De hoogste tijd om eens nader in te zoomen op de paardensector in Zuid-Limburg.
PAARDENSECTOR IN ZUID-LIMBURG
Het is juni, de maand waarin normaliter het weer goed is en veel mensen buiten aan het recreëren zijn. Dat kan te voet, op de fiets, op oude tractoren, maar ook te paard, voor een lekkere rit over de veldwegen of met een spring- of dressuurwedstrijd.
Paarden gaan al eeuwen mee in de landbouw. Ze werden op het boerenland niet alleen gebruikt om ploegen te trekken. Ook paard en wagen werden veelvuldig ingezet om zowel goederen als mensen te vervoeren. Bij de opkomst van de mechanisatie, medio twintigste eeuw, nam het aantal (trek) paarden in de landbouw snel af, het paard werd ingewisseld voor de tractor. Paarden op het veld waren steeds minder te zien. Wat wel een explosieve groei meemaakte, was het gebruik van het paard in de recreatieve sector, veelal naast de reguliere landbouw.
Sinds de jaren zestig ontwikkelde de recreatieve en sportpaardensector zich sterk in Limburg, met MiddenLimburg als absolute koploper op dat vlak. In ZuidLimburg leverde deze transitie van ‘werkdier’ naar ‘recreatiedier’ een mix van verschillende soorten bedrijven op, van opfokbedrijven, pensionstallen, sport en handelsstallen tot en met maneges. In eerste instantie werden deze ondernemingen als nevenactiviteit naast hoofdactiviteiten als melkvee of akkerbouw gestart.
Vanaf de jaren zeventig van de vorige eeuw groeide het aantal hippische bedrijven in ZuidLimburg gestaag door en ontstonden steeds meer bedrijven die het paard en alles wat daarbij komt kijken als belangrijkste inkomstenbron hadden. Een professionaliseringslag in de sector en de groei van het aantal ruiters droegen daaraan bij. In de jaren negentig groeide de vraag naar oude varkens of koeienstallen die omgebouwd konden worden tot complete maneges of pensionstallen. Maneges die gebruikt werden om lessen te kunnen volgen en stallen om particuliere paarden optimaal te kunnen verzorgen en voeden.
Agrariërs die in deze periode de omschakeling naar de paardensector maakten, hadden met hun stallen en huisweides veel te bieden. Ruimte, kennis van zaken, grasland voor een deel van de voeding én een huiskavel voor de weidegang zorgden voor een businessmodel met perspectief.
Als je de verschillende soorten hippische bedrijven in ZuidLimburg bekijkt, komen maneges en pensionstallen het meest voor. Opfokbedrijven, sport en handelsstallen het minst. Dat is ook niet verwonderlijk, omdat het grootste deel van de ruiterpopulatie bestaat uit recreatieve rijders. Deze ruiters volgen hun lessen in maneges, hebben meestal thuis geen eigen stal of soms zelfs geen eigen paard. Maneges zijn voor deze groep mensen het clubgebouw om hun sport of hobby te kunnen uitoefenen.
Opfokbedrijven, sport en handelsstallen zitten met name op het economische aspect van de paardensector. Hun businessmodel is de sportwereld en de handel, waarbij het soms om kostbare paarden kan gaan die internationaal worden verhandeld. Een bijzonder interessante wereld waarbij heel veel kennis en kunde komt kijken, de belangen groot zijn en waarbij netwerken van groot belang zijn.
Wij focussen in dit stuk op de manege en pensionstalhouders. De paarden staan in de meeste gevallen in boxen. Daarnaast zijn er de laatste jaren ook nieuwe varianten in opmars, waaronder stallen die het zogenaamde kuddesysteem, actiefstal of paddock paradise voeren. Hierbij bepalen de dieren zelf wanneer ze naar buiten gaan en wanneer ze eten. Dit zijn meestal computergestuurde systemen. Deze varianten zijn overigens niet voor alle paarden geschikt, ze moeten wel gewend zijn in een kudde te leven.
De mogelijkheid tot weidegang wordt overigens zeer gewaardeerd door de klanten. Hiermee kunnen stallen zich onderscheiden. Flexibiliteit, kennis van zaken en omgaan met de wensen van de klant worden steeds belangrijker. De klant is koning. In de meeste stallen bepaalt de klant de mate van verzorging die de stal op zich neemt. Veel stallen werken met modulaire systemen. Een keuzemenu, waarbij de klant aanvinkt welke diensten door de stal worden geleverd en welke hij zelf voor zijn rekening neemt. Hierdoor wordt het hebben van een paard betaalbaar gehouden voor grote groepen ruiters die variëren van studenten met een kleinere beurs tot pensionado’s met meer tijd tot mensen met een druk werkschema en weinig tijd. De stalhouder biedt hierin maatwerk, wat een belangrijk onderdeel van zijn bedrijfsvoering is.
De kennis over het dierenwelzijn en de verzorging van paarden is de laatste twintig jaar in een stroomversnelling geraakt. De intrede van het internet en het hierdoor makkelijker kunnen delen en vergaren van informatie hebben hier ook invloed op. Waar vroeger de kennis en kunde van de ondernemer of de diagnose van de dierenarts het uitgangspunt was, is dit nu steeds minder het geval. Verschillende soorten therapieën, behandelingen en analyses zijn binnen de sector de norm geworden. Het is aan de stalhouder om dit goed te managen, waarbij de eindverantwoordelijkheid op het vlak van de mate van verzorging, eventuele behandelingen en de keuze voor en hoeveelheid van (kracht)voer altijd bij de eigenaar van het paard ligt.
De paardensector in al zijn facetten is een zeer dynamische wereld en een mooie aanvulling binnen de agrarische sector van ZuidLimburg.
Telefoon: 0475381777
Fax: 0475333243 Email: