Kaliedoscope March 2020

zabierz mnie | take me home

MAGAZYN POKŁADOWY PLL LOT S.A. EGZEMPLARZ BEZPŁATNY/FREE COPY ISSN 0239-9032

3/2020

ADRIATYK

INSPIRUJĄCA TOSKANIA | DLACZEGO WARTO ODWIEDZIĆ NICEĘ I POŁĄGĘ | JAKUB JÓZEF ORLIŃSKI PODBIJA ŚWIAT | WYRUSZAMY W PODRÓŻ SZLAKAMI LITERACKIMI | KUCHNIA BAŁKAŃSKA

The Adriatic

Chocimska 7, Warsaw tel. 22 848 12 25, 22 848 15 90 rozana@restauracjarozana.com.pl www.restauracjarozana.com.pl

EDITORIAL

© A RC H I W U M P L L LOT

O K Ł A D K A : R E M Y M U S S E R /A D O B E S TO C K

PL

Note from CEO

Szanowni Państwo, marzec jest dla branży lotniczej niezwykle ważnym okresem. Ostatni tydzień tego miesiąca to zarazem początek sezonu letniego. W tym roku będzie to dla nas czas szczególny. Do Polskiej Grupy Lotniczej, właściciela Polskich Linii Lotniczych LOT, dołączy Condor – najpopularniejsza w Niemczech wakacyjna linia lotnicza.

Samoloty linii Condor od lat docierają do wielu atrakcyjnych miejsc świata – od destynacji wakacyjnych w basenie Morza Śródziemnego, przez Wyspy Karaibskie, Afrykę oraz Amerykę Środkową i Północną. Dzięki poszerzonej siatce połączeń LOT i Condor będą oferować Pasażerom unikatową jakość usług, tworząc tym samym jedną z większych grup lotniczych w Europie, dynamicznie rosnącą zarówno na rynku przewozów rozkładowych, jak i wakacyjnych.

Skoro mowa o wakacjach – w tym sezonie letnim przygotowaliśmy dla Państwa wiele nowości.

Pozwolę sobie zwrócić szczególną uwagę na nasze nowe połączenia dalekodystansowe.

Od 3 maja polecimy z Krakowa do Nowego Jorku (JFK), 2 czerwca połączymy Warszawę z Waszyngtonem D.C. (IAD), z kolei jeszcze w wakacje – od 5 sierpnia – Boeingi 787 Dreamliner polecą ze stolicy Polski do San Francisco (SFO). Wzmacniamy też naszą obecność flotową i ofertę z drugiego portu przesiadkowego LOT-u w Budapeszcie. Bilety na połączenia znajdą Państwo we wszystkich kanałach sprzedaży, m.in. na lot.com.

Nie wyobrażamy sobie tak dynamicznego wzrostu bez intensyfikacji działań prośrodowiskowych. W ramach inicjatywy DestinationECO konsekwentnie podejmujemy „zielone” działania operacyjne i produktowe – zarówno na pokładach naszych samolotów, jak i w przestrzeniach biurowych. Stale zmieniamy i rozwijamy się dla Państwa. Razem możemy więcej!

ENG

HU

Dear Ladies and Gentlemen,

Tisztelt Hölgyeim és Uraim,

March is extremely important time for the airline industry. The last week of the month is the beginning of the summer season. And this year, it is a very special season for us. Condor – Germany’s most popular leisure airline – will be joining the Polish Aviation group, the owner of LOT Polish Airlines.

Condor planes have been flying to many popular places all over the world for many years – from leisure destinations in the Mediterranean and the Caribbean, to Africa, and North, Central and South America. The expanded flight network will allow LOT and Condor to offer an unrivalled quality of service, and to create one of the largest airline groups in Europe – one that is expanding rapidly in terms of scheduled and holiday flights.

While on the subject of holidays, we should mention that we have prepared lots of new offers for you this summer season. I would especially like to draw your attention to our new long-haul flights. We will be flying from Krakow to New York [JFK] as of 3 May, launching a connection between Warsaw and Washington D.C. [IAD] on 2 June, and our Boeing 787 Dreamliners will be flying from Warsaw to San Francisco [SFO] as of 5 August. We are also consolidating our presence at our second hub in Budapest. Tickets are available via all sales channels, including lot.com.

We couldn’t imagine this sort of growth without stepping up our environmental activities. We are involved in several operational and product activities as part of our DestinationECO initiative – both on board our planes and in our offices. We are constantly changing and developing for you. We can achieve more together.

a március rendkívül fontos időszak a légitársaságok számára. E hónap utolsó hete egyben a nyári szezon kezdete is. Ebben az évben ez a szezon még különlegesebb lesz számunkra. A Condor, a legnépszerűbb német szabadidős légitársaság is csatlakozik a LOT tulajdonosához, a PGL Lengyel Légi-közlekedési Csoporthoz. A Condor repülőgépei évek óta számos vonzó helyet érnek el szerte a világon – a földközi-tengeri üdülési célpontoktól, egészen a Karibi-térségig, Afrikáig, valamint Közép- és Észak-Amerikáig. A járathálózatok bővítésének köszönhetően a LOT és a Condor – létrehozva Európa egyik legnagyobb légitársaság-csoportját – egyedülálló szolgáltatást kínál utasainak, s dinamikusan növekszik mind a menetrend-szerinti, mind az üdülési piacon. Az vakációról szólva – a nyárra számos újdonsággal készültünk. Hadd emeljem ki ezek közül is új távolsági járatainkat. Május 3-tól repülünk Krakkóból New Yorkba [JFK], majd június 2-án összekötjük Varsót Washington DC-vel. [IAD], s szintén e nyári szezontól – augusztus 5-től – Boeing 787 Dreamliner repül majd a lengyel fővárosból San Franciscóba [SFO].

Erősítjük flotta-jelenlétünket és ajánlatainkat is a LOT második átszálló repülőterén, Budapesten. Járataink megtalálhatóak az összes értékesítési csatornán, ideértve a lot.com weboldalt is.

Elképzelhetetlen számunkra e dinamikus növekedés a környezetet védő tevékenységeink intenzívebbé tétele nélkül. A DestinationECO kezdeményezés részeként, mind üzemeltetési területen, mind a termékekre vonatkozóan következetesen „zölden” működünk – repülőgépeink fedélzetén éppúgy, mint irodáinkban. Folyamatosan változunk és fejlődünk Önökért. Együtt többet tehetünk!

Z lotniczym pozdrowieniem | Best regards | Légi üdvözlettel

Prezes PLL LOT | LOT Polish Airlines CEO | A PLL LOT elnöke Rafał Milczarski

3

EDITORIAL

Note from editor in chief

ENG

PL

Brytyjski pisarz Lawrence Durrell zachwycał się niezwykłym błękitem wód otaczających wyspę Korfu, a jego brat Gerald, również pisarz, ale także przyrodnik i prezenter telewizyjny, ją samą nazywał ogrodem bogów. Z kolei rzymski cesarz Dioklecjan tak polubił łagodny klimat Splitu, że postanowił tam zamieszkać po planowanej abdykacji. Z myślą o emeryturze wybudował sobie willę-pałac, tak rozległą, z wewnętrznymi placami, alejkami, ogrodzony murem, że był jednocześnie całym miastem. Kotor od dawna znajduje się na szczycie rankingów najpiękniejszych miast Czarnogóry i leży nad najdłuższym i najgłębszym fiordem południa Europy. Oczywiście ten fiord jest kanionem rzecznym zalanym przez morze, ale wygląda równie spektakularnie. Wspólnym mianownikiem tych miejsc jest ich położenie nad Morzem Adriatyckim, którego niezliczone atrakcje polecamy w tym wydaniu magazynu Kaleidoscope. Warto tam się wybrać już teraz, żeby mieć szansę zobaczyć je przed pełnią turystycznego sezonu i uniknąć tłumów, bo przecież ta część Europy jest atrakcyjna o każdej porze roku.

British writer, Lawrence Durrell marveled at the extraordinary blue waters surrounding the island of Corfu, and his brother Gerald, also a writer, as well as a biologist and TV presenter, called it “the garden of gods”. The Emperor Diocletian enjoyed the mild climate of Split so much that he decided to settle there after his abdication. With retirement in mind, he built himself a palace so vast as to be a veritable city, with internal courtyards and alleyways, and a defensive wall. Kotor has long been considered the most beautiful city in Montenegro. It is located on the longest and deepest fiord in southern Europe. Obviously, this “fiord” is actually a ria, i.e. a river valley flooded by the sea, but it is no less spectacular for that. What these places all have in common is their Adriatic coastline. We thoroughly recommend the Adriatic’s many and varied attractions in this issue of Kaleidoscope. And it is best to go there now and beat the tourist rush, as this part of Europe is attractive all year round.

redaktor naczelna | editor in chief Agnieszka Franus

4

MARCH

Content

WHATS' ON 8 Kultura Culture 12 Wydarzenia Events TRAVEL 16 Inspiracje: Toskania Inspirations: Tuscany 22 Why? Nicea Nice 26 Podróż życia: Adriatyk Journey of a lifetime: The Adriatic Sea 36 Why? Dominikana Dominican Republic 30 Why? Połąga Palanga 44 My Poland: Kraków Krakow

22

60

LIFESTYLE 60 Wywiad Interview: Jakub Józef Orliński

98

68 Wywiad Interview: Alicja Węgorzewska GOOD LIFE

36 44

72 Coaching: Jak budować dobre relacje w pracy How to build good relations at work PEOPLE&THE WORLD 80 Literackie szlaki Literary trails POLISH HITS 90 Dawid Kubacki TRENDS 98 Good food: Kuchnia bałkańska Balkan cuisine 106 Take a look 110 Beauty: Nowości New products 114 Must have: Dodatki Accessories 118 Good job: Tacit 120 Good address: Strefa prestiżu Prestige zone

tel. 22 360 38 00, e-mail: kaleidoscope@burdamedia.pl redaktor naczelna: Agnieszka Franus redaktor prowadząca: Agnieszka Michalak korekta: Tomasz Cholaś Produkcja: Stanisław Siemiński Tłumaczenia: Anna Górniak red. wersji angielskiej: Stephen Canty Dział graficzny: projekt, dyrektor artystyczna: Monika Karvázy fotoedycja: Magdalena Rudzka DTP: Krzysztof Stypułkowski Koordynator LOT: Jakub Piotr Panek

Wydawnictwo: Burda Publishing Polska sp. z o.o. ul. Marynarska 15, 02-674 Warszawa, tel. 22 360 38 00 www.burdamedia.pl ZARZĄD Chief Executive Officer Alexander Sorg General Director Poland Justyna Namięta Chief Financial Officer Dobrosława Snarska-Pełka New business & Corporate Media

6

Director Małgorzata Nocuń-Zygmuntowicz 692 440 088 Project Manager Monika Siwiec-Chojnacka 22 360 36 23 Dyrektor Dystrybucji i Obsługi Klienta / Director of Distribution and Subscriptions Tomasz Kałuża International Ad Sales Representatives Italy: Mariolina Siclari, International Advertising Sales Director T. +39 02. 91 32 34 66, mariolina.siclari@burda.com burda community network Germany: Vanessa Noetzel T. +49 (89) 9250 3532, vanessa.noetzel@burda.com Michael Neuwirth T. +49 89 9250 3629, michael.neuwirth@burda.com Austria & Switzerland: Goran Vukota T. +41 44 81 02 146, goran.vukota@burda.com

France & Luxembourg: Marion Badolle-Feick T. +33 1 72 71 25 24, marion.badolle-feick@burda.com UK & Ireland: Jeannine Soeldner T. +44 20 3440 5832, jeannine.soeldner@burda.com USA, Canada & Mexico: Salvatore Zammuto T. +1 212 884 48 24, salvatore.zammuto@burda.com REKLAMA: Burda Publishing Polska sp. z o.o.

Sekretariat Biura Reklamy / Advertising Secretariat Tel. 022 360 36 03, fax. 22 360 39 80, e-mail: reklama@burdamedia.pl Dyrektor Biura Reklamy Corporate Media / Head of Advertising Team of Corporate Media: Jolanta Kurek advertising department: Anna Dembska, Edyta Słowińska Sales coordinator: Katarzyna Osiak-Łazur

© E A S T N E W S , A D O B E S TO C K , I S TO C K , S H U T T E R S TO C K ( 2 )

BUSINESS 52 Ekonomia Economy

ANDY & MAG

SA LO N O P T YCZN Y

exclusively at Andy&Mag

Plac Dąbrowskiego 2/4, Warszawa, tel. (22) 423 01 86 C.H. Atrium Promenada, ul. Ostrobramska 75c lok. 0.54, Warszawa, tel. 690 088 200 ul. Mokotowska 51/53 (róg ul. Pięknej), Warszawa, tel. (22) 622 15 41 salon@andyandmag.pl | www.andyandmag.pl

ANDY & MAG

SA LO N O P T YCZN Y

Culture

ART

Wystawa

© M . P.

W WHHAT AT' S O N

IKONY BAROKU Go for baroque

Zmysłowa, opływowa i bardzo wyrazista była ta epoka, której początki datujemy na schyłek XVI w. Jej gwiazdami byli malarz Caravaggio i rzeźbiarz Bernini, i to na ich dziełach skupia się ta świetna wystawa.

Dla jednych będzie lekcją historii sztuki, dla wszystkich – czystą przyjemnością.

The Baroque was a sensual and expressive era that began in the late 16th century. The painter Caravaggio and the sculptor Bernini were the stars of the period and it is their work that this magnificent exhibition focuses on. This will be an art history lesson for some, but pure pleasure for all.

Caravaggio-Bernini. Baroque in Rome, Rijksmuseum, Amsterdam, from February 14

8

Znany producent muzyczny i DJ Gromee oraz Orkiestra Akademii Beethovenowskiej zaprezentują historię muzyki elektronicznej w symfonicznych aranżacjach. – Ideą koncertu w Krakowie jest pokazanie słuchaczom, iż połączenie dwóch tak odległych gatunków muzycznych tworzy spójną całość – zapowiada Gromee. Gwiazdami koncertu będą Edyta Górniak i Beata Kozidrak.

Koncert

Orchestron arrives in Krakow again

CONCERT

ORCHESTON ZNÓW NAD WISŁĄ

Music of the two worlds will sound in Krakow again. Famous music producer and DJ Gromee with the Beethoven Orchestra will present the history of electronic music in symphonic arrangements. The idea of the concert is to show that even such distant worlds can create a magical and coherent whole. The stars of the concert are Edyta Górniak and Beata Kozidrak.

BOOKS

Książki

Orcheston – Gromee i Orkiestra Akademii Beethovenowskiej, Krakow, 18.03, prestigemjm.com

RUDY PRZEWODNIK A red-furred guide Chodzi o lisa, który występuje – jako bohater i jako pretekst – w sześciu esejach wyśmienitej chorwackiej pisarki. Warto się z nią (i lisem) wybrać w tę intelektualną podróż przez kultury i współrzędne geograficzne.

NIESTRUDZONY WĘDROWIEC Restless wanderer Podróż to ukochany temat Francuza Carrère, który był już naszym przewodnikiem po pewnym Królestwie oraz po biografii Eduarda Limonowa.

Tym razem ruszamy szlakiem współczesnej historii Europy.

By the red-furred guide, we obviously mean the fox and main protagonist of these six essays written by the talented Croatian artist, Dubravka Ugrešić. Why not go on an intellectual journey with her (and the fox) through several cultures and geographical locations.

The journey is a favourite motif among writers, and that includes the Frenchman Carrère, who has already been our guide around a certain “Kingdom”, and detailed the life of the famous trouble maker, Eduard Limonov. Here we follow the path of the writer’s second love – the history of contemporary Europe.

Dubravka Ugrešić, Lis

Emmanuel Carrère, Dobrze jest

NIE TYLKO ZUPA Not only soup

ZŁE DZIECI Evil Children

Andy Warhol to ikona, ale też artysta, którego droga do „piętnastu minut sławy” (rozciągających się już do dekad) była kręta i pasjonująca. Opisuje ją krytyk sztuki patrzący na swojego bohatera z szerokiej perspektywy.

Absurdy schyłku PRL-u w Warszawie pomieszane z echami okupacyjnej historii.

Student Mietek oprowadza po mieście parę norweskich turystów, którzy pod pretekstem zwiedzania miasta szukają czegoś zupełnie innego.

Andy Warhol is an icon and an artist whose road to 15 minutes of fame (which has actually turned into decades) was long and winding. It is described here by an art critic looking at his idol from a broader perspective.

Winter of 1984. The absurdities of late PRL in Warsaw mixed with the echoes of the occupational history. Mietek, a student, shows a couple of Norwegians around town.

However, the tourists' intention isn't really to see the city.

Blake Gopnik, Warhol

Dominik Rutkowski, Złe dzieci

9

Culture

SĄSIAD JAK Z BAJKI A fairy-tale neighbour Fred Rogers był chyba najmilszym z ludzi. A już na pewno – najmilszym prezenterem w telewizji. Pewien cyniczny dziennikarz próbuje odkryć, czy pan Rogers naprawdę taki jest, czy pod jego pluszowym wizerunkiem kryje się coś jeszcze. Ale czy może, jeśli gra go Tom Hanks?

Fred Rogers was probably the nicest of people. He was certainly the nicest presenter on TV. One cynical journalist is trying to discover whether Mr Rogers is really who he claims to be, or whether he’s hiding something beneath that idealised image of his. But is such a scenario possible when Rogers is played by Tom Hanks?

KINO W TEATRZE When cinema meets theatre

Kolejne w ostatnich miesiącach wystawienie opowieści o Matce Joannie każe się zastanowić, co w pojedynku między egzorcystą a zakonnicą tak fascynuje artystów? Wojciech Faruga sięga po scenariusz Jerzego Kawalerowicza i Tadeusza Konwickiego – seans filmu w reżyserii tego pierwszego to świetne preludium przed tym spektaklem. The third spectacle within the last few months about Mother Joanna can only make us wonder what artists find so fascinating about a clash between an exorcist and a nun. This version of Jerzy Kawalerowicz and Tadeusza Konwicki’s script is staged by Wojciech Faruga.

Matka Joanna od Aniołów, dir. Wojciech Faruga, Teatr Narodowy, Warsaw, premieres 28.03

Czy końce (także małżeństwa) mogą otwierać na coś dobrego?

Sprawdzają w pięknej i poruszającej opowieści o rozpadzie dojrzałego związku Annette Bening oraz Billa Nighy.

Can an ending (including the ending of a marriage) be a new beginning?

This is what Anette Bening and Bill Nighy are trying to find out in this beautiful and romantic story about a break-up of a mature relationship.

Hope Gap, dir. William Nicholson

10

UPIORNY WYJAZD Camp from hell Gdy grupa młodych ludzi wyjeżdża za karę na obóz „offline”, nie wie, że największym problemem będzie nie odcięcie od telefonów, tylko tajemniczy morderca grasujący w okolicy. Bać się będą Julia Wieniawa, Stanisław Cywka, Gabriela Muskała i Wiktoria Gąsiewska. Straszy wschodząca gwiazda reżyserii Bartosz M. Kowalski.

When a group of teenagers is sent to an “offline camp” as a punishment, little do they suspect that not having their mobile phones will be the least of their problems – there’s a mysterious killer on the loose. The potential victims are Julia Wieniawa, Stanisław Cywka, Gabriela Muskała and Wiktoria Gąsiewska. The film is directed by rising, Bartosz M. Kowalski.

W lesie dziś nie zaśnie nikt, dir. Bartosz M. Kowalski

CONCERT

NOWA NADZIEJA New Hope

Koncert

Cóż za piękny dzień, dir. Marielle Heller

MAGIA SKRZYPIEC Magic of the Violin

Ilona Perz-Golka, solistka grająca na co dzień muzykę rockową na skrzypcach elektronicznych, tym razem wystąpi w towarzystwie orkiestry symfonicznej.

Usłyszymy kompozycje artystki z ostatniej płyty Timeless.

Ilona Perz-Golka is an electric violin solo player performig rock music. This time, accompanied by the symphony orchestra, she will be performing pieces from her own album "Timeless", which combines classical and electronic music.

YLO Violin Symfonicznie, Filharmonia Sudecka, Wałbrzych, 23.03

© D A W I D Ż U C H O W I C Z / A G E N C J A G A Z E T A , M . P.

THEATRE

Teatr

FILMS

Filmy

W H AT ' S O N

W H AT ' S O N

Events

06 03 26/30 03

ZATAŃCZYMY? Shall we dance?

Żeby przeżyć wielkie święto tanga, nie musicie jechać do Argentyny. W stolicy Łotwy pojawią się najlepsi tancerze, wschodzące gwiazdy i wszyscy ci, dla których tango jest wielką pasją. Element rywalizacji tylko podgrzewa i tak gorący charakter tego efektownego tańca.

You don’t need to go to Argentina to experience a great tango celebration. The Latvian capital is inviting top dancers, rising stars, anyone passionate about tango. The element of rivalry promises to heat up what is already a feverish dance.

NA WYBIEGU

La Bruja de Riga/International Tango Marathon, Ryga

On the catwalk

Najbardziej ekskluzywne domy modowe, nieszablonowe pokazy, trendy na nadchodzące sezony plus kreatorzy i styliści z całego świata. Paryski tydzień mody to pozycja absolutnie obowiązkowa dla tych, którzy lubią wiedzieć, co w modzie piszczy. The most exclusive fashion houses, unconventional shows, trends for upcoming seasons, as well as creators and stylists from all over the world. Paris Fashion Week is an absolute must for those who like to stay on top of things.

Paris City Fashion Week, Paris

21/22 03 21/22 03

NA STYKU KULTUR Where cultures meet

18/ 03

SZUKACIE TALENTÓW? Looking for talents?

MAŁA CZARNA W PAŁACU

A small black coffee in the Palace of Culture

W kultowym Pałacu Kultury i Nauki rozniesie się intensywny zapach równie kultowego napoju. Kawa we wszystkich odmianach będzie przyrządzana na rozmaite sposoby. Obok wystawców oferujących swoje produkty bariści staną w szranki w kilku kategoriach związanych ze sposobami parzenia i gatunkami pochodzącego z Etiopii napoju.

Inspiracje, zachęta do poznawania świata i nieoczywiste pomysły na podróżowanie – to prawdziwa istota festiwalu, którego pomysłodawcą jest redakcja National Geographic Traveler. Co w programie? Prelekcje, seanse filmowe, warsztaty fotograficzne, ekologiczne, animacje dla dzieci.

Zarządzanie zasobami ludzkimi, wyszukiwanie talentów, aby poprawić rozwój firmy, nowości dla headhunterów i właścicieli firm i sposoby postępowania z nowymi generacjami pracowników – to zadanie kongresu, który odbywać się będzie w stolicy Górnego Śląska.

Inspiration to explore the world and non-obvious ideas for travelling - the real essence of the festival, which is the brainchild of the editors of National Geographic Traveler. What's on? Lectures, film screenings, photo an environmental workshops, etc.

Human resources management, headhunting, company development, the latest offers for headhunters and company owners, and ways to deal with the new generation of employees will all be covered in this congress in Katowice.

The interiors of Warsaw’s iconic Palace of Culture are about to be permeated with the intense aroma of an equally iconic beverage. Coffee, in all its varieties, will be prepared in multitude of ways. Next to the exhibitors offering their products, baristas will be competing at coffee brewing and demonstrating their knowledge of this native Ethiopian drink.

Festiwal Podróżników National Geographic, Łódź

4th HR Congress, Katowice

Warsaw Coffee Festival, Warszawa

12

W H AT ' S O N

Events

14/15 03

TECHNOLOGIE XXII WIEKU? XXII century technologies?

Najbardziej zaawansowane propozycje świata komputerów, robotów, zaskakujących technologii będzie można poznać w stolicy Węgier.

Głównym celem organizatorów jest budowanie platform porozumienia pomiędzy naukowcami i tymi, którzy ich wynalazki wcielają w życie.

06/10 03

The most advanced computers, robots, and surprising technologies are on display in Budapest. The organizers are aiming to build a collaboration platform between scientists and those who use their inventions.

ONE DWIE – REŻYSERKA I KAMERA

International Conference on Artificial Intelligence, Information Systems, Budapest

Pierwszy w Polsce festiwal filmów dokumentalnych realizowanych przez kobiety (ponad 60 tytułów pogrupowanych tematycznie: „Sztuka”, „Lepsze jutro?”, „Przeboje festiwali” i inne) to nie tylko seanse w stołecznym kinie, ale też mnóstwo wydarzeń towarzyszących, które pogłębią rozmowę na temat współczesnego świata i palących tematów.

During this, Poland’s first women’s documentary festival (over 60 titles, grouped thematically, e.g.

“Art”, “Better tomorrow?”, “Festival hits”), not only will you be able to watch plenty of films, but there will also be lots of accompanying events to help deepen the conversation about the modern world and its burning issues.

HER Docs Film Festival, Warsaw

29/ 03

DO WIOSEŁ

Get down to rowing

Coroczne zawody wioślarskie od lat obserwują tłumnie zarówno londyńczycy, jak i przyjezdni.

Dwie najstarsze uczelnie brytyjskie Oxford i Cambridge ścigać się będą na Tamizie w kategoriach męskiej i żeńskiej. Radzimy jednak nieco wcześniej zająć sobie dobre miejsce widokowe.

04/08 03

GDZIE NA WAKACJE? Where to go on holiday?

31.03 /05.04

ELEKTRYCZNE GITARY Electric guitars

Ponad 10 tys. wystawców ze 180 krajów zaoferuje wszystko to, co potrzebne jest do podróży zarówno krajowych, jak i zagranicznych. Jeśli zatem nie macie jeszcze pomysłu na wakacje, na berlińskiej imprezie szukajcie inspiracji. Co roku stoiska odwiedza 160 tys. osób, co świadczy o jej randze.

Luksusowa wyspa należąca częściowo do Nowego Jorku będzie miejscem festiwalu muzycznego, który będzie miał charakter eklektyczny i międzynarodowy. W ciągu sześciu dni wystąpi kilkunastu wykonawców i kilkanaście grup, a wśród nich m.in. David Russell i LIGF Guitar Orchestra.

More than 10,000 exhibitors from 180 countries will be offering everything you need to travel domestically and internationally. So, if you haven’t made up your mind where to go on your holidays yet, you might find some inspirations here. Some 160,000 people come here every year, which speaks volumes.

This luxurious island, which is partially in New York City, is hosting a music festival that the organizers claim will be both eclectic and international. A dozen or so artists will be performing over 6 days, including David Russell and the LIGF Guitar Orchestra.

International Travel, Berlin

14

Long Island Guitar Festival, Nowy Jork

The annual rowing competition has long attracted both Londoners and visitors. Male and female teams from the UK’s two oldest universities, Oxford and Cambridge, will once more be slugging it out on the Thames. We suggest arriving early if you want to get a good seat.

The Boat Race, London

© G E T T Y I M A G E S , A D O B E S T O C K ( 2 ) , S H U T T E R S T O C K ( 3 ) , M . P.

The director and her camera

T RTARVAEVLE L

Inspiration Inspiration

TOSKANIA TUSCANY

Malownicze pola, przepiękne winnice, gaje oliwne, średniowieczne miasteczka i dzikie plaże. Za to kochamy tę część Włoch.

Picturesque fields, breathtaking vineyards, olive groves, medieval towns and wild beaches. This is what we love this part of Italy for.

16

©CREDITS

zdjęcia | photos MACIEJ DUCZYŃSKI

Podzielona na 10 prowincji Toskania znajduje się w środkowych Włoszech i rozciąga się od Apeninów do Morza Tyrreńskiego.

Tuscany, divided into 10 provinces, lies in central Italy and stretches from the Apennine Mountains to the Tyrrhenian Sea.

17

Inspiration

©CREDITS

T R AV E L

Region ma charakter przemysłowo-rolniczy.

Słynie z pagórkowatych, zielonych terenów porośniętych m.in. gajami oliwnymi i winoroślami.

Malownicze pola poprzecinane są drogami, które wiodą do średniowiecznych miasteczek.

This is an industrial and agricultural region. It's famous for its hilly countryside covered with olive groves and vines. The picturesque fields are fragmented by roads leading to medieval towns.

18

19

Inspiration

©CREDITS

T R AV E L

20

Turyści chętnie odwiedzają środkową część Toskanii wokół regionu Chianti, który słynie z winnic.

The Chianti Region is a tourist favourite. It's famous for its vineyards and medieval towns.

21

T R AV E L

Why?

LAZUROWA STOLICA THE CAPITAL OF THE FRENCH RIVIERA tekst | by MAGDALENA RUDZKA

Walory Nicei docenili już starożytni Grecy, a Rzymianie uczynili ważnym portem prowincji Liguria. Do dziś pozostaje sercem Lazurowego Wybrzeża uosabiającym francuską joie de vivre – radość życia.

©CREDITS

Even the ancient Greeks found Nice a pleasant to live. For their part, the Romans made it an important harbour in their Province of Liguria. The city is still the heart of the French Riviera and the embodiment of the French joie de vivre.

22

3. Nicejski karnawał jest jednym z najsłynniejszych i największych tego typu wydarzeń na świecie.

1. Plac Masséna to serce nicejskiej starówki.

The Place Massena is the heart of Old Nice.

The Nice Carnival is one of the most famous and largest events of this type in the world.

1

2. Bar Le Plongeoir to świetne miejsce na relaks z widokiem na morze.

Le Plongeoir - this bar with a sea view is a perfect place for relax.

PL

Po Grekach została nazwa – wywodząca się od bogini zwycięstwa Nike. Po Rzymianach – łaźnie w ogrodach Cimiez. Przez mieszkańców nazywana Nice la Belle (Piękna Nicea) jest jakością samą w sobie, obowiązkowym przystankiem na francuskiej Riwierze i drugim, po Paryżu, najchętniej odwiedzanym miastem Francji.

Wszyscy prędzej czy później trafiają na promenadę Anglików – ciągnący się przez ponad 7 km nadmorski spektakularny bulwar. Jego nazwa wzięła się stąd, że miasto przez wiele dziesięcioleci było ulubionym miejscem wypoczynku brytyjskiej socjety. Bywali tu królowa Wiktoria i Winston Churchill, a oksfordzki prawnik Lewis Way ufundował budowę promenady. Nicea nadal pozostaje w sferze zainteresowań majętnych Brytyjczyków – domy kupili tu m.in. Elton John, Keith Richards i Bono. Przyciągała też artystów: mieszkali tu między innymi Henri Matisse i Marc Chagall, dziś obydwaj uhonorowani muzeami.

Z luksusowym obliczem miasta kontrastuje starówka. Wąskie uliczki niewiele zmieniły się od średniowiecza, pierwsze poważne remonty przeprowadzono tu dopiero w latach 80. Stara Nicea zachowała autentyczność, mieszkańcy wciąż zaopatrują się na targach wciśniętych między kilkusetletnie kamienice, nie zważając na turystów.

2

3

4

5

4. Najlepsze ślimaki w Nicei podają w Le Frog i Chez Moi. The best snails in whole Nice are served in Le Frog i Chez Moi. 5. Uliczki najstarszej części Nicei bywają tak wąskie, że trudno się z kimś minąć.

The streets of the oldest part of Nice are so narrow that they don't allow two pedestrians to pass each other.

23

T R AV E L

Why?

1 1. Słynna Promenade des Anglais.

2

3

The famous Promenade des Anglais.

© S H U T T E R S TO C K ( 6 ) , I S TO C K ( 4 ) , A D O B E S TO C K

2. W Hotelu Negresco warto zobaczyć oszklony hol, konstrukcję Gustawa Eiffela.

The large glass dome of the Hotel Negresco hall was designed by Gustave Eiffel.

ENG

4 4. W mieście jest do wyboru kilkadziesiąt plaż.

There are a few dozens of beaches in the town.

5. Na targu przy Cours Saleya od wtorku do soboty można kupić kwiaty, warzywa i owoce.

At the street market on Cours Saleya, you can buy flowers, vegetables and fruit from Tuesday through Saturday.

24

5

The Greeks gave the city its name, which is derived from Nike, the goddess of victory, while the Romans gifted it with remarkable thermal baths, whose ruins are located in the Garden of Arenas in the Cimiez district. The locals call the city “Nice la Belle” (Beautiful Nice). The place is a mandatory stop on the French Riviera and the second most visited city in France after Paris.

Every visitor, sooner or later, ends up strolling along the “Promenade des Anglais” (Walkway of the English) – a 7-km seaside boulevard. It takes its name from the English elites for whom the city was a favourite holiday destination for centuries. Queen Victoria and Winston Churchill used to come here, and the promenade itself was funded by an Englishman (the Rev. Lewis Way).

Nice is still popular with wealthy Brits – Elton John, Keith Richards and Bono all have houses here. The city has also been home to several famous artists, including Henri Matisse and Marc Chagall. Both are honoured with museums.

The luxurious face of the city contrasts with its cramped old town, where the “natives” have lived for many decades. The narrow streets have not changed much since medieval times, and the first extensive renovations were not carried out until 1980’s. The Old Nice has retained its authenticity.

3. Ryby i owoce morza są tu wyśmienite i bywają niedrogie.

Fish and seafood are delicious and inexpensive here.

Połączenia Connections

WAW–NCE–WAW 7 razy w tyg.

7 times a week

Więcej informacji na More information on lot.com lot.com

Journey of a Lifetime

PERŁY ADRIATYKU ADRIATIC PEARLS tekst | by MICHAŁ GŁOMBIOWSKI

Oddalony o dwie godziny lotu od Polski Adriatyk nie bez przyczyny jest jednym z lepszych kierunków na wakacyjny wyjazd.

Podpowiadamy, gdzie warto się wybrać.

The Adriatic Sea, only a 2-hour flight from Poland, is one of Europe’s best holiday destinations.

Here are a few places worth seeing.

26

©CREDITS

T R AV E L

Kanał Miłości, Korfu.

Canal D'amour, Corfu.

27

K

Journey of a Lifetime

KORFU, GRECJA

PL

Pisarz Lawrence Durrell zachwycał się błękitem wody otaczającej grecką wyspę, twierdząc, że właśnie na Korfu przybiera on najżywszy odcień. Całości dopełnia intensywna, głęboka zieleń strzelistych cyprysów i seledynowy odcień wzgórz. Dziesiątki kameralnych plaż, skalne groty, białe trójkąty żagli jachtów przecinających wodę – Korfu jest oazą spokoju. Ruch turystyczny skupia się w miasteczkach Kavos i Sidari pełniących rolę imprezowego centrum.

Wystarczy jednak odbić trochę w głąb wyspy, by wpaść w pogrążone w ciszy wioski, opustoszałe drogi lub przez nikogo nieodwiedzane prawosławne kapliczki i klasztory. Dla osób chcących się od wszystkiego oderwać i spędzić kilka dni w miejscu, gdzie pojęcie czasu zostało już dawno przedefiniowane, Korfu wydaje się pokusą nie do odparcia. Wioska Agios Gordios, znana z najpiękniejszych plaż, czy Kassiopi, białe miasteczko z przytulnym portem jachtowym, pozwalają na nowo docenić wartość bezczynności, drobnych przyjemności i braku sprecyzowanych planów.

SPLIT, CHORWACJA Zalety położonego nad adriatycką zatoką Splitu znał już cesarz rzymski Dioklecjan. W tym ciepłym zakątku obmywanym lazurowym morzem postanowił postawić pałac, którego ruiny są dziś jedną z głównych atrakcji miasta. Budowany w latach 295–305 obiekt, mimo że miał służyć jedynie za letnią rezydencję, imponował rozmachem. W zasadzie było to całe miasto, wraz z ulicami, dziedzińcem, podziemiami, akweduktem i murami obronnymi. Spora część zabudowy zachowała się do dziś, na przestrzeni wieków została jednak wchłonięta przez rozrastające się miasto i obecnie jest po prostu częścią malowniczej starówki.

Split jest dość ważnym węzłem komunikacyjnym – do tutejszego portu zawijają promy zarówno z Włoch, jak i miast Chorwacji, mimo tego, będąc w centrum, nie odczuwa się zgiełku czy wzmożonego ruchu. Wysadzana palmami promenada pełna przyjemnych kawiarenek, zwana Rivą, pozwala pogrążyć się w kojącej bezczynności, chętnie kultywowanej

28

1

ENG

CORFU, GREECE The writer, Lawrence Durrell marvelled at the blue waters surrounding this Greek Island. He claimed that the colour of the sea was brightest here. The deep green of the island’s tall cypresses and the aquamarine shade of its far hills put the finishing touches on what can only be described as a breathtaking landscape. Tiny beaches, rocky caves, white yacht sails offset against blue waters all go to make Corfu an oasis of tranquillity. Tourists are mostly attracted to the towns of Kavos and Sidari - the centres of Corfu nightlife. However, you need only venture a little inland to find peaceful villages, deserted roads, and abandoned wayside chapels and monasteries. Corfu is irresistible for those who want to get away from it all and spend a few days in a place where time stands still. The village of Agios Gordios, known for its breathtaking beaches, and Kassiopi, a white town with a small, cosy harbour will help you appreciate the value of idleness, life’s small pleasures, and spontaneity.

SPLIT, CROATIA Even the Roman emperor, Diocletian was familiar with the Adriatic coastal city of Split. He even had a palace built in this warm corner of the world, washed by azure sea waters. The ruins are one of the main attractions of the city today. The castle, was built on a grand scale over a period of 10 years (295-305), although it had only been intended as a summer residence. In fact, it was more a city than a palace. It had streets, underground passages, an aqueduct and a courtyard, and was surrounded by defensive walls.

Much of it has been preserved, although it has been

1. Split słynie z pięknego wybrzeża.

Split is famous for its beautiful coastline.

Połączenia Connections

WAW–CFU–WAW raz w tyg. (od 7 czerwca 2020)

once a week (from 7JUN20)

WAW–SPU–WAW 2 razy w tyg. (od 26 kwietnia 2020) 2 times a week (from 26APR20)

Więcej informacji na More information on lot.com lot.com

2

3 4

2. Plażę Kasjuni znajdziecie w najbardziej wysuniętej na zachód części Splitu. Została ona całkowicie odnowiona w 2016 r.

Kasjuni beach is located in the most-western part of Split. It was renovated in 2016.

3. Pałac Dioklecjana w Splicie został zbudowany przez cesarza na przełomie III i IV w. jako willa.

The Palace of Diocletian in Split was built by the Roman emperor at the turn of III and IV c.

4. Uliczki Splitu są wąskie i strome, a wśród nich ukryte w każdym zakątku restauracje i kawiarenki.

Streets of Split are narrow and steep.

And restaurants and cafés are hidden behind every corner.

29

T R AV E L

Journey of a Lifetime

Smażone kalmary to jedna z popularnych przekąsek kuchni bałkańskiej.

Fried calamari is one of the most popular Balkan snacks.

1

przez mieszkańców Splitu przy filiżance kawy lub kieliszku wina. Niedaleko czekają też przyjemne plaże – Bačvice leży zaledwie 1 km od centrum, nieco mniej tłoczno jest na plażach Znjan, Kasuni i Kastelet.

TRIEST, WŁOCHY Triest jest miastem kawiarnianym. Poważnym i uporządkowanym. Pełnym monumentalnych budynków z szarego kamienia. To miasto Północy. Daleko mu do szaleństw letnich kurortów. Zamiast hipsterskich kawiarni, z obowiązkową monsterą w doniczce, triesteńczycy wybierają lokale działające od ponad wieku: Caffé Tommaseo na placu Tommaseo, Caffé Torinese, najstarszą kawiarnię w mieście, otwartą w 1825 r., oraz Caffé Stella Polare na ul. Bellini. Ich wnętrz nie zmienił upływ czasu – życie toczy się wokół drewnianych barów ciągnących się przez całą długość pomieszczenia i stolików z wiktoriańskimi krzesłami.

Chcąc zamówić tu kawę, trzeba jednak znać odpowiedni, triesteński słownik. Gdy najdzie nas ochota na espresso, musimy poprosić o caffé negro. Mała czarna dopełniona wodą, w całych Włoszech zwana lungo, tu występuje w formie zdrobniałej: lunghetto.

Lokalnym pomysłem jest caffé gocciato, czyli espresso z wodą w wysokiej szklaneczce, bez mleka, ale z mleczną pianką. Cappuccino to tu macchiato, a klasyczne macchiato w ogóle nie jest znane. Wszystkie kawy z mlekiem należy zamawiać jedynie do południa, ich picie po godzinie dwunastej traktowane jest

30

2

1. Spacerując po nabrzeżu Triestu można natknąć się na superjachty, zwłaszcza podczas największych regat świata Barcolana.

Walking around the waterfront of Trieste you can come across super yachts, especially during the largest regatta in the world, Barcolana.

2. Triest to miasto pełne monumentalnych budynków z szarego kamienia.

Trieste is a city full of monumental buildings made of grey stone.

Połączenia Connections

WAW–RMI–WAW raz w tyg. (od 6 czerwca 2020) once a week (from 6 JUN2020)

Więcej informacji na More information on lot.com lot.com

3. Canal Grande to jedno z najbardziej charakterystycznych miejsc w Trieście.

Kawa smakuje tu wyjątkowo dobrze.

The Canal Grande is one of the most characteristic places in Trieste. Coffee tastes exceptionally delicious here.

3

swallowed up by the surrounding city over the centuries, and is now just part of the picturesque old town.

Split is a fairly important transportation hub – its harbour is frequented by ferries from Italian and other Croatian ports. Yet, even in the city centre, you don’t feel the hustle and bustle of a popular seaside resort. The Riva promenade, lined with palm trees and full of lovely cafés, lets you luxuriate in sweet idleness over a cup of coffee or a glass of wine, and the locals are only too happy to indulge. There

are also pleasant beaches nearby - Bačvice is only a kilometre from the city centre. But if you prefer somewhere less crowded, you might want to try Žnjan, Kasuni or Kastelet.

TRIESTE, ITALY Trieste is a city of a thousand cafés. It is serious and meticulously planned, and full of imposing grey stone buildings. This is a city of the north. It couldn’t be further in spirit from the craziness of summer resorts. Instead of hipster cafés with their obligatory REKLAMA

1

przez triesteńczyków jako nierozsądne dziwactwo.

Triest był jednym z ulubionych miast Jamesa Joyce’a. Pisarz mieszkał tu przez 12 lat, aż sześć razy zmieniając adres. Z lubością przechadzał się po nabrzeżu oraz przesiadywał nad Canal Grande, kanałem, wokół którego toczyło się niegdyś życie miasta. Większość miejsc związanych z pisarzem oznaczona jest tabliczkami, najbardziej znany adres to San Nicolo 30 (i 32 tuż obok). To tam, w mieszkaniu na drugim piętrze, Joyce pisał Dublińczyków oraz Portret artysty w czasach młodości. W Trieście narodził się też pomysł na jego najsłynniejsze dzieło – Ulissesa.

KOTOR, CZARNOGÓRA Kotor przoduje w zestawieniach najpiękniejszych miast Czarnogóry, a jakby tego było mało, leży nad Boką Kotorską, jedną z najładniejszych zatok nad całym Adriatykiem. Sam dojazd do miasta jest więc przyjemnością, zmierzając od strony Podgoricy, warto nadłożyć nawet drogi i nie korzystać ze skrótu, lecz trzymać się trasy biegnącej wzdłuż wybrzeża. Lazurowa woda Adriatyku, rozsypane przy plażach jasne budynki wiosek i miasteczek oraz wysoka ściana gór w tle każą kierowcom co rusz się zatrzymywać na sesje zdjęciowe i podziwianie krajobrazu (co najlepiej robić w jednej z wielu przydrożnych kawiarni). Sam Kotor jest jednym z lepiej zachowanych średniowiecznych miasteczek Europy. Parę lat temu stał się turystycznym hitem, ale wciąż panuje w nim większy spokój niż na przykład w chorwackim Dubrowniku. Czarnogórskie miasteczko nie ma do zaoferowania spektakularnych piaszczystych plaż, ich brak nadrabia jednak cudownym położeniem i kameralną atmosferą. By ją w pełni docenić, najlepiej zostać tu przynajmniej na kilka dni i poznać życie miasta także poza godzinami, w których pojawia się najwięcej wycieczek.

32

2

potted monsteras, Triestini opt for places that have been around for more than a century: Caffè Tommaseo in Tommaseo Square, Caffè Torinese (this was founded in 1825, which makes it the oldest café in town), and Caffè Stella Polare in Bellini Street.

Their interiors haven’t given in to the passage of time – here, life still goes on as it always has at wooden bars and tables with Victorian chairs.

However, if you want to order coffee here, you’ll need to learn the local vocabulary. If you want an espresso, you have to ask for a caffè negro. A small black coffee filled with extra water, known as a lungo in the rest of Italy, is called lunghetto in Trieste. And caffè gocciato is a local invention. It is basically a watered down espresso with milk froth served in a long glass. Cappuccino is called macchiato here, while classic macchiato is not even known. Drinking any type of white coffee after midday is considered eccentric.

Trieste was one of James Joyce’s favourite cities. He lived here for 12 years and changed address 6 times.

He loved taking long strolls along the coast and sitting on the Canale Grande, around which the life of the city then revolved. Most sites connected with the writer are marked with commemorative plaques.

The most famous of them is Via San Nicolò 30 (and the neighbouring number 32). Joyce wrote Dubliners and A Portrait of the Artist as a Young Man in a second-floor apartment here. The idea for his most famous work, Ulysses, was born in Trieste.

KOTOR, MONTENEGRO Kotor is easily the most beautiful town in Montenegro. And as if that were not recommendation enough, it lies on the Bay of Kotor, one of the most beautiful on the Adriatic. This makes the journey to the town a pleasure in its own right. As you head towards Kotor from Podgorica, it is well worth taking

1. Stare Miasto w Kotorze otoczone jest średniowiecznymi murami miejskimi, które łączą się z twierdzą św. Jana (Tvrdjava Sv. Ivan) na Samotnym Wzgórzu na wysokości 260 m n.p.m.

The old town in Kotor is surrounded by medieval walls, which lead to St John's Fortress located on the hill at 260 m asl.

2. Zatoka w Kotorze też zapiera dech w piersiach.

The bay of Kotor can take your breath away.

Połączenia Connections

WAW–RJK–WAW

raz w tyg. (od 7 czerwca 2020) once a week (from 7JUN20)

WAW–TGD–WAW

4 razy w tyg. (6 razy w tyg. od 31 marca 2020) 4 times a week (6 times a week from 31MAR20)

Więcej informacji na More information on lot.com lot.com

3

3. Wyspa Matki Boskiej na Skale – jedna z dwóch wysepek u wybrzeży miejscowości Perast w Zatoce Kotorskiej.

Our Lady of the Rocks - one of two tiny islands off the coast of Perast in the Bay of Kotor.

4. Rimini, starożytny rzymski most Tyberiusza na rzece Marecchia.

Rimini, the Tiberius Bridge on the Marecchia River.

RIMINI, WŁOCHY

the scenic (and longer) coastal route. The azure waters of the sea, the brightly coloured buildings of the towns scattered along the beaches, and the high mountainous backdrop all scream out for stops and photo sessions (which can be done in one of the many roadside cafés).

Kotor is one of the best-preserved medieval towns in Europe. It became an absolute must-see a few years ago, but is still much quieter than e.g. nearby Dubrovnik in neighbouring Croatia. There are no spectacular sandy beaches here, but Kotor atones for this deficiency with its wonderful location and intimate atmosphere. To really appreciate Kotor, you should stay here at least a couple of days and get to know the town when it’s not invaded by tourists.

Latem całe Włochy patrzą na Rimini. Czujne spojrzenia paparazzich śledzą zjeżdżających do kurortu celebrytów. Poranne programy telewizyjne nadawane są ze studia na plaży, a media za punkt honoru stawiają sobie podpatrzenie którejś z gwiazd, jak opala się topless. Blichtr i sława sąsiadują z codziennością.

Leżąca w regionie Emilia-Romania miejscowość jest najpopularniejszym kurortem w kraju. W wakacje ściągają tu tłumy Włochów i obcokrajowców. I choć fotografie z Rimini – przedstawiające wielokilometrowe rzędy leżaków na plażach – mogą zniechęcać, to miejsce zasługuje, by dać mu szansę. Wbrew pozorom da się tu bowiem całkiem przyjemnie wypocząć, a oprócz typowo imprezowych atrakcji miasto ma też sporo spokojniejszych miejsc. By do nich trafić, wystarczy zejść z plaży. Starówka, zabytkowe pałace, monumentalne kościoły może nie kojarzą się z letnim kurortem, są jednak nieodłączną częścią Rimini. Histo-

RIMINI, ITALY

4

The eyes of Italy are turned towards Rimini in summer. The watchful eyes of the paparazzi follow every move of the many celebrities that come to the resort. Morning TV shows are broadcast from studios on the beach, and reporters try to catch a glimpse of a star sunbathing topless. Glamour and fame are mixed in with everyday life.

Rimini is located in the Emilia-Romania region and is the most popular resort in Italy. Italians and foreigners flock to Rimini in summer. All those photos of Rimini that show rows of beach chairs stretching for kilometres and hordes of holidaymakers can be discouraging, but give the place a chance. Contrary to what might seem, it’s quite possible to relax here.

There are plenty of quiet spots as well as entertainment venues. You just have to walk off the beach to get to them. The old town, historical palaces and majestic churches are not normally associated with summer resorts, but they are an integral part of this city. The history of Rimini dates back 2,500 thousand years. Il Ponte di Tiberio (The Tiberius Bridge)

33

Journey of a Lifetime

1

ria tego miasta ma bowiem niemal 2,5 tys. lat.

Ponte di Tiberio – most Tyberiusza – łączy centrum z dzielnicą San Guliano od 20 r. n.e., a barwne kamienice otaczające place pamiętają czasy renesansu. Dzielnice w oddaleniu od plaży to dobry wybór dla zgłodniałych – restauracje są tu nie tylko przyjemniejsze, ale też dużo tańsze niż nad morzem, nie brakuje też ulicznych przekąsek. Najpopularniejszą jest piadina – pieczywo przypominające trochę naleśniki, wypełnione nadzieniem.

Nie da się jednak ukryć, że letnie życie toczy się na plaży. Wielokilometrowy pas piachu, łatwy dostęp do lazurowej wody, pewna pogoda i doskonale zorganizowana infrastruktura sprawiają, że jeżeli tylko cenisz sobie wakacyjne kurorty, Rimini będzie trudne do przecenienia.

SARANDA, ALBANIA Albania rozwija się dynamicznie, zmieniając się niemal z roku na rok. Znajdująca się tuż przy granicy z Grecją Saranda to największy albański kurort – ułożone amfiteatralnie miasto skierowane jest w stronę szerokiej zatoki otoczonej kamienistą plażą. Latem bywa tłoczno, ale przyjeżdżają tu głównie Albańczycy, a oprócz turystycznego życia toczy się tu też zwykła codzienność. Do portu rybackiego każdego dnia zawijają kutry pełne ryb, na ulicznych stoiskach sprzedawane są bałkańskie przekąski, wieczorami dzieciaki obsiadają uliczne karuzele, a mieszkańcy wybierają się na rodzinne spacery nadmorską promenadą. Wokół Sarandy nie brakuje też zabytków – Butrint jest śladem antycznej osady, która w przeciągu stuleci przechodziła kolejno z rąk Iliryjczyków do Greków, później Rzymian, a w końcu Wenecjan i Osmanów. Nieco krótszą historię ma średniowieczny zamek Lekuresi, z którego widać całą Sarandę i zatokę Adriatyku.

34

has connected the city centre with the San Giuliano district since 20 AD, and the colourful town houses surrounding the squares are reminiscent of the Renaissance.

The districts away from the beach are your best dining bet. The restaurants here are not only more pleasant, but also way cheaper than those by the sea shore. You can also find lots of street food stalls here. The most popular food is piadina – a type of flatbread with fillings.

Still, there is no denying that life is played out on the

2

1. Saranda to największy albański kurort.

Sarande is the biggest Albanian resort.

2. Park Narodowy Butrint, Albania.

The Butrint National Park, Albania.

beach in summer. If holiday resorts are your thing, then Rimini’s kilometres of sand, ready access to azure water, stable weather, and excellent infrastructure make it hard to beat.

SARANDË, ALBANIA Albania is developing rapidly, and is virtually a different country from one year to the next. Sarandë, on the Greek border, is the country’s biggest resort.

The town, built in amphitheatrical form, faces a wide bay surrounded by rocky beaches. Sarandë tends to be crowded in summer, but is visited mostly by Albanians. Everyday life goes on uninterrupted right next to the touristic hustle and bustle. Every day, fish-laden vessels come into the harbour, and food stalls sell Balkan snacks. In the evening, children play on merry-go-rounds in the street, and families go for walks along the seaside promenade. Not far from Sarandë, you can find lots of landmarks – Butrint is the ruins of an ancient settlement that has often changed hands over the centuries. It has been governed by the Illyrians, Greeks, Romans, Venetians, and finally the Ottomans. The history of Lëkurësi Castle, which offers great views of Sarandë and the bay, goes back almost as far.

Połączenia Connections

WAW–TIA–WAW

raz w tyg. (od 13 czerwca 2020) once a week (from 13JUN20)

Więcej informacji na More information on lot.com lot.com

© A D O B E S TO C K ( 7 ) , I S TO C K ( 6 ) , S H U T T E R S TO C K ( 3 )

T R AV E L

Why?

©CREDITS

T R AV E L

RAJSKA BIEL PARADISE WHITE tekst | by MAGDALENA RUDZKA

Ten karaibski raj – Dominikana – kojarzy się przede wszystkim z bezkresnymi białymi plażami, ale jest jednym z pierwszych lądów odkrytych dla Europy podczas ery wielkich odkryć geograficznych.

The first thing that springs to mind when thinking about this Caribbean paradise is its endless white beaches. The island is also one of the first lands claimed for Europe during the Age of Discovery.

36

1. Plaża Bavaro na Punta Cana.

Bavaro Beach on Punta Cana.

3. Restauracja El Conde przy Conde Street w Santo Domingo.

2. Tradycja obchodzenia karnawału jest na Donimikanie nadal żywa.

The Dominican carnival tradition is still alive.

El Conde restaurant on Conde Street in Santo Domingo.

1

2

3

PL

W 1492 r. dobił do jej brzegu Krzysztof Kolumb, nazwał tę wyspę Hispaniolą i założył pierwszą europejską osadę w tej części świata. Santo Domingo dziś jest stolicą, a jej centralnym punktem jest najstarsza katedra obu Ameryk, wzniesiona w 1540 r.

Santa María la Menor. Przed nią, jakby dla podkreślenia kolonialnej roli Dominikany, stoi oczywiście pomnik Kolumba, wraz z pierwszym rdzennym członkiem plemienia Tainów, który nauczył się mówić po hiszpańsku.

Jednak to Punta Cana jest najbardziej znaną atrakcją Dominikany. Ten wschodni przylądek wyspy słynie z 32 km plaż ze śnieżnobiałym piaskiem.

W wielu miejscach otaczają go płycizny, co sprawia, że woda przybiera jasnoturkusowy odcień. Plaże Punta Cana gościły na niezliczonych okładkach katalogów turystycznych. I mimo że ulokowały się tam w dużej liczbie luksusowe hotele, to można bez trudu znaleźć miejsca wciąż dzikie, gdzie towarzyszą nam tylko palmy, piasek, ocean i słońce.

W głębi wyspy znajdziemy prawdziwe przyrodnicze bogactwo: olbrzymie słone jezioro Enquirillo, najwyższy masyw górski całych Karaibów, ze szczytem Pico Duarte o wysokości ponad 3 tys. m n.p.m., 27 wodospadów, a jakby tego było mało – jeszcze las namorzynowy. W zatoce Samana co roku, od stycznia do marca, rozmnażają się humbaki, których gromadzi się tu nawet 5 tys. W tym czasie wieloryby można spotkać równie łatwo, co palmowca – „narodowego” ptaka Dominikany.

4 4. Tradycyjna dominikańska zupa sanchocho.

Sanchocho , a traditional Dominican soup.

5. Wodospad El Limon na 52 m.

52m-high El Limon waterfall.

5

37

4 1. Stara część Santo Domingo.

5

The old part of Santo Domingo.

4. Kolorowa uliczka Paseo de doña w Puerto Plata.

1

2. Uva de Paya, chlebowiec, czy marakuja to tylko niektóre z owoców do spróbowania na Dominikanie.

Uva de Paya, breadfruit or passion fruit are some of the friuts you have to taste on Dominicana.

3. Na ulicach Santo Domingo mozna zarówno zaopatrzyć się z obraz, jak i zagrać w szachy.

In the streets of Santo Domingo, you can buy paintings or play chess.

38

3

3

ENG

Christopher Columbus landed on the island in 1492 and went on to found the first European settlement in this part of the globe. Santo Domingo is now the capital city of the Dominican Republic, the country that occupies the eastern part of the island. Santo Domingo’s focal point is the Cathedral of Santa María la Menor. The building was erected in 1540, making it the oldest place of worship in the Americas. In front of the cathedral, as if to emphasize the colonial heritage of the Dominican Republic, is a statue of Columbus, alongside a monument to the first indigenous Taíno who learnt to speak Spanish.

However, Punta Cana is the country’s most popular attraction. This easternmost cape of the island is famous for its 32 kilometres of almost snowy white beaches. In many places, the cape is surrounded by shallow, light turquoise water. Punta Cana beaches have been featured on the covers of countless magazines and travel catalogues.

And although there are plenty of luxurious hotels, you can easily find untamed places, where there is nothing except palm trees, sand, blue waters, and sunshine.

The island’s interior welcomes you with an abundance of nature: the gigantic Lake Enriquillo; the highest mountain range in the Caribbean; and 27 waterfalls. And as if all this were not enough, there is also a mangrove forest. As many as 5,000 humpback whales come to Samaná Bay every year as they favour its warm and shallow waters for breeding. During the mating season, this species is as comon as the palmchat, the national bird of the Dominican Republic.

5. U wybrzeży Dominikany rozciąga się ponad 150 km raf koralowych 150 km of coral reefs border Dominicana's shoreline.

Połączenia Connections

WAW–POP–WAW Rejsy czarterowe Charter flights MAR–MAY20 co 10/11 dni every 10/11 days

WAW–PUJ–WAW Rejsy czarterowe Charter flights MAR20, JUN–OCT20 raz w tyg. once a week

Więcej informacji na More information on lot.com lot.com

© A D O B E S TO C K ( 7 ) , S H U T T E R S TO C K ( 7 )

2

Paseo de doña, a colourfull street in Puerto Plata.

T R AV E L

Why?

BURSZTYNOWE MIASTO AMBER CITY tekst | by ARTUR CIECHANOWICZ

Położona nad Morzem Bałtyckim Połąga to dziś największy i najbardziej znany litewski kurort.

©CREDITS

Palanga on the Baltic Sea is the biggest and best-known Lithuanian resort today.

40

1. Obecne molo zostało zbudowane w 1998 r. Ma 470 m, a wstęp na nie jest bezpłatny.

1

Palanga has its own pier, built in 1998.

It's 470 m long and the admission is free.

2. W Połądze wystąpił m.in. legendarny Royal Moscow Ballet ze Śpiącą królewną.

The legendary Royal Moscow Ballet performing Sleeping Beauty in Palanga

PL

Należące od lat 20. XIX w. (do 1940 r.) do rodziny Tyszkiewiczów miasteczko wciąż zachowało charakter klasycznego uzdrowiska budowanego z namysłem, dla komfortu odwiedzających je letników.

Nie zdołały tego przekreślić lata sowieckich rządów i późniejsza gorączka budowlana.

Nie bez powodu Połąga przed I wojną światową była nazywana nadbałtyckim Zakopanem. Wypoczywali tam m.in. Stanisław Witkiewicz (ojciec Witkacego), Stefan Matejko (bratanek Jana), Lucjan Rydel, Leon Wyczółkowski czy Władysław Reymont. Położona na historycznej Żmudzi działała na wyobraźnię ludzi zaczytujących się w Trylogii Sienkiewicza.

Dziś to najbardziej znany litewski kurort, który kusi dobrą litewską kuchnią, możliwością spacerów po sosnowych lasach, znakomitymi trasami rowerowymi i – co chyba najważniejsze – niezatłoczoną, szeroką plażą. Obowiązkowy punkt każdych odwiedzin to neoklasycystyczny pałac Tyszkiewiczów, w którym jest największe na świecie muzeum bursztynu. W okalającym budynek parku usypano Wzgórze Biruty. Miejscowa legenda głosi, że właśnie tam została pochowana tajemnicza żona wielkiego księcia litewskiego Kiejstuta.

2

3

4

5

3. Zbieranie bursztynów na plaży to dobra zabawa dla każdego.

Collecting amber on the beach is fun for everyone!

4. Baltic Inn hotel w Połądze to przykład architektury modernistycznej.

The Baltic Inn Hotel in Palanga is an example of modernist architecture.

5. Co zjeść w Połądze?

Polecamy wędzoną makrelę.

What to eat in Palanga?

We reccommend smoked mackerel.

41

T R AV E L

Why?

2 3

1 1. Konie na połąskiej plaży to częsty widok.

Horses on the beach in Palanga are a common sight.

ENG

3

4 4. Park przy Muzeum Bursztynu założył hrabia Feliks Tyszkiewicz w 1897 r., a zaprojektował i zasadził w nim ponad 500 rodzajów drzew i krzewów słynny architekt krajobrazu i botanik Édouard François André.

42

The Amber Museum is surrounded by the botanic garden founded by FeliksTyszkiewicz in 1897.

The park was designed by famous landscape architect Eduard Francois Andre. There are more than 500 species of trees and shrubs here.

Although it is situated on the same Baltic coast as Sopot and Władysławowo, Palanga, Lithuania (Połąga, Poland, prior to 1940) has very little in common with them. It is more spacious and has fewer tourists. This little town, which had belonged to the Tyszkiewicz family from the 1820’s, has retained the atmosphere of an old-fashioned seaside resort – this place was clearly built with visitors and their comfort in mind. Not even five decades of Soviet rule and the subsequent construction fever were able to alter its character. This earned Palanga the nickname “Baltic Zakopane” before World War I. Among its many guests were Stanisław Witkiewicz (Witkacy’s father), Stefan Matejko (Jan’s nephew), Lucjan Rydel, Leon Wyczółkowski, and Władysław Reymont.

Being situated in the historical region of Samogitia, Palanga has sparked the imagination of those who love Sienkiewicz’s Trilogy.

Palanga continues to attract tourists with its delicious Lithuanian cuisine, its long walking trails through the pine forests, its amazing cycling routes and – best of all – its wide, uncrowded beach.

The neoclassical Tyszkiewicz Palace, which houses the Amber Museum, is an obligatory stop on any visit. Birut Hill was recently raised in the surrounding gardens. There is a legend, concocted for marketing purposes, that this is the burial site of Birut, the mysterious wife of Kęstutis, Grand Duke of Lithuania.

Women dressed in traditional Lithuanian clothes during a summer event.

3. W Muzeum Bursztynu znajduje się 29 tys. eksponatów, wśród nich bogata kolekcja inkluzji: zatopione w bursztynie ważki, motyle, kwiaty, nawet jaszczurki.

There are 29 thousand exhibits in the Amber Museum., including a rich collection of organic inclusions.

Połączenia Connections

WAW–PLQ–WAW

6 razy w tyg. (1.07–30.09.2020) 6 times a week (1JUL–30SEP 2020)

Więcej informacji na More information on lot.com lot.com

© A D O B E S TO C K ( 3 ) , S H U T T E R S TO C K ( 3 ) , I S TO C K ( 2 ) , S I M E / F R E E ( 2 ) , A L A M Y/ B E W

1

2. Podczas organizowanych latem imprez zobaczycie tradycyjne litewskie stroje.

THE NEW FAC E O F

GDYNIA

LU XU RY APARTMEN TS I N U NI Q UE LOCATION This unique development project in Poland and Europe will be situated in the beautiful scenery overlooking the marina and mooring yachts.

A luxurious residential complex with a modern marina and a promenade with boutiques and restaurants will be a great place to live.

Yacht Park will change the cityscape, and become the new face of Gdynia.

W W W. YAC H T PA R K . P L

T R AV E L

My Poland

KRAKÓW. MIASTO OTWARTE KRAKOW. OPEN CITY

©CREDITS

tekst | by KATARZYNA KACHEL

44

Bogata baza hotelowa, gastronomiczna i biznesowa.

Piękna historyczna architektura i nowoczesne obiekty.

Tu przyjeżdża się i na koncerty najlepszych wykonawców, i na elitarne dyplomatyczne szczyty.

The city has so many admirers who come here for its architecture, its modern city, its music scene and diplomatic summits, as well as its wide range of accommodation, catering and business services.

45

M PL

Srebrna Góra (317 m n.p.m.)

– czwarte pod względem wysokości wzgórze na terenie Lasu Wolskiego w Krakowie.

Srebrna Góra (317 m asl) - the fourth highest elevation in Wolski Forest in Krakow.

46

T R AV E L

My Poland

Musi być delikatne i elastyczne. Nie za grube i trzeba mu dać odpocząć. Francuski aktor Jean Reno nauczył się w Krakowie wyrabiać ciasto i lepić pierogi z suszoną śliwką sechlońską. Radził sobie całkiem nieźle, choć Ewa Wachowicz, dziennikarka kulinarna, trochę mu w tej pracy pomagała.

Zasiedli wówczas w tradycyjnej restauracji Zalipianki na Plantach i poznawali smak małopolskiej Wielkanocy. Smak obcokrajowcom mało znany.

Potem były spacery i testowanie obwarzanka.

Tu jednak nie doszło do praktycznych zajęć, bo receptura ta jest od wieków pilnie strzeżona przez cech piekarzy. A tajemnicy tutaj nie sprzedaje się za żadne pieniądze.

Za to lokalne produkty i owszem. Na przykład na istniejących od wieków targowiskach, gdzie gospodarze z podkrakowskich wiosek wożą kury na rosół, ziemniaki, jabłka, ale gdzie można kupić także włoskie, węgierskie czy sycylijskie przysmaki. Kraków zawsze był otwarty, na ludzi i smaki. Na jednym z takich placów buszował znany piosenkarz Ed Sheeran. Potem chwalił w mediach regionalne wino. Bo Kraków ma swoje wino. Choćby to, którego grona zbierane są na zboczach Srebrnej Góry – pachną solą, polskim sadem, wapienną glebą i minerałami. Dlatego nikt się nie dziwi tym, którzy po nie sięgają. I tym, którzy przyjeżdżają do Krakowa, by podziwiać architekturę, nowoczesne city i występy gwiazd w doskonale nagłośnionych salach koncertowych też nie. Daniel Libeskind, światowej sławy architekt, podziwiał krakowską ekospalarnię – najciekawszy jego zdaniem budynek architektoniczny w Polsce. A Arata Isozaki, japoński architekt i urbanista, współtwórca bryły Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha naprzeciwko Wawelu, uznał Kraków za jedno z piękniejszych miast świata. Trudno się więc dziwić, że w 2018 r.

Kraków znalazł się w grupie najlepszych 10 miast świata w rankingu serwisu turystycznego Trip­ Advisor, potwierdzając swoją pozycję „must see” na mapie kierunków turystycznych. A przecież

ENG

It has to be delicate and flexible. Not too thick, and it needs a little rest. French actor Jean Reno learnt how to knead dough and make “dried, smoked prune” pierogis.

The name of the prune filling in Polish (suska sechlońska) is a real tongue-twister for foreigners. Reno’s culinary efforts turned out pretty well, although he had a little help from Ewa Wachowicz. They were sitting in a traditional restaurant (the Zalipianki) in the Planty Gardens in Krakow and tasting traditional Easter dishes from Lesser Poland. Foreigners find the taste strange. Walking and bagel tasting followed. In this case, there were no practical classes, as the bakers guild has kept the recipe a closely guarded secret for centuries. And no amount of money can buy secrets here.

However, it can certainly buy local products at centuries-old street markets, where local farmers from outlying villages sell chickens, potatoes, apples, and where you can also purchase Italian, Hungarian and Sicilian specialties.

Krakow has always been open to new people and new flavours. Ed Sheeran once visited the city’s squares and then praised the local wine in the media. Because Krakow has its own wine. It smells of salt, Polish orchards, limestone soil and minerals, and its grapes are picked on the slopes of Srebrna Góra (Silver Mountain). No wonder the wine has so many aficionados. Ditto for Krakow itself.

The city has so many admirers who come here for its architecture, its modern city, and its music scene, with concert halls with brilliant acoustics and major stars headlining. World renowned architect Daniel Libeskind was mightily impressed with the city’s thermal waste treatment plant, which he claimed has one of the most interesting architectural designs in Poland. And Japanese architect Arata Isozaki, who designed the Manggha Museum of Japanese Art and Technology which stands opposite Wawel Castle, considers Krakow to be one of the most beautiful cities in the world.

It should come as no surprise that Krakow was rated one of TripAdvisor’s 10 Most Excellent Cities in the World in 2018. This confirmed the city’s status as a “must see” tourist destination. Not only did the ranking rate the spirit of the city, but also its accommodation, catering and business services. Krakow is the perfect venue whatever the event – everything from Lady with an Ermine (or weasel if

ocenia się w nim nie tylko ducha miasta, ale świetną bazę hotelową, gastronomiczną i biznesową. Idealne miejsce do spotkań. Takich, gdzie staje się oko w oko z Damą i jej gronostajem czy, jak chcą inni, łasiczką – i takich, gdzie tematami będą: cyberprzestrzeń, ekonomia, ekologia czy gry komputerowe. Tu przyjeżdża się i na koncerty najlepszych wykonawców, i na elitarne dyplomatyczne szczyty. W tym harmonijnym szpagacie to co dawne, historyczne i zabytkowe staje się mocnym fundamentem do podbijania przyszłości.

TRADYCJA I PRESTIŻ Kraków nigdy nie bał się tłumów i turystów. Doświadczenie w przygotowywaniu papieskich wizyt tak mocno związanego z Krakowem Jana Pawła II, potem Światowe Dni Młodzieży, mistrzostwa sportowe pokazały, że w wydarzeniach, które mają międzynarodową renomę, radzi sobie doskonale. Nowoczesne miasto, które w środku swojego organizmu ma wielką zieloną łąkę (Błonia), miejsca do wypoczynku, intelektualnego oddechu i zabawy, i to przez cały rok – kusi i sprawia, że niemalże z miesiąca na miesiąc zwiększa się liczba tych, którzy chcą go odwiedzić. W 2019 r. to było aż 14 mln osób z różnych krajów i kontynentów. Budowanie marki na tak wielorakich polach sprawia, że bywają tu częściej światowe gwiazdy teatru, muzyki, kina. Festiwale Misteria Paschalia, Sacrum Profanum, Off Camera są wpisane w kalendarze tych, którzy śledzą najważniejsze światowe trendy, jak i tych, którzy są silnym głosem międzynarodowej kultury.

W Kraków się inwestuje, ale w Krakowie też chcą inwestować inni. Książę Karol pod wpływem piękna Kazimierza zafundował mieszkańcom Centrum Społeczności Żydowskiej. Tadeusz Jakubowicz, prezes krakowskiej Gminy Wyznaniowej Żydowskiej, śmiał się, że wszystko zaczęło się od lodów, które razem zjedli, i pytania, czego gmina potrzebuje. I tak z wielGórne zdj.: Zabytkowy budynek Sukiennic znajdujący się w centralnej części Rynku Głównego.

Po prawej: Festiwal Teatrów Ulicznych.

Above: The historic building of the Cloth Hall in the centre of the main square.

On the right : Street Theatre Festival

47

T R AV E L

My Poland

you prefer) to cyberspace, economics and computer games. People come here to see the best artists perform and to participate in diplomatic summits. And there is no dangerous straddling involved, but rather a harmonious twining, where the old, traditional and historic becomes a rock-solid foundation for conquering the future.

TRADITION AND PRESTIGE

kiego marzenia powstał przy ulicy Miodowej piękny i funkcjonalny budynek. Książę Karol po sześciu latach osobiście go otworzył.

Kraków to nie tylko książęta i politycy. Pod Wawelem zapada coraz więcej biznesowych decyzji. Tylko w 2018 r. odbyło się tu osiem tysięcy kongresów, konferencji i innych wydarzeń branżowych, a liczba uczestników przekroczyła milion. Na takie rekordy wpływają zapewne świetne wyniki miasta w dorocznym rankingu autorstwa International Congress and Convention Association (ICCA).

Z 53 spotkaniami stowarzyszeń, spełniającymi kryteria ICCA, stolica Małopolski awansowała w nim o dziewięć pozycji, zdobywając 45 miejsce w skali całego świata. Z kolei w zestawieniu przygotowywanym przez Union of International Associations (UIA) Kraków (24 spotkania) zajął pierwsze miejsce w Polsce. To pokazuje, że liczby i miejsca przekładają się na konkretne ludzkie emocje i wybory. Także na prestiż. Bo jak tu się nie chwalić, że w rankingu Financial Timesa European Cities & Regions of the Future (2018/19) stolica Małopolski znalazła się na liście 10 Dużych Miast Europejskich przyjaznych dla biznesu?

SCENA KRAKÓW Na koncert Justina Biebera do Krakowa zjechały chyba wszystkie jego fanki z Polski. Koczowały przed Tauron Areną, a pracownicy tej supernowoczesnej hali co chwilę odbierali telefony od zdenerwowanych matek: Czy moja Zosia tam jest? Tauron Arena to najjaśniejsze gwiazdy, takie jak Scorpions, Metallica, Sting czy Paul McCartney, ale także spotkania ŚDM czy mistrzostwa świata SuperEnduro, podczas których ścigają się najlepsi motocykliści wszechświata. Ale Kraków to także sale Centrum Kongresowego ICE Kraków i Międzynarodowego Centrum Targowo-Kongresowego EXPO. W nich realizowane są projekty zarówno muzyczne, lite-

48

Krakow has never been afraid of crowds and tourists. The papal visits of John Paul II, who was strongly attached to the city, the World Youth Days, and the various sports championships held recently, are proof positive that Krakow excels at organizing world-class events. In the heart of the city lies a green space known as Błonie. This is a place where you can relax, study and have fun all year round. Krakow lures more and more tourists every month.

Fourteen million visitors from all over the world came here last year. The city’s many and varied attractions make it a popular stomping ground among international theatre, music and movie stars. The Misteria Paschalia, Sacrum Profanum, and Off Camera festivals are de rigueur for anyone who follows the latest international trends, as well as leading figures in the world of culture.

Krakow invests in itself, but it is also a place that others want to invest in. Prince Charles, impressed by the beauty of the Kazimierz district, funded the Jewish Community Centre. Tadeusz Jakubowicz, the president of the Jewish Religious Community in Krakow, said jokingly that it all started with eating ice-cream together. Prince Charles asked what the community needed most. And this is how a dream came to be a beautiful and functional building on ul.

Miodowa. Prince Charles even came to the grand opening.

But there is more to Krakow than princes and politicians.

Business declarations and decisions are increasingly being made here. Eight thousand congresses, conferences, and other industry events were held in 2018 alone, and the number of participants exceeded one million. These numbers might be partially explained by Krakow's high International Congress and Convention Association (ICCA) ranking. With 53 association meetings that met all the ICCA criteria, the capital of Lesser Poland went up nine positions to rank 45th globally. And the city topped the Union of International Associations (UIA) rankings in Poland on the strength of 24 meetings. This shows that numbers and ranking positions translate into emotions and choices. To say nothing of prestige. How can you not take pride in Krakow's being named one of the top 10 business-friendly cities in the Financial Times European Cities & Regions of the Future rankings?

THE KRAKOW SCENE Justin Bieber’s concert probably attracted fans from all over Poland. The girls were queuing up for hours outside the ultra-modern Tauron Arena, while the staff were flooded with telephone calls from distressed mothers (“Is my daughter Zosia there?”). Tauron Arena has hosted some of the world’s biggest stars, e.g. The Scorpions, Me-

Jeden z koncertów podczas festiwalu muzyki dawnej Misteria Paschalia, który odbywa się w Krakowie w okresie Świąt Wielkanocnych.

One of the concerts during the Misteria Paschalia Festival of early music, which takes place in Krakow during Easter time.

WARSZAWA Mokotów | Apartamenty | Krasickiego 8

WARSZAWA Saska Kępa | Apartamenty | Berezyńska 46

NAJLEPSZE ADRESY PREMIUM POD JEDNĄ MARKĄ

Biuro sprzedaży i wynajmu +48 535 10 10 10 sales@hlsm.pl

hlsm.pl

T R AV E L

My Poland Lewe zdj.: Rynek Główny w Krakowie to wizytówka miasta.

Left: The main square in Krakow is the city's landmark.

Poniżej: Nowoczesna hala widowiskowo-sportowa Tauron Arena na ponad 20 tys. widzów.

Below: the Tauron Arena, a modern, sports and entertainment facility for more than 20 thousand spectators.

Połączenia Connections

WAW–KRK–WAW rackie, jak i związane z nowoczesnymi technologiami. Nikogo nie dziwi już, że konferencje organizuje się właśnie pod Wawelem – rano udział w spotkaniach, potem lunch w jednej z restauracji, w których szefami kuchni są prawdziwi mistrzowie, wieczorem teatr, sauna lub koncert, czasami wypad do Zakopanego w Tatry lub jeszcze bliżej, w Gorce. Świetnie się tu czują chirurdzy (organizują tu swoje kongresy), uczestnicy konferencji branży lotniczej Routes Europe 2016, jak i ci, którzy zjechali na sesję Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO. Niektórzy tak uzależnili się i od miejsca, i od atmosfery, że tu cyklicznie planują np. kolejne edycje Open Eyes Economy Summit, międzynarodowego szczytu ekonomii, Europejskie Forum Cyberbezpieczeństwa Cybersec czy Digital Dragons – największe w tej części Europy wydarzenie branży gier wideo.

Dobrze, gdy jest blisko centrum miasta i jest do niego świetny dojazd. I Kraków ma to szczęście.

Niewątpliwym atutem całej Małopolski jest doskonałe położenie lotniska. Port obsługuje ponad 8 mln pasażerów rocznie, a rozbudowana siatka połączeń pozwala na dotarcie do Krakowa z najdalszych zakątków świata.

50

tallica, Sting, and Paul McCartney, as well as World Youth Days events and the Super Enduro World Championships, which attracted top motorcyclists from all over the world. Krakow is also home to the ICE Krakow Congress Centre, as well as the International Exhibition and Convention Centre EXPO, which provides space for musical and literary projects, as well as others connected with the latest technology and the cosmetic industry. It is hardly surprising that conferences are frequently held in this picturesque city on the Vistula. Think about it: morning meetings, lunch prepared by master chefs in a fine restaurant, and the evenings spent in the theatre, sauna, or concerts. And then there are the occasional excursions to Zakopane in the Tatras, or Gorce, which is a little closer.

Surgeons are one occupational group that feels right at home here (this is where they tend to organize their congresses). Those who participated in the Routes Europe 2016 programme similarly appreciated the setting, as did the air route development forum, and the UNESCO World Heritage Committee.

It’s best when the airport is close to the city centre and is well serviced by public transport. And Krakow is fortunate in this respect. The location of the airport is advantageous for the entire Lesser Poland region. You can reach the departure hall by train or bus, or a 25-minute taxi ride. And you needn’t worry about being hungry when you get there. There are lots of restaurants at Krakow Airport. There are also plenty of peaceful places where you can have business meetings. The airport serves more than 8 million passengers a year, and 22 airlines operate from it, offering 150 direct connections in Europe, Asia, Northern America and Africa. This wide network makes Krakow accessible from the most distant parts of the world. These statistics translate into real names and events. Otherwise the world’s biggest names in entertainment, business and ideas people would have no way of getting here. And Ewa Wachowicz wouldn’t be able to show Jean Reno how to make pierogis like a pro.

GDN–KRK–GDN 7 razy w tyg.

7 times a week

TLV– KRK–TLV 4 razy w tyg.

4 times a week

ORD–KRK–ORD

raz w tyg.

(3 razy w tyg. w maju 2020, 5 razy w tyg. od czerwca 20) once a week (3 times a week/May20, 5 times a week/Jun20)

JFK–KRK-JFK

raz w tyg. (od 3 maja 2020) once a week (from 3May2020)

BUD–KRK–BUD

4 razy w tyg. (5-7 razy w tyg. od kwietnia 2020) 4 times a week (5-7 times a week from Apr2020)

OTP–KRK–OTP 3 razy w tyg. (od 30 marca 2020) 3 times a week (from 30Mar 2020)

DBV–KRK–DBV

raz w tyg. (od 13 czerwca 2020) once a week from 13Jun 2020)

SZY–KRK–SZY 2 razy w tyg. (od 30 marca 2020) 2 times a week (from 30Mar 2020)

Więcej informacji na More information on

lot.com

lot.com

© A D O B E S T O C K ( 2 ) , I S T O C K ( 2 ) , S I M E / F R E E , F O R U M . A G E N C J A G A Z E T A , M . P.

7 razy dziennie 7 times a day

BUSINESS

Economy

JAK ZMIERZYĆ SZCZĘŚCIE HOW TO MEASURE LUCK

©CREDITS

tekst | by MAREK CHĄDZYŃSKI

52

W

Wystarczy sprawdzić, ile wynosi produkt krajowy brutto na mieszkańca, by wiedzieć, czy kraj jest bogaty – prawda?

Nie, wcale.

Per capita GDP (gross domestic product) is sufficient to judge whether a country is wealthy or not. Right? Wrong.

© A D O B E S TO C K

PL

Wyobraźcie sobie kraj, który ma wielkie złoża ropy. Jego przemysł wydobywa miliony baryłek dzienne, roczny dochód ze sprzedaży surowca jest liczony w setkach miliardów dolarów. Gospodarka pięknie rośnie z roku na rok, wytwarzając dobra i usługi warte prawie 790 mld dol. PKB liczone na jednego mieszkańca sięga dziś 24 tys. dol. i jest ponaddwukrotnie większe niż dwie dekady temu. Ale jednocześnie duża część mieszkańców klepie biedę, bo ma ograniczony dostęp do mieszkań, opieki medycznej i edukacji.

A jedna piąta społeczeństwa żyje w ubóstwie.

Co to oznacza? Kraj ma duże zasoby bogactwa i jego petroprzemysł je wykorzystuje. Ale większość aktywów jest w rękach nielicznych, owoce gospodarczego wzrostu są dzielone niesprawiedliwie, co generuje duże społeczne nierówności.

I co z tego, że średnio każdy obywatel dysponuje majątkiem wartym 24 tys. dol., skoro większość bogactwa jest kontrolowana przez garstkę.

Ten przykład – wcale nie zmyślony – pokazuje jasno, jaką pułapką może być statystyka i jak bardzo nieprecyzyjną miarą jest produkt krajowy brutto. Jego wady opisała w swoim bestselerze PKB. Krótka, lecz emocjonująca historia Diane Coyle, brytyjska ekonomistka z Uniwersytetu Cambridge. Ale nie ona pierwsza zwróciła na to uwagę. Dyskusja o tym, jak mierzyć rozwój gospodarczy, uwzględniając przy tym społeczny dobrostan, trwa już od lat 60. ubiegłego wieku.

JAK WYLICZAĆ PRODUKT KRAJOWY BRUTTO? Zacznijmy od tego, skąd się wziął PKB. W 1937 r. pierwszy raz użył tego terminu ekonomista Simon Kuznets w raporcie National Income, 1929–35, który przedstawił Kongresowi USA . Kuznets pracował w National Bureau of Economic Research, któremu wcześniej przypadło zadanie zbadania skutków Wielkiego Kryzysu z lat 1929–1933. Żeby mu sprostać, trzeba było jakoś policzyć wielkość gospodarki. Kuznets postanowił oprzeć swoje wyliczenia na wartości łącznej produkcji firm prywatnych i sektora publicznego. To właśnie

ENG

Imagine a country with massive oil reserves. The country’s oil industry extracts millions of barrels a day, and annual income from oil sales runs into hundreds of billions of dollars. The economy is growing steadily, producing goods and services worth 790 billion dollars. The country’s GDP per capita is 24,000 USD – double what it was twenty years ago. No doubt about it, the numbers are impressive. A large proportion of the population, however, lives in poverty, with limited access to housing, medical care, and education. One fifth of the population lives in extreme poverty. What can we conclude from this? The country is successfully exploiting its large deposits of natural resources, but its assets are concentrated in very few hands, and the fruits of economic growth are distributed unevenly. The result is substantial social inequality.

The per capita income of 24,000 USD belies the fact that most of it is controlled by a handful of people. This example – by no means fanciful – clearly illustrates a statistical pitfall and demonstrates the inadequacy of per capita GDP. Diane Coyle, a British economist at Cambridge University describes its numerous flaws in her bestseller, GDP: A Brief but Affectionate History. Prof. Coyle is not the first to discuss this issue; measuring economic growth without ignoring social welfare has been a topic of debate since the 1960’s.

HOW TO CALCULATE GDP Let’s go back to where it all began. In 1937, Simon Kuznets, a Nobel Prize laureate in economics, first used the formulation “GDP” in a report to the U.S. Congress, titled “National Income, 1929-35”. The economist, who worked at the National Bureau of Economic Research, had been studying the consequences of the Great Depression (1929-1933). To do so, he needed some way of measuring the size of the economy. Kuznets decided to base his measurements on the combined output of the private and public sectors. These estimates gave ground to the claim that US national income had fallen by half between 1929 and 1933. Kuznets’ work formed the beginnings of national income ac-

53

BUSINESS

MIARY ALTERNATYWNE? Niemniej jednak dyskusja o tym, jak mierzyć rozwój, uwzględniając więcej zmiennych niż tylko wartość wytworzonych dóbr i usług, z roku na rok przybierała na sile. Nawiązując do wątpliwości Kuznetsa, zwracano m.in. uwagę, że nie wszystko, co powiększa PKB, przyczynia się do ludzkiego szczęścia. – Przykładem może być wzrost prywatnych nakładów na bezpieczeństwo (firmy ochroniarskie, systemy alarmowe, broń itp.), który podwyższa PKB, jednak dobitnie świadczy o obawach przed przestępczością i niskim komforcie życia.

Inny przykład to korki drogowe, które zwiększają popyt na paliwo, lecz powodują zanieczyszczenie środowiska, hałas, wydłużają czas przejazdów – pisze w artykule opublikowanym przez Biura Analiz Sejmowych Łukasz Żołądek z Wydziału Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego.

Czy są więc alternatywne wobec PKB miary, które pozwalają ocenić stan gospodarki? Tak, choć żadna jak dotąd nie jest powszechnie stosowana. Organi-

54

counts, although the version we know today differs from the one he presented. Kuznets felt that social well-being should be taken into consideration as well. For this reason, he suggested excluding e.g. military expenditure.

GDP became the standard unit of measurement to gauge the state of the economy after the Bretton Woods Conference of 1944. That is where the framework of the global financial and economic order was developed by e.g. establishing institutions intended to maintain this order, such as the International Monetary Fund (IMF). GDP was an ideal tool for quickly comparing the economic conditions of the countries that joined the IMF. However, the UN guidelines on calculating GDP so that it really was a universal measurement tool were not published until 1958. The objection that GDP did not present the whole picture of social welfare was raised almost immediately. Moses Abramovitz, an economist at Stanford University, publicly questioned the usefulness of GDP as a measurement tool.

Do ogólnoświatowych prac nad mierzeniem dobrostanu społecznego włączył się w 2019 r. państwowy think tank Polski Instytut Ekonomiczny.

The Polish Economic Institute, a Polish government think tank, joined the international efforts to measure social welfare last year.

“We must be highly sceptical of the view that longterm changes in the rate of growth of welfare can be gauged even roughly from changes in the rate of growth of output”, said Abramovitz, who was promptly ignored.

ALTERNATIVE MEASUREMENT TOOL? However, the debate on better measuring growth by factoring in more variables than just the total value of goods and services has been gaining momentum from year to year. Attention was drawn to the fact that not everything that contributes to economic growth, contributes to happiness. “An increase in private expenditure on security is a case in point. It might increase GDP, but it also evidences a poor quality of life and fear of crime.

Other examples include traffic jams, which increase demand for petrol, but at the same time cause pollution and noise”, writes Łukasz Żołądek

©CREDITS

na bazie rachub sporządzonych przez niego i jego zespół przyjęło się twierdzić, że dochód narodowy USA spadł między 1929 a 1933 r. aż o połowę.

Prace Kuznetsa (laureata Nagrody Nobla z ekonomii) dały początek rachunkom narodowym, choć w wersji znanej nam dziś różnią się one od tych, które prezentował ekonomista. Czuł on, że powinno się uwzględniać w jakiś sposób tzw. społeczny dobrostan, dlatego proponował, by nie uwzględniać wydatków na zbrojenia jako takich, którego temu dobrostanowi nie służą.

Standardowym miernikiem do oceny kondycji gospodarczej PKB stał się po konferencji w Bretton Woods w 1944 r. To tam ustalono zręby globalnego porządku gospodarczego i finansowego, powołując m.in. instytucje, które miały zadanie pilnować tego ładu – jak choćby Międzynarodowy Fundusz Walutowy. PKB idealnie nadawał się do szybkich porównań stanu gospodarek krajów, które przystąpiły do MFW. Wytyczne, jak wyliczać produkt krajowy brutto – tak by rzeczywiście stał się on miernikiem uniwersalnym dla całego świata – opublikowano jednak dopiero w dokumencie ONZ z 1958 r. I niemal jednocześnie pojawiły się pierwsze głosy, że nie pokazuje on w pełni stanu społecznego dobrobytu. Moses Abramovitz, ekonomista z Uniwersytetu Stanforda, publicznie zakwestionował przydatność PKB do jego mierzenia .

– Musimy być bardzo sceptyczni wobec poglądu, że długoterminowe zmiany tempa wzrostu dobrobytu można choćby w przybliżeniu oszacować na podstawie zmian tempa wzrostu produkcji – głosił. Ale wtedy nie miał zbyt dużej siły przebicia.

Economy

PROMOCJA

Luksus, zapierające dech w piersiach widoki i bezwarunkowy relaks to codzienność mieszkańców ZŁOTEJ 44, apartamentowca zaprojektowanego przez światowej sławy architekta Daniela Libeskinda.

ZŁOTA 44 to centrum tętniącej życiem Warszawy, unikatowy budynek, który już na stałe wpisał się w panoramę Warszawy. ❚ Luxury, breath-taking views and ultimate rest and relaxation opportunities is the daily bread of the residents of ZŁOTA 44, a residential high-rise building designed by world-class architect Daniel Libeskind. ZŁOTA 44 is the focal point of bustling Warsaw, a unique construction, which has already become an established Warsaw’s landmark.

Budź się i zasypiaj w chmurach

Wake up and fall asleep in the clouds Mieszkańcy ZŁOTEJ 44, najwyższego budynku mieszkalnego w Unii Europejskiej, niezwykle cenią sobie komfort pracy, często łącząc go z przyjemnościami. W przestrzeni 8. piętra zaprojektowano strefę sportowo-rekreacyjno-biznesową. Do dyspozycji mieszkańców są: basen o długości 25 metrów, siłownia, SPA, sala kinowa z symulatorem do gry w golfa, 400 m2 taras z całorocznym jacuzzi, przestrzeń klubowa z dwiema salami konferencyjnymi oraz pokój zabaw dla dzieci. Na tej ogromnej, mającej ponad 1800 m2 powierzchni, każdy znajdzie coś dla siebie. W budynku znajduje się również piwniczka do starzenia win.

Nadal posiadamy w sprzedaży luksusowe apartamenty.

The residents of ZŁOTA 44, the tallest residential building in the European Union, highly value the comfort of work and often combine it with pleasure. The 8th floor houses a sports, leisure and business zones.

2 conference rooms, club area, cinema room with a golf simulator, a 25 metre long swimming pool, gym, spa, a 400 sq. m terrace with an allyear jacuzzi and a playroom for children are at the residents’ disposal.

This vast leisure zone spanning an area of 1,800 sq. m has something in store for everyone. Additionally there is the wine cellar.

We still have luxury apartments for sale.

Jeżeli są Państwo zainteresowani kupnem jednego z apartamentów w ZŁOTEJ 44, poprosimy o kontakt z działem sprzedaży: info@złota44.com | +48 22 250 14 44 | złota44.com ❚ If you are interested in purchasing an apartment at ZŁOTA 44, please contact our sales advisors: info@złota44.com | +48 22 250 14 44 | złota44.com

BUSINESS

zacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju używa np. Indeksu Lepszego Życia (Better Life Index) opartego aż na jedenastu zmiennych. Są wśród nich kategorie ekonomiczne (np. dochód, majątek, wydatki, dostępność mieszkań itd.), ale też społeczne (np. poziom wykształcenia, aktywność obywatelska, poczucie bezpieczeństwa czy stan zdrowia). Z kolei Bank Światowy stworzył Indeks Kapitału Ludzkiego, który mierzy m.in. poziom i skuteczność edukacji (na podstawie wyników egzaminów) czy jakość zdrowia (sprawdzając, jaki odsetek dzieci i dorosłych przeżywa do określonego wieku i jak przebiega rozwój dzieci). Ciekawie wyglądają też mierniki szczęścia publikowane co rok w Światowych Raportach Szczęścia przez działającą pod egidą ONZ Sustainable Development Solutions Network. Na podstawie kilku zmiennych – w tym PKB na głowę mieszkańca, ale też np.

Economy

from the Institute of Sociology at the University of Warsaw in an article published by the Bureau of Research of the Chancellery of the Sejm.

There are alternatives to GDP to evaluate the state of economy, although none of them is as widely used. The OECD utilises the Better Life Index (BLI), which uses eleven variables. Both economic (income, net wealth, housing availability etc.), and social categories (educational level, civic engagement, safety, and health) are considered.

The World Bank, on the other hand, has created the Human Capital Index (HCI), which measures the level and effectiveness of education (based on exam results) and health (based on the percentage of adults who survive to 60 and children who exhibit healthy development). The happiness indicators published annually by the United Nations Sustainable Development Solutions Network in its

Nie wszystko, co powiększa PKB, przyczynia się do ludzkiego szczęścia.

przewidywanej długości życia czy zakresu wolności dokonywania wyborów życiowych – powstaje Indeks Szczęścia. Z ostatniego zestawienia wynika, że najszczęśliwszym krajem na świecie jest Finlandia. Polska znalazła się na 40. miejscu. Najgorzej żyje się w Sudanie Południowym.

Do ogólnoświatowych prac nad mierzeniem dobrostanu społecznego włączył się w 2019 r. państwowy think tank Polski Instytut Ekonomiczny.

Opracował Wskaźnik Zrównoważonego Rozwoju, który składa się z trzech części. Pierwsza uwzględnia m.in. wydatki na konsumpcję per capita, co ma pokazywać, na co przeciętnie stać jednego mieszkańca i poziom nierówności społecznych. W drugiej części PIE wylicza wydatki na badania i rozwój, uwzględniając też np. liczbę zarejestrowanych znaków towarowych czy wydatki na jednego doktoranta. To ma pokazywać potencjał rozwoju. Trzecia część ma związek ze stanem środowiska, zdrowia i poczucia bezpieczeństwa, uwzględnia m.in. zawartość pyłów w atmosferze, ale też oczekiwaną długość życia obywateli czy liczbę zabójstw. Piotr Arak, prezes PIE, uważa, że alternatywne miary, takie jak indeks opracowany przez instytut, lepiej oddają rzeczywisty stan rzeczywistości niż PKB. – PKB to nie jest zły wskaźnik. On tylko pokazuje zupełnie coś innego niż to, do czego wszyscy go używają – mówił w wywiadzie dla Dziennika Gazety Prawnej.

56

World Happiness Report are no less instructive.

The SDSB has compiled its Happiness Index on the basis of several variables, including GDP per capita, but also e.g. life expectancy and freedom to make life choices. Its 2019 survey ranks Finland as the happiest country in the world. Poland found itself in 40th place. The worst place to live is South Sudan.

The Polish Economic Institute, a Polish government think tank, joined the international efforts to measure social welfare last year. The Institute has developed a three-part sustainable development indicator. The first part includes e.g. per capita consumption expenditure. This is meant to demonstrate the extent of social inequality and what the average citizen can afford. The second enumerates expenditure on research and development, taking into account e.g. the number of registered trademarks and the cost of financing a doctoral student.

This is meant to indicate development potential.

The third part embraces the environment, health and safety, and takes into account dust concentration in the air, life expectancy, homicide rate etc.

Piotr Arak, the president of the Polish Economic Institute, claims that all these alternative measures, including the one developed by the Institute, reflect reality more accurately than GDP. “GDP is not a bad indicator, but it was not designed to show the things that it’s used for”, he said in an interview for Dziennik Gazeta Prawna.

©CREDITS

Not everything that contributes to economic growth, contributes to happiness.

Official Partner

GET IN THE

GAME Poznaj CoinCasso

Meet CoinCasso

Częste podróże biznesowe, wyjazdy urlopowe – przy szybkim tempie życia przez cały czas musisz prz mieć dostęp do środków płatniczych. Połącz gotówkę i karty kredytowe z kryptowalutami. To wygoda i bezpieczeństwo w jednym.

Frequent business trips, holidays travel – at a quick pace of life, you must have access to means of payment at all mes. Combine cash and credit cards with cryptocurrencies.

I t is convenience and security in one.

Oficjalnego partnera Paris Saint-Germain

The official partner of Paris Saint-Germain

Jeszcze kilka lat temu dla wielu tajemnicza branża.

Dziś robiąca furorę inwestycja i gwarancja bezpieczeństwa transakcji. Kryptowaluty w ciągu ostatniej dekady zyskały rzesze fanów na całym świecie, a branża wzbudza zainteresowanie gigantów bankowości, biznesu i sportu. Nic dziwnego – technologia blockchain, na której oparte są kryptowaluty, zapewnia niespotykaną wcześniej szybkość przesyłania środków oraz transparentność transakcji.

Just a few years ago a mysterious industry for many. Currently, this investment is trendy and guarantees the safety of transaccons. Over the past decade, cryptocurrencies have gained crowds of fans around the world. The industry has aroused the interest of banking, business, and sports giants. No wonder why – blockchain technology, on which cryptocurrencies are based, ennol sures unprecedented speed of transferring funds and transparency of transaccons.

Tokenizacja piłkarzy, wirtualne tokeny i blockchain to hasła, które są już codziennością w świecie sportu. Do pierwszej ligi graczy dołącza CoinCasso – giełda kryptowalut założona i prowadzona przez Polaków. CoinCasso zostało oficjalnym partnerem zespołu Ligi Mistrzów, Paris Saint-Germain.

Współpraca na niespotykaną wcześniej skalę daje CoinCasso możliwość jeszcze szybszego rozwoju, dotarcia do nowych klientów i podbój zagranicznych rynków.

Tokenizacon of sport's stars, virtual tokens, and blockchain are slogans that are already commonplace in the world of sport. CoinCasso – a cryptocurrency exchange founded and run by Poles – joins the first league of players. CoinCasso has become the official partner of the Champions League team, Paris Saint-Germain. Cooperacon on an unprecedented scale gives CoinCasso the opportunity for even faster development, reaching new customers and conquering foreign markets.

REGISTER NOW coincasso.com

CoinCasso to prosta w obsłudze plaaorma do tradingu, czyli handlu wirtualnymi walutami. Na CoinCasso w kilka minut kupisz i sprzedasz najpopularniejsze na świecie kryptowaluty, takie jak Bitcoin czy Ethereum. Współpraca z Paris Saint-Germain najlepiej świadczy o mocnej pozycji giełd i ambicjach zespołu. CoinCasso jest wciąż otwarte na propozycje inwestycyjne i partnerstwa z innymi firmami.

CoinCasso is a simple to use plaaorm for trading virtual currencies. At CoinCasso you can buy and sell the world's most popular cryptocurrencies, such as Bitcoin or Ethereum, in a few minutes. Cooperacon with Paris Saint-Germain is the best proof of the strong posicon of the stock exchange and the team's ambicons. CoinCasso is scll open to investment offers and partnerships with other companies.

Jesteśmy dumni, że wysoka jakość naszych usług łączy się z pressżem i globalną popularnością Paris Saint-Germain. CoinCasso to giełda przyjazna dla każdego – zarówno dla profesjonalistów, jak i osób, które chcą zacząć przygodę z kryptowalutami.

We are proud that the high quality of our services is combined with the pressge and global popularity of Paris Saint-Germain. CoinCasso is a friendly exchange for everyone - both for professionals and people who want to start the adventure with cryptocurrencies.

Jesteś zainteresowany, chcesz dowiedzieć się więcej o projekcie lub poznać możliwości inwestycyjne? Odwiedź naszą stronę coincasso.com lub napisz do nas na start@coincasso.com.

FIND US:

Co-founder, CEO of CoinCasso

Do you want to know more about the project or learn about investment opportunices? Visit our website coincasso.com or write to us at start@coincasso.com.

LIFESTYLE

Interview

POLUBIŁEM NOWY JORK I HAVE GOT TO LIKE NEW YORK Zdobył Gramophone Music Award w Londynie i Opus Klassik w Berlinie.

Ma urzekająco piękny głos i nieprzeciętne umiejętności sceniczne. Jakub Józef Orliński.

He has just received the Gramophone Music Award in London and the Opus Klassik in Berlin.

The beauty of his voice is captivating and his stage skills are extraordinary.

Jakub Józef Orliński.

60

©CREDITS

tekst | by ANNA S. DĘBOWSKA

61

N PL

JAKUB JÓZEF ORLIŃSKI rocznik 1990, kontratenor, warszawiak z Żoliborza.

Jest zwycięzcą Grand Finals Metropolitan Opera National Council Auditions (2016) oraz laureatem Międzynarodowego Konkursu Wokalnego im.

Marcelli Sembrich-Kochańskiej w Nowym Jorku ufundowanego przez Fundację Kościuszkowską (2015). Ukończył Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina.

Podpisał kontrakt na wyłączność z uznaną w świecie muzyki wytwórnią Warner Classics & Erato, która wydała już dwie jego płyty: Anima Sacra (2018) i Facce d’amore (2019). countertenor, b. Warsaw 1990.

Winner of the 2016 Metropolitan Opera’s National Council Audition and the 2015 Marcella Sembrich International Voice Competition in New York funded by the Kościuszko Foundation.

Graduated from the Fryderyk Chopin University of Music.

Signed to Warner Classics & Erato, which has issued two of his albums: Anima Sacra (2018) and Facce d’amore (2019).

62

LIFESTYLE

Interview

ENG

Nowa płyta Facce d’amore, międzynarodowe nagrody, takie jak Gramophone Music Award w Londynie (Young Artist of the Year) czy Opus Klassik w Berlinie, kolejne role w nowych inscenizacjach? Co uważa pan za największy sukces ubiegłego roku?

Niczego bym nie wyróżnił. Każde z tych wydarzeń miało dla mnie olbrzymią wagę. Dopiero zaczynam swoją karierę, wchodzę w świat muzyki. Wszystkie nagrody za moją pierwszą solową płytę Anima Sacra, wydanie drugiej płyty Facce d’amore, nowe role w niesamowitych teatrach operowych i koncerty w najważniejszych salach europejskich są dla mnie osiągnięciami, o których nawet nie marzyłem. Cóż mogę powiedzieć? Jestem bardzo szczęśliwy.

Ważnym punktem wydaje mi się pana występ w roli Rinalda w operze Georga Friedricha Haendla na brytyjskim Glyndebourne Festival, gigantycznym letnim plenerowym festiwalu operowym w południowo-wschodniej Anglii. To było nieoczekiwane zastępstwo za mezzosopranistkę Elizabeth DeShong. Jak udało się panu tak płynnie przeskoczyć z roli drugoplanowej do tytułowej?

Partię Rinalda wykonywałem już wcześniej we Frankfurcie. W Glyndebourne miałem śpiewać Eustazia. Tę rolę znałem z trasy koncertowej z The English Concert. Byłem bardzo dobrze przygotowany i szczęśliwy, że będę miał trochę luzu: mała rola, piękne miejsce na wsi – liczyłem na spokój i odpoczynek w gronie przyjaciół. Jednak po dwóch tygodniach wskoczyłem w główną rolę. Było to ryzykowne posunięcie. Nagle zostałem wrzucony na głęboką wodę na jednym z najbardziej prestiżowych festiwali w Europie.

Stresujące?

Jasne. Musiałem dostosować się do innej kon­ cepcji tej postaci, jaką miał reżyser Robert Carsen. We Frankfurcie grałem mężnego rycerza, a w Glyndebourne – 14-letniego chłopca. Musiałem zmienić nieco treść wokalną. Uwielbiam pisać swoje własne ornamenty i ozdobniki do oryginalnych partii wokalnych – w muzyce baroku taka inwencja własna jest dopuszczalna. Piszę je, odwzorowując charakter postaci, nie tylko z muzycznego punktu widzenia, ale także scenicznego.

Więc i tu musiałem sporo pozmieniać. Na szczęście dobrze się przy tym wszystkim bawiłem.

Przy tej okazji brytyjskie media pokazywały pana sprawność i siłę fizyczną jako tancerza. Śpiewak operowy, który tańczy breakdance, to dość sensacyjne połączenie. Od kiedy pan tańczy?

Od 10 lat. Zacząłem równocześnie ze studiami wokalnymi na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie. Dla mojego ciała już wtedy

What do you consider to be your greatest success last year? Was it your album Facce d’amore, which garnered several international awards, e.g. the Gramophone Music Award in London (Young Artist of the Year) and the Opus Klassik in Berlin? Or was it perhaps your recent roles in new performances?

I wouldn’t pick one. They’ve all been really important to me. This is the beginning of my career. I’m just entering the world of music. The awards for my debut solo album, Anima Sacra, the release of my second album Facce d’amore, new roles in amazing opera performances, and concerts in the world’s most prestigious music halls are things that I’d never dreamed of.

What can I say? I’m really happy.

Your performance as the eponymous Rinaldo in Georg Friedrich Händel’s opera at the Glyndebourne Festival, a major summer outdoor festival in the south-east of England, seems to have been your career breakthrough. You were an unexpected replacement for mezzo-soprano Elizabeth DeShong. How did you manage to transition from a supporting role to take the lead so smoothly?

I had already performed the role of Rinaldo in Frankfurt. In Glyndebourne, I was supposed to play Eustasio. I knew this character from my concert tour with The English Concert. I was well-prepared and happy to be getting some R&R – a minor role and a beautiful country setting. I was even looking forward to spending some time with my friends. However, after two weeks, I went on to play the lead role. It was a risky move. I was thrown in at the deep end at one of the most prestigious festivals in Europe.

Stressful?

Absolutely. I had to adapt to a different vision of the character from that of the director, Robert Carsen.

In Frankfurt, I played a courageous knight, in Glyndebourne, a 14-year old boy. I had to change my vocal interpretation a little. I love putting my own musical ornaments and embellishments on the original vocal parts – this sort of inventiveness is acceptable in Baroque music. I usually recreate the character with both the musical and theatrical aspects in mind. As luck would have it, I really enjoyed myself in the process this time.

The British media noted your strength and agility as a dancer. An opera singer dancing hip-hop is a sensational combination. How long have you been dancing?

For 10 years. I took up dancing and vocal studies at the Fryderyk Chopin University of Music in Warsaw at the same time. The time had passed for my body to take up professional dancing. However, I still practise and perform with Skill Fanatikz Crew. It relaxes me and allows me to release stress. It helps my singing

było za późno na profesjonalne zajęcie się tańcem.

Nadal jednak trenuję, występuję z ekipą Skill Fanatikz Crew. To mnie relaksuje i pozwala rozładować stres. Pomaga też w śpiewaniu. Lubię odczuwać, że w śpiewanie angażuje się całe moje ciało, które jest rezonatorem. Dlatego ważna jest dla mnie rozgrzewka fizyczna przed każdym koncertem: to moja modyfikacja ćwiczeń jogi na rozciąganie mięśni. Zanim zacznę śpiewać, zawsze ćwiczę.

Polubił pan już Nowy Jork?

Lubię wracać do tego miasta. Moi agenci z IMG Artist Managers są moimi dobrymi znajomymi, więc lubię się z nimi spotkać towarzysko, na chwilę wyłączając biznes. Jednak nie dałbym rady mieszkać na stałe w takim mieście jak Nowy Jork.

Ale mieszkał pan w tym mieście przez dwa lata...

Po dyplomie w Warszawie przez rok występowałem w Niemczech. W międzyczasie udało mi się załatwić sobie stypendium na studia w nowojorskiej Juilliard School of Music. To były bardzo drogie studia, a przez pierwszy rok mieszkałem w obskurnym akademiku, w miniaturowym pokoiku, który dzieliłem z moim pianistą Michałem Bielem. Na początku Nowy Jork mnie przytłaczał i przerażał. Wychodziłem z metra, patrzyłem w górę na drapacze chmur i czułem się jak robak. Do tego te tłumy, które pędzą przed siebie i wciąż masz wrażenie, że stoisz komuś na drodze. Potem się przyzwyczaiłem.

too. I like to engage my whole body, as a kind of resonator, when I sing. That’s why physical warm-ups before a concert are so important to me. I have my own version of yoga that allows me to stretch my muscles.

I always exercise before singing.

Have you got to like New York yet?

I enjoy going back to this city. My agents from IMG Artist Managers are good friends, so I like to socialize with them and forget business for a while. But I couldn’t live in a big city like New York.

But you lived there for two years.

I spent a year performing in Germany when I graduated. In the meantime, I was able to get a scholarship at the Juilliard School of Music in New York. These were very expensive studies, and I shared a tiny room in a dilapidated dormitory with my pianist, Michał Biel. The city was frightening and overwhelming at first. Coming out of the subway station, I’d look up at the skyscrapers and I feel like an insect. On top of that, there were all those crowds, constantly pressing forward. I always felt that I was in someone’s way. I gradually got used to it.

Have you toured the whole United States?

(Laughs) No way, but my American friends say I know the country better than they do. I like California. I’m anxiously looking forward to my first US opera production – Händel’s Partenope in San Francisco. Rehearsals begin in May.

Orliński w Agripinie (zrealizowanej w The Juilliard School). Spektakl był prezentowany w nowojorskim Wilson Theater, 2017 r.

Orliński in Agrippina (produced by The Juilliard School). It was presented at the August Wilson Theatre in New York.

63

Objechał pan już całe Stany Zjednoczone?

Absolutnie nie, ale podobno znam je lepiej niż większość amerykańskich znajomych. Lubię odwiedzać Kalifornię. Z niecierpliwością czekam na moją pierwszą produkcję operową w USA – Partenopę Haendla w San Francisco, do której próby rozpoczynam już w maju tego roku.

Ignacy Jan Paderewski, a później Luciano Pavarotti umocnili swoją pozycję, koncertując w małych mieścinach USA. Taki rodzaj rozwoju kariery jest bardzo ważny – buduje markę artysty i pozwala oswoić się ze sceną.

W Stanach Zjednoczonych robię to na mniejszą skalę, przynajmniej na razie, ale w Europie cały czas jeżdżę po mniejszych i większych miastach zwłaszcza we Francji, Hiszpanii i Niemczech.

W jednym z wywiadów powiedział pan, że do pewnego momentu nie lubił opery.

Tak, ale opery romantycznej i późnoromantycznej, Wagnera, Verdiego, Pucciniego. Nie czuję i nie mógłbym wykonywać tej muzyki. Wolałbym się zająć rozrywką. Pierwszy raz poszedłem do opery jako nastolatek – na Elektrę Richarda Straussa. Wydawała mi się sztywna, dekoracje zbyt bombastyczne, muzyka za głośna, śpiewacy zbyt statyczni. Za dużo patosu. Na szczęście ten typ inscenizacji odchodzi w przeszłość. Podoba mi się nowoczesna opera, z kontrowersjami, ze świeżym spojrzeniem.

Skąd w ogóle wzięła się u pana miłość do muzyki dawnej, do renesansu i baroku?

Jako dziecko, jeszcze przed mutacją, śpiewałem w amatorskim chórze Gregorianum. To była wspaniała przygoda, która ukształtowała moją wrażliwość i wyobraźnię muzyczną. Pamiętam, jak pojechałem z Gregorianum do Kolonii na międzynarodowe spotkania chóralne, które odbywały się w słynnej katedrze gotyckiej. Proszę sobie wyobrazić grupę dwustu dzieciaków, które śpiewają chórem muzykę tamtych czasów, ogrom tego dźwięku, jego masę rozchodzącą się we wnętrzu tego gigantycznego gmachu. Łzy same płynęły do oczu. Poczułem, że chcę śpiewać muzykę dawną, że blisko mi do baroku i do repertuaru prawdziwych gwiazd ówczesnej opery – kastratów. Dlatego chciałem śpiewać kontratenorem i z tą myślą zdawałem na warszawski Uniwersytet Muzyczny.

Co to znaczy śpiewać kontratenorem?

Kontratenor to głos męski, który używa tzw. techniki falsetowej. Polega ona na używaniu jedynie brzeżków strun głosowych. Tego trzeba się nauczyć, a wymaga to czasu i dużego nakładu pracy. To nie jest tak, że urodziłem się jako dziecko obdarzone jakimś niezwykłym głosem, które może śpiewać wysokie dźwięki, bo ma to w genach. Każdy mężczyzna może być kontratenorem i śpiewać falsetem.

Głosy operowe takie jak tenor, baryton czy bas używają całych strun głosowych, które całe wibrują i są

64

Ignacy Jan Paderewski, and later Luciano Pavarotti, strengthened their positions by giving concerts in small American towns.

This type of career is extremely important – it allows the artist to build a profile and get used to the stage. I’m doing that on a small scale in the US, but in Europe, I’m constantly touring larger and smaller towns, especially in France, Spain and Germany.

You once said in an interviews that, for a long time, you didn’t like opera.

Yes, but I was referring to romantic and late-romantic opera by Wagner, Verdi, and Puccini. I don’t feel this type of music and I wouldn’t be able to perform it. I’d rather go into popular music. I first went to the opera as a teenager to see Elektra by Richard Strauss. It struck me as very stiff, the scenography was too bombastic, the music too loud, and the singers too static. Too much pathos. Fortunately, this type of opera is becoming a thing of the past. I like modern takes on opera, with new ideas and controversies, and where the director takes a fresh look.

Where does your love of early music, i.e. Baroque and Renaissance music, come from?

Before my voice broke, I sang in the Vocal Ensemble

Uwielbiam pisać swoje własne ornamenty i ozdobniki do oryginalnych partii wokalnych.

I love putting my own musical ornaments and embellishments on the original vocal parts.

Gregorianum. It was a wonderful experience, and it shaped my sensitivity and musical imagination. I remember going with Gregorianum to Cologne to participate in an international choral event, which was held in the city’s famous gothic cathedral. Imagine a group of 200 kids singing – the magnitude of the sound spreading inside that gigantic building. I had tears in my eyes. I felt that I wanted to sing early music, that the Baroque was close to my heart, and the real opera stars of those days were the castrati. That’s what made me want to sing countertenor and apply to university.

What does it mean to sing countertenor?

Countertenor is a male voice that uses falsetto. The voice is produced by the vibration of the ligamentous edges of the vocal cords. Mastering it takes a lot of time and effort. I wasn’t born with some amazing voice that enables me to sing high-pitched sounds. It isn’t in my genes. Anyone can be a countertenor and sing falsetto.

Operatic voices like tenor, baritone and bass use all of

www.beethoven.org.pl

Stowarzyszenie im. Ludwiga van Beethovena

LIFESTYLE

Taniec mnie relaksuje i pozwala rozładować stres.

Pomaga też w śpiewaniu.

Jakub Józef Orliński podczas ceremonii wręczenia nagród Opus Klassik 2019 w Berlinie.

Jakub Józef Orliński during the Opus Klassik 2019 award ceremony in Berlin.

zaangażowane w produkowanie dźwięku. Stąd siła brzmienia i niskie tony. Dzięki technice falsetowej do drgań są pobudzane tylko brzeżki strun głosowych, dlatego mężczyzna może wydobywać wysokie dźwięki. Nie wymaga to jakichś szczególnych predyspozycji. Inna sprawa to kolor głosu, który jest sprawą indywidualną i sprawia, że ktoś staje się wyjątkowym śpiewakiem, którego głos zaraz się rozpoznaje. Ale to również kwestia treningu.

Czemu wybrał pan studia muzyczne?

Zdecydowała o tym porażka w artystycznym świecie sztuk wizualnych. W mojej rodzinie było wielu malarzy, rzeźbiarzy, architektów, dlatego uczyłem się w liceum o profilu plastycznym. Tylko że przez dwa lata wszyscy koledzy się ze mnie śmiali – do dziś rysuję jak w przedszkolu. Przychodziłem na zajęcia, malowałem martwą naturę lub próbowałem kogoś sportretować – jak wszyscy w klasie. Pod koniec zajęć zawsze padały te słowa: „Chodźcie, zobaczymy pracę Jakuba”. I wszyscy rzucali się do mojej sztalugi, żeby się pośmiać. Miałem dystans do siebie, więc nie było przykro. Nawet ich rozumiem, cóż, byłem fatalny. Pod koniec drugiego roku stwierdziłem, że to nie ma sensu i że będę się samodzielnie uczył historii muzyki. Z nauczycielką ustaliłem, że zostanę klasowym modelem przez cały trzeci rok. Oni mnie malowali, a ja siedziałem z książką do muzyki. No i tak się zaczęło.

66

their vocal cords, which vibrate and produce sound.

Hence the strength of the voice and the base undertones. Falsetto makes it possible for a man to reach a high pitch. It doesn’t require any special predispositions. Another consideration is the colour of the voice. This is highly individual and can make a singer special and his voice easily recognizable. But this is also a question of practice.

Why did you choose to study music?

My failure in the visual arts made the decision for me.

There have been many painters, sculptors and architects in my family, and so I went to a secondary school that specialised in fine arts. However, I spent two years being laughed at by my classmates. I still draw like a 5-year-old. I’d go to school, paint a still life or try to draw someone’s portrait – like the rest of the class – and at the end of the lesson, I’d invariably hear, “OK guys, let’s go check out Jakub’s effort”. And everyone would flock to my easel and have a good laugh. I didn’t take myself too seriously, so I didn’t feel bad. In a way, I could see where they were coming from. I had to admit that I was hopeless. Towards the end of second grade, I came to the conclusion that there was no point to all this and that I could teach myself the history of art. I agreed to the teacher using me as a model for my classmates for the entire third grade. So I sat there with a music book while they painted me. And that’s how it all began.

© E R I C F E F F E R B E R G /A F P/ E A S T N E W S , G E T T Y I M A G E S ( 2 ) , WA R N E R C L A S S I C S

Dance relaxes me and allows me to release stress.

It helps my singing too.

Interview

©CREDITS

LIFESTYLE

68

LIFESTYLE

Interview

W BIEGU ALWAYS ON THE RUN tekst | by AGNIESZKA MICHALAK

Warszawska Opera Kameralna to miejsce dla widzów, którzy kochają muzykę w różnych jej odcieniach, są otwarci na nowe interpretacje – mówi dyrektor sceny Alicja Węgorzewska.

The Warsaw Chamber Opera is a place for people who love music in various guises and are open to new interpretations - says Alicja Węgorzewska, the artictic director.

© M A R C I N K A L I Ń S K I / PA P

W PL

W Warszawskiej Operze Kameralnej niezły ruch – pod koniec ubiegłego roku zainaugurowaliście scenę kameralną w Basenie Artystycznym, w styczniu odbyła się premiera Maríi de Buenos Aires Piazzolli i w najlepsze trwa X edycja Festiwalu Oper Barokowych…

Rzeczywiście, nie zwalniamy tempa. Otworzyliśmy Basen trochę eksperymentalnym koncertem Leszka Możdżera Earth Particles, który łączy i zaciera granice między jazzem a muzyką klasyczną. Projekt był jednocześnie zapowiedzią, à la definicją wy­ darzeń, które planujemy w Basenie. Wydarzeń łączących różne style i gatunki, przekraczających granice tradycyjnego teatru, opery, a nawet performance’u. Takim spektaklem jest Maria de Buenos Aires, o której pani wspomniała, z oryginalnymi partyturami i muzyką Astora Piazzolli. Udało się na scenie zbudować emocjonalną opowieść, w którą poniekąd są wplątani też widzowie. Siedzą bowiem przy stolikach wśród śpiewających i tańczących aktorów, stając się częścią tego świata. I rzeczywiście, do kwietnia trwa festiwal.

To operowy barok w pigułce…

Zgadza się. W marcu w Zamku Królewskim wystąpi na przykład zjawiskowa niemiecka śpiewaczka Simone Kermes, gdzie zaprezentuje Pieśni o miłości.

Ostatni raz gościła w Polsce pięć lat temu. Powróci też sensacja sezonu 2017/2018 Armide w reżyserii i choreografii Dedy Cristiny Colonny i z kostiumami wypożyczonymi z Wersalu. Spektakl zdobył m.in. nagrodę im. Giuseppe Di Stefano. I żeby tradycji stało się zadość, podczas festiwalu pokażemy premierowe przedstawienie Castor et Pollux z muzyką

ENG

The Warsaw Chamber Opera is really hectic right now. The small stage at Basen Artystyczny opened at the end of last year, Piazzolla’s María de Buenos Aires premiered in January and the X Festival of Baroque Opera is in full swing.

And we have no intention of slowing down. Leszek Możdżer’s slightly experimental Earth Particles concert was the inaugural event at Basen Artystyczny. Możdżer blurred the boundaries between classical music and jazz. This project was also a preview of what we have in mind for this stage, namely events that combine different styles and genres, and which cross the boundaries of traditional theatre, opera and performance. María de Buenos Aires, which you mentioned, is this type of a spectacle. It has an original score and music by Ástor Piazzolla. We’ve managed to build an emotionally powerful storyline. In a way, the audience is also involved, as they’re seated at tables among the singing and dancing actors, which makes them part of the cast. And the festival actually continues until April.

It’s the baroque in a nutshell.

That’s right. For instance, the phenomenal German Singer, Simone Kermes, is going to perform Songs of Love at the Royal Palace in March. Kermes last graced us with her presence 5 years ago. Also, Armide, the sensation of the 2017/18 season, is returning. It’s being directed and choreographed by Deda Cristina Colonna and the costumes are being rented from Versailles. This performance has won several awards, including the Giuseppe Di Stefano Award. And to honour tradition, we are also presenting a premiere - Ca-

69

LIFESTYLE

Jeana-Philippe’a Rameau i librettem Pierre’a-Josepha Bernarda. Mogę już teraz zdradzić, że spektakl opowiadający o bliźniaczej miłości dwojga mitycznych bohaterów będzie miał nieodkrywane dotąd odwołania m.in. do astronomii. Całość także wyreżyseruje Deda Cristina Colonna.

Warszawska Opera Kameralna rozpoczęła działalność w 1961 r., pani kieruje nią od 2016 r. Jak dziś definiuje pani tę scenę?

Proszę pamiętać, że miejsce ogranicza przede wszystkim wielkość sceny i widowni, która mieści zaledwie 159 osób. Przez wiele lat na afiszach widniał repertuar, który stał kameralnymi klasycznymi dziełami. Pobito tu w końcu rekord Guinnessa, bo wystawiono wszystkie dzieła Mozarta. Z roku na rok WOK rosła jednak w siłę i kiedy przyszłam tu w 2016 r., działały w Operze trzy orkiestry ze 105 muzykami i było zatrudnionych 55 solistów.

Czekało zatem na mnie nie lada wyzwanie. Musiałam pomyśleć o tym miejscu trochę na nowo, zastanowić się, dla kogo chcę budować tę scenę.

Interview

stor et Pollux with Jean-Philippe Rameau’s music and Pierre-Joseph Bernard’s libretto. I can reveal that it tells the story of the twin love of two mythical figures and that it will include previously unexplored references to e.g. astronomy. It is also being directed by Deda Cristina Colonna.

The Warsaw Chamber Opera was founded in 1961, you have been its artistic director since 2016. How would you define your performance space today?

Please remember that the place is limited by the size of the stage and the audience, as it can only seat 159 people. For many years, the repertoire comprised classical chamber works. We entered the Guinness World Record when we staged the complete works of Mozart. However, the Warsaw Chamber Opera has been going from strength to strength every year, and when I came here in 2016, it employed three orchestras with 105 musicians and 55 soloists. I faced a hell of a challenge. I had to reinvent the place, and think of who I wanted to build this stage for.

So, who do you want to build it for?

Wciąż biorę udział w różnorakich projektach telewizyjnych, daję koncerty, ale najbezpieczniej czuję się jednak na scenie teatralnej. I obviously still participate in different TV projects and give concerts, but a theatre stage is where I feel most secure.

I dla kogo chce ją pani dziś budować?

Przede wszystkim dla widzów, którzy kochają muzykę w różnych jej odcieniach, którzy są otwarci na nowe interpretacje, ale też cenią sobie klasykę, do której tu podchodzi się z szacunkiem. Dziś nie mamy na etacie ani solistów, ani dyrygentów.

Mamy jedną orkiestrę na instrumentach historycznych MACV. Ponadto udało się uregulować prawne kwestie dotyczące sceny przy Solidarności, więc odetchnęłam z ulgą, zdołaliśmy wyremontować i otworzyć budynek dla administracji na Saskiej Kępie, w którym dziś pijemy kawę, i działa już Basen Artystyczny. Ale… dopiero się rozpędzamy.

Jak dziś łączyć funkcje dyrektora naczelnego i artystycznego z byciem artystką, z własnymi ambicjami. Występuje pani przecież także na scenie.

Czasem rzeczywiście nie mam siły śpiewać. A śpiewak jest jak sportowiec, musi być wypoczęty, skupiony na tym, co robi, musi nieustannie ćwiczyć, doskonalić się. W czwartym roku dyrektorowania powiedziałam sobie, że wystarczy tych kompromisów. Nie jestem w końcu aż taka stara (śmiech).

Stąd moja rola w Marii de Buenos Aires. Oczywiście wciąż biorę udział w różnorakich projektach telewizyjnych, daję koncerty, ale najbezpieczniej czuję się jednak na scenie teatralnej.

70

,,

First and foremost, for people who love music in various guises and are open to new interpretations, but who, at the same time, appreciate the classics which are held in high regard here. We no longer employ full-time soloists or conductors. We have one orchestra that plays historical MACV instruments. Moreover, we’ve managed to address some of the legal issues connected with the stage on Solidarności Street, which was a relief. We’ve also renovated and opened a building for our administrative staff in Saska Kępa, which is where we’re now drinking coffee. We’ve opened Basen Artystyczny . And this is just the beginning.

You also mentioned performing on stage. How do you combine the functions of general manager and artistic director with being an artist, with your own artistic ambitions?

Sometimes I really don’t have the strength to sing.

And a singer is just like an athlete, they need to feel rested and be focused on what they’re doing. Being an artist demands constant practice and improvement. During my 4th year as manager, I decided to stop to making compromises. I’m not that old yet (laughs). That’s is why I took the role in María de Buenos Aires”. I obviously still participate in different TV projects and give concerts, but a theatre stage is where I feel most secure.

ALICJA WĘGORZEWSKA rocznik 1967, polska śpiewaczka operowa (mezzosopran). Na scenie zadebiutowała w 1992 r. w operze C. Monteverdiego Koronacja Poppei na scenie kameralnej Teatru Wielkiego – Opery Narodowej w Warszawie. Ma w swoim repertuarze kilkanaście partii operowych. W 2003 brała udział w koncertach w Berlinie, w sali Konzerthausu oraz w Amsterdamie w Concertgebouw. W 2010 r. nagrała dla Hungarotonu Classic i Fuzeau Classique wraz z węgierskim wirtuozem Alexem Szilasi wszystkie pieśni Chopina. (b. 1967) Polish opera singer (mezzosoprano). She debiuted on stage in 1992 in "The Coronation of Poppaea" by C. Monteverdi on the small stage of the Great Theatre National Opera in Warsaw. In 2003, she sang in a series of concerts at the Berlin Concert House and the Royal Concertgeboue in Amsterdam.

In 2010, she recorded all Chopin songs for Hungarotonu Classic and Fuzeau Classique.

7:2-( Ŏ<&,( 7:2-( =$6$'<

7:°- 35<6=1,& 7:°- 58&+ GROHE SMARTCONTROL

3U]\MHPQRıä NâSLHOL G]LöNL PRF\ WU]HFK QDWU\VNÐZ JURKH SO G]LöNL PRF\ WU]HFK QDWU\VN

72 ©CREDITS

GOOD LIFE

Coaching

BEZPIECZNY KRĄG ZAUFANIA THE CIRCLE OF TRUST tekst | by MIROSŁAW KONKEL ilustracje | illustrations AGATA ZARZYCKA

Ani ring bokserski, ani kółko wzajemnej adoracji – komunikacja w pracy powinna być spójna, życzliwa i szczera, co czasem wcale nie wyklucza szorstkości.

The workplace is neither a boxing ring, nor a mutual appreciation society.

Communication at work should be coherent, friendly and honest, but this does not mean it can’t be also harsh at times.

C PL

Co wyróżnia grupy, które są skuteczne w rozwiązywaniu problemów? Czy ich przedstawiciele odznaczają się ponadprzeciętnym IQ? A może w każdym takim gronie jest przynajmniej dwóch, trzech geniuszy na miarę Leonarda da Vinci? Nic z tych rzeczy. Inteligencja jednostki lub ogółu nie wpływa znacząco na osiągnięcia zespołu. Najbardziej zaradne i twórcze zbiorowości cechuje wysoka kultura komunikacji – odkryli badacze z MIT pod kierownictwem Thomasa Malone’a, amerykańskiego teoretyka organizacji. Oznacza to trzy rzeczy.

Po pierwsze efektywne grupy dają swoim członkom tyle samo czasu na wypowiedzenie się. Po drugie nie ma w nich biernych uczestników dyskusji ani osób, które narzucają swoje opinie innym. Po trzecie żadne zdanie nie spotyka się z lekceważeniem.

Jak rozmawiać w firmie, żeby się porozumieć? Pytanie to zadaliśmy szefom szkoły programowania UCanCode, którzy od ponad 25 lat współpracują z sobą przy zarządzaniu zmianą i uruchamianiu nowych przedsięwzięć high tech. Mirosław Kaliński i Stanisław Syty zarządzali wieloma zespołami programistów, testerów i wdrożeniowców. A jak wiadomo, kto potrafi dotrzeć do indywidualistów z sektora IT, ten musi wiedzieć to i owo o metodach komunikacji skutecznych w każdej branży. Dlatego postanowiliśmy skorzystać z doświadczenia naszych rozmówców.

ENG

What typically characterises groups that are exceptionally effective at problem solving? Do their members have above average IQs? Do they have a couple of Leonardo da Vincis? The answer to both questions is “no”. The IQ of a person or group is not a significant predictor of achievement. A group of scientists at MIT, headed by Thomas Malone, a Professor of Management, has discovered that the most resourceful and creative teams are characterised by excellent communication skills. Three things follow from this. First and foremost, the most effective teams give everyone equal speaking time. Secondly, discussions do not involve participants who are passive or who impose their opinions on others. Finally, no opinion is rejected.

How can we communicate in a company so as to facilitate agreement and understanding? The heads of U Can Code Programming School, who have been working together on change management and high-tech project launches for over 25 years, were asked this question. Mirosław Kaliński and Stanisław Syty have managed many teams of programmers, testers and implementers. And if they can get through to notoriously individualistic IT workers, then their communication methods should be effective in any line of business.

With this in mind, we decided to pick their brains.

A MISTAKE? SO WHAT? “The key to success is clear and coherent communica-

73

GOOD LIFE

Coaching

BŁĄD? I CO Z TEGO! Kluczem do sukcesu jest spójność komunikacji, czyli to, co Anglosasi określają jako „walk the talk” – wskazuje Mirosław Kaliński, prezes UCanCode.

– Pracownik powinien wiedzieć, że szef postępuje dokładnie tak, jak deklaruje. Gdy obiecuje podwyżkę, premię lub awans, faktycznie ją daje.

Do tego dochodzi zaufanie – redukuje tarcia i tworzy środowisko, w którym znacznie łatwiej poprawić wyniki. Te słowa Simona Sineka, brytyjsko-amerykańskiego pisarza i mówcy motywacyjnego, doskonale oddają filozofię zarządzania Kalińskiego.

Ludzie muszą mieć pewność, że nikt nie wykorzysta ich szczerości. W przeciwnym razie zamkną się jak ślimaki w swojej mentalnej skorupie – podkreśla polski menedżer. Inspiruje się postawą Toma Watsona, założyciela IBM. Zdarzyło się, że jeden z początkujących kierowników koncernu podjął złą de-

Najbardziej zaradne i twórcze zbiorowości cechuje wysoka kultura komunikacji.

The most resourceful and creative teams are characterised by excellent communication skills. cyzję i spowodował ogromne straty finansowe. „Spodziewam się, że będzie chciał mnie pan zastrzelić” – powiedział winowajca, wchodząc do gabinetu Watsona. „Nic z tego, młody człowieku” – usłyszał w odpowiedzi. „Nie zrobiłbym tego komuś, na czyją edukację właśnie wydałem parę milionów dolarów. Te pieniądze muszą mi się zwrócić”.

– Nic gorszego niż zamiatanie problemów pod dywan. Trzeba jednak stworzyć w firmie kulturę, która ułatwia przyznawanie się do błędów i pozwala traktować je w kategoriach lekcji – uważa Kaliński.

Wtóruje mu Stanisław Syty, według którego powyższa anegdotka świadczy nie tylko o dojrzałości i mądrości, ale też o poczuciu humoru twórcy IBM. Bez tej cechy można zapomnieć zarówno o miłej atmosferze i dobrych relacjach w pracy, jak i o efektywnych pertraktacjach z partnerami biznesowymi – uświadamia wiceprezes UCanCode. – Zważywszy na dzisiejsze ciężkie brzmienia, nie mam już pewności, że muzyka łagodzi obyczaje. Ale z pewnością rolę tę pełni dowcip, luz, dystans do siebie – uśmiecha się Syty.

Jego spostrzeżenie potwierdza eksperyment prof.

Terri R. Kurtzberg i jej współpracowników z Rutgers Business School. Handlowców podzielono na dwa zespoły. Pierwszemu polecono rozpocząć rozmowy natychmiast. Członkowie drugiej grupy wysłali do swoich przeciwników e-maile z komiksem Scotta Adamsa, w którym Dilbert doprowadza ne-

74

tion. This is known in English as “walking the talk”, says Mirosław Kaliński, the President of U Can Code. “The worker should be confident that the boss will stick to his or her word, i.e. that a promised pay rise, bonus or promotion will be honoured.” Trust is also necessary, as it reduces friction and creates an environment conducive to positive results. Simon Sinek, a British-American writer and motivational speaker, sees this as the crux of Kaliński’s philosophy. “People need to be certain that their frankness is not being exploited. Otherwise, they retreat into their mental shells”, says Kaliński. He is inspired by the philosophy of Thomas J. Watson, the first Chairman and CEO of IBM, who once said: “I was asked if I was going to fire an employee who made a mistake that cost the company $600,000. No, I replied, I just spent $600,000 training him. Why would I want somebody to hire his experience?” “There is nothing worse than sweeping problems under the rug. However, first it is necessary to create a culture of openness in the company and allow for mistakes to be treated as lessons”, insists Kaliński.

He is supported in his claims by Stanisław Syty, for whom this story not only demonstrates Watson’s maturity and wisdom, but also his sense of humour. “Absent this character trait and you can forget about having a positive atmosphere and good relations at work, or effective negotiations with your business partners”, he says.

“With the heavy sounds around today, I’m no longer

Na warszawskim Mokotowie „... nie rozdzielamy zdrowia od zdrowia psychicznego, ani zdrowia od estetyki. " Oferta Kliniki Anclara obejmuje: dermatologię, medycynę estetyczną i regeneracyjną, ginekologię i urologię (w tym ginekologię i urologię estetyczną), diagnostykę, psychologię, psychiatrię oraz kosmetologię.

Lek. Mateusz Kamiński Urologia kliniczna i estetyczna

Lek. Martyna Sikora Ginekologia kliniczna i estetyczna

Lek. Anna Płatkowska-Szczerek Dermatologia i Medycyna estetyczna

Upraszczając bardzo sprawę, urologia to taka hydraulika w ludzkim organizmie. I tak jak polski hydraulik jest naszym znakiem firmowym zagranicą, tak polski urolog (również zazwyczaj mężczyzna) to także symbol najwyższej jakości i profesjonalizmu.

Nasz urolog zadba o zdrowie i sprawność Twojego układu moczowo-płciowego, a także, co też ma znaczenie, o jego estetykę. Obecna medycyna umożliwia, by przyrodzony wygląd Twojego przyrodzenia, nie był przyrodzony raz na zawsze. Dużo można zmienić i udoskonalić, by poprawić Twoje samopoczucie psychiczne z jednej strony, i fizyczną radość Twojej partnerki lub partnera z drugiej.

Nie bez kozery żeńskie organy płciowe symbolizuje czasem kwiat lotosu. Podobnie jako one, roślina ta jest piękna, doskonała w swej budowie, symetryczna. Jak każdy kwiat - tym dłużej trwa w swoim rozkwicie, im dłużej otoczony jest troskliwą opieką. Świadoma kobieta dba o swój „kwiat lotosu”, o jego zdrowie, korzystając regularnie z opieki ginekologa. Ponieważ jednak upływ czasu nie pomija żadnego organu ludzkiego ciała, wyciskając na nim swe piętno, pomocną dłoń kobietom wyciąga obecnie również ginekologia estetyczna. Nie ma powodu, by jakikolwiek dysonans w wyglądzie pomiędzy tym, co na górze, a tym, co na dole, mącił radość współczesnej kobiecie.

Skóra to największy organ naszego ciała, zarazem nasza wizytówka i miejsce, które może sygnalizować wszelkie niepokojące procesy zachodzące w organizmie. W Klinice Anclara wykonają Państwo pełen wachlarz zabiegów z zakresu medycyny estetycznej. Poza tym, dysponujemy najnowocześniejszymi technologicznie urządzeniami, które wspierają nas w diagnozowaniu i leczeniu problemów dermatologicznych. Są to między innymi: USG skóry DUB SkinScanner, wideodermatoskopia (do diagnostyki zmian skórnych, w tym wczesnego wykrywania czerniaka złośliwego), a także - laser frakcyjny, ablacyjny - Pixel CO2, Sectum (do zabiegów dermatochirurgicznych) oraz laser Alma Harmony DEY VL/ Nd:Yag, służący do leczenia zmian naczyniowych i przebarwień.

Praca na produktach najwyższej jakości, zapewniają najlepsze efekty i bezpieczeństwo zabiegów. Polecane zabiegi: Zabieg PRX-T® Lady to nieinwazyjny zabieg regenerujący, odmładzający i ujędrniający stosowany na okolice intymne zarówno u kobiet jak i u mężczyzn. Ma również działanie rozjaśniające i można go stosować na okolice anogenitalne, pachy, otoczki brodawek sutkowych. Nie wymaga użycia igieł, dzięki czemu pacjent może od razu wrócić do codziennej aktywności. Może być stosowany samodzielnie lub w połączeniu z innymi zabiegami ginekologii estetycznej takimi jak mezoterapia z osocza bogatopłytkowego w celu wzmocnienia ich skuteczności.

Kwas hialuronowy Regenyal Armonia do iniekcji okolic intymnych to innowacyjne rozwiązanie pozwalające odbudować objętość okolic intymnych, oraz zregenerować skórę. Ma działanie ochronne i nawilżające.

Iniekcja kwasu hialuronowego odmładza i odbudowuje objętość warg sromowych większych, przywraca napięcie i elastyczność tkanek w okolicach krocza oraz koryguje asymetrię. Ponadto pozwala zmniejszyć suchość pochwy i odbudować błonę śluzową przywracając jej odpowiednie nawilżenie.

Zapraszamy, zespół Anclara Health & Aesthetics

Anclara Health & Aesthetics ul. Puławska 136/61, 02-624 Warszawa www.anclara.pl www.moment.pl/anclara godziny otwarcia: pon.-pt.: 10:00-21:00, sob.: 10:00-16:00 e-mail: info@anclara.pl telefon: +48 506 442 500

@klinika_anclara

GOOD LIFE

Coaching

convinced that music soothes the savage beast. But surely it can be replaced by sense of humour, ease, and distance”, says Syty jokingly.

His observations have been confirmed by an experiment conducted by Prof. Terri R. Kurtzberg and her colleagues at Rutgers Business School. A number of salespeople were divided into two groups. The first was told to write an email and get down to business right off the bat, while the second was told to open with humour, which they did by including a Dilbert strip where a negotiation leads to a fiasco. Which group was more successful? The one which prefaced their negotiations with humour – they obtained a 15 per cent better result than the other group.

What about situations where room for manoeuvre is restricted by a narrow price range, credit terms and delivery schedules? This was not a problem for those who received the comic strip in the experiment. They were willing to accept the offer twice as often as people from the first group. The conclusion? It is worth adding a human touch even to formal relations, and equating professionalism with seriousness is foolish. “No one likes to hang out, let alone do business, with someone who is a real stick-in-the-mud”, maintains Syty. gocjacje do fiaska. Kto osiągnął większy sukces sprzedażowy? Ci, którzy rokowania cenowe poprzedzili żartem. Uzyskali wynik o 15 proc. lepszy niż grupa, która nie rozsyłała zabawnych rysunków.

A co w sytuacji, gdy widełki cen, warunki kredytowania, harmonogramy dostaw ograniczają negocjatorom pole manewru do minimum? Dla ludzi, którzy dostali rysunkowy żart, nie był to żaden problem. W porównaniu do pozostałych aż dwa razy częściej przedstawiali pierwszą ofertę w granicach akceptowalności. Wniosek: nawet formalnym relacjom warto nadać ludzki charakter, zaś stawianie znaku równości między profesjonalizmem a powagą nie jest trafne. – Nikt nie lubi się zadawać, a tym bardziej ubijać interesów, z człowiekiem, który jest sztywny, jakby kij połknął – stwierdza Syty.

RÓŻNORODNOŚĆ I CHARAKTER Humor to jedno, a robienie dobrej miny do złej gry to coś zupełnie innego. Niekiedy warto okazać szorstkość, postawić twarde warunki, powiedzieć drugiej stronie, że gra nie fair. Eksplozje gniewu często powodowane są „przenoszonym” stresem – tłumaczy niemiecki psycholog Günter F. Gross.

Kumulujemy w sobie zazdrość, poczucie niesprawiedliwości i krzywdy. Spychamy to do podświadomości, a potem ni z tego, ni z owego „niespotykanie spokojny człowiek” wybucha. – Choćbyśmy chcieli, nigdy nie będziemy na dobrej stopie ze wszystkimi – uświadamia Mirosław Kaliński. – Nadmierna spolegliwość świadczy o braku charakteru i nie przysparza sympatii. Wolimy zadawać się z osobami

76

Nawet formalnym relacjom warto nadać ludzki charakter, zaś stawianie znaku równości między profesjonalizmem a powagą nie jest trafne.

It is worth adding a human touch even to formal relations, and equating professionalism with seriousness is foolish.

EMPATHY, DIVERSITY, CHARACTER “A sense of humour is one thing, putting on a brave face when things go badly is another. It sometimes pays off to be harsh, drive a hard bargain, and tell the other side that they are not playing fair. Anger outbursts are often caused by accumulated stress”, explains German psychologist, Günter F. Gross. We accumulate jealousy, a sense of injustice and harm. We push it all into our subconscious, and then, out of the blue “an incredibly composed person” loses their temper.

“We can’t be on good terms with everyone, no matter how much we’d like to be”, says Kaliński. “Excessive submissiveness and constantly deferring to others are evidence of a lack of character and do nothing to make you more likeable. We prefer hanging out with people who are sincere, expressive, and have their own opinions.”

Gdynia Waterfront

EVERYTHING YOU NEED TO MOVE FORWARD When it comes to travel, Courtyard by Marriott Gdynia Waterfront offers a refreshing way to unwind.

Book your stay at the modern hotel located in the heart of Gdynia and enjoy spectacular sea view Kaleidoscope reklama PVM half_page_132x205 v8.ai 1 13.01.2020 14:42:31

and friendly atmosphere.

reservation@courtyardgdynia.com +48 58 743 07 00 Marriott.com/GDNCY Courtyard by Marriott Gdynia Waterfront 19 Jerzego Waszyngtona Street 81-342 Gdynia +48 58 743 07 00 hotel@courtyardgdynia.com

REKLAMA

Courtyard_KA_0320.indd 1

11.02.2020 12:23

GOOD LIFE

Co z tego, że nieśmiali geniusze mają pomysły, które zapewniłyby firmie miliardy, skoro nikt o nich nie wie?

“Who cares if some shy genius has an amazing idea that nobody will ever know about? szczerymi, wyrazistymi, mającymi własne zdanie – tłumaczy Stanisław Syty.

Wszystko, co w biznesie najlepsze: innowacje, ponadprzeciętna obsługa, produkty budzące zachwyt rynku, bierze się z odwagi. – Jeśli w czasie dyskusji zabraknie poglądów nieortodoksyjnych, rewolucyjnych, otoczymy się przeciętnością – ostrzega Syty. Nie znosi narzekania, że bossowie słuchają tylko tych, którzy krzyczą najgłośniej. Jego zdaniem krzykliwi pracownicy są cenniejsi od swoich cichych koleżanek i kolegów. Oni bowiem sprawiają, że rzeczy się dzieją. Co z tego, że nieśmiali geniusze mają pomysły, które zapewniłyby firmie miliardy, skoro nikt o nich nie wie? Nie zwalnia to jednak przełożonych z wysiłku docierania do introwertycznych podwładnych i sprawienia, że staną się bardziej ekstrawertyczni – dodaje wiceszef UCanCode. A jaki ma na to patent? – Drzwi otwiera się kluczem, a wino korkociągiem. Z ludźmi jest podobnie – mówi półżartem menedżer. – Jeżeli Kowalski jeździ co weekend na ryby, trzeba z nim rozmawiać o wędkarstwie.

Podobne podejście zalecają brytyjscy socjologowie, Neil Rackham i John Carlisle – odkryli oni, że podczas przygotowań do rozmów najlepsi negocjatorzy poświęcają 40 proc. czasu na wyszukanie zainteresowań, które dzielą z drugą stroną. – Czy w kontakty z koleżankami i kolegami z pracy wkładamy równie dużo wysiłku? – zastanawia się Syty.

– Raczej nie. A czasem wystarczy zapytać kogoś przy firmowym automacie do kawy, co woli: cappuccino czy małą czarną. Nigdy nie wiadomo, do czego takie zagajenie nas zaprowadzi. Trudno wejść w buty drugiego człowieka i budować z nim sensowne relacje, dopóki się go całkowicie nie zna.

Tak dochodzimy do empatii, która – zdaniem przywołanego Thomasa Malone’a z MIT – jest drugim atrybutem efektywnego zespołu marzeń. Jest jeszcze trzeci wyróżnik: wysoki poziom sfeminizowania. Generalnie chodzi o większy szacunek dla różnorodności w grupie – ale o tym może innym razem.

78

Coaching

The best things in business - innovation, above-average service, inspiring products etc. - take courage.

“If we don’t raise unorthodox, revolutionary subjects during discussions, we’ll end up being surrounded b y mediocrity,” warns Syty.

Syty hates it when people complain that bosses only listen to those who speak the loudest. In his view, they’re far more valuable than their quiet colleagues.

That’s because they’re the ones who make things happen. “Who cares if some shy genius has an amazing idea that nobody will ever know about? That’s not to say, however, that team leaders shouldn’t try to get the introverts in the group to open up”, he adds. So how does he go about doing that?

“A door gets unlocked with a key, and wine with a corkscrew. It’s the same with people”, he says half-jokingly.

“If Kowalski goes fishing every weekend, we should talk about fish with him. And if Nowak likes Italian cuisine, why not invite him for a pizza after work? A similar approach is recommended by British sociologists Neil Rackham and John Carlisle, who have discovered that the best negotiators are the ones who devote 40 per cent of the time they spend preparing for negotiations to searching for interests they might share with the prospective business partner. “Do we put the same amount of time and effort into our relationships with our colleagues?” wonders Syty. “I don’t think so. And it wouldn’t do any harm to ask them occasionally whether they preferred cappuccino or black coffee while standing at the coffee machine. You never know what an opening like that might lead to. It’s hard to step into other person’s shoes and build a relationship unless we know them.

This is how we get to empathy, which, according to Prof. Thomas Malone from MIT, is the second quality of an effective dream-team. There is also a third characteristic – a high level of feminization. Generally, it all comes down to greater respect for diversity in a group – but that’s a topic for another discussion.

dr Victor Derhartunian

Perfekcyjny wzrok w kilka sekund Jesteśmy ekspertami indywidualnej korekcji wzroku, przede wszystkim w innowacyjnej korekcji starczowzroczności – tłumaczy światowej sławy chirurg, dr Victor Derhartunian, właściciel klinik EyeLaser w Wiedniu i Zurychu. Nowo otwarta klinika SwissLaser to kolejne tego typu miejsce, tym razem dla pacjentów w Polsce.

Ze względu na możliwości zakresu korygowanych wad oraz jakość widzenia po zabiegu, Femto-Lasik to bardzo precyzyjna metoda chirurgii refrakcyjnej dostępna na rynku. – Jesteśmy ekspertami indywidualnej korekcji wzroku tzn. korygujemy nie tylko dioptrie, ale także, na podstawie obrazu rogówki, wszelkie nieregularności. – tłumaczy dr Victor Derhartunian. Zaledwie kilka godzin po zabiegu pacjent widzi lepiej (ostrość i jakość widzenia) niż przed zabiegiem w okularach lub soczewkach kontaktowych. – Dzięki zastosowaniu profilów nowej generacji jesteśmy też ekspertami w korekcji starczowzroczności – dodaje dr Derhartunian.

Laserowa korekcja wzroku należy do najbezpieczniejszych zabiegów w medycynie. Zabieg jest bardziej bezpieczny niż noszenie soczewek kontaktowych.

Zabieg laserem trwa kilka sekund i jest bezbolesny.

Jest możliwy dzięki technologii (SwissLaser to centrum referencyjne niemieckiego producenta Schwind-Eye-Tech-Solutions) oraz wiedzy kadry lekarskiej zdobywanej przez wiele lat na elitarnych uniwersytetach i prywatnych klinikach w Szwajcarii i w Niemczech.

Specjaliści ze SwissLaser należą do międzynarodowej czołówki z dziedziny chirurgii refrakcyjnej. Wśród nich jest wybitny chirurg z międzynarodowym doświadczeniem – dr Victor Derhartunian, który od 2012 r. z sukcesem prowadzi kliniki: EyeLaser w Zurychu, Wiedniu, i w Warszawie. Obie placówki uchodzą za wiodące i godne polecenia w opiniach Pacjentów, a wszystko dzięki wykorzystaniu nowych technologii i zastosowaniu wysokich standardów w pracy z Pacjentami. Międzynarodowe doświadczenie, nowoczesne urządzenia i wysoka jakość teraz dostępna jest także w Polsce – w klinice SwissLaser w Warszawie!

Szwajcarska jakość w Polsce Swiss quality in Poland

Główny chirurg SwissLaser

Perfect vision in a few seconds „We are experts in customized laser vision correction, and our particular focus is innovative correction of presbyopia”, explains experienced surgeon Dr Victor Derhartunian, owner of the EyeLaser clinics in Vienna and Zürich. The newly opened SwissLaser clinic is a similar centre addressed to patients in Poland.

Due to the range of laser vision correction possibilities and the quality of the vision following the procedure, Femto-Lasik is a very precise method of refractive eye surgery available on the market. „We are experts in personalised vision correction, i.e. we do not correct only diopters but also corneal irregularities, based on the image of the cornea”, explains Dr Derhartunian. The patient sees better a few hours after the procedure (in terms of sharpness and quality of vision) than he or she did beforehand with eyeglasses or contact lenses. „By using new generation profiles, we have become experts in innovative presbyopia correction”, Dr Derhartunian adds.

Laser vision correction is one of the safest medical procedures.

The treatment is safer than wearing contact lenses. A laser procedure takes a few seconds to complete and is painless. It relies on innovative technology (SwissLaser is a reference centre of the German manufacturer SchwindEye-Tech-Solutions) and the expertise of the doctors who work there.

This expertise has been acquired over many years of working at elite universities and private clinics in Switzerland and Germany.

Experts from the SwissLaser clinic are among the world’s best refractive surgery specialists. One such expert is Dr Victor Derhartunian, an outstanding surgeon with international experience. Dr Derhartunian has been successfully running EyeLaser clinics in Vienna and Zürich since 2012 and now in Warsaw. These are some of the top refractive clinics in Europe. They use the most advanced and new technologies and adhere to high standards of patient care. And this international experience, stateof-the-art equipment, and high quality are now available in Poland too – at the SwissLaser clinic in Warsaw.

PEOPLE & THE WORLD

Literackie szlaki

LITERACKIE PODRÓŻE LITERARY JOURNEYS tekst | by PATRYCJA PUSTKOWIAK

Where did Hemingway drink mojito in Cuba?

In which New York hotel did F. Scott Fitzgerald stay?

What was Goethe’s favourite café? You can travel the world following the trails of famous writers. Here are some of the places that have earned a place in literary history.

80

©CREDITS

Gdzie na Kubie pijał mojito sam Hemingway? W którym nowojorskim hotelu mieszkał F.S. Fitzgerald? Jaką rzymską kawiarnię upodobał sobie Goethe? Świat można zwiedzać szlakiem słynnych pisarzy – oto niektóre z ważnych miejsc, które przeszły do literackiej legendy.

HOMAR Z CAMILLĄ LÄCKBERG WE FJÄLLBACE Lobster with Camilla Läckberg in Fjällbacka

Camilla Läckberg to szwedzka królowa kryminału.

Camilla Läckberg is the Swedish queen of crime writers.

Wąskie drogi, drewniane domy, gwar z restauracyjnych ogródków, marina pełna masztów, pomost i skocznia do wody – tak w skrócie można opisać Fjällbackę, kurort, który wyrósł z kameralnej rybackiej wioski. Mieszka tu około dziewięciuset osób, ale w lecie pojawiają się całe pielgrzymki chcące poznawać osadę śladami królowej kryminału Camilli Läckberg.

To właśnie ona rozsławiła na cały świat swoje rodzinne miasteczko leżące na zachodnim wybrzeżu Szwecji. Osadziła w nim akcję wielu swoich książek, których czytelnicy używają jako przewodników. Dla przykładu w Kaznodziei opisany jest Wąwóz Królewski – wijącymi się schodami można dojść na szczyt wzgórza, z którego rozciąga się piękny widok na miasto. Kolejny ważny punkt do odhaczenia w miasteczku to oczywiście słynny kościół z czerwonawego granitu, w którym odbywają się wszystkie pogrzeby w książkach Läckberg. W okolicznych restauracjach warto spróbować owoców morza, czyli tego, co Läckberg określa jako „smaki z Fjällbacki”. Na pewno warto – w końcu poławiane w okolicach langustynki kilka lat temu znalazły się w menu na noblowskim bankiecie.

Lokalną atrakcją Fjällbacki jest też homarowe safari, czyli połowy tego skorupiaka, którego po powrocie można samemu przyrządzić.

Narrow streets, wooden houses, noisy restaurant gardens, a marina full of masts, a pier, and a diving tower – that pretty much sums up Fjällbacka, a small fishing village and summer tourist resort on the west coast of Sweden. The village is home to about 900 people, but come summer, it is swamped by hordes of people who want to see for themselves where Camilla Läckberg’s stories take place. Läckberg, the queen of crime writers, has made her home town famous. The plots of many of her books are set here, and readers use them as guides. For instance, in The Preacher she describes Kungsklyftan (King's Gorge), where you can ascend winding steps to the top of the hill, which has a beautiful view of the town. Another landmark is the famous red granite church, where all the funerals in Läckberg’s books are held. In local restaurants, it is worth trying the seafood, which Läckberg refers to as “flavours from Fjällbacka.” Langoustines caught in the area ended up on the menu at a Nobel prize banquet. The lobster safari is a local attraction. The idea is to catch a lobster and prepare it yourself at home.

81

PEOPLE & THE WORLD

Literackie szlaki

GRECKIE ROZKOSZE DURRELLÓW Greek pleasures of the Durrell brothers

Korfu od zawsze fascynowała podróżnych. Odyseusza zatrzymała w drodze do domu, Szekspira uwiodła gajami oliwnymi, dlatego umieścił tu akcję Burzy, a dla cesarzowej Sissi stała się niemal drugą ojczyzną.

Korfu has always fascinated travellers.

It stopped Odysseus on his way home, seduced Shakespeare with its olive groves, and it became a second home to Empress Sissi.

82

Korfu to ogród bogów – pisał Gerald Durrell. Jego brat, Lawrence, głosił natomiast, że Grecja daje możliwość poznania samego siebie. Bracia Durrellowie, którzy na grecką wyspę przybyli w latach 30., darzyli ją prawdziwą miłością. Lawrence jej piękne krajobrazy opisał w Jaskini Prospera, a Gerald o spędzonym tam dzieciństwie pisał w książce Moja rodzina i inne zwierzęta, przyczyniając się do inwazji turystów na wyspę w latach 70. i 80. Najważniejszym miejscem na Korfu związanym z pisarzami jest Kalami leżące na północno-wschodnim jej odcinku i tzw. biały dom, czyli ich niegdysiejsza rezydencja. Dziś mieszczą się tam elegancki pensjonat i tawerna oczywiście nosząca nazwę Biały Dom. Ciekawostką jest, że to właśnie na zaproszenie Durrellów do Grecji przybył Henry Miller, który wrażenia z podróży opisał w książce Kolos z Maroussi. Zresztą Korfu od wieków przyciągała wybitnych ludzi i inspirowała pisarzy. Przebywał tu Zbigniew Herbert, a sławili ją m.in. John Milton, Edward Lear czy lord Byron.

“Corfu is the garden of the Gods”, wrote Gerald Durrell. His brother Lawrence, on the other hand, claimed that Greece was where people could look inside themselves. The Durrell brothers, who came to the Greek island in the 1930s, had a deep affection for the place. Lawrence, the author of The Alexandria Quartet, described its beautiful scenery in Prospero’s Cell, and Gerald wrote about his childhood there in My Family and Other Animals - a book that in no small part contributed to Corfu being invaded by tourists in the 70s and 80s. The main place on Corfu associated with the two writers is the village of Kalami in the northeast of the island and the “white house”, where they used to reside.

Today, it is an elegant guesthouse and a tavern, naturally called “The White House”. The interesting thing is that it was the Durrell brothers who invited Henry Miller to the island. Miller described his Corfu experiences in The Colossus of Maroussi. Corfu has been luring prominent people and inspiring artists for ages. Zbigniew Herbert stayed there, and it has been praised by John Milton, Edward Lear, and lord Byron.

Brytyjski pisarz, zoolog i konserwator przyrody Gerald Durrell.

British writer, zoologist and nature conservator, Gerald Durrell.

RZYMSKA KAWA Z GOETHEM A Roman coffee with Goethe

Johann Wolfgang von Goethe obok Friedricha Schillera był czołowym przedstawicielem klasycyzmu weimarskiego oraz prekursorem romantyzmu.

Johann Wolfgang von Goethe was, next to Friedrich Schiller, the main representative of Weimar Classicism and a precursor of Romanticism.

Goethe, Stendhal, Mickiewicz czy Słowacki – to tylko niektóre z osobistości, jakie odwiedziły słynną, założoną w 1760 r., rzymską kawiarnię Antico Caffè na Via Condotti 86. Niektórzy, jak Hans Christian Andersen, nawet nad nią mieszkali – niestety jego mieszkanie nie jest otwarte dla zwiedzających – inni pracowali przy marmurowych stolikach nad swoimi rękopisami i wymieniali się pomysłami na książki. Lord Byron, Mary Shelley, Henryk Ibsen, Charles Dickens – listę można by ciągnąć w nieskończoność. O niezwykłej historii tego miejsca świadczą wiszące na ścianach portrety stałych bywalców. A tradycję kulturalnych i artystycznych spotkań kultywuje się tam do dziś. Literackich smaczków jest w Rzymie dużo więcej. Przy Schodach Hiszpańskich znajduje się Keats – Shelley House, gdzie chory na gruźlicę John Keats spędził ostatnie miesiące życia. Dziś można zajrzeć przez okno do pełnego rękopisów pokoju. Muzeum gromadzi też pamiątki po Percym Shelleyu, angielskim poecie i dramaturgu.

W pobliżu, obok fontanny Di Trevi, przy Via del Corso, jest też Dom Goethego (który w Rzymie spędził dwa lata) dziś przerobiony na muzeum. Można tam zobaczyć jego rękopisy czy pierwsze wydania książek.

Goethe, Stendhal, Mickiewicz and Słowacki are just a few of the well-known names that used to show up at the famous Antico Caffè Greco, which was founded in 1760 at Via Condotti 86 in Rome. Some of its famous guests, e.g. Hans Christian Andersen, even lived in the rooms above. Unfortunately, his apartment is not open to the public. Others would work at the marble tables and exchange ideas for books. Lord Byron, Mary Shelley, Henrik Ibsen, Charles Dickens – the list is endless. The portraits of the regulars hanging on the walls are a constant reminder of just how rich in history this place is.

This tradition of cultural and artistic gatherings is still cultivated today. There are many more literary flavours in Rome. At the foot of the Spanish Steps, there is the Keats– Shelley House where John Keats, who was suffering from tuberculosis, spent the last months of his life. You can peer through the window into a room full of manuscripts. The museum also has a collection of Percy Shelley memorabilia. Not far from the Trevi Fountain, on Via del Corso, is Goethe’s house. This is now a museum. Goethe spent 2 years in Rome. You can take a look at his manuscripts and the first editions of his books.

Mikołaj Gogol, który w 1845 r. przebywał w Rzymie i pisał Martwe dusze, spędził w kawiarni Caffè Greco sporo czasu.

Nikolai Gogol, who was writing "Dead Souls" in 1845 in Rome, used to spend lots of time in Caffè Greco.

W Antico Caffé bywali Stendhal, Goethe, Byron, Liszt, Keats, Ibsen, Andersen, Mendelssohn, Wagner. Przypominają o tym wiszące na ścianach pamiątki i portrety.

Stendhal, Goethe, Byron, Liszt, Keats, Ibsen, Andersen, Mendelssohn, Wagner used to show up at the famous Antico Caffé. Their portraits are a constant reminder of just how rich in history this place is.

83

PEOPLE & THE WORLD

Literackie szlaki

W HAWAŃSKIM DOMU HEMINGWAYA In Hemingway’s Havana home

Ernest Hemingway dostał Nagrodę Pulitzera za opowiadanie Stary człowiek i morze w 1953 r. oraz Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury rok później.

Ernest Hemingway was awarded the Pulitzer Prize for his short story, The Old Man and the Sea in 1953, as well as the Nobel Peace Prize.

Kiedy amerykański pisarz Ernest Hemingway odbierał Nagrodę Nobla, oświadczył, że nie należy ona do niego, a do Kuby. Na karaibskiej wyspie mieszkał przez 20 lat (dopłynął tu wiosną 1939 r.) i stała się dla niego tak ważna, że dziś można ją zwiedzać jego szlakiem.

Pierwszy przystanek – leżący na hawańskim Starym Mieście – to hotel Ambos Mundos.

Tu, w pokoju 511, pisał w latach 30. XX w. swoją głośną powieść Komu bije dzwon. Następnie – jego ulubione, istniejące do dziś bary – El Floridita i La Bodeguita del Medio; pierwszy słynie z daiquiri, a drugi z mojito, którym raczył się Hemingway. Dziesięć kilometrów od centrum Hawany znajduje się natomiast Finca Vigía, czyli dawny dom pisarza dziś zmieniony w Muzeum Hemingwaya. Zwiedzający mogą zajrzeć do środka jednopiętrowej willi przez uchylone drzwi i okna, aby zobaczyć fetysze noblisty – maszynę do pisania Royal, liczne trofea z polowań czy plakaty przedstawiające walki byków. Dom znalazła dla pisarza jego trzecia żona, Martha Gellhorn, po to by odciągnąć go od pokus, jakie czaiły się w centrum miasta.

In his Nobel prize acceptance speech, Hemingway said that the award did not belong to him, but to Cuba. The writer lived on the Caribbean island for twenty years. You can now follow his footsteps there. The first stop is the Hotel Ambos Mundos in Havana’s old town.

Hemingway wrote For Whom the Bell Tolls in room 511 in 1939. You can then go to his favourite bars – El Floridita and La Bodeguita del Medio. The former is famous for its daiquiris, the latter for its mojitos - Hemingway’s favourites. His former home, Finca Vigía, is ten kilometres away. The building is now a museum. You can look inside the single-storey villa through the half-open doors and windows and see Hemingway’s Royal typewriter, his many hunting trophies, and bullfighting posters. The writer moved in at the behest of his third wife, journalist Martha Gellhorn, who wanted to draw her husband away from the temptations lurking in Havana.

Bar La Bodeguita del Medio słynie z wybitnego mojito. Dlatego to miejsce ukochał sobie Hemingway.

La Bodeguita del Medio is famous for its delicious mojito. That's why Hemingway favoured this place.

W słynnym Finca Vigía, czyli dawnym domu Hemingwaya, dziś działa muzeum poświęcone pisarzowi.

The famous Finca Vigía, Hemingway's former house, is now his museum.

84

PEOPLE & THE WORLD

Literackie szlaki

WARSZAWA BIAŁOSZEWSKIEGO I KONWICKIEGO Poeta i prozaik Miron Białoszewski urodził się i dorastał w Warszawie w kamienicy przy ul. Leszno 99, potem przeniósł się na Chłodną, następnie na Poznańską (zdj. poniżej). Poet and novelist, born and raised in Warsaw at 99 Leszno Street; then he moved to Chłodna and later Poznańska Street (the photo below).

Stolica Polski ma bogatą literacką historię. Przy Chłodnej 40 w czasie Powstania Warszawskiego mieszkał Miron Białoszewski, lokator również innej kamienicy – przy Poznańskiej 37. Poeta tworzył tu przez 13 lat.

Przy alei Szucha żył Jarosław Iwaszkiewicz, a szlakiem spacerów Tadeusza Konwickiego można dziś zwiedzać miasto. Warto wystartować z ulicy Górskiego, gdzie mieszkał, codziennie z okien balkonu widział Pałac Kultury, który był jednym z bohaterów Małej apokalipsy.

Potem należy iść od Nowego Światu, przez Marszałkowską, do placu Trzech Krzyży, kończąc na Wiejskiej, gdzie mieści się kawiarnia Czytelnik. Konwicki, ale też Gustaw Holoubek czy Andrzej Łapicki, mieli tu swój stolik i przy kawie toczyli długie dysputy o kulturze.

The Polish capital has a rich literary history. Miron Białoszewski lived at 40 Chłodna St. during the Warsaw Uprising. Białoszewski also lived at 37 Poznańska St., one of the very few town houses that survived World War II, for 13 years. And Jarosław Iwaszkiewicz would meet lovers in his apartment on Szucha Ave. The real icon of Warsaw though, is Tadeusz Konwicki. Today you can retrace his steps on guided tours. One such tour starts on Górski St, where his apartment was. Nowadays, it is a residence for translators. Every day, he would look out from the balcony at the Palace of Culture, which loomed, like a bad dream, over the world of the characters in his famous A Minor Apocalypse. From there, you follow his usual path from Nowy Świat Street, along Marszałkowska, to Three Crosses Square, where the Czytelnik Cafe is located.

Konwicki, with Gustaw Holoubek and Andrzej Łapicki, used to frequent the café and discourse on culture.

ANIOŁY I DEMONY, CZYLI NYC Angels and demons in New York

Twarze Nowego Jorku amerykański pisarz Paul Auster sportretował w Trylogii nowojorskiej.

The American writer, Paul Auster, portrayed the city's many faces in The New York Trilogy. wNowojorski Hotel Plaza stał się tłem części wydarzeń opisanych w powieści wydanej w 1925 r.

Wielki Gatsby Francisa Scotta Fitzgeralda.

The Plaza Hotel in New York has been background to the story of The Great Gatsby by Francis Scot Fitzgerald, published in 1925.

86

Nie ma na ziemi miasta tak pełnego różnic jak Nowy Jork – mówił Paul Auster. To tylko jeden z wielu pisarzy, którzy związali swoje losy z tym miejscem. W Nowym Jorku można znaleźć dziesiątki literackich zakamarków. Przy największej nowojorskiej fontannie – Bethesda Fountain – bohater dramatu Tony'ego Kushnera Anioły w Ameryce, Prior, wygłasza słynne skierowane do publiczności błogosławieństwo: „More life”. Hotel Chelsea leżący w sąsiedztwie dzielnicy o tej samej nazwie był tymczasowym domem dla Marka Twaina. Luksusowe wnętrza Hotelu Plaza na Manhattanie stały się tłem dla wielu scen powieści Wielki Gatsby, a jej autor, F.S. Fitzgerald, spędził tam, podobnie zresztą jak choćby Truman Capote, wiele nocy.

There is no city on earth so full of differences as New York – Paul Auster said once in an interview.

Auster is one of many writers whose life has been intertwined with this metropolis, which attracts artists like a magnet. New York has any number of places connected in some way with literature.

For instance, the hero of Tony Kushner’s Angels in America, Prior, gives his famous blessing “More Life” at New York’s largest fountain – Betheseda.

The legendary Chelsea Hotel has been a temporary abode for plenty of writers, including Mark Twain.

The luxurious interiors of the Plaza Hotel in Manhattan served as the backdrop for a couple of scenes in The Great Gatsby, and its author, F. Scott Fitzgerald, often stayed there, as did Truman Capote.

© S H U T T E R S TO C K ( 5 ) , A D O B E S TO C K ( 3 ) , I S TO C K , A L A M Y/ B E W, A G E N C J A G A Z E TA , G E T T Y I M A G E S

Warsaw – the city of Białoszewski and Konwicki

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w Kaleidoscope

MARKOWA. PAMIĘCI POLAKÓW RATUJĄCYCH ŻYDÓW

MARKOWA. THE ORCHARD OF REMEMBRANCE FOR POLES WHO SAVED JEWS 24 marca obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką.

To właśnie im poświęcone jest wyjątkowe muzeum we wsi Markowa na Podkarpaciu. Dlaczego właśnie tam?

24 March 24 is the National Remembrance Day of Poles Saving Jews in German Nazi-occupied Poland. These are the people to whom this unique museum in the village of Markowa in the Subcarpathian region is dedicated. But why there?

Rankiem 24 marca 1944 r. przed dom rodziny Ulmów we wsi Markowa na Podkarpaciu przybyło pięciu niemieckich żandarmów oraz kilku policjantów. Żandarmi najpierw zamordowali ukrywających się tam ośmioro Żydów, potem Józefa Ulmę i będącą w siódmym miesiącu ciąży jego żonę Wiktorię, a na końcu – sześcioro dzieci. 24 marca obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. W 2016 r. w Markowej zostało otwarte Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II Wojny Światowej im. Rodziny Ulmów.

On the morning of 24 March 1994, five German gendarmes and a couple of policemen arrived at the home of the Ulma Family in the village of Markowa. First, the German gendarmes killed the eight Jews who were hiding in the house, then they killed Józef Ulma and his 7-month pregnant wife Wiktoria, and finally, their six children. On 24 March, we celebrate the National Remembrance Day of Poles Saving Jews in German Nazi-occupied Poland. The Markowa Ulma-Family Museum of Poles Who Saved Jews in World War II opened in 2016.

O Ulmach, ale także o setkach takich rodzin

The Ulmas and the hundreds of families like them

Józef i Wiktoria Ulmowie byli skromnymi mieszkańcami wsi Markowa. Podczas okupacji, mimo biedy i zagrożenia życia, dali schronienie ośmiorgu Żydom – Saulowi Goldmanowi oraz członkom jego rodziny. Józef Ulma był sadownikiem, społecznikiem, bibliotekarzem, amatorem fotografii. Dzięki jego zdjęciom możemy dziś zobaczyć Markową i jej mieszkańców w okresie przedwojennym oraz podczas II wojny światowej. Wśród zachowanych fotografii znajdują się także te poplamione krwią ofiar niemieckiej zbrodni z 24 marca 1944 r. Jego żona Wiktoria opiekowała się domem i sześciorgiem dzieci. W dniu zbrodni najstarsze liczyło 8 lat, a najmłodsze półtora roku.

Józef and Wiktoria Ulma were modest inhabitants of the village of Markowa. During the Nazi occupation, they gave shelter to eight Jews (Saul Goldman and his family) despite the risk involved and their own straightened circumstances. Józef Ulma was an orchardman, philanthropist, librarian, and amateur photographer. His photographs depict Markowa and its inhabitants before and during World War II. Some are stained with the blood of the victims of the crime of 24 March 1944. Wiktoria, 12 years Józef’s junior, was a mother and homemaker. Their oldest child was 8, and the youngest only 18 months old.

1

W liczącej ok. 4,5 tys. mieszkańców Markowej Ulmowie nie byli jedyną rodziną, która ukrywała Żydów. Mimo tragedii, rodziny z okolicy do końca okupacji ukrywały Żydów – co najmniej 20 z nich przeżyło.

Sad Pamięci

© M U Z E U M P O L A K Ó W R AT U JĄ C YC H Ź Y D Ó W

Skalę pomocy obrazuje Sad Pamięci – nawiązujący z jednej strony do sadowniczej pasji Józefa Ulmy, a z drugiej – do Ogrodu Sprawiedliwych w Yad Vashem. Na podświetlanych tablicach umieszczono nazwy ok. 1,5 tys. miejscowości, w których Żydzi ratowani byli przez Polaków odznaczonych potem tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.

Nie tylko w Markowej Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego prowadzi szereg działań dokumentujących nieznaną historię Polaków, którzy ratowali ludność żydowską przed Zagładą.

Dzięki Ambasadorowi RP w Bernie odzyskano tzw.

Archiwum Eissa, które dokumentuje finansowaną przez polski rząd akcję ratunkową prowadzoną w okresie II wojny światowej przez ówczesnego polskiego ambasadora Aleksandra Ładosia i jego dyplomatów oraz współpracujące z nimi organizacje żydowskie. W Bernie wystawiono wtedy kilka tysięcy nielegalnie zdobytych paszportów Ameryki Łacińskiej, ratując życie wielu setkom osób.

Pamięci Polaków, którzy kosztem życia własnego i rodziny ratowali Żydów, dedykowany jest projekt Instytutu Pileckiego „Zawołani po imieniu”, który upamiętnia bezimiennych dziś często, zapomnianych bohaterów. Materialnym symbolem upamiętnienia jest tablica z inskrypcją w językach polskim i angielskim umieszczona na kamieniu.

Polska była krajem, w którym w czasie II wojny światowej za pomoc Żydom groziła kara śmierci.

Polacy stanowią najliczniejszą grupę osób uhonorowanych tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.

Ich liczba w ubiegłym roku przekroczyła 7000.

3

2

Markowa had a population of 4,500 at the time and the Ulmas were not the only family hiding Jews. Despite the family's tragedy, many people in the area continued to help Jews until the end of German occupation. At least 20 Jewish people survived.

The Orchard of Remembrance The scale of assistance is eloquently illustrated by the Orchard of Remembrance. The name alludes to both Józef Ulma’s passion for orcharding and the Garden of the Righteous Among the Nations at the Yad Vashem Memorial in Jerusalem. The illuminated boards bear the names of some 1, 500 villages where Jews were rescued by Poles later honoured as Righteous Among Nations.

Markowa was not an exception The Ministry of Culture and National Heritage is conducting a range of activities intended to document the little known history of Poles who saved Jews from the Holocaust.

Thanks to the Polish Ambassador in Bern, Poland has acquired the Eiss Archive. This documents a World War II rescue operation that was funded by the Polish government-in-exile and conducted by the then Polish Ambassador to Switzerland, Aleksander Ładoś, his diplomats and several cooperating Jewish organizations. Thousands of illegal passports to Latin American countries were produced in Bern, and hundreds of lives were saved as a result. The Pilecki Institute dedicated its commemoration project “Called by the Name” to the memory of the many anonymous, often forgotten heroes who saved Jews, risking their own and their families’ lives in the process. A plaque bearing an inscription in English and in Polish has been placed on a large stone as a material symbol of the commemoration.

Poland was a country in which, during World War II, providing any sort of assistance to a Jew was punishable by summary execution.

Poles are the most numerous group of people honoured as Righteous Among Nations. Last year the number exceeded 7000.

1. Szklany kubik o wymiarach 5 x 8 m jest makietą domu Ulmów w skali 1:1 The glass cube, which measures 5 x 8 m, is a full-scale model of the Ulmas’ house.

2. W 2004 r. w Markowej wzniesiono pomnik upamiętniający męczeńską śmierć rodziny Józefa i Wiktorii Ulmów z dziećmi, którzy zginęli z rąk niemieckiego okupanta w odwecie za ratowanie Żydów .

In 2004, in Markowa, a monument was raised commemorating the martyr's death of Józef Ulma and his family.

3. Minimalistyczna i surowa bryła, swoim kształtem nawiązująca do prymitywnego wiejskiego domu.

The shape of the minimalist and ascetic construction refers to a primitive country house.

4. Sad Pamięci w Markowej nawiązuje do Ogrodu Sprawiedliwych Instytutu Yad Vashem.

The orchard in Markowa alludes to the Garden of the Righteous at the Yad Vashem Institute.

4

PO PL OILSIHS HH IHTIST S

Dawid Dawid Kubacki Kubacki

MUSTAF NA FALI tekst | by TOMASZ CHOLAŚ

Jako trzeci Polak w historii, po Adamie Małyszu i Kamilu Stochu, zwyciężył w słynnym Turnieju Czterech Skoczni. Dawid Kubacki udowodnił, ile w sporcie znaczy upór i wiara.

After a decade of competing in the World Cup, Dawid Kubacki finally became the third Pole in history, after Adam Małysz and Kamil Stoch, to win the Four Hills Tournament. Kubacki is living proof of what can be achieved through persistence and belief in oneself.

90

©CREDITS

MUSTAF ROCKS

S

Spróbuj sobie wyobrazić, że jesteś Dawidem Kubackim. Bierzesz udział w Turnieju Czterech Skoczni, najbardziej prestiżowej imprezie w skokach narciarskich.

Nikt na ciebie nie stawia. Po tym jak w ostatnim konkursie przed turniejem zająłeś 47. miejsce, dziennikarze w ogóle o tobie nie wspominają. U buk­macherów twoje ewentualne zwycięstwo jest warte 35 zł za każdą postawioną złotówkę, czyli... nie masz szans. I co się dzieje? Pierwsza skocznia (Oberstdorf): trzecie miejsce, druga skocznia (Garmisch-Partenkirchen): trzecie miejsce, trzecia skocznia (Innsbruck), ta, na której nigdy ci nie szło, drugie miejsce. Wreszcie ta czwarta (Bischofshofen), ostatnia, prowadzisz po pierwszej serii, masz szansę dać niedowiarkom prztyczka w nos i wygrać cały turniej. O czym myślisz, patrząc na ten tłum na dole? Co czuł Kubacki?

PL

Dawid Kubacki podczas zawodów Letniego Grand Prix w skokach narciarskich w szwajcarskim Einsiedeln, sierpień 2010 r.

Dawid Kubacki during summer Ski Jumping Grand Prix in Einsiedeln, Switzerland, August 2010.

ENG

Imagine that you are Dawid Kubacki. You’re competing in the Four Hills Tournament, the world’s most prestigious ski jumping event. No one is betting on you. The pundits haven’t even mentioned your name since you finished your last competition down the bottom somewhere. The bookmakers are paying out 35 zlotys for every zloty put on you – and odds don’t come much longer than that. And what happens? First hill (Oberstdorf): third place; second hill (Garmisch-Partenkirchen): third place; third hill (Innsbruck) – your bête noire – second place. And now, the final competition (Bischofshofen). You are in the lead after the first round. If you win, you’ll win the tournament and prove the naysayers wrong. What’s going through your head as you peer at the crowds in the distance?

POKEROWA TWARZ

POKER FACE

− Podszedłem do tego zadaniowo, miałem plan i wypełniałem go krok po kroku. Pamiętałem też, by nie robić czegoś ponad stan, czyli nie próbować skakać lepiej, niż potrafię − wspominał zaraz po skończonym turnieju. Zachował pokerową twarz, po pierwszym skoku na odległość 143 m w drugim dołożył 140,5 m i jeszcze zwiększył przewagę nad rywalami, pieczętując triumf w całym turnieju. I było to dopiero jego drugie zwycięstwo w zawodach Pucharu Świata. Pierwsze odniósł w 2019 r. we włoskim Predazzo, niemal 10 lat po debiucie w Zakopanem. Mówił wtedy półżartem, że „sprawdza się jego metoda małych kroków”. − Bardzo późno odniósł sukces. Musiał mieć talent do skoków, ale taki, do którego trzeba było dołożyć mnóstwo pracy − mówi dziś o Dawidzie Adam Małysz, legenda skoków narciarskich. A wiadomo, że talent do pracy jest największym z talentów. − Na początku swojej przygody skakał źle. Był obiektem żartów. Ale niczym się nie przejmował, robił swoje, i przyszedł taki moment, gdy zaczął grać na nosie tym starszym kolegom, którzy się z niego śmiali − wspomina Maciej Kot skaczący z Dawidem w drużynie. − Był pulpecikiem − pamięta Zbigniew Klimowski, odkrywca talentu Kubackiego. Ojciec Klimowskiego powiedział wtedy o Dawidzie, że szybciej zrobi karierę w sumo niż w skokach. Ale młody się nie zrażał. Odkąd pamięta, zawsze chciał latać. Gdy był dzieckiem, przywiązywał sobie do ramion skrzydła z kartonu i zbiegał z osiedlowej górki w Nowym Targu, by „wzbić się” w powietrze. Skakania uczył się razem z Kamilem Stochem na tej samej górce w Zębie. Kamil już wtedy miał to coś, Dawid miał... zapał. – Robiłem to, co kochałem, więc nie potrzebowałem większej motywacji – opowiada. – Od zawsze wiedziałem, że chcę z tym sportem wiązać swoją drogę życiową.

Rodzice zasugerowali mu jednak, żeby… ze skokami skończył. Nie odnosił sukcesów, za to dobrze się uczył. Ojciec wyraził się jasno: albo stawiasz na sport,

“I had a job to do and I took it one step at a time. I also kept in mind that I wasn’t going to outperform myself”, Kubacki recollected afterwards. He kept a poker face after the first, 143-metre, jump. He increased his advantage over his rivals with his second, 140.5-metre, jump. This sealed what was – at last – to be his second World Cup victory. The first was in Predazzo, Italy, almost ten years to the day after his debut in Zakopane. He put that first win down to his “small steps method.” “He achieved success pretty late. He has a lot of skill, but it’s the type of skill that needs to be accompanied by a lot of work”, says ski jumping legend Adam Małysz. And it is widely known, that the talent for work is the greatest talent of all.

“He was a poor jumper in his early days. So much so that he was an object of ridicule. But he shrugged it off and kept on doing his own thing. And finally, the moment came when he had the last word on all those people who’d been laughing at him”, says teammate Maciej Kot. “He was podgy”, says Zbigniew Klimowski, who discovered Kubacki’s talent.

Klimowski’s father said that young Dawid would have passed for a sumo wrestler rather than a ski jumper. But Klimowski wasn’t to be discouraged.

He has wanted to fly for as long as he can remember. As a child, he used to put on paper wings and run down the hill in Nowy Targ (his hometown) to "take to the air". He practised jumping, together with Kamil Stoch, on the ski jump in Ząb. Even then, Stoch had that special something, while Klimowski had enthusiasm. “I was doing what I loved and that was all the motivation I needed”, he says. “I’ve always known that jumping was the career for me.”

His parents, however, suggested that he give up the sport. He wasn’t any good at it, but he was good at school. His father handed him an ultimatum: either stake everything on sport, or chose a profession

91

POLISH HITS

Ślub Dawida Kubackiego i Marty Majcher odbył się w maju 2019 r. w sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej we wsi Bachledówka na Podhalu.

Dawid Kubacki and Marta Majcher's wedding in May 2019 at the Sanctuary of the Mother of God in the village of Bachledówka in Podhale.

Dawid Kubacki

albo wybierasz sobie zawód i idziesz dalej do szkoły.

Dawid postawił na swoim i nie opuszczał żadnego treningu. − Nieraz były śnieżyce, mrozy, mnie nie było na miejscu, nie było jak go zawieźć na trening, a on plecaczek zakładał, do autobusu, a dalej „z buta” i na skocznię − przypomina sobie Edward Kubacki.

Ciężką pracę zimą przekładał na dobre wyniki latem, w 2013 r. został nawet mistrzem Polski w skokach na igelicie. − Jest lato, to Dawid fruwa – lubili wtedy żartować koledzy z reprezentacji. Zimą wiodło mu się jednak gorzej. Pierwsze punkty PŚ zdobył pod koniec 2012 r. w fińskim Kuusamo. Wraz z drużyną zdobył brązowy medal MŚ w Val di Fiemme (2013). Bywało, że zaskakiwał dalekimi skokami na treningach i w kwalifikacjach, ale nie potrafił ich powtórzyć na zawodach. W 2015 r. został przesunięty przez trenera Łukasza Kruczka do kadry B. Zrobił krok do tyłu. − Albo coś zmienię, albo zostanę przeciętniakiem − przyznał wtedy. I zaczął zmieniać, ze skoku na skok, z zawodów na zawody. Wspólnie z trenerem Maciejem Maciusiakiem wypracowali całkowicie nową pozycję dojazdową, a pod okiem Stefana Horngachera, który w 2016 r. włączył go do kadry A, zaczęli korygować parabolę lotu. Dużo dała mu także systematyczna współpraca z psychologiem.

Wyniki przyszły natychmiast. Złoto w konkursie drużynowym w Lahti i pierwsze upragnione podium w 2017 r. oraz brązowy medal olimpijski w Pjongczangu (w drużynie) w 2018 r. Jednak przełomowe było mistrzostwo świata w Predazzo w 2019 r. wywalczone przez Kubackiego w najdziwniejszym konkursie w historii. Polak po pierwszej serii zajmował dopiero 27. miejsce, a w drugiej poszybował na imponującą odległość 104,5 m (skocznia normalna), zajął miejsce dla prowadzącego i czekał, aż zmieni go skoczek, który go wyprzedzi. Czekał, czekał… i się nie doczekał. Żadnemu z 26 zawodników się nie udało.

WCIĄŻ NIENASYCONY Niezależnie od wyników na skoczni Mustaf (nie pamięta, skąd wzięła się ta ksywa) i tak w końcu ląduje w swojej piwnicy, gdzie urządził sobie modelarnię.

Składa w niej zdalnie sterowane modele samolotów i helikopterów, z którymi później jeździ na pokazy i zawody, gdzie wykonuje układy do muzyki. Helikoptery pojawiały się też podczas wyjazdów z kadrą.

Przy okazji Letniego Grand Prix w Courchevel Dawid, ku uciesze kolegów, sterował modelem tak, że ten la-

and knuckle down and study. Dawid never let up. He didn’t miss a single training session. “There were snowstorms, freezing temperatures, sometimes I wasn’t there to give him a lift, and he would put on a backpack, catch the bus, and then cover the distance from the bus stop to the hill on foot”, says Edward.

In summer, he enjoyed the fruits of his hard winter labour – in 2013 he won the Polish Championships on plastic matting. “Come summer and Dawid starts to fly”, joked his teammates. But winter was a different story. He earned his first World Cup points in Kuusamo, Finland, at the end of 2012. He and his team won a bronze medal at the World Championships in Val di Fiemme in 2013. He sometimes surprised everyone with long jumps during training sessions and qualifiers, but he could never repeat them during competitions. In 2015, the national team coach, Łukasz Kruczek, moved him to Team B. “I’m never going to make the grade unless I change something”, he said at the time. And the change came. Together with his coach, Maciej Maciusiak, he worked out a brand new in-run body position, and under the watchful eye of Stefan Horngacher, who reinstated Kubacki to Team A in 2016, he began correcting the parabola of the flight. All this was accompanied by regular sessions with a psychologist.

It all paid off instantaneously. He won a gold medal in a team competition in Lahti, and a long-awaited podium appearance in Oberstdorf (third place) in 2017, followed by an Olympic bronze medal in a team event in Pyeongchang in 2018. However, the breakthrough came with the world championship title in Predazzo in 2019. This was one of the strangest competitions in the history of the sport. After the first round, Kubacki was in 27th place. Yet, in the second round, he achieved an impressive distance of 104.5 metres (the normal hill), took the leading position and waited for another jumper to outperform him. He waited and waited… but never saw it happen. None of the 26 competitors after him managed to fly further.

HUNGRY FOR MORE Regardless of the results on the hill, “Mustaf” (Kubacki can’t remember how he got his nickname) always comes back to the basement where his workshop is. This is where he assembles his remote-controlled model planes and helicopters. He

Gdy był dzieckiem, przywiązywał sobie do ramion skrzydła z kartonu i zbiegał z osiedlowej górki w Nowym Targu, by „wzbić się” w powietrze.

As a child, he used to put on paper wings and run down the hill in Nowy Targ (his hometown) to "take to the air".

92

Powyżej: Wielką pasją Dawida jest modelarstwo.

Z lewej: Kubacki ze złotym medalem mistrzostw świata w skokach narciarskich, Seefeld, marzec 2019 r.

Drugi był Kamil Stoch (pierwszy z lewej).

Above: Aeromodelling is Dawid's great passion.

Left: Kubacki with a golden medal at the World Championships, Seefeld, March 2019.

Kamil Stoch came second (first one on the left).

U góry: Kamil Stoch i Dawid Kubacki podczas Letniej Grand Prix w Zakopanem w 2019 r. Po prawej: Kubacki przygotowuje się do oddania skoku, Innsbruck, 2014 r.

Above: Kamil Stoch and Dawid Kubacki during the summer Grand Prix in Zakopane in 2019.

Right: Kubacki is preparing himself for the jump, Innsbruck , 2014.

flies them to musical accompaniment, during shows and competitions. He also takes his helicopters with him whenever he is touring with the national team.

During summer Grand Prix in Courchevel, he flew his model aircraft above the heads of restaurant guests, to the delight of his team mates. Everything revolves around one thing. “If he wasn’t a ski jumper, he would most likely have become a pilot”, says his father. Kubacki recently enrolled in a gliding course.

“I’ve always wanted to sit behind the controls of a real plane. And this is the first step”, he says. “Flying a glider is similar to ski jumping, as they don’t have engines either. Just gravity. This is what gives me satisfaction, joy, freedom, tranquillity. It’s just me and the beautiful views.”

Recently, however, free time has been a luxury. In May last year, Kubacki married his long-time partner, Marta Majcher, a graduate of the Academy of Physical Education. Marta wants to spend more time with her husband, and so she surprised him by showing up at the final competition of the 2019 Four Hills Tournament. Not wanting to distract Dawid, she didn’t meet up with him until after the last jump. She often supports her husband. At the Gala of Sports Champions, it was Marta who received the statuette for Kubacki’s 5th place in a Przegląd Sportowy poll. Will being a husband bring Dawid down to earth? “Either I have to come down or pull Marta up here”, says Kubacki.

Everyone on the national team stresses that fact

93

tał tuż nad głowami klientów restauracji. Wszystko toczy się wokół jednego. − Gdyby nie skakał, zostałby pewnie pilotem − uważa tata Dawida. Niedawno zaczął kurs szybowcowy. − Zawsze mnie ciągnęło do tego, by siąść za sterami prawdziwego samolotu.

To jest pierwszy krok − przyznaje. − Latanie szybowcem jest podobne do skoków, bo tam też nie mamy napędu oprócz grawitacji. Daje mi satysfakcję, radość, wolność, wyciszenie, tylko ja i piękne widoki.

Od niedawna o wolny czas jest już jednak trochę trudniej. W maju zeszłego roku Dawid poślubił swoją długoletnią partnerkę Martę Majcher, absolwentkę katowickiego AWF-u (trenowała szermierkę), która chciałaby z nim spędzać więcej czasu. M.in. dlatego zrobiła mu niespodziankę i w tajemnicy przyjechała na ostatni konkurs TCS 2019 r. Nie chciała go rozpraszać, dlatego spotkali się dopiero po ostatnim skoku Dawida. Marta często wspiera swojego męża. Na Gali Mistrzów Sportu odebrała w jego imieniu statuetkę za zajęcie piątego miejsca w plebiscycie Przeglądu Sportowego. Czy po ślubie Dawid będzie musiał nieco zejść z chmur? − Albo ja muszę zejść z chmur, albo Martę tam wciągnąć − odpala bez zastanowienia.

Wszyscy w kadrze podkreślają, że Dawid jest trochę inny niż reszta ekipy. – Bardziej poukładany. Kiedy decyduje się na jakąś drogę, trzyma się jej do końca.

Weźmy kwestię butów − mówi Małysz. Koledzy z kadry skakali w tym sezonie w specjalnie zaprojektowanych butach mających być naszą tajną bronią. Kubacki pozostał przy swoich starych, a i tak miniony sezon był najlepszym w jego karierze. − Ma bardzo dużą dynamikę odbicia, a przy tym jest bardzo lekki i wysoki.

Czuje powietrze. Jego stabilność spokojnie utrzyma się do igrzysk olimpijskich w Pekinie – przekonuje prezes Polskiego Związku Narciarskiego Apoloniusz Tajner. – Jest nienasycony, wciąż dużo przed nim – twierdzi z pewnością w głosie Małysz, a Maciusiak dodaje: – Zawsze był w cieniu reszty chłopaków.

Do czołówki dobijał się powoli, ale wierzę, że teraz zostanie w niej na długo.

Kubacki już jest lepszy od Adama Małysza i Kamila Stocha. Oni stawali na podium „tylko” w sześciu kolejnych konkursach z rzędu. Dawid, będąc w pierwszej trójce dziesięciu kolejnych konkursów, zaliczył trzecią najdłuższą serię wszech czasów. O ile jednak zwykle fruwa w przestworzach, to do swoich sukcesów ma stosunek bardzo… przyziemny. Poproszony o skomentowanie swojego finałowego skoku w Turnieju Czterech Skoczni wypalił: „I ruszył. Mknie po rozbiegu niczym kuna po lesie. Popchał nogą, wyciągnął szyję jak gąsior i leci, leeeeci.

Jeeest”. Lubi ten stan: pięć sekund swobod­nego lotu, gdy siła wznosząca unosi cię na moment w górę, a ty jesteś w takiej euforii, że masz ochotę krzyczeć. − Traktuję skoki jak hobby. Wiadomo, robię to na profesjonalnym poziomie, stały się moim zawodem, ale ja po prostu kocham skakać.

94

Dawid Kubacki

that Kubacki is different from the rest of them.

“Better organised. Once he sets a course, he never veers off it. Take the matter of boots, for instance”, says Małysz. This season, Kubacki’s teammates jumped in special boots which were supposed to be their secret weapon. Kubacki decided to stick to his old boots. And last season was the best in his career so far. “His take-off motion is very dynamic, and additionally, he is tall and light. He can feel the air well. His form should remain consistent until the Beijing Olympics”, says Apoloniusz Tajner, the president of the Polish Skiing Association. Adam Małysz is convinced that: “He is hungry for more and there is still so much ahead of him.” “He has always been in his colleagues’ shadow. His way to the top was tedious, but I believe he’s going to be up there for a long time”, adds Maciusiak.

Kubacki has already surpassed Adam Małysz and Kamil Stoch. They “only” took their place on the podium in six consecutive competitions. Kubacki has been there ten times in a row and has set a new Polish record in the process. Although his head is usually in the clouds, he has down-to-earth attitude to his sporting achievements. When asked to comment on his final jump at the Four Hills Tournament, Kubacki said, “And off he goes along the in-run, like a marten through the forest, he pushes his leg off the ground, he cranes his neck like a gander, and flies into the air.” He likes the sensation of flying freely in the air, when the rising force takes him up for 5 short seconds. “Ski jumping is my hobby. Of course I’m a professional, jumping has also become my job, but I just love doing what I do.”

Dawid Kubacki ze statuetką Złotego Orła za zwycięstwo w Turnieju Czterech Skoczni, Bischofshofen, 6 stycznia 2020 r.

Dawid Kubacki with the statue of the Golden Eagle - the trophy for winning the Four Hills Tournament, Bischofshofen, January 6, 2020. © E A S T N E W S ( 4 ) , PA P ( 2 ) , G E T T Y I M A G E S ( 2 ) , A G E N C J A G A Z E TA

POLISH HITS

art of elegance in the royal city

Kraków MGallery by Sofitel

Feel welcome to stay in a newly opened, five-star location – the Bachleda Luxury Hotel MGallery by Sofitel in Krakow, Poland. It’s sophisticated interior decoration will let you adjourn to the world of unique and elegant relaxation, where – in the very heart of the Royal City – tradition meets modernity.

Your luxury stay in Krakow Plac Kossaka 6, 31-106 Kraków W W W. BA C H L E DA L U X U RY H O T E L . P L

REKLAMA

Licencja nr. 201303796 z 19.05.2017

+48 605 824 918 +380 730 733 133; +380 672 990 708 biuro@mgroupdeveloper.pl www.mgroup.world

„CAPITAL TOWERS” Rzeszów

POLSKA „LINE HOUSE” Rzeszów

4 000 m² powierzchni usługowej 63 000m² powierzchni usługowej 1300 miejsc parkingowych

Projekt „Line House” to kompleks mieszkalny z parkingiem podziemnym zlokalizowany w spokojnej i malowniczej części miasta – Osiedle Błogosławionej Karoliny. „Line House” znajduje się nieopodal zielonych terenów.

Bezpośrednie połączenie z centrum miasta, szybki dostęp do autostrady.

M GROUP DEVELOPMENT

Rzeszów • Warszawa • Kraków • Bratysława • Zakopane Iwano-Frankiwsk • Żhytomyr • Równe • Jaremcze • Kijów • Winnica OSIEDLE DOMÓW JEDNORODZINNYCH „KIJÓW” Kijów

UKRAINA APART – HOTEL „JAREMCZE” Jaremcze

„DREAM TOWN” Iwano-Frankiwsk

„PREZYDENT HALL” Żytomierz

310 000 m² powierzchni usługowej 820 000 m² powierzchni usługowej 16 000 miejsc parkingowych

DOLMA Dolma

©CREDITS

Tam, gdzie rośnie winorośl, tam i znajdziemy dolmę – gołąbki zawijane w jej liście. Warto wiedzieć, że tureckie słowo „dolmak” oznacza ogólnie nadziewane warzywa. Najpopularniejsza w Macedonii.

Wherever vines grow, you can find dolma - stuffed vine leaf rolls. It is worth mentioning that the Turkish word "dolmak" means stuffed vegetables in general, not only vine leaves. Dolma is most popular in Macedonia.

98

TRENDS

Good Food

GORĄCY KOCIOŁ MELTING POT tekst | by MAGDALENA RUDZKA

Na Bałkanach współistnieją przynajmniej trzy kultury: słowiańska, śródziemnomorska i osmańska.

Ten tygiel doskonale widać w kuchni – zróżnicowanej i bogatej jak chyba nigdzie indziej w Europie.

At least three cultures coexist in the Balkans: Slavic, Mediterranean and Ottoman. This melting pot can be seen in the kitchen – perhaps the most varied and lavish in Europe.

SOUVLAKI Souvlaki PUNJENE PAPRIKE Punjene paprike

Zwykle o tym nie pamiętamy, ale Grecja też jest krajem bałkańskim.

Szczególnie jej północna część jest bogata w bałkańskie wpływy, również kulinarne. Souvlaki to szaszłyk mięsny podawany z pitą, cytryną i sosami.

We tend to forget that Greece is also a Balkan country. Especially its northern part, which exhibits a plenitude of Balkan influences, not least culinary ones.

Souvlaki is a dish that basically consists of meat grilled on a skewer, served with pita bread, lemon and sauces.

Kiedyś przepis na nią przywoziło się z wakacji w Bułgarii. Papryki faszerowane mięsem lub mieszanką mięsa i ryżu występują w całym basenie Morza Śródziemnego.

Wersja chorwacka podawana jest z sosem pomidorowym i zawiera więcej mięsa niż ryżu.

Back in the day, the recipe was one of things brought home from trips to Bulgaria. The main ingredients are vegetables stuffed with meat or meat and rice and the dish is popular in various guises all around the Mediterranean. The Croatian version is served with tomato sauce and contains more meat than rice.

RAKIJA Rakija

TULUMBA Tulumba Ciasteczka z tureckim rodowodem znane w Bośni i Hercegowinie, Albanii, Bułgarii, Macedonii i Serbii. Wyciskane z formy, smażone w głębokim tłuszczu i nasączone syropem przypominają hiszpańskie churros.

Biscuits with a Turkish pedigree, known in Bosnia and Hercegovina, Albania, Bulgaria, Macedonia and Serbia. These deep fried, moulded cookies are coated with syrup and resemble Spanish churros.

Chyba nigdzie na świecie destylaty z owoców nie są tak niezbywalną częścią kultury kulinarnej jak na Bałkanach.

Rakija ma przeważnie ok. 40 proc. alkoholu, chociaż bez trudu znajdziemy i mocniejsze, szczególnie wśród domowej produkcji. Najczęściej pędzona ze śliwek i moreli.

Fruit distillates are nowhere as integral part of culinary culture as they are in the Balkans. The alcohol content of rakija is usually around 40 percent, but is often stronger, especially when made at home.

The most common varieties are plum and apricot.

99

TRENDS

Good Food

KAWA PO BOŚNIACKU Bosnian coffee Na pierwszy rzut oka podobna do kawy po turecku – gotowana i serwowana w tygielku, z cukrem. Ale kawę po bośniacku… przygotowujemy w dwóch turach. Bośniacka kultura picia kawy jest wszechobecna i warta poznania nie tylko przez zapalonych kawoszy.

At first glance, it is similar to Turkish coffee – prepared and then served with sugar in a pot, except that it is brought to the boil twice.

Bosnian coffee drinking culture is omnipresent and worth getting familiar with – and not only by avid coffee connoisseurs.

Na punkcie swojej sałatki z ośmiornicą Chorwaci mają bzika, podają ją też duszoną w czerwonym winie. Przed zgrillowaniem ośmiornicę trzeba ugotować do miękkości w wodzie z ziołami.

Perhaps Croatia’s most famous dish, grilled octopus is also associated (and rightly so) with Greece. Croatians are crazy about their octopus salad and also prepare it stewed in red wine. Before grilling, the octopus needs to be boiled in water with herbs until it is soft.

BUREK Burek Jak Bałkany długie i szerokie, jakąś formę placka z nadzieniem znajdziemy wszędzie. Cienkie ciasto w typie filo, nadziane przeważnie mięsem lub serem w wersji pikantnej, to tutaj najpopularniejsza przekąska. Byrek, borek, byurek, bureki, bourekas, ciborek, czeburek – ciekawe, ile ma odmian.

Stuffed pancakes of various sorts can be found throughout the entire Balkan region. This thin dough, which resembles phyllo, mostly stuffed with spicy meat or cheese, is the most popular snack here.

Byrek, borek, byurek, boureki, bourekas, ciborek, chebureki – the list of varieties is endless.

CEVAP Ćevapi

Kawę po bośniacku przygotowuje się w tygielku, džezvie, i podaje na małej tacy ze szklanką wody.

Bosnian coffee is brewed in a small pot, called džezva, and served on a small tray with a glass of water.

SAŁATKA SZOPSKA Shopska salad Bułgarska wersja sałatki mieszanej, trochę podobna do greckiej, ale z dodatkiem startego na wierzch twardego, słonego sera sirene (koziego, owczego lub krowiego, przechowywanego w solance). Jedno z narodowych dań Bułgarii.

This Bulgarian version of a mixed salad is similar to the Greek one. And just like the Greek variety, it is served with grated salty cheese, only here it is placed on top of the salad. Brined sirene, goat, sheep or cow cheeses can be used. One of the national dishes of Bulgaria.

100

GRILLOWANA OŚMIORNICA Grilled octopus

Jedno z dań narodowych Bośni i Hercegowiny, ale spotykane w całym regionie. Grillowane kotleciki z mielonego mięsa dostaniemy zwykle z pieczywem, siekaną cebulą, śmietaną, ajwarem. A jakie mięsa wrzucamy na ruszt? Najczęściej jagnięcinę, wieprzowinę i wołowinę.

One of the national dishes of Bosnia and Hercegovina, although it is popular throughout the region. These grilled meatloaves are usually served with bread, chopped onion, sour cream and ajvar. Meats include lamb, pork and meat, or any combination of the above.

TRENDS

Good Food

BUZARA Buzara Tradycyjny dalmacki sposób przyrządzania ryb, owoców morza, które krótko gotuje się na ostrym ogniu w mieszance oliwy i wody przyprawionej czosnkiem i ziołami. Czasem dodaje się pokruszone pieczywo, by zagęścić sos. Przeważnie podaje się w ten sposób mule i scampi (krewetki królewskie).

Buzara is basically fish and seafood briefly cooked over high heat in a mixture of olive oil and water seasoned with garlic and herbs. Sometimes breadcrumbs are added to thicken the sauce. This is how mules and scampi (royal shrimps) are usually served.

BAKLAWA Baklava

PILAF Pilaf Potrawa pochodzenia tureckiego lub arabskiego, rozprzestrzeniła się po Europie i Azji. Spotykana na całych balkanach. Ryż dusi się z wodzie lub wywarze, z przyprawami i mięsem. Żółty kolor oznacza, że do pilafu dodano szafranu.

This dish of Turkish or Arabic origin has spread throughout Europe and Asia. Popular in the whole Balkans, it is rice boiled in water or stock, with spices and meat. Saffron gives the dish its characteristic yellowish colour.

This is an excellent example of the Balkans Ottoman heritage.

This ultra-sweet dessert, made of phyllo (or yufka), dough mixed with pistachios or other nuts, was brought to the Balkans by the Turks. Baklava’s Bosnian cousin is known as Ružice and is shaped like rose petals.

Podczas pieczenia mięsa i warzyw ich zapach krąży pod peką, dzięki czemu potrawy są aromatyczne, a ich smak intensywny.

The flavour of roasted meat and vegetables is ciruclating under the peka (baking lid) giving the dish its intense aroma and taste.

102

PEKA Peka

TARATOR Tarator

Chorwacki sposób przyrządzania potraw na żarze. Żelazny kocioł z pokrywą stawia się na rozpalonych węglach, które sypie się również na wierzch. Tworzy to coś w rodzaju piekarnika, z grzałkami u dołu i u góry. Przyrządza się w ten sposób ośmiornicę i różne mięsa, które nabierają niezwykłej miękkości.

Bałkańska odmiana dipu jogurtowego tzatziki, często podawana jako zimna zupa, nawet z dodatkiem lodu. Konieczne składniki to ogórek, czosnek, natka koperku, orzechy włoskie, oliwa lub olej. Bywa robiony „na gęsto”, z odciśniętego jogurtu.

This is a Croatian way of cooking on embers. A large cast-iron pot with a bell-shaped lid is put on embers, which are also placed on the lid. It resembles an oven with heaters on the top and bottom. This method of cooking octopus and other meats make them incredibly delicate.

The Balkan variety of tzatziki, is often served in a form of a cold soup. Ice can be added as well. The indispensable ingredients are cucumber, garlic, dill, walnuts, and olive oil. It is sometimes made from pressed yoghurt but has thicker consistency.

© A D O B E S TO C K ( 1 6 ) , S H U T T E R S TO C K

Doskonały przykład na osmańskie dziedzictwo na Bałkanach. Ten ultrasłodki deser z ciasta filo (lub yufka) z pistacjami lub innymi orzechami rzeczywiście przywędrował na Bałkany wraz z Turkami. Wariat bośniacki to ruzice – ciasteczka w kształcie pączków róż.

TRENDS

Take a look

Jak wykorzystać pomysły projektantów w ulicznych stylizacjach? Podglądamy bywalców paryskich pokazów Spring/Summer 2020.

How to fit designers' ideas into street fashion? We take a look at fashion lovers at Paris Spring/Summer 2020 fashion shows.

STREET FASHION 106

Nieśmiertelna biel.

Czy w wydaniu retro, czy w sportowym – obroni się świetnie.

Oversizowe garnitury, zwiewne sukienki, a nawet kombinezon warto uzupełnić klasycznymi dodatkami.

W prostocie tkwi elegancja.

Everlasting whites.

Whether in a retro or sports version - they will always come off good. Oversize suits, airy dresses and even rompers look great with classic accessories.

Simplicity is the keynote of true elegance.

107

Must Have

Beże w tym sezonie idą w parze z... beżami.

A pastelowe dodatki sprawią, że całość stanie się lekka i wiosenna. Za słodko?

Wybierz mocniejsze akcenty: czerwone rękawiczki lub dwukolorowe kozaki.

This season, beige is paired with... beige. And pastel-coloured accessories make the outfits look breezy and spring-like. Too girly?

Then, choose stronger accents: red gloves or two-coloured boots.

108

©IMAXXTREE (9)

TRENDS

TOP 3 zabiegów wyszczuplających

PROMOCJA

Chcesz do lata przygotować siebie i swoje ciało jak najlepiej? Przedstawiamy trzy najskuteczniejsze zabiegi wyszczuplające i modelujące sylwetkę. Wszystkie z nich dostępne są w warszawskiej sieci klinik Ambasada Urody, gdzie doświadczeni profesjonaliści pomogą Ci dobrać idealne rozwiązanie dla Ciebie.

Onda

Accent Prime

Światowa nowość! Zabieg redukujący ilość komórek tłuszczowych, o potwierdzonej badaniami skuteczności. Opatentowane fale CoolWavesTM, które dla Ciebie odczuwalne są jako przyjemne ciepło powodują, że komórki tłuszczowe najpierw się “pocą”, a następnie giną poprzez przerwanie ich błon komórkowych. Ważna dla bezpieczeństwa jest selektywność tego zabiegu, ponieważ owe fale działają tylko na komórki tłuszczowe, “omijając” skórę. Zabieg jest silny i zupełnie bezinwazyjny, a jego efektem jest zmniejszenie cellulitu i wyszczuplenie sylwetki.

Accent PrimeTM to zabieg, który łączy w sobie najskuteczniejsze technologie: fali radiowej i dwóch typów ultradźwięków zimnych i cieplych. Zabieg działa na skórę i podskórną tkankę tłuszczową, a także na głęboki tłuszcz. Dzięki temu redukuje tkankę tłuszczową i cellulit, oraz silnie ujędrnia skórę obkurczajac ja poprzez intensywne pobudzenie produkcji kolagenu i elastyny.

Dobrze modeluje duże powierzchnie, a także sprawdza się w przypadku zwiotczeń (np. pelikany czy zwisający brzuch).

■ ■ ■ ■ ■

spektakularny efekt na miejscowy zbity tłuszcz na oporny cellulit trwały efekt krótka seria (3-4 zabiegi)

■ ■ ■ ■ ■ ■

spektakularny efekt silne ujędrnienie skóry na luźny tłuszcz na ciało i owal twarzy idealny na brzuch po ciąży krótka seria (3-4 zabiegi)

LPG Alliance Endermologia Endermologia to zabieg, który został ukochany początkowo przez Francuzki, a następnie przez kobiety na całym świecie. Doskonale drenuje tkanki, pobudza krążenie i wyszczupla, jednocześnie ujędrniając skórę.

Zabieg jest niezwykle przyjemny i oprócz opisanego wyżej działania doskonale relaksuje i zmniejsza obrzęki.

Jest to zabieg, który regularnie wykonywany pozwala zachować młodość.

■ ■ ■ ■ ■ ■

do 67% mniej cellulitu 71% więcej jędrności ciała redukcja obrzęków odmładza całe ciało nawet -5 cm w talii efekty widoczne już po 3 zabiegach

AMBASADA URODY to znana sieć warszawskich klinik, w których od ponad 15 lat zespół najlepszych specjalistów dba o swoich Klientów pomagając im zachować młody wygląd oraz zgrabną sylwetkę na lata. Łącząc najwyższej jakości produkty kosmetyczne, medyczne oraz najnowsze i najbardziej innowacyjne urządzenia z sukcesem wprowadza najskuteczniejsze programy pielęgnacyjne, które pozwalają każdemu Klientowi osiągnąć wymarzony efekt.

WYŁĄCZNY DYSTRYBUTOR

www.itpsa.pl

AMBASADA URODY MEDICAL SPA ul. Hlonda 2, Warszawa-Wilanów

AMBASADA URODY DAY SPA ul. Wilcza 9a, Warszawa-Śródmieście www.ambasadaurody.pl

AMBASADA URODY WELLNESS SPA ul. Klimczaka 1, Artisclub, Warszawa-Wilanów

TRENDS

Beauty

CACI EYE REVIVE Caci Eye Revive Ulubiony zabieg gwiazd wykorzystuje mikroprądy, których celem jest „gimnastyka” delikatnej skóry wokół oczu w połączeniu z głęboko odżywiającą maską. Efektem jest poprawa napięcia skóry, redukcja opuchlizny i cieni pod oczami, wygładzenie zmarszczek wokół oczu. Naturalnie i nieinwazyjnie.

This therapy is a favourite with celebrities the world over.

The technology uses microcurrents, which are like a workout for your facial muscles. The result is tighter skin, and reduced swelling, under-eye circles and wrinkles.

The therapy is natural and non-invasive. Best results can be seen after a series of ten treatments, twice a week. gdzie | where: Estetica Nova Dr Ewa Rybicka więcej | more: esteticanova.com.pl

FOKUS NA OKO FRESH LOOK tekst | by ANNA KONDRATOWICZ, wirtualnaklinika.pl

Skóra wokół oczu jest cienka i delikatna, przez co szybciej się starzeje.

Przesuszenie, zmarszczki, worki i cienie pod oczami, opadanie powiek – to wszystko dodaje lat.

Jak zniwelować niekorzystne objawy?

The skin around eyes is delicate and thin.

Therefore, it ages quicker. Dryness, wrinkles, bags and under-eye circles, droopy eyelids – they all make us look older. How to diminish these signs of ageing?

SPOSÓB NA WORKI POD OCZAMI Fighting under-eye bags Widoczne u niektórych osób tzw. worki pod oczami wymagają wykonania plastyki przegrody oczodołowej – tkanki łącznej stanowiącej barierę dla tłuszczu oczodołowego, która z wiekiem zaczyna się rozsuwać.

Wtedy tłuszcz, który normalnie znajduje się w oczodole, siłą ciężkości zaczyna wychodzić na zewnątrz i opadać. Nie da się usunąć tych objawów w inny sposób niż chirurgiczny. W zabiegach na okolicę oczu specjalizuje się dr Magdalena Korwin, lekarz medycyny estetycznej i okulista z Kliniki Mega-Lens w Warszawie.

Unattractive under-eye “bags” require orbital septum surgery. Orbital septum is made of connective tissue which serves as a barrier for orbital fat. This barrier starts to shift with age. Then the fat, which normally sits in the septum, begins to protrude and then fall. These symptoms can only be removed surgically. Dr Magdalena Korwin, an aesthetic medicine practitioner and ophthalmologist, specializes in eye surgeries. więcej | more: megalens.com.pl

KOMPLEKSOWO Comprehensive approach Dzięki indywidualnie dobieranym zabiegom regenerującym w warszawskiej Ambasadzie Urody można skutecznie odmłodzić skórę wokół oczu.

W ofercie znajdziemy zarówno zabiegi nieinwazyjne, np. mikroprądy BeautyTek czy HIFU SonoQueen, jak i nici liftingujące, botoks czy specjalistyczną mezoterapię np. z komórkami macierzystymi.

At Ambasada Urody in Warsaw, you can diminish the signs of ageing around the eyes thanks to effective, individually chosen treatments. The clinic offers non-invasive therapies, such as BeautyTek microcurrents and HIFU SonoQueen, as well as lifting threads, botox and targeted mesotherapy (anti-ageing or fighting under-eye bags and circles). Mesotherapy using stem-cells or platelet rich plasma is especially popular. więcej | more: ambasadaurody.pl

110

LASEROWA BLEFAROPLASTYKA Laser blepharoplasty Nowością w chirurgicznej korekcji powiek górnych jest zastosowanie lasera CO2 dające mniejsze zasinienie i obrzęk powiek górnych po zabiegu niż klasyczna operacja z użyciem skalpela. Nadmiar skóry z powiek usuwa się w znieczuleniu miejscowym. Pełen efekt jest widoczny po blisko 3 tygodniach.

The latest method of correction of the upper eyelids uses a CO2 laser. The result is less bruising and swelling than the normal surgical method. The excess skin is removed with local anaesthetic. The laser cut stops the bleeding from the blood vessels of the skin and muscles, and helps the area to heal quicker. The full effect is visible in about 3 weeks. więcej | more: elite.waw.pl

EYE MATRIX Eye Matrix To pierwszy krem do pielęgnacji okolic oczu przebadany u pacjentów po zabiegach blefaroplastyki.

Połączenie L-glutaminy z genisteiną zwiększa syntezę kolagenu, wzmacniając efekt liftingu.

Opatentowany przez Alphascience kompleks Botox-like natychmiastowo wygładza drobne zmarszczki (15 ml, 220 zł).

This is the first eye-cream tested after blepharoplasty.

The combination of L-glutamine and genistein boosts collagen production, enhancing the lifting effect. A botox-like complex patented

by Alphascience smooths fine wrinkles instantaneously, and troxerutine closed in niosomes reduces under-eye circles and brightens the skin.

Price: 15ml, 220PLN. więcej | more: alphascience.pl

DR.CYJ HAIR FILLER PEPTYDOWA TERAPIA WŁOSÓW SPEKTAKULARNE EFEKTY JUŻ PO 2 MIESIĄCACH! TYLKO 4 ZABIEGI CO 2 TYGODNIE!

WŁAŚCIWOŚCI Zatrzymuje wypadanie włosów Skuteczny w walce z alopecją ● Przyspiesza odrost nowych włosów ● Pogrubia i zagęszcza włosy ● Rewitalizuje mieszki włosowe ● Poprawia ukrwienie skóry głowy ● Wskazany przed i po przeszczepie ●

Peptydowa terapia włosów to innowacyjny zabieg w gabinetach dermatologicznych i medycyny estetycznej. DR.CYJ Hair Filler zawiera unikatowy kompleks 7 peptydów i kwasu hialuronowego, jak również opatentowaną technologię przedłużonego uwalniania i wnikania substancji aktywnych – działa jeszcze 14 dni po aplikacji.

dr Krzysztof Miracki KLINIKA MIRACKI

Warszawa

T: +48 221 030 030 www.klinikamiracki.pl

dr Sabina Piotrowska-Jodko Medycyna Estetyczna

Rzeszów

T: +48 577 566 661 www.piotrowska-jodko.pl

dr n. med. Anna Okruszko

EstMed Klinika Medycyny Estetycznej

Białystok

T: +48 502 584 478 www.estmed.pl

●

dr n. med.

Joanna Magdziarz-Orlitz

dr Katarzyna Żórawicz

dr n. med. Marcin Bieńkowski

Częstochowa

T: +48 726 101 000 www.klinikaambroziak.pl

Warszawa

Bydgoszcz, Częstochowa

dr Paweł Bogacki

dr Marta Rybarkiewicz

dr Izabela Wierzbicka

Kraków

Krzeptów

Szczecin

Klinika Ambroziak

Derma-Clinic dr Orlitz

T: +48 663 275 968 www.derma-clinic.pl

dr Katarzyna Kowalczyk

Klinika Dermatologii i Medycyny Estetycznej Bella Derm

Kielce

dr n. med.

Michał Rogowski-Tylman Klinika Rogowski Tylman

Dermiss Akademia Urody

T: +48 504 020 590 www.bdclinic.pl

T: +48 539 337 165 www.rogowskitylman.pl

Łódź

T: +48 887 201 200 www.dermiss.pl

dr n. med.

Alicja Rustowska-Rogowska

dr Adam Kossut

dr n. med. Tomasz Janik

Gdańsk, Starogard Gdański

Warszawa

T: +48 501 164 690 www.dr-kossut.pl

Zielona Góra

Lux Med / Medpharma

T: +48 506 035 162 www.luxmed.pl www.medpharma.pl

Klinika DR KOSSUT

Med -Derm

T: +48 601 380 664 www.med-derm.pl

Studio Estetyki

T: +48 721 666 777 www.bienkowscyclinic.pl

LA Beauty

T: +48 603 240 424 www.studiorybarkiewicz.pl

T: +48 690 015 433 dr.izabelawierzbicka@gmail.com

dr n. med.

Sylwia Farfał-Kałucka

dr n. med.

Oliwia Jakubowicz

Szczecin

T: +48 795 177 794 www.dermatologpoznan.com

Laser – Medica Centrum Dermatologii Laserowej, Estetycznej i Dermatochirurgii T: + 48 91 433 48 52 www.laser-medica.szczecin.pl

ZAPYTAJ SWOJEGO LEKARZA O PEPTYDOWĄ TERAPIĘ WŁOSÓW! www.DrCyj.pl

BIEŃKOWSCY CLINIC

O-medical Clinic

Poznań

TRENDS

Beauty

IDEALNY WZROK BEZ OKULARÓW PERFECT EYESIGHT WITHOUT GLASSES tekst | by ANNA KONDRATOWICZ

Coraz więcej osób szuka sposobów na trwałe uwolnienie się od okularów, także tych do dali i do czytania. Jak działa laserowa korekcja wzroku? Wyjaśnia dr Victor Derhartunian, chirurg okulista, który prowadzi własne kliniki w Warszawie, Wiedniu i Zurychu.

More and more people are looking for a way of getting rid of glasses once and for all. How does laser correction work? Who is it recommended for?

Dr Victor Derhartunian, a surgical ophthalmologist, who runs his own clinic in Warsaw, Vienna and Zürich answers these questions.

PL Jakie wady wzroku można korygować laserem?

Jestem zwolennikiem dosyć rygorystycznych wytycznych, a zatem: krótkowzroczność maksymalnie do –10 dioptrii, dalekowzroczność do +4, a astygmatyzm nawet do 6 dioptrii.

Metoda ta, dzięki zastosowaniu specjalnych profili laserowych (metoda presbyMax), pozwala też skorygować objawy prezbiopii, czyli tzw. starczowzroczności u osób po 40–45. roku życia.

Oczywiście, do każdego pacjenta podchodzimy indywidualnie – zastosowanie tej, a nie innej metody nie tylko zależy od preferencji pacjenta i wady jego wzroku, ale też anatomii samego oka. Wada musi też być ustabilizowana, z tego powodu nie przeprowadza się zabiegu u osób poniżej 18. roku życia, gdyż do tego czasu oko pozostaje w fazie rozwoju, a w okresie dojrzewania wady wzroku mają tendencję do szybkiego i gwałtownego pogłębiania się.

Czy zabieg w 100 proc. i na zawsze likwiduje wadę wzroku?

112

Precyzyjność zabiegów laserowych jest bardzo wysoka, wynosi +– 0,25 dioptrii. Pamiętajmy jednak, że mamy do czynienia z tkanką, która żyje, naturalna soczewka także zmienia się z wiekiem, więc niewielkie odchyły są możliwe, ale nigdy nie spotkałem się z powrotem do pierwotnej wady. Z reguły możliwe jest wtedy wykonanie poprawki – konieczność taka dotyczy jednak tylko ok. 5 proc. przypadków, przy korekcji starczowzroczności więcej – do 20 proc.

Na czym dokładnie polega zabieg?

Laserowa korekcja wzroku polega na modelacji krzywizny rogówki.

Zabieg trwa 15–20 min, jest bezbolesny i bezpieczny – liczba powikłań to poniżej 1 proc. przypadków. W zależności od użytej techniki i lasera (nie wszystkie wady da się korygować każdą metodą) powrót do pełnego widzenia może nastąpić już dzień po zabiegu (pacjent może nawet kierować samochodem) bądź nawet po 3–4 miesiącach.

Jakie zabiegi są polecane osobom, które nie mogą skorzystać z laserowej korekcji wzroku?

Przy bardzo dużych wadach, które nie kwalifikują się do laserowej korekcji wzroku, bądź też w przypadkach, gdy nie pozwala na to anatomia oka (np. niektóre zmiany w rogówce), możemy zaproponować doszczepienie soczewki fakijnej, dodatkowej do naszej naturalnej soczewki, wykonanej z biokompatybilnego materiału na bazie kolagenu.

Soczewki te zapewniają doskonałą jakość widzenia i wytrzymują w oku nawet do 40–50 lat. Drugą opcją jest refrakcyjna wymiana soczewki – a więc zastąpienie naturalnej soczewki sztuczną, podobnie jak przy operacji zaćmy, z tym że wymieniamy czystą, klarowną soczewkę, a nie zmętniałą.

Soczewka dobierana jest indywidualnie do potrzeb pacjenta.

Metoda ta umożliwia korekcję wszystkich wad wzroku, w tym starczowzroczności, zapewniając dobrą ostrość widzenia do dali, bliży i z odległości pośredniej.

What vision defects can be corrected with laser?

I am in favour of fairly strict guidelines: myopia (short-sightedness) of maximum -10 dioptres, hyperopia (far-sightedness) of maximum +4, and astigmatism up to 6 dioptres. This method of treatment, called presbyMax, uses special laser profiles, which also allow for correction of presbyopia (old-sightedness) in people above 40-45 years of age. Naturally, each patient is approached individually – the use of this particular method depends not only on the patient’s preference and the extent of the defect, but also on the anatomy of the eye itself. Additionally, vision can only be corrected when the defect is stabilized. Therefore it cannot be performed on people under 18, as the eye is still in the process of development, and vision defects have a tendency to deteriorate rapidly during puberty.

Does this treatment completely fix the problem for good?

The precision of laser eyesight correction is very high: about +/- 0.25 dioptres.

However, we have to remember that we are dealing with living tissue, our lenses change with age, so small deviations are possible. However, I’ve never seen a defect worsen. And additional correction is possible. This is necessary in about 5% of cases. With presbyopia the percentage is around 20 percent..

What does the treatment look like exactly?

During laser therapy, the corneal curvature is corrected. The treatment lasts 15-20 mins. It’s painless and safe – the number of complications is less than 1 per cent. Depending on the technique and laser used (not every defect can be treated with a single method) vision can be expected to be restored as soon as the following day (the patient can even drive a car). However, it can sometimes take as long as 3-4 months.

What kind of treatments do you recommend for patients unable to undergo laser therapy?

In the case of very large defects which do not qualify for laser surgery, or when the anatomy of the eye is a contraindication (e.g. some types of changes in the cornea), we can implant a phakic lens. This is an additional lens made of biocompatible collagen-based material, which provides excellent quality of vision and can remain in the eye for 40-50 years. The second option it a refractive lens exchange. This is a surgical procedure to replace the natural lens with an artificial one. As in the case of cataract surgery, we replace the cloudy lens, with a new, clear one. The lens is individually adjusted to the patient’s requirements. This method can correct all types of vision defects, including old-sightedness, ensuring good distance, and intermediate and near visual acuity.

więcej | more: swisslaser.pl

© A D O B E S T O C K , M . P.

ENG

“Uwielbia m go, bo jest wie lki w razie m ałych wypadków .”

Środek czyszcąco-odplamiający do dywanów i tapicerek

Szybko usuwa uporczywe plamy, zabrudzenia i przykre zapachy.

TRENDS

Bransoletka, MINTY DOT, 219 zł Bracelet, MINTY DOT, 219PLN

Must Have

SUMMER IS COMING Marzec to idealny czas, by planować wakacyjny urlop i... kompletować walizkę.

March is the perfect time to start planning yor summer vacation and... what to pack in your suitcase.

Strój kąpielowy z kolekcji „Dream” (stworzonej przez Ewę Chodakowską dla Baltona Fashion Boutique), MISSION SWIM, 655 zł

Bawełniano-lniana sukienka, MARA HOFFMAN, 395 euro Cotton-linen dress, MARA HOFFMAN, €395

Słomiany daszek, MISSONI, 290 euro

Różowa torba plażowa typu koszyk z pomponami, Primamoda 99 zł

Vowen straw visor, MISSONI, €290

Beach basket bag with pink pompons, Primamoda, 99PLN

Kolczyki, RANJANA KHAN, 111,71 euro Earrings, RANJANA KHAN, €111.71

© M . P.

Swimsuit, "Dream" collection (created by Ewa Chodakowska for Baltona Fashion Boutique), MISSION SWIM, 655PLN

Torebka skórzana, GOSHICO, 319 zł Leather bag, GOSHICO, 319PLN

Walizka z kolekcji Classic, WITTCHEN, od 499,90 zł Koszula szyta na miarę, PLON Warsaw Napoli, 600 zł Tailor-made shirt, PLON Warsaw Napoli, 600PLN

Suitcase from Classic Collection, WITTCHEN, from 499,90PLN

Okulary przeciwsłoneczne, Linda Farrow/Andy&Mag, 3500 zł Sunglasses, Linda Farrow/ Andy&Mag, 3500PLN

Skórzane sandały, THE ROW, 665 euro Leather sandals, THE ROW, €665

114

FIND AND BOOK THE BEST RESTAURANTS IN WARSAW WITH MOJSTOLIK

Traditional cuisine, always a new experiences: Puławska 104 / 106

Japanese specialties: Jagiellonska 22

Food sharing menu: Poznańska 16

Hottest spot in Warsaw: Plac Europejski 4A

Authentic Italian Food with local & seasonal products: Widok 9

Best meat-ing place in Warsaw: Kolejowa 47

Discover tasting experiences: Stanisława Noakowskiego 16

It’s easy & it’s free find us on

Warsaw from the future is here: Złota 44

mojstolik

Melting pot of tastes: Racławicka 99

A modern touch to historical taste Agrykola 1

TRENDS

Must Have

ŁADNE RZECZY PRETTY THINGS

Z czym zwykle kojarzy się luksus?

Z nowoczesnym designem i użytecznością.

What do we usually associate luxury with?

Modern design and functionality.

WRZĄTEK Z BATERII Perfect for the winter

Can you get boiling water straight from the tap without having to wait? Yes – with the 13 GROHE Red kitchen system. And there are plenty of options available. You can choose the shape of the tap to the size of the titanium boiler.

Our taps have a fail-proof child lock and a safety function that eliminates the risk of scalding. więcej | more: grohe.com/pl

© M . P.

...którym możesz zalać herbatę, a nawet makaron?

Dzięki systemowi kuchennemu 13 GROHE Red, który zapewnia wodę o temp. 100°C wprost z kranu, to możliwe. Produkt ma wiele wariantów do wyboru, od kształtu wylewki po pojemność tytanowego bojlera. Blokada ChildLock oraz zabezpieczenie przed oparzeniem gwarantują, że system jest bezpieczny w obsłudze.

KSZTAŁT LUKSUSU

Shape of luxury

Świat się zmienia, a z nim pojęcie luksusu. Kształtują je coraz młodsi klienci poszukujący mocnych doznań, unikalnych emocji. W Auto Fus Group wychodzimy tym pragnieniom naprzeciw. Tylko u nas luksus przybiera kształt wygodnej limuzyny, potężnego SUV-a, który zabierze kierowcę na dziką wyprawę, czy wreszcie ultralekkiego samochodu z DNA rodem z F1.

The world is changing and the idea of luxury is changing with it. It is being shaped by younger and younger clients who are looking for strong experiences and unrivalled emotions. At Auto Fus Group, we aim to meet these expectations. Only with us, luxury is embodied in a comfortable limousine, a robust SUV that will take you on a wild adventure, or an ultra-light car that has F1 in its DNA. więcej | more: rolls-roycemotorcars-warsaw.pl, warszawa.mclaren.com

DLA PASJONATÓW For enthusiasts Klasyczny design, starannie wyselekcjonowane materiały i najnowsze technologie. Oto kolekcja Garmin MARQ. Zegarki z tej serii wyposażono m.in. w funkcje smart, płatności zbliżeniowe Garmin Pay, moduły GPS i funkcje monitorowania zdrowia i kondycji. Ponadto niektóre modele są uzupełnione funkcjami dla pasjonatów żeglarstwa, lotnictwa czy sportu.

Classic design, carefully selected materials and the latest technologies. This is exactly what the Garmin MARQ collection represents. The watches in this series are equipped with smart features, such as the Garmin Pay contactless payment function, a GPS module, and a health and fitness monitoring function. Moreover, some models have additional features for sailing, aviation and sports enthusiasts. więcej | more: garmin.com

116

Już w sprzedaży wyjątkowe oferty wypoczynku na sezon LATO 2020.

Luksusowe, starannie wyselekcjonowane hotele, miejsca, które pokochały gwiazdy. Najlepsze oferty tylko z Itaka&Gala!

WEJDŹ

LATO

na www.itaka.pl/gala/ i pobierz katalog z naszymi ofertami

ZADZWOŃ: NUMER INFOLINII 801 055 111

Ilość miejsc w ofercie ograniczona

2020

TRENDS

Good Job

WYZNACZAMY TRENDY WE SET THE TRENDS tekst | by MARIANNA KUCHARSKA

Stawiamy na projekty, które są jedyne i pierwsze w swojej kategorii, są twórcze oraz nowatorskie – mówi Karolina Kaim, prezes zarządu Tacit Investment.

“We focus on projects which are original and unique in their category, the ones that are creative and inventive”, says Karolina Kaim, President of the Tacit Investment Management Board.

PL

118

Oddany do użytku w 2014 r. apartamentowiec Cosmopolitan Twarda 4 to flagowa inwestycja Tacit Investment. Kiedy rozmawiałyśmy rok temu, prawie wszystkie apartamenty w budynku były sprzedane. Jaki stan jest dziś?

Mogę śmiało powiedzieć, że wszystkie apartamenty, a jest ich 236, mają swoich mieszkańców.

Przyznam, że to mnie nie dziwi, bo od początku tempo sprzedaży było stabilne. Pomogła w tym strategia, której się trzymaliśmy – ceny weryfikowaliśmy tylko w górę. Dlatego uniknęliśmy konkurencji z własnym produktem, czyli z rynkiem wtórnym w naszym budynku. Przy tak dużym projekcie, który sprzedaje się kilka lat, łatwo wpaść w taką pułapkę.

Jak zatem sprzedawać, by sprzedać nieruchomość na rynku premium? Mieliście utrudnione zadanie, bo takich inwestycji jak Cosmopolitan dotychczas w Polsce nie było.

I w tej jakości długo nie będzie – przede wszystkim dlatego, że koszty budowy są znacznie wyższe od tych, które dotyczyły nas siedem lat temu. Jak sprzedawać? Typowa promocja i działania marketingowe nie wystarczą. Kluczowa jest za to spójność opowiadanej historii z produktem: od począt-

ENG

The Cosmopolitan Twarda 4 is Tacit Investment’s flagship project. When we were talking a year ago, almost all the apartments in the building were sold. What’s the situation today?

All 236 apartments have definitely been sold.

This doesn’t surprise me in the least, as sales were brisk from the word “go”. We had a strategy that we stuck to from day one and it turned out to be very effective. We never lowered our prices – if anything, we did the opposite. That way, we avoided selling against ourselves. With a huge project like this, which is sold over a period of several years, it’s an easy trap to fall into.

How do you sell on the premium real estate market segment? This being the first investment of its kind in Poland, you must have had your work cut out for you.

And it’ll probably be the only one for quite a while – mainly because construction costs are much higher than they were 7 years ago. How do you sell in this segment? The usual promotional and marketing campaigns aren’t enough.

The main thing is to make sure that the narrative matches the product. We served notice that we were introducing a brand-new premi-

© M . P.

ku komunikowaliśmy, że oto wprowadzamy zupełnie nowy na rynku produkt premium. I to było zgodne z rzeczywistością. Poza tym o Cosmopolitan opowiadali ludzie, którzy swoim stylem życia udowadniali, że to kosmopolityczne miejsce jest właśnie dla nich. Mogliby mieszkać wszędzie, a jednak świadomie wybrali serce dynamicznego i świetnie rozwijającego się miasta.

Jak rysuje pani ścieżkę rozwoju Tacit Investment?

Stawiamy na projekty, które są jedyne i pierwsze w swojej kategorii, są twórcze oraz nowatorskie.

Lubimy wyznaczać trendy. Wystarczy popatrzeć na nasze realizacje z ostatnich pięciu lat: Cosmopolitan to pierwszy budynek w Polsce, który w momencie oddania do użytku był w pełni wykończony i wyposażony, Akademeię High School doceniono wieloma branżowymi nagrodami, a Hotel The Bridge pod względem jakości wykonania jest najlepszy we Wrocławiu i niewątpliwie należy do czołówki tego typu inwestycji w Polsce. Wreszcie, w tym roku otworzymy Nobu Hotel Warsaw, wprowadzając do Polski markę ikonę, której jednym z czterech udziałowców jest Robert de Niro.

Jest pani też twórczynią High Level Sales & Marketing…

Uważam, że rynek premium potrzebuje miejsca, które go zintegruje. Dlatego w ramach marki HLSM, która ma w kolekcji najlepsze adresy premium w Polsce, zbieramy, analizujemy i cyklicznie prezentujemy wiarygodne dane z rynku nieruchomości luksusowych. Chcemy być partnerem dla twórców segmentu premium, którym pomożemy zaprojektować, pozycjonować, komunikować i sprzedać produkt. Mamy też ambicję stać się partnerem dla nabywców, którzy szukają dla siebie nieruchomości. Dotychczas nie było jednego adresu, pod którym inwestorzy mogliby znaleźć produkt premium. Właśnie stworzyliśmy jeden taki adres.

Kobiet w biznesie jest coraz więcej, świetnie sobie radzą, zarządzając – tak jak pani – potężnymi projektami, a przy okazji są matkami, mają swoje pasje. Jak pani udaje się łączyć te role?

Nie lubię sformułowania „nie miałam czasu” – otóż czas jest na wszystko, tylko trzeba go odpowiednio wykorzystać i ustalić priorytety. Mój przepis na sukces – to… sport. Kiedy się ma troje dzieci i zarządza ludźmi, prowadzi się dwie firmy. Ale żeby robić to skutecznie, należy mocno stać na własnych nogach, a sport w tym pomaga. Pomaga też w organizacji, doskonaleniu siebie. Jakiś czas temu mój trener tenisa wprowadził obowiązek gry lewą ręka. Najpierw nieco się zdziwiłam, a dziś jestem w stanie sporo piłek odbić lewą ręką. W biznesie jest podobnie – lubię ten moment, kiedy wiem, że coś zrobię, ale jeszcze nie wiem jak. I stale się doskonalę, wyznaczając sobie i innym nowe cele.

Tekst powstał we współpracy z Tacit Investment.

um product at the outset. And this was consistent with the reality. Additionally, Cosmpolitan was made known by people whose lifestyles demonstrated that this cosmoplitan place was for those who could live anywhere, but who would choose the centre of a dynamic and rapidly developing city.

How do you see the development path for Tacit Investment?

We focus on projects which are unique and original in their category, the ones which are creative and inventive. We like setting trends. You only have to look at our investments over the last 5 years: Cosmopolitan is the first building in Poland which at the time of its commissioning was fully completed and equipped, Akademeia High School garnered many prestigious industry awards, and The Bridge Hotel, in terms of quality, is the best in Wroclaw and easily one of the best in Poland. Finally, we’ll be opening the Nobu Hotel Warsaw this year, an iconic brand, one of whose shareholders is Robert de Niro.

You founded High Level Sales & Marketing (HLSM).

I believe that the premium market needs somewhere to be integrated. That’s why HLSM collects, analyses and periodically presents timely and accurate data on the premium real estate market. We aim to team up with premium market developers, for whom we can design, position, communicate and sell. We also try to assist buyers looking for premium properties. Until now, there hasn’t been anywhere where investors could find a premium product for themselves. So we created just such a place.

There are more and more women in business.

And just like you, they’re great at managing large projects. They also happen to be mothers and have hobbies and interests. How do you manage to combine all these roles?

I don’t like hearing people say “I didn’t have time”.

We can find time for everything, but we need to use it wisely and set our priorities. My recipe for success is sport. I have three children, I manage people, and I run two companies. If I’m going to do all that efficiently and effectively, I have to stand on my own two feet, and this is where sport comes in. Sport helps me be more organized and develop myself. Some time ago, my tennis coach told me to hold the racket in my left hand. I was taken aback at first, but over time I learned to hit the ball with my left hand quite skilfully. Doing business is similar – I like those moments when I know I’m going to do something but I’m not sure how. And I’m constantly perfecting myself and setting new goals for myself and others.

KAROLINA KAIM Ekspertka z 30-letnim doświadczeniem, współtworzyła warszawski rynek nieruchomości komercyjnych. Od kilku lat wyznacza trendy w mieszkaniowym segmencie luksusowym.

Ma także unikalne kompetencje w sektorze hospitality & leisure.

Od grudnia 2014 r. pełni funkcję prezesa zarządu Tacit Investment.

Odpowiada za sukces sprzedażowy apartamentowca Cosmopolitan, a także ekskluzywne projekty hotelowe: The Bridge Wrocław i Nobu Hotel Warsaw. Jest twórczynią marki High Level Sales & Marketing, która definiuje rynek nieruchomości premium w Polsce dla najbardziej wymagających klientów.

Expert with 30 years’ experience.

Involved in establishing the Warsaw commercial real estate market.

Has been setting trends in the luxury real estate segment. Highly qualified and experienced in the hospitality & leisure industries. President of the Tacit Investment management board since December 2014. Responsible for the success of the Cosmopolitan apartment building, as well as The Bridge Hotel in Wroclaw and the Nobu Hotel Warsaw. Founded High Level Sales & Marketing, which defines the premium real estate market in Poland.

This article was written in conjunction with Tacit Investment.

119

TRENDS

Good Address

W TROPIKALNYM RAJU

PRESTIGE ZONE

In a tropical paradise Marzysz o wakacjach w tropikach? Zaledwie 60 km od Warszawy, we Wręczy obok Mszczonowa, znajdziesz największy zadaszony park wodny w Europie – Suntago Wodny Świat. W tropikalnym raju, zlokalizowanym w Park of Poland, można cieszyć się wieloma atrakcjami w trzech strefach tematycznych w temp.

32°C, w otoczeniu ponad 740 palm z całego świata.

© M . P.

Do you dream about a tropical holiday? Only 60 kilometres from Warsaw, in Wręcza, you will find the biggest indoor water park in Europe – Suntago Park of Poland.

In this tropical paradise, surrounded by 740 palm trees brought in from all over the world, and in a temperature of 32 °C, you can enjoy a variety of attractions in 3 themed zones. więcej | more: parkofpoland.com

PO PROSTU MAGIA

Pure magic

Warszawska restauracja U Fukiera stworzona przez Magdę Gessler już od od 1990 r. przyciąga magiczną atmosferą i wykwintną polską kuchnią. Miejsce zachwyca harmonijnym połączeniem smaku, zapachu, koloru i dźwięku z wyszukanym wnętrzem i unikalnymi recepturami. U Fukiera restaurant in Warsaw, created by Magda Gessler, has been attracting visitors with its magical ambience and exquisite Polish cuisine since 1990. This special place enchants with its harmonious blend of taste, scents, colours, sounds and unique recipes – all in a refined interior. więcej | more: ufukiera.pl

UCZTA DLA PODNIEBIENIA A feast for the palate STIXX tętni życiem w dzień i w nocy. Najbardziej wybredni znajdą tu dla siebie spory wybór – menu stoi tu bowiem potrawami z różnych zakątków świata, a karta win, wódek i koktajli przygotowywanych przez doświadczonych barmanów jest wyjątkowo bogata.

STIXX is a highly energetic gastronomy venue that is bustling with life during the day, evening and into the night, offering a diverse selection of exquisite dishes from around the world combined with Poland's largest selection of spirits, wines and outstanding cocktails mixed by our expert bartenders. więcej | more: stixxcatering.pl

120

Na szalenstwozakupow.pl oferty online do 29 marca!

27—28 marca Bądź z nami w dniach 24-28.03 w Westfield Arkadia / Warszawa oraz w dniach 25-28.03 we Wroclavii / Wrocław

Kup wiosenne tytuły z ofertami rabatowymi w sklepach w całej Polsce

w sprzedaży od 4 marca

w sprzedaży od 19 marca

w sprzedaży od 12 marca

TRENDS

Good Address

PEWNOŚĆ I BEZPIECZEŃSTWO Security and safety

The philosophy of the Anclara Clinic is based on three foundations: prevention, treatment and aesthetics. The latter pratice is headed by dr Anna PłatkowskaSzczerek. The clinic offers treatments in dermatology, aesthetic and regenerational medicine, aesthetic gyneacology and urology and cosmetology.

© M . P.

więcej | more: anclara.pl

PRESTIGE ZONE

Filozofia Kliniki Anclara zasadza się na trzech filarach: profilaktyce, leczeniu i estetyce.

Tą ostatnią zawiaduje lek. Anna Płatkowska-Szczerek. Oferta kliniki obejmuje: dermatologię, medycynę estetyczną i regeneracyjną, ginekologię i urologię estetyczną oraz kosmetologię.

INTRACEUTICALS, CZYLI MŁODOŚĆ Intraceuticals means youth

JAKOŚĆ W MINIMALISTYCZNYM STYLU Quality in a minimalist style Jeśli szukacie wybitnych dań kuchni japońskiej serwowanych w minimalistycznych wnętrzach i spokojnej atmosferze, to polecamy Mizu. To idealne miejsce na każdą porę dnia.

Zarówno na spotkania biznesowe, jak i te z przyjaciółmi.

If you are looking for outstanding Japanese cuisine, served in a minimalistic interior and peaceful atmosphere, then we recommend Mizu. This is an ideal place for any time of the day, both for a meeting with friends and business associates. więcej | more: mizusushi.pl

122

Półtorej godziny, aby bezboleśnie odmłodzić i zregenerować skórę? To nie film science fiction, ale zabieg dostępny w warszawskiej klinice MR&MRS Spa. Bazuje na opracowanej w Australii metodzie wykorzystującej infuzję, dzięki której możliwe jest dostarczenie w głąb skóry regenerujących substancji.

An hour and a half to rejuvenate and boost your skin painlessly? This is not a science-fiction movie, but a treatment available at the Mr&Mrs Spa clinic in Warsaw.

The treatment is based on an Australian method that infuses regenerating substances deep into your skin. więcej | more: mrandmrsspa.pl

LOT SKY BAR

LOT SKY BAR

124

WYDARZENIA

LOT NEWS

128

SIATKA POŁĄCZEŃ ROUTE NETWORK

130

FLOTA

FLEET 132 BAGAŻ

BAGAGGE 134 ROZRYWKA POKŁADOWA IN-FLIGHT ENTERTAINMENT

138

Bądź naszym Gościem Be our Guest

<8h

<8h

<8h

>8h

h8>

h8>

hh88 <<

<8h <8h

>8h

>8h

<8h

<8h

>8h >8h

>8h

>8h

>8h

>8h

>8h

>8h

>8h

>8h

>8h

>8h

<8h <8h

>8h

>8h

<8h

>8h

>8h

>8h

>8h

>8h

<8h <8h

>8h

>8h

©SEBASTIAN FUŚNIK

LOT news WYDARZENIA

REZERWUJ LOT BOOK YOUR FLIGHT tekst | by JAKUB PIOTR PANEK

LOT w rozpoczynającym się 29 marca sezonie letnim zaoferuje prawie 82 tys. rejsów. O ponad 7 tys. więcej niż w analogicznym okresie rok temu. Polski przewoźnik zainauguruje trzy nowe połączenia dalekodystansowe – od 3 maja Boeingi 787 Dreamliner polecą z Krakowa do Nowego Jorku [JFK], od 2 czerwca z Warszawy do Waszyngtonu D.C. [IAD], a od 5 sierpnia ze stolicy do San Francisco [SFO].

LOT Polish Airlines is offering almost 82,000 flights this summer season, which begins on 29 March.

This is over 7,000 more than at the same time last year. LOT is launching three long-haul connections – our 787 Dreamliners will be flying from Krakow to New York [JFK] as of 3 May, from Warsaw to Washington D.C. [IAD] as of 2 June, and from Warsaw to San Francisco [SFO] as of 5 August.

lot.com

PL

128

Przełom marca i kwietnia to moment wyjątkowy dla każdej linii lotniczej, ponieważ rozpoczyna się intensywny sezon letni.

To okres, w którym m.in. otwierane są nowe połączenia. LOT, będąc dziś najdynamiczniej rozwijającym się przewoźnikiem w Europie Środkowej i Wschodniej, ma ich już w ofercie ponad 120.

Rozpoczynający się 29 marca sezon letni zapowiada się dla pasażerów bardzo atrakcyjnie. Polski przewoźnik będzie oferować o ponad 9,5 proc. więcej połączeń niż w sezonie letnim 2019.

Wśród nich znalazły się m.in. trzy nowe połączenia dalekodystansowe. Maszyny LOT-u już od 3 maja raz w tygodniu polecą z Kraków Airport im. Jana Pawła II do Nowego Jorku [JFK]. Ponadto do 5 w tygodniu wzrośnie liczba połączeń między stolicą Małopolski a Chicago [ORD]. Z warszawskiego hubu na Lotnisku Chopina LOT 2 czerwca zainauguruje połączenie do Waszyngtonu D.C. [IAD]. Na tej trasie LOT zaoferuje trzy rejsy w tygodniu. Jeszcze w wakacje, również ze stołecznego portu, LOT poleci do San Francisco [SFO].

Na tej trasie zaplanowano 4 rejsy w tygodniu, od 5 sierpnia.

W ofercie nie zabraknie też nowych połączeń europejskich.

Od 30 marca LOT poleci z Warszawy do Ostrawy. Będzie to doskonała okazja do odwiedzenia tego ciekawego regionu Czech,

ENG

The turn of April is a busy time in the airline industry as it marks the beginning of the hectic summer season.

This is when new connections are launched. And LOT, the fastest developing air carrier in Central and Eastern Europe, already has more than 120 routes in its offer.

This summer seasons is a very promising one for our passengers. We are offering over 9.5 per cent more connections than we did last summer. These include three longhaul flights. LOT is flying from John Paul II Airport in Krakow to New York [JFK] once a week as of 3 May. Not only that, but the number of flights between Krakow and Chicago [ORD] is increasing to 5 a week. The inaugural flight to Washington D.C. [IAD] from our hub at Warsaw Chopin Airport will begin on 2 June and run 3 times a week. And we start flying to San Francisco [SFO] four times a week on 5 August.

We are also offering more European connections. LOT will be flying from Warsaw to Ostrava from 30 March.

This will be a perfect occasion to visit this incredibly interesting region of the Czech Republic and to get to know

LOT news

Teraz do Zadaru można LOT-em dotrzeć nie tylko z Warszawy, ale także z Rzeszowa.

Now you can reach Zadar by LOT airlines not only from Warsaw, but also from Rzeszow.

© A D O B E S TO C K

some of the touristic treasures of south-west Poland.

The new regional launches include connections from Rzeszow-Jasionka Airport. We will be offering direct flights between Rzeszow and Gdansk from 25 April to 26 September. You will also be able to get from the Subcarpathian region to the seaside in 80 minutes, and plan a stay on the Solina River or in Lancut in Subcarpathia. Finally, LOT will be offering direct flights from Rzeszow to Zadar once a week. It will take 2 hours to get from south-east Poland to this sunny Croatian resort.

LOT is significantly increasing its presence at Budapest Airport by developing a network of connections from this second hub. LOT begins connections between Budapest and Brussels (12 flights a week), Bucharest (12 flights a week), Sofia (7 flights a week) and Stuttgart (12 flights a week) on 30 March. And flights from Budapest to Belgrade (7 times a week) and Prague (12 times a week) are scheduled to be launched on 27 May. We haven’t forgotten our passengers planning to spend their summer on European Beaches. Carefully planned timetables, comfortable planes and affordable prices will let you fly direct from Warsaw to: Chania (1 flight a week as of June 6); Rimini (1 flight a week as of June 6), Tirana (1 flight a week as of June 13), and Rijeka (1 flight once a week as of June 7); and from Budapest to: Dubrovnik (1 flight a week as of June 7) and Varna (1 flight a week as of June 7).

That’s not all we have planned for you this summer.

You can find all the latest news, promotions, and tickets at lot.com. Have a nice trip!

WYDARZENIA

ale także poznania bliżej turystycznych pereł południowo-zachodniej Polski. Wśród nowości regionalnych znalazły się nowe połączenia z Portu Lotniczego Rzeszów-Jasionka. LOT od 25 kwietnia do 26 września będzie oferować nowe sezonowe bezpośrednie połączenie krajowe – między Rzeszowem i Gdańskiem. Raz w tygodniu, w soboty, będzie można w zaledwie 1 godz. 20 min dotrzeć z woj. podkarpackiego nad morze lub zaplanować udany pobyt nad Soliną czy w Łańcucie na Podkarpaciu. Od 30 maja do 19 września LOT będzie oferować mieszkańcom Rzeszowszczyzny raz w tygodniu, w soboty – bezpośrednie rejsy do Zadaru. Z południowo-wschodniej Polski do tego słonecznego chorwackiego kurortu będzie można dotrzeć w 2 godz.

LOT w nowym sezonie znacząco zwiększy też swoją obecność na lotnisku w Budapeszcie, rozwijając ofertę połączeń ze swojego drugiego hubu. 30 marca samoloty polskiego przewoźnika połączą stolicę Węgier z Brukselą (12 rejsów w tygodniu), Bukaresztem (12 rejsów w tygodniu), Sofią (7 rejsów w tygodniu), Stuttgartem (12 rejsów w tygodniu).

27 maja LOT zainauguruje połączenia z Budapesztu do Belgradu (7 rejsów w tygodniu) i Pragi (12 rejsów w tygodniu).

Polski przewoźnik nie zapomina o pasażerach planujących wakacje na europejskich plażach. Specjalnie zaprojektowane rozkłady, wygodne samoloty i atrakcyjne ceny biletów pozwolą już w te wakacje polecieć bezpośrednio z Warszawy do: Chanii (1 rejs w tygodniu od 6 czerwca), Rimini (1 rejs w tygodniu od 6 czerwca), Tirany (1 rejs w tygodniu od 13 czerwca), Rijeki (1 rejs w tygodniu od 7 czerwca) oraz z Budapesztu do: Dubrownika (1 rejs w tygodniu od 7 czerwca) i Warny (1 rejs w tygodniu od 7 czerwca).

Bilety dostępne są we wszystkich kanałach sprzedaży, m.in. na lot.com. Udanych podróży!

lot.com 129

SIATKA POŁĄCZEŃ Route network

Fort MacMurray Edmonton Saskatoon Vancouver

Calgary

Toronto Chicago Cleveland

Minneapolis

Portland

Los Angeles

Newark EWR New York JFK

Denver

Las Vegas

San Francisco

Quebec Montreal Halifax

Winnipeg

Washington D.C.

Dallas Atlanta

San Diego Phoenix

Orlando Houston Tampa

Miami

Varadero Cancun

Puerto Plata

połączenia regularne LOT-u z portu przesiadkowego w Warszawie | LOT schedule services from LOT Warsaw Hub

Punta Cana

połączenia regularne LOT-u z portu przesiadkowego w Budapeszcie | LOT schedule services from LOT Budapest Hub regularne połączenia regionalne LOT-u | LOT regional schedule services połączenia linii Nordica wykonywane we współpracy z LOT-em | Nordica services operated in cooperation with LOT połączenia czarterowe | charter flights połączenie code-share | code-share services kierunki code-share | code-share destination Punta Cana San Francisco

Corfu

kierunki czarterowe | charter destination nowy kierunek | new destination kierunki sezonowe | seasonal services Trondheim

Aalesund

St Petersburg

Helsinki

TALLINN

Stockholm

Oslo

Gothenburg

Riga

Edinburgh

Moscow SVO Billund

Palanga

Hamburg

Amsterdam

London LHR

Hannover

Düsseldorf

Bydgoszcz

Szczecin

Paris

Lyon Geneva

Zurich

Munich

Salzburg Innsbruck

Lublin

Wroclaw

Luxembourg

Linz

Minsk

WARSAW

Poznan

Frankfurt Zielona Gora Katowice Nuremberg Stu gart

Moscow DME

Vilnius

Gdansk

Berlin

Brussels

London LCY

Kaunas

Kaliningrad

Copenhagen

Prague

Ostrava

Kyiv IEV

Rzeszow

Lviv Kosice

Vienna Graz

Klagenfurt BUDAPEST Ljubljana Zagreb

Chisinau

Porto

Nice

lot.com

Madrid

Lisbon

Barcelona

Rimini

Rijeka

Odesa Varna

Belgrade Split Sarajevo Podgorica Zadar Mostar Dubrovnik Tirana

Bucharest Sofia

Istanbul

Skopje

Ankara Izmir

Corfu Athens

Chania

130

Zaporizhia

Cluj-Napoca

Milan Venice

Kharkiv

Kyiv KBP

Krakow

Adana

Antalya Larnaca

Tromso

SIATKA POŁĄCZEŃ Route network

Yekaterinburg

WARSAW Krakow

Rzeszow

Kazan Samara

Nur-Sultan

Irkuck

Rostov-on-Don Krasnodar

Sapporo

Tbilisi

BUDAPEST

Beijing PEK

Yerevan Amman Cairo

Beijing PKX

Kuwait

Beirut Tel Aviv

Seoul

Ahmedabad

Bahrain Dubai

Mumbai Pune

Goa

Delhi

Fukuoka

Tokyo

Taipei

Kolkata

Hyderabad

Bengaluru Chennai Kochi

Sendai

Hanoi

Bangkok Phuket Ho Chi Minh

Colombo Mombasa

Singapore

Zanzibar

Perth

Brisbane Adelaide Melbourne

Sydney Canberra

Auckland Wellington

Warszawa – Ostrawa od 30 marca 2020 Warsaw – Ostrava starting 30th March 2020

Gällivare

Christchurch

Budapeszt – Bruksela od 30 marca 2020 Budapest – Brussels starting 30th March 2020

Arvidsjaur

Budapeszt – Bukareszt od 30 marca 2020 Budapest – Bucharest starting 30th March 2020 Budapeszt – Sofia od 30 marca 2020 Budapest – Sofia starting 30th March 2020

TALLINN

Budapeszt – Stuttgart od 30 marca 2020 Budapest – Stuttgart starting 30th March 2020

Stockholm

Rzeszów - Gdańsk od 25 kwietnia 2020 Rzeszow - Gdansk starting 25th April 2020 Vilnius

Gdansk

Bydgoszcz Zielona Gora

London LCY

Brussels

Kraków – Nowy Jork (JFK) od 3 maja 2020 Krakow – New York (JFK) starting 3rd May 2020

Olsztyn WARSAW Lublin

Szczecin

Budapeszt – Belgrad od 27 maja 2020 Budapest – Belgrade starting 27th May 2020

Poznan

Wroclaw

Katowice

Krakow

Budapeszt – Praga od 27 maja 2020 Budapest – Prague starting 27th May 2020

Rzeszow

Rzeszów – Zadar od 30 maja 2020 Rzeszow – Zadar starting 30th May 2020 Warszawa – Waszyngton D. C. od 2 czerwca 2020 Warsaw – Washington D. C. starting 2nd June 2020

BUDAPEST Bucharest

Warszawa – Chania od 6 czerwca 2020 Warsaw – Chania starting 6th June 2020

Zadar Dubrovnik

Warszawa – Rimini od 6 czerwca 2020 Warsaw – Rimini starting 6th June 2020

lot.com

Warszawa – Rijeka od 7 czerwca 2020 Warsaw – Rijeka starting 7th June 2020 Budapeszt – Dubrownik od 7 czerwca 2020 Budapest – Dubrovnik starting 7th June 2020 Tel Aviv

Budapeszt – Warna od 7 czerwca 2020 Budapest – Varna starting 7th June 2020 Warszawa – Tirana od 13 czerwca 2020 Warsaw – Tirana starting 13th June 2020 Warszawa – San Francisco od 5 sierpnia 2020 Warsaw – San Francisco starting 5th August 2020

131

FLOTA Fleet

SAMOLOTY DALEKODYSTANSOWE Long-haul aircraft

Liczba I Number in fleet Długość I Length Rozpiętość I Wing span V przelotowa I Cruising speed Zasięg max I Range Liczba miejsc BC/PEC/EC I Capacity

Boeing 787-9 Dreamliner

Boeing 787-8 Dreamliner

7/9** 62,82 m 60,17 m 875 km/h 13 350 km 24/21/249

8 56,72 m 60,17 m 875 km/h 12 650 km 18/21/213

SAMOLOTY ŚREDNIO- I KRÓTKODYSTANSOWE Medium and short-haul aircraft

Liczba I Number in fleet Długość I Length Rozpiętość I Wing span V przelotowa I Cruising speed Zasięg max I Range Liczba miejsc I Capacity

Liczba I Number in fleet Długość I Length Rozpiętość I Wing span V przelotowa I Cruising speed Zasięg max I Range Liczba miejsc I Capacity

Boeing 737 MAX 8

Boeing 737-800

Boeing 737-700

Boeing 737-400

5/15 ** 39,52 m 35,92 m 839 km/h 5750 km 186

7 39,47 m 35,78 m 834 km/h 5435 km 189/186/168***

1 33,63 m 35,78 m 834 km/h 5550 km 144

1 36,40 m 28,90 m 795 km/h 3500 km 162

Embraer 195

Embraer 190

Embraer 175

Embraer 170

17 38,65 m 28,72 m 870 km/h 3990 km 118/114/112***

4 36,24 m 28,72 m 863 km/h 3461 km 106

12 **** 31,68 m 26,00 m 870 km/h 3300 km 82

6 29,90 m 26,00 m 870 km/h 3700 km 76

Bombardier DHC-8Q400 Liczba I Number in fleet Długość I Length Rozpiętość I Wing span V przelotowa I Cruising speed Zasięg max I Range Liczba miejsc I Capacity

12 32,83 m 28,42 m 666 km/h 2500 km 78

Bombardier CRJ900ER Liczba I Number in fleet Długość I Length Rozpiętość I Wing span V przelotowa I Cruising speed Zasięg max I Range Liczba miejsc I Capacity

6 36,34 m 24,85 m 790 km/h 2500 km 90

Bombardier CRJ700ER Liczba I Number in fleet Długość I Length Rozpiętość I Wing span V przelotowa I Cruising speed Zasięg max I Range Liczba miejsc I Capacity

2 32,33 m 23,25 m 790 km/h 2650 km 70

* dostawy kolejnych zamówionych samolotów tego typu w tym roku I *deliveries of more of the ordered aircraft of this type expected this year * * dostawy kolejnych w tym i przyszłym roku I ** deliveries of more aircraft for this year, *** w zależności od wersji I ***depending on the version **** w tym dwa do dyspozycji rządu I **** including two aircraft at the government’s disposal

BEZPIECZEŃSTWO NA POKŁADZIE SAMOLOTÓW LOT I Safety on board LOT aircraft

Zakaz palenia (również papierosów elektronicznych) | No smoking (including e-cigarettes)

Nie pijemy alkoholu wniesionego na pokład lub kupionego w Duty Free | Do not d nk alcohol brought on board or purchased in Duty Free

Podczas startu i lądowania laptop musi być wyłączony i umieszczony w kieszeni fotela lub na półce, a z telefonów komórkowych pasażerowie mogą korzystać wyłącznie w trybie samolotowym. Wizerunek członków załóg podlega ochronie prawnej. Uprzejmie prosimy o uszanowanie prywatności i niefotografowanie/ niefilmowanie naszych pracowników, a także o nierozpowszechnianie wizerunku bez ich zgody. | During take-off and landing, laptops must be switched off and placed in the back seat pocket in front of you or on the shelf, and mobile phones can only be used in aeroplane mode. The image rights of cabin crew members are protected by law. Please respect their privacy and do not photograph/film our staff and do not disseminate their image without their permission.

lot.com

TRANSAKCJE BEZGOTÓWKOWE NA POKŁADZIE I Non-cash transactions on board Uprzejmie informujemy, że w celu zapewnienia bezpieczeństwa bezgotówkowych transakcji płatniczych na pokładach swoich samolotów LOT zbiera i przechowuje niektóre z Państwa danych, np. imię i nazwisko, numer dokumentu tożsamości, adres zamieszkania i numer miejsca zajmowanego na pokładzie.

W tym zakresie administratorem Państwa danych jest LOT*. W związku z powyższym przysługuje Państwu prawo wniesienia sprzeciwu, prawo dostępu do danych, prawo żądania ich sprostowania, ich usunięcia lub ograniczenia ich przetwarzania. W sprawach związanych z przetwarzaniem danych osobowych można skontaktować się z Inspektorem Ochrony Danych pisemnie pod adresem LOT lub mailowo pod adresem e-mail: iod@lot.pl. Podawanie ww. danych osobowych podczas transakcji jest dobrowolne. W przypadku odmowy możliwe jest dokonanie standardowej płatności gotówkowej – bez użycia karty. | Please be advised that in order to ensure the security of payment transactions on board our aircraft, LOT is collecting and storing some of your personal data, e.g. your forename and surname, identity card number, residential address, and seat number. LOT* are the controller of the personal data provided above. You have a right to object, as well as right: to withdraw your consent, access to your personal data, to demand that your personal data is rectified or limited or to be forgotten.

To discuss matters related to the protection of your personal data you can contact Data Protection Officer in writing, to the address of the registered office LOT or via e-mail: iod@lot.pl.

132

* Polskie Linie Lotnicze LOT S.A., ul. Komitetu Obrony Robotników 43, 02-146 Warszawa | LOT Polish Airlines, Komitetu Obrony Robotników St. 43, 02-146 Warsaw

SIATKA POŁĄCZEŃ Route network

lot.com

133

Useful information

BAGAŻ REJESTROWANY PRZEWOŻONY W LUKU BAGAŻOWYM Checked baggage allowances LOT PREMIUM ECONOMY

LOT BUSINESS CLASS na długie dystanse | on long haul flights

+

32 kg max

+

32 kg max

na krótkie i długie dystanse | on short and long haul flights

+

23 kg max

32 kg max

23 kg max

LOT BUSINESS CLASS

PRZYDATNE INFORMACJE

+

23 kg max

LOT PREMIUM ECONOMY

na krótkie dystanse | on short haul flights

32 kg max

LOT ECONOMY CLASS

na długie dystanse | on long haul flights

Suma trzech wymiarów bagażu rejestrowanego nie powinna przekraczać 158 cm. | The sum of the three dimensions should not exceed 158 cm.

na krótkie dystanse | on short haul flights

32 kg max

23 kg max

+

23 kg max

BAGAŻ DLA DZIECI DO LAT DWÓCH | Luggage allowances for children up to 2 years of age wózek składany | folding buggy

fotelik samochodowy | car seat

LUB | or

+

23 kg max

o maksymalnym wymiarze do 158 cm | maximum dimensions of up to 158 cm

BAGAŻ PODRĘCZNY I Carry-on baggage na długie dystanse | on long haul flights

8 kg max

Carry-on luggage allowances LOT BUSINESS CLASS

+

9 kg

4 kg

LOT PREMIUM ECONOMY na krótkie dystanse | on short haul flights

= 18 kg

8 kg max

Dodatkowo do kabiny można zabrać albo torbę z latopem, albo torebkę damską o maksymalnych wymiarach 40 x 30 x 8 cm oraz o maksymalnej wadze 2 kg. Ze względów bezpieczeństwa cały bagaż kabinowy musi zmieścić się w szafkach nad głowami lub pod fotelem przed pasażerem. Wszystkie bagaże przekraczające dozwolone wymiary będą musiały być przepakowane lub zostaną nadane jako bagaż rejestrowany i będzie pobrana opłata według cennika.

Animals on board

PŁYNY W BAGAŻU PODRĘCZNYM

lot.com

Liquids in your carry-on baggage

In addition, one of the following items (max. 40 cm x 30 cm x 8 cm; max. 2 kg) may be taken on board free of charge: a laptop case or a women's handbag. For safety reasons, all carry-on baggage must fit in the overhead shelf on board or under the seat in front of you.

All baggage exceeding the permitted size, will have to be repackaged or will be checked in subject to the relevant fee specified in the price list.

Ze względów bezpieczeństwa podróżujące na pokładzie samolotu zwierzęta muszą pozostać w trakcie całej podróży w przeznaczonej do tego celu torbie lub klatce.| For safety reasons, animals travelling on board the aircraft must remain in a dedicated bag or cage during the entire trip.

>> 22

Informacje zamieszczone w magazynie są aktualne na dzień oddania magazynu do druku.

Aktualna oferta i wysokość opłat za przewóz dodatkowego bagażu dostępne są w biurach sprzedaży, Call Center bądź na stronie internetowej lot.com Na niektórych połączeniach obsługiwanych małymi samolotami mogą obowiązywać dodatkowe restrykcje odnośnie wielkości bagażu podręcznego.

Torba-kosz do przewozu niemowląt lub fotelik samochodowy mogą być zabierane na pokład w miarę wolnego miejsca.

Z rynku polskiego obowiązuje dodatkowa opłata serwisowa.

134

8 kg max

Suma trzech wymiarów bagażu podręcznego (długości, szerokości i wysokości) nie może przekraczać 118 cm | The sum of three dimensions of carry-on baggage (length, width and height) should not exceed 118 cm

55

20

ZWIERZĘTA NA POKŁADZIE

= 12 kg

na krótkie i długie dystanse | on short and long haul flights

(max waga jednej sztuki: 8kg | max unit weight: 8kg)

na krótkie i długie dystanse | on short and long haul flights

9 kg max

+

LOT ECONOMY CLASS

40

LOT PREMIUM ECONOMY

BAGAŻ PODRĘCZNY PRZEWOŻONY NA POKŁADZIE

100 ml MAX

Szczegółowe informacje na temat wymienionych ograniczeń na stronie www.lot.com. | Detailed Information regarding the abovementioned limitations is available at www.lot.com

The information published in the magazine is valid as at the date the magazine goes to print and it does not constitute a commercial offer within the meaning of the Civil Code. In order to confirm the validity of this information please consult LOT Polish Airlines sales assistants at sales offices, contact the Call Centre or visit the website: lot.com.

Additional carry-on baggage restrictions may apply to some flights operated by small aircraft.

A baby basket or a car seat can be taken on board, if space is available.

An extra charge applies to outbound flights from Poland.

LOT Warsaw Transfer Guide Zapoznaj się z informacjami jak sprawnie przesiąść się na Twój kolejny rejs LOT na Lotnisku Chopina w Warszawie | Please read the following information carefully It will help you during your transfer to LOT flights at Warsaw Chopin Airport

Mapa Lotniska Chopina | Map of Chopin Airport Poziom odlotów | Departures Area

Przygotuj paszport i kartę pokładową | Please prepare your passport and boarding pass

44 45

Przesiadka między krajami w strefie Schengen 1. Wyjdź z rękawa lub autobusu do terminala 2. Udaj się jak najszybciej do bramki, z której odlatuje Twój następny rejs Transfer from Schengen country to another Schengen country 1. You arrive to the terminal by bus or by air bridge 2. Please proceed directly to the gate for your next flight

Odprawa

DUTY FREE

Check-in LOT 04 03 06 05 08 07 10N 9N 12N 11N 14N 13N LTC

02 01

1

37 36

LTC

30 29

43 42 41 40 39 38

32 31

28 27 24N 23N

26N 25N

22N 21N

-1

20N 19N

KROK 1 STEP 1

KROK 2 STEP 2

KROK 3 STEP 3

16N 15N

Przesiadka z kraju w strefie Schengen do kraju ze strefy Non-Schengen 1. Wyjdź z rękawa lub autobusu do terminala 2. Udaj się prosto do kontroli paszportowej z przygotowanymi dokumentami 3. Przejdź jak najszybciej do bramki, z której odlatuje Twój następny rejs

18N 17N

LEGENDA:

MAP KEY

Kontrola paszportowa | Passport control

Transfer from Schengen country to Non-Schengen country 1. You arrive to the terminal by bus or by air bridge 2. Please prepare your documents and proceed to the passport control 3. Please proceed directly to the gate for your next flight

Kontrola bezpieczeństwa | Security check

Wejście do terminala po przyjeździe autobusem z samolotu |

Entrance when arriving to the terminal by bus 1

KROK 1 STEP 1

KROK 2 STEP 2

KROK 3 STEP 3

KROK 4 STEP 4

LOT Business Lounge “ Polonez” (poziom 1 | level 1)

-1

LOT Business Lounge “ Mazurek” (poziom -1 | level -1)

Dodatkowa kontrola bezpieczeństwa w rejsach do USA | Additional security check for US flights

Przesiadka z kraju ze strefy Non-Schengen do kraju w strefie Schengen 1. Wyjdź z rękawa lub autobusu do terminala 2. Udaj się prosto do kontroli paszportowej z przygotowanymi dokumentami 3. Następnie podejdź do kontroli bezpieczeństwa 4. Udaj się jak najszybciej do bramki, z której odlatuje Twój następny rejs Transfer from Non-Schengen country to Schengen country 1. You arrive to the terminal by bus or by air bridge 2. Please prepare your documents and proceed to the passport control 3. Next proceed to the security check 4. Please proceed directly to the gate for your next flight

Obowiązkowy punkt weryfikacji | Mandatory interview point LTC LTC

LOT Transfer Center Strefa Non-Schengen | Non-Schengen Zone

Armenia | Belarus | Bulgaria | Canada | China | Croatia | Cyprus | Georgia | India | Israel | Japan | Kazakhstan | Macedonia | Moldova | Montenegro | Romania | Russia | Serbia | Singapore | South Korea | Sri Lanka | Turkey | Ukraine | United Kingdom | United States 03N - 26N Numery gate Non-Schengen | Non-Schengen Gate no.

Strefa Schengen | Schengen Zone

KROK 1 STEP 1

KROK 2 STEP 2

KROK 3 STEP 3

KROK 4 STEP 4

KROK 5 STEP 5

Przesiadka między krajami w strefie Non-Schengen 1. Wyjdź z rękawa lub autobusu do terminala 2. Udaj się prosto do kontroli bezpieczeństwa 3. Udaj się jak najszybciej do bramki, z której odlatuje Twój następny rejs Transfer from Non-Schengen country to another Non-Schengen country 1. You arrive to the terminal by bus or air bridge 2. Please proceed to the security check 3. Please proceed directly to the gate for your next flight

KROK 1 STEP 1

KROK 2 STEP 2

KROK 3 STEP 3

KROK 4 STEP 4

Wejście do samolotu zamykamy na 15 minut przed odlotem! | Gate closes 15 minutes before departure!

W przypadku każdej przesiadki w ramach połączeń LOT, nie odbieraj swojego bagażu | Do not collect your luggage if you continue your journey with LOT

Austria | Belgium | Czech Republic | Denmark | Estonia | Finland | France | Germany | Greece | Hungary | Iceland | Italy | Latvia | Lithuania | Luxembourg | Malta | The Netherlands | Norway | Poland | Portugal | Slovakia | Slovenia | Spain | Sweden | Switzerland 01-08 23-45 Numery gate Schengen | Schengen Gate no.

Transfer do USA | Transfer to USA

1 34 2

Przylot ze strefy Schengen Udaj się do kontroli paszportowej i dalej niezwłocznie do miejsca oznaczonego na mapie symbolem flagi!

Schengen Area arrival Proceed to passport control and then to interview point marked with the flag as soon as possible!

Przylot ze strefy Non-Schengen Udaj się do kontroli bezpieczeństwa i dalej niezwłocznie do miejsca oznaczonego na mapie symbolem flagi!

Non-Schengen Area arrival Proceed to security check and then to interview point marked with the flag as soon as possible!

Obowiązkowy punkt weryfikacji Miejsce wywiadu, do którego muszą udać się wszyscy pasażerowie lecący do Stanów Zjednoczonych!

Manadatory interview point This point is obligatory for all passengers travelling to the United States!

Po rozmowie możesz być skierowany: After interview you can be proceeded:

Do dodatkowej kontroli bezpieczeństwa oznaczonej na mapie symbolem powyżej.

Udaj się tam jak najszybciej!

To additional security check marked on the map as above.

Proceed there as soon as possible!

NS

S

Brak wykonania obowiązkowej weryfikacji (wywiadu) oraz dodatkowej kontroli bezpieczeństwa w rejsach do USA skutkuje odmową przyjęcia na pokład samolotu! | If you skip mandatory interview or additional security check you will be denied to board your flight!

!

Idealne rozwiązanie dla Twojej Firmy!

LOT Dla Firm to program lojalnościowy, który pozwoli Twojej firmie zmniejszyć koszty podróży służbowych. Zbieraj Punkty podczas podróży służbowych i wymieniaj na nagrody takie jak: - bilety lotnicze - hotele - wstęp do LOT Business Lounge Polonez lub Mazurek - usługi podwyższające standard podróży.

Z LOT Dla Firm: - otrzymujesz 2000 powitalnych Punktów Premiowych - zbierasz Punkty za każdy przelot LOT-em oraz za pobyty w hotelach - zmniejszasz koszty podróży służbowych To nie wszystko!

Zbieraj punkty za przeloty pracowników firmy na jednym koncie, a mile na prywatnych kontach w programie Miles & More.

Dodatkowo masz możliwość naliczenia Punktów za odbyte podróże z LOT do 6 miesięcy przed rejestracją!

Nie czekaj dłużej!

Zarejestruj się na lotdlafirm.com

The perfect solution for your business!

LOT Dla Firm is a loyalty programme designed to reduce business travel expenses in your company.

You can earn Points on every business trip with LOT and spend your points on awards: - flight tickets - hotel stays - access to LOT Business Lounge Polonez and Mazurek - services that enhance your travel experience.

With LOT Dla Firm you can: - earn 2000 Welcome Premium Points - earn Points for each flight operated by LOT and hotel stays - reduce business travel expenses But there’s even more!

You and your employees can earn Points on one LOT Dla Firm account and additionally miles on personal Miles & More accounts.

You can also register Points on LOT flights flown 6 months before registration.

What are you waiting for?

Register on lotdlafirm.com

One hundred masterpieces of Polish cinema for the centenary of Poland’s regained independence! Available on board LOT planes.

Sto wybitnych polskich filmów na stulecie odzyskania niepodległości!

Obejrzyj na pokładach naszych samolotów.

Available March - May 2020 | Repertuar od marca do maja 2020 89 mm od Europy – Marcel Łoziński, Czerwone i czarne – Witold Giersz, Hair – Marek Piwowski, Kanał – Andrzej Wajda, Ostatni etap – Wanda Jakubowska, Rękopis znaleziony w Saragossie – Wojciech Has, Sztuczki – Andrzej Jakimowski, Trzeba zabić tę miłość – Janusz Morgenstern, Trzecia część nocy – Andrzej Żuławski, Ostry film zaangażowany. Non camera – Julian Antonisz, Tango – Zbigniew Rybczyński

TV TV

DLA DZIECI KIDS

AUDIO AUDIO

GRY GAMES

O NAS ABOUT US

E-READER

SYSTEM ROZRYWKI POKŁADOWEJ In-flight entertainment In March, on our long-haul flights, we would like to offer you

dalekiego zasięgu oferujemy Państwu ponad 130 filmów i seriali

over 130 movies and TV series (including: Polish, Hollywood,

(w tym produkcje: polskie, hollywoodzkie, chińskie, rosyjskie,

Chinese, Russian, Japanese, Korean, Hungarian, German,

japońskie, koreańskie, węgierskie, niemieckie oraz bollywoodzkie)

and Bollywood productions) as well as concerts, and a

oraz koncerty, programy rozrywkowe i gry. Ponadto w systemie

selection of entertaining shows and games. Furthermore,

rozrywki pokładowej znajdą Państwo zakładkę „O nas”, która

please take a look at the “About us” section which contains

zawiera historię naszych linii lotniczych. Jest nam również bardzo

the history of LOT Polish Airlines. Also, we’re more than

miło poinformować Państwa, iż na pokładach naszych samolotów

happy to inform you that, on board our Boeing 787

Boeing

filmowy

Dreamliner aircraft, you can enjoy our film project organized

współorganizowany przez Polski Instytut Sztuki Filmowej – „Kino

in cooperation with Polish Film Institute – “Polish 100”. The

na 100!”. Projekt ma na celu uczczenie stulecia odzyskania

purpose of this name is to recall 100th anniversary of

niepodległości przez Polskę. Dzięki tej inicjatywie mają Państwo

Poland’s regained independence. Thanks to this initiative,

szansę

polskiej

you will have the opportunity to check out the most famous

kinematografii. Na następnej stronie znajdą Państwo pełny

movies in the history of Polish cinematography. On the next

repertuar filmowy na marzec.

page you can find our full movie lineup in March.

787

Dreamliner

obejrzeć

aktualnie

najsłynniejsze

trwa

filmy

w

projekt

historii

In-flight entertainment system

W marcu w ramach naszej oferty rozrywki pokładowej w rejsach

SYSTEM ROZRYWKI POKŁADOWEJ

FILMY MOVIES

ROZRYWKA POKŁADOWA | FILMY DOSTĘPNE NA POKŁADZIE W MARCU In-flight entertainment | Movies available onboard in March NAJNOWSZE HITY KINOWE Latest releases Alita: Battle Angel (2019) Przypływ wiary Breakthrough (2019) Czy mi kiedyś wybaczysz? Can You Ever Forgive Me? (2018) X-Men: Mroczna Phoenix Dark Phoenix (2019) Zabawa w pochowanego Ready or Not (2019) Stuber (2019) W domu innego The Aftermath (2019) Tolkien (2019) Spider-Man: Daleko od domu Spider-Man: Far from Home (2019) Annabelle wraca do domu Annabelle Comes Home (2019) Blinded by the Light. Siła muzyki Blinded by the Light (2019) Godzilla II: Król potworów Godzilla: King of the Monsters (2019) Pokémon: Detektyw Pikachu Pokémon Detective Pikachu (2019) Shazam! (2019) Szczygieł The Goldfinch (2019) Królowe zbrodni The Kitchen (2019)

lot.com

Cóż za piękny dzień A Beautiful Day in the Neighborhood (2019) Le Mans '66 Ford v Ferrari (2019) Jojo Rabbit (2019) Jumanji: Następny poziom Jumanji: The Next Level (2019) Na noże Knives Out (2019) Osierocony Brooklyn Motherless Brooklyn (2019) Joker (2019) Downton Abbey (2019) Judy (2019) Szybcy i wściekli: Hobbs i Shaw Fast & Furious Presents: Hobbs & Shaw (2019) Przemytnik The Mule (2018) Fantastyczne zwierzęta: Zbrodnie Grindelwalda Fantastic Beasts: The Crimes of Grindelwald (2018) Ad Astra (2019) Sztuka ścigania się w deszczu The Art of Racing in the Rain (2019)

139

SYSTEM ROZRYWKI POKŁADOWEJ In-flight entertainment system

DLA DZIECI For kids Kraina lodu II Frozen II (2019) O Yeti! Abominable (2019) Czarownica 2 Maleficent: Mistress of Evil (2019) Angry Birds Film 2 The Angry Birds Movie 2 (2019) Lego: Przygoda 2 The Lego Movie 2: The Second Part (2019) Kraina lodu Frozen (2013) Czarownica Maleficent (2014) Fernando Ferdinand (2017) Rio 2 (2014) Mała Stopa Smallfoot (2018)

Bociany Storks (2016) Młodzi Tytani: Akcja! Film Teen Titans Go! to the Movies (2018) Lego: Przygoda The Lego Movie (2014) Harry Potter i Insygnia Śmierci: Część I Harry Potter And The Deathly Hallows - Part 1 (2010) Happy Feet: Tupot małych stóp 2 Happy Feet Two (2011) Harry Potter i Insygnia Śmierci: Część II Harry Potter And The Deathly Hallows - Part 2 (2011) Vaiana: Skarb oceanu Moana (2016)

POZOSTAŁE HITY KINOWE Hollywood classics 17 Again (2009) Na skraju jutra Edge of Tomorrow (2014) Geostorm (2017) Och, życie Life as We Know It (2010) Player One Ready Player One (2018) Dusza towarzystwa Life of the Party (2018) Źle się dzieje w El Royale Bad Times at the El Royale (2018) Rekiny wojny War Dogs (2016) Grawitacja Gravity (2013) Mroczny Rycerz powstaje The Dark Knight Rises (2012) Chłopcy z ferajny Goodfellas (1990) Szefowie wrogowie 2 Horrible Bosses 2 (2014) Jak to robią single How to be Single (2016) Deadpool 2 (2018) Kingsman: Złoty krąg Kingsman: The Golden Circle (2017) Logan: Wolverine Logan (2017) Czerwona jaskółka Red Sparrow (2018) Mroczne umysły The Darkest Minds (2018) Król rozrywki The Greatest Showman (2017) Najdłuższa podróż The Longest Ride (2015)

Marsjanin The Martian (2015) Predator The Predator (2018) Kształt wody The Shape of Water (2017) Kupiliśmy zoo We Bought a Zoo (2011) X-Men: Ostatni bastion X-Men: The Last Stand (2006) Operacja Argo Argo (2012) Batman – Początek Batman Begins (2005) Blade Runner 2049 (2017) Bajecznie bogaci Azjaci Crazy Rich Asians (2018) Dunkierka Dunkirk (2017) Fantastyczne zwierzęta i jak je znaleźć Fantastic Beasts and Where to Find Them (2016) W starym dobrym stylu Going in Style (2017) Interstellar (2014) Liga Sprawiedliwości Justice League (2017) Człowiek ze stali Man of Steel (2013) Księgowy The Accountant (2016) Tomb Raider (2018)

KINO MIĘDZYNARODOWE International cinema Ne Zha (2019)(China) Guang (2018)(China) A Witness out of the Blue (2019)(China) Line Walker 2: Invisible Spy (2019)(China) Sunburned (2019)(Germany) Endzeit (2018)(Germany) The Most Beautiful Day (2016) (Germany) A Heavy Heart (2015)(Germany) Raazi (2018)(India) Badla (2019) (India) Bharat (2019) (India) Uri: The Surigical Strike (2019) (India)

Comrade Drakulich (2019)(Hungary) On the Quiet (2019)(Hungary) Aurora Borealis: Északi fény (2017)(Hungary) Liza The Fox-Fairy (2015)(Hungary) Dance With Me (2019)(Japan) Mr. Long (2017)(Japan) Hit Me Anyone One More Time (2019)(Japan) The Confidence Man JP: The Movie (2019)(Japan) Parasite (2019)(South Korea) The Dude in Me (2019)(South Korea) The Bad Guys: Reign of Chaos (2019)(South Korea) Homme Fatale (2019)(South Korea)

KINO POLSKIE Polish cinema Wkręceni 2 (2015) Kochaj i tańcz Love and Dance (2009) Los numeros (2011) Jan Paweł II. Szukałem Was (2011)

lot.com

„KINO NA 100!” „Polish 100” 89 mm od Europy 89mm from Europe (1993) Czerwone i czarne (1963) Hair (1971) Trzeba zabić tę miłość To Kill This Love (1972) Kanał Kanal (1956) Trzecia część nocy (1971) Ostatni etap The Last Stop (1947)

140

Władcy przygód. Stąd do Oblivio (2019) Całe szczęście Their Lucky Stars (2019) Słodki koniec dnia (2019) 100

Tango (1980) Ostry film zaangażowany. Non camera A Sharp Involved Film. Non camera (1979) Sztuczki Tricks (2007) Rękopis znaleziony w Saragossie Manuscript Found in Saragossa (1964)

ORZESZEK

OLSZTYN - MAZURY AIRPORT CRACOW

www.mazuryairport.pl

SERDECZNIE ZAPRASZAMY DO SALONÓW I NA APART.PL WSZYSTKICH UCZESTNIKÓW PROGRAMU MILES & MORE! W APART ZA KAŻDE WYDANE 5 ZŁ DO KONTA MILES & MORE ZOSTANIE DOLICZONA JEDNA MILA.

Jedna karta, wiele przywilejów One card, many benefits Dzięki karcie Miles & More możesz gromadzić i wykorzystywać mile zarówno podczas podróży, jak i na co dzień. Spójrz na atrakcyjne oferty, które daje największy w Europie program dla często podróżujących pasażerów.

With Miles & More card you can earn and spend miles both while travelling and on everyday purchases. Take a look at the attractive benefits offered by the biggest Europe’s programme for frequent flyers.

Szybka i bezpłatna rejestracja

Fast and free registration

Skorzystaj z aplikacji mobilnej Miles & More i zgromadź dodatkowe 500 mil lub wejdź na stronę www.miles-and-more.pl.

Download Miles & More app and take advantage of 500 award miles or visit www.miles-and-more.pl.

Zarejestruj się już teraz miles-and-more.com/pl/rejestracja

Register now miles-and-more.com/en/registration

Po zarejestrowaniu można naliczyć wstecznie mile za przeloty oraz usługi partnerów z ostatnich sześciu miesięcy.

By the way: after registration, miles for your flight or other partners services can be credited to you retrospectively within 6 months.

Gromadź mile nie tylko za podróże samolotem w ponad 30 liniach lotniczych, ale również korzystając z karty kredytowej, ubezpieczenia podróży, podczas zakupów oraz u 300 innych partnerów nielotniczych na całym świecie.

Earn miles not only when you are traveling with more than 30 airlines, but also take advantage of credit cards, travel insurance, shopping and with 300 other non-airline partners all over the world.

Wykorzystaj mile premiowe na przelot, podwyższenie klasy podróży oraz inne usługi między innymi pobyt w hotelu czy wypożyczenie samochodu.

Spend award miles on flight awards, upgrade awards or other services such as stay in the hotel or car rental.

Wyjątkowe promocje

Special offers

NajMILszy poniedziałek - co dwa tygodnie masz możliwość wykorzystać mile na bilety - nagrody w klasie ekonomicznej już od 7 000 mil.

Okazje milowe - co miesiąc nowe fascynujące kierunki podróży w atrakcyjnych cenach, dostępne już od 15 000 mil.

Monday sMILEs - every two weeks you can redeem your miles for award ticket in Economy class from just 7,000 miles

Skorzystaj z promocji milowych LOT-u, dzięki którym Twoja podróż stanie się jeszcze bardziej atrakcyjna.

Take advantage of LOT mileage promotion and make your flight even more attractive.

Mileage bargains - every month award tickets are available just from 15,000 miles round trip in economy class.

LOT to dopiero początek!

The flight is just the beginning!

PODRÓŻE SŁUŻBOWE

BUSINESS TRAVELS Bilety lotnicze

Air tickets

Bilety kolejowe

Train tickets

Hotele

Hotels

Wynajem samochodów, transfery Car rental , transfers

Ubezpieczenia i wizy

Travel insurances, visas

Turystyka indywidualna i grupowa

Individual and group tourism (MICE)

+48 22 577 66 77 rezerwacje@lottravel.com www.lottravel.com

Tu się nagradza

złAPP odlotowe okazje z aplikacją PAYBACK!

Zappunktuj z APPką PAYBACK. Zdobywaj punkty i wymieniaj je na nagrody oraz dodatkowe mile !

Sprawdź szczegóły na PAYBACK.pl/aplikacja

Zamów wyjątkowe produkty na Airkiosk.lot.com

Odbierz je na pokładzie lub w domu.

Order unique products on Airkiosk.lot.com Receive them on board your plane or at home. www.airkiosk.lot.com

WPISANIE CAŁEJ CHORWACJI NA LISTĘ ŚWIATOWEGO DZIEDZICTWA? Chorwacja zajmuje niewielką powierzchnię, ale może się pochwalić bogatym dziedzictwem kulturowym. Potwierdza to Lista Światowego Dziedzictwa UNESCO, na której znajduje się 27 materialne i niematerialne dobra. Można powiedzieć, że nie ma miasta lub regionu, w którym nie można ich spotkać. Sprawdźcie sami czy któreś z nich nie znajduje się w planie Waszej kolejnej podróży do Chorwacji.

DUBROWNIK | Malownicze średniowieczne miasto otoczone doskonale zachowanymi murami obronnymi tak zafascynowało angielskiego poetę Lorda Byrona, że ogłosił Dubrownik Perłą Adriatyku. Dubrownik również dziś robi ogromne wrażenie na odwiedzających go gościach. Jego pięknem zachwycili się również hollywoodzcy producenci, którzy zdecydowali się w mieście nakręcić między innymi „Grę o tron” i „Gwiezdne wojny”.

SPLIT | Rzymski cesarz Dioklecjan założył Split 1700 lat temu jako idealne miejsce na spędzenie cesarskiej emerytury. Jego zamysł po dziś dzień mieszkańcy nazywają „najpiękniejszym miastem na świecie”.

Split w dalszym ciągu pod wieloma względami pozostaje niezwykły. Czy wiecie, że to tutaj mieszka największa liczba zdobywców medali olimpijskich i światowych przypadająca na jednego mieszkańca?

LICITAR | Kiedyś młodzieńcy w środkowej Chorwacji okazywali zainteresowanie i miłość dziewczynom darując im serce. Dosłownie!

Wręczali im pyszne słodkie ciastko w kształcie serca. Sposób przygotowania licitarskich serc jest tradycją przenoszoną z pokolenia na pokolenie, a sam licitar stał się jednym z najlepiej rozpoznawalnych symboli Chorwacji.

PLITWICE | Jeziora Plitwickie są dla wielu gości obowiązkowym punktem podczas wizyty w Chorwacji. Park nie bez powodu został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Szesnaście turkusowych jezior otoczonych niezliczoną ilością małych wodospadów i niezwykle soczystą zielenią sprawia, że poczujecie się w środku bajkowego ogrodu.

Na liście światowego dziedzictwa UNESCO znajduje się jeszcze 18 innych materialnych i niematerialnych dóbr, których koniecznie musisz doświadczyć. Niedawno na tej prestiżowej liście znalazły się również stećki i to w dwóch lokalizacjach – Cista Velika i Konavle. Bądź jedną z pierwszych osób na świecie, które zobaczą te jedyne w swoim rodzaju artystyczne i kulturowe fenomeny Chorwacji.

Odkrywaj więcej:

croatiafeeds.com | chorvatsko.hr

PHOTOS: LUKA ESENKO; ANTE VERZOTTI; IVO BIOČINA

A MOŻE UNESCO POWINNO ROZWAŻYĆ

RAZEM MOŻEMY ZBUDOWAĆ MUZEUM-CENTRUM PAMIĘCI POŚWIĘCONE BŁ. KSIĘDZU JERZEMU POPIEŁUSZCE TOGETHER WE CAN BUILD A MUSEUM-MEMORIAL CENTER DEDICATED TO BLESSED FATHER JERZY POPIEŁUSZKO Weź udział w zbiórce narodowej.

Kup monetę-cegiełkę w cenie 100 zł.

Take part in the national fundraiser.

Buy a “donation coin” for 100 PLN.

100

PLN

Moneta-cegiełka Donation coin

Produkt dostępny podczas rejsów międzynarodowych oraz w sklepie internetowym airkiosk.lot.com Product available on international flights and online at airkiosk.lot.com

Shop&More

LOT Cargo - Cool Chain Solution.

Pakiet rozwiązań dla transportu produktów farmaceutycznych oraz towarów łatwo psujących.

Zaufaj naszym ekspertom.

LOT Cargo - Cool Chain Solution.

A package of solutions for the transport of pharmaceutical products and perishable goods.

Trust our experts.

lot.com/cargo

Leć bezpośrednio z Warszawy do San Francisco!

Już od sierpnia 2020!

Fly non-stop from Warsaw to San Francisco!

Flights available from August 2020!

lot.com

2