Kaleidoscope November 2019

zabierz mnie | take me home

MAGAZYN POKŁADOWY PLL LOT S.A. EGZEMPLARZ BEZPŁATNY/FREE COPY ISSN 0239-9032

11/2019

lot.com

WARSZAWA

INSPIRUJĄCA JAPONIA | DLACZEGO WARTO ODWIEDZIĆ PEKIN | DANIEL CRAIG O SWOIM NAJNOWSZYM FILMIE | OLGA TOKARCZUK Z LITERACKĄ NAGRODĄ NOBLA | KUCHNIA POLSKA

WARSAW

Chocimska 7, Warsaw tel. 22 848 12 25, 22 848 15 90 rozana@restauracjarozana.com.pl www.restauracjarozana.com.pl

EDITORIAL

PL

Note from CEO

Szanowni Państwo,

© A RC H I W U M P L L LOT

O K Ł A D K A : K R I V I N I S /A D O B E S TO C K

mamy to! Od 2020 r. Polacy będą mogli w końcu bez wiz wjechać do Stanów Zjednoczonych.

To nasz wspólny sukces, do którego LOT dołożył istotną cegiełkę, inicjując i prowadząc od 2018 r. kampanię społeczną #BezWizDoUSA. Dzięki Państwa zaangażowaniu obniżyliśmy odsetek odmów w procesie wizowym z poziomu 5,9 proc. w 2017 r. do 2,8 proc. w 2019 r.

Bardzo dziękujemy! Świętując to historyczne wydarzenie, LOT zaprasza Państwa do nowego portu na naszej mapie połączeń w USA. Od 5 sierpnia 2020 r. cztery razy w tygodniu polecimy Boeingami 787 Dreamliner z Warszawy do San Francisco. Bilety są już dostępne we wszystkich kanałach sprzedaży, w tym na lot.com.

LOT to jedna z najbardziej rozpoznawalnych polskich marek na świecie. To nie tylko powód do dumy, ale i odpowiedzialność. Świadomi tego konsekwentnie wprowadzamy rozwiązania przyjazne dla środowiska. 9 października podczas uroczystego otwarcia Targów Ochrony Środowiska POL-ECO System w Poznaniu zostaliśmy uhonorowani certyfikatem „Partner dla klimatu”.

11 listopada Polacy obchodzą Narodowe Święto Niepodległości. To wyjątkowa okazja, by z du-­ mą i satysfakcją spojrzeć na historię Polski i polskiego przewoźnika lotniczego. I świętować.

Wierzę, że w ofercie LOT-u znajdziecie Państwo dla siebie moc inspiracji nie tylko na ten jesienno-zimowy czas, ale także na nowy 2020 rok. Miłej podróży!

ENG

HU

Dear Ladies and Gentlemen,

Kedves Olvasóink,

We’ve done it! As from 2020, Poles will be able to enter the United States without visas. This is a shared success to which LOT Polish Airlines has been contributing by initiating and running an social campaign (#BezWizDoUSA) to promote visa-free access to the US since 2018. Thanks to your efforts, we managed to decrease the percentage of visa application rejections from 5.9 per cent in 2017 to 2.8 per cent in 2019. We would like to thank you sincerely for this.

To celebrate this historic event, we are adding a new US airport to our flight grid. As from 5 August 2020, you will be able to fly from Warsaw to San Francisco four times a week on a Boeing 787 Dreamliner. Tickets are now on sale, including on lot.com.

LOT is one of the most recognisable Polish brands in the world. While this is definitely something to be proud of, it is also a great responsibility. With this in mind, we are implementing several environmental-friendly solutions. On 9 October, during the official gala opening of the POL-ECO System Environment Protection Fair in Poznań, we were awarded a “Climate Partner” certificate.

On 11 November, Poles celebrate Independence Day. This is a special opportunity to have a look back at the history of Poland and the Polish carrier with pride and satisfaction. It is a time for celebration.

I am convinced that you will find a host of inspirations in our rich offering – not only for the autumn and winter seasons, but for the entire year. Have a great trip!

elértük! 2020-tól az Egyesült Államokba immár vízummentesen utazhatnak lengyel állampolgárok. E közös sikerhez jelentős mértékben járult hozzá a LOT által 2018-ban indított #BezWizDoUSA (#VizumNékülUSAba) társadalmi kampány is. Utasaink elkötelezett részvételének köszönhetően az elutasított vízumkérelmek számát a 2017-es 5,9 százalékról 2019-ben a 2,8 százalékára sikerült csökkenteni. Nagyon köszönjük!

E történelmi esemény ünneplésére a LOT járattérképének egy új hubjára invitálja Önöket az USA-ba. 2020. augusztus 5-től Boeing 787 Dreamlinereinkkel heti négyszer repülünk Varsóból San Franciscóba. Jegyek már az összes értékesítési csatornán, valamint a lot.com weboldalon is kaphatóak.

A LOT az egyik legjobban felismerhető lengyel márka a világszerte.

Ez nemcsak büszkeségre ad okot, hanem felelősség forrása is. Ennek tudtában folyamatosan új, környezetbarát megoldásokat keresünk, s vezetünk be. Erőfeszítésünk edményeit október 9-én a poznańi POL-ECO System Környezetvédelmi Vásár nyitógáláján „Klíma-barát” tanúsítvánnyal jutalmazták.

November 11-e a lengyel Függetlenség Nemzeti Ünnepe, mely különleges alkalom arra, hogy Lengyelország és a lengyel légi szállítás történelmére egyaránt büszkén és elégedetten tekintsünk vissza. És ünnepeljünk.

Hiszem, hogy a LOT ajánlatai közt nemcsak az őszi-téli időszakra találnak inspirációt, hanem a 2020-as újévre is. Kellemes utazást!

Z lotniczym pozdrowieniem | Best regards | Légi üdvözlettel

Prezes PLL LOT | LOT Polish Airlines CEO | A PLL LOT elnöke Rafał Milczarski

3

Złote naszyjniki, wz. AP523-0045, AP523-0046, AP523-0045, złote pierścionki, wz. P-949.01, P-949.03, złota bransoleta, wz. AP522-6837

EDITORIAL

Note from editor in chief

PL

Mamy powody do świętowania. Przede wszystkim chciałabym w imieniu zespołu Kaleidoscope serdecznie pogratulować Pani Oldze Tokarczuk otrzymania literackiej Nagrody Nobla. To wielki dzień polskiej literatury, jeszcze większa radość i duma! Pozwolę sobie w tym miejscu zacytować jej słowa, tak bliskie nam wszystkim. „Wierzę w literaturę, która łączy ludzi i pokazuje, jak bardzo jesteśmy podobni, która uzmysławia nam, że wszyscy jesteśmy powiązani niewidzialnymi sieciami. Która opowiada świat tak, jakby był żywą, nieustannie stającą się na naszych oczach jednością, a my jego jednocześnie małą i potężną częścią”.

A czy coś łączy bardziej niż podróże? Dlatego cieszymy się, że w siatce LOT-u od listopada pojawiło się kolejne azjatyckie połączenie z tropikalną i piękną Sri Lanką – jeżeli nie mają jeszcze Państwo pomysłu, gdzie uciec przed zbliżającą się zimą, to warto rozważyć ten kierunek. W listopadzie kończy się też świętowane przez cały rok 100-lecie odzyskania przez Polskę Niepodległości, jednego z najważniejszych świąt państwowych.

Wreszcie chciałabym się pochwalić naszym skromnym sukcesem – magazyn Kaleidoscope po raz kolejny został wyróżniony w konkursie Biuletynów Firmowych 2019 zorganizowanym przez firmę Agape. To nas tylko mobilizuje do jeszcze większych starań, aby być dla Państwa idealnym towarzyszem podróży.

ENG

We have reasons to celebrate. First of all, on behalf of the entire Kaleidoscope team, I would like to congratulate Olga Tokarczuk on winning the Nobel Prize in Literature. It was a great day for Polish literature and a cause for joy and pride. Let me take this opportunity to quote the writer, who once said: “I believe in literature that brings people together and shows how similar we are, that makes us realise that we are all bound by invisible threads. Literature that tells us about the world as if it were a living unity evolving before our eyes and of which we are a small but powerful component.”

Is there anything that binds us more closely than travel? This is why we are very pleased to announce yet another Asian destination – the beautiful tropical island of Sri Lanka. If you haven’t yet decided where to go to escape the approaching winter, you might want to give Poland some serious consideration. We are also coming to the end of the centenary year of Polish independence, and Independence Day on 11 November is one of our most important public holidays.

Finally, I would like to share a recent success story with you. Kaleidoscope was honoured in the Company Magazines 2019 competition organised by Agape. This motivates us to work even harder to become your perfect travel companion.

redaktor naczelna | editor in chief Agnieszka Franus

6

ANDY & MAG

SA LO N O P T YCZN Y

exclusively at Andy&Mag

Plac Dąbrowskiego 2/4, Warszawa, tel. (22) 423 01 86 C.H. Atrium Promenada, ul. Ostrobramska 75c lok. 0.54, Warszawa, tel. 690 088 200 ul. Mokotowska 51/53 (róg ul. Pięknej), Warszawa, tel. (22) 622 15 41 salon@andyandmag.pl | www.andyandmag.pl

ANDY & MAG

SA LO N O P T YCZN Y

OCTOBER

Content

WHATS'ON 10 Kultura Culture 16 Wydarzenia Events 20 Ekologia Ecology TRAVEL 24 Inspiracje Inspirations 30 Why? Stambuł Istanbul 34 Podróż życia: Warszawa

Journey of a lifetime: Warsaw 46 Why? Pekin Beijing 50 My Poland: Podkarpacie Subcarpathia GOOD LIFE

30 80 24 50

58 Coaching LIFESTYLE 64 Interview: Daniel Craig BUSINESS 74 Market, Economy 80 Polish hits: Olga Tokarczuk 88 Art: tatuaż Tattoos 96 Architecture: najpiękniejsze biblioteki świata The most beautiful libraries LIFE STORY 104 Polska muzyka Polish music 114 Bł. ks. Jerzy Popiełuszko UP IN THE AIR 120 Technologie. Technology 128 Back in time: 90. urodziny LOT-u LOT's 90th anniversary 134 Back in time: urodziny Aeroklubu Polskiego Aeoroclub's anniversary TRENDS

140 88

tel. 22 360 38 00, e-mail: kaleidoscope@burdamedia.pl redaktor naczelna: Agnieszka Franus redaktor prowadząca: Agnieszka Michalak korekta: Tomasz Cholaś Produkcja: Stanisław Siemiński Tłumaczenia: Agnieszka Chrościcka, Magdalena Szwedowska red. wersji angielskiej: Stephen Canty Dział graficzny: projekt, dyrektor artystyczna: Monika Karvázy fotoedycja: Magdalena Rudzka DTP: Krzysztof Stypułkowski Koordynator LOT: Jakub Piotr Panek

8

Wydawnictwo: Burda Publishing Polska sp. z o.o. ul. Marynarska 15, 02-674 Warszawa, tel. 22 360 38 00 www.burdamedia.pl ZARZĄD Chief Executive Officer Alexander Sorg General Director Poland Justyna Namięta Chief Financial Officer Dobrosława Snarska-Pełka

140 Good food: Kuchnia polska

Polish cuisine 146 Beauty: Nowości New products 150 Must have: Dodatki Accessories 154 Good job 160 Good address: Strefa prestiżu Prestige zone

New business & Corporate Media Director Małgorzata Nocuń-Zygmuntowicz 692 440 088 Project Manager Monika Siwiec-Chojnacka 22 360 36 23 Dyrektor Dystrybucji i Obsługi Klienta / Director of Distribution and Subscriptions Tomasz Kałuża International Ad Sales Representatives Italy: Mariolina Siclari, International Advertising Sales Director T. +39 02. 91 32 34 66, mariolina.siclari@burda.com burda community network Germany: Vanessa Noetzel T. +49 (89) 9250 3532, vanessa.noetzel@burda.com Michael Neuwirth T. +49 89 9250 3629, michael.neuwirth@burda.com Austria & Switzerland: Goran Vukota T. +41 44 81 02 146, goran.vukota@burda.com

France & Luxembourg: Marion Badolle-Feick T. +33 1 72 71 25 24, marion.badolle-feick@burda.com UK & Ireland: Jeannine Soeldner T. +44 20 3440 5832, jeannine.soeldner@burda.com USA, Canada & Mexico: Salvatore Zammuto T. +1 212 884 48 24, salvatore.zammuto@burda.com REKLAMA: Burda Publishing Polska sp. z o.o.

Sekretariat Biura Reklamy / Advertising Secretariat Tel. 022 360 36 03, fax. 22 360 39 80, e-mail: reklama@burdamedia.pl Dyrektor Biura Reklamy Corporate Media / Head of Advertising Team of Corporate Media: Jolanta Kurek advertising department: Anna Dembska, Edyta Słowińska Sales coordinator: Katarzyna Osiak-Łazur

© Ł U K A S Z G I Z A , M I C H A Ł B O S E K / U M W P, S H U T T E R S T O C K ( 4 )

PEOPLE & THE WORLD

Culture

KONCERT

Concert

©CREDITS

W H AT ' S O N

WIELKI POWRÓT THE GREAT COME-BACK

Tej pani nikomu nie trzeba przedstawiać (chociaż na chwilę zniknęła ze sceny). Ale uspokajamy fanów – Céline Dion wraca i od razu wyrusza w światową trasę Courage World Tour.

Artystka wystąpi w Ameryce Północnej i Południowej oraz w Europie. Na koncertach będzie promowała swój najnowszy album Céline COURAGE, który jest pierwszym od 6 lat anglojęzycznym krążkiem gwiazdy. Do sprzedaży trafi 15 listopada. W Polsce Céline Dion zobaczymy w 2020 r.: 23 maja w Atlas Arenie w Łodzi oraz 25 maja w TAURON Arenie Kraków.

This diva needs no introduction despite having taken a break from show business. But Céline Dion is back and is going on the Courage World Tour in North and South Americas and in Europe. She will be promoting her latest English-language album Céline COURAGE to be released on 15 November. The singer will perform live in Poland on 23 May at the Atlas Arena in Łódź and on 25 May at the TAURON Arena in Kraków.

Bilety | Tickets at: bilety.imprezyprestige.com

10

MUSIC

Muzyka DOLNA PÓŁKA, A WYSOKA Low but high end

FILM

Film

Magiczny głos Natalii Grosiak, poetyckie teksty i nietuzinkowe okoliczności nagrania: to nowa płyta zespołu Mikromusic, która idealnie koi serca w jesienną pluchę. Wydawnictwu towarzyszy trasa koncertowa – w listopadzie Mikromusic odwiedzi Kraków, Łódź, Poznań czy Katowice.

MAGICZNE ŹRÓDŁO The magic spring Kultowa bajka dla widzów 4+ wraca. Anna, Elsa, Kristoff, a także Olaf i Sven wyruszają do tajemniczej krainy, aby odkryć, skąd właściwie Elsa „ma tę moc”. Idzie nie tylko o ciekawość, ale i przyszłość królestwa.

The iconic movie for anyone over 4 is back. Anna, Elsa, Kristoff, Olaf and Sven travel to a mysterious land to discover where the source of Elsa’s power.

They are driven by curiosity and concern for the future of the kingdom.

There is Natalia Grosiak’s mesmerising voice, the poetic lyrics, and finally, the unusual circumstances of the recording. The latest offering from Mikromusic is sure to lift your spirits in this foul autumn weather.

The band has gone on the road to promote the album and are performing in Kraków, Łódź, Poznań and Katowice this month.

Mikromusic, Z dolnej półki

Kraina lodu | Frozen 2, dir. Jennifer Lee, Chris Buck, from 22.11

NIE MA KOŃCA MIŁOŚCI Endless love

BRUCE WSZECHMOGĄCY Bruce Almighty Komediodramat z dużą ilością muzyki. Połowa lat 80., robotnicze miasteczko Luton. Nastoletniego Javeda, syna emigrantów z Pakistanu, wyśmiewają koledzy, rodzice oczekują, że będzie wierny tradycji.

Chłopakowi życiowy rytm nadają piosenki Bruce’a Springsteena i literacki talent.

POLSKA DROGA A Polish road Jeden z najciekawszych filmów tegorocznego festiwalu w Gdyni. Na małej drodze dochodzi do wypadku – sprawcą jest polityk, a ofiarami miejscowa rodzina. Atmosfera gęstnieje jak mgła o poranku, a z dramatu robi się thriller. Warto!

A comedy drama packed with music. Mid-1980s, the working class town of Luton. Teenage Javeda, the son of Pakistani immigrants, is bullied by his peers, while his parents expect him to follow Pakistani tradition. The rhythm of the boy’s life is set by Bruce Springsteen songs and his writing talent.

One of the most intriguing movies screened at this year’s film festival in Gdynia. A small road becomes the scene of an accident caused by a politician.

Victims include a local family. The atmosphere becomes as dense as the morning fog and the drama evolves into a thriller. Not to be missed.

Siła muzyki | Blinded by the Light. dir. Gurinder Chadha, from 8.11

Supernova, reż. Bartosz Kruhlik, from 22.11

Cudowne to czasy, gdy fachowcy lub rodzina znajdują nowe materiały nieżyjących artystów. Na tej płycie jest materiał, nad którym Leonard Cohen pracował tuż przed śmiercią – skończony przez jego syna Adama oraz grono współpracowników, w tym Damiena Rice’a czy Beck.

It’s wonderful when unreleased recordings of late artists are uncovered by experts or family members. This album presents songs recorded by Leonard Cohen shortly before his death. They were later arranged by his son, Adam, and several of his collaborators, including Damien Rice and Beck.

Leonard Cohen, Thanks for the Dance

11

Culture

BOOKS

Książki

W H AT ' S O N

CZAS NA ZMIANY Time for change

WYSTAWA

Exhibition

Jak tworzą się nawyki? Jak nimi sterować? Wreszcie jak osiągnąć stałe rezultaty i stosować świadome strategie, które pomogą nam się stać tymi, kim chcemy się stać. Odpowiedzi szukajcie w tym fenomenalnym podręczniku.

How to form a habit? How to controll them? And how to achieve permanent results and apply conscious strategies to become the people we want to be. To find answers to these and other questions, read this fascinating book.

James Clear, Atomowe nawyki | Atomic Habits, Wyd. Galaktyka

MYŚL ZASTYGŁA

The frozen thought

Rzeźba nie jest tylko skostniałą formą uwieczniania piękna. Technika daje pole do popisu awangardowym wizjonerom, takim jak Katarzyna Kobro, która rzeźbiąc, zastanawiała się, co łączy materię, przestrzeń, ruch i ciało. Na wystawie także prace Jean Arp, Julio Gonzáleza i Naum Gabo.

Sculpture is more than the frozen embodiment of beauty. This art form offers many possibilities to avant-garde visionaries, such as Katarzyna Kobro, whose works offer an insight into what connects matter, space, motion and the body. The exhibition also presents works by Jean Arp, Julio Gonzáles and Naum Gabo.

TEATR

Theatre

Komponowanie przestrzeni. Rzeźby awangardy | Composing the Space. Sculptures in the Avant-garde, Muzeum Sztuki, Łódź, until 2.02.2020

OPĘTANI The possessed

Była proza Iwaszkiewicza, był genialny film Jerzego Kawalerowicza. A teraz jest spektakl Jana Klaty, który ani myśli kopiować tamtych mistrzów – tworzy przeszywającą, współczesną opowieść o nawiedzeniach i polskich demonach.

Grają: Małgorzata Gorol, Jacek Poniedziałek, Bartosz Bielenia.

Kawalerowicz adapted Iwaszkiewicz’s novella into a brilliant movie about 60 years ago. In this production, Jan Klata eschews imitating either of the two masters. He reinvents the text to present a poignant, contemporary story about obsession and Polish demons. The cast is led by Małgorzata Gorol, Jacek Poniedziałek, and Bartosz Bielenia.

Matka Joanna od Aniołów, dir. Jan Klata, Nowy Teatr, Warsaw, premieres on 28.11

12

KILKA SŁÓW O PRZEMIJANIU A few words on passing Trochę wydarzeń z życia autora, ale przede wszystkim bardzo dużo kreacji – czyli to, co kochamy w prozie Jerzego Pilcha najbardziej. Motywem przewodnim jest przemijanie i bolesna jego świadomość. Ale czy oczekiwaliśmy od pisarza, że nas pokrzepi?

A handful of events from the life of the author along with generous helpings of fiction – that’s what we love most about his writing. The leitmotif is the passage of time and the painful awareness of it. But have we ever expected anything uplifting from this writer?

Jerzy Pilch, Żółte światło, Wyd. Wielka Litera

FALL IN LOVE FA L L W I N T E R 1 9

K A Z AR .COM

C A M PA I G N

Culture

BALET

Ballet

W H AT ' S O N

TRZY W JEDNYM Three in one

An awesome evening celebrating old rituals and gore. Igor Stravinsky’s Les Noces, is combined with Dylan Thomas’ Do not go gentle into that good night, and choreographed by Krzysztof Pastor. Next comes Infra, which echoes to the gloomy strains of Max Richter and showcases Wayne McGregor’s choreographic concepts.

WYSTAWA

Exhibition

Zagubione dusze I Lost souls, Teatr Wielki Opera Narodowa, Warsaw, premieres on 16.11

W SKRÓCIE In brief W latach 60. nie było modniejszego miejsca niż Londyn. To miasto nadawało ton w muzyce, kulturze, ale i ubiorze. Słynna spódniczka mini oraz szorty wylansowały właśnie piękne mieszkanki Londynu. A wymyśliła je dla nich Mary Quant. Więcej na wystawie.

Swinging London set new trends in music, culture and fashion in the 1960s. Mary Quant’s famous mini skirt and hot pants were first worn – and first turned heads – in London. You can learn more about Quant at this exhibition.

Mary Quant, V&A Museum, London, until 16.02 2020

O wiele historii za dużo, by zmieścić w tak małym pudełku | Far Too Many Stories to Fit in such Small a Box, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Warsaw, until 3.05.2020

14

FESTIWAL

Whispered stories are always the most interesting. Facts intertwine with gossip and memories with the imagination. This autumn the Dutch duo Bik can der Pol will tell us a whispered history of the Ujazdowski Castle housing the Centre for Contemporary Art.

Blisko 640 artystów z 20 krajów, 15 koncertów, 8 orkiestr, 3 prapremiery, 7 polskich premier, a to wszystko w zaledwie 9 dni. W Warszawie startuje druga edycja festiwalu Eufonie, który koncentruje się na muzyce Europy Środkowo-Wschodniej z różnych epok.

Festival

WIELOGŁOS Many voices Najciekawsze są opowieści szeptane. Fakty przeplatają się w nich z plotkami, a wspomnienia z wyobrażeniami. Jesienią holenderski duet Bik van der Pol opowie szeptaną historię Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski. Opowie tamże.

MUZYCZNA PODRÓŻ A musical journey

Nearly 640 artists from 20 countries. 15 concerts, 8 orchestras, 3 world premieres, 7 Polish premieres in just 9 days is what the audience of the Eufonie festival celebrating music from the CEE region from different eras and styles can expect this year.

II Międzynarodowy Festiwal Muzyki Europy Środkowo-Wschodniej Eufonie | 2nd Eufonie International CEE Music Festival, Warsaw, 15–23.11

© G E T T Y I M A G E S ( 2 ) , A G E N C J A G A Z E T A , M . P.

Niesamowity wieczór przywołujący dawne rytuały i grozę. Ma trzy części: mało znane Wesele Igora Strawińskiego, Do not go gentle mieszającą muzykę Rosjanina i teksty Dylana Thomasa (choreografia Krzysztof Pastor!), trzecia to Infra – tutaj słychać ponure brzmienia Maxa Richtera, a widać pomysły choreografa Wayne’a McGregora.

W H AT ' S O N

Events

UNTIL 16.02

01/10 11

MORDOR CZEKA Mordor awaits

Miłośnicy Władcy Pierścieni i Hobbita mogą zacierać ręce i czym prędzej bukować bilety na paryską wystawę poświęconą ich ulubionemu autorowi. Znaleźć na niej będzie można rękopisy Tolkiena, a także rysunki. Wystawa zajmie powierzchnię tysiąca metrów kwadratowych. W sam raz, by zanurzyć się w klimacie dzieł pisarza.

If you’re a fan of The Lord of the Rings and The Hobbit, you might want to book a ticket to Paris.

This exhibition, which spans 1,000 sq. m, presents Tolkien’s manuscripts and drawings. You can immerse yourself in the ambience of your favourite author’s writing.

Tolkien, journey to middle-earth, BnF, Paris

NIE TYLKO PLAŻE

More than just the beaches

Ponad tysiąc jeżdżących maszyn z ponad 40 fabryk z całego świata będzie można oglądać, a przy odrobinie szczęścia nawet wypróbować. Aby odwiedzić jedną z największych wystaw samochodowych w Ameryce, należy polecieć do Miami i zarezerwować bilet wstępu. Dorośli płacą 15 dol.

You can check out over a thousand cars from more than 40 factories from around the world, and with any luck, you might even get to drive a couple. To see one of the largest auto shows in the US, you need to get yourself to Miami and book an admission ticket. Adult tickets cost USD 15.

Miami International Auto Show, Miami

UNTIL 31.12

ŚWIAT Z KLOCKÓW

A world built from blocks

Ta wystawa dla małych i dużych pokaże czeskie zabytki i atrakcje w miniaturze. Wyjątkowe jest to, że wszystkie eksponaty zostały wykonane tylko z klocków (trzy tony), bez użycia kleju. Atrakcją będzie wesołe miasteczko z rollercoasterem – jak żywe!

This exhibition presents miniature Czech monuments and attractions, and is sure to appeal to children of all ages. What makes it special is that all the exhibits are made from building blocks (three tonnes of them), with no glue. The main highlight is a funfair with a rollercoaster that looks just like the real thing.

Czech Republic – LEGO Exhibition, Prague

16

15/17 11

BEZ KABLI?

Going wireless?

Największa konferencja dotycząca technologii bezprzewodowej i mobilnej oraz multimediów odbędzie się w stolicy Chin po raz ósmy. Organizatorzy zapowiadają konferencje i wystawy związane z najnowocześniejszymi rozwiązaniami dla biura i domu.

The world’s largest wireless, mobile technology and multimedia conference is being held for the eighth time in Beijing. The organisers are promising conferences as well as exhibitions showcasing the most advanced office and home solutions.

International Conference on Wireless, Mobile & Multimedia Networks, Beijing

Siedziba Solar

FROM 15.11

W H AT ' S O N

Events

30 11

PYSZNE ROZGRZANIE A delicious warm up

Japońskie danie na bazie rosołu i makaronu, do którego dodaje się mięso oraz egzotyczne dodatki, królować będzie na specjalnych targach poświęconych tej potrawie. Nawet najbardziej wymagający smakosze znajdą coś dla siebie. Targi odbywać się będą w urokliwym parku Bampakukinenkoen.

Ramen, a traditional Japanese dish based on broth and noodles plus meat and exotic extras, will be taking centre stage during this special expo. Even the most discerning of gourmets are bound to find something to satisfy their palate. The expo will be held in the charming Bampakukinenkoen park.

Ramen Expo, Osaka

Idą święta, a wraz z nimi teatry przypominają spektakle poświęcone Bożemu Narodzeniu.

Na londyńskim West Endzie warto się wybrać na musical Irvinga Berlina White Christmas.

Klasyczne dzieło w nowej odsłonie zadowoli całą rodzinę.

This Christmas season is approaching and theatres are already getting into the spirit.

You won’t want to miss Irving Berlin’s White Christmas, which is opening in London’s West End. This fresh take on the classic play is great entertainment for the whole family.

White Christmas, London

15/24 11

JESIENNA MELANCHOLIA Autumn melancholy

Wszelkich odmian jazzu i muzyki improwizowanej posłuchamy na 16. edycji tego wrocławskiego festiwalu.

Wśród wykonawców m.in.: Charles Lloyd, Makaya McCraven, Anouar Brahem, Nicole Mitchell. Jeden dzień imprezy poświęcony będzie jazzowi austriackiemu.

21/24 11

TU URZĄDZISZ Decorate your world

8.11/ 01.01

PREZENTY POD CHOINKĘ Christmas presents

Wystawcy z 26 krajów przywiozą do Stuttgartu wszystko, co kojarzy się z wygodą, odpoczynkiem, zdrowiem, a także modą. Urządzacie mieszkanie? Potrzebujecie modnych dodatków?

To miejsce na wymarzone zakupy.

Plac Vörösmarty tér już w listopadzie zachwyca świąteczną atmosferą. Na Budapeszteńskim Świątecznym Bazarze kupicie m.in. ozdoby na choinkę, prezenty dla całej rodziny oraz wino i jadło na wigilijny stół.

Exhibitors from 26 countries are coming to Stuttgart and bringing everything imaginable associated with comfort, leisure, health, and fashion with them. Are you decorating your apartment? Are you in need of fashionable accessories? This is a shoppers’ paradise.

Vörösmarty tér Square begins enchanting locals and visitors with its unique Christmas atmosphere already in November. At the Budapest Christmas Market you can buy, among others, Christmas tree decorations, gifts for the whole family, as well as wine and food for the Christmas table.​

Familie & Heim-The Shopping and Experience Exhibition, Stuttgart

18

Budapest Christmas Market

The 16th edition of the JAZZtopad festival in Wrocław celebrates all varieties of jazz and improvised music. The lineup features such performers as Charles Lloyd, Makaya McCraven, Anouar Brahem, and Nicole Mitchell. One day of the festival will be dedicated to Austrian jazz.

JAZZtopad, Wrocław

© S H U T T E R S T O C K , A D O B E S T O C K , I S T O C K , M . P.

CZYSTA MAGIA Sheer magic

W H AT ' S O N

Ecology

styl życia lifestyle

EKOAPEL eco-appeal „Niebezpieczne zmiany klimatyczne są bezpośrednim wynikiem naszych działań, naszego przemysłu, nadprodukcji. To ostatni moment, żeby jakoś to spowolnić i być może jeszcze zatrzymać” – powiedział polski piosenkarz Dawid Podsiadło podczas wrześniowego koncertu na Stadionie Narodowym. Brawo za tak ważny apel!

TECHNOLOGIA

Technology

GRZECZNIE SIADAJ Sit nicely „Dziś projektanci coraz częściej myślą o końcu »życia« przedmiotu” – powiedział japoński dizajner Oki Sato z firmy Nendo.

I na słowach się nie skończyło. Wspólnie z Duńczykiem Fritzem Hansenem wymyślił krzesło NO2 Recycle powstałe z polipropylenu, czyli materiału, na który natykamy się wszędzie – od opakowań płynów do prania, przez paczki cukierków, po naczynia.

TANIA ENERGIA Cheap energy

Lit – z czym to słowo się Państwu kojarzy?

Z piosenką Nirvany? Też. Z bateriami jonowo-litowymi (w skrócie: akumulatory do aut hybrydowych, laptopów czy telefonów komórkowych). Sęk w tym, że ich tworzenie jest kosztowne, przede wszystkim dla środowiska. Firma EnergyX opatentowała sposób pozyskiwania litu (LiTAS), który praktycznie nie wymaga wody, zostawia znikomy ślad węglowy i nie pozostawia po sobie mnóstwa szkodliwych chemikaliów. Co więcej, efekt końcowy, czyli bateria, dużo dłużej i efektywniej przechowuje energię. Cud? Lit!

20

What springs to mind when you hear the word “lithium”? The Nirvana song? That’s certainly one association. How about lithium-ion batteries?

These power hybrid vehicles, laptop computers, and mobile phones. The downside is that they are expensive to make and take a huge toll on the environment. EnergyX has just patented a lithium extraction technology (LiTAS) that requires almost no water, leaves a minor carbon footprint, and does not produce copious amounts of noxious chemicals. Moreover, the final product (the battery) can store energy for much longer and is more efficient. A miracle? No, just lithium.

“Designers used to be focused on the beginning of the creative process. Today, they’re more inclined to think about the end of the product’s lifecycle, i.e. what’s going to happen to it when it’s discarded”, said Japanese designer Oki Sato from Nendo studio. And he walked his talk.

Together with Fritz Hansen from Denmark, he invented the NO2 Recycle chair made from polypropylene, a ubiquitous compound found in washing liquid, sweets packaging, and tableware.

© A D O B E S T O C K , A G E N C J A G A Z E T A , M . P.

“Dangerous climate changes are a direct result of our activities, our industry, and our overproduction. This is our last chance to slow the process down and possibly even stop it”, said Polish singer, Dawid Podsiadło during his September concert at the National Stadium.

This major appeal was highly commendable.

WARSZAWA Mokotów | Apartamenty ul. Podchorążych 83

WARSZAWA Saska Kępa | Apartamenty ul. Berezyńska 46

NAJLEPSZE ADRESY PREMIUM POD JEDNĄ MARKĄ Biuro sprzedaży i wynajmu

+48 535 10 10 10

hlsm.pl

sales@hlsm.pl

W H AT ' S O N

Ecology

styl życia lifestyle

LEKCJI CIĄG DALSZY

WALKA O PLANETĘ

The fight for the planet

Another lesson learned

Young people – individuals and groups – are telling us what to do to protect the world. Eight tiger dancers from Bangladesh are touring the country to highlight the disastrous practices of the older generation.

They are campaigning to protect the endangered Bengal tiger.

BOHATERKA JUTRA THE ROLE MODEL OF THE FUTURE Ma cięty język, silną wolę, ale przede wszystkim: ma rację!

She has a sharp tongue, a strong will, and most importantly, she’s right.

16-letnia Szwedka Greta Thunberg zasłynęła, gdy w 2018 r. zorganizowała protest na rzecz ochrony klimatu przed szwedzkim parlamentem. Ponad rok później na całym świecie odbyło się mnóstwo klimatycznych strajków organizowanych przez nastolatki (np. Fridays for Future). Dziewczyna nie walczy tylko na ulicy – do ekologicznych zmian przekonała także swoich rodziców, którzy zrezygnowali między innymi z jedzenia mięsa. Greta jest regularnie umieszczana na liście najbardziej wpływowych nastolatków (dotąd okupywały je wyłącznie gwiazdy filmu czy muzyki), powstał o niej film dokumentalny, dziesiątki memów, jest zgłoszona do Pokojowej Nagrody Nobla.

Matka Ziemia jest dumna z takiego dziecka.

22

Sixteen-year-old Swedish activist Greta Thunberg was catapulted to fame when she organised the climate protection protest outside the Swedish parliament in 2018. More than a year later, teenagers were holding climate protests (e.g. “Fridays for Future”) all over the world. Greta is not only fighting in the streets – she has convinced her parents to become more environmentally conscious and give up meat.

Greta is regularly listed as one of the world’s most influential teenagers (league tables used to be dominated exclusively by film or music stars).

She has had a biographic documentary made about her, inspired tens of memes, and been nominated for the Nobel Peace Prize. Such a child is bound to make Mother Earth proud.

JEST ROZWIĄZANIE! There is a solution Jak pośrednicy i sprzedawcy mogą zmniejszyć te mdlące ilości marnowanego, gnijącego na wysypiskach jedzenia? A choćby tak jak finlandzka sieć sklepów S-market, która wprowadziła apetyczny pomysł: daje sowite zniżki na towary o kończącej się dacie przydatności do spożycia. Rabat zaczyna się od 30 proc., a kończy nawet na 60 proc. na godzinę przed zamknięciem. Czyli może być i dobrze, i tanio.

How can intermediaries and vendors reduce those nauseating volumes of wasted food rotting in landfills? They could take their cue from Finland’s S-market chain which introduced the idea of offering discounts on products whose expiry dates are approaching.

Discounts start at 30 per cent, but can go as high as 60 per cent an hour before the store closes which equals good and cheap food.

© A D O B E S TO C K ( 2 ) , S H U T T E R S TO C K

Młodzież nie tylko w pojedynkę, ale i grupowo mówi nam, jak chronić świat. Ośmioro tzw. tygrysich harcerzy z Bangladeszu jeździ po kraju i przekazuje, jak fatalne w skutkach są niektóre praktyki starszego pokolenia: walczy m.in. o przetrwanie zagrożonej wyginięciem populacji tygrysów bengalskich.

T R AV E L

Inspiration

Wisteria rośnie w mokrych lasach i na bagiennych brzegach, nie tylko w Japonii, ale też w Chinach czy Korei, a także w USA.

©CREDITS

Wisteria grows in humid forests and boggy banks not only in Japan, but also in China, Korea and the USA.

24

T R AV E L

Inspiration

JAPONIA JAPAN

Przepiękne i bujnie porośnięte ogrody, parki, skwery, lasy – Kraj Wschodzącego Słońca zachwyca cały rok. Nie wierzycie?

Zobaczcie na zdjęciach lub po prostu lećcie tam.

Beautiful and lush gardens, parks, squares, forests The Land of the Rising Sun impresses all year round.

Hard to believe? Just have a look at these photographs of Japan or simply fly there.

25

Inspiration Inspiration

©CREDITS

TTRRA AV VEELL

26

Ogród świątyni Eikando Zenrin Ji Temple Garden w Kioto.

The garden around the Eikando Zenrin Ji Temple in Kyoto.

Bambusowy las w Arashiyama to miejsce, w którym poczuć się można jak w innym świecie.

To obowiązkowy punkt podczas wycieczki do Kioto.

The bamboo forest in Arashiyama is a place where you can feel like you are in another world. This is a must-see when traveling to Kyoto.

27

T R AV E L

Jesień w Kioto.

Autumn in Kyoto.

Ogród przylegający do Nanzen-ji, klasztoru szkoły zen rinzai w Kioto.

The garden around the Nanzen-ji, the monastery of the zen rinzai school in Kyoto.

28

Inspiration

Arashiyama to idealne miejsce na ucieczkę od zgiełku Kioto.

Piękna rzeka, małpy i bambusowy gaj.

Arashiyama is the perfect place for a getaway from the busy Kyoto.

A beautiful river, monkeys and a bamboo forest.

29

Why?

©CREDITS

T R AV E L

TURKISH DELIGHT tekst | by MAGDALENA RUDZKA

Bizancjum, Nowy Rzym, Konstantynopol – Stambuł przez kilka tysięcy lat swojej historii był świadkiem i ośrodkiem najważniejszych wydarzeń w dziejach Europy i świata. Dziś jest najbardziej postępowym miastem Turcji, ale historię czuć tu na każdym kroku.

Byzantium, New Rome, Constantinople – Istanbul has witnessed (and been the centre of) many of the most significant events that have shaped the history of Europe and the world over the centuries. It might be the most modern city in Turkey, but its rich past is palpable everywhere you go.

30

Obrzęd transowego tańca derwiszy można obejrzeć również w wielu miejscach w Stambule.

Obfitość towarów na Wielkim Bazarze.

The abundance of commodities on Grand Bazaar.

The The transe-like dervish dance can be seen in different places across Istanbul.

Wizyta w tradycyjnej tureckiej łaźni to nie tylko kąpiel – to masaż, peeling i mokra sauna w jednym, zakończone mocną herbatą.

PL

The visit to the traditional Turkish baths is much more than just a clean-up and the service is a massage and sauna in one with a cup of strong tea served at the end.

Z ponad 15 milionami mieszkańców Stambuł jest nie tylko najludniejszym miastem Turcji, ale i całej Europy. Łącząca morza Marmara i Czarne cieśnina Bosfor jest równocześnie granicą między Europą a Azją. I Stambuł rzeczywiście stoi jakby w rozkroku między dwoma kontynentami i dwiema wielkimi kulturami. Dziś odwiedzamy to miasto właśnie, by poczuć jego kosmopolityczny klimat, zagubić się w jego ogromie i różnorodności.

Rdzeniem miasta i jego najstarszą częścią jest półwysep z dzielnicami Cagaloglu, Hocapasa i Eminonu. To tu znajdziemy najsłynniejsze zabytki: kościół (obecnie meczet i muzeum) Mądrości Bożej, jedną z największych sakralnych budowli na świecie; Błękitny Meczet czy pałac Topkapi.

Mimo iż Stambuł już od ponad 500 lat należy do Turków, daleko mu do religijnej heterogeniczności – obok muzułmanów żyją tu katolicy, prawosławni, Ormianie i Żydzi. Jednym z najciekawszych obiektów, przypominających o historii sięgającej starożytności, jest Cysterna Bazyliki, ogromny podziemny zbiornik na wodę, za czasów Bizancjum zaopatrujący pałac cesarza. Cysterna ma ok. 1,4 tys. lat i jest jedną z kilkuset podobnych w granicach miasta. Na Wielkim Bazarze, zajmującym powierzchnię 30 ha, znajdziemy ponad 3,5 tys. sklepów. To jeden z największych krytych bazarów świata, skarbiec dla każdego, kto lubi zakupy. Po jego dachu ścigał się na motocyklu James Bond w filmie Skyfall. Stambuł był zresztą ulubionym miastem Iana Fleminga, o czym fani Bonda dobrze wiedzą.

Osmańska forteca Rumeli stoi po europejskiej stronie Bosforu.

The Ottoman Rumeli fortress is situated on the European bank of the Bosphorus.

Okolice XIII-wiecznej wieży Galata, zbudowanej przez genueńczyków, tętnią życiem. W samej wieży są klub i restauracja.

The vicinites of the 13th-century Galata tower erected by the Genoese are always busy.

The tower houses a club and restaurant.

31

T R AV E L

Why? Hagia Sophia, czyli dawny kościół Mądrości Bożej, potem meczet, dziś muzeum.

The Hagia Sofia, the former church of the Divine Wisdom andlater a mosque is now a museum.

Powyżej: latarnia morska na Bosforze, zwana Wieżą Panny.

Above: Lighthouse on the Bosphorus called the Maiden's Tower.

Bizantyjska mozaika w Bazylice Konstantyna.

Below: Byzantine mosaic in the Constantin's Church.

Old trams still run in the European part of the town, along the Istiklal Caddesi street.

Dwie podstawy kolumn w Cysternie Bazyliki ozdobione są rzeźbami przedstawiającymi głowy Meduzy.

Two column bases in the Basilica Cistern are shaped as Medusa's heads.

32

ENG

With a population of over 15 million people, Istanbul is not only the most populous city in Turkey, but also in Europe. The Bosphorus, the strait that connects the Sea of Marmara and the Black Sea, is at the same time a frontier between Europe and Asia. Istanbul straddles the two continents and their powerful cultures. People now visit the city to experience its cosmopolitan character. The core of the city, and its oldest part, is the peninsula with the Cağaloğlu, Hocapaşa and Eminönü districts. This is where you can find the city’s most famous monuments and historical sites, namely the Hagia Sofia Church, one of the largest sacred buildings in the world, the Blue Mosque, and the Topkapı Palace. Although Instanbul has been in Turkish hands for over 500 years, it is anything but religiously homogeneous – the city is inhabited by Muslims, Catholics, Orthodox Christians, Armenian Apostolic Christians, and Jews. One site that really transports you back to Antiquity is the "Basilica Cistern, a huge underground water reservoir which supplied the Emperor’s palace with water in Byzantine times. The cistern is approximately 1,400 years old and is one of hundreds of similar facilities within the city limits. The Great Bazaar, which spans 30 ha, houses over 3,500 shops. It is one of the largest covered markets in the world, a veritable treasure trove for shopaholics. James Bond rode a motorbike across the roof in the film Skyfall. Istanbul was actually Ian Fleming’s favourite city – as every James Bond fan knows.

Mieszkańcy kochają miejskie koty, powstał o nich nawet film Kedi – sekretne życie kotów.

The locals love street cats and the film Kedi/Secret Life of Cats was actually made about them.

Połączenia Connections

WAW–IST–WAW 2 razy dzienie 2 times a day

Więcej informacji na More information on lot.com lot.com

© A D O B E S T O C K ( 3 ) , I S T O C K ( 2 ) , S I M E / F R E E , A L A M Y / B E W , S H U T T E R S T O C K ( 4 ) , M . P.

Stare tramwaje kursują jeszcze w europejskiej części miasta, po deptaku Istiklal Caddesi.

Inspiring spaces that support your business strategy

Inspirujące przestrzenie wspierające rozwój biznesu

Design+Build for OFFICE, RETAIL, HOSPITALITY

Design+Build powierzchni BIUROWYCH, HANDLOWYCH i HOTELOWYCH

T R AV E L

Journey of a Lifetime

SPACEREM PO WARSZAWIE WALKING AROUND WARSAW

©CREDITS

tekst | by GRZEGORZ KAPLA

Dlaczego to miasto jest tak różne od innych stolic świata? Bo za swoją tożsamość zapłaciło wysoką cenę.

I jest z tego dumne. Wielokulturowa, różnobarwna, nowoczesna. Warszawa.

What makes this city so different from other world capitals? The fact that it paid a price beyond imagination for its identity. And is proud of that fact. Multicultural, motley and modern. Warsaw.

34

35

T R AV E L

Journey of a Lifetime

ENG

Kiedy współczesny warszawski bard, Muniek Staszczyk, zaśpiewa w radiu Jesienią zawsze zaczyna się szkoła, a w knajpach zaczyna się picie, wiadomo, że nad Wisłą już listopad. Skrzypaczka spod św. Marcina włoży sweter i czapkę, gitarzysta z barbakanu wciągnie rękawiczki bez palców, Indianie spod kolumny Zygmunta naciągną poncza na grzbiety, a reszta muzyków zniknie w piwnicach i klubach.

Warszawa nie startuje w plebiscycie na miasto, o którym powstało najwięcej piosenek. Tutaj każde pokolenie ma swoją. Od przejmującej nostalgii żydowskiej pieśni Warszawo ma po najważniejszy hymn stolicy, pieśń Czesława Niemena: Mam, tak samo jak ty, miasto moje, a w nim: najpiękniejszy mój świat, najpiękniejsze dni. Nie da się tego miasta zrozumieć bez muzyki. Ale Warszawa najbardziej ze wszystkiego kocha życie i stale się zmienia, obok średniowiecznego barbakanu i secesyjnych kamienic stoją tu imponujące drapacze chmur. Kompleks Varso będzie rywalizował o tytuł najwyższego budynku w Unii Europejskiej. Warszawę można poznać na tysiąc sposobów, na dobry początek wybierzcie któryś z naszych ulubionych szlaków.

SZLAK HISTORYCZNY Trasa łącząca Zamek Królewski z rezydencją w Wilanowie to obowiązkowy punkt wizyty w stolicy Polski. Jan III Sobieski, król, który stanął Turcji na drodze do podboju zachodniej Europy, kochał swój wiejski pałac, więc w Wilanowie świętował zwycięstwo, częstując gości miodem, winem i… kawą.

Jej ziarna były wśród wojennych łupów spod Wiednia. Dziś Wilanów jest nowoczesną dzielnicą, pałac króla mieści muzeum, a we wspaniałych ogrodach warto podglądać jesienną przyrodę. Jedziemy stąd autobusem 116 pod park Łazienki Królewskie, czyli ulubione miejsce rodzinnych spacerów i randek. Zrobicie tu wspaniałe selfie z rzeźbami satyrów, pomnikiem Chopina, japońskimi pagodami, łabędziami, wiewiórkami, a może nawet z oswojoną sarenką. Dla tych, co lubią muzea – wspaniała kolekcja klasycystycznej sztuki w pałacu Na Wodzie. Trzy przystanki dalej wysiadamy przy placu Trzech Krzyży. Stoi tu kościół św. Aleksandra i to właśnie tutaj kiedyś zaczynała się War-

36

Zlot food trucków, przy Stadionie Narodowym, 2017 r., i rooftop bar Level 27.

Food Truck Fair at the Warsaw National Stadium in 2017 and Rooftop bar Level 27.

© I S T O C K , S H U T T E R S T O C K , M . P. P O P R Z E D N I E S T R O N Y / P R E V I O U S P A G E S : A D O B E S T O C K

PL

When Muniek Staszczyk, Warsaw’s most celebrated bard, is heard singing “School begins in autumn, and drinking begins in pubs” on the radio, you know that November has come around. The female violinist standing outside St. Martin’s Church will put on her sweater and her hat, the guitar player at the Barbican will put on his fingerless gloves, the Indians standing next to Sigismund Column will be donning ponchos, while the rest of the city’s musicians will disappear into cellars and clubs.

Warsaw is not in the running for the city that has inspired the most songs award, but it is a city where every generation has a song of its own. But Warsaw is also passionate about life and is constantly evolving. This is where the medieval barbican and Art Nouveau houses stand next cheek by jowl with imposing skyscrapers.

Kolumna Zygmunta III to pierwszy świecki polski pomnik, który stoi na placu Zamkowym.

Sigismund's Column was the first secular monument to be erected on Castle Square.

Warszawa najbardziej ze wszystkiego kocha życie i stale się zmienia, obok secesyjnych kamienic stoją tu drapacze chmur.

Warsaw is passionate about life and is constantly evolving.

This is where the medieval barbican and Art Nouveau houses stand next cheek by jowl with imposing skyscrarpers.

The Varso complex will be the tallest building in the European Union when it’s completed next year. There are many ways to explore Warsaw, but a good place to start is on one of our favourite routes.

THE HISTORIC ROUTE The route that connects the Royal Castle with the royal residence in Wilanów is a must on any Warsaw itinerary. King John III Sobieski, who thwarted Turkish plans to conquer Western Europe, loved his rural abode and celebrated his victory in Wilanów by treating his guests to honey, wine and coffee. Today, Wilanów is a modern district of Warsaw. The king’s palace houses a museum and its magnificent gardens make for a perfect natural setting in autumn. This is where we take Bus No. 116 to the Royal Łazienki Park, the city’s most popular walking and dating venue. The park is ideal for taking selfies with sculptures of satyrs, Chopin’s monument, Japanese pagodas, swans, squirrels and possibly a tamed roe deer. And if you like museums, you will find a magnificent collection of Classicist art in the Palace on the Isle. Remember to take a handful of nuts for the squirrels. Three bus stops further on, we get off at Plac Trzech Krzyży [Three CrossREKLAMA

T R AV E L

Barokowy Pałac w Wilanowie został wzniesiony w latach 1681–1696 dla króla Jana III Sobieskiego i Marii Kazimiery.

Journey of a Lifetime

2

The Baroque Palace in Wilandów was erected in the years 1681–1696 for King Jan III Sobieski and Maria Kazimiera.

Far left: Free tables are hard to come by on weekends at the Warszawa Powiśle club.

Left: Seasonal Sezon cafe bar in the Bulwar Flotylli Wiślanej on the river bank.

szawa. Mijamy na placu de Gaulle’a sławną palmę i wkraczamy na Nowy Świat. Ta ulica to przegląd stylów architektonicznych ostatnich trzech stuleci – od klasycyzmu aż do eklektyzmu lat 20. Pod numerem 24, w podwórku – pawilony z tanim piwem i świetnym jedzeniem, pod numerem 66/69, w kamienicy Zamoyskich, mieszkała siostra Chopina.

Zresztą serce autora Etiudy Rewolucyjnej, zamknięte w szklanym słoju, zamurowano w filarze kościoła św. Krzyża, który stoi tuż obok. Idziemy stąd w kierunku hotelu Bristol – warto tu zajrzeć na śniadanie, np. omlet z trzech jaj z pieczarkami. Idąc dalej, po prawej stronie widzimy imponującą fasadę kościoła św. Anny. Wewnątrz mauzoleum warszawskiego cudotwórcy, Ładysława z Gielniowa, i pamiątki po polskich królach. To przed tym kościołem rosyjscy carowie oddali hołd Zygmuntowi III Wazie. Kolumna Zygmunta III, pierwszy świecki polski pomnik, stoi na placu Zamkowym, skąd wchodzimy na dziedziniec Zamku. Warto zajrzeć do środka, do kaplicy z sercem Tadeusza Kościuszki, bohatera walk o wolność Polski i USA, a w zamkowym muzeum zobaczyć obrazy Matejki i Rembrandta. Za bramą rozpościera się Stare Miasto. To serce Warszawy. Wąskie uliczki, zaciszne knajpki, uroczy rynek z pomnikiem Syrenki. To dobre miej-

38

es Square] whose centrepiece is St. Alexander’s Church. This used to be the Warsaw city limit. We walk past de Gaulle Square, with its famous palm tree, and into ul. Nowy Świat [New World St]. This iconic thoroughfare offers an architectural retrospective of the past three centuries – from Classicism to the 1920s eclecticism. Venture into the courtyard at No. 24 and there are pavilions with cheap beer and excellent food. Stop at No. 66/69 to see where Chopin’s sister lived in the Zamoyskis’ house. By the way, the heart of the famous composer is sealed in a glass jar and immured into a pillar in the nearby Holy Cross Church. We keep heading north towards the Bristol Hotel, where you can pop in for breakfast, if you fancy a three egg mushroom omelette. A little further on, you can see the impressive facade of St. Anne’s Church. Outside the church, you can see where the Russian tsars paid homage to King Sigismund III Vasa.

Sigismund's Column, Poland’s first secular monument, stands in Castle Square, which leads to the Castle courtyard. Be sure to enter the chapel housing the heart of Tadeusz Kościuszko. The Old Town begins beyond the castle gate. This is the heart of Warsaw.

Narrow alleyways, cosy eateries, the quaint Market Square with the Mermaid sculpture, and endless prospects for taking photos. Market Square is a great

© E A S T N E W S , A G E N C JA G A Z E TA , S H U T T E R S TO C K

Zwłaszcza w weekendy w klubie Warszawa Powiśle trudno o wolny stolik. Na zdj. obok: Kawiarnia Sezon na Bulwarze Flotylli Wiślanej.

sce, żeby odpocząć przy kawie i dobrym jedzeniu.

U Fukiera można spotkać polską dziennikarkę kulinarną Magdę Gessler, Karmnik wita wierszem: Po co jadać u teściowej, skoro u nas i tak zdrowiej, a w barze mlecznym Barbakan na pierogach spotkacie lokalsów. Wieczorem w barze na Wąskim Dunaju 10 grają karaoke, a jeśli kto woli stukać kuflem o blat – Irish Pub przy Miodowej będzie jak znalazł.

SZLAK KULTURALNY Warszawa, jak na miasto wyrosłe z wielokulturowej tradycji przystało, ma bogatą ofertę dla eksploratorów kultury. Żeby to opanować, zaczynamy tradycyjnie. Najpierw wstąpimy do Muzeum Narodowego, żeby zobaczyć kolekcje polskiego malarstwa, sztuki egipskiej i średniowiecznej. Oprócz wystawy stałej w listopadzie ekspozycja Duch i materia w sztuce Korei oraz retrospektywa Ignacego Łopieńskiego.

40

Journey of a Lifetime

place to relax over a cup of coffee and some of the best food money can buy. If you visit U Fukiera, you can meet Poland’s most celebrated culinary critic, Magda Gessler. At Karmnik, a poet recites welcoming rhymes (e.g. don’t eat at home, if you don’t want to be alone). At Bar Mleczny Barbakan, you can try pierogis and meet genuine locals. Come evening, you can join a karaoke night in a bar in ul. Wąski Dunaj or have a beer at the Irish Pub in ul. Miodowa.

THE GASTRONOMIC ROUTE Being a city with a multicultural heritage, Warsaw has a rich and diversified offering for those keen to explore its culture. Let’s begin in a conventional way. First, we’ll visit the National Museum to see the vast collection of Polish paintings and the collections of Egyptian and medieval art. Alongside the permanent exhibition, the Spirit and Substance in Korean Art exhibition and Ignacy Łopieński retrospective open in November.

From here, it is only a short walk to the Warsaw Philharmonic. After that, we’ll go to the National Theatre and then walk back to the Zachęta National Gallery of Art to see the Käthe Kollwitz exhibition. From here, we head for the river and the Copernicus Science Centre. This is a place where you can really embrace modernity. You might want to bring the children along too and a single visit might not be enough. The European time zone ended at the Vistula in the days of the Russian partition, but today, you can simply cross the river and discover that the Praga district is actually scented with chocolate.

This part of the city has much to discover. For example, the Charm of People’s Poland collection, with its meticulously reconstructed interiors of Communist-era stores and apartments, the Neon Museum, and the Museum of Polish Vodka (strictly for adults).

Some Warsaw museums are definitely sui generis. And there is nothing for it but to visit them if you’re going to understand this city. The Polin Museum charts the thousand-year history of Poland’s Jews. If nothing else,

Na zdj. obok: Początki dzisiejszego pałacu Na Wyspie sięgają końca XVII w.

Znajdziecie go w Łazienkach Królewskich. Zdj. obok: Centrum Nauki Kopernik. Poniżej: Muzeum Historii Żydów Polskich Polin.

Top left: The Palace on the Water in the Royal Łazienki Park dates back to the late 17th century.

Top right: Copernicus Science Centre. Below: Polin. Museum of the Polish Jews.

© S I M E / F R E E , S H U T T E R S TO C K ( 2 )

T R AV E L

PROMOCJA

Luksus, zapierające dech w piersiach widoki i relaks to codzienność mieszkańców ZŁOTEJ 44, apartamentowca zaprojektowanego przez światowej sławy Daniela Libeskinda. ❚ Luxury, breath-taking views and ultimate rest opportunities is the daily bread of the residents of ZŁOTA 44, an residential high-rise building designed by world-class architect Daniel Libeskind.

Budź się i zasypiaj w chmurach

Wake up and fall asleep in the clouds Mieszkańcy ZŁOTEJ 44, najwyższego budynku mieszkalnego w Unii Europejskiej wysoko cenią sobie komfort pracy, często łącząc ją z przyjemnościami. W przestrzeni 8. piętra zaprojektowano strefę sportowo - rekreacyjno-biznesową. Znajdziemy tu do wyłącznego użytku mieszkańców: 2 sale konferencyjne, przestrzeń klubową, salę kinową z symulatorem do gry w golfa, 25-cio metrowy basen, siłownię, spa, 400m taras z całorocznym jaccuzzi oraz klubik dziecięcy.

Na tej ogromnej, mającej ponad 1800 metrów kwadratowych powierzchni każdy znajdzie coś dla siebie, a o spełnienie najbardziej wyszukanych potrzeb mieszkańców zadba concierge.

The residents of ZŁOTA 44, the tallest residential building in the European Union, highly value the comfort of work and often combine it with pleasure. The 8th floor houses a sports, leisure and business zones. It is available exclusively to residents and consists of 2 conference rooms, club area, cinema room with a golf simulator, a 25 metre long swimming pool, gym, spa, a 400 metre terrace with an all-year jacuzzi and a playroom for children. This vast

leisure zone spanning an area of 1,800 sq. m has something in store for everyone. The residents’ most discerning needs will be catered to by a concierge.

Jeżeli są Państwo zainteresowani kupnem jednego z apartamentów w ZŁOTEJ 44, poprosimy o kontakt z działem sprzedaży: info@zlota44.com | +48 22 250 14 44 | zlota44.com ❚ If you are interested in purchasing an apartment at ZŁOTA 44, please contact our sales advisors: info@zlota44.com | +48 22 250 14 44 | zlota44.com

SZLAK SPORTOWY Warszawa lubi być fit, jeździć na rowerach, hulajnogach i rolkach, praktykować jogę i sztuki walki, biegać, pływać, a nawet latać. Ma 535 km ścieżek dla rowerzystów, a dla tych, którzy lubią biegać, ma bezlik różnorodnych tras. Najpiękniejsza jest ta po praskiej stronie Wisły – zaczynamy od mostu Łazienkowskiego i szutrową drogą, z której otwierają się najpiękniejsze panoramy Warszawy, możemy biec do mostu Grota-Roweckiego, albo, jeśli ktoś lubi naprawdę długie dystanse – aż do Jabłonny.

Trzeba jednak mierzyć siły na zamiary, bo jak tu wrócić? Doskonałe krótkie trasy biegowe są w parku Skaryszewskim, lasach Bielańskim i Kabackim, a także na Bulwarach Wiślanych i Kępie Potockiej.

Jeśli lubicie się ścigać, jesienią nie przegapcie Biegu Niepodległości, Biegu Nocy Listopadowej i City Trailu. Na rower warto wybrać się południową trasą do Konstancina i zjeść drugie śniadanie w kultowym rowerowym barze Meta. Jeśli jeszcze wam

42

© I S T O C K , M . P.

Krótki spacer dzieli nas od Filharmonii i Teatru Narodowego (do wyboru tej jesieni Burza Szekspira, Dziady Mickiewicza, Kordian Słowackiego). Żeby zaś zobaczyć wystawę Käthe Kollwitz, wracamy do Narodowej Galerii Sztuki Zachęta. Stąd idziemy w kierunku rzeki, aby odwiedzić (koniecznie z dziećmi, bo dopiero wtedy jest zabawa) Centrum Nauki Kopernik. To wyprawa na długie godziny, ale w zamian poznamy tajemnice fizyki, astronomii i innych nauk. Najpierw wita nas robot, a potem lecimy w kosmos: maszyny piszą wiersze, wahadło Foucaulta pozwala dostrzec ruch naszej planety, generator van der Graafa stawia włosy na głowie.

W czasach rosyjskich na Wiśle przebiegała granica europejskiej strefy czasowej, ale dzisiaj nie trzeba już przestawiać zegarka, żeby pokonać któryś z mostów i przekonać się, że Praga naprawdę pachnie… czekoladą. Można zajrzeć do Teatru SOHO, może są bilety na Dolinę Muminków w listopadzie.

Wschodnia strona miasta ma do odkrycia wiele tajemnic lżejszego kalibru. Na przykład kolekcję polskich reklam świetlnych powstałych po II wojnie światowej w Muzeum Neonów i atrakcję tylko dla dorosłych – Muzeum Polskiej Wódki.

Są w Warszawie takie muzea, które mają swoje odpowiedniki w Delhi, Florencji czy Nowym Jorku.

Ale są i takie, jakich nie może być nigdzie indziej.

Bez nich nie zrozumiecie natury tego miasta. Muzeum Polin opowiada o tysiącletniej historii polskich Żydów, którzy właśnie tu znaleźli dom. Nie możecie też ominąć Muzeum Powstania Warszawskiego. To miejsce, do którego warszawiacy chodzą raz po raz. Nie tylko po to, żeby wciąż przeżywać tę opowieść, ale żeby spotkać świadków historii. Kiedy wyjdziecie z bramy na Przyokopowej, będziecie już trochę stąd. Z Warszawy. you will be able to see why there are so few here now.

You absolutely cannot miss the Warsaw Rising Museum. This is a favourite among Warsaw residents.

THE SPORTS ROUTE Warsaw residents like to be fit and are committed to working out, riding bikes, mopeds and roller blades, practising yoga and martial arts, running, swimming and even flying. The city has 535 km of bicycle routes, while running aficionados have no end of diversified, picturesque routes of varying surfaces and lengths.

The most scenic of these is on the right bank of the Vistula. We begin near Łazienkowski Bridge and continue along a gravel road that offers a sweeping panorama of Warsaw. You can jog to Grota-Roweckiego Bridge or, if you are into long distances, all the way to Jabłonna.

But always give some thought as to how you’re going to get back. Excellent short jogging routes are also available in Skaryszewski Park, Bielański and Kabacki Woods. And if you’re still raring to go after all that, you might want to try flying, e.g. at the Flyspot wind tunnel

Połączenia Connections LOT oferuje bezpośrednie połączenia pomiędzy Warszawą a 93 portami lotniczymi na świecie.

LOT offers direct services between Warsaw and 93 airports worldwide.

Więcej informacji na More information on lot.com lot.com

mało, spróbujcie polatać. Choćby w tunelu aerodynamicznym Flyspot w Morach albo ze spadochronem, w tandemie, korzystając z oferty skydive Warszawskiego Aeroklubu.

SZLAK KLUBOWY

Wisła z lotu ptaka wygląda szczególnie urodziwie.

Na Pradze warto odwiedzić Muzeum Neonów.

A bird's eye view of the Vistula. In the Praga district, visit the Neon Museum.

Nocne życie Warszawy to wbrew pozorom temat poważny i złożony. Początkujący odnajdą się w kosmopolitycznym Kraken Rum Bar, gdzie mieszają się ze sobą opowieści w kilkunastu językach, albo w hipsterskich lokalach na pl. Zbawiciela, gdzie trzeba nie tylko bywać, ale i wyglądać. Drugi etap wtajemniczenia to Bulwary Wiślane. Kiedyś dostępne tylko latem, ale teraz są tu już całoroczne knajpki z widokiem na rzekę. Jeśli macie apetyt na ludową polską kulturę, wpadnijcie do Wesela na Żurawiej, żeby posłuchać polskich hitów pod tatara i śledzika. Aspirujący menedżerowie wolą pojechać szybkobieżną windą na Level 27 w Millennium Plaza albo do The View w Spektrum Tower. Stamtąd najlepiej widać, ile jeszcze jest do zdobycia. Ci, którzy podążają za modą i pragną ogrzać się w blasku fleszy, ścianek i celebrytów, muszą trzymać rękę na pulsie nowości. Obecnie bije on w Koneserze. Można zacząć od klubu Syreni Śpiew. A jeśli chcecie poznać jakieś anioły – no to musi być Niebo przy Nowym Świecie. I tak do samego rana.

in Mory. Alternatively, you can trying parachuting as part of a two-in-one skydive deal at the Warsaw Aero Club.

THE CLUBBING ROUTE Contrary to what it may seem, Warsaw nightlife is a serious and complex topic. Novice revellers can learn the ropes in the cosmopolitan and ever-crowded Kraken Rum Bar, or in some of the hip hangouts in Pl. Zbawiciela, a place to see and be seen. The Vistula Embankments are for more seasoned clubbers. Once open only in the summer, they are now home to watering holes that are open all year round and which look out over the riverfront. When it’s raining, but would like to check out some Polish folk art, go to the Wesele in ul. Żurawia. Here you can listen to Polish hits and tuck into steak tartare and herring. Aspiring managers prefer to take a fast elevator to Level 27 in the Millenium Plaza, or, if they’re aiming even higher, they can go to The View in Spektrum Tower. If you follow the latest trends and like standing in front of step and repeat banners and rubbing shoulders with celebrities, you’ll need to keep an eye on the latest developments on the Warsaw clubbing scene. Its most recent addition is Koneser in Praga Północ. You can begin at the Syreni Śpiew club and if you want to meet an angel, opt for Niebo [Heaven] club in Nowy Świat.

REKLAMA

Odkryj świąteczną Warszawę Discover Warsaw at Christmas time PODZIWIAJ ŚWIĄTECZNE ILUMINACJE Załóż ciepłą kurtkę i rusz na spacer podświetlonym kolorowymi iluminacjami Traktem Królewskim. Przed Zamkiem Królewskim zapozuj do zdjęcia z błyszczącą, gigantyczną choinką, a następnie udaj się do barokowego Pałacu w Wilanowie, gdzie w Królewskim Ogrodzie Światła poczujesz się jak w baśniowej krainie.

ADMIRE GLITTERING ILLUMINATIONS

BOŻE NARODZENIE TO NAJBARDZIEJ RADOSNY I WYCZEKIWANY OKRES W ROKU. W WARSZAWIE PRZYGOTOWANIA DO ŚWIĄT RUSZAJĄ JUŻ NA POCZĄTKU GRUDNIA, KIEDY ULICE I PARKI ROZBŁYSKUJĄ KOLOROWYMI ILUMINACJAMI, SKWERY ZDOBIĄ PIĘKNE CHOINKI, A WYSTAWY SKLEPOWE MIENIĄ SIĘ BAJECZNYMI DEKORACJAMI. TO CZAS, KIEDY POZNASZ NAJWSPANIALSZE LOKALNE TRADYCJE, POSŁUCHASZ KOLĘD I POSMAKUJESZ TRADYCYJNYCH POTRAW.

Put a warm jackets on for a walk along the festively-decorated Royal Route.

In front of the Royal Castle, pose for a photo with a giant sparkling Christmas tree, then head for the baroque Palace at Wilanów, where in its illuminated Royal Garden of Light you’ll feel as in a fairytale!

CHRISTMAS IS THE MOST JOYFUL AND ANTICIPATED TIME OF THE YEAR. IN WARSAW, WE ARE PREPPING FOR THE SEASON RIGHT AT THE BEGINNING OF DECEMBER, WHEN THE STREETS AND PARKS OF THE POLAND’S CAPITAL SHINE WITH COLOURFUL ILLUMINATIONS, SQUARES ADORN BEAUTIFUL CHRISTMAS TREES, AND SHOP WINDOWS SPARKLE WITH FABULOUS DECORATIONS. THIS IS THE SEASON TO GET TO LEARN ABOUT OUR LOCAL FESTIVE TRADITIONS, LISTEN TO BEAUTIFUL CAROLS AND TASTE POLISH CHRISTMAS DISHES.

ZNAJDŹ IDEALNE PREZENTY POD CHOINKĘ Szukasz oryginalnych prezentów? Odwiedź jeden z warszawskich jarmarków bożonarodzeniowych, które czynne są od listopada do początku stycznia.

Kupisz na nich piękne ozdoby świąteczne, w tym ręcznie malowane bombki, a także rękodzieło, ciepłe swetry, czapki i inne wyjątkowe upominki. Udaj się także na warszawskie targi mikołajkowe, które przyciągają wielu młodych miłośników mody.

FIND YOUR PERFECT CHRISTMAS GIFTS Looking for original gifts? Pay visit to one of our outdoor Christmas markets, which open up in November and run until the beginning of January. There you can shop for beautiful festive decorations, including hand-painted Christmas baubles, as well as handcrafts, warm sweaters, hats and other unique presents. Finally, head for Warsaw’s Christmas fairs and yard sales, which attract young fashion-conscious crowds.

PROMOCJA

SKOSZTUJ TRADYCYJNYCH POLSKICH PRZYSMAKÓW Zima to świetny czas, by spróbować tradycyjnych polskich przysmaków, na przykład rozgrzewającego barszczu czy przepysznych pierogów. Kochasz słodkości? Obowiązkowo skuś się na świąteczne ciasta, takie jak makowiec i piernik. Dzień wypełniony zwiedzaniem, zakupami i rozrywką, zakończ filiżanką gorącej czekolady w tradycyjnej kawiarni Wedla albo aromatycznym grzanym winem z dodatkiem miodu, cynamonu i goździków.

SAVOR TRADITIONAL POLISH FLAVOURS Winter’s the best time to try traditional Polish treats, such as pierogi (dumplings) and hearty barszcz (beetroot soup). Sweet-toothed? Have a go at our finger-licking good Christmas cakes such as makowiec, a poppy-seed cake and piernik – Polish gingerbread.

Finished off your day filled with sightseeing, shopping and fun, by having a cup of hot chocolate at the beloved Wedel café or steaming mulled wine flavoured with honey, cinnamon and clove.

BAW SIĘ NA WARSZAWSKICH LODOWISKACH Warszawa to idealne miejsce dla fanów spotów zimowych. Czekają tu na Ciebie ozdobione kolorowymi lampkami lodowiska na rynku Starego Miasta, pod Pałacem Kultury i Nauki oraz na plac Europejski. Nie masz łyżew? To nie problem – wypożyczysz je na miejscu. Świetnie czas spędzisz także na stadionie PGE Narodowy, który zimą zmienia się w największy park śnieżny w Polsce z górką lodową, torem do curlingu i kilkoma krytymi ślizgawkami.

ENJOY OUTDOOR ACTIVITIES Warsaw is an ideal place for fans of winter sports. The ice rinks in the Old Town Square, at the Palace of Culture and Science and plac Europejski, decorated with glittering lights, are there for you. Missing skates? It’s not a problem – rent them on site. Enjoy your time at the PGE National Stadium, too. In winter it turns into the largest snow park in Poland with an iceberg, curling track and several indoor slides.

SPĘDŹ BOŻE NARODZENIE PO POLSKU Być może zastanawiasz się, jak w Polsce obchodzimy święta....

Zazwyczaj do kolacji bożonarodzeniowej zasiadamy w wigilię, gdy tylko na niebie pojawi się pierwsza gwiazdka. Tradycyjnie na stole znajduje się 12 bezmięsnych dań.

Po jej zakończeniu, o północy uczestniczymy w tradycyjnej pasterce. Święta to czas, kiedy spotykamy się z rodziną, wspólnie jemy, śpiewamy kolędy, bierzemy udział w świątecznych koncertach i odwiedzamy kościoły, by podziwiać kolorowe szopki. Dlaczego nie spędzić tego czasu w Warszawie?

CHRISTMAS – DO IT THE POLISH WAY You might be wondering what Christmas in Poland is all about…

We usually have a formal family dinner with 12 meatless dishes on Christmas Eve, as soon as the first star appears in the sky. At midnight, we attend traditional mass.

Christmas is when we meet our families, eat home-cooked meals, sing carols, attend festive concerts and visit churches to admire nativity scenes. Why would you want to miss it?

Tekst / Text: Stołeczne Biuro Turystyki / Warsaw Tourist Office

Zdjęcia / photos: m.st. Warszawa, F. Kwiatkowski, Warszawska Organizacja Turystyczna, E. Majdak, A. Włodarczyk, A. Z. Powierża, M. Krokowski

Why?

©CREDITS

T R AV E L

MEGALOPOLIS Z DUSZĄ A MEGALOPOLIS WITH A HUMAN FACE tekst | by MAGDALENA RUDZKA

Pekin, podobnie jak cały kraj, pędzi do przodu tak szybko, że reszta świata przestaje nadążać. To ogromne miasto pozostaje jednak przywiązane do tradycji i przeszłości, co jest widoczne w obyczajach Chińczyków na każdym kroku.

The capital of China, along with the entire country, is rushing forward so fast that the rest of the world can barely keep up. Beijing is a huge city that is full of tradition and which has retained strong links to a rich past. This can be seen at every turn in the customs and mannerisms of the Chinese.

46

Brama Na Wprost Słońca stoi przy południowym boku placu Tiananmen.

The Gate of the zenith Sun stands on the southern edge of Tiananmen Square.

Na tym straganie kupicie flaki po pekińsku.

This stall sells Beijing tripe only.

PL

Z zakurzonego miasta, w którym wszyscy poruszają się na rowerach, Pekin w 30 lat stał się jedną z najnowocześniejszych metropolii świata. Stare dzielnice są systematycznie wyburzane, by zrobić miejsce dla lśniących wieżowców autorstwa największych architektów: Daniela Libeskinda czy Normana Fostera. Ale styl życia nie zmienia się w tak zawrotnym tempie, pekińczycy nadal uprawiają tai-chi w parkach, chodzą do tradycyjnej chińskiej opery, stołują się na ulicznych straganach i hucznie obchodzą chiński Nowy Rok. Hutongi, czyli stare dzielnice z tradycyjną zabudową, zyskują nowe życie – mieszkańcy zaczęli ich bronić przed przebudową, zostały objęte ochroną i są teraz jednymi z najmodniejszych miejsc w mieście. Zwiedzane na rikszach stały się też żelaznym punktem programu dla turystów. Na pytanie, do czego Chińczycy są przywiązani najbardziej, jest tylko jedna odpowiedź: do swojej kuchni. W Pekinie dominuje jedzenie z północy kraju, szczególnie z prowincji Shandong, gdzie podstawą jest nie ryż, a produkty mączne. Słynna kaczka po pekińsku to danie znane od co najmniej 700 lat. Świętując Nowy Rok, mieszkańcy jedzą pierożki jiaozi i słodką zupę ryżową laba. Święto spędza się w gronie rodzinnym, oglądając pokazy fajerwerków, grając w mahjonga i ucztując do rana. Najlepszym miejscem, by spróbować lokalnej kuchni, jest „ulica przekąsek” Wangfujing w dzielnicy Dongcheng – zjeść tu można nawet pająka na patyku.

Riksze to jeden z symboli hutongów, starych pekińskich dzielnic.

Rikshas are one of the symbols of the houtongs – old Beijing districts.

Lew przy wejściu do pałacu cesarskiego.

A lion by the doors to the Emperor's Palace.

Zakazane Miasto, czyli kompleks budowli niegdyś używanych przez cesarza, jest wpisany na listę UNESCO. The Forbidden City, or a complex of buildings once used by the Emperor.

It is a UNESCO World Heritage site.

47

T R AV E L

Why?

U góry:Pawilon Najwyższej Harmonii był miejscem najważniejszych państwowych ceremonii i cesarskich audiencji. Z prawej: przekąski na ulicy Wangfujing.

ENG

Tai Chi to jedna z chińskich sztuk walki, jest połączeniem gimnastyki i medytacji.

Tai Chi, one of Chinese martial arts, is a cross between meditation and a workout.

Chińska opera to prawdziwa instytucja, z tradycjami sięgającymi III wieku.

Jej pekińska odmiana to sztuka dworska; kiedyś występowali w niej tylko mężczyźni.

The Chinese Opera is a traditional institution dating back to the 3rd century.

Only men were allowed to perform at the opera in the past.

48

Over the past 30 years, Beijing has gone from being a dusty city where traffic meant bicycles to becoming one of the most modern cities in the world. The old districts are being demolished to make way for gleaming high-rises designed by renowned architects but the Beijing way of life is not changing at anything like the same pace.

The locals still practice Tai Chi in parks, visit the traditional Chinese opera, eat street food, and festively celebrate the Chinese New Year. The hutongs (old districts) are being given a new lease of life after the residents successfully saved them from urban renewal. The remaining hutongs are now protected and have become a tourist magnet. When asked which aspect of their culture they love most, the Chinese unhesitatingly tell you that it’s their cuisine. The food served in Beijing is mostly inspired by the cuisine of the Shandong Province, where the staple ingredient is not rice, but flour. The famous Beijing duck has been served for at least 700 years.

When celebrating the New Year, the people of Beijing eat jiaozi dumplings and Laba congee.

The holiday is usually spent among family, watching fireworks displays, playing mahjong, and feasting until the wee hours. The best place to try Beijing cooking is Wangfujing (dubbed “snack street”) in the Dongcheng district, where you can eat all sorts of wondrous things, including spider on a stick.

© S H U T T E R S TO C K ( 6 ) , I S TO C K ( 3 ) , B E W ( 2 ) , A D O B E S TO C K ( 2 )

Top: Hall of Supreme Harmony was the place for most important state ceremonies and emperor's audiences.

Right: snacks on Wangfujing street.

Ulica Qianmen udekorowana noworocznymi lampionami .

Qianmen street decorated with New Year's lanterns.

Połączenia Connections

WAW–PEK–WAW 3 razy w tygodniu 3 times a week

WAW–PKX–WAW 4 razy w tygodniu 4 times a week (od/from 15 JAN2020)

Więcej informacji na More information on lot.com lot.com

My Poland

©CREDITS

T R AV E L

50

T R AV E L

My Poland

OKNO NA ŚWIAT A WINDOW TO THE WORLD

Przepiękne zabytki, atrakcyjne tereny inwestycyjne, dobre jedzenie, w którym znajdziecie smaki różnych kultur, i czas, który płynie tu wolniej. Może dlatego na Podkarpaciu ludzie żyją najdłużej w Polsce.

I są otwarci na innych.

Beautiful sites, attractive investment areas and great food that blends the favours of many cultures, and a pace that has slowed down to a crawl. All this might explain why Subcarpathians live longer than anyone else in Poland. And they are open to others.

51

My Poland

P PL

„Przestrzeń otwarta” to od lat hasło promujące położone w południowo-wschodniej części Polski województwo podkarpackie. To dziś jeden z najszybciej rozwijających się regionów w tej części Europy – m.in. za sprawą projektu Dolina Lotnicza, który skupia przedsiębiorców przemysłu lotniczego, to także wysoko oceniane w rankingach poziomu życia miasta, jak Rzeszów oraz światowej klasy zabytki, jak zamek w Łańcucie. To jedna z najwspanialszych w Polsce rezydencji magnackich z unikatową w skali Europy powozownią, storczykarnią i kolekcją sakralnej sztuki Wschodu. Zresztą m.in. dzięki rezydencji Łańcut co roku odwiedza ponad pół miliona turystów z całego świata. Ale nie będą się tu też nudzić ci, którzy chcą pobyć na łonie natury, pojeździć na nartach czy skorzystać z akwenów wodnych. Płynąc kajakiem rzekami Tanwią, Wisłokiem czy Sanem, dociera się do terenów wciąż dzikich, gdzie żyją bobry, borsuki, lisy, kosy czy pstrągi. Kto jednak nie lubi machania wiosłami, może skorzystać z innej atrakcji województwa – Jeziora Solińskiego, w którego tafli lubią przeglądać się góry. Miłośnicy żagli przy dobrym wietrze nabiorą niezłych prędkości liczonych w węzłach, zaś tych, którzy wolą czas spędzać leniwiej, zadowolą rowerki wodne albo statki. W przerwie między pływaniem warto zajrzeć do okolicznych cerkwi i kościółków, które mieszczą się na szlaku architektury drewnianej. Jak ten gotycki w Haczowie, w którym nie znajdziecie ani jednego gwoździa. Jest drewniany i przez długi czas uchodził za najstarszą świątynię z nietrwałego materiału w Polsce.

MÓWIĄ WIEKI Wisła wpływa w podkarpackie trochę nieśmiało.

Jakby chciała tylko zaznaczyć swoją królewską obecność i „zapuścić żurawia”. Choćby na zamek w Bara-

52

©CREDITS

T R AV E L

ENG

For several years now, the Subcarpathian province situated in the south-eastern part of Poland has been promoting itself as “Open space”. It is one of the fastest developing regions in this part of Europe, owing to, among others, the Aviation Valley project bringing together aviation industry players, and boasts being home to cities that keep on ranking high in terms of the most friendly places to live in like Rzeszów and worldclass historical sites like the Castle in Łańcut, one of the most prominent residences of the nobility and unique in all of Europe. It has its own carriage house, orchid garden and a collection of sacral art of the East. The Castle is the reason why the town of Łańcut is visited by over half a million tourists from all over the world each year. There is always lots to do in the region. Nature lovers will be happy to hear the local nature is astounding, there are opportunities to practice skiing and water sports. Canoeing down the Tanew, the Wisłoka

1 2

Od lewej: Zamek w Rzeszowie to jeden z głównych zabytków miasta wybudowany w latach 1902–1906; rajd konny w Bieszczadach i Rynek w Rzeszowie, na którym warto wypić kawę.

Left to right: Castle in Rzeszów is one of the city's landmarks. It was erected in 1902-1906; a horse-riding tour in the Bieszczady Mountains; and the Market Square in Rzeszów with its many cafes.

Powyżej: Póżnogotycki drewniany Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Haczowie, na zdj. obok: Jezioro Solińskie.

Above: The late Gothic wooden Virgin Mary church in Hanczów. Left" Lake Solina.

nowie Sandomierskim, kolejną perłę regionu i architektury renesansowej, w której komnatach nocą można spotkać Białą Damę. Duch próżnej dziewki, która nie mogąc się zdecydować, którego kawalera wybrać, doprowadziła do śmierci obu. Dziś ta legenda rozpala wyobraźnię tutejszych gości, bo w zamku z powodzeniem działa hotel. Obok zamków w Łańcucie i Baranowie warte odwiedzenia są renesansowo-manierystyczny zamek w Krasiczynie, zwany małym Wawelem, pałac w Sieniawie czy XVIII-wieczny dwór Marii Konopnickiej w Żarnowcu.

Chcąc jeszcze lepiej poznać historyczną stronę Podkarpacia, trzeba zaplanować wizytę w tych naznaczonych bogatą tradycją miejscach: wieś Markowa z Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów, Jarosław ze swoim wyjątkowym rynkiem, Sanok z Muzeum Budownictwa Ludowego – pierwszym i największym pod względem liczby zgromadzonych obiektów muzeum etnograficznym w Polsce, Jasło z winnicami, Twierdza Przemyśl – potężny zespół obiektów

or the San rivers can take you right into the heart of nature, into untamed and unspoilt areas, into the natural habitats of beavers, badgers, foxes, blackbirds, chaffinches, great tits, and trout. If fighting and rowing are not your thing, you can always visit another attraction of the province – Lake Solina reflecting the mountains.

With the right wind, the lake is a sailor’s paradise. But if you’re after something less strenuous, hop on a pedalo or a boat that breaks the waves of this truly picturesque artificial lake. And when you take a break from sailing, you can visit the local churches scattered along the wooden architecture route. The route features such gems as the Gothic church in Haczów, which was built without a single nail and this wooden building was long thought to be the oldest temple in Poland made from perishable materials.

CENTURIES SPEAK The Vistula sheepishly flows into Subcarpathia, as if by accident. As if it only wanted to touch its borders, mark its royal presence, and take a peek inside. To look inside the Castle in Baranów Sandomierski, whose chambers are haunted by the White Lady at night. The spirit of a vain lass, who could not make up her mind which of two men she wanted and who had both killed, continues to ignite the imagination of visitors especially since the castle also houses a hotel. Apart from the castles in Łańcut and Baranów, other sites worth visiting are the Renaissance and Mannerist castle in Krasiczyn dubbed Little Wawel, the palace in Sieniawa and the 18th manor of Maria Konopnicka in Żarnowiec.

To get to know the history of Subcarpathia even better, you should visit some of the lesser known gems of the province. These include the village of Markowa with the Markowa Ulma-Family Museum of Poles Who Saved Jews in World War II, Jarosław with its unique

53

T R AV E L

My Poland

obronnych, Bóbrka z kopalnią ropy naftowej, obecnie Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego im. I. Łukasiewicza, czy Krosno. To ostatnie miasto słynie ze szlachetnego szkła, które gości na stołach w wielu polskich i zagranicznych domach. Od 2000 r. odbywają się zaś na tutejszym lotnisku spektakularne Międzynarodowe Górskie Zawody Balonowe, na które ściągają tysiące fanów nie tylko z Polski. Mamy też nie lada gratkę dla miłośników tajemnicy. Tylko trzeba zejść pod ziemię – w Stępinie-Cieszynie znajdują się schrony kolejowe i obronno-bojowe z zapleczem gospodarczym, które zaczęto budować w 1940 r. Można by tu nakręcić niejeden thriller.

Smaczku dodaje fakt, że to właśnie tu w sierpniu 1941 r. odbyło się spotkanie Adolfa Hitlera z przywódcą faszystowskich Włoch Benitem Mussolinim.

town square, Sanok with its Museum of Folk Architecture – the first and the largest ethnographic museum in Poland in terms of the number of structures, Jasło with its vineyards, Przemyśl Fortress – a giant complex of defensive structures, Bóbrka with the world’s first oil well, now the Ignacy Łukasiewicz Museum of Oil and Gas Industry, and Krosno, a city renowned for its fine glassware which you can see at the Glass Heritage Centre. Another Krosno highlight is the impressive International Mountain Balloon Competition, which has been held since 2000. Subcarpathia has plenty for history and mystery buffs too. They just need to go underground to find them. Stępin-Cieszyn has an underground railway shelter and defensive bunkers with a supply base. Construction began in 1940 and Adolf Hitler met the leader of Fascist Italy, Benito Mussolini, here in August 1941.

By nieco ochłonąć od emocji, koniecznie zajrzyjcie do Rzeszowa. Jest niedaleko. Nowoczesny, tętniący życiem zapewnia wiele różnorodnych atrakcji dla ducha i ciała – od teatrów po muzea (m.in. Dobranocek) i parki. Do tego jest siedzibą Doliny Lotniczej (to tu skupione jest 90 proc. produkcji lotniczej), firm związanych z branżą informatyczną i motoryzacyjną (ponad sto w całym rejonie). Ma też Rzeszów renomowane wyższe uczelnie i coraz lepszą ofertę kuli-

To cool off after the thrills of visiting the bunkers, you can head off to nearby Rzeszów. This modern city is bursting with life and offers a wide and varied range of attractions for body and soul, including theatres and museums and parks. It is also home to Aviation Valley (where 90 per cent of aviation production is held), has plenty of IT and automotive companies (over 100 in the entire region). In Rzeszów there are also good

PRZESTRZEŃ DLA BIZNESU

54

A BUSINESS-FRIENDLY ENVIRONMENT

Powyżej: Bieszczadzka Kolejka Leśna, na zdj. obok: Górskie Zawody Balonowe.

Poniżej: Bieszczadzkie Drezyny Rowerowe to frajda dla całej rodziny.

Above left: The Bieszczady Forest Train.

Above: The Mountain Balloon Competotion.

Below: The Bieszczady handcars are a great activity for families with children.

narną. Władze podkreślają, że warto się tu przeprowadzić lub otworzyć firmę, stąd m.in. zakrojona na szeroką skalę akcja promocyjna „Wyższy poziom innowacji”. A inwestorów przyciągają tu m.in. specjalnie strefy ekonomiczne, które dają możliwość prowadzenia działalności gospodarczej na preferencyjnych warunkach, oraz wsparcie Podkarpackiego Parku Naukowo-Technologicznego AEROPOLIS. To pierwszy branżowy park w Polsce i jedno z najbardziej atrakcyjnych miejsc pod inwestycje w makroregionie Polski Wschodniej. Jego obszar to tereny inwestycyjne (170 ha) oraz zaplecze naukowo-badawcze wykorzystujące potencjał miejscowych uczelni wyższych. Podkarpackie to zatem idealna przestrzeń dla nowoczesnej gospodarki, ale też turystyki.

Przecina się tu bowiem kilka szlaków, m.in. rowerowe (Zielony Rower) i spacerowe (Szlak Ikon). Ale nie można w pełni przedstawić województwa, pomijając Bieszczady. Już w okresie międzywojennym powstały tu pierwsze schroniska – w Siankach, Beniowej, Dydiowej czy Sokolem. Wówczas wyznaczono czerwony szlak beskidzki im. Józefa Piłsudskiego z Sianek do Krynicy. Marszałek był w Siankach w 1929 r. i wspólnie z dziećmi powędrował do Skały Dobosza na Opołonku. Bieszczady można także penetrować „Śladami dobrego wojaka Szwejka”. Przy szlaku znajdują się tablice z najsłynniejszymi cytatami bohatera książki Jaroslava Haška.

Władze województwa zapewniają, że będą poprawiać jakość rozwiązań komunikacyjnych w miejscach atrakcyjnych turystycznie, ale priorytetem jest wciąż budowa drogi ekspresowej S19, czyli polskiej części wielkiego szlaku drogowego Via Carpatia. To dla Podkarpacia kolejne po położonym zaledwie kilka kilometrów od centrum stolicy województwa – Porcie Lotniczym Rzeszów-Jasionka (z którego można polecieć m.in. kilka razy dziennie przez Warszawę do 111 destynacji LOT-u) okno na świat.

56

My Poland

universities, and ever-better restaurants serving regional dishes. The authorities want to encourage Poles to move to the city to live or start a company, which is the reason behind the widespread promotional campaign “Higher level of innovation”. As for investors, these are attracted to the region by the special economic zones offering the conduct of business activities on preferential terms and the support of the Subcarpathian Science and Technology Park AEROPOLIS. It is the first industry park in Poland, and one of the most attractive investment sites in Eastern Poland.

It consists of investment areas (170 ha) and a scientific and technical centre drawing on the potential of the local universities. As such, Subcarpathia is also the perfect environment for modern economy and tourism.

The region is the intersection of a number of trails, including several cycling routes (“Green Bike”), walking (“Icon Route’), and tourist trails. No overview of Subcarpatia would be complete without mentioning the Bieszczady Mountains. These are undoubtedly the most picturesque part of the province. Their tourist potential was discovered in the interwar period, when the first mountain hostels were built in Sianki, Beniowa, Dydiowa and Sokół. The red Józef Piłsudski trail, which connects Sianki with Krynica, was also delimited in the Beskidy Mountains at this time. Marshall Piłsudski visited Sianki in 1929 and hiked with his children to Dobosz Rock atop Opołonek. You can also explore the Bieszczady Mountains by following the “Trail of the Good Soldier Švejk”.

The province authorities promised the roads are being upgraded to make the tourist sites easier to get to but the priority is still the construction of the S19 expressway, or the Polish leg of the great Via Carpathia road network. This will be Subcarpathia’s window to the world, apart from the existing Rzeszów-Jasionka airport at just a few kilometres away from the centre of the province’s capital (offering a few flights a day to 111 destinations via Warsaw).

Po lewej: Pomnik Czynu Rewolucyjnego w Rzeszowie oraz nowoczesny budynek Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Left: The Revolution Monument in Rzeszów and the modern building of the Rzeszów University.

© K . Z A J Ą C Z K O W S K I ( 5 ) , M . B O S E K ( 3 ) . T. P Ó Ź N I A K ( 2 ) , Ł . J A R A C Z , J . G Ó R N I C K I

T R AV E L

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

Połączenia Connections

WAW–RZE–WAW 30 razy w tygodniu 30 times a week

EWR–RZE–EWR raz w tygodniu once a week (od/from 29 MAR 2020)

Więcej informacji na More information on lot.com lot.com

Coaching

©CREDITS

GOOD LIFE

PRZYJACIEL Z PIKSELI A PIXEL FRIEND tekst | by MIROSŁAW KONKEL ilustracje | illustrations AGATA ZARZYCKA

Czujesz się samotny? Nie szukaj towarzystwa na siłę.

Włącz ulubiony serial telewizyjny, a w twoim życiu znów pojawią się prawdziwe relacje i więzi.

Are you lonely? Don’t let yourself be pressured into looking for company.

Tune into your favourite TV series and you will instantly get involved in genuine relationships and develop true bonds.

58

T PL

Tylko miłość romantyczna jest warta zachodu. Naj-ENG pierw kariera, potem dzieci. Jeśli przyjaźń, to bez krępującego wymogu pomagania sobie w potrzebie. Uzależnienie od innych na starość dowodzi braku przezorności i życiowej klęski. Kilka dziesiątków lat powtarzania sobie takich idiotyzmów zrobiło swoje: po świecie rozprzestrzenia się epidemia samotności, żyjemy w społeczeństwie zatomizowanym, na planecie indywidualistów i singli.

A subiektywny stan izolacji i bezużyteczności jest groźny dla psychiki, zdrowia i bardzo zwiększa ryzyko przedwczesnej śmierci – nauka mówi o tym nie od dziś. Jakie zastosować środki zaradcze? Jedną z najbardziej sprzecznych z intuicją metod uzyskiwania poczucia bliskości z innymi, wspólnoty i przynależności jest... oglądanie seriali.

Na Uniwersytecie Buffalo przeprowadzono eksperyment z udziałem ponad 700 studentów, u których mierzono samoocenę, wrażenie zespolenia bądź wyobcowania oraz inne reakcje na produkcje telewizyjne. Poproszono ich o krótkie opisy ulubionych seriali, sitcomów, kreskówek, a następnie takich, które oglądają z braku atrakcyjniejszej alternatywy. Mieli także zrobić listę swoich osiągnięć akademickich. Potem badani mówili o tym, co zanotowali na kartkach. Co się okazało? Po opisaniu ulubionych tytułów uczestnicy rzadziej narzekali w rozmowach na samotność niż po relacjach o sukcesach w nauce i nudnych programach czy filmach.

Wniosek: zastępcze relacje z bohaterami Breaking Bad, EastEnders czy Domu z papieru zaspokajają potrzeby społeczne, towarzyskie i emocjonalne.

Wyniki innego doświadczenia sugerują, że przywoływanie w myślach popularnych seriali chroni ludzi przed utratą poczucia godności po zerwaniu bliskich związków. W książce Mózg na manowcach David DiSalvo, amerykański dziennikarz naukowy, nazwał ten efekt „elektronicznym antidotum na złamane serca”. Wirtualne osoby, przekonuje, „pełnią funkcję namiastek, zajmując odległe miejsca na marginesach, na których nasze mózgi z trudem odróżniają rzeczywistość od fikcji. Im bardziej opieramy się na tych postaciach w dążeniu do przynależności i więzi, tym łatwiej nasze mózgi kodują je jako coś ważnego”.

WCIĄGANIE PRZEZ OGLĄDANIE Uczeni przypisują właściwości terapeutyczne filmom, ale ich zdaniem lecznicze oddziaływanie telenowel jest większe. Psychoterapeuta Piotr Pietucha tłumaczy, że telewizyjny tasiemiec ma większą moc przez swoją ciągłość – nie jest jednorazowym przeżyciem, lecz doświadczeniem powtarzalnym i wielowątkowym. Dając rozrywkę,

ENG

Only romantic love is worth the effort. Career first, children later. Friendship is fine, although it comes with an obligation to help each other in times of need. Dependency on other people in old age is the result of lack of foresight and a sign of having failed in life. Several decades of believing these idiocies have wrought their fair share of harm. The world is now being invaded by an epidemic of loneliness and we live in an atomised society, on a planet inhabited by individualists and singles. The subjective state of isolation and uselessness is injurious to mental and physical health, and it heightens the risk of premature death. What can we do to prevent this? One of the most counter-intuitive ways of getting close to others, and acquiring a sense of community and belonging, is watching TV serials.

Researchers at the University at Buffalo conducted an experiment on 700 students whose self-esteem, sense of belonging, detachment, and other reactions to television productions were measured. The respondents were asked for brief descriptions of their favourite shows, sitcoms and cartoons, as well as those they only watched to kill time. They were also asked to make a list of their academic achievements.

The respondents then read out what they had written down. The study revealed that, after writing about their favourite TV series, they were less likely to complain about loneliness than they were after writing about their academic successes, or boring shows. The conclusion was that their substitute relationships with the characters of TV series satisfied their social and emotional needs.

The results of another experiment demonstrate that thinking about the shows you like protects you against losing your dignity after a break-up. David DiSalvo, an American science writer, in his book What Makes Your Brain Happy and Why You Should Do the Opposite, calls this “an electronic vaccine for heartbreak”.

He claims that “virtual personalities online and characters on television are surrogates for emotionalneed fulfilment, and hence occupy the blurry margins in which our brains have difficulty in distinguishing real from unreal. The more we rely on these personalities and characters for a sense of “connectedness” the more our brains encode them as “relevant”.

DRAWING IN BY WATCHING Academics attribute therapeutic properties to film, but in their opinion, the healing power of soap operas is much greater. Psychotherapist Piotr Pietucha explains that a television series is more alluring because of continuity – it is not a one-off experience, but one that is repeated and has several plot threads. By offering entertainment, it distances us from our existential void and ameliorates our suffering, while

59

GOOD LIFE

Coaching

oddala od nas egzystencjalną pustkę, cierpienie, a jednocześnie pozwala spojrzeć na siebie z boku – bezwiednie porównujemy własne perypetie, problemy i dylematy do tego, z czym zmagają się postacie na ekranie. Z niektórymi chcemy się identyfikować, inni wzbudzają naszą odrazę lub niechęć. Jest się czym inspirować lub bulwersować.

Jakkolwiek dziwnie to zabrzmi, pojawiają się autentyczne emocje. I autorefleksja, która może być punktem wyjścia do samorozwoju. A nuż wyjdą ze swojej strefy komfortu – od idoli z telewizji do prawdziwych ludzi w tzw. realu.

Dzięki serialom nasz świat zaludnia się nie tylko bohaterami w rodzaju Sherlocka Holmesa, ale także mrowiem aktorów, gwiazd, których ekscesy, wybryki, wzloty i upadki młodzi śledzą z lubością na portalach plotkarskich, a starsi, pochłaniając kupione w supermarkecie gazetki o celebrytach.

David DiSalvo grzmi, że to tylko atrapa życia w ludzkim stadzie, rodzaj samooszukiwania się, ucieczki, emocjonalne lenistwo. Sztuczne, telewizyjne związki krytykuje z powodu ich niezobowią-

Serial może pomóc się otworzyć, uwolnić z blokad. Ale to w końcu tylko fikcja. A TV series can help you open up

and free yourself from whatever is holding you back.

But at the end of the day, it is only fiction. zująco-wirtualnego charakteru. „Jak wiedzione instynktem zwierzęta w zaspokajaniu swych potrzeb szukamy dróg najmniejszego oporu, bezkrytycznie przyjmując najłatwiejsze formy, a sugestywne elektroniczne obrazy i dźwięki są dziś, nie licząc chemii, najłatwiej osiągalne ze wszystkiego, co dotąd wynaleziono” – pisze amerykański dziennikarz.

Popiera go Sherry Turkle, socjolog mediów elektronicznych Sherry Turkle z MIT. W bestsellerze Samotni razem profesor ubolewa nad tym, że „postęp techniczny uzurpuje sobie miano swoistego architekta bliskości” i „podsuwa substytuty, którym rzeczywistość nie bardzo potrafi sprostać”. „Cyfrowe kontakty i roboty społeczne – przekonuje Turkle – oferują iluzję towarzystwa, bez kłopotliwych wymogów przyjaźni”.

Rzeczywiście, nasi cyfrowi druhowie nie oczekują telefonów, odwiedzin czy pożyczenia kilkuset złotych. Ale wcale nie musi to umniejszać naszej sympatii do nich. A jeśli nawet fascynacja postaciami z ekranu jest płytka, ze spotkania z nimi często wracamy atrakcyjniejsi dla otoczenia. Dr Mirosław Filiciak, kulturoznawca i medioznawca, chwali modę na karaoke cinema (przytaczanie dialogów z popularnych filmów). Znajomość kul-

60

allowing us to take a detached look at ourselves. We unwittingly compare our own lives, problems and dilemmas to those of the characters we watch onscreen. We want to identify with some of them, while others arouse aversion or anger. Television can therefore be a source of inspiration or distress. However strange this may sound, watching soap operas actually triggers authentic emotions. Moreover, they induce self-reflection, which may be a starting point for self-development. You might just step out of your comfort zone, where your Netflix, HBO Go, and Amazon Prime friends have been keeping you company, and go out and meet some real people.

Thanks to TV series, our world is not only being populated with characters like Sherlock Holmes, but by a whole raft of actors, stars and starlets whose overindulgences and changing fortunes are eagerly followed by the young on gossip sites and the notso-young in the tabloid press.

DiSalvo warns that living vicariously through others is no substitute for living in a real community, but merely self-deception, escapism, and emotional laziness. He criticises artificial, on-screen relationships as having a casual and virtual nature. “As reward-driven animals, we seek out the paths of least resistance to get what we need, in whatever form they take, and electronic immersion provides the most accessible, nonchemical rewards path yet invented”, writes DiSalvo. This viewpoint is shared by Sherry Turkle, a sociologist at MIT who specialises in electronic media. In her best-selling book, Alone Together, Turkle claims with sadness that

GOOD LIFE

Coaching

“Technology proposes itself as the architect of our intimacies” and that “it suggests substitutions that put the real on the run”. “Digital connections and the sociable robot may offer the illusion of companionship without the demands of friendship”, Turkle writes. True enough. Our digital companions do not expect us to call them, meet up with them, or lend them money.

This does not mean that we have to like them any less.

As shallow as our fascination with a television character might be, meeting them on the screen usually leaves us feeling more attractive. Dr Mirosław Filiciak, a culture and media expert, praises the karaoke cinema trend (quoting dialogues and lines from popular films). Being aware of culture-specific citations makes it easier for us to establish contact with people in the real world, and our conversations become more refined and sparkling. As regards the count of escapism, Pietucha confirms that watching TV series is a way of escaping reality, but claims that it is a relatively safe one – unlike seeking refuge in destructive addictions.

towych cytatów sprawia, że łatwiej nawiązujemy kontakt z osobami na żywo, a nasze rozmowy nabierają finezji.

I jeszcze zarzut ucieczki: Piotr Pietucha potwierdza, że oglądanie seriali często jest rodzajem eskapizmu, lecz w miarę bezpiecznym – w przeciwieństwie do sięgania po alkohol, leki czy pracę, co grozi destrukcyjnym uzależnieniem.

Znajomość kultowych cytatów sprawia, że łatwiej nawiązujemy kontakt z osobami na żywo.

Being aware of culture-specific citations makes it easier for us to establish contact with people in the real world.

CO ZA DUŻO, TO NIEZDROWO Czy przyjaźnie na niby nie są jednak lepsze od bohatersko znoszonej samotności? I czy relacje paraspołeczne nie mogą być wstępem do czegoś głębszego – owocnych interakcji z żywym człowiekiem? Pietucha wyobraża sobie, że niebawem w spisie obowiązkowych lektur znajdą się filmy i seriale. Ich zastosowanie w leczeniu alienacji postrzega jednak jako grę wstępną wobec złożonego procesu psychoterapii. Z samej gry wstępnej nie narodzi się dziecko – zaznacza ekspert. Serial może pomóc się otworzyć, uwolnić z blokad. Ale to w końcu tylko fikcja, która jednych zbliża do prawdy, innych od niej oddala. Wszystko zależy od sposobu jej wykorzystania. I dawki.

Doktoranci z University of Texas w Austin potwierdzają łagodzący wpływ telewizji na samotność, ale pod warunkiem że nie przesadzimy z tym medium. Natomiast binge-watching, czyli długie oglądanie seriali, po kilka odcinków z rzędu, wywołuje przeciwny efekt: zwiększa odosobnienie i depresję. „Kiedy takie zachowanie staje się częstsze, ludzie mogą zacząć zaniedbywać pracę i relacje z innymi” – podkreślają badacze. Ale to nie powinno dziwić: każde lekarstwo w nadmiarze zamienia się w truciznę.

62

LESS IS MORE Aren’t make-believe friendships better than heroically bearing loneliness? Could these parasocial relationships be the first step towards interacting with other humans on a deeper level? Pietucha believes that school reading lists will soon be supplemented with films and TV series. Their use in treating alienation is considered to be foreplay to the complex psychotherapeutic process. However, foreplay cannot build a new life, Pietucha claims. Still, a TV series can help you open up and free yourself from whatever is holding you back. But at the end of the day, it is only fiction. It can bring some closer to the truth, but drive others away from it. It all depends on the dosage and how it is administered.

PhD students from the University of Texas in Austin have confirmed the soothing effect of watching television on loneliness, provided it is not done to excess. However, binge-watching several episodes at a time can heighten our sense of exclusion and depression. “If this sort of behaviour becomes a habit, people might start neglecting their jobs and relationships”, the researchers claim. This is hardly surprising: any medicine is poison in a sufficiently high dose.

LIFESTYLE

Interview

LIFE AFTER BOND tekst | by MARIOLA WIKTOR

Unika blasku fleszy, a kiedy nie jest na planie, każdą wolną chwilę spędza z córką, bo mówi, że to sens jego życia.

Daniel Craig gra w kryminale Na noże.

Film w polskich kinach od 29 listopada.

Daniel Craig avoids the spotlight and when he is not working he spends time with his daughter and says she is the meaning of his life. His most recent production is Knives Out coming to cinemas this November.

64

©CREDITS

ŻYCIE OBOK BONDA

65

PL

DANIEL CRAIG (rocznik 1968) – brytyjski aktor teatralny i filmowy.

Na dużym ekranie wystąpił po raz pierwszy jako sierżant Botha w dramacie Zew wolności, wcześniej grał już w londyńskich teatrach.

Znany z ról m.in. w filmach: Droga do zatracenia, Monachium, Dziewczyna z tatuażem. Jest szóstym aktorem i pierwszym blondynem wcielającym się w postać Jamesa Bonda.

British stage and film actor born in 1968. His big screen debut was the film The Power of One, but he had performed in London theatres before that. He is most well known from films such as Road to Perdition, Munich, The Girl with the Dragon Tattoo. He is also the sixth actor and the first blond actor to play James Bond.

66

Interview

Będziesz nowym Herkulesem Poirot? (śmiech) Uwielbiam kryminały Agathy Christie, ale jej Morderstwo w Orient Expressie było tylko luźnym nawiązaniem do filmu Na noże, o który pytasz. Zatem nie, nie zamierzam go naśladować. Robimy po prostu dobre – mam nadzieję – kino kryminalne, w którym gram detektywa, ale gram po swojemu.

Mój bohater będzie nowocześniejszy niż Poirot, młodszy, wysportowany. Całość zaś jest utrzymana raczej w konwencji kina akcji. Kiedy dostałem scenariusz, już po 10 minutach czytania poczułem, że to interesujące wyzwanie, że chcę wziąć w tym udział, a rola, którą miałbym zagrać, jest świetnie skrojona. Mój bohater to wytrawny gracz. Szuka mordercy zabójstwa – wydawałoby się – doskonałego, niemożliwego do wykrycia, bo motyw ma każdy z członków rodziny ofiary. Ponadto miałem się spotkać na planie z Christopherem Plummerem, Jamiem Lee Curtisem, Toni Collette, Donem Johnsonem czy Michaelem Shannonem. Wspólnie bawiliśmy się znakomicie.

Już w przyszłym roku na ekranach kin pojawisz się po raz ostatni w roli słynnego agenta 007.

Jaki to będzie Bond? Co możesz dziś o nim powiedzieć?

Film będzie nosił tytuł No time to die i wyreżyseruje go Cary Joji Fukunaga. W roli czarnego charakteru zobaczymy Ramiego Maleka, który dał się poznać światu jako zdobywca Oscara za rolę Freddiego Mercury’ego w Bohemian Rhapsody. Moją ekranową partnerką będzie zaś Ana de Armas.

Poza tym widzowie zobaczą aktorów, którzy wystąpili we wcześniejszych częściach Bonda, m.in.

Naomi Harris, Ralpha Fiennesa i Bena Whishawa.

A agent Jego Królewskiej Mości tym razem będzie pędził po szosach samochodem… elektrycznym.

Mogę jeszcze zdradzić, że film skoncentruje się na losach Jamesa Bonda po rezygnacji z czynnej służby. Spokojne życie na Jamajce przerwie jednak jego przyjaciel z CIA, który poprosi Jamesa o pomoc w uratowaniu pewnego naukowca.

Podobno na planie 25. filmu o przygodach Bonda pojawiło się wyjątkowo dużo kontuzji?

Nie, nie więcej niż zazwyczaj. Faktycznie skręciłem kostkę podczas sceny akcji, bo poślizgnąłem się i niefortunnie upadłem. Zostałem przetransportowany do USA na prześwietlenie, a zdjęcia

ENG

Are you the new Hercules Poirot? (laughs) I love Agatha Christie’s novels, but her Murder on the Orient Express was only a loose inspiration for the film you’re asking about – Knives Out directed by Rian Johnson. As such, I have no intention of copying him. We’ve simply made a good crime film, or at least I hope so, where I play a detective, but I do it my way. The character I play is more modern than Poirot – younger and more sporty. It’s an action movie. Ten 10 minutes into the script, I felt that this could be an interesting challenge for me and that I wanted to be involved in the project. My character is a seasoned player. He’s investigating what seems to be a perfect murder, as every member of the victim’s family had a good motif to kill. Besides, I got to meet Christopher Plummer, Jamie Lee Curtis, Toni Colette, Don Johnson and Michael Shannon on the set, which was great news. We had lots of fun making the film.

The film where you play Agent 007 for the last time is coming out next year. What’s it going to be like? Is there anything you can tell us?

The title of the film is No Time to Die and it’s directed by Cary Joji Fukunaga. Rami Malek, who won an Oscar for his performance as Freddie Mercury in Bohemian Rhapsody, plays the villain. My female partner is Ana de Armas. The cast also includes actors who’ve starred in previous Bond movies, e.g.

Naomie Harris, Ralph Fiennes and Ben Whishaw.

This time round, Bond burns up the road in an electric car. I can also tell you that the film focuses on his life after he’s left the service. His quiet Jamaican retirement is interrupted when a friend working for the CIA asks him to help save a certain scientist.

Apparently there were quite a lot of injuries on the set.

No more than usual. I sprained my ankle when I slipped and took a bad fall in an action scene.

I was taken to the US for an X-ray and shooting was briefly suspended. This wasn’t the first such experience I’ve had while playing Bond. I had two teeth knocked out while shooting Casino Royale, lost a fingertip during the filming of 007 Quantum of Solace, and sustained a knee injury on the set of Spectre – which brought shooting to a halt for two weeks.

Let’s just remind our readers why you decided to accept the part of Agent 007 in the first place.

Before that, you’d mostly appeared in niche,

© S H U T T E R S T O C K , M . P. P O P R Z E D N I E S T R O N Y / P R E V I O U S P A G E S : A R M A N D O G A L L O / Z U M A P R E S S / B E W

B

LIFESTYLE

zostały na krótko wstrzymane. To nie pierwsza tego typu moja „przygoda” związana z realizacją Bonda. Podczas zdjęć do Casino Royale wybito mi dwa zęby, zaś podczas kręcenia Quantum of Solace straciłem opuszek palca, a uszkodzenie kolana, jakiego doznałem na planie Spectre, sprawiło, że zdjęcia zostały przerwane na dwa tygodnie.

Przypomnijmy, dlaczego w ogóle zgodziłeś się przyjąć rolę agenta 007? Wcześniej pamiętam cię z kina niszowego, autorskiego. Poza jednorazową przygodą z filmem akcji Lara Croft: Tomb Raider.

Wiele razy się nad tym zastanawiałem (śmiech).

To coś więcej niż zwykła rola. A ja lubię wyzwania.

James Bond jest ikoną współczesnej kultury masowej. Jako dziecko bawiłem się w Bonda i obejrzałem chyba wszystkie filmy z tej serii. Najbardziej podobał mi się Goldfinger, a ze wszystkich agentów Sean Connery. Byłbym więc idiotą, gdybym wycofał się bez rozważenia wszystkich „za” i „przeciw”.

Porozmawiajmy zatem o twoich oporach, bo chyba nie jesteś typową hollywoodzką gwiazdą?

Cóż... nie jestem brunetem i nie jestem wystarczająco przystojny (śmiech). Nie czuję się też jak ryba w wodzie w blasku fleszy. Jeszcze zanim oficjalnie ogłoszono, że zostałem wybrany do roli Bonda, pod

Dzięki agentowi 007 nauczyłem się jeździć samochodem z manualną skrzynią biegów, grać w pokera.

I pokonałem lęk wysokości .

Thanks to the part of Agen 007, I overcame a paralysing fear of heights. I also learned to drive a manual car and play poker. auteur cinema. Apart from a stint with Hollywood blockbuster Lara Croft: Tomb Raider, I’d always associated you primarily with lowbudget, ambitious British cinema.

I’ve often wondered why I did (laughs). It’s much more than just a part. I like challenges. James Bond is an icon of contemporary mass culture.

I used to pretend I was Bond as a child and I’d seen all the Bond films. My favourite was Goldfinger and my favourite Bond actor was Sean Connery. So, I would’ve been an idiot to knock back the part without weighing all the pros and cons.

67

LIFESTYLE

68

Interview

domem moich rodziców w ciągu dnia i nocy zaczęli koczować paparazzi. Dziś niewiele się zmienił. Kiedy zapraszam kogoś do mojego domu, to gość musi się liczyć z tym, że zostanie ze wszystkich stron obfotografowany. Nawet jeśli jest to tylko hydraulik, który przychodzi naprawić zatkany zlew. To jakaś paranoja! Poza tym wcześniej nie myślałem o Bondzie, bo udział w tak wielkim przedsięwzięciu może bardzo poważnie zaciążyć na mojej dalszej karierze. Zresztą Clive Owen wycofał się między innymi z tego powodu. Pomyślałem, że byłoby rzeczą straszną, gdyby po zagraniu Bonda reżyserzy angażowali mnie lub nie zatrudniali wyłącznie z tego powodu. Przyznam, że po zrealizowaniu Monachium zapytałam nawet Stevena Spielberga, czy będzie chciał znowu ze mną współpracować, jeżeli zagram Bonda. Ten odparł, że jest wielkim fanem 007 i na pewno po raz kolejny mnie zaangażuje.

Zatem istnieje życie po lub obok Bonda (śmiech).

I nie tylko film Na noże jest na to dowodem.

Tell us more about your dislikes and reservations. You are not the typical Hollywood star.

Well, I’m not dark-haired and I’m not handsome enough (laughs). Nor do I feel at ease in the spotlight. Even before the news of me being chosen as the new Bond had been announced, the paparazzi began camping outside my parents’ home day and night. Whenever I invite someone over to my house, they have to be prepared to be photographed from all angles – even if it’s just a plumber coming to repair a broken sink. This is crazy.

I’d never considered playing Bond before, as being involved in such a massive enterprise can have a significant impact on your future career. This was one of the reasons why Clive Owen eventually turned down the part. I remember thinking that it would be horrible if directors only wanted to cast me because I’d played Bond. After we finished filming Munich, I asked Steven Spielberg whether he’d want to hire me again if I played Bond. Fortunately,

© A F P/ E A S T N E W S

James Bond jest ikoną współczesnej kultury masowej. To coś więcej niż zwykła rola. A ja lubię wyzwania.

James Bond is an icon of contemporary mass culture. It is more than just any role and I accepted it because I like challenges.

A jakie argumenty przemawiały natychmiast za „tak”? Pieniądze? Podobno powodem, dla którego zrezygnowano z usług Pierce’a Brosnana, było zażądanie przez niego 40 mln dol.

Tego dokładnie nie wiem, ale teraz mogę już zdradzić, że moje honorarium za Casino Royale wyniosło 10 mln dol. Początkowo zakładano o połowę mniejsze, na co się zgodziłem. Ale z uwagi na sukces filmu i bardzo dobry wynik box-office'u, stawki zostały podwojone. Poza tym skusiłem się, by zagrać w Casino Royale, bo był nieco innym rodzajem filmu o Bondzie niż te, do których byliśmy przyzwyczajeni. Bardziej psychologiczny, mroczny, skomplikowany wewnętrznie. Pomyślałem o tej roli jak o nowym wyzwaniu. Nigdy dotąd nie grałem takiej postaci, a kocham zmiany i różnorodność. Dużo się nauczyłem, zdobyłem nowe umiejętności, musiałem przełamać wiele moich lęków.

Jakich na przykład?

Może to cię rozśmieszy, ale strach przed bronią palną. Naprawdę. Widziałem kiedyś z bliska, jak wygląda prawdziwa rana postrzałowa. To było potworne. W scenie wspinaczki na 60-metrowy dźwig uwolniłem się od paraliżującego mnie dotąd

he replied that he was a Agent 007 fan and would definitely want to work with me again. So, there is life after – or beside – Bond (laughs). And Knives Out bears this out.

What persuaded you to take the part? The money? Apparently the reason why the producers let Pierce Brosnan go was his demand to be paid USD 40 million.

I didn’t know that, but I can tell you that my fee for Casino Royale was USD 10 million. I was initially offered half that sum and I took it. But because of the success of the film and the excellent box office results, the fees were doubled. I was tempted to star in Casino Royale because it was a slightly different Bond than the one we all were used to. He was darker and more psychologically complex. This part was a challenge. I’d never played a character like this before and I like change and diversity. I’ve learned a lot, mastered new skills, and overcome many of my fears.

What fears?

You might find this amusing, but I’m scared of guns.

Seriously. I once saw a gunshot wound up close. It was horrible. In the scene where I had to climb

69

LIFESTYLE

Interview

a 60-metre crane, I overcame a paralysing fear of heights. I also learned to drive a manual car and play poker.

You appeared in the thriller The Invasion a few years ago. You were a mere mortal trying to unravel the mystery of an epidemic brought to Earth from space. This struck me as a way to break out of being typecast as James Bond.

No, not at all. I’d already agreed to appear in The Invasion when I found out that I’d been selected to play 007. Obviously, there were rumours floating around that I was going to play Bond, but it was way too early to treat the other film as making a break of any kind. And I had no influence on the fact that Casino Royale opened earlier.

You are drawn to psychologically complex characters, mad artists, outsiders, and people on the wrong side of the law. Ambiguous and complicated characters. You’re very credible in these sorts of roles. How do you accomplish this?

When I play schizophrenics, murderers or drug dealers, I don’t read books about them. Instead, I try to meet them and watch them do their thing on

mat. Staram się pokazać tych ludzi w ich codziennych czynnościach, bez sensacyjnej otoczki. Schi­zofrenik nie myśli o sobie jak o kimś, kto jest psychicznie chory. Kiedy gram takie postaci, to z przerażeniem odkrywam, jak cienka jest granica między tak zwanym „normalnym” zachowaniem a tym społecznie nieakceptowanym.

Podobno za „nienormalne” uważasz podchody fanów proponujących ci lampkę martini?

O tak! Kiedy słyszę pytanie w rodzaju: „wolisz wstrząśnięte czy zmieszane?”, to mam ochotę dać ofiarodawcy w pysk. Wpadasz na chwilę do baru na jednego drinka, a na ladzie pojawiają się trzy.

I zdradzę ci sekret, tak naprawdę nie przepadam za martini. Wolę piwo. Lubię guinnessa i lagera.

A co Daniel Craig robi, kiedy zrzuca skórę agenta 007 i innych filmowych bohaterów?

Kiedy nie gram, lubię spędzać czas w domu. Z żoną i naszą malutką córeczką. Kiedyś uwielbiałem gry komputerowe. Mogłem godzinami tkwić przy dżojstikach albo słuchać Radiohead. Teraz opieka nad dzieckiem jest najważniejsza i... jest sensem życia.

a daily basis, without any of the sensational aura normally associated with them. A schizophrenic does not think of himself as mentally ill. Whenever I play these sorts of characters, I realise, to my horror, just how thin the line between “normal” behaviour and the socially unacceptable conduct is.

I’ve heard that you find it “weird” when fans offer you martinis. (laughs!) Yes, I do. Whenever someone asks me something along the lines of “would you like it shaken or stirred?” I feel like punching him in the face.

You go into a bar for one drink and you are served three. Besides, I am not really into martinis. I prefer beer. I like Guinness and Lager most of all.

What does Daniel Craig do after he sheds the suit of Agent 007 and other on-screen characters?

Whenever I am not working, I enjoy spending time at home with my wife and our little daughter. I used to love computer games. I could spend hours on end playing them or listening to Radiohead. Today, of most significance to me is taking care of my daughter and it defines my present life.

©CREDITS

lęku wysokości. Nauczyłem się także jeździć samochodem z manualną skrzynią biegów. No i grać w pokera.

Kiedy kilka lat temu zagrałeś w thrillerze Inwazja, w którym wcielasz się w zwykłego śmiertelnika próbującego rozwikłać tajemnice epidemii przywleczonej z kosmosu, pomyślałam, że to twoja ucieczka od szuflady z napisem „James Bond”?

Nie, to nie tak! Podpisałem kontrakt na udział w Inwazji, zanim dowiedziałem się, że wybrano mnie do roli agenta 007. Oczywiście trwały już wówczas spekulacje na temat mojej kandydatury do roli Jamesa Bonda, ale to jeszcze było za wcześnie, bym miał się udziałem w Inwazji od czego­ kolwiek odcinać. Nie miałem też wpływu na to, że Casino Royale trafiło do kin wcześniej niż Inwazja. Ale dobrze, że o to pytasz, bo to świetnie pokazuje, jak przemysł filmowy wygląda.

Pociągają cię bohaterowie pokręceni psychicznie, skomplikowani, szaleni. Jesteś wiarygodny w interpretowaniu ich. Jak to osiągasz?

Kiedy gram schizofreników, morderców czy dilerów narkotykowych, nie studiuję książek na ich te-

70

Kadry z filmów: Quantum of Solace, Dziewczyna z tatuażem, Kowboje i obcy, Logan Lucky.

Stills from the films: Quantum of Solace, The Girl with a Dragon Tattoo, Cowboys and Aliens, Logan Lucky.

My szyjemy. Ty nosisz.

My szyjemy. Ty nosisz.

74 ©CREDITS

BUSINESS

Economy

BEZPIECZNE MIEJSCE DLA KAPITAŁU CAPITAL AND ITS SAFE HAVENS tekst | by MAREK CHĄDZYŃSKI,

DZIENNIK GAZETA PRAWNA

K PL

Gdy płonie finansowy świat, drożeją złoto, szwajcarski frank oraz niemieckie obligacje.

Dla inwestorów są jak port w czasach kryzysowego sztormu.

When the financial world is in meltdown, gold, the Swiss franc and German bonds all appreciate in value. For investors, these are safe havens in times of crisis.

Komentatorzy ukuli specjalne określenia dla grupy inwestycji, które stają się opłacalne głównie w czasie rynkowych zawirowań: bezpieczna przystań (safe haven). Ale różnią się w opisach, czym ona tak naprawdę jest. Dla jednych to bezpieczne aktywa, takie, które dają niewielki zysk, ale też i ryzyko straty jest małe. Dla innych to inwestycje o tzw. silnych fundamentach – czyli np. waluty albo obligacje krajów ze zdrowymi gospodarkami, nadwyżkami w budżecie, zdrowym systemem bankowym.

KAPITAŁ WRACA DO BAZY Przemysław Kwiecień, ekonomista firmy brokerskiej XTB, uważa, że definicja jest jeszcze inna: bezpieczne przystanie to takie aktywa, do których kapitał wraca, a nie do nich ucieka. Chodzi o to, że w niektórych krajach jest bardzo dużo oszczędności,

ENG

The term “safe haven” was coined to describe investments that primarily become profitable in times of market turbulence. However, the definitions of what a safe haven actually is differ. To some, it means safe assets i.e. assets that generate a small profit, but which carry relatively little risk. To others, it denotes investments with “solid foundations”, e.g. foreign currencies or bonds issued by countries with strong economies, budget surpluses, and healthy banking systems.

CAPITAL RETURNS TO BASE Przemysław Kwiecień, an economist from the brokerage firm XTB, believes that there is yet another definition. In his view, the term “safe haven” refers to assets to which capital returns. Some countries have a lot of savings and free capital. These include Japan and Switzerland. Japanese and Swiss capital scours the world looking for opportunities to generate profits. When the global economy is doing well, greater risks tend to be taken in pursuit of greater profits.

But in the event of an economic downturn, or inter-

75

BUSINESS

wolnego kapitału. Do takich państw należy np. Japonia czy Szwajcaria. Japoński czy szwajcarski kapitał wędruje po świecie, szukając okazji do zysku.

Gdy w globalnej gospodarce dzieje się dobrze, podejmuje większe ryzyko, by ten zysk zwiększyć. Ale gdy następuje jakiś krach albo w światowej polityce dochodzi do napięć, które mogą negatywnie wpływać na rynek, ów kapitał szybko wraca do swoich baz. Czyli z powrotem lokuje się w japońskie bądź szwajcarskie aktywa, przez co jen i frank zyskują na wartości.

– Do tego dochodzi gra części inwestorów, którzy zakładając taki właśnie scenariusz, kupują aktywa w jenach i frankach. Stąd mamy ogólnoświatowy odpływ kapitału w tym kierunku, co potocznie nazywa się ucieczką do bezpiecznych przystani – mówi Przemysław Kwiecień. I dodaje, że stereotyp „bezpiecznej Szwajcarii”, z jej legendarną tajemnicą bankową, niewiele ma z typ procesem wspólnego. Inwestorzy na rynku zupełnie tak tego nie postrzegają.

Ekspert zwraca jeszcze uwagę, że to, co dla jednych jest bezpieczną przystanią, dla innych wcale nie musi nią być. Na przykład dla inwestorów amerykańskich dobrym sposobem na przeczekanie rynkowej zawieruchy są krótkoterminowe obligacje rządu USA. Ale dla Europejczyków już nie – choćby ze względu na ryzyko kursowe. Obligacje mogą być safe haven w czasie napięć, szczególnie

Economy

national tension that can potentially have a negative impact on the market, the capital quickly returns to base, i.e. it is invested in Japanese or Swiss assets.

This causes the yen and the franc to appreciate.

“On top of that, there are investors who assume that a scenario of this kind is likely, and purchase assets in yens and francs. This translates into a global outflow of capital in those directions, and is commonly called an escape to a safe haven”, says Kwiecień. He adds that the stereotype of a “safe Switzerland”, with its legendary banking confidentiality, has little to do with this procedure. Investors do not see it that way at all.

Kwiecień also points out that what may be a safe haven for some, is not necessarily one for others. For instance, American investors prefer to invest in short-term US bonds while they wait for the market to settle down. But Europeans do not do so, if only because of the exchange rate risks. Bonds, especially long-term bonds, can be a safe haven in times of tension. Whenever a crisis hits and commercial banks start requesting liquidity from central banks, they are expected to secure these loans with long-term bonds. This is why the demand for bonds increases on some markets. German bonds are a case in point.

Investors were so keen to purchase them that they were willing to pay the Germans to sell them – this is the simple explanation for the negative profitability of German bonds over many months. A surplus in

Jednym z rodzajów bezpiecznej przystani jest złoto. Głównie przez jego uniwersalność – jest dużo warte wszędzie na świecie.

Gold is another type of a safe haven. This is primarily due to its universal nature – gold is valuable everywhere. długoterminowe. Bo gdy dochodzi do kryzysu i banki komercyjne pukają do drzwi banków centralnych z prośbami o dostarczenie płynności, te w zamian oczekują zastawu, którym są zwykle właśnie długoterminowe obligacje. Dlatego gdy dochodzi do zawirowań na rynkach, popyt na niektóre z nich rośnie. Przykład to obligacje niemieckie. Tych inwestorzy pożądali tak bardzo, że byli w stanie zapłacić niemieckiemu bankowi, by ten je im sprzedał – bo tak można prosto wytłumaczyć ujemną rentowność, jaką miały obligacje Niemiec przez wiele miesięcy. Pomagała nadwyżka w niemieckim budżecie, co dla kupujących było dowodem na wiarygodność władz w Berlinie, ale przede wszystkim sygnałem, że ich papiery dłużne będą na rynku rzadkim dobrem.

76

the German budget was testament to the credibility of the authorities in Berlin, but above all, it was a sign that their bonds would be a rare and valuable asset.

GOLD IS THE LAST REDOUBT Gold is another type of a safe haven. This is primarily due to its universal nature – gold is valuable everywhere. Investors are convinced this will never change. Gold cannot be minted or printed the way money can. Its supply is not endless and access to it is not unlimited. Although the price of gold can fluctuate over the short term, it is likely to increase over the long-term. “The belief that gold will always be valuable is deeply ingrained. There are also historical reasons for this. The strength of the US dollar used to lie in its being backed by gold. Gold is the

IMAGINE THE WORLD’S BEST DEVELOPERS AS PART OF YOUR TEAM. IMAGINE IT. DONE.

Let’s connect: lot@itmg.com

ITMAGINATION provides affordable world-class software development and data analytics services that empower you to grow your business. We have successfully delivered hundreds of projects to enterprises and startups in the US, Europe and Australia.

office@itmagination.com phone: +48 (22) 654 40 60 fax: +48 (22) 654 40 80

www.itmagination.com/contact

BUSINESS

Nieco inny rodzaj bezpiecznej przystani to złoto.

Głównie przez jego uniwersalność – jest dużo warte wszędzie na świecie. A wśród inwestorów panuje przekonanie, że będzie tak zawsze. Nie można go dodrukować, jak pieniądza papierowego. Jego ilość nie jest nieskończona, a dostępność ograniczona. I jeśli nawet cena uncji złota w krótkim terminie się waha, to w długim raczej będzie rosła.

– Przekonanie, że złoto zawsze będzie dużo warte, wynika też z historii. Siła dolara brała się niegdyś stąd, że miał on pokrycie w złocie. Złoto to ostatnia linia obrony: gdyby któregoś dnia rynek finansowy miał się zawalić, to dobrze jest mieć schowane kilka sztabek złota. Są inwestorzy, którzy tak myślą, i posiadanie kruszcu daje im poczucie bezpieczeństwa – mówi Przemysław Kwiecień.

Marta Bassani-Prusik, dyrektor Działu Produktów Inwestycyjnych spółki Mennica Polska, dodaje, że wytrawni inwestorzy utrzymują ok. 5–10 proc. swoich środków w złocie.

– Pozwala to bowiem uchronić się przed sytuacją, kiedy część ulokowana w ryzykowniejszych instrumentach finansowych, jak np. akcje, traci w tym samym czasie – mówi Marta Bassani-Prusik. I tłumaczy, na czym polega utrzymywanie tzw. siły nabywczej przez kruszec. Każda waluta, jak wiadomo, może tracić na wartości. Ale też papierowy pieniądz bez większego trudu można dodrukować.

Swoje bazy monetarne w ostatnich latach zwiększało wiele dużych banków centralnych, w tym amerykański Fed i Bank Japonii. Złoto utrzymuje swoją wartość z uwagi na jego ograniczoną ilość i brak możliwości wprowadzenia istotnych zmian w obiegu. Dla przykładu – 100 lat temu za jakieś 360 dol. można było kupić nowe auto. Kwota ta odpowiadała wówczas wartości ok. 17 uncji kruszcu.

Dziś za wspomnianą sumę nowego samochodu zdecydowanie nie kupimy, ale za równowartość wspomnianych 17 uncji, ok. 22,5 tys. dol., zdecydowanie tak – mówi dyrektor Mennicy Polskiej. I zwraca uwagę, że banki centralne, również Narodowy Bank Polski, trzymają część swoich rezerw w złocie. W ostatnich latach NBP chętnie kupował złoto, zwiększając jego zasoby o mniej więcej 100 ton, obecnie dysponuje 229 tonami kruszcu. Dla polskiego banku centralnego złoto to „kotwica zaufania, szczególnie w czasie napięć i kryzysów”. Ale światowym liderem pod względem wielkości zasobów złota jest amerykański Fed, który zgromadził ponad 8 tys. ton kruszcu. Niemcy dysponują rezerwami w wysokości 3,3 tys. ton. Zaś Chiny mają w swoich skarbcach 1,9 tys. ton w sztabkach.

Co oznacza, że nawet państwa najbardziej liczące się w gospodarce światowej też wierzą w bezpieczne przystanie. I na wszelki wypadek mają już do nich wytyczony kurs.

78

last resort – if the financial market were to collapse completely, it would be a great idea to have some gold stashed away somewhere safe. There are investors who are convinced this will happen, and so investing in gold gives them a sense of security”, says Kwiecień.

Marta Bassani-Prusik, the director of the Investment Product Department at the Mint of Poland adds that seasoned investors always keep 5 to 10 per cent of their assets in gold. “This way, they are protecting themselves against a situation where that part of their money invested in more risky financial instruments, e.g. stocks, is lost”, she says.

She explains what the maintenance of purchasing power via gold entails. Every currency can depreciate, and paper money can be printed with little effort. Many large central banks have expanded their

Bezpieczne przystanie (safe haven) to takie aktywa, do których kapitał wraca, a nie do nich ucieka.

The term “safe haven” refers to assets to which capital returns. monetary resources over the past few years, including the US FED and the Bank of Japan. Gold has retained its value due to its limited supply and the lack of possibilities of introducing any significant changes to the way it is traded. “For instance, 100 years ago, you could purchase a new car for approx. USD 360. This amount was the equivalent of roughly 17 ounces of gold. While you cannot purchase a car for USD 360 today, you certainly can purchase one with the equivalent 17-odd ounces of gold, which is now worth approx. USD 22,500”, says Bassani-Prusik. She also points out that central banks, including the National Bank of Poland, keep some of their reserves in gold. In recent years, the NBP has been eagerly purchasing gold, and has increased its resource base by some 100 tonnes, bringing the total to approx. 229 tonnes. It is an “anchor of trust, especially in times of tension and crisis”. Still, the world leader in terms of gold resources is the US FED, which has accumulated 8,000 tonnes of gold reserves. Germany has 3,300 tonnes and China keeps 1,900 tonnes of gold ingots. This shows that even the strongest global economic powers believe in safe havens.

And they all have a course set in case they need to sail there.

© A D O B E S TO C K

ZŁOTO – OSTATNIA REDUTA

Economy

YACHT PARK - NOWE OBLICZE GDYNI Ekskluzywna i unikatowa w skali Polski i Europy inwestycja została usytuowana w malowniczej, morskiej scenerii z widokiem na marinę i cumujące jachty. Luksusowy kompleks apartamentów wraz z nowoczesną przystanią jachtową oraz aleją spacerową z butikami i restauracjami stworzą miejsce, gdzie warto zamieszkać. Yacht Park zmieni krajobraz miasta. To nowe oblicze Gdyni.

YACHT PARK - THE NEW FACE OF GDYNIA This unique development project in Poland and Europe will be situated in the beautiful scenery overlooking the marina and mooring yachts. A luxurious residential complex with a modern marina and a promenade with boutiques and restaurants will be a great place to live. Yacht Park will change the cityscape, and become the new face of Gdynia.

BIURO SPRZEDAŻY | SALES OFFICE +48 785 88 55 88 www.yachtpark.pl

Polish hits

©CREDITS

PEOPLE & THE WORLD

80

PEOPLE & THE WORLD

Polish hits

TERAZ OLGA I'TS OLGA'S TIME tekst | by OLA SALWA

Pisarka, feministka, noblistka – w przypadku Olgi Tokarczuk wszystko się rymuje i ma głębszy sens. Piąta laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury z Polski wierzy, że czytanie pomaga otwierać oczy na świat.

Olga Tokarczuk – writer, activist, Nobel Prize laureate.

The fifth Pole to win the Nobel Prize in Literature believes that reading opens your eyes to the world.

D PL

Drugi czwartek października jest ciepły. Świeci blednące jesienne słońce, gdy samochód pędzi autostradą w stronę niemieckiego miasteczka Bielefeld. W środku – omotana zielonym swetrem, z charakterystycznym brązowym dredami na głowie – polska pisarka, Olga Tokarczuk. Kwadrans przed pierwszą dzwoni telefon, a szwedzki prefiks +46 zdradza to, co za chwilę przez niego padnie: autorka Biegunów zdobyła Nagrodę Nobla.

Nie jest to szok, bo polska pisarka od lat była wymieniana wśród faworytów do tego wyróżnienia, a w ostatnich tygodniach nawet bukmacherzy przyznawali, że Tokarczuk ma olbrzymią szansę na wygraną. Rok jest zresztą wyjątkowy, bo w 2018, z powodu skandalu obyczajowego, Akademia Szwedzka nie przyznała nagrody i teraz nadrobiła brak, ogłaszając dwóch laureatów naraz. Tokarczuk zatrzymuje samochód, odbiera, ale – jak wspomni w wywiadzie – nie może uwierzyć, że oto zdobyła najważniejszą literacką nagrodę świata. Szybko pogratuluje drugiemu laureatowi, Austriakowi Peterowi Handkemu (on zdobył Nobla za 2019 rok, ona za 2018). Zaraz rusza przed siebie – jest przecież umówiona na wygłoszenie odczytu w trakcie Dni Literatury. Dojedzie do Bielefeldu spóźniona, ale publiczność nie ma jej tego za złe i wita z honorami.

ENG

It is the second Thursday in October and the weather is unseasonably warm. A car is driving along the highway towards the German town of Bielefeld in the autumn sunshine. Polish writer Olga Tokarczuk, sporting her distinctive brown dreadlocks and a green sweater, is at the wheel.

The telephone rings at a quarter to one. The +46 calling code tells her that the call is coming from Sweden. The author of Flights has just been awarded the 2018 Nobel Prize in Literature. The news does not come as a complete shock. Tokarczuk has been one of the names most frequently mentioned as a likely laureate. Even the bookmakers have recently been claiming that Tokarczuk has a high chance of winning the prize. This year is an exceptional one for the Academy. The 2018 Prize in Literature was held over due to a sex scandal, so two prizes were awarded this year. Tokarczuk stops the car and picks up the phone, but as she later said in an interview, she couldn’t believe that she had been awarded the world’s most prominent literary award. She quickly congratulates the other winner, Austrian Peter Handke (the 2019 winner), and resumes her trip. She has an appointment to give a talk during Literature Days. She is late arriving in Bielefeld, but the audience is not angry and gives her an appreciative welcome.

81

PEOPLE & THE WORLD

Polish hits

Książki Tokarczuk, będące intelektualną przygodą, czasem stykające realne z metafizycznym, meandrujące, stawiające pytania, nie są hermetyczne.

Tokarczuk’s books are an intellectual adventure, are filled with metaphysics, are meandering, and trigger reflection, but are in no way hermetic.

Dla polskiego czytelnika, nawet średnio obeznanego z kulturą, nazwisko Tokarczuk jest dobrze znane, bo pisarka publikuje od przeszło dwóch dekad.

W międzyczasie zdobyła bodaj wszystkie ważne nagrody literackie w kraju i sporo za granicą. Urodziła się w 1962 r. w Sulechowie, niedaleko granicy z Niemcami, w polsko-ukraińskiej rodzinie. Wśród przodków ma też Rusinów, co jest istotne, bo temat polskiej multikulturowości często wraca na kartach jej powieści. Choć pierwszy tekst opublikowała już jako nastolatka, w harcerskim piśmie Na Przełaj w 1978 r., zamiast polonistyki, wybrała psychologię na Uniwersytecie Warszawskim. Po studiach i po przeprowadzce w 1985 r. na zachód Polski (Wrocław, Wałbrzych) Tokarczuk pracowała jako psychoterapeutka. To doświadczenie formowało nie tylko psycholożkę, ale też pisarkę. Po latach przyzna, że kontakt z pacjentami wzmocnił w niej poczucie, że nie ma uniwersalnej „prawdy”, jednej perspektywy czy punktu widzenia, a rzeczywistość to zbiór fragmentów, czasem tylko łączących się w całość. W jej tekstach słychać też echo nauk Junga, którym zaczytywała się na studiach.

To literatura okazała się prawdziwym powołaniem Tokarczuk, a w 1993 r. na rynku pojawiła się jej pierwsza powieść: Podróż ludzi Księgi, o trójce poddanych Króla Słońce połączonych ucieczką z Pary-

SHE WRITES FROM THE HEAD AND FROM THE HEART The name Tokarczuk is familiar to practically every Pole, even the not so well-read. She has been writing for over two decades, during which time she has received nearly every major literary award in Poland and abroad. Tokarczuk was born into a PolishUkrainian family in Sulechów, near the German border, in 1962. It is worth noting that she also has Ruthenian ancestry, as multiculturalism is a recurring theme in her work. Although she published her first piece of writing as a teenager in the scouting magazine Na przełaj [Cut Across] in 1978, she decided to study psychology at the University of Warsaw. After graduating and moving to the south of Poland (Wrocław and Wałbrzych), Tokarczuk worked as a psychotherapist. This experience formed her not only as a psychologist, but also a writer. She said years later that working with patients made her realise that there was no universal “truth”, i.e. no single perspective or a point of view, and that reality was just a set of elements that only sometimes matched up to make a whole. Her work also seems to be inspired by the works of Jung, whom Tokarczuk read avidly while at University.

Eventually, it became clear that literature was Tokarczuk’s true calling. Her first novel, The Journey of the Book People (1993), is a story about three sub-

© P A P, G E T T Y I M A G E S , M . P. P O P R Z E D N I E S T R O N Y / P R E V I O U S P A G E S : Ł U K A S Z G I Z A

PISZE Z GŁOWY I Z SERCA

POLSCY LAUREACI LITERACKIEJ NAGRODY NOBLA | POLISH NOBEL PRIZE IN LITERATURE WINNERS 1905 – Henryk Sienkiewicz.

Autor słynnej Trylogii, niemniej słynnych Krzyżaków czy Quo Vadis, otrzymał nagrodę za całokształt twórczości.

1905 – Henryk Sienkiewicz, the author of the famous Trilogy, The Teutonic Knights and Quo Vadis, was awarded the prize for his lifetime achievement.

82

1924 – Władysław Reymont.

Wyróżnienie przyznano mu za Chłopów, monumentalną powieść o mieszkańcach wsi Lipce.

Powstały dwie adaptacje filmowe tej powieści: niema w 1922 (reż. Eugeniusz Modzelewski) i dźwiękowa w 1972 (reż. Jan Rybkowski).

1980 – Czesław Miłosz.

Uzasadnienie Akademii Szwedzkiej brzmiało: „Z bezkompromisową jasnością postrzegania wyraził warunki, na jakie jest wystawiony człowiek w świecie ostrego konfliktu”.

1924 – Władysław Reymont, was awarded the prize for the epic novel The Peasants, about the residents of the (actual) village of Lipce. The book has been adapted for the screen twice, first as a silent movie in 1922 and then as a sound film in 1972.

1980 – Czesław Miłosz was praised by the Swedish Academy as an author “who with uncompromising clear-sightedness voices man’s exposed condition in a world of severe conflicts”.

ża i pewną misją. Wielka historia, różni bohaterowie oraz szczypta mistyki – te tematy będą wielokrotnie wracać w twórczości polskiej pisarki.

Ale już debiut Tokarczuk zwrócił uwagę krytyków i czytelników, a rozgłos zyskała po dwóch kolejnych powieściach: wydanej w 1995 r. E.E. (dojrzewająca dziewczynka o tytułowych inicjałach zyskuje, a potem traci zdolności parapsychologiczne) i w 1996 r. Prawieku i innych czasach (miejscem akcji jest tytułowy Prawiek nieraz porównywany

1996 – Wisława Szymborska.

Wybitną poetkę doceniono za twórczość, „która z ironiczną precyzją pozwala historycznemu i biologicznemu kontekstowi ukazać się we fragmentach ludzkiej rzeczywistości”.

1996 – Wisława Szymborska.

The outstanding poet was recognised “for poetry that with ironic precision allows the historical and biological context to come to light in fragments of human reality”.

jects of the Sun King who have to flee Paris and who have a common mission. A great storyline, diverse characters and a pinch of mysticism – these elements were to become Tokarczuk’s stock in trade. Her debut novel won the acclaim of both the critics and the public, but even greater recognition followed in the wake of her next two novels: E.E. (1995), about an adolescent girl bearing the titular initials, who gains and then loses parapsychological powers); and Primeval and Other Times (1996), which is set in the

2018 – Olga Tokarczuk. Piąty „polski” literacki Nobel został przyznany za „za wyobraźnię narracyjną, która z encyklopedyczną pasją reprezentuje przekraczanie granic jako formę życia”.

2018 – Olga Tokarczuk. The fifth Polish Nobel Prize in Literature was awarded the prize "for a narrative imagination that with encyclopaedic passion represents the crossing of boundaries as a form of life”.

83

do Marquezowskiego Maconda). Za tę ostatnią książkę pisarka zdobyła Paszport Polityki, nagrodę dla młodych, obiecujących twórców, oraz inne ważne wyróżnienie dla polskich pisarzy – Nagrodę im. Kościelskich. Stało się jasne, że polska literatura ma nową gwiazdę świecącą mocnym własnym blaskiem. I to gwiazdę dostępną dla każdego, bo książki Tokarczuk, będące intelektualną przygodą, czasem stykające realne z metafizycznym, stawiające pytania, nie są hermetyczne. Dostępna jest i sama autorka: bywa gościem targów książki, festiwali, programów telewizyjnych. Uśmiechnięta, bezpośrednia i życzliwa, nigdy nie odmawia podpisania książki czy wspólnego zdjęcia.

ZIELONA AUTORKA Kolejną świetnie przyjętą książką był Dom dzienny, dom nocny z 1998 r. (dwójka bohaterów wprowadza się do poniemieckiej miejscowości kryjącej różne sekrety), któremu czytelnicy przyznali nagrodę Nike (najważniejszą w Polsce nagrodę literacką). Dziewięć lat później do księgarń trafili Bieguni, złożona z wielu drobnych opowiastek refleksja nad podróżą. Dzięki tłumaczeniu Jennifer Croft w książce rozsmakować się mogli też anglojęzyczni czytelnicy, a w 2018 r. duet Tokarczuk– –Croft wygrał prestiżową The Man Booker International Prize. Ostatni laur przed Noblem. „Pisarstwo Olgi jest przejrzyste: jej bohaterowie żyją i oddychają na kartach powieści, mówią własnym głosem, a jej ton i intencje są równie jasne, zrozumiałe i sugestywne” – podkreślała po ogłoszeniu

84

Polish hits

titular Primeval, sometimes compared to Márquez’s Macondo. Tokarczuk won the Polityka Passport, a prestigious award given to promising young artists and writers, as well as other honours including the Polish Kościelski Award. It soon became clear that Polish literature had just discovered a new star shining with her own powerful light. And the star was accessible to all, as Tokarczuk’s books are an intellectual adventure, are filled with metaphysics, are meandering, and trigger reflection, but are in no way hermetic. Nor does she shut herself away from the world, but accepts invitations to meetings at Book Fairs, literary festivals, and television shows. She always has a smile on her face, is very direct, and never refuses to sign a book or be photographed with a fan.

A GREEN WRITER The next well-received novel by Tokarczuk was House of Day, House of Night (1998), about a couple who move to a town that had been in Germany until the post-WWII border shift and which is hiding many secrets. The novel won the Nike Audience Award. Nine years later, Flights was published. This is a reflection on travelling compiled from a miscellany of brief stories. The novel made its way to the English-speaking world via Jennifer Croft’s translation and was awarded the Man Booker International Prize. This was the last award Tokarczuk received before being lauded with the Nobel Prize.

“Olga’s work is crystal clear: her characters live on the page and speak for themselves, and her tone and intentions are equally easy to grasp, transform,

Autorka Biegunów jest częstym gościem targów książek, festiwali, programów telewizyjnych.

Uśmiechnięta, bezpośrednia i życzliwa, nigdy nie odmawia podpisania książki czy wspólnego zdjęcia.

The author of Flights often accepts invitations to meetings at Book Fairs, literary festivals, and television shows.

She always has a smile on her face, is very direct, and never refuses to sign a book or be photographed with a fan.

©EAST NEWS

PEOPLE & THE WORLD

Zmysłowe i naturalne usta dzięki Neauvia Sensual and natural lips thanks to Neauvia

Od pewnego czasu można zaobserwować trend w medycynie estetycznej – naturalność i bezpieczeństwo oferowanych rozwiązań.

Jeszcze do niedawna dostępne na rynku produkty z kwasem hialuronowym były ukierunkowane w głównej mierze na powiększenie objętości ust. Podążając za światowymi trendami stworzyliśmy Neauvia Intense Lips, charakteryzujący się wyjątkową plastycznością produktu. Dodatek dwóch aminokwasów glicyny i l-proliny, będących głównym składnikiem kolagenu, powoduje, że otrzymany estetyczny efekt jest długotrwały. Ich głównym zadaniem jest utrzymanie nawilżenia w czerwieni warg oraz, tym samym, ich naturalne i piękne wymodelowanie.

www.neauvia.pl

www.neauvia.com

For some time now we have been witnessing a new trend in aesthetic medicine – one where all products and procedures are safe and a natural look is assured. Products containing hyaluronic acid used to be aimed primarily at augmenting the volume of the lips. At Neauvia, in line with world trends, we have created Neauvia Intense Lips which has an exceptional plasticity to it. The addition of two amino acids, namely glycine and l-proline, the core ingredients of collagen, give a long-lasting aesthetic effect. The key role of these substances is to keep the right level of hydration in the vermilion and, at the same time, retain their natural and beautiful shape.

#in_safe_hands

#wbezpiecznychrekach

PEOPLE & THE WORLD

noblowskiego werdyktu Croft. Tokarczuk ma zresztą szczęście do tłumaczek, na rozpowszechnienie jej prozy wielki wpływ miała Antonia Lloyd-Jones. To ona przełożyła – m.in. – wydany w Polsce w 2009 r. autorski kryminał Prowadź swój pług przez kości umarłych (Janina Duszejko, emerytowananauczycielkaiwielbicielkaastrologii,walczyzszowinistycznymi myśliwymi w niewielkiej wiosce na południowym zachodzie kraju). Tłumaczka zawsze podkreśla, że proza Tokarczuk jest „bardzo dobra” i spotyka się z uznaniem w każdym kraju, w jakim pojawia się jej tłumaczenie. Publikowano ją w sumie w 30 krajach.

Prowadź swój… jaskrawo pokazuje też, jak ważna dla pisarki, w literaturze i w życiu, jest ekologia. Tokarczuk ma „zielone” serce – nie je mięsa, walczy o prawa zwierząt, działa na rzecz ochrony środowiska. Powiedziała wręcz: „Zaangażowanie w ekologię jest po prostu postawą etyczną. Ekologia jest konsekwencją jedynej możliwej interpretacji przykazania »nie zabijaj«”. Jej postawa inspiruje innych – pod koniec października w Krakowie zasadzono 25 tys. drzew na cześć Tokarczuk i jej Nobla, a las

Polish hits

and transmit”, Croft said after the Nobel decision was announced. Tokarczuk had been lucky with her translators to date. Antonia Lloyd-Jones had an immense impact on the international success of her work. Lloyd-Jones translated Drive Your Plow Over the Bones of the Dead (2009) into English in 2019.

The novel is about Janina Duszejko, a retired teacher and believer in astrology, who fights chauvinistic hunters in a little village in the south-west of Poland. The translator has repeatedly said that Tokarczuk’s prose is “very good” and is highly regarded in every country where a translation of her book comes out. Tokarczuk’s books have been published in 30 countries.

The novel Drive Your Plow… clearly demonstrates the importance of the environment and ecology to Tokarczuk. The writer has a “green” heart. She does not eat meat, is an animal rights advocate, and supports environmental protection causes. “Commitment to ecology is simply ethical”, she said and explained that ecology is a natural consequence of the only possible interpretation of the “Thou shalt not kill” commandment. Tokarczuk is a great inspi-

Pisarstwo Olgi Tokarczyk jest przejrzyste: jej bohaterowie żyją i oddychają na kartach powieści, mówią własnym głosem.

Olga Tokaeczuk's work is crystal clear: her characters live on the page and speak for themselves, and her tone and intentions are equally easy to grasp, transform, and transmit. będzie się nazywał Prawiek. Kinową wersję opowieści o Duszejko, czyli Pokot, wyreżyserowała Agnieszka Holland (wspólnie z Tokarczuk napisały scenariusz), a film doceniło jury festiwalu w Berlinie, przyznając mu Srebrnego Niedźwiedzia.

Monumentalne Księgi Jakubowe z 2014 r., do tej pory najobszerniejsze i najambitniejsze dzieło polskiej autorki (ponad 900 stron opowieści o Jakubie Franku, XVIII-wiecznym mistyku), zdobyły podwójną nagrodę Nike – od czytelników i jurorów, a angielski przekład – nominację do Bookera.

Obecnie autorka pracuje nad powieścią, której osnową będą relacje Polaków i Ukraińców. Będzie to więc powrót do rodzinnych korzeni i nowa wyprawa w nieznane z przewodniczką, która tak w jednym z wywiadów powiedziała o swojej misji tuż po tym, jak przyznano jej Nobla: „Opowiadam historie i staram się to robić uczciwie, żeby ludzi zainteresować i sprawić im przyjemność. Ale przede wszystkim – żeby ich umysły były trochę »szersze«, trochę zaniepokojone. Żeby ludzie zaczęli pytać o to, co do tej pory było dla nich oczywiste.”

86

ration to others. In late October, the Kraków authorities planted a forest of 25 tree plantings in her honour and named it Primeval. The novel Drive Your Plow… was made into the film Spoor, directed by Agnieszka Holland. The film won the Silver Bear at the Berlin Film Festival.

The monumental The Books of Jacob is her longest and most ambitious work to date. The novel is over 900 pages long and tells the story of Jakub Frank, an 18th-century mystic. It won the Nike Jury and Audience awards, and the English translation was shortlisted for the Man Booker International Prize.

Currently, Tokarczuk is working on a new novel inspired by Polish-Ukrainian relations. As such, it will be both a return to her roots and a guided journey into the unknown. At least that’s how the writer described the work after winning the Noble Prize.

“I tell stories and I try to do this as honestly as I can to interest people and make them happy. But above all, to broaden or trouble their minds. To make people start questioning what they had previously considered obvious”, she told reporters.

NAGRODA NOBLA W DZIEDZINIE LITERATURY – KILKA FAKTÓW Prace nad wyłonieniem noblisty/noblistki trwają cały rok. We wrześniu Komisja Noblowska zaczyna zbieranie nazwisk kandydatów od kilkuset uprawnionych do głosowania znawców literatury. Lista zgłoszeń zamykana jest 31 stycznia, następnie Komisja robi wstępną selekcję, by w kwietniu przedstawić kilkanaście nazwisk Akademii Szwedzkiej. To grono ma miesiąc na wybranie pięciu finalistów i czas do października na zapoznanie się z ich twórczością oraz wybór laureata. Cykl wieńczy uroczyste wręczenie Nagród Nobla (we wszystkich dziedzinach) 10 grudnia w Sztokholmie.

NOBEL PRIZE IN LITERATURE – FACTS AND FIGURES It takes a year to elect the

Nobel prize winner in literature. The Nobel Committee begins collecting candidates from a few hundred literary experts authorised to vote. This process lasts from September until 31 January.

The Committee then compiles a shortlist of a dozen or so names and presents it to the Swedish Academy. The Academy has a month to name 5 finalists. After that, they have until October to read their work and select the laureate.

The process ends with a gala award ceremony in Stockholm on 10 December. All the prize winners receive their laurels at this event.

REKLAMA

Untitled-8 1

11.09.2019 10:13

Art

©CREDITS

PEOPLE & THE WORLD

88

PEOPLE & THE WORLD

Art

MANIFEST NA CIELE A MANIFEST OF PERSONALITY tekst | by MARTYNA WASILEWSKA

Co łączy Janis Joplin, George’a Orwella, Brada Pitta i Judi Dench? Ich ciała zdobią napisy, rysunki i symbole.

Bo świat oszalał na punkcie tatuażu.

What do Janis Joplin, George Orwell, Brad Pitt and Martyna Wojciechowska have in common? Their bodies are, or were, covered in messages, drawings and symbols. The world has gone mad for tattoos.

B PL

Kobiety z plemienia Wodaabe w Poli, w Kamerunie.

Portrait of tattooed Wodaabe tribe women, Cameroon.

ENG

Buscalan to położona w północnej części Filipin wioska, do której wciąż nie poprowadzono ani drogi, ani sieci telefonicznej. Wśród wzgórz Kordyliery Filipińskiej mieszkańcy uprawiają ryż.

Ale to nie krajobraz jest powodem, dla którego turyści coraz częściej decydują się na kilkunastogodzinną podróż w głąb kraju. Chcą wrócić z ozdobą i to nie byle jaką – tatuażem wykonanym przez Whang-Od, ostatnią tatuatorkę plemienia Kalinga.

Buscalan is a village in the north of Luzon, the northernmost island of the Philippines that has no access roads or telephone lines. The Cordillera Central is a mountain range famous for its rice terraces. But it is not the landscape that induces people to make the arduous and time-consuming journey into the centre of the island. What they are after is a truly exceptional body ornament – a tattoo by Whang-Od, the last tattoo artist from the Kalinga tribe.

RYTUALNY OBIEKT POŻĄDANIA

RITUAL OBJECT OF DESIRE

Kalingowie od zawsze byli wojownikami. Polowali oraz toczyli walki z innymi klanami o zasoby i terytorium. Tatuaż w ich społeczności miał znaczenie rytualne. Każda wioska posiadała własnego mambabatoka, czyli mistrza tatuażu, który przy użyciu bambusowego kijka i sadzy pokrywał ich ciała abstrakcyjnymi, geometrycznymi wzorami.

Mężczyźni w ten sposób komunikowali swoją waleczność, a kobiety gotowość do wejścia w związek małżeński i wydania na świat potomstwa. Teraz potomkowie wojowników częściej niż walką zajmują się rolnictwem, a i wśród płci pięknej nie ma już presji na poddawanie się czasochłonnym i bolesnym zabiegom zdobienia ciała. Jednak ta-

The Kalingas have always been warriors. They hunted and fought with other clans for resources and land. Tattoos had ritual significance in their community. Every village had its own mambabatok, or tattoo master, who would cover the bodies of the villagers with abstract geometric patterns using a bamboo stick and soot. Tattoos were a way for men to signal their bravery and women to signal their readiness for marriage and motherhood. The descendants of these warriors are mostly farmers, and women today are under no pressure to subject themselves to lengthy and painful body beautification. However, a tattoo done by Whang-Od has become an object of de-

89

PEOPLE & THE WORLD

Art

tuaż wykonany przez Whang-Od stał się obiektem pożądania wśród zupełnie innej społeczności – turystów z zachodniego świata. Cofnijmy się jednak o kilka wieków, kiedy zdobienie ciała za pomocą barwnika było przede wszystkim oznaką kulturowej tożsamości.

CHRONICLE OF EXPERIENCE

Słowo tatuaż wywodzi się od samoańskiego tatau zapisanego przez żeglarzy w XVIII w., ale malowidła na ciałach pojawiły się dużo wcześniej. Pierwsze wzmianki o tatuażach znajdziemy już w pismach starożytnych Greków i dawnych kultur na całym świecie. Co przedstawiały? W starożytnym Egipcie na ciałach malowano zwykle podobizny zwierząt, np. byków i owiec, oraz – w przypadku kobiet – abstrakcyjne wzory na podbrzuszu.

Kobiety z ludu Inuitów (tereny dzisiejszej Grenlandii czy Alaski) „nosiły” na twarzach linearne wzory, a w andyjskiej kulturze Mochica – pająki i węże. Te pierwsze ślady zdobień ciała za pomocą barwnika wprowadzanego pod skórę przetrwały do dziś już tylko na figurkach, ceramice czy mumiach. Odkryta w 1991 r. w Alpach najstarsza ludzka mumia Ötzi, której wiek szacuje się na ponad 5 tys. lat, miała na ciele 61 tatuaży (sic!). I jak

The word “tattoo” comes from the Samoan word “tatau”, and was first recorded by sailors in the 18th century, but body painting techniques had been known long before that. The first mentions of tattoos can be found in the writings of the Ancient Greeks and among indigenous civilisations all over the world. What did these skin drawings depict? In Ancient Egypt, for instance, the most common motifs were animal profiles e.g. bulls and sheep, and in the case of women, abstract patterns on the lower abdomen. The women of the Inuit tribes of what is now Greenland and Alaska used to adorn their faces with linear patterns, while in the Mochica culture of modernday Peru, it was usually spiders and snakes. The first traces of body ornamentation with the use of pigments inserted beneath the skin only survive on figurines, ceramics and mummies. The oldest known natural human mummy is “Ötzi”, who was

Po lewej: Mężczyzna z tradycyjnym tatuażem, wyspa Tahuata, Polinezja Francuska. Po prawej: Mjanma, kobieta z plemienia Muun.

Bottom left: A man with a traditional tattoo, Tahuata, French Polynesia, Bottom right: Mjanma, a woman from the Muun tribe.

Pierwsze wzmianki o tatuażach znajdziemy już w pismach starożytnych Greków.

The first mentions of tattoos can be found in the writings of the Ancient Greeks.

90

© P A P, E A S T N E W S , S H U T T E R S T O C K . P O P R Z E D N I E S T R O N Y / P R E V I O U S P A G E S : S H U T T E R S T O C K

KRONIKA DOŚWIADCZEŃ

sire among a completely different class of people – tourists. From every corner of the globe. Let’s go back a few centuries to when body painting, using colouring, was mostly a symbol of cultural identity.

nietrudno zgadnąć, tym wzorom przypisywano głębsze znaczenie. Przypuszcza się, że w przypadku Człowieka z Lodu drobne kropki i linie rozsiane po ciele wyznaczały punkty do uśmierzania bólu metodą akupunktury.

W innych kulturach malowidła mogły być talizmanami zapewniającymi przychylność bóstw, piętnem, ozdobą, kamuflażem, symbolem statusu i grupowej przynależności, wyrazem uczucia (np. miłości) lub po prostu – kroniką osobistych doświadczeń.

OZDOBNY GATUNEK W XXI w. także dekorujemy swoje ciała motywami zaczerpniętymi ze świata natury, religii, mitologii, ale także nauki czy wreszcie popkultury.

I robimy to na masową skalę, bo współczesny świat oszalał na punkcie tatuaży. Według badań millenialsi i pokolenie Z stają się najbardziej wytatuowaną generacją w historii. W Stanach Zjednoczonych i w Wielkiej Brytanii nawet 40 proc. społeczeństwa ma przynajmniej jeden tatuaż (w Polsce, według badań CBOS-u z 2017 r., jest to ok. 8 proc.). Nina G. Jablonski, antropolożka zajmująca się ewolucją ludzkiej skóry, w jednym z wywiadów podkreśla, że człowiek współczesny uwielbia zmieniać swoją skórę. Wśród ludzi na ulicach znajdziesz bardzo mało takich, którzy nie mają żadnych ozdób na ciele. Mogą to być zmiany

discovered in the Ötzal Alps in 1991, and who lived more than 5,000 years ago. Ötzi had 61 tattoos on his body. And yes, all those patterns and symbols meant something. The small dots and lines scattered all over the body are thought to have marked acupressure points that alleviated pain when pressed. In other cultures, body painting might have been a charm to win the favour of the gods, a stigma, a decoration, a status symbol, a mark of belonging to a particular community, an expression of feelings (e.g. love), or a chronicle of personal experiences.

Słynna filipińska tatuatorka Whang-Od. The famous Phillippino tattoo artist Whang-Od.

THE DECORATED APE In the 21st century, people are decorating their bodies with symbols and patterns inspired by nature, religion, mythology and popular culture. Tattoos have become massively popular and the world has gone mad over tattoo art. Surveys report that Millennials and Generation Z are becoming the most widely tattooed generations in history. Up to 40 per cent of people in the United States and the UK have at least one tattoo (in Poland, based on CBOS polls conducted in 2017, the figure is approx. 8 per cent). Nina G. Jablonski, an anthropologist who specialises in the evolution of human skin, once said in an interview that people nowadays love changing their skin. “Modern humans, we love to alter our skin. You’ll find very few people walking

91

PEOPLE & THE WORLD

permanentne – piercing, skaryfikacje, tatuaże – którymi utrwalamy ważne wydarzenia i manifestujemy osobowość. Albo kosmetyczne, krótkotrwałe, po to by podkreślić atrakcyjność, nastrój czy nawet dostępność seksualną. Jednym słowem: ludzie to ozdobny gatunek.

Tatuaż wymagał jednak kilku solidnych zabiegów wizerunkowych, zanim stał się estetyczną normą.

W różnych okresach historycznych był kojarzony ze środowiskami marginalizowanymi. Największy wpływ na zmianę nastawienia wobec tej formy dekorowania ciała mieli „znani i lubiani” celebryci.

Pod koniec XIX w. brytyjska arystokracja zafascynowała się japońską sztuką tatuażu, po tym jak George V z Kraju Kwitnącej Wiśni wrócił ze smokiem wytatuowanym na ramieniu. Janis Joplin, uznawana za pierwszą celebrytkę, która publicznie pokazywała się z tatuażem, rozpoczęła modę na wzór florenckiej bransoletki wokół nadgarstka. Dziś, kiedy za sprawą mediów społecznościo-

Art

around today with unadorned skin. They might make permanent changes — piercing, scarring, tattooing — to memorialize events and announce their identity. Or they might use cosmetics for temporary alterations to announce their attractiveness, mood or sexual availability. The bottom line: humans are the self-decorating ape”, she said.

However, tattoos required some heavy-duty PR before they came to be considered a desirable form of body ornamentation. Tattoos had once been primarily associated with marginalised communities. Celebrities actually had the greatest impact in changing social attitudes. In the late 19th century, the British aristocracy became fascinated with Japanese tattoo art after George V returned from Japan with a dragon tattooed on his arm.

Janis Joplin, believed to be the first ever celebrity to publicly show a tattoo in public, inspired the fad for a tattoo resembling a Florentine wrist bracelet.

Today, when social media spreads news faster than

Taki tatuaż zdobił ciało Janis Joplin.

Janis Joplin's tattoo.

Millennials and Generation Z are becoming the most widely tattooed generations in history.

Up to 40 per cent of people in the United States and the UK have at least one tattoo. wych wieść się niesie szybciej niż pocisk karabinowy, wystarczy jeden post, tweet lub instastory, aby zainspirować rzesze fanów. Ten mechanizm jest odpowiedzialny za modę na tatuaże tuż poniżej klatki piersiowej „tak jak Rihanna”, geograficzne koordynaty na wzór Angeliny Jolie, ale także tatuaż plemienny autorstwa Whang-Od. Tatuatorka z Buscalan stała się obiektem międzynarodowego zainteresowania, po tym jak w 2007 r.

Lars Krutak, gospodarz programu Discovery The Tattoo Hunter, poświęcił jej jeden z odcinków. Kolejne ekipy telewizyjne, dziennikarze, fotografowie, blogerzy i backpackerzy ruszyli w jego ślady, mając nadzieję, że dostąpią przywileju i otrzymają tatuaż od artystki, która została uhonorowana tytułem Skarbu Narodowego Filipin i stała się lokalną celebrytką.

SIŁA, ODWAGA, WITALNOŚĆ

Współczesny katalog inspiracji jest niemal nieograniczony. Pracownicy salonów tatuażu są jednak w stanie wskazać najpopularniejsze w danym momencie motywy. Symbolika zaczerpnięta z kultur tradycyjnych zawsze jest w modzie – klientom podobają się oryginalne wzory oraz atrybuty siły, odwagi, witalności, które się im przypisuje. Du-

92

a speeding bullet, a single post, tweet or Instagram story can inspire thousands. This explains the fashion for tattoos just below the chest “like Rihanna’s”, and the geographic coordinates that Angelina Jolie has had done, and also the tribal tattoos of WhangOd. The tattoo artist from Buscalan attracted international attention after Lars Kurtak, the host of the Discovery show The Tattoo Hunter, devoted an episode to her and her work in 2007. Other TV crews, journalists, photographers, bloggers and backpackers soon set out on a distant journey in the hope of also having the privilege of meeting the artist - now a celebrity in her own right and the subject of a campaign to be named a national treasure –and having a tattoo done by her.

STRENGTH, COURAGE, VITALITY Today, the sources of inspirations for tattoos are endless. Any tattooist can tell you which are the most popular patterns and symbols at any given time. Symbols taken from traditional cultures never go out of style – original motifs and the attributes of strength, courage and vitality are always popular. Ditto for minimalistic, geometric designs on the inside of the wrist, behind the ear, or on the side of your body, and single words and quotes. In-

Jeden z tatuaży projektu artysty Maisona Hefnera.

One of the tattoos done by artist Maison Hefner.

© C©RM ED . P.I T S

Millenialsi i pokolenie Z stają się najbardziej wytatuowaną generacją w historii. W USA i Wielkiej Brytanii 40 proc. społeczeństwa ma co najmniej jeden tatuaż.

JEDYNY NA ŚWIECIE INTELIGENTNY PRZESZCZEP WŁOSÓW THE WORLD’S ONLY INTELLIGENT HAIR LOSS SOLUTION EFEKT ZABIEGÓW ARTAS IX TRANSPLANT ARTAS IX EFFECTS

PRZED ZABIEGIEM BEFORE ATRAS IX

PRZED ZABIEGIEM BEFORE ATRAS IX

12 MIESIĘCY PO ZABIEGU 12 MONTHS AFTER ARTAS IX

10 MIESIĘCY PO ZABIEGU 10 MONTHS AFTER ARTAS IX

Klinika Elite Centrum Laseroterapii Elite Clinic Laser Therapy Center Warszawa, ul. Złota 61, ul. Wąwozowa 8, lok 7/B +48 666 251 997, www.elite.waw.pl REKLAMA

xxx_1/2_KALEI_ARTAS_klinika_elite.indd 1

17.10.2019 11:07

żym zainteresowaniem cieszą się minimalistyczne, geometryczne tatuaże wykonane na nadgarstku, za uchem czy na boku, ale również słowa i cytaty. O dziwo, treść napisu niekoniecznie musi mieć znaczenie dla osoby tatuowanej. W ostatnim roku sporą popularność wśród młodych ludzi zyskał artysta Maison Hefner. W ramach projektu „My words, your body” sam decydował, jakie słowa pozostawi na ciele swoich klientów, często z błędami w pisowni. Mimo że brzmi to jak koszmar Ariany Grande, która wskutek pomyłki pozostała z napisanym w alfabecie japońskim „grillem” na dłoni, to do artysty obowiązywała długa lista oczekujących.

David McComb, autor książki 100 years of Tattoo, tłumaczy, że teraz młodzi ludzie mają bardziej liberalne podejście do dekorowania ciała i nie zastanawiają się szczególnie długo, czy i jaki zrobić tatuaż.

Takie projekty jak „My words, your body” działają na korzyść tej tezy. Dodaje jednak, że obecna moda na tatuaże nie będzie trwać wiecznie. Jeżeli miałbym dużo pieniędzy, to z pewnością zainwestowałbym je w sprzęt do usuwania barwnika spod skóry.

Myślę, że za kilka lat to będzie bardzo popularna usługa. McComb zapewne ma rację. Moda i symbole mają to do siebie, że są mocno osadzone w konkretnej czasoprzestrzeni i ewoluują wraz z rzeczywistością i rozwojem osobowości, a w ciągu ostatnich kilku lat zauważalnie wzrosła liczba gabinetów oferujących usuwanie tatuażu metodą laserową. Nie nastąpi to jednak tak od razu – dziś popyt na tatuaże wciąż rośnie.

94

Art

terestingly, the meaning of the inscription need not have any significance to those having it tattooed on themselves. Maison Hefner became quite famous among young people last year. As part of his “My words, your body” project, he decided what words he was going to tattoo on his clients’ bodies, and he sometimes makes deliberate spelling mistakes.

This has affected e.g. Ariana Grande, whose Japanese palm tattoo translates as “small charcoal grill”, due to a spelling error. As nightmarish as this sounds, waiting times for an appointment with Hefner have only got longer.

David McComb, the author of 100 years of Tattoo explains that these days young people have a more liberal approach to their bodies and do not put a lot of time into thinking about whether or what to have tattooed on their bodies. Projects like “My words, your body” are testament to this. McComb added, however, that the current fad for tattoos is not destined to last. “If I had tonnes of money I’d certainly invest in a tattoo removal machine”, he said. “I think it’s something that’s going to become very, very popular over the next few years.” McComb is probably right. Fashion and symbols tend to be strongly ssociated with a particular time and place, and they evolve as the world changes over time. As if to bear this out, the number of clinics offering laser tattoo removal has blossomed over the past few years. For all that, though, we can rest assured that tattoos are here to stay – at least for a while - as there is no sign of anyone getting bored with them.

Obok: Piłkarz David Beckham jest znany z tatuaży inspirowanych miłością do rodziny.

A Angelina Jolie ma na swoim ciele kilkanaście tatuaży.

Top: David Beckham is famous for his tattoos inspired by his love for family. Angelina Jolie had a dozen or so large tattoos done on her body.

©GETTYIMAGES (2)

PEOPLE & THE WORLD

Driven By Excellence

REKLAMA

Worldwide luxury limousines and chauffeur services

www.limos.pl • info@limos.pl • phone: +48 22 6353000 • office: Biały Kamień 2/U6, open 9:00 - 17:00 (Monday - Friday) • 02-593 Warsaw, Poland

PEOPLE

Architecture

WIĘCEJ NIŻ BIBLIOTEKA MORE THAN JUST LIBRARIES tekst | by MIROSŁAW KONKEL

W epoce elektronicznych czytników biblioteki nie mają racji bytu? Przeciwnie.

Te najlepiej zaprojektowane niczym magnes przyciągają miłośników książek, entuzjastów kultury, architektury i sztuki oraz turystów.

96

China

TIANJIN BINHAI

In the era of electronic book readers do libraries even make sense? They do, in fact, more than we may think.

The best designed ones draw booklovers, culture aficionados, architecture and art buffs as well as tourists like a magnet.

GAŁKA OCZNA W 3D 3D eyeball Kto czytanie książek uważa za staroświeckie, powinien odwiedzić bibliotekę publiczną w Tianjin (150 km od Pekinu). Znakiem rozpoznawczym placówki jest otwarta przestrzeń skąpana w jasnym świetle. Pięciokondygnacyjny obiekt o powierzchni 33,7 tys. m² wygląda, jakby wyjęto go z powieści science fiction. Jego kształt inspirowany był gałką oczną, dlatego gmach nosi nieoficjalną nazwę The Eye of Binhai. Na pofałdowanych, ciągnących się aż po sufit półkach umieszczono 1,2 mln woluminów. Wbudowane w ściany regały pełnią też funkcje siedzeń i schodów. Tworzą oczodół, w którego centrum znajduje się sferyczne audytorium przypominające źrenicę. Projektanci z holenderskiej firmy architektonicznej MVRDV pomyśleli też o tarasach na dachu, pomieszczeniach edukacyjnych na obrzeżach, podziemnych archiwach, czytelniach, pokojach wypoczynkowych i salach konferencyjnych.

Whoever considers reading books as an old-fashioned pastime should definitely visit the public library in Tianjin (150 km from Beijing).

The hallmark of the institution is its open space drenched in light. The 33,700 sq. m five-storey building looks as if taken straight out of a sci-fi novel.

Its shape resembles the eyeball which is why the library’s monicker is The Eye of Binhai. The undulating shelves covering the walls all the way from the floor to the ceiling are stacked with 1.2 million books.

The built-in shelves double as chairs and stairs. They are positioned in the form of an eyeball at the centre of which there is a spherical auditorium resembling the pupil. The MVRDV studio also designed roof terraces, educational rooms on the outskirts of the building, underground archives, reading rooms, rest rooms and conference rooms.

Poland , Warsaw

BUW

PAMIĘTAJCIE O OGRODACH A roof garden

© A D O B E S T O C K , I S T O C K ( 2 ) , M . P.

Gmach Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego zagrał w niejednym polskim filmie. Zgarnął też sporo nagród i wyróżnień w konkursach architektonicznych. Zaprojektowali go Marek Budzyński i Zbigniew Badowski. Szczególną uwagę zwraca fasada budynku, a konkretnie osiem dużych tablic symbolizujących przenikanie się kultury i natury. Zbiory składają się z 3 mln pozycji, choć jest miejsce na 5 mln woluminów. Atrakcją BUW-u jest jeden z największych i najpiękniejszych ogrodów dachowych w Europie, zaprojektowany przez architekt krajobrazu Irenę Bajerską.

The building of the University of Warsaw Library was featured in numerous Polish films and TV series. It also won a host of awards and honours in architectural competitions. It was designed by Marek Budzyński and Zbigniew Badowski. The building’s facade is particularly eye-catching. It features eight large slates symbolising the interaction of culture and nature. The collection boasts roughly 3 million books although the library’s capacity is 5 million. One of the key attractions of the University of Warsaw Library is one of the largest and most beautiful roof gardens in Europe, designed by Irena Bajerska.

97

Największy na świecie klasztorny księgozbiór znajduje się w Niemczech, w alpejskiej dolinie Enns. Północne skrzydło opactwa benedyktyńskiego na płd. obrzeżach Ulm stało się domem dla 200 tys. cennych książek, rękopisów i inkunabułów. Obiekt zbudowano w 1744 r. według projektu Christiana Wiedemanna.

Jego wnętrze uchodzi za najpiękniejszy przykład architektury rokoko. Pierwotnie ta część klasztoru była przeznaczona do przyjmowania znamienitych gości. Zdobią ją kolumny, freski i posągi reprezentujące „skarby mądrości i nauki”. Rzeźby ukazują chrześcijańskie cnoty (posłuszeństwo, samotność i pobożność) oraz dyscypliny (filozofia, historia, prawo i teologia). W bibliotece są tajne drzwi do prywatnych pokoi.

Architecture

Um, Germany

MÓDL SIĘ I CZYTAJ Pray and read

OPACTWO WIBLINGEN

PEOPLE

98

Portugal, Coimbra

BIBLIOTECA JOANINA

© A D O B E S T O C K , I S T O C K , M . P.

The largest collection of books held by an abbey can be found in Germany, in the Alpine Enns valley.

The northern wing of the Benedictine Abbey located on the southern outskirts of Ulm is home to 200,000 valuable books, manuscripts and incunanbles.

The building was erected in 1744, according to the design of Christian Wiedemann. Its interior is considered to be the most beautiful example of Rococo architecture. Initially, part of the abbey was dedicated to hosting renowned visitors. It is decorated with columns, frescoes and statues.

LEKTURA Z NIETOPERZAMI Reading alongside bats W skład książnicy wchodzą dwa budynki.

Pierwszy (Biblioteca Joanina), barokowy, z wnętrzem wykonanym niemal w całości z pozłacanego i wielobarwnego drewna, został wybudowany w 1782 r. Zebrano w nim ponad 250 tys. dzieł. Najlepiej zwiedzać kompleks nocą, bo w murach mieszkają nietoperze, które po zachodzie słońca polują na insekty zagrażające bezcennym zbiorom. Główny obiekt oddano do użytku w roku 1962.

The library consists of two buildings. The first (Biblioteca Joanina) built in the Baroque style with an interior made almost exclusively from gold-plated and multi-coloured wood was erected in 1782. It is home to a collection of over 250,000 books. The best time to visit the library is at night, as the building is inhabited by bats which hunt for insects endangering the valuable collection after dark. The main building was opened in 1962.

Mexico

Jedna z największych atrakcji turystycznych stolicy Meksyku. Zbudowano ją w 2006 r. w pobliżu dworca kolejowego Buenavista. Nosi imię José Vasconcelosa – meksykańskiego pisarza, filozofa i polityka. Obiekt kosztował prawie 100 mln dol. Miejscowi nazywają go MegaBiblioteką i trudno się dziwić: 38 tys. m² powierzchni robi wrażenie. Rozmieszczony na prawie 4 ha kompleks przypomina stację kosmiczną z filmów z lat 60. Surrealistyczny klimat podkreśla zwisający na linie z sufitu szkielet dinozaura.

VASCONCELOS

JAK W STACJI KOSMICZNEJ Like a space station

FIt is one of the greatest tourist attractions in the Mexican capital. It was erected in 2006 in the vicinities of the Buenavista train station. It is named after Jose Vasconcelos – a Mexican writer, philosopher and politician. The erection of the building cost nearly USD 100 million. The locals dubbed it the MegaLibrary and no wonder: it covers and area of 38,000 sq. m. which is quite impressive. The library complex was erected on a nearly 4-ha premises and it resembles a space station from a 1960s movie.

99

Architecture

Germany, Stuttgart

Monolityczną bryłę Biblioteki w Stuttgarcie zaprojektował koreański architekt Eun Young Yi. Wszystkie elementy – poza kącikami zabaw dla dzieci i kawiarnią – są białe. Schody układają się w spiralę obiegającą kondygnacje. Środkowa część jest ogromnym atrium rozświetlonym naturalnym światłem wlewającym się przez szklany dach. Otwarta w 2011 r. placówka pełni funkcję multimedialnego centrum kultury.

© I S T O C K ( 2 ) , M . P.

The monolitic building was designed by Korean architect Eun Young Yi. A truly out-of-the-world site. The only spots of colour there are the book spines. The stairs form a spiral running around the entire floor. In the centre there is an enormous auditorium lit with sunlight pouring in through a glazed roof. The library was opened in 2011 operates as a multimedia culture centre.

NA JEZUICKĄ MODŁĘ Jesuit style Barokowy budynek znajduje się na Starym Mieście w Pradze przy ul. Karlovej. W XVI w. był siedzibą kolegium jezuickiego. Po likwidacji zakonu w XVIII w. przekształcono z czasem Klementinum w Bibliotekę Narodową. Zbiory liczą ponad 6,5 mln woluminów. Wnętrza zostały nietknięte od XVIII w. Trudno oderwać oczy od fresków na suficie, namalowanych przez czeskiego artystę Jana Hiebla przedstawiających świętych.

This Baroque style building is located in the Prague Old Town at Karlova street. In the 16th C it housed a Jesuit college. After the dissolution of the order, the Klementinum was converted into the Czech National Library. The collection boasts over 6,5 million books. The interiors have not changed since the 18th century. The frescoes on the ceiling are painted

by Jan Hiebel.

France, Paris

SFM

Czech Republic, Prague

KLEMENTINUM 100

JAK Z MATRIXA Straight from the Matrix

USA

NYC

MIEJSKA BIBLIOTEKA

PEOPLE

CZTERY WIEŻE Four towers

Zaczątki Francuskiej Biblioteki Narodowej (BNF) sięgają czasów średniowiecza i księgozbioru w Luwrze. Obecnie głównym gmachem jest budynek przy Rue de Tolbiac noszący nazwę Site François-Mitterrand (SFM), bo został zbudowany z inicjatywy tego prezydenta. Projektantem jest architekt Dominique Perrault. Obiekt łączy trzy podstawowe materiały: beton, metal i szkło, integrując je z żywymi drzewami i innymi roślinami. czterech wysokich na 79 m wieżach zgromadzono większość księgozbioru liczącego ponad 11 mln woluminów.

The beginnings of the French National Library (BNF) date back to the Middle Ages and the book collection in the Louvre.

Currently the main site of the library is the Site François-Mitterrand (SFM) building. The library was designed by architect Dominique Perrault and was made of concrete, metal ang glass which pair well with the natural trees and greenery around it. The four 79-metre towers house a 11 million-strong collection of books.

102

Francja |France

Architecture

PAMIĄTKI PO BLIXEN Karen Blixen’s mementoes Ceglany gmach powstał w XIX w. w ogrodach królewskich. Znajdują się w nim oryginalne rękopisy Karen Blixen i Hansa Christiana Andersena. Na początku lat 90. do zabytkowego obiektu dobudowano część nazywaną Czarnym Diamentem – zewnętrzne ściany są z czarnego granitu i przyciemnionego szkła, w którym odbijają się przepływające statki błyszczące w słońcu wody kopenhaskiego portu.

The brick building was erected in the 19th C in the royal gardens on the former site of the port channel.

The library’s collection includes original manuscripts by Karen Blixen and Hans Christiana Andersen.

In the early 1990s, a new building dubbed the Black Diamond was added to the complex. Its exterior walls are made of black granite and darkened glass which reflect the passing vessels, yachts and the glistening waters of the Copenhagen port.

© B E W ( 3 ) , S H U T T E R S TO C K ( 3 ) , I S TO C K ( 2 ) , A D O B E S TO C K

The fourth largest library in the world is located at the famous Fifth Avenue on the corner of 40th street in NYC. The entrance is guarded by a pair of stone lions – one symbolises strength and the other patience. The interior draws visitors with its majestic columns and chandeliers.

The New York Public Library has a collection of 2 million books. The most valuable include the Gutenberg Bible and the original Declaration of Independence.

PARIS

Czwarta pod względem wielkości książnica na świecie znajduje się przy słynnej Piątej Alei i 40. Ulicy. Wejścia do gmachu broni para kamiennych lwów – pierwszy symbolizuje siłę ducha, drugi – cierpliwość. Wnętrze przyciąga majestatycznymi kolumnami i eleganckimi żyrandolami. Nowojorska Biblioteka Publiczna ma w swoich zbiorach 2 mln egzemplarzy. Najcenniejsze eksponaty to Biblia Gutenberga i tekst Deklaracji Niepodległości.

Denmark, Kopenhagen

Tyrol | Tirol USA, NYC

CIERPLIWOŚĆ I SIŁA Patience and fortitude

CZARNY DIAMENT

SÖLDEN NBP

PEOPLE

LIFE STORY

Music

DZIEWCZYNY GRAJĄ GIRLS TAKE THE STAGE tekst | by DIANA RYMUZA

Młode, zdolne, wszechstronne. Na polskiej scenie dawno nie było tak wielu równie interesujących artystek.

Doceniają je nie tylko rodzimi miłośnicy dobrej muzyki.

Young, talented and versatile. It’s been a long time since the Polish music scene has been blessed with so many interesting artists.

And they’re building a following outside the country, too.

N PL

Rzeszowski koncert Bovskiej, 2016 r.

Bovska in concert in Rzeszów, 2016.

104

Na naszym rynku zrobiło się tak ciasno, że polskie artystki czas wysłać w świat – napisał jeden z krytyków i… ma rację. W ostatniej dekadzie wyrosło całe pokolenie utalentowanych kobiet proponujących autorską muzykę z mądrymi, wartościowymi literacko tekstami. Spora w tym zasługa Kasi Nosowskiej i Moniki Brodki, które swymi produkcjami zrewolucjonizowały scenę nad Wisłą, osiągając przy tym ogromny sukces komercyjny. I jak na prekursorki kobiecej rewolucji dźwiękowej przystało, utorowały drogę młodszym koleżankom. Ich śladami idzie Bovska, której popularność przyniosła piosenka Kaktus. Kawałek zapowiadający debiutancki album wokalistki wygenerował ponad 23 mln wyświetleń na YouTubie, a pierwszy nakład promowanej przezeń płyty sprzedał się w ledwie dwa dni.

U szczytu popularności jest też okupująca czołówki list przebojów dziewczyna spod Mrągowa – Natalia Nykiel. Nazywana już „polską królową electro” od początku swojej kariery w programie Voice of Poland idzie własną ścieżką. Różne gusta i pokolenia znakomicie łączy Mela Koteluk, a filigranowa Marcelina Stoszek serwuje nietuzinkowe, pogodne dźwięki w stylu retro. Za oryginalne teksty piosenek i niebanalne melodie (choć w zupełnie innym stylu) chwalona jest również Mery Spolsky. Charyzmatyczna wokalistka o niebanalnym poczuciu humoru, która lubi prowokować i nie lubi „być na se-

ENG

“There is hardly any space left on the music market here, so we’ll have to start sending our female artists out into the world”, one critic wrote recently and he is right. Over the past ten years or so, we’ve witnessed the arrival of a new generation of talented female musicians whose music is original and whose lyrics have literary merit. This tidal wave of talent owes much to Katarzyna Nosowska and Monika Brodka, who have revolutionised the Polish music scene and have made money on their work. As the vanguard of the female sound revolution, they have paved the way for their younger peers. One successful young Polish artist is Bovska, who became a household name with her song “Kaktus”. The single, which promoted the singer’s debut album, has had 23 M views on YouTube and the initial pressing sold out in two days. Another woman topping the charts is Natalia Nykiel, who hails from a small village near Mrągowo. Nykiel has already been dubbed the “Polish electro queen” and has been consistently following own her path, as Michał “Fox” Król put it, since she debuted on the Voice of Poland TV show. Mela Koteluk is a singer-songwriter who appeals to people of all ages and musical preferences.

The petite Marcelina Stoszek keeps releasing cheerful, offbeat, retro tracks. Another female artist winning plaudits for her lyrics and unique sound is Mery Spolsky. The charismatic vocalist, who has a quirky sense of humour, likes to provoke and takes life as it comes. She

105

LIFE STORY

Music

Duet The Dumplings tworzą Justyna Święs i Kuba Karaś.

rio”, stworzyła własną markę i znak rozpoznawalny – czerwony krzyż. Gdy zaś do sieci trafił pierwszy album Natalii Zamilskiej Untune, jeden z ważniejszych serwisów muzycznych na świecie The Quietus umieścił go w czołówce zestawienia płyt roku, a zagraniczne media pisały, że „w Polsce wschodzi gwiazda techno”. Teraz muzyką bez słów próbuje go zawojować kolejna błyskotliwa dziewczyna z Polski.

MIĘDZY WARSZAWĄ A REYKJAVÍKIEM

Przeboje Darii Zawiałow nuci dziś cała Polska.

Hania Rani (wł. Hanna Raniszewska) ma nie tylko piękny głos, ale jest też jedną z najbardziej utalentowanych polskich pianistek i kompozytorek młodego pokolenia. Muzycznym objawieniem została okrzyknięta jeszcze przed debiutem płytowym, który ukazał się w kwietniu nakładem prestiżowej brytyjskiej wytwórni Gondwana Records. Pierwszy singiel Glass został premierowo zaprezentowany na antenie BBC Radio 6. Dzięki zaś podpisaniu kontraktu z międzynarodową agencją artystyczną 29-latka z Gdańska zagrała najpierw europejską trasę koncertową z wyprzedanymi koncertami w Londynie i Paryżu. By wyruszyć następnie w prawdziwy muzyczny maraton, na który składa się 35 koncertów w 17 różnych krajach świata. „Jej muzyka trafia w bardzo ważne miejsce – prosto do serc. Ma moc terapeutyczną” – mówi laureat Oscara, kompozytor Jan A.P. Kaczmarek. Muzyka ta przez fachowców określana jest mianem „modern classic” – nowoczesnej klasyki. Sama Rani woli nazywać ją pomieszaniem Chopina i Szostakowicza z Pink Floyd i Moderatem.

Już jako 10-latka wiedziała, że chce zostać „prawdziwą” pianistką (trzy lata wcześniej rozpoczęła naukę w szkole muzycznej). Dziś, po 22 latach przy fortepianie, podkreśla, że nie pamięta już, jak to jest… na nim nie grać. Solowy album nazwała Esja na „cześć” pasma górskiego niedaleko Reykjavíku i na-

You'd be hard pressed to find a Pole not familiar with any of Daria Zawiałow's songs.

106

has also designed her own “brand name” and logo (a red cross). When Natalia Zamilska’s debut album Untune was released, one of the most prominent music sites in the world, The Quietus, named it one of the best albums of the year and the foreign media wrote that “a new techno star has just been born in Poland”.

BETWEEN WARSAW AND REYKJAVIK Hania Rani (Hanna Raniszewska) not only has a beautiful voice, but she is also one of Poland’s most talented young piano players and composers. Rani was hailed as a musical sensation long before her debut album was released in April by the prestigious British label Gondwana Records. The first single off the record, “Glass”, was aired on BBC Radio 6. As a result of

© M . P. ( 4 ) . P O P R Z E D N I E S T R O N Y / P R E V I O U S P A G E S : E A S T N E W S

The Dumplings are Justyna Święs and Kuba Karaś.

LIFE STORY

Music

Hania Rani wystąpiła na gali nagród ZAiKS-u, Warszawa, 23.03.2019 r.

grała w tym mieście z pomocą reżysera dźwięku Björk, Bergura Porissona. Islandia bowiem i jej wrażliwi mieszkańcy stali się natchnieniem dla gdańszczanki, która życie dzieli między Warszawą (którą uczyniła swoim domem) i Berlinem (gdzie studiowała i często wraca) oraz noszonymi w sercu Bieszczadami, gdzie latem organizuje z przyjaciółmi festiwal Tchnienia.

NIE DOBIJĘ SIĘ DO CIEBIE Zupełnie inaczej wyglądała droga artystyczna Darii Zawiałow. Dziewczyna o mocnym głosie, której przeboje nuci dziś cała Polska, zaczynała od telewizyjnych talent show: Od przedszkola do Opola, wygrała Szansę na sukces, a widzowie zapamiętali ją z udziału w Mam talent i X-Factorze. Podczas nagrań do tego ostatniego Daria poznała muzyka z grupy Cała Góra Barwinków. Dziś grają razem tak na scenie, jak i w domu, który opuszczają niechętnie, trzymając się z daleka od branżowego życia. Laurów z konkursów dla młodych zdolnych było jeszcze wiele, jednak prawdziwym przełomem w karierze koszalinianki okazał się występ w konkursie Debiutów festiwalu w Opolu, który wygrała piosenką Malinowy chruśniak. Stała się ona pierwszym wielkim hitem w karierze Darii Zawiałow (po mężu Kaczmarek) z 3,5 mln wyświetleniami na YouTubie i 11 tygodniami na pierwszym miejscu kultowej Listy Przebojów Trójki. Sukces ten przebił szybko drugi singiel artystki. Teledysk do Kundla burego – który wokalistka traktuje jako swój manifest artystyczny – obejrzano w sieci ponad 5 mln razy.

Dalej poszło równie dobrze, bo dwa wypełnione autorskimi utworami albumy studyjne (A kysz! i Helsinki) sprzedały się jak świeże bułeczki, zyskując status Złotej Płyty, i przyniosły 27-latce dwie statuetki Fryderyka. Te wszystkie sukcesy nie przyszłyby,

108

signing with an international artistic agency, the 29-year-old first toured abroad, selling out concerts in London and Paris. She then embarked on a musical marathon consisting of 35 concerts in 17 countries between late August and mid-December. “Her music reaches a very important place – straight to the heart.

It has therapeutic properties”, Academy award-winning composer Jan A.P. Kaczmarek said of the young musician. Her music is classified by experts as “modern classical”. Rani herself prefers to call it Chopin and Shostakovich mixed in with Pink Floyd with Moderat.

She knew that she wanted to become a “real” pianist when she was ten, three years into music school. Today, after having spent 22 years playing the grand piano, she says that she can’t remember what it was like not playing it. Rani named her album Esja after a mountain range near Reykjavík, where she recorded the album with Björk's sound producer Bergur Porisson.

Iceland and its inhabitants have become a great love and inspiration for Rani, who splits her life between Warsaw (which she has made her home), Berlin, where she studied and frequently visits, and the Bieszczady Mountains, which she genuinely loves and where she organises the annual Tchnienia festival.

© F O R U M , E A S T N E W S , M . P. ( 2 )

Hania Rani performing at the ZAIKS awards gala ceremony in Warsaw on 23.03.2019.

Mela Koteluk podczas występu w Gdańsku.

Mela Koteluk during a performance in Gdańsk.

Peptydy

w walce z przebarwieniami Prostrolane Blanc-B to innowacyjny preparat peptydowy do mezoterapii igłowej skóry twarzy, szyi i dekoltu. Redukuje przebarwienia i rozjaśnia skórę.

Idealny dla osób, które nadmiernie eksponują skórę na działanie promieni słonecznych – cofa oznaki fotostarzenia i regeneruje skórę. Redukuje drobne zmarszczki, zachowując naturalny wygląd twarzy. Za sprawą opatentowanej technologii powolnego uwalniania peptydów, w ciągu 2 tygodni od zabiegu, peptydy powoli uwalniają się i penetrują w głąb skóry oddziaływując na nią, a zawarty w preparacie kwas hialuronowy głęboko ją nawilża.

Zaleca się wykonanie 2 zabiegów w odstępach 2 tygodniowych. W przypadku bardzo dużych zmian pigmentacyjnych można protokół powtórzyć.

PROSTROLANE BLANC-B – PEPTYDOWA TERAPIA SKÓRY • Redukcja przebarwień, rozjaśnienie skóry • Cofnięcie oznak fotostarzenia, odbudowa uszkodzonej skóry • Naturalna korekta zmarszczek • Zarejestrowany jako wyrób medyczny CE

dr Agnieszka Sura

BOSTON CLINIC Centrum Medyczne

Warszawa

T: +48 602 464 202 www.bostonclinic.pl

dr Joanna Gunarys

dr n. med. Beata Dethloff Klinika Medycyny Estetycznej i Anti-aging

dr Joanna Habaj

dr Agnieszka Urban

T: +48 509 249 832 www.gunarys.pl

T: +48 887 201 200 www.dermiss.pl

dr Ewa Trzepizur

dr Iwona Stajkowska

Bielsko-Biała

Poznań

T: +48 660 926 982 www.doktorewa.com

Rzeszów

T: +48 668 895 894 www.artdermaclinic.pl

T: +48 791 010 000 www.drbeatadethloff.pl

Dermiss Akademia Urody

Doktor Ewa Gabinet Medycyny Estetycznej

J&J Art Derma Clinic

Warszawa · Konstancin-Jeziorna

Medycyna Estetyczna

Gdańsk

dr Jerzy Maciąg

Kraków

Mediwa Clinic

T: +48 510 084 711

www.problemskora.pl

Salon Piękności Nefretete

Rzeszów

T: +48 795 448 368 www.nefretete.eu

dr Magdalena Grusiecka Beauty Clinics Gravitan Homepark Janki

Szczecin

LA Beauty

Raszyn

T: +48 506 442 500 www.anclara.pl www.drplatkowska.pl

T: +48 690 015 433 e-mail: dr.izabelawierzbicka@gmail.com

dr Karolina Mołas

dr n. med. Małgorzata

dr n. med. Alicja Rustowska-Rogowska

Dr Mołas – Medycyna Estetyczna i Antiaging Szterling-Jaworowska Piaseczno k. Warszawy RENEW Clinic Klinika medycyny estetycznej T: +48 508 255 210 Białystok www.drmolas.pl T: +48 606 200 193 www.renewclinic.pl

dr Ilona Osadowska

dr Kamila Stachura Szczecin

T: +48 511 500 600 www.dr-osadowska.pl

dr Izabela Wierzbicka

Warszawa

Anclara Health&Aesthetics

T: +48 519 020 371 www.gravitan-clinics.pl

Szczecin · Poznań · Warszawa

Kliniki Dr Ilona Osadowska

dr Anna Płatkowska-Szczerek

Klinika Dr Stachura

T: +48 535 350 055 www.klinikadrstachura.pl

dr Małgorzata Lewicka-Kisiel Klinika Medycyny Estetycznej Eskulap mmKisiel

Zapytaj swojego lekarza o peptydową terapię przebarwień!

www.AntiAging.com.pl

Słupsk

T: +48 505 905 196 www.mmkisiel.pl

Medycyna Estetyczna

Gdańsk

T: +48 506 035 162

dr Katarzyna Olesiejuk-Próchniak NZOZ Salmed

Łęczna

T: +48 81 752 18 04 www.salmed.eu

LIFE STORY

KRYSZTAŁOWY GŁOS POKOLENIA Justyna Święs miała 18 lat, gdy wspólnie z Kubą Karasiem, z którym tworzy electropopowy duet The Dumplings, odbierali nagrodę polskiego przemysłu fonograficznego, Fryderyka, w kategorii Fonograficzny debiut roku. Cztery lata później ma na koncie w sumie trzy płyty, z czego dwie złote, i kilka fantastycznych duetów. Objawieniem sceny klubowej okazała się jej współpraca z formacją Rysy, ale także spotkania z Mesem, Mary Komasą oraz Fiszem i Emade. Dzięki Wojtkowi Mazolewskiemu

’M NOT GETTING TO YOU The path to success was quite different for Daria Zawiałow, a girl with a powerful voice whose songs are now being sung all over Poland. She started out on talent shows. She is best remembered, however, for her performances on Poland’s Got Talent and X-Factor. During the recording of the latter show, she met Tomasz Kaczmarek, a musician from the band Cała Góra Barwinków. They are now a duo on stage and at home, where they prefer to stay instead of seeking the spotlight at industry events. Zawiałow has gone on to win many other laurels, but her career breakthrough was her performance on the Newcommer Contest at the Opole Music Festival, which she won with a cover of “Malinowy chruśniak”. The song became the first serious hit of Zawiałow’s career, with 3.5 million YouTube views and 11 weeks on the top of Poland’s Radio 3 chart (the country’s most popular).

Even greater success came soon afterward, when she recorded the song and video for “Kundel bury” which she now considers to be her artistic manifesto. The video has been viewed over 5 million times online, and spent 27 weeks at No. 1 on the radio charts. Zawiałow has since recorded two studio albums (A kysz! and Helsinki), which went Gold and earned her two Fryderyk awards. None of this would have happened, if Zawiałow had not fallen off a playground structure when she was little. The painful fall and three broken disks in her spine put an end to a promising dancing career. But the accident contributed to the birth of a new music star – it was then that she decided to take up singing. Although she has accomplished a lot since then, Zawiałow has no intention of slowing down any time soon. “The most important thing for me to always be true to myself and stay humble”, she says.

THE VOICE OF THE GENERATION

Mery Spolsky oprócz śpiewu, komponowania i gry na gitarze zajmuje się też projektowaniem ubrań.

Apart from singing, composing and playing the guitar, Mery Spolsky also designs clothes.

110

Justyna Święs was 18 years old when she and Kuba Karaś, with whom she forms the duo The Dumplings, received a Fryderyk Award for the best debut of the year. Four years on, the duo has recorded three albums, two of which have gone Gold, and have done many successful collaborations. Their career breakthrough was their collaboration with the band Rysy, and their artistic encounters with Mes, Mary Komasa, and Fisz and Emade. Thanks to Wojtek Mazolewski, Justyna Święs proved she can sing jazz. She also revealed her soft side while performing on the Placówka 44 album by Voo voo. It’s hardly surprising then that Święs (the daughter of actors Barbara Lubos-Święs and Artur Święs) has been dubbed the “queen of music collaborations”. The Silesia-born musician is a versatile artist. Not only does she have a great voice and a talent for writing lyrics, but she has a flair for acting as well. After watching her parents work as a child, she vowed she would never become an actress, because she could see how demanding the profession was, but

© M . P. ( 2 )

gdyby mała Daria nie spadła pewnego razu z... trzepaka. Bolesny upadek i połamane trzy kręgi zniweczyły jej marzenia o tańcu (a na koncie miała już trzecie miejsce w mistrzostwach Europy!), ale przyczyniły się do narodzin nowej gwiazdy – postanowiła wówczas, że będzie śpiewać. I choć osiągnęła już tak wiele, ani myśli osiadać na laurach. „Dla mnie to jest najważniejsze, aby być zawsze sobą na sto procent i mieć w sobie dużo pokory” – mówi.

Music

Debiutancki album Mery Spolsky Miło było pana poznać ukazał się we wrześniu 2017 r. nakładem wytwórni Kayax.

The debut album

by Mery Spolsky Miło było pana poznać was released in September 2017 under the Kayax label.

LIFE STORY

Music

Natalię Nykiel okrzyknięto „polską królową electro”.

pokazała, że potrafi odnaleźć się w barwach jazzowych. Liryczną stronę Justyny poznaliśmy z kolei na nagranej z Voo Voo płycie Placówka 44. Nic dziwnego, że córkę aktorskiej pary (Barbary Lubos-Święs i Artura Święsa) okrzyknięto „królową kolaboracji muzycznych”. Ale nie tylko duety są jej specjalnością, bo atrakcyjna Ślązaczka jest artystką wszechstronną – ma kryształowo brzmiący głos i smykałkę do pisania wartościowych tekstów piosenek, a także talent... aktorski. Obserwując od małego pracę rodziców, powtarzała sobie, że nigdy nie będzie aktorką, ponieważ za ciężki to kawałek chleba. Dała się jednak namówić Ewelinie Marciniak na udział w przedstawieniu Mapa i terytorium według książki Michela Houellebecqa w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku. Co więcej, wspólnie z Wojtkiem Urbańskim stworzyła do tegoż spektaklu muzykę. Z teatrem Justyna chce też połączyć swoją solową płytę, bo jak mówi w wywiadach, przyszedł czas pokazania się z innej strony. Ma być gitarowo, blue­ sowo, instrumentalnie, w zupełnie odmiennym klimacie niż The Dumplings. Nazywana „głosem swego pokolenia” formacja poinformowała zresztą, że zawiesza działalność. Wokalistka z Zabrza będzie więc miała więcej czasu na pracę w domowym zaciszu i czytanie ukochanych książek, a te „pożera” ponoć tomami. Być może spróbuje spełnić swe wielkie marzenie i rozpocznie studia medyczne? Bo jak przyznaje z rozbrajającą szczerością, ma na tym punkcie bzika. No i jest hipochondrykiem („Średnio raz w miesiącu muszę pójść do lekarza”). Na otarcie łez pozostaje fanom pożegnalna trasa koncertowa The Dumplings Przykro mi oraz autorska audycja Justyny Dziewczyny grają w radiowej Czwórce. I cierpliwe czekanie, aż jedna z najbardziej utalentowanych młodych artystek pokaże swoją inną twarz. Że czekać warto, nie ma wątpliwości.

112

© E A S T N E W S ( 2 ) , M . P. ( 2 )

Natalia Nykiel was dubbed the "Polish electro queen".

she did give in to director Ewelina Marciniak, and appeared in her adaptation of Houellebecq’s Map and Territory at the Teatr Wybrzeże in Gdańsk. Święs also wants to link her solo album with the theatre and has said in interviews that it was high time for a slight change in her musical choices. The album will feature more guitars, have more blues, and will be much more instrumental than a typical Dumplings offering. The duo, dubbed “the voice of its generation”, recently announced that it was suspending its activities so that the vocalist could finally have time to work from home and get some reading in (she is a bookworm). Święs might even want to realise another dream and study medicine. She has said that she is crazy about wanting to be a doctor. She is also a hypochondriac and says that she goes to the doctor at least once a month. Everyone is sad to have to say goodbye to The Dumplings for the time being, but fans still have the final tour to look forward to and can listen to Święs on Radio 4, where she hosts a program. They will have to wait for the new solo album, but it will definitely be worth it.

Marcelina Stoszek serwuje nietuzinkowe, pogodne dźwięki w stylu retro.

Marcelina Stoszek sings quirky and cheery retro-style songs.

dr Victor Derhartunian

Perfekcyjny wzrok w kilka sekund Jesteśmy ekspertami indywidualnej korekcji wzroku, przede wszystkim w innowacyjnej korekcji starczowzroczności – tłumaczy światowej sławy chirurg, dr Victor Derhartunian, właściciel klinik EyeLaser w Wiedniu i Zurychu. Nowo otwarta klinika SwissLaser to kolejne tego typu miejsce, tym razem dla pacjentów w Polsce.

Ze względu na możliwości zakresu korygowanych wad oraz jakość widzenia po zabiegu, Femto-Lasik to bardzo precyzyjna metoda chirurgii refrakcyjnej dostępna na rynku. – Jesteśmy ekspertami indywidualnej korekcji wzroku tzn. korygujemy nie tylko dioptrie, ale także, na podstawie obrazu rogówki, wszelkie nieregularności. – tłumaczy dr Victor Derhartunian. Zaledwie kilka godzin po zabiegu pacjent widzi lepiej (ostrość i jakość widzenia) niż przed zabiegiem w okularach lub soczewkach kontaktowych. – Dzięki zastosowaniu profilów nowej generacji jesteśmy też ekspertami w korekcji starczowzroczności – dodaje dr Derhartunian.

Laserowa korekcja wzroku należy do najbezpieczniejszych zabiegów w medycynie. Zabieg jest bardziej bezpieczny niż noszenie soczewek kontaktowych.

Zabieg laserem trwa kilka sekund i jest bezbolesny.

Jest możliwy dzięki technologii (SwissLaser to centrum referencyjne niemieckiego producenta Schwind-Eye-Tech-Solutions) oraz wiedzy kadry lekarskiej zdobywanej przez wiele lat na elitarnych uniwersytetach i prywatnych klinikach w Szwajcarii i w Niemczech.

Specjaliści ze SwissLaser należą do międzynarodowej czołówki z dziedziny chirurgii refrakcyjnej. Wśród nich jest wybitny chirurg z międzynarodowym doświadczeniem – dr Victor Derhartunian, który od 2012 r. z sukcesem prowadzi kliniki: EyeLaser w Zurychu, Wiedniu, i w Warszawie. Obie placówki uchodzą za wiodące i godne polecenia w opiniach Pacjentów, a wszystko dzięki wykorzystaniu nowych technologii i zastosowaniu wysokich standardów w pracy z Pacjentami. Międzynarodowe doświadczenie, nowoczesne urządzenia i wysoka jakość teraz dostępna jest także w Polsce – w klinice SwissLaser w Warszawie!

Szwajcarska jakość w Polsce Swiss quality in Poland

Główny chirurg SwissLaser

Perfect vision in a few seconds „We are experts in customized laser vision correction, and our particular focus is innovative correction of presbyopia”, explains experienced surgeon Dr Victor Derhartunian, owner of the EyeLaser clinics in Vienna and Zürich. The newly opened SwissLaser clinic is a similar centre addressed to patients in Poland.

Due to the range of laser vision correction possibilities and the quality of the vision following the procedure, Femto-Lasik is a very precise method of refractive eye surgery available on the market. „We are experts in personalised vision correction, i.e. we do not correct only diopters but also corneal irregularities, based on the image of the cornea”, explains Dr Derhartunian. The patient sees better a few hours after the procedure (in terms of sharpness and quality of vision) than he or she did beforehand with eyeglasses or contact lenses. „By using new generation profiles, we have become experts in innovative presbyopia correction”, Dr Derhartunian adds.

Laser vision correction is one of the safest medical procedures.

The treatment is safer than wearing contact lenses. A laser procedure takes a few seconds to complete and is painless. It relies on innovative technology (SwissLaser is a reference centre of the German manufacturer SchwindEye-Tech-Solutions) and the expertise of the doctors who work there.

This expertise has been acquired over many years of working at elite universities and private clinics in Switzerland and Germany.

Experts from the SwissLaser clinic are among the world’s best refractive surgery specialists. One such expert is Dr Victor Derhartunian, an outstanding surgeon with international experience. Dr Derhartunian has been successfully running EyeLaser clinics in Vienna and Zürich since 2012 and now in Warsaw. These are some of the top refractive clinics in Europe. They use the most advanced and new technologies and adhere to high standards of patient care. And this international experience, stateof-the-art equipment, and high quality are now available in Poland too – at the SwissLaser clinic in Warsaw.

Bł. ks. Jerzy Popiełuszko

©CREDITS

LIFE STORY

114

LIFE STORY

Bł. ks. Jerzy Popiełuszko

ŁĄCZYŁ LUDZI HE BROUGHT PEOPLE TOGETHER tekst | by MARIANNA KUCHARSKA

Obrońca praw człowieka, jeden z duchowych przywódców w procesie obalenia komunizmu w Polsce i na świecie. Na Podlasiu ma powstać Muzeum-Centrum Pamięci poświęcone bł. księdzu Jerzemu Popiełuszce.

Właśnie ruszyła zbiórka pieniędzy na budowę, czynnie włącza się w nią także LOT. Ale pomóc może każdy.

Blessed Fr. Jerzy Popiełuszko was a human rights defender and one of the spiritual leaders of the movement to abolish Communism in Poland and in the world. A Museum and Memorial Centre dedicated to the Polish Catholic priest is being built in the northeastern region of Podlachia. A campaign to raise funds for the construction has just been launched and LOT Polish Airlines is planning to support the cause. But everyone is welcome to help.

R PL

ENG

– Radosny, wiecznie uśmiechnięty i lubiący żartować.

Ale był też bardzo wymagający od innych, a przede wszystkim od siebie. wDzięki charyzmie i głębokiej wierze był wzorem dla wiernych – tak bł. księdza Jerzego Popiełuszkę wspomina jego bratanek Marek, który wspólnie z pozostałą rodziną od czterech lat prowadzi Fundację „Dobro”. – Głównym powodem powołania jej do życia było upamiętnienie miejsca, w którym urodził się i wychował bł. ks. Jerzy. Przez kolejne lata po jego śmierci upamiętniono chyba wszystkie miejsca związane z księdzem, a zapomniano o tym, o małej podlaskiej wsi Okopy. Pomyśleliśmy więc, że tym właśnie powinna się zająć najbliższa rodzina – tłumaczy Marek Popiełuszko.

Od trzech lat w drugą sobotę września w Suchowoli i Okopach fundacja organizuje rocznicę urodzin bł. ks. Jerzego, na którą zjeżdżają tłumy wiernych z całej Polski. – To spotkania z żywą historią. I legendą.

Ks. Jerzy był dla mnie wzorem człowieka, który wbrew przeciwnościom nie poddał się komunistom i głosił prawdę. Za to zginął – opowiada Karolina z Siedlec, która co roku przyjeżdża uczcić urodziny Popiełuszki.

“He was joyful, he always had a smile on his face, and he liked to joke around. He was also very demanding of others, but primarily of himself. His charisma and deep faith made him a role model for believers”, is how Blessed Fr. Popiełuszko’s nephew Marek remembers him. Marek, together with Blessed Fr. Popiełuszko’s other relatives, has been running the Dobro Foundation for four years now. “The main reason we set up the foundation was to commemorate the place where Blessed Fr. Jerzy Popiełuszko was born and raised. Since his death, many places associated with the priest’s life and work have been honoured, but the small village of Okopy has been completely overlooked. We realised this was a job for his closest family”, Marek explains.

The Foundation has been holding Blessed Fr. Popiełuszko birthday celebrations in Suchowola and Okopy every September for three years now. “These are meetings with the living past. Blessed Fr. Popiełuszko was a role model for me, because against all the odds, he refused to submit to the Communists and always preached the truth. And he paid for it with his life”, Karolina from Siedlce who attends the celebrations every year, told us.

115

Bł. ks. Jerzy Popiełuszko

DUSZPASTERZ ŚWIATA

THE PASTOR OF THE WORLD

Mała, biedna wieś Okopy na Podlasiu – właśnie tu 14 września 1947 r. przyszedł na świat Jerzy Popiełuszko. W pobliskiej Suchowoli ukończył szkołę podstawową i liceum. Tam też jako ministrant związał się z duszpasterstwem parafialnym. Po święceniach kapłańskich w Seminarium Duchownym w Warszawie był wikariuszem w parafiach w Ząbkach i Aninie, potem w warszawskiej parafii Dzieciątka Jezus. W 1980 r. został przeniesiony do parafii św. Stanisława Kostki na Żoliborzu. Od czasu strajków sierpniowych w Hucie Warszawa został duszpasterzem świata pracy, który w ówczesnym okresie poddany było zmasowanej ateizacji. Od stycznia 1982 r. włączył się w msze za ojczyznę, nadając im rozgłos, co zaczęło przyciągać tłumy uczestników. W nocy 19 października 1984 r. został uprowadzony przez oficerów służb specjalnych MSW i brutalnie zamordowany. Pogrzeb, który zyskał miano „historycznego” ze względu na religijno-patriotyczną wymowę i ponadpółmilionową liczbę uczestników, odbył się 3 listopada w Warszawie.

Dziś dziesiątki szkół w całej Polsce przyjmują za swojego patrona bł. ks. Jerzego, a niemal w każdym mieście znajdziemy ulicę nazwaną jego imieniem. Tym potrzebniejsza wydaje się Fundacja „Dobro”, która ma w swoich zasobach m.in. zbiór rękopisów księdza oraz drobnych rzeczy, które należały do duchownego. Jednak najcenniejszą pamiątką jest mieszkanie Popiełuszki przy ul. Chłodnej w Warszawie. To do tej kawalerki SB podrzuciło obciążające materiały, które doprowadziły do aresztowania księdza. – Chcielibyśmy przenieść to mieszkanie do muzeum. Dlatego już od kilku lat myślimy o budowie profesjonalnego miejsca. Fundacja zakupiła już działkę, na której ma powstać budynek. Jest położona w sąsiedztwie domu

Jerzy Popiełuszko was born in the small, poor village of Okopy in Podlasie on 14 September 1947. He attended primary and secondary school in Suchowola where he also served as an altar boy. Following his ordination as a priest at a Theological Seminary in Warsaw, Blessed Fr. Popiełuszko served in the parishes of Ząbki and Anin near Warsaw, and later in the Baby Jesus Church in Warsaw. In 1980, he was transferred to the Stanisław Kostka Church in the Warsaw district of Żoliborz. Following the August strikes at the Huta Warszawa steelworks, he became the pastor of the world of labour, which was being subjected en masse to forced atheisation. In January 1982, Blessed Fr. Popiełuszko began celebrating masses dedicated to his homeland. These soon attracted large crowds of believers to the church.

On the night of 19 October 1984, Blessed Fr. Popiełuszko was abducted by agents of the Security Services of the Ministry of Internal Affairs and brutally murdered. The funeral was held in Warsaw on 3 November 1984. It was a significant and historic event in view of its religious and patriotic context and over 500,000 people attended. Today, dozens of schools across Poland are named after the priest and there is a Popiełuszko Street in practically every Polish town.

This speaks volumes for the significance of the Dobro Foundation. The Foundation is in possession of the priest’s manuscripts and his personal belongings. However, the most precious memorial of Blessed Fr. Popiełuszko is his apartment in Chłodna Street, Warsaw. It was there that the Security Services secretly planted the incriminating materials that led to his arrest. “We would like to transfer the apartment to a museum. We’ve been thinking about having a professional establishment built for this purpose. The Foundation

Monety-cegiełki są dostępne w cenie 100 zł na pokładach samolotów LOT-u w rejsach międzynarodowych, a także w sklepie internetowym airkiosk.lot.com.

The donation coins cost PLN 100 each and are available on all LOT aircraft operating international flights and from the online shop airkiosk.lot.com.

116

© E A S T N E W S ( 2 ) , F O R U M , A R C H I W U M P R Y WAT N E . P O P R Z E D N I E S T R O N Y/ P R E V I O U S PA G E S : E R A Z M C I O Ł E K / F O R U M

LIFE STORY

Rok 1975 r.

Okopy.

Popiełuszko na podwórku rodzinnego gospodarstwa z ciotką.

1975. Okopy.

Popiełuszko outside his family home with his aunt.

Bł. ks. Jerzy Popiełuszko z rodzicami.

Blessed Fr. Jerzy Popiełuszko with his parents.

Rok 1981. Strajk studentów w pomieszczeniach Akademii Medycznej.

Msza odprawiana przez bł. ks. Popiełuszkę.

The strike of the students of the Medical Academy in 1981. A mass ordained

by Blessed Fr. Popiełuszko.

Jerzy Popiełuszko podczas wakacji na Florydzie, 1980 r.

Jerzy Popiełuszko on vacation on Florida, 1980.

rodzinnego Popiełuszków – opowiada Barbara Popiełuszko, bratanica bł. ks. Jerzego.

Budowa muzeum pochłonie kilka milionów złotych, jednak fundacja wciąż nie dysponuje takimi zasobami finansowymi. Dlatego jej założyciele wyszli z inicjatywą przeprowadzenia zbiórki narodowej. – Byłoby to jedno z nielicznych muzeów powstałe jako dar narodu. A każdy, kto przyłączy się do zbiórki, dostanie pamiątkę w postaci monety-medalu. Aby rozpocząć zbiórkę, musimy mieć własny wkład, a fundacja nie ma swoich środków i liczy tylko na pomoc dobrych ludzi – tłumaczy Marek Popiełuszko. Jak możemy pomóc zbudować muzeum? Albo wpłacając pieniądze na konto fundacji (fundacjapopieluszko.pl), albo kupując monety-cegiełki dystrybuowane m.in. na pokładach LOT-u. – Monety-cegiełki są dostępne w cenie 100 zł na pokładach naszych samolotów w rejsach międzynarodowych, a także w sklepie internetowym airkiosk. lot.com. Kupując je, wspieracie Państwo tę ważną inicjatywę i stajecie się częścią projektu upamiętniającego człowieka, który czynił dobro i łączył ludzi – tłumaczy Jakub Panek z biura prasowego LOT-u.

has already purchased a site for the building near the Popiełuszko family home”, says Barbara Popiełuszko, Blessed Fr. Popiełuszko’s niece.

The museum will cost a few million złoty and the Foundation does not have this sort of money. This explains why a national fundraiser is being organised. “It’s going to be one of very few museums erected as a gift from the people. Everyone who contributes will receive a coin-medal in appreciation. However, before we can launch the fundraiser, we need to deposit some funds upfront, and we are counting on the goodwill of the Polish people”, Marek Popiełuszko explains. How can you help build the museum? You can either make a donation directly to the Foundation account (fundacjapopieluszko.pl) or purchase a “donation coin” for PLN 100. These are available on all LOT aircraft, except domestic flights, and from the online shop airkiosk.lot.com. “By purchasing the coin as a donation, you are supporting a crucial initiative and becoming part of a project that commemorates a man who did a great deal of good and brought people together”, says Jakub Panek of the LOT Press Office.

117

Licencja nr. 201303796 od 19.05.2017

+380 730 733 133; +380 672 990 708 +48 605 824 918 mgroupdev@gmail.com www.mgroup.world

«CAPITAL TOWERS» Rzeszów

POLSKA «LINE HOUSE» Rzeszów

4 000 m² części usługowej 63 000m² części mieszkalnej 1300 miejsc parkingowych

Projekt «Line House» to kompleks mieszkalny z parkingiem podziemnym zlokalizowany w spokojnej i malowniczej części miasta - Osiedle Błogosławionej Karoliny. «Line House» będzie znajdować się nieopodal zielonych terenów. Bezpośrednie połączenie z centrum miasta, szybki dostęp do autostrady.

Międzynarodowa Firma M GROUP DEVELOPMENT Rzeszów • Warszawa • Kraków • Bratysława • Zakopane • Iwano-Frankiwsk Zhytomyr • Równe • Jaremcze • Kijów • Winnica OSIEDLE DOMÓW JEDNORODZINNYCH «KIJÓW» Kijów

UKRAINA APART – HOTEL «JAREMCZE» Jaremcze

«DREAM TOWN» Iwano-Frankiwsk

«PREZYDENT HALL» Zhytomyr

310 000 m² części usługowej 820 000 m² części mieszkalnej 16 000 miejsc parkingowych

Interview

©CREDITS

LIFESTYLE

120

UP IN THE AIR

Technology

PODNIEBNE TAKSÓWKI tekst | by MARCIN WALKÓW, BUSINESS INSIDER

FLYING TAXIS CKto nie pamięta latającego wehikułu z ”Powrotu do przyszłości” albo powietrznego samochodu kreskówkowej rodziny Jetsonów? Te wizje filmowych twórców z lat 80. XX wieku już wkrótce mają stać się rzeczywistością.

©CREDITS

Who doesn’t remember the flying contraption from Back to the Future or the Jetson’s airborne automobile? These visions of filmmakers from the 1980s may soon become a reality.

121

M PL

U P I LNI FTEHSET Y ALI R E

Technology

Mierzy 9,14 m długości i 8,53 m rozpiętości skrzydeł. Wraz z dwójką pasażerów, jego masa startowa to 800 kg. Startuje i ląduje pionowo, dzięki czemu nie potrzebuje pasa startowego. Zawdzięcza to ośmiu śmigłowym silnikom umieszczonym na dwóch szynach i jednemu, większemu, z tyłu kadłuba, który pozwoli nabrać prędkości w locie.

Może pokonać dystans do 80 km, a jego maksymalna prędkość na wysokości przelotowej to 180 km/h. O czym mowa? O pojeździe kryjącym się pod akronimem PAV, czyli autonomicznym pasażerskim dronie napędzanym silnikami elektrycznymi. Ten prototyp latającej taksówki powstał w fabryce Boeinga i pierwsze loty ma już za sobą.

Kolejne testy wciąż trwają, a technologia opracowywana jest wspólnie ze spółką Aurora Flight Sciences. Boeing planuje, że PAV zadebiutuje na rynku w 2024 roku.

LATAJĄCA TAKSÓWKA

Zdj. po lewej: PAV Boeinga podczas testów. Po prawej: Propozycja Airbusa i Audi. Na poprzedniej str.: Embraer VTOL. Left: PAV by Boeing during tests. Right: The offering of Airbus and Audi. Previous page: Embraer VTOL.

122

W tym samym roku Airbus chce wykorzystywać swoje autonomiczne pojazdy latające podczas igrzysk olimpijskich w Paryżu. W ten sposób producent planuje skrócić czas dojazdu z największego we Francji lotniska im. Charlesa de Gaulle do wioski olimpijskiej, hoteli i aren sportowych zmagań. Technologia opracowywana jest we współpracy z Audi. To połączenie trzech elementów - pasażerskiej kapsuły, platformy na czterech kołach i drona. Ma ona być wykorzystywana do autonomicznej jazdy po drogach, a także do poruszania się w powietrzu. Te latające taksówki będą testowane w niemieckim mieście Ingolstadt.

Inny niemiecki producent, firma Volocopter, we wrześniu 2017 r. przeprowadziła pierwsze loty testowe swojej latającej taksówki nad ulicami Dubaju. Ze względów bezpieczeństwa nie brali w nich

ENG

It is 9.14 m long and has a wingspan of 8.53 m. With two passengers onboard, its takeoff weight totals 80 kg. It takes off and touches down vertically and doesn’t need a runway. It’s made possible by eight motor-powered propellers placed on two rails and another one, larger, fitted at the rear of the fuselage to provide thrust during the flight. It has the range of up to 80 km, while its maximum speed at cruising altitude stands at 180 km/h. What is it? An air vehicle also known as PAV, or an autonomous passenger drone powered by electric motors. This prototype of a flying taxi was designed at the Boeing plant and has successfully completed its first test flights. New tests continue, while its technology is developed in collaboration with Aurora Flight Sciences. Boeing wants to go commercial with PAV in 2024.

A FLYING TAXI The same year, Airbus wants to use its autonomous flying cars during the Olympic Games in Paris. The aerospace giant is determined to reduce travel time from France’s largest Charles de Gaulle airport to the Olympic village, hotels and sport arenas. Designed in collaboration with Audi, its technology combines three elements – the passenger capsule, the platform on four wheels and a drone. It may be used for autonomous earthbound drives or to navigate in the air.

These flying taxi cabs are now being tested in the German city of Ingolstadt.

Volocopter, another German manufacturer, ran the first tests of its flying taxi above the streets of Dubai in September 2017. Passengers did not take part in test flights due to safety reasons. Dubai wants to become a pioneer among cities where such mode of transport will become a part of municipal transport.

The Brazilian aerospace company Embraer is also competing in the race of trailblazers from the autono-

The first MGallery by Sofitel in Poland already open in krakow !

Kraków MGallery by Sofitel

Feel welcome to stay in a newly opened, five-star location – the Bachleda Luxury Hotel MGallery by Sofitel in Krakow, Poland. It’s sophisticated interior decoration will let you adjourn to the world of unique and elegant relaxation, where – in the very heart of the Royal City – tradition meets modernity.

Your luxury stay in Krakow W W W. BA C H L E DA L U X U R Y H O T E L . P L

Plac Kossaka 6, 31-106 Kraków

REKLAMA

UP IN THE AIR

udział pasażerowie. Dubaj chce być jednym z pionierów wśród miast, w których taki środek lokomocji stanie się częścią transportu miejskiego.

W wyścigu pionierów w sektorze latających autonomicznych taksówek sratruje też brazylijski producent samolotów Embraer. Jego elektryczny pojazd to także VTOL, czyli pojazd pionowego startu i lądowania (ang. Vertical Take Off and Landing).

Zaprezentowana w tym roku koncepcja zakłada stworzenie czegoś przypominającego i poruszającego się jak helikopter, ale zdolnego też do lotu jak samolot. Prace nad podobnym pojazdem prowadzi też firma Kitty Hawk założona przez współtwórcę Google’a – Larry’ego Page'a. Jej nazwa nawiązuje do miejsca, gdzie bracia Wright odbyli pierwszy udany lot samolotem w 1903 r.

Tymczasem słowacka firma AeroMobil pracuje nad latającym samochodem. To futurystycznie wyglądający pojazd, który ma być wygodny do jazdy po mieście, zmieścić się na standardowym miejscu parkingowym, a po przyjechaniu na lotnisko rozłożyć skrzydła i wzbić się w powietrze. Testy planowane są jeszcze na 2019 r. Model nazwany Aero- Mobil 4.0 nie będzie autonomiczny. By zasiąść za jego kierownicą i sterem jednocześnie, potrzebne będzie prawo jazdy, jak też co najmniej turystyczna licencja pilota samolotowego PPL(A). Cena pojazdu dla klientów ma wynosić ok. 1,5 mln euro. Słowacy myślą jednak już o kolejnych generacjach, które mają być autonomiczne, startować i lądować pionowo, dzięki czemu mogłyby być wykorzystywane jako latające taksówki w miastach.

REWOLUCJA NIE TYLKO W LATANIU Wizja latających samochodów nie jest dorobkiem XXI wieku. Pierwszy prototyp takiego pojazdu powstał w USA w 1917 roku, niespełna dwie dekady po pojawieniu się pierwszych samochodów. Jego konstruktorem był Glenn Curtiss. Współcześni konstruktorzy w swoich projektach wracają poniekąd do myśli Henry’ego Forda, który oprócz stworze-

124

Technology

Wizja latających aut nie jest dorobkiem XXI w. Pierwszy prototyp takiego pojazdu powstał w 1917 r.

The vision of flying cars wasn’t born in the 21st C. The first prototype of an airborne automobile dates back to 1917. mous flying taxi cab sector. Its electric vehicle is also a VTOL, or a machine with vertical take-off and landing capability. The concept unveiled this year features something that resembles and moves like a helicopter, but is also capable of flying like a plane, using the lift from its moving wings. A similar vehicle is also being designed by Kitty Hawk, a company founded by Google’s co-founder, Larry Page. Its name makes a nod to the place where the Wright brothers made their first successful airplane flight in 1903. Slovak company AeroMobil is working on a flying car. This futuristic-looking vehicle, convenient to drive around the city, should fit into a standard parking place and as soon as you reach the airport – even with grass runway – you may spread its wings and get airborne. Tests have been scheduled for 2019. Dubbed AeroMobil 4.0, the aircraft will not be autonomous. To sit at the steering wheel and its rudder, you need to have a driving licence and Private Pilot’s Licence PPL(A) the least. The retail price of the vehicle will stand at approx. EUR 1.5 million. The Slovak start-up is already thinking about new generations that will be autonomous and have vertical take-off and landing capacity that will make mous flying taxi cab sector. Its electric vehicle is also a VTOL, or a machine with vertical take-off and landing capability. The concept unveiled this year features something that resembles and moves like a helicopter, but is also capable of flying like a plane, using the lift from its moving wings. A similar vehicle is also being designed by Kitty Hawk, a company founded

by Google’s co-founder, Larry Page. Its name makes a nod to the place where the Wright brothers made their first successful airplane flight in 1903.

Zdj. po lewej: Działająca już usługa Uber Copter.

Po prawej: Firma Volocopter we wrześniu 2017 r. przeprowadziła pierwsze loty testowe swojej latającej taksówki nad ulicami Dubaju.

Left: The existing Uber Copter service. Right: Volocopter completed the first test flights of its flying taxi in Dubai.

120_

Czy latające taksówki wyeliminują samoloty? Nie. Will flying taxis eliminate airplanes?

Unlikely.

BEZPIECZNIE W POWIETRZU Dennis Muilenburg, CEO Boeinga, zapowiadając loty testowe PAV, podkreślał, że pojawienie się tego typu pojazdów oznacza szereg wyzwań. Potrzebne będzie opracowanie nowych regulacji prawnych czy ustalenie zasad dopuszczenia do ruchu. Wreszcie stworzenie odpowiedniej infrastruktury, by latające taksówki mogły być wykorzystywane na szeroką skalę. – Przyszłość to transport współdzielony, który sprawi, że z jednego środka lokomocji będzie korzystać jak najwięcej osób i jak najczęściej. Dziś auta jeżdżą przez ułamek czasu, a przez większość stoją nieużywane. A gdy już ruszają z miejsca parkingowego, zazwyczaj są i tak prawie puste – mówił w rozmowie z Business Insiderem Jonathan Carrier, wiceprezes firmy. Jednak, podobnie jak w przypadku prac nad elektrycznymi i autonomicznymi samochodami, wyzwań technologicznych także nie brakuje. Jednym z najpoważniejszych jest opracowanie odpowiednio pojemnych, wytrzymałych, niezawodnych, a przy tym lekkich, akumulatorów. Takich, które będą zdolne unieść latającą taksówkę w powietrze i pozwolą jej pokonać jak największy zasięg w powietrzu z odpowiednią prędkością. Dziś takie akumulatory nie istnieją.

Ale kto wie, co przyniesie jutro?

126

Ford T as an “everyman's" vehicle, but also presented Flivver, a light and economic aircraft.

Will flying taxis eliminate airplanes? No, they will not.

These are vehicles that may be used to carry only several people on short distances with no big luggage. The vision of taking off opposite the Palace of Culture and Science and touching down in front of the Empire State Building in New York will remain science fiction for a long time. What may change is the vision of navigating the ever-congested city streets, or a trip to and from the airport. Such vision has been unveiled by Uber that launched Uber Elevate project in 2016 and plans to start its commercial operations in 2023 by which time its flying taxis plus a network of landing pads (on rooftop buildings), the air traffic control system and the ridesharing platform will be up and running. Initially, the service will be introduced in Dallas, Los Angeles and Melbourne, Australia. Launched in early June in New York City, Uber Copter may give us a “foretaste” of the new mobility standard. It offers helicopter rides from the city centre to JFK airport.

SAFETY IN THE AIR Announcing PAV test flights, Boeing CEO, Dennis Muilenburg, stressed that such types of vehicles pose a number of challenges, not only technological ones. New legal regulations will be essential as well as new rules for approval and airworthiness tests to ensure security.

And finally, just like in case of electric vehicles, we need to develop an adequate ground infrastructure to ensure that flying taxis may be deployed on a wide scale. “Ridesharing is the future. It will make one mode of shared transport more frequently available to a wider group of people than ever before.

Today, cars are driven for a very short time and are parked most of the day. And when they leave the parking space, they are usually nearly empty,” says Jonathan Carrier, the Vice-President of the company, in an interview with Business Insider. But just like with electric and autonomous car projects, technological challenges are mounting. One of the main ones is the development of resilient, reliable and light batteries with adequate capacity that are able to lift the flying taxi into the air and will allow it to cover the maximum distance at the right speed. Unfortunately, such batteries don’t exist yet.

Firma Kitty Hawk pracuje nad stworzeniem maszyny przypominającej i poruszającej się jak helikopter, ale zdolnej do lotu jak samolot Kitty Hawk is working on a flying machine resembling and moving like a helicopter but able to fly like an aeroplane.

©CREDITS

nia legendarnego Forda T opracował też Flivvera – lekki i tani samolot.

Czy latające taksówki wyeliminują samoloty? Nie. To pojazdy, które mają być wykorzystywane do przewozu zaledwie kilku osób na krótkich dystansach. Wizja startu sprzed Pałacu Kultury i Nauki i wylądowania przed Empire State Building w Nowym Jorku jeszcze długo pozostanie w sferze science fiction. To, co może się zmienić, to oblicze przemieszczania się po coraz bardziej zatłoczonych miastach czy podróż do i z lotniska. Taką wizję przedstawił Uber, który nad swoim projektem Uber Elevate pracuje od 2016 r. Planuje zacząć loty komercyjne od 2023 r. Do tego czasu gotowe mają być nie tylko latające taksówki, ale także sieć lądowisk (m.in. na dachach budynków), system zarządzania ruchem lotniczym i platforma do współdzielenia przelotów. Usługa ma wystartować początkowo w Dallas, LA i Melbourne.

REKLAMA

Post In Pocket App PRASA LOT Kalejdoskop.indd 1

14/10/2019 15:57

UP IN THE AIR

Back in Time

Flota PLL LOT THE LOT POLISH AIRLINES FLEET tekst | by KRZYSZTOF MOCZULSKI

Przez 90 lat historii we flocie własnej LOT-u przewinęło się ponad 35 typów samolotów. Zobaczmy, jak ewoluowała od Fokkera F.VII zabierającego 10 osób aż do Dreamlinera mieszczącego 294 Pasażerów.

Over the 90 years of its history, LOT has had over 35 different types of aircraft in its fleet. Let’s have a look how the fleet evolved from the 10-passenger Fokker F.VII to the 294-seat Dreamliner.

128

ENG

PL

Pierwszymi samolotami we flocie LOT-u, przejętymi w 1929 r. od dotychczasowych koncesjonariuszy, było 6 Fokkerów F.VII i 15 sztuk Junkersów F 13. W latach 30. XX w. flotę LOT-u zasiliły samoloty polskiej produkcji PWS-24 i PWS-24 bis oraz RWD-5 używany do lotów taksówkowych. W miarę rozwoju siatki połączeń i jej wydłużania pojawiło się zapotrzebowanie na samoloty o większym zasięgu, zabierające na pokład większą liczbę pasażerów. W Locie pojawiają się Douglas DC-2, Lockheed L-10-A Electra i Junkers Ju 52/3m. W 1938 r. flotę LOT-u zasila Lock­heed L-14-H Super Electra – odpowiednik dzisiejszego Dreamlinera. Część samolotów dociera do Polski w kontenerach na pokładach transatlantyków MS Ba­ tory i MS Piłsudski, ale jeden dociera do Polski drogą lotniczą. Załoga w składzie: Wacław Makowski (dowódca oraz dyrektor naczelny PLL LOT), Zbigniew Wysiekierski, Szymon Piskorz, Alfons Rzeczewski oraz Jerzy Krassowski, spędza w powietrzu 85 godz. pomiędzy 13 maja a 5 czerwca 1938 r., wykonując bez lądowania rekordowy przelot nad Atlantykiem, z Natalu w Brazylii do Dakaru w 11 godz. i 10 min. Ten wyczyn staje się przyczynkiem do powołania działu mającego zająć się studium wykonalności uruchomienia

Górne zdj.: L-14.

Poniżej: PWS-24.

Top: L-14 Below: PWS-24

The first aeroplanes in the LOT fleet, taken over by the then existing licensees were 6 Fokker F.VIIs and 15 Junkers F 13s. In the 1930s, the LOT fleet welcomed the first Polish-produced aeroplanes: the PWS-24 and PWS-24 bis and the RWD-5 used for taxi flights. As the flight grid expaned, the airline needed aircraft with greater range that could take more passengers on board than the older aeroplanes. This is how the Douglas DC-2, Lockheed L10-A Electra and Junkers Ju 52/3m models became part of the fleet. In 1938, LOT purchased the Lockheed L-14-H Super Electra, the equivalent of today’s Dreamliner. Some of the aeroplanes arrived to Poland on board trans-Atlantic container ships, M.S. Batory and M.S. Piłsudski, but one was actually flown to its destination. A crew comprising Wacław Makowski (Chief and General Director of LOT Polish Airlines), Zbigniew Wysiekierski, Szymon Piskorz, Alfons Rzeczewski, and Jerzy Krassowski spent a total of 85 hours in the air between 13 May and 5 June 1938. It was a record-breaking non-stop flight across the Atlantic, from Natalu in Brazil to Dakar completed in 11 hours and 10 minutes. This feat actually triggered the establishment of a department that would work on a feasibility study for launching trans-Atlantic flights to be launched in 1940. During this period, LOT Polish Airlines were one of the top European carriers. Alas, its lucky streak was ended abruptly by the outbreak of WWII, the aircraft were all interned and never returned to the LOT fleet.

Mid-January 1045 marked the beginning of a new lease of life of LOT Polish Airlines. LOT Staff arrived to work to reactivate the airline and the relaunch was held in March the very same year. The first flights took off in early April and they were primarily

129

U P I N UTPH IENATI R H E A I RBack in Back Time in Time

1

lotów transatlantyckich mających wystartować już w 1940 r. W tym czasie LOT jest w czołówce lotniczych przewoźników europejskich. Dobrą passę przerywa wybuch wojny, samoloty zostaną internowane i nigdy nie wrócą do służby w PLL LOT. Ponowna organizacja przedsiębiorstwa LOT zaczyna się już w połowie stycznia 1945 r. Pracownicy próbują reaktywować linię lotniczą, co się udaje w marcu tego roku. Do swojej dyspozycji LOT otrzymuje samoloty typu Douglas DC-3 i Lisunow Li-2. W miarę otrzymywania kolejnych maszyn polski przewoźnik zaczyna rozwijać siatkę połączeń. 11 maja zostaje uruchomione pierwsze po wojnie połączenie międzynarodowe z Warszawy do Berlina. W 1947 r. do floty LOT-u dołączył SE.161 Languedoc, jeden z czterech zachodnich typów samolotów kupiony w czasach komunizmu. Poza Convair Liner CV-240, Vickers Viscount i zamówionymi u schyłku PRL Boeingami 767 trzon flotystanowiłysamolotyprodukcjiradzieckiej.W1949 r. dołączyły Ił-12B, a w 1955 r. Ił-14P. W 1961 r. zadebiutował w siatce znany z udźwigu i niezawodności czterosilnikowy Ił-18 (we flocie LOT-u do końca lat 80.). Kolejnym samolotem wykonującym loty krajowe był An-24. Koniec lat 60. to zaś przełom w postaci wprowadzenia pierwszego samolotu odrzutowego Tu-134. Następnie do eksploatacji został włączony Tu-154 – większy, trzysilnikowiec pozwalający otwierać trasy pozaeuropejskie.

Na fali odwilży początku lat 70. zapada decyzja o włączeniu LOT-u do klubu przewoźników międzykontynentalnych. Ta dzisiejsza oczywistość była podówczas rewolucją na miarę przedwojennych pla-

130

2

used by the army and the authorities. LOT was given Douglas DC-3 and Lisunow Li-2 aircaft to operate its flights. As the carrier acquired new aeroplanes, LOT began to expand its flight grid. On 11 May, the first postwar international LOT flight was held – from Warsaw to Berlin. In 1947, the LOT fleet was joined by the SE.161 Languedoc, one of four foreign types of aircraft purchased in Communist times. Apart from the Convair Liner CV-240, Vickers Viscount and the Boeing 767s purchased just before the regime transformation the core of the fleet were Soviet planes. In 1949, the Polish airline welcomed the Ił-12Bs to its fleet and in 1955, the Ił-14Ps. Owing to the presence of these aircraft, in 1955, LOT had flown over one million passengers since the relaunch. In 1961, LOT welcomed the massive and durable Ił-18. The four-engine aeroplane was famous for impressive lift capacity and reliability. The model operated both passenger and cargo flights by until the 1980s. The next aircraft to operate domestic flights in the Polish carrier’s livery was the An-24 which replaced the old Li-2 and Ił14 aircraft. The late 1960s marked a milestone in LOT history as the first ever jet plane Tu-134 joined the fleet.

An improved version, the Tu-134A, was used by LOT until 1994. It was replaced by the larger Tu-154 which had three engines and hence could operate long-haul flights.

In the 1970s, LOT was made member of a club of Intercontinental carriers. This was a breakthrough foe the airline and triggered a revolution worthy of the bold pre-war plans. The venture was made possible owing to the purchase of the latest aircraft model by Ilyushin factories – the Ił-62. The aeroplane was delivered to Poland in 1973, and almost a year later, on 16

Bliźniacze konstrukcje DC-3 i Li-2 są pierwszymi samolotami użytkowanymi przez LOT po wojnie.

The twin structures of the DC-3 and Li-2 were the first aeroplanes used

by LOT after the war.

Kolekcja hoteli zainspirowanych fascynujacymi historiami. ˛ A collection of hotels inspired by fascinating stories.

MGALLERY HOTEL COLLECTION TO KOLEKCJA PONAD STU

MGALLERY HOTEL COLLECTION OF OVER ONE HUNDRED

LUKSUSOWYCH BUTIKOWYCH HOTELI ZLOKALIZOWANYCH

LUXURIOUS BOUTIQUE HOTELS LOCATED ALL AROUND

NA CAŁYM ŚWIECIE, DO KTÓREJ DOŁĄCZYŁY DWA NOWE

THE WORLD. THE COLLECTION HAS EXPANDED BY TWO

OBIEKTY W POLSCE – W KRAKOWIE I WROCŁAWIU.

NEW LOCATIONS IN POLAND – IN KRAKÓW AND WROCŁAW.

HOTELE PEŁNE PASJI I INSPIRACJI

HOTELS INSPIRED WITH PASSION

MGallery jest propozycją dla gości pełnych pasji, oczekujących od hotelu wyjątkowego doświadczenia związanego z podróżowaniem.

Pobyt w historycznej nieruchomości, możliwość obcowania ze sztuką i niespotykanym designem czy kontakt z naturą i relaks w SPA... Właśnie takie doznania oferują hotele MGallery – każdy opowiada inną historię, ma autorskie menu i wzbogacające rytuały, a przede wszystkim – jest wpisany w krajobraz i tradycję miejsca, w którym się znajduje.

MGallery hotels are designed for passionate guests, who expect their hotel to offer them an extraordinary travelling experience. The brand selects unique properties to gather them into a unique collection of hotels where captivating stories are lived and shared. From bespoke design and sensorial mixology to well-being dedicated to everyday self-care, MGallery hotels are places where guests can enjoy a lavish travel experience.

MEMORABLE MOMENTS

MEMORABLE MOMENTS

Każdy hotel MGallery kreuje własne niepowtarzalne doświadczenia zwane Memorable Moments. Przyjmują one różne formy – drobnych prezentów czy unikatowych rytuałów, zawsze związanych z miejscem i lokalną kulturą. W Bachleda Luxury Hotel Krakow MGallery jest to m.in. lot helikopterem do Zakopanego na ekskluzywny wysokogórski piknik.

Every MGallery hotel creates a truly singular, charming experience called Memorable Moment that leaves guests with unforgettable memories.

It can be one in a lifetime ritual and signature gift, for example Bachleda Luxury Hotel Krakow MGallery invites its guest for an immersive escape to fly in a helicopter to Zakopane for a luxurious picnic in high mountains.

DESIGN I ARCHITEKTURA

DESIGN AND ARCHITECTURE

Do najważniejszych wyróżników MGallery należą design i architektura.

Nieruchomości mogą mieć klasyczny charakter, nawiązywać do konkretnej epoki lub być bardzo nowoczesne. Poprzez projekt budynku i wnętrz oddają lokalną atmosferę. Znakomicie widać to w The Bridge Wroclaw MGallery, gdzie nowoczesny klimat miasta płynnie przenika się z mistycznym dziedzictwem Ostrowa Tumskiego.

One of the key features of MGallery hotels is design and architecture.

The properties may have a classic character, be inspired by a historical period or be very modern. They reflect local atmosphere through the design of the building and its interiors. You can experience it in The Bridge Wroclaw MGallery where modern atmosphere of the city meets mystical heritage of the island of Ostrów Tumski.

The Bridge Wroclaw MGallery

MGallery

Back in Time

nów. Realizację tych założeń umożliwił najnowszy produkt zakładów Iljuszyna – Ił-62. Samolot został dostarczony do Polski w roku 1973, a niecały rok później, 16 kwietnia 1974 r., wyruszył w swój pierwszy rejs za ocean. Dzięki dalekiemu zasięgowi Ił-62 oprócz rejsów rozkładowych wykonywał też wiele operacji czarterowych – m.in. do Anchorage. Pod koniec listopada 1988 r. nastąpił kolejny przełom.

Związkowi Radzieckiemu było coraz ciężej bronić swoich nieekonomicznych konstrukcji i KC PZPR mógł w końcu wyrazić zgodę na zamówienie nowoczesnych maszyn typu Boeing 767. Była to prawdziwa rewolucja – wieloosobowy kokpit zastąpiła dwuosobowa załoga, a komputeryzacja kokpitu sprawiła że lot stał się prawdziwą przyjemnością. LOT użytkował dwa typy tego płatowca – wersje 200 i 300ER. Różniły się zasięgiem i pojemnością kabiny pasażerskiej. Lata 90. to modernizacja floty, też tej krótkodystansowej. W pierwszej kolejności zostaną wprowa-

April 1974 it made its trans-Atlantic debut. The Ił-62 had a considerable range and apart from on scheduled flights it was also used on charter operations i.e. to Anchorage. Late November 1988 witnessed another watershed in the history of LOT. The Soviet Union found it harder and harder to defend its noneconomical aircraft and the ruling Communist party decided to acquire modern Boeing 767s. This step sparked a revolution – the multi-person cockpit was replaced by a two-pilot crew and the computerised cockpit meant the flights were a pleasure to operate.

LOT used two types of the model: the 200 and 300ER (ER-Extended Range model). They differed in terms of range and capacity of the passenger cabin. The 1990s were the period of a fleet upgrade including short-haul aircraft. The first step was the acquisition of ATR42/72s to operate domestic and short-haul flights up to 90 minutes long. Next, the fleet was joined by the Boeing 737 Classics, three of which are

dzone samoloty ATR42/72 do obsługi połączeń krajowych i krótkodystansowych do 90 min. Następnie do floty LOT-u dołączyły Boeingi 737 Classic, z których trzy są do dzisiaj w eksploatacji. W 1999 r. w Locie zadebiutował Embraer. Pierwszym typem był ERJ 145. Po 12 latach i blisko 300 tys. wylatanych godzinach został zastąpiony przez większych kuzynów – wersje 170 i 175. Do dziś te samoloty stanowią podstawę połączeń regionalnych LOT-u, a do wersji podstawowych zostały dołączone większe – 195 i debiutujący w roku 2018 190 zamówiony z myślą o uruchomieniu połączenia do Londynu-City.

Kolejną rewolucją w rejsach międzykontynentalnych było wprowadzenie w roku 2012 do eksploatacji Boeinga 787 Dreamliner. Dzięki tej maszynie możemy uruchamiać nowe połączenia do nawet tak odległych portów jak Los Angeles czy Singapur. Patrząc na pogodę za oknem, nie miałbym nic przeciwko bezpośrednim lotom na Hawaje. Dzięki Dreamlinerowi byłoby to możliwe.

still in use. In 1990, the first Embraer aircraft debuted in the LOT fleet, namely the ERJ 145 type dubbed “pencil” owing to its distinct shape. Twelve years and nearly 300,000 flight hours later it was replaced by a larger cousin i.e. the Boeing 170 and 175. These aircraft are still most common in the LOT fleet and larger models were aquired over time, i.e. the 195 and the 190 which debuted in 2018 and was purchased with the aim of operating flights to London-City. The next big step in intercontinental flights was the acquisition of Boeing 787 ‘Dreamliners in 2012. This time, the revolution consisted in slimming down the aircraft via the use of composites and the introduction of many improvements in the passenger cabin. This is the aeroplane that allows the carrier to operate such distant long-haul flights as those to Los Angeles or Singapore. Having a look at the weather outside, I would love for direct flights to Hawaii to be launched as soon as possible. Dreamliners make dreams come true, so anything is possible.

132

Boeing 767 zastąpił nieekonomiczne maszyny produkcji radzieckiej.

The Boeing 767 replaced the non-economical Soviet aircraft.

© A RC H I W U M P L L LOT ( 4 )

UP IN THE AIR

dr Victor Derhartunian

Perfekcyjny wzrok w kilka sekund Jesteśmy ekspertami indywidualnej korekcji wzroku, przede wszystkim w innowacyjnej korekcji starczowzroczności – tłumaczy światowej sławy chirurg, dr Victor Derhartunian, właściciel klinik EyeLaser w Wiedniu i Zurychu. Nowo otwarta klinika SwissLaser to kolejne tego typu miejsce, tym razem dla pacjentów w Polsce.

Ze względu na możliwości zakresu korygowanych wad oraz jakość widzenia po zabiegu, Femto-Lasik to bardzo precyzyjna metoda chirurgii refrakcyjnej dostępna na rynku. – Jesteśmy ekspertami indywidualnej korekcji wzroku tzn. korygujemy nie tylko dioptrie, ale także, na podstawie obrazu rogówki, wszelkie nieregularności. – tłumaczy dr Victor Derhartunian. Zaledwie kilka godzin po zabiegu pacjent widzi lepiej (ostrość i jakość widzenia) niż przed zabiegiem w okularach lub soczewkach kontaktowych. – Dzięki zastosowaniu profilów nowej generacji jesteśmy też ekspertami w korekcji starczowzroczności – dodaje dr Derhartunian.

Laserowa korekcja wzroku należy do najbezpieczniejszych zabiegów w medycynie. Zabieg jest bardziej bezpieczny niż noszenie soczewek kontaktowych.

Zabieg laserem trwa kilka sekund i jest bezbolesny.

Jest możliwy dzięki technologii (SwissLaser to centrum referencyjne niemieckiego producenta Schwind-Eye-Tech-Solutions) oraz wiedzy kadry lekarskiej zdobywanej przez wiele lat na elitarnych uniwersytetach i prywatnych klinikach w Szwajcarii i w Niemczech.

Specjaliści ze SwissLaser należą do międzynarodowej czołówki z dziedziny chirurgii refrakcyjnej. Wśród nich jest wybitny chirurg z międzynarodowym doświadczeniem – dr Victor Derhartunian, który od 2012 r. z sukcesem prowadzi kliniki: EyeLaser w Zurychu, Wiedniu, i w Warszawie. Obie placówki uchodzą za wiodące i godne polecenia w opiniach Pacjentów, a wszystko dzięki wykorzystaniu nowych technologii i zastosowaniu wysokich standardów w pracy z Pacjentami. Międzynarodowe doświadczenie, nowoczesne urządzenia i wysoka jakość teraz dostępna jest także w Polsce – w klinice SwissLaser w Warszawie!

Szwajcarska jakość w Polsce Swiss quality in Poland

Główny chirurg SwissLaser

Perfect vision in a few seconds „We are experts in customized laser vision correction, and our particular focus is innovative correction of presbyopia”, explains experienced surgeon Dr Victor Derhartunian, owner of the EyeLaser clinics in Vienna and Zürich. The newly opened SwissLaser clinic is a similar centre addressed to patients in Poland.

Due to the range of laser vision correction possibilities and the quality of the vision following the procedure, Femto-Lasik is a very precise method of refractive eye surgery available on the market. „We are experts in personalised vision correction, i.e. we do not correct only diopters but also corneal irregularities, based on the image of the cornea”, explains Dr Derhartunian. The patient sees better a few hours after the procedure (in terms of sharpness and quality of vision) than he or she did beforehand with eyeglasses or contact lenses. „By using new generation profiles, we have become experts in innovative presbyopia correction”, Dr Derhartunian adds.

Laser vision correction is one of the safest medical procedures.

The treatment is safer than wearing contact lenses. A laser procedure takes a few seconds to complete and is painless. It relies on innovative technology (SwissLaser is a reference centre of the German manufacturer SchwindEye-Tech-Solutions) and the expertise of the doctors who work there.

This expertise has been acquired over many years of working at elite universities and private clinics in Switzerland and Germany.

Experts from the SwissLaser clinic are among the world’s best refractive surgery specialists. One such expert is Dr Victor Derhartunian, an outstanding surgeon with international experience. Dr Derhartunian has been successfully running EyeLaser clinics in Vienna and Zürich since 2012 and now in Warsaw. These are some of the top refractive clinics in Europe. They use the most advanced and new technologies and adhere to high standards of patient care. And this international experience, stateof-the-art equipment, and high quality are now available in Poland too – at the SwissLaser clinic in Warsaw.

UP IN THE AIR

Back in Time

Sukcesy na niebie SKY-HIGH SUCCESS tekst | by ANNA ZAKRZEWSKA

Z okazji 100-lecia Aeroklubu Polskiego przypominamy największe osiągnięcia lotnictwa sportowego.

©CREDITS

As part of the Polish Aero Club’s centenary celebrations, we present the greatest feats in sports aviation.

134

WIATRAKOWCE W tej młodej kategorii Polacy są od lat niepokonani.

Co cechuje takie spektakularne sukcesy? Głównie skupienie, zespołowa motywacja oraz niezawodne wiatrakowce. Model wiatrakowca Tercel cechuje się przede wszystkim przestronną kabiną z bardzo dobrą widocznością i zintegrowanym systemem awioniki, który ułatwia pilotowanie, a intuicyjny i bezpieczny system sterowania oraz niepodważalne bezpieczeństwo całej konstrukcji dają komfort i przewagę nad konkurencją. Wirnik obraca się dzięki autorotacji, a nie jest napędzany silnikiem, jak w przypadku śmigłowców. Wiatrakowce posiadają cechy krótkiego startu i lądowania. Ale to niejedyne ich zalety. Są lekkie i łatwiejsze w obsłudze niż śmigłowce.

A polscy piloci opanowali tę technikę do perfekcji.

MIKROLOTOWE MISTRZOSTWA ŚWIATA, NAGYKANIZSA, WĘGRY • złoty medal w klasie GL-2 – wiatrakowce dwuosobowe: Marcin Majsterek i Dominika Jurkiewicz • srebrny medal w klasie GL-2 – wiatrakowce dwuosobowe: Dariusz Szymańczak i Maciej Marszałek • brązowy medal w klasie GL-2 – wiatrakowce dwuosobowe: Alojzy Dernbach i Klaudia Laskowska

ŚMIGŁOWCE I w tej kategorii Polacy są w światowej czołówce.

Marcin Szamborski to pilot, który na pokładzie śmigłowca Bell 407 obleciał kulę ziemską. Z bratem Michałem tworzą podniebny dream team. Jako drużyna zaczynali w zawodach spadochronowych, obaj uwielbiają rywalizację i od lat mają zacięcie do sportu śmigłowcowego. Szamborski uciekł z korporacji, by założyć własną firmę opartą na pasji latania. Dziś jest właścicielem świetnie prosperującej Salt Aviation.

W śmigłowcach zakochał się od pierwszego skoku ze spadochronem. A dlaczego śmigłowce są dla niego takie fascynujące? Bo mogą swobodnie startować z każdego miejsca. Samoloty go nudzą, gdyż latają same, a jedyne, co go przekonuje do tych maszyn, to wykonywanie nimi podniebnych akrobacji. ŚMIGŁOWCOWE MISTRZOSTWA ŚWIATA, MIŃSK, BIAŁORUŚ, 24–28.07.2018 • złoty medal w konkurencji Nawigacji – Marcin Szamborski i Michał Szamborski • złoty medal w klasyfikacji juniorów – Bartosz Kończalski i Sebastian Komosa KLASYFIKACJA KOŃCOWA HELIKOPTEROWEGO PUCHARU ŚWIATA • złoty medal w klasyfikacji generalnej – Marcin Szamborski i Michał Szamborski • srebrny medal w konkurencji Fender – Marcin Szamborski i Michał Szamborski

Gyroplanes are a relatively young category, and Polish contestants are invincible in it. So, how do they achieve such spectacular success? Mainly through concentration, team motivation, and infallible gyroplanes. Tercel autogyro especially stands out. It has a spacious cabin that ensures excellent visibility, an integrated avionics system to facilitate piloting, and an intuitive steering system. The unquestionable safety of the machine additionally provides comfort and gives it an advantage over competitive models. Unlike helicopters, the rotor is not propelled by the engine, but spins as a result of free autorotation. Gyroplanes are best at short takeoffs and landings, but their advantages don't stop there. They are lightweight and easier to handle than helicopters. Polish pilots have mastered this technique to perfection.

WORLD MICROLIGHT CHAMPIONSHIPS, NAGYKANIZSA, HUNGARY • gold medal in the GL-2 class – two-seater autogyro - Majsterek Marcin and Jurkiewicz Dominika • silver medal in the GL-2 class – two-seater autogyro - Szymańczak Dariusz and Marszałek Maciej • bronze medal in the GL-2 class – two-seater autogyro - Dernbach Alojzy and Laskowska Klaudia Polish helicopter pilots also rank among the world’s best. Marcin Szamborski has flown around the world in his Bell 407 helicopter. He and his brother Michał are a flying dream team. The pair debuted in parachuting competitions. They both love competing and have been passionate about helicopter sports for years.

Szamborski resigned from a corporation to start a business based on his passion for flying. His company, Salt Aviation, is now thriving. He fell for helicopters when he completed his first parachute jump. He finds

135

them fascinating because they can easily take off and land anywhere. He finds aeroplanes boring when they are simply flying. The only thing he finds interesting about them is aerobatics.

Ale bracia Szamborscy to nie jest jedyny zwycięski klan w Aeroklubowej klasyfikacji.

Rodzina Wieczorków to historia lotnictwa bardzo niezwykła w dzisiejszych czasach. Krótki rys tej historii: najstarszy z trzech braci Marian zaraził lotnictwem swoich braci. Bracia ś.p. Wacław i najmłodszy Krzysztof do latania przekonali swoje dzieci i obecnie siedmiu członków rodziny to czynnie latający piloci. Syn ś.p. Wacława, Michał, jest najmłodszym mistrzem świata w lataniu precyzyjnym. Ich, jak i wielu innych mistrzów Aeroklubu Polskiego mogą Państwo zobaczyć za sterami samolotów Polskich Linii Lotniczych LOT. RAJDOWE SAMOLOTOWE MISTRZOSTWA ŚWIATA W DUBNICY (SŁOWACJA) • srebrny medal i tytuł wicemistrza świata – Krzysztof Wieczorek i Kamil Wieczorek (załoga) • brązowy medal i tytuł II wicemistrza świata – Michał Wieczorek i Marcin Wieczorek (załoga) • złoty medal i tytuł drużynowego mistrza świata – Krzysztof Wieczorek i Kamil Wieczorek, Michał Wieczorek i Marcin Wieczorek

136

The "flying" Wieczorek family.

WORLD HELICOPTER CHAMPIONSHIP, MINSK, BELARUS, 24-28 JULY 2018 • gold medal in Navigation – Marcin Szamborski and Michał Szamborski • gold medal in junior classification – Bartosz Kończalski and Sebastian Komosa Final classification of Helicopter World Cup • gold medal in general classification – Marcin Szamborski and Michał Szamborski • silver medal in Fender competition – Marcin Szamborski and Michał Szamborski • silver medal in Slalom – Marcin Szamborski and Michał Szamborski • bronze medal in Slalom – Maria Muś and Jakub Malec The Szamborski brothers are not the only winning clan in Aero Club’s classification.

The Wieczorek family are a living history of aviation – and that is not common these days. Briefly, Marian, the eldest, instilled the passion for flying in his brothers. His late brother, Wacław, and the youngest, Krzysztof, encouraged their children to fly and now seven members of the family are active pilots. Michał, son of the late Wacław, is the youngest world champion in precision flying. You can see them and many other champions from the Polish Aero Club sporting LOT pilot uniforms.

FAI WORLD RALLY FLYING CHAMPIONSHIP IN DUBNICA (SLOVAKIA) • silver medal and the world vice-champion title – Krzysztof Wieczorek and Kamil Wieczorek (team) • bronze medal and the world second vice-champion • gold medal and the world team championship title – Krzysztof Wieczore, Kamil Wieczorek and Marcin Wieczorek (team)

©ARCHIWUM AEROKLUBU POLSKIEGO (4)

• srebrny medal w konkurencji Slalom – Marcin Szamborski i Michał Szamborski • brązowy medal w konkurencji Slalom – Maria Muś i Jakub Malec

Na zdj. obok: "Latająca" rodzina Wieczorków.

Nagrodzone Złotym Certyfikatem Polskiej Organizacji Turystycznej MUZEUM POWSTANIA WARSZAWSKIEGO to zaprojektowana w niepowtarzalny sposób ekspozycja przybliżająca powstańczą rzeczywistość. Oddziałuje obrazem, światłem i dźwiękiem, nikogo nie pozostawiając obojętnym.

Ale Muzeum to nie tylko ekspozycja stała. To także wystawy czasowe i wydarzenia kulturalne.

Warto sprawdzić, co oferuje w najbliższych tygodniach. ZAPRASZAMY! THE WARSAW RISING MUSEUM AWARDED WITH THE GOLDEN CERTIFICATE OF THE POLISH TOURISM ORGANISATION offers a unique exhibition presenting the reality of the Warsaw Rising. By incorporating images, light and sound, the exhibition always makes a big impression on visitors. But there is more to the Museum than just its permanent exhibition. The institution also hosts temporary exhibitions and cultural events. Be sure to check out what the Museum has in store over the next few weeks. YOU ARE WELCOME TO VISIT US ANY TIME. INTERAKTYWNA MAPA POWSTANIA WARSZAWSKIEGO „1944/TOPOGRAFIA” Podstawą stworzenia mapy były przełomowe dla Powstania momenty – od jego pierwszych godzin, przez najważniejsze starcia, po kapitulację. Zaprezentowano dynamizm walk ulicznych – zmiany pozycji polskich oddziałów, kierunki ataku Niemców, pozycje Armii Czerwonej i desanty 1 Armii Wojska Polskiego. Na mapie zaznaczono ponadto miejsca niemieckich zbrodni, lokalizacje alianckich zrzutów, trasy kanałowe, którymi ewakuowali się Powstańcy, powstańcze reduty oraz bastiony niemieckiego oporu.

„KURIER. OSTATNIE DNI PRZED POWSTANIEM” Wystawa pozwala zrozumieć misję Jana Nowaka-Jeziorańskiego – legendarnego kuriera z Warszawy. Celem ekspozycji jest ukazanie stolicy, która kuriera przyjęła, ale też sprawiła, że uświadomił sobie sens wybuchu Powstania Warszawskiego. Losy Nowaka-Jeziorańskiego, jego determinacja i upór po latach stały się inspiracją do powstania filmu „Kurier” w reżyserii Władysława Pasikowskiego, a wystawa stanowi historyczne uzupełnienie tego dzieła.

“THE COURIER. THE FINAL DAYS BEFORE THE RISING” This exhibition lets you understand what the mission of Jan Nowak-Jeziorański, the legendary courier from Warsaw, consisted in. The purpose of the exhibition is to show how the Polish capital welcomed the courier but also how it made him realise the true meaning of the outbreak of the Warsaw Rising. The life of Nowak-Jeziorański, his determination and self-will became an inspiration for the recent film The Courier by Władysław Pasikowski and the exhibition perfectly complements the cinematic work.

INTERACTIVE MAP OF THE WARSAW RISING “1944/TOPOGRAPHY” The exhibition focuses on the moments of crucial importance to the Rising, from its very first hours, through the most significant battles to the surrender. The exhibition presents the dynamic nature of the street fighting including the changes of the positioning of the insurgents, the directions of German attacks, the positions of the Red Army and the descents of the 1st Polish Army. Also the sites where German crimes took place, the location of ally landings, canal routes that Poles used to evacuate from the war-stricken parts of the city, the insurgent redoubts and the bastions of German resistance are all marked on the map.

Polska Organizacja Turystyczna w Kaleidoscope

„ZACHOWAJMY ICH W PAMIĘCI” Wystawa plenerowa poświęcona mieszkańcom Warszawy, którzy zginęli lub zaginęli bez wieści w Powstaniu Warszawskim. Instalację znajdującą się w alei głównej stołecznego parku Powstańców Warszawy można odwiedzić do końca listopada.

“LET’S REMEMBER THEM” An open-air exhibition commemorating the people of Warsaw who died or went missing after the Warsaw Rising. The installation is set in the main avenue of the Powstańców Warszawy Park in Warsaw and is open until the end of November.

XIV FESTIWAL WARSZAWSKI „NIEWINNI CZARODZIEJE” (15–24.11.2019) Niewinni Czarodzieje to festiwal co roku nawiązujący do innego barwnego okresu kultury polskiej. Organizuje go Instytut Stefana Starzyńskiego – oddział Muzeum Powstania Warszawskiego.

W tym roku zapraszamy do udziału w projektach humorystycznych, ale niepozbawionych egzystencjalnej zadumy – pokazujących, że ironiczny optymizm to element tożsamości warszawiaków. Program tegorocznej edycji wypełnią liczne atrakcje: koncerty, warsztaty, dancing i spektakl. Program festiwalu: 1944.pl.

14TH INNOCENT SORCERERS FESTIVAL (15–24 .11.2019) The Innocent Sorcerers is an annual festival inspired by another colourful period in Polish culture. It is organised by the Stefan Starzyński Institute, a division of the Warsaw Rising Museum. This year, the festival also features comedy events that despite their humorous context trigger reflection on human existence – they demonstrate how and why the ironic optimism typical of Varsovians is a permanent element of the city’s culture and tradition.

The festival line-up includes concerts, lectures, talks, dance and a theatrical performance.

www.polska.travel www.1944.pl www.facebook.com/1944pl

TRENDS

Good Food

TERAZ POLSKA TIME FOR POLISH CUISINE

©CREDITS

tekst | by MAGDALENA RUDZKA

KACZKA PIECZONA Z JABŁKAMI Roasted duck with apples Gęsi i kaczki dzięki grubej warstwie tłuszczu świetnie nadają się do pieczenia.

Jest on też jednym z najzdrowszych tłuszczów zwierzęcych. Ciemne i wyraziste w smaku mięso uwielbia dodatek słodko-kwaśnych owoców.

Przeważnie kaczki pieczemy z jabłkami, ale można dodać też gruszki. Z przypraw wystarczą majeranek i sól.

Geese and ducks, owing to their thick layer of fat are perfect for roasting. They are also one of the healthiest animal fats. The dark and distinct flavour loves the addition of sweet and sour fruit. Duck is usually served with apples or pears. Season with marjoram and salt.

140

Chłopska i szlachecka, tłusta i lekka, narodowa i regionalna. Kuchnia polska ma długą i bogatą historię – pierwszą polską książkę kucharską wydano w 1682 r.

Peasant cooking or noble cuisine? Fatty or light? National or regional? Polish cuisine is notoriously difficult to define. Those dishes that Poles simply couldn’t live without have a long and rich history – the first Polish cookbook was published in 1682.

GOLONKA Pork knuckle Potrawa kuchni galicyjskiej, która odziedziczyła austro-węgierską rozmaitość wpływów. Dziś jemy ją w całej Polsce, a wieprzowe nogi są jednym z najchętniej kupowanych mięs. Najlepsza jest najpierw ugotowana, potem upieczona, w międzyczasie zamarynowana w piwie z czosnkiem.

GRZYBOWA Mushroom soup Grzyby i umiejętność ich zbierania to nasz narodowy skarb. Jednak zupę grzybową robimy rzadko – przede wszystkim na Wigilię. To tradycyjna potrawa postna – bogaty smak leśnych grzybów pozwalał urozmaicić bezmięsne dni.

This dish is a staple meal in the south of Poland, which borrowed quite a few Austrian and Hungarian traditions and ingredients. It is popular in Poland, where fat pork legs are one of the most commonly purchased cuts of meat. The best pork knuckles are marinated in beer with garlic.

Mushrooms are a national treasure and mushroom picking a favourite national pastime. However, mushroom soup is mainly served at Christmas Eve. It is a traditional lean dish and the rich flavour of forest mushrooms used to make meatless days more bearable.

Tatar prawdopodobnie pochodzi ze wschodu i przez Polskę dotarł do Niemiec, skąd podbił Zachód.

Steak tartare most likely did come from the East, eventually making its way to Germany, where it was met with zeal, via Poland.

SERNIK Cheesecake

TATAR Steak tartare Czy siekana surowa wołowina ma coś wspólnego z Tatarami – nie wiadomo. Polska wersja tatara podawana jest z żółtkiem, oliwą, solą, pieprzem i siekanym korniszonem, cebulą oraz marynowanymi grzybkami.

It is not clear whether raw diced beef really has anything to do with the Tatars. The Polish version is served with egg yolks, olive oil, salt, pepper, chopped pickles, onion and marinated mushrooms.

Polski sernik jest ciastem pieczonym i nie należy do niskokalorycznych. Tłusty twaróg, jajka, spód z ciasta kruchego z masłem, rodzynki lub nawet wiśnie – tylko mąki jest tu mało.

Bywa jeszcze polukrowany, a żeby było bardziej słodko – do lukru dodaje się skórkę pomarańczową.

Polish cheesecake is baked and is definitely not low in calories. Fat quark, eggs, shortbread crust, raisins or cherries, and a tad of flour. The cake is sometimes glazed and candied orange peel is added.

141

TRENDS

Good Food

DZICZYZNA Venison Wędliny z dodatkiem mięsa dzika i sarny oraz fragmenty na pieczeń można kupić bez większego trudu. Ptactwo, zające i króliki to już znacznie rzadszy widok.

Przyrządzanie dziczyzny jest wymagające – mięso wymaga skruszenia, a przez niską zawartość tłuszczu – starannej obróbki.

Walory smakowe i zdrowotne – bezcenne.

Cold cuts with wild boar or roe deer and roast cuts are easy to find in stores. Birds, hares and rabbits are still quite rare, though. Cooking venison is demanding – the meat needs to be tenderised, and given the scarce amount of fat, processed carefully.

BIGOS

Mimo przemysłowej produkcji żywności dziczyzna wciąż gości na polskich stołach.

Modern mass production of food has not driven venison from Polish dinner tables.

MAZUREK To tradycyjne wielkanocne ciasto ma tylko tylko jedną regułę: jest niewysokim prostokątnym plackiem. Spotkamy na nim i w nim całą gamę składników – lukier, kajmak, masy orzechowe, marcepan, kandyzowane owoce.

There is only one rule to follow when making this traditional Polish Eastern cake – it must have the shape of a low rectangular crust. The toppings are a matter of preference, but are usually extra sweet and include glaze, caramel, nut butter, marzipan, and candied fruit.

142

Wiele narodów ma swój sposób na kieszonki z ciasta nadziane farszem, ale w Polsce pierogi to prawdziwy kult. Ciasto, z mąki, soli, oleju i gorącej wody, najczęściej nadziewamy farszem mięsnym, postnym (z kapusty i grzybów), ziemniaczano-serowym lub owocowym.

Many nations have their own take on “pouches” of dough with various fillings, but in Poland, pierogis have attained cult status. The dough is made from flour, salt, oil and hot water, and the fillings range from meat, cabbage and mushrooms, potato and quark or fruit.

To najbardziej polska potrawa, której próżno szukać w kuchniach naszych sąsiadów. Świetnie znosi przemrożenie. Żelazne składniki bigosu to kiszona i świeża kapusta oraz różne gatunki mięsa (kiełbasa podwędzana, gotowana wieprzowina, dziczyzna).

Dodatki to m.in. miód, czerwone wino, suszone i wędzone śliwki, grzyby, jałowiec.

This is the Polish dish. It is often frozen, and actually tastes better after defrosting. The staple ingredients are sauerkraut and fresh cabbage, different kinds of meat (smoked sausage, cooked pork, venison), and ingredients of choice e.g. honey, red wine, smoked and dried prunes, mushrooms and juniper.

PIEROGI

GOŁĄBKI Kiedyś ratowały domowe budżety, dziś nadal pozostają jednym z ukochanych polskich dań.

Zblanszowane liście kapusty nadziane farszem mięsno-ryżowym dusi się w bulionie, na którym potem przygotowuje się sos pomidorowy.

Blanched cabbage leaves are stuffed with minced meat and rice and stewed in stock which is later used to make tomato sauce.

TRENDS

Good Food

ŻUREK Zakwas do żurku robi się podobnie jak do chleba: to sfermentowana mąka żytnia z dodatkiem wody i przypraw: czosnku, pieprzu, liścia laurowego i skórki od chleba. Po kilku dniach „pracy” zakwas dodaje się do wywaru warzywnego. Zupę wzbogaca się kiełbasą i gotowanym jajkiem.

ROLADA Roulade Śląsk ma swoją odrębność również w kwestii kuchni. O tym, że najpopularniejszy śląski obiad to rolada z modrą kapustą, wie większość z nas, niezależnie od miejsca zamieszkania. Do tego koniecznie kluski śląskie. W cienkie plastry wołowiny zawija się boczek i kawałek kiszonego ogórka. Ostrości dodaje kleks musztardy. Rolady polewa się sosem pieczeniowym.

Silesia is different from the rest of Poland in many respects, not least its cuisine.

Most Poles know that the staple Silesian dinner consists of meat roulade and Silesian dumplings. Bacon and a pickle are rolled in thin slices of beef and seasoned with mustard. Roulades are served with gravy.

O sezonie na leśne jagody zdarza nam się zapomnieć, ale o jagodziankach – nigdy. Tej drożdżowej słodkiej bułki i słodko-kwaśnego, atramentowego nadzienia nie sposób podrobić, żadna borówka amerykańska się tutaj nie sprawdzi. Drożdżówki występują w całej Polsce, tylko na Podlasiu nazywane są „słodkimi bułkami”.

We might forget about the bilberry season, but never about bilberry pastry (jagodzianka). The sweet yeast bun is stuffed with a sweet and sour ink-hued filling that cannot be replaced with any other berries.

CHŁODNIK

PYZY To tylko jeden ze sposobów na kluski z ziemniaków – inne to kartacze, kieleckie goły czy kluski śląskie. Pyzy robimy z ziemniaków ugotowanych.

Nadziane farszem mięsnym, omaszczone smażoną cebulką lub skwarkami są esencją środkowoeuropejskiej kuchni.

This is only one of Poland’s many potato dumpling recipes.

Pyzy are made from boiled potatoes stuffed with meat and served with fried onion or pork cracklings.

They are an essential Central European dish.

144

JAGODZIANKA Bilberry pastry

Bez chłodnika Polacy nie wyobrażają sobie lata. Krótko obgotowana botwinka oraz kefir, ogórek, szczypior, koperek i jajko – to podstawowe składniki. Ale wariacji jest bez liku.

There is no Polish summer without this cold soup. Fresh, crunchy chard cooked for a brief moment, sour milk and cream are the staple ingredients of this originally Lithuanian cold soup.

© A D O B E S T O C K ( 3 ) , I S T O C K ( 1 0 ) , M . P.

The sourdough for żurek soup is similar to that used to bake bread.

It is made from fermented rye flour with some water and spices – garlic, pepper, laurel leaf and bread crust.

After a few days of maturing, it is added to vegetable stock and served with sausage and a hard-boiled egg.

TRENDS

Beauty

TOP 5

POLSKIE NATURALNE TOP 5 POLISH NATURAL COSMETICS Rok 2019 został ogłoszony rokiem weganizmu. Polki coraz częściej wybierają naturalne produkty w codziennej pielęgnacji. A polskie marki wykorzystujące roślinne składniki zdobywają popularność na całym świecie.

© M . P.

The year 2019 was announced the year of veganism. Poles are more and more likely to pick natural products in their daily skin care. Polish brands using plant-based ingredients are gaining popularity both domestically and abroad.

YOPE

4ORGANIC

BARTOS

To nie tylko naturalne kosmetyki i środki czystości, ale cały styl życia w zgodzie z naturą. Receptury Yope zawierają ponad 90 proc. składników naturalnych, w tym wiele z certyfikatem Ecocert. W warszawskim butiku Yope przy ul.

Mokotowskiej 26 dostępne są refille i szklane butelki wielokrotnego użytku.

A kupując produkty z serii Kwiat Lipy wspierasz wysiewanie łąk w polskich miastach.

Naturalne płyny do higieny intymnej bez składników zapachowych, barwników, toksycznych konserwantów i substancji endokrynnie czynnych, które mogą wywoływać podrażnienia, alergie, infekcje, zmiany hormonalne. Marka 4Organic została stworzona przez Magdalenę Szymanowską i otrzymała – jako pierwsza polska marka kosmetyczna – certyfikat AllergyCertified, który gwarantuje, że produkty są nieuczulające i bezpieczne dla zdrowia.

Markę stworzoną przez Renatę Bartos cechuje minimalistyczne podejście do ilości stosowanych kosmetyków – jeden preparat zastępuje kilka innych. Wszystkie kremy bazują na odżywczej wodzie z aloesu, mogą być stosowane przez wegan czy osoby na diecie bezglutenowej. Polecamy nowość – kokony jedwabnika Silk Touch umożliwiające wykonanie masażu bądź peelingu nawet na skórze naczynkowej, wrażliwej i alergicznej.

The brand not offers only natural cosmetics and detergent but advocates a life in tune with nature. Yope product recipes are 90% natural and may are Eco-certified. Refills and non-disposable glass bottles are available at the Warsaw Yope store at ul. Mokotowska 6. Buying products from the Linden Flower series you are supporting the sowing of meadows in Polish cities. więcej | more: yope.me

146

Natural intimate hygiene products without aromas, colorants, toxic preservatives and endocrine active susbstances that can cause allergies, infections, hormonal imbalance or even cancer.

4Organic was founded by Magdalena Szymanowska and it is the first Polish cosmetic brand to receive the AllergyCertified certificate warranting that the products are non-allergenic and safe. więcej | more: 4organic.pl

The brand established by Renata Bartos has adopted a minimalistic approach to the number of cosmetics used and advocates using one product instead of many. All the creams are based on nutritve aloe water, are vegan-friendly and gluten-free. We recommend the new Silk Touch silkworm cocoons that can be used to massage and exfoliate any skin, even the sensitive and allergy-prone. więcej | more: bartoscosmetics.com

PAT&RUB BY KINGA RUSIN Kosmetyki stworzone przez Kingę Rusin szybko działają, łatwo się wchłaniają, cudownie pachną.

W formułach zamknięto bogactwo roślin z całego świata, np. wanilia, kokos, żurawina. Dla kobiet w każdym wieku, dzieci i mężczyzn. Z nowości polecamy wegańskie kremy BB 3w1 (krem pielęgnacyjny z podkładem i SPF 20), myjący ekożel do twarzy oraz wegańskie mleczko do demakijażu.

Cosmetic products made by Kinga Rusin produce quick results, are easily absorbed by the skin and have enchanting scents. The products are made from plant-based ingredients from all over the world e.g. vanilla, coconut, cranberry.

Great for women of all ages, children and men. We recommend the new BB 3in1 cream (cream. foundation and SPF 20 filter), face eco-gel and vegan make-up remover. więcej | more: patandrub.eu

D’ALCHÉMY Kosmetyki D’Alchémy mają bogate receptury oraz niepowtarzalne zapachy, które delikatnie pobudzają zmysły.

To efekt idealnie dobranych, naturalnych składników aktywnych (min. 98 proc.), czystych olejków eterycznych oraz wód roślinnych, które zastąpiły zwykłą wodę.

Preparaty dedykowane skórze dojrzałej wykazują silne właściwości pielęgnacyjne i przeciwzmarszczkowe.

Polecane dla wegan i wegetarian.

D’Alchémy products have rich ingredient lists and unique aromas that softly stimulate the senses. This is the product of well-combined natural active substances (minimum 98%), pure essential oils and plant-based waters that replaced regular water.

Recommended for mature skin as they produce a strong care and anti-wrinkle effect. A vegan and vegetarian-friendly brand. więcej | more: dalchemyskincare.com

PROMOCJA

Młodość masz we krwi Czy wiesz, że w Twoim organizmie drzemie ogromna moc, którą możesz wykorzystać, aby się odmłodzić?

Zabiegi autologiczne podbijają świat i wiedząc, jak są skuteczne i bezpieczne, w Ambasadzie Urody w Warszawie oferujemy szereg procedur, które pozwolą wykorzystać w pełni potencjał Twojej krwi.

Na czym polegają zabiegi autologiczne?

Zabiegi te wykorzystują preparaty uzyskane bezpośrednio z krwi pacjenta. Są to wyjątkowo bezpieczne procedury pobudzające naturalne procesy regeneracyjne. W czasach, gdy tak dużo osób ma różnego rodzaju choroby autoimmunologiczne, alergie czy nietolerancje, takie zabiegi dodatkowo zyskują na wartości, ponieważ nie niosą ze sobą ryzyka reakcji ze strony układu immunologicznego.

Jakie wartości można uzyskać z Twojej krwi?

Osocze bogatopłytkowe

co daje gwarancję tak wysokiego Podstawowym i najbardziej stężenia. Istnieje wiele dowodów popularnym zabiegiem klinicznych, które wskazują, że autologicznym na świecie stosowanie w terapii koncenCzy wiesz, że… jest osocze bogatratu bogatopłytkowego, który Zabiegi autologiczne są topłytkowe. Zabieg ten zawiera wyższe stężenie płytek szeroko stosowane polega na uzyskaniu krwi, zapewnia najlepszy efekt w ortopedii i sporcie, aby z krwi pacjenta osocza regeneracji, naprawy i odmłowspomóc regenerację o zwielokrotnionym dzenia skóry. Dzięki temu zabieg tkanek? zagęszczeniu płytek krwi, Angel System cechuje niebywała które podaje się w skórę skuteczność, a doskonałe rezultaty metodą mezoterapii igłowej. uzyskujemy już po jednym zabiegu.

W płytkach krwi znajdują się czynniki wzrostu i substancje biologicznie Komórki macierzyste CGF Harmony czynne, biorące udział w procesach naprawy Preparat do mezoterapii komórkami i odnowy tkanek. Dlatego osocze bogatopłytmacierzystymi CD34+ powstaje także kowe wstrzyknięte w skórę aktywuje w niej bezpośrednio z krwi pacjenta. Dzięki użyciu procesy regeneracyjne, a skóra wyraźnie się specjalistycznego separatora komórkowego odmładza. Poprawę napięcia, elastyczności i nowoczesnej technologii komórki macierzyi gęstości skóry oraz wypełnienie drobnych ste i czynniki wzrostu umieszczone są zmarszczek uzyskujemy już po wykonaniu trzech zabiegów.

Koncentrat bogatopłytkowy Angel System

Angel System to zabieg, który pozwala na uzyskanie osocza o płytkach aż 14 razy bardziej skoncentrowanych niż w naszej krwi. Komputerowy Separator Komórkowy Angel PRP System jest najnowocześniejszym urządzeniem tego typu na rynku,

AMBASADA URODY MEDICAL SPA ul. Hlonda 2, Warszawa-Wilanów

w specjalnym żelu fibrynowym uzyskanym z białek krwi, co wydłuża ich resorpcję w skórze nawet do 10 dni, zapewniając dłuższą i silniejszą stymulację. Podane metodą mezoterapii komórki macierzyste mają możliwość różnicowania się w komórki skóry, co w połączeniu z czynnikami wzrostu daje efekt dużego odmłodzenia i poprawy kondycji skóry. Zaleca się wykonanie serii 2–3 zabiegów, chociaż już po jednym zabiegu jest widoczny zachwycający efekt.

Ciekawe:

Mezoterapia igłowa z wykorzystaniem osocza bogatopłytkowego i komórek macierzystych daje doskonałe rezultaty w przypadku problemu łysienia i osłabienia włosów. Już po dwóch zabiegach widoczne jest znaczne zagęszczenie włosów i poprawa ich kondycji.

AMBASADA URODY to znana sieć warszawskich klinik, w których od ponad 15 lat zespół najlepszych specjalistów dba o swoich Klientów, pomagając im zachować młody wygląd oraz zgrabną sylwetkę na lata. Łącząc najwyższej jakości produkty kosmetyczne, medyczne oraz najnowsze i najbardziej innowacyjne urządzenia, z sukcesem wprowadza najskuteczniejsze programy pielęgnacyjne, które pozwalają każdemu Klientowi osiągnąć wymarzony efekt .

AMBASADA URODY DAY SPA ul. Wilcza 9a, Warszawa-Śródmieście www.ambasadaurody.pl

AMBASADA URODY WELLNESS SPA ul. Klimczaka 1, Artisclub, Warszawa-Wilanów

TRENDS

Beauty

CO NOWEGO W GABINETACH? WHAT'S NEW IN CLINICS? tekst | by ANNA KONDRATOWICZ, wirtualnaklinika.pl

ŚWIEŻE SPOJRZENIE A fresh look Skóra wokół oczu jest cienka i delikatna, przez co szybko ulega przesuszeniu.

Nowym zabiegiem odmładzającym tę trudną estetycznie okolicę jest Prostrolane Inner-B, który polega na podaniu kaniulą preparatu zawierającego kompleks peptydów i kwasu hialuronowego.

The skin around the eyes is thin and delicate and dehydrates easily. Prostrolane Inner-B is a new treatment rejuvenating this area and it consists in the injection of a preparation containing a peptide complex and hyaluronic acid via a canula. więcej | more: antiaging.com.pl

RZEŹBIARZ SYLWETKI © S H U T T E R S T O C K , M . P.

Body sculptor BTL Emsculpt to jedyne na świecie urządzenie, które wzmacnia mięśnie i redukuje tkankę tłuszczową. Jego kariera zaczęła się od modelowania brzucha i liftingu pośladków, teraz czas na bicepsy i tricepsy ramion oraz mięśnie trójgłowe łydek – dzięki nowym mniejszym aplikatorom na te okolice. Energia dociera dokładnie do tych grup mięśniowych, które chcemy rozbudować i wzmocnić.

BTL Emusculpt is the only device in the world that effectively strengthens muscles and reduces adipose tissue. It was initially used to contour the abdomen and lift buttocks and now can be used to improve the condition of biceps and triceps and the triceps surae calf muscle owing to new, smaller applicators. Energy reaches the exact muscle groups we want to tighten and strengthen. więcej | more: btlestetyka.pl

OAZA PIĘKNA An oasis of beauty W SPA & Beauty Clinique L’échappée Belle w Warszawie zadbasz o twarz i ciało. Do wyboru wiele zabiegów kosmetologicznych, laserowych oraz z wykorzystaniem nowoczesnych technologii hi-tech dla szybkiego efektu odmłodzenia i modelowania sylwetki.

At the SPA & Beauty Clinique L’échappée Belle in Warsaw you can pamper of face and body. There is a wide choice of cosmetological treatments to chose from, laser and hi-tech treatments producing instant rejuvenation and body contouring results. więcej | more: lechappeebelle.pl

BELLY LIFT Autorski zabieg liftingu skóry brzucha po ciąży poleca dr Nina Wiśniewska, lekarz medycyny estetycznej z Kliniki Promedion: Zabieg dedykuję pacjentom z tzw. smutnym pępkiem – jest to objaw, po którym od razu rozpoznaję, czy pacjentka była w ciąży. Skóra staje się rozciągnięta, widoczny jest delikatny fałd tkanki tłuszczowej. Belly Lift polega na połączeniu technologii HIFU z zabiegami mezoterapii igłowej StretchCare. Pierwszy zabieg można wykonać 6 miesięcy po porodzie.

The original post-pregnancy abdomen lift procedure is recommended by dr Nina Wiśniewska, aesthetic medicine specialist from the Promedion Clinic. The procedure is addressed to patients with the so-called sad belly button that may occur after pregnancy. The skin is stretched and a slight adipose tissue flap is visible. The Belly Lift combines the HIFU technology and StretchCare needle mesotherapy. więcej | more: klinikapromedion.pl

148

FIZJOLOGICZNA KRIOLIPOLIZA

– zabieg do zadań specjalnych dla kobiet i mężczyzn!

Niektóre partie ciała są wyjątkowo oporne na modelowanie nawet przy stosowaniu odpowiedniej diety czy przy regularnych ćwiczeniach. Mowa m.in. o podwójnym podbródku czy okolicach brzucha.

Sposobem na miejscowe gromadzenie się tłuszczyku jest kriolipoliza ZLipo, o której opowiada dr Ewa Rybicka z kliniki Estetica Nova. Na czym polega zabieg? Jakie daje efekty?

Kriolipoliza jest zabiegiem polegającym na obniżeniu temperatury tkanki tłuszczowej do wartości termicznej, w której zawartość komórek tłuszczowych zmienia się w kryształy. W tym samym procesie zabiegowym komórki tłuszczowe chwilowo tracą cechę elastyczności, co sprzyja skuteczniejszemu niszczeniu ich w fazie zamarzania. Dzięki temu następuje rozpad i zniszczenie komórek tłuszczowych oraz zainicjowanie fizjologicznej lipolizy – w efekcie dochodzi do wyszczuplenia określonych partii ciała.

KRIOLIPOLIZA NA PODWÓJNY PODBRÓDEK Drugi podbródek jest jednym z bardzo częstych problemów, z którym do klinik medycyny estetycznej zgłaszają się pacjenci. – Kriolipoliza jest zabiegiem, który świetnie radzi sobie właśnie z takimi niewielkimi obszarami miejscowego otłuszczenia – urządzenie ZLipo ma nie tylko głowice do wyszczuplania większych partii ciała, ale również mniejszą, dedykowaną do redukcji podwójnego podbródka – tłumaczy dr Ewa Rybicka.

Zabieg polega na zassaniu tkanki tłuszczowej i jej schłodzeniu. Następnie na obszarze zabiegowym wykonywany jest specjalistyczny masaż, dzięki któremu rozmasowana tkanka bardzo szybko wraca do właściwej temperatury. Wska-

zania do zabiegu i ilość sesji niezbędnych do uzyskania efektu ustalane są na konsultacji po wykonaniu USG danego obszaru. Różnica w wyglądzie widoczna jest już po pierwszym zabiegu!

KRĘPUJĄCY BRZUSZEK? Kriolipoliza pozwala pozbyć się nadmiaru tkanki tłuszczowej z określonych partii ciała, takim obszarem jest również brzuch, okolice pleców lub tzw. „boczki”. To więc doskonały zabieg, dla tych osób, które myślą o redukcji tkanki tłuszczowej z tych obszarów ciała, które ciężko wymodelować przy pomocy diety i ćwiczeń. – Kriolipoliza ZLipo jest zabiegiem innowacyjnym, który nie wyłącza pacjentów z codziennych aktywności, a przy tym

dr Ewa Rybicka lekarz medycyny estetycznej Estetica Nova

jest bardzo skuteczna, pozwala zredukować do 30-35% tkanki tłuszczowej z danego obszaru – dodaje dr Rybicka.

Pacjent poddający się zabiegowi musi być zdrowy. Przeciwwskazaniami do wykonania procedury są m.in. cukrzyca, choroby autoimmunologiczne, niewydolność nerek. Po zabiegu przez kilka dni zalecany jest ujemny bilans kaloryczny, w czym pomaga zwiększona aktywność fizyczna. Tym sposobem pomagamy organizmowi pozbyć się uwolnionych w czasie zabiegu tłuszczów. – Efekty zabiegu są stałe – oczywiście mówimy o sytuacji, w której waga pacjenta nie ulega zmianie. Dzięki kriolipolizie pacjenci mogą więc uporać się z tymi częściami ciała, które do tej pory trudno było im wymodelować – dodaje specjalistka z kliniki Estetica Nova.

· Redukcja tkanki tłuszczowej nawet o 35% · Modelowanie trudnych obszarów ciała · Usuwanie tkanki tłuszczowej i ujędrnianie w jednym zabiegu ul. Jana Kazimierza 32b lok. 1; ul. Opaczewska 43 lok. 4; Warszawa; tel. +48 505 301 233; www.esteticanova.com.pl

TRENDS

Must Have

WILK Z WALL STREET THE WOLF OF WALL STREET

Garnitur w prążki kredowe często jest nazywany power suit. Ma symbolizować siłę i władzę.

Krawat seven fold Errico Formicola, 600 zł, plon.pl Seven fold tie

by Errico Formicola, PLN 600, plon.pl

Zegarek Maurice Lacroix Masterpiece Square Wheel Retrograde.

Manufakturowy mechanizm ML 258, 32 500 zł Maurice Lacroix Masterpiece Square Retrograde watch with ML 258 manufacture movement, PLN 32,500

Garnitur De Petrillo (marynarka 6000 zł, spodnie od 2000 zł), plon.pl

Pokaz kolekcji wiosna/lato 2020 Giorgio Armani, Mediolan, Giorgio Armani S/S 2020 fashion show in Milan.

De Petrillo suit (jacket PLN 6,000, trousers from PLN 2,000), plon.pl

Koszula Errico Formicola, 1500 zł, plon.pl Errico Formicola shirt, PLN 1,500, plon.pl 4

Skórzany plecak Gucci, 2980 dol. Leather Gucci backpack, USD 2,980

150

Buty Barker Oxford Cap Toe, 1300 zł, plon.pl Barker Oxford Cap Toe, shoes, PLN 1,300, plon.pl

© M . P.

Striped suits are often dubbed "power suits" since they are said to symbolise strength and power.

TRENDS

Must Have

KLASYCZNY LUZ CLASSIC EASE

Jesień to idealna pora, by wyjąć z szafy ubrania w kratę.

Podpowiadamy, z czym je nosić.

Autumn is the perfect time to take out all those checked clothes from your closet.

Here are some ideas on what to pair checks with.

Złote pierścionki z diamentami, Apart, od 1690 zł Golden diamond rings, Apart, from PLN 1,690

T-shirt z kolekcji Star Wars, Levi's, 129,90 zł Star Wars t-shirt, Levis, PLN 129.90

© M . P.

Czapka, Off-White, €1055 Hat by Off-White, €1,055

Płaszcz, Solar, 1290 zł Coat by Solar, PLN 1,290

Botki sznurowane, kolekcja: Arwena, Kazar, 769 zł Laced boots, Arwena collection by Kazar, PLN 769 Walizka kabinowa, Wittchen, 549,90 zł Carry-on suitcase, Wittchen, PLN 549.90

152

Torebka, Prada €1770 Prada clutch €1,770 Spodnie w kratę, Lavard, 299,90 zł Checked trousers, Lavard PLN 299,90

Pasta do butów w kremie, Búfalo 5,89 zł Cream shoe polish, Búfalo, PLN 5.89

PROMOCJA

SZTUKA WYBORU MNIEJ PLASTIKU I ZDROWSZY ORGANIZM DZIĘKI SYSTEMOM KUCHENNYM GROHE BLUE. NIECH W SERCU TWOJEJ KUCHNI POPŁYNIE CZYSTA, ODŚWIEŻAJĄCA, FILTROWANA WODA! Picie wody w plastikowych butelkach jest nieekologiczne i bardzo niepraktyczne – noszenie ciężkich zgrzewek do przyjemności przecież nie należy. Na szczęście teraz w zasięgu ręki są znacznie prostsze rozwiązania. Świeża woda, dopasowana do twoich upodobań, płynąca wprost z baterii kuchennej? To możliwe dzięki bateriom kuchennym GROHE! Bateria GROHE Blue Pure zamienia zwykłą wodę w jej pyszny filtrowany wariant, usuwając chlorany i inne

FAKTY

substancje, które psują jej smak. Lubisz schłodzoną wodę z bąbelkami? Jeśli według Ciebie to idealny sposób na ugaszenie pragnienia, wybierz system GROHE Blue Home, który filtruje, schładza i nasyca wodę CO2. System można połączyć z aplikacją GROHE Ondus, która

przesyła powiadomienia o konieczności wymiany filtra lub butli CO2 oraz umożliwia zamówienie zamienników za jednym kliknięciem. Za jej pomocą można też śledzić stan spożycia wody, informując często zabieganych domowników o ilości wypijanej wody, co znacznie ułatwia prowadzenie zdrowego stylu życia.

Dzięki GROHE w Twojej kuchni zagości najsmaczniejsza woda. Wybór należy do Ciebie! grohe.pl

NASZE ROZWIĄZANIE FAKT 1

NAWET 600 GRAMÓW ...CO2 przedostaje się do atmosfery podczas produkcji jednego litra wody butelkowanej.

FAKT 2

AŻ 7 LITRÓW …wody potrzeba do produkcji 1 litra wody butelkowanej.

61% redukcja emisji CO2 w stosunku do produkcji jednego litra wody butelkowanej.

Tylko jeden litr wody jest potrzebny, żeby zapewnić dokładnie jeden litr wody pitnej.

FAKT 3

PONAD 1,5 MILIONA PEŁNYCH CIĘŻARÓWEK ...przemierza w ciągu roku europejskie drogi, przewożąc butelki z wodą dla 508 milionów Europejczyków, którzy piją średnio 54 miliardy litrów wody butelkowanej rocznie!

0 butelek – ponieważ system kuchenny GROHE BLUE Home zapewnia wodę prosto z baterii kuchennej.

TRENDS

Good Job

GAZ ZIEMNY NA ŻYCZENIE NATURAL GAS ON TAP tekst | by STANISŁAW RAJEWSKI PL

The growing accessibility of liquefied natural gas has the potential to minimise smog in Poland. Moreover, liquefied natural gas (LNG) can be safely transported by trucks, which enable deliveries to any place. It has made this exceptional energy source increasingly widespread. As a result, businesses are now becoming more energy independent.

154

Ekologia to czysty zysk. Świetnie wiedzą o tym wszyscy przedsiębiorcy, którzy zdecydowali się oprzeć swój biznes na skroplonym gazie ziemnym. W ten sposób spełniają najbardziej rygorystyczne normy proekologiczne oraz antysmogowe i obniżają tzw. opłaty środowiskowe. Ponadto zastosowanie błękitnego paliwa wiąże się z bezpieczeństwem i czystością, a beneficjentami tego rozwiązania są przecież nie tylko właściciele firm, ale też mieszkańcy i środowisko, co z kolei wydaje się kluczowe dla nowoczesnego biznesu.

Ecology means profit. Every entrepreneur who has already decided to run its own business on LNG can tell you that. First of all, they can easily meet the most ecological and anti-smog restrictions and lower environmental fees. Moreover, the application of natural gas is clean and easy, so it is not only business owners who benefit, but also residents and the environment. This is of crucial significance in the modern business development.

GAZ ZIEMNY W ZASIĘGU TWOJEJ FIRMY

YOUR COMPANY CAN BENEFIT FROM LNG

Dzięki skropleniu gaz ziemny można transportować drogą morską i lądową. Dlatego może łatwo dotrzeć do przedsiębiorstw, które wykorzystują go w celach grzewczych i technologicznych. Przy obiektach przemysłowych montowane są zbiorniki i urządzenia, które umożliwiają przywrócenie lotnej postaci błękitnego paliwa. Takie rozwiązanie zostało zastosowane m.in. w zakładzie recyklingu szkła w Gliwicach (Remondis Glass Recycling Polska). Wybudowana tam przez Novatek Polska stacja regazyfikacji składa się ze zbiornika poziomego i parownic, przez co stanowi niezależne źródło zasilania nowo powstałego zakładu, który – pomimo lokalizacji w centrum miasta – nie mógł być podłączony do tradycyjnego gazociągu. Ale gaz ziemny skroplony to też idealne źródło energii do ogrzewania olbrzymich powierzchni, np. hal.

Tego typu obiekty wykorzystujące ekologiczne rozwiązania buduje z kolei spółka Panattoni Europe. Jedna z takich innowacyjnych inwestycji została zbudowana blisko Legnicy.

To tam Novatek Polska dowozi LNG autocysternami z częstotliwością zależną od zdalnie monitorowanego bieżącego zużycia. Zresztą wspomniany LNG jest szczególnie korzystnym źródłem energii dla przedsiębiorstw borykających się z problemem zmiennego w ciągu roku zapotrzebowania na gaz, bo umożliwia elastyczne budowanie ceny, mniej zależne od stałych opłat. I spółki nie muszą martwić się ogromnymi kosztami, które wcześniej ponosiły, nawet gdy zużycie paliwa było minimalne. Novatek może też udostępnić zbiornikową stację regazyfikacji firmom, które potrzebują zapasowego źródła energii na czas awarii lub

Thanks to liquefaction, natural gas can be transported by road, by rail and sea routes.

This makes it readily deliverable for entrepreneurs for heating and technological purposes. Once the liquid product is already delivered into customer tank regasification unit allows to convert the molecules back to the gas phase. As an example, operating regasification station in Remondis Glass Recyling Polska Gliwice plant, installed by Novatek Polska consists of a horizontal tank and a set of vaporizers. This functions as a standalone energy source for the plant, which, despite its central city location, could not be connected to the traditional gas pipeline. LNG is also an ideal energy source for heating warehouse facilities. This convenient and ecological solution has been adopted by Panattoni Europe. Novatek Polska delivers LNG by cryogenic road tankers to their Legnica facility. The amount supplied depends on current consumption, which is remotely monitored.

LNG is also highly beneficial to businesses which energy requirements vary throughout the year, as it allows for flexible pricing schemes, rather than fixed fees.

Businesses do not need to worry about the enormous costs that they previously had to incur, even when fuel consumption was very low. Novatek can also provide regasification stations to companies that require a backup

© M . P.

Rozpowszechnienie dostępu do błękitnego paliwa to dziś realna szansa na zminimalizowanie zjawiska smogu w Polsce. Poza tym można go bezpiecznie transportować autocysternami i dostarczać w dowolne miejsce. Dzięki temu to wyjątkowe źródło energii staje się ogólnie dostępne, a przedsiębiorcy zyskują niezależność energetyczną.

ENG

Zastosowanie błękitnego paliwa wiąże się z czystością i bezpieczeństwem, a beneficjentami tego rozwiązania są właściciele firm, ale też mieszkańcy i środowisko.

Natural gas is safe and easy to use, so it is not only business owners who benefit, but also us and the environment. przerw w dostawach gazu. Dodatkowe korzyści daje przedsiębiorcom (np. z branży mleczarskiej) możliwość odzyskiwania energii chłodu zawartej w LNG.

CZAS NA REALIZACJĘ

system in case of failure or interrupted supply.

The ability to recover the cooling energy of LNG is additionally beneficial to many industries (e.g. the dairy sector).

Usługi Novatek Polska obejmują kompleksową realizację „gazowych” inwestycji (np. budowy stacji regazyfikacji) – od prac projektowych, uzyskania pozwoleń, realizacji budowy po otrzymanie zgody na użytkowanie obiektu. Ponadto Novatek finansuje koszt zakupu i montażu urządzeń, a także zajmuje się dozorem technicznym stacji oraz zapewnia stałe dostawy gazu o wysokiej jakości, którego poziom w zbiornikach jest zdalnie monitorowany.

Zapotrzebowanie na gaz ziemny wykorzystywany w ciepłownictwie, przemyśle czy jako paliwo w transporcie będzie stale rosnąć. Dlatego już teraz warto o tym pomyśleć i zabezpieczyć łańcuch dostaw LNG i skorzystać z bogatych źródeł gazu ziemnego o najwyższej jakości, którymi dysponuje Novatek. W połączeniu z możliwościami finansowania inwestycji oraz własną flotą autocystern to konkurencyjna spółka na naszym rynku.

TIME FOR EXECUTION

Tekst powstał we współpracy z Novatek Polska.

Article written in collaboration with Novatek Polska.

Novatek Polska offers complete implementation of “gas” projects (e.g. the construction of regasification station) – from paperwork, to constructing the facility and obtaining the necessary permits to use it. In addition, Novatek will finance the investment, operate the installation, remotely monitor tank levels, and ensure a steady supply of high quality gas.

The demand for natural gas for heating, technology and fuel for heavy transport is set to increase significantly. You would therefore be well advised to consider obtaining an LNG supply of top-quality LNG that Novatek has at its disposal. In addition to all this, Novatek’s ability to finance investment projects and its possession of a fleet of road tankers, give ita definite competitive advantage.

155

TRENDS

Good Job

PRAWO I JAZZ. MOJE PASJE LAW AND JAZZ. MY TWO PASSIONS. tekst | by MARIANNA KUCHARSKA

PL

Dziś bycie prawnikiem to przede wszystkim pomoc w podejmowaniu właściwych decyzji – tłumaczy Tomasz Hatylak, współzałożyciel kancelarii PATH Augustyniak, Hatylak i Wspólnicy Sp. k.

“These days, being a lawyer is mostly about helping people make the right decisions”, explains Tomasz Hatylak, co-founder of PATH Augustyniak, Hatylak i Wspólnicy Sp.k.

156

Rozmawiamy na 15. piętrze biurowca przy Moniuszki 1a. Przed nami rozciąga się wspaniały widok na Warszawę. Lubi pan to miasto?

To jest dziś moje miejsce. Sporo podróżuję, jednak wciąż tu wracam i myślę, że to miasto jest imponujące. Na tle światowych stolic nie wygląda blado, stale się rozwija, nie odwracając się od swojej historii. Tu wszyscy chodzą szybciej. Kiedy idę Bahnhofstrasse w Zurychu, moim warszawskim tempem poruszam się co najmniej o dwa razy szybciej niż lokalni przechodnie. Warszawa wciąż daje szansę na zrobienie kariery i jest centrum biznesu prawniczego w Polsce. A poza tym mam tu swoje miejsca jazzowe.

Do jazzu za chwilę wrócimy. Pochodzi pan z Podkarpacia. Jaką drogę pan przeszedł, żeby znaleźć się w tym miejscu?

O prawie myślałem już jako dziecko, kiedy byłem w liceum w Sanoku, wiedziałem, że to będzie moje zawodowe przeznaczenie. Po raz pierwszy usłyszałem wtedy o zawodzie doradcy podatkowego. Ze studiów na Uniwersytecie w Lublinie pamiętam zaś wyraźnie zajęcia z prawa finansowego, pasję wykładowców i wrażenie obserwowania dziedziny, która się błyskawicznie rozwija. Potem pierwsze praktyki, w polskich i zagranicznych kancelariach i firmach konsultingowych, staż w Arthurze Andersenie, następnie lata pracy w kancelariach amerykańskiej, francuskiej, wreszcie w amerykańskiej Squire Sanders. W pewnym momencie poczułem, że to już czas, żeby zbudować coś swojego, i wraz z Piotrem Augustyniakiem otworzyliśmy naszą kancelarię PATH. To był rok 2015. Dziś waszymi klientami są osoby, których życie związane jest nie tylko z Polską.

Dziś bariera relokacji zanika i coraz więcej osób myśli o inwestycjach za granicą lub już dawno tam ulokowała swój kapitał. Przeszliśmy podobną zawodową drogę jak nasi klienci, tzn. zarówno Piotr Augustyniak, jak i ja w latach 90. zaczynaliśmy od pracy w miejscach, które swój model biznesowy opierały na obsłudze tzw. przechodzących inwestycji, czyli m.in. prywatyzacji przedsiębiorstw i tworzeniu oddziałów zagranicznych korporacji. Dziś dla nas sytuacja wygląda odwrotnie. Zajmujemy się przede wszystkim tym, żeby dobrze wybrać np. prawników w Niemczech, którzy pomogą nam kupić dla polskiego klienta fabrykę od niemieckich właści-

ENG

We are talking on the 15th floor of the office building at ul. Moniuszki 1a. You have an excellent view of Warsaw. Do you like t his city?

These days, it’s my city. I travel a lot, but I keep coming back here, and I always find the city impressive. It doesn’t look too drab by capital city standards, it never stops developing, and it doesn’t turn its back on its history. People tend to walk faster here. When I walk along the Bahnhoffstrasse in Zürich at my regular Warsaw pace, I move at least twice as fast as the locals. Warsaw is still the place to build a career and it’s the centre of Poland’s legal business. As well as this, I have my favourite jazz haunts here.

We’ll get back to jazz in a minute. You come from the Podkarpacie region of Poland.

How did you get to where you are now?

I thought about studying law when I was a child.

I knew that this was my calling when I was in high school in Sanok. This was when I first heard about the profession of a tax advisor. I remember clearly classes in financial law at the University of Lublin.

I can still recall the passion of the lecturers, and my fascination with this area of law, which was developing rapidly. After graduation, I took internships in Polish and foreign law firms and consulting companies, and at Arthur Andersen.

I later worked in an American and a French law firm, and eventually at US law firm Squire Sanders.

At some point, I felt that it was time to branch out on my own. So I founded PATH with Piotr Augustyniak.

That was 2015. Today, your clients are people whose lives are not only confined to Poland.

There are no barriers to relocation these days, and many people are either seriously considering investing abroad or have already done so. Our experience was very similar to that of our clients.

Both Piotr Augustyniak and I started our careers in the 1990s at companies and firms whose business model was based on servicing “transferred investments”, i.e. privatising companies and setting up branch offices of foreign corporations.

The situation is completely different now. Our job usually involves selecting the best German lawyers

© M . P.

cieli, którzy od pokoleń ją prowadzili, ale teraz nie mają następców. Naszym zadaniem jest doradzić klientowi, jak zainwestować majątek ze sprzedaży firmy lub jak w roli następców obsadzić dzieci. Zatoczyliśmy zatem pełne koło. Decyzja, żeby założyć kancelarię, była naturalną konsekwencją zachodzących zmian na rynku. W pierwszym roku naszej działalności międzynarodowe rankingi prawnicze takie jak Legal 500 i Chambers zaczęły brać pod uwagę także kategorię prywatnych klientów. Zadebiutowaliśmy w Polsce na drugim miejscu, w drugim roku byliśmy już pierwsi, tę pozycję utrzymaliśmy również w 2019. To dowód, że idziemy w dobrą stronę.

Wasza kancelaria oferuje zatem kompleksową obsługę klientów?

Bycie prawnikiem już dawno nie polega tylko na reprezentowaniu klienta w procedurach prawnych.

Dziś to przede wszystkim pomoc w podejmowaniu właściwych decyzji. Zajmujemy się bardzo różnymi problemami zamożnych osób: od zakupu jachtu czy dzieł sztuki, przeniesienia oszczędności z banku w Szwajcarii do banku w Luksemburgu, po zakup spółki za granicą, sprawy związane ze spadkami, testamentami, przekazywaniem majątku; są też delikatne sprawy dotyczące np. wymiany osób, które zarządzają firmami.

Powiedział pan, że pierwsze miejsce w rankingach prawniczych to dla was dowód na to, że idziecie w dobrą stronę. Czyli w jaką?

Chcemy zbudować kancelarię, która będzie samodzielną i rozpoznawalną marką na rynku. Ponadto naszym celem jest rozwijanie aktywności za granicą, z tym m.in. wiąże się decyzja o otwarciu biura w Genewie. Będziemy także poszerzać nasze usługi związane z zarządzaniem aktywami, by nasi klienci czuli jeszcze lepszą, kompleksową opiekę i wsparcie najlepszych prawników czy konsultantów. Skupiamy się także na znalezieniu dobrych podwykonawców.

Bardzo ważna dla waszej kancelarii jest także działalność pro bono, która z kolei wiąże się z jazzem…

Ukochanym jazzem, który obok prawa jest moją drugą największą pasją. Pod koniec lipca wróciłem z Wadowic z Młyn Jazz Festival, na którym Grand Prix Młyn Junior Jazz Festival trafiło w ręce młodej saksofonistki Marty Wajdzik. Nasza kancelaria ufundowała jej stypendium, które pozwoli Marcie wyjechać na letni semestr na nowojorski wydział jazzu NYU. Marta Wajdzik została też objęta naszym programem prawnego wsparcia. Ten program zaczęliśmy realizować w ubiegłym roku – wtedy po raz pierwszy pojechałem na Młyn i się zachwyciłem wysokim poziomem, jaki reprezentują młodzi polscy muzycy.

to help us buy a factory for a Polish client from its German owners. Our task is to advise our client how best to invest their assets from the sale of a company or pass their business on to their children. So we’ve come full circle. Our decision to establish a law firm was a natural consequence of market changes. In our first year of operations, international law firm ranking lists, such as Legal 500 and Chambers, started taking private clients into account. We entered the ranking in second place in Poland, and reached number one a year later. We’ve managed to retain top position in 2019 as well. This is evidence that we are moving in the right direction.

Does your law offer a comprehensive set of services?

The days when being a lawyer meant representing clients in legal proceedings are long gone. These days, our job is mainly about helping them make the right decisions. We handle many diverse problems for affluent people: purchasing yachts or artwork, transferring savings from a Swiss bank to a bank in Luxembourg, acquiring foreign companies, and issues related to inheritance, wills and asset transfers; there are also the delicate matters related to, for example, replacing company managers.

You said that being ranked in first place proves that you’re moving in the right direction. Which direction would that be?

Our aim is to build a firm that will become an independent and recognised brand. In addition, we want to expand our operations abroad. Our decision to open an office in Geneva is connected with this. We’re also planning to expand our asset management services, so that our best lawyers and consultants can provide our clients with even better and more comprehensive care and support.

We’re focusing on finding good contractors as well.

Pro bono work is a crucial part of your business and this is connected with jazz.

My beloved jazz. This is my other passion besides law. I’ve just got back from Wadowice, where I was at the Młyn Jazz Festival. The Młyn Junior Jazz Festival Grand Prix was awarded to Marta Wajdzik, a young saxophone player. Our firm has funded a scholarship for her, so she will be able to complete the summer term at the NYU Jazz department. Marta Wajdzik is also a recipient of our legal assistance programme, which we launched last year. This was the first time I’d been to the Młyn Jazz Festival and I was really impressed with the high level of talent demonstrated by young Polish musicians.

Tekst powstał we współpracy z kancelarią PATH Augusty-

Article written in collaboration with PATH Augustyniak,

niak, Hatylak i Wspólnicy Sp. k.

Hatylak i Wspólnicy Sp.k.

TOMASZ HATYLAK Doradca podatkowy, partner w kancelarii PATH. Doradza m.in. firmom rodzinnym w zakresie planowania podatkowego i strategii zarządzania majątkiem. Wysoko oceniany w międzynarodowych rankingach Chambers & Partners i The Legal 500.

Tax attorney, founding partner at PATH law firm. He is a trusted adviser to wealthy individuals and family businesses, advising on tax planning and wealth management strategies. Highly ranked

by Chambers & Partners and The Legal 500.

157

TRENDS

Jak połączyć artystyczną duszę i zabytkowy charakter miejsca, a jednocześnie sprostać oczekiwaniom gości w zakresie najwyższej jakości i standardu?

– o tym opowiada Dominika Waszkiewicz-Kępa z Bachleda Luxury Hotel Krakow MGallery by Sofitel.

Is it possibleto remain faithful to the historical character and artistic spirit of a place, while meeting all the quality and standards expectations of guests?

We spoke to Dominika Waszkiewicz-Kępa from Bachleda Luxury Hotel Krakow MGallery

by Sofitel about this and more.

158

Good Job

KRAKOWSKA DUSZA I ŚWIATOWY DESIGN A KRAKOWIAN SOUL AND WORLD-CLASS DESIGN tekst | by ALINA ZAMOJSKA

PL

Jak w hotelarstwie połączyć własny gust z oczekiwaniami gości?

To wyzwanie, przed którym staje każdy inwestor w tej branży. Rozpoczynając proces tworzenia hotelu, trzeba odpowiedzieć sobie na pytanie, do kogo to miejsce będzie skierowane i kogo chcielibyśmy w nim gościć. Pozwala to wczuć się w potrzeby i oczekiwania gości oraz połączyć to z własnymi doświadczeniami i upodobaniami. Trzeba pamiętać, że hotelarstwo to sposób i styl życia, który często wynika właśnie z zamiłowania do podróży do określonej kategorii miejsc. W przypadku Bachleda Luxury Hotel Krakow MGallery by Sofitel ten styl to klasyczna elegancja z najwyższej półki oparta również na własnym guście i upodobaniach.

ENG

How to combine your own tastes with the expectations of guests?

This is a challenge that every investor in this industry is faced with. As soon as you start designing a hotel, you have to think about who the place is addressed to and who you’d like to stay there. This helps you understand the needs and expectations of the guests and work them in to your own experience and preferences. You have to bear in mind that hospitality is a way and style of life – one that often stems from a love of travelling and visiting a certain category of places. In the case of Bachleda Luxury Hotel Krakow MGallery

by Sofitel, the style is high-end elegance, but it’s also inspired by our own tastes and preferences.

The first thing they notice at Bachleda Luxury

© M . P.

Po wejściu do Bachleda Luxury Hotel w pierwszej kolejności zachwyca design...

To efekt wielomiesięcznych przemyśleń oraz pragnienia, by stworzyć w Krakowie miejsce unikalne i luksusowe. Takie, które wystrojem i atmosferą wpisze się w historię miasta i pozwoli gościom z całego świata poczuć ją we wnętrzach. A te są utrzymane w klasycznym stylu krakowskiego art déco połączonym ze współczesnym designem.

Skąd to zamiłowanie do designu?

Zaszczepiła mi je babcia, która studiowała historię sztuki. Całymi godzinami oglądałyśmy wspólnie albumy z obrazami klasycznych mistrzów malarstwa renesansowego oraz barokowego. I pomimo że z wykształcenia jestem adwokatem, to ta fascynacja we mnie pozostała. A z czasem rozwinęła się w kierunku architektury i chęci tworzenia takich miejsc jak Bachleda Luxury Hotel w Krakowie.

A na jaką kuchnię państwo stawiacie?

W hotelu działa restauracja Gavi, która proponuje kuchnię fusion z polskimi akcentami. Można tu zasmakować się w daniach kuchni międzynarodowej, takiej której oczekuje wymagający gość pięciogwiazdkowego hotelu, ale też poczuć smak tradycji góralskiej, z której wywodzi się właściciel hotelu Adam Bachleda-Curuś Senior. W menu znalazły się zatem zarówno bliny z kawiorem czy ostrygi lub foie gras, jak i staropolska kaczka z jabłkiem czy góralski pieczony oscypek, rydze na maśle i pierogi.

Bachleda Luxury Hotel to obiekt butikowy...

Owszem, hotele butikowe to miejsca kameralne, z niedużą liczbą pokoi. Takie hotele charakteryzuje wyjątkowa architektura i często usytuowanie w zabytkowym odrestaurowanym budynku. Tak jest w przypadku naszego hotelu. To też nietuzinkowy styl wnętrz oraz indywidualny wystrój pokoi i dbałość o detale oraz doskonała lokalizacja. Należy pamiętać, że to, co szczególnie wyróżnia hotelarstwo butikowe i czyni je najlepszym dla wymagających gości, to wyjątkowy serwis na najwyższym poziomie oraz indywidualne podejście do gości.

Jak powstawał Bachleda Luxury Hotel?

Przede wszystkim to miejsce naznaczone historią.

Niegdyś spotykała się tutaj krakowska bohema i inteligencja. Realizując inwestycję w zabytkowym budynku z taką tradycją, stanęliśmy przed sporym wyzwaniem. Chcieliśmy zachować duszę i charakter miejsca, a z drugiej strony sprostać oczekiwaniom przyszłych gości w zakresie najwyższej jakości i standardu. Nasze hotele to przede wszystkim marka rodzinna Bachleda Hotel. Nazwisko Bachleda to wielopokoleniowa tradycja i rodzinne zamiłowanie do rzeczy pięknych i wyjątkowych, którą w następnych pokoleniach zaszczepił Senior Rodu Adam Bachleda-Curuś. Ten hotel to zasługa jego wizji i pragnienia stworzenia miejsca unikalnego.

Hotel, is the enchanting design.

That was the result of many months of deliberations and a desire to create a unique and luxurious place in Kraków – a place whose interior decoration and ambience would blend in with the history of the city and be felt by visitors from all over the world. The interiors are decorated in a classic Art Deco style combined with contemporary design.

Where does this love for design come from?

My grandmother, who had studied Art History, instilled this love in me. We used to spend hours looking at artbooks featuring paintings by Renaissance and Baroque masters. Despite being a lawyer by profession, I’ve never stopped loving art. Over time, I also developed a love for architecture and for creating places like the Bachleda Luxury Hotel in Kraków.

What kind of cuisine do you serve?

There is the Gavi restaurant at the hotel, which offers fusion cuisine with a hint of Polish flavours.

The dishes are international and are sure to meet the expectations of even the most discerning fivestar-hotel guests. But you can also experience the Highlander tradition, as the owner, Adam BachledaCuruś Senior comes from this region. The menu includes blinis with caviar, and foie gras, but it also has duck with apples, Highlander roasted oscypek cheese, saffron milk cups in butter, and pierogis.

The Bachleda Luxury Hotel is a boutique hotel.

It certainly is. Boutique hotels are small and do not have many rooms. These sorts of hotels usually have a distinctive design and are often housed in restored historical buildings. This is the case with our hotel too. The interior is exceptional and each room was designed in a different style. We also pay scrupulous attention to detail and we’re in a prime location. Please bear in mind that what distinguishes boutique hotels and makes them perfect venues for discerning guests is the exceptional, top-quality service and an individual approach to each guest.

What is the story behind your hotel?

It’s primarily a place brimming with a rich past.

It used to be the meeting place of the bohemians and intelligentsia of Kraków. When we decided to house the hotel in a historic building with such traditions, we were faced with quite a challenge. We wanted to retain the soul and character of the place, but on the other hand, we wanted to meet the expectations of our future guests as regards quality and standards. Our hotels belong to the family brand Bachleda Hotel. The surname Bachleda is associated with many years of tradition, as well as the love of beauty and exceptional things that Adam Bachleda-Curuś instilled in subsequent generations. The hotel is testament to his vision and his wish to create something unique.

Artykuł powstał we współpracy z Bachleda Luxury Hotel.

Article written in collaboration with Bachleda Luxury Hotel.

DOMINIKA WASZKIEWICZ–KĘPA Prezes zarządu Bachleda Luxury Properties Sp. z o.o.

Z wykształcenia adwokat, z zamiłowania, jak sama o sobie mówi żartobliwie, „budowlaniec”. Od wielu lat z powodzeniem kompleksowo realizuje różne projekty inwestycyjne.

Najnowszym z nich jest pięciogwiazdkowy Bachleda Luxury Hotel Krakow MGallery

by Sofitel.

CEO of Bachleda Luxury Properties Sp. z o.o.

A lawyer by profession but she jokingly calls herself "construction gal". She has been working on successful implementation of investment projects in the construction industry. The latest development is the five-star Bachleda Luxury Hotel Krakow MGallery by Sofitel.

159

Good Address

PRESTIGE ZONE

TRENDS

NIE WYCHODZĄ Z MODY Never out of fashion Obuwnicze arcydzieła ze sklepu Patine to coś więcej niż piękne kolekcje eleganckich butów.

Klasyczne modele z najlepszych skór szyte metodą Goodyear Welted to buty, które nigdy nie wychodzą z mody. Sklep oferuje przede wszystkim luksusowe obuwie marki własnej (Patine), ale także brandów TLB Artista czy Yanko. W ofercie również skarpety, poszetki, krawaty i inne akcesoria.

© M . P.

There is more to the masterful footwear from the Patine shop than just beautiful collections of shoes.

Classic models made from top quality leather using the Goodyear Welted method are evergreen.

The shop primarily offers house brand items, but you can also purchase TLB Artista and Yanko footwear. The assortment of products also includes socks, pocket squares, ties and other accessories. więcej | more: patine.pl

NATURALNY EFEKT

A natural effect

Zabiegi mezoterapii igłowej komórkami macierzystymi CGF Harmony to fenomen na rynku medycyny estetycznej. Aktywują one naturalne procesy regeneracyjne i restrukturyzacyjne w skórze, efektywnie ją odmładzając i ujędrniając. Klientki Ambasady Urody cenią je za naturalne efekty i skuteczność.

CFG Harmony needle mesotherapy treatments using stem cells are an aesthetic medicine phenomenon. They activate the natural regeneration and restructuring processes in the skin, efficiently rejuvenating and firming it. Ambasada Urody’s clientele value the treatment highly for its effectiveness and natural effects.

ŚWIAT NOWOCZESNEJ ELEGANCJI The world of modern elegance W bogato zdobionych wnętrzach 5-gwiazdkowego hotelu Bachleda Luxury Hotel Krakow MGallery by Sofitel położonego w centrum miasta przeniesiesz się w świat luksusu, gdzie tradycja spotyka się z nowoczesnością i elegancją. Z okien apartamentów rozpościera się widok na Wisłę.

In the richly decorated interiors of the 5-star Bachleda Luxury Hotel Krakow MGallery by Sofitel (located right in the city centre) is a place where tradition meets modernity and elegance.

Here you will fully experience luxury at its finest. The rooms offer a great view of the Vistula river. więcej | more: bachledaluxuryhotel.pl

160

więcej | more: ambasadaurody.pl

TRENDS

Good Address

MIŁOŚĆ OD PIERWSZEGO SPOTKANIA Love at first sight

Skin cleansing and rejuvenation treatments are now available as part of a single pleasant procedure.

Hydrofacial is a light, water-based hydrodermabrasion using a vacuum and active substances. It is painless, produces a slightly cooling effect and rejuvenates the skin of the face, the neck and neckline. Your skin will love this treatment, available at the Mr&Mrs SPA in Warsaw. All Hydrofacial devices are FDA-certified. więcej | more: mrandmrsspa.pl

NAJWYŻSZE STANDARDY The highest standards Chronione osiedle Ventana w Walendowie położone 15 min od centrum i 10 min od Lotniska Chopina to rezydencje w kla-sycznym stylu.

Do dyspozycji mieszkańców są: Club House, kort tenisowy, plac zabaw oraz park z alejkami i oczkami wodnymi.

The gated Ventana Estate in Walendów offers classic villas. The estate is only a 15-minute drive from the Warsaw city centre, and a 10-minute drive from Chopin Airport. There is a club house, a tennis court, a playground, and a park with avenues and water reservoirs. więcej | more: ventana.pl

ŻYCIE W CHMURACH Life in the clouds Luksus, zapierające dech w piersiach widoki i relaks to codzienność mieszkańców Złotej 44, najwyższego budynku mieszkalnego w Unii Europejskiej zaprojektowanego przez światowej sławy Daniela Libeskinda. W przestrzeni 8. piętra mieści się strefa sportowo-rekreacyjno-biznesowa.

Luxury, breath-taking views, and wonderful rest and relaxation opportunities is the daily reality at ZŁOTA 44, the tallest residential building in the European Union. The building was designed by world-class architect Daniel Libeskind. The 8th floor houses sports, leisure and business zones. więcej | more: zlota44.com

162

© M . P.

Oczyszczenie, odświeżenie i odmłodzenie cery – teraz w jednym superprzyjemnym zabiegu. Hydrofacial to lekka, wodna hydradermabrazja wykorzystująca próżnię i aktywne składniki. Jest bezbolesna, lekko chłodząca i odmłodzi skórę twarzy, szyi oraz dekoltu. Twoja skóra zakocha się w niej od pierwszego spotkania w warszawskim Mr&Mrs SPA. Wszystkie aparaty Hydrofacial posiadają certyfikaty FDA.

LOT SKY BAR

LOT SKY BAR

164

WYDARZENIA

LOT NEWS

168

SIATKA POŁĄCZEŃ ROUTE NETWORK

170

FLOTA

FLEET 172 BAGAŻ

BAGAGGE 174 ROZRYWKA POKŁADOWA IN-FLIGHT ENTERTAINMENT

179

Bądź naszym Gościem Be our Guest

<8h

<8h

<8h

>8h

<8h <8h

>8h

>8h

<8h

<8h

>8h >8h

>8h

>8h

>8h

>8h

>8h

>8h

>8h

>8h

>8h >8h

>8h

<8h <8h

>8h

>8h

<8h

>8h

>8h

>8h

>8h

>8h

<8h <8h

>8h

>8h

LOT news WYDARZENIA

LOT-EM DO SAN FRANCISCO! FLY WITH LOT TO SAN FRANCISCO! tekst | by JAKUB PIOTR PANEK

Od 2020 r. Polacy nie będą już potrzebowali wiz, by podróżować do Stanów Zjednoczonych! Tę wspaniałą wiadomość z Białego Domu LOT świętuje dodaniem nowego połączenia do USA. Od 5 sierpnia 2020 r.

Dreamlinery polskiego przewoźnika polecą z Warszawy do San Francisco.

lot.com

As from 2020, Poles will no longer need visas to travel to the United States.

This exciting news from the White House is celebrated by LOT with a new destination in the USA. As from 5 August, the LOT Dreamliners will begin flying to San Francisco.

168

PL

ENG

BEZ WIZ DO USA, CZYLI JAK? PRAKTYCZNE INFORMACJE

NO VISAS TO THE US? HOW WILL WE TRAVEL THERE NOW? PRACTICAL TIPS On 30 September 2019, Poland and the USA fulfilled all the terms and conditions of all bilateral agreements regarding safety and the percentage of visa refusals in the B1/B2 category dropped to the required level, namely to less than 3 per cent.

As such Poland qualified to join the Visa Waiver Program [VWP]. Poles will soon be able to fly to the USA on business and pleasure without visas (in most cases).

Polscy obywatele podróżujący na podstawie paszportów z chipami do odczytu komputerowego, którzy pomyślnie uzyskali autoryzację za pośrednictwem Elektronicznego Systemu Autoryzacji Podróży (Electronic System for Travel Authorization [ESTA]), będą mogli podróżować do USA w celach turystycznych i biznesowych do 90 dni bez wizy.

Osoby podróżujące z krajów objętych programem VWP muszą uzyskać autoryzację w systemie ESTA, która obecnie kosztuje 14 dol. i jest ważna przez okres dwóch lat.

Polish citizens travelling on passports with chips allowing data of the traveller to be read by a computer who obtained the authorisation to travel to the USA via the Electronic System for Travel Authorization (ESTA) will be able to travel to the USA on business and for tourism and stay there for up to 90 days without a visa. Passengers flying to the USA from countries which are members of the VWP must obtain an authorization to travel via the ESTA which costs USD 14 and is valid for two years.

Pełne informacje znajdziesz na stronach: pl.usembassy.gov, esta.cbp.dhs.gov oraz travel.state.gov.

For more information go to: http://pl.usembassy.gov, https://esta.cbp.dhs.gov and http://travel.state.gov.

lot.com

30 września 2019 r. Polska i USA dopełniły warunków wszystkich umów dwustronnych dotyczących bezpieczeństwa, a odsetek odmów wizowych kategorii B1/B2 spadł do wymaganego poziomu – poniżej 3 proc. Tym samym Polska zakwalifikowała się do nominacji do Programu Ruchu Bezwizowego (Visa Waiver Program [VWP]). Wkrótce Polacy będą mogli podróżować do USA w celach biznesowych i turystycznych (w większości przypadków) bez wizy.

LOT news

It will be the eleventh route of the Polish carrier connecting Poland and Hungary with the United States.

Flights to the largest metropolis in Northern California will be operated four times a week as per the following schedule: Warsaw-San Francisco (on Mondays and Fridays: 11:35-14:30; on Wednesdays and Saturdays: 17:20-20:15); San Francisco-Warsaw (on Mondays and Fridays: 16:25-13:00 [+1]; on Wednesdays and Saturdays: 22:10-18:45 [+1]).

The flights during which the state-of-the-art Dreamliners cover the distance of over 10,000 will last a little over 12 hours. As such it will be the fastest way of reaching San Francisco from Poland and the entire Central and Eastern European region.

"US visas for Poles will soon become a thing of the past. I am proud that our social campaign Bez Wiz do USA we ran since 2018 has contributed to this success. Every year, nearly 300,000 passengers travel by air from Central and Eastern Europe to San Francisco that you are welcome to visit. Direct flights always generate new traffic so this number will continue to grow”, said Rafał Milczarski, LOT Polish Airlines CEO. Tickets for this route are available sale in all our sales channels including on lot.com.

WYDARZENIA

©Fot. Anna Grochal

Będzie to 11. trasa polskiego przewoźnika łącząca Polskę i Węgry ze Stanami Zjednoczonymi. Loty do największej metropolii w Północnej Kalifornii będą realizowane cztery razy w tygodniu wg rozkładu: Warszawa–San Francisco (w poniedziałki i piątki: 11:35– –14:30; w środy i soboty: 17:20–20:15); San Francisco–Warszawa (w poniedziałki i piątki: 16:25–13:00 [+1]; w środy i soboty: 22:10–18:45 [+1]).

Rejs, w trakcie którego nowoczesne Dreamlinery LOT-u pokonają ponad 10 tys. km, potrwa nieco ponad 12 godz. Będzie to tym samym najszybszy sposób na podróż z Polski i całego regionu Europy Środkowej i Wschodniej do San Francisco.

– Już wkrótce amerykańskie wizy dla Polaków przejdą do historii. Jestem dumny, że nasza kampania „Bez Wiz do USA”, którą prowadziliśmy od 2018 r., przyczyniła się do tego sukcesu. Rocznie między Europą Środkowo-Wschodnią a San Francisco, do którego Państwa zapraszamy, podróżuje prawie 300 tys. Pasażerów.

Bezpośrednie połączenia zawsze generują zupełnie nowy ruch, dlatego ta liczba będzie rosnąć – mówi Rafał Milczarski, prezes zarządu Polskich Linii Lotniczych LOT. Bilety są już dostępne we wszystkich kanałach sprzedaży, m.in. na lot.com.

169

SIATKA POŁĄCZEŃ Route network

Fort MacMurray Edmonton Saskatoon Vancouver

Calgary

Toronto Chicago

Minneapolis

Portland

Denver

Las Vegas

San Francisco

Los Angeles

Quebec Montreal Halifax

Winnipeg

Newark EWR New York JFK

Cleveland Dallas Atlanta

San Diego Phoenix

Orlando Houston Tampa

Miami

Varadero Cancun

Puerto Plata

Punta Cana

połączenia regularne LOT-u z portu przesiadkowego w Warszawie | LOT schedule services from LOT Warsaw Hub połączenia regularne LOT-u z portu przesiadkowego w Budapeszcie | LOT schedule services from LOT Budapest Hub regularne połączenia regionalne LOT-u | LOT regional schedule services połączenia linii Nordica wykonywane we współpracy z LOT-em | Nordica services operated in cooperation with LOT połączenia czarterowe | charter flights połączenie code-share | code-share services Klagenfurt

kierunki code-share | code-share destination

Mauritius

kierunki czarterowe | charter destination

San Francisco

Corfu

nowy kierunek | new destination kierunki sezonowe | seasonal services

St Petersburg

Helsinki

TALLINN

Stockholm

Oslo

Gothenburg

Riga

Edinburgh

Moscow SVO Billund

Palanga

Hamburg

Amsterdam

London LHR

Hannover

Düsseldorf

Szczecin

Bydgoszcz

Stu gart

Lyon Geneva

Lublin

Wroclaw

Zurich

Munich

Salzburg Innsbruck

Linz

Kyiv IEV

Rzeszow

Prague

Lviv Košice

Vienna Graz

Klagenfurt BUDAPEST Ljubljana Zagreb

Chisinau

Porto

Nice

lot.com

Madrid

Lisbon

Barcelona

Pula Zadar

Split

Zaporizhia

Odesa Cluj-Napoca Varna

Milan Venice

Kharkiv

Kyiv KBP

Cracow

Katowice

Luxembourg

Minsk

WARSAW

Poznan

Frankfurt Zielona Gora Nuremberg

Paris

Moscow DME

Vilnius

Gdansk

Berlin

Brussels

London LCY

Kaunas

Kaliningrad

Copenhagen

Bucharest

Belgrade Podgorica

Sofia

Dubrovnik

Istanbul

Skopje Corfu

Ankara Izmir

Adana

Antalya Larnaca

170

SIATKA POŁĄCZEŃ Route network

Yekaterinburg

WARSAW Cracow

Rzeszow

Kazan Samara

Nur-Sultan

Irkuck

Rostov-on-Don Krasnodar

Sapporo

Tbilisi

BUDAPEST

Beijing PEK

Yerevan Amman Cairo

Beijing PKX

Kuwait

Beirut Tel Aviv

Seoul Fukuoka

Tokyo

Taipei

Delhi

Bahrain Dubai

Sendai

Hanoi

Bangkok Phuket Ho Chi Minh Colombo Mombasa

Singapore

Zanzibar

Perth

Brisbane Adelaide Melbourne

Sydney Canberra

Auckland Wellington Christchurch

Gällivare Arvidsjaur

TALLINN Stockholm

Gdansk Szczecin Bydgoszcz Poznan

London LCY

Brussels

Wroclaw Katowice

Vilnius Olsztyn WARSAW Lublin Cracow

Warszawa – Pekin (PKX) od 15 stycznia 2020 Warsaw – Beijing (PKX) – starting 15ht January 2020

Lviv

Budapeszt – Belgrad od 30 marca 2020 Budapest – Belgrade – starting 30th March 2020

Rzeszow

Budapeszt – Bruksela od 30 marca 2020 Budapest – Brussels – starting 30th March 2020

BUDAPEST

Budapeszt – Bukareszt od 30 marca 2020 Budapest – Bucharest – starting 30th March 2020

Bucharest

Budapeszt – Praga od 30 marca 2020 Budapest – Prague - starting 30th March 2020

Dubrovnik

Budapeszt – Sofia od 30 marca 2020 Budapest – Sofia – starting 30th March 2020

lot.com

Budapeszt – Stuttgart od 30 marca 2020 Budapest – Stuttgart – starting 30th March 2020 Kraków – Nowy Jork (JFK) od 3 maja 2020 Cracow – New York (JFK) – starting 3rd May 2020 Tel Aviv

Warszawa – San Francisco od 5 sierpnia 2020 Warsaw – San Francisco – starting 5th August 2020

171

FLOTA Fleet

SAMOLOTY DALEKODYSTANSOWE Long-haul aircraft

Liczba I Number in fleet Długość I Length Rozpiętość I Wing span V przelotowa I Cruising speed Zasięg max I Range Liczba miejsc BC/PEC/EC I Capacity

NEW 2019

Boeing 787-9 Dreamliner

Boeing 787-8 Dreamliner

7/9** 62,82 m 60,17 m 875 km/h 13 350 km 24/21/249

8 56,72 m 60,17 m 875 km/h 12 650 km 18/21/213

SAMOLOTY ŚREDNIO- I KRÓTKODYSTANSOWE Medium and short-haul aircraft

Liczba I Number in fleet Długość I Length Rozpiętość I Wing span V przelotowa I Cruising speed Zasięg max I Range Liczba miejsc I Capacity

Liczba I Number in fleet Długość I Length Rozpiętość I Wing span V przelotowa I Cruising speed Zasięg max I Range Liczba miejsc I Capacity

Boeing 737 MAX 8

Boeing 737-800

Boeing 737-700

Boeing 737-400

5/15 ** 39,52 m 35,92 m 839 km/h 5750 km 186

7 39,47 m 35,78 m 834 km/h 5435 km 189/186

1 33,63 m 35,78 m 834 km/h 5550 km 144

3 36,40 m 28,90 m 795 km/h 3500 km 162

Embraer 195

Embraer 190

Embraer 175

Embraer 170

15 38,65 m 28,72 m 870 km/h 3990 km 118/114/112***

4 36,24 m 28,72 m 863 km/h 3461 km 106

12 **** 31,68 m 26,00 m 870 km/h 3300 km 82

6 29,90 m 26,00 m 870 km/h 3700 km 76/70

Bombardier DHC-8Q400 Liczba I Number in fleet Długość I Length Rozpiętość I Wing span V przelotowa I Cruising speed Zasięg max I Range Liczba miejsc I Capacity

12 32,83 m 28,42 m 666 km/h 2500 km 78

Bombardier CRJ900ER Liczba I Number in fleet Długość I Length Rozpiętość I Wing span V przelotowa I Cruising speed Zasięg max I Range Liczba miejsc I Capacity

8 36,34 m 24,85 m 790 km/h 2500 km 90

Bombardier CRJ700ER Liczba I Number in fleet Długość I Length Rozpiętość I Wing span V przelotowa I Cruising speed Zasięg max I Range Liczba miejsc I Capacity

2 32,33 m 23,25 m 790 km/h 2650 km 70

* dostawy kolejnych zamówionych samolotów tego typu w tym roku I *deliveries of more of the ordered aircraft of this type expected this year * * dostawy kolejnych w tym i przyszłym roku I ** deliveries of more aircraft for this year, *** w zależności od wersji I ***depending on the version **** w tym dwa do dyspozycji rządu I **** including two aircraft at the government’s disposal

BEZPIECZEŃSTWO NA POKŁADZIE SAMOLOTÓW LOT I Safety on board LOT aircraft

Zakaz palenia (również papierosów elektronicznych) | No smoking (including e-cigarettes)

Nie pijemy alkoholu wniesionego na pokład lub kupionego w Duty Free | Do not d nk alcohol brought on board or purchased in Duty Free

Podczas startu i lądowania laptop musi być wyłączony i umieszczony w kieszeni fotela lub na półce, a z telefonów komórkowych pasażerowie mogą korzystać wyłącznie w trybie samolotowym. Wizerunek członków załóg podlega ochronie prawnej. Uprzejmie prosimy o uszanowanie prywatności i niefotografowanie/ niefilmowanie naszych pracowników, a także o nierozpowszechnianie wizerunku bez ich zgody. | During take-off and landing, laptops must be switched off and placed in the back seat pocket in front of you or on the shelf, and mobile phones can only be used in aeroplane mode. The image rights of cabin crew members are protected by law. Please respect their privacy and do not photograph/film our staff and do not disseminate their image without their permission.

lot.com

TRANSAKCJE BEZGOTÓWKOWE NA POKŁADZIE I Non-cash transactions on board Uprzejmie informujemy, że w celu zapewnienia bezpieczeństwa bezgotówkowych transakcji płatniczych na pokładach swoich samolotów LOT zbiera i przechowuje niektóre z Państwa danych, np. imię i nazwisko, numer dokumentu tożsamości, adres zamieszkania i numer miejsca zajmowanego na pokładzie.

W tym zakresie administratorem Państwa danych jest LOT*. W związku z powyższym przysługuje Państwu prawo wniesienia sprzeciwu, prawo dostępu do danych, prawo żądania ich sprostowania, ich usunięcia lub ograniczenia ich przetwarzania. W sprawach związanych z przetwarzaniem danych osobowych można skontaktować się z Inspektorem Ochrony Danych pisemnie pod adresem LOT lub mailowo pod adresem e-mail: iod@lot.pl. Podawanie ww. danych osobowych podczas transakcji jest dobrowolne. W przypadku odmowy możliwe jest dokonanie standardowej płatności gotówkowej – bez użycia karty. | Please be advised that in order to ensure the security of payment transactions on board our aircraft, LOT is collecting and storing some of your personal data, e.g. your forename and surname, identity card number, residential address, and seat number. LOT* are the controller of the personal data provided above. You have a right to object, as well as right: to withdraw your consent, access to your personal data, to demand that your personal data is rectified or limited or to be forgotten.

To discuss matters related to the protection of your personal data you can contact Data Protection Officer in writing, to the address of the registered office LOT or via e-mail: iod@lot.pl.

172

* Polskie Linie Lotnicze LOT S.A., ul. Komitetu Obrony Robotników 43, 02-146 Warszawa | LOT Polish Airlines, Komitetu Obrony Robotników St. 43, 02-146 Warsaw

SIATKA POŁĄCZEŃ Route network

PIĘCIOGWIAZDKOWY KOMFORT PODRÓŻOWANIA

nie tylko na Gwiazdkę

lot.com

Skorzystaj z udogodnień ekskluzywnej strefy VIP LINE na Lotnisku Chopina w Warszawie. Zyskaj oszczędność czasu, dyskrecję oraz najwyższy komfort podróży, nie tylko na święta.

Więcej informacji: vip@lotnisko-chopina.pl lotnisko-chopina.pl

173

Useful information

BAGAŻ REJESTROWANY PRZEWOŻONY W LUKU BAGAŻOWYM Checked baggage allowances LOT PREMIUM ECONOMY

LOT BUSINESS CLASS na długie dystanse | on long haul flights

+

32 kg max

+

32 kg max

na krótkie i długie dystanse | on short and long haul flights

+

23 kg max

32 kg max

23 kg max

LOT BUSINESS CLASS

PRZYDATNE INFORMACJE

+

23 kg max

LOT PREMIUM ECONOMY

na krótkie dystanse | on short haul flights

32 kg max

LOT ECONOMY CLASS

na długie dystanse | on long haul flights

Suma trzech wymiarów bagażu rejestrowanego nie powinna przekraczać 158 cm. | The sum of the three dimensions should not exceed 158 cm.

na krótkie dystanse | on short haul flights

32 kg max

23 kg max

+

23 kg max

BAGAŻ DLA DZIECI DO LAT DWÓCH | Luggage allowances for children up to 2 years of wózek składany | folding buggy

fotelik samochodowy | car seat

LUB | or

+

23 kg max

o maksymalnym wymiarze do 158 cm | maximum dimensions of up to 158 cm

BAGAŻ PODRĘCZNY I Carry-on baggage na długie dystanse | on long haul flights

8 kg max

Carry-on luggage allowances LOT BUSINESS CLASS

+

9 kg

4 kg

LOT PREMIUM ECONOMY na krótkie dystanse | on short haul flights

= 18 kg

8 kg max

Dodatkowo do kabiny można zabrać albo torbę z latopem, albo torebkę damską o maksymalnych wymiarach 40 x 30 x 8 cm oraz o maksymalnej wadze 2 kg. Ze względów bezpieczeństwa cały bagaż kabinowy musi zmieścić się w szafkach nad głowami lub pod fotelem przed pasażerem. Wszystkie bagaże przekraczające dozwolone wymiary będą musiały być przepakowane lub zostaną nadane jako bagaż rejestrowany i będzie pobrana opłata według cennika.

Animals on board

PŁYNY W BAGAŻU PODRĘCZNYM

lot.com

Liquids in your carry-on baggage

In addition, one of the following items (max. 40 cm x 30 cm x 8 cm; max. 2 kg) may be taken on board free of charge: a laptop case or a women's handbag. For safety reasons, all carry-on baggage must fit in the overhead shelf on board or under the seat in front of you.

All baggage exceeding the permitted size, will have to be repackaged or will be checked in subject to the relevant fee specified in the price list.

Ze względów bezpieczeństwa podróżujące na pokładzie samolotu zwierzęta muszą pozostać w trakcie całej podróży w przeznaczonej do tego celu torbie lub klatce.| For safety reasons, animals travelling on board the aircraft must remain in a dedicated bag or cage during the entire trip.

>> 22

Informacje zamieszczone w magazynie są aktualne na dzień oddania magazynu do druku.

Aktualna oferta i wysokość opłat za przewóz dodatkowego bagażu dostępne są w biurach sprzedaży, Call Center bądź na stronie internetowej lot.com Na niektórych połączeniach obsługiwanych małymi samolotami mogą obowiązywać dodatkowe restrykcje odnośnie wielkości bagażu podręcznego.

Torba-kosz do przewozu niemowląt lub fotelik samochodowy mogą być zabierane na pokład w miarę wolnego miejsca.

Z rynku polskiego obowiązuje dodatkowa opłata serwisowa.

174

8 kg max

Suma trzech wymiarów bagażu podręcznego (długości, szerokości i wysokości) nie może przekraczać 118 cm | The sum of three dimensions of carry-on baggage (length, width and height) should not exceed 118 cm

55

20

ZWIERZĘTA NA POKŁADZIE

= 12 kg

na krótkie i długie dystanse | on short and long haul flights

(max waga jednej sztuki: 8kg | max unit weight: 8kg)

na krótkie i długie dystanse | on short and long haul flights

9 kg max

+

LOT ECONOMY CLASS

40

LOT PREMIUM ECONOMY

BAGAŻ PODRĘCZNY PRZEWOŻONY NA POKŁADZIE

100 ml MAX

Szczegółowe informacje na temat wymienionych ograniczeń na stronie www.lot.com. | Detailed Information regarding the abovementioned limitations is available at www.lot.com

The information published in the magazine is valid as at the date the magazine goes to print and it does not constitute a commercial offer within the meaning of the Civil Code. In order to confirm the validity of this information please consult LOT Polish Airlines sales assistants at sales offices, contact the Call Centre or visit the website: lot.com.

Additional carry-on baggage restrictions may apply to some flights operated by small aircraft.

A baby basket or a car seat can be taken on board, if space is available.

An extra charge applies to outbound flights from Poland.

Odwiedź Krainę Wielkich Jezior i odkryj Mikołajki

MiastoMikolajki  www.mikolajki.eu

Visit the Great Masurian Lakes District and discover Mikolajki

Idealne rozwiązanie dla Twojej Firmy!

The perfect solution for your business!

LOT Dla Firm to program lojalnościowy, który pozwoli Twojej firmie zmniejszyć koszty podróży służbowych. Zbieraj Punkty podczas podróży służbowych i wymieniaj na nagrody takie jak:

LOT Dla Firm is a loyalty programme designed to reduce business travel expenses in your company.

You can earn Points on every business trip with LOT and redeem them for awards:

- bilety lotnicze - hotele - wstęp do LOT Business Lounge Polonez lub Mazurek - usługi podwyższające standard podróży.

Z LOT Dla Firm: - otrzymujesz 2000 powitalnych Punktów Premiowych - zbierasz Punkty za każdy przelot LOT-em oraz za pobyty w hotelach - zmniejszasz koszty podróży służbowych

- flight tickets - hotel stays - access to LOT Business Lounge Polonez and Mazurek - services that enhance your travel experience.

With LOT Dla Firm you can: - earn 2000 Welcome Premium Points - earn Points for each flight operated by LOT and hotel stays - reduce business travel expenses

To nie wszystko!

Zbieraj punkty za przeloty pracowników firmy na jednym koncie, a mile na prywatnych kontach w programie Miles & More.

Dodatkowo masz możliwość naliczenia Punktów za odbyte podróże z LOT do 6 miesięcy przed rejestracją!

But there’s even more!

You and your employees can earn Points on one LOT Dla Firm account and additionally miles on personal Miles & More accounts.

You can also register Points on LOT flights flown 6 months before registration.

Nie czekaj dłużej!

Zarejestruj się na lotdlafirm.com

What are you waiting for?

Register on lotdlafirm.com

One hundred masterpieces of Polish cinema for the centenary of Poland’s regained independence! Available on board LOT planes.

Sto wybitnych polskich filmów na stulecie odzyskania niepodległości!

Obejrzyj na pokładach naszych samolotów.

Available September-November 2019 | Repertuar od września do listopada 2019 Austeria - J. Kawalerowicz, Dim. - Skrobecki , Fotel - D. Szczechura, Franz Kafka - P. Dumała, Kobieta z prowincji - A. Barański, Krzyżacy - A. Ford, Powstanie Warszawskie - J. Komasa, Na wylot - G. Królikiewicz, Popiół i diament - A. Wajda, Przesłuchanie - R. Bugajski, Rysopis - J. Skolimowski, Słońce wschodzi raz na dzień - H. Kluba, Szkoła podstawowa - T. Zygadło, Zezowate szczęście - A. Munk

TV TV

DLA DZIECI KIDS

AUDIO AUDIO

GRY GAMES

O NAS ABOUT US

E-READER

SYSTEM ROZRYWKI POKŁADOWEJ In-flight entertainment In November, on our long-haul flights, we would like to offer you

w rejsach dalekiego zasięgu, oferujemy Państwu ponad

over 100 movies and TV series (including: English/Hollywood,

100 filmów i seriali (w tym produkcje: angielskie/hollywoodzkie,

Chinese, Russian, Japanese, Korean, Hungarian, and German

chińskie,

węgierskie,

productions) as well as concerts, and a selection of entertaining

niemieckie) oraz koncerty, programy rozrywkowe i gry. Ponadto

rosyjskie,

japońskie,

koreańskie,

shows and games. Furthermore, please take a look at the “About

w systemie rozrywki pokładowej znajdą Państwo zakładkę

us” section which contains the history of LOT Polish Airlines. Also,

„O nas”, która zawiera historię naszych linii lotniczych. Jest nam

we’re more than happy to inform you that, on board our long-haul

również bardzo miło poinformować Państwa, iż na pokładach

flights, you can enjoy our film project organized in cooperation

naszych rejsów dalekiego zasięgu aktualnie trwa projekt

with Polish Film Institute – “Polish 100”. The purpose of this name

filmowy współorganizowany przez Polski Instytut Sztuki

is to recall 100th anniversary of Poland’s regained independence.

Filmowej – „Kino na 100!”. Projekt ma na celu uczczenie stulecia

Thanks to this initiative, you will have the opportunity to check out

odzyskania niepodległości przez Polskę. Dzięki tej inicjatywie

the most famous movies in the history of Polish cinematography.

przez najbliższe 2 lata w naszej ofercie regularnie będą się

Last but not least, due to the recent launch of our new route to

pojawiały najsłynniejsze filmy w historii polskiej kinematografii.

Delhi, we have enriched our offer with Bollywood movies. On the

Dodatkowo, ze względu na uruchomienie naszego nowego

next page you can find our full movie lineup in November.

In-flight entertainment system

W listopadzie, w ramach naszej oferty rozrywki pokładowej

SYSTEM ROZRYWKI POKŁADOWEJ

FILMY MOVIES

połączenia do Delhi, nasz comiesięczny repertuar został wzbogacony o ofertę filmów rodem z Bollywood. Na następnej stronie znajdą Państwo pełny repertuar filmowy na listopad.

ROZRYWKA POKŁADOWA | FILMY DOSTĘPNE NA POKŁADZIE W LISTOPADZIE In-flight entertainment | Movies available onboard in November NAJNOWSZE HITY KINOWE Latest releases Spider-Man: Daleko od domu Spider-Man: Far from Home (2019) Aladyn Aladdin (2019) X-Men: Mroczna Phoenix X-Men: Dark Phoenix (2019) Słonce też jest gwiazdą The Sun is Also a Star (2019) John Wick 3 John Wick: Chapter 3 – Parabellum (2019) Shazam! (2019) Tolkien (2019) Przypływ wiary Breakthrough (2019)

lot.com

Sztuka ścigania się w deszczu The Art of Racing in the Rain (2019) Shaft (2019) Annabelle wraca do domu Annabelle: Comes Home (2019) Pewnego razu w Hollywood Once Upon A Time... in Hollywood (2019) Godzilla II: Król potworów Godzilla: King of the Monsters (2019) Stuber (2019) Apollo 11

179

SYSTEM ROZRYWKI POKŁADOWEJ In-flight entertainment system

DLA DZIECI For kids Król Lew The Lion King (2019) Księga dżungli The Jungle Book (2016) Dobry dinozaur The Good Dinosaur (2015) Toy Story 4 (2019) Zwierzogród Zootopia (2016) Noc w muzeum: Tajemnica grobowca Night at the Museum: Secret of the Tomb (2014) Pokémon: Detektyw Pikachu Pokemon: Detective Pikachu (2019)

W głowie się nie mieści Inside Out (2015) Gdzie jest Dory? Finding Dory (2016) Uniwersytet Potworny Monsters University (2013) Toy Story 3 (2010) Czarownica Maleficent (2014) Dobra wróżka Tooth Fairy (2010) Vaiana: Skarb oceanu Moana (2016) Wielka szóstka Big Hero 6 (2014)

POZOSTAŁE HITY KINOWE Hollywood classics Blade Runner 2049 (2017) The Disaster Artist (2017) Exodus: Bogowie i królowie Exodus: Gods and Kings (2014) Kopciuszek Cinderella (2015) Doktor Strange Doctor Strange (2016) Wieczór gier Game Night (2018) Victor Frankenstein (2015) Joy (2015) Kryptonim U.N.C.L.E. The Man From U.N.C.L.E. (2015) Dlaczego on? Why Him? (2016) San Andreas (2015) Zanim się pojawiłeś Me Before You (2016) Gwiezdne wojny: Przebudzenie mocy Star Wars: The Force Awakens (2015)

Twój Simon Love, Simon (2018) Jak to robią single How to Be Single (2016) Agentka Spy (2015) Łotr 1. Gwiezdne wojny – historie Rogue One: A Star Wars Story (2016) Obdarowani Gifted (2017) Ukryte piękno Collateral Beauty (2016) W nowym zwierciadle: Wakacje Vacation (2015) Intrygant The Informant (2009) Druga Ziemia Another Earth (2011) W samym sercu morza In The Heart of the Sea (2015) Jupiter: Intronizacja Jupiter Ascending (2015) Król rozrywki The Greatest Showman (2017)

KINO MIĘDZYNARODOWE International cinema Der Letzte Mieter The Last Berliner (2018) Sweethearts (2019) Funny Games (1997) Der siebente Kontinent The Seventh Continent (1989) Trezvyy voditel Sober Driver (2019) Lyubovnitsy Mistresses (2019) Teli i Toli (2016) Ptichka Little Bird (2014) Curtiz (2018) Tegnap Yesterday (2018) A Vizsga The Exam (2009) Kincsem Bet On Revenge (2017) So duk 2: Tin dei duei kuet The White Storm 2 – Drug Lords (2019) Guo chun tian The Crossing (2019) Rang zi dan fei Let The Bullets Fly (2010)

Mo shu wai zhuan Love For Life (2011) Meitantei Conan: Konjo no fisuto Detective Conan: The Fist of Blue Sapphire (2019) The Confidence Man JP: The Movie (2019) Toshokan sensô Library Wars (2013) Toshokan sensô: The Last Mission Library Wars: The Last Mission (2015) Gisaengchung Parasite (2019) Inseperable Bros (2019) Kkun The Swindlers (2017) Heesaeng boohwalja RV: Resurrected Victims (2017) Andhadhun (2018) Thugs of Hindostan (2018) Ae Dil Hai Muskil (2016) Kapoor & Sons (2016)

KINO POLSKIE Polish cinema 7 uczuć 7 Emotions (2018) Underdog (2019) Dywizjon 303 Squadron 303 (2018) Pan Tadeusz Pan Tadeusz: The Last Foray in Lithuania (1999)

lot.com

“KINO NA 100!” „Polish 100” Austera The Inn (1983) Dim. (1992) Fotel (1964) Franz Kafka (1992) Kobieta z prowincj Woman from the Provinces (1985) Krzyżacy Knights of the Teutonic Order (1960) Powstanie Warszawskie Warsaw Uprising (2014)

180

Pitbull. Niebezpieczne kobiety Pitbull: Tough Women (2016) Moje córki krowy These Daughters of Mine (2015) Prawo ojca Father's law (1999)

100

Na wylot Through and Through (1973) Popiół i diament Ashes and Diamonds (1958) Przesłuchanie Interrogation (1989) Rysopis Identification Marks: None (1965) Słońce wschodzi raz na dzień The Sun Rises Once a Day (1972) Szkoła podstawowa (1971) Zezowate szczęście Bad Luck (1960)

Wroclaw is one of the Wroclaw Wroclaw one is one ofattractive the of the oldest andismost oldest oldest and and most most attractive attractive Polish cities.

With its fasPolish Polish cities. cities.

With With its its fasfascinating architecture, rich cinating cinating architecture, architecture, rich rich history, strong academic history, history, strong strong academic background andacademic vibrant background andand vibrant citybackground life, Wroclaw isvibrant the city city life,life, Wroclaw Wroclaw is the is the economic, cultural economic, cultural cultural andeconomic, intellectual capital and and intellectual intellectual capital of Lower Silesia.capital of Lower of Lower Silesia.

Silesia.

WROCLAW DRIVEN BY WROCLAW WROCLAW DRIVEN DRIVEN BY BY PEOPLE AND INNOVATION PEOPLE PEOPLEAND ANDINNOVATION INNOVATION

photo: Krzysztof Basel / Shutterstock photo: photo: Krzysztof Krzysztof Basel /Basel Shutterstock / Shutterstock

Wroclaw is a beautiful place Wroclaw Wroclaw is aisbeautiful a beautiful place place

Its location on the crossroads of internainhabitants. Almost 120,000 students living tional routes, modern airport and ongoing in the city make Wroclaw a young, vital Its location Its location on the on crossroads the crossroads of internaof interna- inhabitants. inhabitants.

Almost Almost 120,000 120,000 students students livingliving infrastructural investments make the city place open to new residents, cultures, ideas tional tional routes, routes, modern modern airport airport and and ongoing ongoing in the in city the make city make Wroclaw Wroclaw a young, a young, vital vital perfectly connected with the whole world. and technologies. As a fantastic city to live, infrastructural infrastructural investments investments make make the city the city place place openopen to new to new residents, residents, cultures, cultures, ideas ideas It is the fourth biggest city in Poland. The study and work, Wroclaw attracts young perfectly perfectly connected connected withwith the whole the whole world. world. and and technologies. technologies.

As aAs fantastic a fantastic city to citylive, to live, agglomeration comprises 1,200,000 petalents from virtually all over the country.

It is the It is fourth the fourth biggest biggest city in cityPoland. in Poland.

The The study study and and work, work, Wroclaw Wroclaw attracts attracts young young ople, whereas the city itself boasts 637,000 agglomeration agglomeration comprises comprises 1,200,000 1,200,000 pe- pe- talents talents fromfrom virtually virtually all over all over the country. the country. ople,ople, whereas whereas the city the itself city itself boasts boasts 637,000 637,000

Wroclaw – an increasingly tempting option for business Wroclaw Wroclaw – an– increasingly an increasingly tempting tempting option option for for business business

Why Wroclaw Why Why Wroclaw Wroclaw

Developed

Developed Developed Lower Silesia and Wroclaw ranked 6th best performing Lower Lower Silesia Silesia and and Wroclaw Wroclaw region in Europe ranked ranked 6th best 6th best performing performing (Milken Institute, 2017) region region in Europe in Europe (Milken (Milken Institute, Institute, 2017)2017)

Recognized

Recognized Recognized Multiple winner for best FDI

strategy and friendly approach Multiple Multiple winner winner for best for best FDI FDI to business strategy strategy and and friendly friendly approach approach (Forbes, FDI Magazine) to business to business (Forbes, (Forbes, FDI Magazine) FDI Magazine)

Vibrant

Vibrant Vibrant hub, 2nd startup 3rd business

community, 1st choice to relo3rd business 3rd business hub,hub, 2nd 2nd startup startup cate in Poland community, community, 1st choice 1st choice to reloto relocatecate in Poland in Poland

Wroclaw is one of the most important cenThe city accounts for the largest number tres in Poland for cutting-edge corporate R&D centres in Poland and is one of its Wroclaw Wroclaw is one is one of the of most the most important important cen-cen- of The The city accounts city accounts for the for largest the largest number number and technological solutions. It is influenmost important IT hubs with core competres tres in Poland in Poland for cutting-edge for cutting-edge corporate corporate of R&D of R&D centres centres in Poland in Poland and and is one is one of itsof its ced by such advantages as its academic in software development, network and and technological technological solutions. solutions.

It is infl It isueninfluen- tences mostmost important important IT hubs IT hubs withwith corecore compecompecharacter, industrial and IT traditions as well solutions and game industry. Furthermore, ced ced by such by such advantages advantages as itsasacademic its academic tences tences in software in software development, development, network network as diversified economy, which owes its suc- with more than 200 start-ups and 500+ character, character, industrial industrial and and IT traditions IT traditions as well as wellsolutions solutions and and game game industry. industry.

Furthermore, Furthermore, cess to domestic and foreign companies related to new technologies yearly, as diversifi as diversifi ed economy, ed economy, which which owes owes its sucits suc-events withwith moremore thanthan 200 200 start-ups start-ups and and 500+500+ that operate in the region. Innovation is the encourages local dreamers to become cesscess to domestic to domestic and and foreign foreign companies companies itevents events related related to new to new technologies technologies yearly, yearly, name of the game in Wroclaw. changers worldwide. that that operate operate in the in region. the region.

Innovation Innovation is the is the game it encourages it encourages locallocal dreamers dreamers to become to become name name of the of game the game in Wroclaw. in Wroclaw. game game changers changers worldwide. worldwide.

Wroclaw – soft landing guaranteed Wroclaw Wroclaw – soft – soft landing landing guaranteed guaranteed

Wroclaw Agglomeration Development post-investment cooperation and networAgency (ARAW) provides top quality king opportunities. Within 12 years we have Wroclaw Wroclaw Agglomeration Agglomeration Development Development post-investment post-investment cooperation cooperation and and networnetworsupport for all foreign and Polish business. supported over 200 successful investment Agency Agency (ARAW) (ARAW) provides provides top quality top quality kingking opportunities. opportunities.

Within Within 12 years 12 years we have we have Its mission is to promote the region, attract projects that created nearly 100,000 new support support for all forforeign all foreign and and Polish Polish business. business. supported supported overover 200 200 successful successful investment investment business operations and foster the city’s jobs in Wroclaw region.

Its mission Its mission is toispromote to promote the region, the region, attract attractprojects projects that that created created nearly nearly 100,000 100,000 newnew start-up ecosystem. ARAW offers active business business operations operations and and foster foster the city’s the city’s jobsjobs in Wroclaw in Wroclaw region. region. start-up start-up ecosystem. ecosystem.

ARAW ARAW offers offactive ers active Let’s meet in Wroclaw!

Let’s Let’s meet meet in Wroclaw! in Wroclaw!

Visit us:

Wroclaw Agglomeration Development Agency

invest-in-wroclaw.pl Visit Visit us: us:

Wroclaw Wroclaw Agglomeration Agglomeration Development Development AgencyAgency

invest-in-wroclaw.pl invest-in-wroclaw.pl

Liveable Liveable BestLiveable European Destination 2018

with 700+ artistic events BestBest European European Destination Destination 20182018 and 5 million tourists withwith 700+700+ artistic artistic events events and and 5 million 5 million tourists tourists

19 flights daily to major European hubs that includes: 19 flights 19 flights daily daily to major to major European European hubs hubs thatthat includes: includes: 6 flights daily 2 flights weekly to Warsaw to Tel Aviv 6 flights 6 flights dailydaily 2 flights 2 flights weekly weekly to Warsaw to Warsaw

to Tel to Aviv Tel Aviv

Świąteczna oferta specjalna w Apart!

W listopadzie i grudniu 2 mile zamiast 1 mili za każde 5 zł wydane na gwiazdkowe prezenty!

Zapraszamy do salonów Apart w całej Polsce i eSklepu.

Jedna karta, wiele przywilejów One card, many benefits Dzięki karcie Miles & More możesz gromadzić i wykorzystywać mile zarówno podczas podróży, jak i na co dzień. Spójrz na atrakcyjne oferty, które daje największy w Europie program dla często podróżujących pasażerów.

With Miles & More card you can earn and spend miles both while travelling and on everyday purchases. Take a look at the attractive benefits offered by the biggest Europe’s programme for frequent flyers.

Szybka i bezpłatna rejestracja

Fast and free registration

Skorzystaj z aplikacji mobilnej Miles & More i zgromadź dodatkowe 500 mil lub wejdź na stronę www.miles-and-more.pl.

Download Miles & More app and take advantage of 500 award miles or visit www.miles-and-more.pl.

Zarejestruj się już teraz miles-and-more.com/pl/rejestracja

Register now miles-and-more.com/en/registration

Po zarejestrowaniu można naliczyć wstecznie mile za przeloty oraz usługi partnerów z ostatnich sześciu miesięcy.

By the way: after registration, miles for your flight or other partners services can be credited to you retrospectively within 6 months.

Gromadź mile nie tylko za podróże samolotem w ponad 30 liniach lotniczych, ale również korzystając z karty kredytowej, ubezpieczenia podróży, podczas zakupów oraz u 300 innych partnerów nielotniczych na całym świecie.

Earn miles not only when you are traveling with more than 30 airlines, but also take advantage of credit cards, travel insurance, shopping and with 300 other non-airline partners all over the world.

Wykorzystaj mile premiowe na przelot, podwyższenie klasy podróży oraz inne usługi między innymi pobyt w hotelu czy wypożyczenie samochodu.

Spend award miles on flight awards, upgrade awards or other services such as stay in the hotel or car rental.

Aplikacja mobilna Miles & More

Z aplikacją mobilną kartę Miles & More masz zawsze przy sobie.

Zamieszczone są tam informacje o stanie Twojego konta oraz sposobie łatwego gromadzenia i wykorzystywania mil. Ponadto dzięki aplikacji nigdy nie przegapisz żadnej promocji. Zawsze uzyskasz najcenniejsze informacje i porady jak szybko zgromadzić mile potrzebne do wymarzonej nagrody.

Miles & More mobile app

With the Miles & More app, you always have card with you.

It shows you your mileage account balance and how you can easily earn and spend miles. Furthermore, you will never miss another promotion. You will always get the most valuable information and tips on the quickest way to earn your dream award.

LOT to dopiero początek!

The flight is just the beginning!

PODRÓŻE SŁUŻBOWE

BUSINESS TRAVELS Bilety lotnicze

Air tickets

Bilety kolejowe

Train tickets

Hotele

Hotels

Wynajem samochodów, transfery Car rental , transfers

Ubezpieczenia i wizy

Travel insurances, visas

Turystyka indywidualna i grupowa

Individual and group tourism (MICE)

+48 22 577 66 77 rezerwacje@lottravel.com www.lottravel.com

LET YOUR BUSINESS FLY HIGH WITH UPC BIZNES.

Choose our ICT solutions for your company.

VPN

{...}

IP VPN Carrier Ethernet Fiber Internet IP Transit Managed WiFi Anti DDoS TV for hotels Voice (Virtual PBX, SIP) Much more

Contact us for more details: biznes@upc.pl | 813 812 888 Connection fee is in accordance with your operatorâ&#x20AC;&#x2122;s tariff plan.

Zamów wyjątkowe produkty na Airkiosk.lot.com

Odbierz je na pokładzie lub w domu.

Order unique products on Airkiosk.lot.com Receive them on board your plane or at home. www.airkiosk.lot.com

Specjalne oferty milowe Special mileage offers Wykorzystaj mile na połączenia LOT

Polskie Linie Lotnicze LOT wraz z programem Miles & More otwierają nowe możliwości. Teraz możesz zrealizować swoje marzenia o podróżach i wykorzystać mile na bilety lotnicze w atrakcyjnych stawkach milowych.

LOT oferuje ponad 100 bezpośrednich rejsów do miast Europy, Azji czy Ameryki Północnej. W 2017 roku do mapy połączeń LOT przybyło 27 nowych kierunków - w tym: Los Angeles, Berlin i Astana. Od początku bieżącego roku LOT otworzył już 12 nowych destynacji, m.in. z Warszawy do Singapuru, z Budapesztu do Nowego Jorku lub Chicago czy z Rzeszowa do Newark.

Wejdź na miles-and-more.pl i sprawdź nasze propozycje gromadzenia i wykorzystywania mil!

Spend your miles on LOT flights

LOT Polish Airlines along with Miles & More open up new horizons.

You can now live your dreams about travelling and spend your miles on award tickets in very attractive mileage amounts. LOT offers over 100 direct flights to many cities in Europe, Asia and North America. In 2017, LOT has added 27 new destinations to its route map - Los Angeles, Berlin and Astana. From the beginning of this year, LOT has opened 12 new destinations, for example: Warsaw - Singapore, from Budapest to New York and Chicago or from Rzeszow to Newark.

Visit miles-and-more.pl and check our earn and spend miles offers!

Okazje milowe

Miesięczne okazje milowe Polskich Linii Lotniczych LOT pozwolą Ci odkryć nowe, fascynujące kierunki podróży w atrakcyjnych cenach. Niezależnie od tego, czy planujesz wypad do dużego miasta, czy wypoczynek nad morzem, możesz wykorzystać mile i polecieć w jednej z trzech komfortowych klas: ekonomicznej (od 15 000 mil), premium (od 20 000 mil) lub business (od 25 000 mil).

Sprawdź nasze oferty na miles-and-more.pl i zarezerwuj bilet już teraz!

Mileage bargains

With LOT Polish Airlines monthly mileage bargains, experience exciting destinations at bargain prices. Whether you are planning a city break or a seaside holidays now you can reach your dream destination.

Spend your miles and fly in one of the LOT comfortable classes: economy (starting from 15,000 miles), premium (starting from 20,000 miles) and business (starting from 25,000 miles).

Take a look at the current offers on miles-and-more.pl and book your ticket now!

NajMILszy poniedziałek

Rozpocznij tydzień od atrakcyjnej promocji milowej na połączenia LOT-u.

Co dwa tygodnie wejdź na stronę lot.com i sprawdź co nowego przygotowaliśmy. Bilety nagrody na wybrane połączenia w klasie ekonomicznej możesz zarezerwować już od 7 000 mil w obie strony za pośrednictwem Centrum Obsługi Programu Miles & More pod numerem +48 22 5 777 222.

Monday sMILEs

Start the week with attractive mileage offers on LOT flights. Every two weeks visit lot.com and check our newest promotions. Award tickets on selected destinations are available in economy class for 7 000 award miles round trip. Please contact our Miles & More Team via phone +48 22 5 777 222 to book your ticket.

JESTEŚMY WNIEBOWZIĘCI, MOGĄC UMILAĆ PAŃSTWU PODRÓŻE NA POKŁADACH POLSKICH LINII LOTNICZYCH LOT. BRINGING YOU AN ‘ON TOP OF THE WORLD’ TASTE EXPERIENCE WHILST ON BOARD LOT POLISH AIRLINES.

Rodzaj towaru:

Samochód

Nazwa:

PF 126p 650 Komfort

Import:

-

Eksport:

TAK

Ilość:

1

WAW

Lotnisko przylotu:

LAX

Waga:

600 kg 3129 x 1382 x 1335 mm

1335

Rozmiary:

Lotnisko wylotu:

570

1840 3129

719

1142 1382

1203

Nietypowy towar?

Nasz typowy transport!

Bezpośrednio z Polski do USA! 9

lot.com/cargo

twój wymarzony dom your dream home in warsaw

• PARK I STAWY

• PLAC ZABAW

• CLUB HOUSE

• OSIEDLE STRZEŻONE

15 MINUT OD CENTRUM WARSZAWY

W sprzedaży rezydencje Brighton 293 m2 Zapraszamy do Domu Pokazowego Biuro sprzedaży: Walendów, ul. Słonecznej Polany 2 tel. +48 22 420 22 33, +48 696 111 214 WWW.VENTANA.PL