Kaleidoscope October 2019

zabierz mnie | take me home

MAGAZYN POKŁADOWY PLL LOT S.A. EGZEMPLARZ BEZPŁATNY/FREE COPY ISSN 0239-9032

10/2019

WALCZYMY Z PLASTIKIEM | DLACZEGO WARTO ODWIEDZIĆ WIEDEŃ | RAFAŁ ZAWIERUCHA | MODA NA SUV-Y | BENEDICT CUMBERBATCH | PAŹDZIERNIK MIESIĄCEM WALKI Z RAKIEM PIERSI

SRI LANKA

EDITORIAL

PL

Note from CEO

Szanowni Państwo,

© A RC H I W U M P L L LOT

O K Ł A D K A : I S TO C K

październik to dla linii lotniczych zawsze miesiąc przełomowy. Z jednej strony kończy się sezon letni – intensywny, pełen wyzwań i nowych połączeń, także czarterowych. Z drugiej zaś wkraczamy w sezon zimowy, który w naszej branży z całą pewnością nie oznacza letargu. Wręcz przeciwnie!

Polskie Linie Lotnicze LOT, które są jednym z najdynamiczniej rozwijających się przewoźników lotniczych w Europie Środkowej i Wschodniej, nie zwalniają tempa. Rozbudowujemy siatkę bezpośrednich połączeń dalekodystansowych obsługiwanych nowoczesną flotą Boeingów 787 Dreamliner. Niedawno zainaugurowaliśmy loty z Budapesztu do Seulu, a już od 28 października proponujemy Państwu rejsy cztery razy w tygodniu z Warszawy do Pekinu-Daxing (PKX), jednego z najnowocześniejszych portów lotniczych na świecie.

Tym samym uzupełniamy naszą dotychczasową ofertę – trzech lotów tygodniowo do portu Pekin (PEK). Oznacza to, że do stolicy Chin ze stolicy Polski mogą Państwo dotrzeć LOT-em codziennie.

W sezonie zimowym, już od 3 listopada, zaoferujemy trzy razy w tygodniu bezpośrednie rejsy do Kolombo. Wiecznie zielona Sri Lanka może się stać dla Państwa słoneczną alternatywą dla złotej polskiej jesieni i mroźnej zimy z wcześnie zapadającym zmrokiem.

Wierzę, że na lot.com i w innych kanałach sprzedaży znajdą Państwo dogodne połączenia, które umilą jesienne i zimowe chwile. Miłego lotu!

ENG

HU

Dear Ladies and Gentlemen,

Tisztelt olvasóink,

October is always a critical month for an airline. On the one hand, it marks the end of the summer season – and we found this summer very intensive, full of challenges, and new destinations, including a charter flight offering. On the other, it means gearing up for the winter season, which in this business is no time to sit back and relax. Quite the opposite.

LOT Polish Airlines is one of the most rapidly developing air carriers in Central and Eastern Europe and we have no intention of slackening the pace. We are expanding our offering of direct long-haul flights operated with state-of-the-art Boeing 787 Dreamliners. We have just launched flights from Budapest to Seoul, and from 28 October, we will be offering four flights per week from Warsaw to Beijing-Daxing (PKX), one of the most modern airports in the world. As such our existing offering of flights to China i.e. three flights per week to Beijing (PEK) airport has been expanded. You can now reach the Chinese capital on a LOT aircraft every day of the week.

During the winter season, from 3 November, we will be launching three flights per week to Colombo. The evergreen Sri Lanka can become your sunny alternative to the golden autumn and frosty winter of Poland, where the sun sets early.

There should be able to find plenty of flights to suit you on lot.com and our other sales channels. These will make the upcoming autumn and winter months the best time of the year. Have a great flight!

Minden október vízválasztó időszak egy légitársaság életében.

Egyfelől befejeződik egy intenzív, kihívásokkal, új járatokkal, charterekkel telt nyári szezon. Másfelől belépünk a téli időszakba, amely azonban a mi esetünkben semmiképpen sem lehet letargikus. Épp ellenkezőleg!

A LOT Lengyel Légitársaság – amely egyike a legdinamikusabban fejlődő légi szállítóknak Közép-, és Kelet-Európában – nem lassítja tempóját. Modern Boeing 787 Dreamliner flottánkkal közvetlen távolsági kapcsolatok hálózatát építjük ki. Bár nemrég indítottuk Budapest-Seoul járatunkat, október 28-tól már figyelmükbe ajánlhatjuk a Varsóból a világ egyik legmodernebb hubjára, Peking-Daxingra (PKX) tartó heti négyszeri utunkat is, mellyel az eddigi, hetente három alkalommal Pekingbe (PEK) tartó járataink sorát egészítettük ki. Lengyelország fővárosából a kínai fővárosig naponta utazhatnak ezentúl.

A téli szezonban, november 3-tól kezdődően heti három közvetlen utat ajánlunk Colombóig. Az örökzöld Srí Lanka napfényes alternatívája lehet a lengyel ősz aranyának, vagy a korán leszálló fagyos téli estéknek. Hiszem, hogy a lot.com és más értékesítési csatornák segítségével megtalálják kényelmes járatainkat, hogy elfeledhessék az ősz és a tél szürke pillanatait.

Szép repülést!

Z lotniczym pozdrowieniem | Best regards | Légi üdvözlettel

Prezes PLL LOT | LOT Polish Airlines CEO | A PLL LOT elnöke Rafał Milczarski

3

Chocimska 7, Warsaw tel. 22 848 12 25, 22 848 15 90 rozana@restauracjarozana.com.pl www.restauracjarozana.com.pl

PL

Szanowni Państwo,

© A RC H I W U M P L L LOT

O K Ł A D K A : I S TO C K

październik to dla linii lotniczych zawsze miesiąc przełomowy. Z jednej strony kończy się sezon letni – intensywny, pełen wyzwań i nowych połączeń, także czarterowych. Z drugiej zaś wkraczamy w sezon zimowy, który w naszej branży z całą pewnością nie oznacza letargu. Wręcz przeciwnie!

Polskie Linie Lotnicze LOT, które są jednym z najdynamiczniej rozwijających się przewoźników lotniczych w Europie Środkowej i Wschodniej, nie zwalniają tempa. Rozbudowujemy siatkę bezpośrednich połączeń dalekodystansowych obsługiwanych nowoczesną flotą Boeingów 787 Dreamliner. Niedawno zainaugurowaliśmy loty z Budapesztu do Seulu, a już od 28 października proponujemy Państwu rejsy cztery razy w tygodniu z Warszawy do Pekinu-Daxing (PKX), jednego z najnowocześniejszych portów lotniczych na świecie.

Tym samym uzupełniamy naszą dotychczasową ofertę – trzech lotów tygodniowo do portu Pekin (PEK). Oznacza to, że do stolicy Chin ze stolicy Polski mogą Państwo dotrzeć LOT-em codziennie.

W sezonie zimowym, już od 3 listopada, zaoferujemy trzy razy w tygodniu bezpośrednie rejsy do Kolombo. Wiecznie zielona Sri Lanka może się stać dla Państwa słoneczną alternatywą dla złotej polskiej jesieni i mroźnej zimy z wcześnie zapadającym zmrokiem.

Wierzę, że na lot.com i w innych kanałach sprzedaży znajdą Państwo dogodne połączenia, które umilą jesienne i zimowe chwile. Miłego lotu!

ENG

HU

Dear Ladies and Gentlemen,

Tisztelt olvasóink,

October is always a critical month for an airline. On the one hand, it marks the end of the summer season – and we found this summer very intensive, full of challenges, and new destinations, including a charter flight offering. On the other, it means gearing up for the winter season, which in this business is no time to sit back and relax. Quite the opposite.

LOT Polish Airlines is one of the most rapidly developing air carriers in Central and Eastern Europe and we have no intention of slackening the pace. We are expanding our offering of direct long-haul flights operated with state-of-the-art Boeing 787 Dreamliners. We have just launched flights from Budapest to Seoul, and from 28 October, we will be offering four flights per week from Warsaw to Beijing-Daxing (PKX), one of the most modern airports in the world. As such our existing offering of flights to China i.e. three flights per week to Beijing (PEK) airport has been expanded. You can now reach the Chinese capital on a LOT aircraft every day of the week.

During the winter season, from 3 November, we will be launching three flights per week to Colombo. The evergreen Sri Lanka can become your sunny alternative to the golden autumn and frosty winter of Poland, where the sun sets early.

There should be able to find plenty of flights to suit you on lot.com and our other sales channels. These will make the upcoming autumn and winter months the best time of the year. Have a great flight!

Minden október vízválasztó időszak egy légitársaság életében.

Egyfelől befejeződik egy intenzív, kihívásokkal, új járatokkal, charterekkel telt nyári szezon. Másfelől belépünk a téli időszakba, amely azonban a mi esetünkben semmiképpen sem lehet letargikus. Épp ellenkezőleg!

A LOT Lengyel Légitársaság – amely egyike a legdinamikusabban fejlődő légi szállítóknak Közép-, és Kelet-Európában – nem lassítja tempóját. Modern Boeing 787 Dreamliner flottánkkal közvetlen távolsági kapcsolatok hálózatát építjük ki. Bár nemrég indítottuk Budapest-Seoul járatunkat, október 28-tól már figyelmükbe ajánlhatjuk a Varsóból a világ egyik legmodernebb hubjára, Peking-Daxingra (PKX) tartó heti négyszeri utunkat is, mellyel az eddigi, hetente három alkalommal Pekingbe (PEK) tartó járataink sorát egészítettük ki. Lengyelország fővárosából a kínai fővárosig naponta utazhatnak ezentúl.

A téli szezonban, november 3-tól kezdődően heti három közvetlen utat ajánlunk Colombóig. Az örökzöld Srí Lanka napfényes alternatívája lehet a lengyel ősz aranyának, vagy a korán leszálló fagyos téli estéknek. Hiszem, hogy a lot.com és más értékesítési csatornák segítségével megtalálják kényelmes járatainkat, hogy elfeledhessék az ősz és a tél szürke pillanatait.

Szép repülést!

Z lotniczym pozdrowieniem | Best regards | Légi üdvözlettel

Prezes PLL LOT | LOT Polish Airlines CEO | A PLL LOT elnöke Rafał Milczarski

Srebrne naszyjniki, wz. AP524-7119, AP524-7118, srebrne kolczyki, wz. AP524-7113

EDITORIAL

Note from editor in chief

PL

Nowe punkty na naszej podróżniczej mapie to zwykle nowe zapachy, smaki, kolory, kształty, czyli najwspanialsze, często najtrwalsze wspomnienia z miejsc, które odwiedziliśmy.

Michał Głombiowski, autor tekstu o Sri Lance, nowego kierunku w siatce LOT-u, zapamiętał odurzającą woń tamtejszej dżungli, która uwalniała się z każdym jego krokiem, mnie ta wyspa kojarzy się z zapachem cynamonu. Jego niespotykaną delikatnością, subtelnym aromatem – nie bez powodu cejloński cynamon uważany jest za najlepszy na świecie. Podobnie jak herbata, z której Sri Lanka jest chyba najbardziej znana.

Tam dowiedziałam się, że poza jakością wody i tym, że nie powinno się jej gotować kilka razy, czarne herbaty parzy się w temperaturze 90–95 st. C przez 3 do 5 min. Potem fusy należy usunąć i delektować się pełną mocą aromatu. Na Sri Lance do herbaty dodaje się mleko – ja oczywiście piłam ją z cynamonem.

Nigdy też nie zapomnę zapachu i kolorów herbacianych pól o poranku, z kobietami ubranymi w kolorowe sari, które zbierały delikatne zroszone jeszcze listki i pośród tego oceanu zieleni wyglądały jak rajskie ptaki.

Sri Lanka ma wiele niezwykłych miejsc do zaoferowania, o czym przeczytacie Państwo w tym wydaniu Kaleidoscope. Mam nadzieję, że zachwycą was również nieziemskie krajobrazy Chin w naszym dziale Inspiracje i podpowiedzą, który region tego fascynującego kraju wybrać na przyszłe wakacje. A piękne, kolorowe i różnorodne dania z korzeni zachęcą, by częściej sięgać po te naturalne warzywne magazyny energii.

ENG

New pins on our travel map often go hand in hand with new aromas, flavours, and shapes – in short, the best, and often most enduring, memories of the places we have visited.

Michał Głombiowski, who wrote the article on Sri Lanka (a new destination on the LOT grid), most remembers the dizzying smell of the jungle which he felt more profoundly with every step. My memory of the Island is the scent of cinnamon. The delicate, subtle aroma that makes Ceylon cinnamon the best in the world. Just like its tea, which is what Sri Lanka is most famous for. It was there that I found out that, apart from the quality of water and the fact that you should not boil it more than once, black teas should be brewed at 90-95° C for 3 to 5 minutes. Next you should remove the tea leaves and savour the full aroma. In Sri Lanka, tea is often drunk with milk, but I had mine with cinnamon.

Nor will I ever forget the scent and colours of the tea fields early in the morning, with women tea pickers dressed in colourful saris which made them look like birds of paradise among the sea of greenery.

Sri Lanka has a lot more to offer and you can read all about it in this issue of Kaleidoscope. I hope that you also enjoy the photographs of Chinese landscapes in the Inspirations section. And who knows, you might even find your next holiday destination in the article.

And beautiful, colourful dishes from root vegetables will make you want to use this potent group of vegetables to boost your energy levels this autumn.

redaktor naczelna | editor in chief Agnieszka Franus

6

OCTOBER

Content

WHATS'ON 10 Ekologia Ecology 14 Wydarzenia Events 20 Kultura Culture

TRAVEL

24 88

GOOD LIFE 56 Coaching LIFESTYLE 64 Interview: Elle Fanning 72 Interview: Rafał Zawierucha BUSINESS 82 Market, economy PEOPLE & THE WORLD

42

88 Moto 96 Polish hits 104 Life story: Benedict Cumberbatch 114 Różowa wstążka Pink ribbon UP IN THE AIR 118 Back in time: 90. urodziny LOT-u

LOT's 90th anniversary 124 Back in time: urodziny Aeroklubu Polskiego

Aeoroclub's anniversary 130 Run a LOT TRENDS 136 Good food: Korzenie

Root vegetables 142 Beauty: Nowości New products 146 Must have: Dodatki Accessories 152 Good address: Strefa prestiżu

Prestige zone

136 tel. 22 360 38 00, e-mail: kaleidoscope@burdamedia.pl redaktor naczelna: Agnieszka Franus redaktor prowadząca: Agnieszka Michalak korekta: Tomasz Cholaś Produkcja: Stanisław Siemiński Tłumaczenia: Agnieszka Chrościcka, Magdalena Szwedowska red. wersji angielskiej: Stephen Canty Dział graficzny: projekt, dyrektor artystyczna: Monika Karvázy fotoedycja: Magdalena Rudzka DTP: Krzysztof Stypułkowski Koordynator LOT: Jakub Piotr Panek

8

Wydawnictwo: Burda Publishing Polska sp. z o.o. ul. Marynarska 15, 02-674 Warszawa, tel. 22 360 38 00 www.burdamedia.pl ZARZĄD Chief Executive Officer Alexander Sorg General Director Poland Justyna Namięta Chief Financial Officer Dobrosława Snarska-Pełka

New business & Corporate Media Director Małgorzata Nocuń-Zygmuntowicz 692 440 088 Project Manager Monika Siwiec-Chojnacka 22 360 36 23 Dyrektor Dystrybucji i Obsługi Klienta / Director of Distribution and Subscriptions Tomasz Kałuża International Ad Sales Representatives Italy: Mariolina Siclari, International Advertising Sales Director T. +39 02. 91 32 34 66, mariolina.siclari@burda.com burda community network Germany: Vanessa Noetzel T. +49 (89) 9250 3532, vanessa.noetzel@burda.com Michael Neuwirth T. +49 89 9250 3629, michael.neuwirth@burda.com Austria & Switzerland: Goran Vukota T. +41 44 81 02 146, goran.vukota@burda.com

France & Luxembourg: Marion Badolle-Feick T. +33 1 72 71 25 24, marion.badolle-feick@burda.com UK & Ireland: Jeannine Soeldner T. +44 20 3440 5832, jeannine.soeldner@burda.com USA, Canada & Mexico: Salvatore Zammuto T. +1 212 884 48 24, salvatore.zammuto@burda.com REKLAMA: Burda Publishing Polska sp. z o.o.

Sekretariat Biura Reklamy / Advertising Secretariat Tel. 022 360 36 03, fax. 22 360 39 80, e-mail: reklama@burdamedia.pl Dyrektor Biura Reklamy Corporate Media / Head of Advertising Team of Corporate Media: Jolanta Kurek advertising department: Anna Dembska, Edyta Słowińska Sales coordinator: Katarzyna Osiak-Łazur

© G E T T Y I M A G E S , S I M E / F R E E , A D O B E S T O C K , S H U T T E R S T O C K ( 2 ) , M . P.

124 64

24 Inspiracje Inspirations 30 Why? Seul Seoul 34 Podróż życia: Sri Lanka

Journey of a lifetime: Sri Lanka 42 Why? Wiedeń Vienna 46 My Poland: Warmia i Mazury

ANDY & MAG

SA LO N O P T YCZN Y

exclusively at Andy&Mag

Plac Dąbrowskiego 2/4, Warszawa, tel. (22) 423 01 86 C.H. Atrium Promenada, ul. Ostrobramska 75c lok. 0.54, Warszawa, tel. 690 088 200 ul. Mokotowska 51/53 (róg ul. Pięknej), Warszawa, tel. (22) 622 15 41 salon@andyandmag.pl | www.andyandmag.pl

ANDY & MAG

SA LO N O P T YCZN Y

W H AT ' S O N

Ecology

ekozamienniki

WALKA O PLANETĘ

The fight for the planet

green substitutes

EKOLOGIA JEST SŁAWNA

Gdy chodzi o ekologię, nie ma co dzielić włosa na czworo. Warto za to umyć go szamponem w kostce. Nie dość, że nie zawiera szkodliwej chemii, to jeszcze nie wymaga plastikowego opakowania.

Produkt znajdziemy w ofercie takich firm jak 4 Szpaki, Joanna Chyl czy Manna.

There is no point pulling your hair out in despair over environmental protection – just wash it with a bar of shampoo. Not only does such shampoo not contain harmful chemicals, it is not packed in plastic packaging. Shampoo bars are available in Poland from companies like 4 Szpaki, Joanna Chyl and Manna.

ECOLOGY IS FASHIONABLE tekst | by OLA SALWA

Javier Bardem, Leonardo DiCaprio czy Kevin Costner – to tylko niektóre gwiazdy czynnie wspierające ochronę środowiska.

Javier Bardem, Leonardo DiCaprio and Kevin Costner are just some of the celebrities who are supporting the environment conservation cause.

Leonardo DiCaprio kilka tygodni temu wpłacił 5 mln dol. na rzecz płonących lasów w Amazonii, a jego fundacja już od lat wspiera podobne ekoinicjatywy. Kevin Costner zainwestował w maszynę, która czyści wodę z plam ropy, a Javier Bardem apelował w nowojorskiej siedzibie ONZ o bardziej skuteczną walkę o ochronę oceanów. Ekologia jest też w modzie: przedstawiciele 150 marek (Gucci, Chanel, Nike, Gap, Zara, Prada i inni) właśnie podpisali zobowiązanie, że będą dbać o ochronę gatunków i ograniczą używanie jednorazowych opakowań. A my, ograniczając zakupy odzieżowe, a te, które robimy, wkładając we własne siatki, też możemy być gwiazdami ochrony środowiska.

10

Recently, Leonardo DiCaprio donated USD 5 million to stop the burning of the Amazon rainforests. The actor’s foundation has been supporting green initiatives for many years now.

Kevin Costner has invested in a machine that cleans water from oil spills, and Javier Bardem appealed at the UN headquarters for a more effective fight to protect the oceans. Ecology has become fashionable. 150 companies (including Gucci, Chanel, Nike, Gap, Zara, and Prada) have signed an agreement on protecting species, reducing disposable packaging, etc. By limiting your clothes shopping, and packing your shopping into your own bags, you too can be an environmentalist, if not a star.

SMARUJ SIĘ NA ZIELONO Go green at home Dobrym dla planety można być wszędzie, także we własnej łazience. Pod warunkiem że używamy w niej ekologicznych kosmetyków – te znajdziemy na targach Ekocuda, które odbędą się w październiku w Gdańsku (stadion Energa), a w listopadzie w Warszawie (Centrum Praskie Koneser) i Poznaniu (Concordia Design). You can be good to the planet anywhere, even in your own bathroom if you use environmentally friendly beauty products. You can stock up on green cosmetics at the Ekocuda fair, to be held in Gdańsk (Energa Stadium) in October, and in Warsaw (Koneser) and Poznań (Concordia Design) in November.

© A F P / E A S T N E W S , M . P.

RZUĆ KOSTKĄ Cubic shampoo

W H AT ' S O N

Ecology

styl życia lifestyle

IM WIĘCEJ, TYM WESELEJ The more, the merrier

10 10 ŚWIATOWY DZIEŃ DRZEWA Tree Day W październiku drzewa są najpiękniejsze. Nic dziwnego, że właśnie w tym miesiącu we wszystkich krajach członkowskich ONZ jest obchodzone (od 1951 r.) Święto Drzewa.

Jednak o drzewach warto pamiętać cały rok – sadźmy je, gdzie tylko można, oszczędzajmy papier, zbierajmy makulaturę i unikajmy produktów, których źródłem jest olej palmowy.

Trees look their most beautiful in October. No wonder all UN member states celebrate Tree Day (since 1951) this month. We should remember about trees all year round, though. We can contribute to conserving forests by planting them wherever we can, saving paper, recycling waste and avoiding products containing palm oil.

PRZEZROCZYSTA OCHRONA Transparent protection

Z BUTELKĄ DO KINA Swap bottles for treats

Firma Ubiquitous Energy zamierza wprowadzić do sprzedaży okna, które nie tylko chronią przed szkodliwymi promienia UV, a wręcz pochłaniają je i przetwarzają na energię elektryczną. Wynalazek nazywa się ClearView Power i po raz pierwszy zaprezentowano go w styczniu tego roku. Ubiquitous Energy is planning to sell windows that not only protect against harmful UV rays, but actually absorb them and convert them into electrical energy.

The invention is called ClearView Power.

W Warszawie już są recyklomaty: przy pl. Bankowym i przy ul. Ząbkowskiej. Jak to działa? Ściągasz aplikację ECO Portfel, wrzucasz zużyte puszki i butelki, za co dostajesz punkty, które możesz wymienić na kawę, bilet do kina lub teatru. The first recyclomats have been installed in Warsaw.

Download the ECO Portfel app, and leave the cans and bottles in the recyclomat. You get points for each item and you can exchange them for coffee, or tickets to the cinema.

12

BIEGNĄ Z GŁOWĄ Smart running Każde zawody sportowe generują odpady. Ale nie w Malborku. Podczas zakończonego we wrześniu Castle Triathlon rganizatorzy zrezygnowali z drukowanych programów, ulotek, napoje na trasie były rozdawane w biodegradowalnych kubkach z papieru, zwiększono też liczbę miejsc do zrzutu śmieci.

Sport is good for our health, but not all that great for the environment – every run and every competition generates lots of waste.

Not in Malbork though. During the recent Castle Triathlon, the organisers decided against printing schedules and leaflets, while drinks along the route were served in biodegradable paper cups. There were more rubbish bins too.

© A D O B E S T O C K ( 2 ) , S H U T T E R S T O C K , M . P.

Własny samochód przez ponad sto lat był symbolem dostatku. Dziś jest symbolem trucia planety. Zamiast załamywać ręce lub udawać, że problemu nie ma – działajmy! Jak? Uprawiając carpooling, czyli po prostu podwożąc się wzajemnie do pracy lub na zakupy.

Im więcej osób w aucie, tym ekologiczniej.

The car was a symbol of affluence for over 100 years. Today, having your own car equals polluting the planet. Instead of pretending that it’s not a problem, we can act. How? By car pooling, or giving one another rides to work or to the supermarket. The more passengers in a car, the less harm done to the planet.

Profesjonalizm rodzi się z pasji W Bankowości Prywatnej PKO Banku Polskiego tworzymy przyjazne warunki współpracy, której celem jest satysfakcja i osiąganie oczekiwanych przez Klienta efektów.

Nasza praca jest również naszą pasją. Dlatego z przyjemnością zapewniamy naszym Klientom profesjonalną opiekę oraz kompleksowe wsparcie w realizacji osobistych planów i strategii finansowych.

Zachęcamy do odwiedzenia nowej strony internetowej www.pkobp.pl/bankowosc-prywatna/ i do umówienia się na spotkanie z ekspertem Bankowości Prywatnej.

W H AT ' S O N

Events

12/14 10

10 10 ZATAŃCZYSZ?

STOLICA PODRÓŻNIKÓW Travellers’ capital

Fascynujące opowieści z wypraw w rozmaite zakątki Ziemi, wykłady, warsztaty fotograficzne, pokazy filmów podróżniczych i spotkania z podróżnikami. A wszystko to bez wyjeżdżania z kraju. Dolnośląskie Centrum Filmowe zamieni się w stolicę świata.

Riveting stories from trips to different parts of the world, lectures, photography workshops, travel movies and meetings with travellers. And you don’t even have to leave the country to see it.

The Lower Silesian Film Centre will become the world traveller’s capital.

Festiwal Podróżników National Geographic | Travellers' Festival National Geographic, Wrocław

Will you dance with me?

Po raz 65. londyńska Royal Albert Hall stanie się wielką salą balową. Najlepsi tancerze specjalizujący się w tańcu towarzyskim oraz latynoskim zjawią się nad Tamizą, by powalczyć o palmę pierwszeństwa.

The Royal Albert Hall in London is being transformed into a massive ballroom for the 65th time. The world’s top ballroom and Latino dancers are coming to England to compete for the championship title.

IInternational Ballroom Dancing Championships, London

CZAS SZTUKI Time for art

18/21 10

W ogromnym przedsięwzięciu nad Sekwaną swój udział zapowiedziało ponad 1,5 tys. artystów. W Grand Palais zobaczycie rzeźby i instalacje, a na placu Vendôme – prace japońskiej artystki Kusamy. Pokazy filmowe i koncerty odbędą się w wielu innych miejscach Paryża.

More than 1,500 artists will be contributing to this major event in France. Sculptures and installations will be displayed at the Grand Palais, while works by the Japanese artist Kusama will be on display in the Place Vendôme. Film screenings and concerts will be held in many locations around Paris.

FIAC – International Contemporary Art Fair, Paris

19/20 10

OTWÓRZ OCZY Open your eyes

Przez dwa dni października miłośnicy dobrej architektury i ciekawych wnętrz będą mogli wejść do zazwyczaj niedostępnych budynków – zarówno tych historycznych, jak i nowych – oraz spotkać się z ich twórcami. Przewidziane są oprowadzania i wykłady na temat urbanistyki i architektury Wielkiego Jabłka.

Kto był, ten wie, że jest co oglądać.

For two days in October lovers of architecture and absorbing interiors will be able to access buildings – both historic and modern – that are normally inaccessible and meet with their designers. Brace yourself for tours and lectures in urban planning and NYC architecture. The event is a real treat not to be missed.

Open House New York Weekend, New York

15/22 11

W H AT ' S O N

Events

11/20 10

KAMERA. AKCJA Camera. Action

Filmy, które zachęcają do dyskusji i otwierają oczy: nowatorskie, buntownicze, niezwykłe.

Warsztaty dla filmowców i krytyków.

Dyskusje i spotkania z twórcami. I dużo, dużo emocji na salach kinowych.

Słowem: Warszawski Festiwal Filmowy.

Movies that encourage you to use and open your eyes: innovative, rebellious, extraordinary. Workshops for filmmakers and critics. Discussions and meetings with professionals. And a lot of emotions in the cinema. The Warsaw Film Festival is starting soon.

35. Warsaw Film Festival, Warszawa

Co dwa lata szwajcarski festiwal Culturescapes przygląda się kulturze danego kraju poprzez różne formy sztuki. W 2019 r. przyszła kolej na Polskę. Program aż kipi od wydarzeń: koncerty jazzowe, spektakle, wystawy.

Słowem, cała paleta bogatej polskiej współczesnej kultury.

CULTURESCAPES festival, Basel

Every two years, the Swiss festival Culturescapes takes a closer look at the culture of a different country as seen via diverse art forms. In 2019, the focus is on Poland. The festival agenda features jazz concerts, theatrical performances and exhibitions. In short, Poland will showcase a large part of its artistic output of recent years.

12 10

17/20 10

POLOWANIE NA NOWOŚCI Novelty hunting

05/16 10

BILET DO KINA A cinema ticket

Na zbliżające się długie jesienne wieczory radzimy zaopatrzyć się w nowości książkowe, a te najlepiej upolować we Frankfurcie. Na tegorocznych targach gościem honorowym będzie Norwegia, ale mole książkowe znajdą tu pozycje z całego świata.

For long autumn evenings, we advise you to stock up on new books, and Frankfurt is the best place to do this right now. Norway is this year’s guest of honour, but the fair presents titles from all around the world.

Podczas 11 dni festiwalu nie zabraknie interesujących filmów i żarliwych rozmów po seansach. Na ekranach pojawią się długo oczekiwane nowe filmy takich mistrzów kina jak Ken Loach czy Pedro Almodóvar, ale również debiuty.

Eleven days of riveting movies and heated discussions after their screenings. The programme features long-awaited productions from such celebrated helmers as Ken Loach and Pedro Almodóvar, as well as debuts.

Frankfurt Book Fair, Frankfurt am Main

Festival du Nouveau Cinéma, Montreal

16

ROCK NA POWAŻNIE Rocking on a serious note

Brothers in Arms, Money for Nothing, Sultans of Swing czy Private Investigations bez legendarnej gitary Marka Knopflera? Jak najbardziej!

Znane przeboje brytyjskiego zespołu Dire Straits tym razem w wykonaniu polskich artystów. Trio Herdzin, Napiórkowski, Badach zapewnią doskonałą jakość.

"Brothers in Arms", "Money for Nothing", "Sultans of Swing" and "Private Investigations" without Mark Knopfler’s legendary guitar?

Why not? The greatest hits of the British band Dire Straits are going to be performed by Polish artists. Trio Herdzin, Napiórkowski, and Badach guarantee unforgettable experiences.

Dire Straits Symfonicznie, Gdańsk

© S H U T T E R S T O C K , M . P.

TERAZ POLSKA Time for Poland

Events

12/14 10

12/20 10 WIELKA UCZTA A massive feast Chyba nikogo nie trzeba przekonywać, że w Dubrowniku słynącym z zabytkowego starego miasta, przepięknego portu i życia nocnego nie sposób się nudzić. Ale Dubrownik to też znakomita kuchnia stojąca przede wszystkim rybami z grilla, wyśmienitymi serami (produkowanymi z owczego i koziego mleka), owocami morza, deserami oraz rzecz jasna winem.

O tym, jak jest bogata, przekonacie się także podczas Good Food Festival, na który zjadą smakosze z całego świata. Jak co roku, także i ta 6. już edycja obfituje w warsztaty, m.in. na temat przygotowywania tradycyjnych dubrownickich deserów, stylizacji jedzenia i fotografii żywności. Tradycyjnie już punktem kulminacyjnym festiwalu będzie wspólna biesiada przy ogromnym stole ustawionym wzdłuż głównej ulicy Dubrownika Stradun, podczas której cukiernicy, hotelarze i kucharze z najlepszych restauracji w mieście pokażą, co potrafią w kuchni.

A reszta będzie się delektować.

Good Food Festival, Dubrovnik

Nobody needs convincing that you cannot be bored in Dubrovnik famous for its historic Old Town, beautiful marina and excellent nightlife. Dubrovnik is also home to delicious cuisine full of dishes featuring grilled fish, mouth-watering cheese (made from sheep and goat milk), sea food, desserts and, of course, wine. You can find out for yourself how rich the Croatian cuisine is during the Good Food Festival attracting foodies from all over the world. Each edition of the festival, and the same goes for this year's sixth, offers culinary workshops e.g. on how to make the traditional Dubrovnik desserts, on food styling and food photography. Traditionally, one of the highlights of the festival is a feast open to everyone around a huge table set along the main street of Dubrovnik, Stradun, during which pâtissières and chefs form the best restaurants will show off their culinary skills. If you are a guest there, all you have to do is enjoy the food.

PYCHA! Yummy!

Tradycja, gastronomia i folklor – oto trzy hasła przyświecające festiwalowi kiełbasy w stolicy Węgier. Od zwykłego grillowania za miastem odróżnia to wydarzenie miejsce – w Budapeszcie kiełbasę przyrządzą wam wśród zabytkowych lokomotyw i wagonów, bo impreza odbywa się w... parku Muzeum Historii Kolei.

Tradition, gastronomy and folklore are the three leitmotifs of the sausage festival in the capital of Hungary. What sets this event apart from the ordinary suburban barbecue is the venue. In Budapest, your sausage is going to be served amid historic locomotives and carriages, because the festival is being held in the Railway Museum.

Festiwal Kiełbasy | Sausage Festival, Budapest

03/06 10

NIE TYLKO RAMEN More than ramen

Przez cztery dni pod gołym niebem w tokijskim parku Yoyogi można będzie nie tylko zrelaksować się na łonie przyrody, ale również rozsmakować się w tradycyjnej kuchni Kraju Kwitnącej Wiśni. Na blisko stu stoiskach kupicie owoce morza, ramen i wszystko to, z czym kojarzy się tamtejsza kuchnia.

For four days, you will be able to rest in the bosom of nature in Tokyo’s Yoyogi park and savour traditional Japanese specialties.

Approximately one hundred stalls will be serving seafood, ramen and everything else associated with the local cuisine.

Hokkaido Food Festival, Tokyo

18

© A L A M Y / B E W , M . P. ( 3 )

W H AT ' S O N

Culture

BOOK

Książka

©CREDITS

W WHHAT AT' S O N

URODZINY MISTRZA THE MASTER TURNS EIGHTY

Obchodzący w tym roku 80. urodziny Janusz Gajos jest kimś więcej niż popularnym, wybitnym aktorem. To marka, charyzma rozwalająca ramy każdej roli i każdego kadru. W drugiej połowie lat 60., dzięki roli Janka Kosa w serialu Czterej pancerni i pies (której nie lubi wspominać), osiągnął szczyty popularności. Nie chcąc wiecznie odcinać kuponów, wycofał się, aby grać dojrzalsze, cięższe role. Te wybitne można by długo wymieniać, począwszy od Przesłuchania, przez Ucieczkę z kina Wolność, po Kamerdynera. A jak go widzą i opisują współpracownicy i przyjaciele – Janusz Zaorski, Jan Englert czy Anna Seniuk?

Słowo „geniusz” pojawia się w tych czułych i pięknych opowieściach nadzwyczaj często.

Janusz Gajos, who turns 80 this year, is more than a popular, great actor. He’s a brand with charisma that shines in every role and every take. The role of Janek Kos in the TV series Four Tank-Men and a Dog (which he doesn’t like to talk about) catapulted him to stardom in the late 1960s. To avoid being typecast, he withdrew to take on more mature roles with more gravitas. There have been many outstanding roles in his career, from Interrogation and Escape from the 'Liberty' Cinema to The Butler. How is he perceived and described by his collaborators and friends – Krystyna Janda, Jan Englert and Olga Lipińska? The word “genius” frequently crops up in these tender and beautiful stories.

20

Muzyka

MUSIC

GRAJĄ W CZĘŚCIACH Performing their parts Czwórka z Oxfordu wypuściła swoją najnowszą płytę w dwóch częściach.

Ta ostatnia to cięższe, gitarowe brzmienia. Warto zamknąć oczy, nadstawić uszy i odpłynąć w muzyczną dal. The Oxford four have just released an latest album in two parts. The second consists of heavy guitar sounds. Close your eyes, keep your ears peeled, and immerse yourself in music.

EXHIBITION

Wystawa

Ikar. Legenda Mietka Kosza, dir. Maciej Pieprzyca

Film

Kiedy myślimy o polskiej szkole jazzu, w pierwszej kolejności mówimy Krzysztof Komeda, Tomasz Stańko albo Jan „Ptaszyn” Wróblewski. Ale równie ważną postacią był niewidomy pianista i kompozytor – Mieczysław Kosz. I o nim ta legenda.

Whenever we think about the Polish school of jazz, Krzysztof Komeda, Tomasz Stańko and Jan “Ptaszyn” Wróblewski spring to mind straight away. But blind pianist and composer, Mieczysław Kosz (played by Dawid Ogrodnik), the titular legend, was an equally important figure.

Foals, Everything Not Saved Will Be Lost part 2

FILM

JAZZ-LEGENDA A jazz legend

TEN SIĘ ŚMIEJE OSTATNI HE WHO LAUGHS LAST Upiornie pobielona twarz, zbrodnicze intencje i jeszcze ten uśmiech… Joker, jeden z najstraszliwszych złoczyńców, jakiego wymyślono w DC Comics, doczekał się własnego filmu.

Aktorską pałeczkę po Jacku Nicholsonie i Heacie Ledgerze przejmuje Joaquin Phoenix, jeden z najbardziej wszechstronnych i barwnych współczesnych aktorów. A ghastly pallid face, criminal intent, and that smile... the Joker, one of the greatest villains ever created by DC Comics, is finally getting his own movie. Joaquin Phoenix, one of the most versatile and intriguing actors on the scene today, is taking the baton from Jack Nicholson and Heath Ledger.

Joker, dir. Todd Phillips

NATURALNA SZTUKA Natural art Islandczyka Olafura Eliassona kojarzymy przede wszystkim z zapierającymi dech w piersiach wodospadami, które powstały w Sydney, São Paulo czy Wersalu.

Nowa, miniaturowa odsłona cyklu stoi przed Tate Modern – a w środku wcześniejsze realizacje artysty.

Trochę nowe, a trochę bryk.

Danish-Icelandic artist Olafur Eliasson is best known for breath-taking waterfalls built in Sydney, São Paulo and Versailles.

Another miniature waterfall from the series has now been installed outside the Tate Modern, which houses some of Eliasson’s previous works. Don’t miss the latest modern classic.

JESTEM, KIM JESTEM I am who am Jego piosenkę Cold Little Heart znamy z serialu Wielkie kłamstewka. Na nowej płycie usłyszymy podobne brzmienia, bo jak mówi brytyjski muzyk – „chcę być sobą w tym, co robię, nawet jeśli inni przekonują, że powinienem się zmienić”.

Za wierność sobie – piątka.

Za krążek również. We know Michael Kiwanuka’s Cold Little Heart from the miniseries Big Little Lies. His latest album features similar tunes, because as the British musician puts it, “I want to be myself in whatever I do, even when others are trying to convince me that I should change”.

Michael Kiwanuka, Kiwanuka

Olafur Eliasson, Tate Modern, London, until 5.01. 2020

21

Culture

BOOKS

Książki

W H AT ' S O N

PORTRECISTA EPOKI The portrait painter of his era Co jest cudownego w zwiedzaniu muzeów? Poznawanie klasyków – tak, ale też możliwość odkrywania mało znanych, a wyśmienitych artystów. Takich jak ten, posiadający szwajcarsko-francuskie obywatelstwo, malarz. Na nowojorskiej wystawie obejrzymy Paryż przełomu dwóch poprzednich stuleci oczami Vallottona właśnie.

The whole point of visiting museums is to discover classic works, and works by lesser known, but nevertheless great, artists. Felix Vallotton, a painter with Swiss and French roots, is one such.

This New York exhibition depicts Paris at the turn of the previous century as seen as Vallotton.

Był już za naszą wschodnią granicą, skąd przywiózł przenikliwe, często gorzkie opowieści (Przyjdzie Mordor i nas zje, Tatuaż z tryzubem). Teraz rusza na południe i aż strach się bać, co tam odkryje i z jakimi nieprzyjemnymi (lecz oczyszczającymi) prawdami nas zderzy.

Pasjonująca lektura.

Ziemowit Szczerek has travelled to the east of Poland and brought back painfully relevant and often bitter stories (Mordor is Coming to Eat Us, Tattoo with a Trident). He is now travelling south. We shudder to think what he’s going to bring back this time and what unpleasant (but purifying) truths we will have to confront. It’s a compelling read.

Ziemowit Szczerek, Via Carpatia, Wyd. Czarne © F O R U M , M . P.

EXHIBITION

Wystawa

PISARZ JEDZIE PO EUROPIE A writer’s grand tour

MUSICAL

Musical

Félix Vallotton, Painter of Disquiet, The Met Fifth Avenue, New York, until 26.01.2020

ICÓRKA iDaughter

MIŁOŚĆ W CIENIU PIRAMID Love in the shadow of the pyramids Ona jest nubijską księżniczką, on zaręczonym z inną kapitanem egipskiej armii. Będzie romantycznie, będzie dramatycznie, ale przede wszystkim – piekielnie muzycznie.

Musical skomponował Elton John, a teksty napisał Tim Rice. To poziom mistrzowski.

She’s a Nubian princess. He’s a captain in the Egyptian army and he is engaged to someone else. It’s romantic and dramatic and packed with awesome music composed by Elton John with Tim Rice’s lyrics.

Simply put, it’s a masterpiece.

Aida, dir. Wojciech Kępczyński, Teatr Roma, Warsaw, premiere 26.10

22

Wiemy nie od dziś, że dzieci sławnych rodziców albo silnych osobowości mają pod górkę. Dorastanie w cieniu geniusza, który stworzył firmę Apple, było szczególnie trudne – o czym szczerze, ale z klasą pisze Jobs juniorka, gorsza siostra iMaca.

We’ve known for a long time that life is not easy for children of famous parents or strong personalities. Growing up in the shadow of the genius who founded Apple was particularly challenging, as has been candidly described by Job’s daughter, the inferior sister of the iMac. Lisa Brennan-Jobs, Płotka, Wydawnictwo Literackie

T R AV E L

Inspiration

CHINY CHINA

Rice fields and terraces, caves, layered multi-coloured sandstone rock formations, and lush diverse greenery. The country never ceases to amaze.

Wielki Mur Chiński w 1987 r. został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO, a 7 lipca 2007 r. ogłoszono go jednym z siedmiu nowych cudów świata.

The Great Wall of China was entered on the UNESCO World Heritage List in 1987 and was named one of the seven new wonders of the world in 7 July 2007.

24

©CREDITS

Tarasy i pola ryżowe, jaskinie, formacje skalne słynące z wielobarwnych warstw piaskowca, wreszcie bujna różnorodna roślinność. Ten kraj zachwyca. I to jak!

25

TTRRA AV VEELL

Inspiration Inspiration

©CREDITS

Yangshuo to powiat w południowych Chinach.

Znajdziemy tu owocowe gaje, pola ryżowe i pastwiska oraz jaskinie.

Yangshuo is a county in southern China.

It abounds in fruit orchards, rice fields, pastures, and caves.

26

Narodowy Park Geologiczny Zhangye Danxia jest położony w północno-zachodnich Chinach. Tutejsze formacje skalne słyną z różnokolorowych warstw piaskowca odsłoniętych przez erozję skał.

National Geological Part Zhangye Danxia is situated in north-eastern China. The local rock formations are famous for the plethora of colours of the layers of sandstone uncovered by erosion processes.

Prowincja Fujian usytuowana jest w południowo-wschodnich Chinach, nad Cieśniną Tajwańską.

The Fuijan Province is situated in southeastern China over the Taiwan Strait.

27

Inspiration

Tarasy ryżowe Yuanyang w prowincji Yunnan.

Rice terraces in Yuanyang in the Yunnan Province.

Kręta droga w Tianmen Mountain National Park, w chińskiej prowincji Hunan.

A winding road in Tianmen Mountain National Park in the Hunan Province.

28

© S H U T T E R S TO C K ( 7 )

T R AV E L

PRAWDZIWE OBLICZE TRENINGU

© 2019 Garmin Ltd. lub podmioty zależne.

FĒNIX 6

SERIA

®

Why?

©CREDITS

T R AV E L

PRZYSZŁOŚĆ JEST TU THE FUTURE IS HERE tekst | by MAGDALENA RUDZKA

Dziś symbolem postępu technologicznego i innowacji jest bezsprzecznie Korea Południowa. Tego pędu ku przyszłości najlepiej doświadczyć w Seulu, cybermieście, które nigdy nie zasypia.

South Korea is an indisputable leader in technological progress and innovation.

This drive towards the future is most palpable in Seoul, a cyber-city that never sleeps.

30

Rzeźba upamiętniająca hit Gangnam Style stoi oczywiście w środku dzielnicy Gangnam.

The popular hit "Gangnam Style" has its own statue, at the heart of the Gangnam district.

Okolice wieży telewizyjnej N-Seoul Tower to ulubiony punkt widokowy (i randkowy) seulczyków.

Space around the N-Seoul TV tower is the locals' favourite place for a date and a popular vantage point.

PL

Jak wiele metropolii Dalekiego Wschodu, Seul to fascynujące połączenie tradycji i nowoczesności. Stare dzielnice, np. Bukchon Hanok czy Yongsan, współistnieją z architekturą projektowaną przez najlepszych współczesnych wizjonerów przestrzeni. Żaden ranking najciekawszych budynków Seulu nie może się obyć bez Dongdaemun Design Plaza. Jego obłe kształty kryją m.in. muzeum projektowania, sale wystawowe, centrum medialne i najlepsze sklepy z designem w mieście, otwarte przez 24 h.

Korea Płd. to kraj z najszybszym i najpowszechniejszym internetem na świecie. Używa go ponad 95 proc. populacji, a w miastach jego prędkość dochodzi do 1 Gbit/s. Nic więc dziwnego, że nawet jedzenie w restauracjach zamawia się w Seulu online. Koreańczycy są też najlepsi w e-sporcie, czyli profesjonalnych zawodach w grach komputerowych. W samym Seulu jest specjalny stadion dedykowany takim zawodom, a władze planują budowę dwóch kolejnych.

Maniacy techniki i sprzętu spędzą całe dnie i wydadzą wszystkie oszczędności na Yongsan Electronics Market, włócząc się po kompleksie Digital Media City lub największym podziemnym centrum handlowym Azji – COEX. Większość sklepów w Seulu zamyka się zaledwie na kilka godzin, o 5 rano. Na Yongsan dobrze jest umieć się targować – niektóre z 5 tys. tamtejszych sklepów w ogóle nie wywieszają cen.

Z gwarnego miasta łatwo uciec do parku Namsan, wsiadając do kolejki linowej. To get some rest, take the funicular to Namsan Park.

Stylizacje na seulskim Tygodniu Mody bywają zaskakujące.

You are bound to see some eye-catching outfits on the streets of Seoul.

Dongdaemun Design Plaza, zaprojektowany przez Zahę Hadid, podbił serca miłośników architektury. Dongdaemun Design Plaza designed by Zaha Hadis is an architectural gem.

31

T R AV E L

Why?

Futurystyczny budynek centrum kulturalnego Kring Kumho zaprojektowany przez rodzime studio architektoniczne Unsangdong. The futuristic building of the Kring Kumho culture centre designed by a family architectural studio Unsandong.

Obok: Supernowoczesne lotnisko Incheon wiele razy wygrywało w rankingach na najbardziej przyjazne pasażerom.

Poniżej: Drużyna graczy podczas zawodów SK Planet Starcraft Proleague.

Right: The über modern Incheon airport has been voted the most passenger friendly airport many times.

Below: An esports team during the SK Planet Starcraft Proleague tournament.

32

© S H U T T E R S TO C K ( 4 ) , I S TO C K ( 2 ) , B E W ( 2 ) , G E T T Y I M AG E S ( 2 ) , E A S T N E W S

Górne zdj.: Jedna z sal muzeum koreańskiej sztuki i kultury Leeum. Obok: Designerska biblioteka publiczna Starfield w centrum handlowym COEX. Top: One of the exhibition halls in the Leeum museum of Korean art and culture.

Right: Designer public library Starfield in the COEX shopping centre.

ENG

Seoul, like many other Far Eastern metropolises, is a fascinating combination of tradition and modernity. Old districts, e.g. Bukchon Hanok Village and Yongsan, coexist with uber-modern architecture. No list of Seoul’s most impressive buildings would be complete without the Dongdaemun Design Plaza. The roundish building is home to a design museum, exhibition halls, a media centre, and the best design stores in the city. All open 24/7.

South Korea boasts the fastest internet with the greatest coverage. It is used by over 95 per cent of the population, and the speed in cities is up to 1Gbit/s. No wonder that even food in restaurants is ordered online in Seoul. Koreans are also world champions in esports, i.e. professional computer gaming. Seoul has a stadium dedicated to esports events and there are plans to build another two. Technology buffs will not want to leave and will most likely spend all their money at the Yongsan Electronics Market, Digital Media City, or the largest underground shopping centre in Asia – COEX. Most shops in Seoul close for only a couple of hours, at 5 am. At the Yongsan market, it is customary to haggle – some of its 5,000 stores do not even display prices of the goods they are selling.

Połączenia Connections

WAW–ICN–WAW 5 razy w tygodniu 5 times a week

BUD–ICN–BUD 3 razy w tygodniu 3 times a week

Więcej informacji na More information on lot.com lot.com

Journey of a Lifetime

WYSPA ZMYSŁÓW ISLAND OF THE SENSES tekst | by MICHAŁ GŁOMBIOWSKI

Sri Lanka to centrum tętniącego życiem, rozedrganego mikrokosmosu.

Sri Lanka is the centre of a bustling and vibrant microuniverse.

34

©CREDITS

T R AV E L

35

PL

Świetny smak – Baduge Kumar szczerzy się radośnie. – Mocno orzeźwiający, intensywne taniny, czuję lekkie mrowienie na języku. Siedzimy nad czarkami herbacianej esencji, a Kumar cierpliwie rozbija w pył moje degustacyjne pomysły. Żadnego cukru, nie ma mowy. Cytryna? A cóż to za dziwaczny pomysł! Dopuszcza dodatek tłustego mleka, kolonialna historia Sri Lanki wciąż odbija się tu echem – wyspa, nazywana wtedy Cejlonem Brytyjskim, przez ponad 150 lat była pod rządami Brytyjczyków. Zostawili oni po sobie język, zamiłowanie do krykieta i właśnie do herbaty z mlekiem. Wychylam więc te krople skondensowanej esencji – próbki do degustacji są piekielnie mocne, nie mają nic wspólnego z „popołudniową herbatką do ciasteczka”, i kiwam mądrze głową. Baduge, jak na kipera przystało, każdy łyk wypluwa.

Przez okna fabryki Dambatenne, którą niemal 130 lat temu zbudował sir Thomas Lipton, widzę podjeżdżające ciężarówki z workami wypełnionymi herbacianymi liśćmi. Godzinę czy dwie temu zerwały je z krzaków kobiece palce. Mężczyźni prawie nigdy nie zbierają herbaty. Skubanie listków z herbacianych krzewów wymaga ruchów pewnych, ale delikatnych.

Dambatenne zatrudnia 5 tys. osób, z tego tylko 50 w samej wytwórni. Pozostali – zbieraczki, kierowcy, menedżerowie – pracują na plantacjach. Założyli je Brytyjczycy, gdy nie wyszło im z kawą. W 1840 r. na Cejlonie było ponad 200 upraw kawowca. Czterdzieści lat później wszystkie zniszczył grzyb – rdza kawowa. Brytyjczycy zamienili więc kawę na krzewy herbaciane. Niespodziewanie Cejlon stał się światową herbacianą potęgą.

RÓWNO I POWOLI Cejlońską herbatę popijam też kilka dni później, w środku nocy, kuląc się z zimna i pokonując kolejne tysiące betonowych schodów. By stanąć na pierwszym z nich, wyruszyłem w ciągnącą się godzinami podróż pociągiem pamiętającym jeszcze Brytyjczyków. Wsłuchując się w perkusyjny rytm toczących się kół, dałem się ponieść szynom w zamglone od deszczu górskie centrum wyspy. Wagony toczyły się w ślimaczym tempie, aż skończyły mi się przekąski

36

Journey of a Lifetime

ENG

“Great aroma”, Baduge Kumar grins cheerfully. “Very refreshing, sharp tannin, mild tingling sensation on the tongue. Robust.” We are sitting over cups of tea essence, and Baduge is patiently killing off all my ideas about tasting. No sugar? No way. Lemon? What a bizarre idea. He allows me to add a drop of full fat milk, an echo of Sri Lanka’s colonial past. The island, once known as British Ceylon, was ruled by the British for 150 years. Their legacy includes their language, a passion for cricket, and a taste for milk tea. I sip some condensed essence – the tasting samples are incredibly strong and have nothing in common with “afternoon tea and biscuits”– and nod sagaciously.

Baduge spits out each sip like a bona fide taster.

Through the windows of the Dambateene factory, built nearly 130 years ago by Sir Thomas Lipton, I can see trucks arriving with bags of tea leaves that were picked by deft female hands an hour or two previously. Men seldom pluck leaves from tea plants, as the work requires confident but delicate movements. As I sip my tea essence, I wonder whether we men, with our spade-shaped hands and awkward fingers, are really unfit for the job or whether we have simply engineered a way to pass off all the hard work onto the (un)fair sex.

Dambateene employs 5,000 people, of which only 50 work in the factory. Others – pickers, drivers, and managers, work on plantations. These were established by the British when the coffee business went awry. In 1840, Ceylon was home to more than 200 coffee plantations. 40 years later they were all wiped out by coffee leaf rust. The British swapped coffee for tea plants. Unexpectedly, Ceylon became the world’s leading tree-growing region.

STEADILY AND SLOWLY I sip Ceylon tea a few days later – actually in the middle of the night – as I huddle against the cold while ascending thousands of concrete steps. To get here, I spent several hours on a train that would have to be a relic from the British era. I listened to the rhythmic clickety-clack of the rolling wheels as I travelled to the heart of the island, which is mountainous and misty. We crawled along at a snail’s pace. My snacks eventually ran out and all I was left with were hot air and smiling Sri Lankans appearing and disappearing at consecutive stations.

I later ascended 5,500 steps to get to the summit of Adam’s Peak. It’s 2 o’clock in the morning. The lights along the steps emit a dim glow. The mountain is more than 2,200 metres tall, but the trail begins at roughly 1,000 metres. It’s still seven kilometres one way. Climbing Adam’s Peak is more than just scaling

Sri Lanka owocami stoi.

Kupicie je tu wszędzie, ale takich soczystych nie jedliście nigdzie.

There is an abundance of fruit in Sri Lanka. You can buy them everywhere and are incredibly tasty and juicy.

© I S TO C K ( 4 ) , S H U T T E R S TO C K ( 2 ) . P O P R Z E D N I E S T R O N Y/ P R E V I O U S PA G E S : I S TO C K

Ś

T R AV E L

Szczyt Adama to piąty co do wysokości szczyt Cejlonu położony w południowej części wyspy.

The Adam's Peak is the fifth tallest mountain in Ceylon and is situated in the southern part of the island.

W pełni sfermentowaną herbatę cejlońską charakteryzuje wyrazisty smak i czerwono-brązowy kolor. Fully fermented Ceylon tea has a distinct flavour and a reddish-brown colour.

Buddyjska Złota Świątynia Dambulla, składająca się z pięciu jaskiń, powstawała w okresie od I w. p.n.e. do XVIII w. Buddhist Dambulla Golden Temple comprising five caves was constructed from 1st C BC to the 18th century.

Kandy to uroczyste stroje weselnych gości.

Festive Sri Lanka wedding attire.

Tutejsze homary i owoce morza są obłędnie pyszne.

The locals lobsters and sea food are incredibly delicious.

Kolombo, w głębi wieże i kopuły meczetu Jami Ul-Alfar Mosque.

Colombo. The towers and domes of the Jami Ul-Afar Mosque can be seen in the background.

37

T R AV E L

Journey of a Lifetime

Kolombo było stolicą Sri Lanki do 1982 r.

Dziś to wciąż największe miasto tego kraju. Zdj. obok: Street food tamże.

Colombo used to be the capital of Sri Lanka until 1982. Today, it is still the island's largest city.

Right: A Colombo street food market.

2

1

38

Tuk-tuki to podstawowy środek transportu na Sri Lance. Na zdj. obok: Świątynia Isurumuniya.

Tuk-tuks are the basic means of transport in Sri Lanka. Right: The Isurumuniya Temple.

a mountain. It’s not much of an athletic feat, although to look at the many fragile old women who walk up the steps, you’d be forgiven for thinking it was an Olympic sport. There is a Buddhist temple on the top, and the faithful make a pilgrimage to it at least once during their lifetime. Most of them set off in the middle of the night, so that they can be on the summit at sunrise. This trail encourages meditation.

It allows you to focus on your inner self for a while, even if you’re not a Buddhist. “Walk steadily and slowly,” advises a monk I meet at the foot of the hill.

Some of the steps are crumbling and you have to tread carefully. The procession includes Buddhists, Muslims, worshippers of the god Saman, and

© I S TO C K ( 2 ) , S H U T T E R S TO C K ( 2 )

i pozostało mi sycić się gorącym powietrzem i uśmiechami pojawiających się i znikających na kolejnych stacjach Lankijczyków.

Teraz mam przed sobą 5,5 tys. stopni pnących się na górę Adam’s Peak. Jest druga w nocy. Światła wzdłuż stopni rzucają mętną poświatę. Góra ma ponad 2,2 tys. m, ale szlak rozpoczyna się na wysokości tysiąca, pozostaje więc połowa dystansu. To jednak nadal 7 km w jedną stronę.

Wspinaczka na Adam’s Peak jest czymś więcej niż tylko wchodzeniem na górę. Mało w niej sportowego wyczynu, choć widok drobnych staruszek wciągających się na kolejne stopnie każe myśleć, że może być to osiągnięcie godne olimpijskich laurów. Na szczycie stoi buddyjska świątynia, a dojście do niej jest pielgrzymką, którą wierni starają się odbyć choć raz w życiu. Większość wyrusza w środku nocy, by dojść na szczyt wraz ze wschodem słońca. Ta droga ma jednak coś z medytacji, pozwala skupić się na chwilę na własnym wnętrzu, nawet jeżeli nie jest się buddystą.

– Idź równo i powoli – radzi spotkany na dole mnich.

Miejscami stopnie są zniszczone i trzeba uważnie stawiać kroki. Idą buddyści, idą muzułmanie, idą wyznawcy boga Samana, nieliczni chrześcijanie. Wszy-

Unawatuna to miejscowość na Sri Lance tuż przy mieście Galle, idealna na wypoczynek nad Oceanem Indyjskim.

Unawatuna is a village in Sri Lanka close to the town of Galle and is a perfect place for some rest and relaxation on the Indian Ocean coast.

scy nazywają ten szczyt Górą Adama, tego biblijnego, który po wygnaniu z raju postawił pierwszy krok właśnie na jej szczycie, zostawiając w kamieniu odbity ślad stopy. Zatrzymuję się przy rozrzuconych po trasie stoiskach i sączę kubki dodającej sił herbaty.

Na sam koniec nachylenie schodów robi się większe i pojawiają się metalowe podpórki. Gdy docieram na szczyt, łapiąc łapczywie chłodne powietrze, dołączam do tłoczącej się przy świątyni grupki skulonych osób. Obcokrajowcy w gore-texach, Lankijczycy zawinięci w chusty. Dygoczą z zimna, trzęsą się niczym w febrze, wszyscy skierowani w stronę, gdzie rąbek słońca pojawia się za szczytami w oddali. Jeszcze kilka minut i jest już jasno i dzień. Idziemy do odcisku stopy, trzeba zostawić buty i poczuć lodowaty beton pod nogami. Stopa zakryta jest świętym materiałem, można go pocałować, jeżeli się chce, zostawić trochę pieniędzy lub przyniesione z dołu kwiaty ofiarne.

MIĘDZY PALMAMI W Kandy okrążam pieszo jezioro w środku miasta, dusząc się od wiszących w powietrzu spalin. Za sprawą Świątyni Zęba to miejsce jest jednym z ważniejszych na całej Sri Lance. W kapiącej od złota izbie przechowywany jest ząb Buddy, którego jednak ani ja, ani tysiące przybyszy nie możemy zoba-

a handful of Christians. The summit is called Adam’s Peak, as there is a footprint in the stone which is believed to have been cast by the Biblical Adam.

I stop at stalls scattered along the route to sip some invigorating tea. As I approach the summit, the steps get steeper and there are metal supports. When I reach the peak, I greedily inhale the chilly air and join a group of people hunched together by the temple. Foreigners wear thermal clothing while Sri Lankans are wrapped in scarves. Shivering from the cold, and trembling as if they have a chill, they are all facing the direction of the sun, which can be seen far away behind the summits. A few minutes later and it’s a bright clear morning. We walk over to the footprint. You need to take off your shoes and feel the ice-cold concrete under your feet. The footprint is covered with sacred fabric. You can kiss it if you wish. You can also leave money or votive flowers fetched from the bottom of the hill.

BETWEEN PALM TREES At Kandy, I walk around a lake in the heart of the city, while being suffocated by exhaust fumes.

Being home to the Temple of the Tooth makes it one of the most important cities in Sri Lanka. The tooth of the Buddha is kept in a room drenched in gold, but

39

Journey of a Lifetime

czyć, bo relikwia pozostaje ukryta za kotarami. Otoczona betonowymi umocnieniami świątynia – o toczącej się przez dekady na Sri Lance wojnie między Syngalezami i Tamilami wciąż się tu pamięta – nie pozwala uspokoić znękanej duszy, uciekam więc do pobliskich Ogrodów Botanicznych Peradeniya. Ogromny teren, poprzecinany alejami obsadzonymi palmami zasadzonymi jeszcze w XIX w. przez kolonialistów, jest kojącą oazą natury. Mijam tyczki bambusów, podnoszę z ziemi liście fikusów, tak wielkie, że mógłbym się pod nimi schować, przechodzę pod banianami, obwieszonymi owocami, które okazują się śpiącymi z głowami w dół nietoperzami. Sunę wzrokiem za chaotycznymi liniami kreślonymi w powietrzu przez motyle wielkości dłoni.

Jestem w samym centrum rozedrganego mikrokosmosu tętniącego gorączkowym niepowstrzymanym życiem.

I and thousands of other visitors are unable to see it. The relic that could be Buddha’s molar or canine remains hidden behind the curtain. Surrounded by concrete reinforcements – the conflict between the Sinhalese and the Tamils is well within living memory – the temple is not able to soothe a tormented soul, so I flee to the nearby Peradeniya Botanic Gardens. This vast area crisscrossed by lanes lined with palm trees planted back in the 19th century by the British colonialists is a calming, natural refuge. I walk past bamboo poles and pick up rubber tree leaves. They’re so big that I could hide underneath them. I walk under banana trees heavy with fruit that turn out to be bats sleeping upside down. I look at chaotic contours drawn in the air by palm-sized butterflies. I am in the centre of a vibrant microuniverse, bustling with feverish and relentless activity.

MAŁE WIELKIE RZECZY

SMALL BIG THINGS

Kilka dni później sycę się nim też na plaży Unawatuna. Za moimi plecami, pasem piachu i rzędem budynków rozlała się plama bujnej zieleni, tropikalny las, którego ściółka eksploduje intensywnym zapachem przy każdym kroku. Jestem w miejscu, do którego przyjeżdża się, by oddawać się małym czynnościom niosącym radość. O świcie zanurzać się w ciepłym Oceanie Indyjskim. W dzień sączyć wodę z przeciętych maczetą pomarańczowych kokosów. Zakopywać stopy w morskim piachu. Zastygać na leżaku, przenosząc wzrok z kartek książki na linię horyzontu.

Wyprawiać się do dżungli, by znaleźć ostry imbir lub pnącza pieprzu. Jechać tuk-tukiem na plażę Talawelli, na której pojawiają się żółwie. Wieczorem siąść w restauracji i pochłonąć ogniste curry ze złowionych przed momentem krabów, zamówić tuńczyka, który wciąż jeszcze smakuje morzem, zagryźć ostrymi piklowanymi warzywami. Poczuć, jak ciepło rozpala zmysły, obudzić się.

A few days later, I soak up the ambience on Unawatuna beach. Behind my back is a strip of sand, a row of buildings, sprawling greenery, and a tropical forest whose litter explodes with intense smells as you step on it. I’m where people come to celebrate little things that bring joy. To plunge into the warm Indian Ocean at sunrise. To sip water from orange coconuts cut open with a machete during the day. To bury your feet in the sea sand. To settle into a deck chair, and move your eyes from pages of a book to the horizon. To venture into the jungle and find sharp ginger and climbing pepper plants. To take a tuk-tuk to Talawelli beach and watch the turtles. To sit in a restaurant in the evening and gorge on hot curry with freshly caught crabs, order tuna, which still tastes of the sea, and nibble on hot pickled vegetables. Feel the warmth stimulate your senses and wake up.

40

Słynny most Dziewięć Łuków w miejscowości Ella.

The famous Nine Arches bridge in Ella.

© S H U T T E R S TO C K

T R AV E L

Połączenia Connections

WAW–CMB–WAW 3 razy w tygodniu (od 3 listopada) 3 times a week (od 3 NOV)

Więcej informacji na More information on lot.com lot.com

TAKE OFF AND EXPLORE THE URBAN JUNGLE Enjoy a premium driving experience and rent the new car models available at Avis airport and downtown car rental locations across Poland. The adventure starts when you touch down.

AV I S . P L

BOOK NOW

Why?

©CREDITS

T R AV E L

OGRÓD SZTUK GARDEN OF ART tekst | by MAGDALENA RUDZKA

Jest stolicą muzyki klasycznej, ma własną dzielnicę muzeów i to tu narodziła się secesja. Zapraszamy do Wiednia, idealnego miejsca dla spragnionych sztuki we wszystkich jej przejawach.

It is the capital of classical music, has its own museum district, and was the cradle of the Art Nouveau style.

Vienna is the perfect city for all lovers of art in all its forms and shapes.

42

W ogrodach pałacu Schönbrunn stoi jedna z największych palmiarni Europy.

The Schonbrunn gardens house one of the largest palm houses in Europe.

Kościół am Steinhof to jeden z najlepszych secesyjnych budynków Wiednia. The Church of St Leopold is one of the finest secession-style buildings in Vienna.

PL

Museums Quartier to najdroższa inwestycja w historii Austrii, rozbudowywana od 1980 r. na terenie dawnych cesarskich stajni. Liczy sobie dziewięć instytucji kultury - od Kunsthistorisches Museum w eklektycznym XIX-wiecznym budynku, po bazaltowy MUMOK z kolekcją sztuki nowoczesnej. To jeden z 10 największych kompleksów kulturalnych świata, odwiedzany przez 3,5 mln turystów rocznie. By poczuć jego klimat, wybierzcie się tam na Noc Muzeów (5.10).

Kulturalny Wiedeń to nie tylko muzea, ale też architektura. W końcu secesja narodziła się właśnie tutaj. Manifestem tego stylu jest wzniesiony w 1899 r. przez stowarzyszenie ówczesnych młodych artystów, z Gustavem Klimtem na czele, Budynek Secesji. To niewielka przestrzeń wystawiennicza używana do dzisiaj. Wewnątrz znajdziemy fryz autorstwa Klimta, na zewnątrz – płaskorzeźbę z trzema gorgonami, reprezentującymi malarstwo, rzeźbę i architekturę, oraz złotą ażurową kopułę zwaną przez wiedeńczyków pieszczotliwie „kapustą”.

Ale Wiedeń to przede wszystkim stolica muzyki klasycznej. Na przełomie XVIII i XIX w. żyli i tworzyli tu Beethoven, Mozart i Haydn. Dziś wybór koncertów jest oszałamiający. Możemy wybierać między trzema spektakularnymi salami koncertowymi o wspaniałych tradycjach: Operą, Wiener Musikverein i Konzerthaus. Co roku, na wielkim zielonym terenie wokół pałacu Schönbrunn, odbywa się też Summer Night Concert, na który ściąga do 100 tys. fanów klasyki.

Letnie kino pod chmurką na placu Rathausplatz. Summer open-air cinema on Rathausplatz square.

Budynki projektowane przez F. Hundertwassera bywają porównywane do stylu Antonia Gaudiego.

The buildings designed by F. Hundertwasser are often compared to Antonio Gaudi's style.

43

T R AV E L

Why?

Plac przed Muzeum Sztuki Współczesnej MUMOK zawsze jest pełen ludzi; nie brakuje tu miejsca, by chwilę odpocząć od artystycznych wrażeń.

The square near MUMOK modern art museum is always full.

There is lots of space to rest and relax after intensive museum visits.

© S I M E / F R E E ( 4 ) , S H U T T E R S TO C K ( 5 )

Wielopiętrowa widownia Wiedeńskiej Opery Państwowej. The spectacular stalls at the Vienna National Opera.

ENG

W ogromnym Muzeum Historii Naturalnej można obejrzeć m.in. słynną figurkę Wenus z Willendorfu sprzed 30 tys. lat.

The famous "Venus of Willendorf" statuette, dating back to 30,000 years ago, is on display at the Museum of Natural History.

Fiakrzy sprzed pałacu Hofburg to jeden z symboli Wiednia. Pałac przez ponad 700 lat był rezydencją władców Austrii.

The fiacres outside the Hofburg Palace are one of the most well-known symbols of Vienna. The Palace used to be the residence of the Austrian rulers for over 700 years.

44

The Museumsquartier is the most expensive investment in the history of Austria. It occupies the site of the former imperial stables. Its construction began in 1980 and continues to expand. It now comprises 9 culture institutions and draws over 3.5 million tourists every year. From the Kunsthistorisches Museum, housed in an eclectic 19th-C building, to the MUMOK with its collection of art from Antiquity to Andy Warhol. To fully experience the place, be sure to visit it on Museum Night (5 October). There is much more to the cultured side of Vienna than just museums – its architecture and music are every bit as wonderful. The Art Nouveau style was born here.

The manifesto is represented by the Secession Building erected in 1899 by a society of then young artists headed by Gustav Klimt. The interior is adorned with a border by Klimt, while the exterior has a bas relief with three gorgons representing painting, sculpture and architecture, as well as a cupola made of gilded leaves dubbed “the golden cabbage” by the locals. Vienna is also the capital of classical music. It was home to Beethoven, Mozart, Haydn and Schubert. The Viennese are definitely spoilt for choice when it comes to classical music concerts. You can choose between three concert halls – the Vienna State Opera, the Wiener Musikverein and the Konzerthaus. Every year, the green fields around Schönbrunn Palace host the annual Summer Night Concert, which attracts up to 100,000 fans.

Połączenia Connections

WAW–VIE–WAW 3 razy dzienie 3 times a day

Więcej informacji na More information on lot.com lot.com

My Poland

©CREDITS

T R AV E L

46

T R AV E L

My Poland

KRAINA SZEŚCIU ZMYSŁÓW Malowniczo położone akweny wodne, plaże, lasy, rowerowe szlaki, rezerwaty przyrody, zabytki i smakowita regionalna kuchnia. Zapraszamy do Warmii i Mazur. Przez cały rok.

Picturesque bodies of water, beaches, forests, cycling trails, nature reserves, historical buildings, and delicious regional cuisine.

There is always plenty to see and do in Warmia and Masuria, whatever the time of year.

47

PL

48

Uwielbiamy podróżować do miejsc, gdzie możemy oderwać się od codzienności i odpocząć. Warmia i Mazury to ku temu idealny region, który zresztą można odkrywać na wiele sposobów.

Od kiedy uruchomiono Port Lotniczy Olsztyn-Mazury (mazuryairport.pl), czyli jedyne międzynarodowe lotnisko w północno-wschodniej części Polski, w kilka godzin można dotrzeć do serca regionu nie tylko z Krakowa, ale też z wielu europejskich miast.

Kiedy już dolecimy na szlak warmińsko-mazurski, szczególnie warto zajrzeć tu do dwóch połączonych od stu lat szlakiem wodnym miast: Mikołajek – zwanych mazurską Wenecją, oraz Giżycka, czyli żeglarskiej stolicy Polski. Każde z nich jest nie tylko ważnym ośrodkiem sportu, ale też kultury. Największą popularnością cieszy się wśród turystów żeglarstwo, które jest czymś więcej niż formą spędzania czasu na wodzie – to styl bycia, zabawy, a czasem życiowa filozofia. Dlatego latem nie brakuje tu okołożeglarskich imprez. Dość wspomnieć organizowany od ponad czterdziestu lat Festiwal Szantowy w Mikołajkach i Szanty z Folkiem w Giżycku, jedyne w Polsce i na świecie kino jachtowe w Giżycku, które umożliwia oglądanie filmów z jachtów, Mazurskie Targi Sportów Wodnych, gdzie prezentowane są jachty w naturalnym środowisku, czyli na wodzie, i wreszcie Mistrzostwa Polski Jachtów Kabinowych.

Ale jeziora, kanały i rzeki, które rozlewają się pomiędzy Giżyckiem a Mikołajkami, zachęcają też do innych wodnych aktywności. Miłośnicy wioślarstwa

My Poland

©CREDITS

T R AV E L

nocne: Mikołajki.

Numerous sporting, cultural and entertainment events are organized on the Brda River, in which guests from all over the world take part.

3 4

1. Port Ekomarina w Giżycku. 2. W Mikołajkach odbywa się wiele imprez rowerowych.

3. XIX-wieczna Twierdza Boyen w Giżycku.

4. Sielawa to przysmak regionu. 1. Ekomarina port in Giżycko. 2. Mikołajki hosts many cycling events. 3. The 19th century Boyen Fortress in Giżycko. 4. White-fish is a regional delicacy.

1 2

ENG

We all love travelling to places where we can get away from it all and relax. There is nowhere like Warmia and Masuria for serious rest and relaxation, and the region can be discovered in many ways.

The recently opened Olsztyn-Mazury Airport (mazuryairport.pl), the only international airport in northeastern Poland, has placed the heart of the region a couple of hours away from not only from Kraków, but many other European cities as well. Once you land, you can start discovering Warmia and Masuria by visiting two towns connected by waterway, namely Mikołajki, dubbed the Masurian Venice, and Giżycko, the sailing capital of Poland. Both are crucial sports hubs and also have many cultural attractions. Sailing has always been the most popular sport around here and it involves much more than just spending time on the water – it is a lifestyle, a source of fun and sometimes even a life philosophy. This is why the summer season abounds in sailing events. These include the Chanties Festival, which has been held annually in Mikołajki for 40 years,

49

T R AV E L

1

My Poland

2 3

zdecydują się na kajak, ktoś wybierze statek białej floty lub popłynie w rejs z kolacją na pokładzie jedynego w Polsce żaglowca śródlądowego zbudowanego według wzorców XIX-wiecznych brygów i cumującego w Mikołajkach. Zaś ci, którzy kochają adrenalinę, mają do wyboru skutery, flyboardy, riby czy będące hitem ostatnich sezonów wakeboardy.

Turbowrażeń dostarczy zaś flagowa impreza Mikołajek, czyli coroczny Rajd Polski, drugi po słynnym Rajdzie Monte Carlo, najstarszy rajd samochodowy na świecie, a także znany w całej Polsce Mazury AirShow, który odbywa się w Giżycku od ponad 20 lat.

Prawdziwy klejnot regionu stanowią zaś lasy.

W Puszczy Piskiej mieszkają setki gatunków zwierząt – od jeleni i łosi po sarny, dziki czy od niedawna rysie i wilki. Można się tu też wybrać na jagody lub grzyby. To wymarzona przestrzeń na całoroczne

50

4

and the Chanties with Folk in Giżycko, the world’s only “yacht cinema”, where you can watch films from the comfort of your yacht, and the Masuria Water Sports Fair, exhibiting yachts on the water, and last but not least, the Polish Cabin Yacht Cup. The lakes, canals and rivers between Giżycko and Mikołajki are the perfect spot for other water sports too. These include kayaking, white fleet ship cruises, and a cruise with dinner on board the only inland sailboat in Poland – styled after the 19th century brigs that used to moor in Mikołajki. If you are hooked on adrenaline, you can opt for water scooters, flyboards, RIBs or wakeboards, which seem to be the latest fad in Masuria. For even more excitement, you should come here for the annual Rally of Poland, the second oldest car rally in the world (after Monte Carlo) and Mikołajki’s main sports attraction, and the famous

1. Giżycko. 2. Mikołajki.

3. Mazury AirShow odbywa się w Giżycku od ponad 20 lat.

4. W Mikołajkach co roku odbywa się Rajd Polski.

1. Giżycko 2. Mikołajki 3. Mazury Air Show has been held in Giżycko for over 20 years now. 4. Mikołajki hosts the Polish Rally every year.

piesze wędrówki i rajdy rowerowe. W końcu las o każdej porze roku pachnie inaczej.

Mazury słyną też z kuchni. Nieprzypadkowo w herbie Mikołajek widnieje Król Sielaw – ta ryba jest przysmakiem regionu. W obu miastach bez problemu znajdziemy doskonałe smażalnie oraz wędzarnie ryb. Do Giżycka warto się wybrać na kultowe już frytki z okonia, zaś podczas lipcowego Mazurskiego Festiwalu Rybnego, na którym serwuje się ponad tonę ryb, spróbować chociażby szczupaka. Bogactwo kulinarne Mazur to też wyroby lokalnych tradycyjnych manufaktur, które produkują sery, wędliny, miody, sękacze czy trunki i są prawdziwą ucztą dla podniebienia.

Ale Mazury to region, który można też eksplorować, wędrując historycznymi śladami. W Mikołajkach na uwagę zasługuje kościół Ewangelicko-Augs­burski oraz Muzeum Reformacji, zaś w Giżycku największe wrażenie robi XIX-wieczna Twierdza Boyen. Forteca stanowiła główne ogniwo w łańcuchu umocnień zamykających od wschodu dostęp na teren państwa pruskiego. Dziś odbywa się tam mnóstwo imprez, wśród nich Festiwal Fantastyki Twierdza czy Mazurski Zlot Pojazdów Zabytkowych.

Mamy też propozycję dla spragnionych wyjątkowych widoków: wchodząc na Wieżę Ciśnień w Giżycku lub wieżę widokową w Mikołajkach, możemy z lotu ptaka zaobserwować zapierający dech w piersiach pejzaż. Aż trudno uwierzyć, że na współczesnej, ucywilizowanej mapie Europy ocalał tak dziewiczy i naturalny krajobraz, który mimo rozbudowanej infrastruktury rekreacyjnej i hotelowej wciąż zachował swój pierwotny dziki charakter.

52

My Poland

Mazury AirShow held in Giżycko for over 20 years.

The forests of the region are its true gems. The Piska Forest is home to hundreds of animal species, from deer and elk, through roe deer, to wolves and lynx. You can go blueberry and mushroom hunting,too. This is a dream destination for hiking and cycling trips. After all, forests look their best at any time of year.

Masuria is also famous for its cuisine. It is no accident that a crowned whitefish is featured on the Mikołajki coat of arms. This species is a local delicacy. Both towns abound in bars and restaurants offering excellent fried and smoked fish. When in Giżycko, be sure to try the famous perch fries, and try the pike during the Masuria Fish Festival every July. Masuria’s culinary richness includes the produce of local manufactories, e.g. cheese, cold cuts, honey, sękacz, and alcoholic beverages worthy od the most sumptuous feast.

But Masuria can also be explored by following its historic trail. Sites worth visiting include the Evangelical Augsburg Church and the Reformation Museum in Mikołajki, and the 19th Boyen fortress in Giżycko.

This stronghold was the key link in the chain of fortifications closing off access from the East to Prussia.

The Boyen fortress now hosts numerous events, including the Twierdza Fantasy Festival and the Masurian Rally of Historic Vehicles.

And for all those who love a good view, the Pressure Tower in Giżycko and the observation tower in Mikołajki both offer a breathtaking bird’s eye perspective of the surrounding countryside. It is hard to believe that such a pristine and natural landscape has survived in modern, civilised Europe. Despite the encroaching accommodation and recreational infrastructure, the region has preserved its wild nature.

© S H U T T E R S T O C K , A D O B E S T O C K , M . P.

T R AV E L

Połączenia Connections

SZY–KRK–SZY 2 razy w tygodniu 2 times a week

Więcej informacji na More information on lot.com lot.com

NAJLEPSZE ADRESY PREMIUM POD JEDNĄ MARKĄ

NOWA INWESTYCJA

WARSZAWA Saska Kępa Apartamenty ul. Berezyńska 46

Zapraszamy na spotkania w najpiękniejszych wnętrzach w Polsce

WARSZAWA Saska Kępa Apartamenty ul. Angorska 13A

WŁADYSŁAWOWO Hallerowo Apartamenty hotelowe ul. Hryniewieckiego 12B

SPRZEDAŻ APARTAMENTÓW T. +48 535 10 10 10 sales@hlsm.pl hlsm.pl

Budź się i zasypiaj w chmurach

Wake up and fall asleep in the clouds

Luksus, zapierające dech w piersiach widoki i bezwarunkowy relaks to codzienność mieszkańców ZŁOTEJ 44, apartamentowca zaprojektowanego przez światowej sławy Daniela Libeskinda, który już na stałe wpisał się już w panoramę Warszawy. ❚ Luxury, breath-taking views and ultimate rest and relaxation opportunities is the daily bread of the residents of ZŁOTA 44, an residential high-rise building designed by world-class architect Daniel Libeskind which has become an established Warsaw’s landmark.

Relaks i biznes w cenie czynszu Mieszkańcy ZŁOTEJ 44, najwyższego budynku mieszkalnego w Unii Europejskiej wysoko cenią sobie komfort pracy, często łącząc ją z przyjemnościami. W przestrzeni 8. piętra zaprojektowano strefę sportowo - rekreacyjno-biznesową. Znajdziemy tu do wyłącznego użytku mieszkańców: 2 sale konferencyjne, przestrzeń klubową, salę kinową z symulatorem do gry w golfa, 25-cio metrowy basen, siłownię, spa, 400m taras z całorocznym jaccuzzi oraz klubik dziecięcy. Na tej ogromnej,

mającej ponad 1800 metrów kwadratowych powierzchni każdy znajdzie coś dla siebie, a o spełnienie najbardziej wyszukanych potrzeb mieszkańców zadba concierge.

ZŁOTA 44 to nie tylko luksus ale również ekologia.

W trosce o środowisko naturalne, a także ciszę wewnątrz, budynek został pokryty fasadą wykonaną w technologii trójszybowej, zapobiegającej utracie ciepła oraz ograniczeniu odgłosów dochodzących z ze-

PROMOCJA

wnątrz. Dodatkowo, komfort życia podnosi system filtrujący powietrze oraz własna stacja uzdatniania wody. Nad bezpieczeństwem czuwa ochrona oraz inteligentny system HMS, dostępny nie tylko z wnętrza apartamentu, ale również poprzez mobilną aplikację. Steruje m.in. systemami klimatyzacji czy uchylnymi panelami okiennymi, a także umożliwia łatwe nawigowanie oświetleniem i roletami.

ZŁOTA 44 to świetna inwestycja Ceny za m2 są o połowę niższe niż w czeskiej Pradze. Apartamenty są zaprojektowane przez londyńskie studio projektowe Woods Bagot, które gwarantuje wysoką jakość wykończenia: drewniane podłogi, zaaranżowane kuchnie, marmury na ścianach i podłogach w pięknych łazienkach, wykończone szafy, sprzęt marki Gaggenau.

Relaxation and business included in the price The residents of ZŁOTA 44, the tallest residential building in the European Union, highly value the comfort of work and often combine it with pleasure. The 8th floor houses a sports, leisure and business zones. It is available exclusively to residents and consists of 2 conference rooms, club area, cinema room with a golf simulator, a 25 metre long swimming pool, gym, spa, a 400 metre terrace with an all-year jacuzzi and a playroom for children. This vast leisure zone spanning an area of 1,800 sq. m has something in store for everyone. The residents’ most discerning needs will be catered to by a concierge.

ZŁOTA 44 is not just luxurious but also environment-friendly With the natural environment and silence inside in mind, the building was covered with a triple-glazed façade made in the technology preventing loss of heat and limits the amount of outside noise. In addition, the comfort of living in the building is elevated owing to the air-filtration system and an in-house water treatment station. The safety of the building is ensured by security staff and a smart HMS system available not only from inside the apartment but also operated via a mobile app.

It controls the air-conditioning or the tilting window steering system, and it facilitates the navigation of lighting and shutters.

ZŁOTA 44 is a great investment Prices per m2 are half as high as in the Czech Prague. The apartments were designed by London-based design studio Woods Bagot, which guarantees top quality of the interiors: wooden floors, furnished kitchens, marble wall cladding and marble floors in the beautiful bathrooms, ready to use closets and Gaggenau home appliances.

Jeżeli są Państwo zainteresowani kupnem jednego z apartamentów w ZŁOTEJ 44, poprosimy o kontakt z działem sprzedaży: info@złota44.com | +48 22 250 14 44 | złota44.com ❚ If you are interested in purchasing an apartment at ZŁOTA 44, please contact our sales advisors: info@złota44.com | +48 22 250 14 44 | złota44.com

GOOD LIFE

Coaching

SZKOŁA CHARYZMY CHARISMA SCHOOL tekst | by MIROSŁAW KONKEL ilustracje | illustrations AGATA ZARZYCKA

Jednym z najbardziej rozpowszechnionych mitów na temat charyzmy jest przekonanie, że się z nią rodzimy lub nie. Tymczasem ludzie roztaczający urok, któremu trudno się oprzeć, po prostu się tego nauczyli.

PL

Rankiem 12 stycznia 2007 r. śpieszącym do pracy mieszkańcom Waszyngtonu trafiła się nie lada gratka. Joshua Bell, wypełniający do ostatniego miejsca najbardziej prestiżowe sale świata, anonimowo występował przy wejściu do metra. Ubrany w dżinsy, bluzę i bejsbolówkę wygrywał arcydzieła muzyki skrzypcowej – Bacha, Masseneta i Schuberta. Natychmiast zebrał się koło niego tłum słuchaczy? Wszyscy zachwycali się jego wirtuozerią?

Przeciwnie. Nikt nie słuchał Bella. Ludzie mijali artystę, nie zwracając uwagi na jego grę. Dziennikarze The Washington Post, którzy urządzili happening, byli zniesmaczeni. „Ludzie są tak zajęci szybkim gromadzeniem majątku, że stracili umiejętność obdarzania uwagą nawet piękna” – bili na alarm, najwyraźniej nie zdając sobie sprawy z psychologicznych mechanizmów utrudniających poznanie się na czyichś atutach.

56

©CREDITS

R

One of the most common myths about charisma is that you have to be born with it. However, exuding irresistible charm is a skill that can be learned.

ENG

On the morning of 12 January 2007, the residents of Washington DC were given quite a treat. Joshua Bell, a world-renowned classical violinist, performed incognito by the entrance to a subway station. He played masterpieces by e.g. Bach, Massenet and Schubert, wearing jeans, a sweatshirt, and a baseball cap. So was he instantly surrounded by a crowd of people? Did everyone stop and listen to his masterful playing? Actually, no. Nobody paid any attention whatsoever. People walked past oblivious to his playing, even though he is mobbed by devotees hoping to get his autograph after every concert. The Washington Post, which arranged the happening, was disgusted. “America today is so busy with accumulating capital that it has lost the ability to notice even beauty”, it thundered, evidently unaware of the psychological mechanisms that make it difficult to recognise someone’s merits.

Inaczej brak zainteresowania Bellem zinterpretował Jack Nasher, wykładowca Munich Business School: „Wybitne umiejętności nie wystarczą – można być najlepszym na świecie i pozostać niezauważonym. Trzeba jeszcze umiejętnie zaprezentować swój talent” – pisze Nasher w swojej najnowszej książce Idź po swoje!, której podtytuł brzmi: „Jak przekonać innych, że jesteś najlepszy”.

No właśnie: jak przekonać innych?

Kluczem do sukcesu jest charyzma – tajemnicza siła, dzięki której niektórzy ludzie (mimo często miernych osiągnięć) otrzymują nagrody, wyróżnienia, szacunek i insygnia władzy. Ci zaś, którzy brak magnetycznej osobowości próbują nadrobić wynikami, dostają w najlepszym razie poklepanie po ramieniu.

SKROMNOŚĆ JEST PRZEREKLAMOWANA Gdy pada słowo „charyzma”, myślimy o takich ludziach jak Barack Obama, Richard Branson czy

The public’s lack of interest in Bell’s performance (or his USD 4-million violin) was interpreted differently by Jack Nasher, a lecturer at Munich Business School and a TEDx speaker. “Your hard-earned skills do not speak for themselves. You can be the best in the world, and yet no one may notice. They might even think you are a failure. You have to make sure the world knows about your skills”, Nasher writes in his latest book Convinced!: How to Prove Your Competence & Win People Over. That’s just it. How do you prove your competence and win people over?

Charisma is one of the keys to success – a mysterious force that makes people (often people with mediocre abilities and achievements) win prizes, be granted honours, win respect, and obtain the insignia of power. Those who do not have a magnetic personality try to make up for it by putting in extra effort and achieving better results, but all they can expect in return is a friendly pat on the back and a new rag to wipe their computer screen.

57

GOOD LIFE

Coaching

Steve Jobs, elicie polityki, biznesu lub innowacji.

Ich nieodparty czar, swoboda w relacjach z innymi mogą wpędzić w kompleksy – zwłaszcza ludzi z przeciwnego bieguna: nieśmiałych poetów, flegmatycznych programistów albo introwertyków z księgowości, którzy od brylowania na salonach wolą kontakt z tabelkami Excela.

Z drugiej strony Jim Collins, doradca największych korporacji, twierdzi, że prawdziwi liderzy są na bakier z przebojowością, mają natomiast wyjątkową pokorę połączoną z determinacją w dążeniu do celu. Prof. Collins podzielił przywódców na dwie kategorie: rozkojarzone, zmierzające do wielu bardzo różnych celów lisy i prostolinijne, skoncentrowane tylko na jednej rzeczy jeże. Wedle jego obserwacji uwaga świata skupia się na lisach, bo to urodzeni showmani, najwięcej na dłuższą metę osiągają jednak jeże.

No więc jak – ziemię posiądą cisi i skromni czy głośni i pewni siebie? Dajmy wiarę guru biznesu Tomowi Petersowi, który zaprzeczył opinii Collinsa, przedstawiając długą listę wielkich postaci histo-

Chcesz poznać prostą sztuczkę, która sprawi, że ludzie cię polubią?

Załóż, że już tak jest .

Would you like to learn a trick to get people to like you?

Assume they already do.

rycznych, na której się znaleźli, m.in.: Wolfgang Amadeusz Mozart, Pablo Picasso, Abraham Lincoln, Winston Churchill, Margaret Thatcher, Andrew Carnegie, Henry Ford i Jack Welch. Żadnej z tych osób nie brakowało wspaniałych cech i talentów, ale każda miała rozdęte ego.

Charakterystyczny dla jeży brak polotu, fantazji i pewności siebie nie popłaca. Potwierdza to badanie ankietowe dotyczące prezentacji dostępnych na portalu konferencji TED, zrealizowane przez Vanessę van Edwards, specjalistkę od mowy ciała.

Nurtowało ją pytanie, dlaczego niektóre wystąpienia cieszą się popularnością, a inne mają tylko kilka tysięcy wyświetleń. Nagrania pochodziły z 2010 r., trwały od 15 do 20 min i dotykały podobnych zagadnień. Jakie były spostrzeżenia 760 ankietowanych? Wystarczało im 7 sekund, by wyrobić sobie opinię o prelegencie. Najwyżej oceniali mówców, którzy zachowywali się na scenie energicznie. Spikerzy powściągliwi w emocjonalnej ekspresji i gestach dostali niższe noty. Jeśli badanym podobał się materiał bez dźwięku, wysoko oceniali go także po włączeniu głosu. Co łatwe

58

MODESTY IS OVERRATED When we hear the term “charisma”, we tend to think about people such as Barack Obama, Richard Branson and Steve Jobs, i.e. the elite of the worlds of politics, business and innovation. The irresistible charm of such people, and their ease in dealing with others can make you feel inadequate, especially if you are on the opposite end of the personality spectrum, e.g. a shy poet, a phlegmatic programmer or an introvert working in the accounting department who prefers spreadsheets to people.

On the other hand, Prof. Jim Collins, an advisor to some of the world’s largest corporations, claims that true leaders are not necessarily combative charmers, but have a special sort of humility combined with a determination to achieve their goals.

Prof. Collins divided leaders into two categories: unfocused foxes out to accomplish many different goals; and upfront, single-minded hedgehogs. According to Prof. Collins, foxes are born self-promoters and are therefore always in the spotlight. However, the hedgehogs achieve more in the long run.

How will it be, then? Will the meek inherit the earth?

Or will it be the confident? Business guru Tom Peters took issue with Collins and presented a long list of historic personalities that included Wolfgang Amadeus Mozart, Pablo Picasso, Abraham Lincoln, Winston Churchill, Margaret Thatcher, Andrew Carnegie, Henry Ford and Jack Welch. None of these people lacked admirable traits and talents, but each had an ego as big as the planet.

The hedgehog’s lack of imaginativeness and confidence does not pay off. This is confirmed by evaluations of TED talks conducted by Vanessa van

YACHT PARK - NOWE OBLICZE GDYNI Ekskluzywna i unikatowa w skali Polski i Europy inwestycja została usytuowana w malowniczej, morskiej scenerii z widokiem na marinę i cumujące jachty. Luksusowy kompleks apartamentów wraz z nowoczesną przystanią jachtową oraz aleją spacerową z butikami i restauracjami stworzą miejsce, gdzie warto zamieszkać. Yacht Park zmieni krajobraz miasta. To nowe oblicze Gdyni.

YACHT PARK - THE NEW FACE OF GDYNIA This unique development project in Poland and Europe will be situated in the beautiful scenery overlooking the marina and mooring yachts. A luxurious residential complex with a modern marina and a promenade with boutiques and restaurants will be a great place to live. Yacht Park will change the cityscape, and become the new face of Gdynia.

BIURO SPRZEDAŻY | SALES OFFICE +48 785 88 55 88 www.yachtpark.pl

GOOD LIFE

do przewidzenia: prezentacje, które przypadły do gustu respondentom, cieszą się także największym zainteresowaniem internautów.

Zwróciliście uwagę, że nazwaliśmy charyzmę tajemniczą siłą? Określenie sytuuje tę właściwość w sferze niedostępnej dla zwykłych śmiertelników.

Czyni z niej absolutnie wyjątkową cechę, dar od Boga. Tymczasem chodzi o umiejętności, które każdy z nas może posiąść. To trochę jak z magikami – gdy z ich kapeluszy wylatują gołębie, dzieci myślą, że mają do czynienia z prawdziwymi czarami.

Dorośli wiedzą, że o żadnej magii nie ma mowy.

Jest tylko zestaw trików, dzięki któremu iluzjonista wprowadza nasz umysł w błąd. Najwyższa pora odrzeć charyzmę z aury tajemniczości – i opanować kilka trików, dzięki którym na nasz widok rozlegnie się głośne „Ooo!”.

TECHNIKI, SZTUCZKI I TRIKI „Chcesz poznać prostą sztuczkę, która sprawi, że ludzie cię polubią? Załóż, że już tak jest” – podpowiada Olivia Fox Cabane, autorka Mitu charyzmy, bestsellera psychologicznego sprzed kilku lat. Nic gorszego niż postawa „przepraszam, że żyję”. Arogancja z pewnością nie przysporzy nam fanów, ale z odrobiną pewności siebie tylko zyskamy w oczach innych. Kolejna rada Cabane brzmi: „Znaj zasady i je łam”. Osoby uważane za fajne z reguły nie zachowują się poprawnie, choć dobrze znają reguły życia społecznego. Łamią je z premedytacją, gdy może to przynieść im korzyści. Żeby była jasność: perfekcjonizm wyklucza bycie cool. Od doskonałości do wyniosłości droga niedaleka – to wyróżnik prymusów, których omijamy szerokim łukiem. Zwiększymy swoją popularność, podkreślając drobne wady. Dużo mógłby o tym powiedzieć Bill Clinton, o którego sukcesie w polityce przesądziło pokazanie pewnej słabości. Pięć miesięcy przed wyborami w 1992 r. znacznie odstawał od liderów sondaży – George’a W. Busha i Rossa Perota. Doradcy zalecili mu, by zamiast demonstrować moc, stworzył z Amerykanami więź opierającą się na tym, co jest dla niego wstydliwe i trudne. W programach telewizyjnych opowiadał więc o swoim niełatwym dzieciństwie i złożonych relacjach rodzinnych. Po miesiącu wskaźniki popularności podskoczyły z 33 do 77 proc. „Zdecyduj, jaki słaby punkt możesz ujawnić” – wskazuje Olivia Fox Cabane. „Nie powinien to być poważny mankament, raczej niewielka obawa, troska czy smutek”.

Liczy się kontekst: raz lider powinien być jak chłopak z sąsiedztwa, innym razem – jak nieustraszony wojownik, ktoś, kto poprowadzi drużynę do zwycięstwa. To kolejny znak rozpoznawczy charyzmy: umiejętność godzenia ognia i wody – empatii ze zdecydowaniem, dyscypliny z fantazją i rezerwy z bliskością.

60

Coaching

Edwards, a body language expert. Van Edwards wanted to find out why certain talks are extremely popular, while others only have a few hundred views. All the recordings were made in 2010, they all lasted 15-20 minutes, and they all discussed similar topics and issues. There were 760 respondents. She found that it only took seven seconds for a viewer to form an opinion about the speaker. Those speakers who exuded the most energy were rated highest. Those who gave their talks in a more restrained manner, expressing less emotion and displaying fewer gestures, were marked down. If the respondents liked a video with the sound off, they also rated it highly with the sound on. Not surprisingly, the presentations that received the highest marks were those that had the most online views.

Remember: we said that charisma is thought to be a mysterious force. This common (mis)conception elevates this personal quality to a level beyond the reach of mere mortals. It makes it a unique trait,

Prawdziwi liderzy są na bakier z przebojowością, mają natomiast wyjątkową pokorę połączoną z determinacją w dążeniu do celu.

True leaders are not necessarily combative charmers, but have a special sort of humility combined with a determination to achieve their goals. a gift from God. In reality, charisma is nothing more than a set of skills that anyone can master. Think of magicians – when doves fly out of their hats, children think that they are witnessing real magic.

Adults know that there is no magic involved – just a series of tricks that allow the illusionist to fool the human brain. It’s high time we stripped charisma of its mysterious aura and learned a few tricks to impress those around us.

TECHNIQUES AND TRICKS “Would you like to learn a trick to get people to like you? Assume they already do”, claims Olivia Fox Cabane, author of The Charisma Myth. There is nothing worse than having that a “forgive me for being alive” attitude. While arrogance is not going to win anyone over, a little bit of self-confidence just might. Another piece of advice that Cabane proffers in her book is “learn the rules and then break them”. Cool people do not usually go by the book, despite being fully cognisant of the rules of social interaction. They deliberately break these rules to

PEOPLE & THE WORLD

Coaching

Znaj zasady i je łam. Osoby uważane za fajne z reguły nie zachowują się poprawnie, choć dobrze znają reguły życia społecznego.

Learn the rules and then break them. Cool people do not usually go by the book, despite being fully cognisant of the rules of social interaction.

Od 60 do 90 proc. komunikacji odbywa się poza słowami. Sposób poruszania się, gestykulacji, wyraz twarzy zdradzają, jacy jesteśmy: wyraziści czy nijacy. Autorytetu i prestiżu dodaje też towarzystwo, w którym się obracamy. Dlatego czołowi menedżerowie wieszają w swoich gabinetach zdjęcia z głowami państw bądź laureatami Nagrody Nobla. I jeszcze ubranie – po nim decydujemy od razu (choć czasem błędnie), kogo słuchać uważnie, a kogo wcale. „Jak cię widzą, tak ci płacą” – mówią półżartem doradcy rozwoju zawodowego. W książce Mowa ciała Joe Navarro, psycholog z FBI, wspomniał swój pobyt w jednym z eleganckich hoteli w Londynie, którego cały personel, łącznie z pokojówkami, nosił uniformy od Armaniego. „Gdybym spotkał tych ludzi w pociągu wiozącym ich do pracy, zapewne pomyliłbym się co do ich statusu społecznego” – przyznał Navarro. Strój niekiedy odejmuje charyzmy. Czy nie przez bejsbolówkę i trampki Joshua Bell został potraktowany jak zwykły uliczny grajek?

62

their advantage. Just to be clear: perfectionism and coolness and mutually incompatible. Perfectionism quickly leads to pride and arrogance. We can improve our chances of becoming popular by playing up our little quirks and shortcomings. Bill Clinton could tell us a lot about this, as he owes at least part of his presidential election to revealing a weakness.

Five months before the 1992 US presidential election, he was lagging behind George H. W. Bush and Ross Perot. His advisers recommended that, instead of putting on a strong front, he would do better to establish a bond with Americans based on things he found shameful and difficult. During television interviews, he started to talk about his hard childhood and complicated family relationships.

A month later, his popularity rating went up from 33 to 77 per cent. “Think about which of your weaknesses you can disclose”, Cabane suggests. “It should not be a serious drawback, but a minor worry, concern, hesitation or sadness. Tell people what you are worried about, what – in your opinion – you did wrong but could have been better at”.

However, context is everything. A leader has to be the guy next door at times, but a statesman, a warrior, and someone who can lead his or her team to victory while crushing the enemy at others. This is another sign of charisma – the ability to combine water and fire, empathy with determination, discipline with imagination, and distance with closeness.

Sixty to ninety per cent of human communication is non-verbal. The way we move, our gestures, and our facial expressions – whether expressive or inscrutable – reveal what we are really “saying”. The company you keep can also add prestige and authority. This is why top managers adorn the walls of their offices with pictures of themselves with heads of states, visionaries such as Elon Musk, or Nobel Prize winners. Nor are time and place without significance. Nobody would dare impugn the virtuosity of a musician in a concert hall, just as nobody will give the same musician playing at a metro station a second glance.

Attire and grooming are yet another important consideration – appearance is what makes us instantly decide (albeit erroneously at times) who to listen to carefully and who to ignore. “They pay you as they see you” is a jocular saying among personal development consultants. Joe Navarro, an FBI psychologist, writes about his stay in a luxury London hotel in his book Body Language. The entire staff was dressed in Armani-designed uniforms. “If I had seen them on the train going to work, I could easily have been misled as to their relative social status”, Navarro said. Clothes can lessen charisma sometimes.

Could it have been his baseball cap and sneakers that got Bell ignored in the metro?

DOMOWA SIŁOWNIA Z TECHNOGYM Poznaj TECHNOGYM - producenta ekskluzywnego sprzetu fitness dla Twojego domu. Zaaranzuj z nami swoja domowa siłownie i trenuj w komfortowych warunkach.

SHOWROOM: Plac Trzech Krzyzy 3, Warszawa www.technogympolska.pl

LIFESTYLE

Interview

AMBITNA KRÓLEWNA tekst | by MARIOLA WIKTOR

Po raz pierwszy stanęła na planie w wieku dwóch lat, zagrała m.in. u Sofii Coppoli czy Woody'ego Allena, a na tegorocznym festiwalu w Cannes była najmłodszą jurorką. Teraz Elle Fanning znów gra u boku Angeliny Jolie w Czarownicy 2.

Elle Fanning debuted on the big screen at the age of two. She starred in films by Sofia Coppola or Woody Allen and was on the jury of the most recent Cannes Film Festival.

We can now see her alongside Angelina Jolie in her latest film Maleficient: Mistress of Evil.

64

©CREDITS

AMBITIOUS PRINCESS

65

PL

ELLE FANNING (rocznik 1998) – amerykańska aktorka filmowa i telewizyjna; jej siostrą jest Dakota Fanning, również aktorka.

Mimo młodego wieku wystąpiła już m.in. w Déjà Vu, Czarownicy (w obu częściach), Somewhere. Między miejscami, a ostatnio w W deszczowy dzień w Nowym Jorku i All the Bright Places.

American screen and television actress born in 1998. She is the sister of Dakota Fanning, also an actress. Despite her young age, Elle has starred in a number of films including Déjà Vu, both parts of Maleficient, Somewhere and most recently in A Rainy Day in New York and All the Bright Places.

66

Interview

Lubisz opowieści Disneya?

W dzieciństwie uwielbiałam jego bajki. Nigdy nie przyszło mi jednak do głowy, że mogłabym się stać częścią tego niesamowitego świata.

Na polskie ekrany wchodzi właśnie Czarownica 2 w reżyserii Joachima Rønninga. Udział w tej i poprzedniej części był dla ciebie nowym doświadczeniem z kilku powodów…

Tak. Film jest przede wszystkim inspirowany bajką Disneya Śpiąca królewna przedstawioną z perspektywy złej Królowej. W tej produkcji, która jest seque­ lem, po raz pierwszy w życiu zagrałam kogoś… starszego. W wieku 21 lat to doprawdy wspaniała odmiana… (śmiech) Wcześniej grałam młodsze wersje mojej siostry Dakoty: miałam 2 lata, kiedy zagrałam w filmie Sam, a potem w Wybrańcach obcych jej 3-letnią wersję. Kiedy zaczęliśmy zdjęcia do Czarownicy, skończyłam 14 lat, a teraz moja księżniczka Aurora powraca jako 20-letnia kobieta. To niezły czasowy przeskok, prawda? Z dziecka w dorosłość.

Po 7 latach wróciłam do tej samej postaci. Zmieniła się moja ekranowa relacja z tytułową czarownicą graną przez Angelinę Jolie. To było wspaniałe obserwować ją na planie. Wiele się nauczyłam zarówno od niej, jak i od Michelle Pfeiffer.

A kto oprócz Jolie i Pfeiffer jest twoim autorytetem w dziedzinie aktorstwa?

Największy sentyment mam chyba do Marilyn Monroe. Miała w sobie niezwykły instynkt, dar, charyzmę, coś, czego nie uczą w szkołach. Kamera ją kochała. Jej twarz, oczy, mimika, chód wyrażały różnorodną skalę emocji. Mogła stać przed kamerą i nic nie mówić, a i tak nie sposób było oderwać od niej oczu. Mam zatem do czego dążyć. Przeczytałam prawie wszystko, co zostało napisane na jej temat.

A kiedy byłam mała, wycinałam jej zdjęcia, kolekcjonowałam fotosy z jej filmów.

Na ekranie pojawiłaś się jako dwulatka, a chyba nie było oczywiste, że zostaniesz aktorką? (śmiech) Miałam zostać sportsmenką. Dakota także.

Wszystko przez rodziców, którzy kochają sport.

ENG

Do you like Disney stories?

I used to love them. My mother could not tear me – and earlier my older sister Dakota – away from them.

I never imagined that I’d become part of this incredible world one day.

But you did. Maleficent: Mistress of Evil, directed by Joachim Rønning, is coming to cinemas soon. It was a new experience for you for a number of reasons.

That’s right. The film is inspired by Disney’s Sleeping Beauty as seen from the perspective of the Evil Queen. This was the first time that I played someone older than myself. It was quite a change at 21 (laughs).

I’d always played younger versions of my sister Dakota. I was 2 years old when I played a young Dakota in I am Sam. I later played her 3-year-old self in Taken.

When we began shooting Maleficent, I had just turned 14, and now Aurora, who I play in the sequel, is 20. It is quite a leap – from a child to an adult. I returned to the same character seven years later. My on-screen relationship with the character played by Angelina Jolie changed. It was wonderful to be able to watch her on the set. I learned a lot from her – and from Michelle Pfeiffer.

Who is your role model? Apart from Angelina Jolie and Michelle Pfeiffer?

I have the greatest affection for Marylin Monroe. She had a unique instinct, a gift, something you can’t learn in acting school. The camera loved her. Her face, her facial expressions, her walk all expressed a huge range of emotions. She could just stand in front of the camera and simply be. She was fascinating that way.

You couldn’t take your eyes off her. Marylin is a true inspiration for me. I’ve read almost everything written about her. When I was young, I used cut out pictures of her and collect photos from her films.

Although you debuted at the age of two, it was not obvious that you would become an actress, was it? (laughs!) I was supposed to be a sportswoman.

So was my older sister Dakota. And all because my parents love sport. My mother played professional tennis for many years before I was born. She spent most of her youth on the courts. But when she had me, she quit tennis and devoted herself to raising Dakota and me. My father was a baseball player. In acting, which is a hard profession, discipline, perseverance, fortitude, mental resistance, and not giving up help you survive.

You were the youngest juror at the most recent Cannes film festival. How did you feel among your incredible older colleagues?

I was very nervous. Despite being young, I’ve managed to appear in many films with excellent actors and wonderful directors, but this was a completely different assignment and experience. I felt a great deal of responsibility for what I said and what I selected. Everyone, along with head of the jury, Alfonso

© G E T T Y I M A G E S , B E W. P O P R Z E D N I E S T R O N Y/ P R E V I O U S PA G E S : F O R U M

L LIFESTYLE

67

LIFESTYLE

Mama całe lata grała zawodowo w tenisa, jeszcze zanim pojawiłam się na świecie. Młodość spędziła na treningach. Jednak kiedy się urodziłam, porzuciła ten sposób zarabiania na życie i zajęła się wychowywaniem Dakoty i mnie. Tata z kolei grał w baseball.

Miłość do aktywności fizycznej mam zatem w genach. I bardzo dobrze. Bo w niełatwym zawodzie aktora dyscyplina, zacięcie, wola walki, odporność psychiczna, wyznaczanie sobie celów, niepoddawanie się bardzo pomagają przetrwać.

Byłaś najmłodszą jurorką na ostatnim festiwalu filmowym w Cannes. Jak się czułaś wśród starszych wspaniałych kolegów?

Miałam niezłą tremę. Poczułam wielką odpowiedzialność za swoje słowa i wybory. Mimo młodego wieku udało mi się wprawdzie zagrać w wielu filmach, obok znakomitych aktorów i u świetnych reżyserów, ale to było zupełnie inne zadanie. Na szczęście wszyscy, z przewodniczącym jury Alfonso Cuarónem na czele, bardzo życzliwie mnie przyjęli.

Interview

Cuarón, welcomed me to the team. I was not made to feel that I was too young to be judging films. They were clearly interested in what I thought. It was incredibly inspiring for me. I’d like to direct in the future, but not just yet. As an actress, I’m part of someone’s artistic vision. I feel that I would prefer to come up with ideas, and create the vision myself.

You appeared in Anthony Minghellas’ Teen Spirit alongside Polish actress Agnieszka Grochowska, who played your mother. Did you learn any Polish while filming? (laughs!) Agnieszka, my on screen mother, would talk to me in Polish in front of the camera. However, it’s a very hard language, so we won’t be chatting in it.

Sorry about that. Unfortunately, I do not speak any other language apart from English. However, in the film, my character, Violet Waleńska, was surrounded with Polish, as she grew up in an immigrant family and was immersed in a completely different culture. Violet is ambitious and talented. It’s a modern version of

Miałam zostać sportsmenką. Wszystko przez rodziców. Mama całe lata grała zawodowo w tenisa, a tata w baseball. Miłość do sportu mam w genach.

I was supposed to be a sportswoman. So was my older sister Dakota. And all because my parents love sport. My mother played professional tennis and my father played baseball.

I have love for sports in my genes.

Nigdy nikt nie dał mi odczuć, że jestem za młoda, by wydawać sądy. A nawet ciekawiło ich moje zdanie.

I to było dla mnie szalenie mobilizujące. I po raz pierwszy pomyślałam wtedy, że w przyszłości chciałabym sama reżyserować. Naprawdę. Jako aktorka jestem częścią czyjejś wizji. Czuję, że wolałabym ją sama tworzyć.

Na planie Teen Spirit spotkałaś się z polską aktorką Agnieszką Grochowską, która zagrała twoją matkę. Nauczyłaś się chociaż trochę mówić po polsku? (śmiech) Agnieszka rzeczywiście mówiła do mnie po polsku, bym osłuchała się z językiem. Do roli musiałam nauczyć się bowiem mówić z polskim akcentem.

Moja bohaterka Violet Waleńska pochodzi z rodziny imigrantów i z kompletnie innej kultury. Czuje się osamotniona, ale i zdeterminowana, by w obcej rzeczywistości i nieprzyjaznym świecie show-biznesu coś osiągnąć. Jest ambitna i utalentowana. Jak Kopciuszek, który marzy o wielkiej karierze piosenkarskiej i któremu się to udaje. Violet, w tajemnicy przed matką, wygrywa eliminacje do talent show.

Ciekawi mnie, ile w Violet jest z ciebie?

Tak jak ona zawsze chciałam śpiewać. Marzyłam o tym, chodziłam na zajęcia w chórze szkolnym.

68

Cinderella, who dreams about a singing career and who makes it. She wins the selection round to a talent show without her mother knowing. She learns, though, that it is not always talent that determines your success and the support of your family is crucial on your way to the top.

I wonder how much Violet there is in you?

Just like her, I’ve always wanted to sing. It was my dream when I was in the school choir. However, preparing for the film showed me just how hard the job is. “Hard” as in technically demanding. Actors do not have to analyse everything so much, although they have to be able to trust their instinct, and ad lib. But with singing, you have to constantly practise and perfect your technique. Where Violet is different from me is that she rarely smiles. She is focused and serious, while I love to laugh. I have a very expressive face. But I do share her hunger for success. I am a perfectionist and I want to do the best I can, so that I can achieve as much as possible in my field. And I manage to work for it just as hard as she does. We have the same inner fire and enthusiasm.

Do you identify with the heroine in Neon Demon?

You did a stint in modelling at one time.

MOJE ZYCIE, MOJA KUCHNIA, MÓJ LACANCHE! Zaprojektuj swoją wymarzoną kuchnię na www.lacanche.pl LACANCHE Polska, LCF Kuchnie Sp. z o.o., Urocza 26, 04 651 Warszawa, Poland, T: +48 22 299 00 59, www.lcfkuchnie.pl

onna-noko.com - Fotografia : Magic World - Synthes’3D

Podziel sie autentycznym smakiem

LIFESTYLE

Interview

No way. Being hungry for success is not a negative thing, as it gives you drive. However, it can become dangerous if it eclipses everything else and becomes your whole reason for living. When it becomes more important than your family, causes you to neglect your friends, or is used to justify and determine everything you do. I interpret the film as a sort of fairy tale that could have been penned by the Grimm brothers, an omen of sorts, a vicious or even grotesque satire. It tells the story of a girl from a small town who moves to a big city and experiences an incredible modelling career. She is all alone, inexperienced, naive and innocent, and falls prey to business moguls and envious older models. I’ve always had the support of my mother and my sister. This is essential, especially for a young, not fully grown person. I began my modelling career when I was 11, and I know what it means to have someone stand by you in difficult times.

You also starred in Woody Allen’s A Rainy Day in New York. What was that like?

Woody Allen is still in love with New York. He keeps filming in not-so-obvious places and sets. A Rainy Day in New York brings back the spirit of the old town.

There are not as many skyscrapers here, and there are

Zagrałaś także w nowym filmie Woody'ego Allena W deszczowy dzień w Nowym Jorku. Jak wspominasz tę pracę?

Cóż, wielu aktorów marzy, by móc podglądać Woody’ego na planie. Jestem szczęśliwa, że mnie się udało. Zdaję sobie sprawę, że jest artystą kontrowersyjnym, budzi różne emocje, jednak wiele się od niego nauczyłam – zwłaszcza pewnego rodzaju dyscypliny i profesjonalizmu na planie. Ma niesamowitą wyobraźnię, którą zaraża.

Wspomniałaś, że masz oparcie w rodzinie. Jaka jest twoja relacja z siostrą Dakotą?

Jesteśmy mocno związane i często wspólnie pracujemy. Poza planem jednak całkiem zwykłe z nas siostry, które razem prowadzały się do szkoły i razem się bawiły. Jako małe dziewczynki kłóciłyśmy się, rywalizowałyśmy, ale jednocześnie nie mogłyśmy bez siebie żyć. Teraz, choć nadal łączy nas fizyczne podobieństwo, każda pracuje na własny rachunek, ale kiedy trzeba, nadal sobie pomagamy. Nie jesteśmy zazdrosne o nasze sukcesy. Cieszę się, gdy Dakota ma dobre recenzje, i wiem, że ona także mocno mi kibicuje.

more exclusive hotels and apartments in rich neighbourhoods. The cinematographer was Vittorio Storaro. The camerawork is wonderful and beautifully reflects the atmosphere of the places. It was amazing to watch Woody Allen at work, to see how disciplined and professional he is. I’m aware that he’s a controversial artist and triggers a variety of emotions, but I did learn a lot from him. He has an incredible and infectious imagination. I had never imagined that I would one day star in an Allen film.

You said that your family supports you a lot. What is your relationship with your sister Dakota like?

We’re very close and we often work together. Offscreen, we’re just normal sisters who went to the same school and played together. We used to fight and compete when we were young, but at the same time, we could not live without one another. Although we look alike, we’re each pursuing our own careers. But we’re always there to help each other out. No, we’re not jealous of each other’s successes. I’m happy that Dakota’s acting is rated highly and I know she is proud of my achievements too.

©CREDITS

Jednak przygotowania uświadomiły mi, jak ciężka technicznie jest to praca. Aktor nie musi tak bardzo wszystkiego analizować, ważny jest instynkt, improwizacja, a w szlifowaniu głosu kluczowe są technika i nieustające ćwiczenia. Różni nas to, że Violet niewiele się uśmiecha, jest skupiona, a ja uwielbiam się śmiać. Ale jest we mnie podobny głód sukcesu jak u Violet. Jestem perfekcjonistką, jeśli cokolwiek robię, chcę, żeby było jak najlepsze. Mam w sobie podobny wewnętrzny ogień i zapał.

A nie utożsamiasz się z bohaterką filmu Neon Demon? Sama masz za sobą karierę modelki...

Nie. Głód sukcesu nie jest czymś negatywnym, bo daje napęd do działania. Staje się jednak niebezpieczny, gdy jest jedynym celem w życiu. Interpretuję ten film jako rodzaj baśni spod znaku braci Grimm, swego rodzaju przestrogę, zjadliwą satyrę. To historia dziewczyny z małego miasta, która przenosi się do metropolii i doświadcza oszałamiającej sławy w świecie modelingu. Jest w nim zupełnie sama, naiwna i niewinna, zdana na pastwę rekinów biznesu i zawistnych starszych koleżanek. Ja zawsze miałam oparcie w mamie i siostrze. To ważne, bo przygodę ze światem mody zaczęłam już jako 11-latka.

70

Kadry z filmów: All the bright places, W deszczowy dzień w Nowym Jorku, Czarownica 2, Na pokuszenie.

All the bright places, A Rainy Day in New York, Maleficent, The Beguiled.

Interview

MAM APETYT NA ZNACZNIE WIĘCEJ I'M HUNGRY FOR MUCH MORE tekst | by AGNIESZKA MICHALAK

Jak mówi, to rodzina nauczyła go szacunku, pokory i dyscypliny. Rafał Zawierucha właśnie zagrał w dwóch hollywoodzkich produkcjach, a jego telefon nie przestaje dzwonić…

He argues that family taught him respect, humility and discipline. Rafał Zawierucha has recently starred in two Hollywood productions and his phone keeps on ringing.

72

©CREDITS

LIFESTYLE

73

D LIFESTYLE

PL

RAFAŁ ZAWIERUCHA (rocznik 1986) – polski aktor.

Tuż po studiach na Akademii Teatralnej w Warszawie dostał angaż w Teatrze Współczesnym, gdzie zagrał m.in. w Sztuce bez tytułu, Braciach Karamazow, Hamlecie, Psim sercu.

Wystąpił też m.in. w filmach Bogowie i Miasto 44.

Polish actor born in 1986.

Shortly after graduating from the Warsaw Theatre Academy he was hired at the Współczesny Theatre in Warsaw where he played in numerous plays including Brothers Karamazov Hamlet, Heart of Dog. He also starred in The Gods and Warsaw44.

74

Interview

Rozmawiamy 28 sierpnia. Dokładnie rok temu Hollywood Reporter ogłosił oficjalnie, że zagrasz Romana Polańskiego w Once upon a time in Hollywood w reżyserii Quentina Tarantino.

Pamiętam dokładnie ten moment. Zadzwonił mój agent Maciek i powiedział: „Chcą cię”. Akurat stałem ze śrubokrętem w dłoni, bo skręcałem stół. Łzy jakoś same popłynęły.

Pewnie od tamtego momentu twoje życie zmieniło się o 180 stopni?

Czasem na ulicy ktoś pogratuluje, poklepie po ramieniu. Czasem słyszę za plecami „aktor z Hollywood” – i wtedy uśmiecham się do siebie, bo mam do tego dystans. Także reżyserzy, producenci zobaczyli mnie na nowo i telefon częściej dzwoni. Na pewno też odważyłem się myśleć dalej niż tylko nasze podwórko.

I zachęcać innych, by nie bali się rozkładać skrzydła.

A co w Hollywood najbardziej cię zdziwiło? Rozumiem, że leciałeś tam z jakimś wyobrażeniem…

Właśnie nie. Wiedziałem, że lecę głównie do pracy.

Oczywiście byłem podekscytowany, że spotkam na planie nie tylko Quentina, ale też Margot Robbie, Leo DiCaprio czy Brada Pitta, ale mogłem tylko do jakiegoś stopnia to pokazać. Już na lotnisku czekała limuzyna, która zabrała mnie do własnego apartamentu.

I co było potem?

Potem odważnie wszedłem na plan, wiedziałem, że wnoszę tu swój świat i nie będę udawał kogoś, kim nie jestem. Teraz poznaję ich rzeczywistość i daję z siebie sto procent. Ale wracając do twojego pytania – najbardziej chyba zaskoczyła mnie umiejętność prowadzenia rozmów na planie. Tam nikt nikogo nie obrażał. Jasne, czasem padały ostre słowa, ale zawsze były konstruktywnymi uwagami. Poza tym zanim aktor wejdzie na plan, ekipa przygotowuje jego scenę z dublerem, ustawia kamery, światło, statystów. W Polsce rzadko się to zdarza.

Polscy aktorzy, którzy grają w amerykańskich produkcjach, podkreślają też, że tam nie ma wolnych przebiegów, ale przede wszystkim na planie jesteś postacią, którą grasz.

ENG

We are meeting on 28 August. Exactly one year ago Hollywood Reporter officially announced that you will portray Roman Polański in Quentin Tarantino’s Once Upon a Time in Hollywood.

I remember it very clearly. My agent, Maciek, called me and said: “They want you.” I was standing with a screwdriver in my hand, because I was assembling a table. And somehow I broke into tears.

Probably your life has taken a very different turn ever since?

Sometimes people in the street congratulate me or pat me on the shoulder. Sometimes I hear “a Hollywood actor” behind my back and then I smile to myself because I’m able to put it in a perspective.

I have been rediscovered by producers and now my phone rings more often. It has definitely encouraged me to look beyond my own Polish turf and encourage others to spread their wings.

And what has surprised you most in Hollywood?

Because I gather you had some preconception of this universe...

I didn’t. I knew that I’m mainly going to work there.

Obviously, I was excited because I was to meet Quentin plus Margot Robbie, Leo DiCaprio or Brad Pitt on the set, but I could only show it to a certain extent. A limo was waiting for me at the airport and it took me to my own apartment.

And what happened later?

When I boldly walked into the filming location, I knew that I would bring my own world into it and I was not going to pretend to be someone I’m not.

I was discovering their reality, determined to do the best I can. But coming back to your question – what surprised me most was probably the ability to carry on a conversation on the set. There were no insults.

Surely, sometimes harsh words were spoken but these were always constructive comments. Besides when an actor appears at the set, the crew is preparing his or her scene with the double, sets the cameras, lights, extras. It’s rarely the case in Poland.

Polish actors who appear in US productions stress that everything has a purpose plus while on the set you are mainly the character you portray.

Yes, this is very important. When we were on the set, Quentin was always addressing me as Mr Polanski, but when we were saying hello or goodbye, we were using our private names. It’s a clear signal – you’re in our universe, but you are soon returning to your universe. And being a part of this machine, you are looked after by all members of Quentin’s team. You may ask any question. When you are with them, you have a sense you are navigating the same waters. Diva attitudes or snide remarks are out of question. When you enter the set, you sign a card with work rules that specify that you cannot approach Leo (laughs), so I did approach him. Quentin, and not his assistant, would sometimes walk up to

Tak, to bardzo ważne. Kiedy byliśmy na planie, Quentin zawsze zwracał się do mnie per Polanski, ale kiedy się witaliśmy czy żegnaliśmy, używaliśmy prywatnych imion. To wyraźny sygnał – teraz jesteś w naszym świecie, ale za chwilę wracasz do swojego.

I cała ekipa Quentina dba o ciebie jako o część tej machiny. O wszystko możesz zapytać. Kiedy jesteś z nimi, czujesz, że pływacie w jednej wodzie. Nie ma mowy o gwiazdorzeniu czy docinkach. Przy wejściu podpisujesz kartę z zasadami pracy. I nie było na niej napisane, że nie możesz podchodzić do Leo (śmiech), więc podchodziłem. Sam Quentin, nie jego asystent, czasem szedł do któregoś z aktorów z trzeciego planu i mówił: Świetnie to zrobiłeś, zrób to jeszcze raz.

I robił film na taśmie…

Tak, to dziś rzadkie i było wyzwaniem. Musieliśmy się spiąć i nie robić tysiąca dubli. A przy każdej skończonej rolce była impreza z drinkami. Brałem udział w jednej, po dziewięćsetnym ujęciu – to była scena, w której Margot jest w kinie i ogląda siebie na ekranie.

Absolutnie genialna.

Zgadzam się. Ona wychodzi w tej scenie z Sharon Tate w siebie i jako Margot podziwia Sharon na ekranie. Widać to w jej oczach. Niby detal, ale z takich detali zbudowany jest ten film. Pamiętasz ten dźwięk, kiedy Brad otwiera puszkę na dachu? Lub kiedy ka-

an actor playing a supporting role to say “It’s been great. Let’s do it again.”

And he made a movie on tape...

Yes, it’s rare today and was a challenge. We had to do our best to avoid thousands of doubles. Every time we finished a roll, we had a party with drinks. I joined a party after the 900th take – with a scene featuring Margot watching herself on the screen.

It’s absolutely brilliant.

Yes, it is. In this scene, she morphs from Sharon Tate into herself and admires Sharon on the screen as Margot. You can see it in her eyes. It’s a minute detail, but such details make up the entire movie. Do you remember the sound when Brad opens the can on the roof?

Or when the camera moves away from the flicked cigarette ash to a wide shot? Quentin knows everything about movies.

But you returned to your apartment after work... ... to take off my armour and melt down (laughs).

There was so much going on. I did my best to write my diary every day, sometimes only keywords and concepts for development. By the way, I love writing scripts and I’m now contemplating a film production.

I teamed up with Argentinean actress Eva De Dominici to write a script based on her life story.

You’ve co-starred Eva in the US production The

Odkąd pamiętam, w domu były dzieci, którym rodzice pomagali, zabierając do siebie i traktując jak własne.

Jestem nauczony, że szacunek należy się każdemu.

Ever since I remember my parents would also help other children.

They would take them home and treat them like their own brood.

This has taught me to respect everyone, no matter who they are. mera przechodzi ze strzepniętego papierosa w szeroki plan? Quentin umie wszystko w kinie.

Ale po pracy wracałeś do apartamentu… …zrzucałem zbroję i rozklejałem się (śmiech). Tyle rzeczy się działo, tyle emocji. Starałem się też każdego dnia pisać dziennik, czasem tylko hasła i pomysły do rozwinięcia. Zresztą kocham pisać scenariusze i coraz poważniej myślę o produkcji filmowej. Wspólnie z argentyńską aktorką Evą De Dominici jesteśmy w trakcie pisania scenariusza na podstawie jej życia.

Z Evą też zagrałeś w kolejnej amerykańskiej produkcji The Soviet Sleep Experiment. Jak to się stało?

I tak miałem wrócić do Hollywood na przyjęcie kończące film. To zbiegło się z telefonem od reżysera Barry’ego Andersona, który wcześniej wysłał mi scenariusz do przeczytania. Kolejny raz rozmawialiśmy już przez Skype’a i padło konkretne pytanie: Czy zagram w tej produkcji? Ale w momencie, kiedy mówił, która to będzie rola, coś przerwało połączenie. A ja

Soviet Sleep Experiment. How did it come about?

I was about to return to Hollywood for a party after the wrap of filming. Meanwhile, I got a call from director Barry Anderson who sent me a script to read.

Later, we talked on Sky and he specifically asked me: “Would I appear in this production?” But when he mentioned the role he had in mind for me, the connection was broken. I didn’t ask any questions because I liked the script very much. When I was reading it, I was thinking of a prisoner. I was convinced that I would get that part. It was only when I arrived in Hollywood where I learnt that I got the leading part.

Meaning?

Of a scientist who’s testing gas on political prisoners.

This gas keeps them awake for 30 days. It’s an indie production with an approximately USD 2 M budget.

I’m happy that I met Barry. He may be a young director but he knows exactly what he wants. It was only on the first day of filming when I confessed that I was prepped

75

LIFESTYLE

76

for another role. He laughed and said: “If you play it like that, I only want more.”

You would probably never get so easily into a new role without your theatrical background. At Warsaw’s Współczesny Theatre you’ve played in Agnieszka Glińska’s, Grzegorz Wiśniewski’s or Maciej Englert’s productions...

It’s good to begin your career in the theatre because that’s where you learn the ropes. First, there was the drama school, later came Współczesny Theatre with its brilliant team featuring Krzysztof Kowalewski, Marta Lipińska or Borys Szyc. Watching them at work was a great lesson in acting. This theatre is also associated with my master, Tadeusz Łomnicki.

You actually look like him... (laughs) I heard it before from Andrzej Wajda and Jerzy Hoffman. I would love to play him one day. I’m confident that if he spoke English, he would become a celebrated actor like Marlon Brando. It may sound weird, but today, when I enter the stage in Współczesny

© M . P.

nie dopytałem, bo scenariusz bardzo mi się podobał, a przeczytałem go pod kątem jednego z więźniów.

Byłem przekonany, że właśnie ta rola przypadnie mi w udziale. Dopiero kiedy doleciałem do Hollywood, okazało się, że gram główną rolę (śmiech).

Czyli?

Naukowca, który testuje gaz na jeńcach politycznych. Ten gaz sprawia, że więźniowie nie śpią przez 30 dni. To niezależna produkcja z budżetem ok. 2 mln dol. Cieszę się, że spotkałem się z Barrym – to młody reżyser, ale dokładnie wie, czego chce. Dopiero po pierwszym dniu zdjęciowym przyznałem się, że przyleciałem przygotowany do innej roli. Ten roześmiał się i powiedział: Stary, to jak tak grasz, to teraz chcę tylko więcej.

Pewnie nie wszedłbyś tak łatwo w nową rolę, gdyby nie stało za tobą doświadczenie teatralne. Zagrałeś w warszawskim Teatrze Współczesnym u Agnieszki Glińskiej, Grzegorza Wiśniewskiego czy wreszcie u Macieja Englerta…

Dobrze zaczynać w teatrze, bo tam można się nauczyć fachu. Nie stałbym w tym miejscu, gdyby nie scena. Najpierw szkoła teatralna, gdzie uczyli mnie Maja Komorowska czy Zbigniew Zapasiewicz, a potem Współczesny, który stoi zespołem – Krzysztof Kowalewski, Marta Lipińska, Katarzyna Dąbrowska czy Borys Szyc. Obserwowanie ich przy pracy to też niezła lekcja aktorstwa. I tu pracował mój mistrz Tadeusz Łomnicki…

Do którego jesteś fizycznie podobny… (śmiech) Usłyszałem to też od Andrzeja Wajdy i Jerzego Hoffmana. Bardzo chciałbym kiedyś go zagrać.

Jestem pewien, że gdyby operował angielskim, odniósłby sukces podobny do Marlona Brando. I dziś, kiedy wchodzę na scenę Współczesnego – jakkolwiek to brzmi, czuję oddech dawnych mistrzów, chęć powiedzenia czegoś ważnego ze sceny. I jeśli poważnie traktujesz ten zawód i nie narzekasz, że dostajesz małe role, to przesiąkasz tym i wchodzisz w to na sto procent. Dlatego dalej chcę pracować w teatrze.

Wielu aktorów deklaruje, że nie zniknie z teatru, a tymczasem film pochłania ich w całości.

Wszystko zwykle rozbija się o czas. Kiedy zaczynasz pracę nad spektaklem, musisz koordynatorowi podać dostępność, a ciężko jest być jednocześnie i na planie, i na próbach na scenie. Być może warto pomyśleć o wprowadzeniu nieco innego systemu pracy w teatrze, np. grać jeden tytuł trzy czy cztery miesiące, i koniec. Ale aktor dostaje za to odpowiednie wynagrodzenie, za które ma co włożyć do garnka.

Bo w naszym zawodzie nie jest wcale kolorowo.

To nie Fabryka Snów. Z drugiej strony, w Hollywood nikt nie czeka, aż ktoś do niego przyjdzie z propozycją. To aktorzy wychodzą z inicjatywą.

Też wychodzisz z inicjatywą?

Oczywiście, dlatego m.in. nagrałem program Europa filmowa, który wszedł do ramówki TVN Fabuła.

Interview

Theatre I feel the presence of old masters, the urge to say important things on the stage. If you treat this profession seriously and don’t complain about tiny roles, you soak it up and dive into it. Which is why I want to carry on working in the theatre.

Many actors declare they will continue working in the theatre, but they are absorbed by the movies.

Usually, everything comes down to time. When you start working on a new play, you need to tell the coordinator when you are available. It’s hard to be on the set and attend theatrical rehearsals. Perhaps we should consider introducing a slightly different work system in the theatre. Things are not always rosy in our profession here. It’s not the Dream Factory. On the other hand, no one in Hollywood is waiting for engagements. Actors take the initiative.

Do you also take the initiative?

Yes, I do. I’ve made the show Europa filmowa aired on

Rafał Zawierucha z reżyserem Quentinem Tarantino.

Rafał Zawierucha with Quentin Tarantino.

LIFESTYLE

Interview

Kiedy byliśmy na planie, Quentin zawsze zwracał się do mnie per Polanski, ale kiedy się witaliśmy czy żegnaliśmy, używaliśmy prywatnych imion.

When we were on the set, Quentin was always addressing me as Mr Polanski, but when we were saying hello or goodbye, we were using our private names.

78

TVN Fabuła. It’s a docudrama that takes me to filming locations where eminent filmmakers shot their famous productions. I ask then how they did it, why did they choose that location and whether they encountered any problems. And talking about taking the initiative: we live in a free country and I don’t want to waste my life standing still. When you walk into a store you may choose between milk and beer. But one day, you may see your own product on the shelf. When I returned from Hollywood, I was infected with the thinking that anything is possible.

Such mindset is instilled in you by the family. And you were born into a large family...

Yes, I’m the youngest. I have three siblings which is why I know how to fight for things I want. Besides, ever since I remember my parents would also help other children. They would take them home and treat them like their own brood. This has taught me humility, discipline and demonstrating respect for everyone, no matter who they are. I have a wonderful family. I love dining together - when we talk, everyone is right; everyone must have his or has say without necessarily being listened to (laughs). Besides, I was brought up in Catholic religion which underpins everything. I think that without it, life would be much harder. When finished filming in Hollywood, I said to God high above: “I’ve done my part. It’s now time for you to act!” And it probably works.

And how did your private life change when you returned to Warsaw?

Paradoxically, I have more time for my passions, mainly horse riding that I love very much. I was recently riding along the River Vistula and fell off the horse. To catch it, I clutched its neck, performing a genuine stunt act.

But the horse trotted back to the stables on its own. In Masuria, I tried wake for the very first time – it’s absolutely brilliant. And I really look forward to the new skiing season – when I was in LA, I went skiing in the mountains. It was great. And I’ve just returned from test drives. I like it very much. In other words, on the one hand, like you’ve said, it was a life changing experience, but on the other, I’m still my old self who loves exploring the world, testing out new things and is hungry for much, much more...

Rafał Zawierucha podczas tegorocznego Festiwalu Filmowego w Cannes.

Rafał Zawierucha during this year's Cannes Film Festival.

©FORUM

To fabularyzowany dokument, w którym jeżdżę po filmowych miejscach, gdzie wybitni twórcy kina kręcili swoje dzieła. Rozmawiam z nimi, jak to robili, dlaczego akurat tam, jakie były problemy. A jeśli mówimy o wychodzeniu z inicjatywą: żyjemy w wolnym kraju, więc szkoda życia na stanie w miejscu. Kiedy wchodzisz do sklepu, masz do wyboru albo mleko, albo piwo. A kiedyś na półce może stanąć też twój własny produkt. Może to naiwne, ale wróciłem z Hollywood i zaraziłem się od nich myśleniem, że wszystko jest możliwe.

Takie myślenie też jest kwestią wychowania.

Pochodzisz z wielodzietnej rodziny…

Tak, jestem najmłodszy, mam troje rodzeństwa, dlatego umiem walczyć o swoje (śmiech). Poza tym w do-­ mu, odkąd pamiętam, były też inne dzieci, którym rodzice pomagali, zabierając do siebie i traktując jak własne. Dzięki temu jestem nauczony pokory, dyscypliny i tego, że szacunek należy się każdemu, kimkolwiek jest. Mam wspaniałą rodzinę. Uwielbiam nasze wspólne biesiady – podczas rozmów każdy ma rację, każdy musi wygłosić swoje zdanie, ale reszta niekoniecznie go słucha (śmiech). Poza tym jestem wychowany w wierze katolickiej, która jest u nas fundamentem wszystkiego. Myślę, że gdyby nie ona, życie byłoby cięższe. Kiedy zaliczyłem ostatni dzień zdjęciowy w Hollywood, powiedziałem do Tego na górze: Ja zrobiłem swoje, teraz ty działaj! I chyba działa.

A jak prywatnie zmieniło się twoje życie, kiedy wróciłeś do Warszawy?

Paradoksalnie mam teraz więcej czasu na pasje, czyli m.in. na jazdę konną. Ostatnio nawet jeździłem nad Wisłą i spadłem z konia. By go złapać, uwiesiłem się u jego szyi, wykonując wręcz kaskaderski numer. Ale koń sam pobiegł do stajni. Na Mazurach z kolei po raz pierwszy spróbowałem wake’a – genialna sprawa.

I już zacieram ręce na myśl o starcie sezonu narciarskiego – kiedy byłem w LA, pojechałem w góry pojeździć. Niezły czad. Aha, i wróciłem do testowania samochodów. Bardzo to lubię. Słowem, moje życie z jednej strony zmieniło się, tak jak powiedziałaś, o 180 stopni, a z drugiej wciąż jestem dawnym Rafałem, który kocha poznawać świat, testować nowe rzeczy i ma apetyt na więcej, znacznie więcej...

twój wymarzony dom your dream home in warsaw

• PARK I STAWY

• PLAC ZABAW

• CLUB HOUSE

• OSIEDLE STRZEŻONE

15 MINUT OD CENTRUM WARSZAWY

W sprzedaży rezydencje Brighton 293 m2 Zapraszamy do Domu Pokazowego Biuro sprzedaży: Walendów, ul. Słonecznej Polany 2 tel. +48 22 420 22 33, +48 696 111 214 WWW.VENTANA.PL

Przyszłość tworzy się teraz.

Unikalna wizja

WA R S Z AW S K I E G O M A N H AT TA N U Wyobraź sobie inwestycję na miarę nowoczesnej metropolii, która każdego dnia dostarcza inspiracji i niekończących się możliwości.

Kompleks Unique Tower to trzy wieże, z których najwyższa osiągnie wysokość niemal 100 metrów. Wysoki budynek pomieści dwa oddzielne obiekty: prestiżowe apartamenty pod szyldem znanej marki hotelowej Royal Tulip, zlokalizowane do 16 piętra wieżowca oraz część mieszkalną w standardzie ultra premium od 17 do 28 piętra. To jedyna taka propozycja na rynku, która łączy różnorodne potrzeby Klientów w samym sercu warszawskiego Manhattanu.

• • •

• • • WA RS AW A PA RT ME NTS

Eleganckie lobby z opcją concierge Restauracja à la carte, room service, fitness club i strefa SPA Stacja do ładowania aut elektrycznych w garażu

Pierwszy w Europie obiekt ROYAL TULIP Bezobsługowy wynajem z zyskiem około 7%* rocznie przez 10 lat Dostęp do kompleksowej infrastruktury, m.in. centrum konferencyjno-biznesowe, strefa SPA & Fitness

* Z wyłączeniem trzech miesięcy dzierżawy i pobytu właścicielskiego. Powyższa oferta ma charakter informacyjny i nie stanowi oferty handlowej w rozumieniu art. 66 § 1 Kodeksu cywilnego.

Kalkulacje potencjalnego zarobku oraz korzyści i ryzyko związane z inwestycją i dzierżawą są przedstawiane w biurze sprzedaży i omawiane indywidualnie przed zawarciem umowy.

(22) 295 04 82 UNIQUETOWER.MARVIPOL.PL

BUSINESS

Economy

JAK ZŁOWIĆ TALENT? SOUGHT-AFTER EXPERTS tekst | by MAREK CHĄDZYŃSKI,

DZIENNIK GAZETA PRAWNA

Skilled workers are hard to come by in Poland, so companies are pulling out all stops to attract and retain young talents with sought-after skills.

82

©CREDITS

Niełatwo dziś w Polsce o pracownika. Żeby pozyskać, a potem zatrzymać młodych zdolnych, z rzadkim umiejętnościami, firmy naprawdę muszą się postarać.

Z PL

Z młodymi na rynku pracy jest spory problem. Po pierwsze, są najbardziej mobilni. Czasem to zaleta, jeśli mobilność rozumieć jako skłonność do przemieszczania się w poszukiwaniu pracy. Młodym ludziom łatwiej przychodzi decyzja o przeprowadzce do innego miasta, by uzyskać lepsze warunki zatrudnienia, niż pracownikom w średnim wieku, z rodzinami, kredytami i innymi zobowiązaniami.

Ale czasem nadmierna mobilność to wada – jeśli rozumieć ją jako skłonność do zmiany pracy. Rotacja kadr – to w dzisiejszych czasach zwrot, który osobom odpowiedzialnym za HR w polskim firmach śni się po nocach. Z raportu firmy agencji pracy Work Service wynika, że to właśnie młodzi najczęściej zmieniają pracodawcę z własnej woli. Na początku 2019 r. ci, którzy jeszcze nie skończyli 35 lat, stanowili ponad 63 proc. w grupie osób, które postanowiły poszukać szczęścia w innej firmie.

Po drugie – demografia jest bezlitosna. Młodych na rynku pracy jest coraz mniej. Polskie społeczeństwo, jak wiele społeczeństw w Europie, po prostu się starzeje. Andrzej Kubisiak z Polskiego Instytutu Ekonomicznego mówi, że demografia niebawem wymusi rozszerzenie definicji terminu „młody talent” z wyjątkowo zdolnego absolwenta wyższej uczelni na absolwenta w ogóle. – Pożądani będą po prostu młodzi pracownicy. A pula branż, które będą o nich zabiegać, bardzo się rozszerzy. Już dziś procesy rekrutacyjne są ustawiane pod młodych ludzi, których jest coraz mniej na rynku – mówi Kubisiak.

KUSZENIE MŁODEGO Na razie jest tak, że o młodych zdolnych walczą branże, które potrzebują ludzi o jasno zdefiniowanych kompetencjach. – Najbardziej aktywne są sektor finansowy, consulting czy IT. Przedsiębiorcy z tych dziedzin próbują współpracować z uczelniami, by już na etapie edukacji wyłapywać najlepszych – mówi Andrzej Kubisiak. Ale, dodaje ekspert, nie można powiedzieć, że szkoły i uczelnie dziś są kuźnią kadr dla biznesu. To się dzieje, ale nie ma powszechnego charakteru. Zdarza się, że do uczelni zgłasza się firma lub grupa firm i przedstawiają swoje zapotrzebowanie na konkretną specjalizację, ale biznes traktuje temat pragmatycznie.

Nawet jeśli to jest inwestycja długoterminowa

ENG

There is a shortage of young people on the labour market. First, this is because they have become more mobile. This is a definite plus if mobility is understood as being prepared to travel to follow work opportunities. Young people find it much easier to move to another city to find better employment conditions than the middle-aged, as they are not tied down with families, mortgages and other commitments guaranteed to increase risk aversion. But excessive mobility can also be a disadvantage if it means a tendency to change jobs. The spectre of staff turnover is keeping Polish HR specialists awake at night. A recent report by the employment agency Work Service reveals that young professionals are most frequently willing to change their employer. In early 2019, employees under 35 accounted for more than 63 per cent of those who decided to try their luck in another organisation.

Secondly, the demographics are implacable. There are progressively fewer young people on the labour market. Just like many other European societies, Polish society is ageing. Andrzej Kubisiak of the Polish Economic Institute argues that it won’t be long before demographic imperatives force us to broaden the term “young talent” from a graduate with top grades in demanding majors to include any graduate. “Young workers will simply be increasingly sought after, and by more and more sectors. Recruitment is focused on young people of whom there are fewer and fewer on the labour market”, says Andrzej Kubisiak.

TEMPTING THE YOUNG ONES For the time being, sectors that need individuals with clearly defined qualifications and experience are in fierce competition for young talents. “The finance sector, consulting, and IT are definitely the most active. Businesspeople in these industries are working with universities to recruit top students while they’re still studying”, says Kubisiak. However, he adds that schools and universities are not hotbeds of business brilliance. It does happen, but not as a rule. A company or a group of companies might contact a university with a need for a specific specialisation, but business always takes an extremely pragmatic approach. Even a long-term investment,

83

BUSINESS

– a wykształcenie kogoś jest taką inwestycją – to na końcu musi się ona opłacać. – Np. tak, że ten nowo wykształcony człowiek będzie pracował dla tej konkretnej firmy, a nie dla konkurencji. To jest dość trudne do uzyskania, bo przecież nie można nikomu nakazać pracy w jakimś miejscu. Uczelnia nie może się zobowiązać do tego, że jakaś część absolwentów danego kierunku w całości pójdzie do pracy w tym, a nie w innym przedsiębiorstwie – uważa ekspert PIE. Skoro sam sponsoring edukacji nie daje gwarancji, to może da się skusić młodego człowieka jakimś dodatkowym benefitem? Np. ubezpieczeniem medycznym, karnetem do klubu fitness albo finansowaniem dojazdów do pracy? Eksperci nie mają złudzeń: takie zachęty mogą działać, gdy nie ma większych problemów z podażą pracy. Ale dziś, na rynku pracownika, podstawowa opieka medyczna nie robi już na nikim wrażenia. – W czasach walki o specjalistów IT tradycyjne benefity pracownicze nie wystarczą, by zdobyć ich lojalność – mówi Maciej Białas zajmujący się rekrutacją w Asseco Poland, jednej z największych firm z polskiej branży informatycznej. Jego zdaniem ważniejsze są inne argumenty. Np. taki, że młody człowiek widzi jakąś możliwość rozwoju. Ale też duże znaczenie może mieć rozpoznawalność marki pracodawcy. To pomoże w staraniach o pracownika również z konkurencją z zagranicy. Bo ta nie śpi.

Economy

and education certainly falls into that category, has to be profitable. “For instance, a fresh graduate will have to work for a specific company and not a competitor. This can be difficult to achieve, because you cannot order people to work for a particular company. A university cannot guarantee that a graduate of a specific faculty will work for a specific company”, he says.

If education sponsorship offers no guarantees, then perhaps young people can be tempted with additional benefits, e.g. medical insurance, fitness club memberships, or reimbursement of commuting expenses. The experts agree that these sorts of incentives can be effective when labour supply is not an issue. But on today’s labour market, basic healthcare does not make much of an impression.

“We’re competing for IT experts, and conventional fringe benefits are not enough to win their loyalty”, says Maciej Białas, who is in charge of recruitment at Asseco Poland, one of Poland’s leading IT concerns. Białas argues that other considerations take precedence, e.g. opportunities for further development. The brand recognition and/or reputation of the company can also carry a lot of weight. In fact, this might even be decisive as foreign competitors are also in the hunt for good staff. And they never sleep. “Our employees appreciate the fact that they are part of Poland’s largest IT company and are able to develop innovative products used by every

Demografia wymusi rozszerzenie terminu młody talent ze zdolnego absolwenta wyższej uczelni na absolwenta w ogóle. It won’t be long before

demographic imperatives force us to broaden the term young talent from a graduate with top grades in demanding majors to include any graduate.

– Dla naszych pracowników ma znaczenie, że są częścią największej polskiej firmy IT i mogą tworzyć innowacyjne produkty, z którymi każdy Polak spotyka się na co dzień – mówi Maciej Białas.

Przedstawiciel Asseco zwraca uwagę na jeszcze jeden aspekt: poczucie u zatrudnionych, że nie są trybikami w machinie korporacyjnej: – Dbamy o to, aby każdy pracownik miał poczucie, że ma wpływ na firmę, zarządzaną w Polsce.

Ale to nie poczucie dumy jest główną przyczyną decyzji o zmianie pracy. Według raportu Work Service w niemal 40 proc. przypadków stało za nią poszukiwanie wyższej pensji. A w tej bitwie polscy przedsiębiorcy w starciu z globalnymi markami mają utrudnione zadanie. Sami nie mogą za bardzo liczyć na imigrantów. Na ok. 600 tys. cudzoziemców płacących składki emerytalne w Polsce tylko

84

person in the country every day”, says Białas, who goes on to highlight another aspect, namely the employee’s feeling of not being a mere cog in a corporate machine whose fate is decided by someone on the other side of the world. “We make sure that all our staff feel they have an impact on the organisation and that our organisation is managed by Poles and decisions concerning Asseco are made in our country,” he adds.

But it’s not a sense of pride, important though that is, that drives the decision to change jobs. The Work Service report reveals that in nearly 40 per cent of cases, career changes were prompted by higher pay.

Global companies definitely have the upper hand in this battle. Nor are immigrants a viable option for Polish firms. Only 35,000 of the approx. 600,000 foreigners who pay Polish pension insurance are EU

BUSINESS

Economy

To właśnie młodzi ludzie najczęściej zmieniają pracodawcę z własnej woli.

35 tys. pochodzi z krajów Unii Europejskiej, co jasno pokazuje, że obywatele innych państw UE nie garną się do pracy nad Wisłą.

TRZYMAĆ KCIUKI ZA GOSPODARKĘ Ekspert PIE zgadza się z przedstawicielem Asseco, że to, co może przyciągać – czy też zatrzymywać młodych Polaków w polskich firmach – to perspektywy rozwoju. Trudno zrobić karierę na rynku pracy w krajach rozwiniętych, bo główne role są już obsadzone. – Nasza gospodarka jest jeszcze na tyle młoda, że to zjawisko nie jest aż tak częste – ocenia Kubisiak. I podaje kolejny argument: stan gospodarczej koniunktury. Gdyby nie szybki wzrost gospodarczy, który zapewnia wpływy do budżetu, rządu nie byłoby stać na zwolnienie płac osób do 26. roku życia z podatku dochodowego.

Co przekłada się na kwoty, jakie trafiają co miesiąc na konta młodych pracowników. Zresztą gdyby nie dobra koniunktura, to popyt na pracę nie byłby taki duży. – Kiedy spojrzymy na takie kraje jak Włochy, Grecja czy Portugalia, to zobaczymy, że tam sytuacja młodych na rynku pracy jest trudna. Włosi ostatnio cieszyli się, że bezrobocie wśród młodych spadło im poniżej 30 proc. A u nas jest to ok. 12 proc.

– mówi Kubisiak. Ostatecznie to dostępność pracy ma największe znaczenie. To ona decyduje, czy młody człowiek zostanie w kraju, czy wyjedzie.

A pod tym względem w Polsce nie jest źle.

86

nationals. This clearly indicates that citizens of other EU countries are not keen to work in Poland.

KEEPING FINGERS CROSSED Kubasiak agrees with Białaś that development prospects can attract (and/or help retain) young Poles to Polish organisations. In developed countries, the labour market is rigid. This makes getting ahead more challenging, as most senior positions are filled and likely to remain so. “Our economy is still young enough for this not to be so common”, argues Kubisiak. He presents yet another major driver – the state of the economy. Without rapid economic growth the Polish government would never have been able to afford to introduce the tax exemption for people under 26. This translates into higher net pay for young employees. Moreover, sound economic growth, which triggers revenue, increases demand for labour. “If you look at countries like Italy, Greece, Spain and Portugal, you can see that young people are facing a difficult situation on the labour market. Recently, Italy rejoiced when youth unemployment dipped below 30 per cent. The figure for Poland stands at approx. 12 per cent”, says Kubisiak. All in all, it’s the availability of jobs that comes first. That’s what determines whether or not young people stay in their home country or move elsewhere. In this respect, things are not too bad in Poland.

© A D O B E S TO C K ( 2 )

Young people find it much easier to move to another city to find better employment conditions.

Innovation Discovery workshop APPLY NOW!

Helena Karaplios, Head of International Markets at ITMAGINATION

TO EMPOWER THE INNOVATOR IN ALL OF US BUSINESS VALUE: • Boost your sales • Understand and analyze your data • Create tailor-made innovations for your business • Develop attractive and useful apps for your Clients • Enhance user experience in digital channels • Improve organizational efficiency

ITMAGINATION supports its global customers in being innovative by using top-notch technology, custom software solutions, data analytics and outsourcing services. Founded in 2008, company is one of the fastest growing technology companies in Central and Eastern Europe, ranked by Deloitte Fast 50 and FT1000: Europe’s Fastest Growing Companies by the Financial Times.

ITMAGINATION specializes in services and solutions for the international FinTechs, global nancial institutions and companies from the commerce, construction and technology sectors.

office@itmagination.com phone: +48 (22) 654 40 60 fax: +48 (22) 654 40 80

www.itmagination.com/innovation-discovery

PEOPLE & THE WORLD

Moto

WIELKI PODBÓJ THE GREAT CONQUEST tekst | by LESZEK BELKE

Wszyscy przesiadamy się do terenówek.

Oj, przepraszam, do SUV-ów, a te terenówkami naprawdę nie są. Ale za to podbijają świat.

We’re embracing off-road vehicles en masse.

Well, almost. We’re actually embracing SUVs, which are the next best thing. But whatever they are, they’re taking the world by storm.

88

A PL

Anglojęzyczny skrót SUV to Sport Utility Vehicle, co oznacza samochód sportowo-użytkowy. Nie brzmi zachęcająco, prawda? A jednak słowa mają się nijak do sprzedaży i rosnącej popularności. Jak to wytłumaczyć? Zwykle są obszerne, wygodniej się do nich wsiada, dają poczucie bezpieczeństwa i przeświadczenie, że takim autem da się pokonać każdą dżunglę. Wprawdzie tej ostatniej w Polsce brak, ale marketingowcy dżunglą nazywają też... torowiska, parkingi z wysokimi krawężnikami, przestrzeń miejską. SUV-y są drogie i pewnie dobre kombi pojedzie od nich szybciej, ale trendu, który trawa już co najmniej od 40 lat, nie powstrzymamy.

Gdyby spojrzeć w historię motoryzacji, to praprzodka SUV-ów znajdziemy już w latach 50. XX w. Zaskakujące, ale GAZ M-72 – seryjna, „garbata” Pobieda z podniesionym prześwitem oraz napędem na obie osie – powstała w sowieckiej Rosji. Dlaczego? Czyżby Amerykanie coś przespali? Wcale nie. W ZSRR było mnóstwo bezdroży, a tamten wóz nie był dla zwyczajnego odbiorcy. Amerykanie w tamtym czasie zadowalali się kolejnymi generacjami Jeepa, prostego i dzielnego w terenie. Auto, gdy już przestało pełnić pierwszoplanową rolę w wysiłku wojennym, kosztowało grosze. Coś bardziej luksusowego nie było potrzebne, przynajmniej wtedy. Lata 60. przyniosły zmiany. Najpierw był Station Wagon – Jeep z dużą kabiną, a potem Wagoneer, terenówka o cechach kombi. To był duży, wygodny i przemyślany wóz. Nic dziwnego, że z niewielkimi zmianami produkowano tego Jeepa blisko 30 lat!

Nieco inne podejście zaproponował Roy Lunn, inżynier z firmy AMC Eagle. Mister Lunn uznał, że trzeba zbudować terenową wersję produkowanych seryjnie coupé, kombi czy sedanów. Pomysł fantastyczny (marka już nie istnieje, a wciąż dużo tych aut jeździ o własnych siłach), ale Rosjanie byli najpewniej przed nimi. Łada Niva, z nadwoziem samonośnym i dołączanym mechanicznie napędem, powstała podobno na potrzeby armii. I trzeba jeszcze wspomnieć o terenowym krążowniku szos, Range Roverze. W 1970 r.,

ENG

SUV stands for Sport Utility Vehicle. It doesn’t sound sexy, does it? But this has done nothing to dampen sales or popularity. SUVs are taking over the automotive world. And the explanation is simple. They are usually spacious and easy to get in and out of, while the elevated driving position provides peace of mind and gives a feeling of being able to drive through a jungle. There are no jungles in Poland, but marketers use this term to denote tracks, parking spaces with high curbs and the “urban space” as we know it. SUVs are expensive and good estate cars can usually outperform them, but the trend which is over forty years old is unstoppable.

The primogenitor of the SUV roamed the roads in the 1950s. This might come as a surprise, but the GAZ M-72 “Pobeda” – a mass-produced four-wheel-drive vehicle with a raised ground clearance – was designed in the USSR. Were the Americans asleep at the wheel?

Actually no. The Soviet Union had a lot of territory not covered by roads, and this model was not geared to the ordinary buyer, but to high-flying apparatchiks. For their part, American drivers were happy with consecutive generations of Jeeps. Once they were no longer needed for the war effort, their prices plummeted.

Nothing more luxurious was required – at least for the time being. The Sixties changed all that. First came the Willys Jeep Station Wagon (a Jeep with a spacious cabin), followed by the Wagoneer (essentially a fourwheel drive estate car. The latter was a large, comfortable and well-designed car. This model has been in production for nearly three decades.A slightly different approach was proposed by Roy Lunn, AMC Eagle’s chief design engineer. Lunn saw a need for all-terrain versions of the company’s mass-produced coupés, estates and sedans. The Eagle was a fantastic idea but the Russians were streets ahead of them. With independent suspension and mechanically engaged 4x4 drive, the Lada Niva was designed for the army. Last but not least, there was the all-time greatest all-terrain road cruiser, the Range Rover. This vehicle bowled everyone over with its unparalleled V-8 driving comfort when it burst onto the scene in 1970.

89

SUV-y są drogie i pewnie dobre kombi pojedzie od nich szybciej, ale trendu nie powstrzymamy.

SUVs are expensive and good estate cars can usually outperform them, but the trend is unstoppable.

gdy ten samochód zadebiutował, szokował niespotykanym komfortem jazdy V-8.

SUV CZY CROSSOVER? Obydwie nazwy są w użyciu. Wiele zależy od producenta. Jedni obstają przy SUV-ie, inni posługują się określeniem crossover. W domyśle jednak crossover jest prostszy niż SUV. Ma niby powiększony prześwit, ale już napęd ma raczej tylko na jedną oś. Cross­ overom bliżej do ich zwyczajnych odmian, są tylko nieznacznie wzmocnione (dobrym przykładem jest choćby Ford Focus Active).

Czy są crossovery z napędem na wszystkie koła? Jak najbardziej (np. Suzuki SX4 S-Cross), co tylko powiększa mętlik w kwestii nazw. Ważne jest coś innego – SUV-y i crossovery są teraz na topie. Co najmniej 1/5 z całej europejskiej sprzedaży to właśnie ten segment. Jak podaje Autocentrum, „w ostatnich pięciu latach urósł aż o 69 proc.”. Kto sprzedaje najwięcej?

Toyota, Nissan, Honda, a później Ford, Hyundai i Jeep, Volkswagen, Chevrolet oraz Renault.

DOBIERZ SOBIE JEEPA Bo to jedyna marka, która nigdy nie produkowała zwykłych aut. Od zawsze, a więc od debiutu wojskowego Willysa w 1941 r., Jeep skupiał się wyłącznie na podbijaniu terenu. Czasem na poważnie (na to ma w ofercie Wranglera, krótkiego, długiego i z nadwoziem pikap), a czasem spokojniej, bez wjeżdżania w głębokie błoto. Takie właśnie są modele Renegade (także z polskim silnikiem 3-cylindrowym z Bielska), Compass czy Grand Cherokee. Ten ostatni jest wielki niczym dom, ale potrafi zaskoczyć.

90

SUV OR CROSSOVER? Both names are commonly used. A lot depends on the manufacturer. Some have stuck with the term SUV, others have opted for Crossover. Technically, however, a crossover is simpler than an SUV. Although it has a higher ground clearance, it is usually two-wheel drive.

Crossovers are closer to standard vehicles in that their structure is only slightly reinforced (this is best illustrated by the Ford Focus Active).

There are also 4WD crossovers (e.g. the Suzuki SX4 SCross), which confuses things even more. But the main thing is that SUVs and crossovers are all the rage. This segment accounts for at least 20 percent of sales in Europe, and has, to quote Autocentrum, “gone up by as much as 69 per cent over the past five years.” Who sells the most? Toyota, Nissan and Honda are ahead of Ford, Hyundai and Jeep, with Volkswagen, Chevrolet and Renault bringing up the rear.

SELECT YOUR JEEP Because that’s the only company that has never manufactured standard passenger vehicles. Ever since the launch of the military Willys in 1941, Jeep has focused on exploring untrodden paths. Sometimes seriously, e.g. the Wrangler, available in short, long and pick-up versions, and sometimes more relaxedly, without having to plough through floor-deep mud.This aptly describes the Renegade (also available with a 3-cylinder engine made in Bielsko-Biała), the Compass and the Grand Cherokee. The last is as big as a house, but its size is not the only amazing thing about it. Some versions have a genuine wood finish, while others have extraordinarily powerful engines (e.g. the SRT and

Lewe zdj.: Gaz m-72, przodek wszystkich SUV-ów. Po prawej: Łada Niva z samonośnym nadwoziem.

Left: Gaz m-72, the ancestor of all SUVs. Top: Łada Niva with a self-bearing body.

W ZSRR było mnóstwo bezdroży, a Pobieda nie była dla zwyczajnego odbiorcy, lecz „lepszego” partyjnego aparatczyka.

The Soviet Union had a lot of territory not covered by roads, and Pobeda was not geared to the ordinary buyer, but to high-flying apparatchiks

91

PEOPLE & THE WORLD

Czasem wykończeniem (prawdziwe drewno), czasem nietypowym wykorzystaniem mocnych silników jak w modelach SRT czy Trackhawk. SRT to maszyny usportowione, z wolnossącymi silnikami V-8, o mocy ponad 468 koni. Trackhawk jest z kolei czymś szalonym. Amerykanie wybrali silnik – 6,2-litrowy HEMI, ale z doładowaniem. Generuje 710 koni (a po przeróbce tunera Hennessey Performance Engineering nawet 1200). Auto mimo solidnej masy ma świetną dynamikę. Choć vmax Trackhawka wynosi „tylko” 280 km/h, SUV rozpędza się do setki w 2,8 s. Szybciej niż np. wiele Ferrari, wyobrażacie sobie?

SPORT? PORSCHE! Nikt – tak jak inżynierowie z Zuffenhausen – nie potrafi połączyć wody z ogniem. SUV-y Porsche to dowód na to, że można zbudować auto wygodne, ale z pazurem – odpowiednim zawieszeniem, mocnymi silnikami, systemami poprawiającymi zachowanie w łuku, hamulcami z tarczami ze spieków ceramicznych. Porsche to synonim prędkości, wysokich prędkości. I pewnej elegancji, do której aspiruje najnowszy Cayenne Coupé. Ktoś może napisać, że to nieco inna odmiana Audi, ale to nie będzie prawda.

Porsche ma osobiste podejście – samochód w najmocniejszej odmianie Turbo ma 550 koni. Jedzie 286 km/h, co robi wrażenie, prawda? Ale w tej samej grupie marek jest też Bentley. Na razie to jeden z najszybszych SUV-ów świata. Dwunastocylindrowa, benzynowa Bentayga jest pierwszym takim autem, które pokonało granicę trzech setek na godzinę. Szybszy jest tylko Lamborghini Urus, też marka grupy Volkswagen – prędkość maks. ma 4 km większą, 305 km/h.

Moto

Trackhawk models). The SRT is the sporty version and has a naturally aspirated V8 engine that delivers more than 468 HP. The Trackhawk is a beast of a car. Apparently, the Americans decided to show the world who called the shots in the automotive world, and opted for a 6.2 l HEMI turbocharged engine that delivers 710 HP (or up to 1200 HP after Hennessey Performance tuning). Despite its dimensions and heaviness, the Trackhawk demonstrates excellent driving dynamics.

With a top speed of “only” 280 km/h, it can accelerate to 100 km/h in just 2.8 seconds.

SPORT? PORSCHE! The Zuffenhausen engineers are at the world’s best at mixing fire and water. Porsche’s SUVs are proof positive that it’s possible to design a comfortable family vehicle with an edge. Porsche is synonymous with high speed and a certain elegance, and both are embodied by the latest Cayenne Coupé. You could dismiss it as a variation on the Audi, but that would not be true.

Porsche has adopted its own approach – in its most powerful Turbo version, this model delivers 550 HP and has a top speed of 286 km/h. Bentley is playing in the same league and has one of the world’s fastest SUVs in the world. The 12-cylinder petrol Bentayga is the first car in the segment to break the 300 km/h barrier. It is only outperformed by the Lamborghini Urus, another Volkswagen Group company.

ELECTRIC? WHY NOT? An all-electric drive is perfect for SUVs. Electric motors, one for each axle, make the overall design much simpler – all-electric AWDs have no gearbox, transfer

ELEKTRYCZNE? TEŻ MOŻNA! Napęd elektryczny idealnie nadaje się do samochodów SUV. Silniki, po jednym na każdej osi, pozwalają na uproszczenie całej konstrukcji – elektrowozy AWD nie mają skrzyni biegów, skrzyni rozdzielczej, nie ma wymiany oleju czy wielu podzespołów. Wystarczy odpowiedni sterownik, żeby mieć pojazd z niezłym układem przeniesienia napędu na wszyst-

Lewe zdj.: Jeep Wrangler.

Powyżej: Jeep Trackhawk, na zdj. obok: Tesla X. Left: Jeep Wrangler. Above: Jeep Trackhawk and Tesla X..

92

93

PEOPLE & THE WORLD

Moto

© S H U T T E R S T O C K ( 2 ) , A D O B E S T O C K , I S T O C K , M . P. ( 3 )

Napęd elektryczny idealnie nadaje się do SUV-ów. Silniki, po jednym na każdej osi, uproszczają całą konstrukcję.

An all-electric drive is perfect for SUVs. Electric motors, one for each axle, make the overall design much simpler. kie koła, mimo baterii także potencjalnie lżejszy. Takie są najnowsze elektryczne SUV-y: Tesla X, Mercedes EQC (wkrótce premiera w Polsce) czy Audi E-Tron. Najważniejszy w elektrowozach jest zasięg.

Wiele zależy od baterii i stylu jazdy kierowcy oraz natężenia ruchu, ale Mercedes proponuje adaptacyjny tempomat, który współdziała z systemem automatycznego sterowania siłą rekuperacji-odzyskiwania energii. W tym celu samochód przetwarza dane z nawigacji, żeby maksymalnie wykorzystać ograniczenia prędkości czy choćby wzniesienia.

Samochód „wie”, że musi zwolnić przed wjazdem na rondo czy skrzyżowanie, stale zasilając baterie w wyszukane na podorędziu „wolty i ampery”.

Trudno sobie wyobrazić Mercedesa w błocie, ale chyba już się zorientowaliście, że SUV-y nie są terenówkami? Jeep Wrangler, Mercedes klasy G czy Suzuki Jimny – choć czasem też o nich piszą „suwy” – wcale do tej kategorii się nie zaliczają... Ale tak jest prościej. Marketing lubi słowa, a SUV to gwarancja sprzedaży.

94

case, oil, or sub-assemblies that need to be regularly replaced. All they need is a robust four-wheel driveline. The latest all-electric SUVs are the Tesla X, the Mercedes EQC and the Audi e-tron. Obviously, the most important consideration is range. A lot depends on the battery and the way the car is driven, as well as traffic conditions, but Mercedes offers something extra – its adaptive cruise control interacts with an energy recovery system. The car processes navigation data so that it can most efficiently adjust to speed limits and hills. The car “knows” that it has to decelerate before it enters a roundabout or an intersection, and it constantly recharges the traction battery with whatever “volts and amps” it can recover.

It would be hard to imagine a Mercedes wading through mud, but you probably realise by now that SUVs are not all-terrain vehicles. The Jeep Wrangler, the Mercedes G-Class, and the Suzuki Jimny can be labelled SUVs but do not belong to this category. But that makes things so much easier. Words are everything in marketing and the SUV guarantees sale.

Powyżej: Porsche Cayenne Coupé oraz Mercedes EQC, który będzie miał wkrótce premierę w Polsce.

Above: Porsche Cayenne Coupé and Mercedes EQC to premiere in Poland soon.

Driven By Excellence Worldwide luxury limousines and chauffeur services

www.limos.pl • info@limos.pl • phone: +48 22 6353000 • office: Biały Kamień 2/U6, open 9:00 - 17:00 (Monday - Friday) • 02-593 Warsaw, Poland

20 REKLAMA

Untitled-31 1 Limuzyna_KA_1019.indd 1

05.09.2019 12:27 05/09/2019 12:25

L AT W POLSCE

ZGŁOŚ SWOJĄ FIRMĘ DO NAJWIĘKSZEJ GRY BIZNESOWEJ NA ŚWIECIE!

ZUPEŁNIE NOWA

ODSŁONA SY

MULACJI!

ROZWIŃ UMIEJĘTNOŚCI MIĘKKIE I ZDOLNOŚCI ANALITYCZNE W ZESPOLE ODKRYJ PRAWDZIWE TALENTY W TWOJEJ ORGANIZACJI WEŹ UDZIAŁ W RYWALIZACJI Z MENEDŻERAMI I DYREKTORAMI Z CAŁEGO ŚWIATA

40

600 000

LAT

UCZESTNIKÓW GLOBALNIE

HISTORII NA ŚWIECIE

ROZPOCZNIJ GRYWALIZACJĘ JUŻ 14 ORGANIZATOR W POLSCE

.

LISTOPADA!

.

WEJDŹ NA WWW GMCPOLAND PL LUB NAPISZ NA INFO@GMCPOLAND.PL I DOWIEDZ SIĘ JAK WYKORZYSTAĆ GRYWALIZACJĘ W PRZEDSIĘBIORSTWIE!

PEOPLE & THE WORLD

Polish hits

CAŁA NAPRZÓD! FULL STEAM AHEAD tekst | by OLA SALWA

Co powstaje, gdy skrzykną się producenci gier, dziennikarze, pisarze i antropolożka, których łączy miłość do podróży? Interaktywna książka będąca jednocześnie grą i wycieczką do własnego wnętrza, czyli Wanderlust Travel Stories. To całkowicie polska produkcja i pierwsza tego typu gra na świecie.

What happens when game producers, journalists, writers and an anthropologist are brought together by their passion for travelling? They create an interactive book, which is both a game and a journey into your inner self.

Wanderlust Travel Stories is an all-Polish product and the first game of its kind in the world.

96

W PL

W dzieciństwie podróżowaliśmy palcem po mapie i dzięki wyobraźni oraz przeczytanym lekturom mogliśmy sobie wyobrazić, jak może być na Czarnym Lądzie, w Japonii, amerykańskim Midweście czy w aborygeńskich rezerwatach w Australii. Tamto wspomnienie powraca w nieoczywistej formie, którą jedni mogą nazwać interaktywną książką, inni slow gamingiem (pochodną slow life, czyli smakowaniem chwili), a Artur Ganszyniec z firmy Different Tales, jeden z twórców Wanderlust Travel Stories, często używa słowa „doświadczenie”. Jakiego rodzaju? – To zbiór opowieści podróżniczych, trochę reporterskich, trochę obyczajowych, które współtworzy czytelnik – tłumaczy Ganszyniec. – Nie tylko towarzyszymy bohaterom w ich podróżach, ale także mamy wpływ na ich przebieg. Książkogra jest elektroniczna: czytamy (na telefonie, tablecie lub komputerze – gra jest dostępna tylko w języku angielskim) o kolejnych etapach podróży i za pomocą przycisków lub ekranu dotykowego decydujemy, co bohater lub bohaterka zrobi, powie lub choćby pomyśli. „Doświadczenie” Wanderlust Travel Stories przypomina trochę to, które zapewnia virtual reality, przy czym nie musimy mieć skomplikowanego sprzętu, aby w nim wziąć udział, a i nasza rola jest bardziej aktywna w tworzeniu narracji niż immersyjnej wirtualnej rzeczywistości. Nasze wybory wpływają także na emocjonalny klimat historii – zupełnie jak w przypadku podróżowania „w realu”, gdzie czasem bardziej pamiętna od widoków jest atmosfera wyprawy.

ENG

As children, we used to travel with our fingers on the map, while our imagination and the books we read helped us picture Africa, Japan, the American Midwest, and Aboriginal reserves in Australia.

You can now revisit these memories in a cutting-edge format that is something of a cross between an interactive book and slow-gaming (derived from slow life, or “savouring the moment”), while Artur Ganszyniec of Different Tales, one of the companies that created Wanderlust Travel Stories, often uses the term “experience”. What kind of experience? “It’s a collection of travel stories that combinereportage with drama, and which the reader helps create”, explains Ganszyniec. “We not only follow the characters as they travel the world, but we can influence their progress.” This book and game in one comes in electronic format: you can read (on your phone, tablet or computer, and in Polish orEnglish) about different legs of the journey and use buttons or the touchscreen to decide what the character should do, say or think next. This experience is a little bit like the virtual reality universe, but you don’t need sophisticated equipment to dive deep into it, and you have a greater role in creating the narrative than you would in immersive virtual reality. Your choices impact the emotional climate of the story, just as they would in real-life travelling, where your memories of how you felt are often more vivid than those of what you’ve seen.

97

PEOPLE & THE WORLD

Cars

Gra-książka Wanderlust Travel Stories to całkowicie polska produkcja i pierwsza tego typu inicjatywa na świecie.

The book and game in one, Wanderlust Travel Stories is an all-Polish production and the first ever such product in the world.

PROSTE HISTORIE

SIMPLE STORIES

Tę z Wanderlust Travel Stories zaczynamy niczym mucha, czy raczej moskit, obserwująca spotkanie kilku przypadkowych osób w barze na Wyspie Wielkanocnej. Każda z nich przypłynęła tu z bagażem opowieści i doświadczeń. Wśród nich jest studentka Martine, która zjeździła Tajlandię, powracająca z Afryki emerytowana reporterka Adilia, pływająca wokół Antarktydy Henriette oraz Tomek – on z kolei wyruszył pociągiem do Barcelony, aby spotkać się z pewną kobietą. Każda z tych podróży ma inny cel, długość oraz zakres swobody. – Na przykład wyprawa do Tajlandii ma otwartą strukturę, możesz zdecydować, czy Martine idzie na północ, południe i tak dalej. W przypadku historii dziejącej się w pociągu czy na pokładzie statku krążącego wokół Antarktydy pole manewru jest oczywiście nieco mniejsze – opowiada Artur Ganszyniec. Ale nie tylko zmiana położenia geograficznego jest tutaj istotna. Liczą się emocje, przemyślenia oraz… wybory etyczne. Adilia mierzy się ze starzeniem i przemijaniem, w czym chcąc nie chcąc jej towarzyszymy. Poruszając się w butach Martine po Tajlandii, możemy zadać sobie pytanie choćby o to, jak przygotowane dla turystów rozrywki niszczą lokalną przyrodę albo kulturę. – Nic bardziej niż realna podróż nie uzmysławia, że żyjemy tu i teraz, nic bardziej nie daje nam potencjału na wyjście ze strefy komfortu. W żadnej innej sytuacji nasza głowa nie jest bardziej otwarta, a my bardziej bezbronni i chłonni – opowiada Karolina Sulej, dziennikarka i pisarka, która wspólnie z Mateuszem Kubikiem, skipperem jachtowym i podróżnikiem, oraz Martą Malinowską, Joanną i Arturem Ganszyńcami napisała wszystkie cztery historie. Potem fabuły tra-

In Wanderlust Travel Stories, we start out like a fly, or rather a mosquito, watching a meeting of people brought together by pure chance in a bar on Easter Island. They all have loads of stories and experiences.

The group features Martine, a student who’s travelled the length and breadth of Thailand, Adilia, a retired reporter who’s returning from Africa, Henriette, who’s circumnavigating Antarctica, and Tomek, who jumped on the train to Barcelona to meet a certain woman. Each journey has a different destination and length, and gives you varied amounts of freedom. “For instance, the trip to Thailand does not have a fixed itinerary. You can decide whether Martine should travel north, south, or in some other direction. As for the stories set on the train and the ship circumnavigating Antarctica, your choice is obviously somewhat limited”, explains Ganszyniec. But changing your geographical location is not the only significant impact you can make. Emotions, insights and even ethical choices also come into play. Adilia is coming to grips

98

Książkogra jest elektroniczna: czytamy (np. na telefonie) o kolejnych etapach podróży i decydujemy, co bohater zrobi, powie lub choćby pomyśli. padku podróżowania „w realu”, This book and game in one comes in electronic format: you can read (e.g. on your phone) about different legs of the journey and use buttons or the touchscreen to decide what the character should do, say or think next.

W Wanderlust Travel Stories nasze wybory wpływają na emocjonalny klimat historii.

In Wanderlust Travel Stories your choices impact the emotional climate of the story. fiły na „stół montażowy”, gdzie zespół Different Tales podzielił je na minirozdziały, dopisał warianty i alternatywne zakończenia, następnie przetłumaczył je z polskiego na angielski i złożył w całość. – Byłam ciekawa, czy tak stereotypowo rozrywkowa forma jak gra udźwignie poważne pytania o stan globalnej wspólnoty, klimat, kolonializm, prawa człowieka – dodaje Sulej. – Okazało się, że forma wzmocniła reporterski przekaz, w którym przecież chodzi w pierwszym rzędzie o to, żebyśmy odczuwali empatię. Jako reporterka wiele się nauczyłam z przerażającego procesu pisania fikcji. Zrozumiałam, że najważniejsze historie o człowieku, niezależnie od gatunku, zawsze są proste. O miłości. O śmierci. O tęsknocie.

Nie tylko warstwa literacka zachwyca, także projekt graficzny jest na najwyższym poziomie – Ganszyniec i Jacek Brzeziński, czyli drugi założyciel Different Tales, mają ogromne doświadczenie w tworzeniu gier, pracowali między innymi przy produkcji Wiedźmina.

ŚLADEM LUDZKICH HISTORII Wanderlust Travel Stories to nie jedyne interaktywne przedsięwzięcie na styku literatury i podróży, w jakim możemy wziąć udział. Kilka lat temu powstała wstrząsająca gra Bury me, my love. Tu interfejs jest prostszy, wygląda jak czat w jednej z popularnych aplikacji.

Wcielamy się w postać Majda, męża lekarki Nour, która emigruje z rodzinnego kraju do Europy. Odpisujemy jej na wiadomości, radzimy, pytamy, a z czasem zaczynamy się o nią bardzo niepokoić i podzielać jej rozpacz oraz poczucie bezradności. Żaden film dokumentalny dotyczący kryzysu uchodźczego nie oddziałuje na emocje w ten sposób – przede wszystkim dlatego, że w trakcie długich godzin czatowania przywiązujemy się do bohaterki. Przestaje być „obca”, staje się „swoja”.

100

with ageing, and the passage of time, and you have to go through it with her whether you like it or not. Once you’ve put yourself in Martine’s shoes and started travelling around Thailand, you might be tempted to ask yourself whether tourism is destroying the local environment and/or culture. “Only travelling makes us realise that we live here and now. There is nothing like it to bring us out of our comfort zone. In no other circumstances are we more open, and this makes us more vulnerable and receptive”, recalls Karolina Sulej, a journalist and writer who teamed up with Mateusz Kubik, a yachtsman and traveller, to write all four stories. Later, their plots were put on the “editing table”, where the Different Tales team broke them up into shorter chapters, created variants and alternative endings, translated them from Polish into English, and pieced everything together. “I was extremely curious to find out if such a stereotypical entertainment format would bear the gravitas of serious questions about the state of the global community, climate, colonialism, and human rights”, adds Sulej. “As it transpires, the format reinforced the documentary message, which mainly urges us to be empathetic. As a reporter, the daun-

Wśród bohaterów Wanderlust Travel Stories są studentka Martine, która zjeździła Tajlandię, powracająca z Afryki emerytowana reporterka Adilia, pływająca wokół Antarktydy Henriette oraz Tomek – on z kolei wyruszył pociągiem do Barcelony, aby spotkać się z pewną kobietą...

The protagonists of Wanderlust Travel Stories include university student Martine who travelled across Thailand, Adilia, a retired reporter returning from Africa, Henriette cruising around the Antarctic and Tomek who left Barcelona on the train to meet a certain woman...

The first MGallery by Sofitel in Poland already open in krakow !

Kraków MGallery by Sofitel

Feel welcome to stay in a newly opened, five-star location – the Bachleda Luxury Hotel MGallery by Sofitel in Krakow, Poland. It’s sophisticated interior decoration will let you adjourn to the world of unique and elegant relaxation, where – in the very heart of the Royal City – tradition meets modernity.

Your luxury stay in Krakow W W W. BA C H L E DA L U X U R Y H O T E L . P L

Plac Kossaka 6, 31-106 Kraków

Gavi Restaurant is governed by sophisticated taste and exquisite food, which can delight all the senses. The restaurant’s refined interiors, full of golden shades and chic accessories, invite guests to take part in an exceptional culinary tour, indulging in fine dining.

Refined and aromatic dishes, prepared by the best chefs, will conquer the Guests’ hearts and palates and let them taste international cousine with polish touch.

Refined taste of elegance

G AV I R E S T A U R A N T Plac Kossaka 6 31-106 Kraków +48 12 424 11 11 gavi@bachledaluxury.pl

Nic bardziej niż realna podróż nie daje nam potencjału na wyjście ze strefy komfortu.

Only travelling makes us realise that we live here and now. There is nothing like it to bring us out of our comfort zone.

102

ting process of writing fiction has taught me a great deal. I understood that, regardless of genre, the most important stories about people, are always simple.

About love, death or fear. About longing.” It’s not only the literary content that shines. No less stunning is the fantastic graphic design – Ganszyniec and Jacek Brzeziński, the other Different Tales founder, both have an impressive wealth of experience in game development. Their credits include The Witcher.

EMBRACING HUMAN STORIES Wanderlust Travel Stories is not the only interactive project that combines literature and travel to offer a participative experience. The moving game “Bury me, my love” was developed a few years ago. It comes with a simpler interface, and resembles a chat in a popular app. You put yourself in the place of Majd, the husband of Nour, a doctor who emigrates from her home country to Europe. We reply to her messages, offer advice, ask questions, and as time goes by, we start to worry about her, and share her despair and feeling of utter helplessness. No feature or documentary on the refugee crisis can match this game when it comes to affecting the emotions and firing the imagination. This is mostly because we become attached to Nour after chatting to her for hours. She ceases to be an alien and becomes “one of us.”

But other people’s stories do not have to be exclusively dramatic. They can simply become a more interesting cultural reference point than landmark buildings or museums. This is certainly the case with the City Talks app, which takes you around Warsaw by following a trail of such personal stories. The City Talks database contains 75 hours of recordings, hundreds of photos, and lots of information about nearly 3,000 venues. You can travel on your own or select one of 60 themed walks to learn about the secret life of the local demimonde, feast your eyes on a pre-war view of the Warsaw skyline, or learn something about daily life in People’s Poland. You can also invite foreign visitors to come along with you, as the app is also available in English. Questions about the point of the journey and in-depth reflection on the world are also encouraged by Alain de Botton’s “conventional” book The Art of Travel. We follow some of history’s most celebrated artists, e.g. Gustav Flaubert and Edward Hopper, but most importantly, we get to see the world through their eyes. The need to see the world has always been part of our inquisitiveness as humans, as has the need for a travel companion. With these awesome projects, you have any trip – however unique – at your fingertips every hour of every day – on the tram as you commute to work, at home, and during breaks. Fold up the map. Your telephone is now your boarding pass, and it’s time to embark on a new journey.

Twórcy Wanderlust Travel Stories. Od lewej: Jacek Brzeziński, Artur Ganszyniec, Piotr Niklas, Mateusz Kubik, Joanna Ganszyniec, Karolina Sulej, Marta Malinowska.

The creators of Wanderlust Travel Stories. Left to right: Jacek Brzeziński, Artur Ganszyniec, Piotr Niklas, Mateusz Kubik, Joanna Ganszyniec, Karolina Sulej, Marta Malinowska.

© S H U T T E R S T O C K , M . P.

Cudze opowieści nie muszą jednak być tylko dramatyczne. Mogą być po prostu ciekawszym przewodnikiem niż znane budowle czy muzea – o tym z kolei przekonuje aplikacja City Talks, która zaprasza na wycieczkę po Warszawie właśnie śladem takich ludzkich historii. W bazie jest w tej chwili aż 75 godzin nagrań, setki zdjęć i informacji o prawie 3 tys. warszawskich miejsc. Możemy podróżować samodzielnie lub wybrać się na jeden z 60 spacerów tematycznych – posłuchamy choćby o sekretnym życiu półświatka, zachwycimy się przedwojenną panoramą miasta lub dowiemy się czegoś o codzienności w PRL. Na wyprawę możemy zaprosićgości z zagranicy, bo aplikacja dostępna jest także w języku angielskim.

Potrzeba zwiedzania świata zawsze była wpisana w ciekawską naturę człowieka, podobnie jak chęć posiadania towarzysza podróży. Dzięki tym kilku niesamowitym przedsięwzięciom wyprawa, jakkolwiek nietypowa, jest dosłownie na wyciągnięcie ręki każdego dnia – w tramwaju do pracy, w domu, w przerwie. Naszą kartą pokładową zamiast palca i mapy jest telefon – czas wchodzić na pokład.

dr Victor Derhartunian

Perfekcyjny wzrok w kilka sekund Jesteśmy ekspertami indywidualnej korekcji wzroku, przede wszystkim w innowacyjnej korekcji starczowzroczności – tłumaczy światowej sławy chirurg, dr Victor Derhartunian, właściciel klinik EyeLaser w Wiedniu i Zurychu. Nowo otwarta klinika SwissLaser to kolejne tego typu miejsce, tym razem dla pacjentów w Polsce.

Ze względu na możliwości zakresu korygowanych wad oraz jakość widzenia po zabiegu, Femto-Lasik to bardzo precyzyjna metoda chirurgii refrakcyjnej dostępna na rynku. – Jesteśmy ekspertami indywidualnej korekcji wzroku tzn. korygujemy nie tylko dioptrie, ale także, na podstawie obrazu rogówki, wszelkie nieregularności. – tłumaczy dr Victor Derhartunian. Zaledwie kilka godzin po zabiegu pacjent widzi lepiej (ostrość i jakość widzenia) niż przed zabiegiem w okularach lub soczewkach kontaktowych. – Dzięki zastosowaniu profilów nowej generacji jesteśmy też ekspertami w korekcji starczowzroczności – dodaje dr Derhartunian.

Laserowa korekcja wzroku należy do najbezpieczniejszych zabiegów w medycynie. Zabieg jest bardziej bezpieczny niż noszenie soczewek kontaktowych.

Zabieg laserem trwa kilka sekund i jest bezbolesny.

Jest możliwy dzięki technologii (SwissLaser to centrum referencyjne niemieckiego producenta Schwind-Eye-Tech-Solutions) oraz wiedzy kadry lekarskiej zdobywanej przez wiele lat na elitarnych uniwersytetach i prywatnych klinikach w Szwajcarii i w Niemczech.

Specjaliści ze SwissLaser należą do międzynarodowej czołówki z dziedziny chirurgii refrakcyjnej. Wśród nich jest wybitny chirurg z międzynarodowym doświadczeniem – dr Victor Derhartunian, który od 2012 r. z sukcesem prowadzi kliniki: EyeLaser w Zurychu, Wiedniu, i w Warszawie. Obie placówki uchodzą za wiodące i godne polecenia w opiniach Pacjentów, a wszystko dzięki wykorzystaniu nowych technologii i zastosowaniu wysokich standardów w pracy z Pacjentami. Międzynarodowe doświadczenie, nowoczesne urządzenia i wysoka jakość teraz dostępna jest także w Polsce – w klinice SwissLaser w Warszawie!

Szwajcarska jakość w Polsce Swiss quality in Poland

Główny chirurg SwissLaser

Perfect vision in a few seconds „We are experts in customized laser vision correction, and our particular focus is innovative correction of presbyopia”, explains experienced surgeon Dr Victor Derhartunian, owner of the EyeLaser clinics in Vienna and Zürich. The newly opened SwissLaser clinic is a similar centre addressed to patients in Poland.

Due to the range of laser vision correction possibilities and the quality of the vision following the procedure, Femto-Lasik is a very precise method of refractive eye surgery available on the market. „We are experts in personalised vision correction, i.e. we do not correct only diopters but also corneal irregularities, based on the image of the cornea”, explains Dr Derhartunian. The patient sees better a few hours after the procedure (in terms of sharpness and quality of vision) than he or she did beforehand with eyeglasses or contact lenses. „By using new generation profiles, we have become experts in innovative presbyopia correction”, Dr Derhartunian adds.

Laser vision correction is one of the safest medical procedures.

The treatment is safer than wearing contact lenses. A laser procedure takes a few seconds to complete and is painless. It relies on innovative technology (SwissLaser is a reference centre of the German manufacturer SchwindEye-Tech-Solutions) and the expertise of the doctors who work there.

This expertise has been acquired over many years of working at elite universities and private clinics in Switzerland and Germany.

Experts from the SwissLaser clinic are among the world’s best refractive surgery specialists. One such expert is Dr Victor Derhartunian, an outstanding surgeon with international experience. Dr Derhartunian has been successfully running EyeLaser clinics in Vienna and Zürich since 2012 and now in Warsaw. These are some of the top refractive clinics in Europe. They use the most advanced and new technologies and adhere to high standards of patient care. And this international experience, stateof-the-art equipment, and high quality are now available in Poland too – at the SwissLaser clinic in Warsaw.

Life Story

©CREDITS

PEOPLE & THE WORLD

104

PEOPLE & THE WORLD

Life Story

SHERLOCK TO ZA MAŁO SHERLOCK IS NOT ENOUGH tekst | by DIANA RYMUZA

Niełatwo je wymówić, a jednak Benedict Cumberbatch to dziś jedno z najgorętszych aktorskich nazwisk w świecie filmu.

Oto zagadka godna Holmesa.

Sherlocka Holmesa.

The name may be hard to pronounce for non-English speakers, but Benedict Cumberbatch is still one of the hottest names in the world of cinema.

This is a riddle worthy of Holmes.

Sherlock Holmes.

105

Life Story

Żartuje, że w poniedziałkowe poranki sam nie jest w stanie powiedzieć „Cumberbatch”. Zresztą budowanie kariery na tym nazwisku gorąco odradzała mu matka, aktorka Wanda Ventham. Rodzicielka przekonywała Benedicta, że wzorem ojca, też znanego aktora Timothy’ego Carltona Cumberbatcha, powinien skrócić sceniczny pseudonim o ostatni człon rodowego nazwiska. Przekonać się nie dał, bo jak mówi, „nie jest jednym z tych ładnych chłopców, których nazwisko musi się dobrze prezentować na plakacie komedii romantycznej”. Dlatego zdania (i nazwiska) nie zmienił, a fani szybko nauczyli się je wymawiać poprawnie i ukuli dla siebie specjalną nazwę cumberbitches. Tylko dziennikarze wciąż lubią się czepiać, jak fe­lie­to­nist­ka Ti­mesa Ca­itlin Mo­ran, która napisała, że Benedict Cumberbatch jest „pierw­szym w hi­sto­rii ak­to­rem gra­ją­cym Sher­loc­ka Hol­me­sa, któ­ry na­zy­wa się bar­dziej nie­ do­rzecz­nie niż… sam Sher­lock Hol­mes”.

HOLMES NA NASZE CZASY

PL

106

Serial o przygodach sławnego detektywa przyniósł mu światową popularność oraz kilkanaście nagród.

Chociaż pomysł przeniesienia postaci z wiktoriańskiej Anglii w czasy mediów społecznościowych wydawał się ryzykowny, szybko stał się hitem, a do wielbicieli Sherlocka zaliczają się nawet Meryl Streep i Harrison Ford. Niewiele jednak brakowało,

by Benedict (który już od dekady był za­wo­do­wym ak­to­rem ze sporym dorobkiem w telewizji i teatrze) przełomowej dla swej kariery roli nie dostał.

Producenci z BBC nie chcieli go na Holmesa, bo ich zdaniem był „niewystarczająco atrakcyjny”. Ciekawe, jakie mieli miny, gdy niedługo potem The Sun i Empire okrzyknęły Cumberbatcha najseksowniejszym mężczyzną na świecie? Gwiazdor zresztą skomentował to z typowo brytyjskim sarkazmem: „Nie jestem nawet najseksowniejszy w moim własnym mieszkaniu, a mieszkam sam”. Z równie dużym dystansem mówił też o porównywaniu go do postaci Sher­loc­ka: „Dużo gadam, pewnie dlatego, że jestem nerwowy, więc ludzie przyczepiają mi łatkę takiego samego maniaka jak on”.

Po sukcesie serialu BBC wydawać się mogło, że Cum­ber­batch na zawsze zo­sta­nie za­szu­flad­ko­wa­ ny jako Hol­mes. Tak się nie stało, bo mądrze wybierał kolejne role, po­szu­kując no­wych do­świad­czeń za­wo­do­wych. Ka­rie­rę zbu­do­wa­ł na war­to­ścio­wych pro­duk­cjach, w których wcielał się w kultowych bohaterów literackich, postaci historyczne, ekscentryków i geniuszy żyjących poza społeczeństwem.

Zagrał fizyka Stephena Hawkinga (za co zdobył pierwszą nominację do nagrody BAFTA) i malarza Vincenta van Gogha, biologa Josepha Hookera i twórcę mechaniki kwantowej Wernera Heisen-

ENG

Cumberbatch likes to joke that not even he can pronounce his surname properly on Monday mornings, as it sounds like a “fart in a bath”. His mother, actress Wanda Ventham, tried to talk him out of using his real name in show business. She suggested that he shorten it by dropping the “Cumberbatch”, just as his actor father, Timothy Carlton (Cumberbatch), had done.

Cumberbatch Junior refused, explaining that he was “not one of those pretty boys whose name had to look good on a poster for a romantic comedy”. This was why he did not change his mind (or last name), and his fans soon learned to say it properly and promptly dubbed themselves the “cumberbitches”. Only journalists still like to make an issue of it, as Times columnist Caitlin Moran did, when she wrote that Benedict Cumberbatch was “the first actor in history to play Sherlock Holmes who has a name more ridiculous than “Sherlock Holmes”.

HOLMES FOR A NEW ERA The TV series, based on Sir Arthur Conan Doyle’s fictional detective, brought Cumberbatch to worldwide attention and earned him more than a dozen awards and nominations. The idea of transporting the Victorian detective into this day and age of computers and social media was definitely fraught with risk, but it paid off. The series soon became enormously popular and numbers Meryl Streep and Harrison Ford among its fans. Cumberbatch came within a hair’s breadth of not landing the part, despite having ten years of both screen and stage experience. The BBC producers had reservations about casting him as they deemed him to be “not attractive enough”. Imagine their reaction when The Sun and Empire named Cumberbatch the sexiest man on Earth soon afterwards? For his part, Cumberbatch retorted with typical British sarcasm: “I am barely the sexiest man in my flat and I'm the only guy living there". He was equally ironic when talking about the constant comparisons with the character of Sherlock. “Because I talk a lot – probably because I'm nervous I get pinned into the same mania bracket, or having the same level of energy”, he once told a journalist. On the other hand, Cumberbatch is at pains to point out that he is nowhere near as smart as Holmes.

“But should I ever do a Jeopardy!-type quiz show, I think people would soon see the Swiss-cheese holes in my brain”, he joked. However, Holmes and Cumberbatch do have one thing in common. The “real” Holmes was born in 1854, and the first novels about him were released when he was about 34 years old. Cumberbatch was the same age when the first season of Sherlock was filmed.

After the immense success of the BBC show, Cumberbatch might have been destined be forever associated with Sherlock Holmes. This, however, was avoided,

© E A S T N E W S ( 5 ) , P A P. P O P R Z E D N I E S T R O N Y / P R E V I O U S P A G E S : M . P.

Ż

PEOPLE & THE WORLD

Ze Stephen Hawkingiem, którego zagrał w 2004 r. w filmie Hawking.

With Stephen Hawking whom he played in the 2004 film Hawking.

Aktor podczas występu w programie rozrywkowym amerykańskiej sieci telewizyjnej NBC Saturday Night Live.

The actor on NBC show Saturday Night Live.

Cumberbatch z nagrodą dla najlepszego pierwszoplanowego aktora telewizyjnego za serial Patrick Melrose podczas British Academy Television Awards 12 maja 2019 r.

Cumberbatch with the award for best lead actor in a TV series for Patrick Melrose during he British Academy Television Awards on 12 May 2019.

Podczas amerykańskiego late-night talk-show Jimmy Kimmel Live! w Disney's D23 Expo. Cumberbatch on the US talk show Jimmy Kimmel Live! at DIsney's D23 Expo.

,,

Benedict Cumberbatch odbiera Order Imperium Brytyjskiego z rąk Elżbiety II. Ceremonia odbyła się w Pałacu Buckingham.

Benedict Cumberbatch awarded with the Order of the British Empire by Queen Elizabeth II at the Buckingham Palace.

Benedict używa nienagannej królewskiej angielszczyzny, bo jak podkreśla, dorastał w domu, w którym czytanie, słowo pisane było podstawą.

,,

Benedict Cumberbatch speaks the Queen’s English and says that he grew up in a home grounded in reading and the written word.

107

berga. Jego pierwszą dużą rolą w Hollywood był blondwłosy Julian Assange, twórca WikiLeaks. Aż trudno uwierzyć, że w 2014 r. za kreację w Grze tajemnic otrzymał tylko nominację, a nie na statuetkę Oscara. W kolejną autentyczną postać Anglik wcielił się w wyprodukowanej przez Martina Scorsese Wojnie o prąd. Życie Thomasa Edisona to materiał na cały serial. Jak je pokazali w niespełna 2-godzinnym filmie reżyser Alfonso Gomez-Rejon i grający legendarnego wynalazcę Cum­ber­batch, polscy widzowie przekonają się 11 października, gdy wreszcie trafi na ekrany kin. Na pytanie dziennikarza irlandzkiego Stellara, czemu tak często gra osoby o wybitnej inteligencji, gwiazdor w swoim stylu odrzekł, że „pociąga go perspektywa wcielenia się w kogoś zupełnie odmiennego niż on sam”. A gdy J.J. Abrams zaproponował mu pracę w hollywoodzkiej superprodukcji Star Trek: W ciemność, Benedict przyjął ją z radością, bo jak oświadczył w jednym z wywiadów, wreszcie mógł zagrać „kogoś głupiego”.

OFICER I DŻENTELMEN Geniusze to niejedyna specjalność Cumberbatcha.

Nienaganne maniery nabyte podczas edukacji w prywatnych szkołach czynią go idealnym kandydatem do ról angielskich dżentelmenów. Takich jak Christopher Tietjens z serialu o życiu angielskiej klasy wyższej Koniec defilady czy Paul Marshall z Pokuty, gdzie nosi wąsy i jest niebywałą kanalią.

Life Story

thanks to his sound judgement in choosing subsequent roles. Cumberbatch has always sought new professional experiences. He has played a detective, a monster, a brilliant scientist, a painter, a comedian, a spy, and many other types of characters. As a young actor, he played physicist Stephen Hawking, painter Vincent van Gogh, biologist Joseph Hooker, and the father of quantum mechanics Werner Heisenberg. Cumberbatch’s first major Hollywood role was playing Julian Assange, the founder of WikiLeaks. It was hard to believe that he did not win the Academy Award for his performance in The Imitation Game, where he played a genius with a human face there – cryptologist Alan Turing. When asked by a reporter from the Irish lifestyle magazine Stellar why he played intelligent people so often, Cumberbatch responded that he was “drawn to complex characters because they are 'so different' from him.”

He added that “I’m one of 'the stupidest actors I know”. When J.J. Abrams offered him a part in Star Trek Into Darkness, Cumberbatch accepted it with joy because, as he told the press, he could finally play someone stupid.

AN OFFICER AND A GENTLEMAN

Aktor podczas London Fashion Week Spring/ Summer 2016 – Burberry.

Cumberbatch during the London Fashion Week Spring/ Summer 2016 – Burberry.

Playing geniuses is not Cumberbatch’s only specialty.

The impeccable manners and refined mannerisms he was taught at private schools make him eminently qualified to play immaculate English gentlemen, such

Dużo gadam, pewnie dlatego, że jestem nerwowy, więc ludzie przyczepiają mi łatkę takiego samego maniaka jak Sherlock Holmes.

Because I talk a lot – probably because I'm nervous, I get pinned into the same mania bracket as Sherlock Holmes.

Na koncie ma genialny występ jako tytułowy Patrick Melrose – arystokrata, który próbuje rozliczyć się z przeszłością; współpracę ze Stevenem Spielbergiem, który obsadził go w Czasie wojny, oraz rolę w obrazie 1917 Sama Mendesa, którego światową premierę zapowiedziano na 25 grudnia (polska 24 stycznia 2020 r.). Wojsko ma zresztą w genach – jest Benedict Timothy Carlton Cumberbatch prawnukiem brytyjskiego oficera i konsula generalnego królowej Wiktorii w Turcji oraz wnukiem wielokrotnie odznaczonego komandora Royal Navy. Sam ukończył prestiżowe liceum Harrow w Londynie, w którym czesne wynosi 30 tys. funtów za rok.

A potem studiował w najstarszej angielskiej szkole aktorskiej London Academy of Music and Dramatic Art. Używa nienagannej królewskiej angielszczyzny, bo jak podkreśla, dorastał w domu, w któ-

108

as Christopher Tietjens in Parade’s End, and Paul Marshall in Atonement where he wears a moustache and is quite the scoundrel. Cumberbatch also plays the titular character in Patrick Melrose and has worked with none other than Steven Spielberg, who cast him in War Horse. One of his most recent productions is 1917, directed by Sam Mendes, coming to cinemas this winter. The military spirit runs in the family. Benedict Timothy Carlton Cumberbatch is the greatgrandson of Henry Arnold Cumberbatch, a British officer and General Consul of Queen Victoria in Turkey, and the grandson of Henry Carlton Cumberbatch, who served in the Royal Navy, fought in both world wars, and achieved the rank of Commander.

Cumberbatch graduated from the prestigious Harrow School in North London. He later studied at the London Academy of Music and Dramatic Art. He

©EAST NEWS

PEOPLE & THE WORLD

2

3

4 Kadry z filmów: 1. Vincent van Gogh: Malowane słowami, 2. Doktor Strange, 3. Sherlock Holmes, 4. The Hollow Crown.

Images from: 1. Vincent van Gogh 2. Doktor Strange 3. Sherlock Holmes 4. The Hollow Crown

rym „czytanie, słowo pisane było podstawą”. I nosi tytuł Komandora Orderu Imperium Brytyjskiego, bo takie odznaczenie przyznała mu w 2015 r. królowa Elżbieta II za zasługi w dziedzinie sztuki aktorskiej oraz działalność charytatywną. „Benedict Cumberbatch jest świetnym aktorem, skromnym, szczerym i oddanym swojej pracy. Jest też naprawdę miłym człowiekiem” – pisze Lynette Porter, autorka jego nieautoryzowanej biografii.

Dodajmy: człowiekiem o wielkim sercu, ambasadorem organizacji pomagających młodym ludziom w edukacji i pracy oraz założycielem funduszu pomocy chorym na stwardnienie zanikowe boczne.

Angażuje się też w walkę o równouprawnienie kobiet w świecie filmu, przyjmuje role tylko w tych projektach, w których ma gwarancję, że jego koleżanki z planu otrzymają taką samą gażę jak on.

Z myślą o kobietach, którym ciągle trudniej jest się przebić z własnymi produkcjami, stworzył też firmę producencką SunnyMarch. Więc jak go nie kochać? Tym bardziej że jest wzorowym mężem Sophie Hunter oraz ojcem ich synów Christophera Carltona i Hala Audena. Swoje zaręczyny z reżyserką teatralną ogłosił, drukując ogłoszenie w dzienniku The Times, czym pokrzyżował szyki plotkarskim mediom, które mają z Cumberbatchem ten kłopot, że nie dostarcza im tematów na pierwszą stronę. No chyba że sławnym koleżankom i kolegom „psuje zdjęcia”. Fotka, na której ni stąd, ni zowąd skacze za plecami stojących na czerwonym dywanie członków U2, była jedną z najpopularniejszych z ceremonii Oscarów 2014.

W podobny sposób „popsuł” zdjęcie Meryl Streep, a internauci okrzyknęli go mistrzem fotobomb.

Królowa kina była ponoć zachwycona. I my też.

110

speaks the Queen’s English and says that he grew up in a home grounded in reading and the written word.

Cumberbatch actor was appointed a Commander of the Order of the British Empire by Queen Elizabeth II in 2015 for his outstanding acting achievements and charity work. “Benedict Cumberbatch is an excellent actor, Modest, frank and committed to his work. He is also a kind man”, Lynette Porter, the author of the unauthorised biography writes about him. Let us just add that he is also big-hearted. Cumberbatch is an ambassador of organisations supporting young people’s education and work and founder of a fund supporting ALS sufferers. He is also involved in the fight for equal rights for women in show business and only accepts parts in projects where equal fees are paid to his female co-stars. With women, who still find it harder to break through with their own productions, in mind, Cumberbatch founded the production company SunnyMarch. What is not to love about him?

The more so that he can be a hero in his private life too. He is an exemplary husband and father to Sophie Hunter and their two sons, Christopher Carlton and Hal Auden. Cumberbatch announced engagement to the Hunter (a stage director) as any gentlemanwould by having it printed in The Times – thereby besting the gossip magazines, which have a problem with the actor in that he never does anything worth putting on the front page – unlike many other celebrities – unless he photobombs his famous friends. The photograph where we see him jumping behind U2 posing on the red carpet was one of the most shared images from the 2014 Academy Awards ceremony. He once also “ruined” a photograph of Meryl Streep this way, and online users have dubbed him the “master of photobombs”. Meryl was thrilled, needless to say.

© M . P.

1

NOWY HOTEL W SZKLARSKIEJ PORĘBIE BRAND BRAND NEW NEW HOTEL HOTEL IN IN SZKLARSKA SZKLARSKA PORĘBA PORĘBA Rezerwuj Rezerwuj // Book Book now! now!

PLATINUM-MOUNTAIN.PL PLATINUM-MOUNTAIN.PL Kilińskiego Kilińskiego15 15BB | | 58-580 58-580Szklarska SzklarskaPoręba Poręba

+48 +48 756 756 299 299 900 900

PEOPLE & THE WORLD

Różowa Wstążka

ZBADAJ SIĘ!

GET YOURSELF TESTED tekst | by MARIANNA KUCHARSKA

Październik to miesiąc walki z rakiem piersi.

Do akcji promującej profilaktykę już po raz dziewiąty przyłączył się także LOT. October is the month of battling breast cancer. LOT Polish Airlines are once again, for the ninth year running, supporting the campaign promoting breast cancer prevention.

112

113

C

PEOPLE & THE WORLD

PL

Co 15 sekund gdzieś na świecie diagnozowany jest rak piersi. Szokujące? Dlatego tym większą uwagę powinniśmy przyłożyć do badań i rozmów o chorobie, bo wczesna diagnoza może uratować życie.

– Niby wszyscy wiedzą o konieczności badań, ale nie mam wrażenia, że to temat, który na co dzień gości w naszej świadomości i rozmowach. Nie jest naturalny. Unikając tematu, nie unikamy problemu. Dlatego o znaczeniu badań warto na każdym kroku komunikować. Pamiętajmy o tym, rozmawiajmy i wspierajmy się nawzajem – mówi Olivier Janiak, który w tym roku przyłączył się do Kampanii na rzecz walki z Rakiem Piersi Estée Lauder Poland. – To akcja, która od lat wspiera badania na rzecz walki z rakiem piersi.

Móc swoim wizerunkiem ją wesprzeć to wyróżnienie. I ważny głos w ważnej sprawie. „Nadzieja na odkrycie leku jednoczy nas wszystkich” – tak brzmi jedno z haseł tegorocznej Kampanii na rzecz walki z Rakiem Piersi. Firma Estée Lauder Poland, czyli organizator akcji, przekazała w tym roku 117 tys. zł zebrane podczas ubiegłorocznej Kampanii na badania nad zastosowaniem cisplatyny w chemioterapii u kobiet będących nosicielami mutacji w genie BRCA1 prowadzone przez Międzynaro­ dowe Centrum Nowotworów Dziedzicznych przy Pomorskim Uniwersytecie Medycznym w Szczecinie. – W minionym roku kontynuowaliśmy prace w ramach programu leczenia kobiet z rakiem piersi i mutacjami BRCA1/BRCA2 za pomocą cisplatyny.

Do chwili obecnej łącznie w programie leczonych było 190 pacjentek. U ok. 70 proc. z nich uzyskano kompletne cofnięcie się zmian – tłumaczy prof. Jan Lubiński z Międzynarodowego Centrum Nowotworów Dziedzicznych przy Pomorskim Uniwersytecie Medycznym w Szczecinie.

Ale sięgnijmy do początków akcji: za ogólnoświatową Kampanią na rzecz Walki z Rakiem Piersi Estée Lauder Companies stoi synowa założycielki legendarnej marki kosmetycznej Estée Lauder – Evelyn H. Lauder. Poruszona brakiem wiedzy na temat choroby oraz brakiem środków finansowych niezbędnych do walki z rakiem, w 1992 r. zapoczątkowała akcję i wspólnie z Alexandrą Penney (ówczesną redaktor

114

ENG

Różowa Wstążka

A woman is diagnosed with breast cancer somewhere around the world every 15 seconds. Shocking, isn’t it? This is why she should pay even more attention to testing and talking about the illness as early diagnosis can save lives.

“Everyone seems to be aware of the necessity to undergo tests but I do not get the impression that it is a topic that we think about or talk about on a daily basis. It is unnatural and uncomfortable. We cannot avoid the problem just by not talking about it. Therefore the importance of testing needs to be communicated all the time. Let’s remember about it and support one another”, says Olivier Janiak who is endorsing the Estée Lauder Poland Breast Cancer Campaign. “The campaign has been supporting research to combat breast cancer for years. It is a privilege for me to be an ambassador for the cause. It is an important message in a serious matter”, he adds.

“Hope for a cure unites us all” is one of the slogans promoting this year’s Breast Cancer Campaign. Estée Lauder Poland, the campaign organiser, donated this year PLN 117,000 collected during last year’s campaign towards research on the application of cisplatin in chemotherapy of women who are carriers of the BRCA1 gene conducted by the International Hereditary Cancer Centre operating at the Pomeranian Medical University in Szczecin.

“Over the past year we have continued works on a treatment programme for women diagnosed with breast cancer and the BRCA1/BRCA2 gene mutation with the use of cisplatin. Until today, 190 patients have been treated under the programme. We observed a full recover in approx. 70 per cent of patients”, explains Prof. Jan Lubiński of the International Hereditary Cancer Centre operating at the Po-

Za ogólnoświatową Kampanią na rzecz Walki z Rakiem Piersi Estée Lauder Companies stoi synowa założycielki legendarnej marki kosmetycznej Estée Lauder – Evelyn H. Lauder.

The brains behind the international The Breast Cancer Campaign organised

by Estée Lauder Companies is the daughter-in-law of the founder of the legendary cosmetic brand Estée Lauder – Evelyn H. Lauder.

Peptydy

w walce z przebarwieniami Prostrolane Blanc-B to innowacyjny preparat peptydowy do mezoterapii igłowej skóry twarzy, szyi i dekoltu. Redukuje przebarwienia i rozjaśnia skórę. Idealny dla osób, które nadmiernie eksponują skórę na działanie promieni słonecznych – cofa oznaki fotostarzenia i regeneruje skórę. Redukuje drobne zmarszczki, zachowując naturalny wygląd twarzy.

W produkcie została zastosowana opatentowana technologia przedłużonego uwalniania peptydów – w ciągu 2 tygodni od zabiegu, peptydy powoli uwalniają się i penetrują w głąb skóry oddziaływując na nią, a zawarty w preparacie kwas hialuronowy głęboko ją nawilża.

Prostrolane Blanc-B jest produktem bezpiecznym a zarazem o wysokiej skuteczności.

Efekty widać już zaraz po zabiegu. Skóra jest rozświetlona, nawilżona a drobne zmarszczki zredukowane. Przebarwienia widocznie zmniejszone bądź zlikwidowane, w zależności od ich intensywności i podłoża występowania.

Kolejny zabieg wykonany po 2 tygodniach potęguje i utrwala efekt.

Zaleca się wykonanie 2 zabiegów w odstępach 2 tygodniowych z uwagi na technologię przedłużonego uwalniania peptydów.

W przypadku bardzo dużych zmian pigmentacyjnych można terapię powtórzyć.

Prostrolane Blanc-B – peptydowa terapia skóry • Redukcja przebarwień, rozjaśnienie skóry • Cofnięcie oznak fotostarzenia, zapobieganie im • Regeneracja i odbudowa uszkodzonej skóry po nadmiernej ekspozycji na słońce • Naturalna korekta zmarszczek • Zarejestrowany jako wyrób medyczny CE

dr Iwona Radziejewska-Choma, lekarz medycyny estetycznej, flebolog właścicielka Saska Clinic w Warszawie.

Saska Clinic Warszawa, ul. Saska 6a lok. 4 T. +48 600 888 988 www.radziejewska.pl

115

meranian Medical University in Szczecin.

But let us go back to the beginnings of the campaign.

The brains behind the international The Breast Cancer Campaign organised by Estée Lauder Companies is the daughter-in-law of the founder of the legendary cosmetic brand Estée Lauder – Evelyn H. Lauder.

Disturbed by the lack of awareness about the illness and absence of funds necessary to fund cancer treatment research, she launched the campaign together with Alexandra Penney (then Editor in Chief of Self

Niby wszyscy wiedzą o konieczności badań, ale to nie jest temat, który na co dzień gości w naszych rozmowach – mówi Olivier Janiak.

naczelną magazynu Self) rozpropagowała symbol zdrowych piersi – różową wstążkę. Wkrótce potem wstążki trafiły w ręce klientów odwiedzających punkty sprzedaży na całym świecie. Dziś są nieodłącznym elementem Kampanii – wykonuje się je z materiału pochodzącego z recyklingu. – Głównym osiągnięciem, jak i celem różowej wstążki, która ma zasięg międzynarodowy, jest to, że kobiety naprawdę zwróciły uwagę na problem, jakim jest rak piersi. Kiedyś uważały ten temat za wstydliwy. Dzisiaj złamaliśmy bariery i nie boimy się działać. Różowa wstążka buduje w kobietach ogromną siłę i nadzieję – opowiada modelka Sandra Kubicka, która podobnie jak Olivier Janiak w tym roku wsparła Kampanię swoim wizerunkiem.

Kampanię Estée Lauder Companies z dumą wspiera też ponad 60 organizacji walczących z rakiem piersi na całym świecie, które wpisują się w misję akcji mającą na celu finansowanie badań, edukacji i usług medycznych. Także Polska od lat włącza się do global­ nego ruchu – nad Wisłą Kampania startuje 1 października. Od tego dnia w perfumeriach i butikach oraz salonach partnerów akcji dostępne będą produkty, które zbierają fundusze na naukowe badania medyczne nad rakiem piersi u kobiet z mutacją genu BRCA1. Jak co roku także LOT bierze czynny udział w Kampanii – w październiku personel pokładowy oraz obsługa naziemna na Lotnisku Chopina, czyli w warszawskim hubie przewoźnika, będą nosić w klapach mundurów różowe wstążki symbolizujące akcję. Dodatkowo na pokładach samolotów pasażerowie usłyszą komunikaty zachęcające do regularnych badań.

116

magazine) in 1992 promoting the new symbol of the campaign – the pink ribbon. Soon afterwards ribbons were distributed among clients visiting points of sale of the brand around the world. Today, the ribbons are an indispensable element of the Campaign – they are made from recycled material. “The core accomplishment and the primary objective of the pink ribbon which enjoys international reach is that women actually started paying attention to the serious problem of breast cancer. Before, the topic was considered shameful. We have now managed to overcome the barriers and are not afraid of acting. The pink ribbon boosts the power and hope of women”, says model Sandra Kubicka who is endorsing this year’s campaign alongside Oliver Janiak.

The Estée Lauder Companies are proudly supported by over 60 organisations advocating breast cancer awareness which endorse the mission of the campaign, i.e. funding research, education and medical services. Poland has been part of the global movement for years now. The Breast Cancer Campaign starts in Poland on 1 October. The day marks the launch of sale of products that will contribute to funding scientific medical research on breast cancer in women with the BRCA1 gene mutation in cosmetics stores and outlets of campaign partners. As every year, LOT is actively involved in the campaign – in October the cabin crew and the on-ground staff at Chopin Airport, the Warsaw hub of the carrier, will be wearing pink ribbons symbolising the campaign in the lapels of their uniform jackets. In addition, passengers flying on LOT aircraft will hear messages advocating regular testing.

© M . P.

Everyone seems to be aware of the necessity to undergo tests but it is not a topic that we think about or talk about on a daily basis, says Olivier Janiak.

Promocja

JESIENNY BUKIET Bez względu na porę roku kwiaty nie wychodzą z mody. Nic dziwnego zatem, że w kolekcji Solar jesień-zima 2019/2020 motyw florystyczny jest jednym z najsilniejszych trendów.

Obok kwiecistych motywów na zwiewnych sukienkach w stylu boho, w najnowszej kolekcji SOLAR znajdziemy geometryczne wzory na swetrach i golfach, a nadruki zwierzęce na bluzkach i sukienkach.

Wszystko utrzymane w ciepłych barwach – koralowych czerwieniach, głębokich szmaragdach i szlachetnych fioletach.

Egzotyczne wzory zdobią dwustronne stylowe kurtki, a elegancki look dopełniają ocieplane płaszcze z tkanin na bazie moheru i kaszmiru. Ten obowiązkowy jesienią i zimą element garderoby przybrał klasyczną postać: stonowane barwy łączą się z nieśmiertelną kratą. W nowoczesnej casualowej odsłonie print ten znajdziemy też wśród sukienek, spódnic i spodni.

Całą kolekcję SOLAR dopełniają detale – klamry powlekane tkaniną i ozdobne guziki o nieregularnych kształtach oraz stylowe akcesoria, wśród nich: torebki, szale, chusty oraz biżuteria.

1

3

2

8 7 1. Po lewej stronie: sweter 299 zł.; spódnica 299 zł.; Po prawej stronie: sukienka 649 zł.

2. Chusta 229 zł.

3. Kardigan 599 zł.

4. Sweter z golfem 349 zł.

5. Sukienka 569 zł.

6. Pasek 199 zł.

7. Po lewej stronie: bluzka 329 zł., spódnica 269 zł., płaszcz 649 zł., torebka 169 zł., Po prawej stronie: płaszcz 1490 zł.

8. Po lewej stronie: sweter 299 zł., spódnica 329 zł.

Po prawej stronie: sweter 429 zł., płaszcz 599 zł., spodnie 399 zł.

4

5

6

117

LOT przez 90 lat przewiózł mnóstwo zwierząt. Nie tylko tych towarzyszących Pasażerom, ale także mniej oczywistych.

LOT planes have carried thousands of animals over the 90 years of operation.

I kudłate, i łaciate, pręgowane i skrzydlate ALL CREATURES GREAT AND SMALL tekst | by KRZYSZTOF MOCZULSKI

118

UP IN THE AIR

Back in Time

ENG

© A RC H I W U M P L L LOT

PL

Patrząc na listę zwierząt, które transportował LOT, bez problemu moglibyśmy otworzyć pokaźne zoo. Historia przewozu na większą skalę zwierząt zaczyna się w latach 50. Wtedy z Pekinu do Warszawy, na pokładzie samolotu Ił-14, przyleciał transport małpek. Biorąc pod uwagę skromny zasięg tego samolotu oraz trudną nawigacyjnie trasę, był to nie lada logistycznie wyczyn. Węgorze zaś pływające w jeziorach Mazur i Wielkopolski mają francuskie korzenie. To właśnie z ujścia Garonny trafiały do Bordeaux, a stamtąd do Polski. Jak wspomina kapitan Sławomir Michalski, „wbrew mniemaniu narybek nie był przewożony w wodzie, a na dużych paletach wypełnionych lodem. Trzeba było się spieszyć, aby dolecieć do celu, zanim lód się rozpuści, a po drodze trzeba było jeszcze uzupełnić paliwo”.

Koń pociągowy, jakim był Ił-18, też służył do przewozu zwierząt – jeden z egzemplarzy został przekonwertowany na… oborę, w której mieściło się nawet dwieście cieląt, które na jego pokładzie podróżowały do Włoch. Kpt. Jerzy Ziółkowski z kolei wspomina transporty kurcząt z Węgier do krajów arabskich: „Niewiele linii się tym zajmowało ze względu na surowe wymagania stawiane przewoźnikom. Te jednodniowe żółte puszki nie znosiły ani przegrzania, ani zbytniego ochłodzenia, ale za troskliwą opiekę płaciły załodze wesołym popiskiwaniem na całej trasie. Kiedyś Adaś Poznański chciał mi coś powiedzieć, ale maleństwa tak go zagłuszały, że krzyknął do mikrofonu: Cicho tam! I nastąpiła cisza jak makiem zasiał.

Dopiero po chwili rozległy się pierwsze nieśmiałe piski, a po nich znów wesoły świergot. Oto co zna-

Zachęcić konie, żeby weszły na pokład samolotu – to dopiero wyzwanie.

What a challenge it must have been to convince horses to board the plane.

The entire cast of Madagascar could be assembled from the roll call of animals carried by LOT. Transporting animals on a large scale began in the late 1950s. This is when a shipment of little monkeys destined for laboratory testing was transported from Beijing by an IL-14 aircraft. Given the limited range that aeroplanes had back in those days, this was a major logistics challenge which called for military precision in planning the flight, the stopovers and the working hours of the crews. Not too many people nowadays would remember the French roots of the eels in the lakes of Masuria and Wielkopolska. Their forebears came from the mouth of the Garonne.

The fries were dispatched to Bordeaux and later shipped to Poland. Captain Sławomir Michalski wrote in his memoirs that “Contrary to common belief, fish fry is not transported in water but in large pallets filled with ice. We had to hurry to reach our destination before the ice melted, but we had to refuel en route.” In the 1970s, the interior of one IL-18 was fitted with special boxes to carry hoofed animals on board. The plane was mainly used to transport calves to Italy – up to 200 could fit inside the plane. In his book On

119

UP IN THE AIR

Back in Time

2

czy choćby jednodniowe, ale dobre wychowanie”.

Dziś spora część floty wyposażona jest w ogrzewane bagażniki, dzięki czemu podczas lotów rejsowych zwierzęta mogą lecieć pod pokładem. Tak między innymi transportuje się nowe nabytki dla ogrodów zoologicznych (były wśród nich pingwiny, lemury, czerwona panda) czy na przykład słynne janowskie araby podróżujące po aukcjach do swoich nowych właścicieli.

Zwierzęta są wyjątkowymi i wymagającymi gośćmi – oprócz specjalnego kateringu są zwykle pod opieką weterynarza, wszak nie są przyzwyczajone do podniebnych wojaży. Również personel naziemny traktuje je z ogromną uwagą – absolutnym priorytetem jest zapewnienie tym nietypowym pasażerom jak najbardziej komfortowej podróży i zminimalizowanie stresu. Wiele osób nie wyobraża sobie podróży bez swojego ulubieńca, dlatego częstymi gośćmi na pokładzie są nasze czworonogi. LOT dopuszcza na swoich pokładach przewóz psów, kotów i… tchórzofretek. Transport zwierząt obwarowany jest wieloma ograniczeniami, dlatego warto przed lotem na stronie lot.com sprawdzić, co trzeba zrobić, aby bez problemu zabrać do samolotu swojego pupila.

120

LOT’s routes, Captain Jerzy Ziółkowski recalls shipping Hungarian chickens to Arab countries: “Due to the stringent requirements involved, few airlines handled this sort of cargo. Day-old fluffy yellow chickens could not tolerate excessive heat or cold, but they could reward the crew for the loving care they were given by joyfully chirping all the way. Whenever Adaś Poznański wanted to tell me something, but had his voice drowned out, he would shout “Quiet!” into the microphone. Deathly silence ensued. The first timid cheeping would be heard a few minutes later and soon the whole plane would be ringing to their merry chirping again. They might have been only one day old, but they were well-mannered.” A lot of modern planes have heated cargo holds, where pets are kept in flight. These are used to carry zoo purchases (and have carried penguins, lemurs and even a red panda) and to ship the famous Arab thoroughbreds from Janów to their new owners after auction. Animals are exceptional and demanding passengers.

They have their own “catering” and are usually looked after by a vet – after all, they are not used to flying. They also get special service from the ground crew, who give top priority to providing these out-of-the-ordinary passengers with optimum comfort and minimum stress. Many passengers could not imagine travelling without their pets and quadrupeds are therefore frequent travellers on our planes. LOT allows dogs and cats, and even polecats and ferrets to travel in the cabin. Travelling with pets is subject to numerous restrictions and it is best to visit lot.com well before your flight to check whether you are allowed to take your pet with you.

Polska Organizacja Turystyczna w Kaleidoscope

Odbicie. Jestem jak ty zapewne Reflection. I am like you, surely Najnowsza wystawa Muzeum Powstania Warszawskiego „Odbicie. Jestem jak ty zapewne” to niezwykła instalacja, za pomocą której wśród archiwalnych zdjęć Powstańców Warszawskich odnajdziemy osobę najbardziej do nas podobną i dowiemy się, kim była./The latest exhibition at the Warsaw Rising Museum named “Reflection.

I am like you, surely” features an incredible installation which allows visitors to identify among archival photographs of the Warsaw Insurgents the person who looks most like them and to learn more about that person.

Jak to możliwe? Rysy osoby stającej przed interaktywnym lustrem zostają uwiecznione przez kamerę, a ukryty za nim program do skanowania i analizy twarzy w ciągu kilku sekund wyszukuje podobny wizerunek Powstańca do przeglądającej się osoby. Za pomocą instalacji szukamy nie tylko swojego sobowtóra czy odbicia w lustrze – porównując oba wizerunki, odpowiadamy sobie na pytanie, kim jesteśmy i jacy chcemy być. Jeśli znaleziony portret to postać zidentyfikowana, dowiemy się, kim była. Jeśli jest to osoba nieznana, możemy wziąć udział w prowadzonych przez Muzeum poszukiwaniach.

How is this possible? The facial features of a person standing in front of an interactive mirror are recorded by a camera and a face scanning and analysis software hidden behind the mirror searches for and finds within seconds the image of an Insurgent who looks alike the visitor. The installation lets visitors not only find a lookalike or a reflection in the mirror but as they compare the two images, they can think about who we are and who they would like to be. If the person portrayed was identified, information about him or them are displayed on the screen. If the identity of the person is unknown, the visitor can take part in a special search conducted by the Museum. www.polska.travel

www.1944.pl

www.facebook.com/1944pl

Muzeum Powstania Warszawskiego – laureat złotego Certyfikatu Polskiej Organizacji Turystycznej 2018 – to jedna z najważniejszych placówek kulturalnych na mapie Polski.

Warsaw Rising Museum – Winner of the golden Certificate of the Polish Tourism Organisation 2018 – One of the most important cultural institutions in Poland.

121

UP IN TH H EE A AI R

Back Back in in Time Time

Podniebne akrobacje AIRBORNE AEROBATICS Ponad 10 godz. pokazów akrobacyjnych i popisów sportowych, blisko stu pilotów, ponad 70 tys. widzów, wreszcie kilkadziesiąt statków powietrznych, w tym samoloty i helikoptery wojskowe. 31 sierpnia tego roku w Rzeszowie z okazji 100-lecia Aeroklubu Polskiego odbyły się największe w historii Polski Centralne Pokazy Lotnicze.

Over 10 hours of aerobatic and sports shows, over 100 pilots, over 70,000 spectators, and dozens of aircraft, including aeroplanes and military helicopters. On 31 August, Rzeszów hosted the largest Central Air Show in the history of Poland to celebrate the centenary of the Polish Aeroclub.

124

©CREDITS

tekst | by ANNA ZAKRZEWSKA

125

UP IN THE AIR

Back in Time

2 3 1. Iskry narysowały biało-czerwoną flagę na rzeszowskim niebie 2. Nocny pokaz balonów Grupy Roleski z Mościckiego Klubu Balonowego 3. Artur Kielak na Centralnych Pokazach Lotniczych 100-lecia Aeroklubu.

1. The Iskra aeroplanes drew a Polish flag on the Rzeszów sky 2. Night show of balloons from the Roleski Group of the Mościcki Balooning Club 3. Artur Kielak at the Central Air Show held in celebration of the centenary of the Polish Aeroclub.

1

Wybór lokalizacji nie był przypadkowy – Dolina Lotnicza od początku wspierała polskich lotników sportowych, którzy przez dziesięciolecia wielokrotnie udowadniali potęgę rodzimych konstrukcji. To właśnie ten rejon Polski jest kolebką niezawodnych maszyn. Wielu konstruktorów było zresztą obecnych na uroczystości. Warto wspomnieć chociażby Edwarda Margańskiego, producenta szybowców Swift i Fox, które do tej pory królują na podiach imprez na całym świecie.

Ale maszyny to nie wszystko, nie byłoby wielkich sukcesów, gdyby nie świetne wyszkolenie naszych pilotów. Na Centralnych Pokazach Lotniczych 100-lecia Aeroklubu Polskiego był obecny kwiat polskiego lotnictwa sportowego. Mistrzowie Polski, Europy i świata. Piloci samolotowi, śmigłowcowi, motoparalotniarze, szybownicy, baloniarze. Ludzie, którzy stają na podiach największych imprez lotniczych, wśród nich m.in. zwycięzcy Pucharu Gordona Ben-

126

The selection of the location for the event was no accident – Aviation Valley has always supported Polish sports pilots, who for their part, have demonstrated the might of domestic aircraft for decades. This region of Poland is the cradle of tried and tested flying machines. Many constructors attended the event, including Edward Margański, the producer of the Swift and Fox gliders, which, with Polish pilots at the controls, continue to dominate aviation events all over the world.

But the aircraft are not the whole story. There would have been very little success in the Polish aviation sector were it not for the excellent education and training of our pilots. The 100th Anniversary of Polish Aeroclub Central Air Show welcomed the elite of sports pilots from Poland, the rest of Europe, and the world. Aeroplane, helicopter, glider and balloon pilots were all there. Also in attendance were people who have won top awards at the largest aviation events.

These included: the winners of the Gordon Bennett

Na górnym zdjęciu: Mateusz Rękas i Jacek Bogdański, na dolnym: Sebastian Kawa.

Top image: Mateusz Rękas and Jacek Bogdański.

Bottom image: Sebastian Kawa.

Paralotniowy Mistrz Świata Wojciech Bógdał pierwszy raz na świecie wykonał pokaz lądowania na skrzydle lecącego samolotu.

Paragliding World Champion Wojciech Bógdał gave a first ever performance of landing on the wing of a flying aircraft.

127

2 3

netta Mateusz Rękas i Jacek Bogdański, pierwsza kobieta, która zdobyła mistrzostwo świata w akrobacji szybowcowej w klasie advanced Patrycja Pacak, pionier lądowania motoparalotnią na skrzydle lecącego samolotu i aktualny mistrz świata Wojtek Bógdał. Byli wszyscy liczący się piloci pokazowi w Polsce: Robert Kowalik – aktualny mistrz Polski, znany z lotu na plecach pod mostem w Grudziądzu Artur Kielak, Łukasz Czepiela, który w kwietniu lądował na molo w Sopocie, Marek Choim z hipnotyzującym pokazem nocnym i wielu innych. Rzeszowska publiczność mogła także podziwiać gości z zagranicy – Jurgisa Kairysa, słowacką grupę Retro Sky Team imitującą walki powietrzne na siedem samolotów, czy Airborne Pyrotechnics, którzy specjalnie dla Aeroklubu Polskiego przelecieli całą Europę. Nie zabrakło także nocnych pokazów z fajerwerkami, pirotechniką i diodami.

Tymczasem Aeroklub Polski wkracza w następne stulecie pełne nowych wyzwań. Przed nami kolejne mistrzostwa, następne medale do zdobycia, a w przyszłym roku organizacja zawodów o Puchar Gordona Bennetta – najstarszych i najbardziej prestiżowych zawodów balonowych na świecie.

128

Cup, Mateusz Rękas and Jacek Bogdański; Patrycja Pacak, the first woman to win the world championship in gliding aerobatics in the advanced class; and reigning world champion Wojtek Bógdał, who was also the first to land a powered paraglider on the wings of a flying aeroplane. And all the big names in Polish show flying, including: the current Polish champion Robert Kowalik; Artur Kielak, famous for his upside down flight under the Bronisław Malinowski Bridge in Grudziądz; Łukasz Czepiela, who landed on Sopot Pier in April; and Marek Choim, who recently gave a hypnotic night show; were present as well.

There were also performances of foreign pilots, such as Jurgis Kairys from Lithuania, the Slovakian Retro Sky Team, which put on mock air battles involving seven aircraft, and the Airborne Pyrotechnics team, which flew all the way from the UK. Other attractions included fireworks, and pyrotechnic and diode displays. The Polish Aeoroclub is boldly entering the new century with new goals. The new championships will be held soon, new medals will be won, and next year, Poland is going to host the Gordon Bennett Cup, the oldest and most prestigious balloon championship in the world.

1. Artur Kielak wykonał niezwykły pokaz ze znanym polskiej publiczności litewskim mistrzem Jurgisem Kirysem.

2. Na 100-lecie Aeroklubu Polskiego przyleciała brytyjska grupa Airborne Pyrotechnics.

3. W bloku maszyn historycznych można było dostrzec np. Boeinga Stearmana.

1. Artur Kielak gave an incredible performance together with Lithuanian champion Jurgis Kirys.

2. The British group Airborne Pyrotechnics came to the celebrations of the 100th anniversary of the Polish Aeroclub.

3. One of the aircraft taking part in the historic machines section was a Boeing Stearman.

©ARCHIWUM AEROKLUBU POLSKIEGO (8)

1

UP IN THE AIR

D PL

Łączy nas pasja UNITED BY THE SAME PASSION tekst | by KAROLINA KOPIŃSKA

Większość swojego zawodowego życia spędzają 10 tys. metrów nad naszymi głowami, ale każdą wolną chwilę poświęcają bardziej przyziemnym czynnościom. Zapraszamy do poznania kilku członków LOT-owskiej drużyny biegowej.

They spend most of their professional lives some 10,000 km up in the air, but every spare moment on the ground is dedicated to another activity.

Meet the LOT running team. Or at least a few of them.

– Dobre chęci, buty i kawałek przestrzeni wystarczą.

Bieganie to w końcu najprostsza forma aktywności fizycznej. I w prostocie siłę odnaleźli członkowie naszych załóg , dla których regularne wizyty w osiedlowej siłowni są przecież niemożliwe – tłumaczy Jakub Panek z biura prasowego LOT-u. Kilka lat temu zaczęli umawiać się na wspólne imprezy biegowe, utworzyli grupę mailową, gdzie wymieniali się kolejnymi sukcesami, i tak powstała drużyna Run a LOT, która dziś liczy już ponad stu członków. Na wielu ulicznych biegach z łatwością ich wyłowicie z tłumu – mają na sobie niebieską koszulkę z charakterystycznym białym żurawiem – symbolem Polskich Linii Lotniczych LOT.

RUN… A LOT! Wielu LOT-owskich biegaczy prezentuje bardzo wysoki poziom sportowy, swymi osiągami ocierając się niemal o zawodowstwo. Wynik w granicach 40 min na 10 km czy 3,5 godz. w maratonie powoli przestaje dziwić. A dla niektórych biegi uliczne stały się trampoliną do innych, śmielszych wyzwań. – Nie sposób nie wspomnieć o kapitanie Janku Kamińskim, który w tym roku kolejny raz pokonał zawody Ironmana w Hiszpanii – mówi Jerzy Stypa, kapitan EMB, współorganizator biegu STO-nogi w podwarszawskim Milanówku. – Ponadto pozostali koledzy biorą udział m.in. w: biegach górskich, biegach ULTRA, biegach zadaniowych czy rajdach przygodowych. Słowo „bieganie” ma w naszym przypadku bardzo wiele znaczeń i odcieni. Bo to także organizowanie imprez biegowych, wolontariat czy wspieranie kolegów

130

Run a LOT

ENG

All you need is the will, a pair of shoes, and some space. Running is the easiest of all physical activity.

LOT crew members cannot fit the gym into their busy schedules, but they can find joy in running, despite the frequently changing time zones. Having been reinforced with more and more mass running events, they have created a mailing list, where they share their successes, and arrange to go running together. The Run a LOT running team has been growing for a few years now and currently has 100 members. They are easy to spot at street runs in their blue shirts with the distinctive white crane logo – the symbol of LOT Polish Airlines.

RUN… A LOT! Many of our runners put in excellent times. Their performance is almost on a par with professionals.

Forty-odd minutes for a 10 km run, or 3.5 hours for a marathon is becoming the norm. For many of the LOT runners, street runs have become a springboard for other, more ambitious ventures. “Let me just mention our captain, Janek Kamiński, who completed the Ironman in Spain yet another again (226 km split into 3.9 km of swimming, 180.2 km of cycling and 42.2 km of running)”, says Jerzy Stypa an EMB captain, ardent supporter of the running team, and co-organiser of the STO-nogi run in Milanówek near Warsaw.“Apart from that, there are Mountain Runs, ULTRA runs, orienteering runs, and adventure rallies. The term ‘running’ has a lot of different meanings and shades of meaning for us. We also organise running events, and volunteer and support our col-

Drużyna Run a LOT na sztafetowym biegu Ekiden.

The Run a LOT team at the Ekiden relay race.

Drużynę Run a LOT łatwo wyłowicie z tłumu – mają na sobie niebieską koszulkę z białym żurawiem – symbolem Polskich Linii Lotniczych LOT. The Run a LOT running team has has 100 members. They are easy to spot at street runs in their blue shirts with the white crane logo – the symbol of LOT Polish Airlines.

Andrzej Wiśniewski.

Zdjęcie grupowe z Półmaratonu Warszawskiego.

Group photo taken at the Warsaw Half-Marathon

131

UP IN THE AIR

i koleżanek w ich sportowych wyczynach. A wszystko to pod znakiem LOT-owskiego Żurawia – dodaje kapitan Stypa.

SERYJNI MARATOŃCZYCY

Run a LOT

leagues in their sports endeavours. All under the emblem of the LOT crane”, Capt. Stypa adds.

SERIAL MARATHON RUNNERS

Prawdziwym nestorem drużyny Run a LOT jest steward Andrzej Wiśniewski, na co dzień szef pokładu.

Jego staż biegowy wskazuje, że Ziemię okrążył już prawie dwukrotnie, nie licząc dystansów pokonywanych podczas pracy na pokładzie największych Dream­linerów. Mimo że dziś coraz częściej można go spotkać na trasach biegów górskich, serce zawsze bije mu mocniej przy ukochanym maratońskim dystansie. Wiosną ukończył swój… 75. maraton, a jego granatową koszulkę z napisem LOT można spotkać

The most experienced member of the Run a LOT team is flight attendant and chief purser Andrzej Wiśniewski. According to his running history, he has already circled the Earth twice, not including the kilometres he clocks up every day while working on board the largest Dreamliners. Although you are more likely to see him in mountain races, his heart begins to beat faster whenever he gets the chance to run in one of his beloved marathons. Wiśniewski completed his 75th marathon run in spring and there is no running event anywhere where you won’t see his navy blue

wszędzie – nawet na Murze Chińskim. – Oprócz krajowych maratonów pobiegłem w Nowym Jorku, Chicago, Los Angeles i Berlinie. Na koncie mam upalny maraton w Hawanie, bieg po zamarzniętym Bajkale, ale jednym z większych wyzwań był maraton po Chińskim Murze – wymienia Wiśniewski.

Innym „seryjnym” maratończykiem jest kapitan Mariusz Piłat, który swój 20. maraton świętował niedawno… nad Tybrem. To zawodnik znany z zamiłowania do biegów w pięknych okolicznościach przyrody – niezależnie od dystansu. Kapitan Piłat jest też etatowym liderem drużyny pilotów podczas warszawskiego biegu sztafet Ekiden.

To właśnie w tym biegu najlepiej widać, jak liczną drużynę ma pod swoimi skrzydłami LOT. W tym roku w Ekidenie wystartowało sześć sześcioosobowych drużyn reprezentujących różne obszary firmy. Poza pilotami i członkami personelu pokładowego pobiegli również: zespół czarterów, drużyna pracowników centrum operacyjnego, przedstawiciele biura planowania i siatki, biura sprzedaży oraz team naszego pionu operacyjnego.

shirt bearing the LOT logo and his name – not even on the Great Wall of China. “Apart from Poland, I’ve run marathons in New York, Chicago, Los Angeles and Berlin. I’ve even competed in Havana, and I’ve ran across the frozen Lake Baikal, but one of my greatest running achievements was the Great Wall Marathon in China”, Wiśniewski says. “For me, as a member of the Run a LOT team, the best thing is the cheering of the spectators, which intensifies as they spot my shirt with the LOT crane on it”, he adds.

Another serial marathon man is Capt. Mariusz Piłat, who ran his 20th marathon on the Tiber. Capt. Piłat is well known for his smile, his positive energy, and his love for runs in nature, irrespective of the distance.

He is also the leader of the team of pilots in the Warsaw Ekiden. At the Warsaw Ekiden, you can see how large the LOT running team is. This year, six sixperson teams, representing different divisions of the company, competed. Apart from pilots and crew members, there were runners from the charter department, the operating centre, the planning and grid office, the sales team, and the operating department.

132

Po lewej: Agata Pietraś na podium Skyway Run. Obok: Drużyna Run a LOT na Półmaratonie Warszawskim.

Left: Agata Pietraś on the podium after the Skyway Run. Top: The Run a LOT team at the Warsaw Half-Marathon.

Run a LOT

KOBIETA RAKIETA

ROCKET WOMAN

W tym biegowym zestawieniu nie może zabraknąć stewardesy Agaty Pietraś. Jeśli w jakimkolwiek biegu na podium stoi kobieta w LOT-owskiej koszulce, to z dużą pewnością można się domyślać, że jest to Agata.

– Pamiętam początki mody biegowej w Polsce. To był czas, kiedy w całym mieście organizowany był jeden bieg w miesiącu i spotykała się na nim garstka zawsze tych samych, znajomych twarzy… koszulkę z pierwszego w Polsce biegu Run Warsaw (2006) mam w szufladzie do dzisiaj – wspomina Pietraś. – Potem nagle bieganie stało się sportem narodowym. Buty biegowe zabieram na każdy służbowy pobyt poza Warszawą, nawet najkrótszy. W każdym porcie lotniczym mam swoje wydeptane ścieżki – czy to nad oceanem w Los Angeles, czy nad rzeką w Rzeszowie – dodaje.

Biega przez okrągły rok, raz po nieodśnieżanych chodnikach w Ameryce, podczas tropikalnej ulewy w Meksyku czy w upale po afrykańskiej wiosce. Czasem po południu, jak opadnie mgła na polach ryżowych w Japonii, czasem bladym świtem, póki nie wzbije się smog w Pekinie. – W miesiącu udaje mi się zmieścić prawie 350 km, to prawie 60 godz. wysiłku, ale to daje efekty – śmieje się zawodniczka, która ma na koncie zwycięstwo podczas Budapest Airport Runway Run, kilkukrotną wygraną w Mistrzostwach Polski Pilotów i Personelu Pokładowego w Milanówku oraz w biegu Skywayrun Military po pasie startowym. Była też pierwszą Polką na mecie Bank Of America Chicago Marathon 2017. – Jakie dziś mam marzenia? Start w World Airline Road Race, czyli Mistrzostwach Świata Linii Lotniczych. Ale też powrót do korzeni: chciałabym znów choć na chwilę zaopiekować się biegową elitą Polski, tym razem jako załoga zawożąca polską reprezentację lekkoatletyczną na Letnie Igrzyska Olimpijskie 2020 do Tokio. Może się uda – mówi Agata Pietraś. Jak nietrudno zgadnąć, drużyna Run a LOT mocno zaznaczyła swoją obecność podczas tegorocznego Maratonu Warszawskiego. Z taką drużyną można mieć pewność, że jest się… pod dobrymi skrzydłami.

This article about LOT runners would not be complete without our human torpedo – flight attendant Agata Pietraś. If you ever see a woman in a LOT shirt who has just won a medal for running, it will most likely be Agata. “I remember when the fad for running took off in Poland. There was only one run a month in the entire city and we would always meet the same small group of people there. I’ve kept the shirt from the first Run Warsaw (2006).

Running has since become something of a national sport in Poland. I pack my running shoes whenever I travel on business outside Warsaw, even if it is only a short trip. I have my favourite running routes all over the place, whether it is along an ocean promenade in Los Angeles or on the river in Rzeszów”, Pietraś explains.

She runs all year round – on snow-covered streets in America, during tropical rainstorms in Mexico, and even in the heat of African villages. On some days, she runs in the afternoon, e.g. once the fog over the rice fields in Japan has cleared, and on others at dawn, e.g. beforeBeijing is choking in smog. “I manage to run 350 km a month, or nearly 60 hours of running, and I can see the results”, she says.

Pietraś has won the BUDAPEST AIRPORT RUNWAY RUN, is a many-time winner in the POLISH PILOTS AND CABIN CREW CHAMPIONSHIPS in Milanówek and in the SKYWAYRUN MILITARY. She was also the first Polish woman to cross the finish line of the BANK OF AMERICA CHICAGO MARATHON 2017. “My dreams? I would like to compete in the World Airline Road Race (WARR).

But I would also love to go back to my roots – I would like to be responsible for the running elite of Poland once more, only this time as a crew member of the aircraft taking the Polish track team to the Summer Olympics in Tokyo in 2020”, Pietraś says.

The team has made quite a presence at the recent Warsaw Marathon. Who knows? With such a talented team of runners, you are under safe wings.

134

© P L L LOT ( 8 )

UP IN THE AIR

Andrzej Wiśniewski biegł m.in. po zamarzniętym Bajkale i po Murze Chińskim.

Andrzej Wiśniewski completed runs across the frozen Lake Baikal and on the Great Wall in China.

Kaleidoscope reklama PVM half_page_132x205 v3.ai 1 24.04.2019 11:17:06

REKLAMA

Untitled-8 1

11.09.2019 10:13

PIECZONE WARZYWA Baked vegetables Wysoka zawartość skrobi i cukru sprawia, że warzywa korzeniowe świetnie się karmelizują w piekarniku, a ich smak nabiera koncentracji.

Temperatura nie może być zbyt wysoka, wystarczy 180 stopni, bez termoobiegu, który niepotrzebnie je wysuszy. Kluczowe jest dokładne pokrycie oliwą lub innym wybranym tłuszczem – np. olejem kokosowym.

©CREDITS

Their high starch and sugar content make root vegetables caramelise well in the oven and intensify their flavours when baking. The temperature cannot be too high - 180 degrees Celsius is high enough. And do not use airflow, as the vegetables will be too dry. Be sure to sprinkle them with olive oil or some other oil of your choice.

136

TRENDS

Good Food

POWRÓT DO KORZENI BACK TO THE ROOTS tekst | by MAGDALENA RUDZKA

Bulwy, kłącza i korzenie palowe to niezłe magazyny. Z energii i zgromadzonych w nich substancji odżywczych korzystamy od tysięcy lat. Ponadto świetnie się przechowują i są podstawą nie tylko polskiej kuchni.

Bulbs, rootstock and taproots are enormous warehouses, and we have been using the energy and substances stored in them for thousands of years.

They preserve well and are the basis of traditional Polish cooking.

RÖSTI Dla niektórych ziemniak jest królem warzyw. Rösti to szwajcarska wariacja na temat placków ziemniaczanych. Starte, podgotowane ziemniaki, boczek i cebula – to składniki klasycznej wersji.

Najlepsze do rösti są ziemniaki mączyste. For some, the potato is the king of vegetables. It is also considered the most versatile, as it can be used in any number of dishes.

Rösti is a Swiss variation on potato pies. Grated, semi-cooked potatoes, bacon and onion are the ingredients of this classic recipe.

BATATY Sweet potatoes Lżejszy i mniej kaloryczny zamiennik zwykłych ziemniaków.

Bogate w węglowodany złożone są źródłem wolno uwalnianej energii. Nie wymagają wielu zabiegów i długiej obróbki cieplnej. Świetne są upieczone, ale można z nich zrobić pyszne frytki.

Considered to be a less calorific substitute for regular potatoes, sweet potatoes are a source of slow release energy. They are tasty on their own and do not require much processing or cooking. Sweet potatoes taste great when baked and make great fries.

CARPACCIO Z BURAKÓW Beetroot carpaccio Trudno o bardziej niedoceniany składnik. Dla Polaków – najtańszy, dostępny przez cały rok.

Jest jednym z najsmaczniejszych i najzdrowszych warzyw. Upieczony i pokrojony w cienkie plastry, z dodatkiem oliwy i rukoli, staje się daniem wręcz eleganckim. You’d be hard pressed to find a less popular ingredient.

In Poland, it is one of the cheapest vegetables you can find, and is available all year round. But for all that, it is heartily disliked. However, it is also one of the tastiest and healthiest vegetables there is.

137

TRENDS

Good Food

KŁĄCZE LOTOSU Lotus rootstock Wprawdzie nie rośnie pod ziemią, a pod wodą, ale formalnie jest częścią korzenia. Bogate w węglowodany, od tysiącleci znane i jadane w Azji. Po obraniu z twardej niejadalnej skórki może być gotowane, smażone, piklowane lub jedzone na surowo. Po pokrojeniu w plastry bardzo dekoracyjne – kanały powietrzne w kłączu tworzą ładny dziurkowany wzorek. Although it does not grow underground, but in water, it is still classified as part of the root. It is very rich in carbohydrates and has been eaten in Asia for centuries. Once its hard, inedible skin has been peeled off, it can be cooked, fried, pickled or eaten raw. It looks attractive when sliced – the air canals in the rootstock create a nice lacy pattern.

GRATIN Klasyczny francuski przepis. Cienko pokrojone ziemniaki, niewypłukane, układamy warstwami w natartym czosnkiem i masłem naczyniu.

Zalewamy mlekiem i pieczemy przez godzinę, doprawiając tylko solą i pieprzem. Wariacje mogą zawierać śmietanę i tarte sery, o wyraźnym smaku. A classic French recipe. Thinly sliced potatoes, unrinsed, are laid in layers in a casserole dish, and smeared with fresh garlic and butter. Milk is then poured on the potatoes and the dish is baked for an hour and seasoned with salt and pepper.

W Japonii z korzeni lotosu robi się tempurę i czipsy.

W Indiach dodaje się je do curry, gulaszy i zup.

In Japan, lotusrootstock is used to make tempura anc chips and in India it is eaten in curry, goulash and soups.

RZODKIEWKA Radish W Polsce najczęściej chrupana na surowo, w sałatkach i kanapkach.

Pokolenie 40-latków pewnie pamięta sposób na rzodkiewkę z cukrem, by złagodzić jej ostry niegdyś smak. Ale warto wiedzieć, że świetnie się też smaży, piecze, gotuje i kisi. In Poland radishes are eaten raw, put in salads, and used as sandwich toppings despite their bitter taste. Radishes can be fried, baked, cooked and pickled too.

138

BARSZCZ Borscht Z tej zupy powinniśmy być dumni.

Jest kwintesencją Europy Wschodniej, a użycie zakwasu buraczanego (czyli soku poddanego fermentacji mlekowej) jeszcze podnosi jej walor smakowy i zdrowotny. Jego ukraińska wersja, wzbogacona w fasolę, kapustę, śmietanę i mięso, jest rewelacyjna.

Poles can be justifiably proud of this soup. It is the quintessential Eastern European soup and the use of beetroot leaven (or fermented juice) elevates its taste and boosts its health properties. The Ukrainian version of borscht is just as delicious.

DAIKON Ta japońska rzodkiew jest jednym z najczęściej używanych tam warzyw.

W odróżnieniu od polskiej jest łagodna, ale chrupka i soczysta.

Najczęściej jedzona w postaci utartej w długie cienkie paski. Na surowo jest świetnym dodatkiem do bogatych, tłustych dań, bo zawiera enzym ułatwiający trawienie.

This large white radish is one of the most common vegetables in Japan.

Unlike the radish known in Poland, it has a mild taste, but is crunchy and juicy. It is most often grated into long thin strips. It tastes great raw with greasy foods, as it facilitates digestion.

TRENDS

Good Food

BURAK KOLOROWY Coloured beetroot

CZIPSY Crisps Można je zrobić nie tylko z ziemniaków i nie muszą być koniecznie tłuste i niezdrowe. Cienko pokrojone – najlepiej na mandolinie – buraki i marchew obtaczamy w oleju i przyprawach.

Rozkładamy na blasze, tak by nie stykały się ze sobą. Pieczemy w 220 stopniach przez 8–10 min.

Crisps (or fries) can be made from other vegetables apart from potatoes, and they need not necessarily be greasy, salty and unhealthy. You can make your own crisps by thinly slicing potatoes, beetroot and carrots, covering them in oil, and seasoning with herbs. Place on a baking sheet, but make sure the pieces are not touching. Bake in 200 degrees for 8 to 10 minutes.

CIASTO MARCHEWKOWE Carrot cake Marchew jest jednym z najsłodszych korzeni, nic więc dziwnego, że można zrobić z niej ciasto, popularne szczególnie w Wielkiej Brytanii i USA. Po starciu marchew łączy się z olejem, jajkami, mąką i brązowym cukrem.

Carrots are one of the sweetest root vegetables there are, so it’s not surprising that they are used to make cake. Carrot cake is popular especially in the UK and the USA. Grated carrots are mixed with oil, eggs, flour, baking powder and dark sugar.

Pomarańczowa marchew po raz pierwszy została wyhodowana w Holandii w XIV w. W Portugalii jest uznawana za owoc.

Orange carrots were first grown in 14th century Holland.

It is considered a fruit in Portugal.

140

MANIOK Manioc W Ameryce Płd. jedzony od prawie 10 tys. lat. Jego długie bulwy były podstawowym źródłem energii. I nadal nim są: w regionach tropikalnych maniok jest rośliną o podobnym znaczeniu co ryż i kukurydza.

Robi się z niego mąkę i wypieki, alkohol, skrobię (tapiokę) i przyrządza na różne sposoby.

Manioc (also known as yuca and cassava) has been eaten in South America for nearly 10,000 years.

Its long bulbs were a staple source of energy. In fact, they still are. The vegetable can be used in a number of ways, e.g. flour and alcoholic beverages can be made from it, and tapioca is starch extracted from it.

CHRZAN Horseradish Kiedyś był stałym bywalcem na każdym polskim stole. Jego ostry, świdrujący w nosie smak jest nie do podrobienia i doskonale łączy się np. z gotowanym mięsem.

Na gorąco jest podstawą sosu chrzanowego. Horseradish was once a staple in every Polish home.

Its strong, pungent taste is inimitable and it pairs well with e.g. cooked meat. It is also served hot as horseradish sauce.

© A D O B E S TO C K ( 7 ) , I S TO C K ( 3 ) , S H U T T E R S TO C K ( 4 )

Dla nielubiących brudzić sobie rąk i ścierek odmiany o barwie białej, żółtej, pomarańczowej lub w paski mogą być alternatywą dla czerwonej. Mniej koloru oznacza mniej zawartych w barwnikach przeciwutleniaczy. Bywają słodsze i łagodniejsze niż czerwone i świetnie wyglądają na talerzu. White, yellow, and orange, let alone striped varieties of beetroot, are not popular in Poland yet. They are a great alternative for those who do not like their dishcloths and hands reddened with beetroot juice. The downside is that less colour means less beneficial antioxidants. The non-red varieties are sweeter and milder than the red ones.

TRENDS

Beauty

SKÓRA W WIELKIM MIEŚCIE SKIN AND THE CITY tekst | by ANNA KONDRATOWICZ, wirtualnaklinika.pl

Jak zadbać o młodość skóry narażonej na miejskie powietrze?

How to rejuvenate and care for skin exposed to polluted city air?

WIELE MOŻLIWOŚCI

SILNA ANTYOKSYDACJA Strong antioxidation Promienie UV = wolne rodniki.

Negatywne skutki ich działania zredukuje serum – bomba antyoksydacyjna, którą warto stosować zarówno rano, jak i wieczorem (aby naprawić szkody wyrządzone skórze za dnia). Polecamy: Antiox z linii Neauvia Advanced Care System (30 ml, ok. 240 zł).

UV rays mean free radicals, the negative effects of which can be reduced by applying a serum, which is a veritable antioxidising bomb, in the morning and in the evening (to restore the damage caused during the day).

We recommend the product Antiox from the Neauvia Advanced Care System line (30 ml, approx. PLN 240). więcej | more: neauvia.pl

Masaż 2w1 2in1 Massage

Masaż twarzy o jednoczesnym działaniu oczyszczającym i pielęgnującym.

Hi-tech XXI w.

Szczoteczka soniczna jest w pełni kontrolowana przez aplikację Foreo.

Urządzenie Geneo umożliwia różne kombinacje zabiegów w zależności od wyboru głowicy (Oxygeneo, fala radiowa i ultradźwięki) oraz trzech nowych kapsułek bogatych w naturalne składniki: regulujących skórę tłustą i mieszaną, rewitalizujących i antyoksydacyjnych oraz rozświetlających i redukujących przebarwienia. Zabieg daje natychmiastowy efekt odświeżenia i poprawy wyglądu.

The Geneo device permits different combinations of treatments depending on the choice of head (Oxygeneo, radio waves and ultrasound), and the three new capsules are rich in natural ingredients that regulate greasy and mixed skin, revitalise and antioxidise, and illuminate and reduce redness. więcej | more: geneo.info

With this innovative device, you can give yourself a facial massage that has both cleansing and caring properties. The Foreo Luna 3 (PLN 849) controlled via an app is synonymous with 21st-century skin care.

AKCJA: REGENERACJA

Regeneration starts now

Jej proces silnie pobudzają zabiegi autologiczne, np. mezoterapia osoczem bogatopłytkowym PRP pozyskiwanym z własnej krwi pacjenta czy komórki macierzyste CGF. To doskonała profilaktyka anti-aging. Zabiegi wykonasz w warszawskiej klinice Ambasada Urody.The regeneration process is strongly stimulated by autologous treatments such as mesotherapy with platelet-rich plasma (PRP) obtained from the patient’s own blood and concentrated growth factor (CGF). It is an excellent anti-ageing prevention treatment. Available at the Ambasada Urody clinic in Warsaw. więcej | more: ambasadaurody.pl

142

© I S T O C K , M . P.

A sea of possibilities

ONDA - ŚWIATOWA NOWOŚĆ DLA PIĘKNEGO CIAŁA Onda firmy Deka to najnowsza technologia służąca do walki z tkanką tłuszczową, zaawansowanym cellulitem oraz zwiotczałą skórą. Wyjątkową skuteczność urządzenie Onda zawdziecza zastosowaniu unikalnych prądów elektromagnetycznych Coolwaves™ oraz specjalnie zaprojektowanym głowicom zabiegowym do działania na wszystkich warstwach skóry.

REDUKCJA CELLULITU

REDUKCJA MIEJSCOWEJ TKANKI TŁUSZCZOWEJ

UJĘDRNIANIE SKÓRY

“

Na urządzeniu Onda pracuję od początku jego istnienia na rynku. Mając już duże doświadczenie w pracy z tą technologią potrafię uzyskiwać bardzo dobre efekty zabiegowe u moich klientów. ONDA dedykowana jest głównie osobom, które walczą ze zbitą i twardą tkanką tłuszczową na takich obszarach ciała jak bryczesy, boczki, biodra i brzuch. ONDA już po pierwszym zabiegu daje efekt wyszczuplenia i zmniejszenia obwodów. ONDA ma też programy: antycellulitowy, który szybko i nieinwazyjnie usuwa cellulit z okolicy ud i pośladków oraz ujędrniający, który intensywnie uelastycznia i napina zwiotczenia skóry w okolicy ramion i brzucha. ONDA to urządzenie wielozadaniowe o wysokiej skuteczności. Jest bardzo lubiana i ceniona przez naszych klientów za swoje szybkie działanie i długotrwałe efekty.

Urszula Krawczyk

“

Ambasada Urody Medical SPA

Kliniki SPA Ambasada Urody w Warszawie to wyjątkowe miejsca, w których od ponad 12 lat zespół najlepszych specjalistów dba o swoich Klientów pomagając im zachować młody wygląd oraz zgrabną sylwetkę na lata. Łącząc najwyższej jakości produkty kosmetyczne, medyczne oraz najnowsze i najbardziej innowacyjne urządzenia z sukcesem wprowadza najskuteczniejsze programy pielęgnacyjne, które pozwalają każdemu Klientowi osiągnąć wymarzony efekt.

Partner w doborze technologii www.itpsa.pl

Ambasada Urody Medical SPA ul. Hlonda 2, Warszawa Miasteczko Wilanów tel. 604 502 501 www.ambasadaurody.pl

Ambasada Urody Day SPA ul. Wilcza 9a, Warszawa Śródmieście tel. 606 909 009 www.ambasadaurody.pl

TRENDS

Beauty

TO JEST TRENDY!

Hity domowej pielęgnacji Home care bestsellers

THIS IS TRENDY Zapobiegać. Naturalnie. Bezpiecznie. Świadomie. Te słowa wyznaczają trendy w dbaniu o wygląd i zdrowie w XXI wieku.

Do not harm. Prevent. Naturally. Safely. Consciously.

These words are the key terms of the 21st century trends in skin and health care. We recommend products and treatments that comply with these trends.

ŚWIEŻE SPOJRZENIE A fresh look

Protection against blue light Wysokoenergetyczne światło niebieskie – emitowane przez ekrany urządzeń cyfrowych – ma negatywny wpływ zarówno na naszą skórę, jak i oczy. Na rynku pojawiły się już kremy z filtrami HEV, jednak szczególnie ważna jest ochrona oczu, bo długotrwała ekspozycja na to światło może prowadzić do zwyrodnienia plamki żółtej, które jest główną przyczyną utraty wzroku bądź zaćmy. Anna Jamiołkowska, z salonu optycznego w klinice Mega-lens w Warszawie, poleca soczewki Varilux X series z systemem ochrony oczu, a także jedyne na rynku soczewki dobierane pod względem odległości oczu od ekranu – Varilux Digitime, z powłoką antyrefleksyjną Crizal Prevencia. Mogą być stosowane jako „okulary do komputera”. It has been proven that the blue light emitted by the screens of digital devices has a

negative effect on both our skin and our eyes. There are several HEV filter creams available on the market (e.g. by dottore, Pharmaceris, Nimue, Uriage), but it is especially important to protect your eyes, since long exposure to blue light can cause macula degeneration, which is the most common cause of sight loss in developed countries, and cataracts.

Anna Jamiołkowska, deputy manager of the optometry salon at the Mega-lens clinic in Warsaw, recommends the Varilux X series lenses, which have a special eye protection system, and also the only lenses that adapt to the distance of the eyes from the screen, the Varilux Digitime with the Crizal Prevencia anti-reflective coating. These can be used as “computer glasses”. więcej | more: megalens.com.pl

NATURALNE ODMŁADZANIE Natural rejuvenation Podanie toksyny botulinowej jest wciąż jedną z najczęściej stosowanych metod w medycynie estetycznej. Jednak ciągle wiele osób obawia się „zamrożenia” mimiki i sztucznego efektu maski. Dr Franciszek Strzałkowski, propagator idei Naturalnego Piękna, członek Niemieckiego Towarzystwa Terapeutów Toksyną Botulinową, postanowił „odczarować” ten zabieg, opracowując własną metodę podania botuliny, która pozwala uzyskać efekt odświeżonej i odprężonej twarzy.

– Zależy nam na zachowaniu naturalnej mimiki, co oznacza, że nie wygładzamy zmarszczek „na blachę”, bo to potęguje wrażenie sztuczności. Zmarszczki stają się mniej widoczne, płytsze, ale nie znikają całkowicie. Po zabiegu z zastosowaniem mojej metody twarz wygląda świeżo, jak po wakacjach – mówi dr Strzałkowski.

144

Pacjentce po zabiegu botuliny metodą Strzałkowskiego nikt nie powie, że sobie coś zrobiła, tylko że wygląda świeżo i jak po urlopie.

A patient who undergoes a botulin procedure using the Strzałkowski method will not be asked whether she has had anything done, but will be told she looks refreshed – as if she had just come back from holidays.

The use of botulin toxin is one of the most common techniques used in aesthetic medicine, but the threat of “freezing” facial expressions and the effect of an artificial mask are still issues. Dr Franciszek Strzałkowski, who promotes the Natural Beauty idea, is a member of the German Association of Botulin Toxin Therapists has demystified the procedure by developing his own method of application – one that results in a refreshed, relaxed and rested face. “We want to maintain natural facial expressions, so we don’t smooth out the wrinkles completely, as this emphasises the artificial effect. The wrinkles are less visible and more shallow, but they are not banished completely. A patient who undergoes a botulin procedure using my method will look refreshed – as if she had just come back from holidays holidays", says Strzałkowski. więcej | more: klinikastrzalkowski.pl

JEDNOLITA CERA Even-looking skin Błyskawiczny efekt odświeżenia, wygładzenia i ujednolicenia skóry przyniesie maseczka Insta-Masque marki Nuxe (50 ml, 79 zł) z wodą różaną i olejkiem makadamia o łagodnym działaniu złuszczającym.

The Insta-Masque facial mask (50 ml, PLN 79) from Nuxe offers instant refreshment, and a smoothing and evening effect. It contains rose water and macadamia oil, which has a soft exfoliating effect.

SILNE NAWILŻENIE Strong hydration Ukojenie, komfort i świeżość szybko przyniesie twojej skórze Krem silnie nawilżający Melisa (Uroda Polska, 50 ml, ok. 7 zł) z kwasem hialuronowym, wyciągami z melisy i zielonej herbaty.

Your skin will be soothed, comforted and refreshed if you uses the moisturising Melisa cream (Uroda Polska, 50 ml, approx. PLN 7) with hyaluronic acid, melissa, and green tea extracts.

© A D O B E S T O C K , M . P.

OCHRONA PRZED ŚWIATŁEM NIEBIESKIM

Serum Trifusion Eye Ultra Lift (Yonelle, 15 ml, 249 zł) to kosmetyczny „mikrochirurg” – napina skórę wokół oczu, nawadnia ją, zmniejsza zmarszczki i cienie. The Trifusion Eye Ultra Lift serum (Yonelle, 15 ml, PLN 249) is a “microsurgeon” cosmetic – it tightens the skin around the eyes, hydrates it and reduces wrinkles and dark circles.

DR.CYJ HAIR FILLER PEPTYDOWA TERAPIA WŁOSÓW WŁAŚCIWOŚCI

SPEKTAKULARNE EFEKTY JUŻ PO 2 MIESIĄCACH! TYLKO 4 ZABIEGI CO 2 TYGODNIE!

Zatrzymuje wypadanie włosów Skuteczny w walce z alopecją ● Przyspiesza odrost nowych włosów ● Pogrubia i zagęszcza włosy ● Rewitalizuje mieszki włosowe ● Poprawia ukrwienie skóry głowy ● Wskazany przed i po przeszczepie ●

Peptydowa terapia włosów to innowacyjny zabieg w gabinetach dermatologicznych i medycyny estetycznej. DR.CYJ Hair Filler zawiera unikatowy kompleks 7 peptydów i kwasu hialuronowego, jak również opatentowaną technologię przedłużonego uwalniania i wnikania substancji aktywnych – działa jeszcze 14 dni po aplikacji.

dr Aneta Murawiejska Ptak

dr n. med. Joanna Sułowicz

Bielsko-Biała

Kraków

Instytut AntiAging

T: +48 663 434 003 www.zabiegi-estetyczne.pl

dr Joanna Gruber-Miazga

SCM estetic

T: +48 518 547 265 www.scmestetic.pl

dr Anna Ryczek

Clinica Nova Medycyna Estetyczna i Kosmetologia

IP CLINIQ Instytut Piękna

T: +48 507 698 507 www.clinicanova.pl

T: +48 17 850 93 49, 507 025 840 www.ipcliniq.pl

dr Anna Płatkowska-Szczerek

dr Katarzyna Olesiejuk-Próchniak

Gdańsk

Anclara Health&Aesthetics

Warszawa

T: +48 506 442 500 www.anclara.pl www.drplatkowska.pl

Rzeszów

●

prof. dr hab. n. med.

Barbara Zegarska

dr Katarzyna Kowalczyk

Bydgoszcz

Clinica Dermatoestetica

dr Agnieszka Sura

BOSTON CLINIC Centrum Medyczne

Warszawa

dr n. med. Marcin Wiśniowski DR Wiśniowski Chirurgia i Medycyna Estetyczna

Szczecin

T: +48 601 936 608 www.dermatoestetica.pl

Kielce, Warszawa

T: +48 504 020 590 www.drkowalczyk.pl

T: +48 602 464 202 www.bostonclinic.pl

dr n. med. Alicja Babik

dr n. med. Katarzyna Bałabańska

dr n. med. Joanna Magdziarz-Orlitz

dr Krzysztof Teysler

Częstochowa

T: +48 507 569 898 www.novoderm.pl

KLINIKA DR A. BABIK Medycyna Estetyczna i Kosmetologia

Lublin

T: +48 500 050 890 facebook.com/AlicjaBabik

dr Katarzyna Nowogrodzka

NZOZ Salmed

Dermamed Centrum Medycyny Estetycznej i Laseroterapii

T: +48 81 752 18 04 www.salmed.eu

T: +48 71 341 42 43, 71 307 22 44 www.dermamed.com.pl

Łęczna

Hair Care Concept Klinika Bella Derm

Wrocław

Klinika Ambroziak

Warszawa

T: +48 726 101 000 www.klinikaambroziak.pl

dr Małgorzata Kalandyk-Bambuch

Gabinet Dermatologii Estetycznej DERMEST

Stalowa Wola

T: +48 785 278 555 www.derm-est.com

Derma-Clinic dr Orlitz

T: +48 663 275 968 www.derma-clinic.pl

dr Elżbieta Tatar

Klinika NOVODERM

Łódź

dr Rafał Prager

PROFEMED Medycyna Estetyczna LUX MED

PROESTETICA Klinika Medycyny Estetycznej

T: +48 22 469 12 29, 885 670 140 www.profemed.pl

T: +48 515 152 363 www.proestetica.com.pl

Warszawa

ZAPYTAJ SWOJEGO LEKARZA O PEPTYDOWĄ TERAPIĘ WŁOSÓW! www.DrCyj.pl

T: +48 91 820 95 54 www.drwisniowski.pl

Poznań

TRENDS

Must Have

JESIEŃ START AUTUMN IS HERE

Bazą idealnej jesiennej stylizacji mogą być skórzane długie kozaki. A do nich pasuje niemal wszystko – jedynym ograniczeniem jest nasza wyobraźnia.

Leather boots are the staple item of an autumn wardrobe.

They pair well with anything – you can mix and match them with whatever you wish. Be bold this season!

Okulary Andy&Mag, Matthew Williamson, 1400 zł Andy&Mag eyewear, Matthew Williamson, 1400 PLN

© M . P.

Levi's, spodnie, 459,90 zł.

Levi's jeans, PLN 459.90

Kapelusz, Fendi, €1100 Fendi hat, € 1,100

Kozaki, Jimmy Choo, €1395 Jimyy Choo boots, € 1,395

4

Walizka na kółkach z zestawem biznesowym na laptop, Wenger, Patriot, 655 zł Suitcase with wheels with a business set for a laptop, Wenger, Patriot, PLN 655

146

Płaszcz, Solar, 1290 zł Solar coat, PLN 1,290

My szyjemy. Ty nosisz.

My szyjemy. Ty nosisz.

TRENDS

Must Have

OBRAZ DOSKONAŁY Perfect vision Toshiba OLED X98 to 65-calowy telewizor, który tworzy obraz o niespotykanym kontraście i wydobywa detale nawet z najmroczniejszej scenerii. Wyświetla prawie cztery razy więcej szczegółów niż telewizory Full HD. Toshiba OLED obsługuje także technologię HDR Dolby Vision, byśmy mogli widzieć obraz tak rzeczywisty, jakim widział go jego twórca. The Toshiba OLED X98 is a 65'' television set offering excellent quality image with impeccable contrast and clear detail even in the darkest environment. The television displays almost 4 times as many details as Full HD televisions. The Toshiba OLED is fitted with HDR Dolby Vision permitting you to see the world as clearly as intended by its maker.

SMACZNEGO! Bon Apétit!

Wysublimowany styl kuchenek Lacanche każdego zachęca do gotowania. A duża powierzchnia kuchenki wyposażonej w elektryczne lub gazowe płyty grzewcze, piekarniki i stabilne akcesoria sprawi, że poczujesz się jak szef kuchni. The sumblime style of the Lacanche cookers will motivate anyone to spend more time cooking.

The large surface of the cooker equipped with electric or gas hot plates, the ovens and accessories will make you feel like a top class chef in your own kitchen. więcej | more: lcfkuchnie.pl

NOTUJ, SZKICUJ I ZDALNIE STERUJ

Take notes, doodle and control the devices remotely

Samsung Galaxy Tab S6 to lekki (420 g) i smukły (5,7 mm) tablet, który pozwoli kreatywnie spędzać czas w każdej sytuacji dzięki rysikowi S Pen Bluetooth z obsługą gestów. Notuj, szkicuj i zdalnie steruj urządzeniem podczas prezentacji czy odtwarzania wideo. W razie potrzeby Galaxy TabS6 zmieni się w przenośne biuro za sprawą dedykowanej klawiatury i trybu desktopowego DeX, który umożliwia pracę jak na komputerze. 10,5-calowy ekran sAMOLED zapewnia doskonałej jakości obraz, a pojemna (7040 mAh) bateria wystarczy nawet do 15 godz. odtwarzania wideo.

Pamięć urządzenia można rozszerzyć nawet o 1 TB, co zapewni nam dość miejsca na ulubione filmy i seriale, które możemy teraz pobrać wcześniej i oglądać offline na Tab S6. The Samsung Galaxy Tab S6 is a light (420 g) and thin (5.7 mm) tablet that allows its user to spend time in a creative way owing to the gesture-sensitive S Pen Bluetooth pen. Take notes, doodle and control the device remotely during a presentation or playing a video. If needed, the Galacy Tab S6 can serve as a remote laptop as it is fitted with a dedicated keyboard and has the DeX desktop mode permitting you to work as comfortably as on a desktop computer. The 10.5'' sAMOLED screen guaranteed excellent quality image, and the voluminous battery (7040 mAh) means the tablet can operate for up to 15 hours of playing videos. The device's memory can be expanded by up to 1 TB, which will provide more than enough space to save all those favourite films and TV series that can be downloaded beforehand and watched offline on the Tab S6. więcej | more: tabs6.samsung.pl

148

Bike Personal to nowy rower stacjonarny w ofercie TECHNOGYM dający unikalne wrażenia z jazdy we własnym domu. Dzięki kompaktowemu rozmiarowi rower zmieści się w każdym pomieszczeniu. Bike Personal został zaprojektowany przez słynnego włoskiego architekta Antonia Citterio. Bike Personal is a new exercise bicycle in the TECHNOGYM offer providing unique cycling experience in the comfort of your own home. Owing to its small size, the bicycle will fit in any room. Bike Personal was designed by famous Italian architect Antonia Citterio. cena 36,970 zł więcej | more: technogympolska.pl

© M . P.

cena 11,900 zł więcej | more: toshiba-tv.com/pl

BEZ WYCHODZENIA Z DOMU Stay-at-home workout

Must Have

SHOPPING ZONE

TRENDS

Dozownik do mydła, ZONE Denmark, 149 zł Soap dispenser, ZONE Denmark, PLN 149

STREFA RELAKSU

Mydelniczka, naturaselection.com, £15,90 Oak soap dish, naturaselection.com, €15.90

Waga łazienkowa, Kela, 109 zł Bathroom scales, Kela, PLN 109

Stojak na papier i szczotkę toaletową, Rivalta, 209,99 zł Toilet paper and toilet brush holder, Rivalta, PLN 209.99

150

Wiecie, że średnio spędzamy w łazience 400–700 godz. rocznie? Dlatego chyba nikogo nie trzeba przekonywać, że nastrój jej wnętrza jest niezwykle istotny dla naszej psychiki i samopoczucia. Podpowiadamy, na co zwrócić uwagę przy aranżacji łazienki, by była funkcjonalna i sprzyjała odpoczynkowi. Na zdj. powyżej aranżacja GROHE: system prysznicowy Euphoria Smartcontrol, oraz aranżacje z naszą ceramiką Essence i bateriami Essence w kolorze Hard Graphite oraz wolnostojącą baterią Atrio (grohe.com). Did you know that we spend 400 to 700 hours annually in the bathroom? This is why it is essential that your bathroom is well furnished and cosy. Here are some interior decoration tips for the bathroom to make it functional and pleasant to spend time in. Above: GROHE set: Euphoria Smartcontrol shower system and arrangements with Essence tiles and Essence taps in Hard Graphite colour and a free-standing Atrio tap (grohe.com).

Antypoślizgowa mata do wanny, Paradise, 69,99 zł Anti-slip bathtub mat, Paradise, PLN 69.99

© M . P.

Rest and relaxation zone

Pojemnik na pranie, House Doctor, 69 zł Laundry basket, House Doctor, PLN 69

PROMOCJA

SZTUKA WYBORU MNIEJ PLASTIKU I ZDROWSZY ORGANIZM DZIĘKI SYSTEMOM KUCHENNYM GROHE BLUE. NIECH W SERCU TWOJEJ KUCHNI POPŁYNIE CZYSTA, ODŚWIEŻAJĄCA, FILTROWANA WODA! Picie wody w plastikowych butelkach jest nieekologiczne i bardzo niepraktyczne – noszenie ciężkich zgrzewek do przyjemności przecież nie należy. Na szczęście teraz w zasięgu ręki są znacznie prostsze rozwiązania. Świeża woda, dopasowana do twoich upodobań, płynąca wprost z baterii kuchennej? To możliwe dzięki bateriom kuchennym GROHE! Bateria GROHE Blue Pure zamienia zwykłą wodę w jej pyszny filtrowany wariant, usuwając chlorany i inne

FAKTY

substancje, które psują jej smak. Lubisz schłodzoną wodę z bąbelkami? Jeśli według Ciebie to idealny sposób na ugaszenie pragnienia, wybierz system GROHE Blue Home, który filtruje, schładza i nasyca wodę CO2. System można połączyć z aplikacją GROHE Ondus, która

przesyła powiadomienia o konieczności wymiany filtra lub butli CO2 oraz umożliwia zamówienie zamienników za jednym kliknięciem. Za jej pomocą można też śledzić stan spożycia wody, informując często zabieganych domowników o ilości wypijanej wody, co znacznie ułatwia prowadzenie zdrowego stylu życia.

Dzięki GROHE w Twojej kuchni zagości najsmaczniejsza woda. Wybór należy do Ciebie! grohe.pl

NASZE ROZWIĄZANIE FAKT 1

NAWET 600 GRAMÓW ...CO2 przedostaje się do atmosfery podczas produkcji jednego litra wody butelkowanej.

FAKT 2

AŻ 7 LITRÓW …wody potrzeba do produkcji 1 litra wody butelkowanej.

61% redukcja emisji CO2 w stosunku do produkcji jednego litra wody butelkowanej.

Tylko jeden litr wody jest potrzebny, żeby zapewnić dokładnie jeden litr wody pitnej.

FAKT 3

PONAD 1,5 MILIONA PEŁNYCH CIĘŻARÓWEK ...przemierza w ciągu roku europejskie drogi, przewożąc butelki z wodą dla 508 milionów Europejczyków, którzy piją średnio 54 miliardy litrów wody butelkowanej rocznie!

0 butelek – ponieważ system kuchenny GROHE BLUE Home zapewnia wodę prosto z baterii kuchennej.

PRESTIGE ZONE

TRENDS

Good Address

Podróże często wiążą się z ważnymi spotkaniami biznesowymi. Niezbędny jest sprawdzony i elegancki strój. W salonach polskiej marki LAVARD każda kobieta i każdy mężczyzna może łatwo uzupełnić garderobę lub zbudować elegancki strój od podstaw.

A jeden z salonów LAVARD – w warszawskiej Galerii Mokotów oddalony jest od Lotniska Chopina tylko o 10 min jazdy.

While travelling you often must attend important business meetings so you need a tried and tested elegant attire. At the stores of Polish brand LAVARD, every woman and man can easily stock up on smart clothing or build a business wardrobe from scratch. One of the Lavard stores in the Galeria Mokotów in Warsaw is just a 10-minute drive away from the Chopin Airport. więcej | more: lavard.pl

LUKSUS, KTÓREGO OCZEKUJESZ Luxury that you are expecting

KIERUNEK: PIĘKNO Destination: Beauty Dr Marek Szczyt, najpopularniejszy polski chirurg plastyczny, otwiera drugą klinikę. Nowoczesna placówka przy ul. Waflowej 7a w Warszawie, obok zabiegów chirurgii plastycznej, oferuje szeroki wachlarz usług z zakresu medycyny estetycznej, a także dermatologii, ginekologii estetycznej i chirurgii rekonstrukcyjnej piersi.

Dr Marek Szczyt, the most popular Polish plastic surgeon is opening his second clinic. The state-of-the-art clinic at ul.

Waflowa 7a in Warsaw offers a broad range of plastic surgery procedures and treatments in aesthetic medicine, dermatology, aesthetic gyneacology and breast reconstruction surgeries. więcej | more: drszczyt.pl

152

Limos.pl oferuje prestiżowe marki i modele luksusowych samochodów – od klasycznych limuzyn po komfortowe SUV-y i vany. Szczególną uwagę przykładamy do kwalifikacji naszych kierowców. To wybitni specjaliści, posługujący się swobodnie językami obcymi i posiadający pełne zrozumienie szczególnych potrzeb najbardziej wymagających pasażerów.

LIMOS.PL offers the most prestigious makes and models of luxury vehicles – from classic limousines, to comfortable SUVs and vans. They are very particular about the qualifications and experience of our drivers. You will be driven by first-rate specialists, with an excellent command of foreign languages and a profound understanding of the specific expectations of the most demanding passengers. więcej | more: limos.pl

© M . P.

KIERUNEK: LAVARD Destination: Lavard

TRENDS

Good Address

NOWA JAKOŚĆ BIUR New office space quality

POLSKA NOWOCZESNA KUCHNIA Modern Polish cuisine ELIXIR by Dom Wódki to restauracja dla ludzi otwartych na najwyższej jakości doznania kulinarne. Usytuowany w zabytkowej kamienicy Petyskusa przy pl. Teatralnym w Warszawie jest pierwszą restauracją z kompleksowym podejściem do idei foodpairingu w oparciu o polską kuchnię oraz wódkę i inne tradycyjne spirytualia.

ELIXIR by Dom Wódki is a restaurant for people willing to experience the utmost in culinary thrills.

Located in the historical Petyskus tenement in Teatralny Square in Warsaw, it is the first restaurant to offer a comprehensive approach to pairing Polish food with vodkas and other traditional spirits such as meads and cordials.

Biurowiec Eternum w Gdańsku, którego inwestorem jest Grupa RWS, oferujący komfortowe powierzchnie biurowe, przyjmie pierwszych najemców już w listopadzie 2019 r. Świetna lokalizacja biurowca oraz wnętrza wykończone w wysokim standardzie spełnią wymagania najbardziej wymagających.

Grupa RWS is the inwestor of the Eternum office building in Gdańsk offering comfortable office space which will welcome the first tenants in November 2019. The inimitable location and modern interiors finished to the highest standards, will satisfy even the most discerning clients. więcej | more: rwsgroup.pl

PRESTIGE ZONE

© M . P.

więcej | more: domwodki.pl

NIEINWAZYJNIE I SKUTECZNIE Non-invasive and effective

WŁOSKI SZYK Italian chic Październik to idealny czas, by udać się do właściwego krawca i zadbać o jesienno-zimową garderobę.

Polecamy specjalistów w tym zakresie, czyli markę PLON Warsaw Napoli na warszawskim Powiślu.

October is the perfect time to see a tailor and get yourself a new set of clothing. We recommend tailoring experts – the PLON Warsaw Napoli brand in the Powiśle district of Warsaw. więcej | more: plon.pl

154

HIFU CLINIC Centrum Leczenia Raka Prostaty oferuje najnowocześniejszą nieinwazyjną diagnostykę oraz leczenie wszystkimi dostępnymi metodami zabiegowymi.

HIFU CLINIC Prostate Treatment Centre offers state-of-the-art non-invasive diagnostics and treatment using all available treatment methods. więcej | more: hifu.pl

LOT SKY BAR

LOT SKY BAR

156

WYDARZENIA

LOT NEWS

160

SIATKA POŁĄCZEŃ ROUTE NETWORK

162

FLOTA

FLEET 164 BAGAŻ

BAGAGGE 166 ROZRYWKA POKŁADOWA IN-FLIGHT ENTERTAINMENT

171

Bądź naszym Gościem Be our Guest

<8h

<8h

<8h

>8h

<8h <8h

>8h

>8h

<8h

<8h

>8h >8h

>8h

>8h

>8h

>8h

>8h

>8h

>8h

>8h

>8h >8h

>8h

<8h <8h

>8h

>8h

<8h

>8h

>8h

>8h

>8h

>8h

<8h <8h

>8h

>8h

LOT news

© K R Z Y S Z TO F S I T KO W S K I / K P R P

WYDARZENIA

MŁODZI LUDZIE POZNAJĄ KRAJ PRZODKÓW YOUNG PEOPLE DISCOVER THE HOMELAND OF THEIR ANCESTORS tekst | by WERONIKA GRISZEL , ŁUKASZ OSMYCKI

Polskie Linie Lotnicze LOT – koordynator wyjątkowego projektu „Polska jest w Tobie”, mają nadzieję, że młodzi rodacy po spędzeniu wakacji w Polsce, zawarciu przyjaźni i zbudowaniu nowych relacji będą chcieli wracać nad Wisłę, aby tu studiować, pracować, inwestować albo zwiedzać. Projekt ma zachęcić do promowania kraju przodków w państwach, gdzie obecnie mieszkają i stają się swoistymi ambasadorami.

lot.com

LOT Polish Airlines – the coordinator of a unique programme “Find your Poland” hope that young Poles having spent vacations in Poland, made friends and established new relationships will want to return here to study, work, invest or visit. The project is aimed at encouraging young people to promote the homeland of their ancestors in the countries where they currently live and to become ambassadors of Poland there.

160

PL

W pilotażowym programie „Polska jest w Tobie” w lipcu i sierpniu 2019 r. udział wzięło 250 osób polskiego pochodzenia ze Wschodu, Ameryki Południowej i Północnej oraz krajów Europy Zachodniej. Nasi młodzi rodacy w wieku 12–20 lat w czasie wakacji zwiedzili główne polskie miasta, spotkali się m.in. z przedstawicielami władz i biznesu, kombatantami, odwiedzili muzea, ośrodki kultury, poznawali nowoczesną Polskę.

W szczególności młodzieży zapadło w pamięci serdeczne spotkanie z Parą Prezydencką, które zainaugurowało pobyt w Polsce. Wysoką rangę całej inicjatywie nadał Patronat Honorowy Prezydenta RP Andrzeja Dudy nad projektem.

– Cieszę się, że w zainicjowany przez LOT projekt włączyło się kilkanaście instytucji państwowych, organizacji pozarządowych i firm, dzięki czemu budowanie i utrzymywanie relacji z Polonią nabiera nowych kształtów – mówi Rafał Milczarski, prezes LOT-u.

LOT planuje powołać Fundację „Polska jest w Tobie”, która w następnych latach będzie rozwijać program.

ENG

WYDARZENIA

LOT news

© PA P

Two hundred and fifty people of Polish origins from the East, South and North America and Western Europe took part in the pilot programme “Find your Poland” in July and August 2019. The young Poles aged 12-20 visited Poland’s most important cities, met with representatives of the government and business, veterans, and visited museums, culture centres and discovered contemporary Poland.

The participants particularly enjoyed a warm and welcoming meeting with the President of Poland and the First Lady which inaugurated their stay in Poland. The patronage of the President of Poland Andrzej Duda over the project made the experience even more exceptional.

“I am glad that so many public institutions, nongovernmental organisations and companies contributed to the project, owing to which the building and maintaining of ties with the Polish diaspora is taking shape in a new way”, said Rafał Milczarski LOT CEO. LOT intends to set up the “Find your Poland” Foundation that will be responsible for running the programme in the years to come.

WYWIEŚ FLAGĘ!

HANG THE FLAG! Już teraz na pokładach Polskich Linii Lotniczych LOT możesz kupić polską flagę.

From now on you can buy the Polish flag on board LOT Polish Airlines.

Flaga Polski 150 x 90 cm Polish flag 150 x 90 cm

Produkt dostępny podczas wybranych rejsów do/z USA i Kanady. Produkt sprzedawany bez uchwytu.

Product available on selected flights to/from the USA and Canada. The product is sold without a handle.

lot.com

79

PLN

161 Shop&More

SIATKA POŁĄCZEŃ Route network

Fort MacMurray Saskatoon

Edmonton Vancouver

Calgary

Toronto Chicago

Minneapolis

Portland San Francisco

Denver

Las Vegas

Los Angeles

Quebec Montreal Halifax

Winnipeg

Newark EWR

Cleveland

San Diego Phoenix

Dallas

New York JFK

Atlanta

Orlando Houston Tampa

Miami Punta Cana

Varadero Połączenia regularne LOT-u z portu przesiadkowego w Warszawie | LOT schedule services from LOT Warsaw Hub Połączenia regularne LOT-u z portu przesiadkowego w Budapeszcie | LOT schedule services from LOT Budapest Hub Regularne połączenia regionalne LOT-u | LOT regional schedule services Połączenia linii Nordica wykonywane we współpracy z LOT-em | Nordica services operated in cooperation with LOT połączenia czarterowe | charter flights połączenie code-share | code-share services Klagenfurt

kierunki code-share | code-share destination

Dalaman

kierunki czarterowe | charter destination

Delhi

nowy kierunek | new destination

Corfu

kierunki sezonowe | seasonal services

St Petersburg

Helsinki

TALLINN

Stockholm

Oslo Gothenburg

Riga

Edinburgh

Moscow SVO Billund

Palanga

Copenhagen Hamburg

Amsterdam London LHR

Hannover

Düsseldorf Brussels

London LCY

Szczecin

Bydgoszcz

Berlin

Lyon Geneva

Lublin

Wroclaw

Munich

Linz

Kyiv IEV

Rzeszow

Prague

Lviv Košice

Vienna Graz

Chisinau

Klagenfurt BUDAPEST Cluj-Napoca Ljubljana Zagreb

Milan Venice

lot.com

Porto

Nice Madrid

Lisbon

Pula Zadar

Split

Zaporizhia

Odesa Varna

Bucharest

Belgrade Podgorica

Sofia

Dubrovnik

Skopje

Barcelona

Corfu

Catania

162

Kharkiv

Kyiv KBP

Cracow

Katowice

Salzburg Zurich Innsbruck

Minsk

WARSAW

Poznan

Luxembourg Stu gart

Moscow DME

Vilnius

Gdansk

Frankfurt Zielona Gora Nuremberg

Paris

Kaunas

Kaliningrad

Thessaloniki

Istanbul

Ankara Adana Antalya Larnaca

SIATKA POŁĄCZEŃ Route network

Yekaterinburg

WARSAW Cracow

Kazan Samara

Nur-Sultan

Irkuck

Rostov-on-Don Krasnodar

Rzeszow

Sapporo

Tbilisi

BUDAPEST

Beijing PEK

Yerevan Amman Cairo

Beirut Tel Aviv

Beijing PKX

Delhi

Kuwait

Seoul

Sendai

Fukuoka

Tokyo

Taipei

Bahrain Dubai

Hanoi

Phuket

Ho Chi Minh

Singapore

Colombo

Perth

Brisbane Adelaide Melbourne

Sydney Canberra

Gällivare Arvidsjaur Trondheim

TALLINN Stockholm

Copenhagen

Vilnius

Gdansk

Olsztyn

Bydgoszcz

Brussels London LCY

Berlin

Lodz

Poznan

Wroclaw

Cracow

Frankfurt

Zurich

Katowice Vienna Munich

Lviv

Constanca

Dubrovnik Corfu

Warszawa – Kolombo od 3 listopada 2019 Warsaw – Colombo – starting 3rd November 2019

Rzeszow

Budapeszt – Belgrad od 30 marca 2020 Budapest – Belgrade – starting 30th March 2020

Odesa

Budapeszt – Bruksela od 30 marca 2020 Budapest – Brussels – starting 30th March 2020

Bucharest

Split Nice

Kyiv KBP

Lublin

Budapeszt – Bukareszt od 30 marca 2020 Budapest – Bucharest – starting 30th March 2020

Ohrid

Budapeszt – Praga od 30 marca 2020 Budapest – Prague - starting 30th March 2020 Budapeszt – Sofia od 30 marca 2020 Budapest – Sofia – starting 30th March 2020

lot.com

Antalya

Bodrum

Budapeszt – Stuttgart od 30 marca 2020 Budapest – Stuttgart – starting 30th March 2020

Rodos

Tel Aviv

Kraków – Nowy Jork (JFK) od 3 maja 2020 r.

Cracow – New York (JFK) – starting 3rd May 2020

163

FLOTA Fleet

SAMOLOTY DALEKODYSTANSOWE Long-haul aircraft

Liczba I Number in fleet Długość I Length Rozpiętość I Wing span V przelotowa I Cruising speed Zasięg max I Range Liczba miejsc BC/PEC/EC I Capacity

Boeing 787-9 Dreamliner

Boeing 787-8 Dreamliner

7/9** 62,82 m 60,17 m 875 km/h 13 350 km 24/21/249

8 56,72 m 60,17 m 875 km/h 12 650 km 18/21/213

SAMOLOTY ŚREDNIO- I KRÓTKODYSTANSOWE Medium and short-haul aircraft

Liczba I Number in fleet Długość I Length Rozpiętość I Wing span V przelotowa I Cruising speed Zasięg max I Range Liczba miejsc I Capacity

Liczba I Number in fleet Długość I Length Rozpiętość I Wing span V przelotowa I Cruising speed Zasięg max I Range Liczba miejsc I Capacity

Boeing 737 MAX 8

Boeing 737-800

Boeing 737-700

Boeing 737-400

5/15 ** 39,52 m 35,92 m 839 km/h 5750 km 186

7 39,47 m 35,78 m 834 km/h 5435 km 189/186

1 33,63 m 35,78 m 834 km/h 5550 km 144

3 36,40 m 28,90 m 795 km/h 3500 km 162

Embraer 195

Embraer 190

Embraer 175

Embraer 170

15 38,65 m 28,72 m 870 km/h 3990 km 118/114/112***

4 36,24 m 28,72 m 863 km/h 3461 km 106

12 **** 31,68 m 26,00 m 870 km/h 3300 km 82

6 29,90 m 26,00 m 870 km/h 3700 km 76/70

Bombardier DHC-8Q400 Liczba I Number in fleet Długość I Length Rozpiętość I Wing span V przelotowa I Cruising speed Zasięg max I Range Liczba miejsc I Capacity

12 32,83 m 28,42 m 666 km/h 2500 km 78

Bombardier CRJ900ER Liczba I Number in fleet Długość I Length Rozpiętość I Wing span V przelotowa I Cruising speed Zasięg max I Range Liczba miejsc I Capacity

12 36,34 m 24,85 m 790 km/h 2500 km 90

Bombardier CRJ700ER Liczba I Number in fleet Długość I Length Rozpiętość I Wing span V przelotowa I Cruising speed Zasięg max I Range Liczba miejsc I Capacity

2 32,33 m 23,25 m 790 km/h 2650 km 70

* dostawy kolejnych zamówionych samolotów tego typu w tym roku I *deliveries of more of the ordered aircraft of this type expected this year * * dostawy kolejnych w tym i przyszłym roku I ** deliveries of more aircraft for this year, *** w zależności od wersji I ***depending on the version **** w tym dwa do dyspozycji rządu I **** including two aircraft at the government’s disposal

BEZPIECZEŃSTWO NA POKŁADZIE SAMOLOTÓW LOT I Safety on board LOT aircraft

Zakaz palenia (również papierosów elektronicznych) | No smoking (including e-cigarettes)

Nie pijemy alkoholu wniesionego na pokład lub kupionego w Duty Free | Do not d nk alcohol brought on board or purchased in Duty Free

Podczas startu i lądowania laptop musi być wyłączony i umieszczony w kieszeni fotela lub na półce, a z telefonów komórkowych pasażerowie mogą korzystać wyłącznie w trybie samolotowym. Wizerunek członków załóg podlega ochronie prawnej. Uprzejmie prosimy o uszanowanie prywatności i niefotografowanie/ niefilmowanie naszych pracowników, a także o nierozpowszechnianie wizerunku bez ich zgody. | During take-off and landing, laptops must be switched off and placed in the back seat pocket in front of you or on the shelf, and mobile phones can only be used in aeroplane mode. The image rights of cabin crew members are protected by law. Please respect their privacy and do not photograph/film our staff and do not disseminate their image without their permission.

lot.com

TRANSAKCJE BEZGOTÓWKOWE NA POKŁADZIE I Non-cash transactions on board Uprzejmie informujemy, że w celu zapewnienia bezpieczeństwa bezgotówkowych transakcji płatniczych na pokładach swoich samolotów LOT zbiera i przechowuje niektóre z Państwa danych, np. imię i nazwisko, numer dokumentu tożsamości, adres zamieszkania i numer miejsca zajmowanego na pokładzie.

W tym zakresie administratorem Państwa danych jest LOT*. W związku z powyższym przysługuje Państwu prawo wniesienia sprzeciwu, prawo dostępu do danych, prawo żądania ich sprostowania, ich usunięcia lub ograniczenia ich przetwarzania. W sprawach związanych z przetwarzaniem danych osobowych można skontaktować się z Inspektorem Ochrony Danych pisemnie pod adresem LOT lub mailowo pod adresem e-mail: iod@lot.pl. Podawanie ww. danych osobowych podczas transakcji jest dobrowolne. W przypadku odmowy możliwe jest dokonanie standardowej płatności gotówkowej – bez użycia karty. | Please be advised that in order to ensure the security of payment transactions on board our aircraft, LOT is collecting and storing some of your personal data, e.g. your forename and surname, identity card number, residential address, and seat number. LOT* are the controller of the personal data provided above. You have a right to object, as well as right: to withdraw your consent, access to your personal data, to demand that your personal data is rectified or limited or to be forgotten.

To discuss matters related to the protection of your personal data you can contact Data Protection Officer in writing, to the address of the registered office LOT or via e-mail: iod@lot.pl.

164

* Polskie Linie Lotnicze LOT S.A., ul. Komitetu Obrony Robotników 43., 02-146 Warszawa | LOT Polish Airlines, Komitetu Obrony Robotników St., 43, 02-146 Warsaw

SIATKA POŁĄCZEŃ Route network

lot.com

165

Useful information

BAGAŻ REJESTROWANY PRZEWOŻONY W LUKU BAGAŻOWYM Checked baggage allowances

LOT BUSINESS CLASS

LOT PREMIUM ECONOMY

na długie dystanse | on long haul flights

+

32 kg max

+

32 kg max

32 kg max

23 kg max

LOT BUSINESS CLASS

PRZYDATNE INFORMACJE

+

+

23 kg max

23 kg max Suma trzech wymiarów bagażu rejestrowanego nie powinna przekraczać 158 cm. | The sum of the three dimensions should not exceed 158 cm.

LOT PREMIUM ECONOMY

na krótkie dystanse | on short haul flights

32 kg max

LOT ECONOMY CLASS

na krótkie i długie dystanse | on short and long haul flights

na długie dystanse | on long haul flights

na krótkie dystanse | on short haul flights

32 kg max

23 kg max

+

23 kg max

BAGAŻ DLA DZIECI DO LAT DWÓCH | Luggage allowances for children up to 2 years of wózek składany | folding buggy

fotelik samochodowy | car seat

LUB | or

+

23 kg max

o maksymalnym wymiarze do 158 cm | maximum dimensions of up to

BAGAŻ PODRĘCZNY I Carry-on baggage na długie dystanse | on long haul flights

8 kg max

Carry-on luggage allowances LOT BUSINESS CLASS

+

9 kg

4 kg

LOT PREMIUM ECONOMY na krótkie dystanse | on short haul flights

= 18 kg

8 kg max

Dodatkowo do kabiny można zabrać albo torbę z latopem, albo torebkę damską o maksymalnych wymiarach 40 x 30 x 8 cm oraz o maksymalnej wadze 2 kg. Ze względów bezpieczeństwa cały bagaż kabinowy musi zmieścić się w szafkach nad głowami lub pod fotelem przed pasażerem. Wszystkie bagaże przekraczające dozwolone wymiary będą musiały być przepakowane lub zostaną nadane jako bagaż reje-

Animals on board

PŁYNY W BAGAŻU PODRĘCZNYM

lot.com

Liquids in your carry-on baggage

strowany i będzie pobrana opłata według cennika. | In addition, one of the following items (max. 40 cm x 30 cm x 8 cm; max. 2 kg) may be taken on board free of charge: a laptop case or a women's handbag. For safety reasons, all carry-on baggage must fit in the overhead shelf on board or under the seat in front of you. All baggage exceeding the permitted size, will have to be repackaged or will be checked in subject to the relevant fee

Ze względów bezpieczeństwa podróżujące na pokładzie samolotu zwierzęta muszą pozostać w trakcie całej podróży w przeznaczonej do tego celu torbie lub klatce.| For safety reasons, animals travelling on board the aircraft must remain in a dedicated bag or cage during the entire trip.

>> 22

Informacje zamieszczone w magazynie są aktualne na dzień oddania magazynu do druku. Aktualna oferta i wysokość opłat za przewóz dodatkowego bagażu dostępne są w biurach sprzedaży, Call Center bądź na stronie internetowej lot.com Na niektórych połączeniach obsługiwanych małymi samolotami mogą obowiązywać dodatkowe restrykcje odnośnie wielkości bagażu podręcznego.

Torba-kosz do przewozu niemowląt lub fotelik samochodowy mogą być zabierane na pokład w miarę wolnego miejsca.

166

8 kg max

Suma trzech wymiarów bagażu podręcznego (długości, szerokości i wysokości) nie może przekraczać 118 cm | The sum of three dimensions of carry-on baggage (length, width and height) should not exceed 118 cm

55

20

ZWIERZĘTA NA POKŁADZIE

= 12 kg

na krótkie i długie dystanse | on short and long haul flights

(max waga jednej sztuki: 8kg | max unit weight: 8kg)

na krótkie i długie dystanse | on short and long haul flights

9 kg max

+

LOT ECONOMY CLASS

40

LOT PREMIUM ECONOMY

BAGAŻ PODRĘCZNY PRZEWOŻONY NA POKŁADZIE

100 ml MAX

Szczegółowe informacje na temat wymienionych ograniczeń na stronie www.lot.com. | Detailed Information regarding the abovementioned limitations is available at www.lot.com

The information published in the magazine is valid as at the date the magazine goes to print and it does not constitute a commercial offer within the meaning of the Civil Code. In order to confirm the validity of this information please consult LOT Polish Airlines sales assistants at sales offices, contact the Call Centre or visit the website: lot.com.

Additional carry-on baggage restrictions may apply to some flights operated by small aircraft.

A baby basket or a car seat can be taken on board, if space is available.

Z rynku polskiego obowiązuje dodatkowa opłata serwisowa. An extra charge applies to outbound flights from

Idealne rozwiązanie dla Twojej Firmy!

The perfect solution for your business!

LOT Dla Firm to program lojalnościowy, który pozwoli Twojej firmie zmniejszyć koszty podróży służbowych. Zbieraj Punkty podczas podróży służbowych i wymieniaj na nagrody takie jak:

LOT Dla Firm is a loyalty programme designed to reduce business travel expenses in your company.

You can earn Points on every business trip with LOT and redeem them for awards:

- bilety lotnicze - hotele - wstęp do LOT Business Lounge Polonez lub Mazurek - usługi podwyższające standard podróży.

Z LOT Dla Firm: - otrzymujesz 2000 powitalnych Punktów Premiowych - zbierasz Punkty za każdy przelot LOT-em oraz za pobyty w hotelach - zmniejszasz koszty podróży służbowych

- flight tickets - hotel stays - access to LOT Business Lounge Polonez and Mazurek - services that enhance your travel experience.

With LOT Dla Firm you can: - earn 2000 Welcome Premium Points - earn Points for each flight operated by LOT and hotel stays - reduce business travel expenses

To nie wszystko!

Zbieraj punkty za przeloty pracowników firmy na jednym koncie, a mile na prywatnych kontach w programie Miles & More.

Dodatkowo masz możliwość naliczenia Punktów za odbyte podróże z LOT do 6 miesięcy przed rejestracją!

But there’s even more!

You and your employees can earn Points on one LOT Dla Firm account and additionally miles on personal Miles & More accounts.

You can also register Points on LOT flights flown 6 months before registration.

Nie czekaj dłużej!

Zarejestruj się na lotdlafirm.com

What are you waiting for?

Register on lotdlafirm.com

One hundred masterpieces of Polish cinema for the centenary of Poland’s regained independence! Available on board LOT planes.

Sto wybitnych polskich filmów na stulecie odzyskania niepodległości!

Obejrzyj na pokładach naszych samolotów.

Available September-November 2019 | Repertuar od września do listopada 2019 Austeria - J. Kawalerowicz, Dim. - Skrobecki , Fotel - D. Szczechura, Franz Kafka - P. Dumała, Kobieta z prowincji - A. Barański, Krzyżacy - A. Ford, Powstanie Warszawskie - J. Komasa, Na wylot - G. Królikiewicz, Popiół i diament - A. Wajda, Przesłuchanie - R. Bugajski, Rysopis - J. Skolimowski, Słońce wschodzi raz na dzień - H. Kluba, Szkoła podstawowa - T. Zygadło, Zezowate szczęście - A. Munk

TV TV

DLA DZIECI KIDS

AUDIO AUDIO

GRY GAMES

O NAS ABOUT US

E-READER

SYSTEM ROZRYWKI POKŁADOWEJ In-flight entertainment

w rejsach dalekiego zasięgu, oferujemy Państwu ponad 100 filmów i seriali (w tym produkcje: angielskie/hollywoodzkie, chińskie, rosyjskie, japońskie, koreańskie, węgierskie, niemieckie) oraz koncerty, programy rozrywkowe i gry. Ponadto w systemie rozrywki pokładowej znajdą Państwo zakładkę „O nas”, która zawiera historię naszych linii lotniczych. Jest nam również bardzo miło poinformować Państwa, iż na pokładach naszych rejsów dalekiego zasięgu aktualnie trwa projekt filmowy współorganizowany przez Polski Instytut Sztuki Filmowej – „Kino na 100!”. Ma na celu uczczenie stulecia odzyskania niepodległości przez Polskę. Dzięki tej inicjatywie przez najbliższe 2 lata w naszej ofercie regularnie będą się pojawiały najsłynniejsze filmy w historii polskiej kinematografii. Dodatkowo, ze względu na uruchomienie naszego nowego połączenia do Delhi, nasz comiesięczny repertuar został wzbogacony o ofertę filmów rodem

In-flight entertainment system

W październiku w ramach naszej oferty rozrywki pokładowej

SYSTEM ROZRYWKI POKŁADOWEJ

FILMY MOVIES

In October, on our long-haul flights, we would like to offer you over 100 movies and TV series (including: English/Hollywood, Chinese, Russian, Japanese, Korean, Hungarian, and German productions) as well as concerts, and a selection of entertaining shows and games. Furthermore, please take a look at the “About us” section which contains the history of LOT Polish Airlines. Also, we’re more than happy to inform you that, on board our long-haul flights, you can enjoy our film project organized in cooperation with Polish Film Institute – “Polish 100”. The purpose of this name is to recall 100th anniversary of Poland’s regained independence. Thanks to this initiative, you will have the opportunity to check out the most famous movies in the history of Polish cinematography. Last but not least, due to upcoming launch of our new route to Delhi, from this month on you can also watch Bollywood movies. On the next page you can find our full movie lineup in October.

z Bollywood. Na następnej stronie znajdą Państwo repertuar filmowy na październik.

ROZRYWKA POKŁADOWA | FILMY DOSTĘPNE NA POKŁADZIE W PAŹDZIERNIKU In-flight entertainment | Movies available onboard in October NAJNOWSZE HITY KINOWE Latest releases Shazam! (2019) Tolkien (2019) Przypływ wiary I Breakthrough (2019) Avengers: Koniec gry I Avengers: Endgame (2019) Alita: Battle Angel (2019) W domu innego I The Aftermath (2019) Jak romantycznie! I Isn't it Romantic (2019)

lot.com

Godzilla II: Król potworów I Godzilla: King of the Monsters (2019) Stuber (2019) Szkoła melanżu I Booksmart (2019) Spider-Man: Daleko od domu I Spider-Man: Far from Home (2019) Aladyn I Aladdin (2019) X-Men: Mroczna Phoenix I X-Men: Dark Phoenix (2019) Słonce też jest gwiazdą I The Sun is Also a Star (2019) John Wick 3 I John Wick: Chapter 3 – Parabellum (2019)

171

SYSTEM ROZRYWKI POKŁADOWEJ In-flight entertainment system

DLA DZIECI For kids Toy Story 4 (2019) Zwierzogród I Zootopia (2016) Noc w muzeum: Tajemnica grobowca I Night at the Museum: Secret of the Tomb (2014) Pokémon: Detektyw Pikachu I Pokemon: Detective Pikachu (2019) W głowie się nie mieści I Inside Out (2015) Gdzie jest Dory? I Finding Dory (2016) Paskudy. UglyDolls I UglyDolls (2019)

Uniwersytet Potworny I Monsters University (2013) Toy Story 3 (2010) Fernando I Ferdinand (2017) Piotruś. Wyprawa do Nibylandii I Pan (2015) Czarownica I Maleficent (2014) Dobra wróżka I Tooth Fairy (2010) Vaiana: Skarb oceanu I Moana (2016) Wielka szóstka I Big Hero 6 (2014)

POZOSTAŁE HITY KINOWE Hollywood classics Doktor Strange I Doctor Strange (2016) Wieczór gier I Game Night (2018) Victor Frankenstein (2015) Joy (2015) Kryptonim U.N.C.L.E. I he Man From U.N.C.L.E. (2015) Dlaczego on? I Why Him? (2016) San Andreas (2015) Zanim się pojawiłeś I Me Before You (2016) Gwiezdne wojny: Przebudzenie mocy I Star Wars: The Force Awakens (2015) Twój Simon I Love, Simon (2018) Jak to robią single I How to Be Single (2016) Agentka I Spy (2015)

Łotr 1. Gwiezdne wojny – historie I Rogue One: A Star Wars Story (2016) Obdarowani I Gifted (2017) Ukryte piękno I Collateral Beauty (2016) W nowym zwierciadle: Wakacje I Vacation (2015) Intrygant I The Informant (2009) Druga Ziemia I Another Earth (2011) W samym sercu morza I In The Heart of the Sea (2015) Jupiter: Intronizacja I Jupiter Ascending (2015) Król rozrywki I The Greatest Showman (2017) Wonder Woman (2017) Batman v Superman: Świt sprawiedliwości I Batman V Superman: Dawn of Justice (2016) Liga sprawiedliwości I ustice League (2017)

KINO MIĘDZYNARODOWE International cinema Der Junge muss an die frische Luft I It's All About Me (2018) Dreissig I Thirty (2019) Die Blumen von gestern I The Bloom of Yesterday (2016) Jugend ohne Gott I Godless Youth (1991) Spasti Leningrad I Saving Leningrad (2019) Belye nochi pochtalyona Alekseya Tryapitsyna I The Postman's White Nights (2014) Tryapichnyy soyuz I Rag Union (2015) Ruben Brandt, a gyűjtő I Ruben Brandt, Collector (2018) Trezor (2018) Halj már meg! I Just Drop Dead (2016) Coming Out (2013) Lian zheng feng yun I Integrity (2019) Liu lang di qiu I The Wandering Earth (2019)

Gau ban ji ma goon: Baak min Bau Ching Tin I Hail The Judge (1994) Qi jian I Seven Swords (2005) A Long Goodbye (2019) Ninja Drones? (2019) Uchû kyodai I Space Brothers (2012) Nanimono I Someone (2016) Take Point (2018) Saeng-il I Birthday (2019) My Little Brother (2017) Ah-ga-ssi I The Handmaiden (2016) Karwaan I Caravan (2018) Sui Dhaaga: Made In India I Needle and Thread: Made in India (2018) Om Shanti Om (2007) Swades: We, the People (2004)

KINO POLSKIE Polish cinema 7 uczuć I 7 Emotions (2018) Underdog (2019) Dywizjon 303 I Squadron 303 (2018) Pan Tadeusz I Pan Tadeusz: The Last Foray in Lithuania (1999)

lot.com

“KINO NA 100!” „Polish 100” Austeria I The Inn (1983) Dim. (1992) Fotel (1964) Franz Kafka (1992) Kobieta z prowincj I Woman from the Provinces (1985) Krzyżacy I Knights of the Teutonic Order (1960) Powstanie Warszawskie I Warsaw Uprising (2014)

172

Pitbull. Niebezpieczne kobiety I Pitbull: Tough Women (2016) Moje córki krowy I These Daughters of Mine (2015) Prawo ojca I Father's law (1999)

100

Na wylot I Through and Through (1973) Popiół i diament I Ashes and Diamonds (1958) Przesłuchanie I Interrogation (1989) Rysopis I Identification Marks: None (1965) Słońce wschodzi raz na dzień I The Sun Rises Once a Day (1972) Szkoła podstawowa (1971) Zezowate szczęście I Bad Luck (1960)

JESTEŚMY WNIEBOWZIĘCI, MOGĄC UMILAĆ PAŃSTWU PODRÓŻE NA POKŁADACH POLSKICH LINII LOTNICZYCH LOT. BRINGING YOU AN ‘ON TOP OF THE WORLD’ TASTE EXPERIENCE WHILST ON BOARD LOT POLISH AIRLINES.

LOT to dopiero początek!

The flight is just the beginning!

PODRÓŻE SŁUŻBOWE

BUSINESS TRAVELS Bilety lotnicze

Air tickets

Bilety kolejowe

Train tickets

Hotele

Hotels

Wynajem samochodów, transfery Car rental , transfers

Ubezpieczenia i wizy

Travel insurances, visas

Turystyka indywidualna i grupowa

Individual and group tourism (MICE)

+48 22 577 66 77 rezerwacje@lottravel.com www.lottravel.com

• • •

•

•

•

KAMPANIA NA RZECZ WALKI Z RAKIEM PIERSI ®

Nadzieja na odkrycie leku jednoczy nas wszystkich.

Celem Kampanii jest podniesienie świadomości o chorobie oraz zebranie funduszy na naukowe badania medyczne. W Polsce pieniądze zebrane podczas akcji przeznaczone będą na badania nad rakiem piersi u kobiet z mutacją w genie BRCA1 prowadzone pod kierownictwem profesora Lubińskiego w Pomorskim Uniwersytecie Medycznym w Szczecinie.

20% ceny sprzedaży tych produktów firma Estée Lauder Poland Sp. z o.o. przeznaczy na rzecz badań nad rakiem piersi.

Kosmetyki są dostępne w perfumeriach Sephora, Douglas oraz salonach firmowych marek.

ESTÉE LAUDER Pink Perfection Lipstick Set, zestaw pomadek w kosmetyczce – 155 zł

BOBBI BROWN zestaw pomadek, Proud to Be Pink Lip Color Duo, 3,4g – 199 zł GLAMGLOW® Limited-Edition GLOWLACE™ Radiance-Boosting Hydration Sheet Mask – 45 zł/opakowanie

ESTÉE LAUDER limitowane serum Advanced Night Repair Synchronized Recovery Complex II z różową bransoletką, 50 ml – 450 zł

LA MER The Treatment Lotion, 100 ml – 370 zł

ORIGINS THINK BOLD, zestaw Limited-Edition Blooming Bold Lipstick – 79 zł

CLINIQUE Great Skin, Great Cause Dramatically Different Moisturizing Lotion+, 200 ml – 189 zł

Zamów wyjątkowe produkty na Airkiosk.lot.com

Odbierz je na pokładzie lub w domu.

Order unique products on Airkiosk.lot.com Receive them on board your plane or at home. www.airkiosk.lot.com

Jedna karta, wiele przywilejów One card, many benefits Dzięki karcie Miles & More możesz gromadzić i wykorzystywać mile zarówno podczas podróży, jak i na co dzień. Spójrz na atrakcyjne oferty, które daje największy w Europie program dla często podróżujących pasażerów.

With Miles & More card you can earn and spend miles both while travelling and on everyday purchases. Take a look at the attractive benefits offered by the biggest Europe’s programme for frequent flyers.

Szybka i bezpłatna rejestracja

Fast and free registration

Skorzystaj z aplikacji mobilnej Miles & More i zgromadź dodatkowe 500 mil lub wejdź na stronę www.miles-and-more.pl.

Download Miles & More app and take advantage of 500 award miles or visit www.miles-and-more.pl.

Zarejestruj się już teraz

miles-and-more.com/pl/rejestracja

Register now miles-and-more.com/en/registration

Po zarejestrowaniu można naliczyć wstecznie mile za przeloty oraz usługi partnerów z ostatnich sześciu miesięcy.

By the way: after registration, miles for your flight or other partners services can be credited to you retrospectively within 6 months.

Gromadź mile nie tylko za podróże samolotem w ponad 30 liniach lotniczych, ale również korzystając z karty kredytowej, ubezpieczenia podróży, podczas zakupów oraz u 300 innych partnerów nielotniczych na całym świecie.

Earn miles not only when you are traveling with more than 30 airlines, but also take advantage of credit cards, travel insurance, shopping and with 300 other non-airline partners all over the world.

Wykorzystaj mile premiowe na przelot, podwyższenie klasy podróży oraz inne usługi między innymi pobyt w hotelu czy wypożyczenie samochodu.

Spend award miles on flight awards, upgrade awards or other services such as stay in the hotel or car rental.

Wyjątkowe promocje

Special offers

NajMILszy poniedziałek - co dwa tygodnie masz możliwość wykorzystać mile na bilety - nagrody w klasie ekonomicznej już od 7 000 mil.

Okazje milowe - co miesiąc nowe fascynujące kierunki podróży w atrakcyjnych cenach, dostępne już od 15 000 mil.

Monday sMILEs - every two weeks you can redeem your miles for award ticket in Economy class from just 7,000 miles

Skorzystaj z promocji milowych LOT-u, dzięki którym Twoja podróż stanie się jeszcze bardziej atrakcyjna.

Take advantage of LOT mileage promotion and make your flight even more attractive.

Mileage bargains - every month award tickets are available just from 15,000 miles round trip in economy class.

DO Ł ĄCZ P O D RÓŻUJ KORZ YSTA J

SPECJALNA OFERTA TYLKO DO KOŃCA ROKU! KUP KARTĄ DINERS CLUB DOWOLNĄ LICZBĘ PUNKTÓW DC I WYMIEŃ NA MILE MILES & MORE

SZCZEGÓŁY: DINERSCLUB.PL, +48 22 826 07 66

Rodzaj towaru:

Samochód

Nazwa:

PF 126p 650 Komfort

Import:

-

Eksport:

TAK

Ilość:

1

WAW

Lotnisko przylotu:

LAX

Waga:

600 kg 3129 x 1382 x 1335 mm

1335

Rozmiary:

Lotnisko wylotu:

570

1840 3129

719

1142 1382

1203

Nietypowy towar?

Nasz typowy transport!

Bezpośrednio z Polski do USA! 9

lot.com/cargo

Już w sprzedaży wyjątkowe oferty wypoczynku na sezon ZIMA 2019/2020.

Luksusowe, starannie wyselekcjonowane hotele, miejsca, które pokochały gwiazdy. Najlepsze oferty tylko z Itaka&Gala!

WEJDŹ

na www.itaka.pl/gala/ i pobierz katalog z naszymi ofertami

ZADZWOŃ: NUMER INFOLINII 801 055 111

Ilość miejsc w ofercie ograniczona

NOWOŚĆ!

ZIMA 19/20