon odleci i po ptokach, więc nic nie odcinam. Wiodłem życie zawodowe dość barwne, a teraz muszę pomyśleć, co chcę jeszcze zrobić. Proszę pamiętać, że im człowiek starszy, tym trudniej występuje z nowymi utworami. Myślę, że aktorzy też to mają, że każda premiera kosztuje więcej.

Trudniej się nauczyć?

To się dzieje w podświadomości. Wiem, ile czasu potrzebuję na każdy utwór, więc z roku na rok ich liczba się zawęża. Ale jest jeszcze kilka koncertów, które chciałbym zagrać. ☐

disgrace and get a foreign scholarship. But things worked out differently. I still carry the winner’s passport and it really counts for something. That’s how it all began. Success never went to my head. Perhaps because I had too many great teachers or I read too much … But life could have been easier.

Life with a swollen head?

Exactly. I would’ve had fewer doubts, because I would’ve been preoccupied with my greatness. But I’ve never carried on like that, although an artist’s ego most affects the ones closest to him.

Because this work calls for focus, solitude and detachment from reality.

As I understand it, you’re cashing in on your fame, your career?

You can cash in on your fame, but fame fades and then it’s over, so I don’t do it. I’ve had a rather exciting career, but right now I have to think about what else I’d like to do. You need to keep in mind that the older you are, the more difficult it is to perform new pieces. I suspect the same goes for actors. Every premiere takes more out of you.

Is it more difficult to learn?

It has something to do with the subconscious. I know how much time I need to spend on each piece, so their number dwindles year by year. But there are still a few concertos I’d like to perform. ☐ REKLAMA

61

058_KA_02_W 4 oczy12345.indd 61

13-01-18 15:29

TEKSTY/BY:

KULTURA

Culture

Polska smarzowska

Ola Salwa

KINO / MOVIES

Poland according to Smarzowski Policjant z warszawskiej drogówki zostaje oskarżony o morderstwo. Czy zabił, sam nie wie, bo był wtedy zbyt pijany. Droga do prawdy wiedzie go przez bezdroża sprawiedliwości i pokłady polskiego błocka, którego nigdy nie da się do końca zmyć. Drogówka to wyśmienita hybryda kryminału i kina społecznego mająca niepodrabialny odcień czerni – smarzowski. / A former traffic officer is charged with murder. He doesn’t know if he committed the crime, because he was too drunk at the time to remember. The road to truth leads him across a juridical wasteland and through layers of Polish mud that can never be completely washed off.

Drogówka is a superb hybrid of criminal thriller and social cinema tinted with the unmistakable shade of black of Smarzowski.

Drogówka, reż. Wojtek Smarzowski, premiera 1 lutego / Drogówka, directed by Wojtek Smarzowski, opens 1 February

Mąż Stanów

Statesman

Faworyt w oscarowym wyścigu (zdobył aż 12 nominacji!) to zrealizowany z rozmachem rozdział z biografii szesnastego prezydenta Stanów Zjednoczonych, Abrahama Lincolna (Daniel Day-Lewis). Steven Spielberg skupił się na okresie wojny secesyjnej – wtedy polityk starał się między innymi wprowadzić poprawkę do amerykańskiej konstytucji, która zlikwiduje niewolnictwo. / The red-hot favourite in the Academy Award race (nominated in 12 categories) is the epic biography of the 16th US President, Abraham Lincoln (Daniel Day-Lewis). Steven Spielberg focuses on the Civil War period when the politician angled to pass a constitutional amendment that would outlaw slavery.

Piękny smutek Beautiful sadness

Post tenebras lux („po ciemności światło”) to intymny pamiętnik Carlosa Reygadasa.

Meksykański reżyser zapisał na taśmie filmowej swoje lęki, obsesje oraz wspomnienia i nadał im formę kroniki rodzinnej. Bohaterem filmu jest dobijający czterdziestki Juan mieszkający z rodziną na przepięknej wsi, która tylko pozornie jest spokojna i wesoła, bo w cieniu drzew i ludzkich dusz czai się licho. / Post tenebras lux (Light after darkness) is an intimate diary of Carlos Reygadas. The Mexican director documents his fears, obsessions and memories as a family chronicle. The main character, Juan lives with his family in the beautiful countryside which is not as peaceful as it seems.

Post tenebras lux, reż. Carlos Reygadas, premiera 8 lutego / Post tenebras lux, directed by Carlos Reygadas, opens 8 February

Lincoln, reż. Steven Spielberg, premiera 1 lutego / Lincoln, directed by Steven Spielberg, opens 1 February

62

062_KA_02_Kultura1234.indd 62

13-01-18 13:32

Czysty talerz

KSIĄŻKI / BOOKS

Clean plate

W SIECI / ON THE NET

Zagadki przeszłości Mysteries of the past

Insygnia koronacyjne polskich królów w większości nie przetrwały burzliwych losów kraju. Próba odtworzenia wyglądu i dziejów polskich regaliów to jeden z celów projektu portalu www. polskakorona.eu stworzonego z myślą o wszystkich, których interesuje historia polskiej monarchii. / The bulk of the coronation regalia of Poland’s sovereigns have perished in the course of our turbulent history. The website project www.polskakorona.eu/en is addressed to anyone interested in the history of the Polish monarchy. It also marks an attempt to recreate the look and the history of Poland’s crown jewels. www.polskakorona.eu / www.polskakorona.eu/en

MUZYKA / MUSIC

Przepisy na „słodkie” Elizy Mórawskiej idealnie nadają się na karnawał. Dla wielbicieli drobnych są babeczki, pączki i muffinki, dla fanów konkretnych deserów – ciasta, torty, tarty… Książka z przepisami blogerki (www.whiteplate.blogspot.com) jest międzynarodowa, bo przepisy są po polsku i po angielsku, a dzięki pysznym fotografiom wszystkie desery najpierw zjemy oczami. / Popular blogger Eliza Mórawska’s sweet recipes are the perfect choice for the carnival season. Lovers of petite treats can look forward to cupcakes, doughnuts and muffins, while those after larger portions have pies, cakes and tarts to choose from. All that and more plus great food styling. In Polish and English.

Eliza Mórawska, White plate słodkie, Dwie Siostry

Zdjęcie Polski

Poland through the lens Ponad 500 zdjęć prawie 100 fotografów tworzy w książce Adama Mazura kolaż współczesnej Polski. Autor analizuje tematy, style i artystyczne osobowości autorów zdjęć. I choć fotografia jest uniwersalnym językiem, teksty są napisane po polsku i w międzynarodowym angielskim, co jest dobrym zjawiskiem w opisywaniu polskiej sztuki. / The more than 500 images and just under 100 photographers in Adam Mazur’s album form a collage of contemporary Poland. Mazur examines reportage, fashion and artistic photographs to analyse topics and styles and the artistic personalities of those who took them. The book is available in Polish and international English.

Adam Mazur, Decydujący moment. Nowe zjawiska w fotografii polskiej po 2000 roku, Karakter / Adam Mazur, The Decisive Moment. New Phenomena in Polish Photography Since 2000, Karakter

Pół wieku później

Half a century later States of Cinema

The Rolling Stones, Grrr!, Universal Music Group

Multiwystawa Multi-exhibition

Zestaw przebojów The Rolling Stones: od pierwszego singla Come on do utworów nagranych w 2012 r. specjalnie do urodzinowego wydania. Niespodzianką jest okładka, która po ściągnięciu darmowej aplikacji uView… ożywa. Ciekawe, czy po 50-letniej karierze Stonesi mogą o sobie zaśpiewać (I can’t get no) Satisfaction? / A collection of hits from The Rolling Stones – from their debut single Come on to tunes recorded for the anniversary album in August 2012. The only unexpected element is the cover, which comes to life when you download the free uView application.

W Y DA R ZEN IE

/ EV EN T

Selekcji prac na wystawę w stołecznym Centrum Sztuki Współczesnej dokonał sam artysta – Artur Żmijewski. Można na niej obejrzeć przede wszystkim jego filmy, które uzupełniają rysunki i obrazy. Ekspozycja ma tytuł Pracując, bo jak czytamy w katalogu, „wszystkie filmy są bardziej [...] efektem codziennej pracy artysty niż twórczego napięcia”. / The works on display at the Centre for Contemporary Art in Warsaw were selected by Artur Żmijewski himself. The focus is on the artist’s videos which are supplemented with drawings and paintings. The exhibition is entitled Working, because “all videos are more [...] the product of the artist’s daily work than artistic tension”.

Artur Żmijewski, Pracując, CSW, ul. Jazdów 2, Warszawa, czynna do 24 lutego / Artur Żmijewski, Working, Centre for Contemporary Art ul. Jazdów 2, Warsaw, open until 24 February

63

062_KA_02_Kultura1234.indd 63

13-01-18 13:32

TWÓJ STYL

Your Style

TEKSTY/BY:

Ola Salwa

Życie po użyciu c

Seria nadruków x

Life after life

Maldoror kocha przetwarzać i szyć nowe ubrania ze starych – do produkcji tego szala boa wykorzystał jedwabne bluzki i koszule. Dzięki temu dodatek jest nie tylko ekologiczny, ale także unikalny, bo każdy wąż składa się z różnych kawałków strojów. / Polish designer aldoror loves making new clothes out of old ones – this boa shawl is made of silk blouses and shirts, which makes it not only eco-friendly but also unique – every boa shawl is made from different pieces of clothing.

A series of prints

Choć Plotkara – serial o obrzydliwie pięknych i bogatych nowojorczykach – doczekał niedawno kresu swoich dni, jego bohaterowie będą żyć wiecznie.

Przynajmniej na koszulkach projektu polskiej marki SHE/S A RIOT, której twórcy składają bawełniany hołd Chuckowi Bassowi. / The Gossip Girl,, a series about disgustingly rich and beautiful New Yorkers might have just ended, but the characters live on – at least they do on these T-shirts from Polish brand SHE/S A RIOT. The designers pay cotton homage to Chuck Bass.

CENA: 490 ZŁ / PRICE: PLN 490

CENA: 100 ZŁ / PRICE: PLN 100

Stopy ciepła x Warm feet

Kolejna wariacja na temat ulubionego, miękkiego obuwia dla surferów. Firma Mou korzysta z ciepłych owczych materiałów (strzyżona skóra) i wełnianego wykończenia, które wygląda jak mankiet i odsyła myśli do rozkosznego ciepła swetrów.

I choć w lutym zima jest na wylocie, wciąż dbamy o bezpieczną temperaturę w rejonie stóp. / A fresh take on our favourite soft footwear for surfers. Mou has combined warm sheepskins (shearling) with a woollen finish. The result looks like a cuff and conjures up an image of a deliciously warm sweater. And although winter ends in February, there is no excuse for not keeping our feet warm.

CENA: OK. 1000 ZŁ / PRICE: APPROX. PLN 1,000

Pamiętaj w walentynki c

Co można dać w prezencie z okazji Dnia Zakochanych, aby nie było: czerwone, ckliwe, nieprzydatne, zobowiązujące, nudne? Proponujemy materialny konkret i symbol jednocześnie, czyli przenośną pamięć Katie Bunny Marca Jacobsa o pojemności 2 GB. Gadżet jest także breloczkiem na klucze. Do serca? / What can you buy for St Valentine’s Day that is not red, cheesy, impractical, obligatory or boring? We suggest something materially specific and symbolic at the same time – Marc Jacobs’s 2 Gb Katie Bunny portable memory. This gadget is also a key ring. To hold the key to the heart?

CENA: OK. 160 ZŁ / PRICE: APPROX. PLN 160

© M.P., DR

Remember on St Valentine’s Day

64

064_KA_02_Twojstylnowy12345.indd 64

13-01-18 16:26

© M.P., DR

Cera jak lilia x Lilly skin

Krem Ochrona piękna na dzień marki Dermika poprawia elastyczność skóry, spowalnia procesy starzenia się i działa rozjaśniająco, m.in. dzięki ekstraktowi z gwiezdnej lilii. To pierwszy krem pielęgnacyjny o niespotykanym dotąd poziomie ochrony skóry przed szkodliwym wpływem czynników zewnętrznych. / This daily beauty protection cream from Dermika improves the elasticity of the skin, slows the ageing process and brightens the complexion with star lily extracts. This is the first beauty cream to provide unprecedented protection of the skin against the harmful impact of external factors.

CENA: 65 ZŁ/50 ML / PRICE: PLN 65/50 ML

Bohater roku c Accessory of the year

Jeśli chcesz zabłysnąć, ale nie chcesz wykorzystywać do tego wyrazistych ubrań, postaw na dodatki takie jak etui na iPada zaprojektowane przez Stellę McCartney.

Hologramowy wzór będzie przyciągać wzrok, a to co akurat przeglądasz lub czytasz na swoim tablecie, może być początkiem fascynującej rozmowy. / If you’d like to turn heads without resorting to flashy clothes, accessories like these iPad sleeves designed by Stella McCartney are just the ticket. The hologram pattern is a sure-fire eye-catcher, and whatever you happen to be browsing or reading on your tablet is bound to spark off a fascinating conversation.

Barwy ochronne z

Camouflage

Soczyście kolorowe, długie, ciepłe (bo z domieszką kaszmiru), a do tego tanie: rękawiczki japońskiej sieciówki Uniqlo to świetne połączenie taniego i dobrego. Oprócz widocznego na zdjęciu pomarańczowego występuje też liliowy, miętowy, granatowy, czerwony, a dla wielbicieli prostoty – czarny, szary oraz biały. / Brightly coloured, long and warm (it’s a cashmere blend) and cheap to boot, these gloves from Japanese Uniqlo label are the perfect combination of low price and high quality. In addition to the orange shown in the photo, they are available in lilac, mint green, navy blue and red – or for those who prefer to keep it simple: black, white and grey.

CENA: OK. 34 ZŁ / PRICE: APPROX. PLN 34

Obietnica w zasięgu ręki c

Brass charm

Robiona na wymiar bransoleta Anny Orskiej (przy zamówieniu należy podać obwód nadgarstka), to nie tylko ładna ozdoba, ale także – jeśli wierzyć projektantce – talizman przynoszący szczęście. Faktura i materiał (alpaka, mosiądz) odsyłają do starożytnych monet, obiecując obfitość, nie tylko w portfelu. / This custom bracelet Anna Orska (specify your wrist circumference when ordering) is not just a stunning accessory, but according to the designer, a good-luck charm as well. The texture and material (alpaca, brass) are inspired by ancient coins that promise abundance, and not just in your wallet.

CENA: OK. 715 ZŁ / PRICE: APPROX. PLN 715

ANTYCZNA BRANSOLETA, ANNA ORSKA, CENA: 320 ZŁ / ANNA ORSKA ANTIQUE BRACELET, PRICE: PLN 320

Nie tylko dla podniebienia v Not only for the palate

Urokliwe, stylowe wnętrza pałacyku położonego w sercu Starego Mokotowa, oranżeria i okrągły taras w otoczeniu morza zieleni pozwalają na relaks połączony z degustacją wykwintnych win, aromatycznych i smakowitych potraw stworzonych przez mistrza kuchni restauracji Vivandier. / The charming and stylish interiors of a mansion in the heart of Old Mokotów, together with an orangery and a round terrace surrounded by lush greenery, are all conducive to relaxation, tasting exclusive wines, and enjoying the aromatic and delicious creations of the chef of the Vivandier restaurant. www.vivandier.pl

65

064_KA_02_Twojstylnowy12345.indd 65

13-01-18 13:29

Your Style TWÓJ STYL

Zamiast dwóch – jeden c Two in one

Imperius N3XT to najnowszy smartfon Media-Droid idealny do pracy i zabawy z dużym (5,3") wyświetlaczem. W dodatku nie musisz nosić dwóch telefonów!

Dzięki zastosowaniu dual SIM można zintegrować w jednym aparacie dwa numery, a podróżując, zaoszczędzić na roamingu, używając karty pre-paid lokalnego operatora. / The Imperius N3XT, the latest Media-Droid smartphone, is just the thing for work and play with its large (5.3") display. And you don’t need to carry two phones around anymore. The phone comes with a dual SIM to integrate two numbers in a single device. And if you are travelling, you can save money on roaming by using pre-paid cards from local operators.

CENA: 1097 ZŁ / PRICE: PLN 1,097

To się nosi! x Way to go!

Mały elegancki kufer Sol wykonany z grubego czarnego filcu, z wielokolorowym haftem inspirowanym azteckimi wzorami, to nowy wzór Goshico. W środku jest kolorowa podszewka i duża kieszonka na suwak – na przykład na kalendarz. Niekoniecznie aztecki. / This small and smart Sol tote, made of thick black felt decorated with multicoloured embroidery inspired by Aztec patterns, is the latest addition to the Goshico range. The inside reveals a colourful lining and a large zipped pocket – perfect for a calendar, although not necessarily an Aztec one.

CENA: 230 ZŁ / PRICE: PLN 230

Podręczne spa v Home spa

Lekki, aksamitny nawilżający olejek marki Phenomé doskonale regeneruje, odpręża i koi, przynosząc ulgę zestresowanej i napiętej skórze, chroniąc ją także przed aktywnością wolnych rodników. Zawiera wyłącznie naturalne składniki. / This light, velvety moisturising oil from Phenomé regenerates, de-stresses and soothes to relieve stressed and taught skin. It also protects against free radicals and contains only natural ingredients.

CENA: 145 ZŁ/30 ML / PRICE: PLN 145/30 ML

Korki strzelają Popping corks

www.flaming-co.com

©M.P.

Flaming & Co. Champagne Bar to pierwszy bar szampański w Polsce stworzony z ikoną szampanów – Dom Pérignon. Rzadkie i trudno dostępne wina z wyjątkowych roczników można tu pić także na kieliszki. A do nich wykwintne przystawki i przekąski, m.in. ostrygi fine de claire, linguini z homarem, tuńczyk tataki czy gambasy z guacamole. / Flaming & Co. Champagne Bar is the first champagne bar in Poland and was established in collaboration with champagne mogul Dom Pérignon. You can order glasses of rare and difficult-to-find wines from exceptional vintages. And you can relish them over gourmet starters and appetizers, including fine de Claire oysters, lobster linguini, tataki tuna and shrimps gambas in guacamole.

66

064_KA_02_Twojstylnowy12345.indd 66

13-01-18 16:26

xxx_SN_0213_Coaching_0113.indd 1

1/16/13 12:44 PM

GADŻETY

Gadgets

TEKSTY / BY:

Ola Salwa

Jedz z głową x Eating for fun

Mieć sieć

c Your personal hotspot BR-6258nL to podróżny router przeznaczony dla tych, którzy chcą korzystać z internetu z każdego miejsca na świecie. Urządzenie pozwala stworzyć sieć bezprzewodową dostępną dla smartfonów, a także rozwiązuje problem braku portu LAN w nowoczesnych ultrabookach. / The BR-6258nL is a travel router and a must-have accessory for anyone who wants to use the Internet all over the world. This smart device broadcasts a wireless network for smartphones and can be used as a LAN port in an ultrabooks.

Kto mówił, że nie wolno bawić się jedzeniem? Na pewno nie rodzice projektanta Bogusława Śliwińskiego, którego talerze FaceOn7 zapraszają do posiłkowania się rozrywką podczas rutynowego nakładania jedzenia. Namalowanemu profilowi można godzinami dorabiać smaczne fryzury. / Who says you cannot play with food? Certainly not the parents of designer Bogusław Śliwiński whose FaceOn7 plates provide entertainment even there is no food being served. You can spend hours creating delicious hairstyles to go with the face.

FaceOn7, WZÓR / SAMPLE

www.edimax.pl

Słoneczny słoik x Solar jar

Choć lampka zaprojektowana przez Tobiasa Wonga kojarzy się z wysokokalorycznym miodem, to zawiera światło o niskiej wartości energetycznej (składają się nań dioda LED oraz baterie). Dodatkową moc daje jej psychologia – dzięki skojarzeniu ze słodyczami Sun Jar Solar Lamp wydaje się emitować także ciepło. / The lamp designed by Tobias Wong resembles calorie-rich honey, but emits low energy light (the set includes a LEC diode and batteries).

Its power is additionally boosted by psychology – candy-like Sun Jar Solar Lamp also seems to emit warmth.

Sun jar solar lamp, CENA: OK. 130 ZŁ / PRICE: APPROX. PLN 130

Na wieki c

Oto kalendarz, który nie przestaje być potrzebny 31 grudnia, tuż przed północą. Aby prawidłowo działał przez kolejne lata, trzeba włożyć w to trochę energii – należy codziennie obracać połączone za pomocą magnesów obręcze, aby numer dnia w miesiącu oraz dnia w tygodniu był zgodny ze stanem faktycznym. / This calendar doesn’t become obsolete at the stroke of midnight on 31 December. You just need to invest a little energy to make it carry over into the next year – you have to align the rings connected with magnets every day to keep the day of the month in sync with the day of the week.

Spindle Perpetual Calendar, CENA: OK. 110 ZŁ / PRICE: APPROX. PLN 110

© M.P.

Through the years

68

068_KA_02_Gadzety12345.indd 68

13-01-18 16:28

Światła koncepcja v Enlightened concept

Stefano Giovannoni, który zaprojektował dla firmy Moooi te „metafizyczne” lampy, twierdzi, że odzwierciedlają one związek między „geometrią i kształtem, symetrią i asymetrią, znaczeniem i komunikacją”.

Sens tych słów wydaje nam się trochę niejasny, w przeciwieństwie do przeznaczenia i komfortu użytkowania tych przedmiotów. / Stefano Giovanonni, who designed those “metaphysical” lamps for Moooi, argues that they investigate the relationship between “geometry and shape, symmetry and asymmetry, meaning and communication”. The sense of his words appears to be rather unclear - contrary to the intended use and comfort of these objects.

Mask lamp, WZÓR / SAMPLE

Wstążka do kwiatów x

Flower ribbon

Hangar dla kurtek c

Projekt wazonu Petera Hewitta opiera się na kontrastach. Miękkiej metalowej taśmy i kanciastego szkła, przezroczystości i nieprzejrzystości, ciężaru i lekkości.

A jak to działa? Stalowa wstążka jest przymocowana do szklanej ramy, więc woda w wazonie jest bezpiecznie zamknięta. / Peter Hewitt’s flower vase is all about dramatic contrasts.

The soft metal band clashes with the angular glass, the transparent with the opaque, and lightness with weight. So how does it work? The steel ribbon is attached to the glass frame to safely lock the water in the vase.

Coat hangar

Wieszak na ubrania Tempelhof został zaprojektowany na cześć berlińskiego portu lotniczego, jednego z pierwszych komercyjnych lotnisk w Europie, które zostało zamknięte w 2008 r. Małe wieszaki mają kształt samolotów Douglas C-47 Skytrain, a wykonane są z proszkowanej stali, więc utrzymają nawet duże przeciążenia okryciami. / The Tempelhof coat rack was designed as a tribute to the airport in Berlin – one of the first commercial airports in Europe – which was shut down in 2008.

The small hangers are shaped like Douglas C-47 Skytrain aircraft and are made of powder steel to handle even the heaviest loads.

Wieszak Tempelhof, WZÓR / SAMPLE

Square Ribbon Vase, CENA: OK. 304 ZŁ / PRICE: APPROX. PLN 304

Odlotowy kolega v

Cosmic friend

© M.P.

Oto zabawka dla dzieciaków, które wiecznie bujają w obłokach albo marzą o lataniu. Kosmiczny robot ma całkiem niezłe możliwości – potrafi się wznieść nawet na 15 m do góry, oczywiście pod warunkiem, że nakarmimy go wcześniej ośmioma paluszkami baterii (AA) i opanujemy sztukę pilotażu. / This is a toy for children who love to dream about flying. The cosmic robot comes with some impressive functionality – it can hover up to 15 metres above the ground, provided of course that it has previously been fed with eight AA batteries and the necessary piloting techniques have been mastered.

Remote Control Spaceman, CENA: OK. 85 ZŁ / PRICE: APPROX. PLN 85

69

068_KA_02_Gadzety12345.indd 69

13-01-18 16:28

Dorota Bielska

Events SALON

1

2 4

5

Oni promują Polskę

8

They promote Poland

Jak przekonać turystów, aby odwiedzali Polskę, i Polaków, aby doceniali jej turystyczne atrakcje?

Z powodzeniem robi to od lat Polska Organizacja Turystyczna, która powstała, aby promować nasz kraj jako nowoczesny, atrakcyjny pod względem kulturowym, z wysokimi standardami usług i korzystnymi cenami, a także bogaty w walory środowiska naturalnego. Co roku POT nagradza osoby, które w szczególny sposób swoją pracą i postawą wzmacniają pozytywny wizerunek Polski za granicą. W tym roku Złote Logo Polska zostało przyznane przez prezesa POT wybitnym postaciom ze świata kultury, polityki i sportu. Wśród laureatów znaleźli się między innymi: Elżbieta Bieńkowska, Urszula Dudziak, Ewa Minge, Natalia Partyka i Andrzej Seweryn. Gala wręczenia odbyła się w Teatrze Stanisławowskim w Łazienkach.

Uroczystość otworzyła Katarzyna Sobierajska, podsekretarz stanu w Ministerstwie Sportu i Turystyki, a poprowadzili: Jolanta Grus, dyrektor Biura Komunikacji w POT, i Paweł Sztompke, dziennikarz radiowy. / How to encourage tourists to visit Poland and get Poles to appreciate their own tourist attractions? The Polish Tourist Organisation has managed to do just this for years. The PTO was established to promote our country as a modern state with cultural appeal, offering world-class services, attractive prices and a beautiful natrue. Every year, the PTO distinguishes individuals whose efforts and attitudes reinforce the positive image of Poland abroad. This year, the PTO President presented the Golden Poland Logo awards to outstanding figures from the world of culture, politics and sport, including Elżbieta Bieńkowska, Urszula Dudziak, Ewa Minge, Natalia Partyka and Andrzej Seweryn. The keynote speech at the awards ceremony was given by Katarzyna Sobierajska, Undersecretary of State at the Ministry of Sport and Tourism, and the event was hosted by PTO Communications Director Jolanta Grus and radio journalist Paweł Sztompke.

© M.P. POT

ubilat.

TEKSTY/BY:

70

070_KA_02_Salon12345.indd 70

13-01-18 14:16

1. Urszula Dudziak, Rafał Szmytke, prezes POT / Urszula Dudziak, Rafał Szmytke, PTO President 2. Katarzyna Sobierajska, podsekretarz stanu w Ministerstwie Sportu i Turystyki, Andrzej Malinowski, prezydent Pracodawców Rzeczypospolitej Polskiej / Katarzyna Sobierajska, Undersecretary of State at Ministry of Sport and Tourism, Andrzej Malinowski, President of Employers of Poland 3. Lora Szafran z zespołem / Lora Szafran and band 4. Jolanta Grus, dyrektor Biura Komunikacji POT, Magdalena Malicka, prezes Wydawnictwa G+J Polska / Jolanta Grus, PTO Communications Director, Magdalena Malicka, President of Wydawnictwo G+J Polska

3 6

5. Ewa Minge i Krzysztof Przybył, prezes Fundacji Polskiego Godła Promocyjnego „Teraz Polska” / Ewa Minge and Krzysztof Przybył, President of the Polish Promotional Programme Foundation “Teraz Polska”

7

6. Jolanta Grus, Paweł Sztompke 7. Dorota Soszyńska, współwłaścicielka Oceanic SA, Rafał Szmytke / Dorota Soszyńska, co-owner of Oceanic SA, Rafał Szmytke 8. Rafał Szmytke, Andrzej Seweryn 9. Jolanta Kubik, twórczyni hasła promocyjnego „Polska.

Move Your Imagination”, Maja Włoszczowska, zawodniczka kolarstwa górskiego, Natalia Partyka, tenisistka stołowa, trzykrotna mistrzyni paraolimpijska, Urszula Dudziak / Jolanta Kubik, the author of the promo tagline “Polska.

Move Your Imagination”, Maja Włoszczowska, mountain biker, Natalia Partyka, table tennis player, triple paralympic champion, Urszula Dudziak 10. Agnieszka Franus, zastępczyni redaktor naczelnej, i Martyna Wojciechowska, redaktor naczelna Kalejdoskopu, Rafał Szmytke, Agata Materkowska, wydawca Kalejdoskopu / Agnieszka Franus, deputy editor-in-chief and Martyna Wojciechowska, editor-in-chief of Kaleidoscope, Rafał Szmytke, Agata Materkowska, Kaleidoscope publisher

9

11. Kajetan D’Obyrn, prezes Kopalni Soli Wieliczka SA, Rafał Szmytke / Kajetan D’Obyrn, President of Kopalnia Soli Wieliczka SA, Rafał Szmytke 12. Odznaka Złote Logo Polska / Golden Poland Logo Award

11

12

© M.P. POT

10

71

070_KA_02_Salon12345.indd 71

13-01-18 15:57

salon

Events

Teksty/By:

Dorota Bielska

Po lewej: Zaskoczony sukcesem Ben Affleck i Halle Berry.

Left: Halle Berry and Ben Affleck surprised with the success of his film.

Najlepsza aktorka w miniserialu lub filmie telewizyjnym: Julianne Moore. Najlepszą piosenkę: Skyfall, zaśpiewała Adele.

Best Actress in a Miniseries or Television Film went to Julianne Moore. Adele won the Best Song award for Skyfall.

Udana operacja Argo Argo’s twofold success

W tym roku ceremonia rozdania Złotych Globów była niespodzianką nawet dla samych laureatów. Przewidywano, że pulę nagród zgarnie Lincoln Stevena Spielberga, tymczasem na scenę aż dwa razy wychodził Ben Affleck, jako najlepszy reżyser, a potem w towarzystwie producentów jego Operacji Argo, która otrzymała statuetkę dla najlepszego dramatu. Publiczność poznała też agenta CIA Tony’ego Mendeza, prawdziwego bohatera historii opowiedzianej w tym filmie. Owacją przywitano byłego prezydenta Billa Clintona, który przedstawił film Spielberga o swoim wielkim poprzedniku. Galę poprowadziły aktorki Tina Fey i Amy Poehler. / This year, the Golden Globe Awards Ceremony was full of surprises even for the winner. Everyone expected Steven Spielberg’s Lincoln to scoop out most awards, whereas it was Ben Affleck who appeared twice on the stage – first as the best director, and later teamed up with Argo’s producers which won in the best picture category. The audience met real CIA agent Tony Mendez, the real-life hero of the drama presented in the movie. Former president Bill Clinton who introduced Spielberg’s feature about his great predecessor got an ovation. The gala was hosted by comediennes Tina Fey and Amy Poehler.

Jodie Foster – nagrodzona za całokształt twórczości.

Jodie Foster received the Lifetime Achievement award.

Publiczność zastanawiała się, do kogo teraz trafią Oscary.

The audience was wondering who the Academy Awards will go to.

Najlepszy film nieanglojęzyczny: Miłość Michaela Haneke.

The award for Best Foreign film went to Michael Haneke’s Amour.

stain.

-Lewis i Jessica Cha dramacie: Daniel Day Chastain.

Najlepsi aktorzy w sica Jes and wis -Le : Daniel Day Best Actors in a Drama

070_KA_02_Salon12345.indd 72

Nędznikom przyznano nagrody w trzech kategoriach: najlepsza komedia lub musical oraz dla Anne Hathaway (za drugoplanową rolę kobiecą) i Hugh Jackmana (najlepszego aktora w kategorii komedia i musical).

Les Misérables : were awarded in three categories: Best Comedy/Musical and Best Supporting Actress (Anne Hathaway) and Best Actor in a Comedy/Musical (Hugh Jackman).

© CORBIS, FPM, EAST NEWS

Najlepszy scenariusz: Quentin Tarantino – Django.

Best Screenplay award went to Quentin Tarantino for Django.

13-01-18 14:16

L U T Y

/

F E B R U A R Y

2 0 1 3

MAGAZYN POKŁADOWY POLSKICH LINII LOTNICZYCH LOT

L infoT LOT POLISH AIRLINES IN-FLIGHT MAGAZINE

SPIS TREŚCI Contents POŁĄCZENIA MIĘDZYNARODOWE

74

INTERNATIONAL FLIGHTS

NASZA FLOTA

76

OUR FLEET

MILES & MORE

78

MILES & MORE PROGRAMME

LOT NEWS

82

LOT NEWS

BAGAŻ

86

YOUR LUGGAGE

DEKLARACJE CELNE DO KANADY DEKLARACJE CELNE I WIZOWE DO USA MUZYKA I FILMY NA POKŁADZIE

88 90 94

MUSIC AND MOVIES ON BOARD

CALL CENTER: 801 703 703 (POLSKI, ANGIELSKI);

073_KA_02_LOTinfo_01kor.indd 73

+48 22 577 99 52 (WSZYSTKIE KRAJE)

13-01-18 11:02

POŁĄCZENIA MIĘDZYNARODOWE

International Flights

Helsinki Stockholm

St Petersburg Tallinn Riga

Edinburgh

Dublin

Szczecin Hamburg Amsterdam Hannover

Manchester Birmingham London

Brussels

Berlin

Düsseldorf Frankfurt Luxemburg

Vilnius

Kraków

Minsk Lviv

Prague

Stuttgart Munich Linz Salzburg Basel Innsbruck Zurich Klagenfurt Geneva Ljubljana Venice Milan Bologna Marseille Nice

Lyon

Toulouse

Gdańsk WARSZAWA Bydgoszcz Wrocław Katowice Rzeszów Poznań

Paris

Bilbao

Moscow

Copenhagen

Kiev Vienna

Donetsk

Graz Budapest

Odessa Bucharest Tbilisi Sofia

Barcelona Istanbul

Madrid Lisbon

Malta

Larnaca

Tel Aviv Cairo

74

LOT Info

073_KA_02_LOTinfo_01kor.indd 74

13-01-18 11:02

St Petersburg Boston

– POŁĄCZENIA ROZKŁADOWE PLL LOT/SCHEDULED LOT FLIGHTS – POŁĄCZENIA CODE SHARE/CODE SHARE FLIGHTS

Edmonton Calgary Winnipeg

Vancouver Seattle

Montreal Toronto Ottawa Portland Detroit Chicago Boston Pittsburgh Cincinnati New York Philadelphia Washington

Minneapolis

San Francisco

Denver Las Vegas

Los Angeles San Diego

Phoenix Houston

Atlanta Charlotte Tampa

Orlando

Beijing

Singapore

LOT Info

073_KA_02_LOTinfo_01kor.indd 75

75

13-01-18 11:02

NASZA FLOTA

Our Fleet SAMOLOTY DŁUGODYSTANSOWE

BOE IN G 787

B O E IN G 7 6 7 - 3 0 0 *

dreamliner

!

W NE

liczba sztuk|number długość|length rozpiętość|wing span pr. przelotowa|cruising speed zasięg|range liczba miejsc BC/PEC/EC|capacity

2 56,72 m 60,13 m 875 km/h 12000 km** 18/21/213

liczba sztuk|number długość|length rozpiętość|wing span pr. przelotowa|cruising speed zasięg|range liczba miejsc BC/EC|capacity

3 54,94 m 47,57 m 870 km/h 9200 km** 18/229|18/219 12/246

SAMOLOTY ŚREDNIO- I KRÓTKODYSTANSOWE

EMBRA E R 195

5 38,65 m 28,72 m 870 km/h 2600 km** 112

EMBRA E R 170

liczba sztuk|number długość|length rozpiętość|wing span pr. przelotowa|cruising speed zasięg|range liczba miejsc|capacity

3 36,40 m 28,90 m 795 km/h 3500 km** 147 lub 162

E M B RAE R 1 7 5

10 29,90 m 26 m 870 km/h 2480 km** 70

ALE NI A ATR -42***

liczba sztuk|number długość|length rozpiętość|wing span pr. przelotowa|cruising speed zasięg|range liczba miejsc|capacity

liczba sztuk|number długość|length rozpiętość|wing span pr. przelotowa|cruising speed zasięg|range liczba miejsc|capacity

2 22,67 m 24,57 m 532 km/h 830 km** 46/48

liczba sztuk|number długość|length rozpiętość|wing span pr. przelotowa|cruising speed zasięg|range liczba miejsc|capacity

12 31,68 m 26 m 870 km/h 2360 km** 82

B O M B AR D IE R D H C - 8 Q 4 0 0 Next Gen. Max.***

liczba sztuk|number długość|length rozpiętość|wing span pr. przelotowa|cruising speed zasięg|range liczba miejsc|capacity

7 32,83 m 28,42 m 666 km/h 2500 km** 78

* w tym egzemplarz samolotu certyfikowany przez ULC do wykonywania rejsów w konfiguracji medycznej – MEDEVAC / * including the aircraft certified by the CAO to serve as a MEDEVAC plane ** dla kompletu pasażerów / ** for the full of passengers ***Samoloty Eurolotu wykonujące rejsy krajowe i regionalne dla PLL LOT / ***Eurolot aircraft operating domestic and regional flights for PLL LOT.

76

RYS. MICHAŁ PETRYKOWSKI

liczba sztuk|number długość|length rozpiętość|wing span pr. przelotowa|cruising speed zasięg|range liczba miejsc|capacity

B O E IN G 7 3 7 - 4 0 0

LOT Info

073_KA_02_LOTinfo_01kor.indd 76

13-01-18 11:03

113_

LOT Info

073_KA_02_LOTinfo_01kor.indd 113_LOTinfo_GRUDZIEN_2012_01.indd 77 123

123 77

13-01-18 12-11-16 11:03 19:11

78

LOT Info

073_KA_02_LOTinfo_01kor.indd 78

13-01-18 11:03

LOT Info

073_KA_02_LOTinfo_01kor.indd 79

79

13-01-18 11:04

© ??????????

80

LOT Info

073_KA_02_LOTinfo_01kor.indd 80

13-01-18 11:04

The oldest

restaurant

in

Warsaw

Ta s t e the best polish cuisine

Personal invitation from

U Fukiera, Warszawa, Rynek Starego Miasta 27, tel. 022 831 10 13, tel./fax 022 831 58 08 www.ufukiera.pl LOT Info

073_KA_02_LOTinfo_01kor.indd 81

81

13-01-18 11:05

LOT NEWS

Lot News

Nowe promocje w LOT New promotions at LOT

The new LOT Polish Airlines ticket deals premiered in mid-January.

LOT passengers can now fly cheaply from Warsaw to many cities or embark on a long-haul flight with LOT at a very attractive price tag. The NEW FIRST MINUTE tarriff is addressed to travellers who plan their journey in advance and may benefit from the most economic deals.

The new fares are applicable to flights from early April until the end of the year and will replace the FIRST MINUTE tariff to be withdrawn at the end of March.

The main advantages of new fares include greater flexibility and availability – the NEW FIRST MINUTE may be combined with other tariffs, what does not make the traveller dependent on applicability of a given tariff to return trip. Moreover, the NEW FIRST MINUTE is not limited to „point to point” connections, but includes connecting flights, too.

Those who plan their trips at least three months in advance will benefit mpst from the new fare.

At the beginning, destinations covered by new promotion fares include London, Copenhagen, Riga, Berlin, Dusseldorf, and Vienna and new connections will be added in the future. Tickets to European cities are available at lot.com from PLN 459 for return trip. Among the more exotic destinations available win the NEW FIRST MINUTE fare until end of March include Beijing for only PLN 2,019.

Tickets in the new tariff can be purchased at lot.com, LOT sales offices, at agents’ and via the carrier’s Call Centre.

But LOT doesn’t stop here. In February, the Polish carrier will present a new version of CRAZY WEDNESAY promotion fares offering up to 50% off the lowest tariff, which are very popular among passengers. The expanded “Crazy Wednesday” concept covers transfer connections between foreign markets via Warsaw. ☐

© SHUT TERSTOCK

W połowie stycznia ruszyła nowa oferta na rejsy Polskich Linii Lotniczych LOT, dzięki której pasażerowie LOT-u mogą polecieć nie tylko z Warszawy do wielu miast, również w ramach dalekodystansowych rejsów polskiego przewoźnika, po naprawdę okazyjnych cenach.

NOWE FIRST MINUTE jest propozycją skierowaną do osób, które planują swoje podróże z wyprzedzeniem i dzięki temu mogą skorzystać z najniższej ceny.

Oferta obejmuje loty od początku kwietnia nawet do końca roku i w założeniu ma zastąpić wycofywaną z końcem marca taryfę FIRST MINUTE. Przewagą nowej oferty jest jej zdecydowanie większa elastyczność i dostępność – NOWE FIRST MINUTE daje możliwość łączenia jej z innymi taryfami, dzięki czemu nie jesteśmy uzależnieni od dostępności tej taryfy w obie strony. Dodatkowo NOWE FIRST MINUTE nie ogranicza się wyłącznie do rejsów „point to point”, a umożliwia także doloty.

Najbardziej zyskają na niej osoby, które planują swoje podróże z co najmniej trzymiesięcznym wyprzedzeniem.

Wśród miast objętych promocyjną taryfą na początek znalazły się m.in.

Londyn, Kopenhaga, Ryga, Berlin, Düsseldorf czy Wiedeń, a oferta będzie z czasem rozszerzana. Bilet do europejskich miast można kupić na stronie lot.com już od 459 zł w obie strony. Z bardziej egzotycznych kierunków pasażerowie mogą do końca marca polecieć w ramach nowej odsłony FIRST MINUTE do Pekinu za zaledwie 2019 zł.

Bilety w nowej taryfie będą dostępne na stronie lot.com, w biurach sprzedaży LOT-u, u agentów i poprzez Call Center przewoźnika.

LOT na tym nie poprzestaje. W lutym polski przewoźnik szykuje nową odsłonę popularnej wśród pasażerów oferty promocyjnej SZALONA ŚRODA, która daje możliwość zakupu biletów z nawet 50-procentową zniżką od najniższej taryfy. Rozszerzenie koncepcji Szalonej Środy obejmie połączenia transferowe pomiędzy rynkami zagranicznymi przez Warszawę. ☐

82

LOT Info

073_KA_02_LOTinfo_01kor.indd 82

13-01-18 11:05

LOT Info

073_KA_02_LOTinfo_01kor.indd 83

83

13-01-18 11:05

lot news

Lot News

Drugi Dreamliner we flocie LOT-u The second LOT Dreamliner

LOT Polish Airlines second Dreamliner (Registration Number SP- LRB) joined the fleet of the Polish carrier at the end of 2012. The aircraft arrived straight from Paine Field airport near Seattle, not far from the Everett facility where the Boeing 787 Dreamliner is assembled. The first commissioned Dreamliner was delivered to LOT last November.

By March 2013 the fleet will boast five Dreamliner aircraft. ☐

BEZPIECZEństwo

84

safety

NIE PALIMY Uprzejmie przypominamy, że w czasie trwania wszystkich rejsów PLL LOT obowiązuje bezwzględny zakaz palenia (dotyczy też papierosów elektronicznych) oraz picia alkoholu wniesionego na pokład lub kupionego w sklepie pokładowym Duty Free.

NIE telefonujemy Podczas całego lotu obowiązuje bezwzględny zakaz używania wszelkich przenośnych urządzeń elektronicznych emitujących sygnały radiowe. Mogą one zakłócać pracę komputerów pokładowych. Ich zasilanie – jeśli znajdują się w zasięgu pasażera lub w jego bagażu rejestrowanym i podręcznym – musi być bezwzględnie wyłączone przez cały czas przebywania na pokładzie. Pasażerowie mogą natomiast korzystać z urządzeń elektronicznych nieemitujących sygnałów radiowych, a więc: przenośnych komputerów, gier elektronicznych, odtwarzaczy i kamer wideo, ale tylko wtedy, gdy wyłączony jest napis „Zapiąć pasy”. Na pokładach samolotów można korzystać z telefonów komórkowych wyłącznie przed startem, do chwili zamknięcia drzwi samolotu, i w przypadkach dłuższego oczekiwania na start po każdorazowej decyzji kapitana ogłoszonej pasażerom. Po wylądowaniu wolno używać komórek dopiero po wyłączeniu silników. Natomiast w przypadku wydłużonego kołowania samolotu na stanowisko postojowe można telefonować wyłącznie po decyzji kapitana ogłoszonej każdorazowo pasażerom.

NO SMOKING We kindly remind you that smoking is strictly forbidden (including e-cigarettes) on all flights of the PolishAirlines LOT. You are also requested to refrain from drinking alcohol on our planes, either brought along on board or purchased in the duty free shop.

NO CALLING During the whole flight it is strictly forbidden to use any portable electronic devices emitting radio signals as they might interfere with the onboard computers.

If those electronic devices are within the reach of a passenger or in his registered and hand luggage – their power supply must be absolutely turned off during the whole flight. Passengers may use the electronic devices which do not emit radio signals, such as personal computers, electronic games, CD players and video cameras, but only when “fasten seatbelts” the signal is switched off. Passengers may use their mobile phones onboard only before take-off, until the plane door is closed, and in cases of prolonged waiting for take-off, each time the captain has announced his decision to passengers. After landing mobile phones may be used only after the engines have been switched off. In case of a prolonged journey to the parking lot, the using of mobile phones is permitted only after the captain has announced his decision to the passengers.

PŁYNY W BAGAŻU PODRĘCZNYM

LIQUIDS IN YOUR HAND LUGGAGE

Od 6 listopada 2006 r. w krajach Unii Europejskiej obowiązują nowe przepisy dotyczące odprawy pasażerów podróżujących w dowolnym kierunku z lotnisk UE oraz Norwegii, Islandii i Szwajcarii. W związku z zagrożeniem płynnymi materiałami wybuchowymi ograniczają one ilości płynów, jakie podróżni mogą wnosić na pokład samolotu. W wyznaczonych punktach każdy pasażer i jego bagaż podręczny zostają poddani kontroli. Chodzi o sprawdzenie, czy podróżny nie wnosi na pokład samolotu niedozwolonych cieczy. Szczegółowe informacje na temat wymienionych ograniczeń na stronie www.lot.com.

© Tomasz Zawadzki/PLL LOT S.A.

Drugi Dreamliner Polskich Linii Lotniczych LOT o numerach rejestracyjnych SP-LRB dołączył do floty polskiego przewoźnika pod koniec roku 2012. Samolot przyleciał bezpośrednio z lotniska Paine Field pod Seattle, tuż obok fabryki Everett, w której powstają Boeingi 787 Dreamliner. W listopadzie tego roku LOT otrzymał pierwszego z zamówionych Dreamlinerów. Do marca 2013 r. flota polskiego przewoźnika będzie liczyła pięć samolotów tego typu. ☐

Since 6 November 2006 in the European Union countries new regulations have been in force regarding the check-in of passengers travelling in any direction from EU airports as well as from Norway, Iceland and Switzerland. In connection with the risk of liquid explosives, they limit the amount of liquid which can be taken on board of the aircraft. At set points, each passenger and his or her hand luggage, undergo control. It must be checked whether the traveler does not take prohibited fluids on board of the aircraft. Detailed Information regarding the abovementioned limitations is available at www.lot.com

LOT Info

073_KA_02_LOTinfo_01kor.indd 84

13-01-18 11:05

We make our members feel like VIPs wherever they are in the world.

With my Gold Status I feel like one too, from being the first to check in, to being the first to take my seat on the plane.

I’ve earned it.

Fiona Foxon – Global Brand Ambassador to the Quintessentially Group, and Star Alliance Gold Status.

staralliance.com

Discover the Gold Status feeling

073_KA_02_LOTinfo_01kor.indd 85

LOT Info

85

13-01-18 11:06

bagaż

Your Luggage

Bagaż rejestrowany przewożony w luku bagażowym CHECKED LUGGAGE ALLOWANCES

BAGAŻ PODRĘCZNY PRZEWOŻONY NA POKŁADZIE SAMOLOTU Carry- on luggage allowances

BAGAŻ DLA DZIECI DO LAT DWÓCH LUGGAGE ALOWANCES FOR CHILDREN UP T0 2 YEARS OF AGE

Dla biletów wystawionych przed 1 maja 2012 r. obowiązuje system wagowy, tzw. Weight Concept, który dotyczy rejsów operowanych przez PLL LOT na trasach europejskich oraz na Bliski Wschód: • klasa biznes – 30 kg bagażu, • klasa ekonomiczna – 20 kg bagażu.

Bagaże przekraczające powyższe limity podlegają dodatkowej opłacie. Aktualne opłaty za nadbagaż dostępne są na stronie internetowej lot.com Na trasach transatlantyckich obowiązuje system sztukowy, zgodnie z którym pasażerowie mogą przewieźć bezpłatnie w: • klasie biznes – 2 sztuki bagażu o wadze nie większej niż 32 kg każda, mierzące maksymalnie 158 cm, • w klasie ekonomicznej – 1 sztukę bagażu o wadze 23 kg i maksymalnym wymiarze 158 cm.

Druga sztuka bagażu o wadze do 23 kg i maksymalnym wymiarze 158 cm podlega zryczałtowanej opłacie (stawki na stronie internetowej lot.com).

Dla biletów wystawionych po 1 maja 2012 r. obowiązuje system sztukowy, tzw. Piece Concept, który dotyczy wszystkich rejsów operowanych przez PLL LOT: • Elite Club/klasa biznes na trasach długodystansowych (USA, Kanada, Chiny) – 3 sztuki o wadze nie większej niż 32 kg każda, mierzące maksymalnie 158 cm, • klasa biznes na trasach krótkiego zasięgu (Polska, Europa, Bliski Wschód) – 2 sztuki, każda do 32 kg o wymiarze do 158 cm, • klasa ekonomiczna – 1 sztuka o wadze do 23 kg i maksymalnym wymiarze 158 cm.

Dodatkowo na trasach dalekodystansowych wprowadzona została klasa Premium Club, w której dopuszczalne są 2 sztuki bagażu rejestrowanego, każda do 23 kg o wymiarze 158 cm.

Tickets issued before 1 May 2012 are subject to the Weight Concept applicable to flights operated by LOT Polish Airlines on European routes and flights to the Middle East: • Business class – 30 kg of luggage, • Economy class – 20 kg of luggage.

Luggage exceeding the above allowances is subject to an extra fee. The current fees for excess luggage are available at the lot.com website.

The Piece Concept applies to transatlantic flights, i.e. passengers are entitled to take free of charge: • in Business class – 2 pieces of luggage each weighing up to 32 kg and having a maximum size of up to 158 cm, • in Economy class – 1 piece of luggage weighting up to 23 kg and having a maximum size of up to 158 cm.

A second piece of luggage weighing up to 23 kg and having a maximum size of up to 158 cm is subject to an extra fee (see rates at lot.com).

Tickets issued after 1 May 2012 are subject to the Piece Concept applicable to all flights operated by LOT Polish Airlines: • Elite Club/Business class on long-haul flights (US, Canada, China) – 3 pieces of luggage each weighing up to 32 kg each and having a maximum size of up to 158 cm.

• Business class on short flights (Poland, Europe, Middle East) – 2 pieces of luggage each weighing up to 32 kg and having a maximum size of up to 158 cm.

• Economy class – 1 piece of luggage weighting up to 23 kg and having a maximum size of up to 158 cm.

In Premium Club class introduced on long-haul flights: 2 pieces of checked luggage each weighing up to 23 kg and having a maximum size of up to 158 cm.

Niezależnie od limitu bagażu rejestrowanego i terminu zakupu biletu pasażer jest uprawniony do bezpłatnego przewozu bagażu podręcznego: • Elite Club/klasa biznes – 2 sztuki o łącznej wadze do 18 kg (maksymalna waga jednej sztuki 9 kg), • klasa ekonomiczna – 1 szuka do 8 kg, • klasa Premium Club – 2 sztuki o łącznej wadze do 12 kg (maksymalna waga jednej sztuki 8 kg).

Suma wymiarów każdej sztuki bagażu podręcznego (długości, szerokości i wysokości) nie może przekraczać 118 cm (55x40x23)* Dodatkowo, w ramach bagażu podręcznego mogą być przewożone: • mała torebka damska lub • laptop lub • mały aparat fotograficzny lub • mała kamera lub • para kul ortopedycznych lub • dla podróżujących z dziećmi – pokarm i składany wózek lub spacerówka dla dziecka.

Apart from the above limits regarding checked-in luggage and regardless of the date on which the ticket was purchased, passengers are entitled to take on board free of charge: • Elite Club/Business class – 2 pieces of luggage weighing up to 18 kg (maximum weight of one piece of luggage is 9 kg) • Economy class – 1 piece of luggage weighing up to 8 kg, • Premium Club – 2 pieces of luggage weighing up to 12 kg (maximum weight of one piece of luggage is 8 kg) The dimensions (total length, width and height) of each piece of carry-on luggage may not exceed 118 cm (55 + 40 + 23)* Passengers may additionally carry the following items as hand luggage: • a small woman’s handbag or • a laptop or • a small camera or • or small video camera or • a pair of crutches or • for passengers travelling with children • baby food and/or a fold up collapsible pusher (stroller)

Dzieci do lat 2 niezajmujące oddzielnego miejsca w kabinie mają prawo do bezpłatnego przewozu: 1 sztuki bagażu do 23 kg o maksymalnym wymiarze do 158 cm oraz składanego wózka dziecięcego lub torby-kosza do przewozu niemowląt lub fotelika samochodowego przewożonych w luku bagażowym** Children up to 2 years of age not occupying a separate seat are entitled to take on board free of charge: 1 piece of luggage weighting up to 23 kg with a maximum size of up to 158 cm, and a fold up collapsible pusher (stroller), or a baby basket or a car seat carried in the hold. **

* Informacje zamieszczone w magazynie są aktualne na dzień oddania magazynu do druku. Aktualna oferta i wysokość opłat za przewóz dodatkowego bagażu dostępne są w biurach sprzedaży, Call Center bądź na stronie internetowej lot.com / * The information published in the magazine is valid as at the date the magazine goes to print and it does not constitute a commercial offer within the meaning of the Civil Code. In order to confirm the validity of this information please consult LOT Polish Airlines sales assistants at sales offices, contact the Call Centre or visit the website: lot.com. ** Na niektórych połączeniach obsługiwanych małymi samolotami mogą obowiązywać dodatkowe restrykcje odnośnie wielkości bagażu podręcznego. / ** Additional carry-on luggage restrictions may apply for certain flights operated by small aircraft. *** Torba-kosz do przewozu niemowląt lub fotelik samochodowy mogą być zabierane na pokład w miarę wolnego miejsca. / *** A baby basket or a car seat can be taken on board, if space is available. **** Z rynku polskiego obowiązuje dodatkowa opłata serwisowa. / **** An extra charge applies to outbound flights from Poland.

86

LOT Info

073_KA_02_LOTinfo_01kor.indd 86

13-01-18 11:09

LOT Info

073_KA_02_LOTinfo_01kor.indd 87

87

13-01-18 11:10

LOT DO KANADY

Flights to Canada

Deklaracje celne do Kanady POUCZENIE DEKLARACJI Wszyscy podróżni muszą podać swoje dane w Deklaracji Agencji Kanadyjskiej Służby Granicznej (CBSA). Na jednej karcie można umieścić dane najwyżej czterech osób mieszkających pod tym samym adresem. Każdy podróżujący ponosi odpowiedzialność za swoją deklarację. Zgodnie z przepisami prawa niewskazanie w deklaracji towarów, waluty i/lub środków pieniężnych wwożonych na teren Kanady może spowodować ich konfiskatę, nałożenie kar pieniężnych i/lub podlegać ściganiu karnemu.

Informacje podane w deklaracji będą sprawdzane przez CBSA i mogą być udostępniane innym departamentom rządowym w celu egzekwowania prawa kanadyjskiego. Więcej informacji w bazie danych Info Source (nr ref.

TABELA ZWOLNIEŃ OD CŁA DOTYCZĄCA ALKOHOLU I TYTONIU

W czasie rejsu do Kanady otrzymają Państwo od stewardesy Deklarację celną.

Prosimy o jej czytelne (drukowanym pismem), dokładne i zgodne z prawdą wypełnienie.

Zgodność podanych informacji należy poświadczyć podpisem.

88

1,5 l wina lub 1,14 l wyrobów spirytusowych, lub 24 puszki albo butelki piwa o pojemności 355 ml (razem 8,5 l). (Przysługuje tylko osobom, które są pełnoletnie w prowincji, do której towar jest wwożony). 200 papierosów, 200 skrętek tytoniowych, 50 cygar lub cygaretek oraz 200 g tytoniu przetworzonego (może obowiązywać specjalne cło).

CBSA PPU 018) w bibliotece publicznej lub na stronie http://infosource.gc.ca.

CZĘŚĆ B – OSOBY ODWIEDZAJĄCE KANADĘ Każda osoba odwiedzająca Kanadę może wwieźć bez opłat celnych: prezenty (z wyjątkiem alkoholu i tytoniu) o wartości nie większej niż 60 dol. kanad. każdy; 1,5 l wina lub 1,14 l wyrobów spirytusowych, lub 24 puszki/ butelki piwa o pojemności 355 ml (razem 8,5 l); 200 papierosów, 200 skrętek tytoniowych, 50 cygar lub cygaretek oraz 200 g tytoniu przetworzonego.

CZĘŚĆ C – REZYDENCI KANADYJSCY Każdemu rezydentowi kanadyjskiemu powracającemu do Kanady przysługuje jedno z następujących zwolnień od cła, w zależności od długości czasu pobytu poza Kanadą (co obejmuje wszystkie towary i/lub prezenty zakupione lub otrzymane za granicą): 24 godziny: 50 dol. kanad. Zwolnieniu nie podlega towar, którego wartość przekracza 50 dol. Alkohol i tytoń podlegają ocleniu.

48 godzin: 400 dol. kanad. Obejmuje alkohol i tytoń. (patrz tabela obok) 7 dni: 750 dol. kanad. Obejmuje alkohol i tytoń. (patrz tabela obok)

LOT Info

073_KA_02_LOTinfo_01kor.indd 88

13-01-18 11:10

LOT Info

073_KA_02_LOTinfo_01kor.indd 89

89

13-01-18 11:11

LOT DO USA

Flights to the USA

Deklaracje celne i wizowe do USA OPRÓCZ DEKLARACJI CELNEJ DOSTANĄ PAŃSTWO RÓWNIEŻ DEKLARACJĘ WIZOWĄ I-94.

Prosimy o dokładne i zgodne z prawdą jej wypełnienie. Każdy pasażer niebędący obywatelem USA zobowiązany jest do wypełnienia pierwszej strony tej deklaracji. Nie wypełniają jej jedynie osoby na stałe mieszkające w USA, legitymujące się paszportem kraju objętego ruchem bezwizowym z USA, posiadające zieloną kartę lub wizę imigracyjną. Przed przystąpieniem do wypełniania deklaracji prosimy o dokładne zapoznanie się z instrukcją zamieszczoną poniżej. Wszelkich informacji i pomocy udzieli Państwu personel pokładowy. Po wypełnieniu obydwie deklaracje wraz z paszportem należy przedstawić w trakcie kontroli paszportowej i celnej.

WYJAŚNIENIA DODATKOWE Wszystkie osoby mogą być poddane przesłuchaniu i rewizji (także ich mienie). Nielegalny przywóz substancji zastrzeżonych (narkotyków, chemikaliów, leków dostępnych tylko na receptę, a bez dołączonej recepty itd.), bez względu na liczbę, stanowi pogwałcenie prawa Stanów Zjednoczonych.

Z wszelkimi pytaniami dotyczącymi przedmiotów podlegających zgłoszeniu lub ocleniu należy zwracać się do pracowników Służby Celnej.

90

PRODUKTY ROLNE I ZWIERZĘCE Chcąc zapobiec przenikaniu niebezpiecznych szkodników i zakazanych zwierząt, ogranicza się przywóz następujących artykułów: owoców, warzyw, roślin, produktów roślinnych, gleby, mięsa, przetworów mięsnych, ptaków, ślimaków oraz innych żywych zwierząt lub produktów zwierzęcych.

Podróżny, który nie zgłosi wszystkich tego rodzaju artykułów celnikowi lub inspektorowi rolniczemu, podlega karze, a artykuły mogą ulec konfiskacie.

WALUTA I ŚRODKI PIENIĘŻNE Przewóz waluty lub środków pieniężnych jest legalny bez względu na sumę.

Jednakże podróżny, który wywozi ze Stanów Zjednoczonych lub wwozi tam więcej niż 10 tys. dol. (w walucie USA albo jej równowartość w walucie obcej, lub łącznie) w postaci monet, banknotów, czeków podróżnych lub papierów wartościowych na okaziciela, takich jak przekazy pieniężne, czeki osobiste lub bankowe, akcje lub obligacje, jest prawnie zobowiązany do zgłoszenia tej sumy na

INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA FORMULARZA WIZOWEGO (RUBRYKI)

1. Nazwisko 2. Imię 3. Data urodzenia: dzień/miesiąc/rok 4. Kraj obywatelstwa 5. Płeć (męska – M, żeńska – F) 6. Data wydania paszportu: dzień/miesiąc/rok 7. Data ważności paszportu: dzień/miesiąc/rok 8. Seria i numer paszportu 9. Numer lotu 10. Kraj zamieszkania 11. Miejsce rozpoczęcia międzynarodowej podróży lotniczej (np. Kraków, Warszawa) 12. Miejsce wydania wizy, np. Kraków 13. Data wydania wizy: dzień/miesiąc/rok 14. Adres w USA: numer domu, ulica 15. Adres w USA: miejscowość i stan 16. Numer telefonu w USA, pod którym można Pana/Panią zastać 17. Adres e-mail 18. Nazwisko 19. Imię 20. Data urodzenia: dzień /miesiąc/rok 21. Kraj obywatelstwa (np. Polska)

LOT Info

073_KA_02_LOTinfo_01kor.indd 90

13-01-18 11:13

LOT Info

073_KA_02_LOTinfo_01kor.indd 91

91

13-01-18 11:13

LOT DO USA

Flights to the USA

Otrzymaną od stewardesy Deklarację celną prosimy wypełnić czytelnie (pismem drukowanym) długopisem lub wiecznym piórem.

Zgodność podanych informacji z prawdą należy poświadczyć własnoręcznym podpisem.

kwestionariuszu Służby Celnej USA nr 4790.

Podróżny musi wypełnić taki kwestionariusz nawet wtedy, gdy walutę lub środki pieniężne przewozi dla niego inna osoba. Niewypełnienie wymaganego kwestionariusza lub podanie niepełnej sumy przewożonych środków pieniężnych może spowodować konfiskatę całej waluty i wszystkich papierów wartościowych oraz kary administracyjne i/lub dochodzenie kryminalne.

92

TOWARY Podróżni niebędący stałymi mieszkańcami USA muszą zgłosić w punkcie 15. łączną wartość wszystkich przedmiotów przeznaczonych dla innych osób oraz wszystkich towarów przeznaczonych na sprzedaż lub pozostawienie w Stanach Zjednoczonych.

Przedmioty te obejmują wszystkie prezenty, towary handlowe lub próbki (wyjątek: przedmioty użytku osobistego, takie jak ubranie, biżuteria osobista, sprzęt fotograficzny, bagaż itp. nie podlegają ocleniu).

Stali mieszkańcy USA muszą zgłosić w punkcie 15. łączną wartość wszystkich przedmiotów nabytych za granicą, włącznie z towarami handlowymi i próbkami (niezależnie od tego, czy są to towary nowe, czy używane, obłożone cłem lub nie, nabyte w drodze kupna, otrzymane w prezencie lub nabyte w inny sposób). Dotyczy to również przedmiotów kupionych w sklepach wolnocłowych w USA i za granicą, które znajdują się w posiadaniu pasażera w momencie wjazdu do Stanów Zjednoczonych.

Przedmioty nabyte w trakcie tej podróży w drodze wysyłki z innych krajów (z wyjątkiem przedmiotów nabytych na terytorium posiadłości zamorskich Stanów Zjednoczonych i w krajach basenu Morza Karaibskiego) podlegają ocleniu w momencie ich wwozu do USA. Wysokość opłaty celnej zostanie ustalona przez pracownika Służby Celnej. Stali mieszkańcy Stanów Zjednoczonych mają zwykle prawo przywieźć bez cła towary o łącznej wartości 800 dol., o ile wwożą je ze sobą. Osobom niebędącym stałymi mieszkańcami USA przysługuje zwykle prawo wwozu bez cła towarów o łącznej wartości 100 dol. Opłata celna wynosi zwykle 10 proc. od pierwszego tysiąca dolarów powyżej wymienionych limitów.

Jeśli wartość wszystkich przedmiotów zgłoszonych w punkcie 15. przekracza 1,4 tys. dol. na osobę, to należy wymienić je w tabeli na drugiej stronie Deklaracji celnej, podając ich ceny w dolarach USA (przy prezentach – ich prawdziwą wartość równą cenie detalicznej).

INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA DEKLARACJI CELNEJ (RUBRYKI) 1. Nazwisko, imię, drugie imię 2. Data urodzenia: dzień/miesiąc/rok 3. Liczba członków rodziny podróżujących z Tobą 4. (A) Adres w USA (nazwa hotelu, miejsce docelowe podróży), (B) Miejscowość, (C) Stan 5. Paszport wydany przez (kraj) 6. Numer paszportu 7. Kraj stałego zamieszkania 8. Kraje odwiedzane w tej podróży bezpośrednio przed przybyciem do USA 9. Linie lotnicze/nr lotu lub nazwa statku 10. Zasadniczym celem tej podróży są interesy: Tak/Nie 11. Przywożę (przywozimy) (A) owoce, rośliny, żywność, owady: Tak/Nie, (B) produkty mięsne, zwierzęta, produkty pochodzenia zwierzęcego/dziczyznę: Tak/Nie, (C) czynniki chorobotwórcze, hodowle komórek, ślimaki: Tak/Nie, (D) próbki gruntu; (lub) Przebywałem (przebywaliśmy) w gospodarstwie rolnym/na pastwisku: Tak/Nie 12. Byłem (byliśmy) w bliskim kontakcie (dotykanie, obrządzanie) ze zwierzętami hodowlanymi: Tak/Nie 13. Przywożę (przywozimy) walutę lub środki walutowe o wartości 10 tys. dol. lub ekwiwalent w walucie obcej (definicja środków walutowych znajduje się na odwrocie): Tak/Nie 14. Posiadam (posiadamy) artykuły handlowe (artykuły na sprzedaż, próbki artykułów w celu uzyskania zamówień lub artykuły nieuważane za osobiste): Tak/Nie 15. Stali mieszkańcy USA – całkowita wartość wszystkich artykułów, w tym artykułów handlowych nabytych za granicą (w tym prezenty dla innych osób, lecz nie artykuły przesłane pocztą do USA) i przywiezionych do USA wynosi: kwota w dolarach. Osoby przyjezdne – całkowita wartość wszystkich artykułów, które pozostaną docelowo w USA, w tym artykułów handlowych, wynosi: kwota w dolarach. Proszę przeczytać instrukcję na odwrocie formularza. Przewidziano tam miejsce na wyszczególnienie wszystkich artykułów, które należy zadeklarować.

Stwierdzam niniejszym, że przeczytałem informacje na odwrocie tego formularza i że moja deklaracja jest zgodna z prawdą.

LOT Info

073_KA_02_LOTinfo_01kor.indd 92

13-01-18 11:13

- 602 036 444 RCS EVRY – © J-N Leblanc-Bontemps.

LET GOOD THINGS HAPPEN

LOT Info

073_KA_02_LOTinfo_01kor.indd 93

93

13-01-18 11:14

MUZYKA I FILMY NA POKŁADZIE

03

ZRELAKSUJ SIĘ PRZY NOWEJ MUZYCE POKŁADOWEJ RELAX WHILE LISTENING TO OUR NEW ONBOARD MUSIC

Music and Movies on Board

04

POLSKIE AKTUALNE POLISH CURRENTS TEN

BRODKA

SPOOKY

TRUDNO NIE WIERZYĆ W NIC

05

MUZYKA KLASYCZNA I FILMOWA CLASSICAL AND FILM MUSIC ROSAMUNDE, D 797 – BALLET

FRANZ SCHUBERT/JAMES LEVINE

SALUT D’AMOUR

06

ROCKOWE SMACZKI LET’S ROCK LOVER ALOT

AEROSMITH

COUGH COUGH

VINTAGE LOUNGE ORCHESTRA

RAZ DWA TRZY

EDVARD ELGAR

EVERYTHING EVERYTHING

MY BABY JUST CARES FOR ME

TYLKO MNIE KOCHAJ

A MIDSUMMER NIGHT’S DREAM, OP. 61 – NOCTURNE

KILL THE DJ

EL RUBELLO

TANGO TO EVORA

CONSOUL TRAININ

FRAGILE

JAZZAMOR

GOYA

JANE

MATALIA SCHROEDER

TU VEUX OU TU VEUX PAS WRAPPED AROUND YOUR FINGER

WAYRA

I FEEL LOVE

JOHN WILLIAMS

GRAJ, CHŁOPAKU, GRAJ

HAROLD EN ITALIE, OP. 2. MARCHE DES PELERIN

ANIA WYSZKONI

WIATR W SKRZYDŁA

ANDRZEJ PIASECZNY

BAWIĘ SIĘ ŚWIETNIE

MOONDUST

AND I LOVE HER

EL RUBELLO

HOTEL CALIFORNIA IMPERMANENCE

JAZZAMOR

SATISFACTION

NO DOUBT

JAK SKAŁA

KAYAH

NIEODPORNY ROZUM

EWELINA LISOWSKA

SPADOCHRON

MELA KOTELUK

NIE BĘDĘ TWOJA

ALEXANDRA

DON’T WORRY BE HAPPY SANS LARMES

NIKOLAI ROMSKY-KORSAKOV

APRES UN REVE

GABRIEL FAURE

WINTER - LARGO

ANTONIO VIVALDI

CONCERTO NO.4 G-DUR 1.ALLEGRO

LOOKING HOT I BELIEVED IN YOU

SKUNK ANANSIE

I TOLD YOU ONCE

KLARA

HALO, HALO

PATRYCJA MARKOWSKA

BABY, BABY

BLUE CAFÉ

COLD SWEAT

JAMES BROWN

C’EST SI BON

ANN MARGRET

FEVER

PETE ALDETRON

SUNNY AFTERNOON

VICTORIA HART

LOVE AND MARRIAGE

FRANK SINATRA

FRIM FRAM SAUCE

DIANA KRALL

L-O-V-E

OLIVIA

C’EST MAGNIFIQUE

NAT KING COLE

TURNING INTO YOU

CZYSTEGO SERCA

WHAT A DIFFERENCE A DAY MADE

BARBARA MORRISON

FRIDAY NIGHT DON’T EVER LET IT END

SYMPHONY NO.2 ADAGIO

WILKI

JE NE SAIS QUI FUMER

PARIS COMBO

ARIELLE DOMBASLE

WOLFGANG AMADEUX MOZART SERGEI RACHMANINOV

AUTUMN LEAVES

CHET BAKER

HOWLER

SPECTOR

THE CLIFF

SPHERE

I GOTTA GET PAID

SCHEHERZADE – YOUNG PRINCE & YOUNG PRINCESS

W DRODZE

MILKMEDIA

TRYING NOT TO LOVE YOU

NICKELBACK

TU I TU

ARTUR ROJEK

HELLO

BLUE MAN/SAMOTNOŚĆ W SIECI

WHEN A BLIND MAN CRIES

METALLICA

ZZ TOP

ALL AROUND THE WORLD

TYRRELL

THEME

JOHN BERRY

BEEN AWAY TOO LONG

SOUNDGARDEN

KETIL BJORNSTAD

BLUE VIBRATIONS VINTAGE LOUNGE ORCHESTRA

HECTOR BERLIOZ

NO SUBSTITUTE

GUN

ANIA

JUSTYNA STECZKOWSKA

PAT THE CAT

FLYING E.T MAIN THEME

LAZY DAY

PLASTIC

IN GRID

FELIX MENDELSSOHN

GREEN DAY

07

JEDWABISTY JAZZ SMOOTH JAZZ

THE OFFSPRING

TEENAGE ICON

THE VACCINES

MY GIRL 2

MADNESS

ONE DIAMOND ONE HEART

SMASHING PUMPKINS

HOLD ON

DREAM A LITTLE DREAM ON THE SUNNY SIDE OF THE STREET

ROBERTA GAMBARINI

PLEASE SEND ME SOMEONE TO LOVE

DAVID SANBORN

IN STYLE AND RHYTHM

PUMALI PANTHERS

SYMPATHIQUE

PINK MARTINI

L.O.V.E.

NAT KING COLE

ALABAMA SHAKES

REJSY DO POLSKI/FLIGHTS TO POLAND

DOPÓKI PIŁKA W GRZE / TROUBLE WITH THE CURVE Gus zajmuje się wyszukiwaniem zdolnych bejsbolistów, ale ma problemy ze wzrokiem. Aby pomóc Gusowi, jego córka Mickey rzuca pracę i jedzie z ojcem na wyjazd rekrutacyjny, który może być ostatnim w jego karierze. / Gus is a baseball scout with eye problems. He can’t see the baseball go over home plate. His daughter Mickey wants to help and so leaves her job to go on a recruiting trip, which might be his last if Gus can’t make the right call.

Gatunek: dramat Reżyser: Robert Lorenz Obsada: Clint Eastwood, Amy Adams, John Goodman Długość: 111 min Rok prod.: 2012 Od lat: 13 Wersja: pol., ang. Copyright: Warner Bros – © Copyright 2012 Warner Bros. Pictures

94

LOT info Info

073_KA_02_LOTinfo_01kor.indd 94

13-01-18 11:14

08

POLSKIE PRZEBOJE BEST OF POLISH MUSIC ALE WKOŁO JEST WESOŁO

PERFECT

COŚ OPTYMISTYCZNEGO

09

KLASYKA MUZYKI POP POP CLASSICS I HAVE A DREAM

ABBA

THE ROAD TO HELL

10

HITY Z CHIN HITS FROM CHINA YI BU RONG QING

UNI POWER

ZHI YIN YOU AI

11

LISTA PRZEBOJÓW CONTEMPORARY HIT LIST SKYFALL

SALLY YEH

ASAF AVIDAN

WEST END GIRLS

MR. Q

LET ME LOVE YOU

KIEDY BYŁEM MAŁYM CHŁOPCEM

BREAKOUT

OSZUKAM CZAS

PET SHOP BOYS

CELEBRATION

KOOL AND THE GANG

LOVEFOOL

VARIUS MANX

THE CARDIGANS

WINDĄ DO NIEBA

CRAZY LITTLE THING CALLED LOVE

JOLIN TSAI

BECAUSE OF LOVE

EASON CHAN & FAYE WONG

HAO REN

LEO KU

ZHONG SHENG XUE XI

DIAMONDS CANDY

WSZYSCY MI MÓWIĄ, ŻE MNIE KTOŚ POKOCHAŁ

GENESIS

IN TOO DEEP

ALEX TO, EMIL WAKIN CHAU, LESLIE CHEUNG

LANA DEL REY

ELEKTRYCZNE GITARY

MAŁA LADY PUNK

LADY PANK

ENDLESS LOVE

LET’S GET LOUD

JENNIFER LOPEZ

I’M NOT SCARED

EIGHTH WONDER

SIEDZĘ I MYŚLĘ

THE MOST BEAUTIFUL GIRL IN THE WORLD

BEATA

MOJA BABY

WILKI

PRINCE

TWOJE RADIO

TORN

BECAUSE I LOVE YOU

MAMA (CHINESE VERSION)

EXO-M

LET’S BREAK UP

JOLIN TSAI

VAMPIRE (LIVE)

RAYMOND LAM

XIN AN LI DE

JADE KWAN

LIAN AI PI LAO

BUDKA SUFLERA

NATALIE IMBRUGLIA

KARY NG

IMIĘ DESZCZU

I LOVE YOUR SMILE

BU HUI JIE SHU DE GU SHI

MAFIA

SHANICE

SANDY LAM

NIM STANIE SIĘ TAK, JAK GDYBY NIGDY NIC

A VIEW TO A KILL

XING LAI

KASIA NOSOWSKA

DOROSŁE DZIECI

TURBO

TYLE SAMO PRAWD, ILE KŁAMSTW

DURAN DURAN

BIANCA WU

RED RED WINE

YOU WERE THERE

UB40

YIDA HUANG

I’LL FIND MY WAY HOME

JON AND VANGELIS

MALIK ALARY

THE MOON TOLD ME SO

BURN IT DOWN

LINKIN PARK

LIONEL RICHIE & DIANA ROSS

THE CONCRETES

MORNING FLOW

ROBBIE WILLIAMS

YOU HUI LEI

CO TY TUTAJ ROBISZ

MY WAYS

RIHANNA

QUEEN

NATURAL SELF

WHAT TIME CAN’T HEAL

SATIN JACKETS

NE YO

2+1

SKALDOWIE

MORCHEEBA

ONE DAY / RECKONING SONG

CHEIS REA

BABOKI

FORMACJA NIEŻYWYCH SCHABUFF

WORLD LOOKING IN

ADELE

KASIA KOWALSKA

12

MODA I RELAKS FASHION & RELAXATION

FAMILY FODDER

DRIVE / DRIVEN YELLO

SUMMERTIME SADNESS

LUNGOMARE DI LEVANTE

BLUE IN GREEN

LIVE WHILE WE’RE YOUNG

ONE DIRECTION

GANGNAM STYLE

TODAY MUSIC

EUPHONIC 7

SMOOTH

PSY

MARCUS KOCH

YOU BRING ME JOY

SUMMER DAYS

AMELIA LILY

RADIO CITIZEN

LOCKED OUT OF HEAVEN

GOT TO BE LOVE

BRUNO MARS

GREYBOY W

I CRY

MERMAID

FLO RIDA

80S CASUAL

THIS KISS

BASSMENT GROOVE

CARLY RAE JEPSEN

AIO

N THIS KISS

LILY’S LOUNGE

ICKELBACK

LIVING THEATER

I FOLLOW RIVERS

TRYING NOT TO LOVE YOU LYKKE LI/THE MAGICIAN

WE ARE NEVER EVER GETTING BACK

TAYLOR SWIFT

IZABELA TROJANOWSKA

Autorskie programy muzyczne, specjalnie na pokłady naszych samolotów, przygotowała firma Internet Media Services SA , lider i ekspert w branży nowych mediów w miejscu sprzedaży w Polsce i Europie, obejmujących audiomarketing, Digital Signage i aromamarketing.

On-board customised music programmes prepared specially by Internet Media Services SA , a leader and expert in new media at the point of sale in Poland and Europe, which include audiomarketing, Digital Signage and aromamarketing. www.ims.fm 02-844 Warszawa ul. Puławska 465

REJSY Z POLSKI/FLIGHTS FROM POLAND

RUBY SPARKS / RUBY SPARKS Pisarz przeżywający kryzys twórczy znajduje miłość, tworząc bohaterkę, która go kocha, i powołując ją do istnienia. / A novelist struggling with writer’s block finds romance in a most unusual way: by creating a female character he thinks will love him, then willing her into existence.

Gatunek: komediodramat Reżyser: Jonathan Dayton, Valerie Faris Obsada: Paul Dano, Zoe Kazan, Annette Bening Długość: 104 min Rok prod.: 2012 Od lat: 16 Wersja: pol. ang. Copyright: Fox – Photographs: © 2012 Twentieth Century Fox Film Corporation. All rights reserved

LOT Info

073_KA_02_LOTinfo_01kor.indd 95

95

13-01-18 11:14

MUZYKA I FILMY NA POKŁADZIE

Music and Movies on Board REJSY DO POLSKI/FLIGHTS TO POLAND

UP CLOSE WITH...USAIN BOLT / UP CLOSE WITH...USAIN BOLT

Usain Bolt zaprasza na Jamajkę w wyjątkowym odcinku Up Close With. / Usain Bolt invites you to Jamaica for an exclusive episode of Up Close With.

SERIAL TV TV SHOW

LOT DLA DZIECI LOT FOR KIDS

JESS I CHŁOPAKI /NEW GIRL

MALUCHY W PIELUCHACH – COMFORT LEVEL/LIKE A DUCK TO WATER /BABY LOONEY TUNES – COMFORT LEVEL LIKE A DUCK TO WATER

Bohaterką tej komedii jest dziewczyna, która po zerwaniu wprowadza się do trzech facetów, co całkowicie odmienia życie wszystkich. / An ensemble comedy centred on an off beat girl, who, after a bad breakup, moves in with three single guys, changing all their lives in unexpected ways.

Maluchy w pieluchach dorastają, poznają przyjaźń, radzą sobie z brutalami i kończą przedszkole. / Baby Looney Tunes follows the Looney Tunes gang as they grow up, learn about friendship, how to deal with bullies and leaving the nursery.

Copyright: Warner Bros

Detektyw Sherlock Holmes i jego partner Watson angażują się w intelektualną rozgrywkę z przeciwnikiem, który zagraża całej Anglii. / Detective Sherlock Holmes and his stalwart partner Watson engage in a battle of wits and brawn with a nemesis whose plot is a threat to all of England.

Copyright: Warner Bros

Copyright: Warner Bros

Martin Sheen, odwieczny aktywista, wyrusza w podróż, by dowiedzieć się, czy jego przodkowie mieli tę samą pasję.

Poszukiwania prowadzą do Irlandii, gdzie bada powiązania swojego wujka z irlandzką wojną domową. / Martin Sheen, a longtime activist, sets out on a journey to find out if his ancestors shared his greatest passion. His search leads him to Ireland where he investigates his uncle’s ties to the Irish Civil War and his devotion to activism.

SHERLOCK HOLMES / SHERLOCK HOLMES

FILMY DOKUMENTALNE DOCUMENTARIES

Copyright: FOX

WHO DO YOU THINK YOU ARE – MARTIN SHEEN / WHO DO YOU THINK YOU ARE – MARTIN SHEEN

FILM MOVIE

Copyright: Getty Images

FILMY DOKUMENTALNE DOCUMENTARIES

REJSY Z POLSKI/FLIGHTS FROM POLAND

FILM MOVIE

FILM MOVIE

FILM MOVIE

SERIAL TV TV SHOW

LOT DLA DZIECI LOT FOR KIDS

PODMIEJSKI CZYŚCIEC – FIRE WITH FIRE / SUBURGATORY – FIRE WITH FIRE

ZAKLĘCI W CZASIE / THE TIME TRAVELER’S WIFE

SIŁA WYŻSZA / MAJOR POWER

JAK POZNAŁEM TWOJĄ MATKĘ /HOW I MET YOUR MOTHER

BATMAN: ODWAŻNI I BEZWZGLĘDNI – DZIEŃ CZARNEGO RYCERZA /BATMAN: THE BRAVE & THE BOLD – DAY OF THE DARK KNIGHT Batman tym razem nie jest sam!

Dołączają do niego bohaterowie z DC Universe, zapewniając żywiołową akcję i odrobinę humoru. / Batman isn’t going at it alone this time! The Caped Crusader teams up with heroes from across the DC Universe, delivering nonstop action and adventure with a touch of comic relief.

Copyright: Warner Bros

Półgodzinny serial komediowy, którego głównym bohaterem jest Ted i jego przyjaciele szukający prawdziwej miłości. Serial opiera się na migawkach z przyszłości. / A half-hour comedy series that revolves around Ted and his friends as he embarks on his quest for true love.

The series is narrated through flashbacks from the future.

Copyright: CBS

W popadającym w ruinę klasztorze na wsi czterech mnichów żyje spokojnie z włóczęgą Frankiem i zakonnicą, która ma na nich wszystkich oko. / In a decaying monastery, deep in the countryside, four monks live quiet and sleepy lives together with a vagabond called Frank and a nun, who keeps an eye on them.

Copyright: TVP S.A.

Copyright: Fox

96

Romantyczny dramat o bibliotekarzu z Chicago, który ma gen podróżowania w czasie, co komplikuje jego plany matrymonialne. / A romantic drama about a Chicago librarian with a gene that causes him to involuntarily time travel and the complications it creates for his marriage.

Copyright: Warner Bros

16-letnia Tessa doskonale radzi sobie w miejskiej dżungli. Kiedy jej tata, przystojny architekt pod czterdziestkę, decyduje się na przeprowadzkę na wieś, Tessa doznaje szoku kulturowego. / 16-year-old Tessa is perfectly at ease navigating the urban jungle she grew up in. So when her dad, George, a handsome architect in his late 30s, relocates her to greener pastures, Tessa goes into culture shock.

LOT info

073_KA_02_LOTinfo_01kor.indd 96

13-01-18 11:15

tylko

2

99

DO NABYCIA RÓWNIEŻ Z KSIĘGĄ WRÓŻB I MAGII NA 2013 ROK

xxx_Kal_0213_MG_0213.indd 9

1/16/13 11:30 AM

rozrywka

Puzzle Time sudoku / sudoku

V

A S

V

E N

Najpierw należy w kolorowe pola wpisać cztery wyrazy odgadnięte na podstawie objaśnień podanych w przypadkowej kolejności.

Następnie należy uzupełnić puste pola diagramu dziewięcioma literami występującymi w krzyżówce, w taki sposób, by każda z nich wystąpiła po jednym razie w każdym rzędzie, w każdej kolumnie oraz w każdym z dziewięciu kwadratowych sektorów oznaczonych pogrubioną linią.

W przypadkowej kolejności: – kraje wschodnie; tradycyjnie: obszar geograficznej Azji i części Afryki; – imię Jansson, autorki serii książek o Muminkach; – państwo z Tallinnem; – Kristin, rywalka Justyny Kowalczyk.

First fill in the green spaces with answers to the four crossword clues given below in random order.

Then fill in the empty boxes of the diagram with 9 letters (all featured in the crossword) so that each letter is only used once in each row, each column, each diagonal and each of the nine outlined sections.

Crossword clues in random order: – Asian, especially East Asian, countries – fictional creature in Lewis Carroll’s poem Jabberwocky – European country on the Baltic Sea – Kristin…, Norwegian cross-country skier

S

Litery z pól oznaczonych kropką, czytane rzędami, utworzą imię i nazwisko sportowca, mistrza olimpijskiego z Albertville. / The letters from the boxes marked with a dot, read row by row will spell out the first and last name of a gold medalist at the 1992 Olympic in Albertville.

S T V N O A

V A T O N E S R

S

I

V E T

V A T O N E S R

I Ernst Vettori.

E R

I

S T V N O A S

CORPORATE MEDIA POLAND

A

ROZWI¥ZANIE:

A V

ZIELNIK 695 980 501, Ewa Budzyńska 662 202 300 Wydawnictwo Gru­ner+Jahr Pol­ska N

V A E S R N O

O S N R A

I

I

R A O V N

T

I

I

V A N S O E T R

R E S T O N

S T E

S

N O R E V T A

I

autor/author: Jerzy Buczek

A V

I

I

V A N S O E T R

N O R E V T A

I

Rozwiązanie / Answers: ERNST VETTORI

R A O V N

rozwiązaniA / answers

R E S T O N

V E T

R T S E

I

I

I

S T E

I

Ernst Vettori.

V A E S R N O

O S N R A

ROZWI¥ZANIE:

I

I

T

E R

A N O V

A

ul. Marynarska 15

Tłumaczenia:

Dział New Business & CORPORATE MEDIA G+J:

Sp. z o.o. & Co. Spół­k a ko­man­dy­to­wa

02-674 Warszawa

Agnieszka Chrościcka

Joanna Chlebna Dyrektor Działu New

ul. Marynarska 15, 02-674 Warszawa

Magdalena Szwedowska

Business & Corporate Media 605 102 006,

tel. 22 360 36 68, www.guj.pl

e-mail: kaleidoscope@guj.pl

STEPHEN CANTY red. wersji angielskiej

Aneta Nowakowska Szef Projektów Co-

Magdalena Malicka pre­zes

Martyna Wojciechowska redAKTOR naczelna

Dział graficzny:

branding i Corporate Media 601 298 629,

Agata Materkowska wydawca, Barbara

Agnieszka Franus z–ca redaktor naczelnej

Ewa Borowska projekt, grafik prowadząca

Olga Sztąberska Project Manager 502 369 430

Topol dyrektor Biura Sprzedaży, edyta

Danuta Śmierzchalska redaktor prowadząca

sylwia zaczkiewicz fotoedytorka

BIURO REKLAMY NB & CM G+J: MAŁGORZATA

pudłowska dyrektor promocji i wydawniczy

TOMASZ CHOLAŚ korekta

Joanna Kopka kartograf

TEODORCZYK dyrektor biura reklamy

Anna Piszczadowska mar­k e­t ing,

S

V

A

R T S E

V

I

E

A N O V

tel. 22 360 39 60

Produkcja:

Krzysztof Stypułkowski DTP

Corporate Media 504 806 971, JUSTYNA

Jerzy Janczak dys­try­bu­cja i obsługa klienta

Marek Szpunar dyrektor

Koordynator LOT:

BADOWSKA 502 089 847, Anna Dembska 695

(dyr.), Tomasz Kostecki dyrektor pionu

MARIUSZ TELER

Karolina Gościniak

321 353, Edyta Słowińska 692 444 277, BOŻENA

finansowo-operacyjnego

98

098_KA_02_Krzyzufka12345.indd 98

13-01-18 15:56

xxx_FH_0213_FHE_0113.indd 1

1/16/13 12:49 PM

TMob_Kalejdoskop 190x249-BB-luty-pop.eps

1

1/15/13

10:18 AM