Openbare verlichting dover: niet alleen goed voor de portemonnee

Tijdens de energiecrisis vorig jaar nam het college van burgemeester en schepenen bijkomende maatregelen om de hoge energiefacturen te drukken en de begroting op orde te houden. Merelbeke besliste toen o.a. om 70 procent van de openbare verlichting te doven tussen 24 en 5 uur. Enkel de grote invals- en verbindingswegen en vrijliggende fietspaden bleven verlicht. Het doven van de verlichting is niet alleen een economische maatregel, maar is ook goed voor het milieu en de biodiversiteit. Dit najaar besliste het college daarom om het doofbeleid voor de openbare verlichting op dezelfde manier verder te zetten.

Regiomasterplan openbare verlichting

Merelbeke paste het oude regiomasterplan openbare verlichting aan in september 2022. Een regiomasterplan openbare verlichting is een belangrijk instrument om een duurzaam en economisch energiebeleid uit te stippelen voor gemeenten en steden. Het bepaalt op welke manier de gemeente met zijn openbare verlichting omgaat. Samen met Fluvius, naburige gemeenten, het Agentschap Natuur en Bos en andere instanties bepaalt het lokaal bestuur voor elke straat, fietspad of openbaar plein welke verlichting er komt en wanneer er moet verlicht worden.

Complex samenspel van factoren

De aanpassing van het regiomasterplan hield rekening met een veelvoud aan factoren. Nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen, zoals de aanleg van fietspaden en nieuwe verkavelingen, spelen bijvoorbeeld een rol. Tegen 2030 wil Merelbeke bovendien dat de volledige verlichting is overgeschakeld op ledverlichting. Daarnaast zijn er verschillende manieren om verlichting te doven, waaronder dimmen, ‘diep’ doven, enz. Op verschillende locaties kan daarom gekozen worden voor een aangepaste manier van doven.

Vlaanderen is een van de meest verlichte regio’s ter wereld, wat een negatieve impact heeft op ons leefmilieu (hoge CO2-uitstoot) en de biodiversiteit. Bovendien zorgt die overmatige belichting voor lichthinder en -pollutie voor mens, natuur en dier. Merelbeke hield ook in het verleden al rekening met die negatieve impact op de natuur en koos bijvoorbeeld in 2020 voor diervriendelijke ledverlichting in gebieden met een vleermuispopulatie.

Verlichting op maat

Het lokaal bestuur bepaalt het brandregime, de kleur, de kleurtemperatuur en het kleurenspectrum van de verlichting dus volgens het type straat, wegel, fietspad of openbaar plein. Daarom is de verlichting van een functionele fietsverbinding of schoolroute helemaal anders dan een wegel in een natuurlijk kwetsbaar gebied. In verbindingsstraten en langs aanen vrijliggende fietspaden blijft de openbare verlichting ook branden (met een aangepast dimregime).

Geen verband tussen inbraken en het doven van verlichting

Verschillende inwoners dienden een petitie in waarin ze het onveiligheidsgevoel aankaarten sinds het nieuwe doofbeleid. Cijfergegevens van de lokale politiezone Rhode & Schelde tonen echter geen toename aan in het aantal inbraken sinds het doven van de openbare verlichting. Er is geen oorzakelijk verband tussen inbraken en het doven van openbare verlichting in een bepaalde wijk of straat.

Veel voordelen

Het huidige doofbeleid zorgt niet alleen voor een sterk verlaagde CO2-uitstoot die bijdraagt aan de klimaatdoelstellingen. Het heeft ook een enorm positieve impact op de biodiversiteit en de natuur. Verminderde verlichting is gunstig voor sommige dieren en planten omdat het hun natuurlijke omgeving minder verstoort. Een verminderde lichtvervuiling heeft bovendien positieve effecten op de nachtelijke hemelzichtbaarheid en het welzijn van mens en natuur. Het kan zelfs de slaapkwaliteit van bewoners verbeteren. De aangepaste en functionele verlichting zorgt ten slotte ook voor een aanzienlijke energiebesparing en lagere energiekosten. Om al die redenen besliste het college van burgemeester en schepenen in september om het doofbeleid te herbevestigen.

Dienst Leefmilieu en economie
Gemeentehuis | Hundelgemsesteenweg 353 | 09 210 32 70 | milieu@merelbeke.be