Gezondheid en verlichting

Dat licht een middel tegen veel kwalen is, blijkt steeds vaker uit steeds meer onderzoeken. Zo zou het ziekteverzuim behoorlijk kunnen dalen als werkgevers meer aandacht zouden besteden aan de verlichting, aan het verbeteren van ergonomie met gezonde verlichting.

Denken over gezonde verlichting zou eigenlijk al moeten beginnen met bij de bouw van het pand. In de praktijk loopt het doorgaans zo: projectontwikkelaars bouwen een pand en hangen hier een standaard systeemplafond op, met alvast verlichting erin. Keurig symmetrisch in het plafond, direct stralende armaturen, vaak vierkante ledpanelen. Terwijl er in de bouwfase nog niet eens bekend is wie de huurder is en wat de werkzaamheden zijn in de verschillende ruimtes.

Wat ga je doen onder de verlichting?

Dát is de hamvraag. Waar is het licht voor? Immers: een kantoorplek met vaste werkplekken en computerschermen is heel wat anders dan flexwerkplekken voor veelvuldig gebruik van laptops en dat is weer heel wat anders dan een vergaderruimte of bedrijfsrestaurant.

Het is voor de werkplek-leverancier bijna onmogelijk om bij deze ‘standaard’ direct stralende verlichting werkplekken te creëren waar niemand last heeft van hinderlijke schitteringen of reflecties. Beeldschermen geven zelf behoorlijk veel licht en de direct stralende verlichting heeft pas effect als het op een reflectievlak terechtkomt (vaak de grond of je bureaublad).

Door deze manier van verlichten zijn er geen natuurlijke helderheidsverhoudingen in de ruimte.

Wat zijn onze ogen van nature gewend?

We zijn gewend om buiten overdag het lichtste vlak boven ons hoofd te hebben en niet onder ons op de grond of op ons bureau. Kortom: boven ons hoofd een groot helder vlak met hoge verlichtingssterkte. Naast en onder ons gezichtsveld een lagere verlichtingssterkte. Directe verlichting draait dit precies om: de grootste helderheid bevindt zich dan in de onderste helft van de ruimte, dit komt meer overeen met de natuurlijke situatie in de avond of nacht als de maan aan de hemel staat.

Gemiddelde kantoorverlichting voelt als autorijden in het donker

Je ogen passen zich de hele dag aan de verschillende helderheden aan. Net als bij het autorijden in het donker. Je merkt dat je snel moe wordt als er geen straatverlichting is en er komt om de paar minuten een tegenligger voorbij. Je ogen reageren steeds op de veranderende lichtomstandigheden. Dit is vergelijkbaar met kijken naar één of twee helder verlichte beeldschermen in een ruimte met alleen maar directe verlichting. Je ogen passen zich aan het licht van de beeldschermen aan. Als je vanaf het lichte scherm opkijkt in de slecht verlichte ruimte, passen je ogen zich weer aan het veel lagere lichtniveau van de ruimte aan. Hier word je gewoon snel moe van, net als van autorijden in het donker.

Signalen van het lichaam

Toch zijn we deze manier van werken normaal gaan vinden, terwijl ons lichaam toch signalen afgeeft dat er iets grondig mis is. Hoofdpijn, nekpijn, tranende ogen, schouder of rugklachten. Depressieve gevoelen zodra je het kantoor binnenkomt, hoe vaak hoor je mensen na een burn-out wel niet zeggen: ‘moest ik weer elke dag naar dat kantoor met die sombere verlichting’.

Rug- en nekklachten door slechte verlichting

Rug- en nekklachten wijten we vaak aan de verkeerde zithouding, aan de stand van de stoel, het bureau en het beeldscherm. Maar als je last hebt van hinderlijke reflecties zal je die onbewust ontwijken, waardoor je een vreemde zithouding aanneemt. Hinderlijke schitteringen en reflecties moeten voorkomen worden. Dit staat ook in de norm en de Arbowet.

500lux

Iedereen maakt zich druk om de bekende 500lux op het werkvlak. Met het idee dat ‘als daaraan wordt voldaan, alles goed is’. Dit klopt niet. Op plekken waar men zich bewust is dat de ongemakken door de verlichting worden veroorzaakt, worden de lampen uitgedraaid. Of zie je het beroemde A4 papiertje her en der aan het plafond hangen om zo de hinderlijke verlichting af te schermen.

Bij nieuwbouw of renovatie is het dus belangrijk om de verlichting niet te beschouwen als onderdeel van het gebouw, maar als onderdeel van de inrichting, waarbij gebruikers het uitgangspunt vormen.

Human Centric Lighting

Armaturen met HCL-daglichtsimulatie

Dynamisch licht

Slimme sensor optioneel op alle armaturen