ΟΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΩΝ ΠΡΟΚΛΗΣΕΩΝ ΣΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 21ου ΑΙΩΝΑ - 2019-2020

2019-2020

3ος Τόμος Αθήνα Δεκέμβριος 2020

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα 2019-2020

3ος ΤΟΜΟΣ

Ταυτότητα βιβλίου Συγγραφέας έκδοση Δικαιώματα κ.λπ.

ΔΗΜΗΤΡΗ ΛΑΚΑΦΩΣΗ

ΟΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΩΝ ΠΡΟΚΛΗΣΕΩΝ ΣΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 21ου ΑΙΩΝΑ 3ος ΤΟΜΟΣ

Αθήνα Δεκέμβριος 2020

Οι προοπτικές των προκλήσεων 2019-2020 Brexit από Ε.Ε., Ζώνη Ασφαλείας στη Β. Συρία, Συριακές Δυνάμεις στο Idlib, Μεταναστευτικό-Προσφυγικό, Επέμβαση της Τουρκίας στην ΑΟΖ Κύπρου, Παράνομες τουρκικές διεκδικήσεις στη Μεσόγειο, Απαράδεκτο το μνημόνιο Τουρκίας-Λιβύης, Εξελίξεις στη Λιβύη, Σε έξαρση η ένταση Η.Π.Α.-Ιράν στη Μ.Ανατολή, Η Κρίση στην Υεμένη, Νεκρός ο Αρχηγός των IS στη Συρία, Ο Κορονοϊός σε παγκόσμιο ρυθμό, Ένταση στις Η.Π.Α. με τις προσεχείς εκλογές- την πανδημίαρατσισμό, Επέκταση χωρικών υδάτων στο Ιόνιο, Ένταση στις σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας στην Α. Μεσόγειο, Συγκρούσεις στο Ναγκόρνο Καραμπάχ.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ.............................................................................................................................. 11 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΒΙΒΛΙΟΥ ............................................................................................................ 13 ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ ΒΙΒΛΙΟΥ..................................................................................................... 15 ΕΠΙΛΟΓΟΣ.............................................................................................................................125

ΜΕΡΟΣ Ι Κεφάλαιο Α Μαζική είσοδος Μεταναστών - προσφύγων στον Έβρο, 1 Μαρ. 2020 ........................... 15 Οι ηγέτες της Ε.Ε.στον Έβρο εν μέσω Κρίσης .................................................................... 16 Η Βρετανία εκτός Ε.Ε από 31 Ιανουαρίου 2020................................................................ 21 Η Συνεχιζομένη 4ετή κρίση στην Υεμένη, 5 Νοεμβρίου 2019........................................... 21 Η Επόμενη των Εκλογών στη Λευκορωσία (Belarus) ...............................................................23

Κεφάλαιο Β Περιληπτική Εισαγωγή του Κεφαλαίου................................................................................ 25 Ενεργειακό Πεδίο Ανταγωνισμού η Α. Μεσόγειος (EASTMED).................................... 25 Η πριν Συμφωνία Υφαλοκρηπίδας Ελλάδας- Ιταλίας , 24 Μαΐου 1977........................... 31 Η Πρώτη Οριοθ. ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας- Ιταλίας, 9 Ιουνίου 2020.................................... 32 Τα Μετά της Συμφωνίας Ελλάδας - Αιγύπτου, 12 Αυγούστου 2020................................ 36 Το Ερευνητικό Oruc Reis στην Αν. Μεσόγειο, στις 8 Αυγούστου 2020.......................... 36 Τα Χωρικά ύδατα από 6 σε 12 ν. μ., στο Ιόνιο, 26 Αυγούστου 2020................................. 37 Ένταση Ελλάδας- Τουρκίας στην Αν. Μεσόγειο, 30 Αυγ, 2020....................................... 40 Σύνοδος Κορυφής της Ε.Ε., 1-2 Οκτώβριος 2020............................................................... 48 Σύνοδος Ε.Ε., για τις Τουρκικές προκλήσεις, 10-11 Δεκ 2020........................................ 51

7

8

Λακαφώσης Δημήτριος

Συμφωνία Ειρήνης για το Ναγκόρνο Καραμπάχ, 10 Νοεμβρίου 2020............................. 55 Η Τουρκία Μετατρέπει την Αγιά Σοφιά σε Τέμενος, 10 Ιουλίου 2020........................... 56 Οι Προοπτικές του Κυπριακού σε αδιέξοδο, 13 Δεκεμβρίου 2019................................... 60 Εκλογές στα Κατεχόμενα ,11 Οκτωβρίου 2020................................................................... 60 Οι Ελλοχεύοντες Τουρκικοί κίνδυνοι, 13 Δεκεμβρίου 2019.............................................. 62

ΜΕΡΟΣ ΙΙ Κεφάλαιο Γ Εισαγωγική Περίληψη Κεφαλαίου........................................................................................ 69 Δημιουργία Ζ.Α. στη Β. Συρία και Επιτήρησης στη Β.Δ. Συρία......................................... 69 Η Μάχη για τη Sirte................................................................................................................ 84 Η επιχείρηση ‘’IRINI” της Ε.Ε στη Μεσόγειο...................................................................... 85 Προς εκτόνωση η Ένταση στη Λιβύη, 18 Σεπτεμβρίου 2020............................................ 88 Οι Εμπόλεμοι Λιβύης, στη Γενεύη προς Εκεχειρία, 23 Οκτ. 2020..................................... 89 Λιβυκός Πολιτικός Διάλογος στην Τυνησία, 10 Νοεμβρίου 2020 ................................... 91

Κεφάλαιο Δ Ο Ιός Covid-19 εξαπλώνεται με παγκόσμια απειλή, 31 Ιαν. 2020..................................... 93 Όλη η Υφήλιος στο Ρυθμό του Κορονοϊού, Αρχές Μαρτίου 2020.................................. 93 Ιχνηλατώντας τον Covid- 19 στο τέλος Ιουνίου 2020....................................................... 99 Σε 2ο Κύμα ο Ιός covid-19, επτά μήνες μετά, 1 Οκτωβρίου 2020..................................102 Με την Επέκταση του Δευτέρου Lockdovn, μέχρι 27 Δεκεμβρίου 2020.......................104 Έναρξη Εμβολιασμού κατά Ιού Covid-19, Δεκέμβριος 2020...........................................105

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

Κεφάλαιο Ε Εισαγωγική Περίληψη Κεφαλαίου.....................................................................................107 Κοινωνικές Αναταραχές σε Πόλεις των Η.Π.Α., 5 Ιουνίου 2020.....................................107 Σχέδιο Trump για Ειρήνη στο Παλαιστινιακό, Αρχές 2020.............................................111 Εκλογές Η.Π.Α. ,Trump Vs Biden, 3 Νοεμβρίου 2020....................................................113 Εκλογές στη Βόρεια Μακεδονία, 15 Ιουλίου 2020............................................................118 Η Έκρηξη στο Λιμάνι της Βηρυτού, 4 Αυγούστου 2020..................................................122 Θανατηφόρος Σεισμός στη Σάμο- Σμύρνη, 31 Οκτωβρίου 2020...................................122 Επίλογος Βιβλίου....................................................................................................................125 Βοηθήματα...............................................................................................................................127

9

10

Λακαφώσης Δημήτριος

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

11

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Γενικά περιλαμβάνονται στον 3ον Τόμο του Βιβλίου, τελευταία διετία 2019-2020 της αρχής του 21ου αιώνα, όλα τα λεπτομερειακά στοιχεία κάθε φύσης δραστηριότητας, με το σημερινό τύπωμα που άφησαν και εξελίσσονται για το αύριο. Η πρακτική αξιολόγηση κάθε αιώνα στηρίζεται βασικά και στην αρχή του 21ου αιώνα, με έναρξη την 11Σεπτεμβρίου 2001 και τέλος τη Διεθνή Πανδημία 2020, δύο πλέον σημαντικών γεγονότων της αρχής του 21ου αιώνα. Παρουσιάσθηκε σχετική δυσκαμψία των παγκοσμίων ηγετών για να κατευθύνουν αρμόδια το διεθνές γίγνεσθαι. Ο ηγέτης των Η.Π.Α. απομακρύνθηκε από τους Νατοϊκούς και Ευρωπαϊκούς οργανισμούς οι οποίοι οργανισμοί παρουσιάζουν, παρά την αναμενομένη προσδοκία, χαλάρωση στην αντίσταση κατά των εναντίον τους προκλήσεων και κρατών-μελών της Ε.Ε. Με το ευρωπαϊκό ταμείο ανάκαμψης δίδεται χρηματική υποστήριξη στις χώρες, αλλά απαιτείται και συνδυασμός με περισσότερη πολιτική οντότητα. Με την αλλαγή της αμερικανικής προεδρίας στο τέλος του Ιανουαρίου 2021 αναμένεται αλλαγή της αμερικανικής πολιτικής προς το καλύτερο. Υπήρξαν περιφερειακές τουρκικές εμπρηστικές και προπαγανδιστικές δραστηριότητες προς παλαιότερη Οθωμανική κυριαρχία με επέμβαση στο Ιράκ, στη Συρία, στην αν. Μεσόγειο, στη Λιβύη, στην Αγιά Σοφιά, στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και με εθνικιστικές δήθεν ιδεολογίες περί “Γαλάζιας Πατρίδας” από Εύξεινο μέχρι Καστελλόριζο και ανατολικότερα. Ο ηγέτης της Ρωσίας Putin προσπαθεί να προσεγγίσει χώρες της Δύσης για να μειώσει τις κυρώσεις λόγω ρωσικής προσάρτησης της Κριμαίας, ενώ πρόσφατα επιτυγχάνει την από πολλού επιδιωκόμενη ρωσική παρουσία στο νοτ. Καύκασο με την εμπλοκή του στις συγκρούσεις του Ναγκόρνο Καραμπάχ. Ενεργειακός ανταγωνισμός στην αν. Μεσόγειο με συμφωνίες μεταξύ γειτονικών χωρών και με αντεγκλήσεις της Τουρκίας. Με σεβασμό στον αναγνώστη

Λακαφώσης Δημήτριος Αντιστράτηγος ε.α.

12

Λακαφώσης Δημήτριος

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

13

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΒΙΒΛΙΟΥ Στην εισαγωγή του 3ου Τόμου του βιβλίου αναφέρονται περιληπτικά οι εξελίξεις της περιόδου 2019-2020 και αναλύονται λεπτομερώς στο Κύριο Μέρος του Βιβλίου. Οι Η.Π.Α. δεν έχουν υπογράψει τη συμφωνία 2015 για τα Π.Ο. του Ιράν και κλιμακώνεται η ένταση Η.Π.Α.- Ιράν στη Μέση Ανατολή. Επικρατεί ρίσκο επικινδυνότητας στην επέτειο δολοφονίας αξιωματούχου ιρανού στρατηγού στο αεροδρόμιο της Βαγδάτης στις 3 Ιανουαρίου 2020, σε αμερικανικό αεροπορικό κτύπημα, μετά την επίθεση Ιρανών εξτρεμιστών στην αμερικανική πρεσβεία στη Βαγδάτη στις 1 Ιανουαρίου 2020. Παρατηρούνται αναταραχές στις πόλεις των Η.Π.Α., εν μέσω αντιπαραθέσεων με τα Μ.Μ.Ε., επιπτώσεων του Covid-19 και της επανόδου του ρατσισμού ως και της αστυνομικής βίας.

Brexit από 31 Ιανουαρίου 2020. Ο βρετανικός λαός ταλαιπωρείται επί τρία σχεδόν χρόνια μετά το με ισχνή πλειοψηφία δημοψήφισμα για Brexit. Ο πρωθυπουργός Johnson πραγματοποιεί το Brexit με δύσκολο διέξοδο και τώρα τα μόνα χερσαία σύνορα με την Ε.Ε. είναι τα της Ιρλανδίας. Επικρατούν επιδιώξεις στα νότια Δυτικά Βαλκάνια για ασφάλεια και σταθερότητα στην περιοχή και ευρύτερα. Ο Zaev, ο υποστηρικτής της συμφωνίας των Πρεσπών, είναι ο νικητής στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές στη Βόρεια Μακεδονία. Η Βόρεια Μακεδονία γίνεται μέλος του ΝΑΤΟ και υποψήφια στην Ε.Ε. Ενεργειακό πεδίο ανταγωνισμού καθίσταται η Ανατολκή Μεσόγειος προς εξασφάλιση μελλοντικής ενέργειας και κυρίως της Ευρώπης. Δημιουργείται ο παράνομος τουρκολιβυκός θαλάσσιος διάδρομος στην Ανατολική Μεσόγειο με διεθνή ανησυχία. Υλοποιείται η πρώτη οριοθέτηση ΑΟΖ Ελλάδας-Ιταλίας στη Μεσόγειο και ακολουθεί η συμφωνία ΑΟΖ Ελλάδας-Αγύπτου. Η Ελλάδα για πρώτη φορά επεκτείνει τα 6 στα 12ν.μ. στο Ιόνιο. Το τουρκικό ερευνητικό πλοίο Ocluc Reis με συνοδεύοντα πολεμικά πλοία μπαίνει-βγαίνει στην ελληνική ΑΟΖ από αρχές Αυγούστου 2020 στην Ανατολική Μεσόγειο, με σταθερά αντίδραση της Ελλάδας. Το δόλιο υβριδικό σχέδιο του Erdogan, να προωθήσει μετανάστες-πρόσφυγες στα σύνορα στον Έβρο για να περάσουν στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, βρίσκει σθεναρά ελληνική αντίσταση και με για πρώτη φορά παρουσία των ηγετών της Ε.Ε. στις Καστανιές Έβρου, απέναντι από το τουρκικό προγεφύρωμα Κάραγατς. Ολοκληρώνεται σύντομα και ο συνοριακός φράκτης από το Ορμένιο μέχρι και τις Φέρρες. Η Τουρκία μετατρέπει το από το 1934 μουσείο της Αγιάς Σοφιάς σε Τέμενος. Οι εκλογές στα κατεχόμενα, τον Οκτώβριο 2020, απομάκρυναν τη λύση του από το 1974 κυπριακού αδιεξόδου. Οι ελλοχεύοντες κίνδυνοι από την Τουρκία: Επιδίωξη απόλυτης στρατιωτικής κατοχής της Κύπρου, υστεροφημία Σουλτάνου, η ανύπαρκτη θεωρία της “Γαλάζιας Πατρίδας”, το Μνημόνιο Τουρκίας- Λιβύης. Ο Erdogan τρέφει μόνιμα εκδικήσεις και απειλές τις οποίες προβάλλει όταν παρουσιάζεται ευκαιρία.

14

Λακαφώσης Δημήτριος

Δημιουργείται Ζώνη Ασφαλείας στη β. Συρία με εισβολή της Τουρκίας και με ανοχή των Η.ΠΑ και της Ρωσίας. Απομακρύνονται οι Κούρδοι από τη Ζώνη Ασφαλείας, αν και στούς Κούρδους οφείλεται η εξάλειψη του IS στην περιοχή. Δημιουργείται και Ζώνη επιτήρησης στο Idlib β.δ. Συρία όπου συρρέουν αντάρτες που συνεργάζονται με τους Τούρκους. Η Κρίση στη Λιβύη συνεχίζεται. Από το 2015 είναι διηρημένη, δυτικά στην Τρίπολη η κυβέρνηση Saraz αναγνωρισμένη από τα Η.Ε, ανατολικά οι δυνάμεις του στρατηγού Haftar. Η σημαντικότερη από τις διασκέψεις για τη Λιβύη, είναι η διάσκεψη Βερολίνου με απόφαση για την κατάπαυση του πυρός, την απομάκρυνση των ξένων και την τήρηση του από 2015 διεθνούς εμπάρκου όπλων. Ο Saraz προωθείται προς ανατολάς, ο δε Haftar υποχωρεί και αμύνεται στη Sirte με κόκκινες γραμμές αντίστασης. Τελικά, οι διασκέψεις των αντιπάλων στη Γενεύη και την Τυνησία πιθανώς ανοίγουν ηλιοακτίδα αισιοδοξίας για λύση της λιβυκής κρίσης Ο Ιός Covid-19 εξαπλώνεται σε κάθε μέρος της γης από Μάρτιο 2020, σαν ασυγκράτητη απειλή, μεγαλύτερη από την τρομοκρατία και ένα αθόρυβο Τσουνάμι. Εκατομμύρια τα κρούσματα και οι νεκροί και η εξάπλωση του ιού συνεχίζεται, ενώ το εμβόλιο βρέθηκε στο τέλος 2020 ως τείχος κατά του ιού. Με την απόσσυρση του ηγέτη των Η.Π.Α. από τη συμφωνία των Παρισίων 2015 και με τις διάφορες διαφοροποιήσεις χωρών στις κλιματικές αλλαγές, οι σχετικές συσκέψεις χάνουν το ρυθμό τους. Στην Ελλάδα 2020, από τις απότομες καιρικές μεταβολές έχουμε ακραία καιρικά φαινόμενα στην Εύβοια, στη Σάμο και σε πολλές περιοχές τον Κυκλώνα ‘’Ιανός’’.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

15

ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ ΜΕΡΟΣ Ι Κεφάλαιο Α’ Περιληπτική Εισαγωγή Κεφαλαίου Στην Ελλάδα με υβριδικό σχέδιο ο Erdogan προωθεί τους στην χώρα του μετανάστες στα σύνορα κυρίως του Έβρου αλλά και στα νησιά για να περάσουν στην Ελλάδα και από εκεί στην Ευρώπη. Επί δυόμισι χρόνια οι Βρετανοί ταλαιπωρούνται μετά το Δημοψήφισμα για έξοδο από την Ε.Ε. Η Υεμένη μετά από πολύχρονες εσωτερικές διαμάχες τείνει να τεμαχισθεί σε Σουνιτική με τη Σαουδική υποστήριξη και σε Σιιτική με τη ιρανική. Στην Ισπανία η τάση της Καταλονίας να αποσχισθεί φέρνει πολιτική αστάθεια. Συνεχείς διαδηλώσειςς στη Λευκορωσία για παραίτηση του επί πολλά χρόνια προέδρου. Ο Putin τροποποεί το ρωσικό Σύνταγμα για ενισχυμένη πρωθυπουργία Από 1Μαρτίου 2020, κατά χιλιάδες- που προς το παρόν κατά το τρίτο 24ώρο ξεπερνούν τις 13.000- μετανάστες- πρόσφυγες συγκεντρώνονται στα ελληνο-τουρκικά χερσαία σύνορα στις Καστανιές Έβρου για να περάσουν στην Ελλάδα, χρησιμοποιώντας σαν όπλο τους μετανάστες-πρόσφυγες για να πραγματοποιήσει τους στόχους της η Τουρκία. Οι μετακινούμενοι μετανάστες- πρόσφυγες προέρχονται από Πακιστάν, Μπακλαντές, Σομαλία, Μαρόκο, Αφγανιστάν και άλλες χώρες που βρίσκονταν στην Τουρκία με πολλούς από αυτούς ετοιμοπόλεμους, κρατούμενοι για ποινικά εγκλήματα στις φυλακές. Εξάλλου παραπλανητικά τελευταία η Τουρκία προσπαθεί να μετακινήσει και μερικούς μετανάστες- πρόσφυγες και από το Idlib της Β.Δ. Συρίας, όπου και εκεί έχει εμπλακεί για να περιπλέξει ακόμη περισσότερο τις παράνομες επιδιώξεις της. Υπόψη, παρόμοια τουρκική αποστολή γίνεται και στη Λιβύη που σπαράσσεται από το φυλετικό εμφύλιο.

Μαζική είσοδος Μεταναστών- προσφύγων στον Έβρο, 1 Μαρ.2020 Από 1Μαρτίου 2020, ορδές Μεταναστών- προσφύγων, που ζούσαν πολλά χρόνια στην Τουρκία, προωθούνται προς τα σύνορα των Καστανιών στον Έβρο. Η Τουρκία ανοίγει τα σύνορά της και δίδει παραπλανητικές πληροφορίες ότι και η Ελλάδα έχει ανοίξει τα σύνορα και μπορούν να περάσουν στην Ελλάδα και από εκεί στην Ευρώπη. Χιλιάδες λοιπόν μετανάστες-πρόσφυγες συσσωρεύονται στο τουρκικό προγεφύρωμα Κάραγατς απέναντι από τις Καστανιές και κοντά στην Ανδριανούπολη, που αποστρατικοποεί

16

Λακαφώσης Δημήτριος

η Τουρκία. Δίδονται στους μετανάστες- πρόσφυγες δακρυογόνα, χημικά, κροτίδες λάμψης- ήχου ως και συρματοκόπτες για να μπορέσουν να περάσουν το φράκτη στο μοναδικό χερσαίο σύνορο 12χμ από Καστανιές μέχρι Βύσα, ενώ τα άλλα σύνορα από Ορμένιο μέχρι το Δέλτα του Έβρου ακολουθούν τη γραμμή του Έβρου. Όμως στην προσπάθεια να περάσουν στην Ελλάδα αντιμετωπίζουν την αντίσταση του ελληνικού στρατού, της αστυνομίας, των γεωργών-κτηνοτρόφων και των άλλων ακριτών του Έβρου π. και της Frontex με κυρίως Αυστριακούς. Απελπισμένοι και εξαπατημένοι τώρα προσπαθούν να επιστρέψουν εκεί από όπου ξεκίνησαν, αλλά τους εμποδίζουν οι ενισχύσεις των ειδικών αστυνομικών δυνάμεων που κατέφθασαν προς τούτο και παραμένουν εγκλωβισμένοι σε προσωρινούς καταυλισμούς. Τελικά, μετακινούνται προς τα πίσω σε χώρους με προστασία από τη συγκυριακή κορονοϊκή απειλή με πρόθεση να επανέλθουν προς τα εμπρός όταν εκλείψει η απειλή. Προσπάθεια δε για είσοδο και από νοτιότερα συναντά και εκεί αντίσταση στις Φέρες του Δέλτου του Έβρου. Όσοι κατάφεραν να περάσουν τα σύνορα από 1Μαρτίου2020 μεταφέρονται σε κτίρια κράτησης στα μετόπισθεν και μετά από σύντομες διαδικασίες επιστρέφονται στις πατρίδες τους, χωρίς αίτηση ασύλου.

Ευρωπαϊκό Μέτωπο κατά της τουρκικής υποκινούμενης Μεταναστευτικής Εισόδου στην Ελλάδα. Μεταξύ των πολλών υποστηρικτών της Ελλάδας χωρών, ο Καγκελάριος της Αυστρίας Kurts και ο πρωθυπουργός της Ολλανδίας Mark Rutte συμπαρίστανται προς την Ελλάδα και η Merkel εναντίον του Erdogan και κατανοεί την Ελλάδα και ο Macron υποστηρίζει την Ελλάδα, δηλαδή τα Ελληνικά σύνορα είναι και Ευρωπαϊκά. Στις 6 Μαρτίου 2020 συνέρχονται εκτάκτως οι ΥΠΕΞ της Ε.Ε. για την κατάσταση στα Ελληνο-τουρκικά σύνορα. Οι Η.Π.Α. δηλώνουν ότι η Ελλάδα έχει το δικαίωμα να επιβάλλει τη νομοθεσία της στα σύνορά της. Εξάλλου, και οι Η.ΠΑ. εγείρουν τείχους στα σύνορα με το Μεξικό.

Οι ηγέτες της Ε.Ε. στον Έβρο εν μέσω Κρίσης Στις 3 Μαρτίου 2020, ο Έλληνας πρωθυπουργός Μητσοτάκης συνοδευόμενος από τρεις επικεφαλής της Ε.Ε., τους προέδρους του συμβουλίου Charles Michel (Βέλγος), της επιτροπής Ursula vonder Leyer(Γερμανίδα), του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου Maria

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

17

Saccoli(Ιταλό) και τον πρωθυπουργό της Κροατίας Antrei Plenkobiz που προεδρεύει το 1ο εξάμηνο 2020 της Ε.Ε., επισκέπτονται το φυλάκιο στις Καστανιές Έβρου στα ελληνικά σύνορα που είναι και εξωτερικά της Ευρώπης, για την εκεί έκρυθμη κατάσταση.

Eπιπλέον, η δύναμη ταχείας αντίδρασης της Frontex, Rabit (first rampid border intervention team)1500ανδρών, προωθείται στα ελληνικά σύνορα εντός 5μερών και ο πλήρης εξοπλισμός εντός 10. Τη Rabit ενισχύει και η Αυστρία και η Πολωνία(Για Frontex δες σελίδα 474 1ου τόμου βιβλίου).

Ο Φράκτης στον Έβρο, το Μάθημα της Συνοριακής Προσφυγικής κρίσης, στις Αρχές Μαρτίου 2020 Μετά την επιτυχή ελληνική απόκρουση της τουρκικής ύπουλης, αιφνιδιαστικής και με εκμετάλλευση πόνου προώθησης Προσφύγων- Μεταναστών προς τα σύνορα του Έβρου, με σκοπό την είσοδό τους στην Ελλάδα και Ευρώπη, διαφάνηκε ο ουσιαστικός αποτρεπτικός ρόλος του συνοριακού φράκτη στον ‘Εβρο. Για να αποφευχθεί οποιαδήποτε στιγμή, χωρίς να αποκλείεται εφόσον ο Erdogan επιμένει στις μόνιμες εμμονές του και τις ικανοποιεί όταν βλέπει ευκαιρία, αποφασίσθηκε η κατασκευή, η ολοκλήρωση και η συμπλήρωση του φράκτη από το Ορμένιο μέχρι το Δέλτα του Εβρού: Από Ορμένιο- Καστανιές 10 χμ, από τις Καστανιές- Βύσα 12 χμ και από Σουφλί- ΤυχερόΚήποι- Φέρες 40 χμ, με πέρας εάν είναι δυνατόν μέχρι τέλος του 2020. Ειδικότερα στο Μελισσοχώρι των Φερών, η ανέγερση νέου φράκτη στις 28 Μαΐου 2020 στην ελληνκή πλευρά, όπως και η επέκταση του φράκτη στις Καστανιές , έφερε νευρικότητα και ενόχληση στην Τουρκία, για προφανείς λόγους και με δημοσιεύσεις και στο διεθνή τύπο. Η εποχιακή θερινή πτώση της στάθμης του ποταμού Έβρου άφησε τμήμα του και δυτικά αυτού ξηρά μετά την πτώση της σταθμής, υπό τουρκική κυριαρχία. Η ανέγερση του τείχους ολοκληρώνεται το 2021.

18

Λακαφώσης Δημήτριος

Συμπεράσματα- Διαπιστώσεις από την προσφυγική κρίση στον Έβρο, Μάρτιος 2020 Η επίσκεψη της κορυφής της ηγεσίας της Ε.Ε. στις Καστανιές Έβρου, όπως διαμορφώθηκε η ηγεσία μετά τις τελευταίες ευρωπαϊκές εκλογές, αποτελεί σαφή νέα έμπρακτη αλληλεγγύη προς κράτος- μέλος στα ελληνικάευρωπαϊκά σύνορα. Η επίσκεψη είναι ενθαρρυντικό μήνυμα για την αντιμετώπιση της μεταναστευτικής κρίσης στην Ευρώπη, κρίση που είναι η χειρότερη μετά το Β’ ΠΠ. Οργανωμένο υπογείως είναι το σχέδιο της Τουρκίας για παράνομη είσοδο μεταναστώνπροσφύγων στην Ελλάδα. Στηρίζεται στην πρωτόγνωρη, ούτως ειπείν, υβριδική τακτική επιβολής χωρίς όπλα. Η Ελλάδα έδειξε ότι δεν ανέχεται την εκβιαστική πολιτική του Erdogan, παίζοντας με τον πόνο των μεταναστών- προσφύγων που τους χειρίζεται για να προωθήσει τις παράλογες διεθνώς επιδιώξεις του. Οι μετανάστες-πρόσφυγες δελεάστηκαν από τις προπαγανδιστικές και απατηλές δηλώσεις του Erdogan ότι τα τουρκικά και ελληνικά σύνορα είναι ανοικτά και μπορούν να περάσουν ελεύθερα προς την Ελλάδα και την Ευρώπη. Όμως, η ομοψυχία και η καθολική ελληνική αντίσταση δεν του επέτρεψε να εκπληρώσει το εκβιαστικό σχέδιό του, όπως αυτός το έβλεπε στα όνειρά του. Δεν επιτρέπεται η επιστροφή των μεταναστών-προσφύγων εκεί από όπου ξεκίνησαν, αλλά επιβάλλεται η προς τα πίσω κίνηση σε χώρους για καραντίνα λόγω κορονοϊού και μάλιστα μετά από παράπονα και της Ανδριανούπολης για πληγή στα πόδια της. Η Τουρκία επιδιώκει την αναθεώρηση της συμφωνίας του 2016 που έχει υπογράψει με την Ε.Ε. για το προσφυγικό που όπως αποδείχθηκε δεν εφαρμόζεται. Αποτυχημένος στο μεταναστευτικό-προσφυγικό δόλιο σχέδιό του και από την άσκοπη επέμβασή του στο Idlib της Συρίας και αλλού, βρίσκεται διεθνώς απομονωμένος. Μπορεί ο Putin να τον χρησιμοποίησε κατά περίπτωση ως εταίρο για τα δικά του οφέλη, ουδέποτε όμως ως μόνιμο σύμμαχο και ειδικότερα εναντίον του πιστού από παλαιότερα φίλου Assad.

O Erdogan επισκέπτεται τις Βρυξέλλες, αλλά η Ε.Ε, δεν τον άφησε να περιμένει στο διάδρομο όπως αλλού. Είναι καλή η εκκίνηση, χωρίς συμφωνία προς στιγμή, αλλά μετά την

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

19

απόσυρση από τα σύνορα. Ο Γ.Γ. του ΝΑΤΟ του διαμήνυσε ότι δεν υπάρχει συνεργασία στην επέμβασή του σε ξένη χώρα. Απελπισμένος ο Erdogan κατά την επιστροφή του εμβολίζει σκάφος του λιμενικού στην Κω, με χαμηλή πτήση F-16 ενοχλεί ελληνικό ελικόπτερο επιτήρησης στον Έβρο και πυροβολεί όχημα περιπολίας στον Έβρο. Τελικά αυξήθηκε η ελληνική επιτήρηση και συνεχίζεται η οχύρωση των συνόρων στον Έβρο και αποκαταστάθηκε η ασφάλεια και μέρα με τη μέρα βελτιώνεται ακόμη. Τουρκικά αεροσκάφη ενίοτε υπερίπτανται του Έβρου και τούρκοι στρατοφύλακες επί λέμβων στον Έβρο εκτοξεύουν πυρά στα αέρα κατά της ελληνικής πλευράς Η προσπάθεια του Erdogan στρέφεται και στα ασιατικά παράλια όπου παροπλισμένα πλοιάρια αναμένουν να περάσουν μετανάστες- πρόσφυγες στα ελληνικά νησιά, αν και η επιτήρηση του ελληνικού λιμενικού είναι αυξημένη.

Από τα ασιατικά παράλια προσπαθούν μετανάστες- πρόσφυγες κατά 100δες να περάσουν στα ελληνικά νησιά Στα απέναντι ασιατικά παράλια προσπαθούν κατά 100δες να περάσουν την υδάτινη ασπίδα των ελληνικών πλοίων του πολεμικού ναυτικού και του Λιμενικού και να φθάσουν στα ελληνικά νησιά. Αυτοί που κατάφεραν να περάσουν από 1Μαρτίου 2020, μεταφέρονται με το αρματαγωγό πλοίο “Ρόδος” του πολεμικού ναυτικού στο εσωτερικό της χώρας. Στο νέο μεταναστευτικό-προσφυγικό ελληνικό σχέδιο, προβλέπεται υπάρχοντα στρατόπεδα να κλείσουν στην Ελλάδα και να ανοιγούν κλειστά υπό επιτήρηση στη Λέσβο, Χίο,

20

Λακαφώσης Δημήτριος

Σάμο, στη Λέρο και Κώ, με αντιρρήσεις όμως των κατοίκων και για την επίταξη αναγκαίων χώρων Παράλληλα, μετακινούνται στο εσωτερικό της Ελλάδας 20.000 μεταναστάτες-πρόσφυγες σε διασκορπισμένα πολλά στρατόπεδα.

Νέα Δομή Μεταναστών- Προσφύγων στη Λέσβο, 14 Σεπτεμβρίου 20 Μετά τον εμπρησμό από Αφγανούς στο Κέντρο Υποδοχής και Τακτοποίησης(ΚΥΤ) μεταναστών- προσφύγων στη Μόρια Λέσβου νέα δομή στο Μαυροβούνι Λέσβου. Όλα τα διεθνή και εθνικά δίκτυα και εφημερίδες, πολλές χώρες της Ευρώπης και ο Διεθνής Οργανισμός Υγείας ανέφεραν εσπεσμένα την τοποθεσία της νέας δομής ως ΚΑΡΑ ΤΕΠΕ, εθνικά επιζήμιο για την Ελλάδα. Παραθέτω σχετικό σχόλιο του Λιβερίου Πετρίδη, εκδότη της τοπικής εφημερίδας Αν. Παρατηρητής, για το θέμα: “Γιατί “Καρά – Τεπέ” και όχι “Μαυροβούνι”; Επισήμανση από φίλο Στρατηγό. Οι Τούρκοι έχουν αλλάξει όλα τα ελληνικά τοπωνύμια με τούρκικα και καπηλεύονται την ιστορία μας, διαφημίζοντας την σαν δική τους για να προσελκύσουν τουρίστες, που πολλοί απ΄αυτούς δεν έχουν ιδέα από ιστορία. Εμείς εδώ επιμένουμε να αναφέρουμε τοπωνύμια με το τούρκικο όνομά τους. Όποιο κανάλι και να δεις με τα τελευταία γεγονότα στην Λέσβο, “Καρά – Τεπέ” ονομάζουν το “Μαυροβούνι”. Θα τρίζουν τα κόκκαλα του Παύλου Κουντουριώτη που απελευθέρωσε την Λέσβο από τους Τούρκους στις 8 Νοεμβρίου 1912’’.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

21

Η Βρετανία εκτός Ε.Ε από 31 Ιανουαρίου 2020 Ο βρετανικός λαός ταλαιπωρείται επί τρία σχεδόν χρόνια μετά το με ισχνή πλειοψηφία δημοψήφισμα για Brexit. Ο πρωθυπουργός Johnson πραγματοποιεί το Brexit και τα μόνα χερσαία σύνορα με την Ε.Ε. είναι τα της Ιρλανδίας Το Brexit ταλαιπώρησε επί 3 ½ χρόνια τη βρετανική κοινωνία και την Ε.Ε.. Έχουν προηγηθεί οι γενικές βρετανικές κάλπες, στις 12 Δεκεμβρίου 2019. Τις εκλογές κερδίζει με απόλυτη πλειοψηφία το κόμμα των Συντηρητικών με 365(+48) έδρες και ακολουθούν το Εργατικό 203(-59), το Εθνικό κόμμα Σκωτίας48 (+13), οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες 11(1). Ο εκλεχθείς Συντηρητικός πρωθυπουργός Boris Johnson ενεργεί την εντολή Brexit και η Βρετανία εκτός Ε.Ε στις 31 Ιανουαρίου 2020, μετά από 47 χρόνια παραμονής στην Ε.Ε., με ανάμεικτα συναισθήματα στο βρετανικό λαό. Αρχίζει τη μεταβατική περίοδο μέχρι τέλους 2020, χωρίς να αποκλείεται να ζητηθεί και επέκταση, για τις βρετανικές μελλοντικές σχέσεις. Έχει διευθετηθεί το κόστος, τα δικαιώματα των ευρωπαίων πολιτών, μεταναστευτικόπροσφυγικό και συμφωνηθεί το πλαίσιο διαπραγματεύσεων του θέματος της Β. Ιρλανδίας. Οι ευρωπαίοι που ζούν σήμερα στη Βρετανία ως και αυτοί που θα εισέλθουν μέχρι το τέλος του 2020 υποβάλλουν αίτηση παραμονής το τέλος του 2020. Παραμένει το θέμα για τελωνεία στα σύνορα κυρίως στα 130 μίλια σύνορα της Β.Ιρλανδίας και Ιρλανδία που τώρα αποτελούν τα μόνα χερσαία σύνορα Βρετανίας και Ε.Ε., οι εμπορικές σχέσεις και το πιθανό δεύτερο δημοψήφισμα για ανεξαρτησία της Σκωτίας, που η Σκωτία εμμένει προς τούτο. (Βλέπε για το Brexit και στη σελίδα 109 του 2ουΤόμου).

Η Συνεχιζομένη 4ετή κρίση στην Υεμένη, 5 Νοεμβρίου 2019

ρωθεν στόχευση επιρροής στον Κόλπο του Σουέζ

Η Υεμένη κινδυνεύει να τεμαχισθεί σε Σιιτική και Σουνιτική με τους Σιίτες να υποστηρίζονται από το Ιράν και τους Σουνίτους από τη Σαουδική Αραβία με εκατέ-

Πιθανή συμφωνία στις 5 Νοεμβρίου 2019 για την κρίση στην Υεμένη, μετά από συνεχόμενες με αποτυχία διασκέψεις, και μετά από περίπου 4 χρόνια αιματηρού εμφυλίου πολέμου,

22

Λακαφώσης Δημήτριος

έρχεται για τον τερματισμό της κρίσης στην Υεμένη, μιας από τις χειρότερες στην περιοχή. Οι Σιίτες αντάρτες Houthis της Βόρειας Υεμένης από το 2014 έχουν καταλάβει την πρωτεύουσα Sanaa της Υεμένης και έχουν προχωρήσει προς Νότο, στην παραλιακή πόλη Aden της οποίας ελέγχουν μέρος, με την υποστήριξη και του Ιράν. Ο αναγνωρισμένος από τα Η.Ε. πρόεδρος της Υεμένης Σουνίτης Hadis αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη Sanaa και καταφεύγει στην πόλη Aden την οποία υπερασπίζεται και συγκρούεται με τους εκεί αντάρτες Houthis. Στις 5 Νοεμβρίου 2019, η συμμαχία της Σαουδικής Αραβίας, ανακοινώνει πιθανό σχέδιο συμφωνίας μεταξύ των κυβερνητικών δυνάμεων του Hadis και των ανταρτών αποσχιστών Houthis στη πόλη Aden. Στη Σαουδική Αραβία πρόσφατα οι αντάρτες Houthis με επίθεση Drones είχαν επιτεθεί και καταστρέψει κύρια πετρελαϊκή περιοχή. Προβλέπεται στη συμφωνία συμμετοχή και των ανταρτών Houthis στο Κυβερνητικό Μεταβατικό Συμβούλιο και να τεθούν οι στρατιωτιές δυνάμεις υπό κυβερνητικό έλεγχο και να σταματήσει η προσπάθεια διαμελισμού της χώρας σε Σιιτική και Σουνιτική περιοχή με επηρεασμό από έξω δυνάμεων. Τα Η.Ε. χαιρετίζουν τη συμφωνία και τη χαρακτηρίζουν ως ένα θετικό βήμα για να σταματήσει ένας σχεδόν τεσσάρων ετών αιματηρός πόλεμος και μια από τις χειρότερες ανθρωπιστικές κρίσεις στην περιοχή με πολλές χιλιάδες νεκρούς και αμέτρητα θύματα ασθενειών που έχουν ξαπλωθεί ασταμάτητα και ανεξέλεγκτα στην Υεμένη, από πολλά χρόνια. Στις 15 Φεβρουαρίου 2020, οι αντάρτες Houthis στην Υεμένη καταρρίπτουν αεροσκάφος σε αποστολή της συμμαχίας Σαουδικής Αραβίας-Η.Α.Ε. (Βλέπε για την Υεμένη σελίδα 197 και 81 στο 1ο καί 2ο Τόμο, αντίστοιχα)

Εκλογές στην Ισπανία, 10 Νοεμβρίου 2019 Kυβέρνηση συνασπισμού με κοινοβούλιο με κατακερματισμένη ισχύ, διπλασιασμός των ψήφων του ακροδεξιού Vox. Στις 10 Νοεμβρίου 2019, διεξάγονται γενικές εκλογές στην Ισπανία, για 4η φορά προσφυγή στις κάλπες μέσα σε 4 χρόνια, εν μέσω πολιτικής αστάθειας. Το πρώτο σοσιαλιστικό κόμμα του Σάντσεθ πήρε 123 έδρες στο κοινοβούλιο των 350εδρών, το δεύτερο Λαϊκό κόμμα 88, το τρίτο το ακροδεξιό Vox 52, τέταρτο το Podemos 26 με τον Ιγκλέσια και ακολουθεί το κόμμα των «Πολιτών»10. Αυτό που χαρακτήρισε τις εκλογές είναι ο διπλασιασμός των ψήφων του ακροδεξιού Vox και η μεγάλη πτώση του κόμματος των «Πολιτών» που οδεύει προς διάλυση, Μετά από δύο αποτυχείς προσπάθειες στη βουλή σχηματίζεται στις 7 Ιανουαρίου 2020 κυβέρνηση συνασπισμού υπό το Σάντσεθ με σύμπραξη πρώτου-Σοσιαλιστές και τετάρτου κόμματος -Podemos, ο οποίος αναλαμβάνει την αντιπροεδρία, που συγκεντρώνουν μαζί μόλις 155 έδρες. Η κυβέρνηση συνασπισμού υπερψηφίσθηκε από τα μικρότερα κόμματα, ανάμεσα στα οποία οι Καταλανοί αυτονομιστές του Esquerra Republicana de Catalunya (ERC), οι οποίοι απείχαν, και προκύπτει κοινοβούλιο με κατακερματισμένη ισχύ. Πολλές κυβερνήσεις

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

23

συνασπισμού επικρατούν στην Ευρώπη. (Βλέπε για το καταλονικό σελ. 96 στο 2ο Τόμο.)

Η Επόμενη των Εκλογών στη Λευκορωσία (Belarus) Ο λαός της Λευκορωσίας έχει πλέον ωριμάσει και ζητεί τον επί 10ετίες πρόεδρος lukashenko να παραδώσει την εξουσία. Στις 9 Αυγούστου 2020, διεξήχθηκαν προεδρικές εκλογές στη Belarus με νικητή για έκτη θητεία, του επί 26χρόνια στην εξουσία Lukashenko, με 80% των ψήφων. Ο λαός διαμαρτύρεται μαζικά στους δρόμους της πρωτεύουσας Minsk για νοθεία στις εκλογές αφού οι δημοσκοπήσεις έφεραν με 80% να προηγείται η Svetlana Tikhanovskaya της κύριας αντιπολίτευσης. Ο Lukashenko προσπαθεί να κατευνάσει τους διαματυρόμενους. Έχει όμως πάρει το μάθημα από το κίνημα διαμαρτυρίας της Ουκρανίας 2013-14. Επιδιώκει να αποφύγει άλλη Maidan της γειτονικής Ουκρανίαςπλατεία της ανεξαρτησίας στην Ουκρανία- με 88νεκρούς και 10δες τραυματίες που κόστισαν την απομάκρυνση του τότε Ουκρανού προέδρουYanukovych. Ο Lukashenko υπόσχεται επανάληψη την εκλογών με τροποποιημένο τώρα το Σύνταγμα και με αναδιανομή των εξουσιών, πράγμα που απορρίπτουν οι διαμαρτυρόμενοι που συνεχίζουν αμείωτες τις διαδηλώσεις. Προσπαθεί να υποστηριχθεί από την Ελίτ που επί τόσα χρόνια στην εξουσία δημιούργησε. Οι σχέσεις Lukashenko-Putin δεν υπήρξαν οι καλύτερες στη μακρά διάρκεια της εξουσίας τους, με εμβόλιμο πάντα και το θέμα του ρωσικού αερίου που διέρχεται από τη Belarus και διοχετεύεται στη βόρεια και κεντρική Ευρώπη. Ο Putin τώρα προβληματίζεται και δεν μπορεί να εφαρμόσει την πολιτική της Ουκρανίας με την προσάρτηση της Κριμαίας 2014, όπου η Ρωσία είχε μεγάλη στρατιωτική βάση, ενώ τώρα στην Belarus υπάρχει μικρή μόνο ρωσική βάση. Υπάρχουν και εδώ ρώσοι μισθοφόροι και ρωσικό στοιχείο που μπορούν να αποσταθεροποιήσουν την κοινωνία, όχι όμως στην έκταση της Ουκρανίας. Ο Putin αναμένει τις εξελίξεις για να πάρει θέση σε τυχόν αίτηση για ρωσική βοήθεια. Ο ΥΠΕΞ Ρωσίας Lavrov αναφέρει ότι δεν υπάρχει τρόπος να βρεί ότι ο Lukashenk δεν κέρδισε τις εκλογές και ο πρωθυπουργός Michail Mishustin επισκέπτεται την Belarus. Η Ε.Ε. συσκέπτεται για να επιβάλει κυρώσεις στη Belarus, ενώ παλαιότερα πρόταση της

24

Λακαφώσης Δημήτριος

αντιπολίτευσης για προσέγγιση προς την Ε.Ε. και ΝΑΤΟ απορρίφθηκε από την κυβέρνηση, όπως και η ρωσική πίεση για πολική και οικονομική ένωση, 1999. Ο Lukashenko το μόνο που επιδίωκει είναι πως να διατηρηθεί στην εξουσία, ενώ της αντιπολίτευσης η Svetlana Tikhanovskaya προσπαθεί να διαφύγει στη Λιθουανία για να αποφύγει τις αστυνομικές πιέσεις και φόβους και επιμένει για συνέχιση στις διαμαρτυρίες του λαού. Συγκροτείται Συμβούλιο για να συντονίζει τις ενέργειες της αντιπολίτευσης κατά των κυβερνητικών μέτρων, ενώ μερικά μέλη φυλακίζονται. Σχόλια-Διαπιστώσεις Η Belarus είναι η μικρότερη χώρα στην ανατολική Ευρώπη όπου ακόμη έχει στην εξουσία παλαιό αυταρχικό ηγέτη της χώρας. Ο Lukashenko άλλοτε παρουσιάζεται ως Δυτικός και άλλοτε υπέρ της Ρωσίας και παραμένει απτότητος στην εξουσία. Ο Lukashenko δεν μπορεί να αγνοήσει και το μάθημα της Αρμενίας 2018 όταν ο τότε αρμένιος πρόεδρος Sargsyan δεν υποστηρίχθηκε από την Ρωσία για να παραμείνει στην εξουσία έναντι διαδηλώσεων του αρμενικού λαού και απομακρύνθηκε. Ο λαός της Belarus μετά από τόσα χρόνια έχει πλέον ωριμάσει και απαιτεί την απομάκρυνση του Lukashenko.

Τροποποίηση Ρωσικού Συντάγματος, 20 Ιανουαρίου 2020 Ο Putin τροποποεί το σύνταγμα για ενισχυμένη πρωθυπουργία την οποία σχεδιάζει να ασκήσει μετά την 4ετή προεδρική θητεία του O Putin διανοίει την τετάρτη θητεία του στην προεδρία της Ρωσίας και προβαίνει σε τροποποίηση του Συντάγματος για να παραμείνει με το τέλος της νυν θητείας του ή και ενωρίτερα ως πρωθυπουργός στην εξουσία με ενισχυμένη πρωθυπουργία, μέχρι το 2026. Δίδει αυξημένες αρμοδιότητες στον πρωθυπουργό με αντιρρήσεις του νυν πρωθυπουργού Medvedev ο οποίος απέρχεται και τον αντικαθιστάει ο Michail Mishustin. Τι σημαίνει όμως η τροποποίηση ρωσικού συντάγματος για την αντιπολίτευση. Ο αρχηγός της αντιπολίτευσης Nabalny πρόσφατα κατά την πτήση του από την Σιβηρία αισθάνεται βορειά αδιαθεσία και μεταφέρεται σε νοσοκομείο στο Βερολίνο όπου διαπιστώθηκε δηλητηρίαση από τοξική ουσία με αποποίηση ρωσική ευθύνης. Πάντως, η ίδια περίπτωση συνέβηκε λίγα χρόνια πρίν στο Λονδίνο. Κάπως έτσι έκανε και με το ρωσικό σύνταγμα και ο Corbachev (1985-91) με τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και τη δημιουργία της σημερινής Ομοσπονδιακής Ρωσίας.(Bλέπε για την τετάρτη θητεία του Putin στη σελίδα 79 του 2ου Τόμου του βιβλίου).

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

25

Κεφάλαιο Β’ Περιληπτική Εισαγωγή του Κεφαλαίου Ενεργειακή κρίση στην Ανατολική Μεσόγειο. Δημιουργείται ο παράνομος Τουρκολιβυκός θαλάσσιος αγωγός. Οριοθετείται η πρώτη ΑΟΖ Ελλάδας- Ιταλίας στη Μεσόγειο, συμφωνία ΑΟΖ Ελλάδας- Αιγύπτου, επέκταση για πρώτη φορά των χωρικών υδάτων. Ένταση Ελλάδας-Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Σύνοδος κορυφής της Ε.Ε. για την ένταση Τουρκίας-Ελλάδας. Άλλο μέτωπο στο Ναγκόρνο Καραμπάχ. Μετατρέπεται σε Τέμενος η Αγιά Σοφιά. Σε πολύχρονο τέλμα το αδιέξοδο του κυπριακού. Εκλογές στα κατεχόμενα με επηρεασμό του κυπριακού προς συνέχιση του αδιεξόδου.

Ενεργειακό Πεδίο Ανταγωνισμού η Α. Μεσόγειος (EASTMED) Η εξασφάλιση μελλοντικής ενέργειας και κυρίως της Ευρώπης.

Ενεργειακό πεδίο ανταγωνισμού η Ανατολική Μεσόγειος για τους εκεί υδρογονάνθρακες προς μελλοντική εξασφάλιση ενέργειας και κυρίως της Ευρώπης. Η Τουρκία στέλνει γεωτρύπανo ανατολικά της Καρπασίας ως και γεωτρύπανα εξόρυξης με τη συνοδεία πολεμικών πλοίων στο οικόπεδο 7 της κυπριακής ΑΟΖ και οι ξένες ερευνητικές εταιρείες αρχίζουν να μετακινούν προς το τέλος 2019 το ενδιαφέρον προς γειτονικά του οικοπέδου 7 οικόπεδα και η ένταση εντείνεται. Η Τουρκία προβάλλει απαράδεκτες θαλάσσιες περιοχές στη Μεσόγειο και με συμφωνία με τη Λιβύη για συνοριακή ΑΟΖ, με σενάριο τουρκικής εξόρυξης σε λιβυκή ΑΟΖ εντός του 2020, με ότι αυτό σημαίνει για την εκεί ένταση, εάν επαληθευθεί το σενάριο. Στις 2 Ιανουαρίου

26

Λακαφώσης Δημήτριος

2020 η Ελλάδα, Κύπρος και η Αίγυπτος υπογράφουν συμφωνία για το θέμα EASTMED, και ακολουθεί η Ιταλία.

Αυξάνεται η Ένταση της Ενεργειακής Κρίσης στην Α. Μεσόγειο Οι δραστηριοτήτες των ενεργειακών κολοσσών στην κυπριακή ΑΟΖ, Τουρκικές διεκδικήσεις στην Α.Μεσόγειο, Προβολή ελληνικών θέσεων, Συμμαχίες στη Μεσόγειο.

Οι Επεμβάσεις ενεργειακών κολοσσών στην Α. Μεσόγειο Παγώνει, δύο μόλις μήνες πριν από την έναρξη των γεωτρήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ, η γεώτρηση και η γαλλο-ιταλική κοινοπραξία TOTAL-ΕΝ φέρεται να μετακινείται από το τεμάχιο 7 και να κάνει αρχή από γειτονικά τεμάχια, 2,3,6,8,9,10,11,12 που έχουν κλειδώσει με διαγωνισμούς. Μία τέτοια εξέλιξη δεν συνιστά υποχώρηση της κοινοπραξίας, αλλά μια κίνηση τακτικής. Η Τουρκία δηλώνει ότι δεν πρόκειται να σταματήσει τις δραστηριότητες στην κυπριακή ΑΟΖ, παρά τις οικονομικές κυρώσεις που τις έχουν υποβληθεί γιαυτό. Η υποχώρηση της κοινοπραξίας, αποδίδεται και σε λόγους που έχουν να κάνουν με συμβατικές υποχρεώσεις. Έφτασε στην ανατολική Μεσόγειο στις 9 Νοεμβρίου 2019, το γεωτρύπανο Tungsten Explorer της TOTAL - ENI που θα ξεκινήσει γεωτρήσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2020, ως και το Fatih γεωτρύπανo ανατολικά της Καρπασίας. Η Τουρκία δεν σταματάει τις γεωτρήσεις και προειδοποιεί τις άλλες πλευρές. Ο ηγέτης των Τουρκοκυπρίων Μουσταφά Ακιντζί είχε προτείνει κοινή επιτροπή υδρογονανθράκων Ελληνοκύπριων και Τουρκοκύπριων. Υπογραμμίζει ότι η πρότασή μας αντιμετωπίζεται διεθνώς όλο και πιο θετικά. Παρά το γεγονός ότι ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες δεν την αποδέχονται, δεν μπορεί να αγνοηθεί. Όλο και συχνότερα λέγεται ότι η ελληνοκυπριακή πλευρά θα πρέπει να εξετάσει σοβαρά τις προτάσεις.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

27

Παράνομες Διεκδικήσεις της Τουρκίας στην Α. Μεσόγειο, Νοέμβριος 2019 Η Τουρκία προβαίνει σε αυθαίρετο και πέραν του διεθνούς δικαίου καθορισμού θαλασσίων περιοχών στη Μεσόγειο, με κατάργηση θαλασσίων δικαιωμάτων στο Καστελλόριζο(Μεγίστη), στη Ρόδο, στην Κρήτη και στην Κάρπαθο, με αντιδράσεις Ελλάδας- ΚύπρουΑιγύπτου και Ισραήλ, αλλά με την υποστήριξη του Κατάρ. Η Τουρκία προσπαθεί να διακόψει τη συνέχεια ελληνικής και κυπριακής ΑΟΖ και να εδραιώσει παράνομα τουρκικά δικαιώματα στη Μεσόγειο. Πρόκειται για τουρκική αντιπαράθεση στις δρομολογούμενες από αμερικανο- γαλλικές πετρελαϊκές εταιρείες εξόρυξης υδρογονανθράκων στην αν. Μεσόγειο και ν.δ. της Κρήτης ως και για εμπόδιο στο μελλοντικό καθορισμό ορίων στις ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου. Η Τουρκία οραματίζεται νησιά χωρίς υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ, πρόσφατο σενάριο που επαληθεύεται τώρα, δηλαδή να περικυκλώσει και να απομονώσει τα ελληνικά νησιά. Κορυφώνεται η ένταση στην περιοχή με όποιο ρίσκο για την εκεί αστάθεια.

Σχεδιάζονται από την Τουρκία έρευνες στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, 1 Ιουνίου 2020 Η Άγκυρα χώρισε συνολικά 24 οικόπεδα από το τουρκολιβυκό μνημονίο, με επίσημη πράξη στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, για παραχώρηση συμβολαίων στην Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίων (ΤΡΑΟ). Μερικά από αυτά τα οικόπεδα βρίσκονται από έξι μίλια και πλέον ανατολικά της Κρήτης, της Κάσου, της Καρπάθου και της

28

Λακαφώσης Δημήτριος

Ρόδου και επικαλύπτουν μέρος της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ. Ωστόσο την οικοπεδοποίηση της περιοχής, στα ανατολικά του 28ου μεσημβρινού, η Άγκυρα προχωρά ταχέως, δίχως να αναμένει την ολοκλήρωση των τεχνικών λεπτομερειών στα Η.Ε. Ο διαχωρισμός έχει γίνει με την ισχυριζόμενη τουρκική θέση ότι τα ελληνικά νησιά δεν διαθέτουν υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ, αλλά μόνο 6 ναυτικά μίλια χωρικών υδάτων. Επισημαίνεται ότι σ’αυτά τα οικόπεδα δεν συμπεριλαμβάνεται το Καστελλόριζο, χωρίς να αποκλείεται στο μέλλον. Διάβημα προς τον Τούρκο πρέσβη στην Αθήνα επέδωσε το ελληνικό ΥΠΕΞ. Η Ελλάδα είναι προετοιμασμένη να αντιμετωπίσει και αυτή την πρόκληση, όπως προσεχώς στον Έβρο. Αλλά, και μετά στις 29 Μαΐου 2020 έχουμε τουρκικές προκλήσεις με τον Ιμάμ να διαβάζει το Κοράνιο μέσα στην Αγιά Σοφιά και με οθωμανικού τύπου διακηρύξεις έξω από την εκκλησία. Σήμερα, η Αγιά Σοφιά εκλαμβάνεται ως πολιτιστικό-θρησκευτικό μνημείο υπό την UNESCO και η Τουρκία τελικά την κάνει Τζαμί. Σχόλια- Απόψεις- Εκτιμήσεις Η τουρκική δρομολόγηση ερευνών στην ελληνική υφαλοκρηπίδα αποτελεί συνέχεια του τουρκολιβυκού μνημονίου σε μέρος αυτού και δείχνει την Τουρκία να επισπεύδει αν και ο σχετικός χάρτης δεν έχει αναρτηθεί στην αρμόδια Διεύθυνση των Η.Ε. Το επόμενο αναμενόμενο πιθανότερο βήμα της Άγκυρας είναι μάλλον οι σεισμικές έρευνες και ακολουθούν οι γεωτρήσεις εντός ελληνικής υφαλοκρηπίδας αφού προηγηθεί και η έκδοση σχετικής NAVTEX. Μάλλον υπάρχει η πιθανότητα έναρξης σεισμικών ερευνών στα νότια της Κρήτης, σε περιοχής εντός της Λιβυκής αρμοδιότητας –με βάση το τουρκολιβυκό μνημόνιο, έπειτα από αίτημα της Τρίπολης από την ΤΡΑΟ. Πιθανά σενάρια να ξεκινήσει η Τουρκία έρευνες για φυσικό αέριο στην Ανατολική Μεσόγειο κατά τους επόμενους τρεις μήνες. Εκτιμάται ότι η Άγκυρα θα επιλέξει μια περιοχή ανοιχτά –και όχι στα έξι μίλια– της Κρήτης. Η Αθήνα πρόκειται να αντιδράσει με την αποστολή φρεγατών στην περιοχή, ενώ στο παρασκήνιο βρίσκονται σε εξέλιξη διαβουλεύσεις –κυρίως με τη Γαλλία– ώστε να υπάρχει και διεθνής παρουσία στην περιοχή, ενδεχομένως στο πλαί-

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

29

σιο ασκήσεων. Η ταχύτητα των τελευταίων κινήσεων, σαφώς γίνεται και μετά την ενθάρρυνση του Erdogan, από τη διάσωση της κυβέρνησης του Saraz και την πρόσφατη υποχώρηση του Haftar από τα περίχωρα της Τρίπολης της Λιβύης. Ουσιαστικά η κυβέρνηση Saraz, διασώθηκε κυρίως μέσω των τουρκικών ενισχύσεων, παρότι στις 19 Ιανουαρίου 2020 στη Διάσκεψη του Βερολίνου για την κρίση στη Λιβύη είχε αποφασισθεί η συνέχιση του εμπάρκο όπλων στη Λιβύη.

Τουρκολιβυκό μνημόνιο για Θαλάσσιο Διάδρομο στην Α. Μεσόγειο Ανησυχητική η τουρκική πρόκληση στην Ανατολική Μεσόγειο με τον παράνομο τουρκολιβυκό θαλάσσιο χώρο

Υπογράφεται απαράδεκτο Μνημόνιο κατανόησης για θαλάσσιο διάδρομο μεταξύ Τουρκίας- αναγνωρισμένης κυβέρνησης του Saraz της Τρίπολης στη με εμφύλιο Λιβύη, ενώ υπάρχει και η άλλη κυβέρνηση του πολαιμάχου στρατηγού Haftar στο Τομπρούκ που δε συμφωνεί με το μνημόνιο ως και με το πλειοψηφία αμφισβήτηση από 2015 κοινοβούλιο. Η Τουρκία επιδιώκει συνεκμετάλλευση, προσθέτοντας τμήμα της Ελληνικής ΑΟΖ στην λυβική ΑΟΖ, το οποίο προβάλλει ότι το έχει κλέψει η Ελλάδα. Δίδονται και συντεταγμένες στο Μνημόνιο με τις οποίες συμπεριλαμβάνονται θαλάσσιες ελληνικές περιοχές και η μέση γραμμή τουρκικών- λιβυκών ηπειρωτικών ακτών. Υποβάλλεται το μνημόνιο, με συντεταγμένες θαλασσίων χώρων, μεταξύ Τουρκίας- Λιβύης στα Η.Ε. όπου μάλλον καταχωρείται εφόσον πρόκειται για δύο αναγνωρισμένα κράτη, χωρίς όμως αυτό να φέρνει νομικό αποτέλεσμα. Αυτό δεν είχε συμβεί στην όμοια περίπτωση Τουρκίας- Κατεχομένων, εφόσον το ψευδοκράτος δεν είναι αναγνωρισμένο. Η Τουρκία με την εμπλοκή της στη Λιβύη ως ‘’Δούρειο Ίππο’’ οραματίζεται να επαναφέρει τους Οθωμανούς στη Λιβύη όπως πριν από 500 περίπου χρόνια. Πάντως, το οποιοδήποτε μνημόνιο, καθ ‘αυτό, δεν ενέχει και νομική υπόσταση, όσο και εάν επιδιώκουν να το προβάλουν αυτοί που το σοφίσθηκαν. Η Κύπρος προσφεύγει στο διεθνές δικαστήριο της Χάγης για εξασφάλιση των θαλασσίων δικαιωμάτων της, προσφυγή όμως που απαιτεί τη συγκατάθεση αμφοτέρων. Στη περίπτωση μονομερής προσφυγής η όποια απόφαση δεν είναι δεσμευτική. Στις 6 Δεκεμβρίου 2019, απελαύνεται ο λίβυος πρέσβης

30

Λακαφώσης Δημήτριος

από την Ελλάδα. Το ΥΠΕΞ των Η.Π.Α και η Ρωσία χαρακτηρίζουν το Μνημόνιο κατανόησης ΤουρκίαςΛιβύης προκλητικό. Η Γαλλία υποστηρίζει την Ελλάδα ως και η ευρωπαϊκή επιτροπή. Το ΝΑΤΟ: ουδέτερος παρατηρητής, τακτική από την εισβολή στην Κύπρο 1974. Μετά τη συνάντηση Εrdogan-Μητσοτάκη στις 5 Δεκεμβρίου 2019(συμφωνούμε ότι διαφωνούμε σε όλα!!), φαίνεται μόνο οι ενισχυμένες οικονομικές κυρώσεις και η συνέχιση διπλωματικού απομονωτισμού ίσως να συναιτήσουν. Ο Πρόεδρος της λιβυκής βουλής, η οποία αντιτίθεται στην εθνική λιβυκή κυβέρνηση που ελέγχει την πρωτεύουσα Τρίπολη, επισκέπτεται το πρόεδρο της ελληνικής βουλή και δηλώνει ότι θα αντιδράσουν στην παρουσία ζένων πλοίων (σ.σ. τουρκικά) στα λιβυκά ύδατα., ενώ ο εθνικός λιβυκό στρατός του στρατηγού Haftar, με έδρα τη Βεγγάζη, προελαύνει προς κατάληψη της Τρίπολης και την ανατροπή της παραπαίουσας κυβέρνησης της Τρίπολης, η οποία έχει υπογράψει την παράνομη συμφωνία Τουρκίας- Λιβύης.

Η προβολή των ελληνικών θέσεων στη Μεσόγειο, Ιανουάριος 2020 Στις 30 Δεκεμβρίου 2019, στη Ρώμη συνάντηση των τεχνικών κλιμακίων Ελλάδας και Ιταλίας, με στόχο τη συνέχιση των συζητήσεων για την οριοθέτηση των ΑΟΖ των δύο χωρών. Στις 7 Ιανουαρίου στην Ουάσιγκτον, στον Λευκό Οίκο, ο Έλληνας πρωθυπουργός συναντά τον Αμερικανό Πρόεδρο, μετά τη ρητή απόφαση του τελευταίου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες έναντι του μνημονίου Άγκυρας- Τρίπολης. Συναντάει τον πρόεδρο ως μέλος του ΝΑΤΟ, Ε.Ε. και σε ανάκαμψη και με σύναψη συμφωνιών στην περιοχή. Στις 8 Ιανουαρίου 2020, τα τεχνικά κλιμάκια Ελλάδας και Αιγύπτου συναντιώνται για επίσπευση οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών. Στα μέσα Ιανουαρίου 2020, στο Μαρόκο ο ΥΠΕΞ Ελλάδας, χώρα με σημαντικό ρόλο για τις εξελίξεις στη Λιβύη. Άλλωστε, η πολιτική συμφωνία για τη Λιβύη υπεγράφηκε στο Skhirat του Μαρόκου. Στις 21-25 Ιανουαρίου 2020, ο Έλληνας πρωθυπουργός βρίσκεται στο παγκόσμιο οικονομικό Forum στο Νταβός. Στις 29 Ιανουαρίου 2020 η συνάντηση του πρωθυπουργού με τον πρόεδρο Μακρόν στο Παρίσι.

Έντονες Διπλωματικές Κινήσεις με συμμαχίες για τον αγωγό EASTMED Στις 2 Ιανουαρίου 2020 στην Αθήνα, Ελλάδα- Κύπρος- Ισραήλ υπογράφουν έναρξη της συμφωνίας για τον αγωγό Eastmed, που είναι η πρώτη, έμπρακτη απάντηση της ελληνικής κυβέρνησης απέναντι στα άκυρα μνημόνια Τουρκίας-Λιβύης. Μετά αναμένεται συγκατάθεση και της Ιταλίας- αν και με ψευδείς διαδόσεις ο Erdogan προσπαθεί να απομακρύνει την Ιταλία- ως και με μελλοντική προοπτική και την Αίγυπτο και το Λιβάνου. Στις 4 ή 5 Ιανουαρίου 2020, στο Κάιρο η τριμερής Ελλάδας – Κύπρου – Αιγύπτου με τη

31

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

συμμετοχή και της Γαλλίας (σχήμα 3+1), με το EastMed Gas στο επίκεντρο. Στις 15– 16 Ιανουαρίου στο Κάιρο, πραγματοποίηση EastMed Gas( Αν. Μεσογείου) Forum.

Η Πριν Συμφωνία Υφαλοκρηπίδας Ελλάδας- Ιταλίας , 24

Μαΐου 1977

Προϊστορία της Συμφωνίας Στις 24 Μαΐου 1977, η Συμφωνία μεταξύ της Ελλάδας-Ιταλίας για την υφαλοκρηπίδα μεταξύ των δύο κρατών. Της Συμφωνίας, 1977, είχαν προηγηθεί εκβιαστικές και με δύναμη απειλές της Τουρκίας περί αποστολής του σεισμογραφικού σκάφους “Σισμίκ” για πετρελαϊκές έρευνες στο Αιγαίο, ενώ ακολούθησαν πυρά παράκτιου πυροβολείου της Σάμου κατά τουρκικής ακταιωρού που είχε παραβιάσει τα ελληνικά χωρικά ύδατα για να συλλάβει ένα ελληνικό αλιευτικό. Ένα κάποιο συμπέρασμα είναι ότι η Συμφωνία είχε πολιτικές προεκτάσεις και προθέσεις για μία αντίστοιχη Συμφωνία και με την Τουρκία για την υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου, πράγμα που βέβαια, δεν έγινε ποτέ.

Το περιεχόμενο της Συμφωνίας Ελλάδας- Ιταλίας για Υφαλοκρηπίδα του 1977, χωρίς τελική επικύρωση Η Συμφωνία, έγινε με βάση τη εν ισχύ τότε Σύμβασης της Γενεύης του 1958 για την Υφαλοκρηπίδα. Στη νησιωτική συστάδα των Οθωνών νήσων, στο βόρειο Ιόνιο και στην αντίστοιχη των Στροφάδων (Άρπυια και Σταμφάνη), στο νότιο Ιόνιο, αποδόθηκε μειωμένη επίδραση των νησιών σε υφαλοκρηπίδα, χωρίς όμως να απορριφθεί η πλήρη επήρειά τους και τα

32

Λακαφώσης Δημήτριος

κυριαρχικά της δικαιώματα. Η τελική γραμμή οριοθέτησης 1977 από τις Ευθείες Γραμμές Βάσεως και από τη φυσική ακτογραμμή του ηπειρωτικού εδάφους της Ελλάδας, άφησε στην Ιταλία μερικά τετραγωνικά ναυτικά μίλια. Η Γραμμή ενέχει 16 σημεία, με βορειότερο το 7 νμ νοτιότερα του τριεθνούς Ελλάδας, Ιταλίας και Αλβανίας, και νοτιότερο το 10 νμ ή 29 νμ βορειότερα από το τριεθνές Ελλάδας, Ιταλίας και Λιβύης, ανάλογα με το εάν εκληφθεί ο κόλπος της Σύρτης στη Λιβύη, κλειστός ή ανοικτός. Η οριοθέτηση να μη επεκταθεί προς Βορράν πέραν του σημείου 1 και προς Νότον πέραν του σημείου 16, αλλά, και εφόσον, μεταγενέστερα μέχρι συνάντησης της υφαλοκρηπίδας των γειτονικών χωρών. Ουδεμία των διατάξεων της Συμφωνίας 1977 θίγει το καθεστώς των υπερκειμένων υδάτων και του εναερίου χώρου, αφού πρόκειται για συζήτηση υφαλοκρηπίδας και μόνο. Η Συμφωνία του 1977, έδιδε το δικαίωμα στην Ελλάδα να εκμεταλλευτεί τον υποθαλάσσιο πλούτο σε βυθό και υπέδαφος της περιοχής.

Η Πρώτη Οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας- Ιταλίας, 9 Ιουνίου2020 Μετά από μακροχρόνιες διαδοχικές συζητήσεις από το 1994 οπότε ισχύει το διεθνές δίκαιο της θάλασσας η Ελλάδα και η Ιταλία οριοθετούν ΑΟΖ στη Μεσόγειο. Της 9 Ιουνίου 2020, οι ΥΠΕΞ της Ελλάδας και της Ιταλίας υπέγραψαν συμφωνία χάραξης οριοθέτησης της ΑΟΖ Ελλάδας- Ιταλίας. Παρεμφερείς συζητήσεις είχαν αρχίσει το 1977 μεταξύ Ελλάδας- Ιταλίας και έκτοτε περιοδικές προσεγγίσεις χωρίς της αποτέλεσμα. Η Ελλάδα είναι πλέον το 133 κράτος στον κόσμο που διαθέτει ΑΟΖ. Για πρώτη φορά τέτοια συμφωνία ΑΟΖ στη Μεσόγειο που δίδει το έναυσμα για χάραξη ΑΟΖ μεταξύ και των άλλων χωρών στη Μεσόγειο. Η συμφωνία της οριοθέτησης ΑΟΖ Ελλάδας-Ιταλίας είναι πολύ σημαντική, ένα εξαιρετικό πρώτο βήμα παρά της μικροαντιρρήσεις άλλων σκοπιμοτήτων ότι κακώς διαπραγματεύθηκε το ίδιο όριο της υφαλοκρηπίδας του 1977 και όχι ένα καλύτερο όριο για ΑΟΖ σήμερα. Η Συμφωνία 1977, έγινε με βάση τη εν ισχύ τότε Σύμβασης της Γενεύης του 1958 για την Υφαλοκρηπίδα. Η συμφωνία 2020 έχει εμπνευστεί από το διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας 1982 με ισχύ από το 1994. Τη συμφωνία του Δικαίου της Θάλασσας έχουν υπογράψει μέχρι σήμερα 168 χώρες στον κόσμο. Η Τουρκία θέλει να δείξει εσκεμμένη αδιαφορία αφού δεν αφορά το Αιγαίο και τη Μεσόγειο, όπως απαξιωτικά δηλώνει. Στη Μεσόγειο δεν έχουν υπογράψει το Δίκαιο της Θάλασσας: η Τουρκία, η Συρία, το Ισραήλ και η Λιβύη. Επικρατούν στην οριοθέτηση ΑΟΖ στην περιοχή ενίοτε αστήρικτες αμφισβητήσεις και επιδιώξεις ως και αβάσιμες δηλώσεις για κυριαρχικά δικαιώματα θαλασσών. Το παράδειγμα της ΑΟΖ Ελλάδας- Ιταλίας έχουν τώρα να ακολουθήσουν και οι μεσογειακές χώρες, με αρχή την Αίγυπτο και την Αλβανία, που για την τελευταία είχε το 1995 υπογραφεί συμφωνία ΑΟΖ με την Ελλάδα που ακύρωσε το αλβανικό Συνταγματικό Δικαστήριο,

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

33

ίσως με τουρκική υποκίνηση. Μια συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ Αιγύπτου- Ελλάδας, με αρχή από 18 Ιουνίου 2020, αν και μπορεί να είναι μερική χωρίς τη διαπραγμάτευση για την ελληνική ΑΟΖ στο Καστελλόριζο και στην Κύπρο λόγω πραγματικών δυσχερειών, έχει τη σημασία της, εφόσον στην ουσία ακυρώνει το παράνομο Μνημόνιο Τουρκίας- Λιβύης με το οποίο η Τουρκία προσπαθεί με εκβιασμό και δύναμη να εμβολίσει την ελληνική ΑΟΖ στη Μεσόγειο.

Συμπεράσματα- Απόψεις- Διαπιστώσεις για τη Σύμβαση ΕλλάδαςΙταλίας, 9 Ιουνίου 2020 Πρόκειται μία συμφωνία 2020 με πολιτικές προεκτάσεις και μηνύματα προς όλες τις γείτονες χώρες, ότι η Ελλάδα είναι προσηλωμένη στο Διεθνές Δίκαιο 1982 και νομιμότητα. Η οριοθέτηση της ΑΟΖ συμπίπτει με αυτή της Ηπειρωτικής Υφαλοκρηπίδας του 1977. Αποτελεί συμφωνία ιστορικής σημασίας; Εκτός από τις προβλέψεις για βυθό και υπέδαφος αφορά στη στήλη του θαλάσσιου ύδατος και στην επιφάνεια. Συμφωνία 1982 επιβεβαιώνει το δικαίωμα των νησιών και το δικαιώμα επέκτασης των χωρικών υδάτων που εξαρτάται από τη θέση στην περιοχή οριοθετήσης και το μέγεθός τους. Η Ελλάδα έχει θαλάσσια σύνορα με έξι κράτη – Αλβανία, Ιταλία, Λιβύη, Αίγυπτο, Κύπρο και Τουρκία. Η Συμφωνία με την Ιταλία θα ήταν ίσως πιο αποτελεσματική εάν η Ελλάδα κατάθεται επίσημα στα ΗΕ τις συντεταγμένες ολόκληρης της ΑΟΖ, αποφεύγοντας τις κενές περιοχές των τμηματικών συμφωνιών. Το κρίσιμο σημείο είναι η επίτευξη συμφωνίας με την Αίγυπτο, που οι συνομιλίες άρχισαν το 2006 χωρίς βέβαια κάποιο τότε αποτέλεσμα. Παρόλο που η Αίγυπτος αποδέχεται τη μέση γραμμή και την επήρεια των νησιών, οι τουρκικές διεκδικήσεις στην Αν. Μεσόγειο την έχουν καταστήσει δισταχτική καθότι δεν επιθυμεί να εμπλακεί σε διένεξη τρίτων. Με τις τμηματικές συμφωνίες χωρίς θετικό αποτέλεσμα με την Αίγυπτο, συμβαίνει η παραμονή του παράνομου μνημονίου Τουρκίας - Λιβύης, η απώλεια των λειτουργικών ζωνών του Καστελλορίζου και η απώλεια κοινών θαλασσίων συνόρων με την Κύπρο.

Προδιάσκεψη Ελλάδας – Αιγύπτου στο Κάιρο, 18 Ιουνίου 2020 Θέματα: ΑΟΖ- Προκλητικές τουρκικές Δηλώσεις- Τουρκολιβυκό μνημόνιο

Στις 18 Ιουνίου 2020, ο ΥΠΕΞ της Ελλάδας Δένδιας μεταβαίνει στο Κάιρο για την οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ των δύο χωρών, για τις εκβιαστικές προκλητικές δηλώσεις της Τουρκίας στην περιοχή και για το παράνομο μνημόνιο Τουρκίας- Λιβύης για τις θαλάσσιες περιοχές νοτίως της Κρήτης. Τα συμπεράσματα της διάσκεψης του Καΐρου δεν ήταν τα αναμενόμενα, ανάλογα και με τις προετοιμασίες σε ανώτατο επίπεδο με επίσημη επίσκεψη του πρωθυπουργού στο Κάιρο, μόλις πριν τη διάσκεψη των ΥΠΕΞ, των οποίων η διάσκεψη θεωρείται επαρκώς μελετημένη.

34

Λακαφώσης Δημήτριος

Το Πλαίσιο Συζήτησης Οριοθέτησης ΑΟΖ. Της διάσκεψης του Καΐρου έχει προηγηθεί η επιτυχής οριοθέτηση της ΑΟΖ ΕλλάδαςΙταλίας στις 9 Ιουνίου 2020, για πρώτη φορά στην περιοχή βάσει του δικαίου της θάλασσας 1982 με ισχύ το 1994, που θεωρήθηκε ως καλό πρώτο μήνυμα για την ειρηνική συνεργασία μεταξύ των χωρών της Μεσογείου. Όμως το δίκαιο της θάλασσας δίδει αρχές και δεν μπορεί να εφαρμόζεται ακριβώς παντού το ίδιο, όπως στην οριοθέτηση ΑΟΖ Ελλάδας- Ιταλίας. Κάθε χώρα έχει τις ιδιαιτερότητές της και τις εσωτερικές προκαταβολές που μετρούν στη διαμόρφωση των εκάστοτε διακρατικών σχέσεων, όπως Αιγύπτου-Τουρκίας. Οι σχέσεις Ελλάδας- Αιγύπτου είναι εξαιρετικές και μάλιστα στην πρόσφατη προεδρία του Sisi από την πρώην προεδρία του μουσουλμάνου Morsi. Παραμένουν βέβαια και τώρα παλαιότερα στοιχεία στην εξουσία με διαφοροποιήσεις στην κατάσταση.

Ανησυχία στη διάσκεψη για την κατάσταση στη Λιβύη. Ωστόσο, η κατάσταση στη Λιβύη είναι διεθνώς περίπλοκη και με επικινδυνότητα για την περιοχή. Η Ε.Ε. με την “επιχείρηση ειρήνης” στην περιοχή παρακολουθεί τις δραστηριότητες με μέσα επιτήρησης χωρίς ενεργειακές επεμβάσεις παρά μόνο τις αναφέρει στα Η.Ε. Η Τουρκία παραβιάζει συνεχώς το εμπάρκο όπλων στη Λιβύη και επιδιώκει στρατιωτική και αεροπορική βάση στη Λιβύη για να ελέγχει την περιοχή μέχρι Κρήτη και Ιόνιο. Ο Haftar αμύνεται για να διατηρήσει την παραλιακή πόλη της Σύρτης, ενισχυόμενος με ρωσικά αεροπλάνα για να αποκτηθεί ρωσική επιρροή στην πόλη. Η κρίση στη Λιβύη κορυφώνεται καθημερινά.

Η Αιγυπτιακή διστακτικότητα εν μέσω τουρκικών προκλήσεων. Η Αιγυπτος παρουσιάζει διστακτικότητα εν μέσω προκλητικών δηλώσεων της Τουρκίας. Δεν βλέπει ότι μπορεί να αναμειχθεί σε περιοχές όπου δεν έχει ενδιαφέρον, όπως στο συγκρότημα Καστελλορίζου. Βέβαια, έχει θεωρήσει ως παράνομο το μνημόνιο Τουρκίας- Λιβύης και γι’αυτό δεν παραβλέπει την τμηματική συμφωνία με διασταύρωση του θαλασσίου διαδρόμου Τουρκίας- Λιβύης και κυρίως νοτίως της Κρήτης.

Τι προβληματίζει περισσότερο το Κάιρο στην Προδιάσκεψη Πάντως προβληματίζει το Κάιρο: η προκλητική και νέο-οθωμανικής συμπεριφορά του Erdodan, oι διακηρύξεις της Άγκυρας για γεωτρήσεις ανοιχτά της Λιβύης, η παρουσία σχεδόν

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

35

του μισού τουρκικού στόλου στην περιοχή που σπάει προκλητικά το εμπάργκο όπλων των ΗΕ, αγνοώντας την ευρωπαϊκή επιχείρηση Ειρήνη. Πάντως προβληματίζει ανησυχητικά το Κάιρο η ενίσχυση του Saraz με οπλισμό, 9.000 τζιχαντιστές και τούρκους μισθοφόρους, αλλά και η πρόθεση των Τούρκων να εγκαταστήσουν ναυτική βάση στη Μισράτα και αεροπορική στην Watiya. ‘Ολα αυτά φαίνεται να έχουν προκαλέσει εκνευρισμό στην κυβέρνηση Σίσι και ξυπνούν μνήμες οθωμανικής κυριαρχίας στον αραβικό κόσμο γενικότερα.

Συμφωνία ΑΟΖ Ελλάδας-Αιγύπτου, 6 Αυγούστου 2020 Η Ελλάδα και η Αίγυπτος υιοθετούν μερική ΑΟΖ που διασταυρώνεται με το παράνομο τουρκολιβυκό θαλάσσιο διάδρομο. Η Συμφωνία για ΑΟΖ Ελλάδας-Αιγύπτου, μετά από 15ετία σχετικών κινήσεων, είναι η δεύτερη που επιτεύχθηκε μέσα σε ένα χρόνο μετά τη συμφωνία Ελλάδας-Ιταλίας στις 9 Ιουνίου 2020. Η Ελλάδα είναι η πρώτη στην περιοχή που εφαρμόζει τις νόμιμες διαδικασίες του διεθνούς δικαίου και του δικαίου της θάλασσας σύμφωνα σε ισχύ από 1994. Αποτελεί παράδειγμα για την ειρηνική διευθέτηση των ΑΟΖ στην περιοχή μακριά από αυταρχισμούς και παράνομες βλέψεις κυριαρχικών δικαιωμάτων. Η συμφωνία για ΑΟΖ Ελλάδας-Αιγύπτου είναι βέβαια τμηματική οριοθέτηση θαλασσίου διαδρόμου, όπως η συμφωνία Ελλάδας-Ιταλίας, αλλά η αρχή για οριστική ειρηνική διευθέτηση των ΑΟΖ στην περιοχή. Συμφωνήθηκε ένας διεθνώς νόμιμος θαλάσσιος διάδρομος στην Ανατολική Μεσόγειο μεταξύ Ελλάδας-Αιγύπτου, με αναγνώριση των νησιωτικών κυριαρχκών δικαιωμάτων της Ελλάδας -χωρίς εξειδίκευση για το επίμαχο θέμα του Καστελλορίζουσε αντίθεση προς το παράνομο Τουρκολιβυκό μνημόνιο στα νοτιοανατολικά της Κρήτης. Δηλαδή, τώρα βλέπουμε στην περιοχή να διασταυρώνεται ο παράνομος θαλάσσιος διάδρομος Τουρκίας- Λιβύης και ο όμοιος νόμιμος της Ελλάδας- Αιγύπτου. Στη δε περίπτωση της προσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης αναμένεται να επικρατήσει το διεθνώς αναγνωρισμένο ως δίκαιο. Στην Ανατολική Μεσόγειο, αλληλέγγυα η Ελλάδα βρίσκει τη Γαλλία, αν και η Τουρκία παραπονείται ότι η Ε.Ε. την παραγκωνίζει στην περιοχή. Εξάλλου, η Αίγυπτος είναι αντιμέτωπη με την Τουρκία, γιατί η Αίγυπτος αντιδράει στην τουρκική εμπλοκή στη Λιβύη και κρίνει παράνομο το Τουρκολιβυκό μνημόνιο. Η Αίγυπτος δεν παρασύρθηκε στη δελεαστική προσφορά της Τουρκίας για 21.500 επιφανείας χλμ επιπλέον στην Αιγυπτιακή ΑΟΖ. Η συμφωνία κυρώνεται γρήγορα εντός Αυγούστου 2020 από τα δύο κοινοβούλια και κατατίθεται επίσημα στα Η.Ε. για πρωτοκόλληση, όπου εδώ και εννέα μήνες παραμένει.

36

Λακαφώσης Δημήτριος

Τα Μετά της Συμφωνίας Ελλάδας-Αιγύπτου, 12 Αυγούστου 2020 Αιφνιδιασμός, Έκδοση τουρκικής NAVTEX νοτίως Καστελλορίζου και αποστολή του Oruc Reis στην εκεί ελληνική υφαλοκριπίδα

Η υπογραφή της Συμφωνίας Ελλάδας-Αιγύπτου, στις 6 Αυγούστου 2020, αιφνιδίασε πλήρως και πρωτίστως την Τουρκία ως μη αναμενομένη. Δεν υπήρξε πληροφορία γι’αυτό, ακόμη και η Ε.Ε. ζητάει ενημέρωση.. H Τουρκία σε αντίδραση εκδίδει άμεσα NAVTEX νοτίως του Καστελλορίζου με ισχύ μέχρι 23 Αυγούστου 2020, αν και δηλώνει για NAVTEΧ και μετά.

Το Ερευνητικό Oruc Reis στην Αν. Μεσόγειο, στις 8 Αυγ. 2020 H Τουρκία αποστέλλει, στις 8 Αυγούστου 2020, εν μέσω έντασης με την Ελλάδα, το σεισμικό ερευνητικό πλοίο Oruc Reis στην ελληνική ΑΟΖ κοντά στην ελληνο-αιγυπτιακή ΑΟΖ, με αρμάδα πολεμικών πλοίων και ποντίζει καλώδια έρευνας υδρογονανθράκων, με αμφιβολίες για την απόδοσή τους που μπορεί να διαπιστωθεί μετά από 2-3 μήνες, υπό κανονικές συνθήκες δυνατοτήτων. Το Oruc Reis παραμένει στην περιοχή και αλλάζει πορεία προς βορειοανατολικά αλλά μέσα μέχρι τώρα στην ελληνική ΑΟΖ, πάντα με την επίβλεψη των ελληνικών πλοίων. Tο Oruc Reis επιστρέφει στην Αττάλεια στις 13 Σεπτεμβρίου 2020, δήθεν ως καλή θέληση προ της συνόδου κορυφής της Ε.Ε.1-2 Οκτωβρίου 2020. Είχε βέβαια προηγηθεί αποστολή ξανά του Oruc Reis στην περιοχή πριν από μερικές εβδομάδες αλλά είχε τότε υποχωρήσει. Οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις από Μάρτιο 2020 τίθενται σε κατάσταση συναγερμούεγρήγορσης γιατί παραβιάζονται κυριαρχικά δικαιώματα στην αν. Μεσογείου. Το πλείστον του ελληνικού στόλου αναπτύσσεται στην περιοχή και παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις δραστηριότητες του Oruc Reis στην Ελληνική ΑΟΖ της αν. Μεσογείου. Επαναλαμβάνεται δηλαδή και τώρα η ένταση Ελλάδας-Τουρκίας του Μαρτίου 1987 για έρευνα κυρίως στο βόρειο Αγαίο και τότε το άλλο“Piris Reis” τουρκικό σεισμικό πλοίο συνοδευόμενο από πολεμικά, με πόντιση καλωδίων έρευνας υδρογονανθράκων ως και δέσμευση με NAVTEΧ τεσσάρων περιοχών μέχρι και Σάμου. Αποφεύχθηκε τελικά η έρευνα με βάσει τη γνωστή ως πρωτότολλο της Βιένης συμφωνία1976. Επενέβησαν Η.Π.Α- ΝΑΤΟ -Ε.Ε.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

37

Σχετικά με τα τεκταινόμενα από την Τουρκία, ενημερώνεται ο πρόεδρος του ευρωπαϊκού συμβουλίου Charles Michel και συγκαλείται συμβούλιο των ΥΠΕΞ της Ε.Ε., στις 14 Αυγούστου 2020, για πιθανές αυξημένες ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά της Τουρκίας και κυρίως στις εμπορικές σχέσεις. Τονίζεται στο Γ.Γ. του ΝΑΤΟ Stolteberg ότι η μέχρι τώρα ίσες αποστάσεις και η νατοϊκή πολιτική του παλαιοτέρου ομολόγου του Λούνς δεν αποδίδει, “βρέστε τα με συμμαχική αλληλεγγύη”.

Σχόλια- Συμπεράσματα Οι υστερικές εμμονές του Ερντογκάν, με ανοχή άλλων, για να φανεί ως νέο ς Οθωμανός διαιτητής στην ευρύτερη περιοχή, τον έχουν καταστήσει ασυγκράτητο για την εκπλήρωση των ορέξεών του. Έχει επέμβει στη Βόρεια Συρία, στο Ιράκ, στις εξορύξεις στην κυπριακή ΑΟΖ, στην Ανατολική Μεσόγειο, στο Τουρκολιβυκό μνημόνιο, στη θεωρία της “Γαλάξιας πατρίδας” και πρόσφατα μετατρέπει σε Τζαμί την Αγιά Σοφιά. Η Ελλάδα με ισχυρή αποτρεπτική δύναμη μπορεί να συγκρατήσει τον Erdogan και σε χειρότερη κατάσταση με εθνική ομοψυχία και υπολογίσιμο δυναμικό ένοπλο προσωπικό να υπερασπισθεί και έστω και μόνη της τα κυριαρχικά δικαιώματα χωρίς καμιά εθνική απώλεια. Δεν αποκλείεται διεθνή προσφυγή εφόσον έχει το δίκαιο με το μέρος της.

O Macron της Γαλλίας υποστηρίζει, όπως συνήθως, την Ελλάδα, αν και δεν την προτίμησε στην προμήθεια των γαλλικών φρεγατών και διεξάγει ασκήσεις με την Ελλάδα στην περιοχή. Επίσης και το Ισραήλ τάσσεται υπέρ της Ελλάδας και αρχίζει η Τουρκία να απομονώνεται από τις γύρω της Μεσογείου χώρες.

Τα Χωρικά ύδατα από 6 σε 12 ν. μ., στο Ιόνιο, 26 Αυγούστο2020 Η Ελλάδα για πρώτη φορά από το 1947 επεκτείνει τα κυριαρχικά της δικαιώματα με επέκταση από τα 6 στα 12 ν.μ. στο Ιόνιο. Στις 26 Αυγούστου 2020, η ελληνική βουλή αποφασίζει μετά από περίπου 45 χρόνια καθυστερήσεων και για πρώτη φορά, να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα από 6 σε 12 ν.μ. στο Ιόνιο, σύμφωνα και με το σε ισχύ νέο δίκαιο της θάλασσας από το 1994. Σε καμιά όμως περίπτωση η Ελλάδα δεν μπορεί να απεμπολίσει το διεθνές δικαίωμά της να επεκτείνει τα χωρικά ύδατα από 6 σε 12 ν.μ. και σε άλλες θαλάσσιες περιοχές της, όταν η ίδια το κρίνει σκόπιμο και

38

Λακαφώσης Δημήτριος

σύμφωνα με τη στρατηγική της. Η Ελλάδα έχει καθιερώσει τα 6ν.μ. από 1936 και τώρα η επέκταση σε 12ν.μ. αποτελεί πρώτη επέκταση της ελληνικής κυριαρχικής από τότε που η Ιταλία παραχώρησε τα Δωδεκάνησα στην Ελλάδα 1947. Τώρα η Ελλάδα επεκτείνει τα χωρικά ύδατα στο Ιόνιο από τους Οθωνούς, Διαπόντια νησιά, προς βορρά και τα Αντικύθηρα προς Νότο από το ακρωτήριο Ταίναρο της Πελοποννήσου. Μάλιστα μετά την έγκριση από την ελληνική βουλή της ελληνό- ιταλικής συμφωνίας για ΑΟΖ, ενώ επανασυμφωνείται η από μερικά χρόνια ακυρωθείσα σχετική συμφωνία με την Αλβανία, με προσφυγή στη Χάγη. Μπορεί να επεκταθούν τα ελληνικά χωρικά ύδατα έστω και τμηματικά νότια της Κρήτης και βορειότερα στις ηπειρωτικές ακτές στο Μαλιακό και Παγασητικό της Μαγνησίας. Έστω και με διεθνή προσφυγή, η προοπτική επέκτασης συνεχίζεται και στο Αιγαίο μέχρι το σύμπλεγμα του Καστελλορίζου. Εδώ η Τουρκία προβάλλει ανυπόστατες ειδικές περιοχές-ειδικές συνθήκες με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, γκρίζες ζώνες και το αμέσως μετά την ισχύ του δικαίου της θάλασσας 1994 εκβιαστικό Causus Βelli και την ανυπόστατη θεωρία της “Γαλάζιας Πατρίδας” ως και την επιδίωξή της για τροποποίηση της Συνθήκης της Λωζάνης 1923. Η Τουρκία έχει χωρικά ύδατα 12 ν. μ. από 1964 στον Εύξεινο Πόντο και τη Μεσόγειο ως και 6 ν.μ. στο Αιγαίο. Η Τουρκία στοχεύει στη Μεσόγειο να επεκτείνει την ΑΟΖ διαγράφοντας το σύμπλεγμα του Καστελλορίζου και να προσεγγίσει όποιες και εάν μπορέσει γύρω χώρες. Βέβαια, μπορεί σε άλλες περιοχές του κόσμου με ιδιαιτερότητες- κόλποι, στενά, κλειστές ή πολύ ανοικτές θάλασσες- αλιεία- εξορύξεις- και μετά από συμφωνία των εμπλεκομένων, να διευκολύνεται η ναυσιπλοΐα στα θαλάσσια στενά. Ακόμα και πολεμικά πλοία μπορούν να περάσουν ανενόχλητα από τα χωρικά ύδατα άλλων χωρών και από τα στενά περάσματα επέκτασης των χωρικών υδάτων να ποικίλει, όπως στις ανοικτές κινεζικές θάλασσες, στην κλειστή θάλασσα της Αδριατικής και στο με ευθείες γραμμές κόλπο της Σύρτης στη Λιβύη.

Σχόλια- Συμπεράσματα για την επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων Τα χωρικά ύδατα αποτελούν επέκταση στη θάλασσα της εθνικής κυριαρχίας μιας χώρας και επί των οποίων ασκείται πλήρης εξουσία από την παράκτια χώρα πέρα από τις ακτές της. Γενικά, η κυριαρχία ταυτίζεται με τα χωρικά ύδατα, ενώ τα κυριαρχικά δικαιώματα με την ΑΟΖ και Υφαλοκρηπίδα. Μετά την αμοιβαία οριοθέτηση ΑΟΖ με την Ιταλία και τη μερική οριοθέτηση με την Αίγυπτο, επιλέγεται η τμηματική επέκταση 12 ν.μ. στο Ιόνιο. Δικαίωμα που επιφυλάσσει η Ελλάδα να ασκήσει μελλοντικά και σε άλλες περιοχές. Πολλά κράτη έχει επεκτείνει τα χωρικά τους ύδατα στα 12 ν. μ. Σύμφωνα με τη νέο Δίκαιο της Θάλασσας κατοχυρώνεται απόλυτα η αβλαβής διέλευση πλοίων και με ειδικές ρυθμίσεις μεταξύ των νησιών, όπως εξάλλου γίνεται και σήμερα, αλλά υπό ορισμένες προϋποθέσεις.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

39

Η επέκταση στα 12 ν.μ. των ελληνικών χωρικών υδάτων έχει καταλυτική επίδραση στην υφαλοκρηπίδα και τον εναέριο χώρο.

Τουρκικά απίστευτα Σενάρια για τουρκική ΑΟΖ στην Α. Μεσόγειο Με την προβολή αυθαιρέτων χαρτών, η Τουρκία επιχειρεί να επιβάλει την παρουσία της στην Α. Μεσόγειο

Στην τουρκική ακαδημία πολέμου και σε τουρκικό Think Tank δημοσιεύθηκε μελέτη Τούρκου πλοιάρχου με προτάσεις για το πως να κινηθεί η Τουρκία για ΑΟΖ στην Α.Μεσόγειο. Η μελέτη περιέχει σενάρια με χάρτες για ΑΟΖ στην Α.Μεσόγειο που εν πολλοίς είναι αποδεκτή από τη στρατιωτική και την πολιτική τουρκική ηγεσία . Οι αυθαίρετοι χάρτες διαμορφώνονται σύμφωνα με τους ισχυρισμούς της Τουρκίας ότι τα νησιά έχουν μόνο χωρικά ύδατα και όχι ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα. Η Τουρκία προτίθεται να διαπραγματευθεί με τις γειτονικές χώρες την ελληνική και την κυπριακή ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο, χωρίς την Ελλάδα και την Κύπρου, χωρίς να έχει υπογράψει το “Δίκαιο της Θάλασσας” που ισχύει από 1994. Μάλιστα σε χάρτη σεναρίου, απεικονίζεται η απευθείας με την Τουρκία οριοθέτηση ΑΟΖ με την Αίγυπτο, Ισραήλ και Λίβανο αυξημένη κατά 21.500, 4.600 και 3.957 επιφανείας χλμ αντίστοιχα, από την κυπριακή ΑΟΖ την οποία δεν αποδέχεται η Τουρκία αφού δεν θεωρεί σε ισχύ το κράτος της Κύπρου. Δηλαδή, δημιουργούνται θαλάσσιοι διάδρομοι με επέκταση των ΑΟΖ Αιγύπτου, Ισραήλ και Λιβάνου με προσαύξηση από τα οικόπεδα της Κυπριακής ΑΟΖ. Βέβαια έχει υπογραφεί το παράνομο Μνημόνιο Τουρκίας- Λιβύης με το οποίο έχει προστεθεί στη Λιβυκή ΑΟΖ κλαπέν μέρος από την ελληνική ΑΟΖ νοτιοδυτικά της Κρήτης. Επί πλέον, σε αντίθεση προς τα προαναφερόμενα, προωθείται στην πραγματικότητα, η σύνδεση ελληνικής και κυπριακής ΑΟΖ, στην οποία αντιτίθεται η Τουρκία, οπότε με τη φόρα που έχει πάρει στα παράνομα και παράλογα, αυτοανακηρύσσει τουρκική ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο, όπως έγινε στη Μαύρη Θάλασσα πριν από μερικά χρόνια, με διεθνείς επιπτώ-

40

Λακαφώσης Δημήτριος

σεις και διαμαρτυρίες και παραπέρα απομονωτισμό της Τουρκίας. Συμπερασματικά, η Τουρκία επιδιώκει τετελεσμένα στην Α. Μεσόγειο. Αισθάνεται ότι έχει παραγκωνισθεί στο ενεργειακό της Ανατολικής Μεσογείου και στο ίδιο το Κυπριακό και προσπαθεί να ενισχύσει τη διαπραγματευτική της θέση ως περιφερειακή δύναμη και να αποβεί ισορροπιστής και διαμεσολαβητής στη ρευστή κατάσταση της Μέσης Ανατολή. Να μετριάσει ή και να καθυστερήσει την αμερικανική υποστήριξη στον άξονα Ελλάδας-ΚύπρουΙσραήλ.

Ένταση Ελλάδας- Τουρκίας στην Αν. Μεσόγειο, 30 Αυγ, 2020 Ασταμάτητες οι τουρκικές προκλήσεις στη Μεσόγειο. Διαδοχικές NAVTEX, με εκατέρωθεν ασκήσεις. Το τουρκικό ερευνητικό πλοίο Oruc Reis με συνοδεύοντα πολεμικά εισέρχεται στην ελληνική ΑΟΖ. Ασκήσεις FR-IT-GR-GU. Παρουσία γαλλικού αεροπλανοφόρου στην περιοχή. Οι Επεμβάσεις για την ένταση στη Μεσόγειο. Οι Συνεδριάσεις Κορυφής της Ε.Ε. για την Ένταση Ελλάδας- Τουρκίας. Νατοϊκός μηχανισμός για αποτροπή συγκρούσεων.

Διαδοχικές NAVTEX στη Ανατολική Μεσόγειο, Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2020

Η Τουρκία έχει δεσμεύσει περιοχή με NAVTEX μέχρι 23 Αυγούστου 2020 και στέλνει στις 8 Αυγούστου 2020 το ερευνητικό πλοίο Oruc Reis, με συνοδεία πολεμικών πλοίων μέσα στην ελληνική ΑΟΖ στη Μεσόγειο. Ελληνικά πλοία παρακολοθούν από κοντά το πλοίο Oruc Reis και τα συνοδεύοντα αυτό πλοία. Μάλιστα, έχουμε και σύγκρουση της ελληνικής φρεγάτας Λήμνος με το Κemal Reis με ελαφρά σχισμή 3 μέτρων στη φρεγάτα Λήμνος. Η Τουρκία εκδίδει νέα NAVTEX που λήγει στις 1 Σεπτεμβρίου 2020, με προοπτική και για άλλες NAVTEX κοντά και στα χωρικά ύδατα Ρόδου- Καρπάθου- Κρήτης- Καστελλορίζου. Πράγματι, η Τουρκία συνεχίζει νέες NAVTEX για 8-12 Σεπτεμβρίου 2020 νότια του Καστελλορίζου εκτός ελληνικής υφαλοκρηπίδας όπου δρά το Oruc Reis που επιστρέφει στην Αττά-

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

41

λεια στις 13 Σεπτεμβρίου 2020, δήθεν ως καλή θέληση προ της συνόδου κορυφής της Ε.Ε.

1-2 Οκτωβρίου 2020 και επιστρέφει και πάλι στην Αττάλεια μόλις πριν την ευρωπαϊκή σύνοδο στις 10-11 Δεκεμβρίου 2020. Επίσης NAVTEX και για 17-25 Σεπτεμβρίου 2020 νότια της Κύπρου όπου δρα το Barbaros μάλιστα μετά την τουρκική αντίδραση για την άρση εμπάργκο εξαγωγής όπλων προς την Κύπρο.

Το Τουρκικό σεισμικό ερευνητικό πλοίο Oruc Reis στην Ελληνική ΑΟΖ, 15 Αυγούστου 2020 Το Τουρκικό σεισμικό ερευνητικό πλοίο Oruc Reis ξεκίνησε από την Αττάλεια στις 8 Αυγούστου 2020 και εισέρχεται στην ελληνική ΑΟΖ στην Α. Μεσόγειο, μετά από τουρκική ΝΑVΤΕΧ, και διεξάγει ερευνητικές δραστηριότητες, ενώ ελληνικές φρεγάτες το παρακολουθούν από κοντά. Πρόκειται να παραμείνει μέχρι 23 Αυγούστου 2020 οπότε λήγει η ΝΑVΤΕΧ και μετά με έκδοση ΝΑVΤΕΧ να συνεχίσει σε άλλες περιοχές, συμπεριλαμβανομένης και της περιοχής νότια της Κρήτης. Την τετάρτη ημέρα αλλάζει πορεία προς βορειο-ανατολικά και μπαίνει μέσα στην κυπριακή ΑΟΖ. Η τακτική του Oruc Reis είναι να αφήνει την ελληνική και να μπαίνει στην κυπριακή ΑΟΖ και να επανέρχεται μετά από 24 ώρες. Εν τω μεταξύ, η ελληνική φρεγάτα Λήμνος συγκρούσθηκε με τουρκικό πλοίο Kemal Reis, όχι με σοβαρές απώλειες με σχισμή περίπου 3 μέτρων στη φρεγάτα Λήμνος. Στις 14 Αυγούστου 2020, διεξήχθηκε έκτακτη τηλεδιάσκεψη της Ε.Ε, για την παράνομη συμπεριφορά της Τουρκίας στη Μεσόγειο. Ο Makron είναι σκληρότερος από τη Merkel, ενώ η Ισπανία, η Ιταλία, η Πορτογαλία και η Μάλτα τηρούν χαλαρότερη στάση έναντι της Τουρκίας. Από τις χώρες της Α. Μεσογείου, η Αίγυπτος και το Ισραήλ τάσσονται σαφώς προς το παρόν, υπέρ της Ελλάδας. Στις 11Αυγούστου 2020, ο Erdogan προβαίνει σε έκτακτη δήλωση ότι βρέθηκε κοίτασμα φυσικού αερίου στη Μαύρη Θάλασσα, 320 εκ. κυβικά μέτρα, το μεγαλύτερο στην τουρκική ιστορία, που είναι εκμεταλλεύσιμο μέχρι το 2023.

Ασκήσεις Γαλλίας- Ιταλίας- Κύπρου και Ελλάδας στην Αν. Μεσόγειο Σε 4μερή συνεργασία η Γαλλία- Ιταλία- Κύπρος και Ελλάδα συγκεντρώνουν πλοία για ασκήσεις νότια της Κρήτης και σε 3 μέρες τελειώνουν οι ασκήσεις στη Πάφο, όχι όμως και η συνεργασία. Τουρκικά α/φ προσπαθούν ανεπιτυχώς να ανακόψουν την πτήση των ελληνικών α/φ προς Κύπρο, παρά μόνο ενοχλήθηκαν κατά την επιστροφή τους προς στη Σούδα Κρήτης. Το Γαλλικό αεροπλανοφόρο De Gol κάνει την παρουσία του στην περιοχή. Η Τουρκία στέλνει και τρίτο ερευνητικό πλοίο στη Μεσόγειο που αγόρασε από Βρετανία ενώ τα δύο πρώτα από τη Νορβηγία. Το Fatix και Yavuz κινούνται προς τα διεκδικούμενα από την Τουρκία οικόπεδα στην κυπριακή ΑΟΖ. Σε ασκήσεις με επικάλυψη περιοχών προβαίνουν οι ελληνικές και ο τουρκικές δυνάμεις

42

Λακαφώσης Δημήτριος

στην Αν. Μεσόγειο και με αυξημένο κίνδυνο για τα χειρότερα. Κατά ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες ο Erdogan έχει διατάξει τους στρατηγούς να κτυπήσουν ελληνικό πλοίο και αεροπλανο, χωρίς αυτό να αποκλείεται εν μέσω εκνευρισμού και εκδικητικών του κινήσεων. Η Τουρκία διεξάγει αποβατικές ασκήσεις στα κατεχόμενα.

Εξτρεμιστικές Ισλαμιστκές Επιθέσεις στη Γαλλία και Αυστρία, 30 Οκτωβρίου 2020 Εν μέσω γαλλο-τουρκικών αντεγκλήσεων και αυστριακών αντιθέσεων Ισλαμιστές στη Γαλλία στις αρχές Οκτωβρίου αποκεφάλισαν Γάλλο καθηγητή κοντά στο σχολείο του έξω από το Παρίσι γιατί στη διδασκαλία του για τις θρησκευτικές διακρίσεις, παρουσίασε διαφιλονικούμενες φώτο του προφήτη Μωάμεθ. Οργή στη Γαλλία και αναρτώνται σε κυβερνητικά κτίρια φώτο από το παλαιότερο μακελειό από εξτρεμιστές Ισλαμιστές στο Charlie Hebdo. Επιπλέον, στις 29 Οκτωβρίου 2020 με επίθεση Ισλαμιστή Τυνησίου, σε εκκλησία στη Νίκαια φονεύονται σε επίθεση με μαχαίρια τρείς εκεί κάτοικοι. Ο Μακρόν την χαρακτηρίζει ως ισλαμική τρομοκρατική επίθεση. Στις 31 Οκτωβρίου 2020 πυροβολείται και τραυματίζεται ένας Χριστιανός Ορθόδοξος Έλληνας ιερέας σε εκκλησία στο κέντρο της Λιών και νοσηλεύεται σε κρίσημη κατάσταση. Η Γαλλία στοχοποιεί το ριζοσπαστικό Ισλάμ με διαξιφισμούς με τον Ερτογάν που καλεί για μποϊκόκ των γαλλικών αγαθών και μάλιστα μετά από δημοσίευση φόντο του στο σατηρικό περιοδικό Charlie Hebdo. Αλλά, και στη Βιέννη της Αυστρίας έχουμε επίθεση εξτρεμιστή Ισλαμιστή του IS με

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

43

τέσσερες νεκρούς. Προκαλείται πανικός και ανησυχία και ο Αυστριακός Καγκελάριος Κruts κηρύσσει τριήμερο πένθος για τα θύματα. Όλα αυτά φανερώνουν τις ισλαμιστικές αντιθέσεις και στοχεύσεις στην Ευρώπη.

Οι Επεμβάσεις για την ένταση στη Μεσόγειο Στην Ε.Ε. αρχίζει άτυπη συζήτηση για επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία, με τελικές αποφάσεις να λαμβάνονται στη σύνοδο κορυφής στις 24-25 Σεπτεμβρίου 2020. Ο ΥΠΕΞ της Γερμανίας, χώρα που προεδρεύει της Ε.Ε. αυτή την περίοδο, επισκέπτεται την Ελλάδα και την Τουρκία και προσπαθεί για την έναρξη διαλόγου. Διαπιστώθηκε η οξύτητα των αντιθέσεων και οι νύξεις της Τουρκίας για προσχηματικό διάλογο. Με ανησυχίες για την οξύτητα της κατάστασης στη Μεσόγειο, ο πρόεδρος Trump τηλεφωνεί στον πρωθυπουργό Μητσοτάκη και τον πρόεδρο Erdogan και επανέρχεται με δεύτερο τηλεφώνημα στο Μητσοτάκη, χωρίς περισσότερες πληροφορίες, που μάλλον πρόκειται για ανησυχητικό στη χειρότερη κρίση μεταξύ δύο μελών του ΝΑΤΟ με ότι αυτό σημαίνει για τη συμμαχία, χωρίς να τελειώνει εδώ η επέμβαση του Trump. Βέβαια ζυγίζεται αμελώς η προσέγγιση από την Τουρκία προς ένα πρόεδρο χώρας με τόσο βάρος.

Λοιπές Διαπιστώσεις- Σχόλια για σύνοδο κορυφής στις 24-25 Σεπτεμβρίου 2020. Ενώ αναμένονται κυρώσεις στη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. κατά της Τουρκίας, στις 24-25 Σεπτεμβρίου 2020, καταβάλλονται έντονες προσπάθειες για συζητήσεις στην Ε.Ε. Αλλά στις 10 Σεπτεμβρίου 2020 και στο ΝΑΤΟ συνέρχονται και συζητούν και οι Μόνοι Αντιπρόσωποι του Βοριοατλαντικού Συμφώνου(ΜΑΒΑΣ) σε πολιτικό επίπεδο. Εν τω μεταξύ, οι Τούρκοι αξιωματούχοι δηλώνουν: “Τούρκος ΥΠΕΞ Τσαβούσογλου: το Oruc Reis παραμένει στην ανατολική Μεσόγειο ακόμα για 90 ημέρες.

Erdogan: δεν είναι τυχαίο ότι όσοι προσπάθησαν να μας αποκλείσουν από την Ανατολική Μεσόγειο είναι οι ίδιοι που προσπάθησαν να εισβάλουν στη χώρα μας πριν από έναν αιώνα.

Erdogan: υπερασπίζουμε τη “Γαλάζια Πατρίδα¨ και αποτρέπουμε φιλοδοξίες για Σέβρες 1920 (σ.σ ελληνική εποπτεία της Σμύρνης και κατοχή της Αν. Θράκης). Το 2023, γιορτάζουμε την 100ή επέτειο της δημοκρατίας με τη συνθήκη της Λωζάνης 1923 που υπέγραψε ο κοσμικός-νεοτεριστής Kemal Atatur (σ.σ. αν και πρόσφατα γίνεται τουρκική προσπάθεια για τροποποίησή της). Τσαβούσογλου: ισχύει ακόμη το casus belli για την επέκταση των χωρικών υδάτων της Ελλάδας στα 12 μίλια στο Αιγαίο και αμφισβητείται η συνθήκη των Παρισίων το 1947, με την οποία παραχωρήθηκαν τα Δωδεκάνησα στην Ελλάδα από την Ιταλία.” Προτάσεις για διάλογο υπάρχουν, όχι όμως κάτω από εκβιαστικές απειλές και με την πίε-

44

Λακαφώσης Δημήτριος

ση των όπλων. Πρέπει πρώτα να αποχωρήσουν τα τουρκικά πλοία από την ελληνική ΑΟΖ στην Αν. Μεσόγειο και μετά διερευνητικές επαφές, ακόμη και με διεθνή προσφυγή με μόνο θέμα την υφαλοκρηπίδα.

Οι Συνεδριάσεις Κορυφής της Ε.Ε. για την Ένταση ΕλλάδαςΤουρκίας. Οκτωβρίου και 10-11 Δεκεμβρίου 2020)

(1-2 Οκτωβρίου, 15-16

Τα Προ της Συνεδρίασης Κορυφής της Ε.Ε. για το Μεσογειακό στις 1-2 Οκτωβρίου 2020 Προηγούνται Συνεχείς διαβουλεύσεις για τις κυρώσεις κατά της Τουρκίας εάν δεν έχει υποχωρίσει στις παράνομες επεμβάσεις της στην Αν. Μεσόγειο. Στις 12 Ιουλίου 2020 τριμερής χωρίς πρωτόκολλο συνάντηση αντιπροσώπων στο Βερολίνο, για αποκλιμάκωση της έντασης . Στις 4 Αυγούστου 2020, έχει προηγηθεί συνεδρίαση των ΥΠΕΞ της Ε.Ε. και έχει καταρτισθεί κατάλογος των κυρώσεων κατά της Τουρκίας, εάν η Τουρκία δεν ενδώσει στις παράλογες απαιτήσεις της στην Αν. Μεσόγειο. Στις 11 Σεπτεμβρίου 2020, στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, οι στρατιωτικοί της Στρατιωτικής Επιτροπής(MC) του ΝΑΤΟ και οι δύο σε πολιτικό επίπεδο μόνιμοι αντιπρόσωποι του Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΜΑΒΑΣ) της Ελλάδας και της Τουρκίας καλούνται και παρουσιάζουν ξεχωριστά τις θέσεις τους που επεξεργάζονται για τη μείωση της έντασης στο Μεσανατολικό. Στις 11 Σεπτεμβρίου 2020, στην 7η ετησία σύνοδο των 7 χωρών της νοτίου Ευρώπης (MED7), αποφασίσθηκε η επιβολή κυρώσεων κατά της Τουρκίας εάν δεν συμμορφωθεί προς τα δέοντα. Έγινε και κατ’ ιδίαν συνάντηση Μακρόν-Μητσοτάκη, για εταιρική στρατιωτική συνεργασία. Ο πρόεδρος της Αυστρίας Κούρτς προχώρησε παραπέρα και ζήτησε τη διακοπή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας με την Ε.Ε. Η Κύπρος απειλεί εάν δεν επιβληθούν κυρώσεις κατά της Τουρκίας, βάζει βέτο στις επικείμενες ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά της Λευκορωσίας. Η Τουρκία ζητάει διάλογο χωρίς

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

45

όμως προϋποθέσεις αλλά και υπό καθεστώς εκβιασμού.

Εταιρική στρατιωτική συνεργασία Γαλλίας- Ελλάδας Στο περιθώριο της 7ης ετησίας συνόδου των 7 χωρών της νοτίου Ευρώπης(MED7) έγινε και κατ’ ιδία συνάντηση Μακρόν-Μητσοτάκη, για εταιρική στρατιωτική συνεργασία με προμήθεια 18 γαλλικών αεροσκαφών Rafale, 4 φρεγατών, 4 ελικοπτέρων ναυτικού, αντικατάσταση των Miraz, αναβάθμιση συστημάτων των υποβρυχίων και πρόσληψη 15.000 νέου στρατιωτικού προσωπικού εντός 5ετίας, με όχι πέραν της 12μήνης θητείας, αλλά επιστράτευση από τα 18. Η Πολεμική Αεροπορία παραλαμβάνει τα πρώτα έξι ετοιμοπόλεμα αεροσκάφη στο τέλος του 2021, έξι παραδίδονται στο τέλος του 2022. και έξι το καλοκαίρι του 2023 . Συνολικά, αποκτάται μια Μοίρα 18 αεροσκαφών Rafale, εξ αυτών, τα έξι είναι καινούργια ενώ δώδεκα θα είναι μεταχειρισμένα. Στα όπλα των αεροσκαφών περιλαμβάνονται κατευθυνόμενα βλήματα Meteor, καθώς και αναβαθμίσεις υπαρχόντων βλημάτων - Mica, Scalp και Exocet - προκειμένου να μπορούν να χρησιμοποιηθούν στα νέα αεροσκάφη.

Τριμερής χωρίς πρωτόκολλο συνάντηση Αντιπροσώπων για την ένταση Ελλάδας-Τουρκίας Έχει προηγηθεί στις 12 Ιουλίου 2020, δύο μέρες μετά τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τέμενος, με πρωτοβουλία της Merkel, που το 2ο εξάμηνο 2020 ασκεί την προεδρία της Ε.Ε., τριμερής συνάντηση στο Βερολίνο της Ελληνίδας διπλωματικής συμβούλου του πρωθυπουργού με τον Γερμανό ομόλογό της και τον εκπρόσωπο της τουρκικής προεδρίας, με σκοπό την εξομάλυνση των σχέσεων Ελλάδας- Τουρκίας. Υπήρξε όπως αποδείχθηκε και σχέδιο γραπτής συμφωνίας για συνέχιση των από 2016 διερευνητικών επαφών. Αλλά η Τουρκία ξαφνικά την απεμπόλησε. Αργότερα επανήλθε δεύτερη συνάντηση Βερολίνου.

Προκλήσεις από την Τουρκία στο Καστελλόριζο, στις 26 Σεπτεμβρίου 2020 To Καστελλόριζο βρίσκεται στο επίκεντρο των τουρκικών προκλήσεων λίγο πριν τη Σύνοδο Κορυφής, στις 1-2 Οκτωβρίου 2020. Τουρκικό Drone έπαιζε εμβατήρια, έβαψε με κόκκινη μπογιά την ελληνική σημαία στο νησί και νέα τουρκική Navtex για ασκήσεις μεταξύ του ακριτικού νησιού και της Ρόδου:

46

Λακαφώσης Δημήτριος

- Το πρωί στις 26 Σεπτεμβρίου 2020, στον ουρανό ηχεί ο τουρκικός εθνικός ύμνος και εμβατήρια από ένα drone που πετούσε πάνω από το Καστελλόριζο για περίπου μία ώρα.

-Τα πλάνα που δημοσιευθηκαν δείχνουν το Καστελλόριζο από ψηλά και την ελληνική σημαία που φαίνεται να έχει βαφτεί με κόκκινη μπογιά.

- Νέα NAVTEX εξέδωσε η Άγκυρα για άσκηση με πραγματικά πυρά μεταξύ της Ρόδου και του Καστελλόριζου στις 29 Σεπτεμβρίου 2020. Eντός της NAVTEX, εμπίπτει και περιοχή ελληνικής δικαιοδοσίας.

Επιγραμματικές Διαπιστώσεις Νευρικότητα και προκλήσεις από την Τουρκία λίγο πριν τη Σύνοδο Κορυφής. Απεγνωσμένη τουρκική προσπάθεια για αποφυγή κυρώσεων και όχι για μόνο ΑΟΖ- Υφαλοκρηπίδα προς συζήτηση αλλά και άλλων θεμάτων όπως της αποστρατικοποίησης νήσων. Συνεχίζει επιθετικά η Τουρκία με νέα ΝAVTEXT να δεσμεύει περιοχή μεταξύ Ρόδου και Καστελορίζου, με πιθανή επανέξοδο του Oruc Reis από την Αττάλεια. Τουρκικές αναφορές για υπεράσπιση της “Γαλάζιας Πατρίδας”. Παραπλανητική ίσως κίνηση του Εrdogan για αγορά και γαλλικών πυραύλων αεράμυνας.

Σύνοδος της Ε.Ε. για τις Τουρκικές προκλήσεις, 1-2 Οκτωβρίου. 2020 Αβεβαιότητα για τα θέματα της συνεδρίασης της Ε.Ε., Διερευνητικές επαφές στην Κωνσταντινούπολη. Αναφέρεται το παλιό σχέδιο για μείωση των των βαρέων όπλων. Δεν είναι σαφές τι θα επικρατήσει τελικά στη συνεδρίαση της Ε.Ε. στις 1-2 Οκτωβρίου2020, για κυρώσεις κατά της Τουρκίας όπως έχει πρόσφατα αποφασισθεί στη σύνοδο των 7χωρών της νότιας Ευρώπης(EYR7) για προκλήσεις έντασης με την Ελλάδα και Κύπρο, μελών της Ε.Ε. Η Τουρκία χωρίς μέχρι τώρα υποχωρήσεις εμμένει στις παράνομες επιδιώξεις της για επιβολή νέας Οθωμανικής κυριαρχίας την οποία η σύγχρονη διεθνής κοινωνία απορρίπτει ως

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

47

πισωγύρισμα σε εποχές που έχουν περάσει. Η Τουρκία βρίσκεται σε ακατάπαυστη ένταση με τη γείτονα Ελλάδα και με την Κύπρο με τις παράλογες-παράνομες κινήσεις της στην Ανατολική. Μεσόγειο και το Αιγαίο. Για τις εναντίον της κυρώσεις από την Ε.Ε., η Τουρκία προσπαθεί να προσεταιρισθεί χώρες που παρουσιάζουν διαφοροποιήσεις όπως η Σουηδία, η Ολλανδία και η Πολωνία. Εν τω μεταξύ, η Merkel η χώρα της οποίας προεδρεύει της Ε.Ε. το 2ο εξάμηνο του 2020, προσεγγίζει τον Erdogan -που μας υπενθυμίζουν παλαιότερες σχέσεις των δύο χωρών- για οικονομικούς κυρίως λόγους. Ο Macron μετά από επιμονή άλλων συναντάει με ψυχρότητα τον Erdogan, αφήνοντας να νοηθεί ότι δεν είναι μόνο τα γερμανικά συμφέροντα αλλά και τα γαλλικά.

Προβλέπονται Διερευνητικές επαφές στην Κωνσταντινούπολη χωρίς ημερομηνία έναρξης. Η Τουρκία προβαίνει σε δελεαστική υποχώρηση μετά και από ασφυκτική πίεση και άλλων χωρών μεταξύ των οποίων η Γερμανία για έναρξη διερευνητικών επαφών στην Κων/πολη προφανώς για ελάφρυνση ή και μείωση των κυρώσεων που πρόκειται να ακολουθήσουν στη σύνοδο κορυφής της Ε.Ε. περί τα μέσα Δεκεμβρίου 2020, χωρίς να αποκλείονται και συμβιβαστικές κυρώσεις. Το θέμα των διερευνητικών επαφών Ελλάδας- Τουρκίας έχει αποφασισθεί στη διάσκεψη στις 1-2 Οκτωβρίου 2020. Παραμένει βέβαια η ημερομηνία έναρξης, αφού η Τουρκία κωλυσιεργεί προσχηματικά με επιδίωξη να ευρύνει τα θέματα στο τραπέζι. Εάν αποτύχουν οι διερευνητικές επαφές και τώρα, όπως μας διδάσκει το παρελθόν με την τελευταία εξ αυτών να έχει διακοπεί από το 2016, τότε δεν μένει τίποτε άλλο από την προσφυγή στη Χάγη μετά από συνυποσχετικό των δύο χωρών, με μόνο θέμα την ΑΟΖ-Υφαλοκρηπίδα. Το εκεί Διεθνές Δικαστήριο παίρνει πολιτικές αποφάσεις και δεν αφήνει συνήθως κανένα να φύγει με παράπονο αν και ακόμη δεν έχει το δίκαιο με το μέρος του.

Απαράδεκτο Σχέδιο για μείωση των εξοπλισμών στα νησιά Αναφέρεται το παλιό αμερικανικό σχέδιο για μείωση των εξοπλισμών και από τις δύο πλευρές και κυρίως των βαρέων όπλων. Είναι απαράδεκτη όμως η απόσυρση από τα εμπρός νησιά να γίνει αποδεκτή από την Ελλάδα και να μείνουν στις ορέξεις της Τουρκίας η οποία μπορεί πολύ γρήγορα να μεταφέρει στρατιωτική δύναμη από κοντινές προς τις ακτές θέσεις με ελικόπτερα και να καταλάβει νησιά. Από άλλους προβάλλεται και ο χάρτης της Σεβίλλης για ΑΟΖ-Υφαλοκρηπίδα χωρών που συνορεύουν, όπως Ελλάδας- Κύπρου, όχι όμως με τη δύναμη του διεθνούς δικαίου.

Συμπεράσματα-Διαπιστώσεις Εάν η Τουρκία χάσει στην Αν. Μεσόγειο τότε στρέφεται προς το Αιγαίο για να επανεμφανίσει τις από το 1974 αξιώσεις της σε βάρος της εθνικής μας κυριαρχίας με αποστρατικοποίηση των νησιών όπως τελευταία αποφασίσθηκε στο Εθνικό Συμβούλιο της Τουρκίας.

48

Λακαφώσης Δημήτριος

Δεν μπορεί η Ελλάδα να αποποιήσει το διεθνές δικαίωμά της ότι τα νησιά έχουν ΑΟΖΥφαλοκρηπίδα. Δεν μπορεί το Καστελλόριζο να έχει μόνο χωρικά ύδατα ή και άλλα νησιά να έχουν AOZ και άλλα όχι, όπως η Τουρκία προβάλλει με γκρίζες ζώνες στο Αιγαίο. Η Τουρκία εκμεταλλεύεται την ήπια δήλωση της Ε.Ε. για υποχρεωτική προσέγγιση προς την Ελλάδα και όχι ουσιαστική όπως είναι. Δηλαδή, πρόκειται για συμπεριφορά προς ένα άτακτο παιδί μιας οικογένειας που με ανοχή άλλων ασκεί επιρροή σε αδύναμες χώρες όπως στο Ιράκ, στη Συρία και τη Λιβύη. Η Ελλάδα είναι οργανωμένη χώρα με συνεχώς αυξανομένη υπολογίσιμη αποτροπή με στρατιωτικές συμμαχικές συνεργασίες όπως με τη Γαλλία, την Αίγυπτο και τα Η.Α.Ε. Η Κύπρος απειλεί για βέτο των ευρωπαϊκών κυρώσεων στη Λευκορωσία εάν δεν επιβληθούν κυρώσεις και κατά τις Τουρκίας.

Σύνοδος Κορυφής της Ε.Ε., 1-2 Οκτώβριος 2020 Τελικές αναμένονται αποφάσεις το Δεκέμβριο 2020 1. Στις 1-2 Οκτωβρίου 2020, διεξήχθηκε σύνοδος κορυφής των 27 της Ε.Ε. Η σύνοδος ήταν επίπονος. Επετεύχθηκε συμφωνία στο 3ο προσχέδιο, ενώ το 1ο και 2ο κρίθηκαν μη ισορρόπημενα για την Ελλάδα και την Κύπρο.

2. Υπήρξαν και διαφοροποιήσεις. Ο Macron της Γαλλίας ήθελε σκληρό μαστίγιο, η δε Merkel της Γερμανίας το καρότο για την Τουρκία με διάλογο και χωρίς μέτρα. Η Ελλάδα και η Κύπρος ήταν υπέρ κυρώσεων κατά της Τουρκίας και μάλιστα η Κύπρος απείλησε βέτο στις ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά της Λευκορωσίας, το άλλο θέμα της συνόδου, εάν δεν επιβληθούν κυρώσεις και κατά της Τουρκίας. Κυρώσεις επιβλήθηκαν μόνο κατά της Λευκορωσίας.

3. Αποφασίσθηκε η προειδοποίηση της Τουρκίας για τις μονομερείς ενέργειες σε βάρος δύο κρατών-μελών της Ελλάδας και της Κύπρου που είναι και εναντίον όλων της Ε.Ε. Αποφασίσθηκε η επιτήρηση δύο εβδομάδων των αντιδράσεων της Τουρκίας και επανεξέταση των μέτρων στην επόμενη σύνοδο της Ε.Ε. στο τέλος Δεκεμβρίου 2020.

4. Οι αποφάσεις της συνόδου γίνονται πάντα με πρωτοβουλία και επίβλεψη των διαδικασιών από το ευρωπαϊκό συμβούλιο με ανάλογη ενεργοποίηση και των αρμοδίων Αρμοστών :

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

49

-Πολιτική Ατζέντα με την Τουρκία, μετανάστευση- δυνάμει της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας 2016τελωνιακές σχέσεις και βίζα των πολιτών.

- Πολυμελή διάσκεψη για τη Μεσόγειο με μέριμνα του ευρωπαϊκού συμβουλίου και του αρμοδίου Αρμοστού.

- Για τη κυπριακή ΑΟΖ να απομακρυνθούν τα τουρκικά πλοία έρευνας υδρογονανθράκων και διάλογος για τις θαλάσσιες ζώνες. Επάνοδος των ενδοκυπριακών συνομιλιών για το κυπριακό υπό τα Η.Ε. και με ευρωπαϊκό αντιπρόσωπο.

-Πολιτική σύσκεψη Ελλάδας-Τουρκίας για διμερή θέματα για τα οποία η Ελλάδα δεν συζητάει τίποτε πέραν της ΑΟΖ-Υφαλοκρηπίδας, για το οποίο εάν δεν βρεθεί συμφωνία προσφυγή στη Χάγη.

5. Ενθαρρύνεται στη διάσκεψη η προηγηθείσα απόφαση των δύο χωρών για έναρξη διερευνητικών επαφών στην Κων/πολη, αλλά ίσως η τουρκική συμμετοχή να είναι προσχηματική. Στο περιθώριο της διάσκεψης, προτείνεται διάλογος και αποχή ξένων από το Ναγκόρνο Καραμπάχ. Νύξη έγινε και για τη δηλητηρίαση του επικεφαλής της ρωσικής αντιπολίτευσης Ναβάλνι, τον οποίο επισκέφθηκε η Merkel στο νοσοκομείο του Βερολίνου.

Συμπεράσματα- Απόψεις Η ελληνική συμμετοχή υπήρξε σημαντική ανάλογα και με τα συγκαιριακά δεδομένα και τα γεωγραφικά συμφέροντα άλλων. Η προεξέχουσα πρωτοβουλία του ευρωπαϊκού συμβουλίου στη σχεδίαση, στη διαδικασία και στην επίβλεψη των αποφάσεων της διάσκεψης κορυφής κρίνεται ουσιαστική και αντικαθιστά την μέχρι τώρα πολιτική “Βρέστε τα μεταξύ σας’. Η Τουρκία, παρά την προειδοποίηση για λήψη μέτρων εάν μέχρι την επόμενη σύνοδο κορυφής το Δεκέμβριο 2020 δεν συμμορφωθεί, συνεχίζει τις προκλητικές ενέργειες με έκδοση NAVTEX για ασκήσεις μεταξύ Ρόδου και του ακριτικού νησιού και νότια Κρήτης. Ιδιαίτερα για ασκήσεις στο κεντρικό Αιγαίο στις 28 Οκτωβρίου 2020 στην επέτειο της εθνικής μας εορτής. Δεν επιβλήθηκαν κυρώσεις κατά της Τουρκίας, αλλά γίνεται εργαλειοποίηση με αναφορά άρθρων του περιεχομένου ίδρυσης της Ε.Ε. στη Ρώμη που αφορούν κυρώσεις. Δεν αρκούσε ο χρόνος των μέχρι τώρα διασκέψεων και επιβραδύνθηκε μέχρι την επόμενη διάσκεψη κορυφής στο τέλος Δεκεμβρίου 2020 για να διαπιστωθούν οι τουρκικές διαθέσεις για μονομερείς ενέργειες σε βάρος άλλων; Aπαιτείται πλέον διεθνής ευρωπαϊκή δυναμική ανάλογη με το βάρος του ιστορικού παρελθόντος της Ευρώπης.

50

Λακαφώσης Δημήτριος

Νατοϊκός Μηχανισμός Αποτροπής Συγκρούσεων Παράλληλα προς τη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε., 1-2 Οκτωβρίου 2020 Μετά από σύγκληση Επιτροπής στο ΝΑΤΟ υπό το Γ.Γ. του ΝΑΤΟ με συμμετοχή των στρατιωτικών εκπροσώπων των δύο χωρών στο Βορειοατλαντικό Σύμφωνο(ΜΑΒΑΣ) και στη στρατιωτική Επιτροπή9(MC), προκύπτει Νατοϊκός Μηχανισμός Αποτροπής συγκρούσεων. Προβλέπεται επικοινωνία κόκκινης γραμμής πρόληψης ατυχημάτων- όπως το πρόσφατο στη Μεσόγειο- προς αποφυγή συγκρούσεων και ανεπιθυμήτων καταστάσεων. Αυτή τη νατοϊκή επιτροπή επικαλέσθηκε η Merkel στην πολιτική του Καρότου. Ανάλογη νατοϊκή επιτροπή υπήρξε στη 10ετία του 1990. Αμέσως μετά τη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε , ο Γ.Γ. του ΝΑΤΟ επισκέπτεται Τουρκία και Ελλάδα. Στην Τουρκία ο Erdogan προβαίνει σε απαξιωτικές δηλώσεις για τη Συρία και την Κύπρο, ακόμη και για βλέψεις στην Ιερουσαλήμ. Προβάλλεται και τουρκική πρόκληση με δοκιμή με πραγματικά πυρά των ρωσικών πυραύλων S-400 στη Σινώπη στον Εύξεινο Πόντο, εφόσον οι S-400 είναι θέμα διαφωνίας ΝΑΤΟ- Τουρκίας.

Επανέρχεται το Oruc Reis από την Αττάλεια στην περιοχή του Καστελλορίζου, 12 Οκτωβρίου 2020 Ωστόσο, αν και δεν έχει ακόμη καθορισθεί η ημερομηνία των διερευνητικών επαφών , η Τουρκία δυναμιτίζει τις Διερευνητικές επαφές με συνέχιση των προκλήσεων της. Εκδίδει στις 12 Οκτωβρίου 2020, νέα μεταξύ των μέχρι πολλών NAVTEX για την περιοχή νότιο-δυτικά του Καστελλορίζου και σε απόσταση 6.5 ν.μ. από το ακριτικό νησί όπου επανέρχεται το τουρκικό ερευνητικό πλοίο Oruc Reis από την Αττάλεια με συνοδεία πλοίων. Αρχικά το ερευνητικό πλοίο κινείται νοτιοανατολικά και με πρόκληση εισέρχεται στα 12ν.μ. Εμπίπτει η πρόκληση αυτή στους ανυπόστατους ισχυρισμούς της Τουρκίας ότι τα νησιά δεν έχουν 12ν.μ. χωρικά ύδατα ούτε και ΑΟΖ και Υφαλοκρηπίδα, όπως όλες σχεδόν οι χώρες του κόσμου αποδέχονται να έχουν. Υπόψη έχει προηγηθεί και άλλη NAVTEX στο κέντρο του Αιγαίου για ναυτικές ασκήσεις μάλιστα την επέτειο της εθνικής μας γιορτής στις 28 Οκτωβρίου.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

51

Άλλη Σύνοδος Κορυφής Ε.Ε. στις 15-16 Οκτωβρίου 2020 Το άνοιγμα των Βαρωσίων της Αμμοχώστου, η επαναπροώθηση του Oruc Rreis, το εμπάργκο όπλων, αβέβαια η ημερομηνία έναρξης διερευνητικών επαφών Στις 15-16 Οκτωβρίου 2020 διεξάγεται Σύνοδος Κορυφής Ε.Ε με επίκαιρα θέματα μεταξύ των οποίων οι εξελίξεις στις συγκρούσεις στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και η δηλητηρίαση του ηγέτη της ρωσικής αντιπολίτευσης στη Ρωσία. Με ελληνική εισήγηση έγινε αποδεκτό και θέμα της πρόσφατης τουρκικής παραβατικότητας με το άνοιγμα των Βαρωσίων της Αμμοχώστου και η επαναπροώθηση του ερευνητικού Oruc Rreis σε NAVFTEX νοτιοδυτικά του Καστελλορίζου. Πρέπει να επισημανθούν οι μονομερείς αυτές ενέργειες για να τεθούν ως παράμετροι στις αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής το Δεκέμβριο 2020 για μέτρηση στις κυρώσεις κατά της μέχρι τότε παραβατικότητας της Τουρκίας, αν και τότε είναι αργά και δεν έχουν δημιουργηθεί τετελεσμένα γεγονότα. Ελληνική εισήγηση για εμπάργκο όπλων προς την Τουρκία δεν συζητήθηκε. Βέβαια κατά καιρούς είχε περιθωριακά κυκλοφορήσει και από άλλους αυτή η ιδέα χωρίς αποτέλεσμα. Γίνονται ευρωπαϊκές εξαγωγές όπλων και σχετικές βιομηχανίες λειτουργούν στην Τουρκία και ευρωπαϊκές χώρες χάνουν δισεκατομμύρια και κυρίως η Γερμανία. Εξάλλου και κυκλοφορούσα εισήγηση για διακοπή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της τελωνειακής σύνδεσης με την Τουρκία δεν προχωρεί. Οι μέχρι τώρα πολλές διασκέψεις δεν επαρκούν για αξιολόγηση των μονομερών ενεργειών της Τουρκίας ; αλλά πρέπει να συνεχισθεί το μαστίγιο και από άλλους το καρότο, πολιτική που φαίνεται να μην αποδίδει; Το θέμα των διερευνητικών επαφών Ελλάδας- Τουρκίας έχει αποφασισθεί στη διάσκεψη στις 1-2 Οκτωβρίου 2020. Παραμένει αβέβαια η ημερομηνία έναρξης, αφού η Τουρκία κωλυσιεργεί προσχηματικά με επιδίωξη να ευρύνει τα θέματα στο τραπέζι πέραν της ΑΟΖΥφαλοκρηπίδας στο οποίο και μόνο εμμένει η Ελλάδα και με συνυποσχετικό για προσφυγή στη Χάγη. Το εκεί Διεθνές Δικαστήριο παίρνει πολιτικές αποφάσεις και δεν αφήνει συνήθως κανένα να φύγει με παράπονο αν και ακόμη δεν έχει το δίκαιο με το μέρος του. Τελικά αποφασίσθηκε η έναρξη διερευνητικών επαφών στις 25 Ιανουαρίου2021 και ας ελπίζουμε να μην έχει αδιέξοδο όπως το 2016 λόγω υπαιτιότητας της Τουρκίας.

Σύνοδος Ε.Ε., για τις Τουρκικές προκλήσεις, 10-11 Δεκ 2020 Για κατάληξη για τις κυρώσεις κατά της Τουρκίας; Καθοριστική και σημαντική κρίνεται η σύνοδος κορυφής Ε.Ε., 10-11 Δεκεμβρίου 2020, μετά από ενδιάμεσες δύο μηνών κορυφαίες συσκέψεις με αρχή στις 1-2 Οκτωβρίου 2020 oπότε έχει τεθεί ο Δεκέμβριος2020 ως μήνας τελικών αποφάσεων για κυρώσεις για τις

52

Λακαφώσης Δημήτριος

συνεχιζόμενες παραβιάσεις της Τουρκίας. Μεταξύ των κυρώσεων κατά της Τουρκίας, συζητούνται και άλλα θέματα όπως η περιφερειακή ασφάλεια, κλιματικές αλλαγές και η πανδημία του Covid-19. Η Τουρκία δεν έχει δείξει καμιά υποχωρητικότητα αλλά συνεχίζει τις προκλήσεις στην αν. Μεσόγειο σε βάρος των Σύνοδο Ε.Ε. για τουρκικές προκλήσεις 10-11.12. 20 κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας και της Κύπρου με αδιαφορία για τις προειδοποιήσεις της Ε.Ε. για να σταματήσει τις παράνομες δραστηριότητες σε βάρος μελών-κρατών της ΕΈ. Η Ελλάδα έχει να επαναρρυθμίσει τις προκλήσεις της Τουρκίας από τη Σύνοδο του Οκτωβρίου2020 και τους κινδύνους που εγκυμονούν ως και να ζητήσει εμπάργκο όπλων στην Τουρκία Η Ε.Ε. παρουσιάζεται διηρημένη για μια ενιαία απόφαση με δύο στρατόπεδα . Η Γερμανία, η Ιταλία, η Ισπανία, η Μάλτα, Πολωνία και Ουγγαρία επιθυμούν κυλιόμενη για το εγγύς μέλλον απόφαση. Ενώ η Γαλλία, η Αυστρία, η Τσεχία, το Λουξεμβούργο, η Ιρλανδία, η Ολλανδία,η Σλοβενία, η Σλοβακία, το Βέλγιο, η Δανία, η Ελλάδα και η Κύπρος επιδιώκουν το εδώ και τώρα. Ενώ οι άλλες χώρες έιναι ουδέτερες.H Kύπρος απειλεί για βέτο εάν δεν επιβληθούν κυρώσεις όπως στη Λευκορωσία. Ενώ γ.γ. του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, είναι υπέρ μιας θετικής προσέγγισης απέναντι στη γείτονα μας χώρα που είναι σημαντική σύμμαχος.

Προοπτικές- Εκτιμήσεις-Σχόλια Οι πιθανές προοπτικές των αποτελεσμάτων της συνόδου είναι: η απόφαση για άμεση επιβολή κυρώσεων ή οι κυρώσεις να αποφασιστούν αλλά να ενεργοποιηθούν σε σύντομο επίμαχο χρόνο με αυτοποιημένο-επικυρωμένο από τώρα τρόπο, αν η Άγκυρα δεν σταματήσει τις προκλήσεις στο επόμενο εγγύς διάστημα. Ανάγκη για την ΕΕ να καταρτίσει τώρα, που έχει καθυστερήσει, κατάλογο κυρώσεων κατά της Τουρκίας, που σηματοδοτεί την έναρξη των κυρώσεων στην Τουρκία κατά προσώπων και συστημάτων έρευνας υδρογονανθράκων και ενέργειας, στον τουρισμό και στις τράπεζες. Αυτό εκτιμάται ότι μπορεί να φέρει ομοφωνία στους ηγέτες της Ε.Ε. και ταυτόχρονα να μην πληγεί το κύρος της Ένωσης δίνοντας ένα απλό συγχωροχάρτι στον Τούρκο πρόεδρο. Βέβαια, ο Erdogan παίζει το παιγνίδι του. Έχει έμπιστο συνομιλητή τη γερμανίδα Merkerl, που αυτή την περίοδο έχει την προεδρία της Ε.Ε., και επιχειρεί να αποφύγει τις βαριές άμεσες κυρώσεις, ωστόσο με προσχηματικό τρόπο άρχισε να προβάλει τη φυσική στρατηγική εγγύ-

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

53

τητα της χώρας προς την Ευρώπη και την απόσυρση του Oruc Reis μόλις πριν τη σύνοδο ως δήθεν προσπάθεια καλής θέλησης. Η τουρκική οικονομία θα ήταν πολύ ευάλωτη απέναντι σε ισχυρές ευρωπαϊκές κυρώσεις, εφόσον υπάρχουν στενοί οικονομικοί δεσμοί μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας. Υπάρχουν πολλές ευρωπαϊκές εξαγωγές στρατιωτικού εξοπλισμού στην Τουρκία και ομόλογα από την Τουρκία. Οι μισές τουρκικές εξαγωγές πηγαίνουν στην ΕΕ, υπάρχουν επίσης πολλές ευρωπαϊκές τράπεζες. Οι Ευρωπαίοι αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό ξένων τουριστών στην Τουρκία. Συνοψίζοντας την πιθανή κατάληξη της συνόδου κορυφής: επιβολή άμεσων από τώρα κυρώσεων ή μικρής διάρκειας διάστημα με αυτόματη υλοποίηση μέτρων που καθορίζονται από τώρα, χωρίς άλλη διαδικασία και με το χέρι στη σκανδάλη.

H συμφωνία της Ε.Ε. στις 10-11 Δεκεμβρίου 2020 Δυστοκία και χαλαρή κρίνεται η αντίδραση της Ε.Ε. στις προκλήσεις της Τουρκίας. Στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σχετικά με την Τουρκία αναφέρονται: Κυρώσεις κατά της Τουρκίας διευρύνοντας τη λίστα των προσώπων και των οντοτήτων που εμπλέκονται σε παράνομες γεωτρήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Επιπρόσθετες κυρώσεις για τις μη εξουσιοδοτημένες δραστηριότητες γεώτρησης της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, προφανώς και στην κυπριακή ΑΟΖ.

O Επίτροπος της Ε.Ε. για την εξωτερική πολιτική Jossep Borrel να υποβάλει στους προσεχείς μήνες έκθεση αποτίμησης των ευρωτουρκικών σχέσεων-την πολιτική, την οικονομική αλλά και την τελωνειακή ένωση. Στην έκθεση να καταθέσει την εκτίμησή του για τη δυνατότητα επέκτασης των κυρώσεων στην Τουρκία, καθώς και άλλες επιλογές και εργαλεία. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να αξιολογήσει την έκθεση Jossep Borrel το αργότερο στη Σύνοδο Κορυφής του Μαρτίου 2021, οπότε δίδεται χρόνος και για συνεννόηση με την από 20 Ιανουαρίου 2020 νέα αμερικανική κυβέρνηση. Αναμένεται αμερικανική απόφαση για κυρώσεις στην Τουρκία για τους S-400 πυραύλους. Η Ελλάδα και η Κύπρο, βλέπουν το Μάρτιο να είναι πάρα πολύ μακριά για μία ταχύτερη και ισχυρότερη δέσμευση εκ μέρους της Ε.Ε. Η, δε, Ελλάδα πρότεινε η έκτακτη Συνόδου Κορυφής το Φεβρουάριο 2020. Τα κύρια στρατόπεδα της αντίδρασης της Ε.Ε: Το Βερολίνο-Ρώμη-Μαδρίτη επέμεναν στην αναβολή σοβαρών αποφάσεων και με άρνηση για νέες κυρώσεις κατά της Άγκυρας. Ενώ την επιδίωξη της Ελλάδας και της Κύπρου για κυρώσεις αποδυνάμωσε η μάλλον πιεστική χαλάρωση της Γαλλίας για πιο ουσιαστικά μέτρα ως και η Αυστρία με το να αρκεσθεί σε συμβιβαστικές χλιαρές διατυπώσεις της μέχρι τώρα στάσης της. Το εμπάργκο ευρωπαϊκών όπλων στην Τουρκία δεν συζητήθηκε ως θέμα ΝΑΤΟ, ο Γ.Γ. του

54

Λακαφώσης Δημήτριος

οποίου δεν τάσσεται υπέρ των κυρώσεων σε σημαντικό σύμμαχο.

Συγκρούσεις Αρμενίας- Αζερπαϊτζάν, 27 Σεπτεμβρίου Η κρίση εστιάζεται στην ορεινή περιοχή του Ναγκόρνο - Το ιστορικό των συγκρούσεων Το 1990 με τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και λίγο νωρίτερα το επίκεντρο κρίσης στο νότιο Καύκασο εστιάζεται στην ορεινή περιοχή του Ναγκόρνο Καραμπάχ που βρίσκεται μέσα στο Αζερπαϊτζάν. Συγκρούονται οι με πλειοψηφία αυτονομιστές Χριστιανοί Αρμένιοι του Ναγκόρνο Έλεγχος εδάφους Ναγκόρνο Καραμπάχ 27.9.20. Καραμπάχ με τους μουσουλμάνους Αζέρους για τη διατήρηση της defacto ανεξαρτησίας του Ναγκόρνο Καραμπάχ από το Αζερπαϊτζάν. Το 1994 ακολουθεί ανακωχή του πολέμου όχι όμως ειρήνη, που ισχύει μέχρι σήμερα με υπολογισμό 30.000 νεκρούς μέχρι τότε. Τον Ιούλιο 2016, επανέρχονται οι συγκρούσεις και η ένταση στις σχέσεις μεταξύ Αρμενίων και Αζέρων εντείνονται. Στις 27-28 Σεπτεμβρίου 2020, προβάλλει μορφή ολοκληρωτικού πολέμου μεταξύ Αρμενίων και Αζέρων για το Ναγκόρνο Καραμπάχ που διατηρεί defacto ανεξαρτησία μέσα στο Αζερπαϊτζάν όχι όμως με διεθνή αναγνώριση ακόμη. Οι Αζέριοι επιτίθενται στο Ναγκόρνο Καραμπάχ για να εκδιώξουν τους εκεί αυτονομιστές ως και σε ασαφή σύνορα με την Αρμενία. Η επίθεση εξελίσσεται σε πλήρη πόλεμο επικράτησης. Χρησιμοποιείται εκατέρωθεν πυροβολικό, άρματα μάχης, τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού και Drones, με εκατέρωθεν δεκάδες νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες. Χρησιμοποιούνται και μισθοφόροι και κατά ισχυρισμούς 4.000 μισθοφόροι, των 1.000 λιρών έκαστος, έχουν μεταφερθεί από το Αφρίν της βόρειας Συρίας στο Αζερπαϊτζάν, όπου πέφτουν νεκροί 64 μισθοφόροι στις πρώτες εννέα μέρες αιματηρών ασταμάτητων ακόμη συγκρούσεων. Ο υπολογισμός των απωλειών ανέρχεται εκατέρωθεν σε δεκάδες νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες και με πυρπόληση και καταστροφή μέσων μάχης. Οι απώλειες στις μάχες συνεχίζονται και ένα τουρκικό αεροπλάνο F-16 καταρρίπτει αρμενικό αεροπλάνο SU-25. Στην κρίση μεσολαβούν η Ρωσία, η Γαλλία και η Τουρκία. Η Ρωσία είναι σύμμαχος της Αρμενίας με χορήγηση όμως μέχρι τώρα πολεμικού υλικού και στους δύο αντιπάλους. Η Τουρκία με παραδοσιακές σχέσεις υποστηρίζει το Αζερπαϊτζάν και το προμηθεύει με πολεμικό υλικό. Τη Γαλλία ενδιαφέρει η προστασία του γαλλικού προσωπικού στην περιοχή και το

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

55

Ιράν η γειτονική αστάθεια της περιοχής. Οι Η.Π.Α. συνιστούν συγκράτηση και διάλογο όπως και η Κίνα και η Ε.Ε.

Αστάθεια Κατάπαυσης πυρός στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, 10 Οκτωβρίου 2020 Με την επέμβαση της Μόσχας στις 10 Οκτωβρίου 2020 επιτυγχάνεται κατάπαυση πυρός στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και έναρξη συνομιλιών μεταξύ αντιμαχομένων. Πλήν όμως παραβιάζεται από την πρώτη μέρα η ανακωχή και συνεχίζονται οι συγκρούσεις Αρμενίων-Αζέρων με υποκίνηση από την Τουρκία των Αζέρων. Η Τουρκία έχει εμπλακεί ενεργά και σ’αυτό το μέτωπο του πολέμου στο Ναγκόρνο Καραμπάχ.

Συμπεράσματα από τις Συγκρούσεις στο Ναγκόρνο Καραμπάχ. Εάν η Τουρκία συνεχίσει να ενισχύει δυναμικά τους Αζέρους στην κρίση του Ναγκόρνο Καραμπάχ, περιπλέκει την κατάσταση με διεθνή ανησυχητική κρίση εφόσον από εκεί ρέει πολύ πετρέλαιο και αέριο που ζεσταίνει την παγκόσμια οικοΗ Μετά τη συμφωνία Αρμενίας- Αζερπαϊτζάν νομία. Η Τουρκία πήρε το μάθημα από την διατήρηση εδάφους. επέμβασή της στο Ιράκ, στη Συρία και τη Λιβύη με την ανοχή άλλων δυνάμεων στον άτακτο συμμαχό τους και τώρα επεμβαίνει και συνεχίζει την επεκτατική πολιτική και στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και βλέπουμε πού αλλού με τη φόρα που πήρε. Η Τουρκία ονειρεύεται τώρα να ολοκληρώσει τη γενοκτονία 1.500.000 Αρμενίων από το 1915, την οποία δεν αποδέχεται, αλλά αρκετές χώρες μεταξύ των οποίων και η Γαλλία την έχουν αναγνωρίσει και η προσπάθεια για δικαίωση αυτής τη γενοκτονίας δεν σταματά εδώ. Το Αζερπαϊτζάν είναι πλούσια χώρα με το άφθονο πετρέλαιο και αέριο που ξεχειλίζει από το υπέδαφός του, ενώ η Αρμενία είναι φτωχότερη χώρα. Οι συγκρούσεις στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, με περίπου 150.000 κατοίκους, μαίνονται για περισσότερο από το ¼ του αιώνα και η ομάδα Μίνσκ του ΟΑΣΕ για την ασφάλεια της περιοχής δεν ενεργεί όπως αναμενότανε για την πρόληψη των συγκρούσεων και μάλιστα εφόσον τελευταία προβάλλει παράλληλα και η πανδημία του Covid-19. (Βλέπε για το Ναγκόρο Καραμπάχ και στο 1ο Τόμο σελίδα 181και τη γενοκτονία των Αρμενίων από τους Τούρκους στη σελίδα 650).

Συμφωνία Ειρήνης για το Ναγκόρνο Καραμπάχ, 10 Νοεμβρίου 2020 Μετά από 6 εβδομάδες συγκρούσεων Αρμενίων και Αζέρων, στο Ναγκόρνο Καραμπάχ,

56

Λακαφώσης Δημήτριος

από το τέλος Σεπτεμβρίου 2020, επετεύχθηκε συμφωνία ειρήνης στις 10 Νοεμβρίου 2020 με μεσολάβηση κυρίως της Ρωσίας στην οποία μεσολάβηση προσπάθησε απρόσκλητα να εισέλθει και η Τουρκία. Η συμφωνία ειρήνης, με σταμάτημα της παραπέρα προώθησης των Αζέρων, δεν φέρει την υπογραφή του Ερντογάν. Οι Αζέριοι διατηρούν με τη συμφωνία το μέρος του Ναγκόρνο Καραμπάχ, που έχουν καταλάβει στις συγκρούσεις, με παρουσία όμως 2000 περίπου ειρηνοποιών ρώσων στρατιωτών στη γραμμή της ανακωχής και στο διάδρομο Cackin που ενώνει την περιοχή με την Αρμενία, χωρίς την εμφανή παρουσία τουρκικών δυνάμεων και που εάν ζητηθεί από την Τουρκία δεν είναι βέβαιο ότι το επιτρέπει ο Πούτιν και να προκύψει άλλη Συρία και Λιβύη με την εκεί παρουσία και αντιπαράθεση ρωσικών και τουρκικών δυνάμεων. Παραμένει ενιαίο με την Τουρκία κέντρο επιτήρησης της συμφωνίας εκτός του καταληφθέντος από τους Αζέρους μέρος του Ναγκόρνο Καραμπάχ. Η Ρωσία, μετά από πολλές, από το 1994 χωρίς αποτέλεσμα, προσπάθειες για ρωσική παρουσία στην πρώην ρωσική περιοχή επί Σοβιετικής Ένωσης στο νότιο Καύκασο που θεωρεί για την ασφάλειά της, αυλή της στην εκεί περιοχής, επιτυγχάνει τώρα αυτό, με την κατηγορία και από φίλους της ότι δεν έκανε ότι έπρεπε να αποτρέψει την μέχρι τώρα πρόκληση, αν και υφίσταται στρατηγική συμφωνία και ρωσική στρατιωτική βάση στην Αρμενία. Η Τουρκία δεν πέτυχε ότι σκόπευε αλλά μένει ικανοποιημένη ότι βοήθησε διπλωματικά και στρατιωτικά έστω και με αντιπροσωπεία, τους φίλους Αζέρους να καταλάβουν μέρος του Ναγκόρνο Καραμπάχ και αποκτά αυξημένη επιρροή στη με διεθνές ενδιαφέρον περιοχή. Με διαδηλώσεις στην Αρμενία επικρίνεται η συμφωνία και θυμωμένος λαός εισβάλλει στο κοινοβούλιο από όπου εκδιώκεται ο πρωθυπουργός, ο οποίος δεν είναι της απόλυτης ρωσικής προτίμησης, αν και ανήλθε το 2018 στην εξουσία με την παραίτηση του προκατόχου μετά από λαϊκή εξέγερση χωρίς η Ρωσία να υποστηρίξει τον τότε πρωθυπουργό, πιστό του Κρεμλίνου. Ο Erdogan στις 20 Νοεμβρίου 2020 επισκέπτεται το Azerbaijan και παρακολουθεί τη στρατιωτική παρέλαση με επικεφαλής τουρκικά οχήματα για τη νίκη των Αζέρων στο Ναγκόρνο Καραμπάχ.

Η Τουρκία Μετατρέπει την Αγιά Σοφιά σε Τέμενος, 10 Ιουλίου 2020 Το από το 1934 μουσείο της Hagia Sophia μετατρέπεται σε Τέμενος το 2020 και ακολουθεί

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

57

και η Μονή της Χώρας στην Κων/πολη Η επί 6 αιώνες Αγία Σοφία υπήρξε η καρδιά αιωνίων ιδεολογικών- πολιτικών μαχών. Μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης στις 29 Μαΐου 1453, η Αγία Σοφία μετατρέπεται από καθεδρικός ναός σε τζαμί. Το 1934 ο Kemal Ataturk μετατρέπει το τζαμί σε μουσείο για να εκλαϊκεύσει και να συγχρονίσει τη χώρα.

Η παγκόσμια κατακραυγή για τη μετατροπή. Η μετατροπή επικρίθηκε απο θρησκευτικούς και πολιτικούς ηγέτες σε όλο τον κόσμο: Η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία αυτό είναι απαράδεκτο. Σε αντίθεση, η ρωσική επίσημη θέση ότι είναι εσωτερική τουρκική υπόθεση και χωρίς ακριβά εισιτήρια όπως σαν μουσείο. Ο Ecumenical Patriarch Bartholomew, στην Κωνσταντινούπολη, αυτό απαγοητεύει τους χριστιανούς. Ο ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Mike Pompeo, η ελληνική κυβέρνηση και ο Πάπας κατηγορούν τη μετατροπή της Αγιάς Σοφιάς. Η UNESCO αναγνωρίζει την Αγιά Σοφιά ως διεθνή κληρονομιά από το 1985. Όλα αυτά αψήφισε ο Erdogan και προχώρησε στη μετατροπή.

Το Πολιτικό τέχνασμα και οι τουρκικές φιέστες εορτασμού Ο Erdogan επιδιώκει να αποφύγει της προσοχής από την εξασθενημένη οικονομία, την πανδημία του coronavirus-19 και τη φθίνουσα πολιτική υποστήριξη και με μοχλό την Αγιά Σοφιά. Ο Erdogan στις 24 Ιουλίου 2020, γιορτάζει τη μετατροπή με για πρώτη φορά μουσουλμανική φιέστα προσευχή στην Αγιά Σοφιά σαν τζαμί, 86 χρόνια μετά το 1934 σαν μουσείο. Επίσης, στις 24 Ιουλίου 2023 ο Atatur είχε υπογράψει τη συνθήκη της Lausanne, δηλαδή

58

Λακαφώσης Δημήτριος

τώρα η πρώτη προσευχή συμπίπτει με αυτή την ημερομηνία σαν εκδίκηση από τον Erdogan. Ο Δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης Imamoglu, ο νικητής των κοινοτικών εκλογών του Μαρτίου 2020, δεν συμμετείχε στην πρώτη μουσουλμανική προσευχή. O Erdogan μέχρι τις κοινοτικές εκλογές δεν είχε δημόσια τουλάχιστον εκφρασθεί για τη μετατροπή της Αγιάς Σοφιάς σε τζαμί. Στην Ελλάδα στις 24 Ιουλίου 2020, κτύπησαν πένθιμα οι καμπάνες των εκκλησιών σε όλες τις εκκλησίες και εψάλει ο ακάθιστος υπό τον αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο στην Μητρόπολη των Αθηνών. Άλλα Ενδιαφέροντα από την Αγιά Σοφιά Στην τελευταία λειτουργία στην Αγιά Σοφιά στις 29 Μαΐου 1943, ο Αυτοκράτορας Canstantinos Palaiologos, μετά από προσευχή με τους πιστούς του, ζήτησε συγνώμη για πιθανά σφάλματα, έφυγε για τον τοίχο της πόλης όπου μετά από μάχη έπεσε νεκρός. Κατά τη μακρά ιστορία, η Αγιά Σοφιά υπήρξε τόπος προσκυνήματος όχι μόνο για τους Ορθοδόξους, Καθολικούς και Προτεστάντες αλλά και για τους Μουσουλμάνους. Η Αγιά Σοφιά ήταν το σύμβουλο- σημείο αναφοράς σε όλο το Βυζάντιο και την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας υπήρξε υστερική φιλοδοξία του Erdogan να μετατρέψει την παρούσα εκλαϊκευμένη Τουρκία- όπως την ονειρεύθηκε ο Kemal Ataturk- σε νέα Οθωμανικού τύπου και να αντικαταστήσει τη φώτο του Ataturk στο Διοικητικό γραφείο με τη δική του. Πέραν των ανυπόστατων επιδιώξεων του για τη Μέση Ανατολή και Μεσόγειο, δηλώνει ότι σκοπός του είναι να μετονομάσει το Αιγαίο σε “Θάλασσα Νησιών ή Βόρειο Μεσόγειο”.

Turkey Converts HagiaSophia from a museum into a mosque, 10 July 2020 The sixth- century Hagia Sophia building has been at the heart of a centuriesold ideological and political battle. After Constantinople conquering May 29 1453, the Hagia Sophia converted from a cathedral to a mosque. In the 1934, Mustafa Kemal Ataturk turned mosque into a museum to secularise and modernise the country.

The Clobal Outcry for Convesion.

The convesion has been criticised by religious and political leaders in all the wold: The Russian Orthodox Church it is «unacceptable». In contrast, Russia’s official position that is internal affair for Turkey and without an expensive ticket as a museum. Ecumenical Patriarch Bartholomew, in Constantinoli, converting Hagia Sophia would disappoint Christians. US Secretary of State Mike Pompeo, the Greek government and Batican Pope condemn the conversion of Agia Sofia.

UNESCO argues that the heritage site is recognized since 1985. Despite all above, defiant

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

59

Erdogan went on convention.

A political ploy and Turkish fiest celebrities The Erdogan’s reconversion persuing to distract attention from the country’s weakening economy, the coronavirus pandemic and his own waning popular support and by instrumentalisation of Hagia Sophia.

Erdogan on 24 July 2020, celebrates the conversion with the first muslim fiest praying in Agia Sofia as mosque, 86 years after 1934 as a museum. Also on 24 July 2020 Atatur signed the Lausanne convention 1923, timing considered as retaliation by Erdogan. The mayor Imamoglu of Constantinopi, the winner of March municipal election March 2020, did not participate in fiest celebreties.

In Greece on 24 July 2020, for prodesting the conversion, the churches and monastiris bell knell and liturgy operates at Cathedral in Athens and all other cities.

Others Importan highlights of Agia Sofia At the lastest service of Hagia Sopfia on 29 Μay1453, the emperor Canstantinos Palaiologos, after praying with his people, asked forgiveness for his probably faults, left for walls where after fighting fell dead.

During the long history, the Hagia Sopfia building was worship place not only for Orthodoxs, Catholics, Protestants but and for Mouslims.

The Hagia Sopfia Curch was symbol- referring point in all Byzantin and Ottoman empire.

The Hagia Sopfia convension consists a huge ambition of Erdogan to turn the current seculal Turkey- as inspired Kemal Ataturk- into Ottoman one and to replace Ataturk photo in administration office with his own.

Η Μονή της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη μετατρέπεται σε τέμενος, 21 Αυγούστου 2020 Στις 21 Αυγούστου 2020 η απόφαση της Τουρκίας να μετατρέψει σε τέμενος και τη Μονή της Χώρας στην Κων/πολη και να την ανοίξουν για λατρεία, που λειτουργούσε ως μουσείο από το 1945. Τώρα στην περιοχή της Κων/πολης υπάρχουν μόνα τεμένη. Όπως

60

Λακαφώσης Δημήτριος

και η Αγία Σοφία, έτσι και η Χώρα είναι μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.

Προοπτικές του Κυπριακού σε αδιέξοδο, 13 Δεκεμβρίου 2019 Οι από το 1974 συνομιλίες για το Κυπριακό σε αδιέξοδο. Με κομβικό ρόλο οι εκλογές στα κατεχόμενα, τον Οκτώβριο 2020 Η τελευταία, από τις πολλές διαχρονικές με αδιέξοδο διαπραγματεύσεις για το κυπριακό, διεξήχθηκε υπό τα Η.Ε.στο Κραν Μοντανά της Ελβετίας, 2018. Τώρα ο γ.γ. των Η.Ε .κ. Γκουτέρες τονίζει ότι οι προοπτικές μιας συνολικής διευθέτησης μεταξύ των κοινοτήτων του νησιού, ακόμη παραμένουν ζωντανές. Εμβαθύνεται από τα Η.Ε. και η πιθανή ενσωμάτωση νέων θέσεων στις προσεχείς διαπραγματεύσεις, όπως και το πρόσφατο σε έξαρση ενεργειακό θέμα της Μεσογείου. Πάντως, προβάλλει και η ιστορική αναγκαιότητα, και δεν γίνεται χωρίς αυτή, ενός κάπως ίσως επώδυνου συμβιβασμού όπως επαληθεύθηκε και από τις μέχρι τώρα αρκετές ατυχείς διαπραγματεύσεις ή και μελετημένης προσφυφής στη Χάγη, εφόσον το δίκαιο είναι με το μέρος μας, μόνο όπως από παλαιότερα για την υφαλοκρηπίδα αλλά οι αποφάσεις της Χάγης είναι ως επί το πλείστον πολιτικές.

Εκλογές στα Κατεχόμενα, 11 Οκτωβρίου 2020 Στις 11 Οκτωβρίου 2020, με πιθανότητα για δεύτερο γύρο στις 18 Οκτωβρίου 2020, διεξάγονται προεδρικές εκλογές στα κατεχόμενα της Βόρειας Κύπρου, με βαρύνουσα σημασία για το κυπριακό.0 Η Κύπρος είναι διαιρημένη από το1974, από το 2004 είναι μέλος της Ε.Ε. και νωρίς το 2018 είναι η τελευταία από τις πολλές διαχρονικές αποτυχημένες συνομιλίες για το κυπριακό στην ορεινή περιοχή Κράν Μοντανά της Ελβετίας. Στις εκλογές συμμετέχουν 12 υποψήφιοι, εξ ών 4 κομματικοί, χωρίς σίγουρες προβλέψεις

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

61

επικράτησης μεταξύ των δύο κύριων αντιπάλων, του νυν προέδρου των Τ/Κ Μουσταφά Ακιντζί και του πρωθυπουργού Ερσίν Τατάρ , οι οποίοι παρουσιάζουν τελείως αντίθετες προσεγγίσεις στη λύση του κυπριακού. Ο μεν Ακτιντζί να είναι υπέρ της γνωστής μέχρι τώρα διζωνικήςδικοινοτικής- ομοσπονδιακής λύσης, ο δε Ερσίν Τατάρ υπέρ ενός ανεξαρτήτου κράτους στη Βόρεια Κύπρο. Εάν επικρατήσει ο Ακτιντζί, μάλλον συνεχίζονται οι σε αδιέξοδο μέχρι σήμερα συνομιλίες στο Κράν Μοντανά της Ελβετίας στις οποίες επικεφαλής των Τ/Κ ήταν ίδιος. Ο Ακτιντζί τάσσεται από παλαιότερα υπέρ μιας ενωμένης Κύπρου- με αντίθετο τον Εrdogan- με ισότιμους πολίτες όλης της Κύπρου μεταξύ των οποίων και οι έποικοι. Υπάρχουν και από τους διεκδικητές της προεδρίας που συμμερίζονται τις απόψεις του ο Ακτιντζί όπως ο γιός του ιστορικού ηγέτη των Τουρκοκυπρίων, Ραούφ Ντενκτάς. Εάν επικρατήσει ο Ερσίν Τατάρ, που τον υποστηρίζει ο Εrdogan ως και οι ομοϊδεάτες του, επικρατεί τάση για ξεχωριστό κράτος σε διαιρημένη Κύπρο, με προοπτική επιδίωξης να ενταχθεί στην Ε.Ε. που στην περίπτωση αυτή- ανεφάρμοστη όμως προοπτική- η Ε.Ε. βρίκεται στην περίπτωση της ισπανικής Καταλονίας και της βρετανικής Σκωτίας. Ο Εrdogan στοχεύει σε ένα προτεκτοράτο του στη Βόρεια Κύπρο, όπως επιχειρεί στη Συρία, ενεργεί στη Λιβύη και επεμβαίνει στις συγκρούσεις στο Ναγκόρνο Καραμπάχ υποστηρίζοντας τους Αζέρους έναντι των Αρμενίων. Επίσης ο Ετrdogan μόλις προεκλογικά για ψήφους υπέρ του EpsinΤατάρ προβαίνει στο παραλιακό άνοιγμα στο Βαρώσι της Αμμοχώστου, θέμα για το οποίο ο Ακτιντzί επιδιώκει την εφαρμογή του διεθνούς δικαίου και τις αποφάσεις των Η.Ε. Το Σ.Α. των Η.Ε. καλεί τον Ετrdogan να ανακαλέσει την απόφαση για το Βαρώσι της Αμμοχώστου. Ο δε ΓΓ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες δηλώνει πως θα εξαρτηθούν πολλά από το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών και το πρόσωπο που θα επιλέξουν οι Τουρκοκύπριοι ως ηγέτη τους. Συμπερασματικά λοιπόν, οι προεδρικές εκλογές στη Βόρεια Κύπρο επηρεάζουν σημαντικά

62

Λακαφώσης Δημήτριος

τις εξελίξεις στο κυπριακό που είναι στάσιμες για περίπου 45 χρόνια. Στις διεξαχθείσες εκλογές 11Οκτωβρίου 2020 ο Ερσίν Τατάρ, παίρνει 32,35% και ο Ακτιντζί 29,84 % των ψήφων.

Ο Δεύτερος Γύρος των εκλογών στα Κατεχόμενα, στις 18 Οκτωβρίου 2020.. Νικητής ο Ερσίν Τατάρ, με 51,74%των ψήφων, υποστηριζόμενος και φίλος του Erdogan. Το ποσοστό αυτό φανερώνει τη νοθεία των εκλογών, αφού ο Erdogan έχει επέμβει φανερά και ενεργά για να κερδίσει ψήφους ο άνθρωπός του. Αλλάζει το πολιτικό σκηνικό στη Βόρεια Κύπρο με τον Erdogan να εγγίζει το στόχο του να καταστήσει τη Βόρεια Κύπρο επαρχία του με τη σύμπραξη του νέου ηγέτη των Τ/Κ. Μάλιστα αμέσως μετά τις εκλογές ο Erdogan επισκέπτεται τα κατεχόμενα και την με παρουσία του, στην παραλιακή οδό στην Αμμόχωστο δίδεται το όνομα του τούρκου Αρχηγού των Ε.Δ. κατά την εισβολή 1974.

Οι Ελλοχεύοντες Τουρκικοί κίνδυνοι, 13 Δεκεμβρίου 2019 Επιδίωξη για απόλυτη στρατιωτική κατοχή της Κύπρου, Yστεροφημία Σουλτάνου, Η θεωρία της “Γαλάξιας Πατρίδας”, Μνημόνιο Τουρκίας- Λιβύης, Επεμβαίνει στις εξορύξεις στη Μεσόγειο. Η Τουρκία στοχεύει με οικονομικό και κοινωνικό εγκλωβισμό, με τη μεταφορά κεφαλαίων, εποίκων και πληθυσμού να αλλοιώσει μακροπρόθεσμα και την ύπαρξη των Τ/Κ ως πολιτική οντότητα. Σχεδιάζει απόλυτη στρατιωτική κατοχή, με αεροπορική βάση στο Λευκόνικο ως και ναυτική στα κατεχόμενα για να βοηθάει τα ερευνητικά πλοία και γεωτρύπανα που έχει αποστείλει στη Μεσόγειο για εξορύξεις. Έχει προσθέσει και τρίτο ερευνητικό στα υπάρχοντα δύο γεωτρύπανα. Ο Ερντογάν θέτει αυτή τη στιγμή άμεση προτεραιότητα να αφήσει φήμη ισχυρού ενεργειακού τούρκου παίκτη. Βλέπει τη φωτογραφία του Κεμάλ Ατατούρ στο γραφείο του και σκέπτεται πότε και πώς να την αντικαταστήσει με τη δική του. Ο Ερντογάν προβάλλει ως τουρκικό το μισό Αιγαίο με τη θεωρία της “Γαλάζιας Πατρίδας’’ του εμπνευστή Τούρκου υπουργού άμυνας Ακάρ, από το Β.Αιγαίο μέχρι και το Καστελλόριζο και παραπέρα. Υπογράφει την αβάσιμη- παράνομη συμφωνία Τουρκίας- Λιβύης για θαλάσσια ζώνη στη

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

63

Μεσόγειο διακόπτοντας τη συνέχεια της ΑΟΖ Ελλάδας- Κύπρου, χωρίς να υπάρχουν θαλάσσια σύνορα μεταξύ των δύο χωρών. Αποστέλλει στη Λιβύη βαρύ στρατιωτικό οπλισμό και έμπειρο προσωπικό για να βοήθηση την κυβέρνηση εθνικής ενότητας του Saraz της Τρίπολης στην αναχαίτιση της προέλασης των δυνάμεων του στρατηγού Haftar προς κατάληψη της πρωτεύουσας. Μάλιστα, στέλνει και στα Η.Ε. το μνημόνιο Τουρκίας- Λιβύης με συντεταγμένες που καταχωρούνται εκεί εφόσον πρόκειται για αναγνωρισμένα κράτη, χωρίς αποτέλεσμα και όχι όπως στην περίπτωση Τουρκίας-Ψευδοκράτους, καθόσον τα κατεχόμενα δεν είναι αναγνωρισμένα. Η Ελλάδα και η Αίγυπτος εισηγείται τη μη καταγραφή στα Η.Ε. του μνημονίου Τουρκίας- Λιβύης. Η Τουρκία προβαίνει σε προκλητικές δηλώσεις για την περιοχή των Βαρωσίων Κύπρου και με ερευνητικά πλοία και γεωτρύπανα στην ΑΟΖ Κύπρου παρακωλύει τις εξορύξεις απο ξένες πετρελαϊκές εταιρείες στη Μεσόγειο, αλλά επεκτείνει τις θαλάσσιες απαιτήσεις και στη Συρία. Τούρκοι hackers μπλόκαραν για λίγο ελληνικές κυβερνητικές υπερησίες. Όμως, οι Έλληνες antihackers αντιμετώπισαν άμεσα την κατάσταση και απεκάλυψαν και τα ονόματα των Τούρκων δραστών. (Βλέπε και σελίδα 631 του 1ου Τόμου του βιβλίου για τις διαπραγματεύσεις του Κυπριακού).

Σχόλια, Απόψεις και Αντιδράσεις στις ακραίες Τουρκικές Προκλήσεις Η Ελλάδα αντιμετωπίζει με ψυχραιμία τις τουρκικές προκλητικότητες και συνεχίζει επί 40 χρόνια την ίδια εθνική τακτική ότι δεν υπάρχει θέμα για διευθέτηση εκτός της υφαλοκρηπίδας- ΑΟΖ για παραπομπή του στη Χάγη όπου όμως το δικαστήριο είναι πολιτικό και οι αποφάσεις του συνήθως μετριάζουν τις προσφυγές. Τούτο το ξέρει η Ελλάδα της οποίας η προσφυγή πρέπει να είναι καλά στοιχειοθετημένη βάσει συμπερασμάτων από παλαιότερα ΜΟΕ. Αλλά από την έναρξη των πρόσφατων ΜΟΕ, στις 17 Φεβρουαρίου 2020, με μπαράζ τουρκικών παραβιάσεων στο Αιγαίο. Η καλή μέρα από το πρωί φαίνεται!! Ο ΥΠΕΖ της Τουρκίας δηλώνει σχετικά με την προσφυγή στη Χάγη, αυτό είναι μακριά και μετά από συνυπογραφέν υποσχετικό. Η Ελλάδα ενισχύει την άμυνα της Κρήτης και προβλέπει ετοιμότητα αποτρεπτικής αντίδρασης στην περιοχή, εφόσον τούτο καταστεί αναγκαίο και δεν γίνεται αλιώς. Ο ΥΠΕΞ της Ελλάδας επισκέπτεται το στρατηγό Haftar, αντίπαλο της κυβέρνησης της Λυβύης, και ακολουθεί επίσκεψη στην Αίγυπτο και έχει προηγηθεί στη Σαουδική Αραβία, ΗΑE και την Ιορδανία. Οι Η.Π.Α. συνιστούν διάλογο μεταξύ των αντιπάλων και συγκράτηση της έντασης, ενώ η Ρωσία βοηθεί το Haftar. Η Κύπρος, ως κράτος μέλος της Ε.Ε. απο τις αρχές του 1990, συνεπικορούμενη και από την Ελλάδα, επιτυγχάνει ευρωπαϊκό τείχος κατά των παράνομων τουρκικών διεκδικήσεων στη Μεσόγειο, στη σύνοδο κορυφής της Ε.Ε. στις 12 Δεκεμβρίου 2019. Η Ιταλία και η Γαλλία σχεδιάζουν ασκήσεις στη Μεσόγειο, νοτίως της Κύπρου, ενώ η Γαλλία αποστέλει αεροπλανοφόρο νοτίως της Κρήτης στην περίπτωση που η Τουρκία επιχειρήσει

64

Λακαφώσης Δημήτριος

εξορύξεις στην ΑΟΖ της Λιβύης και της Ελλάδας. Οι περιστασιακές προσεγγίσεις και έπαινοι Trump προς τον Erdogan προκαλούν ανηχυσίες και αμφιβολίες, αν και το Κογκρέσο τώρα αναγνωρίζει τη γενοκτονία των Αρμενίων, παρά τις αντιθέσεις του Trump, και προτίθεται να ψηφίσει τις κυρώσεις κατά της Τουρκίας για τους S-400. Όμως, την υπογραφή του Trump αναμένουν τα δύο βασικά νομοσχέδια για τον προϋπολογισμό της αμερικανικής κυβέρνησης, στα οποία έχουν ενσωματωθεί το ελληνικού ενδιαφέροντος νομοσχέδιο ‘’EastMed Act”, η αποπομπή της Τουρκίας από το πρόγραμμα των μαχητικών αεροσκαφών F-35 και η άρση του εμπάργκο πώλησης αμερικανικών όπλων στην Κυπριακή Δημοκρατία. Ωστόσο απομένει να δούμε και από το νέο πρωθυπουργό της Βρετανίας, Johnson με τις εκλογές στις 12 Δεκεμβρίου 2019, τη στάση του έναντι των τουρκικών διεκδικήσεων στη Μεσόγειο. Ο Trump είναι σε αντίθεση με τον Johnson στην προσέγγιση της Βρετανίας στην παγκόσμια κινεζική σύγχρονη τεχνολοχία των τηλεφώνων WUAWEI (Auei). Μήπως οι απέξω προσπαθήσουν να μας ρίξουν σε συμφωνία συνεκμετάλλευσης προς όφελος και των δύο; Είναι καιρός να προωθηθούν τα από μερικά χρόνια θέματα οριοθέτησης της ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας- Αλβανίας- Ιταλίας- Κύπρου- Αιγύπτου, αλλά εάν καταστεί δυνατό και με τη Λιβύη.

Μόνιμες οι Εμμονές της Τουρκίας, 8 Μαΐου 2020 Ο Erdogan τρέφει μόνιμα διεκδικήσεις και απειλές τις οποίες προβάλλει όταν παρουσιάζεται ευκαιρία.

1. Από την τουρκική παρενόχληση τον Απρίλιο 2018 του ελληνικού ελικοπτέρου που μετέφερε την πολιτική και στρατιωτική ηγεσία από τη Ρω στη Ρόδο, από τη όμοια παρενόχληση το Μάιο 2019 στο Αγαθονήσι ως και από στις 3 Μαΐου 2020 στο Φαρμακονήσι, με υπερπτήσεις και σε άλλα γύρω νησιά, στην αιτιολογία πάντα ότι αποτελεί τουρκική διαδικασία “ ρουτίνας” την οποία προσπαθεί μάλιστα η Τουρκία να εντάξει στα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης( ΜΟΕ) μεταξύ των δύο χωρών.

2. Από τις τουρκικές συμβατικές απειλές, στην πρόσφατη υβριτική μεταναστευτική- προσφυγική απειλή στα ελληνοτουρκικά σύνορα στον Έβρο. Η Τουρκία είναι σχεδόν η μόνη χώρα που προσπαθεί να επιβληθεί σε άλλη χώρα με προσφυγική απειλή.

3. Από τη συμφωνία της Τουρκίας με την Ε.Ε. για τη συγκράτηση της εισροής μεταναστώνπροσφύγων, στην εσκεμμένη προώθηση προς την Ελλάδα- Ευρώπη.

4. Από την εισβολή στην Κύπρο 1974, στην πρόσφατη παράνομη διεκδίκηση ενεργειακού μεριδίου στην ΑΟΖ της Κύπρου.

5. Από τα κατεχόμενα στην Κύπρο, στο Casus Belli στο Αιγαίο 1995.

6. Από την εσκεμμένη παραγνώριση των χωρικών υδάτων και της ΑΟΖ του Καστελλορίζου,

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

65

στο έκνομο Σύμφωνο Τουρκίας- Λιβύης για κοινές θαλάσσιες περιοχές, με αστοιχείωτες γεωγραφικές συντεταγμένες προς τα Η.Ε. για διεθνοποίηση αστήρικτων εκδικήσεων στην Α.Μεσόγειο.

7. Από τις ασιατικής προέλευσης τουρκικές εμμονές, στην πρόσφατη θεωρία για ‘’ Γαλάζια Πατρίδα’’, αν και ο κύριος εμπνευστής αυτής της θεωρίας ο Τζιχάτ Γιαϊτζί αρχηγός του Ναυτικού παραιτήθηκε, για διαφορετικούς λόγους διαφωνίας με τον Ertogan- με μισό τουρκικό Αιγαίο μέχρι το Καστελλόριζο και παραπέρα, εκεί που από ανέκαθεν άνθισε ο ελληνικός πολιτισμός και οι Τούρκοι χιλιάδες χρόνια μετά έφθασαν στην Ανατολία από την Μογγολία της Ασίας.

8. Από τις συνεχείς παραβάσεις- παραβιάσεις των ελληνικών χωρικών υδάτων, στην εδαφική εκδίκηση των Ιμίων 1996 και με διαθέσεις και σε άλλα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου.

9. Στη συμμαχία του ΝΑΤΟ, οι χώρες-μέλη προφανώς και οι Η.Π.Α., δεν πέρνουν θέση κατά των εκάστοτε παράλογων τουρκικών αξιώσεων, με το πρόσχημα να μην τα χαλάσουν με το άλλο σύμμαχο ‘’άτακτο παιδί” και η Ελλάδα μένει μόνη να το αντιμετωπίσει.

Η Τουρκία έχει βάσεις στο εξωτερικό. Απειλεί την Ελλάδα και Επιδιώκει νέου τύπου Οθωμανική κυριαρχία στη γύρω περιοχή Ιρακινό Κουρδιστάν, Βόρεια Κύπρος εισβολή κατοχή, Κατάρ, Σομαλία, Λιβύη εμφύλιος πόλεμος, Συρία εισβολή κατοχή, Αζερμπαϊτζάν, Ιράκ, Κόσοβο-Βοσνία Ερζεγοβίνη αποστολή ΝΑΤΟ, Αφγανιστάν αποστολή ΝΑΤΟ, Αλβανία ναυτική βάση.

New Turkish Challenge With new map claims the half Aegean.

Τουρκικές βάσεις στο Εξωτερικό

66

Λακαφώσης Δημήτριος

Search and rescue (SAR) governed by ICAO rules for both aeronautical and maritime accidents. It is Greece, protecting human life at sea, coordinates search and rescue to all ships and aircraft at risk within the Greek area of responsibility, within the Athinai FIR. Greece has signed agreements for search and rescue at sea with Italy 2000, as well as Malta 2008 and Cyprus 2014.

However, in 1988, Turkey, with the Regulation 1988/13559 (which was later modified by the Turkish Regulation 2001/3275), for search and rescue, without refers to aircraft or maritime accidents. This area overlaps part of the Athinai FIR almost up to the middle of the Aegean, clearly violates Greece’s sovereignty, disregarding basic rules of international law.

Furthermore, the inclusion of part of the Athinai FIR in the Turkish search and rescue area is not only operationally ineffective, but also violates Greek responsibilities entrusted by the ICAO. The unilateral claims of Turkey serve specific political expediencies which have nothing to do with the humanitarian nature of search and rescue operations.

Η Τουρκία με νέο Χάρτη έρευνας και η διάσωσης ισχυρίζεται το μισό Αιγαίο Η έρευνα και η διάσωση (SAR) διεξάγεται με τους κανόνες του ICAO για αμφότερα αεροπορικά και ναυτικά ατυχήματα. Η Ελλάδα, προστατεύοντας ανθρώπινη ζωή στη θάλασσα, συντονίζει όλα τα αεροπλάνα και τα πλοία που κινδυνεύουν στην περιοχή της και με το FIR Αθηνών. Η Ελλάδα έχει υπογράψει συμφωνία έρευνας και διάσωσης με την Ιταλία 2000, επίσης με τη Μάλτα 2008 και την Κύπρο 2014. ‘Ομως η Τουρκία, 1988, με κανονισμό 1988/13559 που τροποποιήθηκε αργότερα με 2001/3275, προβλέπει για έρευνα και διάσωση, χωρίς να αναφέρεται σε ατυχήματα με αεροπλάνα ή πλοία. Η περιοχή αναφοράς επικαλύπτει μέρος του FIR Αθηνών και σχεδόν το μισό του Αιγαίου, καθαρά παραβίαση της ελληνικής κυριαρχίας, παραγνωρίζοντας βασικούς κανόνες του διεθνούς νόμου. Επί πλέον, η συμπερίληψη μέρους του FIR Αθηνών στην τουρκική περιοχή έρευνας και

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

67

διάσωσης δεν είναι μόνο αναποτελεσματική, αλλά επίσης παραβιάζει την ελληνική υπευθυνότητα που της έχει εμπιστευθεί ο ICAO. Oι μονόπλευρες ενέργειες της Τουρκίας εξυπηρετούν ειδικές πολιτικές επιδιώξεις που δεν έχουν τίποτα να κάνουν με την ανθρώπινη υφή της έρευνας και της διάσωσης.

Η νέα Τουρκική Navtex, 31 Οκτωβρίου 2020 και οι από Ιούλιο 2020 Navtexs Η νέα NAVTEX αφορά χρονική διάρκεια μέχρι τις 20 Νοεμβρίου 2020, και φαίνεται στο χάρτη στην περιοχή που είναι χρωματισμένη με κόκκινο χρώμα, ανατολικά του 28ου Μεσηβρινού, ανατολικότερα της Ρόδου. Στο χάρτη απεικονίζονται σε χρωμογράφιση και οι τεράστιες θαλάσσιες ζώνες που καλύπτει η Τουρκία μέσω NAVTEXs στην αν. Μεσόγειο, από τον Ιούλιο 2020.

68

Λακαφώσης Δημήτριος

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

69

ΜΕΡΟΣ ΙΙ Κεφάλαιο Γ’ Εισαγωγική Περίληψη Κεφαλαίου Ζώνη ασφαλείας στη Βόρεια Συρία. Εκδιώκονται οι Κούρδοι. Δήλωση για αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων από τη Β. Συρία. Οι συριακές δυνάμεις προωθούνται για επανάκτηση της επαρχίας Idlid. Επί πολλά χρόνια τεμαχισμένη η Λιβύη. Ένταση Τουρκίας- Αιγύπτου για τη Λιβύη. Kατάληξη παύσης στη Λιβύη. Στη Γενεύη για μόνιμη εκεχειρία στη Λιβύη.

Δημιουργία Ζ.Α. στη Β. Συρία και Επιτήρησης στη Β.Δ. Συρία Σε συνέλευση των Η.Ε., ο Erdogan είχε δείξει χάρτη με τη ζώνη ασφαλείας στη βόρεια Συρία, δηλαδή έθιζε την διάθεσή του που υλοποίεσε στη συνέχεια με την εισβολή στη βόρεια Συρία. Με την τουρκική εισβολή, δημιουργείται ζώνη ασφαλείας στη Β.Συρία. με επιμερισμό επιρροών στη Συρία από όλους τους πολλούς που εμπλέκονται στη Συρία, που μας θυμίζει τη Γιάλτα μετά το Β’ΠΠ. Γίνονται προσπάθειες διευθέτησης της κρίσης στη Συρία με αμυδρές όμως προοπτικές από Ρωσία-Τουρκία- Ιράν 2017 και Ρωσία-Τουρκία- Sochi Ρωσίας, 2019.

Η προ Εισβολής Τουρκίας Συμφωνία Η.ΠΑ-Τουρκίας, 17 Οκτωβρίου 2019 Οι Η.Π.Α. είχαν μειώσει την επιρροή τους στην περιοχή με την προ της συμφωνίας δήλωση για αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων από τη Β. Συρία. Τι προβλέπει η συμφωνία για τη Β. Συρία, που υπογράφηκε μεταξύ Erdogan- αντιπροέδρου Η.Π.Α Pense και ΥΠΕΞ Pompeo:

70

Λακαφώσης Δημήτριος

1. Παρ.5. Η Τουρκία και οι Η.Π.Α. δευμεύονται για κατά D-ISIS/DAESH δραστηριότητες στη Β.Συρία. Αυτό περιλαμβάνει συντονισμό στις εγκαταστάσεις κράτησης και στους εσωτερικά εκτοπισθέντες από πρώην ελεγχόμενες D-ISIS/DAESH περιοχές.

2. Παρ. 6. Η Τουρκία και οι Η.Π.Α. συμφωνούν ότι οι κατά των τρομοκρατών επιχειρήσεις πρέπει να στοχεύουν μόνο στους τρομοκράτες και στους κρυψώνες τους, σε σκέπταστρα, όπλα, στρατιωτικές εγκαταστάσεις, οχήματα, καταφύγια και εφόδια.

3. Παρ. 8 Η Τουρκική πλευρά διατυπώνει τη δέσμευσή της να εξασφαλίσει ασφάλεια και καλή διαβίωση όλων των κατοίκων στα κέντρα της Ζώνης Ασφάλειας που ελέγχονται από τουρκικές δυνάμεις (Ζώνη Ασφάλειας) και επαναλαμβάνει ότι θα εξασκηθεί η μεγίστη φροντίδα για να μην προκληθεί ζημιά στους πολίτες και στις πολιτικές υποδομές.

4. Παρ. 9. Αμφότερες οι χώρες επαναλαμβάνουν τη δέσμευσή για πολιτική ενότητα και εδαφική ακεραιότητα της Συρίας και την πολιτική οδηγία των Η.Ε. για τον τερματισμό των συγκρούσεων.

5. Παρ.10. Οι δύο πλευρές συμφώνησαν για συνεχιζόμενη σημασία και λειτουργικότητα της Ζώνης Ασφαλείας για να ευοδωθούν οι εθνικές ανησυχίες της Τουρκίας, που περιλαμβάνουν τη συλλογή των βαρέων όπλων των YPG και την αχρηστία των οχυρώσεων και άλλων θέσεων μάχης.

6. Παρ.11. H Ζώνη Ασφάλειας θα επιτηρείται πρωτίστως από τις τουρκικές δυνάμεις και οι δύο πλευρές θα αυξήσουν τη συνεργασία τους σε όλες τις διαστάσεις της.

7. Παρ.12. Η Τουρκική πλευρά θα σταματήσει την επιχείρηση ‘’Ειρήνης’’ για να επιτρέψει την αποχώρηση των YPG από τη Ζώνη Ασφαλείας εντός 120 ωρών. Η επιχείρηση θα συνεχίσει μετά την ολοκλήρωση της αποχώρησης.

8. Παρ. 13. Άπαξ και η επιχείρηση “Ειρήνης” σταματήσει, οι Η.Π.Α. συμφωνούν να μην επιδιώξουν περαιτέρω επιβολή κυρώσεων της εκτελεστικής διαταγής 14 Οκτωβρίου 2019 που μπλόκαρε την ιδιοκτησία και ανέβαλε την είσοδο μερικών προσώπων της Συρίας και να εργασθεί και συμβουλευθεί το Κογκρέσο για να υπογραμμίσει τη εξέλιξη που καταβάλλεται για την ειρήνη και ασφάλεια στη Συρία σύμφωνα με UNSCR2254. Άπαξ και η επιχείρηση “ειρήνης’’ σταματήσει οι παρούσες κυρώσεις της προαναφερθείσας εκτελεστικής διαταγής αίρωνται.

Σχόλια- απόψεις- εκτιμήσεις για τη συμφωνία Η.Π.Α.-Τουρκίας για τη Β. Συρία, 17 Οκτωβρίου 2019 Η συμφωνία είναι προσωρινή για κατάπαυσης πυρός για 5 μέρες(120 ώρες) και μόνιμη μετά και ανάλογα της επιτυχίας των 5 μερών. Η συμφωνία αφορά τρίτη χώρα χωρίς την ουσιαστική εμπλοκή της Συρίας.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

71

Η συμφωνία είναι μεταξύ της πρώτης μεγάλης δύναμης και ενός εισβολέα σε ανεξάρτητη χώρα, παραβιάζοντας το διεθνές δίκαιο και με διεθνή κατακραυγή. Δεν εντάσσεται στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, όπου προβλέπεται ‘’ο ένας για όλους και όλοι για τον ένα’’. Μέχρι την όγδοη ημέρα της εισβολής στη Β. Συρία, που υπογράφεται η συμφωνία, έχουν προωθηθεί κυβερνητικές συριακές δυνάμεις και εξασφαλίζουν τις μεγάλες συριακές κουρδικές πόλεις στη Β. Συρία, ενώ οι τουρκικές δυνάμεις έχουν, με αποτυχία βέβαια, προωθηθεί μόνο στις γύρω αχανείς εκτάσεις. Οι Κούρδοι ανθίστανται σε μεγάλη πόλη ανατολικά. Η Συρία με τη συμφωνία χάνει τον έλεγχο της Ζώνης Ασφαλείας στη Β. Συρία, που επιτηρεί με τη συμφωνία η Τουρκία. Οι Η.Π.Α. είχαν μειώσει την επιρροή τους στην περιοχή με τη προ της συμφωνίας δήλωση για αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων από τη Β. Συρία. Η Ρωσία έχει αυξήσει την επιρροή της με την υποστήριξη του πιστού Σύριου φίλου Assad. Οι Κούρδοι, προδωμένοι, στρέφονται προς τον πριν για αυτούς ‘’διάβολο’’ Assad για βοήθεια. Ενώ χάνουν την επιδιωκόμενη ενισχυμένη αυτονομία. Πάντως, η Τουρκία απέτυχε να φθάσει στο τέλος των επιδιώξεων της και αυτό την προβληματίζει για παρόμοιες ενέργειες σε άλλες περιοχές, όπως κατά καιρούς έχει δηλώσει. Η συμφωνία αναφέρεται περισσότερο στους IS και η Τουρκία βλέπει μόνο τους YPG ως τρομοκράτες, υπό το PKK. Παρά όλα αυτά, δεν παύει η συμφωνία να έχει σταματήσει τα χειρότερα σε μια ασταθή και με κινδύνους περιοχή. Οι Η.Π.Α. δεν αποκλείεται να συμπεριλάβουν στην προσέγγιση με την Τουρκία και την πρόθεσή τους για στόχους και εκτός του Idlib, όπως να προστατεύσουν τους Κούρδους στη Β.Συρία και το θέμα των ρωσικών διηπειρωτικών πυραύλων S-400 που προμηθεύεται η Τουρκία. Η αμερικανική υποστήριξη προς την Τουρκία φαίνεται να είναι μόνο ρητορική σάυτή τη φάση.

72

Λακαφώσης Δημήτριος

Η Συμφωνία Ρωσίας-Τουρκίας για τη Β. Συρία, στο Sochi του Ευξείνου, 22.10.19 Ο Erdoğan και Putin συμφώνησαν στα ακόλουθα σημεία: 1. Οι δύο πλευρές επανέλαβαν τη δέσμευσή τους για διατήρηση της πολιτικής και εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας και για προστασία της εθνικής ασφάλειας της Τουρκίας.

2. Έδωσαν έμφαση στην αποφασιστικότητα της μάχης κατά της τρομοκρατίας σε όλες τις μορφές και διακηρύξεις και να διακόψουν τα προγράμματα των με τάσεις προς διαίρεση του συριακού εδάφους.

3. Σ ΄αυτό το πλαίσιο, το προκύψαν “status quo’’ της περιοχής από την παρούσα (τουρκική) επιχείρηση ‘’ ειρήνης’’ που καλύπτει το Tel Abyad και Ras Al Ayn και σε βάθος 32 km.

4. Αμφότερες οι πλευρές επαναβεβαίωσαν τη σημασία της Adana συμφωνίας (σ.σ.ΤουρκίαΣυρία 1998). Η Ρωσία διευκολύνει την εφαρμομή της Adana συμφωνίας στις παρούσες περιπτώσεις.

5. Ξεκινώντας από 23 1200 Οκτωβρίου 2019, ρωσική στρατονομία και συριακές συνοριακές δυνάμεις εισέρχονται στη συριακή πλευρά των τουρκικό-συνοριακών συνόρων, εκτός της περιοχής της επιχείρησης “ειρήνης”, για να διευκολύνουν τη μετακίνηση των YPG και των όπλων τους σε βάθος 30 km από τα τουρκικό- συνοριακά σύνορα, που πρέπει να έχει ολοκληρωθεί εντός150 ωρών. Αυτή τη στιγμή, ενωμένες Ρωσο-Τουρκικές περιπολίες ξεκινούν δυτικά και ανατολικά της περιοχής” ειρήνης’ σε βάθος 10 km, εκτός της πόλης Qamishli (σ.σ.B.A. Συρία).

6. Στοιχεία των All YPG και τα όπλα τους μετακινούνται από Manbij και Tal Rifat (σ.σ. ΒΑ του Χαλεπίου).

7. Αμφότερες οι πλευρές παίρνουν τα απαραίτητα μέτρα για να εμποδίσουν τη διείσδυση τρομοκρατικών στοχείων.

8. Συνδυασμές προσπάθειες επιχειρούνται για να διευκολύνουν την επιστροφή των προσφύγων με ασφαλή και εθελοντικό τρόπο.

9. Ένας μηχανισμός συντονισμού και επαλήθευσης ιδρύεται για να επιβλέπει την συνεργασία εντός του μηχανισμού. Οι δύο πλευρές συνεχίζουν να εργάζονται για να βρούν διαρκή πολιτική λύση στις συριακές συγκρούσεις με τον “Astana Μηχανισμό” (σ.σ. Ρωσία-ΤουρκίαΙράν) και υποστηρίζουν τη δραστηριότητα της Συνταγματικής Επιτροπής.

Συμπεράσματα-Σχόλια για τη Συμφωνία Ρωσίας- Τουρκίας στο Sochi για τη Β.Συρία - Πέντε μέρες μετά τη συμφωνία Η.Π.Α.-Τουρκίας, συναντώνται στις 22 Οκτωβρίου 2019 ο Putin και o Erdogan στο Sochi του Ευξείνου, για το ίδιο θέμα, τη Συρία. Δηλαδή πρόκειται

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

73

για δύο διαδοχικές ξεχωριστές συμφωνίες με ανακωχές από Η.Π.Α.και Ρωσία - Έχουμε άλλη Γιάλτα στο τέλος του Β’ΠΠ με διαχωρισμό των επιρροών στη Β.Α. Συρία εκείνων των πολλών που εμπλέκονται στη Συρία.

- Η Ρωσία ασκεί πρωταρχικό ρόλο τώρα στα δρώμενα στην περιοχή. Δεν έχει βέβαια αρκετά ισχυρή οικονομία αλλά προβαίνει σε περιορισμένες και μελετημένες ενέργειες με αποτέλεσμα. Η Ρωσία προσεγγίζει την Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ, για να επεμβαίνει στα εσωτερικά της Δύσης.

- Η Τουρκία βγαίνει ωφελημένη, αν και όχι όπως αρχικά στόχευε με τη Ζώνη ασφαλείας στα βόρεια συριακά σύνορα, με προβληματισμό πάντως για τις μελλοντικές της εμπλοκές και επιδιώξεις σε άλλες περιοχές.

- Η Συρία του Assad, πιστού φίλου της Ρωσίας, αρχίζει να ανακτά τον κυριαρχικό της ρόλο και φαίνεται ο 8ετής καταστρεπτικός πόλεμος να αγγίζει το τέλος.

- Οι Κούρδοι βγαίνουν προδωμένοι μετά την απόσυρση των αμερικανικών δυνάμεων ζητούν τη βοήθεια της Δαμασκού και της Μόσχας, εχθρών της Ουάσιγκτον. Οι αμερικανικές δυνάμεις αποσύρονται προς το Ιράκ, στο Erbil την πρωτεύουσα του κουρδικού Ιράκ. Παραμένει μια δύναμη για φύλαξη περιοχών πετρελαίου και τις οποίες περιοχές ουδέποτε πρόκειται να εγκαταλείψουν. Προς τούτο κινούνται οι Κούρδοι.

- Αλλά, ο ΥΠΕΞ των Η.Π.Α. δηλώνει ότι οTrump είναι έτοιμος για στρατιωτική ενέργεια εάν απαιτηθεί και οTrump ότι οι Η.Π.Α. δεν είναι ‘χωροφύλακας’’ σε όλο τον κόσμο. Καλεί τον Κούρδο Διοικητή στην Συρία να τον επισκεφθεί τον οποίο η Τουρκία ζητάει να τον παραδώσει κατά την επίσκεψή του.

- Γίνεται αναφορά για τη μη επαναφορά του IS, πράγμα που αποτελεί απειλή και για την σε αυξημένη ένταση Ευρώπη, ως και για μετακίνηση Συρίων προσφύγων από την Τουρκία στη Ζώνη ασφαλείας στη Β. Συρία.

Συναντήσεις Ρωσίας- Τουρκίας και Η.Π.Α. -Τουρκίας μετά την τουρκική εισβολή στη Β. Συρία. Συναντά ο Putin τον Erdogan στο Cochi του Ευξείνου στις 22 Οκτωβρίου 2019. Ενώ ο Trump τον Erdogan στις 13 Νοεμβρίου 2019 και επαινούν ο ένας τον άλλο αν και τα θέματα της μεταξύ τους εντάσης παραμένουν χωρίς κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα. Υπήρξε κάποια προσέγγιση για συζήτηση προμήθειας αεροσκαφών Τ-35 PLUS και πυραύλων Patriot, ενώ η Τουρκία προμηθεύται τους ρωσικούς S-400. Αλλά και το κυριότερο, επέτυχε ο Ertogan να πείσει τον Trump να μπλοκάρει την αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων από την αμερικανική βουλή των αντιπροσώπων. Αίρωνται οι αμερικανικές κυρώσεις κατά της Τουρκίας λόγω της τουρκικής εισβολής στη Β.Συρία. Η Τουρκία υπόσχεται να μην κτυπά τους Κούρδους στη Β.Συρία. (Βλέπε για τη Συρία και στη σελίδα 65 του 2ου Τόμου).

74

Λακαφώσης Δημήτριος

Δυνάμεις Συρίας κινούνται στο Idlib Β.Δ. Συρίας, Φεβρουάριος 2020 Οι συριακές δυνάμεις πολεμούν τις εμπλεκόμενες εκεί τουρκικές δυνάμεις και τους αντάρτες που συνεργάζονται με τους Τούρκους Το καθεστώς του Assad μετά 8ετή πόλεμο ελέγχει τώρα σχεδόν το 70% της χώρας με την υποστήριξη της Ρωσίας και του Ιράν. έβαια, υπήρξαν διαχρονικά και σταδιακά συγκρούσεις για ανακατάληψη του εναπομείναντος ισχυρού οχυρού των ανταρτών στο Idlib της Β.Δ. Συρία. ατά καιρούς, οι εμπλεκόμενοι στο συριακό, Ρωσία-Συρία-Τουρκία και Ιράν με συμφωνίες, όπως η Astana του Kazakystan συμφωνία 2017, προσπαθούν να βρεθεί λύση και κυρίως στην περιοχή Idlib της Β.Δ.Συρίας. Αλλά, οι λεγόμενοι“ Aστανιστές ” ούτε φιλοπόλεμοι αποδείχθηκαν ούτε και στενοί φίλοι μεταξύ τους και οι συμφωνίες εύκολα παραβιάζονται ανάλογα με τις ευκαιριακές περιπτώσεις και επιδιώξεις εκάστου. Ο Assad επιχειρεί να επανακτήσει το τελευταίο οχυρό των ανταρτών στο Idlib στη Β.Δ.Συρία με ρωσική αεροπορική υποστήριξη και με συγκρούσεις με τουρκικές δυνάμεις. Οι συριακές δυνάμεις από το Δεκέμβριο 2019 προωθούναι σταδιακά στο νότιo Idlib. Αρχικά, κινούνται εντός της αποστρατικοποιημένης ζώνης των 15Km, ζώνη που έχει συμφωνηθεί στο Sochi της νότιας Ρωσίας μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας τον Οκτώβριο 2019. Ελέγχουν την πόλη Sheikhun και Ai Numan της αποστρατικοποιημένης ζώνης και πολιορκούν τα εκεί τουρκικά παρατηρητήρια. Πάντως, προωθούνται και βορειότερα και καταλαμβάνουν, τη σε απόσταση 15 Km από την πόλη Idlib, Saraqeb στην ανατολική περιοχή του Idlib, πόλη με σημασία, εφόσον ελέγχεται η μέσω της εκεί διασταύρωσης των κύριων οδών M4 and M5 κίνηση προς τη Λατάκια, δυτικά και προς την πρωτεύουσα Δαμασκό, νότια. Μάλιστα, είχε προηγηθεί όξυνση της κατάστασης όταν σε εκ συνάντησης συμπλοκές τουρκικών και συριακών ομάδων που προηγήθηκαν, φονεύονται 7 τούρκοι στρατιώτες, με τον ισχυρισμό από έλλειψη πληροφορίων, και σε αντίποινα 26 σύριοι νεκροί. Συνεχίζονται οι συμποκές στο Idlib, με περισσότερους σύριους και τούρκους στρατιώτες νεκρούς και περαιτέρω όξυνση στις σχέσεις Τουρκίας- Συρίας. Με εμφανή υποστήριξη του Assad πό την Ρωσία.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

75

Η Τουρκία έχει περάσει στο Idlib περισσότερα από 350 τουρκικά στρατιωτικά οχήματα που μεταφέρουν ειδικές δυνάμεις και πυρομαχικά, ως ενίσχυση και διατήρηση των εκεί 12 περιφερειακών φυλακίων της- παράλληλα με τα όμοια 10 ρωσικά και 6 ιρανικά- που έχουν συμφωνηθεί με τη συμφωνία στο Sochi της νότιας Ρωσίας. Η Τουρκία δηλώνει ότι προστατεύει τα φυλάκιά της και απωθεί τις συριακές δυνάμεις εάν εντός ενός μηνός δεν αποσυρθούν από την επαρχία, αν και οι συριακές δυνάμεις υποστηρίζονται από τη Ρωσία. Ο Assad δηλώνει ότι τελειώνει τις επιθέσεις στο Idlib όταν επανακτήσει αυτή την επαρχία. Μάλιστα, ισλαμιστές, μαχητές με τουρκικές προσεγγίσεις, καταρρίπτουν ελικόπτερο του συριακού στρατού με νεκρό τον πιλότο.Ενώ μετά από μερικές ημέρες άλλο συριακό ελικόπτερο καταρρίπτετει στην περιοχή του Χαλεπίου. Υπολογίζεται ένα εκατομμύριο από τα τέσσερα των κατοίκων του Idlib να έχουν καταφύγει εκεί από άλλες με συγκρούσεις περιοχές και με τη μεγαλύτερη έξοδο στην περίοδο των συγκρούσεων, ενώ 20.000 ισλαμιστές μαχητές βρίσκονται στο Idlib. Εν τω μεταξύ, η Τουρκία συνεργάζεται και έχει σχέσεις με ομάδες ισλαμιστών του Idlib για να εμποδίσει την επανάκτηση αυτής της επαρχίας και να συγκρατήσει τους εκεί αντάρτες να μην εξέλθουν στην Τουρκία όπου φιλοξενούνται 3.660 εκατομμύρια πρόσφυγες Ο κυβερνητικός εταίρος ηγέτης του εθνικιστικού κόμματος προτείνει στον τουρκικό λαό να προχωρήσει μέχρι τη Δαμασκό και να καταστρέψει τη Συρία. Το ΝΑΤΟ δεν τάσσεται με την Τουρκία στις ενέργειές της στο Idlib, χαρακτηρίζει τραγωδία τους νεκρούς εκεί τούρκους στρατιώτες αλλά πρόκειται για εισβολή σε ξένο έδαφος τονίζει.

Σχόλια- Διαπιστώσεις-Απόψεις για τις κινήσεις στο Idlib - Δεν πρόκειται για καθαρές συριακές επιχειρήσεις στο Idlib , αλλά για ευκαιριακές προωθήσεις και κινήσεις με ρίσκο για επικίνδυνες συγκρούσεις.

- Δύσκολες οι τουρκικές επιλογές μετά τις συριακές κινήσεις στο Idlib. Ο Putin δεν πρόκειται να εγκαταλείψει τον πιστό φίλο Assad στις κινήσεις του.

- Απειλείται η εύθραυστη συνεργασία μεταξύ Μόσχας και Άγκυρας, εφόσον και τα αμοιβαία συμφέροντά τους βρίσκονται σε αμηχανία.

- Ένα μεσοπρόθεσμο εύγλωτο σενάριο είναι η δημιουργία συνοριακού θύλακα ασφαλείας για τους πολίτες.

- Λόγω της όξυνσης της κατάστασης στο Idlib έχουν εκτοπιστεί πρόσφατα σχεδόν 800.000, στο σύνολό του γυναίκες και παδιά, και εν όψει ανθρωπιστική καταστροφή με νέα κύματα εκτοπισθέντων.

76

Λακαφώσης Δημήτριος

Οι επιλογές της Τουρκίας, εν μέσω επίθεσης συριακών δυνάμεων στό Idlib, 25 Φεβρουαρίου 2020 Η Τουρκία στο Idlib έχει τρείς σκληρές επιλογές, ενώ με επιτυχία συνεχίζονται οι προωθήσεις των συριακών δυνάμεων για ανακατάληψη του Idlib: 1. Ενισχύσεις . Η Τουρκία συνεχίζει να ενισχύει την παρουσία τουρκικών δυνάμεων και φυλακίων παρατήρησης στο Idlib της Β.Δ. Συρίας όπου η Τουρκία υποστηρίζει μέρος των εκεί ανταρτών και Τζιχαντιστών μαχητών. Η Τουρκία επιδιώκει να αναχαιτίσει τη με επιτυχία προώθηση των συριακών δυνάμεων που επιχειρούν την ανακατάληψη του τελευταίου οχυρού των ανταρτών στη Συρία, μάλιστα με ρωσική αεροπορική υποστήριξη μέσω του ιρανικού εναερίου χώρου εφόσον ο όμοιος τουρκικός έχει απαγορευθεί για τη Ρωσία. Προς το παρόν έχουν εισέλθει εκατοντάδες τουρκικά οχήματα με άρματα, τεθωρακισμένα οχήματα και όλμους.

2. Ζώνη Ασφαλείας και στην επαρχία Idlib. Οι αντάρτες και οιΤζιχαντιστές μαχητές απωθούνται στα τουρκικό- συριακά σύνορα στην επαρχία Idlib, όπου η Τουρκία και η Ρωσία επιδιώκουν τη δημιουργία ζώνης ασφαλείας και για τους εντός του Idlib πρόσφυγες. Η Τουρκία ανησυχεί για εισχώρηση στο τουρκικό έδαφος όπου τώρα φιλοξενούνται 3.6 εκ. μεταναστών- προσφύγων. Η σχεδιαζομένη ζώνη ασφαλείας ικανοποιεί την Τουρκία και παρέχει διπλωματική νίκη για τη Ρωσία και με πιθανότητα χρηματοδότησης από την Ε.Ε.

3. Προσέγγιση προς τη Δύση. Η Τουρκία προσπαθεί να προσεγγίσει τη Δύση και κυρίως τις Η.Π.Α. έναντι της Ρωσίας. Μάλιστα πολύ πρόσφατα έχουν παρατηρηθεί σχετική κίνηση του αμερικανού ΥΠΕΞ Pompeo μέσω tweets, αλλά και έχει στείλει και αντιπρόσωπό του για να συντονισθεί με την Τουρκία να αντιδράσουν στη ρωσο- συριακή επίθεση στο Idlib. Αυτά όμως μέχρι τώρα στα λόγια και όχι στην πράξη.

Κλιμακώνεται η ένταση στο Idlib, 28 Φεβρουαρίου 2020 Οι συγκρούσεις στη Β.Δ. Συρία μεταξύ τουρκικών και συριακών καθεστωτικών δυνάμεων κορυφώνονται. Νεκροί 56 τούρκοι στρατιώτες από κυβερνητικά συριακά πυρά και τουρκικές δυνάμεις απαντούν με πυρά πυροβολικού και όλμων και σκοτώνονται 34 σύριοι στρατιώτες και οι συγκρούσεις στο Idlib συνεχίζονται.

Οι κινήσεις- συσκέψεις για την κατάσταση στο Idlib Η Τουρκία συγκαλεί σε επείγουσα σύσκεψη το NATO και ο Γ.Γ. του ΝΑΤΟ δηλώνει ότι δεν πρόκειται για εδαφική απειλή της Τουρκίας που προβλέπει το άρθρο 5 για επέμβαση σε χώρα του ΝΑΤΟ. Από την άλλη πλευρά, η απρόσμενη επιστροφή σε φέρετρα τούρκων στρατιωτών εκκεντρίζει τον τουρκικό λαό και αρχίζει να ανησυχεί από τις άσκοπες εξωτερικές επεμβάσεις συμπεριλαμβανομένης και της Λιβύης. Στη συνάντηση στο Κρεμλίνο στις 5 Μαρτίου 2020, ο Putin-Erdogan κατέληξαν σε προσωρινή κατάπαυση του πυρός στο Idlib και για κάποιας μορφής ζώνης επιτήρησης στα σύνο-

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

77

ρα με την Τουρκία για τους αντάρτες που υποστηρίζει η Τουρκία και να αφεθούν ανοικτoί οι δρόμοι Μ4 και Μ5. Επίσης, αναμένεται τετραμελής σύσκεψη Γαλλίας, Γερμανίας, Ρωσίας και Τουρκίας για το Idlib. (Για το Idlib βλέπε και σελίδα75 του 2ου Τόμου.

Ο Νεκρός ο αρχηχός του ISIL, 27 Οκτωβρίου 2019 Ο Baghdadi νεκρός σε αμερικανική έφοδο στη βόρεια συριακή περιοχή Idlib, στο χωριό Barisha κοντά στα σύνορα με την Τουρκία. Ο Baghdadi σκοτώθηκε ενώ έτρεξε προς ένα χωρίς έξοδο τούνελ αφού έβαλε σε έκρηξη το γιλέκο αυτοκτονίας, νεκρός ο ίδιος και τρία παιδιά του. Ο Trump παρακολούθησε τη διεξαγωγή της επιχείρησης από την αίθουσα επιχειρήσεων του Λευκού Οίκου. O Trump ευχαρίστησε τη Russia, Turkey, Syria and Iraq, καθώς και τους Κούρδους πολεμιστές στη Συρία για την υποστήριξή τους. Ο φόνος του Baghdadi ίσως επισημαίνει μια σημαντική εξωτερική πολιτική επιτυχία για τον Trump, αφού τώρα αντιμετωπίζει την καταγγελία για την Ουκρανία και δεχότανε διακομματική κριτική στην Washington για την προσεχή απόσυρση των αμερικανικών δυνάμεων από τη Β.Α. Συρία. Μπορεί να ενισχυθεί στην εκστρατεία για επανεκλογή του 2020 και με τον ισχυρισμό ότι τώρα η επιτυχία είναι μεγαλύτερα από την περίπτωση του Bin laden. Τα λείψανα του Baghdadi πετιούνται στη θάλασσα όπως και του bin Laden. Το ISIL, ηττήθηκε από τις Η.Π.Α. και τους συμμάχους τους το Μάρτιο 2019. Ο AlBaghdadi έγινε ο πιο καταζητούμενος άνθρωπος σε όλο τον κόσμο και είχε επικηρυχθεί με $25εκατομύρια. Σε ηχογράφηση μόλις τον τελευταίο μήνα καλούσε τα συνεργαζόμενα μέλη να κάνουν ότι μπορούσαν για να απελευθερούν ISIL φυλακισμένους και γυναίκες συγγενείς IS κρατούμενες σε στρατόπεδα. Επαίνεσε το βομβαρδισμό την ημέρα του καθολικού Πάσχα με 250 νεκρούς στη Sri Lanka. (Βλέπε για τρομοκρατική επίθεση στη Sri Lanka στη σελίδα 89 του 2ου Τόμου). Ο νέος ηγέτης των IS είναι ο Abu Ibrahim al Hashemi και υποσχέθηκε εκδίκηση για το θάνατο του Baghdadi, και φέρεται να είναι Τουρκμένος, προερχόμενος από το πανεπιστήμιο της Καμπούλ, γνωστός ως “Kαθηγητής”.

Η Κρίση στη Λιβύη μετά από 9 χρόνια, Ιανουάριος 2020 Κρίση στη Λιβύη από το 2011. Από το 2015 είναι διαιρημένη δυτικά στην Τρίπολη και ανατολικά στη Βεγγάζη. Διεθνής διάσκεψη στο Βερολίνο για την κρίση στη Λιβύη και τελευταία στη Γενεύη.Τελικά κατάπαυση πυρός και για ενιαία κυβέρνηση.

78

Λακαφώσης Δημήτριος

Σε Πλήρη Εξέλιξη η Κρίση στη Λιβύη, Ιανουάριος 2020 Η ψυχροπολεμική κρίση στη Λιβύη, από το 2011, είναι η τρίτη μετά την Ουκρανία και τη Συρία, με εμπλοκή πολλών από έξω αντιπροσώπων, όπως και στη Συρία. Η κοινή στοχοποίηση όλων είναι ο αγώνας κατά των τρομοκρατικών συμμοριών και αυτό είναι βέβαιο. Ωστόσο, επικρατούν και έντονες διαφοροποιημένες στοχεύσεις, με το λιβυκό πετρέλαιο και φυσικό αέριο, το Ισλάμ και τις πολιτικές επιδιώξεις. Οι Η.Π.Α. ερωτοτροπούν με το εάν επιτύχει η αποφασιστική στρατιωτική επιχείρηση του στρατηγού Haftar, για 30 χρόνια πιστός της CIA επί εποχής Kadafi. Πρόσφατα, ο Λιβυκός εθνικός στρατός, υπό τον Haftar έχουν προωθηθεί μέχρι 10 χλμ προ της Τρίπολης, την οποία ελέγχει η διεθνώς αναγνωρισμένη προσωρινή λιβυκή κυβέρνηση υπό το Saraz. Ο Haftar ελέγχει περίπου το 80% της Λιβύης, ενώ οι δυνάμεις της κυβέρνησης έχουν περιορισθεί στα όρια της Τρίπολης. Υπέρ του Haftar τάσσονται η Αίγυπτος, τα Η.Α.Ε., το Μπαχρέιν, η Σαουδική Αραβία και η Ιορδανία. Το Ιράν- Κατάρ συνομιλούν για την κατάσταση. Υπάρχουν και αποκλίσεις στην αμερικανική πολιτική, με τον Trump να βλέπει τον Haftar μάλλον ως σταθεροποιητικό παράγοντα στη Λιβύη. Ενώ η Ουάσιγκτον κλίνει επίσημα προς διπλωματική λύση, αν και αυτό ευκολότερα λέγεται παρά γίνεται, με το σημερινό κατατεμαχισμό της χώρας. Η Μόσχα έχει εκφράσει την ενόχλησή της για τις υπό σχεδίαση κινήσεις της Άγκυρας στη Λιβύη και ο Erdogan τα έχει τώρα βάλλει με τη Ρωσία. Ενόψει αυτής της κατάστασης η Τουρκία σπεύδει, με βάση την από τις 27 Νοεμβρίου 2019 συμφωνία Τουρκίας-Λιβύης, να ενισχύσει μετά από σχετική λιβυκή αίτηση, με στρατιωτική βοήθεια το Saraz. Κίνηση, που οι Η.Π.Α. και πολλές άλλες χώρες την χαρακτηρίζει ως επέμβαση σε άλλη χώρα. Με την έγκριση της τουρκικής εθνοσυνέλευσης στις 2 Ιανουαρίου 2020, προφανώς εσκεμμένα για να συμπέσει με την υπογραφή του EeastMed στο Ζάπειο μεταξύ Ελλάδας- Κύπρου- Ισραήλ, μισθοφόροι Σύριοι αντάρες στέλνονται στη Λιβύη, που έχουν εμπειρία σ΄αυτές τις περιπτώσεις από τη συμμετοχή τους και στην τουρκική εισβολή στη Συρία. O στρατηγός Haftar καλεί σε πολιτική κινητοποίηση και τις γυναίκες κατά της ξένης επέμβασης και το με κυβερνητική μειοψηφία λιβυκό κοινοβούλιο δεν αποδέχεται τη συμφωνία Τουρκία- Λιβύης. Επί πλέον, οι γαλλικές στρατιωτικές επιχειρήσεις στην υποσαχάρια περιοχή Sahel, σε πέντε χώρες Μαυριτανία, Μαλί, Νίγηρας, Μπουρκίνα Φάσο και Τσάντ, δεν μπορούν, αν και πρόσφατα 220 γάλλοι στρατιώτες στάλθηκαν για ενίσχυση, να τερματιστούν χωρίς κάποια

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

79

πριν σταθεροποίηση των χωρών. Στις 8 Ιανουαρίου 2020, οι ευρωπαίοι ηγέτες της Ε.Ε. σε επείγουσα συνάντηση στις Βρυξέλλες ζητούν κατάπαυση πυρός στη Λιβύη. Η Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία και η Ιταλία κάνουν έκκληση προς τον Τούρκο πρόεδρο να μην επέμβει στη Λιβυκή διαμάχη. Ενώ, ο στρατάρχης Haftar πλησιάζει όλο και περισσότερο στο κέντρο της Τρίπολης και έχει καταλάβει τη Σύρτη.

Η Διάσκεψη του Βερολίνου για Λιβύη, 19 Ιανουαρίου 2020 Η σημαντικότερη από τις διασκέψεις για τη Λιβύη, με απόφαση για την κατάπαυση του πυρός, την απομάκρυνση των ξένων και την τήρηση του διεθνούς εμπάργκου όπλων από 2015, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Έχει προηγηθεί στις 11 Ιανουαρίου 2020, η επίσκεψη Haftar και Saraz στη Μόσχα, με την παρουσία και Τούρκων, ενόψει της Διάσκεψης στο Βερολίνο για υπογραφή εκεχειρίας για τη Λιβύη μεταξύ αντιμαχομένων. Ωστόσο, ο στρατηγός Ηaftar αποχωρεί από τη διάσκεψη για να μελετήσει το κείμενο της εκκεχειρίας με τους συμμάχους. Επισκέπτεται εκτάκτως την Ελλάδα ο Haftar για συνομιλίες, που εκνευρίζει την Τουρκία, αλλά δίδει ρόλο στην Ελλάδα. Στις 19 Ιανουαρίου 2020 διεξάγεται διεθνή Διάσκεψη στο Βερολίνο για την κρίση στη Λιβύη, με κύριο θέμα την κατάπαυση πυρός, το προσωρινό σχηματισμό εθνικής συνεργασίας και την τήρηση του διεθνούς εμπάργκου όπλων προς τη Λιβύη από 2015 που έχει πάρει τη μορφή του “αστείου”. Στη διάσκεψη λαμβάνουν μέρος οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Βρετανία, η Γαλλία, η Κίνα, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Τουρκία, η Δημοκρατία του Κονγκό, η Ιταλία, η Αίγυπτος, η Αλγερία, καθώς επίσης τα Ηνωμένα Έθνη, η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Αφρικανική Ένωση και ο Αραβικός Σύνδεσμος. Στη διάσκεψη παρευρέθηκαν και οι αντίπαλοι, χωρίς να συζητούν μεταξύ τους και χωρίς παρουσία στην αίθουσα των συζητήσεων. Το Saraz υποστηρίζει κυρίως η Τουρκία που έχει στείλει μισθοφόρους εξτρεμιστές και όπλα, ενώ τον Haftar -που έχει το 80% του εδάφους και τις πετρελαϊκές πηγές της Βεγγάζης, - η Αίγυπτος και τα τα Η.Α.Ε.

Η Αθήνα αποκλείσθηκε από τη διάσκεψη του Βερολίνου για την Κρίση στη Λιβύη - Προοπτική συμμετοχής στο μέλλον; Η Αθήνα αποκλείσθηκε τώρα από τη διάσκεψη και ίσως συμμετάσχει σε μελλοντικό στάδιο με πιθανό θέμα και τις θαλάσσιες ζώνες της Συμφωνίας Τουρκίας- Λιβύης, με θέμα που προκαλούνται κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας.

80

Λακαφώσης Δημήτριος

Η Ελλάδα δεν συμμετέχει, ίσως είναι δάκτυλος της Τουρκίας. Υπόψη, η Ελλάδα συμμετείχε στην επιβολή απαγορευμένης πτήσεων ζώνης επάνω από τη Λιβύη, το 2011, με τις διευκολύνσεις της Σούδας, της Ανδραβίδας και του CAOC Λάρισσας. Διάσταση που φανερώνει το λάθος της μη ελληνικής συμμετοχής τώρα στη διάσκεψη, που φιλοξενεί η Γερμανία. Όμως, η Ελλάδα έχει και συμμάχους, την Ιταλία, τη Βρετανία και κυρίως τη Γαλλία, στη διάσκεψη της 19 Ιανουαρίου 2020, όπου το πρώτο θέμα είναι η εκεχειρία και ο σχηματισμός εθνικής κυβέρνησης στη Λιβύη. Άλλωστε έρχονται και άλλες φάσεις, με το μνημόνιο Τουρκίας – Λιβύης. Εάν αυτό δεν ακυρωθεί, η Ελλάδα προτίθεται να ασκήσει βέτο είτε σε επίπεδο ΥΠΕΞ είτε κορυφής της Ε.Ε., με έκδηλη την ελληνική δυσαρέσκεια προς τη Γερμανία. Μετά το Βερολίνο, η Διάσκεψη του Μονάχου στις 15 Φεβρουαρίου 2020- όπου μεταξύ των άλλων συζητήθηκε και η ασφάλεια της Ευρώπης. Η Ε.Ε. πήρε θέση για την Τουρκία. Συγκροτείται ευρωπαϊκή ναυτική και αεροπορική δύναμη για τήρηση του Διεθνούς εμπάργκου στη Λιβύη. Μπορεί να μην συμμετείχε στη διάσκεψη του Βερολίνου, αλλά τώρα η Ελλάδα συμμετέχει στην ευρωπαϊκή ναυτική δύναμη όπως έγινε στην επιβολή νατοϊκής απαγόρευσης πτήσεων στη Λιβύη το 2011.

Η Τουρκία συμμετέχει στο Βερολίνο για τη Λιβύη με προκλήσεις Η Τουρκία συνεχίζει με την προδιασκεπτική προκλητική δήλωση ότι θα στείλει ερευνητικό σκάφος για έρευνα σε δήθεν θαλάσσια ζώνη της κυβέρνησης της Τρίπολης Saraz, νοτίως της Κρήτης, όπου βρίσκεται τώρα το γαλλικό αεροπλανοφόρο Ντε Γκόλ με συνοδεία ελληνικής φρεγάτας. Μάλιστα, κατά τη διάσκεψη του Βερολίνου στέλνει το ερευνητικό σκάφος γεώτρησης YAVUZ και στο οικόπεδο 8 της κυπριακής ΑΟΖ, ενώ εκεί φθάνει και το γαλλικό αεροπλανοφόρο Ντε Γκόλ, ενώ το YAVUZ αποχώρησε, προσωρινά. Ασαφείς πληροφορίες φέρουν την Τουρκία να έχει κλέψει τα στοιχεία του οικοπέδου 8 ή να της είχαν δοθεί από την πετρελαϊκή εταιρεία, μάλλον το πρώτο. Η Τουρκία επιχειρεί να δώσει στίγμα στις ενεργειακές έρευνες στη Α. Μεσόγειο, να δημιουργήσει θαλάσσια δικαιώματα μέσα στην Ελληνική ΑΟΖ και να εμποδίσει τον αγωγό EASTMED προς την Ευρώπη, μέσω Ελλάδας.

Συμπεράσματα- Σχόλια για τη Διάσκεψη του Βερολίνου για τη Λιβύη Η διάσκεψη συντονίσθηκε από τη Merkel που διανοίγει την 4η θητεία πολιτικής της και επιχειρεί να διατηρήσει τη φήμη εξέχουσας Ευρωπαίας ηγέτηδας, ως Καγκελάριος. H Γερμανία αναλαμβάνει την προεδρία της Ε.Ε, το 2ο εξάμηνο 2020. Η Merkel για να εξασφαλίσει τη διεξαγωγή της διάσκεψης του Βερολίνου περιορίζει τη συζήτηση στη 1η φάση μόνο στην κρίση στη Λιβύη και αποκλείει το πλέον καυτό για την Ελλάδα θέμα του Μνημονιίου Τουρκίας- Λιβύης. Προφανώς, μετά από εμμονή της Τουρκίας. Ο Erdogan προσήλθε στο Βερολίνο ως αγέρωχος περιφερειακός οθωμανικής εποχής Σουλτάνος, μετά μάλιστα την τουρκική εισβολή στη Β. Συρία. Όμως το σύνολο σχεδόν των

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

81

συμμετεχόντων του έδειξε απλώς ανοχή και ο Erdogan αποχώρησε τελικά από τη διάσκεψη διακατεχόμενος από αίσθημα διασκεπτικής ανοχής. Ο Γάλλος πρόεδρος Macron απλώς του έδειξε ψυχρότητα. Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Pompeo ήταν συγκρατημένος και μόνο με την επιστροφή του στις Η.Π.Α. δηλώνει μέσω Twiter υπέρ της ευημερίας, της ασφάλειας και της στρατηγικής σημασίας της Ελλάδας στην περιοχή. Η Ελλάδα τελικά δεν συμμετείχε στο Βερολίνο με έκφραση δυσαρέσκειας προς τη Γερμανία, προφανώς μετά από εμμονή προς τούτο του Erdogan. Αλλά ο Γερμανός ΥΠΕΞ δηλώνει σε επόμενες πολλές διασυσκέψεις πρόκειται να συμμετάσχουν και άλλοι που δεν συμμετείχαν στο Βερολίνο. Με το γενικότερο πνεύμα αποστασιοποίησης των συμμετασχόντων, προκύπτουν με ανοχή έξι καταστάσεις σχετικά με την κρίση στη Λιβύη με προοπτική να οριστικοποιηθούν εν καιρώ σε διάφορα επίπεδα συναντήσεων όπως προβλέπεται στη Βέννη μέσα στο Φεβρουάριο 2020, με ευρύτερα συμμετοχή: Διαπιστώθηκε η ανάγκη για άμεση προσωρινή ανακωχή μέχρι μελλοντικής σταθεροποίησης. Να συνεχισθεί το από 2011 των Η.Ε. εμπάρκο όπλων που κατά καιρούς και συχνά έχει παραβιασθεί. Να αποσυρθούν οι ξένες δυνάμεις από τη Λιβύη, όπως οι πρόσφτατα αποσταλθέντες από την Τουρκία μισθοφόροι εξτρεμιστές με εμπειρία από τη Β.Συρία. Να προχωρήσει πολιτική διαδικασία για σχηματισμό κυβέρνησης στη Λιβύη, με ποιο όμως πρωθυπουργό; Να διευθετηθεί ο έλεγχος του πετρελαίου που πρόσφατα ελέγχεται από τον Haftar του ηγέτη του Εθνικού λιβυκού στρατού με έδρα τη Βεγγάζη. Ποιός όμως θα έχει το πάνω χέρι της ροής του πετρελαίου; Δύσκολο πράγμα αφού εμπλέκονται και πετρελαϊκές βιομηχανίες ξένων κρατών. Να συγκροτηθούν επιτροπές για την επίβλεψη της υλοποίησης των αποτελεσμάτων των διασκέψεων που ακολουθούν. ‘Ολα τα προαναφερόμενα και άλλα ακόμη όπως το Μνημόνιο Τουρκίας- Λιβύης να διευθετηθούν στις πολλές διασκέψεις που ακολουθούν με τη συμμετοχή όποιου ενδιαφέρεται, συνεπώς και της Ελλάδας. Τα πάντα εξαρτώνται από την εξέλιξη των διαπιστωμένων θεμάτων στη διάσκεψη του Βερολίνου και κυρίως από τα μετά, με δεδομένες τις πολλές φάσεις που πρόκειται να ακολουθήσουν.

H Merkel αμέσως μετά την διάσκεψη του Βερολίνου έσπευσε και επισκέπτεται τον Erdogan στην Κων/πολη, στις 22 Ιανουαρίου 2020 και ένθερμα τον χαιρέτησε και του είπε όσα δεν μπορούσε στο Βερολίνο παρουσία όλων. Αλλά και ο Erdogan της είπε αυτά που δεν της είπε στο΄Βερολίνο ‘’ότι δε θα εγκαταλείψω ποτέ τον Saraz στην Τρίπολη της Λιβύης’’.

Ενδολιβυκές συζητήσεις , για τις αποφάσεις της Διάσκεψης του Βερολίνου, στη Γενεύη, Φεβρουάριος 2020 Στη διάσκεψη των 15 ηγετών κρατών στο Βερολίνο στις 19 Ιανουαρίου 2020 αποφασίσθηκε κυρίως: να συνεχισθεί το εμπάργκο όπλων προς τη Λιβύη που έχει επιβληθεί από τα

82

Λακαφώσης Δημήτριος

Η.Ε. χρόνια πριν, να τηρηθεί εκεχειρία και κατάπαυση πυρός και να σχηματισθεί κυβέρνηση ενότητας. Για την υλοποίηση αυτών προβλέπονται να συνεχισθούν ενδολιβυκές συζητήσεις στη Γενεύη υπό το διαπραγματευτή των Η.Ε.Ghassan Salamé: 1. Η ενδολιβυκή στρατιωτική Διάσκεψη Γενεύη, τις 26 Φεβρουαρίου 2020 Προσπάθεια λοπόν για επίτευξη εκεχειρίας στη Λιβύη στις 3 Φεβρουαρίου 2020 στη Γενεύη, όπου ξεκινούν οι συνομιλίες μεταξύ στρατιωτικών εκπροσώπων των αντιμαχόμενων πλευρών στη Λιβύη. Η 5+5 ενιαία λιβυκή στρατιωτική επιτροπή αποτελείται από 5 ανωτάτους στρατιωτικούς αξιωματικούς επιλογήςτου GNA του Saraz και 5 επιλογής του LNA ηγέτη Khalifa Haftar. Ωστόσο ξεκίνησε η συζήτηση για επίτευξη εκεχειρίας στη Γενεύη με την κατάπαυση πυρός να έχει καταρρεύσει πριν καν τεθεί σε ισχύ, εφόσον οι συγκρούσεις συνεχίζονται. Πάντως, ο Σάρατζ αποφάσισε τη διακοπή των συνομιλιών των στρατιωτικών αντιπροσώπων για κατάπαυση πυρός.

2. Η ενδολιβυκή Πολιτική Διάσκεψη στη Γενεύη, τις 26 Φεβρουαρίου 2020 Τα ΗΕ επιβεβαιώνουν ότι οι πολιτικές συνομιλίες ξεκινούν κανονικά στη Γενεύη, παρότι τα δύο αντίπαλα στρατόπεδα ανακοίνωσαν ότι ανέστειλαν τη συμμετοχή τους, επικαλούμενα διαφορετικούς λόγου. Ο πολιτικός διάλογος περιλαμβάνει 13 εκπροσώπους του Κοινοβουλίου που πρόσκειται στον Χάφταρ, 13 εκπροσώπους του Ανώτατου Συμβουλίου του Κράτους και προσωπικότητες που έχει καλέσει ο ειδικός αντιπρόσωπος των Η. Ε. Ghassan Salamé.

Τα προηγούμενα δεν ευνοούν τις ενδολιβυκές διασκέψεις Τα προηγούμενα και οι προϋποθέσεις για κατάληξη των ενδολιβυκών διασκέψεων δεν είναι οι πλέον ευνοϊκές και κατάλληλες εφόσον οι μάχες συνεχίζονται μέχρι τέλους. Ο Haftar είχει αρχικές επιτυχίες. Εξαπέλυσε επίθεση από ανατολάς από τον περασμένο Απρίλιο2019 και πολιορκεί την Τρίπολη, όπου εδρεύει η GNA, έχει καταλάβει την παραλιακή πόλη της Σύρτης, την νότια Λιβύη, ελέγχει τις πετρελαϊκές πηγές στην ανατολική Λιβύη και ελέγχει το 70% της χώρας. Από τον Απρίλιο του 2019, οι συγκρούσεις έχουν προκαλέσει το θάνατο τουλάχιστον 1.000 ανθρώπων. Και έχουν εκτοπιστεί περισσότεροι από 150.000 άνθρωποι. Ο αριθμός των θανάτων των σύρων μισθοφόρων έχει αυξηθεί σε 72 από τότε που έφτασαν για πρώτη φορά στην Τρίπολη και συμμετείχαν στις μάχες εναντίον των ενόπλων δυνάμεων του Εθνικού Λιβυκού Στρατού. Ξένες δυνάμεις αναμιγνύονται ολοένα και περισσότερο στη Λιβύη. Συνεχίζεται η επίθεση στο λιμάνι της πρωτεύουσας Τρίπολης των δυνάμεων του Στρατηγού Haftar, κατά τουρκικού πλοίου το οποίο ξεφόρτωνε μάλλον τουρκικά όπλα. Αλλά, και η καταστροφή αρμάτων φιλοτουρκικών δυνάμεων, το ένα μετά το άλλο. Ενώ, ο Saraz προσπαθεί να δημιουργήσει χερσαίο παραθαλάσσιο διάδρομο με την Τυνησία προς προώθηση

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

83

στρατιωτικού υλικού στη Λιβύη.

Η νέα Κατάσταση αλλάζει τον Πόλεμο στη Λιβύη, 22 Μαϊου 2020 Άλλα από πρίν στη Λιβύη.Ο Saraz προωθείται προς τη Sirte, ο δε Haftar υποχωρεί και από την γύρω Τρίπολη και αμύνεται στη Sirte. Πρόταση της Αιγύπτου για εκεχειρία απορρίπτεται από Saraz και αργότερα την αποδέχεται.Ο Haftar δεν αντέδρασε στην πρόταση και η Λιβύη παραμένει σε χάος.

Οι δυνάμεις της Ανατολικής Λιβύης με ηγέτη το στρατηγό Haftar αρχίζουν να υποχωρούν από τις γύρω της Τρίπολης θέσεις όπου επί ένα ολόκληρο χρόνο ο Haftar έχει εξαπολύσει έφοδο για να καταλάβει την πόλη. Η εδαφική υποχωρητική κίνηση του Haftar, είναι σε αντίθεση με τη φήμη για τις μέχρι τώρα επιτυχίες του. Από τον Απρίλιο 2019 με τις επθέσεις του έχει καταλάβει την παραλιακή πόλη της Σύρτης, ελέγχει γύρω από την Τρίπολη θέσεις, ελέγχει τοπικές φυλές στο νότο και τις πετρελαϊκές πηγές στην κεντρική και ανατολική Λιβύη περίπου το 80% της χώρας. Αποτελεί ίσως τακτικό ελιγμό η υποχωρητική κίνηση ή αλλαγή με ρίσκο στον πόλεμο της Λιβύης. Από την πλευρά του Saraz, που ηγείται της κυβέρνησης με έδρα την Τρίπολη, οι δυνάμεις του ενεργούν αντεπίθεση. Ανακαταλαμβάνουν στα δυτικά σύνορα προς την Τυνησία σημαντικές ελεγχόμενες από το Haftar θέσεις και στρατηγικές αεροπορικές βάσεις και προσεταιρίζουν πρώην αντίπαλη φυλή. Τουρκικά αεροσκάφη drones στη Λιβύη που υποστηρίζουν τον Saraz, βομβαρδίζουν από αμυντικό σε επιθετικό ρόλο τις υποχωρούσες δυνάμεις του Haftar και καταστρέφουν μερικά αεροπορικής άμυνης συστήματα και στοχεύουν θέσεις των δυνάμεων Haftar στην κεντρική Λιβύη. Εάν νικήσουμε δε διαπραγματευόμαστε με τον Haftar, αλλά με άλλα πρόσωπα, αναφέρει επίσημος της κυβέρνησης του Saraz. Προβάλλει λοιπόν μια νέα κατάσταση αλλαγής του πολέμου στη Λιβύη. Οι χώρες που υποστηρίζουν τους αντιμαχομένους αμφιταλαντεύονται για επανεκτίμηση της στάσης τους

84

Λακαφώσης Δημήτριος

και να επηρεάσουν μια σταθερά λύση στη Λιβύη, που ταλαιπωρείται από φυλετικές μακροχρόνιες διαμάχες και πριν ίσως η χώρα διαιρεθεί όπως παλαιότερα σε Τριπολιτάνια δυτικά και Κυρηναϊκή ανατολικά. Οι από έξω δυνάμεις εμπλέκονται όλο και περισσότερο στη Λιβύη. Οι Η.Π.Α. και ο Γάλλος Macron εκφράζουν την ανησυχία τους. Η Ρωσία δεν φαίνεται προς στιγμή να έχει διάθεση να απεμπλακεί από τη Λιβύη και μάλιστα μετά την προώθηση ρωσικών πολεμικών αεροσκαφών από τη Συρία στη Λιβύη υπέρ του Haftar, προσπαθώντας να συριοποιήσουν και τη Λιβύη. Αλλά και κυρίως η Αίγυπτος ως και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Σαουδική Αραβία και Ιορδανία κλίνουν υπέρ του Haftar. Ενώ η Τουρκία, η Τυνησία και το Κατάρ τάσσονται υπέρ Saraz. Ο Γ.Γ. του ΝΑΤΟ υποστηρίζει την αναγνωρισμένη από τα Η.Ε. κυβέρνηση της Τρίπολης. Στην πορεία των γεγονότων και ενώ οι δυνάμεις του Saraz κινούνται για κατάληψη της Σύρτης,στις 6 Ιουνίου 2020, ο Haftar επισκέπτεται το Κάιριο από όπου ο πρόεδρος της Αιγύπτου Sisi προτείνει από 8 Ιουνίου 2020 την κατάπαυση του πυρός στη Λιβύη με απομάκρυνση όλων των μισθοφόρων και την έναρξη των συνομιλιών για σχηματισμό κυβέρνησης. Η πρωτοβουλία του Καΐρου δεν γίνεται αποδεκτή από το Saraz και οι δυνάμεις του Haftar αποκρουούν την κίνηση των δυνάμεων του Saraz προς τη Σύρτη.

Επικίνδυνη και Απρόβλεπτη η Κατάσταση στη Λιβύη, μετά 9 χρόνια εμφυλίου, 8 Ιουλίου 2020 Μετά το 2011, με την εκδίωξη από τη Δύση και τη δολοφονία του Δικτάτορα Kadafi, η Λιβύη βρίσκεται σε αδιάκοπες εσωτερικές συγκρούσεις ενόπλων αντιμαχομένων και σε ξένες επεμβάσεις. Από το 2015 τα Η.Ε. έχουν επιβάλλει εμπάρκο όπλων και απαγόρευση ξένων επεμβάσεων στη Λιβύη, με διαρκή προσπάθεια για ειρήνευση στη σπαραζομένη από εμφύλιο χώρα, χωρίς όμως να γίνει αυτό ποτέ. Στη διάσκεψη των 15 στο Βερολίνο το 2020 για την κρίση στη Λιβύη, αποφασίσθηκε η διατήρηση του εμπάρκο και η αποχή από ξένες επεμβάσεις, αλλά χωρίς να υλοποιείται η απόφαση της διάσκεψης. Οι όποιες προσπάθειες στη συνέχεια για ενδολιβυακές συζητήσεις των αντιμαχομένων αποτυγχάνουν.

Η Μάχη για τη Sirte Ο Haftar αποχωρεί από τη γύρω Τρίπολη και ο Saraz προωθείται προς τη Sirte Οι δυνάμεις του στρατηγού Haftar στην Αν.Λιβύη(LNA) μετά από περίπου ενός χρόνου πολιορκία της Τρίπολης, πόλη ελεγχομένη από την αναγνωρισμένη από τα Η.Ε κυβέρνηση του Saraz., υποχωρούν από τις γύρω της Τρίπολης περιοχές και οι δυνάμεις του Saraz (GNA) προωθούνται προς ανατολάς για κατάληψη της πόλη της Sirte, στην κεντρική παραλιακή περιοχή με άφθονο πετρέλαιο και αέριο, όπου αμύνεται ο Haftar, με κόκκινες γραμμές αντίστασης. Στη μάχη της Sirte, η Τουρκία υποστηρίζει το φίλο μουσουλμάνο Saraz με ενίσχυση πολεμικού υλικού, με ξένους σύριους μισθοφόρους και τούρκους συμβούλους για δημιουργία

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

σεις σήμερα.

85

προτεκτοράτο στη Λιβύη. H Τουρκία έχει συνηθίσει, νομίζοντας ότι δημιουργεί γόητρο περιφερειακής δύναμης στην περιοχή, και από την εισβολή το 2019 στη Συρία και δημιουργία ζώνης ασφαλείας στη Β. Συρία με την ανοχή των εκεί εμπλεκομένων άλλων δυνάμεων, ως και από τις ενίοτε ειδικές επιδρομές στο Ιράκ κατά αντιτιθεμένων ενόπλων όπως των Κούρδων. Και να μην πάμε πολλά χρόνια πίσω με τα κατεχόμενα στην Κύπρο αλλά με τις υπαρξιακές επιπτώ-

Νυκτερινή αεροπορική καταδρομή κατά της τουρκικής βάσης Watiya στη Λιβύη Σε αντίποινα κατά του Saraz, διεξάγεται τη νύκτα 5/6.7.20 αεροπορική καταδρομή κατά τουρκικής βάσης Watiya, 180 Km στα νοτιοδυτικά της Τρίπολης, περιοχή που είχε καταληφθεί από Saraz κατά την υποχώρηση του Haftar μετά από ένα περίπου χρόνο πολιορκίας της γύρω από την Τρίπολη περιοχής. Δεν έχει προσδιορισθεί μετά βεβαιότητας η ταυτότητα της επιδρομής, πιθανόν από χριστιανική χώρα μάλλον από τη Γαλλία και από αραβικά κράτη ίσως από Αίγυπτο- ΗΑΕ- Σαουδική Αραβία. Στη καταδρομή προηγήθηκε ειδικό αεροπλάνο και εξουδετέρωσε τα τουρκικά αμυντικά αεροπορικά συστήματα Hawk της βάσης Watiya και ακολούθησαν αεροπορικά κτυπήματα Rafale στη βάση, χωρίς κανένα νεκρό. O Saraz υπόσχεται εκδίκηση.

Η επιχείρηση ‘’IRINI” της Ε.Ε στη Μεσόγειο Ειδικότερα, η Γαλλία, με αντιθέσεις στις τουρκικές επεμβάσεις στη Λιβύη, μετά από επικίνδυνο επεισόδιο γαλλικής φρεγάτας και τούρκικου πλοίου, άλλου μέλους του ΝΑΤΟ, μεταφοράς εξοπλισμού στη Λιβύη, απομακρύνεται από τις νατοϊκές επιχειρήσεις στην ευρύτερη περιοχή της Λιβύης που είναι η δεύτερη μετά τη γενικότερη αμερικανική νατοϊκή απομάκρυνση μερικά χρόνια πριν. Η δε επιχείρηση ‘’IRINI” της Ε.Ε. στην ίδια περίπου περιοχή κρίνεται ανεπαρκής, εφόσον χωρίς καμία ενέργεια εντοπίζονται μόνο τα γεγονότα και αναφέρονται στα Η.Ε. Η Ρωσία κλίνει περισσότερο προς το Haftar, ενώ οι Η.ΠΑ. προσεγγίζουν και τους δύο αντιπάλους για επίτευξη συζήτησης μεταξύ τους που προς το παρόν δε φαίνεται.

86

Λακαφώσης Δημήτριος

Η Ελλάδα για τα συμφέροντά της ζυγοσταθμίζει τη ρευστότητα της κατάστασης στη γειτονική Λιβύη. Επικράτηση του Saraz σημαίνει τουρκικό προτεκτοράτο στη Λιβύη με την Τουρκία να αντιπολιτεύεται τα ελληνικά θέματα στη Λιβύη για τα οποία είναι ευνοϊκότερος ο Haftar. Η Λιβύη έχει σκοτεινές προοπτικές για ειρηνική επίλυση της κρίσης, χωρίς να αποκλείεται ο φυλετικός τεμαχισμός σε Κυρενάικα, Τριπολιτάνια και Fezzan, όπως παλαιότερα.

Γερμανική φρεγάτα ερευνά τουρκικό πλοίο με κατεύθυνση προς Λιβύη, 23 Νοεμβρίου 2020, Στις 23 Νοεμβρίου 2020, η γερμανική φρεγάτα hamburg επικεφαλής της επιχείρησης “IRINI “ της Ε.Ε., εντόπισε δυτικά της Πελοποννήσου το εμπορικό τουρκικό πλοίο Rosalina που κατευθυνόταν προς Λιβύη. Η γερμανική φρεγάτα μετέφερε επί του πλοίου με Ε/Π ειδική ναυτική ομάδα Γερμανική Φρεγάτα επιχειρεί έρευνα σε τουρκικό πλοίο για έρευνα του φορτίου του πλοίου στο πλαίσιο εμπάργκο όπλων στη Λιβύη. Η έρευνα σταμάτησε μετά από επικοινωνία Erdogan προς Merker, η οποία επισήμανε τη νομιμότητα της έρευνας που εντάσσεται στο επιβαλλόμενο από τη Η.Ε. εμπάργκο όπλων στη Λιβύη. Η Τουρκία παραπονείται γιατί δεν γίνεται έρευνα σε πλοία με φορτίο για το Haftar και θα κάνει και αυτή έλεγχο σε ελληνικό πλοίo.Το επεισόδιο αναφέρθηκε στα Η.Ε. και μόνο. Παρόμοια περίπτωση είχε συμβεί πριν από μερικά χρόνια με γαλλική φρεγάτα επικεφαλής και της τότε επιχείρησης “IRINI”, πάντως όπως και τώρα και πριν, μεταξύ δύο μελών του ΝΑΤΟ.

H ένταση Τουρκίας – Αιγύπτου για τη Λιβύη, 22 Ιουλίου 2020 Ο Αιγύπτιος πρόεδρος απειλεί να εισβάλει στη Λιβύη εάν οι δυνάμεις της Τρίπολης συνεχίσουν να προωθούνται προς Σύρτη. Η Λιβύη βυθίστηκε στο χάος όταν η υποστηριζομένη από το NATO εξέγερση το 2011 εκδίωξε το μακροχρόνιο ηγέτη Gaddafi, που στη συνέχεια σκοτώθηκε. Η χώρα τώρα είναι διηρημένη εν μέσω ενδολιβυκών συγκρούσεων, με μια κυβέρνηση στην ανατολική(NLA) σύμμαχος του Hafta και μια στην Τρίπολη (GNA) υπό το Saraz, στη δυτική Λιβύη, αναγνωρισμένη από τα Η.Ε

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

87

Η σύγκρουση κλιμακώθηκε με τον αντιπροσωπεία πόλεμο στην περιοχή (proxy war) ξένων δυνάμεων, διοχετεύοντας όπλα και μισθοφόρους στη χώρα. Μετά την υπογραφή στρατιωτικής και ναυτικής συμφωνίας μεταξύ κυβέρνησης Saraz με την Τουρκία τον τελευταίο χρόνο, η υποστήριξη προς Άγκυρα την βοήθησε να ελέγξει τη βόρεια δυτική Λιβύη. Ενώ, η Αίγυπτος, τα ΗΑΕ και η Ρωσία ως και η Γαλλία και εν μέρει και η Ιταλία υποστηρίζουν το στρατηγό Haftar στην ανατολική Λιβύη, ο οποίος εγκατέληψε την επίθεση κατά της πρωτεύουσας τον τελευταίο μήνα μετά την ενισχυμένη τουρκική υποστήριξη προς την Τρίπολη. Οι Η.Π.Α. προσπαθούν να προσεγγίσουν τους αντιμαχομένους αλλά χωρίς προς στιγμή αποτέλεσμα. Ο Erdogan είπε πως η Τουρκία διατηρεί την υποστήριξή της προς την Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας(GNA), στην πιθανότητα μιας αιγυπτιακής επέμβασης. Εάν η Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας(GNA) και η Τουρκία κινηθούν ακόμη προς ανατολάς τότε η Αίγυπτος ανησυχεί πραγματικά. Καταλαμβάνοντας τη στρατιωτική πόλη Sitre, ανοίγεται η πόρτα για τις υποστηριζόμενες από την Τουρκία δυνάμεις για ακόμη περαιτέρω προς ανατολάς προώθηση και πιθανή κατάληψη ζωτικών πετρελαιοπηγών, τερματικών και περιοχών που τώρα τελούν υπό τον έλεγχο του Haftar. Η απόσταση της πόλης Sitre και των αιγυπτακών συνόρων είναι περίπου 400χλμ. Ο Αιγύπτιος Πρόεδρος Sisi συναντήθηκε με Λίβυους φυλάρχους, με μέλη του λιβυκού κοινοβουλίου και με βουλευτές από την ανατολική Λιβύη οι οποίοι τον κάλεσαν να επέμβει στη σύγκρουση. Η αιγυπτιακή βουλή ενέγκρινε τελευταία την ανάπτυξη στρατιωτικών δυνάμεων εκτός της χώρας. Εν τω μεταξύ, στην ανακαταληφθείσα πόλη Τarhuna, Ν.Δ. της Τρίπολης, από τις κυβερνητικές δυνάμεις της Τρίπολης, ανακαλύφθηκαν κατά ισχυρισμούς μαζικοί τάφοι και σε ορυχείο πτώματα. Ομάδα του διεθνούς δικαστηρίου για εγκλήματα πολέμου(ICC) και κατά της ανθρωπότητας, βρίσκεται στη Λιβύη για εξέταση-εξεύρεση τυχόν υπευθύνων, ενώ η κυβέρνηση της Τρίπολης δηλώνει ότι έχει αποδείξεις. Επί πλέον, την περίοδο αυτή η Τουρκία επιδιώκει παράνομα να οριοθετήσει ΑΟΖ στην Α. Μεσόγειο με απευθείας συζητήσεις με τις εκεί χώρες, μεταξύ των οποίων και με την Αίγυπτο με την οποία όμως οι μεταξύ τους μάλιστα πρόσφατες διενέξεις για τη Λιβύη την απομακρύνουν.

88

Λακαφώσης Δημήτριος

Σε θέση Μάχης Τουρκίας- Αίγυπτος για τη Λιβύη-Σύρτη Οι σχέσεις Αιγύπτου- Τουρκίας φθάνουν στα άκρα. Η Αίγυπτος προειδοποιεί εάν οι δυνάμεις του Saraz, που υποστηρίζονται και ενισχύονται από την Τουρκία, συνεχίσουν την προώθηση για κατάληψη της σημαντικής για πετρέλαιο παραλιακής πόλης Σύρτης και της μόλις νοτιότερα πόλης Τζούφρας, οι αιγυπτιακές δυνάμεις πρόκειται να εισβάλλουν στη Λιβύη για να εξασφαλίσουν τα στη γειτονιά της Αιγύπτου συμφέροντά της. Συνεπώς, στη Μεσόγειο δεν υπάρχουν ακόμη οι καλύτερες των συνθηκών για δημιουργία ΑΟΖ, με βάσει το υφιστάμενο “Δίκαιο της θάλασσας’’1982 με ισχύ 1994, ΑΟΖ Ελλάδας- Αιγύπτου, παρά μόνο με τμηματικές συμφωνίες, όπου είναι δυνατό, χωρίς να προσβάλλονται τα κυριαρχικά δικαιώματα.

Οι Αντιμαχόμενοι Ηγέτες στη Λιβύη, με Διαθέσεις για εκεχειρία 23 Αυγούστου 2020

Tobruk στη Λιβύη.

Μετά την ενίσχυση από την Τουρκία, ο Saraz παίρνει τοπάνω χέρι και ο Haftar υποχωρεί προς τη Σύρτη, όπου και αμύνεται. Οι δυνάμεις των δύο αντιμαχομένων βρίσκονται σε μαχητική δύναμη ισορροπίας και σε στασιμότητα περαιτέρω προώθησης. Οι δυνάμεις του Saraz επανέρχονται προωθούμενες προς τη Sitre, ανατολικότερα. Όμως, δέχονται την απειλή να μην προχωρήσει πέραν της κόκκινης γραμμής Sirte-Gzufra διαφορετικά εισβάλλουν οι σύμμαχοι του

Στις 20 Αυγούστου 2020, ο Saraz φαίνεται να αλλάσσει διάθεση με τάση για αποστρατικοποίηση της Sirte και δημιουργία εκεί προσωρινού συμβουλίου με φρουρά προστασίας. Αλλά και το σημαντικότερο δεν αποκλείει εκεχειρία και κατάπαυση πυρός σε όλη τη Λιβύη και διεξαγωγή εκλογών για δημιουργία κυβέρνησης προς ενιαίο έλεγχο σε όλη τη Λιβύη. Η τώρα κίνηση του Saraz ακολουθεί περίπου τη στόχευση της πρωτοβουλίας του προέδρου ης Αιγύπτου Sisi όταν τον είχε επισκεφθεί ο Haftar στο Κάιρο τον Ιούνιο 2020 και συζήτησαν για πιθανή λύση στη Λιβύη με προοπτική εκεχειρίας. Τότε ο Saraz είχε απορρίψει την πρόταση του Κάιρου. Αλλά, τώρα και ο Haftar δεν αντέδρασε άμεσα, όμως είχε συμφωνήσει στο Κάιρο.

Προς εκτόνωση η Ένταση στη Λιβύη, 18 Σεπτεμβρίου 2020 Οι ηγέτες των δύο αντιμαχομένων στη Λιβύη αποδέχονται την κατάπαυση πυρός σε πρώτη ανάγνωση

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

89

Στις 17 Σεπτεμβρίου 2020, ο Saraz -ηγέτης της από το 2015 αναγνωρισμένης από τα Η.Ε.κυβέρνησης της Τρίπολης στη δυτική Λιβύη και των κυβερνητικών δυνάμεων GNA- προχωρεί παραπέρα με αιφνίδια δήλωση για παραίτηση εντός μιας εβδομάδας. Παραμένει όμως υπηρεσιακτός με στελέχη από όλη τη Λιβύη μέχρι και τον επόμενο μήνα, ενόψει των ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων στη Γενεύη υπό την αιγίδα των ΗΕ, τον Οκτώβριο 2020, με προοπτική για σύντομες εκλογές προς πολιτική λύση Ο Haftar-ο ηγέτης των με βάση τη Βεγγάζη στην ανατολική Λιβύη δυνάμεων LNA- αποδέχεται με αρχική αντίρρηση την κατάπαυση πυρός προς αποφυγή γενικότερης σύρραξης στη Λιβύη. Οι υποχωρήσεις αυτών των ηγετών προκλήθηκε κυρίως από τις έντονες διαδηλώσεις όλου του λιβυκού λαού στους δρόμους της δυτικής και ανατολικής Λιβύης, διαμαρτυρόμενοι για το κόστος ζωής και κυρίως με τη διακοπή της ροής του πετρελαίου πρίν από 14 περίπου μήνες με τον Haftar να ελέγχει το κύριο πετρελαϊκό κέντρο της κεντρικής παραλιακής πόλης Sirte.

Συμπεράσματα από την εκτόνωση της έντασης στη Λιβύη Ανακοινώνοντας την παραίτησή του, ο Saraz απαλλάσσεται εν μέρει από τις έσωθεν πιέσεις, ενώ παραμένοντας ως υπηρεσιακός διατηρεί τη δυνατότητα να έχει λόγο στις εξελίξεις. Το σαφές μήνυμα να μην προχωρήσουν οι δυνάμεις του πέρα από τηs στρατηγικής σημασίας γραμμή πλησίον της Sirte οδηγεί σε κάποια ισορροπία μεταξύ των των δύο στρατοπέδων. Φαίνεται ότι οι Λίβυοι έχουν πια χάσει την υπομονή με τους ηγέτες τους εν μέσω διαρκούς αστάθειας, που συνιστά τη μεγαλύτερη πια πρόκληση. Ειδικά για την Τουρκία, η επέμβασή της καθίσταται κρίσιμη με την υπό διαμόρφωση νέα κατάσταση, εφόσον η απόσταση των δύο χωρών δεν βοηθά τη μακροπρόθεση υποστήριξη της λιβυκής περιπέτειας του Ερντογάν. Πάντως, με τις προβλεπόμενες εκλογές, προκύπτει νέα κυβέρνηση που δεν μπορεί να μην αντιληφθεί την προσέγγιση των άλλων χωρών της Μεσογείου και να μην προσπαθήσει και αυτή για οριοθέτηση ΑΟΖ με την Ελλάδα και τη Μάλτα. (Βλέπε για τη Λιβύη και στη σελίδα 88 του 2ου Τόμου του βιβλίου).

Οι Εμπόλεμοι Λιβύης, στη Γενεύη προς Εκεχειρία, 23 Οκτ. 2020 Υπογραφή συμφωνίας στη Γενεύη για διαρκή κατάπαυση του πυρός στη Λιβύη Μετά από μεσολάβηση της απεσταλμένης των ΗΈ Mrs Stephanie William, η στρατιωτική επιτροπή των 5+5, - με 5 στρατιωτικούς αντιπροσώπους από τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση εθνικής ενότητας (GNA) Saazar στην Τρίπολη and 5 από το λιβυκό εθνικό στρατό(LNA) του στρατηγού Haftar στην ανατολική Λιβύη – καταλήγει σε μια σημαντική μόνιμη

90

Λακαφώσης Δημήτριος

εκεχειρία, στις 23 October 2020, μετά από πέντε μέρες συζητήσεων στη Γενεύη. Η διάσκεψη της Γενεύης προηγήθηκε του πολιτικού λιβυκού διαλόγου το Νοέμβριο2020 στην Τυνησία, με σκοπό την ομοφωνία προς ενιαίο κυβερνητικό σχήμα και συμφωνία για διεξαγωγή εκλογών.

Οι Όροι της Μόνιμης Εκεχειρίας -Όλες οι στρατιωτικές μονάδες και ένοπλες ομάδες επιστρέφουν στα στρατόπεδα άμεσα.

-Οι εκτοπισθέντες μέσα και έξω από τη χώρα επιστρέφουν στα σπίτια τους.

-Η απομάκρυνση όλων των μισθοφόρων και των ξένων δυνάμεων από τη Λιβύη εντός τριών μηνών και μόνιμη εκεχειρία σε όλε τις περιοχές.

-Επιτρέπεται η πρώτη εμπορική πτήση από την Τρίπολη στην Βεγγάζη.

-Άμεση επανεκκίνηση παραγωγής πετρελαίου.

-Σχηματισμός ενιαίας στρατιωτικής δύναμης και μηχανισμού επίβλεψης των βιαιοτήτων.

-Το άρθρο 2 της συμφωνίας προβλέπει πάγωμα όλων των ξένων συμφωνιών της Λιβύης, μέχρι να αποφασίσει η από τις εκλογές νέα κυβέρνηση.

Συμπεράσματα από τη Μόνιμη Εκεχειρία στη Λιβύη από την κοινή λιβυκή στρατιωτική επιτροπή, 23 Οκτωβρίου 2029 Οι καλά προετοιμασμένες διαδικασίες στη διάσκεψη από τη στρατιωτική επιτροπή 5+5 από τους αντιμαχομένους της Λιβύης, στη Γενεύη, 23 Οκτωβρίου 2020, διασφαλίζουν ευνοϊκές συνθήκες για την έκβαση του πολιτικού διαλόγου που ακολουθεί στη Γενεύη το Νοέμβριο 2020, για πολιτικούς μετασχηματισμούς στη Λιβύη. Βέβαια, τέτοιες πολιτικές διαδικασίες έχουν προηγηθεί και στο Μαρόκο, στην Αίγυπτο και στη Σουηδία χωρίς αποτέλεσμα, αλλά τώρα η διαδικασία της Τυνησίας θεωρείται πλέον εξασφαλισμένη όπως το έχει ανάγκη μια ταλαιπωρημένη και διηρημένη Λιβύη σχεδόν επί 10ετία μετά την πτώση του δικτάτορα Caddafi με την επέμβαση του ΝΑΤΟ. Πάντως, η παραίτηση του ηγέτη της κυβερνητικής εθνικής εξουσίας(GNA) Saaraz στην Τρίπολη, που έγινε όχι μόνο από την κακή οικονομική κατάσταση αλλά και από την πίεση των Η.Ε. και των Η.Π.Α., ανοίγει το δρόμο για προσωρινής συνεργασίας κυβέρνηση με πρωθυπουργό επιλογής του πολιτικού διαλόγου της Τυνησίας και για εκλογές το δυνατό συντομότερο προς ενιαία κυβέρνηση στη Λιβύη.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

91

Η συγκυρία της διάθεσης για εκεχειρία και του στρατηγού Haftar ηγέτη των Λιβυκών εθνικών δυνάμεων στην ανατολική Λιβύη(LNA) και η παραίτηση του πρωθυπουργού στην ανατολική Λιβύη παρουσιάζουν αλλαγή της κατάστασης στη Λιβύη. Η μη αναμενόμενη παραίτηση του φίλου της Τουρκίας Saaraz με τον οποίο έχουν συνυπογράψει το Τουρκολιβυκό μνημόνιο της Μεσογείου αιφνιδιάζει την Τουρκία η οποία τώρα προσεγγίζει τη Ρωσία στις εξελίξεις της Λιβύης. Η απομάκρυνση από τη Λιβύη μισθοφόρων και κυρίως της Τουρκίας και της Ρωσίας ως και το πάγωμα των συμφωνιών με ξένες δυνάμεις προβληματίζουν ιδιαίτερα την Τουρκία. Με τη νέα κατάσταση που αναμένεται να προκύψει, η Λιβύη δεν μπορεί να μείνει μόνη στην περιοχή, έχει να συνεργασθεί με τις γύρω χώρες για τη σταθερότητα και ασφάλεια στη Μεσόγειο. Η επανεκκίνηση παραγωγής πετρελαίου μετά από ένα χρόνο, επιφέρει χρήματα στη λιβυκή οικονομία. Η Ε.Ε. υπόσχεται ότι τηρεί τις υποσχέσεις για υποστήριξη της Λιβύης, εφόσον υλοποιηθούν και οι δεσμεύσεις για την εκεχειρία στη Λιβύη. Προτίθεται να διορίσει ειδικό εκπρόσωπο στη Λιβύη. Ωστόσο, για να αποφευχθεί το πολυδιάστατο σκάκι του παιγνιδιού της Συρίας και στη Λιβύη απαιτείται χρόνος για ωρίμανση της νέας κατάστασης που αναμένεται να προκύψει στη Λιβύη.

Λιβυκός Πολιτικός Διάλογος στην Τυνησία, 10 Νοεμβρίου 2020 Libyan political dialogue in Tunisia, 10 November 2020 Proceeding Libyan Military Talks in Geneva,October2020 The Libyan political dialogue in capital Tunis- Tunisia represents of 75 Libyan personalities, different groups from the Libyan House of Representatives and the Higher Council of State, in addition participation of women, youth and minorities, so that the dialogue is inclusive of all sects of the Libyan people.

The forum launched a fruitful dialogue to come up with a reaching consensual solutions to the Libyan

92

Λακαφώσης Δημήτριος

crisis within the framework of the United Nations under Acting Support Envoy in Libya Stephanie Williams. Also, to define the next stage for building a democratic path in the country, outside an interference in their internal affairs.

Tunis meetings will discuss the formation of a new Libyan government to run the country’s affairs over a period of several months. A Libyan presidential council managed by al-Sarraj, with two deputies from the south and another from the eastern region.

Also to issue a binding decision to fully implement the reached agreement, in Geneva between the Libyan Joint Military Committee (5 + 5) at the end of October 2020: the departure of all foreign forces from Libyan territory for a period of 90 days, the terms of the ceasefire agreement, unifying the Petroleum Facilities Guard, to establish joint military engineering teams to clear mines in cooperation with UN expert, to immediately resume flights to some cities.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

93

Κεφάλαιο Δ’ Εισαγωγική Περίληψη του Κεφαλαίου Εδώ και επτά μήνες η πανδημική του ιού Covid-19 απειλή φθάνει σε κάθε μέρος της γης με εκατομμύρια κρούσματα και περίπου ένα εκατομμύριο θανάτους, και το εμβόλιο να βρεθε στο τέλος του 2020, αλλά και τότε μπαίνει στη λίστα των παλαιών ιών, όμως αντιμετωπίσιμος. Δεύτερο Lock down στην Ελλάδα από Νοέμβριο 2020. Εν μέσω πανδημίας ο νέος ευρωπαϊκός προϋπολογισμός και το Ταμείο ανάκαμψης.

Ο Ιός Covid-19 εξαπλώνεται με παγκόσμια απειλή, 31 Ιαν. 2020 Εκατομμύρια τα κρούσματα και πού πλησιάζουν το εκατομμύριο οι νεκροί και η εξάπλωση του ιού συνεχίζεται χωρίς εμβόλιο, με εύρεση εμβολίου στο τέλος 2020. Στις 22 Ιανουάριου 2020, παρουσιάσθηκε στην πόλη Wuhan(Γουχάν) της Κίνας, των 11εκατ. κατοίκων, ο Κορονοϊός COVID-19, («CO» αντιπροσωπεύει το «corona», «VI»το «virus» and «D» την ασθένεια», ενώ «19» το έτος που πρωτοεμφανίσθηκε στις 31 Δεκέμβριο 19). Τα συμπτώματα είναι υψηλός πυρετός, δυσκολία στην αναπνοή, έντονος βήχας, και πνευμονία. Προϊστορία υπάρχει με παρόμοιους ιούς της κατηγορίας coronavises, όπως MERS στη Μ.Ανατολή 2012 με 27 νεκρούς σε 2494 περιπτώσεις. Το SARS στη Νότια Κίνα το 2002 με 30 νεκρούς σε 853 περιπτώσεις.

Όλη η Υφήλιος στο Ρυθμό του Κορονοϊού, Αρχές Μαρτίου 2020 Ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας (ΠΟΥ) σε συναγερμό για να προβλεφθεί η περαιτέρω εξάπλωση του ιού. Εκλαμβάνεται ο κορονοϊός ως πολύ σοβαρή απειλή για την παγκόσμια τάξη, ακόμη και μεγαλύτερη από την τρομοκρατία, αλλά και σαν αθόρυβο τσουνάμι. Χαρακτηρίζεται ο ιός ως Διεθνή Πανδημία που δοκιμάζει την αντοχή του πλανήτη. Στην Ιταλία αρχικά λειτουργούν μόνο τα φαρμακεία και οι αγορές τροφίμων. Οι Η.Π.Α. απαγορεύουν την επικοινωνία με την Ευρώπη, ενώ οι επικριτές της αμερικανικής καθυστερημένης αντίδρασης ειρωνικά προαναφέρουν: “ η Κίνα γίνεται Ευρώπη και οι Η.Π.Α. Ευρώπη’.

94

Λακαφώσης Δημήτριος

Μέτρα για την αντιμετώπιση του Covid-19, Μάρτιος 2020 Άρχισε κάθε χώρα να παίρνει έγκαιρα ή με επιβράδυνση, λιγότερα ή περισσότερα αυστηρά μέτρα κατά της πανδημίας. Στην Ελλάδα: κλείνουν σχολεία, φροντιστήρια και τα μαθήματα γίνονται στα σπίτια, κλείνουν πανεπιστήμια, καφενεία, απoμονώνονται χώροι συγκεντρώσεων- εκδηλώσεων-ψυχαγωγίας, επιβάλλεται καραντίνα σε ύποπτα και με ασθένεια άτομα, ακυρώνονται αθλητικές εκδηλώσεις και ολυμπιακές δραστηριότητες. Ακυρώνονται αεροπορικές πτήσεις και εκδρομές. Δηλώνονται οι κινήσεις στην αστυνομία με χειρόγραφη βεβαίωση ή με κινητό και με διαδίκτυο. Οι πολίτες παραμένουν στα σπίτια τους, χωρίς κοινωνικές επαφές και βγαίνουν μια φορά τη μέρα για τα πλέον απαραίτητα της ζωής. Κλείνονται συνολικά ή μερικά τα σύνορα. Οι επιστρέφοντες από το εξωτερικό τίθενται σε απομόνωση για 14 μέρες. Μετατρέπονται ξενοδοχεία σε νοσοκομεία. Τα νοσοκομεία ταξινομούνται σε διαλογής και θεραπείας. Δίδονται πιστώσεις στο υγειονομικό σύστημα για να μην καταρρεύσει. Παραχωρούνται σε γιατρούς και νοσηλευτές διευκολύνσεις σπιτιών από ιδιοκτήτες του AIRBNB συστήματος. Δίδονται δωρεές από οργανισμούς, ιδιώτες, εταιρείες και παραχωρείται άπαξ μέρος μισθού από ορισμένες κατηγορίες πολιτών για κάλυψη έλλειψης υγειονομικού υλικού. Στα κρουαζερόπλοια δεν επιτρέπεται ο ελλιμενισμός από φόβο μετάδοσης του ιού.

Ο Ρυθμός Εξελίξεων των Ληφθέτων Μέτρων, 31 Μαρτίου 2020 Η Ελλάδα το πήρε πιό σοβαρά και κινηθήκαμε πολύ πριν από άλλους το Φεβρουάριο 2020 και βλέπουμε τα αποτελέσματα. Γινότανε Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία, Βρετανία καί Η.Π.Α., εάν εφησύχαζε και αδρανούσε. Η Ελλάδα εκτιμάται ότι είναι στην κορυφή της καμπύλης με κάθοδο και σε αναμονή για οριζοντοποίηση. Πάντως η Ελλάδα με καθολική αποδοχή βρίσκεται στα χαμηλότερα επίπεδα των κορονοϊού διεθνών περιπτώσεων.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

95

Ενδεικτικές παγκόσμιες περιπτώσεις ιού στις 31 Μαρτίου 2020, όπου Ν νεκροί και Κ κρούσματα: Ιταλία12.425Ν-105.792Κ, Ισπανία 9.053Ν102-136Κ, Γαλλία3.523Ν52.128Κ, Γερμανία 788Ν-72.000Κ, Ελλάδα 50Ν-1415Κ, Η.Π.Α. 4.056Ν- 188.592Κ, Κίνα 3.312Ν-81.554Κ, Ρωσία 24Ν-27.77Κ, Τουρκία 214Ν-13531Κ, Βρετανία 1.789Ν-25.150Κ, Κύπρος 8Ν-262Κ, Ιράν 3.056Ν-47.593Κ, Υφήλιος 43.270Ν-842.755Κ.

Η Αποτίμηση της κατάστασης του Covid-19, τον Απρίλιο 2020 Στις 27 Απριλίου 2020 αποτιμάται η αποτελεσματικότητα των μέτρων που έχουν ληφθεί από 31 Μαρτίου 2020-27 Απριλίο 202Συγκριτικά παγκοσμίως μερικές χώρες, στο τέλος της αξιολόγησης, στις 27 Απριλίου 2020, (όπου Ν νεκροί και Κ κρούσματα) έχουν: Ιταλία 26.977Ν-199.4145Κ-, Ισπανία 23.521Ν-229.422Κ, Γαλλία 23.283Ν-165.842Κ, Γερμανία 6.043Ν-158.213Κ-, Ελλάδα 138Ν -2.536Κ, Η.Π.Α 56.527Ν-1.004.000Κ, Κίνα 4.633Ν-82.830Κ. Ρωσία794Ν-87.147Κ, Τουρκία 2.900Ν-112.261Κ, Βρετανία 21.092Ν-157.148 Κ, Κύπρος 15Ν- 822Κ, Ιράν 5.806Ν-91.472Κ. Σε όλες τις χώρες της Υφηλίου 211.065Ν- 3.056.432Κ.

96

Λακαφώσης Δημήτριος

Τρεις διαδοχικές εβδομαδιαίες Φάσεις Παρακολούθησης εντός Μαΐου 2020 Ακολουθούν τρεις διαδοχικές φάσεις εντός του Μαΐου 2020 για το αύριο με αυστηρά τήρηση του διεθνούς ιατρικού πρωτοκόλλου με σταδιακή αυξημένη μείωση των περιορισμών του lock down: Αρση μέτρων με εβδομαδιαία παρακολούθηση αποτελεσματικότητας, στην 1η Φάση της εβδομάδας από Δευτέρα 4ης Μαΐου, στην 2η Φάση της εβδομάδας από Δευτέρα 11ης Μαΐου, 3η Φάση της εβδομάδας από Δευτέρα 18ης Μαΐου 2020. Τηρούνται αυστηρά τα μέτρα υγιεινής με καλό πλύσιμο χειρών, τήρηση κοινωνικών αποστάσεων και χρήση μάσκας (XAM). Αποφεύγεται η προσέγγιση των χεριών στο στόμα, στη μύτη και τα μάτια.

Τα Μέτρα Επανεκκίνησης για Κανονικότητα στις τρεις Φάσεις του Μαΐου 2020 1η Φάση, από 4-11 Μαΐου 2020 εβδομάδα: Επαναλειτουργούν βιβλιοπωλεία, καταστήματα γραφικής ύλης, υπολογιστών, αθλητικών ειδών, ανθοπωλείων, ΚΤΕΟ, κομμωτήρια, κέντρα αισθητικής, οπτικών. Καταργείται η αποστολή sms στο 13033 γιά μετακινήσεις. Ευλαβικά, χέρια πλένουμε, αποστάσεις κρατάμε, μάσκες φοράμε (ΧΑΜ). Δεν πρόκειται για τον ένα Χάμ από τους τρείς υιούς στον κατακλυσμό του Νόε. Για τους πολίτες και για τους εργαζόμενους, στα ΜΜΜ, υποχρεωτική η μάσκα, ταξί, ασανσέρ, νοσοκομεία, ιατρεία και στα διαγνωστικά κέντρα. Επίσης, είναι υποχρεωτική η μάσκα, super market, καταστήματα μη τυποποιημένων τροφίμων, νοκομεία, ιατρεία, διαγνωστικά κέντρα, κομμωτήρια και κέντρα αισθητικής.

2η Φάση, από 11- 18 Μαΐου 2020 εβδομάδα: Επανεκκινούν εμπορικά καταστήματα, επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου, κλωστοϋφαντουργίων, σιδηρικών, χρωμάτων και τζαμιών, χαλιών, επίπλων, ενδυμάτων με ατμοσυμπιεστές, υποδημάτων. Επίσης, οι σχολές ερασιτεχνών οδηγών, οι επιχειρήσεις τυχερών παιχνιδιών. Επανέρχονται στο σχολείο οι μαθητές Γ’Λυκείου από 11 Μαΐου 2020.. Επαναλειτουργούν τα Φροντιστήρια. Η εκκλησία επαναλειτουργεί από 17 Μαΐου 2020 με περιορισμούς. Αξιολογούνται οι αποδόσεις των μέτρων της προηγούμενης φάσης. Ξανανοίγουν οι οργανωμένες παραλίες από 16 Μαΐου 2020. Επιστρέφουν στις δου-

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

97

λειές τους σχεδόν 225.000 εργαζόμενοι και ανοίγουν 95.000 επιχειρήσεις (σ.σ.: το 1/3).

3η Φάση, από 18-25 Μαΐου 2020 εβδομάδα: Επανέρχεται η εστίαση από 25 Μαΐου 2020 και ανοίγουν τα Καφέ Μπάρ. Μερικό άνοιγμα των συνόρων μεταξύ των χωρών κατά προτίμηση και μετά από συμφωνίες μεταξύ των χωρών. Επανέρχονται στα θρανία και οι Α¨και Β¨ Λυκείου και το Γυμνάσιο. Ανοίγουν τα εμπορικά κέντρα. Ελεύθερες οι μετακινήσεις στην ηπειρωτική Ελλάδα, στην Κρήτη και στην Εύβοια και από 25 Μαΐου 2020 και στα λοιπά νησιά. Ανοίγουν οι αρχαιολογικοί χώροι για το κοινό με τήρηση των αποστάσεων. Ανοίγουν οι παραλίες από 25 Μαϊου 2020. Επιστρέφουν στις δουλειές τους σχεδόν 532.000 εργαζόμενοιΕντός Σεπτεμβρίου 2020: Πρεβλέπεται να ανοίξουν τα Ξενοδοχεία και οι Κατασκηνώσεις. Ανοίγουν τα Δημοτικά σχολεία, παιδικοί σταθμοί και ακολουθούν τα νηπιαγωγεία. Αρχίζει η τουριστική περιόδου από 15 Σεπτεμβρίου 2020. Πανελλαδικές εξετάσεις τον Αύγουστο 2020.

Ετοιμότητα για πιθανό 2ο κύμα από Φθινόπωρο 2020 Τηρείται ετοιμότητα και για ενδεχόμενο 2ο κύμα ίσως από Φθινόπωρο 2020, ίσως με αποτελεσματικό εμβόλιο που είναι αμφίβολο πότε έρχεται. Πάντως και τα αντισώματα που δημιουργούνται κατά την ίαση και αυτά που ενδεχόμενα ιατρικά να παραχθούν, παίζουν καταλυτικό ρόλο στην πρόληψη της πανδημίας. Οι συγκυριακές εποχιακές συνθήκες του ψύχους εκλαμβάνοται ότι ευνούν την ανάπτυξη του ιού σε αντίθεση και όχι επί του ασφαλούς με τη θερμοκρασία αργότερα, αλλά επανέρχεται το ψύχος μετά. Ωστόσο, σε εξέλιξη βρίσκονται έρευνες σε αρκετές χώρες του κόσμου και για εμβόλιο με πιθανότητα αργότερα και για φάρμακο ίσως νωρίτερα, κατά του ιού.

Διαπιστώσεις- Απόψεις- Σχόλια για Covid-19, Μάϊος 2020 Τα εκατομμύρια των κρουσμάτων του ιού με πολλές χιλιάδες νεκρούς πρώτη εμφάνιση στην Ευρώπη στη Γαλλία, στο κέρας της Αφρικής στην Αίγυπτο, στην υποσαχάρια Αφρική στη Νιγερία και στη Λατινική Αμερική στη Βραζιλία.

επιβράδυνση πληρώνουν και οι Η.Π.Α.

Η Ελλάδα είναι εμπροσθοφυλακή στην αντίδραση, άργησε χαρακτηριστικά η Ιταλία που μόλις γρήγορα άγγιξε την κατάρρευση και πλησιάζει η Ισπανία, ενώ την

Ο ιός μεταδίδεται κατά ισχυρισμούς από είδος ακρίδας (rocust) που τρέφεται από μυρμήγκια (ant-eater)ή κατά άλλους από τρόφιμα ψαραγορών. Πάντως, όλοι έθεσαν σε πρώτη φάση 2-3 εβδομάδες δοκιμής, για να εκτιμήσουν αξιόπιστα τι θα ακολουθήσει μετά, το Μάιο-Ιούνιο και ίσως Ιούλιο 2020.

98

Λακαφώσης Δημήτριος

Δεν αποκλείεται και δεύτερο κύμα αργότερα από το Φθινόπωρο 2020. Ενώ το σωτήριο εμβόλιο και το φάρμακο ίσως αργεί να έλθει περίπου σε 18 μήνες. αν κατά άλλους ισχυρισμούς δεν ήλθε ο ιός για να φύγει παρά παραμένει ως ενδημικός. Η αποκατάσταση της κανονικότητας, που εκτιμάται να είναι διαφορετική από πριν, δεν είναι εύκολο πράγμα εφόσον πρόκειται για πρωτόγνωρη ύπουλη απειλή με δυναμική επιθετικότητα που δεν έχει δοκιμασθεί ποτέ από κανένα μέχρι τώρα. Η εξάπλωση του ιού έχει σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις όχι μόνο στην Κίνα αλλά παγκόσμια. Οι Η.Π.Α. διαθέτουν $ 2.5-3 τρις για την υγεία και η Ε.Ε. $ 500 δις. Σημασία έχει ότι κάποτε η οικονομία επανέρχεται αλλά από ποιο σημείο ξεκινάει. Έχει μεσολαβήσει, για την ορθοδοξία, το Πάσχα 19 Απριλίου 2020, χωρίς συνεδριάσεις, με κοινωνικές αποστάσεις και με μένουμε στο σπίτι και ακούμε το πασχαλινό κήρυγμα από τις τηλεοράσεις. Επανέρχεται η λειτουργία στην Εκκλησία όλων των θρησκευμάτων από 17 Μαΐου 2020. Ακολούθησε και η άλλη κρισιμότητα της Πρωτομαγιάς 2020, με περιορισμούς όπως το Πάσχα. Υπόψη, στην πόλη της νοτίας Κίνας Wuhan, τη γενέτειρα και το επίκεντρο του ιού και από όπου ξεκίνησε η εξάπλωση σε όλο τον κόσμο, καταργείται στις 8 Απριλίου 2020 για πρώτη φορά η καραντίνα που είχε επιβληθεί, αλλά επανέρχεται αργότερα. Ωστόσο, πρόταση των Η.Π.Α. και Αυστραλίας για επιτόπια εξέταση του μικροβιολογικού εργαστηρίου στη Wuhan δεν έγινε αποδεκτή από την Κίνα. (Βλέπε για την επιδημία EBOLA 2014 στη σελίδα 576 του 1ου Τόμου).

Από την Αξιολόγηση των Μέτρων κατά του Covid-19, στο Σχέδιο για επανεκκίνηση μετά το Μάιο 2020 Μετά την αξιολόγηση και εκτίμηση της αποτελεσματικότητας των μέτρων που λήφθηκαν κατά του Covit-19 το δίμηνο Απριλίου- Μαΐου 2020, αρχίζει η σχεδίαση αισιόδοξης νότας από 20 Μαΐου 2020 για σταδιακή επανεκκίνηση Εργασίας, Οικονομίας, Τουρισμού από τον Ιούνιο 2020 μέχρι Σεπτέμβριο 2020 ή και αργότερα και με προοπτική για ανάκαμψη από το 2021. Τα μέτρα επανεκκίνησης προβλέπουν ρυθμιστικά πρωτόκολλα ασφάλειας και υγείας στην ακτοπλοΐα, στα αεροπορικά μέσα, στα εμπορικά καταστήματα με τήρηση αποστάσεων, χρήση αντισηπτικών, το εύρος του χώρου χρήσης και μισθώσεις, την αποκατάσταση απολαβών υπαλλήλων και εργατών, την τιμή των εισιτηρίων στα μέσα μεταφοράς, το πρωτόκολλο αποδοχής τουριστών μεταξύ των χωρών. Επίσης, ενεργείται περιοδική αξιολόγηση των μέτρων επανεκκίνησης με ανάλογη αυξομείωση των μέτρων όπου επιβάλλεται. Στόχος των μέτρων επανεκκίνησης είναι η βαθμιαία αποκατάστασης της όποιας κανονικότητας μέχρι και το Φθινόπωρο 2020 και στη συνέχεια η ανάκαμψη από το 2021.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

99

Τα μέτρα επανεκκίνησης από Ιούνιο 2020 αγκαλιάζουν σχετική αισιοδοξία, παρά τις αναμενόμενες δυσχέρειες, με το θετικό προηγούμενο των φάσεων των περιορισμών του Μαΐου 2020. Η Ελλάδα κατατάσσεται μεταξύ των πρώτων στην καλή απόδοση των μέχρι τώρα περιοριστικών μέτρων με τους καθημερινά νεκρούς να μετριώνται στα μικρότερα δάκτυλα της παλάμης του ενός χεριού.

Ιχνηλατώντας τον Covid- 19 στο τέλος Ιουνίου 2020 Παγκοσμίως, περισσότερο από 10 εκατομμύρια κρούσματα και περίπου 500χιλιάδες νεκροί από τον COVID- 19( CO-19), από το Μάρτιο 2020 οπότε έκανε την εμφάνισή του ο ιός. Προπορεύονται στις επιπτώσεις του ιού σήμερα οι Η.Π.Α., η Ινδία και η Βραζιλία. Στην Ευρώπη στην κορυφή της ανάπτυξης του ιού βρίσκεται η Βρετανία και ακολουθούν η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία. Ενώ, η Ελλάδα διεθνώς προβάλλει ως πρότυπο σε μία από τις χαμηλότερες θέσεις των χωρών του κόσμου σχετικά με την επίδραση του ιού. Ενδεικτικά και ειδικότερα, η επικρατούσα του CO-19 κατάσταση σε κρούσματα(Κ) και περίπου 500χιλιάδες νεκροί(Ν)στο τέλος Ιουνίου 2020 σε χώρες του κόσμου είναι: US2.541εκ.Κ(125χιλΝ)-Βrazi1.344εκ.Κ(57χιλN)Ιndia1.500εκK(16χιλN)-UK311xιλK(43χιλN)-Italy240xιλK(34χιλN)Franche162xιλK(30χιλN)-Spain248xιλK(28χιλN)-Russia633xιλK(10χιλN)-S. Africa138xιλK(15χιλN)-Chile271χιλK(5χιλN)-Indonisia54xιλK(3χιλN)Philippines37xιλK(1.2χιλN)-Japan18xιλK(972N)-Sweden65xιλK(5χιλN)-Filand7xιλK(329N)-Austria7xιλK(553N)-S.Arabia182xιλK(1.5χιλN)-Iran222xιλK(10χιλN)Mexiko216xιλK(27χιλN)-Peru280xιλK(9χιλN)-Greece3.4xιλK(192N)Turkey198xιλK(5χιλN)-Germany195xιλK(9χιλN)-China84χιλK(4χιλN)-Cyprus994K(19N)Australia8χιλK(104N)-Venezuela5χιλK(994N)-Denmark 12χιλΚ(605 Ν). Συνολικά, οι χώρες που έχουν προσβληθεί από τον CO-19 είναι 188 με απειλή ανάλογα με το μέγεθος του κύκλου κάθε χώρας στον χάρτη που επισυνάπτεται. Άλλες χώρες επιβράδυναν τα περιοριστικά μέτρα κατά του ιού και τώρα πληρούν το βαρύ τίμημα των θυμάτων τους. Άλλες έγκαιρα πήραν μέτρα για μη εξάπλωση και για το μη χειρότερο αύριο από μια ασυγκράτηση απειλή, μεγαλύτερη από την τρομοκρατία, σαν ένα καταστρεπτικό αθόρυβο τσουνάμι.

100

Λακαφώσης Δημήτριος

Μερικές χώρες επανέρχονται σε δεύτερη φορά, αφού ο ιός ανέκαμψε. Πολλές χώρες έχουν εμπλακεί στην εξεύρεση αποτελεσματικού εμβολίου και φαρμακού αντιμετώπισης του CO-19 με προσδοκία μέχρι τέλος του 2020, αν και τότε ο ιός δεν πρόκειται να εξαφανισθεί αλλά παραμένει αντιμετωπίσιμος σαν τους άλλους που υπάρχουν σήμερα ιούς όπως της γρίπης.

Ο Νέος Ευρωπαϊκός προϋπολογισμός 7ετίας και Ταμείο ανάκαμψης εν μέσω της πανδημίας, 17-21 Ιουλίου 2020 Οι ηγέτες της ΕΕ ενέκριναν ολοκληρωμένο το ιστορικό ποσό €1 824,3 bn για το νέο 7ετή ευρωπαϊκό προϋπολογισμό 2021- 27 και το Ταμείο ανάκαμψης από την πανδημία Το ταμείο ανάκαμψης (Recovery Fund) παρέχει στην ΕΕ, €750 bn ($860bn) για να εξομαλύνει την πτώση της οικονομίας. Εξ ων €390 bn ($446bn) με χορηγήση(grants) και €360 bn ($412bn) με χαμηλού επιτοκίoυ δάνεια (low-interest loans). Η Ελλάδα πήρε €72 bn, εξ ων τα €32 bn προέρχονται από το Ταμείο Ανάκαμψης (Recovery Fund) και τα €19bn με χορήγησεις(grants) από το Πολυετές Πρόγραμμα, ενώ τα υπόλοιπα με δάνειο(loans), που θα πρέπει να επιστραφούν στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό.

Νέος Πρόεδρος της Ευρωζώνης ο Paschal Donohoe, από 13 Ιουλίου 2020 The Eurogroup elected Paschal Donohoe, Minister for Finance and Public Expenditure & Reform of Ireland, as President of the Eurogroup. Τhe new President took office 13 July 2020 and will serve 2 ½ year term.

Finance of Ireland in June 2017.

The first Eurogroup meeting under Paschal Donohoe’s presidency is currently planned for 11 September 2020. Paschal Donohoe was appointed Minister for

Ο Ιός Covid-19, Πέντε Μήνες μετά, 4 Αυγούστου 2020 Πράγματι, έχουν περάσει 5 μήνες από το Μάρτιο 2020, οπότε πρωτοεμφανίσθηκε ο ιός της Πανδημίας με τη μεγαλύτερη διεθνή απειλή από πολλά χρόνια και χωρίς διακρίσεις αλλά σε μεγαλύτερο ποσοστό στις ευπαθείς ομάδες. Εν τω μεταξύ, έχουν γίνει διεθνώς αξιολογήσεις και ειδικές μελέτες και έχουν ληφθεί μέτρα κατά φάσεις, χωρίς κανένα θετικό αποτέλεσμα προς στιγμή. Δεν υπάρχει μέρος της γης που να μην έχει φθάσει ο ιός με διεθνή ανησυχία και προβλη-

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

101

ματισμό. Εκατομμύρια είναι τα κρούσματα και χιλιάδες οι θάνατοι. Οι χώρες καταβάλλουν, άλλες περισσότερο και άλλες λιγότερο, προσπάθειες και τα αρμόδια κοινωνικά συστήματα έχουν σχεδόν εξαντλήσει τις δυνατότητες αποτελεσματικής υγιεινής λειτουργίας, παράλληλα με την οικονομική κρίση, επακόλουθο της πρώτης. Έχουν γίνει προσπάθειες επανεκκίνησης της κανονικότητας με μόνη λύση να είναι η εύρεση εμβολίου και φαρμάκου με την πλέον αισιόδοξη προοπτική στo τέλος Φθινοπώρου ή αρχές 2021, αν και δεύτερο κύμα φαίνεται να έρχεται γρήγορα. Όμως πάντα ο ιός παραμένει μεταξύ των άλλων υπαρχόντων ιών όπως της γρίπης αλλά αντιμετωπίσιμος. Η Ελλάδα δηλώνει ότι παίρνει δόσεις εμβολίου που αναπτύσσεται στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης βάσει συμβολαίου από τέλη Δεκεμβρίου 2020. Ενώ η Ρωσία έχει εγκρίνει το Sputnik V εμβόλιο να δοκιμασθεί σε 40.000 ανθρώπους από την εβδομάδα της 23ης Αυγούστου 2020. Άλλες χώρες άργησαν να πάρουν μέτρα και τώρα πληρώνουν βαρύ τίμημα. Πάντως, η πανδημία του Covid-19 είναι διεθνή υπόθεση και δεν μπορεί ξεχωριστά κάθε χώρα να την αντιμετώπιση. Ωστόσο, οι εισαγόμενες περιπτώσεις, οι παραβλέψεις κανόνων υγιεινής–μάσκες, αποστάσεις- από κάθε χώρα, η εσωτερική θερινή χαλάρωση με τα παραδοσιακά πανηγύρια, τους γάμους ως και τα γλέντια συνήθως τον Αύγουστο, καθιστούν κάθε χώρα υπεύθυνη για τυχόν χειροτέρευση της κατάστασης.

102

Λακαφώσης Δημήτριος

Ο Ιός covid-19, έξι μήνες μετά, 1 Σεπτεμβρίου 2020 207 νέα κρούσματα και 5 θάνατοι ημερησίως -10.524 συνολικά κρούσματα και 271 θάνατοι.

Την ημέρα της 1ης Σεπτεμβρίου 2020 στην Ελλάδα έχουμε, 207 νέα κρούσματα και 5 θάνατους. Τα 97 στην Αττική και τα 20 στις πύλες εισόδου. Ενώ από το Μάρτιο 2020 μέχρι 1 Σεπτεμβρίου 2020 έχουμε στην Ελλάδα 10.524 συνολικά κρούσματα και 271 θανάτους. Από το συνολικό αριθμός των 10.524 κρουσμάτων το 55.5% άνδρες, ενώ οι 2.112 (20.1%) σχετίζονται με ταξίδι από το εξωτερικό. Από τους 271 θανάτους συνολικά στη χώρα, 97 γυναίκες και οι υπόλοιποι άνδρες. Η διάμεση ηλικία των θανόντων στην Ελλάδα είναι τα 78 έτη και το 95.9% είχε κάποιο υποκείμενο νόσημα ή/και ηλικία 70 ετών και άνω. Τα γηροκομεία φέρουν το βάρος των επιπτώσεων του ιού. Στην Ελλάδα από αρχές Μαρτίου 2020 οπότε πρωτοεμφανίσθηκε ο ιός μέχρι 1Σεπτεμβρίου 2920, που μάλλον θεωρείται να αρχίζει το δεύτερο κύμα, έχουν αυξηθεί τα κρούσματα και οι θάνατοι από τον ιό. Δεν τηρήθηκε επακριβώς το πρωτόκολλο υγιεινής και οι οδηγίες ΧΑΜ- χέρια, αποστάσεις, μάσκα- Υπήρξε διασπορά στην χώρα με την πρωτιά να έχει η Αττική και ακολοθούν μεταξύ των άλλων η Θεσσαλονική, η Καβάλα, η Καστοριά, η Έδεσσα, η Βέροια, η Λευκάδα και η Λέσβος. Βέβαια έχουμε και τον εισαγόμενο ιό. Πιθανή εύρεση εμβολίου μέχρι ίσως και τον Οκτώβριο 2020 δίδει κάποια ελπίδα, με μία, δύο, ή περισσότερες απαιτούμενες δόσεις το χρόνο, που έγινε στο τέλος Δεκεμβρίου 2020.

Σε 2ο Κύμα ο Ιός covid-19, επτά μήνες μετά, 1 Οκτωβρίου 2020 Από το Μάρτιο 2020 που πρωτοεμφανίσθηκε ο covid-19 έχουν περάσει επτά μήνες. Το Σεπτέμβριο αποκορυφώνεται παγκοσμίως η εξάπλωση του ιού. Στις 1 Οκτωβρίου 2020 έχου-

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

103

με ημερησίως στην Ελλάδα 411 Κρούσματα με τα 272 στην Αττική, 2 θανάτους και 89 στις Μ.Ε.Θ. Το πολυπόθητο εμβόλιο δεν έχει ακόμη βρεθεί αν και καταβάλλονται διεθνώς συντονισμένες έρευνες προς τούτο, με πιθανότητα να βρεθεί στος τέλος του 2020 ή προς το μέσο του 2021.

Το Δεύτερο Lockdown στην Ελλάδα, από 7-30 Νοεμβρίου 2020 Στο τέλος Οκτωβρίου 2020 είχαν ληφθεί στην Ελλάδα αυξημένα περιοριστικά μέτρα και τοπικά Lockdovn κατά της Πανδημίας Covid-19, αλλά στο 5νθήμερο που ακολουθεί, με 2.917 κρούσματα, 29 νεκρούς και 187 διασωληνωμένους την τελευταία μέρα του 5νθημέρου και με τάσεις για περαιτέρω αύξηση, αποφασίζεται δεύτερο ολικό Lockdown από 7-30 Νοεμβρίου 2020 με πλέον αυξημένα περιοριστικά μέτρα. Τα Μέτρα του Δεύτερου Lockdown: Επιτρέπονται μετακινήσεις μόνο με SMS και με βεβαιώσεις μετακινήσεων. Παραμένουν ανοικτά τα νηπιαγωγεία και τα δημοτικά σχολεία, κλείνουν τα γυμνάσια και επιτρέπεται η τηλεκπαίδευση όπως και στα ΑΕΙ. Παραμένουν ανοικτά για πρώτης ανάγκης τρόφιμα μεγάλα και λιανικής πώλησης καταστήματα. Εξακολουθούν οι δύο περιοχές επιτήρησης και ασφάλειας, Α και Β, στην Ελλάδα.

104

Λακαφώσης Δημήτριος

Σε ανάλογη λήψη περιοριστικών μέτρων και Lockdovn, άλλες σε μικρότερη και άλλες σε μεγαλύτερη ένταση, προχωρούν και οι χώρες τις Ευρώπης. Η Βρετανία με το μεγαλύτερο αριθμό θανάτων στην Ευρώπη, 46.555, επιστρέφει στο lockdown, ενώ οι ΗΠΑ βρίσκονται σε εθνικό ημερήσιο ρεκόρ 94.000 νέων κρουσμάτων.

Με την Επέκταση του Δευτέρου Lockdovn, μέχρι 27Δεκεμβρίου 2020 Στην Ελλάδα, 135.456.κρούσματα- 4.606 νεκροί. Στη Γερμανία, 1.646.304 κρούσματα-30.783 νεκροί. Στη Βρετανία, 2.288.345 κρούσματα -70.752. Στις Η.Π.Α.,

19,573.847 κρούσματα-34.7138 νεκρούς.

Οι νεκροί υπερβαίνουν αυτούς της D-day του Β’ΠΠ. Στον κόσμο,

80.073.916 κρούσματα-1.728.158 νεκρούς.

Έναρξη Εμβολιασμού κατά Ιού Covid-19, Δεκέμβριος 2020 Από 7 Δεκεμβρίου 2020 άρχισε ο εμβολιασμός στη Βρετανία, με εμβόλιο Pfizer-BioNTech και Moderna με 90 % επιτυχία στο δοκιμαστικό στάδιο, με μερικά συμπτώματα αλλεργικής αντίδρασης. Αρχίζει από γιατρούς, νοσηλευτές και ενήλικες πάνω από 80 ετών. Ο νωρίτερος εμβολιασμός από μερικές χώρες, όπως στη Βρετανία, βοηθάει και τις άλλες χώρες μετά, για να αποφύγουν τυχόν επιπλοκές στο δικό τους εμβολιασμό. Η Margaret Keenan, βρετανίδα γιαγιά 90 χρόνων, είναι ο πρώτος άνθρωπος στον κόσμο που έκανε, 7 Δεκεμβρίου 2020, το εμβόλιο της Pfizer κατά της Covid-19 και στο πλαίσιο του προγράμματος μαζικού εμβολιασμού και η μέρα αυτή εκλαμβάνεται ως’’V day’’για την υγεία. Το με χριστουγεννιάτικο τύπωμα penguin T-μπλουζάκι έγινε VIRAL σε όλο τον κόσμο και με τα λεπτά αναπαραγωγή του αγοράζονται δώρα για τους ασθενείς που παραμένουν εκεί τα Χριστούγεννα.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

105

Στις 20 Δεκεμβρίου 2020 παρουσιάζεται μετάλλαξη του ιού Covid-19 στη Βρετανία και επιβάλλεται διεθνής αποκλεισμός της Βρετανίας, αλλά με μετάδοση αυτής της μετάλλαξης και σε άλλες χώρες. Από τις 14 Δεκεμβρίου 2020, οι Η.Π.Α. άρχισαν μετά από έγκριση του FGA τον εμβολισμό με εμβόλιο Pfizer- BioNTech και Moderna εμβόλιο, που έχει προεγκρίνει και ο Κανάδας και προσεγγίζουν και άλλες χώρες ώστε στις αρχές του 2021να έχει δημιουργηθεί τείχος κατά του ιού. Οι 27 χώρες της Ε.Ε: Στις 21 Δεκεμβρίου 2020 δίδεται έγκριση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ-European Medicines Agency) και ως στις 24 Δεκεμβρίου2020 η τελευταία έγκριση από την Κομισιόν. Μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου2020 διανομή των εμβολίων στα κράτη-μέλη και αρχίζει ο εμβολιασμός από την επομένη. Η Ε.Ε. έχει υπογράψει συμβόλαια με τις AstraZeneca, Janssen, Biontech&Pfizer, Curevac, Moderna, Novavax και Sanofi&Glaxo. Στην Ελλάδα παραλαβή εμβολίων Pfizer/ BioNTech στις 26 Δεκεμβρίου 2020 και εμβολιασμός από 27 Ιανουαρίου 2020 . Επιβάλλεται πριν έγκαιρη προσομοίωση δομών και εκπαίδευσης για τη χρήση του εμβολίου. Η Ελλάδα αρχικά λαμβάνει δόσεις από το εμβόλιο της Pfizer και μετά από το εμβόλιο της Moderna. Η κόπωση, οι πονοκέφαλοι και οι μυϊκοί πόνοι είναι οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες από το εμβόλιο Covid-19 της Moderna και πιο σπάνια συμπτώματα ο εμετός και το πρήξιμο του προσώπου σύμφωνα με FDA. Πάντως από την άλλη πλευρά είναι καλή ένδειξη δημιουργίας αντισωμάτων στο σώμα. Προβληματισμοί-Ερωτήματα: Είναι σημαντικό κυρίως για τις αναπτυσσόμενες χώρες το εμβόλιο να είναι φθηνότερο και ευκολότερο στη διανομή. Δύο δόσεις μέσα σε τρεις μήνες και η πρώτη μισή; ο χρόνος ανοσοποίησης (immunization) πόσος είναι; είναι ικανοποιητική και προσεγγίσιμη η θερμοκρασία συντήρησης του εμβολίου;

106

Λακαφώσης Δημήτριος

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

107

Κεφάλαιο Ε’ Εισαγωγική Περίληψη Κεφαλαίου Δυναμικές διαδηλώσεις στις πόλεις των Η.ΠΑ. Ένταση Η.Π.Α.- Ιράν, Σχέδιο Trump για Ειρήνη στο Παλαιστινιακό και Συμφωνία Ισραήλ-Η.Α.Ε. Η καταστρεπτική έκρηξη στη Βηρυτό, Βιβλική καταστροφή στην Εύβοια, σαρώνει ο κυκλώνας Ιανός στη δυτικήνότια Ελλάδα και Θεσσαλία. Διάσκεψη κλιματικής αλλαγής στη Μαδρίτη, Τάσεις στα νότια Β.Δ. Βαλκάνια για εκδημοκρατισμό, είσοδο όλων στην Ε.Ε. και ΝΑΤΟ για σταθερότητα στην περιοχή. Εκλογές στη Βόρεια Μακεδονία με νικητή τον Ζάεφ τον υποστηρικτή της συμφωνίας των Πρεσπών.

Κοινωνικές Αναταραχές σε Πόλεις των Η.Π.Α., 5 Ιουνίου 2020 Με προβληματισμούς και Ανησυχίες από τις αντιπαραθέσεις με τα Μ.Μ.Μ, από το Covid-19 και από την Αστυνομική βία,,από κρίση ρατσισμού. Το σύνθημα των διαδηλωτών: ‘’Η Μαύρη ζωή έχει σημασία-Black lives matter”. Διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες σε συγκεντρώσεις σε πόλεις των Η.Π.Α., προκαλούνται κυρίως από τις επιπτώσεις του Covid-19 με 108.000νεκρούς και 1.900.000κρούσματα μέχρι τώρα, τα περιοριστικά μέτρα, τη μη υγειονομική κάλυψη των μη ασφαλισμένων, τα 43 εκ. των ανέργων, τη ρατσιστική ανισότητα αφρικανών Μαύρων και Λευκών πολιτών, την αμφισβήτηση υφισταμένης δικαιοσύνης και την επικρατούσα ενισχυμένη αστυνομική βία. Ειδικότερα, στις συγκεντρώσεις στη Minneapoli Minnesoda, στη Β.Α. Αμερική, η φονική σύλληψη Αφρικανού Μαύρου George Froyd, 46, στις 25 Μαϊου 2020, προκάλεσε διαδηλώσεις σε πολλές αμερικανικές πόλεις και οργή σχεδόν σε όλο τον κόσμο. Στη Minneapoli επικράτησε το διαχρονικό σύνθημα” η Μαύρη ζωή έχει σημασία’’. Καταδικάζεται ο ένας από τους τέσσερες αστυνομοκούς που συνέλαβαν τον George Froyd, τον γονάτισε στο λαιμό και παρά τις εκκλήσεις ότι πνίγεται συνεχίζεται ο γονατισμός μέχρι θανάτου. Ενώ, οι υπόλοιποι τρείς αστυνομικοί καταδικάζονται για παρακολούθηση του φόνου. Οι ποινές προσαυξάνονται με την υποκίνηση των διαδηλώσεων που ακολουθούν για το φόνο του George Froyd. Στις 1 Μαΐου2020 συγκεντρώνονται διαμαρτυρόμενοι, μάλιστα με συμμετοχή και υποστηρικτών του Trump, έξω από το Καπιτώλιο του Μichigan με έντονους διαπληκτισμούς στην ώρα της ψηφοφορίας για παράταση του Lockdown. Με αφορμή το φόνο του Froyd,

108

Λακαφώσης Δημήτριος

έντονες διαμαρτυρίες και έξω από το Λευκό Οίκο και ο Trump φυγαδεύεται στο υπόγειο για ασφάλειά του. Οι διαδηλώσεις και οι εκδηλώσεις μνήμης για τον Froyd συνεχίζονται και για πολλές μέρες ακόμη και με διαμαρτυρίες αντιρατσισικής αλληλεγκύης σε άλλες χώρες με πρώτη τη Βρετανία. Οι αναταραχές στις αμερικανικές πόλεις φέρουν έντονα στη μνήνη παλαιότερες εικόνες από τον εμφύλιο πόλεμο στην Αμερική 1861 to 1865 και από τους μετέπειτα αγώνες 1945- 1968 για την καταπολέμηση των διακρίσεων των πολιτών. Μεταξύ των άλλων, στους αγώνες διακρίνεται ο με φήμη ισχυρού ενεργού ακτιβιστού, ο αφρικανοαμερικάνος χριστιανός Martin Luther King, ηγέτης της κίνησης για τα πολιτικά δικαιώματα από 1955μέχρι τη δολοφονία του1968. Επικριτές αναφέρουν τον Ttump να αποκαλεί τους αμερικανούς στρατιώτες που έπεσαν σε μάχες “ηττημένους και κορόιδα- losers and suchers’’, πράγμα που το διαψεύδει ο ίδιος.

Κατεδάφιση Παλαιών Μνημείων γιατί τα θεωρούν ως μνήμη Εμπόρων Δούλων Αμφισβήτηση μνήμης Παλαιών Μνημείων Με τις τώρα αναταραχές, κυβερνήτες συνομοσπόνδων πολιτειών των Η.Π.Α. αμφιταλατεύονται για την κατεδάφιση υπαρχόντων μνημείων του αμερικανικού εμφυλίου s1860, όπως μεταξύ των άλλων, ο κυβερνήτης Ralph Northam της Richmond Virginia ανακοινώνει το δυνατό γρηγορότερο την κατεδάφιση του μνημείου του συνομόσπονδου Διοικητού Robert E που υπάρχει για περισσότερο από 100χρόνια. Αλλά, και εκτός διαμαρτυρόμενοι ρίχνουν κάτω μνημείο που τους φέρνει στη μνήμη εμπορία δούλων, όπως στο Bristol το μνημείο του Colstol στη Βρετανία και σε μνημείο του Λονδίνου του Miligan.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

109

Τα Παραλειπόμενα της Αντιρατσιστικής Κίνησης τις Η.Π.Α. Ο Trump τονίζει εάν οι κυβερνήτες των πολιτειών δεν αντιμετωπίσουν την κατάσταση, στέλνει την Εθνοφρουρά και οι κυβερνήτες εμμένουν μόνο στους στρατιώτες από τις πολιτείες τους. Μάλιστα η αντιπολίτευση των Δημοκρατικών υπό τον Biden προσπαθεί να νομοθετηθεί τροποποιήσεις για περιορισμό της αστυνομικής βίας. Ο πρώην συντηρητικός πρόεδρος Bush, ο πρώην συντηρητικός γερουσιαστής Romney αντιτίθενται στον Trump και ο πρώην συντηρητικός ΥΠΕΞ και αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων Colin Powell δηλώνει ότι ψηφίζει Biden. Οι σημερινές διαδηλώσεις, διαμαρτυρίες και συμπεριφορές επισκιάζονται και από τις αμερικανικές εκλογές στις 3 Νοεμβρίου 2020. Ο πληθυσμός των Η.Π.Α, είναι περίπου πάνω από 320 εκατομμύρια με το 72% να είναι Λευκοί και το 15 % Μαύροι και οι λοιποί από διάφορες φιλές. Ο συνολικός πληθυσμός προέρχεται από την Αμερική, την Ευρώπη, τη βόρεια Αφρική και τη Μ. Ανατολή.

Κλιμάκωση της έντασης Η.Π.Α.-Ιράν, 31 Δεκεμβρίου 2019 Οι Η.Π.Α.δεν υπογράφουν τη συμφωνία με το Ιράν για τα Π.Ο το 2015. Κτυπήματα από Ιρανικές εξτρεμιστικές ομάδες αμερικανικών θέσεων στο Ιράκ το 2019. Πολιορκία της αμερικανικής πρεσβείας στη Βαγδάτη. Στο αεροδρόμιο της Βαγδάτης νεκρός ιρανός στρατηγός, υπεύθυνος για τις προσβολές στο Ιράκ, μετά από αμερικανικό κτύπημα. Στις 31 Δεκεμβρίου 2019, η πρεσβεία των Η.Π.Α. στη Βαγδάτη δέχθηκε επιθέσεις από υποκινούμενους από το Ιράν αντάρτες. Είχε προηγηθεί τραυματισμός αμερικανών στρατιωτών και ο θάνατος αμερικανού εργολάβου, στο Kirkuk του Ιράκ. Η πρεσβεία ενισχύθηκε από αμερικανικές βάσεις, με επανέκτηση ελέγχου στις 1 Ιανουαρίου 2020. Με εντολή του Trump δολοφονήθηκε, στις 3 Ιανουαρίου 2020 στο διεθνές αεροδρόμιο της Βαγδάτης, ο ιρανικός στρατηγός Soleimani, ο 2ος στη θρησκευτική ιεραρχία, που θεωρήθηκε ως υπεύθυνος για θανατηφόρα σχέδια στην περιοχή. Συναδευότανε από ιρακινό ηγέτη παραστρατιωτικών.

110

Λακαφώσης Δημήτριος

Το Ιράν χαρακτηρίζει το κτύπημα εγκληματική ενέργεια μέσα σε ξένη χώρα και υπόσχεται εκδίκηση. Μήπως, τώρα κτυπηθούν αμερικανικές θέσεις, διπλωματικές αποστολές, λοιπό αμερικανικό προσωπικό ως και τα με στρατηγική και οικονομική σημασία στενά του Ορμούζ. Με εσωτερικές αμερικανικές αμφιβολίες ο Trump, τονίζει ότι ενήργησε για να ‘’σταματήσει τον πόλεμο και όχι να τον αρχίσει’’. O Trump βρίσκεται με το χέρι στη σκανδάλη κατά 52 ιρανικών στόχων στην περιοχή. Υφίσταται ετοιμότητα μεταφοράς αμερικανικού προσωπικού με προωθημένα ελικόπτερα στη Σούδα της Κρήτης, χωρίς καμιά ένδειξη για χρήση του Ιντσιρλίκ της Τουρκίας. Αμερικανικές δυνάμεις έχουν προωθεί και στη Ρόδο. Πρόκειται να ενδυναμωθούν οι συμμαχίες των Η.Π.Α. στην περιοχή, να ενισχύσει το Ιράν τις φίλιες χώρες Συρία, Λίβανος, Υεμένη και Λωρίδα της Γάζας. Η Ρωσία αντιδρά στο αμερικανικό κτύπημα και η Κίνα ζητάει αυξημένη αυτοσυγκράτηση.

Τα μετά της δολοφονίας του Ιρανού Στρατηγού στη Βαγδάτη Στις 7 Ιανουαρίου 2020, το Ιράν εκτόξευσε 22 πυραύλους εναντίον αμερικανικών βάσεων στο Ιράκ σε πρώτη απάντηση στο φόνο του ιρανού στρατηγού Soleimani στις 3 Ιανουαρίου 2020 στο αεροδρόμιο της Βαγδάτης. Δεν υπάρχει ουδεμία πληροφορία για θύματα. Στις 9 Ιανουαρίου 2020, ακολούθησε πτώση Ουκρανικού αεροσκάφους της Boeing μετά την απογείωσή του από το αεροδρόμιο της Τεχεράνης. Νεκροί 176. Ο ιρανός πρόεδρος Rouhani αποδέχθηκε το κτύπημα από ιρανικό πύραυλο από λάθος και ο ιρανικός λαός διαδηλώνει με οργή και ζητάει την παραίτηση του ηγέτη της χώρας Khamenei, ενώ ο Trump ζητάει το σεβασμό των διαδηλωτών. Επίσης, με τις πρόσφατες αντικυβερνητικές διαδηλώσεις η ιρακινή κυβέρνηση βρίσκεται σε αδυναμία για την αντιμετώπηση της διαμάχης ιρακινών σιιτικών και σουνιτικών παραστρατιωτικών και καθημερινά ολισθαίνει προς το χειρότερο. Επί πλέον, η ιρακινή βουλή ψήφισε νόμο για την άμεση απομάκρυνση των αμερικανικών δυνάμεων από το Ιράκ. Οι Δυτικές δυνάμεις ανέβαλαν τη στρατιωτική εκπαίδευση στο Ιράκ. Από την άλλη πλευρά, οι εξτρεμιστές IS βλέπουν τώρα διχασμό που τους δίνεται καλή ευκαιρία να αναγεννηθούν από τα σημερινά ερείπια της καταστροφής τους. (Βλέπε για θέματα Ιράκ στις σελίδες 69 και 64 του1ου και του 2ου Τόμου του βιβλίου, αντίστοιχα).

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

111

Σχέδιο Trump για Ειρήνη στο Παλαιστινιακό, Αρχές 2020 Ο Trump δημοσιεύει σχέδιο Ειρήνης για την Παλαιστίνη-Ισραήλ στις αρχές 2020 με ισραηλινή πρωτεύουσα την Ιερουσαλήμ και με διευθέτηση εγκαταστάσεων εποίκων εντός 4 χρόνων. Ο παλαιστίνιος ηγέτης Abbas και ο Αραβικός Σύνδεσμος απορρίπτουν το σχέδιο ως αντίθετο των αποφάσεων των Η.Ε.και η Παλαιστίνη διακόπτει τις σχέσεις της με τις Η.Π.Α. και το παλαιστινιακό παραμένει άλυτο για πολλά χρόνια και εάν ποτέ. Ο Abbas χαρακτηρίζει το σχέδιο ως δώρο στούς Ισραηλίτες και παρουσιάζει χάρτη της Παλαιστίνης στα Η.Ε. Τα Η.Ε. και η Ε.Ε. απορρίπτουν την ισραηλινή προσάρτηση κατεχομένων εδαφών στη δυτική Όχθη και ισραηλινών εγκαταστάσεων εποίκων.

Συμφωνία Ισραήλ- Η.Α.Ε, 14 Αυγούστου 2020 Υποχώρηση των Η.Π.Α. στην επέκταση των ισραηλινών εποικισμών στο σχέδιο για την ειρήνη στη Μέση Ανατολή, σε αντίβαρο για τη συμφωνία Ισραήλ- Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων(Η.Α.E.).

Mε τη διαμεσολάβηση των ΗΠΑ το Ισραήλ και τα Η.Α.Ε συνήψαν διπλωματικές σχέσεις. Οι Παλαιστίνιοι όμως νιώθουν ότι χάνουν από την συμφωνία. Η συμφωνία μεταξύ Ισραήλ και Η.Α.Ε. θεωρείται ιστορικής επιτυχίας. Αλλάζει τους όρους του παιχνιδιού στη Μέση Ανατολή αλλά και στη Μεσόγειο. Επηρεάζονται δύο βασικές προσεγγίσεις στη Μέση Ανατολή: του Ιράν πρός το Κατάρ, το ασαντικό καθεστώς στη Συρία, το υπό σιιτικό έλεγχο Ιράκ, τη Χεζμπολάχ στον Λίβανο, τους Houthi στην Υεμένη και τη Hamas στη Γάζα, ως και του Ισραήλ και των ΗΠΑ με τα Η.Α.Ε , τη Σαουδική Αραβία και την Αίγυπτο. Τα Η.Α.Ε είναι η πιο ισχυρή οικονομικά χώρα στην Αραβία με στρατιωτικό ρόλο στην Υεμένη και τη Λιβύη και με πολιτικό ρόλο στη Συρία και Λίβανο.

Ο Νετανιάχου παρουσίασε τη νέα κυβέρνηση ενότητας στο κοινοβούλιο, στις 17 Μαΐου 2020 Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Βενιαμίν Νετανιάχου παρουσίασε τη νέα κυβέρνηση ενότητας στο κοινοβούλιο, τερματίζοντας μία περίοδο πολιτικής στασιμότητας που διήρκησε για περισσότερο από ένα χρόνο, καθώς ο ίδιος προετοιμάζεται να οδηγηθεί σε δίκη, εντός μιας

112

Λακαφώσης Δημήτριος

εβδομάδας, κατηγορούμενος για διαφθορά. Η συμφωνία σχηματισμού της κυβέρνησης ενότητας με τον πρώην εκλογικό αντίπαλο του, ηγέτη του κεντρώου κόμματος Μπλε και Λευκό, Μπένι Γκάντζ, προβλέπει ότι ο Νετανιάχου που αρνείται ότι διέπραξε κάτι παράνομο στην υπόθεση της διαφθοράς, θα παραμείνει πρωθυπουργός για 18 μήνες και μετά θα παραδώσει την με συμμαχία εξουσία στο στρατηγό Γκάντζ. Μια εβδομαδα μετά την εκλογή του αρχίζει η δίκη για διαφθορά. Ο Μπένι Γκάντζ τώρα προτείνει νέο σχέδιο ειρήνης για το Παλαιστινιακό.

Ιστορία στη διαδικασία της Καθαίρεσης, 20 Δεκεμβρίου 2019

Το 1868 ο Τzonson, που διαδέχθηκε το Linkoln μετά τη δολοφoνία του, παραπέμφηκε στη Γερουσία για καθαίρεση, αλλά παρέμεινε στην προεδρία με μία ψήφο υπέρ του στη Γερουσία. Το 1974 ο Nixon, με το Watergate, παραπέμφθηκε και αυτός στη διαδικασία της καθαίρεσης και προτίμησε να παραιτηθεί αντί να αντιμετωπίσει τη βουλή των αντιπροσώπων. Το 1998 ο Klinton παραπέμφηκε στη Γερουσία, για το γνωστό θέμα Monika Levinski, αλλά στην ελεγχομένη Γερουσία από τους Ρεπουμπλικάνους αθωώθηκε. Τώρα παραπέμπεται και ο Trump στη Γερουσία από το Δημοκρατικό κόμμα για παραβίαση εξουσίας και για εμπόδιο στο Κογκρέσο. Το Δημοκρατικό κόμμα διαθέτει τώρα την πλειοψηφία στη βουλή των αντιπροσώπων(Κάτω βουλή). Στην Γερουσία(Άνω βουλή) που απαρτίζεται από 100 μέλη, εξ ων με τις τελευταίας εκλογές αριθμεί τώρα 53 Ρεπουμπλικάνους, 45 Δημοκρατικούς, 2 Ανεξάρτητους, απαιτούνται τα 2/3 για απόφαση. Εάν π.χ. όλοι οι Δημοκρατικοί και 20 Ρεπουμπλικάνοι ως και οι 2 Ανεξάρτητοι ψηφίσουν

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

113

θετικά, προκύπτει πλειοψηφία για καθαίρεση του Trump. Στη διαδικασία της άνω βουλής συμμετέχει ο ανώτατος Αμερικανός δικαστής και ως Εισαγγελέας από το κόμμα που υποβάλλει το κατηγορητήριο. Το κατηγορητήριο κατά του Trump διαιρεί ακόμη περισσότερο τον αμερικανικό λαό. Η Γερουσία τελικά αθωώνει τον Trump.

Εκλογές Η.Π.Α.,Trump Vs Biden, 3 Νοεμβρίου 2020 Ο Τrump 74 ετών, είναι πλούσιος επιχειρηματίας, κληρονόμος πλούσιας οικογένειας. Διεκδικεί ως συντηρητικός τώρα 2η θητεία στην προεδρία των Η.Π.Α. Έχει συνολικά από τους τρεις γάμους του τρεις κόρες και δύο γιούς, εκ των οποίων ο ένας γιός από τον τελευταίο γάμο του. Ο Biden 77 ετών, δικηγόρος, σε διάφορες πολιτικές θέσεις και πρώην δημοκρατικός αντιπρόεδρος των Η.Π.Α. και τώρα υποψήφιος για την προεδρία. Είχε νωρίς οικογενειακό ναυάγιο σε τροχαίο ατύχημα με νεκρή τη σύζυγο και την ενός έτους κόρη, ενώ διαζώθηκαν του ατυχήματος οι δύο γιοί εκ των οποίων ο ένας πέθανε αργότερα από καρκίνο εγκεφάλου. Έχει και μία κόρη από το 2o γάμο.

Η Διαφορετική Πολιτική των Υποψηφίων Ο Τrump ακολούθησε άλλη γενική πολιτική με τη ρητορική έκφραση για “Μεγάλη Αμερική’’. Επιχείρησε για γρήγορο ρυθμό ανάπτυξης της αμερικανικής οικονομίας, αλλά τον περιόρισε η πανδημία Covid-19. Κατηγορήθηκε για αποφυγή φόρων, θέμα όχι πρωτοφανές στην αμερικανική προεδρία. Επί προεδρίας του, επικράτησαν σκληρές διαδηλώσεις κατά του ρατσισμού με σύνθημα” η Μαύρη ζωή έχει σημασία’’, αστυνομική βιαιότητα και προεδρικές αντεγκλήσεις με τα ΜΜΕ. Στην εξωτερική πολιτική, έκλεισαν τα σύνορα με το Μεξικό με τείχος και χώρισαν παιδιά από γονείς. Έγινε προσέγγιση προς τη Β.Κορέα αλλά οι δοκιμές διηπειρωτικών πυραύλων εκεί συνεχίσθηκαν, πάντως η ένταση στην περιοχή σχετικά μειώθηκε. Δεν υπέγραψε τη συμφωνία επι Obama για το πυρηνικό ιρανικό πρόγραμμα. Αποχώρηση από τη συμφωνία Παρισίου για την κλιματική αλλαγή. Έδειξε τάση απομάκρυνσης από την Ευρώπη και το ΝΑΤΟ και ανοχή στην επεκτατική επέμβαση άλλων στη Συρία, στην αν. Μεσόγειο και στον Καύκασο. Επαναπροσδιόρισε τις εμπορικές σχέσεις με την Κίνα. Κατηγόρησε ανυπόστατα το γιό του Biden ότι εκμεταλλεύτηκε ουκρανικές εταιρείες προς όφελός του. Ο Biden υπόσχεται αλλαγή της κατάστασης ‘’με μάχη για τη ψυχή του έθνους’’, όπως ανα-

114

Λακαφώσης Δημήτριος

φέρει, και με νέους νόμους ισοτιμίας όλων των πολιτών προς όφελος της μεσαίας τάξης.

Η νωρίς με ταχυδρομείο ψήφιση Η νωρίς με ταχυδρομείο ψήφιση φανερώνει μεγάλη προσέλευση εκλογέων. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι προηγείται ο Biden αλλά και το 2016 έδειχναν νικητή την Clinton αλλά επικράτησε ο Trump. Συμπερασματικά, από ποιόν στέλνει ο αμερικανικός λαός στο Λευκό Οίκο εξαρτάται: είτε διατηρείται η κατάσταση είτε προκύπτει νέα με άλλους νόμους.

Τα Αποτελέσματα των Αμερικανικών Εκλογών στις 3 Νοεμβρίου 2020 Τα Αποτελέσματα των Αμερικανικών Εκλογών δεν έφεραν άμεσο σαφές αποτέλεσμα στην πρώτη μέρα των εκλογών. Επικρατεί αβεβαιότητα για ποιος μπαίνει στον Λευκό Οίκο. Απαιτούνται 270 εκλέκτορες για να κερδισθεί η προεδρία. Μέχρι την 4η μέρα ο Biden συγκεντρώνει 253 εκλέκτορες και ο Trump 214. Έχει συνεχισθεί πάνω από 90% η καταμέτρηση των ψήφων, με μικρή διαφορά μεταξύ των δύο υποψηφίων, σε 5 κλειδιά-κρίσιμες πολιτείες: Πενσυλβάνια με 20 εκλέκτορες, Βόρεια Καρολίνα με 15, Γεωργία με 16, Αριζόνα με 11 και Νεβάντα με 6. Τελικά την 5η μέρα ο Biden κερδίζει την Πενσυλβάνια και αποκτά 273 εκλέκτορες έναντι των 214 του Ttump και αναδεικνύεται ο 46ος πρόεδρος των Η.Π.Α. με αντιπρόεδρο για πρώτη φορά γυναίκα και πρώτη ασιατό-αμερικάνα, την kamala Harris. Με βασικό τελικό σενάριο για 306 του Biden - 230 Trump εκλέκτορες.

Διαπιστώσεις της μεταβατικής αμερικανικής Προεδρίας, Νοέμβριος 2020 Οι αιτήσεις για επανάληψη της μέτρησης των ψήφων σ¨αυτές τις πολιτείες και προσφυγές στα δικαστήρια για την εγκυρότητα των αποτελεσμάτων, ίσως καθυστερήσει την ανάδειξη της προεδρίας για ημέρες, εβδομάδες ή μήνες, πάντως πριν από τις 20 Ιανουαρίου 2021 οπότε λήγει η νυν προεδρία και αναλαμβάνει ο νικητής των εκλογών. Ωστόσο, τέτοιες καθυστερήσεις δεν έχουν εκλείψει και στο παρελθόν. Η εκλογή του Biden κρίνεται πρωτίστως και προς το παρόν θετική για την Ελλάδα με προηγούμενο την υπέρ της Ελλάδας στάση του στην ένταση Ελλάδας- Τουρκίας, αλλά και για επιλογή κλειδιά συμβούλων με γνώση και εμπειρία για τα ελληνοτουρκικά και κυπρια-

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

115

κό, όπως για ΥΠΕΞ τον Bliken. Το τρίμηνο μέχρι την ανάληψη του νέου προέδρου κρίνεται κρίσιμο με πιθανά τετελεσμένα από την Τουρκία. Ο Trump δεν αποδέχεται εύκολα την εκλογική ήττα και δεν υπάρχει εποικοδομητική συμπόρευση στη μεταβίβαση της εξουσίας.

Το Ιστορικό της Νύκτας 6/7 Ιανουαρίου 2021, στο Καπιτώλιο των Η.Π.Α. Οργισμένοι οπαδοί του Trump εισβάλλουν τη νύκτα 6/7 Ιανουαρίου 2021, στο Καπιτώλιο και εμποδίζουν τη διαδικασία επικύρωσης από το Κογκρέσο της νίκης του Biden στις αμερικανικές εκλογές στις 3 Νοεμβρίου 2021.Προκαλούν βανδαλισμούς και αναγκάζουν τις εκεί επιτροπές της γερουσίας και της βουλής των αντιπροσώπων να φυγαδευθούν για να σωθούν μεταξύ των οποίων και ο αμερικανός αντιπρόεδρος Pense, που τηρεί επιφυλακτική στάση ως προς τον πρόεδρο όπως και άλλοι ρεπουμπλικάνοι. Από πυροβολισμούς μέσα στο Καπιτώλιο μια γυναίκα, οπαδός του Trump, πέφτει νεκρή και τέσσερις άλλοι νεκροί από διαφορετικές αιτίες. Εν μέσω χάους που επικρατεί στο Καπιτώλιο, ο εκλεχθείς πρόεδρος Biden καλεί τον Trump να επέμβει και να επαναφέρει την κανονικότητα, ο δε Trump καλεί τους βίαιους οπαδούς του να σέβονται τους υπευθύνους για την τήρηση του νόμου, αλλά τονίζει ότι οι εκλογές έχουν κλαπεί. Ενισχύεται η αστυνομία και προσπαθεί να απομακρύνει τους ταραξίες μέσα από το Καπιτώλιο, ενώ κινείται και η εθνική φρουρά. Η Δήμαρχος της Ουάσινγτον κηρύσσει κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και απαγορεύει την κυκλοφορία μέχρι 20 Ιανουαρίου 2021 Τελικά επαναλαμβάνεται η διαδικασία επικύρωσης των εκλογών και ο Trump δηλώνει ότι συμφωνεί με την ομαλή μεταβίβαση της εξουσίας στο Biden στις 20 Ιανουαρίου 2021, χωρίς σαφή στάση στις 12μέρες που μεσολαβούν και χωρίς να κατευνάζει τους σκληρούς πιστούς του, 1 στους 4 αμερικανούς. Η εισβολή βίαιων οπαδών του Trump στο ναό της αμερικανικής δημοκρατίας, που είναι το χειρότερο γεγονός από το 1812, αμαύρωσε το διεθνές αμερικανικό γόητρο και όλοι οι ηγέτες του κόσμου μέμφονται την απροσδόκητη βία στο Καπιτώλιο.

116

Λακαφώσης Δημήτριος

Προς Καθαίρεση ο πρόεδρος Trump από τη Βουλή των αντιπροσώπων, 13 Ιανουαρίου 2021 Είναι η πρώτη φορά στην αμερικανική ιστορία που πρόεδρος κατηγορείται για δεύτερη φορά- 2019 με αθώωση και 2021. Εν τω μεταξύ υπάρχουν δύο τρόποι κατά του Trump: η καθαίρεση ή η εφαρμογή της 25ης τροπολογίας του Συντάγματος, αλλά ο περιορισμένος χρόνος δεν ευνοεί ως και ο διχασμένος τώρα λαός. Στις 13 Ιανουαρίου 2021 επικυρώνεται στη Βουλή των αντιπροσώπων, όπου επικρατούν οι Δημοκρατικοί, διακομματικό κατηγορητήριο κατά του Trump υποκίνησης ανταρσίας στο Καπιτώλιο στη νύκτα 6/7 Ιανουαρίου 2021 με πέντε νεκρούς. Στη συνέχεια το κατηγορητήριο, προωθείται στη Γερουσία των 100 γερουσιαστών, χωρίς να υπάρχει η απαιτούμενη πλειοψηφία των 2/3 για επικύρωσή του, ενώ απαιτείται ακόμη και η ψήφος 20 ρεπουμπλικάνων γερουσιαστών. Στις 19 Ιανουαρίου 2021 αναβάλλεται η απόφαση για μετά τις 20 Ιανουαρίου 2021, οπότε εκπνέει η προεδρία Trump και ορκίζεται ο Biden με φρούριο ασφαλείας την Ουάσινγκτον για πρόληψη μη αποκλειομένων αναταραχών. Μετά με απλή πλειοψηφία στη Γερουσία είναι δυνατόν, να επιβληθεί αποκλεισμός του Trump από τις επόμενες εκλογές και πιθανώς στέρηση των προτερημάτων της σύνταξης, της υγείας και της φορολογίας προέδρου. Πάντως, πρόκειται για εκδίκαση πολιτικών και όχι εγκληματικών περιπτώσεων. Τελικά στις 20 Ιανουαρίου 2021 γίνεται η με ιδιαιτερότητα ορκωμοσία του Biden με μάσκες λόγω Covid-19, με διαιρημένο λαό και με απόντα τον Trump ο οποίος το πρωί της ορκωμοσίας έφυγε από το Λευκό Οίκο.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

117

Σύσκεψη Κλιματικής Αλλαγής, Μαδρίτη, 19 Δεκέμβριος 2019 Με τις διαφοροποιήσεις χωρών στις Κλιματικές Αλλαγές οι σχετικές συσκέψεις χάνουν το ρυθμό τους - Οι αναπτυγμένες χώρες δεν έχουν ακόμη πλήρως ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των αναπτυσσομένων χωρών για αυξημένη υποστήριξη στη χρηματοδότηση, στην οικονομία και στις κατασκευές.

- Οι με υψηλές εκπομπές αερίων χώρες δεν εξέπεμψαν αρκετά καθαρό σήμα ότι είναι έτοιμες να βελτιώσουν τις κλιματικές στρατηγικές.

- Αποφάσεις λήφθηκαν για την τεχνολογία, τους ωκεανούς, τη γεωργία και το γένος. Πολλές χώρες και άλλοι εξέφρασαν τον σκοπό τους για μηδενική εκπομπή CO2 μέχρι το 2050.

- Η σύσκεψη δεν κατέληξε σε συμφωνία για τις οδηγίες για περισσότερη κάρβουνου στην αγορά. Εν όψει της επόμενης COP26 στο Glasgow, πρέπει να ενώσουμε τις προσπαθειές μας στο πλαίσιο της Συμφωνίας του Παρισίου για την κλιματική αλλαγή. Η Χιλή ως οργανώτρια και η Ισπανία ως διεξάγουσα τη σύσκεψη κατέβαλαν πολλές προσπάθειες για τη διεξαγωγή της COP25. (Βλέπε και σελίδα 58 του 2ου Τόμου του βιβλίου για COP24 κλιματικής αλλαγής).

Αρχικό Ευρωπαϊκό βέτο για μη ένταξη της Β.Μακεδονίας και Αλβανίας στην Ε.Ε., 27 Οκτωβρίου 2019. Πράγμα που δίδει την ευκαιρία στην Ελλάδα για καθορισμό της ΑΟΖ με την Αλβανία, θέμα στάσιμο μέχρι τώρα. Τη συμφωνία των Πρεσπών, μετά από περίπου 25 χρόνια αντεγκλήσεων, διαδέχεται το ευρωπαϊκό βέτο προς στο τέλος του 2019, για την ένταξη της Β.Μακεδονίας και της Αλβανίας στην Ε.Ε. Στις 27 Οκτωβρίου 2019, το Ευρωπαϊκό συμβούλιο απορρίπτει την έναρξη των διαδικασιών ένταξης της Βόρειας Μακεδονίας και της Αλβανίας στην Ε.Ε. Ο Γάλλος πρόεδρος Macron συνεπικουρούμενος από ένα μικρό αριθμό χωρών, άσκησε βέτο για τη Βόρεια Μακεδονία και μαζί με την Ολλανδία και τη Δανία και για την Αλβανία. Έκριναν ότι η επικρατούσα σήμερα κατάσταση στην Ε.Ε. δεν επιτρέπει την περαιτέρω διεύρυνση και απαιτείται πρώτα αναπροσαρμογή στην υφισταμένη δομή της Ε.Ε. για περαιτέρω επέκταση. Όλες οι χώρες της Ε.Ε. πρέπει να συμφωνήσουν πριν δοθεί έγκριση συζήτη-

118

Λακαφώσης Δημήτριος

σης για έναρξη συζητήσεων ενσωμάτωσης. Πράγμα που μπορεί να εκμεταλλευθεί η Ελλάδα για καθορισμό της ΑΟΖ με την Αλβανία, θέμα που ήταν στάσιμο μέχρι τώρα, αλλά τελικά συμφωνήθηκε για προσφυγή στη Χάγη. Ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας Ζάεφ δηλώνει ότι η συμφωνία των Πρεσπών μετά το ευρωπαϊκό βέτο παγώνει αφού η εφαρμογή της είναι απόλυτα συνδεδεμένα με τις εξελίξεις των προς συζήτηση κεφαλαίων για ένταξη στην Ε.Ε. Στη συνέχεια αλλάζει στάση και τονίζει ότι εφαρμόζει απόλυτα τη συμφωνία των Πρεσπών. Αν και πέραν των άλλων, στα σύνορα με την Ελλάδα γράφεται ακόμη η λέξη ‘’Δημοκρατία της Μακεδονίας’’αντί ‘’Βόρεια Μακεδονία’’ και στα προϊόντα αναγράφεται ‘’Μακεδονικό’’. Στο Ευρωπαϊκό συμβούλιο δεν αναμενότανε αυτή η εξέλιξη και δηλώνει για ιστορικό λάθος που πρόκειται να συζητηθεί στις επόμενες σχετικές διασκέψεις και συσκέψεις. Μετά την απόρριψη της έναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, συνέρχονται σε σύσκεψη οι αρχηγοί των κομμάτων υπό τον πρόεδρο και αποφασίζεται η διάλυση της βουλής και η διεξαγωγή γενικών εκλογών στη Βόρεια Μακεδονία, ο χρόνος των οποίων εξαρτάται και από την εξέλιξη της κορονοϊκής κρίσης, με 26 προς το παρόν κρούσματα. Η νέα κυβέρνηση που προκύπτει από τις εκλογές αναλαμβάνει τη διαδικασία των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.

Δηλώσεις Ζάεφ - Ράμα για το βέτο της Ε.Ε., 5 Νοεμβρίου2019 Zάεφ: Aνησυχεί ότι η ευαίσθητη συμφωνία που διαπραγματεύθηκε πέρυσι με την Ελλάδα για να μετονομάσει τη χώρα του θα μπορούσε να ξανανοίξει το παρελθόν σημειώνοντας την πολυεθνική φύση της χώρας του, μοιρασμένη μεταξύ των πλειοψηφούντων ‘’Μακεδόνων’’ και ‘’Αλβανών’’ στην περιοχή, όπως η Γαλλία δεν έχει ενδιαφέρον τόσο όσο η Γερμανία πού επιδιώκει έξοδο προς τη θάλασσα. Έντι Ράμα: H χώρα κινδυνεύει να γίνει η «παράπλευρη απώλεια» των διαιρέσεων της ΕΕ και ότι αποκόπηκε δύο φορές βίαια από την Ευρώπη, την πρώτη φορά επί πέντε αιώνες υπό την Οθωμανική Αυτοκρατορία και για μισό αιώνα κάτω από το πιο βάναυσο κομμουνιστικό καθεστώς. Κανείς δεν μπορεί να ζήσει με την ιδέα ότι μπορεί να υπάρξει μια τρίτη φορά από την Ευρώπη.

Πράσινο φως στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις Αλβανίας και Β.Μακεδονίας στη ΕΕ, 7 Μαρτίου 2020, χωρίς ημερομηνία Η Βόρεια Μακεδονία μέλος του ΝΑΤΟ και υποψήφια στην Ε.Ε. Ο Zaev, νικητής στις τελευταίες προεδρικές εκλογές. Οι ηγέτες της Ε.Ε. συμφώνησαν τελικά ως προς την έναρξη των ενταξιακών συνομιλιών για την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία, που είχε παγώσει εδώ και μήνες και επρόκειτο να ξεκινήσουν νωρίτερα. Όμως, δεν δόθηκε κάποια ημερομηνία για την έναρξη των συζητήσεων, που μπορεί να διαρκέσουν αρκετά χρόνια.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

119

Της συμφωνίας προηγήθηκε ότι η Κομισιόν είχε ήδη αναθεωρήσει τη διαδικασία ένταξης στη Ε.Ε. για να ικανοποιήσει τις γνωστές απαιτήσεις του Μακρόν και της Ολλανδίας για την αναθεώρηση της διαδικασίας. Σ’ αυτές τις αντιδράσεις, ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας, Ζόραν Ζάεφ, τότε αντέδρασε προκηρύσσοντας πρόωρες εκλογές, τις οποίες όμως τώρα αναγκάστηκε να μεταθέσει λόγω κορονοϊού.

Χαιρετίζουν την απόφαση οι ΗΠΑ Θετική ήταν η αναφορά από την Ουάσιγκτον ότι η συμφωνία αυτή εδραιώνει περαιτέρω το μέλλον της Αλβανίας και της Βόρειας Μακεδονίας. Υπογραμμίζει, επίσης, τη σημασία της ιστορικής Συμφωνίας των Πρεσπών που επιτρέπει στη Βόρεια Μακεδονία να προχωρήσει προς την υλοποίηση των ευρωπαϊκών και διατλαντικών της στόχων.

Εκλογές στη Βόρεια Μακεδονία, 15 Ιουλίου 2020 Οι εκλογές είχαν οριστεί για τις 12 Απριλίου για εκλογή βουλής 120 βουλευτών, όμως αναβλήθηκαν λόγω της πανδημίας και διεξήχθηκαν στις 15 Ιουλίου 2020, με προσέλευση 51%. Εν τω μεταξύ, από τα τέλη Μαρτίου 2020, η Βόρεια Μακεδονία έχει γίνει το 30ο μέλος του ΝΑΤΟ, ενώ η ΕΕ της έδωσε πράσινο φως για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων, χωρίς όμως ημερομηνία. Τα προαναφερόμενα θέματα ως και η Συμφωνία των Πρεσπών κυριάρχησαν στην προεκλογική εκστρατεία. Υπήρξε οριακή νίκη του Ζάεφ. Το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SDSM) του πρώην πρωθυπουργού Ζάεφ, συγκεντρώνει ποσοστό 35,85% με 49 έδρες έναντι ποσοστού 34,51% του δεξιού αντιπολιτευόμενου κόμματος VMRO-DPMNE του Χρίστιαν Μίτσκοσκι με 47 έδρες. Τα υπόλοιπα κόμματα συγκεντρώνουν: DUI 11.70%, η Συμμαχία για τους Αλβανούς 8,2%, το εθνικιστικό αριστερό κόμμα Levica 4.08% και το ο Δημοκρατικό Κόμμα Αλβανών DPA 1.57%. Προκύπτει σχηματισμός κυβέρνησης μεταξύ του SDSM του Ζάεφ, του DUI του Αλί Αχμέτι και του DPA του Μεντούχ Θάτσι, με κοινοβουλευτική πλειοψηφία 62 εδρών, με τη γρηγορότερη θετική προοπτική για ένταξη της χώρας στην Ε.Ε. (Βλέπε για το Σκοπιανό στη σελίδα 643 και 213 του 1ου και 2ου Τόμου αντίστοιχα.).

Οι Tάσεις στα νότια Δυτικά Βαλκάνια, 28 Μαρτίου 2020 Οι επιδιωκόμενες τάσεις στα νότια Δυτικά Βαλκάνια για ασφάλεια και σταθερότητα στη περιοχή και ευρύτερα :

120

Λακαφώσης Δημήτριος

1. Πρόσφατα η Ε.Ε. έχει απορρίψει, με βέτο του Μακρόν, την ένταξη της Αλβανίας και Σκοπίων, λόγω έλλειψης ευρωπαϊκών κεκτημένων και αυτό και σε προσεχείς συζητήτησεις και από άλλο όπως από την Ελλάδα, στην περίπτωση της μη πλήρους συμμόρφωσης.

2. Η αλβανική κυβέρνηση αντιμετώπισε την ελληνική αντίδραση στην προσπάθεια να κατασχέσει ελληνικές περιουσίες στη Χειμάρρα. Αλβανική μαφία φονεύει βορειοηπειρώτη στη Βόρεια Ήπειρο Έλληνα πατριώτη. Η Ελλάδα απώλεσε την ευκαρία που της έδωσε η τότε ΚΤΕ να προσαρτήσει τη Βόρεια Ήπειρο, στο τέλος του Α”ΠΠ.

3. Η Αλβανία κατά ευκαιριακές περιπτώσεις προβάλλει χάρτη Μεγάλης Αλβανίας με αλβανικό και μουσουλμανικό στοιχείο. Το 20% του πληθυσμού των Σκοπίων είναι αλβανικό. Αλβανοί κατοικούν σε μέρος της νότιας Σερβίας Petsovo, η πλειονότητα του Κοσόβου είναι μουσουλμανική και η περιοχή Sandzak με μουσουλμάνους μεταξύ βόρειας Αλβανίας, Μαυροβουνίου και της νότιας Σερβίας έχει δημιουργήσει κατά καρούς- τώρα εν υπνώσειπροβληματισμούς.

4. Η Αλβανία υποκινεί τους κατεφυγόντες εκεί Τζάμηδες να διεκδικούν δήθεν περιουσίες τους στη Θεσπρωτία. Υπόψη, το Συνταγματικό Δικαστήριο της Αλβανίας, που συμπεριλαμβάνει και μουσουλμανικό στοιχείο, δεν υπογράφει τη συμφωνία Ελλάδας- Αλβανίας για την οριοθέτηση των ΑΟΖ, χωρίς να αποκλείεται και δάκτυλος της Τουρκίας..

5. Η ελληνική αντίσταση με παρουσία για πρώτη φορά και των ηγετών κορυφής της Ε.Ε. στην εσχατιά των ελληνικών συνόρων στον Έβρο, απέτρεψε πρός το παρόν τη με τουρκική υποκίνηση είσοδο μεταναστών-προσφύγων στην Ελλάδα και στην κεντρική Ευρώπη.

6. Ο Erdogan επιμένει στις σταθερές εμμονές του όταν του παρουσιασθεί η ευκαρία. Πρόσφατα, προβάλλει την τουρκική θεωρία για “Γαλάζια Πατρίδα” με τουρκικό το μισό Αιγαίο. Αλλά δεν ξεχνά να προβάλλει παράλληλα και χάρτη των Βαλκανίων, με ότι αυτό μπορεί να σημαίνει, ονειρευόμενος τους Οθωμανούς παλαιότερα στα Βαλκάνια. (Βλέπε για αλβανικό στοιχείο στα Βαλκάνια και στη σελίδα 590 του 1ου τόμου του βιβλίου).

Βιβλική Καταστροφή στην Εύβοια, 9 Αυγούστου 2020 Σαν να μην έφταναν οι επιπτώσεις από την Πανδημία Covid-19, έρχεται και θεομηνία να τις διπλασιάσει

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

121

Στις 9 Αυγούστου 2020 θεομηνία έπληξε την Εύβοια με βιβλική καταστροφή και 8 νεκρούς. Σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης κηρύχθηκαν οι δήμοι Χαλκιδέων και ο δήμος Διρφύων Μεσσαπίων που έχουν δεχθεί το ισχυρότερο πλήγμα, κυρίως στις περιοχές Ψαχνά, Βασιλικά, Πολιτικά, Σταυρό, Κοντοδεσπότι, Λευκαντί και Μπούρτζι. Καταστράφηκαν περίπου 3.000 σπίτια. Αρκετοί κάτοικοι ανέβηκαν σε ταράτσες για να προστατευτούν από τα ορμητικά νερά, ενώ κάποιοι σκαρφάλωναν ακόμη και σε πλατάνια στις πλατείες για να σωθούν. Στην Εύβοια ο πρωθυπουργός συνοδευόμενος από αρμόδιους υπουργούς για τα έργα αποκατάστασης. Ασκείται έντονη κριτική για την υπηρεσία 112, η χρησιμοποίησή του γίνεται εφόσον πληρούνται συγκεκριμένα κριτήρια.

Ο Κυκλώνας ‘Ιανός’ στην Ελλάδα, 18 Σεπτεμβρίου 2020 Η Ελλάδα μετράει τις καταστροφές της Από τις 18 Σεπτεμβρίου 2020 και επί δύο μέρες επικράτησε ο τυφώνας Ιανός, ένα ακραίο καιρικό φαινόμενο, στο Ιόνιο, Δυτική και Κεντρική Ελλάδα, στη Δυτική Ελλάδα θαλάσσια κύματα έφθασαν σε βάθος παραλίες και κατέστρεψαν και ανέτρεψαν παραλιακές υποδομές. Ποτάμια ξεχείλισαν, ρέματα φούσκωσαν, γέφυρες έπεσαν, πολλές πλημμύρες, οδικό δίκτυο κατέρρευσε και ισχυροί άνεμοι πάνω από 10 μποφόρ. Σπίτια και υπόγεια πλημμύρισαν με την πυροσβεστική να αντλεί νερά και να σώζει εγκλωβισμένους. Πολλοί άνθρωποι κινδύνευσαν και με 3 νεκρούς και 1 αγνοούμενο να προστίθενται στις ανθρώπινες απώλειες. Παράλληλα, και ένας μικρότερος κυκλώνας στο Βόρειο Αιγαίο σε συνδυασμό με τον “Iανός”της Νότιας Ελλάδας, δημιουργεί δυνατούς βόρειους ανέμους και ενισχυμένα θαλάσσια μποφόρ στο Αιγαίο. Στο ιστορικό της Ελλάδας υπάρχουν συνολικά 18 κυκλώνες με χαμηλότερης όμως έντασης από τους τροπικούς κυκλώνες. Μόλις μερικούς μήνες πριν έχουμε και την καταστρεπτική

122

Λακαφώσης Δημήτριος

θεομηνία στην Εύβοια. Υπόψη, ο κυκλώνας “Ιανός” συμπίπτει με τη μετά από πυρκαγιά στη Μόρια νέα δομή μεταναστών-προσφύγων στο Μαυροβούνι της Λέσβου μάλιστα εντός δύο ημερών, χρόνος εξπρές που προκαλεί παράπονο για την καθυστέρηση στις καταστροφές του Ιανού. Αλλά το Μαυροβούνι χρηματοδοτείται από τη Ε.Ε. ενώ ο “Iανός” από το κράτος με δυσχέρειες λόγω και της σε εξέλιξη πανδημίας του Covid-19.

Η ιστορία ‘Ιανού’. ‘Ιανός΄, ήταν ο θεός των ενάρξεων και των μεταβάσεων. Ο ‘Ιανός’ (λατινικά: Ianus) είναι ένας από τους παλαιότερους θεούς των Ρωμαίων. Στη ετρουσκική μυθολογία, αντιστοιχεί με το θεό Άνι. Ο ‘Ιανός ΄απεικονιζόταν συχνά με δύο πρόσωπα και αποκαλείτο Janus bifrons, δηλαδή διπρόσωπος. Ο διπρόσωπος θεός των ενάρξεων και φύλακας των Πυλών της Ρώμης. Το όνομά του αναφερόταν ανάμεσα στα πρώτα της λίστας των θυσιών και των προσφορών, ενώ φαίνεται πως από εκείνον προέρχεται και η ονομασία του πρώτου μήνα του χρόνου, του Ιανουαρίου (Ianus). Δηλαδή του μήνα, που ξεκινά το νέο έτος και γίνεται η μετάβαση από το χρόνο που έφυγε.

Η Έκρηξη στο Λιμάνι της Βηρυτού, 4 Αυγούστου 2020 Η χειρότερη κρίση στο Λίβανο μετά τον εμφύλιο Στις 4 Αυγούστου 2020 όλος ο Λίβανος σείεται από μια ισχυρή έκρηξη στο λιμάνι της Βηρυτού. Αποθηκευμένο από 6ετία ammonium nitrate υλικό 2.750 τόνων στο λιμάνι της Βηρυτού εκρήγνυται από άγνωστη αιτία. Όλο το λιμάνι ανατινάσσεται στον αέρα με 190 νεκρούς και 30.000 αστέγους. Όλοι οι κάτοικοι διαμαρτύρονται στους δρόμους και ζητούν έρευνα και τιμωρία των υπευθύνων. Η ένταση της έκρηξης είναι η μεγαλύτερη μετά από τις πυρηνικές εκρήξεις και έγινε αισθητή σε πολλές γύρω περιοχές. Βέβαια, ο Λίβανος έχει υποστεί μικροτέρας έκτασης παρόμοιες καταστροφές στην ιστορία του. Η διεθνής κοινότητα εκφράζει τη λύπη της και σπεύδει να βοηθήσει στην αποκατάσταση των ζημιών. Ενώ, ο Γάλλος πρόεδρος επισκέπτεται το Λίβανο, ο οποίος υπήρξε αποικία της Γαλλίας όπως και η γειτονική Συρία, και ενημερώνεται για το μέγεθος της καταστροφής,

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

123

παρέχοντας και ψυχολογική υποστήριξη. Η Ελλάδα έστειλε ειδική ομάδα αντιμετώπισης καταστροφών(ΕΜΑΚ) για να συνδράμει στην έρευνα επιζώντων. Πληροφορίες φέρουν ότι το εκραγέν υλικό είχε από έτη περάσει και από το λιμάνι του Πειραιά. Παρόμοια περίπτωση με αποθηκευμένο υλικό είχε συμβεί στο παρελθόν και στην Κύπρο.

Θανατηφόρος Σεισμός στη ΣάμοΣμύρνη, 31 Οκτωβρίου 2020 Θανατηφόρος σεισμός έγινε στο θαλάσσιο χώρο βόρεια της Σάμου, 6,7 ρίχτερ, με δύο νεκρούς. Επικράτησαν μετασεισμοί και μικρό τσουνάμι πλημμύρισε τις γύρω ακτές.

νεκρούς και κτίρια κατέρρευσαν .

Ο σεισμός έπληξε στην απέναντι ασιατική ακτή και την πόλη της Σμύρνης με 93

Ο Έλληνας πρωθυπουργός επικοινώνησε αμέσως με τον Erdogan για να τον συλλυπηθεί για τα θύματα με ανταπόδοση των συλλυπητηρίων και από τον Erdogan. Θετικά βέβαια μηνύματα, σε φυσικές καταστροφές, αλλά δεν υπάρχουν και σε άλλα με πολιτικές διαφορές θέματα. Σε ανταπόδοση ο Erdogan στέλνει αμέσως το ερευνητικό πλοίο Oruc Reis με νέα NAVTEX στην αν. Μεσόγειο, ανατολικά της Ρόδου!!!

Ζώνες στη Γη για Συντονισμό Χρόνου στον Κόσμο Κάθε χώρα αποφασίσει εάν παραμένει μόνιμα στο θερινό ή χειμερινό χρόνο. Οι

124

Λακαφώσης Δημήτριος

επικριτές των αλλαγών ισχυρίζονται ότι αυτό επηρεάζει και άλλες ζώνες H από το1972 GMT (GreenWich Time) ζώνη χρόνου μετονομάσθηκε σε UTC(Universal Time Coordinated). Συντονιστικό ρόλο στον καθορισμό του χρόνου έχει ο UTC στον Τάμεση του Λονδίνου και μπορούμε να προσδιορίζουμε το χρόνο των γεγονότων- δραστηριοτήτων στις διάφορες χώρες. Όταν η New York έχει πρωί, στο Hong kong αρχίζει το σκότος. Ενδεικτικό χρονικό για πόλεις σε διάφορες ζώνες της γης παρέχεται στο κάτω μέρος του σχεδιαγράμματος. Βέβαια με τη σύγχρονη τεχνολογία μπορούμε εύκολα να βρούμε την ακρίβεια του χρόνου στις διάφορες πόλεις ανά τον κόσμο.

To 2019, η E.E ψήφισε η αλλαγή σε θερινή και χειμερινή ώρα να παραμένει μέχρι το 2021, αλλά μετά να υπάρξει σταθερός χρόνος για όλο το έτος. Κάθε χώρα πρέπει να αποφασίσει εάν παραμένει μόνιμα στο θερινό ή χειμερινό χρόνο. Οι επικριτές των μέχρι τώρα αλλαγών ισχυρίζονται ότι η αλλαγή ώρας στις ζώνες χρόνου επηρεάζουν και άλλες ζώνες με αποτέλεσμα να αποσταθεροποιείται ο μεταξύ των ζωνών συντονισμός απόδοσης ευρύτερης παραγωγικότητας.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

125

ΕΠΙΛΟΓΟΣ ΒΙΒΛΙΟΥ Εδώ τυπώνοται περιεκτικά τα κύρια συμπεράσματα των σε εξέλιξη γεγονότων, με αντίστοιχες φωτογραφίες. που άφησαν τα σημάδια τους στα δύο τελευταία χρόνια 2019-2020 της αρχής του 21ου αιώνα και εξελίσσονται στο αύριο. Στις 31 Ιανουαρίου 2020, πραγματοποιείται το Brexit και η Βρετανία αποχωρεί από την Ε.Ε., μετά από περίπου 47 χρόνια συγκατοίκησης με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες και μετά από το θετικό δημοψήφισμα, στις 23 Ιουλίου 2016, προκύπτει ένα θρίλερ επί 3 χρόνια που ταλαιπώρησε την Ε.Ε. και την ίδια τη Βρετανία. Η Βρετανία αποχώρησε από την Ε.Ε., με μοναδικό χερσαίο όριο μεταξύ της Ιρλανδίας της Ε.Ε. και της βόρειας Ιρλανδίας του Η.Β. Μετά την εισβολή της Τουρκίας στη Συρία, στις 15 Ιανουαρίου 2019, δημιουργείται στη βόρεια Συρία Ζώνη Ασφαλείας σε βάθος 32 Km, με την ανοχή των άλλων εμπλεκομένων δυνάμεων. Απομακρύνονται απογοητευμένοι οι Κούρδοι και επιβάλλονται ζώνες επιρροών από άλλες εμπλεκόμενες δυνάμεις στη Ζώνη Ασφαλείας. Επίσης, το Φεβρουάριο 2020, δημιουργείται και ασταθής Ζώνη Ασφαλείας στο Idlib της Β.Δ. Συρίας όπου συγκεντρώνονται αντάρτες και ακραίοι ισλαμιστές τους οποίους υποστηρίζει η Τουρκία, για να ελέγχει την είσοδό τους στην Τουρκία προς αποφυγή ενίσχυσης των 3 εκ. μεταναστών- προσφύγων εντός της Τουρκίας. Όλοι κερδίζουν και όλοι χάνουν. Η Τουρκία ενισχύει τα παρατήρητηριά της στο Idlid, o Assad κερδίζει περιοχές με τακτική σημασία για επανάκτηση της επαρχίας και η Ρωσία, περιστασιακός και ενίοτε φίλος της Τουρκίας, παραμένει πάντα πιστός ‘’σύμμαχος εταίρος’’ του καθετώτος του Assad. Στη συνέχεια της διάσκεψης του Βερολίνου στις 19 Ιανουαρίου 2020, με 15 ηγέτες κρατών και κυβερνήσεων, για την κρίση στη Λιβύη, δεν εφαρμόσθηκαν τα αποφασισθέντα για τη μη επέμβαση ξένων χωρών και την τήρηση του εμπάργκο όπλων στη Λιβύη. Εν τω μεταξύ οι δυνάμεις του στρατηγού Haftar υποχωρούν από την γύρω της Τρίπολης περιοχή και οι δυνάμεις της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης του Saraz στην Τρίπολη προωθούνται προς Σύρτη όπου και σταθεροποιείται το μέτωπο. Τελικά, στις διασκέψεις μεταξύ των αντιμαχομένων στη Γενεύη και στην Τυνησία προβάλλει αισιοδοξία προς λύση της λιβυκής κρίσης.

126

Λακαφώσης Δημήτριος

Στην Υεμένη, όπου από 4χρόνια μαίνεται κρίση από το 2016, ο Σουνιτικός Συνασπισμός της Σαουδικής Αραβίας βοηθάει την μετακινηθείσα προς το Aden του νότου κυβέρνηση των πιστών του Houdi, ενώ το σιιτικό Ιράν υποστηρίζει τους αντάρτες houdis του βορρά που κινούνται προς νότο και η χώρα τείνει να διαιρεθεί σε Σιιτική και Σουνιτική, όπως επιδιώκουν από έξω Δυνάμεις και η κρίση συνεχίζεται. Η Τουρκία με τη διεθνώς απαράδεκτη επέμβασή της για έρευνα και εξόρυξη υδρογονανθράκων στην Κυπριακή ΑΟΖ από το 2019, με την παράνομη επέκταση της τουρκικής ΑΟΖ νοτιότερα και με το μνημόνιο Τουρκίας- Λιβύης για θαλάσσιο διάδρομο ενώ δεν έχουν γειτονικά σύνορα, προκαλεί ανησυχητική αστάθεια στην ευρύτερη περιοχή της Α. Μεσογείου. Η Τουρκία προκαλεί μεταναστευτική- προσφυγική κρίση στον Έβρο στις 1Μαρτίου 2020. Υποκινεί την προώθηση μεταναστών-προσφύγων στον Έβρο, με τη ψεύτικη διαβεβαίωση ότι μπορούν να περάσουν τα ελληνικά σύνορα και να εισέλθουν στην Ελλάδα κα την Ευρώπη. Η ελληνική όμως αντίσταση και η για πρώτη φορά παρουσία των κορυφαίων ηγετών της Ε.Ε, στις Καστανιές του Έβρου, στις 3 Μαρτίου 2020, ακυρώνει τα ύπουλα τουρκικά σχέδια και οι μετανάστες- πρόσφυγες μετακινούνται προς τα μετόπισθεν. Από τη επαρχία της Κίνας, Wuhan των 11εκ., ξεκίνησε από 22 Ιανουαρίου 2020 η με διεθνή επέκταση Covid-19 ασθένεια με εκατομμύρια νεκρούς και κρούσματα. Κανένα μέρος της γης δεν υπάρχει που να μην έχει φθάσει ο ιός. Καταβάλλονται διεθνώς προσπάθειες προς αντιμετώπιση της πρωτοφανούς αυτής απειλής υγείας. Παρουσιάζεται και 2ο κύμα από τον Οκτώβριο 2020, χωρίς ακόμη να βρεθεί εμβόλιο, ίσως στις αρχές του 2021. Κλιμακώνεται από 31 Δεκεμβρίου 2019, η ένταση Η.Π.Α.Ιράν, όταν με επιθέσεις υποκινούμενες από Ιράν προσβάλλεται η αμερικανική πρεσβεία στη Βαγδάτη και σε αντίποινα φονεύεται αξιωματούχος ιρανός στρατηγός στο αεροδρόμιο της Βαγδάτης σε αμερικανικό αεροπορικό κτύπημα. Εν μέσω της έντασης καταρρρίπτεται ουκρανικό αεροπλάνο μετά την απογείωση από την Τεχεράνη από λάθος ιρανικού πυραύλου.. Από 5 Ιουνίου 2020, διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες σε συγκεντρώσεις σε πόλεις των

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 3ος Τόμος

127

Η.Π.Α., προκαλούνται από τις αντιθέσεις με τα Μ.Μ.Ε, τις επιπτώσεις του Covid-19, τα περιοριστικά μέτρα, τη μη υγειονομική κάλυψη των μη ασφαλισμένων, τα 43 εκ. των ανέργων, τη ρατσιστική ανισότητα αφρικανών Μαύρων και Λευκών πολιτών, την αμφισβήτηση υφισταμένης δικαιοσύνης και την επικρατούσα ενισχυμένη αστυνομική βία. Οι αμερικανικές εκλογές στις 3 Νοεμβρίου 2020 δεν έδωσαν νικητή από την πρώτη μέρα των εκλογών.Τελικά την 5η μέρα ο Biden κερδίζοντας 273 εκλέκτορες έναντι των 214 του Ttump αναδεικνύεται ο 46ος πρόεδρος των Η.Π.Α. Πιθανές προσφυγές στα δικαστήρια, ίσως καθυστερήσουν την ανάληψη της προεδρίας, πάντως πριν από τις 20 Ιανουαρίου 2021 όποτε αναλαμβάνει ο νικητής των εκλογών. Η εκλογή του Biden κρίνεται θετική για την Ελλάδα με προηγούμενο την υπέρ της Ελλάδας στάση του στην ένταση ΕλλάδαςΤουρκίας,

Βοηθήματα Ελληνικές και Ξένες εφημερίδες, περιοδικά και εκδόσεις. Δημοσιεύσεις εξεχόντων, ηγετών, επισήμων. Οι παρουσιάσεις ΄΄κοινωνικών μέσων’’ αλλά και η καθημερινότητα διδάσκει και τυπώνει βοηθητικά πειστικά δεδομένα εξελίξεων.

128

Λακαφώσης Δημήτριος

Βιογραφικό Λακαφώση Δημητρίου, Αντιστρατήγου ε.α. Γεννήθηκε στο Λευκαδίτι Δωρίδας Φωκίδας. Εισήλθε στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων το 1962 και εξήλθε ως ανθυπολοχαγός των τεθωρακισμένων το 1966. Φοίτησε στην Ανωτάτη Σχολή Πολέμου (ΑΣΠ) και στη Σχολή Εθνικής Άμυνας (ΣΕΘΑ). Υπηρέτησε στα Επιτελεία όλων των Σχηματισμών Ταξιαρχίας, Μεραρχίας, 1ης Στρατιάς, στο ΓΕΣ, Γ.Ε.ΕΘ.Α (Διευθυντής Χειρισμού Κρίσεων), στο ΝΑΤΟ στη Μονς Βελγίου, Διευθυντής Α' Κλάδου Πολιτικής Σχεδίασης Εκτάκτων Αναγκών Υπουργείου Δημόσιας Τάξης. Διετέλεσε Διοικητής Επιλαρχίας Μέσων Αρμάτων στη Ρόδο, Διοικητής της Σχολής Αξιωματικών Τεθωρακισμένων στον Αλώνα Αττικής, Διοικητής της XXV ΤΘΤ στη Ξάνθη, Διοικητής της II Μηχανοκίνητης Μεραρχίας Πεζικού στην Έδεσσα και Υποδιοικητής του Δ' Σώματος Στρατού στη Ξάνθη. Επίσης υπηρέτησε επί δύο έτη στην Εθνική Φρουρά Κύπρου, ως Υπίλαρχος. Έτυχε όλων των προβλεπομένων από θέση και βαθμό απονομών και διαμνημονεύσεων. Έχει δημοσιεύσει αρκετά άρθρα γενικοτέρου πικοίλου ενδιαφέροντος σε εφημερίδες, περιοδικά και μέσα κοινωνικής ενημέρωσης. Είναι πατρεμένος με την Ευγενία Βλοντάκη και έχει δύο τέκνα, την Παρασκευή και το Βασίλη.