Kaleidoscope May 2018

MAGAZYN POKŁADOWY PLL LOT S.A. EGZEMPLARZ BEZPŁATNY/FREE COPY ISSN 0239-9032

take me home

/ zabierz mnie

lot.com

05/2018

visa-free travel to the USA

MANGA W PIGUŁCE ❚ NAJPIĘKNIEJSZE WYSPY ŚWIATA ❚ NIEMCY – KOSMOS ZZA ODRY ❚ EMMANUELLE SEIGNER ❚ CZEKAMY NA MUNDIAL ❚ PIONIERZY AWIACJI ❚ KAMIL STOCH – RAKIETA Z ZĘBU

BEZ WIZ DO USA

Chocimska 7, Warsaw tel. 22 848 12 25, 22 848 15 90 rozana@restauracjarozana.com.pl www.restauracjarozana.com.pl

Rozana_KA_0218_5.indd 1

11/01/18 10:57

N OT E F RO M C EO

edytorial

© A R C H I W U M P L L L O T . O K Ł A D K A : M A R I U S Z P R U S A C Z Y K / C U R I O S O P H O T O G R A P H Y/ A D O B E S T O C K

Szanowni Państwo, w ofercie LOT-u jest już 96 regularnych połączeń, co oznacza, że dużymi krokami zbliżamy się do setki. W ostatnich dniach kwietnia zaczęliśmy latać między Newarkiem a Rzeszowem, dzięki czemu ten ostatni stał się kolejnym polskim miastem – po Warszawie i Krakowie – z którego oferujemy bezpośrednie loty do USA. Na początku maja rozpoczynamy rejsy do Nowego Jorku i Chicago z Budapesztu, który był dotychczas największym europejskim rynkiem pozbawionym bezpośrednich połączeń do USA. A w ciągu najbliższych tygodni uruchomimy kolejne trasy, m.in. z Warszawy do Billund, Hanoweru, Skopje, Podgoricy, Zaporoża i z Bydgoszczy do Kijowa.

Rozwój siatki nie byłby możliwy bez dodatkowych samolotów. To dlatego do floty dołączył właśnie drugi z zamówionych czterech większych Dreamlinerów B787-9, o których mogą Państwo poczytać w tym numerze Kaleidoscope’u. Jednocześnie zaczęły się, zaplanowane na lato, dostawy sześciu Embraerów 195 do obsługi połączeń europejskich.

W tym roku zaczniemy korzystać z kolejnych trzech Boeingów 737 MAX 8 średniego zasięgu. A do tego LOT weźmie w leasing na najbliższy sezon dwa Bombardiery Q400 dla tras regionalnych.

Mam nadzieję, że nowe kierunki i samoloty przypadną Państwu do gustu. Do zobaczenia na naszych pokładach.

Zapnijcie pasy!

Dear Ladies and Gentlemen, Our offering now includes 96 regular routes, which means that we soon reach the milestone of one hundred routes. At end of April, we launched flights between Rzeszów and Newark, which makes the former the next Polish city – after Warsaw and Kraków – from where we operate direct flights to the USA. In early May, we will commence flying to New York and Chicago from Budapest, which has so far been the largest European city without a direct US connection. The next few weeks will see the launch of more new routes – from Warsaw to Billund, Hannover, Skopje, Podgorica and Zaporizhia, and from Bydgoszcz to Kiev.

This expansion of our flight network would not have been possible without new aircraft. This is why our fleet has just welcomed the second of its four larger B787-9 Dreamliners. You can read more about it in this issue of Kaleidoscope. At the same time, the delivery of the six Embraer 195s we ordered to operate our European routes has recently begun, and is scheduled for completion in summer. We will begin deploying another three mid-range Boeing 737 MAX 8s this year, and will lease two Bombardier Q400s to operate regional routes during the upcoming holiday season.

I hope that our new destinations and aircraft will be to your liking. See you on board our aircraft.

Fasten your seatbelts!

Z lotniczym pozdrowieniem ❚ Best regards

Prezes PLL LOT ❚ LOT Polish Airlines CEO Rafał Milczarski

SPRAWDŹ NOWE POŁĄCZENIA LOT-U DO: BILLUND, HANOWERU I PODGORICY – WIĘCEJ INFORMACJI NA LOT.COM ❚ CHECK OUT NEW LOT FLIGHTS TO BILLUND, HANNOVER AND PODGORICA – MORE INFORMATION ON LOT.COM

3

Apart Kaleidoscope_05 M&M Smutniak_65_YDS [2018-04] 06.indd 1

2018-04-11 17:16:52

Złote pierścionki z brylantami, wz. 205.105

W MAJU I CZERWCU PROPONUJEMY POTRÓJNE MILE DLA KART O STATUSIE SENATOR I HON CIRCLE ORAZ PODWÓJNE MILE DLA KART O STATUSIE PODSTAWOWYM I FREQUENT TRAVELLER ZA KAŻDE 5 ZŁ WYDANE NA ZAKUPY W CAŁEJ SIECI SALONÓW APART I NA WWW.APART.PL

Apart Kaleidoscope_05 M&M Smutniak_65_YDS [2018-04] 06.indd 2

2018-04-11 17:09:27

N OT E F RO M T H E E D I TO R

od naczelnej

Cóż ma takiego w sobie Berlin, że nie sposób się mu oprzeć? Właściwie nie znam nikogo, kto stwierdziłby, że stolica Niemiec go nie zachwyciła. To mekka kulturalna – ma aż 180 muzeów i ponad 50 teatrów, kulinarna – codziennie zjada się tu 70 ton kebabów (najlepsze, jakie jadłam) i 200 tys. currywurstów (kiełbasek w sosie curry – tutejszego specjału), a stołować się można w jednej z 6,5 tys. restauracji i niezliczonych barach kanapkowych. Fani piwa też nie powinni narzekać – co roku w pierwszy weekend sierpnia odbywa się tu festiwal tego trunku. W ogródkach, które ciągną się przez ponad 2 km, czyniąc tę imprezę największą na świecie, można spróbować aż 2400 różnych gatunków piwa z blisko 90 krajów.

To również mekka zakupowa, polecam przede wszystkim second handy i bazary, gdzie można upolować cuda w stylu vintage. Koniecznie też wybierzcie się na Hackesche Höfe, do alternatywnego serca Berlina z labiryntem podwórek, gdzie wśród butików, restauracji i ścian ozdobionych graffiti zagubiłam się na kilka godzin. Berlin urzekł mnie też zielenią i piknikową atmosferą przypominającą wielki festyn. Można go zwiedzać na piechotę, rowerem, a nawet kajakiem, bowiem w obrębie granic ma aż 180 km szlaków wodnych.

A wieczorem warto się wybrać na tańce do jednej z modnych dyskotek.

Berlin to idealna propozycja na długi majowy weekend, stąd artykuł o nim. W tym wydaniu Kaleidoscope’u piszemy też o innych atrakcjach Niemiec, bo warto odwiedzać sąsiadów.

BERLIN URZEKŁ MNIE TEŻ ZIELENIĄ I PIKNIKOWĄ ATMOSFERĄ PRZYPOMINAJĄCĄ WIELKI FESTYN. MOŻNA GO ZWIEDZAĆ NA PIECHOTĘ, ROWEREM, A NAWET KAJAKIEM. I PERSONALLY LOVE BERLIN FOR ITS GREENERY AND ITS PICNIC-LIKE ATMOSPHERE IN THE SPRING AND SUMMER MONTHS. SIGHTSEEING CAN BE DONE ON FOOT, BY BICYCLE, OR EVEN BY KAYAK.

What makes Berlin so irresistible? I cannot think of a single person I know who was not enamoured with the German capital. It is a cultural mecca – the city has as many as 180 museums and over 50 theatres. It is also a culinary heaven – 70 tonnes of kebabs (the best I have ever eaten) and 200,000 currywursts (sausage in curry sauce – a local specialty) are consumed in Berlin every day. There are 6,500 different restaurants and any number of sandwich bars. Beer lovers are also sure to find the city exceptional, especially if they come here on the first weekend in August when the beer festival is held. You can enjoy over 2,400 kinds of beer from 90 countries in any one of the beer gardens lining the street for 2 kilometres.

Berlin is also a shoppers’ paradise. I particularly recommend planning a visit to the city’s second hand shops and flea markets, where you can find some vintage gems. The Hackesche Höfe, is the alternative heart of Berlin, with its labyrinth of internal yards, boutiques, eateries and graffiti-painted walls. I spent a few hours there and had still not had enough. I personally love Berlin for its greenery and its picnic-like atmosphere in the spring and summer. Sightseeing can be done on foot, by bicycle, or even by kayak, as there are 180 km of waterways within the city limits. At night, you might want to go dancing in one of the city’s many trendy clubs.

Berlin is the perfect city for the May break. You can read all about it in this issue of Kaleidoscope, but the story covers other German cities as well, as Germany has much more to see than just the capital.

redaktor naczelna ❚ editor in chief Agnieszka Franus

8

ANDY & MAG

SA LO N O P T YCZN Y

Exclusively at Andy&Mag Plac Dąbrowskiego 2/4, Warszawa, tel. (22) 423 01 86 C.H. Atrium Promenada, ul. Ostrobramska 75c lok. 0.54, Warszawa, tel. 690 088 200 ul. Mokotowska 51/53 (róg ul. Pięknej), Warszawa, tel. (22) 622 15 41 salon@andyandmag.pl | www.andyandmag.pl

ANDY & MAG

SA LO N O P T YCZN Y

spis treści

CONTENTS

24

32

42

52

3 NOTE FROM THE CEO 8 NOTE FROM THE EDITOR 12 DID YOU KNOW...?

62 BUSINESS

manga

16 WHAT’S ON

wydarzenia, festiwale events, festivals

24 THE BEST OF lampy coins

32 INSPIRATIONS wyspy islands

38 WHY

Singapur Singapore

42 JOURNEY OF A LIFETIME Niemcy Germany

52 MY POLAND Kaszuby Kashubia

106

jak oszczędzają Polacy how Poles save their money

66 INTERVIEW

Emmanuelle Seigner

74 GOOD LIFE

potęga sugestii the power of self-deceit

82 UP IN THE AIR

Boeing 787-9 Dreamliner

PEOPLE & THE WORLD 86 b ez wiz do USA 90 98

visas to the USA m undial World Cup p ionierzy awiacji aviation pioneers

116 GOOD FOOD a lternatywy dla oliwy

alternatives to olive oil

122 TAKE A LOOK wiosna spring fashion

128 BEAUTY

pielęgnacja body care

132 M AKE A WISH dodatki accessories

134 GOOD JOB

Crédit Agricole

136 GOOD ADDRESS strefa prestiżu prestige zone

106 LIFE STORY Kamil Stoch

112 C ULTURE

film, teatr, książka, muzyka, sztuka film, theatre, books, music, art

tel. 22 360 39 60, e-mail: kaleidoscope@burdamedia.pl redaktor naczelna Agnieszka Franus redaktor prowadząca Agnieszka Michalak korekta Tomasz Cholaś Produkcja: dyrektor Tomasz Gajda, Stanisław Siemiński Tłumaczenia: Agnieszka Chrościcka Magdalena Szwedowska red. wersji angielskiej Stephen Canty Dział graficzny: projekt, dyrektor artystyczna Ewa Borowska fotoedycja Magdalena Rudzka, Rafał Wojciechowski DTP Krzysztof Stypułkowski Koordynator LOT: Konrad Majszyk

10

Wydawnictwo: Burda Publishing Polska sp. z o.o. ul. Marynarska 15, 02-674 Warszawa, tel. 22 360 38 00 www.burdamedia.pl ZARZĄD Chief Executive Officer Alexander Sorg General Director Poland Justyna Namięta Chief Financial Officer Dobrosława Snarska-Pełka

New business & Corporate Media Director Małgorzata Nocuń-Zygmuntowicz 692 440 088 Project Manager Monika Siwiec-Chojnacka 22 360 36 23 Dyrektor Dystrybucji i Obsługi Klienta / Director of Distribution and Subscriptions Jerzy Janczak International Ad Sales Representatives Italy: Mariolina Siclari, International Advertising Sales Director T. +39 02. 91 32 34 66, mariolina.siclari@burda.com burda community network Germany: Vanessa Noetzel T. +49 (89) 9250 3532, vanessa.noetzel@burda.com Michael Neuwirth T. +49 89 9250 3629, michael.neuwirth@burda.com Austria & Switzerland: Goran Vukota T. +41 44 81 02 146, goran.vukota@burda.com

France & Luxembourg: Marion Badolle-Feick T. +33 1 72 71 25 24, marion.badolle-feick@burda.com UK & Ireland: Jeannine Soeldner T. +44 20 3440 5832, jeannine.soeldner@burda.com USA, Canada & Mexico: Salvatore Zammuto T. +1 212 884 48 24, salvatore.zammuto@burda.com REKLAMA: Burda Publishing Polska sp. z o.o.

Sekretariat Biura Reklamy / Advertising Secretariat Tel. 022 360 36 03, fax. 22 360 39 80, e-mail: reklama@burdamedia.pl Dyrektor Biura Reklamy Corporate Media / Head of Advertising Team of Corporate Media Jolanta Kurek advertising department Anna Dembska, Ewa Porycka Sales coordinator – Katarzyna Osiak-Łazur

© b e w, G E T T Y I M AG E S , E A ST N E W S , S H U T T E R STO C K , M . P.

116

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

Kalei_1-1.indd 1

4/4/18 11:13 AM

D I D YO U K N O W

manga

SZKICE KARYKATURALNE caricature drawings Manga to po japońsku komiks, rysunek, karykatura. Słowo pojawiło się w użytku po opublikowaniu w 1814 r. szkiców wybitnego japońskiego malarza Hokusai. Jednak obecną formę manga przybrała dopiero po II wojnie światowej. Jest drukowana głównie w czerni i bieli, nie licząc okładek. ❚ Manga means comic strip, drawing, and caricature in Japanese. The word first came to be used following the publication of the sketches of the outstanding Japanese painter Hokusai in 1814. However, it was not until after World War II that manga assumed its current form. It is mainly printed in black and white, apart from the covers.

WIELKIE OCZY big eyes JEST NIE TYLKO WIZYTÓWKĄ JAPONII, ALE TEŻ STANOWI POTĘŻNĄ GAŁĄŹ TAMTEJSZEGO PRZEMYSŁU. MANGA MA DZIŚ FANÓW NA CAŁYM ŚWIECIE. SKĄD JEJ FENOMEN? ❚ THIS ART FORM IS NOT JUST A SYMBOL OF JAPAN, BUT ALSO A LARGE NATIONAL INDUSTRY. TODAY, MANGA HAS FANS ALL OVER THE WORLD. WHAT IS THE SECRET BEHIND ITS POPULARITY? tekst | by agnieszka michalak

PRAWY DO LEWEGO

right to left

Oryginalna manga jest rysowana, pisana i drukowana od strony prawej do lewej. Niektórzy wydawcy tłumaczonej mangi odwracają kierunek, by ułatwić odbiór zachodnim czytelnikom. Jednak np. Akira Toriyama (autor popularnej serii Dragon Ball) nie zgodził się na taki sposób modyfikacji swoich dzieł. ❚ The original manga was drawn, written and printed from right to left. Some publishers of translated manga reverse the direction to make it easier for Westerners to read. However, e.g. Akira Toriyama (the author of the popular Dragon Ball series) will not consent to his work being altered this way.

Z RÓŻNYCH PÓŁEK

different genres

Mangę klasyfikuje się według wieku i płci odbiorców. Wśród nich są m.in. książki i magazyny dla chłopców (shōnen-manga, zdj. powyżej) i dziewcząt (shōjo-manga), których okładki się różnią i znajdziecie je na innych półkach w księgarniach. ❚ Manga is classified according to the age and gender of the reader. Genres include books and magazines for boys (shōnen-manga, image above) and girls (shōjomanga). Thesae are available on different shelves in bookstores.

12

TROCHĘ JAK Z DISNEYA?

a little like disney?

Po czym poznacie mangę? Ma najczęściej prostą komiksową grafikę, a jej bohaterowie posiadają wschodnie rysy, mają często nienaturalny kolor włosów i ogromne oczy (na wzór dużych oczu postaci z kreskówek Disneya). ❚ What are the distinct features of manga? It has simple cartoon drawings and its protagonists have Eastern facial features, unnatural hair colour, and huge eyes (like Disney characters).

PROSTO Z KSIĘŻYCA

straight from the moon

BEZ TABU

taboo free

Gekiga (dosł. dramatyczne obrazy), czyli rodzaj mangi skierowanej do dorosłych. Określenia zaczął używać Yoshihiro Tatsumi, aby odróżnić swoje prace od mang dla dzieci. ❚ Gekiga (literally “dramatic images”), a type of manga addressed to adults. The term was first used by Yoshihiro Tatsumi, to differentiate his work from children’s manga.

Tę serię znają wszystkie małe damy – Czarodziejka z Księżyca Naoko Takeuchi to opowieść o grupie magicznych dziewcząt (mahō shōjo), które zostały obrończyniami królestwa rozciągającego się w Układzie Słonecznym.

Do dziś to jeden z najchętniej czytanych i oglądanych komiksów japońskich na świecie. ❚ All young girls are familiar with this series. Sailor Moon by Naoko Takeuchi tells the story of a group of magical girls (mahōshōjo) who protect a kingdom situated somewhere in the Solar System. It is still one of the most popular Japanese mangas in the world and a phenomenon in Europe.

NIE ZADZIERAJ Z NIM

© M . P.

do not toy with him

Nazywa się Naruto Uzumaki, jest nastoletnim ninją, dzielnie szuka uznania i szacunku oraz sposobu na zostanie hokage – przywódcą w swojej wiosce. Mowa o głównym bohaterze kultowego komiksu dla chłopców autorstwa Masashi Kishimoto. Manga została opublikowana po raz pierwszy w 1999 r. ❚ His name is Naruto Uzumaki, he is a teen ninja desperately seeking esteem and respect, and wants to be the hokage (leader) of his village. Naruto is the main character of this comic book for boys by Masashi Kishimoto. This manga was first released in 1999 and has achieved cult status.

13

D I D YO U K N O W

manga

DZIELNY SAMURAJ

a brave samurai

Przewrotne poczucie humoru i spektakularne pojedynki samurajów – kultowa dziś seria Samotny wilk i szczenię Kazuo Koike liczy aż... 28 tomów. Ukazywała się w oryginale od 1970 do 1976 r. w magazynie Manga Action (na zdj. po lewej). ❚ A perverse sense of humour and spectacular samurai duels best describes the now classic series by Kazuo Koike entitled Lone Wolf and Cub, which consists of 28 volumes. It was published in Japan in instalments in the Manga Action periodical.

Pierwszą mangą przetłumaczoną na język polski był komiks Aż do nieba Japonki Riyoko Ikedy. Areną wydarzeń stała się targana konfliktami politycznymi Rzeczpospolita Polska przełomu XVIII i XIX w. A głównym bohaterem opowieści był książę Józef Poniatowski (1763–1813), bratanek króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. ❚ The first manga ever to have been translated into Polish was the comic book Poland’s Secret Story: To the Borders of Heaven by Japanese writer Riyoko Ikedy. The backdrop for the story was Poland, torn by political conflicts at the turn of the 19th century.

The main protagonist of the story was Prince Józef Poniatowski (17631813), the nephew of King Stanislaus II Augustus.

DLA KOBIET I O KOBIETACH

for and about women

...opowiada josei-manga (zdj. poniżej). Jest skierowana zarówno do starszych nastolatek, jak i do dojrzałej widowni żeńskiej i opisuje codzienność kobiet w Japonii. Na określenie tego rodzaju twórczości używa się także zwrotu ladies comics, w skrócie redikomi. ❚ The josei-manga (image below) genre is addressed both to female young adults and mature female audiences, and is devoted to the everyday life of Japanese women. The term used to describe this type of comic is Ladies Comics, which is abbreviated to Redikomi.

PONIATOWSKI JAK MALOWANY poniatowski as seen by the japanese

DRAGON BALL

dragon ball

To słynna manga (42 tomy) o nietypowym chłopcu z ogonem, który wyrusza w podróż w poszukiwaniu tajemniczych Smoczych Kul, stworzona przez Akirę Toriyamę. Jest oparta na motywach zaczerpniętych z powieści Wu Chengena Wędrówka na zachód. ❚ This famous manga series (42 volumes) about an atypical boy with a dragon tail who sets out on a journey in search of Dragon Balls was penned by Akira Toriyama. It is based on the novel Journey to the West by Wu Cheng.

GURU MANGI

Za ojca współczesnej mangi uważa się Osamu Tezukę (1928–1989), twórcę m.in. Astro Boya (zdj. po lewej). Dorobek artysty można oglądać w Muzeum Mangi Osamu Tezuki w Takarazuce. ❚ Osamu Tezuka (1928–89), the author of e.g. Astro Boy (image left), is considered to be the father of contemporary manga. His work is exhibited at the Manga Museum in Takarazuca.

14

©CREDITS

manga guru

W H AT ’ S O N

nasze rekomendacje

WYŚCIG PO ZŁOTĄ PALMĘ

the race for the golden palm

Wybitna aktorka Cate Blanchett stanie na czele jury tegorocznego największego święta kina we Francji. Canneńska publiczność obejrzy krótkie i długie metraże, dokumenty i filmy fabularne. Czy wśród nich znajdzie się coś z naszych produkcji? I uwaga – od tego roku, by usprawnić ruch na czerwonym dywanie, wprowadzono zakaz robienia selfie. ❚ A-lister Cate Blanchett will be chairing the jury at France’s premiere film festival this year.

There will be shorts, documentaries and feature films galore. This year will see a new rule intended to streamline red carpet traffic – selfies will be banned.

ČESKÝ

PIVNÍ FESTIVAL

8–19.05, Cannes Film Festival PRAGA

EVENTS

z NA ZDRAVI!

na zdravi!

Pierwsze skojarzenie z Czechami? Oczywiście piwo!

Gdzie jak nie tam wybrać się na festiwal złocistego napoju z pianką? Namiot festiwalowy będzie miał powierzchnię 4 tys. metrów kwadratowych, wstęp na ponaddwutygodniową imprezę jedynie 100 koron czeskich, czyli 5 dol. ❚ What’s the first thing that comes to mind when you think of the Czech Republic? Beer! Where else would you hold a festival devoted to the beloved amber beverage? The festival tent has an area of 4,000 sq. m and tickets to the twoday event cost CZK 100 (roughly USD 5).

ČESKÝ

PIVNÍ FESTIVAL

10–26.05, Beer Festival, Prague

BERLIN

PARYŻ

Jaka przyszłość czeka kulturę wizualną? Nad tym zagadnieniem zastanawiać się będą artyści, teoretycy i miłośnicy dizajnu, grafiki i wideoartu. Stolica Niemiec stanie się miejscem wystaw, pokazów i konferencji z udziałem światowej sławy kreatorów. ❚ What is the future of visual culture? This will be the topic of a debate between artists, theoreticians, and lovers of design, and graphic and video arts, in Berlin. The German capital will temporarily house exhibitions, shows, and conferences with world-class designers.

2–06.05, Pictoplasma, Berlin

v NA STRAGANIE W DZIEŃ TARGOWY… antique hunters’ paradise Pchle targi jak świat długi i szeroki cieszą się niesłabnącym powodzeniem. Tym razem łowcy antyków będą musieli wybrać się aż do Chicago. Długa lista wystawców to gwarancja udanych zakupów. ❚ Flea markets are always extremely popular, whatever the location. This time round, antique lovers will have to cross the Atlantic for the best buys. The list of exhibitors at this Chicago antique fair is a long one, so it should be easy to find something.

17–20.05, Chicago Antiques+Design+Art Show, Chicago

16

CHICAGO

FORHENDY I WOLEJE forehands and volleys Międzynarodowy turniej tenisowy zaliczany obok podobnych imprez w Australii, Wielkiej Brytanii i USA do Wielkiego Szlema to – jak twierdzą organizatorzy – nie tylko sport, ale też stan umysłu.

Bilety już w sprzedaży – od tego roku wyłącznie online. ❚ This international tennis tournament is one of the Grand Slam events, along with similar ones held in Australia, the UK, and the USA. According to the organisers, tennis is not just a sport – it’s a state of mind. Tickets are now available, and as of this year, they can only be purchased online. from 21.05, Roland Garros French Open, Paris



© M . P.

z SZTUKI WIZUALNE MAJĄ GŁOS visual arts take centre stage

W H AT ’ S O N

v WINO W ROLI GŁÓWNEJ wine takes centre stage

nasze rekomendacje

WARSZAWA

Producenci i smakosze wina mają doskonałą okazję spotkać się w stolicy Polski na Warszawskich Targach Wina, które pretendują do miana najważniejszej tego typu imprezy w Polsce. ❚ Winemakers and oenophiles will have a perfect opportunity to meet up at the Warsaw Wine Fair, one of Poland’s most prominent wine events.

4–26.05, Warsaw Wine Fair, Warsaw

c PHỞ W KRAJU SUSHI pho in the land of sushi Tokijski Yoyogi Park będzie gospodarzem festiwalu, który na kilka dni przeniesie wietnamską muzykę i kuchnię do Japonii. Goście będą mogli posmakować potraw z 80 stoisk. Popularna zupa phở z wołowiną zamiast sushi? Dlaczego nie? ❚ Yoyogi Park in Tokyo will be hosting Vietnamese music and cuisine. Eighty stalls offering Vietnamese food and beverages will be catering to the hunger and thirst of the expected 150,000 visitors. The popular soup Phở with beef or chicken instead of sushi? Why not?

TOKIO

19-20.05 Vietnam Festival, Tokyo BELFAST

x GENIALNY LEO lenny, the genius

c ZAGRAJMY! let’s play!

Kompozytor, dyrygent i gwiazda filharmonii, oper, ale również scen Broadwayu – Leonard Bernstein. Świat muzyczny obchodzi w tym roku setną rocznicę jego urodzin.

Koncert, premiery i debaty odbywają się na całym świecie. My polecamy słynną „Mszę” w amerykańskim Cincinnati. ❚ Leonard Bernstein was a composer, conductor, and a star of the philharmonic, the opera, and Broadway. The music world is now celebrating the centennial of his birth. There will be concerts, premieres and debates held all over the world. We recommend the famous Mass in Cincinnati, OH.

Gdzie obok Szkocji – ojczyzny golfa – lepiej niż na trawiastych polach Szmaragdowej Wyspy zagrać w tę ekskluzywną grę? Organizatorzy zapewniają doskonałe zakwaterowanie z widokiem na najpiękniejsze tamtejsze krajobrazy. ❚ Apart from Scotland, the birthplace of golf, where can you find better courses to play this sophisticated game than on the grassy fields of the Emerald Isle? Accommodation, with a view of the beautiful landscapes, is provided.

22–26.05, Belfast Park Tournament, Belfast

19.05, Leonard Bernstein Centennial Tribute, Cincinnati WARSZAWA CINCINNATI

Dżinsowa seria Levi’s 501 będzie obchodziła swoje – uwaga – już 145. urodziny! Z tej okazji marka wypuści na rynek limitowaną kolekcję, w której znajdziecie m.in. dżinsy z serii 501 ze złotymi i kolorowymi guzikami. ❚ The Levi’s 501 jean collection is celebrating its 145th anniversary! The brand will release a limited collection sporting the iconic 501 jeans with golden and coloured buttons and many more products.

Limitowana kolekcja Levi’s | Levi’s limited collection, from 12.05, Złote Tarasy, Warsaw

18

© M . P. , S H U T T E R STO C K ( 2 )

v ŚWIĘTUJEMY URODZINY celebrating an anniversary

W H AT ’ S O N

nasze rekomendacje W ramach projektu odbędzie się m.in. cykl wystaw „Elementarz polskiego designu” („The ABCs of Polish Design”) prezentujący osiągnięcia polskich twórców sztuki użytkowej. 1. Zabawki Bajo, proj. Barbara i Wojciech Bajorowie. 2. Wazon, proj. Wit Płażewski dla Włocławka. ❚ A series of exhibitions entitled The ABCs of Polish Design will be held as part of the celebrations to showcase the accomplishments of Polish designers.

1. Bajo toys by Barbara and Wojciech Bajor. 2. Vase designed by Wit Płażewski for Włocławek.

POLSKA NA WYCIĄGNIĘCIE RĘKI poland at a stone’s throw away W 2018 R. POLSKA ŚWIĘTUJE STULECIE ODZYSKANIA NIEPODLEGŁOŚCI. Z TEJ OKAZJI W WIELU MIEJSCACH W KRAJU I NA ŚWIECIE ODBĘDĄ SIĘ WYDARZENIA PRZYBLIŻAJĄCE POLSKĄ KULTURĘ, NAUKĘ I OSIĄGNIĘCIA SPORTOWE OSTATNIEGO STULECIA. ❚ POLAND IS CELEBRATING THE CENTENARY OF REGAINING ITS INDEPENDENCE THIS YEAR. TO CELEBRATE THIS ANNIVERSARY, POLISH CULTURE, SCIENCE AND SPORTING ACHIEVEMENTS OF THE LAST HUNDRED YEARS ARE BEING PRESENTED IN POLAND AND ELSEWHERE. tekst | by jan walczak

W

1918 roku, po 123 latach niewoli, Polska odzyskała niepodległość.

Wraz z powrotem na mapę Europy, dzięki wysiłkom ludzi kultury, sztuki, nauki czy sportu, Polska wniosła do światowego dziedzictwa kulturowego projekty, które mimo upływu czasu nie straciły na swojej aktualności i mogą nadal inspirować odbiorców na całym świecie. – Dlatego chcemy uczcić stulecie odzyskania niepodległości, organizując liczne imprezy i wydarzenia z zakresu muzyki, designu, sztuk wizualnych, filmu, teatru czy nowych technologii. Liczne wydarzenia organizowane w Polsce uzupełnią projekty realizowane na całym świecie przez Instytut Adama Mickiewicza – od Europy, przez Azję po obie Ameryki. – mówi Jan Kowalski, dyrektor Biura Programu „Niepodległa”. ■

2

20

Fotel od lewej proj. Teresa Kruszewska, Spółdzielnia koloru, z prawej: fotel Romana Modzelewskiego RM 58, Vzór. ❚ Left to right: Armchair designed

by Teresa Kruszewska, Spółdzielnia koloru; Right: RM 58 Armchair designed by Roman Modzelewski, Vzór.



© G O S Z T O M G E R G O , G R Z E G O R Z K A R KO S Z K A ( 2 ) , E L E M E N TA R Z P O L S K I E G O D E S I G N U ( 2 )

1

W H AT ’ S O N

Seria spotkań z pracami znanych na świecie artystów wystartowała w ubiegłym roku w Polsce i od tamtej pory odwiedza kolejne miasta Europy.

Na zdj. Gramofon Bambino, Fonica. ❚ A series of meetings with famous Polish artists was launched last year in Poland and is now touring European cities.

Right: Bambino gramophone

by Fonica.

nasze rekomendacje In 1918, Poland regained its independence after 123 years of foreign rule. Once it had reappeared on the map of Europe, Poland started making important contributions to world culture through the efforts of its cultural, artistic, scientific and sports figures. These remain relevant many years later and continue to inspire people all over the world. “This is why, when celebrating our centenary, we want to bring you numerous events that showcase music, design, visual arts, cinema, theatre, and new technologies. A variety of events will be held in Poland to complement projects being implemented almost everywhere in the world – Europe, Asia and the Americas”, says Kamil Wnuk, the Press Officer of the “Niepodległa” Programme. ■ W maju (18–27.05.2018) można zobaczyć prace najsłynniejszych polskich projektantów w Bukareszcie. Na zdj. obok: okulary „Massada”, Katarzyna Łupińska; plakat Marianny Sztymy, lampa „Reflex”, Tomasz Rudkiewicz. ❚ In May (18–27.05.2018), the works of the most famous Polish designers will be exhibited in Bucharest. Left: Massada eyewear by Katarzyna Łupińska, poster by Marianna Sztyma, “Reflex” lamp by Tomasz Rudkiewicz.

Wystawa „The ABCs of Polish Design” prezentuje przedmioty i projekty w niestandardowy sposób łącząc dziedzictwo polskiego projektowania ze współczesną grafiką. Wszystkim 100 ikonom towarzyszą ich plastyczne interpretacje.

Na zdj. obok: serwis „Kula” , proj. Bogusław Wendorf, Ćmielów. ❚ An exhibition entitled The ABCs of Polish Design presents objects and designs combining the heritage of Polish design with contemporary graphic design. All 100 icons are illustrated with their artistic representations. Left: Kula coffee set designed by Bogusław Wendorf, Ćmielów.

Szczegółowy program obchodów można znaleźć na stronie Programu Wieloletniego „Niepodległa” – niepodlegla.gov.pl, a szczegóły wydarzeń międzynarodowych organizowanych przez Instytut Adama Mickiewicza, który odpowiada za promocję polskiej kultury za granicą na stronach: iam.pl. i culture.pl. ❚ A detailed programme of the celebrations is available on the official website of the Multi-annual Programme “Niepodległa” – niepodlegla. gov.pl. For information on the international events being staged by the Adam Mickiewicz Institute (responsible for promoting Polish culture abroad), go to iam.pl and culture.pl.

22

© G R Z E G O R Z K A R KO S Z K A ( 4 ) , E L E M E N TA R Z P O L S K I E G O D E S I G N U ( 2 )

Na wystawach prezentowane jest 100 najciekawszych prac, a każdemu projektowi towarzyszy historia jego powstania. Na górnym zdj. plakat Oli Niepsuj, szybowiec PW – 5 „Smyk”. ❚ One hundred of the most interesting art works will be on display during the exhibition and each will be accompanied with the story of its creation. Above: Poster by Ola Niepsuj, the PW-5 “Smyk” glider.

Deutsche Bank

Pieniądze Ci służą na koncie oprocentowanym 1,3% z Pakietem PREMIUM

Przejdź do Banku klasy

Poznaj korzyści nowego konta

www.dbNETpremium.pl Saldo Konta dbNET PREMIUM jest oprocentowane stałą stopą procentową w wysokości 1,30% w skali roku. Kapitalizacja odsetek na Koncie dbNET PREMIUM następuje na koniec każdego miesiąca kalendarzowego. Do Promocji dbNET PREMIUM Klient może przystąpić w okresie od 1 stycznia 2018 r. do 30 czerwca 2018 r. Szczegółowe informacje na temat Promocji dbNET PREMIUM znajdują się w Regulaminie dostępnym na www.deutschebank.pl oraz w Oddziałach Banku. Niniejsza treść nie stanowi oferty w rozumieniu art. 66 Kodeksu cywilnego i ma charakter wyłącznie informacyjny.

Deutsche Bank Polska S.A., ul. Lecha Kaczyńskiego 26, 00-609 Warszawa

15

THE BEST OF

lampy

W ŚWIETLE DIZAJNU

enlightened design

tekst | by rafał wojciechowski

SWAN LAMP Krzykliwy łabędź to jeden z symboli Finlandii, nie bez powodu więc to właśnie stamtąd pochodzi ta niezwykła lampa. Eero Aarnio, autor projektu, jest mistrzem futurystycznych form. Łączy piękno i funkcjonalność ze skandynawskim poczuciem humoru. ❚ The whooper swan is one of the symbols of Finland, so it’s not surprising that it is the home of this incredible lamp. Eero Aarnio, the designer, is a master of futuristic forms. He combines beauty and functionality with the Scandinavian sense of humour.

COCON LIGHTS Świecące drzewko to zdecydowanie coś dla miłośników natury i nowoczesnego dizajnu. Hiszpański artysta Nacho Carbonell stworzył abstrakcyjną lampę wykonaną z betonu, metalowej siatki i masy papierowej. Przedmioty są dla niego niczym żywe organizmy, które z pewnością rozświetlą niejedno wnętrze. ❚ An illuminated tree is sure to please any lover of nature and contemporary design. Spanish artist Nacho Carbonell has created an abstract lamp made of concrete, metal mesh, and papier-mâché. He sees objects as living organisms that can illuminate any interior.

24

2

3

Original 1227 powstała w 1934 r. i jest pierwszą lampą z ruchomym ramieniem. Original 1227, designed in 1934, was the world’s first to have a flexible arm.

EYE OF LIGHTS Inspiracją do powstania tej lampy były… kołnierze królowej Elżbiety.

Polska projektantka, Małgorzata Mazolewska, zastanawiała się: o czym może „marzyć” światło? W ten sposób powstało prawdziwe dzieło sztuki, które mieni się i migocze, oświetlając wnętrze. ❚ This lamp was inspired by the ruffled collars worn by Queen Elizabeth. Polish designer Małgorzata Mazolewska was wondering what light could “dream” about. These deliberations led to the creation of a work of art which shimmers and flickers to illuminate a the room.

4 

© M . P.

1

ZASKAKUJĄ WYGLĄDEM I FUNKCJONALNOŚCIĄ.

SĄ RZADKO DOCENIANE, CHOCIAŻ POTRAFIĄ CAŁKOWICIE ODMIENIĆ NASZE WNĘTRZA. CZASEM LAMPY TO PRAWDZIWE DZIEŁA SZTUKI. ❚ THEIR APPEARANCE AND FUNCTIONALITY CAN BE ASTONISHING, BUT THEY ARE SELDOM FULLY APPRECIATED, DESPITE BEING ABLE TO GIVE OUR INTERIORS A COMPLETE MAKEOVER. LAMPS CAN BE VERITABLE WORKS OF ART.

THE BEST OF

lampy

6

ZETTEL’Z Składa się z 31 zadrukowanych i 49 pustych arkuszy w dowolny sposób mocowanych do korpusu. Karteczki wykonane są z wysokiej jakości papieru japońskiego. Te puste można opisywać, zadrukowywać lub po nich malować, tworząc z lampy unikalny eksponat. ❚ This is made from 31 printed and 49 empty cards that can be fitted to the body as required. The cards are made of high-end Japanese paper. The lamp can be made a one-of-a-kind by painting, writing, or printing on the empty cards.

5

GUMMY BEAR CHANDELIER

Jest prawdziwą ucztą dla fanów żelek. Niestety jedynie dla oka. Misie są bowiem niejadalne, zostały wykonane z akrylu i jest ich aż 3 tys. ❚ A treat for gummy bear fans.

Unfortunately, it is inedible, as the bears are made from acrylic, and each chandelier has 3,000 of them.

7

Swoim wzrostem może mierzyć się z Michaelem Jordanem (ma 2,5 m) i jest prawdziwą ikoną dizajnu zaprojektowaną w latach 60. XX w. przez braci Achillego i Piera Giacoma Castiglionich. Powód jej powstania był banalny – wiszące kable z sufitu irytowały jej twórców. Stoi na 65-kilogramowym filarze wykonanym z marmuru kararyjskiego. ❚ This is taller than Michael Jordan (2.5 m tall) and has earned the reputation of an icon. It was designed in the 1960s by the brothers Achille and Pier Giacomo Castiglioni.

The reason behind the birth of this lamp was simple – its makers were irritated by cables hanging from the ceiling. It is mounted on a 65kg Carrara marble base.

9

BAUHAUS LAMP Zaprojektowana przez Wilhelma Wagenfelda w latach 20. XX w.

Ma proste geometryczne kształty i swoją funkcjonalnością wpisuje się w założenia słynnej szkoły Bauhausu, która wyznaczała wówczas trendy wzornictwa na całym świecie. ❚ This lamp was designed by Wilhelm Wagenfeld in the 1920s. It has simple geometric shapes, and owing to its functionality, blends well with the assumptions of the famous Bauhaus school that set industrial design trends all over the world.

LUMIO BOOK Książka czy lampa? Intensywność światła można regulować w zależności od kąta nachylania, a dzięki wbudowanym magnesom da się ją przymocować do różnych powierzchni. Ten pięknie oprawiony przedmiot można zabrać w podróż lub… postawić na półce. ❚ Is it a book or a lamp? The intensity of the light can be regulated depending on the angle, and built-in magnets allow it to be attached to different surfaces. This beautifully framed object can be taken on vacation or placed on a shelf.

26

To nie tylko lampa imitująca burzę i błyskawice. W obłoku znajdziemy też czujnik ruchu oraz głośnik. Dzięki Bluetoothowi istnieje możliwość wgrania do urządzenia ulubionego utworu. Chmura świeci wtedy w rytm muzyki. ❚ This is more than just a lamp imitating a storm and lighting. It has a built-in movement sensor and speaker. You can use Bluetooth technology to record your favourite tune. The cloud will be illuminated to the rhythm of the music.

10 

© M . P.

ARCO FLOS

8

CHMURA

the cloud

THE BEST OF

lampy

ARTICHOKE LAMP

11

Lampa karczoch została zaprojektowana ponad 40 lat temu przez Poula Henningsena. Składa się z 72 miedzianych listków ułożonych w 12 rzędach.

Dzięki odpowiedniemu ułożeniu płatków światło nie razi w oczy. Karczochy powstały pierwotnie dla restauracji Pavilion Langelinie w Kopenhadze i nadal można je tam podziwiać. ❚ The artichoke lamp was designed by Poula Henningsen over 40 years ago. It has 72 copper leaves positioned in 12 rows.

The special placement of the leaves ensures that the light does not dazzle. The artichokes were made for the Pavilion Langelinie restaurant in Copenhagen, where they are still in use.

12

GOLDEN BELL

Powstała z jednego kawałka mosiądzu, zaprojektowana w 1937 r. przez fińskiego architekta Alvara Aalto dla restauracji Savoy w Helsinkach. Alto ze względu na przyzwyczajenie do długich północnych zim miał wręcz obsesję doświetlania budynków. ❚ This lamp was made from a single piece of brass and was designed by Finnish architect Alvar Aalto for the Savoy restaurant in Helsinki in 1937. Alto was obsessed with the need to add light inside buildings because of the long northern winters.

14

DIPPING LAMP

Każda z lamp jest wykonana ręcznie, zanurzona w specjalnie przygotowanym lakierze koloryzującym. W ten sposób powstaje niezwykły efekt kolorowych wzorów zdobiących jej powierzchnię. ❚ Each of these lamps is handmade and dipped in special colouring varnish. This is what gives the lamps their unique patterned surface.

28

BLOCK LAMP

Podniebny ogród to dosłownie to, co stworzył Marcel Wanders. Wystarczy zajrzeć do środka, żeby się o tym przekonać. Wewnętrzną część lampy tworzą przepiękne ornamenty roślinne wyżłobione w gipsie. ❚ The skygarden lamp is the brainchild of Marcel Wanders.

Just take a look inside and you can see that the name is not accidental. The interior of the lamp is adorned with beautiful floral ornaments sculpted in gypsum.

15

Lampa w kształcie bryły lodu z założenia ma budzić przeciwstawne odczucia: ciepła i chłodu. Każda jej część jest odlewana ręcznie i poddawana wyjątkowo długiemu procesowi chłodzenia, co ma zapobiec jej ewentualnym pęknięciom. ❚ A lamp shaped like an ice-block was meant to evoke contradictory feelings of warmth and coldness. Each of its parts is cast manually and exposed to a long process of cooling to prevent any cracks.

© M . P.

13

SKYGARDEN

Deutsche Bank Private Banking

Wznieś się wyżej z dwuosobową Radą Doradców Kiedy jesteś wysoko, wiesz, ile zależy od wsparcia zaufanych ludzi.

Osobista, dwuosobowa Rada Doradców to ukoronowanie sukcesu każdego Klienta Private Banking. To siła, która wznosi finanse na wyższy poziom.

Deutsche Bank w elitarnej czołówce instytucji dla Klientów Bankowości Prywatnej według ratingu magazynu Forbes RATING PRIVATE BANKING MAGAZYNU FORBES

EliteLine: 801 19 19 19 (opłata wg obowiązujących stawek operatora), www.eliteprivatebanking.pl Deutsche Bank Polska S.A., ul. Lecha Kaczyńskiego 26, 00-609 Warszawa

Kalei_1-1.indd 1 ParkLane_ADvertorial 2x205x265mm_PL_ENG Kaleidoscope v3.indd 2

4/12/18 11:08 AM 11.04.2018 16:37

Kalei_1-1.indd 1 ParkLane_ADvertorial 2x205x265mm_PL_ENG Kaleidoscope v3.indd 3

4/12/18 11:08 AM 11.04.2018 16:37

I N S P I R AT I O N S

wyspy

KRAINY MARZEŃ MALEDIWY, BALI, GALAPAGOS CZY SANTORINI. TRUDNO POWIEDZIEĆ, KTÓRA Z NICH JEST NAJPIĘKNIEJSZA. ALE JEDNO JEST PEWNE – NA TYCH WYSPACH CZAS STAJE W MIEJSCU. SĄ TAK NATURALNIE PIĘKNE. ❚ THE MALDIVES, BALI, GALÁPAGOS, AND MAURITIUS. IT IS HARD TO SAY WHICH OF THESE ISLANDS IS THE MOST BEAUTIFUL. ONE THING IS FOR CERTAIN – TIME STANDS STILL ON ALL OF THEM. THEY ARE SO PRISTINELY BEAUTIFUL.

32

©CREDITS

the lands of dreams

©CREDITS

MAURITIUS – wyspa jest częścią archipelagu Maskarenów, położona w południowo-zachodniej części Oceanu Indyjskiego. Została odkryta przez Portugalczyków w 1505 r., skolonizowana przez Holendrów w 1638 r. i nazwana imieniem księcia Maurice z Nassau. ❚ MAURITIUS. The island is in the south-western Indian Ocean and is one of the Mascarene Islands. It was discovered by the Portuguese in 1505, colonised by the Dutch in 1638, and named after Prince Maurice of Nassau.

33

I N S P I R AT I O N S

wyspy

GALAPAGOS – także Wyspy Żółwie. Archipelag na Oceanie Spokojnym na zachód od wybrzeża Ameryki Południowej. Wyspy należą do Ekwadoru, a ich powierzchnia to ok. 8 tys. km². MALEDIWY – archipelag (ok. 1190 wysepek) oraz państwo wyspiarskie o tej samej nazwie położone na Oceanie Indyjskim, na str. obok: SANTORINI – wulkaniczna wyspa na Morzu Egejskim należąca do Grecji. Jej nazwa (z XIII w.) pochodzi od imienia św. Ireny (Saint Irene). ❚ GALÁPAGOS. The archipelago is located west of South America in the Pacific Ocean. The islands are part of Ecuador and have an area of approx. 8,000 sq. m. MALDIVES. The archipelago (approx. 1,190 islands) and island country of the same name in the Indian Ocean.

Opposite page: SANTORINI. A Greek volcanic island in the Aegean Sea. It was named after Saint Irene in the 13th century.

34

35

I N S P I R AT I O N S

wyspy

LOFOTY – archipelag na Morzu Norweskim ciągnący się na długości 112 km. Pomiędzy skalne masywy na wysepkach wciśnięte są wąskie fiordy.

KUBA – największa z wysp karaibskich. Otoczona jest 1600 wysepkami, skałami i rafami. ❚ LOFOTEN. A 112-km- archipelago in the Norwegian Sea. Narrow fjords squeeze through the rocky coastlines of the islands. CUBA. The largest of the Caribbean islands is surrounded

©SHUT TERSTOCK (7), ADOBE STOCK

by 1,600 small islands, rocks and reefs.

36

BALI – indonezyjska wyspa w archipelagu Małych Wysp Sundajskich. Znajduje się na niej wulkaniczne pasmo górskie z najwyższym szczytem Agung o wysokości 3142 m n.p.m. WIELKA WYSPA PIASZCZYSTA – największa na świecie wyspa piaskowa, położona jest na wschodnim wybrzeżu Australii. ❚ BALI. Indonesian island which is part of the Lesser Sunda Islands. There is a volcanic mountain range whose highest peak Agung, 3,142 m a.s.l.

FRASER ISLAND. This is the largest sandy island in the world and is situated on the central east coast of Australia.

37

WHY

singapur

SINGAPUR singapore Singapur

JESZCZE PÓŁ WIEKU TEMU SINGAPUR BYŁ BIEDNĄ RYBACKĄ WIOSKĄ. DZIŚ MIASTO LWA, JAK TŁUMACZY SIĘ JEGO NAZWĘ, JEST JEDNYM Z NAJBOGATSZYCH I NAJDROŻSZYCH PAŃSTW ŚWIATA. ❚ FIFTY YEARS AGO, SINGAPORE WAS A POOR FISHING VILLAGE. TODAY, THE LION CITY IS ONE OF THE RICHEST AND MOST EXPENSIVE COUNTRIES IN THE WORLD. Taniec lwów w singapurskim Chinatown odbywa się podczas powitania chińskiego Nowego Roku.

tekst | by michał cessanis

ZAJRZYJ DO OGRODÓW visit the gardens Gardens by the Bay to punkt obowiązkowy. To właśnie w tych ogrodach zobaczysz Supertree Grove, gigantyczne sztuczne drzewa obsadzone prawdziwymi roślinami, dostarczające energii ogrodom i gromadzące deszczówkę do nawadniania. ❚ Gardens by the Bay is a must-see. This is the home of the Supertree Grove, the gigantic artificial trees planted with real plants which provide electricity for the garden and collect rainwater for watering the gardens.

Takie piękne orchidee można podziwiać w ogrodach botanicznych, które powstały w 1859 r. ❚ These beautiful orchids are on display in the Botanic Gardens founded in 1859.

POZNAJ HISTORIĘ I... IMPREZUJ!

learn history and…party!

W tutejszym ogrodzie zoologicznym żyje ponad 300 gatunków zwierząt. ❚ Singapore Zoo with over 300 animal species is one of the most beautiful in the world.

Clarke Quay to historyczna część Singapuru, w której rodziła się handlowa potęga państwa-miasta. Wciąż można tutaj podziwiać stare rybackie domy, a wieczorem zabawić się w jednym z wielu pubów czy restauracji na nabrzeżu. ❚ Clarke Quay is a historical part of Singapore. It was the cradle of the commercial might of the city-state. Core attractions of the area, which turns into one big party venue at night, include old fishermen’s houses.



38

PROMOCJA

ZOSTA˜ WŁA ˛CICIELEM L UB NAJEMC˝ powierzchni usługowej lub biurowej w MATECZNY OFFICE, Budynku Usługowo – Biurowym Najwy°szej Klasy w Krakowie – mie˛cie Królów – zaprojektowanym dla Presti°owego Klienta!

Are you in the market to lease or buy an o˙ ce space that stands out from the rest?

Look no further then MATECZNY OFFICE, a high-end o˙ ce building in the heart of Krakow, designed with a prestigious customer in mind.

Rozpocz˙cie budowy II kwartał 2018 rok Construction begins - 2Q of 2018

Zako˝czenie budowy II kwartał 2019 rok

Komercjalizacj˙ prowadzi MERARI Sp. z o. o.

Managed by MERARI Ltd. +48 604 100 967

Merari Kaleidoscope 5_2018_3.indd 3

Completion - 2Q of 2019 www.mateczny.com www.merari.pl

09/04/18 13:56

singapur

Sinctur eriorecte etusdantur?

Berferf eritiunt

ODPOCZNIJ NA MARINA BAY

get some rest in marina bay

To zatoka w centrum miasta z obleganą – zwłaszcza po zmroku – promenadą, na której spotkacie biegaczy. To tu znajduje się słynny hotel Marina Bay Sands z tarasem widokowym, a także inne cuda architektury. ❚ This bay in central Singapore has a promenade that is especially popular after dark. It is also the home of the Marina Bay Sands hotel, with its famous observation deck, and other architectural gems.

NA WYSPĘ ZABIERZ RODZINĘ

take your family to the island

Sentosa to wyspa rozrywki, na którą można się dostać kolejką albo przejść mostem.

Turystów przyciągają kasyna, butiki, pola golfowe, największe na świecie oceanarium oraz Universal Studios Singapore, filmowy park rozrywki. Idealne miejsce do zabawy dla całej rodziny. ❚ Sentosa is an entertainment island that can be reached by train or walkway. Tourists are drawn to the island by its casinos, boutiques, golf courses, aquarium (the world’s largest), and Universal Studios Singapore, a cinematic theme park. It is the perfect spot for some fun-packed quality family time.

PO PROSTU JEDZ!

just eat

Singapur to świetne miejsce na ucztę kulinarną.

Najlepiej karmią w dzielnicach Chinatown i Little India, ale najtańsze knajpy znalazłem w Geylangu. Zajadałem się owocami morza, pierożkami i plackami podawanymi z ostrymi sosami, żabami. Na słynnego singapurskiego kraba w chili wybrałem zaś jadłodajnię Hawker Centers na wschodnim wybrzeżu. ❚ Nowhere beats Singapore when it comes to food. And for the best food in Singapore, go to Chinatown and Little India; for the cheapest to Geylang. I had lots of seafood, dumplings, pies served with hot sauces, and frogs. I opted for the Hawker Centres to try the famous Singapore crab.

Chilli crab is the number one dish in many Singaporean restaurants. And for good reason.

LOT apla

Kaleidoscope.pdf

BĄDŹ JAK SINGAPURCZYK

Hinduska świątynia Mariamman (zdj. powyżej). Obok: świątynia i muzeum Zęba Buddy. ❚ The Mariamman Hindu temple (above); Right: the Buddha Tooth Relic Temple and Museum.

40

1

14.02.2018

15:08

PRZESTRZEGAJ ZASAD

be like a Singaporean

observe the rules

Wybierz się na darmowy spacer z przewodnikiem. Wycieczki Singapore Footprints organizują wolontariusze i studenci (singaporefootprints. com), a o poranku, jak prawdziwy Singapurczyk, w jednym z parków spróbuj qigongu. ❚ It is a good idea to go on a free guided tour organised

by Singapore Footprints (singaporefootprints.com), while early in the morning, you can join native Singaporeans for qigong in a park.

W Singapurze prawo jest bardzo restrykcyjne.

Nie jedz i nie pij napojów w metrze, nie pal w miejscach zabronionych i nie przewoź duriana w publicznym transporcie. ❚ The law is very strict in Singapore. For instance, do not eat or drink on the metro, do not smoke where smoking is prohibited and do not carry the Durian, the on public transport.

WAW–SIN–WAW

3 razy w tygodniu ❚ 3 times a week (od ❚ from 15.05) Więcej informacji na ❚ More information on lot.com

©ADOBE STOCK (5), SHUT TERSTOCK (8)

WHY

Kalei_1-1.indd 1

4/5/18 1:09 PM

42

©CREDITS



JOURNEY OF A LIFETIME

niemcy

KO S M O S Z A O D R Ą the galaxy beyond the oder river NIEMCY TO MIESZANKA WIELU GALAKTYK ODLEGŁYCH OD SIEBIE KRAJOBRAZOWO, HISTORYCZNIE, JĘZYKOWO I KULTUROWO. WYPRAWA DO BERLINA, HANOWERU, STUTTGARTU I NORYMBERGI POMAGA DOSKONALE TO ZROZUMIEĆ. ❚. MODERN GERMANY IS A CLUSTER OF DISTANT GALAXIES CONTAINING VERY DIFFERENT LANDSCAPES, HISTORIES, LANGUAGES, AND CULTURES. A TRIP TO BERLIN, HANNOVER, STUTTGART AND NUREMBERG WILL HELP YOU UNDERSTAND THIS BETTER.

©CREDITS

tekst | by artur ciechanowicz



43

JOURNEY OF A LIFETIME

1

niemcy

3

1. East Side Gallery w Berlinie, czyli galeria-pomnik wolności stworzona przez artystów z całego świata na fragmencie muru berlińskiego.

2. Niemiecki przysmak, czyli currywurst.

3. Wyspa Muzeów w Berlinie to jeden z najważniejszych kompleksów muzealnych świata. ❚ 1. East Side Gallery in Berlin, or the monument-gallery for freedom created by artists from all over the world on fragments of the Berlin Wall.

2. German delicacy, or the currywurst.

3. Museum Island in Berlin is one of the most prominent museum complexes in the world.

44

O

Hanowerze mówi się jako o mieście ogrodów i targów. Właśnie na potrzeby tych drugich powstał Messegelände Hannover, czyli największy budynek handlowo-wystawienniczy na świecie. To tu (od 1986 r.) odbywają się słynne targi informatyczne – CeBIT. Niektórzy doszukują się w tym spuścizny historycznej Hanoweru, który przez wieki był ważnym ośrodkiem handlowym. Teren targów to jednak miejsce rzadko odwiedzane przez mieszkańców miasta. Ci wolą korzystać ze spuścizny nie kupieckiej, lecz królewskiej oraz niegdysiejszej unii personalnej ze Zjednoczonym Królestwem. W przeszłości miasto służyło za siedzibę elektorom hanowerskim – jeden z nich, Georg Ludwig, został monarchą Wielkiej Brytanii jako Jerzy I – dlatego wiele tu zachwycających rezydencji arystokratycznych rodów i parków.

Nieco ponad 500-tysięczne miasto może się pochwalić największym w Europie, 640-hektarowym lasem Eilenriede niemal w samym centrum. Jakby tego było mało, zaledwie kilka przystanków od dworca kolejowego znajdują się ogrody Herrenhausen, czyli trzy kompleksy w stylu francuskiego baroku, angielskim i ogród botaniczny. W słoneczne dni mieszkańcy wychodzą tam na spacery, grać w bule czy grillować nad brzegiem wijącej się przez miasto Leine. Po południu młodsi przenoszą się na modną Limmerstrasse – główną ulicę dzielnicy

Hannover is a city of gardens and fairs. The Hannover Fairground was built to hold annual expos. It’s the world’s largest fairground and consists of twenty one exhibition halls. This is where the famous CeBIT computer fair has been held since 1986. Some people see this as a continuation of the historical legacy of Hannover, which was an important commercial hub for centuries. The fairground is rarely visited by residents of the city, who, instead of delving into its rich commercial traditions, prefer to explore the legacy of local dukes and kings, and the bygone personal union with the United Kingdom. In the past, the city was the seat of the Electors of Hannover. One of them, Georg Ludwig, ascended the English throne as King George I, which is why Hannover abounds in the flamboyant residences and parks of aristocratic families.

The city has a population of just over 500,000, and takes pride in having Europe’s largest forest. Eilenriede, which spans 640 hectares, is located almost in the heart of the city. And that’s not all. The Herrenhausen Gardens, three complexes featuring an English garden, a garden in the style of French Baroque, and a botanical garden, is just a few bus stops from the main railway station. On a warm sunny day, you will find the place teeming with people going for walks, playing boules, having a barbecue on the banks of the Leine. Hannoverians visit the trendy Limmerstrasse – the main thoroughfare of the Linden district. This is renowned for its discount stores, cosy dives and artsy boutiques. Pe-



© G E T T Y I M A G E S , S I M E / F R E E , S H U T T E R S T O C K . P O P R Z E D N I E S T R O N Y/ P R E V I O U S P A G E S : A W L / B E W

2

Nasze oczy nie sà cyfrowe

Relaks dla Twoich oczu w cyfrowym Êwiecie Zapewne spędzasz więcej czasu przed ekranami urządzeń cyfrowych niż myślisz.

Długotrwałe patrzenie na ekrany urządzeń elektronicznych może powodować cyfrowe zmęczenie wzroku, którego objawy to podrażnienie oczu, nieostre widzenie i bóle głowy, odczuwalne nawet już po dwóch godzinach.

Soczewki okularowe Sync III pomagają zapobiec objawom cyfrowego zmęczenia wzroku, zapewniając komfort widzenia przez cały dzień.

Zapytaj swojego Optyka, jak soczewki Sync III mogą pomóc Twoim oczom zrelaksować się w cyfrowym świecie.

Zapraszamy do odwiedzania naszego profilu na www.hoyavision.com/pl

facebook.com/HoyaLensPoland

JOURNEY OF A LIFETIME

Nowoczesna biblioteka w Stuttgarcie została zaprojektowana przez koreańskiego architekta Eun Young Yi. ❚ The modern library in Stuttgart was designed

by Korean architect Eun Young Yi.

46

Linden znaną z dyskontów, przytulnych spelunek, artystycznych butików. Widok siedzących z herri (piwem z lokalnego browaru Herrenhausen) w dłoni i posilających się currywurstem to stały element miejskiego krajobrazu. Limmerstrasse doskonale oddaje zrelaksowane podejście i powolne tempo życia hanowerczyków.

Bo „limmern”, czyli właśnie włóczenie się bez szczególnego celu ze znajomymi od knajpy do knajpy, można też uprawiać w innych dzielnicach: z dala od zgiełku – kręcąc się po niezliczonych uliczkach z kupieckimi kamienicami o czerwonych dachach, mijając perełki ceglanego gotyku (np. Marktkirche czy stary ratusz) oraz wieże i kawałki dawnych murów obronnych sąsiadujące ze szklanymi nowoczesnymi budynkami. Skłonność do slow life hanowerczyków nie należy jednak mylić z lenistwem. Stolica Dolnej Saksonii to prężne centrum biznesowe z siedzibą Volkswagena, a także ojczyzna fi-

ople clutching “Herris” (beer from local Herrenhausen brewery), and gorging on currywursts are a common sight in this neighbourhood. The Limmerstrasse aptly reflects the laidback attitude and unhurried pace of life here. You can also “limmern”, or wander aimlessly from one bar to another (or from one bench to another) in other districts, far from the hustle and bustle of the city. Feel free to wend your way through countless narrow streets with red-roofed merchant houses, passing as you do gems of Brick Gothic architecture (e.g. the Marktkirche and the old town hall), and towers and the remnants of the old defensive walls, which curiously adjoin modern glass buildings. The locals' penchant for a slow life, should not be confused with laziness.

The capital of Lower Saxony is a vibrant business centre and home to the Volkswagen head office. It is also the birthplace of Gottfried Leibniz, who developed differential calculus, philosopher Hanna Arendt, and Hochdeutsch, the literary form of German language. The residents of Hannover (and Bremen) like to joke that they speak Hochdeutsch even when they speak slang.

AFFLUENCE AND ART You would never say this about the people of Baden-Württemberg (capital: Stuttgart). One of the most popular local dialects is Schwäbisch (Swabian), which is so different from Hochdeutsch that people in nor-



©GET TYIMAGES

BADENIA-WIRTEMBERGIA OD LAT JEST W PIERWSZEJ TRÓJCE NAJBOGATSZYCH NIEMIECKICH LANDÓW. BADEN-WÜRTTEMBERG HAS BEEN AMONG THE TOP THREE MOST AFFLUENT GERMAN STATES FOR YEARS.

niemcy

FIRST CLASS SEATS FOR EVERYONE ENJOY THE SHOWER TOILET THAT CLEANS YOU WITH PURE, WARM WATER. GROHE SENSIA ARENA

Przedstawiamy GROHE Sensia Arena, rewolucyjną toaletę myjącą, która delikatnie i dokładnie oczyszcza ciało, wykorzystując do tego jedynie wodę. Dzięki zaawansowanej technologii, połączonej z atrakcyjnym designem, GROHE Sensia Arena zadba o Twoje najbardziej intymne chwile, dając Ci uczucie najwyższego komfortu i świeżości. arena.grohe.pl Now GROHE introduces its revolutionary shower toilet, the GROHE Sensia Arena, providing gentle natural cleansing using just water. The technology and design of the GROHE Sensia Arena takes care of some of your most private moments, inviting you into a new dimension of wellbeing and cleanliness. arena.grohe.com

PL-pl_1617_02_GROHE_Airport_Megaposter_205x265.indd 1

09.04.18 11:50

JOURNEY OF A LIFETIME

niemcy

Na Starym Mieście w Norymberdze warto zwiedzić dwa gotyckie kościoły: św. Sebalda (patron miasta) i św.

Wawrzyńca (St. Lorenz). ❚ In Nuremberg Old Town places to see include the Gothic churches of St Sebaldus (the patron saint of the city) and St Lawrence.

(St Lorenz).

48

lozofki Hanny Arendt i… Hochdeutsch, czyli literackiej odmiany języka niemieckiego. Hanowerczycy żartują, że nawet używając slangu, mówią w Hochdeutsch.

ZAMOŻNOŚĆ I SZTUKA Zdecydowanie nie można tego powiedzieć o mieszkańcach Badenii-Wirtembergii, której stolicą jest Stuttgart.

Jeden z najbardziej rozpowszechnionych tam dialektów – Schwäbisch (szwabski) tak różni się od Hochdeutsch, że problem z jego zrozumieniem mają wszyscy mieszkańcy północnych i środkowych Niemiec. Nie tylko to jednak wyróżnia region. Badenia-Wirtembergia od lat jest w pierwszej trójce najbogatszych niemieckich landów, a Stuttgart to siedziba dwóch niemieckich ikon – Daimlera i Porsche. Zgodnie z najlepszymi europejskimi wzorami królowie wirtemberscy, a później przemysłowcy gromadzili kolekcje sztuki, które dziś można oglądać w Staatsgalerie (m.in. obrazy Matisse’a, Picassa, Salvadora Dalí, Rubensa, Rembrandta). Ci, którzy za

thern and central Germany can hardly understand it.

But that’s not what makes this region special. Baden-Württemberg has long been ranked among the three most affluent German states (together with Bavaria and Hamburg), while Stuttgart is home to two iconic German brands – Daimler and Porsche. In the best tradition, the kings of Württemberg, and later industrialists, amassed art collections that are now on display in the Staatsgalerie. Its star pieces include paintings by Matisse, Picasso, Salvador Dalí, Joana Miró, and old masters, such as Rubens, Rembrandt, and Hans Memling.

And if you believe that cars are also an art form, you should visit the Mercedes-Benz and Porsche Museum.

If you prefer window shopping to paintings and cars, then Königsstrasse is your destination. This is the third most popular shopping avenue in Germany, and has everything from boutique stores, retail chains, and local designer showrooms. If you follow the example of Anthony Bourdain, who always visits the marketplace

©ADOBE STOCK , SHUT TERSTOCK

NORYMBERGA SZCZYCI SIĘ NAJWIĘKSZYM SKUPISKIEM BROWARÓW W NIEMCZECH, A TUTEJSZE KIEŁBASKI SĄ TAK CHRUPIĄCE I SOCZYSTE, ŻE CHCE SIĘ JE OD RAZU CHWYTAĆ PALCAMI. NUREMBERG BOASTS HAVING MORE BREWERIES THAN ANYWHERE ELSE IN GERMANY AND THE LOCAL BRATWURST IS SO CRUNCHY AND JUICY THAT YOU FEEL LIKE GRABBING IT STRAIGHT AWAY.

sztukę uważają motoryzację, mają do dyspozycji muzea Mercedesa-Benza i Porsche. Dla tych, którzy od wystaw obrazów i samochodów wolą wystawy sklepów, mekką jest Königsstrasse – trzecia pod względem popularności ulica zakupowa w Niemczech, gdzie oprócz sieciówek swoje salony mają też lokalni projektanci. Idąc za przykładem Anthony'ego Bourdaina, który zawsze pierwsze kroki w nowym mieście kieruje na targ, nie wolno zapomnieć o Markthalle. Można tam kupić świetne spaetzle (rodzaj klusek) i szynkę szwarcwaldzką, których region jest ojczyzną, a także znakomite wina.

BERLIN – MIASTO SPRZECZNOŚCI Przeciwieństwem zadbanego i bogatego Stuttgartu jest Berlin. Jest zarówno bardzo niemiecki, jak i międzynarodowy. Zielony i betonowy. Mieszczański i punkowy. Pracowity i leniwy. Bieguny te dzieli najczęściej nie więcej niż 40 min podróży metrem albo kolejką miejską.

Ikoniczne zabytki miasta, jak Brama Brandenburska, wieża telewizyjna, mur berliński, kolumna Zwycięstwa, Reichstag i Muzeum Pergamońskie ze starożytnymi skarbami, to obowiązkowy, ale daleko niewystarczający wierzchołek góry lodowej. A gdzie w Berlinie dobrze i niedrogo zjeść? Pod tym względem miasto też nie rozczarowuje – street food jest tam prawie zawsze znako-

when exploring a new city, you will end up in Markthalle. You you can buy there excellent spaetzl (noodles) and Black Forest ham, native to the region, as well as great wines.

BERLIN – A CITY OF CONTRASTS Berlin is the antithesis of the manicured, orderly and affluent Stuttgart. Berlin is both very German and very cosmopolitan. Green and grey. Bourgeois and punk.

Hard-working and lazy. Rich and poor. These opposites are usually no more than a 40 minute journey by underground or transit rail apart. The iconic monuments of Berlin, including the Brandenburg Gate, the Television Tower, the Berlin Wall, the Victory Column,

XIV-wieczna fontanna Schöner Brunnen na Rynku Starego Miasta w Norymberdze. ❚ The 14th century Schöner Brunnen fountain in the Old Town Market Square in Nuremberg.



©CREDITS

REKLAMA



49

JOURNEY OF A LIFETIME mity. Polecam Oraniestrasse (kilka knajpek) czy istniejący od 1930 r. Konnopke’s Imbiss serwujący currywurst z frytkami przy Schönhauser Allee i Mustafa's Gemüse Kebap uważany przez niektórych za najlepszy tego rodzaju lokal na świecie.

KRÓLESTWO ZABYTKÓW Norymberga jest stolicą historycznej Frankonii, która szczyci się bodajże największym skupiskiem browarów w Niemczech, produkuje znakomite wina (Frankenwein), a kiełbaski norymberskie są tak chrupiące, że chce się je od razu chwytać palcami bez użycia sztućców.

W średniowieczu była niezależnym księstwem, a zamek w Norymberdze (Kaiserburg) był jedną z siedzib władców Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego. Miasto to ma jednak znacznie więcej zabytków nagromadzonych w niedalekiej odległości od siebie i dlatego chyba najlepiej nadaje się do klasycznego zwiedzania spośród wszystkich czterech. Na szczycie listy do odhaczenia są jeszcze gotyckie kościoły: św.

Sebalda (patron miasta) i św. Wawrzyńca (St. Lorenz).

Imponujące budowle kryją w sobie po kilka rzeźb wykonanych przez Wita Stwosza, który właśnie z Norymbergi pochodził.

Berlin, Stuttgart, Norymberga i Hanower – te cztery miasta, które dużo dzieli, mają różną historię, mentalność, a nawet mówi się w nich niepodobnymi dialektami, znakomicie jednak odzwierciedlają różnorodność sąsiedniego kraju. Kraju, do którego chce się wracać. ■

the Reichstag, and the Pergamon Museum, with its fine collection of antiquities, are certainly must-sees, but they only account for a fraction of the things worth seeing in this huge city. Berlin will certainly not let you down in the food department – the street food here is nearly always excellent. The most celebrated hangouts are Konnopke’s Imbiss (est. 1930) serving currywurst in Schönhauser Allee and Mustafa Gemüse Kebap, considered by some to be the world’s best Turkish eatery.

A KINGDOM OF MONUMENTS Nuremberg is the capital of historic Franconia which probably has more breweries than anywhere else in Germany. It also produces excellent wine (Frankenwein), and the Nürnberger bratwurst is so crunchy and juicy that you feel like grabbing it straight away.

In the Middle Ages, the city was an independent principality, and the castle (Kaisenburg) was the abode of the rulers of the Holy Roman Empire. The city has an enormous number of historic monuments in a relatively small area. This makes it the best of our four cities for sightseeing. Places to see include the Gothic churches of St Sebaldus (the patron saint of the city) and St Lawrence (St Lorenz).

Berlin, Stuttgart, Nuremberg and Hannover – these four cities are strikingly different. They all have different histories and mindsets, and their residents speak very different dialects but they perfectly reflect the the diversity of Germany. A country worth returning to. ■

© S H U T T E R STO C K ( 2 ) , A D O B E STO C K , M . P. ( 2 )

Ogrody Herrenhausen, czyli trzy kompleksy w stylu francuskiego baroku, angielskim i ogród botaniczny w Hanowerze. ❚ The Herrenhausen Gardens or three complexes of gardens in the French Baroque and English styles and the botanical garden in Hannover.

niemcy

50

rekomendacje ❚ recommendations Berlin, Hanower, Stuttgart, Norymberga – te cztery niemieckie miasta odzwierciedlają różnorodność kulturową i obyczajową Niemiec.

Berlin, Hannover, Stuttgart, Nuremberg – these four German cities reflect the cultural and social diversity of Germany.

CO ZWIEDZIĆ What to see ■ NOWY RATUSZ W HANOWERZE | THE NEW TOWN HALL IN HANNOVER

1

2

3

4

To jeden z najchętniej fotografowanych zabytków w stolicy Dolnej Saksonii. Obecnie budynek pochodzący z 1913 r. z epoki wilhelmińskiej jest siedzibą burmistrza. Jedną z atrakcji dostępnych dla turystów podczas zwiedzania Nowego Ratusza jest krzywa winda. ❚ It is one of the most photographed monuments in Hannover. The building erected in 1913 is the seat of the Mayor. The crooked lift is one of the attractions available to tourists during a tour of the new Town Hall.

1 K ■ ATEDRA W BERLINIE |

THE BERLIN CATHEDRAL

Zbudowana w latach 1894–1905 wg planów LOT apla Kaleidoscope.pdf 1 14.02.2018 15:08

GDZIE ZJEŚĆ Where to eat ■ TIERGARTEN QUELLE

Zupa gulaszowa czy steki wieprzowe ze szpinakiem zapiekane z serem i smażonymi jajkami oraz pieczone ziemniaki z pieca z ziołowym twarogiem – pierwsza klasa. Plus pyszne niemieckie piwa i miła obsługa. ❚ Goulash soup or pork steaks with spinach roasted with cheece and baked potatoes with quark are top notch. A great selection of German beer.

Bachstr. 6, Direkt Ausgang S-Tiergarten, Berlin

3 BRAUHAUS ERNST AUGUST ■

Tu polecamy spróbować kiełbasy z grilla lub kotletów wieprzowych podawanych z pieczywem, smażonymi jajkami i sałatką z warzyw sezonowych. Spory wybór piw i win. ❚ We recommend grilled sausage and pork chops served with bread, fried eggs and seasonal salad. A good selection of beer and wine.

Schmiedestr. 13, 30159, Hanower

■ WEINSTUBE AM STADTGRABEN

Smacznie doprawione perliczki podawane na kilka sposobów to specjalność szefów kuchni w tej restauracji. Godne polecenia są też steki w sosie śmietanowo-grzybowym podawane ze słodkimi ziemniakami. ❚ Delicious guinea hens served in a number of ways are the speciality of the chefs at this restaurant. Equally good are straks served in cream and mushroom sauce with a side dish of sweet potatoes.

Am Stadtgraben 6, 70372 Stuttgart

GDZIE NOCOWAĆ Where to sleep 2 H4 HOTEL BERLIN ALEXANDERPLATZ ■

Zaledwie 2 min spacerem od Alexanderplatz.

Hotel oferuje obfite śniadanie w formie bufetu, bezpłatne wi-fi oraz dźwiękoszczelne pokoje z nowoczesnym wystrojem. Do dyspozycji gości są siłownia i sauna. ❚ A two-minute walk away from Alexanderplatz. The hotel offers a rich buffet breakfast, free wifi and modern-style rooms with soundproof windows. There is a sauna and gym at the hotel.

Karl-Liebknecht-Strasse 32, Mitte, Berlin

■ NOVINA HOTEL WÖHRDERSEE NÜRNBERG CITY

Hotel położony 10 min spacerem od głównego dworca kolejowego w Norymberdze. Oferuje nowocześnie urządzone pokoje, siłownię oraz podziemny parking. Hotelowa restauracja serwuje specjały kuchni regionalnej. ❚ The hotel is located a 10-minute walk away from the Nuremberg main train station. It offers modern rooms, a gym and an underground parking. The hotel restaurant serves regional dishes.

Dürrenhofstrasse 8, Mitte, 90402 Norymberga

■ GRAND PALACE HOTEL HANNOVER

Chociaż hotel mieści się w zabytkowym budynku z 1895 r., pokoje i apartamenty są nowocześnie urządzone. ❚ Although the hotel is based in a historic 1895 building, the rooms and apartments have modern interiors.

Lavesstr. 77, Mitte, 30159 Hanower

architekta Juliusa Carla Raschdorffa z Pszczyny w stylu późnego włoskiego renesansu. Świątynia ma 1,5 tys. miejsc i jest jedną z największych w Berlinie. ❚ Erected in the years 1894–1905 to the design of Julius Carl Raschdorff of Pszczyna in the late Italian Renaissance style. The church can seat 1,500 people and is one of Berlin’s largest.

4

■ MUZEUM PORSCHE W STUTTGARCIE| THE PORSCHE MUSEUM IN STUTTGART

Gratka dla fanów motoryzacji. W otwartym w 2009 r. muzeum można oglądać wszystkie modele samochodów Porsche. ❚ A treat for automotive fans. The museum which opened in 2009 boasts a collection of all Porsche models.

WAW–STR–WAW

12 razy w tygodniu ❚ 12 times a week

WAW–NUE–WAW 12 razy w tygodniu ❚ 12 times a week

WAW–HAJ–WAW

12 razy w tygodniu ❚ 12 times a week (od ❚ from 4.06)

WAW–TXL–WAW

14 razy w tygodniu ❚ 14 times a week Więcej informacji na ❚ More information on lot.com

51

MY POLAND

kaszuby

K R A I N A WO DY I P OW I E T R Z A the land of air and water

tekst | by piotr milewski



52

©CREDITS

NA PÓŁNOCY MORZE, NA POŁUDNIU – JEZIORA, A POMIĘDZY NIMI WSZECHOBECNE LASY. KRAJOBRAZ, KTÓRY ZACHWYCA O KAŻDEJ PORZE ROKU. DLA WIELU NAJPIĘKNIEJSZA KRAINA W POLSCE, MIEJSCE, GDZIE SŁOWO EKOLOGIA RZECZYWIŚCIE ZNACZY TO, CO POWINNO. KASZUBY. ❚ THE SEA IN THE NORTH, LAKES IN THE SOUTH, AND PERENNIAL FORESTS EVERYWHERE IN BETWEEN. THE LANDSCAPE HERE IS ENCHANTING, WHATEVER THE TIME OF YEAR. TO MANY, KASHUBIA IS THE MOST BEAUTIFUL PART OF POLAND, A PLACE WHERE ECOLOGY IS MORE THAN JUST A WORD.

©CREDITS

Na terenie Pojezierza Kaszubskiego znajduje się ponad 500 jezior. ❚ There are over 500 lakes in the Kashubia Lake District.

53

M

MY POLAND

am siedem lat. Wchodzę do murowanego budynku o białych ścianach i stromym czerwonym dachu. Uśmiechnięty mężczyzna usypuje na grzbiecie mojej dłoni niewielki kopczyk brunatnego, aromatycznego proszku i pokazuje, bym wciągnął go nosem. Robię to i świat zaczyna wirować mi przed oczami, a po policzkach spływają łzy. Kicham raz za razem. – Witaj na Kaszubach! – ściska mi mocno rękę, gdy wreszcie odzyskuję równowagę. Kaszubi uwielbiają tabakę. To moje pierwsze wspomnienie stamtąd. Ta scena wydarzyła się naprawdę, w Muzeum Kaszubskim w Kartuzach.

I am seven years old. I enter a brick building with white walls and a steep red roof. A smiling man sprinkles a tiny pyramid of dark brown fragrant powder on my palm and tells me to sniff it up my nose. I do as I am told, and the world starts whirling and tears start rolling down my eyes. I cannot stop sneezing. “Welcome to Kashubia”, my host firmly shakes my hand when I regain my grip. “Kashubians love snuff”, he adds. This is the first memory I have of the region. This scene took place at the Kashubian Museum in Kartuzy.

THE SWITZERLAND OF THE NORTH As with any other cultural region, it is hard to delineate the strict border of Kashubia. It would be easiest to say that it is the territory inhabited by the Kashubians – an ethnic group found primarily in Gdańsk Pomerania and the eastern part of Western Pomerania. Major towns and cities include Wejherowo, Puck, Kartuzy, Kościerzyna, Władysławowo, and Gdańsk.

What is the capital of Kashubia? Hard to tell. There are quite a few contenders for this prestigious title.

Kashubia can be divided into two main subregions – north and south. The north boasts its proximity to the Baltic, and the south its beautiful post-glacial landscape, abounding in undulating hills dissected by clean rivers and lakes and dense forests. The roads are winding and there is no industry. This certainly makes the



© S H U T T E R S T O C K . P O P R Z E D N I E S T R O N Y/ P R E V I O U S P A G E S : B E W

Stare Miasto ze słynną fontanną Neptuna, Bramą Oliwską i Ratuszem to wizytówka Gdańska. ❚ The Old Town with the famous Neptune Statue and the Town Hall is one of the most beautiful parts of Gdańsk.

SZWAJCARIA PÓŁNOCY Jak w przypadku każdego regionu kulturowego, trudno jest wyznaczyć dokładne granice Kaszub. Najłatwiej powiedzieć, że to teren zamieszkiwany przez Kaszubów – grupę etnograficzną skupioną przede wszystkim na Pomorzu Gdańskim i we wschodniej części Pomorza Zachodniego. Do najważniejszych miast tego regionu zalicza się m.in. Wejherowo, Puck, Kartuzy, Kościerzynę, Władysławowo, a także Gdańsk.

Które z nich jest stolicą Kaszub? Trudno odpowiedzieć, gdyż co najmniej kilka z nich rości sobie prawa do tego tytułu.

Kaszuby podzielić można na dwie główne części: północne i południowe, te pierwsze dumne z bliskości

kaszuby

54

Kalei_1-1.indd 1

12/12/17 12:47 PM

MY POLAND region a haven for nature lovers. All this has earned the region the moniker “Kashubian Switzerland”.

and brown spots of arable land cut by waterways in every direction. The horizon is demarcated by an undulating line of hills under a perfectly blue sky. The view from Wieżyca Hill is the quintessential Kashubian landscape. Next, let’s take Kartuzy.

When you come to this charming town, ringed by four lakes, be sure to visit the Kashubian Museum, which has a rich collection of folk art, artefacts representing traditional trades (farming, fishing and pottery), and symbols of time-honoured customs.

Nature lovers should visit the Kashubian Nature Park has as many as 34 lakes, and beautiful beech forests and peat bogs inhabited by cranes, Eurasian kingfishers and mergansers. Equally fascinating is the open air Kashubian Ethnographic Park in Wdydze Kiszewskie, where you will travel a few centuries back in time. The open air museum itself is 100 years old and its founders, Teodora and Izydor Gulgowski, have gone down in history as the founders of Poland’s first open air museum to be housed in an old house purchased from a local farmer.

Last but not least, there is the Tricity with the beautiful historic Gdańsk, the elegant Sopot, and Modernist Gdynia. The main attractions include the Solidarity Museum, the Oliwa Cathedral, and the pier.

There are many more interesting sites to see in Kashubia. Suffice to mention Sobótka Hill, with its windmill, one of the largest stone circles in Europe in Odry, the Railway Museum in Kościerzyna, and the aqueduct in Fojutowo. Kashubia has no end of fascinating places to explore. Whether you visit the region by car, bicycle, kayak, or simply on foot, you are bound to come across something special every day. ■



©SHUT TERSTOCK (3)

Skansen w Kaszubskim Parku Etnograficznym we Wdzydzach Kiszewskich ma ponad sto lat. Na zdj. stara kaplica tamże. ❚ The open air museum in the Kashubian Ethnographic Park in Wdzydze Kiszewskie is over 100 years old. Bottom right: An old wayside shrine exhibited in the Park.

THE LAND OF THE KASZËBE The earliest mention of Kashubia was made

by Pope Gregory IX, who referred to the duce Cassubie (Duke of Kashubia) in a 13th-century bull. Historically, Kashubia was located off the Amber Road and profited little from the north-south trade.

This meant that labour, not trade, became the main source of wealth. This, and their proximity to nature, which has not always been kind, as the sandy, clayey soils are not overly productive, have shaped the character of the people of Kashubia. And its people are its strongest asset. What they do have in common are their West Slavic roots, and their respect for tradition and love of cultivating it. The Kashubians are proud of their culture and their language, which has the status of a regional language.

What to see and where to go in Kashubia? There is a whole slew of attractions herw. Let’s start with Wieżyca. Once you climb the observation tower and take in the view, you will feel as if you are in the centre of the world. There are patches of lush greenery

kaszuby

56

Zorganizowany spływ kajakowy na odcinku Wejherowo–Reda trwa ok. 6 godz. Na zdj. obok: Muzeum-Kaszubski Park Etnograficzny we Wdzydzach Kiszewskich oraz Dom do Góry Nogami w skansenie w Szymbarku. ❚ A kayak cruise between Wejherowo and Reda takes approx. 6 hours to complete. Top right: The interior of an old house exhibited at the Kashubian Ethnographic Park in Wdydze Kiszewskie and the Upside Down House in Szymbark.

58

kaszuby

trzeba odwiedzić Muzeum Kaszubskie z ekspozycją przedstawiającą sztukę ludową, tradycyjne zajęcia mieszkańców tej krainy (rolnictwo, rybołówstwo, garncarstwo) oraz dawne zwyczaje. Miłośnicy przyrody powinni też odwiedzić pobliski Kaszubski Park Krajobrazowy, Bałtyku, te drugie – z ukształtowana terenie którego znajdują się nego przez lodowiec krajobrazu: 34 jeziora, przepiękne lasy bukowe oraz torfowiska łagodnych garbów poprzecinanych czystymi rzekazamieszkiwane przez żurawie, zimorodki i tracze. mi i jeziorami oraz gęstych lasów. Drogi są tu kręte, Równie ciekawy jest Kaszubski Park Etnograficzny we a przemysł się nie rozwinął, co sprawia, że ten teren Wdzydzach Kiszewskich, gdzie w jednej chwili można to istny przyrodniczy raj, który określa się mianem cofnąć się o kilkaset lat. Sam skansen ma już ponad Szwajcarii Kaszubskiej.

100 lat, a jego twórcy – Teodora i Izydor GulgowPierwsza wzmianka o Kaszubach pochodzi z XIII w. apla Kaleidoscope.pdf 1 14.02.2018 15:08 scy – przeszli do historii jako założyciele pierwszego Papież Grzegorz IX w swojej bulli wspominaLOT o duce w Polsce muzeum na wolnym powietrzu, urządzoneCassubie – księciu Kaszub. Historycznie Kaszuby lego w chacie odkupionej od miejscowego gospodarza. żały obok szlaku bursztynowego i w niewielkim stopNo i Trójmiasto, z pięknym zabytkowym Gdańskiem, niu bezpośrednio korzystały z bogactwa, jakie niosła eleganckim i modnym Sopotem oraz modernistyczwymiana handlowa między północą a południem. ną Gdynią. Z Muzeum Solidarności, Katedrą Oliwską Sprawiło to, że nie handel, lecz praca była głównym i słynnym molo. czynnikiem bogacenia się. Właśnie to, a także bliskość Ciekawych miejsc jest na Kaszubach dużo więcej. natury, która nie zawsze jest tu przychylna człowiekoCzy będziemy je przemierzać samochodem, rowewi – ziemie są nieurodzajne, dominują piachy i gliny rem, kajakiem, czy też na nogach, za każdym razem – kształtowały przez wieki charakter mieszkańców odkryjemy tutaj coś nowego. ■ krainy. Bo Kaszuby to przede wszystkim ludzie. Łączą ich zachodniosłowiańskie korzenie, a także szacunek do tradycji. Kaszubi są dumni ze swojej kultury. Dlatego do dziś, spacerując uliczkami Wejherowa albo Kartuz, możemy usłyszeć język kaszubski, który ma status regionalnego.

Gdzie się wybrać na Kaszubach? Atrakcji jest tu co GDN–WAW–GDN niemiara. Po pierwsze Wieżyca. Oglądając panoramę 6 razy dziennie ❚ 6 times a day z wieży widokowej na jej szczycie, wydaje się nam, że GDN–KRK–GDN jesteśmy w centrum świata. Dookoła rozlewają się zieraz dziennie ❚ once a day leń lasów i brunat pól, przecięte nitką rzek, a horyzont GDN–TLV–GDN jest pofalowaną linią, nad którą rozpościera się błękit raz w tygodniu ❚ once a week nieba. Widok ze wzgórza to kwintesencja kaszubskich krajobrazów. Po drugie Kartuzy. W tym uroczym, poWięcej informacji na ❚ More information łożonym nad czterema jeziorami mieście koniecznie on lot.com

©SHUT TERSTOCK (3)

MY POLAND

POLSKA TO SUKCES To wspaniałe uczucie, osiągnąć taką przestrzeń do życia.

Co czyni ZŁOTĄ 44 wyjątkową: najwyższy apartamentowiec w Unii Europejskiej największe piętro rekreacyjne w Europie z 25-metrowym basenem, strefą SPA, kinem wykończone apartamenty według projektów londyńskiej pracowni Woods Bagot

Najchętniej kupowane apartamenty segmentu premium 2016 i 2017** **wg badań REAS Residential Advisors

*Pierwszy apartamentowiec w Polsce z fasadą w technologii trójszybowej, oszczędza nawet do 20% energii.

PENTHOUSE NIC PONAD TO Tutaj można poczuć, że świat jest u stóp. Tak wyjątkowe miejsce do mieszkania jest jedno: Penthouse w ZŁOTEJ 44.

Tu każde spojrzenie w okno relaksuje, każdy detal wnętrza daje poczucie pełni życia, a sukces ma najwyższy status.

Penthouse w ZŁOTEJ 44 pnie się przez trzy, górujące ponad wszystkim, kondygnacje. Na piętrach 52., 53. i 54. rozpościera się 600 m 2 powierzchni mieszkalnej, która w najwyższym punkcie ma aż 6 metrów wysokości.

Tę luksusową przestrzeń dopełnia taras – rzadkość ponad poziomem chmur.

ZŁOTA 44 to budynek- ikona, który wpisał się na dobre w panoramę Warszawy. Jego autorem jest Daniel Libeskind. Światowej sławy, genialny architekt stworzył wspaniałą przestrzeń do życia rodzinnego.

wym filtrowaniu, doprowadzane do apartamentów ZŁOTEJ 44.

Ponadto, w każdym pokoju jest uchylny panel umożliwiający dostęp do świeżego powietrza. To rzadkie w wysokościowcach rozwiązanie ma zbawienny wpływ na samopoczucie jego mieszkańców.

ZŁOTA 44 to ikona, która stała się domem, gdzie mieszkańcy korzystają z udogodnień niespotykanych w żadnej innej rezydencji w Polsce. Aranżacja wnętrz jest dziełem renomowanej londyńskiej pracowni designu, Woods Bagot. Ekskluzywnie dla warszawskiego wieżowca Harrods Estates Asset Management współpracował nad wachlarzem usług serwowanych mieszkańcom na co dzień.

ZŁOTA 44 to idealna przestrzeń do szczęśliwego, rodzinnego życia.

Najbardziej luksusowy budynek mieszkalny w Polsce oferuje największe w Europie piętro sportowo-rekreacyjne.

Mieszkańcy mają tu do dyspozycji: 25-metrowy basen, SPA z obsługą, saunę, łaźnię parową, jacuzzi na tarasie, w pełni wyposażoną siłownię, klub dziecięcy. Sala kinowa, dzięki nowoczesnej technice, może zmienić się w… pole golfowe (i to jedno z najlepszych na świecie!).

Powietrze w mieście jest znacznie czystsze na dużej wysokości. Właśnie stamtąd jest pobierane i, po dodatko-

Idealna przestrzeń do rodzinnego życia

Kontakt: info@Zlota44.com | +48 22 250 14 44 | Zlota44.com

THE PENTHOUSE NOTHING ABOVE Here, the world is at your feet. There is only one place that provides such atmosphere: the Penthouse at ZŁOTA 44.

Every look through the window makes you feel relaxed, every detail of the interior confirms that you are living your life to the fullest. That is the pinnacle of success.

ZŁOTA 44 Penthouse reaches the very peak of the building through its last three levels. On the 52nd, 53rd and 54th floors you will find a 600 sqm living space with the 6m height in the highest point. As an addition there is also a terrace a breathtaking rarity above the clouds.

An ideal space for family life

ZŁOTA 44 is an iconic building, which has become an inherent part of Warsaw’s skyline. The apartment building has been designed by Daniel Libeskind, a world-known architectural genius.

He has created a spectacular building which provides the impeccable conditions for family life inside.

The residents also benefit from the amenities located on the 8th floor which is the largest sport- and recreation-focused floor in Europe. The following amenities are at the residents’ disposal: a 25-metre-long swimming pool, a full-service SPA zone, a Finnish sauna and steam room, a hot tub on the outdoor terrace, a fully-equipped gym and a children’s club. ZŁOTA 44 boasts the perfect conditions for everyday family activities.

In city-centers, the air is much cleaner at a high level. That is where we draw it to circulate into the apartments through a special air filtration system. Each room also has a panel enabling access to fresh air. This is a unique option among high-rise buildings, yet it has an incredibly positive impact on residents’ health and wellbeing.

The cinema theatre on the 8th floor offers its own intimate charm.

What is more, with today’s technology, it can be transformed into a... golf simulator (best-in-class, residents can play a virtual round of golf at the best courses in the world). ZŁOTA 44 has 52 floors with fully finished luxury apartments and amenities unheard of in any other development in Poland.

ZŁOTA 44 is an icon with world-class amenities never seen in Poland before, The interior design was made by world-class design studio, Woods Bagot. Exclusive Harrods Estates Asset Management has designed tailor-made service portfolio comprising a vast array of amenities offered to the residents from the spectacular lobby with highly qualified concierge.

ZŁOTA 44 is a perfect space for the idyllic family life.

Contact: info@Zlota44.com | +48 22 250 14 44 | Zlota44.com

BUSINESS

jak oszczędzają polacy

LU B I M Y S Z E L E S T P I E N I Ę DZ Y poles like the sound of rubbing banknotes

POLACY TRZYMAJĄ SWÓJ KAPITAŁ W GOTÓWCE. JEŚLI OSZCZĘDNOŚCI – TO KRÓTKOTERMINOWE. INWESTYCJE? TYLKO BEZPIECZNE. ❚ WE KEEP OUR MONEY IN CASH. IF WE EVER SAVE IT, WE OPT FOR SHORT-TERM DEPOSITS. INVESTMENTS? ONLY IF THEY’RE SECURE. tekst | by marek chądzyński, dziennik gazeta prawna

Z

gromadziliśmy do tej pory prawie 2 bln zł w tzw. aktywach finansowych. Gotówka to duża część tych aktywów – według Narodowego Banku Polskiego jest jej ponad 616 mld zł i stanowi jedną trzecią kapitału w polskich domach. To kwota niemal dwukrotnie większa niż sumy zgromadzone na bankowych depozytach (341 mld zł) czy zainwestowane na giełdzie (337 mld zł). Choć dzięki coraz wyższym pensjom i programowi rządowych wypłat dodatków na dzieci wielkość aktywów dynamicznie rośnie (od połowy 2016 r. do końca I półrocza 2017 r. wzrost wyniósł prawie 10 proc.), to sposób ich lokowania właściwie się nie zmienia. Polacy chcą mieć pieniądze pod ręką i niechętnie odkłada-

62

We have accumulated nearly PLN 2 trillion in financial assets. Cash claims the lion’s share of these assets, and according to the National Bank of Poland, over PLN 616 billion of it is in cash. This constitutes a third of the capital amassed in Polish households, and is almost twice the amount of funds deposited in banks (PLN 341 billion), or invested on the stock exchange (PLN 337 billion). Although the volume of financial assets has been growing rapidly (nearly 10 per cent from the end of Q2/2016 until the end of Q1/2017), largely due to increasing salaries and the government’s child benefit programme, the way in which it is saved has not changed much. Poles like to have their money at hand and are reluctant to put their savings in the bank.

Jarosław Sadowski, an analyst at the financial advisory company Expander, says this is because of how they are motivated to manage their assets. “The first incentive is to have a certain amount of money put aside for a rainy day. This precludes having funds tied up in term deposits for months. The other reason has to do with short-term financial goals, such holidaying abroad, purchasing a car, or renovating the home. In the event that Poles do put their money in the bank,

ją zgromadzone zasoby. Jarosław Sadowski, analityk they prefer short-term savings products in cases like firmy doradczej Expander, mówi, że wynika to z mothese”, Sadowski believes. tywacji, jakimi się kierują, gospodarując swoim majątHowever, there is more at play here than motivation. kiem. – Pierwszy motywator to posiadanie pieniędzy According to Sadowski, the banks themselves are parna tzw. czarną godzinę. To wyklucza zamrażanie ich tly to blame, as they have induced people to accumuna długie miesiące na bankowej lokacie. Drugi powód late wealth this way. The bankers make no attempt to odkładania to realizacja krótkoterminowych celów, lure customers with long-term deposits bearing high jak wycieczka, kupno samochodu czy remont. W tainterest rates, but primarily try to attract customers kich przypadkach też raczej wygodniejsze są formy, by offering attractive terms on savings and current które wiążą kapitał na krótko – ocenia Sadowski. accounts, where the money is available on demand  Ale nie tylko motywacja oszczędzających ma tutaj znaczenie. Według eksperta trochę winne są też banJAK POLACY LOKUJĄ PIENIĄDZE ki, które przyzwyczaiły konsumentów do takiej formuły kumulowania kapitału. Bankowcy nie kuszą wyHOW POLES INVEST MONEY sokim oprocentowaniem długoterminowych lokat, AKTYWA FINANSOWE GOSPODARSTW DOMOWYCH (w mld zł) tylko starają się złowić klienta na atrakcyjne warunki FINANCIAL ASSETS OF HOUSEHOLDS (in PLN billion) tzw. kont oszczędnościowych i rachunków bieżących, gdzie pieniądze są dostępne od ręki bez utraty gotówka rezerwy ubezpieczeniowe i fundusze emery cash insurance reserves and pension funds odsetek. – Żeby w strukturze aktywów finansowych Polaków większą rolę zaczęły odgrywać oszczędnodepozyty ogółem dłuzne papiery wartościowe ści długoterminowe, musiałaby się zmienić polityka total deposits debt securi�es banków. Czyli różnica w wielkości oprocentowania długoterminowych lokat i kont oszczędnościowych akcje i inne udziały kapitałowe inne aktywa finansowe shares and other equity other financial assets musiałaby być wyraźna na korzyść tych pierwszych 2100 – tłumaczy Sadowski.

Mateusz Ostrowski, psychoterapeuta zajmujący się 1962 19 tzw. psychologią pieniądza, podaje jeszcze kilka in1895 nych, pozarynkowych powodów niechęci Polaków JAK POLACY LOKUJĄ PIENIĄDZE do długoterminowego oszczędzania. Jego zdaniem 1827 HOW POLES INVEST MONEY ogółem 1802DOMOWYCH (w1794 AKTYWA FINANSOWE GOSPODARSTW mld zł) może to wynikać z naleciałości kulturowych. – Lata 1787 FINANCIAL total ASSETS OF HOUSEHOLDS (in PLN billion) 1753 1723 zaborów, wojna światowa, komunizm – całe poko1721 gotówka rezerwy ubezpieczeniowe i fundusze emerytalne lenia Polaków nie miały powodów, by ufać państwu, cash insurance reserves and pension funds JAK POLACY LOKUJĄ PIENIĄDZE w którym żyły. To nie sprzyja długoterminowemu depozyty ogółem papiery wartościowe HOW total POLES INVEST MONEY dłuzne deposits debt securi�es planowaniu – mówi. Według niego właśnie przez to AKTYWA FINANSOWE GOSPODARSTW DOMOWYCH (w mld zł) FINANCIAL ASSETS OF472 HOUSEHOLDS (in inne PLN billion) akcje 456 i inne udziały kapitałowe aktywa 480 502finansowe519 546 556 589 601 6 w społeczeństwie nie wykształciły się wzorce systeJAK POLACY LOKUJĄ shares and other equity PIENIĄDZE other financial assets matycznego odkładania choćby niewielkich kwot, 2100 HOW gotówka POLES INVEST MONEY rezerwy ubezpieczeniowe i fundusze emerytalne cash insurance reserves and pension funds AKTYWA FINANSOWE GOSPODARSTW DOMOWYCH (w mld zł) a środowisko, w którym taki wzorzec mógłby się 1962 1962 FINANCIAL ASSETS OF HOUSEHOLDS (in PLN billion) depozyty ogółem dłuzne papiery wartościowe 1895 wykształcić, mamy krótko, bo komunizm upadł nie1400total deposits debt securi�es gotówka rezerwy ubezpieczeniowe i fundusze emerytalne 1827 całe 30 lat temu. – To jest jak z indywidualną terapią: ogółem cash reserves and pension funds akcje i inne udziały kapitałowe 1794insurance inne aktywa finansowe 1802 1787 total shares1723 and other equity 1753 other financial assets czasami potrzeba lat – mówi. Czy to oznacza zatem, depozyty ogółem dłuzne papiery wartościowe 2100 1721 total deposits debt securi�es że nie możemy liczyć na wzrost oszczędności w pol1962 1962 akcje i inne udziały kapitałowe inne aktywa finansowe skiej gospodarce? Niekoniecznie. Mateusz Ostrowski shares and other equity financial assets1895 456 472 480 502 519 other 546 556 589 601 617 mówi, że można się tego nauczyć.

Ale to wymaga 2100 1827 356 JAK POLACY LOKUJĄ PIENIĄDZE ogółem 335 1802 331 339 1787 351 355 353 355 352 3 1794 pracy. Ze swojej praktyki podajeHOW kilkaPOLES trików,INVEST jakie MONEY total 1753 1962 1962 1723 JAK POLACY LOKUJĄ PIENIĄDZE 1400 1721 1895 AKTYWAcelu, FINANSOWE GOSPODARSTW DOMOWYCH (w mld zł) można zastosować. Na przykład wybór którego JAK POLACY LOKUJĄ PIENIĄDZE HOW POLES INVEST MONEY(in PLN billion) FINANCIAL ASSETS OF HOUSEHOLDS 1827 spełnienie będzie sprawiało przyjemność.

– I na nim HOW POLES INVEST MONEY ogółem AKTYWA FINANSOWE GOSPODARSTW DOMOWYCH1802 (w mld zł) 1794 1787 gotówka rezerwy ubezpieczeniowe i fundusze emerytalne FINANCIAL ASSETS OFGOSPODARSTW HOUSEHOLDS (intotal PLN billion) AKTYWA FINANSOWE DOMOWYCH (w mld zł)1753 się skupić, by w ten sposób zapewnić sobie motywa1723 456 472 480 502 funds519 546 556 589 601 617 cash insurance reserves and pension FINANCIAL ASSETS OF HOUSEHOLDS (in PLN billion) 1721 gotówka rezerwy ubezpieczeniowe i fundusze emerytalne cję. Inaczej mamy do czynienia z zasadądepozyty postanowie335 331 339 351 funds 356 355 353 355 352 341 ogółem dłuzne papiery wartościowe cash insurance reserves and pension gotówka rezerwy ubezpieczeniowe i fundusze emerytalne total deposits debt securi�es nia noworocznego: „od dziś będę biegał”.

Ale po co?

1400 insurance 326 319 392 312 330 309 317 328 352 3 cash reserves and pension funds depozyty ogółem dłuzne papiery wartościowe 456 472 finansowe 480 502 519 546 556 589 601 617 akcje i inne udziały kapitałowe inne Trudno powiedzieć. Czy samo bieganiedepozyty jest przyjemtotal deposits debt aktywa securi�es ogółem dłuzne papiery wartościowe shares and other equity other financial assets debt securi�es ne? Nie. Efekt? Około 20 stycznia2100jesttotal jużdeposits poudziały takim akcje i inne kapitałowe 700inne aktywa finansowe shares andudziały other equity other financial assets 319finansowe 392 312 330 309 317 328 352 338 akcje i inne kapitałowe 1400 326 inne aktywa postanowieniu. Trzeba mieć cel i2100 dochodzić do nie1962 1962 shares and other equity other financial assets 335 331 3391895 351 356 355 353 355 352 341 2100 wyrobić w sobie go małymi krokami. I w ten sposób 700 1827 1895 1962 1962 nawyk odkładania pieniędzy – tłumaczy ogółempsychotera1962 1962 1802 1794 1787 total 1895 1753 peuta. Oszczędzanie można też na sobie „wymusić”, 1723 335 3311827 339 351 356 355 353 355 352 341 ogółem 1721 total ogółem total 1721

1721 456

1802 276 277 1794 1787 1827268 326 319 392 264 312 1723 1802 1753 1794276 1787277 1753 1723 472

480

502

700 519

546

556

589

268 269 330

601

264

262 309

617

273 317

269 286 328

262

302 352

311 338

273

286

302

63

3

jak oszczędzają polacy

np. podpisując umowę z funduszem inwestycyjnym, w którym ktoś zobowiązuje się do systematycznych wpłat. Ostrowski nazywa to outsourcingiem silnej woli i nie uważa tego za najlepszą metodę. Bo jest to czymś w rodzaju zastawienia pułapki na samego siebie. W pewnym sensie na tej metodzie ma bazować system dodatkowego oszczędzania na emeryturę w pracowniczych planach kapitałowych, nad którym pracuje polski rząd. Oszczędzanie ma być teoretycznie dobrowolne, ale jednocześnie uczestnictwo w PPK będzie domyślne – z programu będzie można wystąpić dopiero na wyraźne żądanie oszczędzającego. – PPK to szansa na zmianę struktury lokowania kapitału przez Polaków. Tylko pojawia się pytanie,

OSZCZĘDZANIA MOŻNA SIĘ NAUCZYĆ. TRZEBA MIEĆ CEL I DOCHODZIĆ DO NIEGO MAŁYMI KROKAMI. I W TEN SPOSÓB WYROBIĆ W SOBIE NAWYK ODKŁADANIA PIENIĘDZY. THRIFT CAN BE LEARNT. YOU NEED TO HAVE A GOAL, APPROACH IT WITH SMALL STEPS TO DEVELOP A HABIT.

czy mamy do czynienia z oszczędzaniem, czy inwestowaniem? Bazą planów mają być przecież fundusze inwestycyjne, które będą inwestowały pieniądze uczestników na rynku kapitałowym – zwraca uwagę Jarosław Sadowski. I podkreśla, że w takiej formule polski konsument odnajduje się słabo. Bo szukając miejsca dla swoich pieniędzy, raczej stroni od ryzyka. Stąd niewielki napływ pieniędzy na giełdę w ubiegłym roku i rekordowy wynik sprzedaży rządowych obligacji detalicznych, gdzie odsetki były wyższe niż na lokacie w banku, a poziom bezpieczeństwa wysoki. Idealne połączenia dla kogoś, kto lubi pasywne oszczędzanie. ■

64

without any loss of interest. “The banks are going to have to change their policies. The difference between the interest rates on long-term deposits and savings accounts is going to have to be distinctly in favour of the former”, Sadowski explains.

Mateusz Ostrowski, a psychotherapist specialising in the psychology of money, offers a few more reasons as to why Poles are reluctant to save in the long term. He believes that cultural influences are a contributing factor. “These are rooted in the past.

The partitions, WWII, and communism led Poles to lose faith in their own country. This attitude is not conducive to long-term savings”, Ostrowski says.

Moreover, there has not been an environment in which this might be nurtured, as communism only fell 30 years ago. One generation is not enough for a mindset to change. “It’s just like therapy – it can sometimes take an individual years to see the results.

For societies, we’re talking decades”, he adds.

Does this mean that we can rule out any increase in savings in the Polish economy? Not necessarily.

Ostrowski says that thrift can be learnt, but it requires time and effort. He has picked up a few tricks that he is willing to share. One is to set yourself a goal whose achievement will be a source of joy. Otherwise, you’re dealing with New Year’s resolutions like ‘I’m going to take up jogging today’. Ask yourself why you want to do this. ‘Hard to say’, you might answer. Is running pleasant? Not really. How does this approach work out?

The resolution is usually a distant memory by around 20 January. You need to have a goal and approach it with small steps. This is the approach to adopt to saving money and developing a habit.”

You can also “force” yourself to save by e.g. signing a contract with an investment fund that obliges you to make systematic payments. Ostrowski calls this “outsourcing willpower” and does not consider it to be the best method. This is what is envisaged by a new system of systematic additional pension saving schemes, to be implemented in Employee Capital Plans (ECPs), that the Polish government is working on. These savings will be voluntary in theory, but everyone will be made a member of an ECP by default.

People will only be able to withdraw on request. The ECP offers an opportunity to change the composition of managing savings, but the question is whether are we dealing with savings or investments here. The Polish consumer does not feel comfortable with this formula. When looking for a secure place to store his or her savings, the typical Pole tends to shy away from risk. This explains the low inflow of money into the stock exchange and the record-breaking sales of government retail bonds, which pay higher interest rates and offer greater security than bank deposits. It is the perfect solution for those who prefer passive saving. ■

©ADOBE STOCK . INFOGRAFIKI: LECH MAZURCZYK

BUSINESS

YACHT PARK - NOWE OBLICZE GDYNI Ekskluzywna i unikatowa w skali Polski i Europy inwestycja została usytuowana w malowniczej, morskiej scenerii z widokiem na marinę i cumujące jachty. Luksusowy kompleks apartamentów wraz z nowoczesną przystanią jachtową oraz aleją spacerową z butikami i restauracjami stworzą miejsce, gdzie warto zamieszkać. Yacht Park zmieni krajobraz miasta. To nowe oblicze Gdyni.

YACHT PARK - THE NEW FACE OF GDYNIA This unique development project in Poland and Europe will be situated in the beautiful scenery overlooking the marina and mooring yachts. A luxurious residential complex with a modern marina and a promenade with boutiques and restaurants will be a great place to live. Yacht Park will change the cityscape, and become the new face of Gdynia.

BIURO SPRZEDAŻY | SALES OFFICE +48 785 88 55 88 www.yachtpark.pl

I N T E RV I E W

emmanuelle seigner

BOKSERKA a boxer TRAKTUJĘ AKTORSTWO JAK SPORT, WSPÓŁZAWODNICTWO. POTRZEBUJĘ CELU, DO KTÓREGO BIEGNĘ, A NIE GŁASKANIA, ADORACJI CZY MIŁOŚCI TŁUMÓW – MÓWI EMMANUELLE SEIGNER, KTÓRĄ MOŻEMY OGLĄDAĆ W NAJNOWSZYM FILMIE ROMANA POLAŃSKIEGO PRAWDZIWA HISTORIA. ❚ “TO ME, ACTING IS LIKE SPORT OR COMPETITION. I NEED TO HAVE A FINISH LINE TO RUN TO, NOT TO BE PATTED ON THE BACK, OR ADORED OR LOVED BY PEOPLE”, SAYS EMMANUELLE SEIGNER, WHO STARS IN ROMAN POLAŃSKI’S LATEST FILM BASED ON A TRUE STORY.



66

©CREDITS

tekst | by mariola wiktor

67

emmanuelle seigner

Dopiero w ostatnich latach – myślę nie tylko o Prawdziwej historii, ale też o filmie Wenus w futrze – otrzymuje pani scenariusze, które wydobywają w pełni pani możliwości.

Lubię grać kobiety mroczne, skomplikowane, wielowymiarowe. Prawdziwa historia to rodzaj psychologicznego thrillera, historia toksycznej relacji dwóch kobiet. Gram pisarkę, a Eva Green moją psychofankę, która zaprzyjaźnia się z moją bohaterką, a z czasem próbuje przejąć kontrolę nad jej życiem. Jednak chyba jeszcze większą satysfakcję odnalazłam rzeczywiście w roli Wandy w Wenus w futrze. Mogłam tam pokazać różne wcielenia mojej bohaterki: od kobiety lekkich obyczajów, wulgarnej i wyuzdanej, do wyrafinowanej, wrażliwej i tajemniczej aktorki, która próbuje przekonać reżysera, by zatrudnił ją w spektaklu.

Kocham aktorstwo i takie role.

Czy żonie Romana Polańskiego jest w życiu łatwiej, czy trudniej? Mam na myśli pani karierę zawodową.

Bynajmniej nie jest mi łatwiej. Muszę pokonać o wiele więcej barier, niż się powszechnie wydaje.

Jednak 30 lat temu Frantic Polańskiego utorował pani drogę do kariery.

Tylko pozornie. Poza tym chciałam przypomnieć, że przed tym filmem zagrałam u Godarda w Detektywie. Wprawdzie to była mała rola, film okazał się kompletną porażką, a na domiar złego nie znosiliśmy się z Godardem. Ale jednak... Od czasów Frantica wielu reżyserów nie angażuje mnie do swoich produkcji w obawie, że nie dorównają Romanowi. To paradoksalnie czyni mnie silniejszą. Zresztą po pracy z Polańskim potrafię każdemu powiedzieć, o co mi chodzi. I chociaż uwielbiam pracować z Romanem, bo to jeden z najlepszych reżyserów na świecie, to kiedy gram w jego filmach, często moje aktorstwo schodzi na drugi plan. Widzowie i krytycy widzą we

68

It seems that it’s only in recent years – and I’m thinking of Based on a True Story and Venus in Fur here – that you’ve won roles that allow your full potential to shine I like playing dark, complex and multi-faceted women. Based on a True Story is a psychological thriller, a story about a toxic relationship between two women. I play a writer and Eva Green plays a psychotic fan who befriends me and gradually tries to take control of my life. But the part of Wanda in Venus in Fur was even more satisfactory. The plot let me portray a range of character types – from a prostitute, to a vulgar and debauched woman, to a sophisticated, mysterious and sensitive actress attempting to convince a director to cast her in his play. I love acting and I love parts like that.

Does being Roman Polański’s wife make life easier or harder career-wise?

No, it’s not easier. I have to overcome more obstacles than you might think.

But the film Frantic, that you starred in 30 years ago, did pave the way for your future career.

Only apparently. Apart from that, remember that I had already played in Godard’s Détective. It was only a small part, but the film turned out to be a flop and Godard and I hated each other. Since Frantic, many directors have been reluctant to caste me out of fear of inviting comparisons with Roman. But paradoxically, this has only made me stronger, as I can say what I mean to anyone. I love working with Roman, who is one of the best directors in the world but whenever I play in his films, viewers, and even critics, often judge me not just as an actress, but as Polański’s wife.

Do you still worry about what the critics say about your joint projects?

Yes, I am sensitive to it. I was torn to shreds after The Ninth Gate. The French press goes by the rule that I’m going to bomb whenever I work with my husband.

I’m probably bitter because I’ve never been spoilt with acting awards. It’s a shame that the media has always been more interested in my personal life than my professional life.

This is not entirely true since you were nominated for a César award for your performance in Venus in Fur, and previously for Place Vendôme.

That’s right. I like both of the characters I played in those films but I still maintain that I’ve never been a darling of the critics pet.

After the commercial failure of The Ninth Gate not only did you not give up, but paradoxically, your career picked up speed. You’ve since played in François Hanss’s Body Snatch, which was well received, and in a stage production of Hedda Gabler.

I strongly believe in what I do and I pick my roles carefully. I’m self-aware and I know what I can and

© P O P R Z E D N I E S T R O N Y/ P R E V I O U S P A G E S : S C O T T G R I E S / G E T T Y I M A G E S

D

I N T E RV I E W

mnie przede wszystkim żonę Polańskiego. Dlatego w pewnym sensie pozornie Frantic mi utorował drogę.

Nadal przejmuje się pani tym wszystkim, co krytycy piszą o waszych wspólnych przedsięwzięciach?

Jestem na to wrażliwa. Po Dziewiątych wrotach nie pozostawiono na mnie suchej nitki. Francuscy krytycy przyjęli zasadę, że jeśli już pracuję z mężem, to na pewno wypadnę beznadziejnie. Pewnie przemawia przeze mnie gorycz, bo nie jestem też rozpieszczana przez nagrody aktorskie. Szkoda, że dziennikarzy zawsze bardziej interesowało moje życie osobiste niż zawodowe.

To nie całkiem prawda, bo za rolę w Wenus w futrze albo jeszcze wcześniej za kreację w Placu Vendôme została pani nominowana przez francuskich krytyków do nagrody Cezara...

Lubię obie postaci, które w tych filmach zagrałam, ale mimo wszystko twierdzę, że nigdy nie byłam ulubienicą krytyków.

Po porażce Dziewiątych wrót nie tylko się pani nie poddała, ale kariera aktorska Emmanuelle Seigner nabrała rozpędu. Zagrała pani w dobrze

can’t do. I’m finally starting to gain a certain stature in France. It’s not being Polański’s wife that has opened doors, but actually working with him. I was flying somewhere recently, when I saw a photograph of Roman and myself in a newspaper. The caption read: “Emmanuelle Seigner with her husband” (laughs!). It does sound better, doesn’t it?

What acting method do you believe in?

I used to spend a lot of time studying acting at the Actors Studio in NYC and reading books. I’m familiar with Stanislavski’s theory and method. However, now, after all these years, I think it’s better to read the script and let the character “enter you”, however this may sound. It’s best not to overanalyse it. You should let your instinct and intuition do the work. Unlike many actors, I’m not overexcited about the profession. Some of my colleagues seem to be full of complexes, feeling underappreciated. To me, acting is like sport. I need to have a finish line to run to, and not to be patted on the back, or adored by people.

Your performance in La Vie en Rose, where you played Titine, a sensitive ageing prostitute, was

LUBIĘ SWOJE ŻYCIE, KIEDY NIE PRACUJĘ. JESTEM SZCZĘŚLIWA W STANIE NICNIEROBIENIA. POZA AKTORSTWEM MAM MNÓSTWO PASJI, CHOĆBY... BOKS. UPRAWIAM GO JUŻ OD 10 LAT. I ENJOY LIFE WHEN I’M NOT WORKING. I’M HAPPY WHEN I HAVE NOTHING TO DO. I HAVE A LOT OF HOBBIES AND INTERESTS OUTSIDE ACTING ONE SUCH HOBBY IS BOXING. I’VE BEEN TRAINING FOR 10 YEARS NOW.

ocenionym filmie Pozory i złudzenia w reż. Fran­ çois Hanssa, a w teatrze – w Heddzie Gabler.

Wierzę w to, co robię, i starannie wybieram role.

Jestem świadomą siebie i swoich możliwości, ale też ograniczeń, aktorką. We Francji zaczynam wreszcie osiągać dość mocną pozycję. Nie tyle bycie żoną Polańskiego, ile praca z nim otwiera czasem nowe drzwi. Gdy leciałam niedawno samolotem, zobaczyłam w gazecie swoje zdjęcie z Romanem podpisane jako Emmanuelle Seigner z mężem (śmiech). Prawda, że brzmi to lepiej?

W jaką szkołę aktorstwa pani wierzy?

Kiedyś dużo czasu poświęcałam na naukę w Actors Studio w Nowym Jorku i czytanie książek. Znam teorię i metodę Stanisławskiego. Jednak dziś, po latach, myślę, że lepiej przeczytać scenariusz i pozwolić postaci „wejść w siebie” – jakkolwiek to brzmi. Nie analizować jej zbyt długo. Zdać się na instynkt i intuicję.

W przeciwieństwie do wielu aktorów nie ekscytuję się niezdrowo tym zawodem. Niektórzy moi koledzy wydają się zakompleksieni, niedopieszczeni, niedocenieni. Tymczasem ja traktuję aktorstwo jak sport,

magnificent, and won you a Satellite nomination for best supporting actress. The film portrays Edith Piaf as an artist hooked on contact with the audience, and who needed to be loved. I understand that this is not a trait you share with her.

It ‘s not a question of my profession, but my personality. I can live without audiences. What’s more, I enjoy life when I’m not working. I’m happy when I have nothing to do. I have a lot of hobbies and interests outside acting, and I like to devote my spare time to them. One such hobby is boxing. I’ve been training for 10 years now.

Did I hear you correctly? Did you say boxing?

I did. (laughs!) I had to perform in some kickboxing scenes on the set of The Ninth Gate and I enjoyed the training so much that I continued after the film. Just to make things clear – I am not a “nice girl”! Everyone should actually be afraid of me! (laughs!)

Do you and Roman ever quarrel on the set? Do you ever criticise him?

I sure do! I always tell him frankly what I think about his projects and he comments on my parts. He is



69

I N T E RV I E W

emmanuelle seigner

współzawodnictwo. Potrzebuję celu, do którego biegnę, a nie głaskania, adoracji czy miłości tłumów.

W filmie Niczego nie żałuję znakomicie zagrała pani starzejącą się prostytutkę Titine – za tę rolę otrzymała pani nominację Satelita dla najlepszej aktorki drugoplanowej. Ten film portretuje Édith Piaf jako artystkę uzależnioną od kontaktu z widownią. Czy mam rozumieć zatem, że pani to nie dotyczy?

To nie jest kwestia zawodu, który uprawiam, ale charakteru. Ja mogę wytrzymać bez publiczności.

Co więcej, lubię swoje życie, kiedy nie pracuję.

Jestem bardzo szczęśliwa w stanie nicnierobienia.

Poza aktorstwem mam mnóstwo pasji, choćby boks.

Uprawiam go już od 10 lat.

Chyba się przesłyszałam? Boks?

Tak (śmiech). Miałam sceny kickbokserskie w Dziewięciu wrotach i tak bardzo spodobały mi się treningi,

a very strict and demanding referee. I think this is a healthy and normal relationship between two people. It would be a sad situation if we were too scared to talk to the people we loved about what we didn’t like about how they thought or acted. I believe that being able to discuss things and be critical of each other gives our relationship more depth. We definitely never get bored with each other. We have a rule not to talk shop at home and we try to stick to it. That’s because we don’t want to bring the tension and the emotions from the set home with us.

Which directors would you most like to work with?

My dream is to work with Scorsese and Lynch, but so far they’re out of my league. I’d like to work with Olivier Dahan again, as he’s one of the best directors in France. He directed La Vie en Rose. He gives actors a lot of space and freedom, but at the same time, he tells them exactly what he wants to achieve. You can

że już przy nich zostałam. Dla jasności: nie jestem miłą laleczką. Wszyscy powinni się mnie bać! (śmiech) A z Romanem Polańskim kłóci się pani na planie?

Krytykuje go pani?

O, tak! Ja zawsze mówię mu szczerze, co myślę o jego projektach, a on komentuje moje role. Jest bardzo wymagającym i surowym sędzią. Myślę jednak, że to jest bardzo zdrowa i normalna relacja między dwojgiem partnerów. Byłoby źle, gdybyśmy z osobą, którą kochamy, obawiali się rozmawiać o tym, co nam

EMMANUELLE SEIGNER (rocznik 1966) – francuska modelka, aktorka i wokalistka (wraz z zespołem Ultra Orange nagrała płytę Ultra Orange & Emmanuelle wydaną w 2007 r., a w lutym 2010 r. ukazał się jej solowy album Dingue). Zagrała m.in. we Franticu i Wenus w futrze. Od 1989 r. jest żoną Romana Polańskiego. ❚ Born in 1966. French model, actress and vocalist (she recorded the album Ultra Orange & Emmanuelle in 2007 with the band Ultra Orange and in 2010 released her solo album Dingue). She starred in Frantic and Venus in Fur. She has been the wife of Roman Polański since 1989.

70

ask him about anything. Actually, I’ve played in some films not so much for the parts, because there aren’t all that many scripts that really interest me, but for the director. This was the case with Julian Schnabel’s film The Diving Bell and the Butterfly. Playing the wife of a paralysed journalist and the mother of his children was not all that appealing, but I’d accept any part offered by Schnabel.

Does your husband get jealous when you play in films by other directors?

Not at all. Hmm…. then again… Well, maybe, but he’s never told me (laughs!)

You were made up to be old and ugly for your part in La Vie en Rose and previously in Body Snatch.

Was this hard for a beautiful woman like yourself?

It’s good to look ugly sometimes. But actually, all the directors I work with, apart from my husband, have wanted me to look worse than I do. Maybe I wouldn’t be credible as an actress if I looked good? (laughs!)

I don’t think about my appearance when I’m performing. I don’t carry a pocket mirror with me. I only want to shoot myself when I finally watch the film.

You have two adult children with Roman Polański – 25-year-old Morgane and 20-year-old Elvis. I’m curious as to how motherhood changed you as a person and an actress.



©SCOT T GRIES/GET TY IMAGES

WIELU REŻYSERÓW NIE ANGAŻUJE MNIE DO SWYCH PRODUKCJI W OBAWIE, ŻE NIE DORÓWNAJĄ POLAŃSKIEMU. TO PARADOKSALNIE CZYNI MNIE SILNIEJSZĄ.

MANY DIRECTORS HAVE BEEN RELUCTANT TO CASTE ME OUT OF FEAR OF INVITING COMPARISONS WITH ROMAN. BUT PARADOXICALLY, THIS HAS ONLY MADE ME STRONGER.

©CREDITS



71

I N T E RV I E W

emmanuelle seigner

się w jej myśleniu lub postępowaniu nie podoba.

Myślę, że między innymi dzięki temu, że potrafimy ze sobą twórczo dyskutować i krytykować się nawzajem, nasz związek ma głębszy sens. Na pewno nie nudzimy się ze sobą. Staramy się przy tym przestrzegać zasady, że w domu nie rozmawiamy o kinie. Chodzi o to, by nie przenosić napięć i emocji z planu na grunt prywatny.

Z jakimi reżyserami chciałaby pani pracować?

Marzy mi się praca ze Scorsese i Lynchem. Chciałabym też kiedyś spotkać się z Olivierem Dahanem, z którym zrobiłam film Niczego nie żałuję, bo to jeden z najlepszych francuskich reżyserów. Daje aktorom dużo przestrzeni i swobody, ale jednocześnie dokładnie mówi, co chce osiągnąć. Można go o wszystko pytać. W ogóle w niektóre filmy angażuję się nie ze względu na role, bo coraz mniej znajduję ciekawych dla siebie scenariuszy, ale z powodu reżysera.

Tak było w przypadku filmu Juliana Schnabla Motyl i skafander. Postać byłej żony sparaliżowanego dziennikarza niespecjalnie mnie pociągała, ale u Schnabla wzięłabym każdą rolę.

A czy mąż nie jest zazdrosny, kiedy gra pani w filmach innych reżyserów?

Nie jest. Chociaż... sama nie wiem? Może jest, ale mi tego nie mówi (śmiech).

WIERZĘ W TO, CO ROBIĘ, I STARANNIE WYBIERAM ROLE. JESTEM ŚWIADOMĄ SIEBIE AKTORKĄ. WE FRANCJI ZACZYNAM WRESZCIE OSIĄGAĆ DOŚĆ MOCNĄ POZYCJĘ.

I STRONGLY BELIEVE IN WHAT I DO AND I PICK MY ROLES CAREFULLY. I’M SELF-AWARE. I’M FINALLY STARTING TO GAIN A CERTAIN STATURE IN FRANCE.

W filmie Niczego nie żałuję, a wcześniej w Pozorach i złudzeniach dała się pani oszpecić i postarzeć.

To trudne dla tak pięknej kobiety?

Czasem dobrze jest wyglądać źle. Chociaż faktycznie od pewnego czasu reżyserzy, z którymi pracuję, z wyjątkiem mojego męża, mają pomysły na zohydzenie mnie na ekranie. Może wyglądając tak dobrze, nie jestem wiarygodna jako aktorka (śmiech)? Ale mówiąc poważnie, kiedy gram, nie myślę o wyglądzie. Nie noszę lusterka. Chęć zastrzelenia się przychodzi później, kiedy oglądam film (śmiech).

Prywatnie jest pani szczęśliwą matką dwójki dorosłych już dzieci ze związku z Polańskim: 25-letniej Morgan i 20-letniego Elvisa. Ciekawa jestem, jak macierzyństwo zmieniło panią jako człowieka i aktorkę.

72

Jak każdą kobietę. To jest wspaniałe uczucie... ale w tym miejscu wkraczamy w moje życie prywatne i nie chcę o tym mówić. Mogę tylko powiedzieć, że macierzyństwo to wielki moment w życiu kobiety.

Doświadczenie tego stanu pozwala wejść na inny poziom świadomości, dystansu do siebie i świata.

Pani dzieci też grywają w filmach. Na razie epizody. Chciałaby pani, by poszły w ślady rodziców?

Cóż... wolałabym, żeby zostały lekarzami albo prawnikami, ale wiem, że będą artystami. Tak to już jest.

Morgan nie tylko gra w filmach, ale zaczęła także reżyserować. Na razie krótkometrażówki.

Pani też, wychowując się w rodzinie o bogatych aktorskich tradycjach, była niejako skazana na kontynuację artystycznej drogi.

Z pewnością nie pozostało to bez wpływu na moje wybory. Mój dziadek był aktorem grającym w Comédie-Française, babcia i ciotka były aktorkami. Jedna z moich sióstr też jest aktorką, a druga piosenkarką.

Ale to raczej aktorstwo mnie znalazło, a właściwie reżyserzy zobaczyli to coś we mnie.

Chętnie przyjeżdża pani do Polski. Co się pani tutaj podoba?

Poza jedzeniem i pogodą – wszystko, ale najbardziej ludzie. Ciepli, życzliwi, spontaniczni. Tego brakuje mi we Francji. ■

It changed me the same way it’s changed every other woman. It is a wonderful feeling, but this question concerns my private life and I don’t wish to talk about it. The only thing I can say is that motherhood is a great experience.

Your children sometimes appear in films. Would you like them to follow in their parents’ footsteps?

Well, I’d obviously prefer them to be doctors or lawyers, but I realise they’re going to artists. This is actually happening already – Morgan not only plays in films but has begun directing. She has directed short features so far.

You’re saying this because, having grown up in a family with rich artistic traditions, you were destined to be an artist yourself.

This certainly had an impact on my choice of profession. My grandfather was a great actor, who performed at the Comédie-Française, my grandmother and aunt were actresses. One of my sisters is also an actress, and the other is a singer. But it was acting that found me, not the other way round. Film directors saw something in me.

I know that you like visiting Poland. What do you like most here?

I like everything apart from the food and the weather, but most of all I like the people. They are warm, kind and spontaneous. I miss this in France. ■

PROMOCJA

SIŁA KOLORU Energetyczne kolory, odważne połączenia i klasyka w nowoczesnym wydaniu – z tymi cechami od lat kojarzymy polską markę Solar. W sezonie S/S 2018 charakterystyczne dla niej operowanie barwą jest głównym motywem definiującym kolekcję.

Na ogłoszenie przez Instytut Pantone listy najmodniejszych kolorów wszyscy pasjonaci trendów czekaj° z zapartym tchem. Tej wiosny obejmuje ona kilkana˛cie barw, w tym Meadowlark, czyli ˝ywy i odwa˝ny odcie˙ ˝ółtego, oraz Cherry Tomato – soczyst° czerwie˙.

Oba znajdziemy w najnowszej kolekcji marki Solar. W tym sezonie nie bójmy siˆ ł°czyˇ ich z fuksj° i zieleni° lub klasycznie z biel°, granatem czy popielat° szaro˛ci°. W˛ród kolorowych propozycji polskiego brandu nie brakuje tak˝e delikatnych błˆkitów i pudrowego ró˝u z nut° srebra i złota.

Nasycone barwy idealnie, zwłaszcza latem, współgraj° z wakacyjnymi motywami. W wiosenno-letniej kolekcji Solar uwagˆ przykuwaj° wzory przedstawiaj°ce lot balonem lub pami°tki z greckich wysp.

W gor°ce dni docenimy naturalne tkaniny, z których powstały zwiewne koszule, sukienki czy spodnie. Obok wiskozy i bawełny wykorzystano równie˝ len. Jego surowy wizerunek projektanci marki przełamali lekkimi krojami, ozdobnymi falbanami i wi°zaniami.

Cało˛ˇ dopełni° dodatki w etnicznym stylu oraz torebki w ró˝nych rozmiarach – od małej z kolorowymi aplikacjami po pakowny czerwony model z charakterystyczn° plecionk°.

Tej wiosny poczujemy prawdziw° energiˆ koloru!

BLUZKA, SOLAR

CENA 229 ZŁ SUKIENKA, SOLAR

CENA 499 ZŁ TOREBKA, SOLAR

CENA 249 ZŁ

KOSZULA, SOLAR

CENA 469 ZŁ

solar do Kaleidoscope_0518_ok.indd 3

12/04/18 09:50

GOOD LIFE

potęga sugestii

S A M O O S Z U K I WA N I E ?

TO MA SENS! self-deception? it makes sense DZIĘKI OPTYMIZMOWI, WYOBRAŹNI I ZAWYŻONEJ SAMOOCENIE OSIĄGNIESZ W ŻYCIU WIĘCEJ. JAK OKŁAMYWAĆ SIĘ MĄDRZE I Z POŻYTKIEM DLA SIEBIE? ❚ YOU CAN ACHIEVE MORE IN LIFE WITH OPTIMISM, IMAGINATION AND ELEVATED SELF-ESTEEM. SO, HOW DO YOU DECEIVE YOURSELF WISELY AND SUCCESSFULLY?



74

©CREDITS

tekst | by mirosław konkel rysunki | illustrations agata zarzycka

W

ielomilionowa wygrana na loterii czy porażenie nóg – taki wybór zaproponował swoim słuchaczom na konferencji TED psycholog z Harvardu Dan Gilbert. Pytanie miało mu pomóc w wyjaśnieniu skomplikowanej koncepcji syntetycznego szczęścia i udowodnieniu, że ludzie na ogół błędnie oceniają swój przyszły poziom satysfakcji. Publiczność śmiała się nerwowo, zachodząc w głowę, do czego zmierza mówca. Aż pojawił się slajd, który chyba wszystkich wprawił w zdumienie: w rok po utracie kontroli nad nogami i w rok po wygranej na loterii zarówno zwycięzcy, jak i paralitycy są tak samo zadowoleni z życia.

Następnie Gilbert przytoczył realizowane w warunkach naturalnych i laboratoryjnych badania, według których traumy i sukcesy oddziałują na nas słabiej i krócej, niż się powszechnie wydaje. Przekonywał, że zwykle przecenia się wpływ takich wydarzeń jak wygrana lub przegrana w wyborach, zdanie lub oblanie egzaminu, otrzymanie lub utrata awansu – po pewnym czasie mają one znikomy wpływ na samopoczucie człowieka. Co zaś się tyczy porażek – jeśli spotkały nas trzy miesiące temu, w ogóle nas nie dotykają. Bo – według profesora – zadziałał psychologiczny system odpornościowy.

Co równie ważne: mechanizm ten każe dostrzegać pozytywy nawet w najgorszej sytuacji, zamienia „biedę w bogactwo, przeciwności losu w powodzenie”, jak w XVII w. pisał angielski lekarz i uczony sir Thomas Browne. Dlatego porzucona dziewczyna uważa się za spełnioną singielkę, zwolniony dziennikarz – za wolnego strzelca, a niesłusznie skazany wspomina ćwierć wieku za kratami jako cudowne przeżycie. Do galerii takich osób świetnie pasuje Pete Best, pierwszy perkusista Wielkiej Czwórki z Liverpoolu, który ponoć stwierdził kiedyś: „Jestem teraz o wiele szczęśliwszy, niż gdybym został z Beatlesami”. Fakty interpretujemy według własnego widzimisię. A że wiąże się to z okłamywaniem siebie… Cóż, czego się nie robi dla emocjonalnego komfortu? Właśnie na tym polega syntetyczne szczęście, o którym mówi Dan Gilbert.

RETUSZ OSOBOWOŚCI Jedną z najczęstszych form samooszukiwania jest złudzenie ponadprzeciętności. Wystarczy popatrzeć na ludzi, którzy zgłaszają się do programów typu talent show. Nagrania z castingów pokazują zadowolonych ze swoich wokalnych popisów nastolatków, chociaż żadnego dźwięku nie potrafią zaśpiewać czysto. Niekompetencja połączona z jej nieświadomością daje zadziwiające poczucie zadowolenia i pewności siebie.

Nawet Kuba Wojewódzki ze swoją licencją na obrażanie nie zdoła delikwentom wybić z głowy marzeń o światowej karierze. Przecenianie swoich osiągnięć, umiejętności i zalet w stosunku do reszty świata to

Winning millions of dollars in the lottery or becoming paraplegic. This was the choice given to listeners at a TED talk given by Harvard psychologist Dan Gilbert.

The test was intended to explain the complex concept of synthetic happiness and prove that people usually assess their future level of satisfaction wrongly. The audience responded with a nervous laugh, unsure of what the speaker was getting at. Then he showed a slide that left everyone stupefied. According to research, lottery winners and paraplegics were equally happy a year after the event. Next, Gilbert went on to talk about research according to which trauma and success have a weaker and shorter effect on us than we might think. He claimed that events such as winning or losing an election, passing or failing an exam, or getting a promotion or demotion, appear to have very little impact on human well-being after a while.

And failures have no effect on us whatsoever after three months. Gilbert claims that we owe this to our psychological immune system.

No less important is the fact that this mechanism makes us look on the bright side of even the gloomiest of situations, and “convert poverty to riches, adversity to prosperity”, as the 17th-century English physician and scholar Sir Thomas Brown put it. This is how a girl who has been through a break up can consider

PO CO NAM „PODRASOWANY” OBRAZ WŁASNEJ OSOBY? JEDNA Z TEORII BRZMI: SZTUCZNIE OSIĄGNIĘTA PEWNOŚĆ SIEBIE TO DOBRY SPOSÓB RADZENIA SOBIE ZE STRESEM. WHY DO WE NEED A “RETOUCHED” IMAGE OF OURSELVES? ONE THEORY IS THAT ARTIFICIALLY GENERATED SELFCONFIDENCE IS AN EFFICIENT WAY OF COPING WITH STRESS.

herself a fulfilled single, a sacked journalist can be a freelancer, and a wrongfully convicted man can look back on his quarter-century behind bars as a wonderful experience. Another example of this mechanism at work is Pete Best, the original drummer of The Liverpool 4, who once said in an interview: “I’m happier than I would have been with the Beatles.” We tend to interpret facts as we wish. This is linked to self-deceit, but well, what lengths we would not go to to protect our emotional comfort? This is the essence of synthetic happiness, according to Dan Gilbert.

A RETOUCHED PERSONALITY One of the most frequent forms of self-deceit is the illusion of being extraordinary. You only have to take



75

GOOD LIFE powszechna ludzka przypadłość. Siła woli, uczciwość, sprawność seksualna, a także pływanie i gry komputerowe – o cokolwiek chodzi, gorąco wierzymy, że nasze kwalifikacje są powyżej średniej krajowej. Większość studentów uważa się za ponadprzeciętnie inteligentnych i lubianych. Ponad 80 proc. polskich kierowców jeżdżących krócej niż 10 lat uznało, że prowadzi dobrze lub bardzo dobrze. W przypadku ankietowanych z dłuższym stażem za kółkiem odsetek takich deklaracji osiągnął prawie 90 proc. Jednocześnie lekcewa-

potęga sugestii a look at the people who go on talent shows. The footage from the auditions show teens confidently assured of their vocal abilities, despite not being able to sing in tune. Incompetence combined with a lack of awareness can produce an astonishing sense of bliss and self-confidence. Even talk show host and talent show judge Kuba Wojewódzki, who is feared and revered for putting down inept wannabe musicians, is nevertheless powerless to dissuade them from pursuing their dreams of an international career.

FAKTY INTERPRETUJEMY WEDŁUG WŁASNEGO WIDZIMISIĘ. A ŻE WIĄŻE SIĘ TO Z OKŁAMYWANIEM SIEBIE… CÓŻ, CZEGO SIĘ NIE ROBI DLA EMOCJONALNEGO KOMFORTU? WE TEND TO INTERPRET FACTS AS WE WISH. THIS IS LINKED TO SELF-DECEIT, BUT WELL, WHAT LENGTHS WE WOULD NOT GO TO TO PROTECT OUR EMOTIONAL COMFORT?

żymy swoje porażki, potknięcia, chcąc jak najszybciej o nich zapomnieć, a przed krytyką bronimy się tysiącem wymówek – np. odmawiamy darowizny na cel społeczny, wmawiając sobie, że pomaganie ubogim rozleniwia ich i deprawuje. Sumienie uspokojone, chciwość zracjonalizowana, zawartość portfela nienaruszona.

STRATEGIA SUKCESU Po co nam „podrasowany” obraz własnej osoby? Jedna z teorii brzmi: sztucznie osiągnięta pewność siebie to skuteczny sposób radzenia sobie ze stresem, tremą i lękiem. Gdy ma się nikłe mniemanie o sobie, trudniej poderwać dziewczynę, wygłosić płomienną mowę na

76

Overestimating our own achievements, skills and merits as compared to everyone else’s is a common human vice. Will-power, honesty, sexual prowess, swimming, and playing computer games – whatever we pursue, we are convinced that we are better than average. Most university students believe themselves to be of above-average intelligence and well-liked.

Over 80 per cent of Polish drivers with less than 10 years driving experience consider themselves good or excellent drivers. This figure increases to nearly 90 per cent among drivers with more than 10 years experience. At the same time, we airily dismiss our failures and mistakes, pushing them out of sight and out of mind as soon as possible and we also have tons of



RENT YOUR LUXURY HOME

LUXURIOUS RENTAL APARTMENTS at No.44 have been arranged to meet the highest standard of furnishing and fitting in 3 tasteful interior design schemes: Midcentury Modern, Contemporary Glam and Comfortable Modern

INDULGE YOURSELF AND RELAX at the unique amenity floor fitted with indoor swimming pool, spa, gym and private movie theatre

ENJOY PRESTIGIOUS LOCALIZATION in the heart of the city, offering easy access to restaurants, cafes, bars, shopping malls, museums, government institution and business districts

NO. 44 LUXURY LONGTERM RENTALS AT ZĹ OTA

+48 720 244 444

I

www.no44.pl

GOOD LIFE wiecu politycznym i zaimponować pracodawcy na rozmowie kwalifikacyjnej.

Natomiast biolog ewolucyjny Robert Trivers w książce The Folly of Fools (Szaleństwa głupców) argumentuje, że ludzie prawie zawsze oszukują siebie, by zwieść innych dla własnej korzyści. Osoby silne, zdecydowane, z tupetem – choćby udawanym – wzbudzają u innych respekt, a przez to mogą u nich ugrać więcej. Jaki szef odmówi pracownikowi, który emanuje spokojem, energią i stanowczością? Zdaniem Roberta Triversa samookłamywanie się pozwala na zamaskowanie fałszu – nie sposób być przekonującym dla innych, dopóki nie przekonamy samych siebie. Budzenie zaufania miało znaczenie zwłaszcza dla naszych praprzodków z jaskiń – odkrycie oszustwa, manipulacji groziło wykluczeniem ze wspólnoty, co było równoznaczne ze śmiercią. Dziś konsekwencje mijania się

potęga sugestii nia wojskowego. Najwyraźniej uwierzył w swoją wymyśloną historię. Jak powiedziałby klasyk, kłamstwo wielokrotnie powtarzane stało się prawdą – co jednak nie uchroniło biedaka przed kompromitacją.

RYZYKA I PUŁAPKI Możliwość demaskacji to niejedyny koszt uwikłania się w kłamstwa. Psycholog Giorgio Nardone twierdzi, że osoba stosująca funkcjonalne samooszukiwanie nigdy nie podejmuje wyzwań i pozostaje w swojej strefie komfortu. Wmawia sobie, że to, czego chciała, nie jest ważne i warte wysiłku, jakiego musiałaby się podjąć, by ziścić swoje marzenie.

Ktoś, kto przecenia swoje umiejętności jako kierowca, będzie prawdopodobnie prowadził samochód z większą brawurą, stanowiąc zagrożenie dla siebie i innych.

A kto zawyża swój iloraz inteligencji, do sesji zacznie się przygotowywać za pięć dwunasta, ryzykując, że obleje egzaminy. Wreszcie oszustowi łatwiej jest podejrzewać, że wszyscy wokół niego również rozmijają się z prawdą, a bez zaufania życie jest trudniejsze niemal pod każdym względem.

Więc jak – kłamać czy nie kłamać? Wszystko zależy od dawki – konfabulacje i kompletny rozbrat z rzeczywistością mogą wpędzić nas w kłopoty, ale odrobina dodatkowej pewności siebie pewnie zadziała na naszą korzyść. ■



z prawdą nawet w części nie są tak dotkliwe. Ale od czasów pierwotnych nie zmieniło się jedno: jesteśmy gatunkiem ekstremalnie społecznym, więc jak kania dżdżu potrzebujemy akceptacji, poklasku i uwielbienia bliźnich. Dlatego niektórzy sportowcy dla rekordów i sławy stosują sterydy, a wielu zwykłych obywateli przypisuje sobie bohaterskie czyny. Przykładem jest doświadczony dziennikarz Dan Rather, który ze łzami w oczach opowiadał o swojej karierze w marines, choć nie ukończył nawet podstawowego szkole-

78

©CREDITS

NIEKOMPETENCJA POŁĄCZONA Z JEJ NIEŚWIADOMOŚCIĄ DAJE ZADZIWIAJĄCE POCZUCIE ZADOWOLENIA I PEWNOŚCI SIEBIE. INCOMPETENCE COMBINED WITH A LACK OF AWARENESS CAN PRODUCE A SENSE OF BLISS AND SELF-CONFIDENCE.

GOOD LIFE excuses to fend off criticism, e.g. we might refuse to donate to a charity and then convince ourselves that helping the poor makes them more idle and corrupts them. Our conscience is clear, our greed is rationalised, and our wallets are intact.

THE STRATEGY FOR SUCCESS Why do we need a “retouched” image of ourselves?

According to one theory, artificially generated selfconfidence is an efficient way of coping with stress, stage fright, and anxiety. Low self-esteem makes it harder for a man to pick up a girl, a politician to give a fiery speech, and a job applicant to make an impression on a potential employer at an interview.

Evolutionary biologist Robert Trivers, in his book The Folly of Fools, argues that people deceive themselves to better deceive others. Strong, decisive people with nerve – even if artificial – are more worthy of respect

OSOBY SILNE, ZDECYDOWANE, Z TUPETEM – CHOĆBY UDAWANYM – WZBUDZAJĄ U INNYCH RESPEKT, A PRZEZ TO MOGĄ U NICH UGRAĆ WIĘCEJ. STRONG, DECISIVE PEOPLE WITH NERVE – EVEN IF ARTIFICIAL – ARE MORE WORTHY OF RESPECT IN OTHER PEOPLE’S EYES, AND CAN THEREFORE GET MORE OUT OF THEM.

80

potęga sugestii in other people’s eyes, and can therefore get more out of them. What boss could refuse a request from a subordinate who was calm, full of energy, and persistent?

According to Trivers, self-deception helps us mask falsehood – it is not possible to convince others until we have convinced ourselves. Building the trust of others was especially important for our cavemen ancestors – the uncovering of fraud or manipulation was threatened with ostracism and exclusion from the community, which translated into certain death. Today, the consequences of concealing the truth are not nearly as dire. But one thing has not changed since prehistoric times. Humans are a highly socialised species, and we need acceptance, admiration and applause from our brethren. This is why some sportspeople take steroids to break records and become eternally famous, and many ordinary people claim to have accomplished heroic feats. One example is the journalist Dan Rather, who tearfully told the public of his career in the marines, even though he had not even completed basic military training. He actually believed the story he had made up. “A lie told often enough becomes the truth”, as the old saw has it.

THE RISKS AND OBSTACLES The possibility of being caught out is not the only cost of lying. Psychologist Giorgio Nardone claims that a person who applies functional self-deception never takes up challenges and never leaves his or her comfort zone. Such people talk themselves into believing that whatever they wanted was not that important after all and not worth the effort required to make the dream come true. If you overestimate your driving competence, you will be more likely to drive with more bravado, thus becoming a threat to yourself and others. If you think you are more intelligent than you really are, you might not study hard enough for an exam, thus risking failing it. A fraud is more likely to think that everyone else is lying too, and life without trust is harder in every respect.

The question is to lie or not to lie? It all depends on the dose taken – confabulation and a complete departure from reality can get us in trouble, but a touch of extra self-confidence might just be the thing we need to succeed. ■

UP IN THE AIR

B 787−9

W I Ę C E J I DA L E J more and further LOT ODEBRAŁ JUŻ Z FABRYKI W SEATTLE DWA Z CZTERECH ZAMÓWIONYCH BOEINGÓW 787-9.

TO NAJNOWSZE I NAJWIĘKSZE SAMOLOTY SZEROKOKADŁUBOWE WE FLOCIE PRZEWOŹNIKA. MASZYNY DOŁĄCZYŁY DO OŚMIU MNIEJSZYCH DREAMLINERÓW W WERSJI B787-8. ❚ LOT PICKED UP TWO OF THE FOUR BOEING 787-9 ORDERED FROM THE SEATTLE PLANT. THESE ARE THE NEWEST AND LARGEST WIDE-BODY AIRCRAFT IN THE LOT FLEET. THEY NOW JOIN THE EIGHT SMALLER DREAMLINER B787-8. tekst | by konrad majszyk zdjęcia | photo anna podkaminer-lewandowska, łukasz jagodziński, marcin chmielewski, marek kwasowski

1

1. Większy Dreamliner B787-9 zabiera na pokład 294 pasażerów w trzech klasach podróży. W ekonomicznej (fot. 1) jest 249 foteli – o 36 więcej niż w B787-8. W zagłówku każdego znajduje się większy ekran rozrywki pokładowej o przekątnej 15,4 cala (dotychczas było 10,6 cala). Siedzenia odchylają się bardziej niż w mniejszej wersji, co pozwala podróżować wygodniej. Wszystkie wyposażone są m.in. w gniazdko elektryczne i port USB. ❚ 1. The Dreamliner B787-9 can seat 294 passengers in three classes. Economy class (image no. 1) offers 249 seats – 36 more than the B787-8. The back of the seat sports a larger in-flight entertainment 15.4 inch screen (previously 10.6 inches). The seats can be reclined more than in the smaller version of the aircraft, which translates into more convenient travel. All are fitted with a power socket and a USB port.

82

Pierwszy z nowych Dreamlinerów zarejestrowany jako SP-LSA obsługuje połączenia do Chicago. Drugiego, czyli SP-LSB, możemy spotkać m.in. na rejsach do Nowego Jorku. W klasie biznes w przedniej części kadłuba (fot. 2) znajdują się 24 fotele, czyli o sześć więcej niż w B787-8. Wszystkie rozkładają się do płaskiego łóżka. W klasie ekonomicznej premium, która liczy sobie 21 miejsc, odstępy między fotelami zwiększyły się z 38 do 42 cali. Kadłub i skrzydła Dreamlinerów wykonane są z kompozytów, które są lżejsze od aluminium, ale bardziej wytrzymałe. W połączeniu ze zwiększeniem podaży miejsc na pokładzie „dziewiątek” oznacza to obniżenie spalania w przeliczeniu na pasażera.

Mózgiem maszyny jest kabina pilotów (fot. 5). Specjaliści z Boeinga zaprojektowali ją tak, by zapewnić pilotom maksymalną efektywność i wygodę. Każdy rejs Dreamlinera obsługuje dwóch pilotów i 10 członków personelu pokładowego. Żeby przewoźnik mógł optymalnie wykorzystywać samolot, na każdego z Dreamlinerów LOT zatrudnia ok. 25 pilotów i 100 członków personelu pokładowego. ■

2

3. B787-9 ma prawie 63 m długości, czyli jest o ponad 6 m dłuższy od B787-8. Zabiera na pokład o 42 więcej pasażerów niż mniejsza wersja 787-8. Nowy nabytek posiada o jedną piątą większą przestrzeń luku bagażowego. A to daje większe możliwości przewozu cargo. ❚ 3. The B787-9 is nearly 63 metres long – 6 metres more than the B787-8, and can accommodate 42 more passengers. The luggage space is also twenty percent larger, which translates into greater cargo carrying opportunities.

3

4

4. Samolot jest wyposażony w silniki Rolls-Royce’a Trent TEN. Dają one B787-9 w wersji dla LOT-u zasięg prawie 13,5 tys. km, czyli o ponad 700 km więcej od poprzednika.

W zestawieniu ze wzrostem podaży miejsc na pokładzie daje to przewoźnikowi niższe zużycie paliwa w przeliczeniu na pasażera. ❚ 4. The aircraft is equipped with Rolls-Royce Trent TEN engines. This translates into a range of nearly 13,500 km – 700 km more than its predecessor. As well as having more seats, the cost of fuel consumption per passenger is lower.



83

UP IN THE AIR

5

5 i 6. Dostawy zamówionych „dziewiątek” mają się zakończyć w pierwszym kwartale 2019 r. Wtedy łączna liczba Dreamlinerów we flocie polskiego przewoźnika zwiększy się do 12. Jak wynika ze strategii rentownego wzrostu, do końca 2020 r. we flocie LOT-u będzie co najmniej 16 samolotów tego typu. ❚ 5. and 6. All the “nines” are scheduled to be delivered by the end of Q1/ 2019. The Polish carrier will then have 12 Dreamliners in its fleet.

LOT’s profitable growth strategy envisages at least 16 aircraft of this type by the end of 2020.

6

7

7 i 8. Zamówienia na Dreamlinery różnych wersji złożyło dotychczas 1,3 tys. przewoźników z całego świata. LOT będzie wykorzystywał B787-9 na najpopularniejszych trasach do Ameryki Północnej i Azji. ❚ 7. and 8. Orders for the different versions of the Dreamliners have been placed by 1,300 carriers from all over the world. LOT will operate the B787-9s on the most popular routes to North America and Asia.

84

8

B 787−9 The first of the new Dreamliners registered under the symbol SP-LSA will be operating flights to Chicago. The other aircraft – the SP-LSB – will be flying to New York and other cities. In the front section of the fuselage (image no. 2), there are 24 business class seats – six more than in the B787-8. The configuration of the seats are 2-2-2 and all of the chairs recline to a flat bed position. The premium economy class has 21 seats and the distance between the chairs in this section has been increased from 38 to 42 inches. The seat configuration is 2-3-2.

The brain of the Dreamliner is the pilot cabin (image no. 5). Specialists from Boeing designed it in such manner so as to ensure utmost comfort and convenience. Each Dreamliner flight is served by two pilots and 10 cabin crew members. For the most efficient use of the aircraft, there are approx. 25 pilots and 100 cabin crew members employed for each Dreamliner. ■

Ju˜ w spr zeda˜ y wyj˜ tkowe oferty wypoczynku na sezon LATO 2018.

Luksusowe, starannie wyselekcjonowane hotele, miejsca, które pokochały gwiazdy. Najlepsze oferty tylko z Itaka&Gala!

WEJD˜

LATO

na www.itaka.pl/gala/ i pobierz katalog z naszymi ofertami

ZADZWOŃ: NUMER INFOLINII 801 055 111

xxx_KA0518_Itaka_16_wizerunek.indd 1

2018

Ilo°˛ miejsc w of ercie ograniczona

11/04/2018 10:25

PEOPLE AND THE WORLD

wizy

J A K Z Ł O Ż YĆ W N I O S E K O W I Z Ę I W YG R A Ć how to file a visa application and win

OD WNIOSKÓW O WIZY SKŁADANYCH PRZEZ NAJBLIŻSZYCH PIĘĆ MIESIĘCY BĘDZIE ZALEŻEĆ, CZY POLSKA WEJDZIE DO AMERYKAŃSKIEGO PROGRAMU BEZWIZOWEGO. UDA SIĘ, JEŚLI DO PLACÓWEK DYPLOMATYCZNYCH USA NA JESZCZE WIĘKSZĄ SKALĘ NIŻ OBECNIE RUSZĄ CI, KTÓRZY SPEŁNIAJĄ KRYTERIA. ❚ WHETHER POLAND BECOMES ELIGIBLE FOR THE U.S. VISA WAIVER PROGRAM IS GOING TO DEPEND ON HOW MANY VISA APPLICATIONS FILED WITH U.S. CONSULAR BODIES OVER THE NEXT FIVE MONTHS MEET THE VISA ELIGIBILITY CRITERIA. tekst | by konrad majszyk

86

Z

egar tyka. Już 30 września zakończy się aktualny amerykański rok budżetowy, który trwa od 1 października 2017 r. Żeby Polska została objęta ruchem bezwizowym, czyli weszła do Visa Waiver Program, w tym okresie wskaźnik odmów dla wniosków o wizy B1/B2 (turystyczne i biznesowe) składanych przez obywateli Polski powinien być niższy niż 3 proc. Dla porównania: rok wcześniej było to 5,9 proc. Czy wskaźnik odmów spadnie o prawie 3 pkt. proc.? Wszystko jest na dobrej drodze. Z dotychczasowych danych Ambasady USA w Warszawie i Konsulatu w Krakowie wynika, że popyt na wizy do USA rośnie w tempie najwyższym od kilkunastu lat. Jeśli dynamika się utrzyma, w tym roku budżetowym będzie to ponad 130 tys. wniosków. Jednocześnie wskaźnik odmów spada, a jakość wniosków się poprawia, bo wśród aplikujących więcej jest tych, którzy spełniają kryteria amerykańskiego prawa imigracyjnego. Na rzecz zniesienia wiz dla Polaków działa koalicja biznesu i organizacji pozarządowych, w skład której wchodzi m.in. LOT. Oto osiem rad dla aplikujących o wizę.

The clock is ticking. The U.S. fiscal year that began on 1 October 2017 ends on 30 September 2018. If Poland is going to join the Visa Waiver Program, then the rejection rate of B1/B2 (tourist and business visa) filed by Polish nationals will have to be less than 3 per cent. Last year, the rate for Poland was 5.9 per cent.

Can our rejection rate drop by nearly 3 percentage points? Everything seems to be on track. According to the US Embassy in Warsaw and the Consulate in Kraków, the demand for visas to the US has marked an unprecedented growth, the highest for over a decade (if this growth is maintained, there will be more than 130,000 visa applications filed this fiscal year). At the same time, the rejection rate is decreasing, and the quality of the applications is improving, as more of them are fulfilling the criteria of U.S. immigration law. A coalition of business entities and NGOs, including LOT Polish Airlines, is working towards ensuring visa-free travel to the US for Poles. Here are eight tips for visa applicants:

SPRECYZUJ POWÓD WYJAZDU I DOPASUJ GO DO RODZAJU WIZY. Jeśli planujesz spotkania biznesowe albo będziesz uczestnikiem konferencji naukowej seminarium itp., wybierz wizę biznesową B1. Jeśli chcesz zwiedzać Amerykę, odwiedzić rodzinę lub wyjeżdżasz z powodów leczniczych – aplikuj o wizę turystyczną B2. Wizy te zazwyczaj są wbijane do paszportu jako jedna: B1/ B2. Właśnie ta kategoria jest też brana pod uwagę w statystyce decydującej o wejściu do programu bezwizowego. Poza B1/B2 jest wiele innych kategorii wizowych. Ubiegać można się o wizy załogowe (C-1/D), studenckie (F), dla specjalistów do pracy (H-1B), medialne (I), na wymianę naukową lub program Summer Work & Travel (J) i na występy sportowe lub artystyczne (P).

IDENTIFY THE PURPOSE OF YOUR TRIP AND PICK THE RIGHT VISA TYPE. If you are planning to attend meetings, conduct business talks, or participate in an academic conference – choose the B-1 business visa. If you intend to sightsee, visit your relatives, or undergo medical treatment, opt for the B-2 tourist visa. These visa types are often combined as a single B-1/B-2 visa. This visa category is the one used to assess eligibility in the Visa Waiver Programme. There are many other visa categories . Poles most often apply for crewman visas (C-1/D), student visas (F), non-immigrant employment visas (H-1B), academic exchange or Summer Work & Travel programme visas (J), and visas for athletes, artists and entertainers (P).

WYPEŁNIJ DOKŁADNIE INTERNETOWY FORMULARZ DS-160.

Znajdziesz go na stronie ustraveldocs.com. Wymagane są odpowiedzi na pytania m.in. o cel wyjazdu, jego planowany przebieg, etapy kariery zawodowej, ukończone szkoły, sytuację majątkową itd. Na wizę nie mają szans ci, którzy wcześniej dopuścili się naruszenia amerykańskiego prawa imigracyjnego. Wypełnienie wniosku może potrwać nawet kilka godzin. Tutaj skrupulatność się opłaca, zwiększając szanse na pozytywną decyzję. Formularz DS-160 pomyślany jest tak, że w dowolnym momencie można przerwać jego wypełnianie, zapisując aktualną wersję, a potem do niej wrócić. Strona jest dostępna po polsku i po angielsku.

Wypełniony dokument posłuży do wykreowania numeru identyfikacyjnego, który przyda się podczas umawiania spotkania w Ambasadzie lub Konsulacie.

FILL IN THE ONLINE DS-160 FORM CAREFULLY. The form is available on the www.ustraveldocs.com website. You must answer detailed questions about the purpose of your trip, its itinerary, your career, completed education, financial status, family members, the countries you have visited to date, etc. If you have ever violated U.S. immigration law, or have a criminal record in either the US or Poland, you will not be granted a visa. It may take a few hours to fill in the form.

However, it pays to be careful, as this increases your chances of getting a positive decision. The DS-160 is designed in such a way that you can stop and save the form at any time, and come back to it later. The website is available in English and Polish. The completed document will be used to generate an identification number that you will need when arranging an appointment at the Embassy or Consulate.



87

88

wizy

UTWÓRZ PROFIL INTERNETOWY. WYBIERZ MIEJSCE ROZMOWY Z KONSULEM. Te czynności także wykonujemy za pośrednictwem strony ustraveldocs.com, na której można znaleźć liczne informacje na temat procedury ubiegania się o wizę. Jeśli chodzi o miejsce spotkania, to na terenie kraju do wyboru są dwa miejsca: Ambasada USA w Warszawie i Konsulat w Krakowie. Dla polskich obywateli mieszkających za granicą w grę wchodzą inne amerykańskie placówki dyplomatyczne na świecie.

SET UP AN ONLINE PROFILE. PICK THE VENUE OF THE APPOINTMENT WITH THE CONSUL. This is also done via the www.ustraveldocs.com website, which provides all the necessary information about the visa application procedure. As regards the venue of the appointment, there are two sites to choose from in Poland: the US Embassy in Warsaw and the US Consulate in Kraków. Polish nationals living abroad will have to choose between the US diplomatic missions around the world.

ZAPŁAĆ PRZEZ INTERNET 160 DOL. ZA ROZPATRZENIE WNIOSKU. Najszybciej jest to zrobić kartą debetową lub kredytową – to umożliwia przejścia do etapu umawiania się na rozmowę. Jeżeli płacisz przelewem bankowym lub za pośrednictwem systemu Billbird, na rozmowę będziesz mógł zacząć umawiać się następnego dnia roboczego. Wniesienie opłaty jest konieczne niezależnie od tego, czy decyzja administracji amerykańskiej w sprawie wniosku będzie pozytywna, czy też nie.

PAY THE USD 160 VISA APPLICATION FEE ONLINE. The quickest way to pay is by debit or credit card, as this will permit you to arrange an appointment with the consul immediately. If you choose to pay via bank transfer or via the Billbird system, you will not be able to arrange an appointment until the following business day. Your USD 160 application fee will not be refunded in the event that the visa is not granted.

WYBIERZ TERMIN ROZMOWY Z KONSULEM. Czas oczekiwania na rozmowę zwykle nie przekracza tygodnia. W nagłych przypadkach, np. kiedy termin wyjazdu jest naprawdę blisko, system umożliwia przesłanie prośby o umówienie rozmowy w trybie pilnym.

SELECT THE DATE AND TIME OF YOUR APPOINTMENT WITH THE CONSUL. The waiting time for an appointment is usually less than a week. In urgent situations, i.e. when the departure date is imminent, the system allows you to file a request for an urgent appointment.

PRZYJDŹ DO AMBASADY LUB KONSULATU O UMÓWIONEJ GODZINIE – NIE WCZEŚNIEJ. Kolejka ustawiająca się np. przed Ambasadą w Warszawie jest efektem tego, że wielu aplikujących przychodzi nawet kilka godzin przed czasem, co de facto wydłuża innym czas oczekiwania. Przed wejściem czeka Cię kontrola bezpieczeństwa (jak na lotnisku).

Warto wcześniej zapoznać się z informacją, czego nie można wnosić do środka. Na miejsce przyjdź wraz z wydrukowanym potwierdzeniem wypełnienia formularza wizowego DS-160, z paszportem i z dokumentami, które mogą być pomocne podczas ubiegania się o wizę, np. zaproszeniem do USA.

ARRIVE AT THE EMBASSY OR THE CONSULATE AT THE TIME ASSIGNED – NOT EARLIER. The queue in front of the Embassy in Warsaw is the result of some applicants arriving there several hours early, which actually translates into a longer waiting time for others. Before you enter the building, you must undergo a security check (similar to those at airports). Read ahead about the items you can take inside. Be sure to take a printout of the confirmation of filing the DS-160 form, your passport, and any documents that may be helpful when applying for the visa, e.g. a letter of recommendation, an invitation to the US, etc.

ODPOWIEDZ NA PYTANIA KONSULA. Pracownicy Ambasady i Konsulatu są bardzo dobrze nastawieni do klientów. Pamiętaj, że odmowy mogą być udzielane, jeśli podczas rozmowy z konsulem pojawi się wątpliwość, czy aplikujący na pewno zamierza wykorzystać wizę w takim celu jak deklarowany w internetowym formularzu.

ANSWER THE CONSUL’S QUESTIONS. The Embassy and Consulate staff are very kind and welcoming. Bear in mind that your visa may be rejected if during the interview with the consul, the interviewer is in any doubt as to whether you intend to use the visa for the purpose(s) indicated in the online form you have filled in.

ODBIERZ WIZĘ.

Paszport z wizą zostanie w ciągu kilku dni dostarczony przez kuriera pod wskazany adres lub będzie do odebrania osobiście w wybranym punkcie poczty kurierskiej. Misja zakończona. ■

PICK UP YOUR VISA. Your passport with a valid visa will be delivered via a messenger service to the address you provide or will be available for pick up at a selected messenger service delivery centre. Mission accomplished. ■

©ADOBE STOCK , SHUT TERSTOCK

PEOPLE AND THE WORLD

Kalei_1-1.indd 1

3/27/18 4:26 PM

PEOPLE AND THE WORLD

mundial

MUNDIAL W ROSJI world cup in russia

©CREDITS

21. mistrzostwa świata potrwają od 14 czerwca do 15 lipca. Zostaną rozegrane na 12 stadionach w 11 miastach Rosji. Mecz otwarcia i finał odbędą się na stadionie Łużniki w Moskwie. Oficjalną piłką mundialu jest Telstar 18, która wyglądem nawiązuje do słynnej biedronówki z mundialu w Meksyku, a maskotką wilk Zabiwaka. Na mistrzostwach zadebiutują reprezentacje Panamy i Islandii. Polska zagra w grupie H z Senegalem, Kolumbią i Japonią.

Jednym z arbitrów głównych na mundialu będzie polski sędzia Szymon Marciniak. ❚ The 21st Worldf Cup in Russia will be held from 14 June to 15 July.

The games will be played on 12 stadiums in 11 Russian cities. The opening game and the finals will be held at the Luzhniki Stadium in Moscow. The official football of the World Cup is the Telstar 18 which resembles the famous football from the Mexico championship and the official mascot is the Zabiwak. Teams from Panama and Iceland will make their debut at this year’s event.

Poland is in Group H and will play against Senegal, Columbia and Japan. Polish referee Szymon Marciniak will be one of the main referees at this world cup.

90

A

pokalipsa”, „Historyczna kompromitacja”, krzyczały czołówki włoskich gazet po niezakwalifikowaniu się Azzurrich na tegoroczne mistrzostwa świata w Rosji.

Dziś trudno uwierzyć, że na pierwsze mistrzostwa w 1930 r. w Urugwaju nie było chętnych. Z zaproszenia skorzystało tylko 13 ekip (nie było eliminacji), w tym jedynie cztery z Europy. Tłumaczono się trudami morskiej podróży za ocean i kryzysem ekonomicznym. Organizację pierwszego mundialu powierzono jednak Urugwajowi nieprzypadkowo. Wygrał dwa ostatnie turnieje olimpijskie, a w 1930 r. świętował setną rocznicę odzyskania niepodległości. W finale Urugwaj pokonał Argentynę 4–2 i został pierwszym mistrzem świata. Zawiedzeni kibice Argentyny po powrocie do kraju podpalili ambasadę Urugwaju.

Musiało interweniować wojsko.

Pierwszym trofeum dla mistrza świata była Złota Nike (od 1950 r. zwana Pucharem Rimeta od nazwiska

PUCHAR JEST NASZ the world cup is ours 14 CZERWCA 2018 R. O GODZ. 17 NA STADIONIE ŁUŻNIKI W MOSKWIE ROZPOCZNIE SIĘ NAJWIĘKSZY PIŁKARSKI SPEKTAKL ŚWIATA. W MECZU OTWARCIA MISTRZOSTW ROSJANIE ZMIERZĄ SIĘ Z ARABIĄ SAUDYJSKĄ. WRAZ Z PIERWSZYM GWIZDKIEM ARBITRA NA NOWO ODŻYJE LEGENDA MUNDIALU. ❚ THE WORLD’S GREATEST SOCCER SPECTACLE BEGINS AT 17:00 ON 14 JUNE 2018 AT MOSCOW’S LUZHNIKI STADIUM. THE OPENING MATCH WILL SEE THE RUSSIAN TEAM PITTED AGAINST SAUDI ARABIA. THE FIRST BLAST OF THE REFEREE’S FIRST WHISTLE WILL BRING IT ALL TO LIFE. tekst | by tomasz cholaś

“Apocalypse”, “Epic embarrassment”, screamed the Italian newspapers when the Azzurri failed to qualify for the FIFA World Cup in Russia. Today, it’s hard to believe that no team was keen to take part in the first World Cup in Uruguay in 1930. Only 13 national teams accepted the invitation, including four from Europe. Those that declined justified doing so on the difficulties of travelling overseas and the hardships of the Great Depression. It is no coincidence that Uruguay was the host country of the first World Cup. The country had won two Olympic tournaments, and was celebrating the centennial of its independence. Uruguay defeated Argentina 4-2 in the final to claim the first world championship title. The disappointed Argentinean fans



91

92

mundial

GRUPA A

GRUPA B

ROSJA RUSSIA

PORTUGALIA PORTUGAL

ARABIA SAUDYJSKA

SAUDI ARABIA

HISZPANIA SPAIN

EGIPT EGYPT

MAROKO MOROCCO

URUGWAJ URUGUAY

IRAN IRAN

nak wygrywali najlepsi. Tytułu w 1982 r. w Hiszpanii nie zdobyła Francja z fenomenalnym Platinim w zespole, a także prezentująca na mistrzostwach w RFN w 1974 r. „futbol totalny” (wszyscy bronią i wszyscy atakują) Holandia z legendarnym Johanem Cruyffem.

Były prawdziwe dramaty: W półfinale hiszpańskiego mundialu Francja prowadziła z RFN w dogrywce już 3–1, i to mimo że sędzia nie uznał im gola i nie podyktował ewidentnego karnego. Wejście na boisko Rummenigge diametralnie odmieniło losy tego starcia. Remis 3–3 oznaczał pierwsze w historii mundiali rzuty karne. Wygrali Niemcy 5–4.

Ale i mecze hańby: Na tym samym turnieju przed ostatnim spotkaniem w grupie II wiadomo było, że zwycięstwo Niemców nad Austrią 1 lub 2–0 eliminuje z mundialu rewelacyjną Algierię. Gdy Niemcy strzelili

©CREDITS

W finale pierwszego mundialu Urugwaj na oczach 100 tys. kibiców pokonał w Montevideo Argentynę 4–2. ❚ Uruguay defeated Argentina 4–2 in the final to claim the first world championship in Montevideo in front of 100,000 spectators.

pomysłodawcy mistrzostw), statuetka wyobrażająca skrzydlatą Nike z Samotraki, boginię zwycięstwa.

Puchar był wykonany ze złota, miał 32 cm wysokości, a na ośmiobocznej podstawie było miejsce na grawerowanie nazw zwycięskich krajów. Przetrwał wojnę w pudełku po butach pod łóżkiem teściowej szefa włoskiego związku piłkarskiego. Tuż przed mundialem w Anglii w 1966 r. trofeum skradziono z wystawy.

Odnalazł je wkrótce w... krzakach kundel Pickles, który tym samym uratował honor Anglii. W 1970 r. Brazylia wygrała mundial po raz trzeci i zdobyła puchar na własność. Nie potrafiła się nim jednak zaopiekować.

W 1983 r. skradziono go po raz drugi, tym razem z siedziby Brazylijskiej Konfederacji Futbolu w Rio de Janeiro. Nigdy się nie odnalazł, został prawdopodobnie przetopiony na złoty złom i sprzedany. Na mundial w RFN w 1974 r. FIFA ufundowała nowy puchar przedstawiający dwóch piłkarzy unoszących kulę ziemską.

Jest to trofeum przechodnie, zwycięzcy otrzymują jedynie jego kopię.

Każdy mundial był inny. Pierwszy powojenny (w roku 1950) śni się Brazylii do dziś. Pewni zwycięstwa gospodarze przegrali w finale 1–2 z Urugwajem. 10-letni Pele, słuchając zapłakany relacji w radiu, przysiągł wtedy, że zdobędzie Puchar Świata dla swojego kraju. Słowa dotrzymał w 1958 r. na mundialu w Szwecji, gdzie wspólnie z mającym jedną nogę krótszą Garrin­chą czarowali publiczność swoją bajeczną grą.

Mówi się, że tamta reprezentacja Brazylii była najsilniejszą drużyną w historii mistrzostw. Nie zawsze jed-

GRUPY GROUPS

URUGWAJ 1930

PEOPLE AND THE WORLD

GRUPA C

GRUPA D

GRUPA E

GRUPA F

GRUPA G

GRUPA H

FRANCJA FRANCE

ARGENTYNA ARGENTINA

BRAZYLIA BRAZIL

NIEMCY GERMANY

BELGIA BELGIUM

POLSKA POLAND

AUSTRALIA AUSTRALIA

ISLANDIA ICELAND

SZWAJCARIA SWITZERLAND

MEKSYK MEXICO

PANAMA PANAMA

SENEGAL SENEGAL

PERU PERU

CHORWACJA CROATIA

KOSTARYKA COSTA RICA

SZWECJA SWEDEN

TUNEZJA TUNISIA

KOLUMBIA COLUMBIA

DANIA DENMARK

NIGERIA NIGERIA

SERBIA SERBIA

KOREA. PŁD SOUTH KOREA

ANGLIA ENGLAND

JAPONIA JAPAN

went back home and torched the Uruguayan embassy.

The first trophy presented to the world champions was the golden Victory (renamed the Jules Rimet Trophy in 1950 in homage to the creator of the event), a statuette depicting the Winged Victory of Samothrace. The 32-cm trophy was made of gold. It survived the war in a shoebox tucked under the bed of the mother-in-law of the head of the Italian football federation. The trophy was stolen from an exhibition shortly before the World Cup in England in 1966. Soon after it was sniffed out of the bushes by a mongrel called Pickles, who thus saved the day for England.

In 1970, Brazil won the World Cup for the third time and kept the trophy for perpetuity. The country was unable to take good care of it. The trophy was stolen once more in 1983, this time from the headquarters of the Brazilian Football Confederation in Rio de Janeiro.

The cup has never been recovered. Before the World Cup in West Germany in 1974, the FIFA commissioned a new trophy: two football players holding up the Earth. The winning country only receives a replica.

Each World Cup is different. The first one held after the war (in 1950) continues to haunt Brazil. Certain of

PIŁKA NOŻNA ZBLIŻA NARODY © G E T T Y I M A G E S , F O R U M . P O P R Z E D N I E S T R O N Y/ P R E V I O U S P A G E S : G E T T Y I M A G E S ( 4 )

football brings nations together

victory, the host team lost 1–2 to Uruguay in the final.

Listening to the radio broadcast, a 10-year-old teary-eyed Pele swore to win the World Cup for his country.

He kept his promise in 1958 during the tournament in Sweden, when together with the bow-legged Garrincha, he mesmerised the public with his magic style. The Brazilian team that year is widely considered the best in the history of the World Cup. But the best teams have not always won. In 1982 in Spain, France with the brilliant Platini in the side, failed to claim victory. Similarly, the Netherlands, playing “total football” at its best with the legendary Johan Cruyff, suffered a final defeat at the hands of West Germany in 1974. The tournament has witnessed some real dramas. During the semi-finals in Spain, France had a 3-1 lead in extra time, even though the referee had failed to recognise a goal and award an obvious penalty. The tables were turned when Rummennigge entered the pitch. The resulting 3–3 tie meant the first penalty shootout in the history of the World Cup. Germany won 5–4.

But there have also been some shameful matches.

During the same tournament, just before the last match in the second group, everyone knew that Germany beating Austria 1–0 or 2–0 would have knocked the brilliant Algeria out of the tournament. After a German player had put the ball into the Austrian

Mundial. Opowieści niesamowite Yvette Żółtowskiej-Darskiej i Jacka Sarzały to pierwsza tego typu książka o futbolu dla dzieci. ❚ Mundial.

Opowieści niesamowite

by Yvette ŻółtowskaDarska and Jacek Sarzało is the first such book about football for kids (in Polish).

We Francji w 1998 r. spotkały się reprezentacje krajów nieutrzymujących ze sobą stosunków dyplomatycznych: Iranu i USA. Szejk Chamenei zabronił piłkarzom swojego kraju pierwszym wyciągać dłonie do Amerykanów. Napięcie było ogromne. Irańczycy zaskoczyli wtedy wszystkich, wręczając każdemu zawodnikowi USA białe kwiaty, w Iranie symbol pokoju. Wspólne zdjęcie obu drużyn było najbardziej wzruszającym momentem tych mistrzostw. ❚ The 1998 tournament in France saw two countries (Iran and the USA) that had severed diplomatic relations pitted against each other.

Supreme Leader Khamenei had forbidden the Iranian players to be the first to extend hands. The tension was palpable. The Iranians astonished everyone when they offered each US team player white flowers, a symbol of peace in Iran. A photo of the two teams was the most poignant moment of the tournament.

93

Trofeum dla zwycięzcy mundialu: Złota Nike (przyznawana do 1970 r.) i Puchar Świata. ❚ The trophy for the World Cup winners: The Golden Victory (awarded until 1970) and the World Cup.

94

mundial

Austrii bramkę, piłkarze do końca meczu wymieniali między sobą podania, nie podejmując żadnych ataWYSTĘPY POLSKI poland in the world cup ków, by obie drużyny mogły wyjść z grupy (tak jak się wcześniej umówili). Rozwścieczeni kibice przez cały Dla nas będą to ósme mistrzostwa. mecz skandowali tylko jedno słowo: „Algieria!”.

W debiucie na mundialu we Francji w 1938 r. Polacy odpadli po świetnym Mistrzostwa świata w 1986 r. w Meksyku należały do meczu z Brazylią (5–6; po cztery Diega Maradony. Jego rajd w ćwierćfinale z Anglią, gole Wilimowskiego i Leônidasa). gdy przez pół boiska mijał przeciwników jak tyczW kolejnym występie, w 1974 r. ki, po czym umieścił piłkę w siatce, nazwano golem w RFN, Polska zajęła 3. miejsce, wszech czasów. 4 min wcześniej niski Maradona wyprzegrywając z Niemcami bój o finał w słynnym „meczu na wodzie”. W tzw. małym finale grał pojedynek główkowy z broniącym angielskiej pokonaliśmy Brazylię 1–0 po golu Grzegorza bramki wysokim Shiltonem. Sędziowie byli jedynymi Laty. 8 lat później Polacy powtórzyli ten sukces ludźmi na stadionie, którzy nie zauważyli, jak Argenw Hiszpanii, pokonując w meczu o 3. miejsce tyńczyk strzela gola wyciągniętą nad głowę ręką.

Francję 3–2 (gole Szarmacha, Majewskiego „To była ręka Boga”, powiedział później. Diego Mai Kupcewicza). Mundiale w Korei i Japonii (2002 r.) oraz w Niemczech (2006 r.) to słynne radona, geniusz i zarazem boiskowy oszust, został w naszym wykonaniu: mecz otwarcia, mecz wyrzucony ze swojego ostatniego mundialu w USA o wszystko i mecz o honor. Te ostatnie po wykryciu w jego krwi niedozwolonej efedryny. wychodziły nam koncertowo: odpowiednio 3–1 „Oni odcięli mi nogi”, mówił o decyzji FIFA dziennikaz USA i 2–1 z Kostaryką. Po 12 latach wracamy rzom, utrzymując, że brał tylko środek na alergię. na piłkarskie salony. ❚ This is the eighth tournament for Poland which made its World Wyjątkowy pod wieloma względami był też mundial Cup debut in France in 1938. It was eliminated w USA (1994 r.). Pomimo obaw o frekwencję stadiony after a great match against Brazil (5–6) (four goals były pełne, a grano przecież w środku dnia w upalnym scored by Wilimowski and Leonidas). During the słońcu (to był warunek FIFA − transmisja miała docienext tournament in West Germany in 1974, Poland rać do Europy o ludzkiej porze). Brazylia nie grała może ranked third, losing our chance to advance to the finals after the infamous “water battle” against najpiękniej, ale miała zabójczy duet Romario–Bebeto, Germany, although we defeated Brazil 1–0 after który dał jej tytuł. Na czarnego konia typowano KoGrzegorz Lato’s goal in the “small finals”. Eight years lumbię. Marzenia szybko jednak prysły, gdy w fazie later, Poles repeated this feat in Spain, ensuring grupowej przegrała z USA 1–2 i odpadła z turnieju. a 3–2 victory against France in the game for third Gorycz była tym większa, że jedną z bramek dla Ameplace (strikers included Szarmach, Majewski and Kupcewicz). At the World Cups in Korea and Japan rykanów zdobył… kolumbijski obrońca Andrés Esco(2002) and Germany (2006) Poland won 3–1over the bar (gol samobójczy). 10 dni później został zastrzelony US, and 2–1 over Costa Rica. Twelve years on, and w jednym z pubów Medellin. Kartele postawiły na ten we are back in the game. mecz dużo pieniędzy. To była zemsta. Podobnie jak to, co zrobił Zinédine Zidane Marco Materazziemu na 10 min przed końcem dogrywki finału Francja−Włochy na mundialu w NiemDiego Maradona strzela Anglikom gola wyciągniętą czech (2006 r.). Tylko kto tu mścił się ręką, Meksyk’86. ❚ Diego na kim? Materazzi, owszem, dostał Maradona scores a goal „z byka” od Zidane’a (bronił honoru against the English team siostry), ale to Włochy zostały mistrzem with his hand. Mexico, 1986. świata, podczas gdy Zidane miał najgorsze zakończenie kariery, jakie można sobie wyobrazić (czerwona kartka).

Z ostatniego mundialu pamiętam kosmicznego gola Kolumbijczyka Jamesa Rodrígueza w meczu z Urugwajem i płacz brazylijskich kibiców po porażce 1–7 z Niemcami. Kolejny spektakl już za miesiąc. Nie zabraknie dobrych i złych bohaterów, niespodziewanych zwrotów akcji, czyjeś marzenia się spełnią, ktoś znów zawiedzie oczekiwania.

Rosyjskie stadiony-teatry czekają na swoich aktorów. ■

© PA P, E A ST N E W S , G E T T Y I M AG E S , F O RU M

PEOPLE AND THE WORLD

goal post, his teammates continued to pass it among themselves until the end of the game, launching no attacks to ensure that both teams would qualify for the next phase. As the game continued, the enraged spectators relentlessly chanted “Algeria!”

The 1986 World Cup in Mexico belonged to Diego Maradona. His strike in the quarterfinal against England, when he was slaloming past the English team and finally put the ball into the net was dubbed “the goal of the century.” Four minutes earlier short Maradona won the head-to-head duel against tall Shilton. Referees were the only people in the stadium

who failed to notice the Argentinean player punching the ball with a fist raised above his head. “It was the hand of God,” he said later. Diego Maradona, a genius and a cheat was abruptly removed from his final Cup in the US when he was tested positive for the banned ephedrine. “They cut off my legs,” he told the journalists about FIFA’s decision, maintaining that all he was taking was an anti-allergy medication.

The Cup in the US (1994) was special in many Awans na mundial Polska different ways. Despite initial fears about ticprzypieczętowała, wygrywając ket sales, arenas were packed despite the z Czarnogórą 4–2 na Stadionie fact that games were played in the middle of Narodowym w Warszawie. ❚

©CREDITS

Poland secured its participation in the World Cup after the 4–2 win over Montenegro at the National Stadium in Warsaw.

95

PEOPLE AND THE WORLD the day in the scorching sun. Perhaps Brazil did not play at its best, but it did have the unbeatable Romario-Bebeto tandem that won the championship title.

Columbia was supposed to be the black horse of the tournament, but it lost 1-2 to the US in the group phase and was knocked out from the event. It was a bitter failure as the Columbian centre back Andres Escobar scored the infamous own goal. 10 days later he shot dead in a pub in Medellin. Drug cartels betted a lot of money on the outcome of this game. Revenge was also taken by Zinedine Zidane on Marco Materazzi 10 minutes before the end of extra time in the France versus Italy final during the Cup in Germany. It’s true

mundial

that Materazzi was headbutted by Zidane, but Italy became the world champion, whereas Zidane had the worst ending of his career he could ever imagine.

What I most remember from the last World Cup is the awesome goal scored by the Columbian winger James Rodríguez in the match against Uruguay, and Brazilian fans crying after their epic 1-7 failure against Germany. This great show begins again next month.

It will abound in villains and heroes, and there will be lots of unexpected twists and turns. We will see someone’s dreams come true, and teams that will leave us disappointed. The Russian theatre-stadiums are eagerly waiting to begin the show. ■

STADION ŁUŻNIKI (1)

Moskwa, pojemność 81 029 widzów ❚ Moscow, capacity: 81,029 spectators

OTKRYTIJE ARENA (2)

Moskwa, pojemność 44 000 ❚ Moscow, capacity: 44,000 spectators

STADION KRIESTOWSKIJ (3)

Petersburg, pojemność 56 196 ❚ Sankt Petersburg, capacity: 56,196 spectators

STADION KALININGRAD

Kaliningrad, pojemność 35 212 ❚ Kaliningrad, capacity: 35,212 spectators

KAZAŃ ARENA

Kazań, pojemność 45 000 ❚ Kazan, capacity: 45,000 spectators

5

STADION STRIEŁKA (4)

STADIONY MISTRZOSTW

Niżny Nowogród, pojemność 45 331 ❚ Nizhny Novogorod, capacity: 45,331

WORLD CUP STADIUMS

SAMARA ARENA

Samara, pojemność 44 918 ❚ Samara, capacity: 44,918

WOŁGOGRAD ARENA

Wołgograd, pojemność 45 568 ❚ Volgograd, capacity: 45,568

MORDOWIJA ARENA

Sarańsk, pojemność 44 442 ❚ Saransk, capacity: 44,442 4 2

1

3

ROSTOV ARENA

Rostów nad Donem, pojemność 45 000 ❚ Rostov-on-don, capacity: 45,000

STADION OLIMPIJSKI W SOCZI (5)

STADION CENTRALNY W JEKATERYNBURGU

pojemność 35 696 ❚ Yekaterinburg, capacity: 35,696

96

©GET TYIMAGES (5)

pojemność 45 460 ❚ Sochi, capacity: 45,460

2790_Auto_Fus_BMW_X2_Prasa_205x265mm_plus5mmspad.indd 1

09/04/2018 17:03

PEOPLE AND THE WORLD

pionierzy awiacji

W ZO RY D O N A Ś L A D OWA N I A role models BOISZ SIĘ LATAĆ? NO TO SPÓJRZ NA LUDZI, KTÓRZY W POWIETRZU Z RÓŻNYCH WZGLĘDÓW NAPRAWDĘ MOGLI SIĘ BAĆ, A ZAMIAST TEGO... PRZESZLI DO HISTORII LOTNICTWA. ❚ ARE YOU AFRAID OF FLYING? IF SO, THEN SPARE A THOUGHT FOR ALL THOSE PEOPLE WHO HAD EVERY REASON TO BE AFRAID OF FLYING, BUT WHOSE NAMES HAVE NEVERTHELESS GONE DOWN IN THE ANNALS OF AVIATION.



98

©CREDITS

tekst | by rafał jemielita/playboy i automaniak-tvn turbo

M

oże zabrzmi to osobiście i nieco felietonowo, ale kiedyś nie lubiłem latać. Musiałem, a jednak nie lubiłem. Myślałem, że pójdę nawet na specjalny kurs, żeby pod okiem psychologów wyrzucać z głowy nadmiar złych myśli związanych z byciem w powietrzu. I wtedy przeczytałem o Michale Scipio del Campo, a później także o innych – Żwirce z Wigurą czy generale Górze. Biografie pilotów wyleczyły mnie ze strachu.

Bo przecież latali w takich warunkach, w taki sposób i na takim sprzęcie, którego w żaden sposób nie da się porównać z bezpiecznym, spokojnym rejsowym samolotem odrzutowym.

PIERWSZY POLAK W PRZESTWORZACH Michał Scipio del Campo nauczył się latać we Francji, ale niech was nie zwiedzie jego włosko brzmiące nazwisko – Scipio del Campo był Polakiem. Po włoskich przodkach odziedziczył jednak swoisty luz.

Dokładnie 13 sierpnia 1911 r., łamiąc nieświadomie (tak podaje encyklopedia) policyjny zakaz, wystartował z Pola Mokotowskiego i wykonał pierwszy lot nad Warszawą. Osiemnaście minut to wprawdzie

Tadeusz Góra, w tle szybowiec PWS-101, na którym wykonał swój medalowy lot na trasie Bezmiechowa–Małe Sołeczniki, 1938 r. ❚ Tadeusz Góra standing in front of the PWS101 glider on which he completed his medal-winning flight from Bezmiechowa to Sołeczniki, 1938.

TADEUSZ GÓRA LATAŁ W DYWIZJONIE 316 W CZASIE BITWY O ANGLIĘ, A PO II WOJNIE NA BOJOWYCH ODRZUTOWCACH. TADEUSZ GÓRA FLEW ON THE NO. 316 POLISH SQUADRON DURING THE BATTLE OF BRITAIN.

©CREDITS

This might seem overly personal and perhaps it reads like a magazine column, but I haven’t always been all that fond of flying. There was a time when I had to fly, but I didn’t like it. I even considered enrolling in a special course to get psychological counselling and drive those catastrophic thoughts out of my mind. Then I read about Michał Scipio del Campo. And then about others – Żwirko and Wigura, and General Góra.

Those biographies of pilots cured me of my fear. All of them flew in such conditions, in such a way, and in such aircraft with such equipment that flying in the average passenger jet today is nothing by comparison.

THE FIRST POLE UP IN THE CLOUDS Michał Scipio del Campo learnt how to fly in France.

Now, don’t be fooled by the Italian name. Scipio del Campo was Polish, although he inherited his laid back attitude from his Italian ancestors. On 13 August 1911, he unwittingly (as the encyclopaedia puts it) broke



99

PEOPLE AND THE WORLD Michał Scipio del Campo przed swoim samolotem Hanriot „Libellule”, Reims, sierpień 1910 r. ❚ Michał Scipio del Campo posing in front of his “Libellulle” Hanriot aircraft, Reims, August 1910.

niewiele (tyle był w powietrzu), ale sława pierwszego Polaka w przestworzach zobowiązuje. Scipio del Campo był naprawdę „naj” – niespełna miesiąc po swoim wyczynie oblatał pierwszą maszynę „made in Poland” (a właściwie „projektowaną przez Polaków: Cywińskiego i Zbierańskiego). Niektórzy twierdzą, że jako pierwszy latał też nad Moskwą (za samolotypolskie.pl), słynął też z wyjątkowej precyzji latania – pan Michał wiele razy startował z miejskich placyków, boisk i miejsc, z których inni startować (czy lądować) nie potrafili. Kochał polować, znał biegle 12 języków.

POLSKA PRECYZJA Franciszek Żwirko i Stanisław Wigura. Jeden z twarzą okrągłą i radosną, drugi arystokratycznie chudy i nieco tyczkowaty. Żołnierz i inżynier. Byli jednością – stworzyli lotniczy tandem stulecia, co udowodnili, m.in. wygrywając światowej klasy zawody Challenge w 1932 r. Sędziowie nie mieli wątpliwości – Po-

pionierzy awiacji a police ban and took off from Mokotów Field to make his first flight over Warsaw. Eighteen minutes might not be a long time (the flight duration), but becoming the first Pole in the clouds definitely counted for something. Scipio del Campo was simply the best - barely a month after his famous feat, he tested the first aircraft “made in Poland” (or rather “designed by Poles” – Cywiński and Zbierański to be precise). Some say that he was the first pilot to fly over Moscow (samolotypolskie.pl), and he was renowned for his exceptional flying precision. Scipio del Campo frequently took off (and touched down) in city squares, sports pitches, and other places where other pilots couldn’t. He was also an avid hunter, and spoke 12 languages fluently.

POLISH PRECISION Franciszek Żwirko and Stanisław Wigura. Żwirko, the soldier, had a round, cheerful face, and Wigura, the



© E A S T N E W S . P O P R Z E D N I E S T R O N Y/ P R E V I O U S P A G E S : E A S T N E W S

DOKŁADNIE 13 SIERPNIA 1911 R. POLAK MICHAŁ SCIPIO DEL CAMPO WYSTARTOWAŁ Z POLA MOKOTOWSKIEGO I WYKONAŁ PIERWSZY LOT NAD WARSZAWĄ. BYŁ W POWIETRZU 18 MINUT. ON 13 AUGUST 1911, A POLISH PILOT MICHAŁ SCIPIO DEL CAMPO TOOK OFF FROM MOKOTÓW FIELD TO MAKE HIS FIRST FLIGHT OVER WARSAW. HE WAS IN THE AIR FOR 18 MINUTES.

100

REKLAMA

Kalei_1-2_hor.indd 1

PROMOCJA

4/6/18 1:05 PM

WYSZCZUPLANIE LAST MINUTE

GETTING SLIM LAST MINUTE

MARZYSZ O IDEALNEJ FIGURZE, ALE MIMO DIET I ĆWICZEŃ NIE UDAJE CI SIĘ JEJ OSIĄGNĄĆ?

POZBĄDŹ SIĘ NIECHCIANEJ TKANKI TŁUSZCZOWEJ W BŁYSKAWICZNYM TEMPIE!

Eksperci Kliniki Elite Centrum Laseroterapii od ponad 18 lat oferują swoją wiedzę, doświadczenie oraz najlepsze technologie wszystkim, którzy oczekują profesjonalnego wsparcia w zakresie pielęgnacji urody.

KLINIKA ELITE ZAPRASZA NA ZABIEGI: SlimLipo 3D – Najbardziej komfortowa i skuteczna forma liposukcji z termoliftingiem 3D, który zapobiega powstawaniu efektu obwisłej skóry. l Sculpsure – Światowa nowość. Usuwa niechcianą tkankę tłuszczową już w 25 minut! l Accent Prime – Skutecznie i szybko redukuje cellulit i luźną skórę. Wspomaga proces odchudzania. l Discovery Pico – Najlepszy laser na rozstępy. Usuwa też niechciane tatuaże. l

You keep dreaming of an ideal gure, but despite diets and excercises you are not successful? Get rid of the unwanted fat tissue in no time!

The experts of Elite Clinic the Centre of Laser Therapy have offered their knowledge, experience, and the best technologies to all the people that look for professional support regarding beauty care for over 18 years.

ELITE CLINIC INVITES TO THE TREATMENTS: SlimLipo 3D- the most comfortable and efficient form of liposuction with 3D thermolifitng that prevents the effect of flabby skin. l Sculpsure – a worldwide novelty. It removes unwanted fat tissue as quickly as within 25 minutes! l Accent Prime – It reduces cellulite and loose skin efficiently and quickly. It assists the process of losing weight. l Discovery Pico – the best laser for stretch marks! It also removes unwanted tattoos. l

Klinika Elite Centrum Laseroterapii/Elite Clinic the Centre of Laser Therapy: Warszawa, ul. Złota 61, nr tel. 22 400 36 55, ul. Wąwozowa 8, tel. + 48 22 894 83 84; www.elite.waw.pl

PEOPLE AND THE WORLD

pionierzy awiacji

Franciszek Żwirko z żoną Agnieszką i synkiem Heniem, 1932 r. ❚ Franciszek Żwirko with his wife Agnieszka and son Henio, 1932.

Lotnisko na Polu Mokotowskim działało do 1939 r. ❚ The airport in Mokotów Field in Warsaw was in use until 1939.

lacy byli wtedy najlepsi w swojej awionetce RWD-6.

Challenge były wymagające od załóg – trzeba było np. latać rekordowo wolno (wynik Żwirki i Wigury – ok. 58 km/h bez utraty wysokości), startować na tzw. bramkę z jak najkrótszej odległości oraz krótkiego lądowania. Sprawdzano też niskie zużycie paliwa, prędkość maksymalną oraz regularność lotu okręż-

102

THE LONG-DISTANCE CONTENDER A modern glider can remain airborne for a very long time. By exploiting upward air currents (chimneys), motorless aircraft can fly truly impressive distances of up to 2,000 km. A lot depends on the weight and construction of the sailplane. Today’s sophisticated materials are a recent development – pilots used to fly machines with wooden frames and textile sheathing. These sailplanes were simply not capable of flying long distances. This makes Tadeusz Góra’s record-breaking aerial journey all the more groundbreaking and exceptional. On 18 May 1938, the Polish pilot took off from Bezmiechowa in Subcarpa- 

© N A RO D OW E A RC H I W U M C Y F ROW E , M . P.

FRANCISZEK ŻWIRKO WSPÓLNIE ZE STANISŁAWEM WIGURĄ UDOWODNILI, ŻE SĄ NAJLEPSI W EUROPIE, WYGRYWAJĄC ŚWIATOWEJ KLASY ZAWODY CHALLENGE W 1932 R. PILOTS FRANCISZEK ŻWIRKO AND STANISŁAW WIGURA PROVED TO BE THE BEST IN EUROPE WHEN THEY WON FIRST PLACE IN AN INTERNATIONAL COMPETITION IN 1932.

engineer, was aristocratically thin and slightly spindly. They were one – they formed the flying duo of the century, which they proved by winning the International Tourist Plane Competition in 1932. The jury was in no doubt. The two Poles in their RWD-6 monoplane were simply the best. The Competition was gruelling. The pilots had to fly at a record-low speed (Żwirko and Wigura flew at approx. 58 km/h at a stable altitude), complete a short takeoff trial over a gate, and a short landing trial. Other trials included low fuel consumption, maximum speed, and the regularity of a circle. The Polish pilots beat out the German front-runners proving they were the best in Europe.

©CREDITS

REKLAMA



103

PEOPLE AND THE WORLD Franciszek Żwirko (z prawej) i Stanisław Wigura przed samolotem RWD-4. ❚ Franciszek Żwirko (on the right) and Stanisław Wigura in front of the RWD-4 aircraft.

nego. Polacy udowodnili, że są najlepsi w Europie, wyprzedzając faworytów z Niemiec. Ulica Żwirki i Wigury, która biegnie do centrum Warszawy z Lotniska Chopina, nie nosi swojej nazwy przypadkowo.

DŁUGODYSTANSOWIEC Nowoczesny szybowiec może utrzymywać się bardzo długo w powietrzu. Przy wykorzystaniu odpowiednich prądów wznoszących (kominów) bezsilnikowe maszyny pokonują nawet 2 tys. km, czyli dystanse naprawdę imponujące. Wiele zależy od masy, a więc i konstrukcji szybowców. Kiedyś nie było jednak tak wyrafinowanych materiałów i latano na maszynach z drewnianą konstrukcją oraz poszyciem z tkaniny.

Takie szybowce nie pokonywały dużych odległości, a więc podróż podniebna pilota Tadeusza Góry na pokładzie była wyjątkowa, rekordowa i przełomowa – 18 maja 1938 r. Polak wystartował z Bezmiechowej na Podkarpaciu i po wielu godzinach wylądował w Sołecznikach, czyli pod... Wilnem. Góra bez silnika

pionierzy awiacji osiągnął dystans 577 km i za ten wyczyn został uhonorowany prestiżowym Medalem Lilienthala (przyznawanym najlepszym szybownikom przez federację lotniczą FAI). Losy późniejszego generała Góry mogą spokojnie posłużyć za kanwę dobrego filmu – Polak latał w Dywizjonie 316 w czasie bitwy o Anglię, a po II wojnie światowej na bojowych odrzutowcach. Był instruktorem śmigłowcowym, kończąc karierę z niemal kilkunastoma tysiącami godzin w powietrzu. ■

thia and many hours later landed in Sołeczniki near Vilnius. Góra had covered 577 km. This feat won him the coveted Lilienthal Gliding Medal (presented to the best glider pilot by the FAI air sports federation).

The later life of Góra, who eventually became a general, could easily be adapted into a riveting movie.

He was a member of the No. 316 Polish Fighter Squadron during the Battle of Britain, and flew combat aircraft after World War II. ■

©NARODOWE ARCHIWUM CYFROWE

FRANCISZEK ŻWIRKO I STANISŁAW WIGURA. ŻOŁNIERZ I INŻYNIER. JEDEN Z TWARZĄ OKRĄGŁĄ I RADOSNĄ, DRUGI ARYSTOKRATYCZNIE CHUDY I NIECO TYCZKOWATY. BYLI JEDNOŚCIĄ.

FRANCISZEK ŻWIRKO AND STANISŁAW WIGURA. A SOLDIER AND AN ENGINEER. ONE HAD A ROUND, CHEERFUL FACE, AND THE OTHER WAS ARISTOCRATICALLY THIN AND SLIGHTLY SPINDLY. THEY WERE ONE.

104

DR.CYJ HAIR FILLER PEPTYDOWA TERAPIA WŁOSÓW

PEPTIDE HAIR THERAPY

SPEKTAKULARNE EFEKTY JUŻ PO 2 MIESIĄCACH! TYLKO 4 ZABIEGI CO 2 TYGODNIE!

SPECTACULAR RESULTS JUST IN 2 MONTHS! ONLY 4 TREATMENTS EVERY 2 WEEKS!

Peptydowa terapia włosów to innowacyjny zabieg w gabinetach dermatologicznych i medycyny estetycznej. DR.CYJ Hair Filler zawiera unikatowy kompleks 7 peptydów i kwasu hialuronowego, jak również opatentowaną technologię przedłużonego uwalniania i wnikania substancji aktywnych – działa jeszcze 14 dni po aplikacji.

Peptide hair therapy is an innovative treatment in dermatologist and aesthetic medicine offices.

DR.CYJ Hair Filler contains unique 7 peptides complex and hyaluronic acid as well as patented Sustained Release Peptide Technology – active within 14 days after application.

Zatrzymuje wypadanie włosów Skuteczny w walce z alopecją ● Przyspiesza odrost nowych włosów ● Pogrubia i zagęszcza włosy ● Rewitalizuje mieszki włosowe ● Poprawia ukrwienie skóry głowy ● Wskazany przed i po przeszczepie

Stops hair loss Effective against alopecia ● Induces new hair growth ● Increases hair density and thickness ● Revitalizes hair follicles ● Promotes blood circulation in the scalp ● Indicated before and after hair transplant

●

●

●

●

Pierwszy zabieg powstrzymuje wypadanie włosów, po kolejnych włosy stają się mocniejsze, grubsze i zdrowsze.

The first treatment prevents hair loss and after the next treatments your hair becomes stronger, thicker and healthier.

ZAPYTAJ SWOJEGO LEKARZA O PEPTYDOWĄ TERAPIĘ WŁOSÓW! ASK YOUR DOCTOR ABOUT PEPTIDE HAIR THERPY!

dr Mariusz Kaczorowski Medycyna Estetyczna

Warszawa

dr Małgorzata Bagłaj Centrum Dermatologii Estetycznej „Bagłaj”

Wrocław

T: +48 601 255 353 www.facebook.com/ drMariuszKaczorowski

T: +48 604 186 346 www.baglaj.com.pl

dr Ilona Osadowska

dr Karolina Pazera

Kliniki Dr Ilona Osadowska

Szczecin · Poznań · Warszawa

T: +48 511 500 600 www.dr-osadowska.pl

Klinika Urody

Kielce

T: +48 606 998 967 www.klinikaurody.eu

dr Małgorzata Żyra Neo Lady Kosmetologia Estetyczna

dr Joanna Habaj

Dermiss Akademia Urody

Kraków

Sthetic Klinika dr Jagielskiej

Warszawa

Elbląg

T: +48 887 201 200 www.dermiss.pl

T: +48 696 449 440 www.sthetic.pl

dr Marta Piaścik

dr Michał Kaniowski

dr Anna Płatkowska-Szczerek

T: +48 667 938 373 www.neolady.pl

RENEW Klinika Medycyny Estetycznej

Białystok

T: +48 606 200 193 www.renewclinic.pl

DERMA-PULS Centrum Dermatologii Estetycznej i Laserowej

Wrocław

T: +48 71 322 69 09 www.dermapuls.com.pl

www.AntiAging.com.pl

Antianging do Kaleidoscope_0418.indd 3

dr Aleksandra Jagielska dr Natalia Romanowska

ProMediOn Klinika Chirurgii Plastycznej i Medycyny Estetycznej

Warszawa

T: +48 22 835 16 12 www.klinikapromedion.pl

Specjalistyczny Gabinet Medycyny Estetycznej

dr Aleksander Gruchała Klinika Sthetica

Łódź

Białystok

T: +48 606 525 545 www.sthetica.pl

dr Sylwia Szymanuszka-Knast

prof. nadzw. dr hab. n. med.

Barbara Zegarska

T: +48 511 204 459 www.plastyka-twarzy.pl

Gabinet Medycyny Estetycznej

Poznań

T: +48 693 722 280 sylwia@knast.pl

Clinica Dermatoestetica

Bydgoszcz

T: +48 601 936 608 www.dermatoestetica.pl

www.DrCyj.pl

10/04/2018 14:13

L I F E STO RY

kamil stoch

R A K I E TA Z Z Ę B U the rocket from ząb MIESZKA NAJBLIŻEJ NIEBA, ALE TWARDO STĄPA PO ZIEMI. WSZYSCY ZAZDROSZCZĄ MU SUKCESÓW, A ON MÓWI, ŻE NAJLEPSZE, CO GO W ŻYCIU SPOTKAŁO, TO JEGO ŻONA. KAMIL STOCH W WIEKU 30 LAT OSIĄGNĄŁ FORMĘ ŻYCIA I WCIĄŻ CHCE JĄ POPRAWIAĆ. ❚ HE MIGHT BE UP IN THE AIR, BUT HE HAS HIS FEET FIRMLY ON THE GROUND. EVERYONE IS ENVIOUS OF HIS SUCCESS, WHILE HE SAYS THAT THE BEST THING THAT HAS HAPPENED TO HIM IS HIS WIFE. KAMIL STOCH, 30, IS IN THE PRIME OF HIS SPORTS CAREER, BUT CLAIMS THERE IS ALWAYS ROOM FOR IMPROVEMENT.

P

Kryształową Kulę, trofeum dla najlepszego skoczka sezonu, Kamil Stoch zdobył w tym roku po raz drugi w karierze. ❚ Kamil Stoch won the Crystal Ball, the trophy for the best ski jumper of the season, for the second time in his career.

106

owspominajmy: Luty tego roku, olimpiada w Pjongczangu, Kamil Stoch wskakuje na podium, kłania się Irenie Szewińskiej, żeby ta mogła mu założyć na szyję złoty medal, a zaraz potem dziarsko śpiewa (a my razem z nim) Mazurka Dąbrowskiego. Był to siódmy Mazurek w historii zimowych igrzysk, trzeci raz grany dzięki Stochowi.

A teraz: Zakopane, rok 1999, 12-letni Kamil na tle Wielkiej Krokwi chwali się wyczynem życia: „Miesiąc temu zadzwonił do mnie trener, że na dwunastą pojedziemy na trening na Krokwię, pierwszy raz. No i nie spałem przez to całą noc, bo chciałem skoczyć i widziałem to przed oczami... Wyjechałem na górę. Czułem lekki strach, zapiąłem narty, wsiadłem na belkę, puściłem się i pojechałem. Na progu już zapomniałem o tremie, o wszystkim, i skoczyłem, 112 m”. Wspomina początki: „Pierwszy raz zacząłem skakać na nartach cztery lata temu. Do treningów namówiła mnie pani Jadzia z Zębu, która założyła nasz klub – LKS Ząb”. I zdradza swoje plany: „Chciałbym wystartować na olimpiadzie, zdobyć złoty medal”. Filmik nagrano krótko po tym, jak Kamil jako przedskoczek na zawodach kombinacji norweskiej skoczył 128 m. Żaden z zawodników nie osiągnął wtedy 125 m. Odważny junior zwrócił uwagę reporterów.

Let us rewind to the Winter Olympics in Pyeongchang in February. Kamil Stoch takes the podium and bows to have the gold medal put around his neck, and then briskly joins in singing the Polish national anthem.

This was the seventh time this anthem had been sung at the Winter Olympics, and the third for Stoch.

Now let us go back a bit further: Zakopane, 1999 Kamil Stoch, aged 12, stands in front of the Great Krokiew ski jump hill and boasts about his greatest achievement to date. “My coach called me a month ago, and told me that we’d be training at the Krokiew at noon, for the first time.

I couldn’t sleep that night, because I really wanted to jump and I saw it in my mind… I was a little scared, I sat on the bar, let go and jumped. Once on the threshold, I forgot about the fear and I jumped. 112 metres”, Stoch told a reporter. He also reminisced about the beginnings. “I began doing ski jumps four years ago. Mrs Jadzia from Ząb convinced me to give it a go – she founded our club – LKS Ząb”. He then reveals his biggest dream: “I’d like to compete at the Olympics one day and win a gold medal”. The footage was shot shortly after Stoch, as a junior contestant, jumped 128 m in a Nordic combined. None of the other competitors jumped more than 125 metres.

LĄDOWANIE W TROCINACH Ciągle biegał, skakał skąd popadnie: z krzeseł, ze szkolnych drabinek, murków. Nieokiełznana energia eksplodowała w końcu na skoczni. Na początku tej,

THE FIRST JUNIOR TROPHIES Stoch used to run around and jump off anything he could climb – chairs, gym ladders, walls… you name it. His boundless energy eventually found an outlet at



©EAST NEWS

tekst | by tomasz cholaś

107

Kamil Stoch z kolegami z kadry świętuje zdobycie złotego medalu na igrzyskach w Soczi, 2014 r. ❚ Kamil Stoch with his friends from the national team celebrating winning the gold medal at the Olympic Games in Sochi.

108

którą sam sobie zbudował. Rozbieg był na dachu albo na łące za domem. Młody mozolnie znosił śnieg na usypanie buli, ubijał zeskok. Wszystko musiało być jak na prawdziwej skoczni. Prace trwały nieraz pół dnia, a skakał już w zupełnych ciemnościach − stawiał wtedy na progu i na zeskoku po dwie świece jako punkty orientacyjne. Pomiar odległości to już było zadanie taty. Pierwsze narty do skoków, z wiązaniami i butami, podarował Kamilowi wujek Józek. Buty były stare i zaśniedziałe, ale on się do nich przytulił i z nimi spał.

Ząb to najwyżej położona wieś w Polsce (1013 m n.p.m.). „Mamy blisko do Boga, on daje nam talent”, śmieje się sołtys Zębu Andrzej Lassak. Stąd pochodzą skoczek Stanisław Bobak czy mistrz świata w biegach narciarskich Józef Łuszczek. Życie na tej wysokości kształtuje charakter. Jak wyglądał pierwszy trening

kamil stoch the ski jump. At first, he built his own in the backyard.

He would do the run in on the roof of his house or the meadow behind it. He would tirelessly carry snow from all around to build a snow hill. On some days, the work took him half a day and he could only practice after dark – he would place candles on the threshold and the landing hill to help him gauge the distance.

Stoch got his first ski jumping skis, together with boots and bindings, from his uncle Józek.

Ząb is the most elevated village in Poland (1,013 m a.s.l). “We are close to God, who gives us our talent”, the village head Andrzej Lassak likes to joke. Ząb is also the home village of ski jumper Stanisław Bobak and world cross-country skiing champion Józef Łuszczek.

Life at this altitude shapes character. Stoch’s first training at a real ski jump hill must have been something to behold. They had one helmet between the three of them, and to make matters worse, it was too big for any of them. The landing was a pile of wood shavings.

The Stochs were often worried about their son, who used to come home from practice bruised and with his face swollen. But he never complained. For his mother, a clerk at the local municipal office, the most important thing was for Kamil, who would frequently fall asleep at the dinner table out of tiredness, to graduate from school. His father, a court psychologist by profession, gave him talks on the dangers of bravado. The young Stoch had no fear of space, had perfect posture when jumping (his role model was Japanese ski jumper Kazuyoshi Funaki), and he jumped so well that he kept winning junior trophies. Stoch’s mother was finally able to give a sigh of relief in 2012, when he graduated from the University of Physical Education in Kraków.

Stoch had made his debut in the 2004 Ski Jumping World Cup in Zakopane, where he came 49th. He wanted to make quick progress, but this initial performance did not reflect his potential. The tournament in Turin was a turning point for the “Rocket from Ząb” (the nickname Stoch gave himself), although he considered his 16th and 26th positions a failure. He became so frustrated that he used to sit in a corner and cry.

His first major success came in the 2011 World Cup in Zakopane. His will to win gave way to the pure joy of jumping. The victories went on from there, the most historic being the tournament in Planica, which was the last event in which Adam Małysz took part. A symbolic changing of the guard took place during the awards ceremony when the winner bowed in front of the retiring master and danced the Krakowiak in his honour. Two years later, in Predazzo, Italy, Stoch became the world ski jumping champion.

“When I am sitting on the bar, I have to conjure up a picture of the jump and play it in my head over and over – as often as necessary for it to be encoded, and when I set off from the bar, I think about nothing else,

© E A S T N E W S ( 3 ) , A G E N C J A G A Z E TA , G E T T Y I M A G E S

L I F E STO RY

Przygotowania do nowego sezonu zaczyna latem na Wielkiej Krokwi w Zakopanem. ❚ The training for the new season begin in the summer on the Great Krokiew jumping hill in Zakopane.

Kamil Stoch i Ewa Bilan pobrali się w kościele Paulinów na Bachledówce. ❚ Kamil Stoch and Ewa Bilan got married in the Church of the Order of St Paul in Bachledówka.

Kamil ma 0,3 s na decyzję, w którym momencie się odbije. ❚ Kamil has 0.3 seconds to make the decision when he will take off.

Systematyczne treningi zaczął w wieku 8 lat. ❚ Stoch began regular training at the age of eight.

TRENUJE CODZIENNIE. JEGO PODSTAWOWYM PRZYRZĄDEM TRENINGOWYM NIE SĄ NARTY, ALE... SZTANGA. MUSI UTRZYMYWAĆ WAGĘ – 1 KG WIĘCEJ U SKOCZKA TO 5−10 M MNIEJ NA SKOCZNI. STOCH TRAINS EVERY DAY. HIS CORE TRAINING EQUIPMENT ARE NOT SKIS, BUT WEIGHTS. HE HAS TO MAINTAIN HIS WEIGHT – EACH EXTRA KILO TRANSLATES INTO 5-10 CM LESS ON THE HILL.

Kamila na prawdziwej skoczni? Jeden kask na trzech kolegów, w dodatku spadający na oczy. I lądowanie w trocinach. Państwo Stochowie nieraz z troską patrzyli na syna, często poobijanego, z opuchlizną na twarzy. Ten jednak nigdy się nie skarżył. Dla mamy (pracowniczki urzędu miasta w Zakopanem), która pamięta Kamila przysypiającego ze zmęczenia przy stole, liczyło się przede wszystkim, żeby skończył szkołę. Ojciec psycholog sądowy brał go na pogadanki o szkodliwości brawury. Młody nie miał lęku przestrzeni, świetnie się układał w locie (wzorem był japoński skoczek Kazuyoshi Funaki) i już wtedy fruwał bardzo daleko, zdobywając pierwsze juniorskie trofea.

Mama odetchnęła z ulgą dopiero w 2012 r., gdy obronił pracę magisterską na krakowskim AWF-ie.

Wcześniej, bo już w 2004 r., zadebiutował w Pucharze Świata. Na zawodach w Zakopanem zajął 49. miejsce.

Chciał robić szybkie postępy, choć nie od razu osiągał wyniki na miarę swojego talentu. Igrzyska w Turynie miały był dla Rakiety z Zębu (taki wymyślił sobie przydomek) przetarciem, jednak on miejsca 16. i 26. uznał za porażkę. Frustrował się, bywało, że chował się w kącie i płakał. Pierwszym wielkim triumfem było zwycięstwo w konkursie Pucharu Świata w Zakopanem w 2011 r. Parcie na wynik zastąpiła czysta radość ze skakania. Posypały się wygrane, w tym ta w historycznym dla nas konkursie w Planicy, ostatnim w karierze Adama Małysza. Symboliczna zmiana warty odbyła się podczas dekoracji, gdy zwycięzca pokłonił się przed odchodzącym mistrzem i odtańczył przed nim



109

L I F E STO RY Stoch za chwilę przypieczętuje pierwsze w historii drużynowe mistrzostwo świata w skokach dla Polski, Lahti, 2017 r. ❚ A few moments after this image was taken, Stoch won his first team world ski jump torunament for Poland, Lahti, 2017 .

krakowiaka. Dwa lata później we włoskim Predazzo Stoch został mistrzem świata. „Kiedy siedzę na belce, muszę sobie stworzyć obraz skoku i puszczać go cały czas w mojej głowie – tak często, aż się zakoduje, a kiedy ruszę z belki, nie myślę już o niczym, bo ciało wykonuje właśnie ten zakodowany ruch”, tłumaczył w filmie dokumentalnym Moja historia. Na skoczni jest skoncentrowany wyłącznie na zadaniu do wykonania. To nie przypadek, że właśnie Stoch jako drugi człowiek w historii zwyciężył we wszyst-

kamil stoch as the body is performing the encoded move”, Stoch explained in a Eurosport documentary Moja historia [My Story]. He is a tough guy on the ski jump hill, solely focused on the task to be accomplished. It is no accident that Stoch is only the second man to have won in all four competitions of the Four Hills Tournament.

A BURGER AND FRIES? WHY NOT Stoch trains every day, and only has three weeks off during the year. “He still trains then, anyway”, his wife Ewa laughs. His core training equipment are not skis, but weights. He has to maintain his weight – each extra kilo translates into 5-10 cm less on the hill. This does not mean that he starves himself. He opts for foods that supply energy without making him fat. He has an occasional beer or two, and once shared a post of his burger and fries dinner on Instagram.

Stoch is a hard one to get talking, but he opens up when asked about his wife. He claims that if it had not been for her, he would not be as successful as he is now. The two met in Planica. Stoch had failed to qualify for a competition, so he had a lot of time on his hands. Ewa Bilan, an ardent photographer, had come to photograph the event. Today, Ewa Bilan-Stoch is his manager and personal photographer. They two were married 8 years ago, and spent their honeymoon in Tanzania. Both are passionate about music and are



110

©CREDITS

GDY NIE LATA NA SKOCZNI, FRUWA W PRZESTWORZACH ZA STERAMI SZYBOWCA. W SOCZI NA KASKU MIAŁ BIAŁO-CZERWONĄ SZACHOWNICĘ, SYMBOL POLSKIEGO LOTNICTWA WOJSKOWEGO. WHEN HE IS NOT TRAINING ON THE HILL, HE IS FLYING A GLIDER. HE HAD A WHITE-AND-RED CHECKBOARD, THE SYMBOL OF POLISH MILITARY AVIATION, PAINTED ON HIS HELMET.

FRYTKI I BURGER? DLACZEGO NIE! Trenuje codziennie. W ciągu roku ma trzy wolne tygodnie. „I tak wtedy trenuje”, śmieje się jego żona Ewa. Podstawowym przyrządem treningowym Kamila nie są narty, ale… sztanga. Musi utrzymywać wagę − 1 kg więcej u skoczka to 5−10 m mniej na skoczni. Co nie znaczy, że głoduje. Wyszukuje produkty, które dają energię, nie powodując tycia. Przed zawodami unika glutenu. Ma jednak do wytycznych dietetyka dystans.

Zdarza mu się wypić piwo, a kiedyś pochwalił się na Instagramie swoją kolacją złożoną z frytek i burgera.

Kamila trudno namówić do zwierzeń, ale o żonie mówi dużo i pięknie. Że gdyby nie ona, nie byłoby jego sukcesów. Że ładna, mądra i kochająca. Poznali się w Planicy. Kamil nie zakwalifikował się do konkursu, więc miał dużo czasu. Ewa, miłośniczka fotografii, przyjechała na te same zawody robić zdjęcia. Dziś Ewa Bilan-Stoch jest menedżerem Kamila i jego osobistym fotografem. Pobrali się 8 lat temu, w podróż poślubną pojechali do Tanzanii. Oboje pasjonują się muzyką, bywają na koncertach rockowych (ostatnio Guns’n’Roses), lubią Aerosmith i Beatlesów (ojciec Kamila ma jedną z największych w Polsce kolekcji płyt winylowych). To Ewa wymyśliła Kamiland, markę modową sygnowaną nazwiskiem mistrza olimpijskiego („Kibice zawsze pytali o jego czapki. Teraz mogą je sobie kupić”). Kamil oczywiście doradza przy projektowaniu. Założyła też z mężem klub sportowy Eve-nement zajmujący się szkoleniem młodych talentów. Skoczek z Zębu ma nadzieję, że kiedyś to on będzie mógł siedzieć przed telewizorem i oklaskiwać sukcesy swoich podopiecznych.

Miłość do Beatlesów wiąże się z drugą wielką pasją Kamila: piłką nożną. Od lat kibicuje Liverpoolowi i bywa na meczach zespołu, a The Reds śledzą wyczyny Stocha i gratulują mu medali na Twitterze. Gdy nie lata na skoczni, fruwa w przestworzach, zasiadając za sterami szybowca. W Soczi jego talizmanem była namalowana na kasku biało-czerwona szachownica, symbol polskiego lotnictwa wojskowego. Polscy piloci przyznali mu potem honorowy tytuł Ambasadora Lotnictwa Polskiego i zaprosili na pokład F-16. Przez kilka minut trzymał nawet stery, a po wylądowaniu oszołomiony wypalił: „To jest lepsze od skoków”.

Zdobył już w skokach wszystko, ale wygląda na to, że dopiero się rozkręca. Co zatem motywuje go do działania? „Nie ma nic piękniejszego niż te kilka sekund lotu. Ta euforia, kiedy ląduje się naprawdę daleko i ma się świadomość, że wszystko jest super – to najlepsze momenty, które rekompensują mi poświęcenie, które wkładam w treningi” – mówi z nieukrywaną dumą. ■

ardent concertgoers. Bilan was the brains behind the fashion brand Kamiland. Bilan also founded a sports club called Eve-nement where young talent can pursue their sports interests.

Stoch’s love for the Beatles is connected with another of his passions – soccer. He has been a Liverpool supporter for years and goes to matches whenever he can. The Reds actually follow Stoch’s career. When he is not training on the hill, he is flying a glider. The white-and-red checkboard, the symbol of Polish military aviation, which Stoch had painted on his skiing helmet, made headlines in Sochi. Polish pilots have bestowed on him the honorary title of Polish Aviation Ambassador and invited him on board an F-16.

He was allowed to hold the controls for a couple of minutes, and after landing said “This is even better than jumping”.

Stoch has already won everything there is to win in his field, but he seems to be just getting started. What drives him? “There is nothing more beautiful than those few seconds of flight, which seem to last forever. The euphoria, when you land really far away, and are aware of having done a great job – these are the best moments, and they make all the sacrifices I put into training worth it”, he explains. ■

REKLAMA

©GET TYIMAGES (2)

kich czterech konkursach Turnieju Czterech Skoczni (sezon 2017/18). I jako jeden z trzech skoczków zdobył dwa złote medale na jednych igrzyskach (w Soczi).



111

THEATRE

C U LT U R E

nasze rekomendacje

ANIOŁ MIŁOŚCI

love was asleep

Jedna z największych scen operowych świata wita wiosnę operą Siergieja Prokofiewa (libretto według Walerego Briusowa) w interpretacji Mariusza Trelińskiego. Bohaterką jest Renata, dorastająca dziewczyna, która nie może się odnaleźć w świecie skomplikowanych emocji. Jest rozdarta między tym, czego pragnie, a tym, co jest jej zabronione. Rozdarcie zawsze lepiej oglądać, niż przeżywać. ❚One of the world’s largest opera houses will be staging Fiery Angel, one of Prokofiev’s most challenging operas, directed by Mariusz Treliński, in spring.

The protagonist is Beata, a young girl who has trouble dealing with complex emotions and is torn between that which she desires and that which is forbidden.

It’s always to watch such torments than experience them.

Ognisty anioł, Teatr Wielki Opera Narodowa w Warszawie, premiera 13.05 | Fiery Angel, Teatr Wielki – Opera Narodowa, premieres 13.05

GRAJĄ JAK Z NUT

impeccable play

Wspaniałe wieści dla dzieci: na deskach warszawskiego Teatru Lalka można oglądać bajki Andersena i Kerna w nowych, muzycznych wersjach. Ucieszy się więc i oko, i ucho. Za dźwięki w obu spektaklach odpowiada Grzegorz Turnau, który także reżyseruje Karampuka. Baśń o króliku z cylindra. ❚ Wonderful news for children (and adult) theatre lovers. Warsaw’s Teatr Lalka is bringing new musical versions of classic fairy tales by Christian Andersen and Ludwik Jerzy Kern to the stage.

Director Grzegorz Turnau is also responsible for the musical score.

FILM

Karampuk, Baśń o króliku z cylindra, premiera 3.06, Krzesiwo, Teatr Lalka, Warszawa | Karampuk. The Tale of the Hare in the Hat, Teatr Lalka, Warsaw, premieres 3.06

SAMOTNA GWIAZDA

a lone star

Han Solo: Gwiezdne wojny – historie | Solo: A Star Wars Story, dir. Ron Howard

BIJE W DOBREJ SPRAWIE

beats for a good cause

Poruszająca i zarażająca słusznym gniewem opowieść o organizacji Act Up działającej w interesie nosicieli wirusa HIV. Są lata 90., szaleje epidemia AIDS, a francuski rząd nie spieszy się z pomaganiem chorym. Śledzimy tu nie tylko to, co polityczne, ale też prywatne sprawy członków organizacji. Film nagrodzony Grand Prix w Cannes oraz sześcioma Cezarami. ❚ A moving, but unnerving story about Act Up, an advocacy organisation supporting HIV carriers. The film is set in the 1990s, when the AIDS epidemic was at its height, and the French government was in no hurry to aid those afflicted with it. The picture touches on both the political and private affairs of the Act Up members. Winner of the Grand Prix in Cannes and 6 Cesar awards.

120 uderzeń serca | 120 BPM, dir. Robin Campillo

112

© M . P.

Choć formalnie był na drugim planie (puszczając przodem Luke’a Skywalkera), dla wielu to on jest najważniejszym bohaterem gwiezdnej sagi – mowa o Hanie Solo. Jaki był, zanim wdał się w awanturę z Imperium? Według grającego go aktora Aldena Ehrenreicha, Han miał w sobie dużo więcej idealizmu niż później. Ale od zawsze bezbłędnie umiał ładować się w kłopoty. ❚ Despite always being in the background (with Luke Skywalker taking centre stage), many consider Han Solo to be the main protagonist of the Star Wars series. According to Alden Ehrenreich, who plays Han in this film, he was much more idealistic at the beginning than towards the end. And he had an uncanny knack for getting into trouble.

OPENING HOURS:

www.amberwarsaw.pl REKLAMA

Silverline_Kaleidoscope_0418.indd 1

14/03/2018 11:23

PO TRUPACH DO SZCZĘŚCIA W ROLACH GŁÓWNYCH

MATT DAMON JULIANNE MOORE MROCZNA KOMEDIA KRYMINALNA W REŻYSERII

GEORGE’A

CLOONEYA JUŻ W SPRZEDAŻY Z MIESIĘCZNIKIEM

I DWUTYGODNIKIEM

ART C U LT U R E

nasze rekomendacje

MUSIC

SKROBANIE POWIERZCHNI

scratching the surface

Jest jednym z tych artystów, których prace rozpoznajemy w mgnieniu oka. Co jednak kryje się pod tą wyrazistą estetyką? Dlaczego prace Lichtensteina tak pokochały reklama, moda i sztuki wizualne? Odpowiedź w Amsterdamie. ❚ Roy Liechtenstein is one of those artists whose work is instantly recognisable. What lies beneath the striking aesthetics? Why is he so greatly loved by advertisers, fashion designers, and visual artists? Why not plan a trip to Amsterdam and find out.

Janelle Monáe zawiesiła na chwilę karierę muzyczną, aby pobrylować w kinie. I nie ma w tym sformułowaniu krzty złośliwości – wokalistka zagrała główne role w dwóch hitach Moonlight i Ukryte działania.

Teraz wciska „play” i oferuje nam trzecią studyjną płytę, równie melodyjną i rytmiczną jak poprzednie. ❚ Janelle Monáe put her musical career on hold to pursue acting. The singer had major roles in the blockbusters Moonlight and Hidden Figures.

She has now made a comeback with this, her third album, and it is just as melodic and rhythmic as her previous ones.

IDĄ NA C(I)AŁOŚĆ

human all the way

Sylwetka, figura, postura – to główne tematy prac prezentowanych na tej londyńskiej wystawie. Dzieła takich artystów jak Lucian Freud, Francis Bacon, Frank Auerbach czy Paula Rego to, nomen omen, namacalny dowód na to, jak nieskończenie inspirujące i niejednoznaczne jest ludzkie ciało. ❚ The body, the figure, and posture are the core theme of the works on display at this London exhibition. Work by artists such as Lucian Freud, Francis Bacon, Frank Auerbach, and Paul Rego are testament to how fascinating a subject the human body can be.

All Too Human: Bacon, Freud and a Century of Painting Life, Tate Britain

BOOK WIEKOWE DZIEWCZYNKI

WYPRAWA DO NIEBA

Janelle Monáe Dirty Computer

TATA PISZE I RYSUJE

what girls like

a voyage to the sky

daddy writes and illustrates

W co bawią się dziś młode damy, doskonale wiemy. A jak to wyglądało sto, tysiąc, kilka tysięcy lat temu? Czy w czasach prehistorycznych też były lalki, jak wyglądała zabawa w chowanego? Jak zdobywały samodzielność? Na te pytania odpowie ta najbardziej dziewczyńska z książek. ❚ What did girls enjoy doing in the past? Were there dolls in prehistoric times? How did girls play hide and seek? Where did girls become self-reliant early in life, and where were they not permitted to do so at all? This fascinating “girl power” book answers these and other questions.

Mimo skromnego wieku Nela jest już wytrawną reporterką i ma na koncie 10 książek. W tej najnowszej zabierze nas na Papuę-Nową Gwineę podglądać lokalną przyrodę i zwyczaje.

Lekturę należy zacząć z… telefonem w dłoni, aby móc zeskanować i obejrzeć ukryte w książce multimedialne niespodzianki. ❚ Despite her young age, Nela is an established reporter and has written ten books so far. In her latest, she takes her readers on a fascinating trip to Papua New Guinea. A mobile phone will come in handy, as there are multimedia surprises hidden in the book.

Niezwykle poruszający, wielowątkowy, a także ilustrowany pamiętnik Gustiego, którego synek ma zespół Downa.

Przyglądamy się tu codzienności, ale także niesamowitej więzi łączącej dziecko i ojca, przefiltrowanej przez artystyczną osobowość tego drugiego. ❚ The moving, multi-faceted illustrated diary of Gusti Rosemffet, whose young son has Down syndrome. We are let inside their everyday life and can witness the intimate bond between father and son, as seen through the artistic eyes of the former.

Piotr Dobry Była sobie dziewczynka, Tadam

Nela na wyspie rajskich ptaków, Burda

Gusti Rosemffet Mallko i tata, Dwie Siostry

114

© M . P.

Roy Lichtenstein: Lasting Influence, Moco Museum, Amsterdam

POWRÓT ŚPIEWAJĄCY a singing come back

K09_Fukier_10.08.indd 1

10.08.2016 12:14

GOOD FOOD

alternatywy dla oliwy

Z CZYM TO JEŚĆ? what to eat with it?

OLEJE TŁOCZY SIĘ NIEMAL ZE WSZYSTKIEGO, KAŻDY MA INNY SKŁAD, SMAK, BARWĘ. ALE Z CZYM JE ŁĄCZYĆ I JAK ICH UŻYWAĆ, ŻEBY ZACHOWAŁY WŁAŚCIWOŚCI? NA KTÓRYCH SMAŻYĆ, A KTÓRE SPOŻYWAĆ WYŁĄCZNIE NA ZIMNO? PODPOWIADAMY. ❚ OILS ARE PRESSED FROM ALMOST ANYTHING, EACH HAS A DIFFERENT INGREDIENT, DIFFERENT FLAVOUR AND COLOUR. HOW TO COMBINE THEM AND HOW TO USE THEM SO THAT THEY DO NOT LOSE THEIR PROPERTIES? WHICH ARE BEST FOR FRYING AND WHICH SHOULD ONLY BE EATEN RAW? HERE ARE SOME TIPS ON OILS. tekst | by tomasz kondr

116

O

Olej z orzeszków pinii sprawdzi się jako dodatek do sałat i pesto. ❚ Pine nut oil is a great ingredient of salads and pesto.

leje to tłuszcze pochodzenia roślinnego, które są znacznie zdrowsze od tłuszczów pochodzenia zwierzęcego. Wielką zaletą olejów są znajdujące się w nich kwasy nienasycone, które mają dobroczynny wpływ na nasz organizm. Ochraniają układ krwionośny i obniżają we krwi poziom niepożądanego cholesterolu. Oleje zawierają też cieszący się dobrą sławą kwas omega-3, który spowalnia proces starzenia się organizmu oraz ma właściwości przeciwnowotworowe (szczególnie istotne przy nowotworach piersi, prostaty i okrężnicy).

Ważne jest jednak to, że aby kwasy te mogły zadziałać, oleje należy spożyć najpóźniej 12 godz. po wytłoczeniu lub szczelnie przechowywać. Ich wrogiem są bowiem powietrze i światło.

KAWIOR WŚRÓD OLEJÓW Oleisty przegląd zaczynamy od oleju arganowego, który zawdzięcza nieco egzotyczną nazwę arganii żelaznej – gatunkowi drzewa rosnącego wyłącznie w południowej części Maroka. Ziarna jego owocu tradycyjnie mielono w żarnach ręcznie, dziś używa się do tego maszyn. Wielkimi amatorkami tych owoców są kozy, zatem w czasie owocowania drzewa muszą być przed nimi chronione. By wyprodukować litr oleju, potrzeba ponad 30 kg arganii. Ciecz ma dwukrotnie więcej witaminy E od oliwy z oliwek, a także cenne antyoksydanty, które chronią przed wolnymi rodnikami wywołującymi m.in. nowotwory. Pewnie dlatego kucharze żartują, że to kawior wśród olejów. Zresztą świetnie sprawdza się w kosmetyce i w kuchni – jako dressing do sałatek, marynata do mięsa, dodatek do potraw rybnych (również owoców morza) oraz sosów.

Smacznie polewać nim pieczywo, makarony, kaszę czy pieczoną paprykę. Z oleju arganowego możemy zrobić na przykład pastę amlou do pieczywa (łyżka oleju arganowego, pół szklanki płynnego miodu, szklanka migdałów, sól), czyli tradycyjny marokański przysmak. Do kasz świetnie nadaje się też tłoczony na zimno olej z czarnuszki siewnej (czarny kminek), który przy okazji wspomaga odporność, ma działanie antyalergiczne i antydepresyjne. Ma dość ostry korzenny smak i sprawdzi się też jako marynata do jagnięciny lub drobiu.

Oils are plant-based fats that are much healthier than animal fats. The main advantages of oils are their unsaturated acids, which have a beneficial impact on our body. They protect the vascular system and reduce the level of unwanted cholesterol in our blood. Oils also contain the revered Omega-3 acid. This slows down the ageing process and has anticancer properties (particularly important in breast, prostate and colon cancer). To make the most of these acids, they should be consumed no later than 12 hours after pressing or stored in airtight containers as their properties are compromised by air and light.

THE CAVIAR OF OILS We begin our oil review with argan oil. This owes its rather exotic name to the argan tree, which grows exclusively in southern Morocco. Argan seeds were traditionally ground by hand in rotary querns. This process is now mechanized. Goats are very fond of argan fruit and the trees need to be protected from them during fruition. It takes more than 30 kg of fruit to produce one litre of argan oil, which contains twice as

Olej lniany nie nadaje się do smażenia, ale świetnie podkreśli smak świeżych warzyw. ❚ Linseed oil cannot be used for frying but perfectly enhances the flavours of fresh vegetables.

PESTKI I NASIONA Przybiera barwę od intensywnej zieleni po brąz, wymaga przechowywania w ciemnej butelce z dala od ciepła, najlepiej w temp. 5 stopni. Ma ponadto subtelny, lekko orzechowy smak i aromat – mowa o oleju z pestek dyni. Świetnie współgra z serami, gotowanymi jajkami i wołowiną (ugotowane mięso kroimy na cienkie plasterki i układamy na talerzach, z warzywami i grejpfrutem, całość polewamy olejem z dodatkiem octu winnego). Olej z pestek dyni doda-

117

GOOD FOOD

1

3

1. Olej z orzecha włoskiego poprawia pamięć.

2. Oleju sezamowego używa się do gotowania.

3. Olej arganowy to dobry dodatek do pasty amlou. ❚ 1. Walnut oil boosts memory. 2. Sesame oil is used for cooking.

3. Argan oil is a great ingredient of amlou spread.

118

alternatywy dla oliwy much vitamin E as olive oil plus precious antioxidants that protect us from free radicals. This is probably why some chefs hail it as the caviar of oils. Argan oil is also used in cosmetics and cuisine – as salad dressing, meat marinade, and an addition to fish dishes (including seafood) and sauces. You can also sprinkle argan oil on a piece of bread, pasta, groats, or baked peppers to enhance their flavour or use it to prepare e.g. amlou, a bread spread (a tablespoon of argan oil, half a glass of liquid honey, a glass of almonds, salt), Amlou is a traditional Moroccan delicacy. Cold-pressed black seed (nigella) oil which reinforces immunity, has anti-allergic and anti-depressant properties, and makes a great addition to groats. It has a rather sharp peppery flavour and makes a great marinade for lamb or poultry.

2

DO SMAŻENIA NADAJĄ SIĘ OLEJ RYŻOWY I RZEPAKOWY, DO DUSZENIA – OLIWA Z OLIWEK, A DO PIECZENIA – OLEJ KOKOSOWY. THE BEST OIL FOR FRYING IS RICE OIL AND CANOLA OIL, OLIVE OIL IS GREAT FOR SAUTÉING AND COCONUT OIL FOR ROASTING.

je się też do lodów i sernika. Całkiem inaczej sprawa wygląda zaś z olejem z pestek winogron, który jest tak delikatny w smaku (nie posiada też zapachu), że nie nadaje się do doprawiania potraw. Może za to stanowić neutralną bazę pod wszystkie dania o wyrazistym smaku. Sprzyja obniżaniu „złego” cholesterolu we krwi, wspiera też organizm w walce ze szkodliwymi wolnymi rodnikami. Jednak obecność dużej ilości kwasów tłuszczowych omega-6 i ich niekorzystna proporcja z omega-3 sprawiają, że oleju tego nie poleca się spożywać zbyt często. Doskonały na zimno i do smażenia. Skoro o tym mowa – do głębokiego smażenia najlepiej nadaje się olej ryżowy, do długiego smażenia olej rzepakowy (nie wolno jednak dopuścić do jego przegrzania i dymienia), a do podsmażania (jajka sadzone czy cebula) i duszenia (warzywa, mięso) – oliwa z oliwek. Smażyć (w niskiej temperaturze) i piec można też na oleju kokosowym, który spośród omawianych

PIPS AND SEEDS Its colour ranges from dark green to brown and it has to be stored in dark bottles far away from heat, preferably at 5˚C. It also has a mild, slightly nutty taste and aroma – we are obviously talking about pumpkin seed oil. It tastes great with cheese, boiled eggs and beef (cut cooked meat into thin slices, arrange on plates with vegetable and grapefruit on the side, sprinkle with oil and a splash of wine vinegar). Pumpkin seed oil goes really well with ice cream and cheese cake.

The same cannot be said about grapeseed oil, which has a mild flavour (and practically no aroma) that makes it unsuitable for seasoning dishes. Grapeseed oil is a perfect neutral base for food with a really pronounced flavour. It helps reduce “bad” blood cholesterol levels and reinforces our body to fight noxious free radicals. It is also rich in Omega-6 fatty acids, but has a negative omega-6 to omega-3 ratio. For this reason, frequent consumption is not recommended.

It is perfect for frying and tastes great when served cold. And while we are talking about frying, the best oil for frying is rice oil, while canola oil is perfect for long frying (but you should not overheat it or exceed its smoking point) and olive oil for sautéing (fried eggs or onions) and braising (vegetables, meat). You can also fry (at low temperatures) and roast food in coconut oil, which has the most unique colour (pearly white) of all the pressed oils. Evening primrose oil

Forte shot

tu olejów ma najoryginalniejszy kolor, bo… perłowy.

Olej z wiesiołka (w Polsce rośnie aż 30 gatunków tej rośliny) ma żółtą barwę nieco wzbogaconą ciemną zielenią. Olej wiesiołkowy tłoczy się z nasion. Używa się go w przemyśle farmaceutycznym, kosmetycznym i spożywczym (sosy, dipy, pasty warzywne).

WPŁYWY ZBAWIENNE Kolejną ważną grupą są oleje z orzechów, na których nie można smażyć, bo pod wpływem wysokich temperatur tracą właściwości i gorzknieją. Dodaje się je do sałatek, makaronów i sosów, przede wszystkim ze względu na ich smak, ale mają też sporo wartości zdrowotnych – mogą poprawiać pamięć (orzech włoski) czy obniżać ciśnienie krwi (orzechy laskowe). Olej z pinii, dzięki zawartemu w nim magnezowi, wycisza i uspokaja. Z nasion ostropestu wytwarza się zaś olej, który jest silnym przeciwutleniaczem i ma właściwości przeciwzapalne. Jego smak bywa czasem nieco gorzkawy, mimo to nadaje się doskonale do sałat i dipów. Trzeba przechowywać go w lodówce. Kto stosuje preparaty z ostropestu, wie, że ta roślina posiada liście posiadające zbawienny wpływ na wątrobę.

Dolegliwości gastryczne łagodzi też egzotyczny olej cedrowy, podczas gdy olej z awokado chroni wątrobę, a zawarta w nim lecytyna usprawnia pamięć i koncentrację – przed sesją zimową czy maturą jak znalazł. Mniej znany, choć produkowany od dawna olej z krokosza barwierskiego jest sprzymierzeńcem osób

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

BENEFICIAL IMPACTS Another major category includes oils extracted from nuts. These are not suitable for frying as exposure to high temperatures compromises their properties and produces a bitter aftertaste. They can be added to salads, pastas and sauces, mainly because of their flavour, and are valued for their health benefits – they can improve memory (walnuts) or lower blood pressure (hazelnuts). They are also rich in magnesium, and pine nut oil additionally soothes and relaxes. Oil extracted from thistle seeds makes a potent antioxidant and has anti-inflammatory properties. It has a slightly flavour, but it adds a twist to salads and dips.

It has to be kept in the fridge. If you use thistle formulas, you should know that the leaves are very beneficial for the liver. Gastric ailments are also soothed by the exotic cedar oil. Avocado oil protects the liver, while the lecithin it contains improves memory and concentration. This makes it the perfect remedy

Kłopoty z zasypianiem w trakcie podróży?

K

Kłopoty z zasypianiem w trakcie lotu to duży problem. Lot ciągnie się w nieskończoność, a po nieprzespanej nocy jesteśmy zmęczeni i rozdrażnieni. Dlatego warto sobie pomóc za pomocą odpowiednich preparatów farmaceutycznych. Nie musimy w tym celu kupować całego opakowania tabletek.

Wystarczy wygodna forma shota, czyli smacznego płynu w małej ampułce.

Forsen Forte shot zawiera w swym składzie melatoninę, która pomaga w skróceniu czasu potrzebnego na zaśnięcie oraz w łagodzeniu subiektywnego odczucia zespołu nagłej zmiany strefy czasowej.

Wzbogacony został też o melisę, która działa odprężająco i wyciszająco w stanach niepokoju i napięcia emocjonalnego oraz przyczynia się do poprawy jakości snu.

Ampułka to zaledwie 25 ml – bez problemu wniesiesz ją na pokład samolotu. Forsen Forte zamówisz w aptekach internetowych oraz stacjonarnych.

REKLAMA

(we have 30 varieties in Poland) is yellow with greenish hues. It is extracted from seeds and used in the pharmaceutical, cosmetics, and food industries (sauces, dips, vegetable spreads).

SUPLEMENT DIETY

GOOD FOOD

alternatywy dla oliwy

2

1. Krokosz, z którego tłoczy się olej, był znany już w starożytnym Egipcie.

2. Olej z czarnuszki świetnie sprawdzi się jako marynata do jagnięciny. ❚ 1. Safflower from which oil is pressed was known in Ancient Egypt.

2. Nigella oil is perfect for marinating lamb.

Na olejach z orzechów nie można smażyć, bo pod wpływem wysokich temperatur tracą właściwości i gorzknieją. Dodaje się je do sałatek, makaronów i sosów.

120

before the winter exam session or the A-levels. Not as well known, despite having been produced for a very long time is safflower oil, which is a true ally of anyone who wants to lose weight. It has a nutty flavour and a light texture. Safflower oil can be used for cooking. It is also used in margarine production.

Sesame oil is used for cooking, but not for frying. It adds a fine flavour to salads and desserts. Sesame seeds are rich in antioxidants and contain more calcium than honey, which can only have beneficial effects on the skeletal structure. With its intensive aroma and bitter flavour, linseed oil is unsuitable for frying, but tastes great when combined with salads. Some people like to drink it straight from the bottle. It also goes well with dishes like dumplings – but make sure they are not steaming hot. The slightly nutty taste of hemp oil will certainly not appeal to everyone, but our grandmothers used to pour it over groats and dumplings before serving. Hemp oil makes a great pesto ingredient, along with tomatoes, rocket and spinach.

One thing is certain – the most wholesome oils are the mechanically cold-pressed ones, as this process preserves their quality and nutritional values.

Refined oils, or oils pressed in high temperatures, are deprived of some of their beneficial substances during processing. On the other hand, refining removes significant amounts of iron and heavy metals and extends their shelf life. ■

©ADOBE STOCK (7), SHUT TERSTOCK (9)

1

odchudzających się. Ma orzechowy smak, lekką konsystencję. Można go dodawać do gotowania, np. na parze.

Bywa stosowany do produkcji margaryn.

Oleju sezamowego używa się do gotowania, choć nie do smażenia. Uszlachetni smak sałat, surówek i deserów. W ziarenkach sezamu znajdują się przeciwutleniacze oraz więcej wapnia niż w mleku, stąd jego dobroczynne działanie na układ kostny. Pachnący intensywnie i gorzko olej lniany też nie nadaje się do smażenia, ale też może być doskonałym dodatkiem do sałat, a niektórzy lubią pić go bezpośrednio z butelki! Można nim polać na przykład pierogi – byle nie były zbyt gorące. Lekko orzechowy smak oleju konopnego nie każdemu przypadnie do gustu, ale nasze babki polewały nim kasze i pierogi. Olej ten wykorzystuje się przy przygotowaniu pesto z pomidorów, rukoli i szpinaku.

Jedno jest pewne – najzdrowsze są oleje tłoczone mechanicznie na zimno. Wówczas ich jakość i wartości odżywcze są najwyższe. Oleje rafinowane, czyli tłoczone w wysokiej temperaturze, tracą w jej wyniku część substancji o pozytywnym działaniu, choć rafinacja usuwa znaczną ilość żelaza oraz metali ciężkich.

O wiele dłużej można je też przechowywać. ■

since 1989

Kalei_1-1.indd 1

9/12/17 11:52 AM

TA K E A L O O K

wiosna

ETNO, BOHO, FOLK ethic, boho, and folk fashion FALBANY, FRĘDZLE, KAPELUSZE, NASYCONE KOLORY, ORIENTALNE WZORY. SŁOWEM, CZYM BOGACIEJ, TYM LEPIEJ. WIOSNA TO IDEALNY CZAS NA STYLOWE EKSPERYMENTY. ZATEM – DO DZIEŁA! ❚ RUFFLES, FRINGES, BRIGHT COLOURS AND ORIENTAL PATTERNS. THE RICHER ANB BUSIER, THE BETTER. SPRING IS THE PERFECT TIME TO EXPERIMENT WITH FASHION. HERE IS SOME INSPIRATION FOR YOUR SPRING OUTFITS.

Wbrew pozorom ludowe motywy można wykorzystać, nie tracąc przy tym elegancji.

Styl FOLK przy okazji idealnie podkreśli kobiecość. ❚ Contrary to common belief, folk patterns will not make your outfit any less chic and smart. FOLK elements will actually enhance your femininity.

122

123

©CREDITS

wiosna

©CREDITS

TA K E A L O O K

124

Charakterystyczne dla stylu ETNO jest łączenie wzorów pochodzących z odrębnych kultur. Paski, kwiaty, motywy zwierzęce – wszystko w intensywnych kolorach. Zaczynając od złota, przez beże i czekoladowe brązy, czerń, czerwień, po odcienie miedzi i srebro. ❚ The characteristic features of ETHNIC style in fashion is a combination of patterns inspired by different cultures. Stripes, florals, animal prints are mixed and matched and come in bold colours from gold, through beige and brown to black, red, copper hues and silver.

125

wiosna

Botki, kowbojki, falbany, koronki – BOHO to jeden z najpopularniejszych stylów w modzie ostatniej dekady. Łączy hipisowski luz, ekstrawagancję bohemy i wielkomiejski styl życia. ❚ Boots, cowboy boots, ruffles and lace are the key elements of BOHO style which has been en vogue for a few years now. It combines hippie style with the extravagant look of the bohemian culture and an urban lifestyle.

126

©CREDITS

TA K E A L O O K

127

©CREDITS

B E AU T Y

nowości

Serum z witaminą C (ZO Skin Health) szybko rozjaśnia skórę. ❚ Vitamin C serum (ZO Skin Health) lightens up the skin.

WIOSNA ZOBOWIĄZUJE. ZAINSPIROWANI NATURĄ CHCEMY WYGLĄDAĆ MŁODZIEJ, SZCZUPLEJ I BARDZIEJ ŚWIEŻO. ❚ SPRING OBLIGES. NATURE INSPIRES US TO LOOK YOUNGER, SLIMMER AND MORE REFRESHED.

Peptydy w preparacie Prostrolane Inner-B redukują nadmiar tkanki tłuszczowej. ❚ Peptides in Prostrolane Inner B reduce excess fatty tissue.

tekst | by joanna winiarska

L E P S Z A W E R S J A a better version of yourself

R

obienie wiosennych porządków z urodą przypomina zabawy z Photoshopem, tylko na żywym organizmie. Chcemy nieco wygładzić zmarszczki, sprawić, że zniknie parę dodatkowych kilogramów, skóra będzie bardziej wygładzona, a cera naturalnie zaróżowiona. Ma być tak jak w oryginale, tylko… lepiej. Medycyna estetyczna, kosmetologia i kosmetyka oferują tu całkiem sporo rozwiązań. Przede wszystkim nieinwazyjne zabiegi ujędrniające skórę (wykorzystujące radiofrekwen-

Kompleks ATP (Neuvia) dostarcza komórkom skóry dodatkowej energii. ❚ The ATP Complex (Neuvia) energises the skin.

Spring beauty cleaning is like playing with photoshop, only on a living body. Our goal is to reduce wrinkles, make those few excess kilograms go away, make our skin look smoother, and give our complexion a natural pinkness. The idea is for us to look like our original selves, only better. Aesthetic medicine, cosmetology and beauty treatments have a lot to offer in this area.

Primarily, there are non-invasive treatments which firm the skin (using radio frequencies and infrared) and radio and sound waves applied in slimming pro-

Jedną z najskuteczniejszych metod gabinetowego wyszczuplania jest połączenie dwóch sprawdzonych technologii – fali radiowej i akustycznej w urządzeniu BTL Unison. Pierwsza podgrzewa komórki tłuszczowe, druga rozbija ich błony. Połączenie dwóch typów energii zwiększa moc zabiegu. ❚ One of the most efficient beauty salon slimming treatments is a combination of two tried and tested technologies – radio and acoustic waves available in the BTL Unison device. Radio waves heat up adipose tissue and acoustic waves break their membranes. The combination of the two types of energy enhances the intensity of the treatment.



128

PROMOCJA

Klinika Promedion to jedna z największych i najbardziej renomowanych prywatnych klinik chirurgii plastycznej i medycyny estetycznej w Polsce.

Gwarantuje najwyższe standardy bezpieczeństwa, między innymi poprzez profesjonalny zespól ekspertów chirurgii plastycznej. Klinika posiada 3 nowoczesne sale operacyjne a pacjentom zapewnia pobyt w pokojach o wysokim standardzie.

The Promedion Clinic is one of Poland’s largest and most renowned private plastic surgery and aesthetic medicine clinics. Thanks to a top team of plastic surgery experts, the Promedion Clinic guarantees the highest safety standards Poland can offer.

The clinic has three state-of-the-art operating rooms and offers high quality rooms where patients can recover after surgery.

PERFEKCJA W KAŻDYM CALU PERFECTION IN EVERYTHING

dr n. med. Marcin Nowak

– przeprowadził tysiące operacji chirurgicznych. Wiedzę i doświadczenie zdobywał na stażach i kursach na całym świecie. / gained his expertise and experience during internships and courses all over the world.

He has performed thousands of surgical procedures to date.

dr n. med. Małgorzata Chomicka-Janda

– od ponad 20 lat ceniony autorytet w zakresie chirurgii plastycznej i rekonstrukcyjnej. Operowała m. in. w klinikach w Paryżu, Bremie czy Monachium / A renowned plastic and reconstruction surgery expert with more than 20 years of experience. She has operated in clinics in Paris, Bremen, Munich and elsewhere.

OPERACJE PIERSI O CZYM PAMIĘTAĆ?

BREAST AUGMENTATION SURGERIES WHAT YOU NEED TO REMEMBER

PLASTYKA BRZUCHA O CZYM PAMIĘTAĆ?

ABDOMINOPLASTY WHAT YOU NEED TO REMEMBER

Poprawa wyglądu piersi dodaje wielu pacjentkom pewności siebie!

Kształtem i wielkością implanty muszą być dopasowane do pacjentki. Cięcie robi się najczęściej w fałdzie podpiersiowym lub wokół brodawki, aby blizna była jak najmniej widoczna. Operacja trwa ok. godziny, pacjentka zostaje dobę w klinice. Powrót do codziennych czynności trwa tydzień, do ćwiczeń – ok. 2 miesięcy. W tym czasie zaleca się noszenie specjalnego stanika. Stosujemy zarówno implanty okrągłe jak i te o kształcie anatomicznym firmy Allergan, które objęte są dożywotnią gwarancją z uwagi na wysokiej jakości materiały, z jakich zostały wykonane.

Zabieg abdominoplastyki ma na celu redukcję nadmiaru skóry i tkanki podskórnej, poprawę konturu brzucha i napięcia mięśniowego. Jest nie tylko zabiegiem estetycznym, gdyż przez poprawę napięcia mięśni wpływa na lepszą funkcję powłok brzucha i ogólnie polepsza komfort życia. W Klinice Promedion plastyka brzucha jest coraz częściej łączona z odsysaniem tkanki tłuszczowej w pierwszej fazie zabiegu, co pozwala uzyskać jeszcze bardziej spektakularne efekty. Typowymi kandydatami do zabiegu są albo panie po przebytych ciążach, albo osoby po intensywnym odchudzaniu, które osiągnęły już wagę docelową, niepodlegającą dalszym wahaniom.

KOREKCJA NOSA O CZYM PAMIĘTAĆ? dr Maciej Charaziński

– jeden z najbardziej doświadczonych chirurgów plastycznych w Polsce.

Przeprowadził tysiące zabiegów w kraju i za granicą / is one of the most experienced plastic surgeons in Poland. He has performed thousands of procedures in Poland and abroad.

U osób niezadowolonych z wyglądu własnego nosa możemy przeprowadzić korekcję jego kształtu. Często, poza samym problemem estetycznym, u pacjentów występują skrzywiona przegroda nosowa i kłopoty z oddychaniem. W Klinice Promedion możliwe jest przeprowadzenie całkowitej korekcji, która pozwala na uzyskanie doskonałego efektu estetycznego, a jednocześnie właściwe udrożnienie nosa. Istotne dla powodzenia takiej operacji jest to, aby była przeprowadzona metodą otwartą i jednoczasowo, zarówno w zakresie laryngologii, jak i chirurgii plastycznej.

An improved appearance of the breasts is an incredible confidence-booster for women. The implants are adjusted to each patient’s anatomy. The incision is usually made in the inframammary fold or around the nipple in order to make the scar less visible. The procedure takes about an hour and the patient stays at the hospital for 24 hours. Regular activity can be resumed a week later and physical exercise roughly two months afterwards. During this time, a special bra needs to be worn. The Natrelle implants by Allergan used at the clinic are covered with a lifetime guarantee because of the top-quality materials used to make them. Cost: 3 600 €

Abdominoplasty is a procedure meant to reduce excess skin and subcutaneous tissue, and improve abdomen contour and muscle tension. It is more than an aesthetic procedure since better muscle tension has a beneficial effect on the abdomen coating and makes life generally more comfortable. At Promedion Clinic, the abdominoplasty procedure is often combined with liposuction performed during the initial stage of the procedure which makes the results more spectacular. People who typically undergo this procedure are women who have given birth, and people who have lost significant amount of weight and have attained and intend to maintain their target weight. Cost: 4 050 €

RHINOPLASTY WHAT YOU NEED TO REMEMBER Rhinoplasty is for those dissatisfied with the shape of their nose.

Apart from purely aesthetic considerations, some people suffer from a deviated nasal septum and experience breathing problems. The Promedion Clinic offers procedures aimed at an overall correction of the nose allowing for a perfect aesthetic effect and the restoration of patency. The crucial success factor for otorhinolaryngology and rhinoplasty surgeries is that they are performed simultaneously by using the open method. Cost: 2 500 €

Promedion Klinika Chirurgii Plastycznej i Medycyny Estetycznej • ul. Kazimierza Wóycickiego 4, 01-938 Warszawa, tel. + 48 22 835 16 12 www.klinikapromedion.pl

Promedion do Kaleidoscope_0418.indd 1

16/04/2018 12:35

B E AU T Y cję i podczerwień) i fale radiowe oraz dźwiękowe w wyszczuplaniu. Zabiegi laserowe odłóż na jesień, kiedy słońce będzie już wspomnieniem – teraz mogłyby zaowocować przebarwieniami.

Postaw na kosmetyki dodające energii i rozświetlające poszarzałą skórę. Osobom w aglomeracjach narażonym na kontakt ze smogiem przydadzą się nie tylko wiosną.

Możesz rozważyć lekką witaminową mezoterapię lub ostrzyknięcie skóry bogatopłytkowym osoczem. Wiosną też skupiamy się na pięknym wyglądzie włosów. Sprawdzonym patentem są szampony dodające energii zmęczonym, niedotlenionym i niedokrwionym mieszkom włosowym.

Efekty zabiegów poprawi przejście na nieprzetworzoną dietę w duchu slow. Soki, warzywa, kasze. Dla zwiększenia poziomu energii suplementacja koenzymem Q10. Efekty? Lepsze od Photoshopa. ■

nowości

1. Łubin, mak, pigwa i bławatek znajdziesz w linii Tołpa Green poprawiającej elastyczność skóry. ❚ 1. Lupin, poppy seed, quince and cornflower are the core ingredients of the Tołpa Green line, and improve skin elasticity.

4

1

Odmładzające komórki rejuvenating cells W niektórych gabinetach (m.in. warszawskiej Ambasadzie Urody) możesz skorzystać z zabiegu regeneracyjnego polegającego na ostrzyknięciu skóry czynnikami wzrostu i komórkami macierzystymi pozyskanymi z twojej krwi. Jeśli potrzebujesz silniejszej regeneracji, lekarz może zrobić zawiesinę z białek krwi z tymi składnikami i podać je w formie mezoterapii. ❚ Some clinics (e.g. the Ambasada Urody in Warsaw) offer a regenerating treatment that involves injecting concentrated growth agents and stem cells harvested from your own blood into the skin. For more intensive regeneration, your physician can add white cells to the suspension and apply it mesotherapeutically.

2.Kompleks Lumidose w kremie La Prairie poprawia świetlistość skóry. ❚ 2. Lumidose used in the la Prairie cream improves the brightness of the skin.

2

5 3

Naturalna jędrność natural firmness Zaffiro to znana na rynku technologia przeciwstarzeniowa wykorzystująca podczerwień do podgrzania głębokich warstw skóry, aby ją zagęścić, ujędrnić i poprawić jej elastyczność. Taki efekt nazywamy termoliftingiem. Nową wersję urządzenia wyposażono w technologię peelingu wodnego, która dodatkowo odświeża skórę. ❚ Zaffiro is an established anti-aging technology that applies infrared radiation to heat up the deep layers of the skin and make it more dense, firm and elastic. The result of this treatment is called thermolifting.

The new version of the device is equipped with aqua exfoliation technology to refresh the skin.

130

6

4. Botox Shampoo (DSD) zabezpiecza włosy przed wysoką temperaturą podczas suszenia. 5. Opium Shampoo (DSD) to trychologiczny produkt pełen wzmacniających antyoksydantów. 6. Szampon wzmacniający Forticea (Rene Furterer) dzięki guaranie dostarcza włosom energii, dodatek olejków eterycznych odświeża skórę głowy. ❚ 4.Botox Shampoo (DSD) protects hair from the heat of blow drying. 5.Opium Shampoo (DSD) is a hair treatment product rich in antioxidants.

6.Forticea (Rene Furterer) strengthening shampoo energises hair owing to the content of guarana, while the essential oils it contains have a refreshing effect on the scalp.

cedures. Wait until the autumn to undergo laser treatments as right now, they could cause discoloration of the skin. Opt for energy boosting cosmetics to lighten up greyish skin. These are especially recommended to those who live in cities who are often exposed to smog. You might also want to consider a light vitamin mesotherapy or injecting the skin with rich platelet plasma. Spring is also the time when we start paying more attention to the condition of our hair. You can try using energy boosting shampoos for hair follicles that have been deprived of oxygen and blood over the winter months. These treatments will achieve better results if you go on a slow food diet. Drink more juices, and eat more vegetables and grains. To boost your energy levels, supplement your diet with coenzyme Q10 pills. The results? Better than Photoshop. ■

© M . P.

3. Krem przeciwstarzeniowy Nuxuriance (Nuxe) daje na skórze efekt zmiękczający. ❚ 3. Anti-aging Nuxuriance (Nuxe) cream softens the facial features.

PROMOCJA

AQUASHINE

Głębokie nawilżenie i rozświetlenie skóry Wiosna to dobry czas na zregenerowanie skóry po zimie i przygotowanie jej do lata. Idealnym rozwiązaniem jest zabieg głębokiej mezoterapii z wykorzystaniem produktów Aquashine o długotrwałym działaniu do głębokiego nawilżenia i regeneracji skóry.

Podany za pomocą iniekcji, widocznie zrewitalizuje i odmłodzi zmęczoną, pozbawioną blasku i napięcia skórę. Wystarczy jeden zabieg, aby skóra odzyskała naturalny i zdrowy wygląd.

Linia produktów Aquashine, dzięki bogatej formule ma wszechstronne działanie. Wysoko stężony nieusieciowany kwas hialuronowy daje natychmiastowe efekty: uzupełnia poziom nawilżenia, poprawia elastyczność skóry i redukuje zmarszczki. Dostarczone bezpośrednio do skóry właściwej peptydy, witaminy oraz aminokwasy stymulują naturalne procesy naprawcze skóry, chroniąc ją przed działaniem szkodliwych czynników zewnętrznych, zatrzymując proces starzenia się.

Aquashine widocznie rewitalizuje i odmładza skórę.

Aquashine BR ma dodatkowe działanie rozjaśniające, redukuje i zapobiega powstawaniu przebarwień, zmniejszając syntezę melaniny, dlatego zalecany jest osobom ze skłonnością do przebarwień.

Liczba zabiegów jest sprawą indywidualną, ale dla uzyskania optymalnego efektu zaleca się przeprowadzenie 3 zabiegów w odstępach miesięcznych.

AmbasadaUrody do KA_0518.indd 3

AMBASADA URODY to warszawska sieć klinik, która od ponad 13 lat świadczy dla Państwa usługi z zakresu szeroko pojętej kosmetologii, medycyny estetycznej, laseroterapii medycznej, kosmetyki upiększającej oraz masaży i zabiegów SPA dbając o Państwa wygląd i dobre samopoczucie. Aby zadbać o Państwa potrzeby do dyspozycji oddajemy 3 salony w Warszawie: Ambasada Urody Day Spa przy ul. Wilczej, Ambasada Urody Medical Spa w Miasteczku Wilanów oraz Ambasada Urody Wellness Spa w prestiżowym klubie fitness Artis Wellness Club.

Tutaj wykwalifikowany zespół specjalistów łącząc najwyższej jakości produkty kosmetyczne, medyczne oraz najnowsze i najbardziej innowacyjne urządzenia z sukcesem wprowadza najskuteczniejsze programy pielęgnacyjne, które pozwalają każdemu Klientowi osiągnąć wymarzony efekt.

AMBASADA URODY MEDICAL SPA ul. Hlonda 2, Miasteczko Wilanów, Warszawa tel: 604 502 501 AMBASADA URODY DAY SPA ul. Wilcza 9a, Warszawa-Śródmieście tel: 606 909 009

www.ambasadaurody.pl

16/04/2018 12:33

MAKE A WISH

dodatki

2

If what comes to your mind when you hear the word“spring” are light fabrics, pastel colours and subtle golden jewellery, you could not be more right. This spring, designers showcase bold designs inspired by the 1960s and 1970s.

5

4

1

3

L E KC J A SUBTELNOŚCI a lesson in subtelty 6

12

9

8

4

Myślisz wiosna, mówisz – lekkość, pastele, kwiaty, delikatne złote dodatki. Bingo! Tej wiosny projektanci dają dużo wolności, wskazują jednak na inspiracje latami 60. i 70. ubiegłego wieku.

11 7

1. LEVI’S kurtka dżinsowa, 369 zł 2. RE/DONE bluza, €335 3. MAURICE LACROIX zegarek z kolekcji Eliros Date Ladies, 4-karatowa, pozłacana koperta i bransoleta idealnie dopasowują się do nadgarstka, 6000 zł 4. SOLAR bluzka z motywami kwiatowymi, 269 zł 5. NATASHA SCHWEITZER naszyjnik pozłacany 14-karatowym złotem, €359 6. CHRISTIAN LOUBOUTIN BEAUTY szminka, €85 7. MARA HOFFMAN lniane spodnie, €386 8. LOEFFLER RANDALL słomiano-skórzana torba, €360 9. BRANDON MAXWELL jedwabny top, €1,345 10. CHLOÉ okulary słoneczne, €315 11. SUZANNE KALAN kolczyki z 18-karatowego różowego złota, €1,785 12. WITTCHEN twarda walizka kabinowa z zamkiem szyfrowym, 479 zł ❚ 1. LEVI’S jean jacket, PLN 369 2. RE/DONE sweatshirt, €335 3. MAURICE LACROIX watch from the Eliros Date Ladies collection, 4-carat, gold-plated bezel and bracelet fit perfectly to the wrist, PLN 6,000 4. SOLAR floral patterned top, PLN 269 5. NATASHA SCHWEITZER a necklace gold-plated with 14-carat gold, €359 6. CHRISTIAN LOUBOUTIN BEAUTY lipstick, €85 7. MARA HOFFMAN linen trousers, €386 8. LOEFFLER RANDALL straw and leather bag, €360 9. BRANDON MAXWELL silk top, €1,345 10. CHLOÉ sunglasses, €315 11. SUZANNE KALAN earrings made from 18-carat pink gold, €1,785 12. WITTCHEN hard shell carry-on suitcase with a combination lock, PLN 479

132

© M . P.

10

Bucynski_Kaleidoscope_0518.indd 1

04/04/2018 14:14

GOOD JOB

crédit agricole

B A N K , KTÓ RY S ŁU C H A the bank that listens to its customers KLIENT W BANKU POTRZEBUJE ROZMOWY I WSPARCIA. MY JESTEŚMY PO TO, BY SŁUCHAĆ I RADZIĆ. TO BUDUJE WIĘŹ – MÓWI OLIVIER CONSTANTIN, I WICEPREZES CRÉDIT AGRICOLE, NAJCHĘTNIEJ POLECANEGO BANKU W POLSCE. ❚ THE CUSTOMER IN THE BANK NEEDS CONVERSATION AND SUPPORT. WE ARE HERE TO LISTEN AND ADVISE. THIS CREATES A BOND – SAYS OLIVIER CONSTANTIN, 1ST VICE PRESIDENT OF CRÉDIT AGRICOLE BANK POLSKA, THE MOST RECOMMENDED BANK IN POLAND.

Czym się różni zarządzanie bankiem we Francji i w Polsce?

Różnice nie są duże. Na każdym rynku trzeba zadbać o jakość usług i relacje z klientem. W Crédit Agricole przykładamy do tego ogromną wagę, to jest w naszym DNA, a w Polsce uczyniliśmy z tego wręcz swój rynkowy wyróżnik. Jesteśmy bankiem, który uważnie słucha klientów i proponuje tylko takie rozwiązania, jakich w danym momencie naprawdę potrzebują.

We Francji Crédit Agricole jest jednym z największych banków detalicznych.

A jak jest w Polsce?

W Polsce mamy blisko 400 placówek i współpracujemy na stałe z ponad 2 mln klientów. Nasi doradcy nie skupiają się na jednorazowej sprzedaży, tylko budują szczere i długotrwałe więzi z klientami.

A klienci to doceniają i chętnie polecają nas swoim bliskim i znajomym. Wyniki

134

What’s different about managing a bank in France and in Poland?

The differences are not big. You need to look after the quality of services and customer relations in both countries.

At Crédit Agricole, we attach a lot of importance to this, it’s in our DNA, and we’ve made sure that it sets us apart from the rest in Poland. We are a bank that listens carefully to customers and only offers the solutions they really need.

Crédit Agricole is one of France’s largest retail banks. Where does it stand in Poland?

We have nearly 400 branches in Poland and work with over 2 million customers on a permanent basis. Our advisors do not focus on one-off sales, but build sincere and long-term customer relationships. The customers appreciate this and gladly recommend us to their relatives

and friends. Independent research by the Millward Brown Institute indicates that Crédit Agricole is the most recommended bank in Poland. And according to the National Clearing House, we are the bank most frequently chosen by customers who decide to transfer their account.

So the growth potential is very large.

You started as a bank specializing in consumer loans, but today Crédit Agricole is positioning itself in Poland as a universal bank. Why did you change your strategy?

We did indeed start out in the installment and cash loans sector, but we want to keep expanding and developing, so we can offer our customers the products and services they need. Our customers now have access to all our daily banking services (accounts, cards, deposits) and all types of loans. Our combination of banking

© M . P.

tekst | by agata kraczek

niezależnych badań instytutu Millward Brown wskazują, że Crédit Agricole jest najchętniej polecanym bankiem w Polsce.

A według danych Krajowej Izby Rozliczeniowej jesteśmy najczęściej wybieranym bankiem przez klientów, którzy decydują się na przeniesienie konta. A więc potencjał wzrostu mamy bardzo duży.

Zaczynaliście jako bank specjalizujący się w kredytach konsumenckich, ale dziś Crédit Agricole pozycjonuje się w Polsce jako bank uniwersalny. Dlaczego zmieniliście strategię?

Rzeczywiście zaczynaliśmy w sektorze kredytów ratalnych i gotówkowych, ale stale chcemy się rozwijać i oferować naszym klientom takie produkty i usługi, jakich potrzebują. Dziś nasi klienci mogą korzystać ze wszystkich usług bankowości codziennej (konta, karty, lokaty) i wszystkich rodzajów kredytów. Naszym atutem jest też połączenie bankowości z szeroką ofertą ubezpieczeniową oraz zarządzaniem aktywami (wraz z Amundi, największą w Europie firmą zarządzającą aktywami). Z naszego doświadczenia korzystają zarówno klienci indywidualni, firmy, gospodarstwa rolne, jak i wielkie korporacje.

Więc możemy przedstawiać się jako bank uniwersalny, który potrafi troskliwie zadbać o sprawy finansowe klientów.

Co nowego oferujecie swoim klientom?

Jesteśmy uważnym bankiem, który wsłuchuje się w potrzeby klientów i wychodzi im naprzeciw. Klienci oczekiwali bardziej atrakcyjnych warunków na rachunkach osobistych, dlatego proponujemy całkiem nową ofertę. Od połowy kwietnia klienci mogą otwierać Konto dla Ciebie w kilku interesujących wariantach dostosowanych do potrzeb. W każdym wariancie – po spełnieniu minimalnych wymagań – nie będą pobierane opłaty za prowadzenie rachunku i używanie karty, darmowe będą też bankomaty i internetowe przelewy krajowe. Karta dodawana do konta jest od razu wielowalutowa i można nią płacić na całym świecie w złotówkach, dolarach, funtach lub euro bez kosztów przewalutowania. Częścią Konta dla Ciebie jest też indywidualna linia kredytowa oraz pakiet ubezpieczeń Pomoc dla Ciebie. Ponadto uruchamiamy przelewy ekspresowe i płatności Blik, zaktualizowaliśmy też naszą aplikację mobilną i udostępniliśmy ją

małym i średnim firmom. Jesteśmy „100% digital, 100% human”, co oznacza, że inwestujemy w usprawnianie systemów IT i ułatwianie zdalnego dostępu do naszych usług. Ale równocześnie przykładamy ogromną wagę do jakości obsługi w bezpośrednim kontakcie z klientem. Wierzymy, że klient wciąż potrzebuje wysłuchania i rozmowy o tym, jakie produkty są dla niego najbardziej odpowiednie. Profesjonalni doradcy, którzy łączą kompetencje bankowe i ubezpieczeniowe, to coś, co nas wyróżnia, i chcemy, by tak zostało. ■ Tekst powstał we współpracy z Crédit Agricole.

porations. We can definitely present ourselves as a universal bank that can take care of all our customers’ financial affairs.

What new products are you offering your customers this year?

We are an attentive bank. We listen to our customers’ needs and then we meet them. Our customers expected more attractive terms on their personal accounts, so we’ve prepared a completely new offering. From mid-April, they’ll be able to open an “Account for you” in several interesting variants tailored to their needs. In each variant – after meeting the minimum requirements – there will

JESTEŚMY NAJCZĘŚCIEJ WYBIERANYM BANKIEM PRZEZ KLIENTÓW, KTÓRZY DECYDUJĄ SIĘ NA PRZENIESIENIE KONTA. WE ARE THE BANK MOST FREQUENTLY CHOSEN BY CUSTOMERS WHO DECIDE TO TRANSFER THEIR ACCOUNT.

Crédit Agricole Bank Polska jest częścią francuskiej grupy Crédit Agricole – jednej z największych grup finansowych w Europie. Działa w obszarze bankowości detalicznej, korporacyjnej, rolniczej oraz małych i średnich przedsiębiorstw.

Na rynku wyróżnia się łączeniem oferty produktów bankowych, inwestycyjnych, ubezpieczeniowych oraz assistance, dostępnych zdalnie przez serwisy CA24 (telefoniczny, internetowy, mobilny) oraz w sieci blisko 400 placówek bankowych w całej Polsce. ❚ Crédit Agricole Bank Polska is a part of the French group Crédit Agricole – one of the largest financial groups in Europe. It operates in the areas of retail, corporate, agricultural, small and medium enterprises.

Its offers a unique combination of banking products, investment products and insurance and assistance services, available remotely via CA24 (telephone, Internet, mobile) and a network of nearly 400 branches throughout Poland.

and a wide range of insurance services, as well as asset management (with Amundi, the largest asset management company in Europe), also gives us an advantage.

Our customers are individual people, businesses and farmers, as well as large cor-

be no fees for maintaining the account or using the card. ATM transactions and online domestic transfers will also be free.

The card added to the account is a multicurrency one and can be used to pay in zlotys, dollars, pounds or euros anywhere in the world without any currency conversion fees. An individual line of credit and a “Help for you” insurance package are also included. We are additionally launching express money transfers and Blik payments. We’ve also updated our mobile application and made it available to small and medium business customers.

We are “100% digital, 100% human”.

This means that we invest heavily in improving our IT systems and facilitating remote access to our services. At the same time, we attach great importance to the quality of service in direct contact with the customer. We believe that the customer still needs to be heard and to talk about the products he or she finds most suitable. Professional advisors who combine banking and insurance skills are something that distinguishes us and we want to keep it that way. ■ The article was written in conjunction with Crédit Agricole.

135

GOOD ADDRESS

nasze rekomendacje

PRESTIGE ZONE

1

Iwona Hys-Malinowska prowadzi na Mokotowskiej najstarszą kwiaciarnię w mieście.

2 3

ASTORIA Premium Offices to prestiżowy budynek biurowo-handlowy w najlepszej lokalizacji warszawskiego Śródmieścia, w sąsiedztwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, kafejki E.Wedel oraz licznych instytucji kultury. Budynek zapewnia bardzo wysoki komfort pracy i innowacyjne rozwiązania techniczne. ❚ ASTORIA Premium Offices is a prestigious office and retail building in a prime location in Warsaw in the Śródmieście district, in close proximity of the Supreme Administrative Court, the E. Wedel café and many cultural sites. The building offers excellent working conditions and innovative technical solutions. astoria-warszawa.pl

2. WŁOSY POD KONTROLĄ hair under control Matraccy Fryzjerstwo to wyjątkowe miejsce w Olszynie.

Jego twórcami są mistrzowie świata we fryzjerstwie artystycznym, założyciele Stowarzyszenia „Fryzjerstwo Polskie” oraz trenerzy Narodowej Kadry Fryzjerstwa Polskiego, czyli bracia Matraccy. Dbają oni o rozwój rzemiosła, kształcąc kolejne pokolenia mistrzów fryzjerstwa. ❚ Matraccy Fryzjerstwo is an exceptional place in Olsztyn. The owners – Matracki brothers – are World Champions in artistic hair styling, founders of the Association of Polish Hairdressers, educators, and trainers of the National Polish Hairdressing Team. They continue to hone the craft while training the next generation of hair dressing masters. matraccy.pl

136

3. PACHNĄCE KRÓLESTWO

scented kingdom

– Tę kwiaciarnię jako pierwszą w Warszawie założyli moi dziadkowie w 1928 r. – wspomina Iwona Hys-Malinowska i dodaje: – Ja przejęłam ją od babci 35 lat temu. To ona zaszczepiła we mnie miłość do kwiatów, choć na początku nie było łatwo. Do kwiaciarni przy Mokotowskiej 61, która łączy trzy pokolenia, zawsze przychodziła prestiżowa klientela, m.in. rodzina Mieczysława Fogga czy Jeremi Przybora. I tak jest do dziś – kwiaciarnia to kultowe miejsce, gdzie można kupić kwiaty i bukiety na wszelkie okazje, można też zamówić je telefonicznie siedem dni w tygodniu. ❚ “This was the first flower shop in Warsaw and it was founded by my grandparents in

1928”, says IwonaHys-Malinowska and adds: “I took over from my grandmother 35 years ago. She was the one who instilled the love for flowers in me, although the beginnings were not all sunshine and roses”. The florist’s at Mokotowska 61 run by three generations of florists was the florist’s of choice for prestigious clients in the city, e.g. the family of Mieczysław Fogg or Jeremi Przybora. The history of the shop is still being made –it is a cult place where you can buy flowers and bouquets for any occasion.

You can also order them over the phone seven days per week. kwiaciarniamokotowska.pl

© M . P.

1. NOWOCZESNOŚĆ I PONADCZASOWY STYL modernity and timeless style

GOOD ADDRESS

nasze rekomendacje

PRESTIGE ZONE

1

2

3

4

2. DLA KONESERÓW for true connoisseurs

Lewitarium mieści się w CH Panorama na warszawskim Mokotowie. To tu odprężycie się fizycznie, pozbędziecie się stresu, bólu pleców i mięśni, a wszystko dzięki masażowi lomi-lomi lub floatingowi.

Zabieg polega na przebywaniu w kabinie z basenem (woda ma temperaturę ciała) z solą epsom i solą z Morza Martwego dającymi wrażenia lekkości i unoszenia ciała. ❚ You will find Lewitarium in the Panorama shopping mall in Warsaw. This is a place to go to relax and eliminate stress, back and muscle ache thanks to floating therapy.

It involves drifting in an enclosed pod in a pool (body temperature water) saturated with Epsom salt and Dead Sea salt, so that you can experience a sense of lightness and floating.

Salon optyczny Andy&Mag Mokotowska to wyjątkowe miejsce na mapie Warszawy.

Można tu znaleźć niepowtarzalne marki, często dostępne wyłącznie w Andy&Mag, takie jak: Linda Farrow oraz Sama Eyewear czy Rolf Spectacles. Koneserom nieszablonowych kształtów, kolorów, kochających okulary, które mają „duszę”, proponujemy belgijską markę Theo Eyewear oraz LA Eyeworks. ❚ The Andy&Mag Mokotowska eyewear store is a very special place in Warsaw. You can find unique brands, often available exclusively from Andy&Mag, e.g.

Linda Farrow, Sama Eyewear, and Rolf Spectacles. If you have a penchant for unusual shapes, colours, or love eyewear with a “soul”, then the Belgian brand Theo Eyewear, and LA Eyeworks are simply must-haves.

lewitarium.pl

andyandmag.pl

138

3. PODGLĄDAMY ZABIEGI a sneak peak at treatments Powiększanie ust, nieinwazyjny lifting twarzy, odbudowa owalu, makijaż permanentny, zabiegi wyszczuplające, mezoterapia, leczenie łysienia… i wiele innych filmów z zabiegów znajdziesz na portalu poświęconym medycynie estetycznej. W wielu z filmów pacjentkami są użytkowniczki portalu. ❚ Lip augmentation, non-invasive face lifting, face shape reconstruction, permanent makeup, slimming procedures, mesotherapy, hair loss treatment, and many more videos from various treatments and procedures are available on this aesthetic medicine website.

Users include patients in many of the videos. wirtualnaklinika.pl

4. IKONA NOWOCZESNEJ STOLICY an icon of the modern capital Najbardziej kultowa przestrzeń klubowo-kawiarniana w Warszawie? Oczywiście Warszawa Powiśle! Ta modernistyczna bryła i neon już dawno wtopiły się w krajobraz stolicy. Tu bawili się już chyba wszyscy. To tu odbywały się najsławniejsze imprezy i koncerty przyszłych gwiazd. Warszawa Powiśle to ikona: od tego wszystko się zaczęło. ❚ A club and café with cult status in Warsaw?

Warszawa Powiśle of course.

The modernist building and its neon have become a permanent fixture on the urban landscape.

It has been the venue of some of the most memorable parties and concerts of up-and-coming music stars. Warszawa Powiśle is an icon – this is what everything started with. warszawapowisle.pl

© M . P.

1. GŁĘBOKI RELAKS blissful relaxation

contents

SPIS TREŚCI SIATKA P OŁĄCZEŃ

140

Route map

WYDARZENIA

143

LOT news

FLOTA

144

Fleet

MENU LOT GOURMET

146

LOT gourmet menu

PRZYDATNE INFORMACJE

148

Useful information

ROZRYWKA P OKŁADOWA

150

In-flight entertainment

MILES & MORE

154

Miles & More

139

LOT NA ŚWIECIE

LOT in the world

Fort McMurray

route map

Edmonton Vancouver San Francisco

Seattle Portland

Saskatoon

Calgary

Winnipeg Minneapolis

SIATKA P OŁĄCZEŃ

San Diego

Toronto New York (Newark)

Chicago

Las Vegas

Los Angeles

Phoenix

Québec Montreal Halifax

Ottawa

Cleveland Denver Pittsburgh New York (JFK) Atlanta Charlotte Dallas Houston

Orlando

Tampa

Varadero

POŁĄCZENIA REGIONALNE regional routes

Trondheim

Oslo

St Petersburg Orebro

Stockholm

TALLINN

Gothenburg Copenhagen

Groningen

Amsterdam

Gdansk

Hamburg

Olsztyn

Szczecin

Bydgoszcz Poznan Zielona Gora

Berlin

Brussels

WARSAW

Wroclaw Katowice Krakow

Munich

Vienna

Vilnius

Lublin

Kiev (Boryspil) Kiev (Zhuliany)

Rzeszow Lviv

Budapest

Odesa

Rijeka Nice

lot.com

połączenia LOT-u/LOT flights

140

połączenia LOT-u realizowane we współpracy z linią Nordica/ LOT connections in cooperation with Nordica

Constanca nowe kierunki/new destinations Ohrid

140

połączenia sezonowe/seasonal flights

Constanca Split

Ohrid

Tel Aviv

Yekaterinburg

Rzeszow Budapest

Astana

Krasnodar

Sapporo

Tbilisi

Antalya Larnaca Cairo

Yerevan

Beijjng

Tel Aviv

Seoul Fukuoka

Amman

Sendai

Tokyo

route map

Taipei Hanoi

Ho Chi Minh

Phuket Singapore

Mombasa

Denpasar

Mauritius Brisbane Perth

Sydney Adelaide Canberra

Melbourne

LOT NA ŚWIECIE połączenia LOT-u/LOT flights

Sydney

połączenia code-share/code-share flights Singapore nowe kierunki/new destinations połączenia czarterowe/charter flights

lot.com

Krakow

SIAT KA P OŁĄCZEŃ

Kazan Samara

WARSAW

Nowe połączenia czarterowe Denpasar i Varadero od czerwca, Mombasa, Mauritius, Phuket od października /New charter flights to Denpasar and Varadero from June; Mombasa Mauritius and Phuket from October

141

141

LOT W EUROPIE. POŁĄCZENIA Z I DO WARSZAWY LOT in europe. flights to and from warsaw Oslo

Helsinki

Tallinn

Stockholm Edinburgh

Gothenburg Billund

SIATKA P OŁĄCZEŃ

route map

Copenhagen

Porto

Lisbon

Lyon

Riga Palanga

St Petersburg

Moscow (Sheremetyevo)

Moscow (Domodedovo) Kaunas Vilnius Minsk

Kaliningrad Hamburg Amsterdam Hannover Berlin London WARSAW Düsseldorf Brussels Kiev (Boryspil) Kharkiv Frankfurt Paris Kiev (Zhuliany) Luxembourg Nuremberg Prague Lviv Stuttgart Munich Linz Vienna Zaporizhia Zurich Košice Salzburg Chisinau Graz Innsbruck Geneva Budapest Klagenfurt Odesa Cluj-Napoca Lyon Milan Ljubljana Turin Zagreb Venice Pula Bucharest Belgrade Nice Zadar Split Dubrovnik Madrid Barcelona Sofia Podgorica Skopje Istanbul połączenia bezpośrednie LOT-u/direct LOT flights Ankara

połączenia code-share/code-share flights

Billund nowe kierunki/new destinations

Split

połączenia sezonowe/seasonal flights

Od czerwca Moskwa-Domodiedowo, Hanower, Skopje i Podgorica, od lipca Billund i Zaporoże/Moscow-Domodedovo, Hannover, Skopje and Podgorica from June; Billund and Zaporizhia from July.

BEZPIECZEŃSTWO

safety

BEZPIECZEŃSTWO NA POKŁADZIE SAMOLOTÓW LOT ❚ SAFETY ON BOARD LOT AIRCRAFT

Zakaz palenia (również papierosów elektronicznych) ❚ No smoking (including e-cigarettes)

Nie pijemy alkoholu wniesionego na pokład lub kupionego w Duty Free ❚ Do not drink alcohol brought on board or purchased in Duty Free

Podczas startu i lądowania laptop musi być wyłączony i umieszczony w kieszeni fotela lub na półce, a z telefonów komórkowych pasażerowie mogą korzystać wyłącznie w trybie off mode Wizerunek członków załóg podlega ochronie prawnej. Uprzejmie prosimy o uszanowanie prywatności i niefotografowanie/niefilmowanie naszych pracowników, a także o nierozpowszechnianie wizerunku bez ich zgody. ❚ During take-off and landing, laptops must be switched off and placed in the back seat pocket in front of you or on the shelf, and mobile phones can only be used in aeroplane mode.

The image rights of cabin crew members are protected by law. Please respect their privacy and do not photograph/film our staff and do not disseminate their image without their permission.

lot.com

TRANSAKCJE BEZGOTÓWKOWE NA POKŁADZIE ❚ NON-CASH TRANSACTIONS ON BOARD Uprzejmie informujemy, że w celu zapewnienia bezpieczeństwa bezgotówkowych transakcji płatniczych na pokładach swoich samolotów LOT zbiera i przechowuje niektóre z Państwa danych, np. imię i nazwisko, numer dokumentu tożsamości, adres zamieszkania i numer miejsca zajmowanego na pokładzie. Podawanie tych danych osobowych podczas transakcji jest dobrowolne. W przypadku odmowy możliwe jest dokonanie standardowej płatności gotówkowej – bez użycia karty. Zapewniamy, że zbieranie, przetwarzanie, przechowywanie i udostępnianie danych odbywa się w sposób całkowicie bezpieczny i zgodny z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych.

W każdym momencie mogą Państwo zwrócić się do nas z prośbą o informację o danych na swój temat przechowywanych przez LOT*, jak też skorygować ich treść. ❚ Please be advised that in order to ensure the security of payment transactions on board our aircraft, LOT is collecting and storing some of your personal data, e.g. your forename and surname, identity card number, residential address, and seat number. Providing this information is purely voluntary. You can still effect a cash transaction should you decline.

Please be assured that the collection, processing, storing and disclosing of personal data is carried out in a secure manner and in compliance with the Personal Data Protection Act of 29 August 1997. You have the right to request information regarding any personal data stored by LOT and correct it at any time. * Polskie Linie Lotnicze „LOT” S.A., ul. Komitetu Obrony Robotników 43, 02-146 Warszawa ❚ Polskie Linie Lotnicze “LOT” S.A., ul. Komitetu Obrony Robotników 43, 02-146 Warszawa

142

Z LOT-EM DO AMERYKI Z BUDAPESZTU Od 3 maja polski LOT rozpoczyna regularne rejsy z Budapesztu do Nowego Jorku, a od 5 maja do Chicago. Pasażerowie z Węgier zyskują pierwsze od lat bezpośrednie połączenie do USA. Do Nowego Jorku LOT oferuje rejsy z Budapesztu cztery razy w tygodniu: w poniedziałki, czwartki, piątki i niedziele.

Do Chicago rejsy są dostępne dwa razy tygodniowo - we wtorki i soboty. To pierwsze w historii LOT-u bezpośrednie rejsy transatlantyckie spoza terytorium Polski. Wcześniej LOT uruchomił nowe połączenie z Krakowa do Budapesztu. Do dyspozycji pasażerów jest sześć rejsów tygodniowo: we wszystkie dni tygodnia oprócz czwartków. Do Chicago da się dolecieć samolotami LOT-u z Warszawy, Krakowa i Budapesztu, a do Nowego Jorku - z Warszawy i Budapesztu. ❚ As from 3 May, LOT Polish Airlines is commencing regular flights from Budapest to New York and from 5 May to Chicago. As such, passengers from Hungary will be able to avail themselves of the first direct flights to the USA for years. LOT is offering flights from Budapest four times a week: on Mondays, Thursdays and Sundays. Flights to Chicago are operated twice a week – on Tuesdays and Saturdays. These are the first trans-Atlantic flights operated from beyond the territory in Poland in LOT history. Earlier, LOT launched a new connection from Kraków to Budapest. Passengers can choose between six flights a week – every day except Thursdays. Flights to Chicago on board LOT aircraft are operated from Warsaw, Kraków and Budapest and to New York from Warsaw and Budapest.

WY DARZE NIA

LOT news

c LOT ŚWIĘTUJE STULECIE ODZYSKANIA NIEPODLEGŁOŚCI LOT is celebrating the centennial of independence

Logo Niepodległej na kadłubie Embraera175. ❚ The Niepodległa logo on the Embraer 175 fuselage.

Embraer 175 o numerach SP-LIA to pierwszy samolot LOT-u, na którym znajduje się logo Niepodległej. Znak został umieszczony pod kabiną pilotów po obu stronach kadłuba (w wersji polskiej i angielskiej). Logo jest symbolem krajowych i zagranicznych obchodów stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości. Jest inspirowane odręcznym pismem marszałka Józefa Piłsudskiego. Jego rękopisy zostały poddane obróbce cyfrowej, w wyniku czego udało się uzyskać unikatowy znak słowno-graficzny. Takie okolicznościowe oznakowanie pojawi się na większości samolotów floty dalekiego, średniego i krótkiego zasięgu, a konkretnie na Boeingach i Embraerach wszystkich typów używanych przez LOT. Oprócz logo Niepodległej LOT planuje specjalne biało-czerwone malowanie na swoich dwóch najnowszych samolotach: szerokokadłubowym Boeingu 787-9, czyli jednym z czterech zamówionych przez polskiego przewoźnika większych Dreamlinerów, i Boeingu 737 MAX 8, czyli jednej z sześciu zakontraktowanych maszyn wąskokadłubowych tego typu. ❚ An Embraer 175 with the number SP-LIA is the first LOT aircraft now carried the Niepodległa (The Independent) logo. The symbol is situated under the pilot cabin on both sides of the fuselage (in Polish and English). The logo is a symbol of the celebrations of Poland’s independence celebrated in Poland and abroad. It was inspired by the handwriting of Marshall Józef Piłsudski. His manuscript was digitally processed, which permitted us to obtain a unique word and symbol mark. This anniversary marking will be placed on most long-, mid- and short-haul flights, namely on the Boeings and Embraers of all types operated by LOT. Apart from the Niepodległa symbol, LOT is planning a special white and red livery of its two newest aircraft, i.e. the wide-body Boeing 787-9, or one of the four of the larger Dreamliners ordered by the Polish carrier, and the Boeing 737 MAX 8, or one of the six ordered narrow-body aircraft of this kind.

lot.com

© Jacek Bonczek, shutterstock

Fly LOT to America from Budapest

143

SAMOLOTY DALEKODYSTANSOWE

long-haul aircraft

Boeing 787-9 Dreamliner

Boeing 787-8 Dreamliner

NEW 2018

2/4 * 62,82 m 60,17 m 875 km/h 13 350 km 24/21/249

F LOTA fleet

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc BC/PEC/EC Capacity

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc BC/PEC/EC Capacity

8 56,72 m 60,17 m 875 km/h 12 650 km 18/21/213

LOT BUSINESS CLASS

LOT PREMIUM ECONOMY

LOT ECONOMY CLASS

Dla Twojego komfortu fotele rozkładają się do pełnej pozycji leżącej. The seats fully recline to a flat position for ultimate comfort.

Specjalnie dla Ciebie klasa ekonomiczna o podwyższonym standardzie.

A premium economy class designed especially with you in mind.

System rozrywki pokładowej z indywidualnymi monitorami.

An in-flight entertainment system with individual screens

SAMOLOTY ŚREDNIO- I KRÓTKODYSTANSOWE

Boeing 737 MAX 8

medium and short-haul aircraft

Boeing 737-800

Boeing 737-400

NEW 2018

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

2/6 ** 39,52 m 35,92 m 839 km/h 5750 km 186

Embraer 195

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

9/12 *** 38,65 m 28,72 m 870 km/h 3990 km 112

lot.com

Bombardier DHC-8Q400

144

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

10 32,83 m 28,42 m 666 km/h 2500 km 78

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

4 39,47 m 35,78 m 834 km/h 5435 km 186

Embraer 175

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

12 **** 31,68 m 26,00 m 870 km/h 3300 km 82

Bombardier CRJ900ER

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

9 36,34 m 24,85 m 790 km/h 2500 km 90

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

Embraer 170

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

6 29,90 m 26,00 m 870 km/h 3700 km 70

Bombardier CRJ700ER

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

* dostawy w tym i przyszłym roku / * aircraft to be delivered this and next year ** dwa dostarczone, kolejne cztery w tym i przyszłym roku / ** two aircraft delivered, another four to arrive this and next year *** sześć w użytkowaniu, dostawa kolejnych sześciu w tym roku / *** six aircraft in operation, another six to be delivered this year **** w tym dwa do dyspozycji rządu / **** including two aircraft at the government’s disposal

144

3 36,40 m 28,90 m 795 km/h 3500 km 162

2 32,33 m 23,25 m 790 km/h 2650 km 70

Zakochaj się w słonecznym Tel Awiwie!

Leć z nami bezpośrednio z Gdańska, Lublina, Poznania, Rzeszowa, Wrocławia lub Warszawy!

One flight away from falling in love with sunny Tel Aviv!

Fly with us directly from Gdansk, Lublin, Poznan, Rzeszow, Wroclaw or Warsaw!

lot.com

PRZEKĄSKI I POSIŁKI / SNACKS & MEALS

GOURMET

NEW

NEW

NEW

Bounty, Mars 57 g, 70 g

Twix Xtra, 2 x Snickers 75 g

Żelki Haribo Haribo jelly bears 100 g

Orzeszki ziemne solone Salted peanuts 100 g

Mieszanka Studencka Mix of nuts, raisins, almonds 100 g

M&M’s 90 g

Pringles Paprika, Original 40 g

5 PLN

5 PLN

8 PLN

8 PLN

8 PLN

10 PLN

10 PLN

Propozycje na śniadanie / Breakfast proposals DayUp green

DayUp blue

Mus owocowy: jabłkowo-truskawkowy -śliwkowy z ziarnami zbóż i jogurtem Stewed fruit: apple-strawberry-plum, grains cereals and yoghurt 120 g

Mus owocowy: bananowo-gruszkowo-jagodowy z ziarnami zbóż i jogurtem Stewed fruit: banana-pear-berry, grains cereals and yoghurt 120 g

6 PLN

6 PLN

Owsianka

Zupa pomidorowa

Oatmeal 50 g

Tomato soup 65 g

6 PLN

8 PLN

Posiłki świeże / Fresh meals Kanapka z szynką / Ham sandwich

Kanapka z serami / Cheese sandwich

Kanapka z szynką, sałatą endywia, ogórkiem konserwowym i musztardą gruboziarnistą z miodem Ham sandwich with endive salad, pickled cucumber and honey mustard

Rogal wieloziarnisty z serem wędzonym i serem radamer, rukolą, suszonymi pomidorami i czarnymi oliwkami Multigrain bread with two kind of cheese: smoked cheese and radamer cheese, rucola, dried tomatoes and black olives

12 PLN

Sałatka z kurczakiem i słonecznikiem / Chicken salad Mix sałat z kurczakiem w przyprawach orientalnych, świeży ogórek, pomidorki koktajlowe, żółta papryka, ziarna słonecznika i sos vinegrette pomidorowy Salad mix with oriental chicken, fresh cucumber, cherry tomatoes, yellow pepper, sunflower seeds and tomato vinaigrette

12 PLN

Danie ciepłe mięsne / Hot meat meal

12 PLN

Gnocchi buraczane ze smażonym kurczakiem i blanszowanym groszkiem cukrowym z sosem śmietanowym i odrobiną wina Beetroot gnocchi with fried chicken and blanched snow peas with wine based cream sauce

12 PLN

Menu serwowane podczas większości rejsów krótkiego zasięgu trwających powyżej 2 godzin, z wyjątkiem: BUD, KSC, LWO, PRG i VNO/Fresh meal offer available on all short haul flights over 2 hours except BUD, KSC, LWO, PRG and VNO NO SUGAR

Zestaw dla dzieci / Set for kids M&M’s, samolot-zabawka, 100% sok Leon albo Czekotubka / M&M’s, airplane toy, Leon juice - 100% fruit and carrots or Czekotubka Zestaw dostępny podczas wybranych rejsów / Set available during selected flights Sok Leon - 100% jabłko, marchew, banan 300 ml albo Czekotubka 50 g Leon juice - 100% fruit and carrots 300 ml or Czekotubka 50 g Rejsy europejskie i na Bliski Wschód European and Middle East flights

NEW

lub/or

20 PLN

5 PLN Rozkładowe rejsy międzykontynentalne Scheduled intercontinental flights

Rejsy czarterowe Charter flights

NAPOJE I ALKOHOLE / BEVERAGES & ALCOHOLIC BEVERAGES

GOURMET

Napoje / Beverages NEW

Kawa i Herbata / Coffee & Tea

Napoje energetyczne Energy drinks BLACK SAMURAI MANGO, BLACK 0,25 l

Lipton Ice Tea Green/Lemon, 0,33 l Schweppes 0,33 l

Soki: jabłkowy, pomarańczowy, pomidorowy Juices: apple, orange, tomato 0,3 l

Pepsi, Pepsi bez cukru /no sugar, Mirinda, 7UP 0,33 l

Woda gazowana i niegazowana Krystaliczne Źródło Sparkling or still water Krystaliczne Źródło 0,5 l

Kawa / Coffee Kawa espresso / Espresso Coffee Kawa bezkofeinowa / Decaffeinated coffee Herbata / Tea Perfect Ceylon Tea Elegant Earl Grey Ceylon Green Tea Berry Sensation

5 PLN

5 PLN

5 PLN

5 PLN

5 PLN

6 PLN

Alkohole* / Alcoholic beverages*

NEW SIZE

Piwo Heineken** Heineken Beer 0,33 l

Prosecco Ponte 0,2 l

Whiskey Jameson 0,05 l

8 PLN

15 PLN

12 PLN

Wino wytrawne** Beefeater Gin 0,05 l białe, czerwone Dry white or red wine 0,187 l

10 PLN

12 PLN

Cydr Lubelski Lubelski Cider 0,5 l

Wódka Wyborowa Vodka Wyborowa 0,05 l

10 PLN

10 PLN

*Uprzejmie informujemy, że alkohol sprzedajemy tylko osobom powyżej 18. roku życia. Mogą wystąpić różnice w asortymencie dostępnym na pokładzie / Please note that the sale of alcohol is allowed for persons over 18 years of age only. There may be differences in the assortment available on board. **Bezpłatne na wszystkich lotach międzykontynentalnych / Free of charge on all intercontinental flights

Estońskie przekąski i napoje / Estonian snacks and drinks

Dostępne na rejsach operowanych przez Nordica / For Nordica operated flights only EV100 chocolate, 20 g EV100 czekolada mleczna, 20 g

6 PLN

Kalev Finest Marzipan bar Vana Tallinn, 20 g Kalev Finest marcepanowy baton z likierem, 40 g

8 PLN

Ceny towarów podawane są w złotych polskich (PLN). Płatność może być realizowana gotówką w złotych polskich (PLN) oraz w euro (EUR) – również w bilonie, w dolarach amerykańskich (USD) i w dolarach kanadyjskich (CAD) – z wyłączeniem bilonu, lub za pomocą kart kredytowych. Maksymalna wartość jednorazowych zakupów dla kart kredytowych: VISA, MasterCard, Diners Club, JCB International, American Express i PolCard jest limitowana do 4000 PLN. Limit dla kart Maestro to 50 PLN, płatność tylko metodą zbliżeniową.

Prices are quoted in Polish zloty (PLN). We gladly accept credit cards, or cash in Polish Zloty (PLN), Euro (EUR)– including coins, and US Dollars (USD) or Canadian Dollars (CAD)– except for coins. The maximum value of one-off purchases for VISA, MasterCard, Diners Club, JCB International, American Express and Polcard credit cards is limited to 4000 PLN. For Maestro cards payment is limited to 50 PLN, only contactless.

Uprzejmie prosimy o przygotowanie odliczonej kwoty za posiłek. Dziękujemy!

To speed up the process please prepare the exact amount of money if possible. Thank you for your cooperation!

Asortyment jest uzależniony od trasy i długości rejsu. Przepraszamy za ewentualne ograniczenia w wyborze pozycji z menu.

We do our best to provide full selection, however please accept our sincere apologies if some items are not available during this flight.

Rejsy europejskie i na Bliski Wschód European and Middle East flights

Nõo Parmesan Snack sausages, 85 g Nõo kabanosy o smaku serowym, 85 g

Saku Originaal beer, 33 cl, 4,7% Saku Orginaal piwo, 330 ml, 4,7%

Vana Tallinn liqueur, 5 cl, 40% Vana Tallinn likier, 50 ml, 40%

12 PLN

13 PLN

17 PLN

Alkohol jest sprzedawany pasażerom powyżej 18. roku życia. Spożywanie własnego alkoholu jest zabronione.

We offer alcoholic beverages for passengers above 18 years old only. Consumption of your own alcohol on board is not permitted.

PLL LOT SA zastrzegają sobie możliwość zmiany cen bez wcześniejszego uprzedzenia. Z góry przepraszamy za ewentualne utrudnienia.

All information is valid at the time of the publication. However, we reserve the right to make price alterations without prior notice.

In case of such situation please accept our sincere apologies.

Jeżeli chcą Państwo otrzymać fakturę za zakupy dokonane na pokładach naszych samolotów (Upgrade, Duty Free, LOT Gourmet) prosimy o przesłanie danych do faktury wraz ze skanem potwierdzenia zakupuz terminala na adres mailowy: dutyfree@lot.pl If you wish to receive an invoice for purchases made on board of our planes (Upgrade, Duty Free, LOT Gourmet) please send your invoicing details along witha scan of the proof of purchase from the terminal to the email address: dutyfree@lot.pl

Rozkładowe rejsy międzykontynentalne Scheduled intercontinental flights

Rejsy czarterowe Charter flights

BAGAŻ REJESTROWANY

checked baggage

BAGAŻ REJESTROWANY PRZEWOŻONY W LUKU BAGAŻOWYM ❚ CHECKED BAGGAGE ALLOWANCES LOT BUSINESS CLASS

LOT PREMIUM ECONOMY

na długie dystanse ❚ on long haul flights

na długie dystanse ❚ on long haul flights

na krótkie i długie dystanse ❚ on short and long haul flights

+

23 kg max

+

32 kg max

+

32 kg max

23 kg max

LOT PREMIUM ECONOMY

na krótkie dystanse ❚ on short haul flights

32 kg max

+

BAGAŻ DLA DZIECI DO LAT DWÓCH ❚ LUGGAGE ALLOWANCES FOR CHILDREN UP TO 2 YEARS OF AGE

9 kg max

+

9 kg

na długie dystanse ❚ on long haul flights

+

8 kg max

= 12 kg

(max waga jednej sztuki: 8kg ❚ max unit weight: 8kg)

LOT PREMIUM ECONOMY

na krótkie dystanse ❚ on short haul flights

= 18 kg

8 kg max

Dodatkowo do kabiny można zabrać albo torbę z latopem, albo torebkę damską o maksymalnych wymiarach 40 x 30 x 8 cm oraz o maksymalnej wadze 2 kg. Ze względów bezpieczeństwa cały bagaż kabinowy musi zmieścić się w szafkach nad głowami lub pod fotelem przed pasażerem.

Wszystkie bagaże przekraczające dozwolone wymiary będą musiały być przepakowane lub zostaną nadane jako bagaż rejestrowany i będzie pobrana opłata według cennika. ❚

PŁYNY W BAGAŻU PODRĘCZNYM ❚ LIQUIDS IN YOUR CARRY-ON BAGGAGE

o maksymalnym wymiarze do 158 cm ❚ maximum dimensions of up to 158 cm

LOT ECONOMY CLASS na krótkie i długie dystanse ❚ on short and long haul flights

Suma trzech wymiarów bagażu podręcznego (długości, szerokości i wysokości) nie może przekraczać 118 cm ❚ The sum of three dimensions of carry-on baggage (length, width and height) should not exceed 118 cm

8 kg max

55

In addition, one of the following items (max. 40 cm x 30 cm x 8 cm; max. 2 kg) may be taken on board free of charge: a laptop case or a women's handbag. For safety reasons, all carry-on baggage must fit in the overhead shelf on board or under the seat in front of you. All baggage exceeding the permitted size, will have to be repackaged or will be checked in subject to the relevant fee specified in the price list.

Ze względów bezpieczeństwa podróżujące na pokładzie samolotu zwierzęta muszą pozostać w trakcie całej podróży w przeznaczonej do tego celu torbie lub klatce. ❚ For safety reasons, animals travelling on board the aircraft must remain in a dedicated bag or cage during the entire trip.

>> 22

20

ZWIERZĘTA NA POKŁADZIE ❚ ANIMALS ON BOARD

+

23 kg max

carry-on baggage

LOT PREMIUM ECONOMY

LOT BUSINESS CLASS

lot.com

23 kg max

fotelik samochodowy ❚ car seat

LUB OR

wózek składany ❚ folding buggy

BAGAŻ PODRĘCZNY

na krótkie i długie dystanse ❚ on short and long haul flights

148

+

23 kg max

32 kg max

BAGAŻ PODRĘCZNY PRZEWOŻONY NA POKŁADZIE ❚ CARRY-ON LUGGAGE ALLOWANCES

Suma trzech wymiarów bagażu rejestrowanego nie powinna przekraczać 158 cm. ❚ The sum of the three dimensions should not exceed 158 cm.

na krótkie dystanse ❚ on short haul flights

40

PRZYDATNE INFORMACJE useful information

LOT BUSINESS CLASS

23 kg max

23

32 kg max

LOT ECONOMY CLASS

100 ml MAX

Szczegółowe informacje na temat wymienionych ograniczeń na stronie www.lot.com. ❚ Detailed Information regarding the abovementioned limitations is available at www.lot.com

Informacje zamieszczone w magazynie są aktualne na dzień oddania magazynu do druku. Aktualna oferta i wysokość opłat za przewóz dodatkowego bagażu dostępne są w biurach sprzedaży, Call Center bądź na stronie internetowej lot.com ❚ The information published in the magazine is valid as at the date the magazine goes to print and it does not constitute a commercial offer within the meaning of the Civil Code. In order to confirm the validity of this information please consult LOT Polish Airlines sales assistants at sales offices, contact the Call Centre or visit the website: lot.com.

Na niektórych połączeniach obsługiwanych małymi samolotami mogą obowiązywać dodatkowe restrykcje odnośnie wielkości bagażu podręcznego. ❚ Additional carry-on baggage restrictions may apply to some flights operated by small aircraft.

Torba-kosz do przewozu niemowląt lub fotelik samochodowy mogą być zabierane na pokład w miarę wolnego miejsca. ❚ A baby basket or a car seat can be taken on board, if space is available.

Z rynku polskiego obowiązuje dodatkowa opłata serwisowa. ❚ An extra charge applies to outbound flights from Poland.

SYSTEM ROZRYWKI POKŁADOWEJ

SYSTEM ROZRYWKI P OKŁADOWEJ in-flight entertainment system

FILMY ❚ MOVIES

GRY ❚ GAMES

TV ❚ TV

lot.com

AUDIO ❚ AUDIO

DLA DZIECI ❚ KIDS

O NAS ❚ ABOUT US

E-READER

W maju w ramach naszej oferty rozrywki pokładowej w rejsach długiego zasięgu oferujemy Państwu ponad 100 filmów i seriali (w tym produkcje chińskie, rosyjskie, japońskie, koreańskie oraz węgierskie) oraz koncerty, programy rozrywkowe i gry.

Ponadto w systemie rozrywki pokładowej znajdą Państwo zakładkę „O nas”, która zawiera historię naszych linii lotniczych. Miło nam poinformować, iż specjalnie dla naszych pasażerów w ostatnim czasie znacząco poszerzyliśmy ofertę filmową oraz listę albumów muzycznych dostępnych na pokładzie. W naszym repertuarze znajdą Państwo również kolekcję klasyków polskiej kinematografii, do obejrzenia których serdecznie Państwa zachęcamy. Z kolei naszym najmłodszym pasażerom polecamy w tym miesiącu filmy animowane takie jak: „Piotruś Królik”, „Wall-e” oraz „Mój przyjaciel Delfin”. ❚ In May, on our long-haul flights, we would like to offer you over 100 movies and TV series (including Chinese, Russian, Japanese, Korean, and Hungarian productions) as well as concerts, and a selection of entertaining shows and games. We encourage you to check it out yourself aboard our long-haul flights. Please take a look at the “About us” section which contains the history of LOT Polish Airlines. We’re more than happy to inform you that in the recent time we enriched our offer with additional movies and music albums. Also, we encourage you to discover classics of Polish cinema. Therefore, especially for you, we prepared a selection of best Polish movies. Our youngest passengers may like animated movies such as: Peter Rabbit, Wall-e, or Dolphin Tale.

DLA DZIECI

150

in-flight entertainment

PIOTRUŚ KRÓLIK (2018) ❚ PETER RABBIT

for kids

WALL-E (2008)

MÓJ PRZYJACIEL DELFIN (2011) ❚ DOLPHIN TALE

WYBRANE NOWOŚCI W MAJU /selected new movies in may

BĘKARTY (2017) ❚ FATHER FIGURES

POMIĘDZY NAMI GÓRY (2017) ❚ THE MOUNTAIN BETWEEN US

CZWARTA WŁADZA (2017) ❚ THE POST

UKRYTE DZIAŁANIA (2016) ❚ HIDDEN FIGURES

MAD MAX: NA DRODZE GNIEWU (2015) ❚ MAD MAX: FURY ROAD

INFILTRACJA (2006) ❚ THE DEPARTED

GRAND BUDAPEST HOTEL (2014) ❚ THE GRAND BUDAPEST HOTEL

DESTINY: THE TALE OF KAMAKURA (2017)

1987: WHEN THE DAY COMES (2017)

THE BOLD, THE CORRUPT, THE BEAUTIFUL (2017)

MIŁOŚĆ I PAROWÓZ (2007) ❚ THE RAILWAY

lot.com

WIĘZIEŃ LABIRYNTU: LEK NA ŚMIERĆ (2018) ❚ MAZE RUNNER: THE DEATH CURE

SYST E M ROZRYWKI P OKŁADOWEJ in-flight entertainment system

LADY BIRD (2017)

151

LOT to dopiero początek!

The flight is just the beginning!

PODRÓŻE SŁUŻBOWE

BUSINESS TRAVELS Bilety lotnicze

Air tickets

Bilety kolejowe

Train tickets

Hotele

Hotels

Wynajem samochodów, transfery Car rental , transfers

Ubezpieczenia i wizy

Travel insurances, visas

Turystyka indywidualna i grupowa

Individual and group tourism (MICE)

+48 22 577 66 77 rezerwacje@lottravel.com www.lottravel.com

Często podróżujesz?

Do you travel a lot?

Skorzystaj z przywilejów programu Miles & More i odkryj świat wygodnych podróży

Take advantage of the Miles & More loyalty program and discover the world of comfortable journeys

Gromadź i wykorzystuj mile z LOT-em oraz wszystkimi liniami lotniczymi sojuszu Star Alliance

Earn and spend miles with LOT and all Star Alliance airlines partners

Gromadź i wykorzystuj mile nie tylko w liniach lotniczych, ale także skorzystaj z oferty karty kredytowej, ubezpieczenia podróżnego, hotelu oraz wielu innych partnerów

Earn and spend miles not only for airline partners but also take advantages of credit card, travel insurance, hotel and many more partners

Korzystaj z bezpłatnej rejestracji

Registration is free

Dzieci od 2-go roku życia mogą być uczestnikami programu i gromadzić mile

2 years old children can also be members of the program and earn miles

Zapisz się do newslettera i zyskaj aż 500 mil premiowych

Subscribe to our newsletter and earn 500 award miles

Skorzystaj z promocji milowych i odkrywaj nowe kierunki już od 5 000 mil

Take advantage of our mileage promotions and discover new destinations just from 5 000 miles

miles-and-more.pl

KURACJA PRZECIWZMARSZCZKOWA Z KWASEM L-ASKORBINOWYM

Nawilżająco-Odżywczy Krem Przeciwzmarszczkowy na noc

Zestaw roztworów hialuronowych z kwasem L-askorbinowym o koncentracji 5%-10%-15%

Intensywny Ochronny Krem Przeciwzmarszczkowy na dzień SPF 30

Wielopoziomowa kuracja przeciwzmarszczkowa, zapewniająca szybki i widoczny efekt na skórze, dzięki połączeniu 100% stabilnego kwasu L-askorbinowego z roztworem kwasu hialuronowego i jednoczesnym stosowaniu kremów na dzień i na noc. Skóra po zakończonej kuracji zyskuje efekt odmłodzenia, jest rozświetlona oraz dogłębnie nawilżona. Odzyskuje blask, wyraźnie odczuwalną gładkość oraz sprężystość.

L-ASCORBIC POWER TREATMENT

Mercedes_C_Kaleidoscope_205x265_5mm.pdf

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

1

09/04/2018

20:42