"Προοπτικες των Προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος 2017-2018 Plus

2017-2018 Plus

2ος Τόμος Αθήνα Ιούλιος 2019

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα 2017-2018 Plus

2ος ΤΟΜΟΣ

Ταυτότητα βιβλίου Συγγραφέας έκδοση Δικαιώματα κ.λπ.

ΔΗΜΗΤΡΗ ΛΑΚΑΦΩΣΗ

ΟΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΩΝ ΠΡΟΚΛΗΣΕΩΝ ΣΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 21ου ΑΙΩΝΑ 2ος ΤΟΜΟΣ

Αθήνα Ιούλιος 2019

Tα Γεγονότα της διετίας 2017-2018 Plus Εντάσεις, συγκρούσεις και αψημαχίες, όχι με παλαιότερες τακτικές πολέμου, παρά με θύματα παιδιά, γυναίκες και ενήλικες. Εξτρεμιστικές τρομοκρατικές επιθέσεις και οξυμένες ανθρωπιστικές κρίσεις από Βόρεια Κορέα μέχρι Βενεζουέλα. Νέα αμερικανική πολιτική. Ακύρωση συμφωνίας με το Ιράν. Συμφωνία για πυρηνικό της β.Κορέας. Προσφυγικό. Ελληνικό Χρέος. Έξοδος από τα μνημόνια. Η συμφωνία των Πρεσπών.

Brexit. Απόσυρση αμερικανών από τη Συρία. Πύρινο μέτωπο στην ανατολική Αττική. Εξάλειψη του IS και η μετά Συρία. Ευρωπαϊκά Δημοψηφίσματα- Εκλογές.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

7

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ............................................................................................................................. 11 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΒΙΒΛΙΟΥ ............................................................................................................. 13

ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ ΒΙΒΛΙΟΥ ΜΕΡΟΣ Ι Κεφάλαιο ‘’Α’’ Διεθνή θέματα……………………………………………………………............................. ..21 Η Εξωτερική Πολιτική του Trump στις αρχές της Προεδρίας.............................................. 24 Η προσαρμογή της νέας πολιτικής Trump............................................................................ 25 Εξωτερική Πολική του Trump έναντι της Ελλάδας............................................................... 27 Διαπραγματεύσεις Εμπορίου Η.Π.Α.- Κίνας.......................................................................... 28 Το Δεύτερο Η.Π.Α.-Γαλλίας-Βρετανίας Πυραυλικό κτύπημα στη Συρία, 14 Απριλίου 2018.......32 Πρώτη συμμετοχή Trump και πρώτη συνάντηση Trump-Putin, στο G-20 στο Αμβούργο, 7-8 Ιουλίου 2017............................................................................. 35 Κομβική η αποδοχή συνάντησης του προέδρου των Η.Π.Α. και της Β.Κορέας, Trump & Kim............................................................................................. 37 Η Βόρεια Κορέα Σταματάει τις Πυρηνικές και Πυραυλικές Δοκιμές, Απρίλιος 2018........................................................................................................................... 37 Ιστορική η συνάντηση των προέδρων Βόρειας και Νότιας Κορέας, 27 Απριλίου 2018...... 39 Ιστορική η Συμφωνία Trump-Kim στη Σιγκαπούρη, στις 12 Ιουνίου 2018......................... 42 Οι Αντιπαραθέσεις Η.Π.Α.- Τουρκίας με εκατέρωθεν Κυρώσεις, Αύγουστος 2018............. 54 Οι προ της Συνάντησης Trump-Putin στο Ελσίνκι, επισκέψεις του Trump στην Ευρώπη....................................................................................... 56 Συζητήσεις για την κλιματική αλλαγή στο Katowice της Πολωνίας, 3 Δεκεμβρίου 2018....................................................................................................................58

Λακαφώσης Δημήτριος

8

Κεφάλαιο ‘’Β’’ Περιφερειακά Θέματα............................................................................................................... 63 Οι αντεγκλήσεις Βρετανίας-Ρωσίας για Δηλητηρίαση πρώην Ρώσου Κατασκόπου Skripal, 23 Μαρτίου 2018........................................................... 63 Εξάλειψη του IS υπό μορφή κράτους στο Ιράκ, στις 9 Ιουλίου 2017..................................... 64 Το Προδωμένο Iρακινό Κουρδικό Δημοψήφισμα στις 25 Σεπτεμβρίου 2017....................... 64 Εξάλειψη του IS στη Συρία, 17 Οκτωβρίου 2017..................................................................... 65 Οι συγκρούσεις συνεχίζονται στη μέση ανατολή και στη μετά IS εποχή, Φεβρουάριος 2018..................................................................................................................... 66 Η τουρκική εισβολή στο Afrin της Β.Δ.Συρίας που επικρατούν Κούρδοι, 20 Φεβρουαρίου 2018................................................................................................................ 68 Κόλαση στη Γή, η Ghouta της Δαμασκού, 18 Φεβρουαρίου 2018.......................................... 68 Εκλογές στη Ρωσία με Πρόεδρο τον Vladimir Putin σε 4η θητεία....................................... 79 Στη διάσκεψη των G-7 στον Καναδά, αρχίζει η Διαίρεση της Δύσης 9, Ιουνίου 2018.......... 80 Ασταμάτητες οι Συγκρούσεις στην Υεμένη.............................................................................. 81 Χαώδης η κρίση στη Βενεζουέλα, 24 Ιανουαρίου 2019........................................................... 82 Η Λιβύη βρίσκεται και πάλι στο χείλος του κρεμού, 23 Μαΐου 2019..................................... 88

ΜΕΡΟΣ ΙΙ Κεφάλαιο ‘’Γ’’ Ευρωπαϊκά Θέματα.................................................................................................................... 91 Απαιτείται μόνιμη οργανωτική εσωτερική συνεργασία στην Ευρώπη................................... 92 Δημοψηφίσματα- Εκλογές με σημασία στην εξέλιξη της Ευρώπη μέχρι το Τέλος του 2017....................................................................................... 93 Σχηματισμός μεγάλου συνασπισμού στη Γερμανία, 12 Μαρτίου 2018................................... 94 Το Καταλονικό Δημοψήφισμα, 1 Οκτωβρίου 2017.................................................................. 96 Εκλογές στην Ιταλία με ανησυχία στην Ευρώπη, 4 Μαρτίου 2018......................................... 99

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

9

Νέα Κυβέρνηση στην Ιταλία υπό τον Κόντε, στις 1 Ιουνίου 2018...................................... 101 Τα Μηνύματα των Ευρωεκλογών 23-26 Μαΐου 2019 και οι Προοπτικές............................104 Τοξικό το προσχέδιο Brexit στη Βρετανία, στις 16 Νοεμβρίου 2018...................................109 H Κινητοποίηση των‘’Κίτρινων γιλέκων’’ στη Γαλλία με φόβο και σε άλλες χώρες, Δεκέμβριος 2018.....................................................................................................................116

Κεφάλαιο ‘’Δ’’ Ο Ευρύτερος της Ελλάδας Χώρος- Εθνικά θέματα..............................................................127 Επίσκεψη Erdogan στην Αθήνα, 7-8 Δεκεμβρίου.................................................................127 Ο Erdogan με εμμονές στην εξωτερική του πολιτική, Δεκέμβριος 2017.............................128 Η εξόρυξη στην κυπριακή ΑΟΖ με προσκόμματα της Τουρκίας..........................................132 Σύνοδος Κορυφής Ε.Ε με μηνύματα κατά της Τουρκίας, 22-23 Μαρτίου 2018..................137 Το πολιτικό κλίμα στην προεκλογική περίοδο της Τουρκίας...............................................145 Η με απομωνοτισμό και με ρίσκο πολιτική του Erdogan , 2018..........................................147 Βαρύ το κλίμα μεταξύ Μacron- Erdogan για την Ε.Ε, στο Παρίσι, 5 Ιανουαρίου 2018..............................................................................................150 Επίσκεψη Erdogan στο Βατικανό, στις 6 Φεβρουαρίου 2018..............................................150 Το Λεγόμενο Σκοπιανό επανέρχεται μετά από πολλά χρόνια σε πλήρη Εξέλιξη...............151 Χαραμάδα ελπίδας για το Σκοπιανό, 2017-18......................................................................151 Η Επίτευξη συμφωνίας για το σκοπιανό, 15 Ιουνίου 2018...................................................159 Δηλώσεις του Αλβανού πρωθυπουργού για το Αλβανικό, Φεβρουάριος 2018.................175 Κλείνει η 2η αξιολόγηση του 3ου ελληνικού προγράμματος (bailout), στις 15 Ιουνίου 2017...............................................................................................................178 Η 3η & 4η Αξιολόγηση του 3ου ελληνικού Προγράμματος, 2018.......................................180 Το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα μετά τα Μνημόνια, 2019- 2022, 10 Ιουνίου 2018.............184 Μέτρα ελάφρυνσης του χρέους και Ενισχυμένη Επιτήρηση, 22 Ιουνίου 2018...................185 Τα προγράμματα διάσωσης (bailouts) της Ελλάδας τελείωσαν, στις 20 Αυγούστου 2018.........................................................................................................188

Λακαφώσης Δημήτριος

10

Το Νομοσχεδίο‘’Κλεισθένης’’ για τις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές, 12 Ιουλίου 2018.........................................................................195 Οι φονικές πυρκαγιές στην Ανατολική Αττική, 23 Ιουλίου 2018..........................................196

ΕΠΙΛΟΓΟΣ ΒΙΒΛΙΟΥ Παράρτημα ‘’Α’’ Σε 10 εικόνες τα κύρια γεγονότα 2018.................................................................................. 221 Παράρτημα ‘’Β’’ Φρουρές υπηρεσίας Αντιστρατήγου ε.α. Λακαφώσης Δημ..................................................223 Βιογραφικό,..........................................................................................................Οπισθόφυλλο.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

11

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Στον παρόντα δεύτερο τόμο του βιβλίου, αναφέρονται γεγονότα της περιόδου 2017-18 και με επέκταση στο 1ο 6μηνο 2019 που συνεχίζουν από το πρώτο τόμο 2000-2016 ή βρίσκονται σε εξέλιξη με προοπτική να τελειώσουν ή να έχουν συνέχεια στο αύριο. Στην περίοδο 2017-18 ολοκληρώνεται το τέλος στις αρχές του 21ου αιώνα. Αρχίζουν μηνύματα διαίρεσης της Δύσης με τη νέα αμερικανική πολιτική. Επιχειρείται διαφοροποίηση του διεθνούς κλίματος με αρχή την ακύρωση της συμφωνίας του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος και με την προσέγγιση της βόρειας Κορέας για συμφωνία για την αποπυρηνικοποίησή της. Εκείνο που επισκιάζει την περίοδο 2017-18 είναι η ασάφεια στη διαμόρφωση της μη αναμενομένης και αιφνιδιαστικής αλλαγής στην αμερικανική πολιτική με την ανάληψη της προεδρίας από τον νέο Αμερικανό πρόεδρο από τις αρχές του 2017. Αιφνιδίασε η αμερικανική αποχή διεθνών δεσμεύσεων στο παγκόσμιο εμπόριο, στις διεθνείς συμφωνίες, αλλά και η τάση για χαλάρωση, για πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία, των αρρήκτων δεσμών και της επί μακρόν στενής συμπόρευσης Η.Π.Α.-Ευρώπης, στην κοινή πορεία αξιών και αντιλήψεων. Ο Trump συνομιλεί με τον Putin. Υποβαθμίζεται η πρεσβεία της Ε.Ε. στις Η.Π.Α από πρεσβεία κράτους. Μάλιστα, σε μια εποχή που η Ευρώπη βρίσκεται σε αδυναμίες και σε εσωτερικές αντιθέσεις, με αντιμουσουλμανικές, λαϊκισμού και ακροδεξιές τάσεις. Ανησυχεί η Ε.Ε.για τα διαφορετικά μηνύματα των πρόσφατων εκλογών στις χώρες της Ευρώπης. Αλλά με αργό βηματισμό ψάχνεται για περισσότερη κοινωνική πολιτική, για εξασφάλιση των ανατολικών της συνόρων και του θαλάσσιου πλούτου στη Μεσόγειο και για αντιμετώπιση της μιας εκ των χειροτέρων κρίσεων για τη συνοχή της Ε.Ε., με το προσφυγικό, το οποίο για πρώτη φορά αποκτά διεθνή προσέγγιση, και μάλιστα με αρχή την επίσκεψη του Γ.Γτων Η.Ε. Ban Ki Moon στο νησί της ειρήνης, όπως απεκάλεσε τη Λέσβο. Στη γειτονιά της Ελλάδας αυξάνονται οι εντάσεις με την Τουρκία, η όποια ερωτοτροπεί με τη Ρωσία-αν και μέλος του ΝΑΤΟ-και επιχειρεί το ρόλο της περιφεριακής δύναμης για να υλοποιήσει τις βλέψεις της στη Μ.Ανατολή, Αν. Μεσόγειο και Αιγαίο. Επιτυγχάνεται η συμφωνία των Πρεσπών για το Σκοπιανό που έρχεται, να συμπληρώσει άλλες παλαιότερες συμφωνίες, μετά τις γιουγκοσλαβικές συγκρούσεις και να προκύψει ο σημερινός συνοριακός χάρτης των Βαλκανίων, με προοπτική σταθερότητας στην περιοχή. Η Ελλάδα βγαίνει από τα μνημόνια και εφαρμόζεται ελληνικής έμπνευσης οικονομική πολιτική για να βρει η Ελλάδα την κανονικότητά της, αν και είναι η σχεδόν η πρώτη χώρα που βγαίνει από τρία μνημόνια μετά από πολλά χρόνια χωρίς βεβαιότητα για έξοδο στις αγορές. Αξιολογούνται γεγονότα, συγκρούσεις και κρίσεις από τη βόρεια Κορέα μέχρι και τη Βενεζουέλα και τη Βραζιλία. Παρέχεται λεπτομερής και σε βάθος ενημέρωση με σχόλια και διαπιστώσεις, ικανή να βοηθήσει τον αναγνώστη στην εξαγωγή συμπερασμάτων και προοπτικών που βρισκόμεθα σήμερα και που πάμε αύριο και μάλιστα εν μέσω της βιομηχανικής ψηφιακής επανάστασης. Αναλύεται η ασταθής κατάσταση που επικρατεί σήμερα στο ευρύτε-

Λακαφώσης Δημήτριος

12

ρο της Ελλάδας χώρο, με αναφορές σε θετικές και αρνητικές προοπτικές, αλλά και με διαφοροποιήσεις με καινούργιες ιδέες για το καλύτερο και με ανοικτά ερωτήματα προς διερεύνηση από τον αναγνώστη, καθόσον γίνονται πράγματα που δεν λέγονται και πράγματα που δεν γίνονται αλλά λέγονται. Τα αποτελέσματα της προσπάθειας τίθενται στην κρίση του κάθε αναγνώστη, αλλά το βέβαιο είναι ό,τι έχει να βρει στην ανάγνωση των πολλών και ποικίλων θεμάτων του βιβλίου κάτι το ενδιαφέρον που του αξίζει. Ευχαριστώ τους πολύτιμους συναδέλφους στην πολύχρονη σταδιοδρομία μου με τη συνεργασία των οποίων μπόρεσα να βρω τον εαυτόν μου περισσότερο από ό,τι νόμιζα κατά το ξεκίνημά μου. Με σεβασμό στον αναγνώστη

Λακαφώσης Δημήτριος, Αντιστράτηγος ε.α.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

13

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η περίοδος 2017- 2018 παρουσιάζει, ως τέλος του 21ου αιώνα, ενδιαφέροντα και σημαντικά γεγονότα που άφησαν το τύπωμά τους, είτε βρίσκονται σε εξέλιξη είτε αναμένονται να συμβούν στο μέλλον και αναφέρονται περιληπτικά και εισαγωγικά ως προοίμοιο αμέσως στη συνέχεια και αναλύονται στο Κύριο Μέρος, με συμπεράσματα –σχόλια –απόψεις στον Επίλογο. Συγκρούσεις με διεθνές ενδιαφέρον, από Βόρεια Κορέα μέχρι Βενεζουέλα Βόρεια Κορέα: Η συνεχιζόμενη πυραυλική και πυρηνική απειλή από τη Βόρεια Κορέα και το 2018 έφεραν τις ρητορικές αντεγκλήσεις Η.Π.Α.- Βόρειας Κορέας στο αποκορύφωμα. Όμως, η προσέγγιση Βόρειας- Νότιας Κορέας με την ευκαιρία των Ολυμπιακών αγώνων, Φεβρουάριος 2018, στη Νότια Κορέα έφερε την απρόσμενη απόφαση για συνάντηση TrumpKim, στις 12 Ιουνίου 2018. Ανταγωνισμός Σαουδικής Αραβίας- Ιράν: Το σιιτικό Ιράν με την ευκαιρία της συριακής κρίσης προσπαθεί να εξασφαλίσει ζώνες ελέγχου στη Συρία- Ιράκ για να έχει προσέγγιση στη Hezbollah του Λιβάνου. Εμπόδιο γι’αυτό έχει τη σουνιτική Σαουδική Αραβία, με σύμμαχο τις Η.Π.Α. Υεμένη: Ο λαός της Υεμένης ζει τη χειρότερη πρόσφατη ανθρωπιστική κρίση, εγκλωβισμένος σε εσωτερικές διαμάχες των σιιτών Houthis ανταρτών και των κυβερνητικών δυνάμεων. Τους Houthis υποστηρίζει το Ιράν, ενώ η Σαουδική Αραβία ενεργεί με αεροπορικά κτυπήματα μέσα στην Υεμένη κατά των Houthis. Προοπτική για παύση των συγκρούσεων δεν υπάρχει και οι σφαγές αθώων ποιλιτών δεν σταματούν, προς το παρόν, παρά τις διακοπτόμενες περιφερειακές και διεθνείς προσπάθειες. Αφγανιστάν: Η πολεμική κατάσταση συνεχίζεται από το 2001 και με την παρατεταμένη παρουσία των αμερικανικών δυνάμεων υποστηρίζονται οι κυβερνητικές δυνάμεις για να αντιμετωπίζουν τις συχνές επιθέσεις των Taliban από τις περιοχές που ελέγχουν, χωρίς να μπορεί να σταθεροποιηθεί η ασφάλεια της χώρα, προς το παρόν. Συρία: Μετά από 8 περίπου χρόνια η Συρία βρίσκεται στο χείλος της καταστροφής και της διάλυσης. Ο Assad διοικεί ό, τι διοικεί υπό ξένη κυριαρχία Ρώσων και Ιρανών. Κτυπά το λαό του με χημικές ουσίες και οι Η.Π.Α. και οι σύμμαχοι ενεργούν αεροπορικές επιδρομές μέσα στη Συρία, εφόσον έχει παραβιασθεί για τρίτη φορά η κόκκινη γραμμή για χρήση χημικών Ουκρανία: Η χώρα δυσλειτουργεί και η διαφθορά βασιλεύει. Η ελπίδα της συμφωνίας Minsk II 2015 έχει σχεδόν εξαντληθεί και δεν αποδίδει τα προσδοκώμενα, και εάν ποτέ. Το ρωσικό στοιχείο στις ανατολικές περιοχές, με υποκίνηση της Ρωσίας, δεν παύει να στοχεύει στην απόσχιση από τη χώρα και η αστάθεια αμείωτη. Το σοβαρότερο επεισόδιο από το 2014 μετά τη σύλληψη τριών ουκρανικών πολεμικών πλοίων στη Αζοφική θάλασσα από τη Ρωσία, συνέβηκε στις 30 Νοεμβρίου 2018.

Λακαφώσης Δημήτριος

14

Βενεζουέλα: Ο νυν πρόεδρος διοικεί με απολυταρχικό τρόπο και ο λαός βρίσκεται σε ασφυξία από το πολιτικό σφύξιμο και θρηνεί. Η οικονομία ακολουθεί ελευθέρα πτώση και το ΑΕΠ να συρρικνώνεται χωρίς τέλος. Πάντως ο Maduro εξασφαλίζει και τρίτη θητεία στις αμφισβητούμενες προεδρικές εκλογές του Μαΐου 2018 και οι αντιπαραθάσεις συνεχίζονται. Νέα αμερικανική εξωτερική πολιτική Από 20 Ιανουαρίου 2017 αναλαμβάνει ως 45ος πρόεδρος των Η.Π.Α, ο Donald Trump. Η Διοίκηση του Trump αποσύρεται από τη συμφωνία του Παρισίου για τις κλιματικές αλλαγές στις 1 Ιουνίου 2017, από τη διεθνή συμφωνία για το μεταναστευτικό και κηρύσσει την Ιερουσαλήμ πρωτεύουσα του Ισρaήλ, 2 Δεκεμβρίου 2017. Επίσης, ο Donald Trump. αναγνωρίζει στις 26 Μαρτίου 2019 το υψώματα Γκολάν ως ισραηλινό έδαφος το οποίο κατέχεται από τον πόλεμο των έξι ημερών 1967 με τη Συρία και έχει προσαρμοσθεί από το1981 από το Ισραήλ. Απορρίπτουν την αναγνώριση η Ρωσία, το Ιράν και η Συρία. Ιστορική η αποδοχή του Trump της πρόσκλησης του Βορειοκορεάτη προέδρου για συνάντηση μέχρι το τέλος του Μαΐου 2018, η πρώτη μετά τον πόλεμο στην Κορέα 1945. Μήπως, επαναλαμβάνεται η περίοδος, το 1972, όταν ο αμερικανός πρόεδρος Nixon συναντάει τον Κινέζο πρόεδρο Mao Zedon και ξεπαγώνουν οι σχέσεις των δύο χωρών για πολλά χρόνια. Στις 28 Μαρτίου 2018, ο πρόεδρος της βόρειας Κίνας Kim επισκέπτεται τον πρόεδρο της νότιας Κορέας Μοον στο Πεκίνο και αρχίζει η διπλωματική οδός μετά από δέκα χρόνια, που κατέληξε στη συνάντηση Trump- Kim στις 12 Ιουνίου 2018, στη Σιγκαπούρη H Διακήρυξη της Συμφωνίας στη Σιγκαπούρη, στις 12 Ιουνίου2018 Η.Π.Α.και η βόρεια Κορέα δεσμεύονται για διαρκή και σταθερή ειρήνη στη χερσόνησο της Κορέας. Η βόρεια Κορέα δεσμεύεται για πλήρη αποπυρηνικοποίηση. Επαναφέρουν τα οστά των αιχμαλώτων πολέμου/ απωλεσθέντων στην Ασία. Οι κυρώσεις συνεχίζονται μέχρι πλήρους αποπυρηνικοποίησης της βόρειας Κορέας. Δίδονται εγγυήσεις για την ασφάλεια της βόρειας Κορέας. Πρόσωπο με πρόσωπο συνάντηση Trump- Putin στο Ελσίνκι, 16 Ιουλίου 2018 Στις συζητήσεις με κλειστές πόρτες δεν γνωρίζουμε εάν υπήρξαν άλλη ‘’Γιάλτα της Κριμαίας 1945’’για επιρροές περιοχών, που αναμένεται να ξετυλιχθεί στο μέλλον. Πάντως, προβλήθηκαν και θέματα ουσίας: η Συρία, η προσάρτηση της Κριμαίας, η μείωση των πυρηνικών όπλων. Ωστόσο, θύελλα αντιδράσεων ξέσπασε στο εσωτερικό των Η.Π.Α και οι δύο πολιτικές παρατάξεις κατηγορούν Trump για αντιαμερικανικές δηλώσεις. Οι εκβιασμοί του Trump στη διαμόρφωση νέας εξωτερικής πολιτικής Η Ε.Ε. διστάζει στους εκβιασμούς του Trump για εμπορικό πόλεμο κατά της Ε.Ε., εάν δεν ακολουθήσει η Ε.Ε. τις κυρώσεις κατά του Ιράν. Υπάρχουν εμπορικές συμφωνίες με το Ιράν

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

15

που δεν είναι διατεθειμένη η Ε.Ε. να ακυρώσει. Επίσης, ο Trum επιβάλλει δασμούς στο χάλυβα και στο αλουμίνιο και λοιπά προστατευτικά μέτρα στην Ευρώπη για τα οποία η Γαλλία είναι αποφασισμένη εναντίον του Trump, ενώ η Γερμανία περιορισμένη. Δασμούς επιβάλλει και στην Κίνα, στο Καναδά και στο Μεξικό. Εκλογές στην Ευρώπη με ακροδεξιές ενισχύσεις Στην Ολλανδία το πρώτο λαϊκό κόμμα του Mark Rutter σχηματίζει κυβέρνηση συνασπισμού χωρίς το ακροδεξιό δεύτερο κόμμα του Wilder. Στη Γαλλία νικητής ο Makron, αλλά με δυναμική παρουσία της ακροδεξίας Lepen. Στη Γερμανία, κερδίζει η Merker, αλλά με άνοδο στη βουλή για πρώτη φορά του τρίτου νεοναζιστικού κόμματος AFD. Στις εκλογές στην Τσεχία, ο νικητής Andrey Bampis σχηματίσει κυβέρνηση συνεργασίας με αντιμεταναστευτικές τάσεις. Στις εκλογές στην Ουγγαρία, πρωθυπουργός ο Orban με αντιπροσφυγική και αντιμουσουλμάνοι πολιτική. Διεξάγονται Ανησυχητικά Δημοψηφίσματα. Στις αρχές Οκτωβρίου 2017, διεξάγεται καταλονικό ισπανικό δημοφήφισμα. Στο τέλος Οκτωβρίου 2017, το καταλονικό περιφεριακό κοινοβούλιο ψηφίζει για την ανεξαρτησία της Καταλονίας από την κεντρική ισπανική κυβέρνηση της Μαδρίτης. Ο πρωθυπουργός της Ισπανίας Mario Rajoy καθαιρεί τον καταλανό ηγέτη Puigdemon, που καταφεύγει στις Βρυξέλλες. Στις 25 Μαρτίου 2018, ο Puigdemon συλλαμβάνεται στη Γερμανία επιστρέφοντας στις Βρυξέλλες. Τηρείται σε κράτηση με προοπτική ασύλου ή εκδίδεται στην Ισπανία. Το χωρίς δεσμεύσεις ιρακινό κουρδικό δημοψήφισμα, στις 25 Σεπτεμβρίου 2017, αποσκοπεί στο να αφυπνίσει τη διεθνοποίηση της επί πολλά χρόνια διασκορπισμένης σε τέσσερα κράτη και μεγαλύτερης στο κόσμο κουρδικής εθνότητας των 27 εκατομμυρίων, χωρίς κράτος. Φαίνεται προδωμένο το κουρδικό ιρακινό δημοψήφισμα. Το ιρακινό κουρδιστάν περιορίζεται στην προηγούμενη περιοχή. Στη Lombardy (Λομβαρδία) και Veneto(Βένετο)της Ιταλίας, διεξάγεται μη δεσμευτικό δημοψήφισμα, στις 22 Οκτωβρίου 2017, για πρόθεση παραχώρησης περισσοτέρων εξουσιών. Η Ιταλία έρχεται σιγά-σιγά αντιμέτωπη με τις απαιτήσεις του βιομηχανικού Βορρά. Με Αντιευρωπαϊκές Διαθέσεις οι Χώρες του Vizegrant (V4) 1. Τσεχία. Η κυβέρνηση συνεργασίας, παρουσιάζει αρνητικές θέσεις για την Ε.Ε. και το ευρωπαϊκό μεταναστευτικό πρόβλημα, αρνητικές διαθέσεις κυρώσεων κατά της Ρωσίας και στάση κατά των μουσουλμάνων μέσα στην τσέχικη κοινωνία.

2. Πολωνία. Προσπαθεί σε αντίθεση προς τα ευρωπαϊκά δεδομένα να επεμβαίνει στο διορισμό υψηλόβαθμων δικαστικών οργάνων με το αιτιολογικό απαλλαγής από παλαιότερα κομμουνιστικές ροπές και η Ε.Ε. να απειλεί με οικονομικές κυρώσεις..

16

Λακαφώσης Δημήτριος

3. Ουγγαρία. Απειλεί με νέες αντιπροσφυγικές διατάξεις υψηλούς φόρους στις υπέρ των προσφύγων ομάδων. Τονίζει ότι οι μουσουλμάνοι πρόσφυγες καταστρέφουν την Ευρώπη.

4. Σλοβακία. Η Ε.Ε. παρακολουθεί στη Σλοβακία τις νομικές αλλαγές ώστε να συμπλέουν με το ευρωπαϊκό κεκτημένο και κυρίως για την ισότητα ξένων και Σλοβάκων στο δικαίωμα απόκτησης γης, όπου τώρα επικρατεί διάκριση. Αντιπαράθεση Τουρκίας με Ελλάδα- Κύπρο- Σύριους & Ιρακινούς Κούρδους Ο Erdogan επισκέπτεται την Αθήνα το Δεκεμβρίο 2017, που αποδείχθηκε εκ των υστέρων άσκοπη. Έκπληξε με την αιφνίδια μετάλλαξη της τουρκικής διπλωματίας από ‘’γκρίζες ζώνες’’ σε κυριαρχική ‘’εδαφική πολιτική’’. Προβληματίζει έντονα το σοβαρό επεισόδιο εμβολισμού ελληνικού λιμενικού σκάφους από τουρκικό σκάφος της ακτοφυλακής στα Ίμια, το Φεβρουαρίο 2018, ενώ ταυτόχρονα η Τουρκία αναβαθμίζει ένα χερσαίο συνηθισμένο επεισόδιο στον Έβρο σε υψηλής διαχείρησης πολιτικό θέμα, εκβιαστικό βέβαια για άλλους λόγους. Η Τουρκία μπλοκάρει γεώτρηση στην ΑΟΖ Κύπρου, το Φεβρουάριος 2018. Τουρκικά πολεμικά πλοία δεν επιτρέπουν στο πλωτό γεωτρύπανο ιταλικών συμφερόντων, να προσεγγίσει την ΑΟΖ της Κύπρου, προκειμένου να διενεργήσει διερευνητική γεώτρηση. Παρόλα αυτά, οι ενδιαφερόμενες ξένες πετρελαϊκές εταιρείες συνεχίζουν να δείχνουν ενδιαφέρον. Το Φεβρουαρίο 2018, οι τουρκικές δυνάμεις εισβάλλουν στη βορειοδυτική Συρία κατά των Συρίων Κούρδων στο Afrin και το καταλαμβάνουν. Οι προθέσεις των τουρκικών δυνάμεων είναι να προχωρήσουν και ανατολικότερα του Ευφράτη και κατά των Κούρδων στο Sinjar του βόρειου Ιράκ, όπου το 2015 οι Κούρδοι εκδίωξαν τους IS και έσωσαν τους Yezidis από τη γενοκτονία Η Σύλληψη των 2 Ελλήνων στρατιωτικών και οι 8 Τούρκοι αξιωματικοί για άσυλο στην Αθήνα. Στις 8 Μαρτίου 2018, οι συνοριακές τουρικές δυνάμεις συλλαμβάνουν 2 Έλληνες στρατιωτικούς περιπόλου στις Καστανιές Έβρου για συνηθισμένη συνοριακή παραβίαση και οδηγούνται στις φυλακές Αδριανούπολης. Έχει προηγηθεί το θέμα ότι 8 Τούρκοι αξιωματικοί κατέφυγαν στην Ελλάδα κατά το αποτυχημένο πραξικόπημα στην Τουρκία, στις 15 Ιουλίου 2016. Σαφέστατα η Τουρκία επιδιώκει αντάλλαγμα, και τους απελευθέρωσαν στις 15 Αυγούστου 2018, ή τη διαφορετική εκλογή των Μουφτίδων στη Θράκη ή την προσέγγιση προς την E.Ε. Οι Μετεκλογικές τάσεις στην πολιτική του Erdogan, 26 Ιουνίου 2018 Στις πρόωρες στις 24 Ιουνίου 2018, απόλυτος κυρίαρχος της εξουσίας αναδεικνύεται ο Erdogan με το 52.5% των ψήφων, για ισλαμικό μετακεμαλικό ερντογανικό προεδρικό καθεστώς, ως ο ‘’απρόβλεπτος ένας’’. Ο στρατηγικός σχεδιασμός της εξωτερικής πολιτικής είναι πάγιος από πολλά χρόνια πριν και δεν αναμένεται αλλαγή. Εμποδίζει με πολεμικά πλοία ξένες εταιρίες για έρευνα στην κυπριακή ΑΟΖ, εκδικώντας ενεργειακό μερίδιο.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

17

Επιμένει στον έλεγχο των βορείων συνόρων της Συρίας και ρισκάρει να βρεθεί αντιμέτωπος με τα εκεί αμερικανικά στρατεύματα. Αντιδικεί στην απόφαση Trump να μεταφέρει την αμερικανική πρεσβεία από το Τελ Αβίβ στην Ιερουσαλήμ. Προσπαθεί να ισορροπεί τους ρωσικούς S-400 με τα αμερικανικά F-35plus πολεμικά αεροπλάνα. Δεν προσεγγίζει τις ενταξιακές διαδικασίες στην Ε.Ε., εφόσον ελλείπουν τα δημοκρατικά δεδομένα, αλλά τις τελωνειακές διαδικασίες. Εξάλειψη IS στη Συρία-Ιράκ Εξαλείφεται το I S ως έδαφος στη Συρία- Ιράκ, από τις 9 Νοεμβρίου 2017. Στη μετά εποχή IS Συρία μαίνονται δύο αιματηρά μέτωπα, με την τουρκική εισβολή στη βορειοδυτική συριακή περιοχή του Afrin και με τα συριακά κτυπήματα στο ανατολικό προάστιο Ghuta της Δαμασκού. Χαμένοι οι Κούρδοι και στη μετά Εξάλειψη του IS εποχή Οι Κούρδοι βρίσκονται με καθοριστική συμβουλή στην πρώτη γραμμή του συριακού-ιρακινού αγώνα κατά IS από 2014-17. Στο Ιράκ, οι Κούρδοι, με τη συνεργασία των ιρακινών δυνάμεων ανακαταλαμβάνουν την αυτοκηρυχθείσα πρωτεύουσα IS, Μοσούλη ως και το Κιρκούκ. Στη συνέχεια, αναγκάζονται οι Κούρδοι να περιορισθούν στην προηγούμενη περιοχή. Στη Συρία, οι κουρδικές δυνάμεις με συριακές δημοκρατικές δυνάμεις και με βοήθεια των Η.Π.Α., ανακαταλαμβάνουν την αυτοκηρυχθείσα πρωτεύουσα των IS, Ράκκα. Ακολουθεί επίθεση τουρκικών δυνάμεων κατά των Κούρδων στο Afrin της Β.Δ. Συρίας και το καταλαμβάνουν, με απειλές να συνεχίσουν και ανατολικότερα του Ευφράτη κατά των Κούρδων στο Sinjar του Β.Δ. Ιράκ. Η Συμφωνία για το Σκοπιανό, 17 Ιουνίου 2018. Επιτεύχθηκε συμφωνία για το σκοπιανό, η οποία ας ελπίζουμε ότι τερματίζει την εδώ και 27 χρόνια διαμάχη Ελλάδας –Σκοπίων. Προβλέπει‘’Βόρεια Μακεδονία’’ και για όλες τις χρήσεις( erga omnes’’), ’’Μακεδόνας/ ο πολίτης της Βόρειας Μακεδονίας’’, ‘’Μακεδονική Γλώσσα/ που ανήκει σε σλαβικό ιδίωμα΄΄και Ένταξη στο ΝΑΤΟ-Ε.Ε. Οι σκοπιανές διαδικασιίες για τη συμφωνία των Πρεσπών: Επικύρωση της Συμφωνίας, Δημοψήφισμα, Συνταγματική αναθεώρηση, Επικύρωση από την ελληνική Βουλή μέχρι 15 Φεβρουάριου 2019. Οι συμφωνίες που άλλαξαν τη συμπεριφορά και το χάρτη των Δ.Βαλκανίων Η συμφωνία του Ντέιτον για τη Βοσνία- Ερζεγοβίνη, το 1995, για τη δημιουργία του σημερινού πολυεθνικού κράτους. Ανακηρύσσεται η ανεξαρτησία στο Κόσοβο, το Φεβρουάριο του 2008. Με τη συμφωνία στην Αχρίδα, στις 13 Αυγούστου του 2013, αποφεύεται η απόσχιση. Τετόβου από τα Σκόπια και η προσάρτηση στο Κόσοβο ή στην Αλβανία. Σύμφωνο φιλίας μεταξύ πρωθυπουργού Ζάεφ των Σκοπίων και του Μπορίσοφ της Βουλγαρίας, στις 1η Αυγούστου του 2017. Ο συμφωνία των Πρεσπών, Ιούνιος 2018, εάν εφαρμοσθεί επιτυχώς,

18

Λακαφώσης Δημήτριος

έρχεται κάπως να συμπληρώσει τις άλλες συμφωνίες. Προσεγγίσεις Ελλάδας – Αλβανίας; Παράλληλα προς το Σκοπιανό, προβάλλει και το θέμα της προοπτικής βελτιώσεων των σχέσεων με την Αλβανία, για συμφωνία για τα θαλάσσια σύνορα(ΑΟΖ), συμφωνία που ακόμη εκκρεμεί. Πάντως, ο Αλβανός πρωθυπουργός Έντι Ράμα ξεκαθαρίζει ότι η Αλβανία δεν έχει εδαφική διεκδίκηση από την Ελλάδα και ότι το ζήτημα Τσάμηδων υφίσταται μόνο ως θέμα στοιχειωδών δικαιωμάτων των Αλβανών συμπατριωτών του που κάποτε ζούσαν στη χώρα σας, και τίποτα ευρύτερο. Αυτοί οι άνθρωποι ή τα παιδιά τους έχουν το δικαίωμα να διεκδικήσουν περιουσιακά δικαιώματα διά της δικαστικής οδού (σ.σ. οι περιουσίες έχουν δοθεί μετά από απόφαση των ειδικών δικαστηρίων στα θύματα την Τσάμηδων). Όμως, ο Έντι Ράμα κατά επίσκεψη του στο Κόσοβο δηλώνει για ενιαία προεδρία και άμυνα, δηλαδή για Μεγάλη Αλβανία. Η πρώτη Διεθνής Μεταναστευτική σύσκεψη στο Marrakech, 10 Δεκεμβρίου 2018 Από το 2015, η Ευρώπη περνάει τη χειρότερη μεταπολεμική μεταναστευτική- προσφυγική κρίση με επίκεντρο τις χώρες του μετώπου την Ιταλία και την Ελλάδα από τις εντάσεις στη Μέση Ανατολή και τη βόρεια Αφρική. Στις 19 Σεπτεμβρίου 2016, με την επίσκεψη του πρώην Γ.Γ. των Η.Ε. Ban Ki Moon στους μετανάστες στο νησί της Λέσβου, το θέμα τίθεται για πρώτη φορά σε διεθνή βάση. Δύο χρόνια μετά, διεξάγεται για πρώτη φορά διεθνή συνάντηση στο Marrakec Μαρόκου, στις 10 Δεκεμβρίου 2018. Τα 164 από τα 193 μέλη των Η.Ε., συμμετέχουν και υπογράφουν τη συμφωνία. Τελευταία, το αντιμεταναστευτικό υποκίνησαν οι λαϊκιστικές πολιτικές ηγεσίες, η ανισορροπία μεταναστών- συνόρων- ασφάλειας και αντιμεταναστευτικές κινήσεις σε ορισμένες χώρες. Διαπραγματεύσεις Εμπορίου Η.Π.Α.- Κίνας Το αμερικανικό εμπορικό έλλειμμα με την Κίνα ήταν $375δις το 2017 με σκοπό να μειωθεί σε $100 δις. Οι Η.Π.Α. θέλουν οι αμερικανούς επιχειρηματίες να μην παραχωρούν πνευματική τεχνολογική ιδιοκτησία στην Κίνα. Η Κίνα παράγει καταναλωτικά αγαθά σε χαμηλότερο κόστος και οι Αμερικάνος πολίτης καταφεύγει σ’αυτά για τις πιο χαμηλότερες τιμές. Ο Trump έχει επιβάλλει στην Κίνα 25% δασμούς στην εισαγωγή χάλυβα και 10% στην εισαγωγή αλουμίνιου. Οι αμερικανικές κυρώσεις εναντίον του Ιράν. Ο προέδρος Trump αποσύρεται από την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν με αμερικανικές κυρώσεις εναντίον του Ιράν. Εάν οι Ευρωπαίοι δεν κινηθούν στη γραμμή του για το Ιράν, εκβιάζει εμπορικό πόλεμο εναντίον τους και με δασμούς στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

19

Επικρατεί ρήγμα Γαλλίας - Γερμανίας για τις κυρώσεις Trump στο Ιράν. Ο Κινεζικός ‘’ Δρόμος μεταξιού (Silk Road)’’ προς την Ευρώπη. Ο Δρόμος μεταξιού είναι έκφραση ισχυρής απόφασης να συνδεθούν αγορές στο πλαίσιο της συμφωνίας για ελεύθερο εμπόριο Ε.Ε.- Κίνας. Ανοικτά σύνορα και ερεύθερο εμπόριο μπορούν να προσφέρουν χαμηλότερο κόστος καταναλωτών και ανάπτυξη στην Ευρώπη – Κίνα. Εγείρονται νωπές αντιλήψεις προς στενότερη συνεργασία μεταξύ των δύο περιοχών που έχουν διασύνδεση από την αρχαιότητα με το ‘’ Silk Road’’. Η Ελληνική Οικονομία μετά από 8 χρόνια Κρίσης Στις 20 Φεβρουαρίου 2018 ολοκληρώνεται η 3η αξιολόγηση του 3ου ελληνικού προγράμματος. Ακολουθεί στις 26 Φεβροαρίου 2018, η τελευταία 4η αξιολόγηση με κομβικό τον μήνα Ιούνιο 2018. Με την ολοκλήρωση του τελευταίου 3ου ελληνικού προγράμματος βγαίνει η Ελλάδα από τα μνημόνια τον Αύγουστο 2018. Συνεχίζεται η εποπτεία(όχι επιτροπεία), σύμφωνα με τα ισχύοντα στην Ε.Ε. μέχρι να εκπληρωθεί το 75% του χρέους- χωρίς όμως πρόγραμμα, απαιτούμενα, αξιολογήσεις και δόσεις. Για την ανάκαμψη της οικονομίας, σημασία έχει να συνεχισθούν οι μεταρρυθμήσεις και η ύπαρξη αναπτυξιακής στρατηγικής ελληνικής έμπνευσης ως και μια επιτυχημένη έξοδος στις αγορές.

20

Λακαφώσης Δημήτριος

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

21

ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ ΜΕΡΟΣ Ι

ΚΕΦΑΛΑΙΟ «Α» ΔΙΕΘΝΗ ΘΕΜΑΤΑ Συγκρούσεις με διεθνές ενδιαφέρον, Η Νέα Αμερικανική πολιτική επί Trump, Εξωτερική πολιτική του Trump έναντι Ελλάδας, Ακύρωση συμφωνίας για το ιρανικό, Αεροπορικά κτυπήματα στη Συρία, Εμπόριο Η.Π.Α.- ΕυρώπηςΚίνας, Εμπορικοί δασμοί, Συμφωνία με τη β. Κορέα, Αναγνώριση Ιερουσαλήμ ως πρωτευούσα, Διαφωνίες G-7 στο Καναδά. Η πρώτη συνάντηση Trump-Putin στο Ελσίνκι. Οι αντιθέσεις Η.Π.Α.-Τουρκίας.

22

Λακαφώσης Δημήτριος

Συγκρούσεις με Διεθνές ενδιαφέρον το 2018 από Β.Κορέα μέχρι Βενεζουέλα Η συνεχής πυρηνική και πυραυλική δοκιμή της Βόρειας Κορέας, Αναγνώριση Ιερουσαλήμ ως πρωτευούσα, Διαφωνίες G-7 στο Καναδά. Η πρώτη συνάντηση Trump-Putin στο Ελσίνκι. Οι αντίθεση Η.Π.Α.-Τουρκίας 1. Βόρεια Κορέα. Η συνεχής πυρηνική και πυραυλική δοκιμή της Βόρειας Κορέας με ταυτόχρονη πολεμική ρητορική του Λευκού Οίκου προκάλεσαν τη μεγαλύτερη απειλή του πολέμου στη χερσόνησο της Κορέας στην πρόσφατηιστορία. Η διπλωματική, όμως, προσέγγιση της Βόρειας και Νότιας Κορέας με την ευκαρία των Ολυμπιακών Αγώνων το Φεβρουάριο 2018, ανοίγει το δρόμο για συνάντηση Trump& Kim, στις 12 Ιουνίου 2018. Ωστόσο, στις 24 Μαϊου 2018 ο Trump ακυρώνει τη συνάντηση λόγω εχθρικής δήλωσης της Pyongyang, μόλις που ο Kim προβαίνει στην καταστροφή βάσεων πυρηνικών όπλων με την παρουσία και ξένων παρατηρητών. Πάντως, ο Kim βλέπει πολύ λυπηρή την απόφαση και ότι είναι έτοιμος για συζήτηση οποτεδήποτε, όπως και έγινε στις 12 Ιουνίου 2018.

2. Ο ανταγωνισμός Η.Π.Α.- Σαουδικής Αραβίας και Ιράν. Στον ανταγωνισμό επικρατούν, χωρίς να επισκιάζουν τα άλλα προβλήματα στη Μέση Ανατολή, τρείς παράλληλες εξελίξεις: η σταθεροποίηση της εξουσίας του Mohammed bin Salman στη Σαουδική Αραβία, η περισσότερη επιθετική στρατηγική του Trump προς το Ιράν και το τέλος του εδαφικού ελέγχου του IS στο Ιράκ-Συρία, παράμετροι που επιτρέπουν στη Washington και Riyadh να εστιασθούν περισσότερο προσεκτικά στο Ιράν.

3. Η Rahimgyar Κρίση στο Myanmar. Η κρίση Rohingya στο Myanmar έχει εισέλθει σε επικίνδυνη νέα φάση, απειλώντας τη σταθερότητα στην περιοχή. Η βίαια και αδιάκριτη στρατιωτική επίθεση κατά της μουσουλμανική κοινότητας Rohingy οδήγησε σε μαζική έξοδο προσφύψων. Τα Η.Ε. καλούν την επίθεση εθνική κάθαρση.

4. Η Υεμένη. Με 8 εκατομμύρια ανθρώπων στο χείλος της ελονοσίας, 1 εκατομμύριο περιπτώσεις χολέρας και πάνω από 3 εκατομμύρια εσωτερικά εκτοπισθέντων, ο πόλεμος στην Υεμένη μπορεί να κλιμακωθεί περισσότερο. Η Σαουδική Αραβία με τους συμμάχους της ακόμη πιστεύουν ότι η στρατιωτική λύση με κτυπήματα στο εσωτερικό της Υεμένης δίδει έξοδο. Το Ιράν βλέπει ως κατάλληλη τη στιγμή να ταπεινώσει τη Σαουδική Αραβία. Οι αναρχίες και οι βιαιότητες στη βόρεια Υεμένη προκαλούν αιματοχυσία εκατέρωθεν των συνόρων. Οι Σιίτες Houthis συνεχίζουν να μεταφέρουν τις μάχες και στο εσωτερικό σουνιτικό σαουδικό μέτωπο, εκτοξευόντας πυραύλους στο Riyadh και απειλώντας και άλλα κράτη του Κόλπου. Οι διαπραγματεύσεις, ήδη με απομακρυσμένες προοπτικές, έχουν καταστεί περισσότερο συγκεχυμένες.

5. Αφγανιστάν. Ο πόλεμος στο Αφχανιστάν φαίνεται να εντείνεται πέραν του 2018. Η νέα στρατηγική στο Αφγανιστάν προβλέπει νέα διάθεση για επιχειρήσεις κατά της επανεξέργησης των Taliban, με περισσότερες αμερικανικές δυνάμεις, με εντονότερα αεροπορικά κτυ-

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

23

πήματα και περισσότερες χερσαίες επιθέσεις από τις αφγανικές δυνάμεις. Ο σκοπός είναι να συγκρατήσουν τη νέα ορμή των Taliban και τελικά να τους αναγκάσουν σε πολιτική διευθέτηση. Μάλιστα οι συζητήσεις στο Κατάρ U.S.A.- Taliban για την ειρήνη στο Αφχανιστάν, στις 30 Απριλίου 2019, έχουν εισέλθει σε 6 κύκλο προσέγγισης. Μέχρι τώρα, όμως, η στρατηγική είναι σχεδόν αποκλειστικά στρατιωτική. Αν και ο πρόεδρος Chani δέχεται εισήγηση της Loyal jirka(μεγάλης συνέλευσης)για εσωτερικές συνομιλίες με τους Taliban συμπεριλαμβανομένης και της αποχώρησης των ξένων δυνάμεων. Απελευθέρωσε 175 φυλακισμένους επικειμένου και ιερού μήνα Ramadan.

6. Συρία. Μετά από σχεδόν επτά χρόνια πολέμου, το καθεστώς του Assad έχει το επάνω χέρι με τις ρωσικές και ιρανικές ευλογίες. Αλλά οι συγκρούσεις δεν έχουν τελειώσει. Μεγάλα τμήματα της χώρας παραμένουν εκτός καθεστωτικού ελέγχου. Περιφερειακές και διεθνείς δυνάμεις δεν συμφωνούν σε μια διευθέτηση της κρίσης και η Συρία είναι μια αρένα για ανταγωνισμό μεταξύ Ιράν και των εχθρών του. Καθώς το IS έχει εκδιωχθεί από από τις ανατολικές περιοχές, οι προοπτικές για κλιμάκωση αλλού αυξάνονται. Έχουν χρησιμοποιηθεί μέχρι τώρα τρεις φορές χημικέςς ουσίες με πολλά θύματα αθώων Συρίων πολιτών: η πρώτη χρήση στο προάστιο Ghouta της Δαμασκου το 2013 επί Οbama και η Συρία παραδίδει τα χημικά όπλα(σ.σ. όλα;) χωρίς άλλη επίπτωση, η δεύτερη χρήση στο khan Sheikhoun της περιοχής της βόρειας Συρίας με πρώτο το ανταποδοτικό αεροπορικό κτύπημα επί Trump στη συριακή αεροπορική βάση Shayrat στην κεντρική Συρία και τρίτη χρήση στη Douma της Δαμασκού με το δεύτερο συμμαχικό αεροπορικό κτύπημα επί Τrump στη Συρία.

7. Η Sahel περιοχή. Αδύναμα κράτη κατά μήκος της από Ατλαντικό μέχρι την Ερυθρά θάλασσα περιοχής Sahel, στο υπογάστριο της βόρειας Αφρικής, αγωνίζονται για να τα καταφέρουν έναντι ενός επικρατούντος μείγματος εσωτερικών συγκρούσεων, jihadi βιαιοτήτων και αντιμετώπισης λαθρεμπορίου ως και παράνομων διαδρόμων εμπορίας ανθρώπων και κυρίως προς την Ευρώπη. Τα θηράματα των ηγετών και οι στρατικοποιημένες αντιδράσεις συχνά κάνουν τα πράγματα χειρότερα.

8. Η Λαϊκή Δημοκρατία του Congo. Η προεδρική εμμονή να κρατηθεί στην εξουσία απειλεί να εντείνει την κρίση στο Congo και η ανθρωπιστική επείγουσα ανάγκη είναι ήδη μεταξύ των χειροτέρων του κόσμου. Το Νοέμβριο 2017, η επιτροπή εκλογών διακήρυξε εκλογές στο τέλος του 2017, επεκτείνοντας την νύν προεδρία για κατά ελάχιστον ακόμη ένα χρόνο. Η πορέια εντός του 2018 φαίνεται να χειροτερεύει, βαθμιαία. Επανεμφανίζεται η επιδημία του Ebola που μάστισε την περιοχή το 2014.

9. Η Ουκρανία. Οι συγκρούσεις στην Ουκρανία είχαν απώλεια πάνω από 10.000 ζωές και επέφεραν σοβαρή σε εξέλιξη ανθρωπιστική κρίση. Οι προς αποχώρηση περιοχές είναι δυσλειτουργικές και εξαρτώνται από τη Μόσχα. Στις άλλες περιοχές επικρατεί μεγάλος θυμός για τη διαφθορά. Η από το 2015 συμφωνία Minsk II, στη οποία στηρίζεται η λύση της κρίσης δεν έχει αποδώσει προς το παρόν και το 2018. Οι αντίθετες πλευρές συνεχίζουν τα

24

Λακαφώσης Δημήτριος

πυρά κατά μήκος της γραμμής που διαχωρίζει τα ουκρανικά στρατεύματα από τους προς απόσκιρση και ρωσικές δυνάμεις. Σύμφωνα με ολανδικό πόρισμα Μαΐου 2018 η πτώση του Μαλαισιανού αεροπλάνου ΜΗ 17 στις 17 Ιουλίου 2014 στην Ουκρανία προέρχεται από αντιαεροπορικό πύραυλο που κατείχε ορεινή ρωσική Ταξιαρχία στην περιοχή. Το σοβαρότερο επεισόδιο στο τέλος Νοεμβρίου 2018, μετά τη ρωσική προσάρτηση της Κριμαίας 2014, είναι η σύλληψη από Ρωσία τριών ουκρανικών πολεμικών πλοίων μεταξύ Αζοφικής- Μαύρης θάλασσας στα στενά Κρέτς που συνδέουν την Κριμαία με τη Ρωσία και η Ουκρανία κηρύσσει στρατιωτικό νόμο για ένα μήνα. Κορυφώνεται η ένταση στην Αζοφική. Η Ρωσία φυλακίζει τα πληρώματα των ουκρανικών πλοίων μέχρι τη δίκη στις 25 Ιανουαρίου 2019 και πρoωθεί πυραύλους S-400 στην Κριμαία. Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Poroshenko ζητάει την επέμβαση του ΝΑΤΟ και η Ε.Ε. προτίθεται να συνεχίσει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Ο Trump αναβάλλει να συναντήσει επίσημα τον Putin στη διάσκεψη του G-20 στο Buenos Aires, στις 30 Νοεμβρίου 2018, όπως είχε σχεδιασθεί. Στις 15 Δεκεμβρίου 2018, ανακηρύχθηκε σε αυτοκέφαλη η εκκλησία της Ουκρανίας με συμφωνία του Οικονομικού Πατριαρχείου Κων/πολης που ανεγνώρισε την αυτοκέφαλη εκκλησία της Ουκρανίας και με κατηγορία της Ρωσίας ότι κρύβεται υποκίνηση των Η.Π.Α, προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο.

10. Βενεζουέλα. Η Βενεζουέλα παίρνει ακόμη μια στροφή προς το χειρότερο. Ο πρόεδρος Nicolás Maduro αυξάνει το πολιτικό σφύξιμο. Η αντιπολίτευση θρηνεί και η προοπτική για ειρηνική αποκατάσταση της δημοκρατίας παρουσιάζεται όσον ποτέ ισχνή. Παράλληλα με την οικονομία να βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση, η χώρα αντιμετωπίζει τεράστιες προκλήσεις. Αναμένεται η ανθρωπιστική κρίση να βαθύνει το 2018 καθώς το ΑΕΠ συνεχίζει να μειώνεται. Ωστόσο, τις αμφισβητούμενες εκλογές του Μαΐου 2018 κερδίζει για τρίτη θητεία ο Manduro και αμερικανός διπλωμάτης απελαύνεται από το Καράκας. Η κρίση συνεχίζεται κλιμακούμενη στη Βενεζουέλα.

Η Εξωτερική Πολιτική του Trump στις αρχές της Προεδρίας Ασάφεια στη διαφοροποίηση της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής

Η προσέγγιση Η.Π.Α.- Ε.Ε. είναι η χειρότερη μετά του Β’ΠΠ. Ο Trump δηλώνει: ‘’η Αμερική πρώτα’’ και προσθέτει στο παγκόσμιο οικονομικό φόρουμ στο Davos 25 Ιανουαρίου 2018 και «όχι μόνη». Ο Trump προκαλεί αντιευρωπαϊκή πολιτική για αύξηση του κόστους των αμυντικών δαπανών της Ευρώπη, επαινεί βέβαια, μεταξύ των άλλων μερικών χωρών, την Ελλάδα γιατί ξοδεύει 2% του προΰπολογισμού για την άμυνα. Στη μετά Obama εποχή, παρατηρείται διαφοροποίηση της νέας αμεριμανικής πολιτικής στη μέχρι τώρα πολιτική έναντι του Ιράν και της Κούβας, ως και περιορισμός στις διμερείς και άλλες εμπορικές συμφωνίες. Ο Trump αποφασίζει, στις 12 Οκτωβρίου 2017 και την απόσυρση από την UNESCO, λόγω της εχθρικής στάσης της προς το Ισραήλ.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

25

Trump ενισχύει τους Κούρδους στη Συρία με τεθωρακισμένα οχήματα στον αγώνα τους κατά τους IS. Προμηθεύει την Ουκρανία με όπλα αντιαεροπορικής προτασίας για να εξισορροπήσει τη Ρωσία στην Ουκρανία.

O Trump είναι αποφασισμένος να εξαλείψει τις σε εξέλιξη πυρηνικές απειλές από τη Β. Κορέα. Η Β.Κορέα έχει αναβαθμίσει το πυρηνικό οπλοστάσιο και τους διηπειρωτικούς πυραύλους με δυνατότητα καταστροφής και της μεγαλυτέρης πόλης του κόσμου, ακόμη και με βόμβα Υδρογόνου, που κατέχουν μόνο η Κίνα, Ρωσία, Γαλλία, η Βρετανία και οι Η.Π.Α. Ο Trump δεν υπογράφει τη συμφωνία του 2015 για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα με Η.Π.Α., Βρετανία, Ρωσία, Γαλλία, Κίνα και Γερμανία που τη βλέπει ως ανεπαρκή και το Ιράν να θεωρεί την έξοδο από το πρόγραμμα. Απομακρύνεται από τις δεσμεύσεις των Η.Π.Α. από τη διεθνή μεταναστατευτική- προσφυγική πολιτική. Ο Trump στο πρώτο διεθνές ταξίδι επισκέπτεται τη Σαουδική Αραβία και προκαλεί και τον Putin για προσέγγιση με το Riyadh. Το τρίγωνο Trump-Riyadh- Moscow βασανίζει και εξελίσσεται προσεχώς. Ο Trump στη Γενική Συνέλευση των Η.Ε., στο τέλος του Σεπτεμβρίου 2018, δεν υποστηρίζει την πολυεθνικότητα αλλά υπερασπίζει τον πατριωτισμό. Ο Trump αποσύρρεται, στις 21 Οκτωβρίου 2018, μονομερώς από την πυρηνική συνθήκη του 1987 με τη Ρωσία, διότι συνέβηκαν μέχρι τώρα συνεχείς ρωσικές παραβιάσεις. Στις ενδιάμεσες αμερικανικές εκλογές (midterm election), 7 Νοεμβρίου 2018, οι αμερικανοί ψηφοφόροι εξέλεξαν ένα διαιρεμένο Κονγκρέσο, που δίνει υπόσχεση για μία ταραχώδη δεύτερη διετία της προεδρικής θητείας του Trump, καθώς οι Δημοκρατικοί έχουν πλέον τη δυνατότητα να επηρεάσουν τις πολιτικές αποφάσεις. Οι Δημοκρατικοί πήραν τον έλεγχο της Βουλής των αντιπροσώπων, ενώ οι Συντηρητικοί ενισχύθηκαν στη Γερουσία. Οι Δημοκρατικοί τώρα έχουν περισσότερη δύναμη για πιθανή επίδραση στην εξωτερική πολιτική, όπως έναντι της Ρωσίας, της Σαουδικής Αραβίας και του Ισραηλινο-παλαιστινικού προβλήματος, αλλά και ενθαρρύνθηκαν για υποψήφια την πρώην ΥΠΕΞ Clinton στις προεδρικές εκλογές του 2020.

Η προσαρμογή της νέας πολιτικής Trump Στην προσαρμογή στη νέα πολιτική που ακολουθεί ο από αρχές του 2017 πρόεδρος των Η.Π.Α. Trump δεν συνηθίζει επαρκώς να συμβουλεύεται το επιτελείο του. Ακολουθεί να βλέπει τα πράγματα ως διευθυντής ιδιωτικής επιχείρησης με την πλούσια επιτυχημένη εμπειρία που είχε μέχρι τώρα. ‘’Δεν ταιριάζουμε πήγαινε στο σπίτι σου’’έτσι απλά διαxειρίζεται τη διοίκησή του χωρίς να δίδει παραπέρα επεξηγήσεις και μάλιστα με τιτιβίσματα(twιter). Μεταξύ των άλλων, αντικαθιστά το βασικό υπουργό των εξωτερικών Tillerson, μόλις μετά ένα χρόνο στην υπουργία, με τον Pompeo, πρώην διευθυντή της CIA με εμπειρία στα παρασκήνια της πολιτικής. Παραμένει ο επί ένα χρόνο υπουργό Άμυνας Mattis, που δεν συνηγορεί στην παραμονή στη ιρανική πυρηνική διαπραγμάτευση. Αλλά και το σημαντικότερο ορίζεται ως σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας το ‘’γεράκι των γερακιών’’ της αμερικανικής πολιτικής John Bolton”.

26

Λακαφώσης Δημήτριος

Αρχίζει να σταθεροποιείται η αμερικανική εξωτερική πολιτική: 1. Το Παλαιστινιακό: Ο Bolton έχει επαινέσει τον πρόεδρο για την αναγνώριση της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ με την μετακίνηση της αμερικανικής πρεσβείας στην Ιερουσαλήμ.

2. Οι Σχέσεις με Κίνα: Έχει χαρακτηρισθεί το Πεκίνο για συστηματικές παραβάσεις στο διεθνές εμπόριο, ενώ απολαμβάνει κέρδη από την ανοικτή αμερικανική αγορά. Κατηγορεί την Κίνα ότι κλέβει από την αμερικανική πνευματική ιδιοκτησία σε ένα ελεύθερο σχετικό περιβάλλον. Για το έλλειμμα του εμπορίου υπέρ της Κίνας, ο Trump προχωρεί σε διόρθωση με άλλη συμφωνία. Η Κίνα επιδιώκει ‘’το δρόμο του μεταξιού- Silk road’’ προς την Ευρώπη με αντίρρηση ορισμένων ευρωπαϊκών χωρών και σαφώς και των Η.Π.Α.

3. Το Βόρειο–Κορεατικό: Η προσέγγιση της βόρειας Κορέας είναι το πάν.

4. Οι Σχέσεις με τη Ρωσία: Η ισχυριζόμενη εμπλοκή της Ρωσίας στις αμερικανικές εκλογές 2016 πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Υπάρχει ανάγκη για μια στρατηγική αντίδραση στα νέους ρωσικούς πυρηνικούς πυραύλους για υποστήριξη των συμμάχων στην Ευρώπη. Οι Η.Π.Α. πρέπει να ενισχύσουν τους συμμάχους στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη μέσω του ΝΑΤΟ και να εξασφαλισθούν αποτελεσματικά αντίμετρα στον υπερπόλεμο που η Ρωσία έχει επεισέλθει. O Trump ακυρώνει τη συμφωνία για τα ΠΟ με τη Ρωσία και προτείνει νέα με υπογραφή Ρωσίας- Κίνας.

5. Το Ιρανικό: Ενθαρρύνεται η χρήση δύναμης εναντίον του Ιράν, συμβουλεύοντας το Ισραήλ να βομβαρδίσει το Ιράν για να σταματήσει τις πυρηνικές του φιλοδοξίες. Τέτοια ενέργεια πρέπει να συνδεθεί με σθενερά αμερικανική υποστήριξη της ιρανικής αντιπολίτευσης που στοχεύει στην αλλαγή του ιρανικού καθεστώτος. Οι διαπραγματεύσεις για το ιρανικό πρόγραμμα ήταν λάθος το 2015, εφόσον μετά το 2025 το Ιράν δεν δεσμεύεται και μπορεί να εμπλουτίσει ουράνιο σε βαθμό για πυρηνικά όπλα και πρέπει να αναθεωρηθούν. Οι Η.Π.Α. δεν υπογράφουν τη συμφωνία για το Ιράν, όπως ήταν δεσμευμένες μέχρι τις 12 Μαΐου 2018 και η συμφωνία αιωρείται και οι εμπλεκόμενες μεγάλες δυνάμεις ανησυχούν. Μάλιστα, τελετυαία το Ισραήλ ισχυρίζεται ότι το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα συνεχίζεται, χωρίς η διεθνής υπηρεσία ατομικής ενέργειας να κάνει σχόλιο, αλλά δηλώνει ότι όλες οι πληροφορίες εξετάζονται.

6. Αντι- Ισλαμιστική Στάση: Ο Bolton έχει ειδικότερα επικριθεί από τη μουσουλμανική κοινότητα για σχέσεις με αντι-ισλαμικές ομάδες και πρόσωπα. Προλόγησε σε βιβλίο, που το Κέντρο Νόμου Κεντικής Φτώχειας (Southern Poverty Law Center-SPLC) περιγράφει ως ένα από τα πλέον φλογερά αντιμουσουλμανικά στις Η.Π.Α. Ο Bolton επίσης το 2016 μίλησε στην Αμερικανική Συμμαχία Ελευθερίας (American Freedom Alliance-AFA) με θέμα’’ Μπορεί το Ισλάμ να συνυπάρξει με τη Δύση;’’.

O Trump προτίθεται να χαρακτηρίσει τη Μουσουλμανική Αδελφότητα ως ξένη τρομοκρατική οργάνωση.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

27

Οι εκβιασμοί του Trump στη διαμόρφωση νέας εξωτερικής πολιτικής Η Ε.Ε. βρίσκεται διχασμένη στους εκβιασμούς του Trump για εμπορικό πόλεμο κατά της Ε.Ε., εάν δεν ακολουθήσει η Ε.Ε. τις κυρώσεις κατά του Ιράν, για τις οποίες η Ε.Ε. διστάζει, λόγω των ήδη εμπορικών συμφωνιών που πρέπει να ακυρώσει σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Trump. Αλλά, οι αντιθέσεις δεν σταματούν εδώ. Ο Trum στη διαμόρφωση νέων εμπορικών σχέσεων με την Ευρώπη, επιβάλλει δασμούς στο χάλυβα και στο αλουμίνιο και λοιπά προστατευτικά μέτρα για τα οποία η Ε.Ε, δεν έχει κοινή γραμμή αντιμετώπισης και κυρίως με τις αποκλίσεις Γαλλίας – Γερμανίας, για δικούς τους ξεχωριστούς λόγους. Η Γαλλία θέλει αποφασιστικότητα έναντι του Trump, ενώ η Γερμανία με τις πατροπαράδοτες αντιλήψεις, παρουσιάζεται συγκρατημένη έναντι τουTrump. Ο Trump στις 24 Μαΐου 2018, με την αιφνίδια και απρόσμενη ακύρωση (ναι-όχι-πάλι κάποτε) της συνάντησης με Kim στις 12 Ιουνίου 2018, θέτει προβλήματα στη νότια Κορέα αλλά και το κυριότερο στις εν εξελίξει άμεσες προσεγγίσεις βόρειας- νότιας Κορέας, μάλιστα την ημέρα που ο Kim προβαίνει σε καταστροφή της βάσης δοκιμής εκτόξευσης πυραύλων και με παρουσία ξένων παρατηρητών.

Εξωτερική Πολική του Trump έναντι της Ελλάδας Ο Trump πήρε θέση υπέρ της Ελλάδας με δηλώσεις του για αναβάθμιση της αμερικανικής βάσης στη Σούδα, αναγνωρίζοντας τη στρατηγική σημασία της Ελλάδας στη γύρω ασταθή περιοχή, τον εκσυγχρoνισμό 123 F-16. 4ης γενιάς, με τοποθέτηση λογισμικού και Radars από αμερικανικές εταιρείες και με τη συναρμολόγιση καλωδιών ως επί το πλείστον από την ελληνική ΑΕΒ.To κόστος είναι €1.1 δις, αν και υπάρχουν αμφιβολίες από άλλους. Επίσης, ο Trump πήρε πρωτοβουλίες για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, μέσω του υπουργού οικονομικών, να συγκληθεί άτυπο συμβούλιο του ΔΝΤ για συζήτηση του χρέους, μετά το σχηματισμό γερμανικής κυβέρνησης, που αναμένεται μέχρι τις αρχές του Απριλίου 2018, όπως και έγινε. Αποδέχονται οι Η.Π.Α. να είναι η τιμώμενη χώρα στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης 2018, όπως και έγινε, με το ό,τι σημαίνει για τη διεύρυνση των εμπορικών σχέσεων. Πάντως, ο Trump καθιέρωσε η 25η Μαρτίου να εορτάζεται ως ημέρα ανεξαρτησίας της Ελλάδας και στην Αμερική. Με τη ανανεώση της ομάδας της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, στέλνονται μηνύματα αναβάθμισης της στρατηγικής της Ελλάδας, με ασταθή γύρω περιβάλλον. Σχεδιάζεται προώθηση αμερικανικών Drones σε βάση στη Λάρισα, παρουσία αμερικανικών πολεμικών αεροσκαφών στην Ανδραβίδα και ενίσχυση υποδομών στο λιμάνι της Αλεξανδούπολης ως και στον παλαιότερο Ναύσταθμό Σύρου. Τα θέματα αυτά, μεταξύ άλλων, αναφέρονται και από τον αμερικανό πρέσβη Πάιατ στην Αθήνα ως και κατά την πρόσφατη επίσκεψη του αμερικανού υφυπουργού εξωτερικών Wess Mitchell, μεταξύ των άλλων γύρω περιοχών, και στην Ελλάδα, Μάρτιος 2018. Μήπως αυτό αποτελεί ενδεχόμενο για αποχώρηση από το Ιντσιλίκ της Τουρκίας, με την οποία υφίσταναται αντεγκλήσεις με τις Η.Π.Α.

28

Λακαφώσης Δημήτριος

Επίσης, ο αμερικανός υφυπουργός εξωτερικών Wess Mitchell τονίζει και το ενδιαφέρον των Η.Π.Α στο στρατηγικό σχεδιασμό της ευρύτερης της Ελλάδας περιοχής από Μέση Ανατολή μέχρι Ουκρανία και ότι δεν μένει απαρατήρητο το δικαίωμα της Κύπρου για εκμετάλλευση του θαλασσίου ενεργειακού της πλούτου. Το προεδρικό αμερικανικό αεροπνάνο AirForce One με τον Trump τροχιοδρομεί στην αμερικανική αεροπορική βάση της Σούδας στην Κρήτη για ανεφοδιασμό, ενώ πετούσε για την ιστορική συνάντηση Trump-Kim στη Σιγκαπούρη στις 12 Ιουνίου 2018. Ένδειξη της στρατηγικής σημασίας της Ελλάδας, εφόσον μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και το Ιντσιλίκ της Τουρκίας υπό άλλες συνθήκες. Είναι η πρώτη φορά που αμερικανός πρόεδρος, σε πορεία αποστολής βέβαια, περνάει από τη Σούδα. Είχε προηγηθεί η ανεπίσημη επίσκεψη του πατρός Bush, μετά από προσωπική πρόσκληση του Κωνσταντίνου Μηστοτάκη, στα Χανιά, στις αρχές 1990.

Για πρώτη φορά πάνω από το Αιγαίο τα αμερικανικά Stealth F-15 Plus Για πρώτη φορά πετούν πάνω από το Αιγαίο τα 5ης γενιάς υπερσύχρονα αμερικανικά αεροσκάφη Stealth F-15 Plus από την Ανδραβίδα κατά την πολυεθνική άσκηση’ ‘Ηνίοχος’ 2019’ στην οποία συμμετείχουν Η.Π.Α.- Ισραήλ- Βρετανία- Ελλάδα και η Ιτάλια, από Αλεξ/ πολη- Λήμνο- Ρόδο μέχρι και Καστελόριζο. Η Ιτάλια πρόσφατα παρέλαβε τα F-15 Plus αεροσκάφη. Οι Η.ΠΑ. έχουν την πρόθεση να διαθέσουν αεροσκάφη F-15 Plus και στην Ελλάδα και μάλιστα τώρα που οι σχέσεις Η.Π.Α.- Τουρκίας έχουν οξυνθεί για τις βλέψεις της Τουρκίας για ρωσικούς πυραύλους S-400, ενώ δεν αποκλείουν την απομάκρυνση της Τουρκίας από το ΝΑΤΟ. Βέβαια, για διαφορετικούς λόγους, αλλά σε σχέση με την Τουρκία, υπήρξε με πρωτοβουλία παλαιότερα του τότε Γερο- Καραμνλή να βγεί η Ελλάδα από το ΝΑΤΟ, αλλά γιατί να μην συμβεί αυτό και για την Τουρκία με πρωτοβουλία τώρα των Η.Π.Α.

Διαπραγματεύσεις Εμπορίου Η.Π.Α.- Κίνας Το αμερικανικό εμπορικό έλλειμα με την Κίνα ήταν $375 το 2017, που οφείλεται στο ό,τι οι αμερικανικές εξαγωγές προς την Κίνα ήταν μόλις $130 δις, ενώ οι εισαγωγές από την Κίνα ήταν $506 δις. Οι Η.Π.Α. θέλουν η Κίνα να μην εμπλέκει εταιρείες τους με τις κινέζικες επιχειρήσεις και οι αμερικανούς επιχειρηματίες να μην παραχωρούν πνευματική τεχνολογική ιδιοκτησία. Η Κίνα παράγει καταναλωτικά αγαθά σε χαμηλότερο κόστος και οι Αμερικάνος πολίτης καταφεύγειουν σ’αυτά για τις πιο χαμηλότερες τιμές, αλλά και με τον αμερικάνικο προστατευτισμό έχει να πληρώσει υψηλότερες τιμές για ‘’παραγόμενα στην Αμερική αγαθά’’ Ο Trump έχει στοχεύσει να μειώσει το έλλειμαμε την Κίνα μέχρι $100 δις. Έχει επιβάλλει 25% δασμούς στην εισαγωγή χάλυβα και 10% στην εισαγωγή αλουμίνιου και με τα μέτρα προστατευτισμού $30 δις στις κινέζικες εισαγωγές.

Οι επί Trump κυρώσεις εναντίον του Ιράν με συγκρατήσεις της Ευρώπης Ο προέδρος Trump αποσύρεται από την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν με αμερικανικές

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

29

κυρώσεις εναντίον του Ιράν. Εάν οι Ευρωπαίοι δεν κινηθούν στη γραμμή του για το Ιράν, εκβιάζει για εμπορικό πόλεμο εναντίον τους και με δασμούς στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου. Η Ε.Ε. ανακοινώνει, εννέα μόλις μέρες μετά, ότι προτίθεται να προστατεύσει τις ευρωπαϊκές εταιρείες από τις αμερικανικές κυρώσεις, ενώ το Βερολίνο αντίθεται. Μάλιστα, ο ομοσπονδιακός υπουργός οικονομίας και ενέργειας της Γερμανίας Πέτερ Αλτμάιερ, του κόμματος της Merkel, με κύριες αρμοδιότητες για την Ε.Ε., φιλοευρωπαίος πολιτικός, αντιτάχθηκε στο σχέδιο της Ε.Ε. για καταβολή αποζημιώσεων στις ευρωπαϊκές εταιρείες που πλήττονται.

Ρήγμα Γαλλίας - Γερμανίας για τις κυρώσεις Trump στο Ιράν Οι Γερμανοί μένουν πιστή στην παραδοσιακή γερμανική αντίληψη της realpolitik. Το Ιράν είναι λιγότερο σημαντικό από και ένα πλήρη εμπορικό πόλεμο που θα μπορούσε να πλήξει την καρδιά της γερμανικής οικονομίας και κυρίως τις αυτοκινητοβιομηχανίες. Ακόμη και μέλη του κόμματός της επικρίνουν την ελαφρότητα με την οποία η Merkel αντιμετωπίζει το ζήτημα. Ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας συμφώνησε με το γάλλο ομόλογό του Ζαν Ιβ Λε Ντριάν και τη Μογκερίνι ότι οι Ευρωπαίοι δεν είναι ανίσχυροι και υπάρχουν δυνατότητες και μέσα για δράση. Το Παρίσι φοβάται ότι κάθε παραχώρηση απλώς ενθαρρύνει τον Trump να γίνεται όλο και πιο ασυγκράτητος. Εάν άλλοι αποφασίζουν για εμάς, τότε δεν είμαστε κυρίαρχοι. Με σαφείς θέσεις και αποφασιστικότητα θα μπορέσουμε να συνεχίσουμε το διάλογο με τις ΗΠΑ και να εξυπηρετήσουμε τα συμφέροντά μας. Καταλητικά, η Ευρώπη εάν ακολουθήσει ενιαία γραμμή δίδει μήνυμα προς το Ιράν ότι η ΕΕ αγωνίζεται πραγματικά να σώσει τη συμφωνία-ορόσημο για το πυρηνικό του πρόγραμμα. Ωστόσο, πρέπει η Ευρώπη να διακινδυνεύσει έναν εμπορικό πόλεμο με τις ΗΠΑ για την απόφασή τους αναφορικά με το Ιράν; Ίσως ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Τουσκ είναι πιο γλαφυρός: ‘’Με τέτοιους φίλους, τι να κάνεις τους εχθρούς’’. Στις 28 Ιουνίου 2019, συναντιώνται στη Βιέννη της Αυστρίας η Κίνα, η Ρωσία, η Βρετανία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ε.Ε. για τις ήδη εμπορικές συναλλαγές με το Ιράν εφόσον οι Η.Π.Α. δεν υπογράφουν τη συμφωνία για το ιρακινό πυρηνικό πρόγραμμα και επιβάλλουν κυρώσεις στο Ιράν. Το Ιράν βλέπει θετικά τη συζήτηση, αλλά όχι αρκετή για τις ιρανικές προσδοκίες. Είχε προηγηθεί ειδικός δίαυλος εμπορικής συνδιαλλαγής Βρετανίας, Γαλλίας, Γερμανίας με το Ιράν, με παρότρυνση να συμμετέχουν και άλλα μέλη της Ε.Ε. και κυρίως αρχικά σε ανθρωπιστικά θέματα. Το Ιράν έχει διάθεση συζήτησης αλλά όχι με εκβιαστικές διαπραγματεύσεις.

Ο Trum επιβάλλει στην Ευρώπη δασμούς στο χάλυβα και στο αλουμίνιο Ο Trum στη διαμόρφωση νέων εμπορικών σχέσεων με την Ευρώπη, επιβάλλει δασμούς στο χάλυβα και στο αλουμίνιο και η Ε.Ε.επιβάλλει ανταποδοτικούς δασμούς €2.8δις ($3.3δις) στα αμερικανικά Harley-Davidson μηχανάκια και στο bourbon Ουΐσκι, από Ιούλιο 2018. Η

30

Λακαφώσης Δημήτριος

κίνηση άρχισε όταν ο Trump τέλειωσε την εξαίρεση της Ευρώπης για την επιβολή δασμών στο χάλυβα και αλουμίνιο. Η Ε.Ε. παραπονέθηκε επίσημα στο Διεθνή οργανισμό εμπορίου ζητώντας παραπέρα εκδικήσεις και ότι δεν επιτρέπεται απρόσεκτο γλύστρημα στον προστατευτισμό. Εάν ο Διεθνής οργανισμός εμπορίου βρει σωστά τα παράπονα, παραπέρα δασμοί €3.6δις στις εισαγωγές επιβάλλονται από 2021. Η Merkel αισθάνεται επίσης πίεση. Οι επικεφαλής κατασκευής αξιολόγων μηχανημάτων εισηγούνται στην κυβέρνηση να καταγίνει εντονότερα για χάρη του ελεύθερου εμπορίου. Αλλά και γερμανοί πολιτικοί και επιχειρηματίες ανησυχούν οτι ο Trump σε απάντηση αντιδρά και η διαφωνία κλιμακώνεται σε πλήρη εμπορικό πόλεμο. Προβάλλει πάνω από τις διατλαντικές συζητήσεις σαν’’Δαμόκλεια σπάθη’’(sword of Damocles), η απειλή του Trump να επιβάλει τιμωριτικά 25% δασμούς στις εισαγωγές αυτικινήτων. Αυτό πλήττει τη γερμανική κυρίως βιομηχανία που εξάγει ετησίως κοντά στα 500.000 οχήματα στις Η.Π.Α., πράγμα που είναι τρομερή καταστροφή γενικότερα στην ευρωπαϊκή οικονομία, άλλοι Eυρωπαίοι επίσημοι επιδιώκουν να διατηρηθεί ανοικτή επικοινωνία με την Ουάσινγκτον, αν και δεν είναι ακόμη έτοιμοι για ειδικές παραχωρήσεις ανακούφισης όπως για χαμηλότερους ευρωπαϊκούς δασμούς στις εισαγωγές αμερικανικών αυτοκινούμενων μηχανών. Το αμερικανικό εμπορικό έλλειμμα, το υψηλότερο το 2018 για 10 χρόνια, έφθασε περισσότερο από $100 δις, παρά την προσπάθεια του Donald Trumpto να αναζωογωνήσει την αμερικανική βιομηχανία και να μειώσει την εξάρτηση από τα εισαγόμενα αγαθά μεταξύ των οποίων το χάλυβα και άλλα υλικά. Από 1 Ιουνίου 2018 ο Trump επιβάλλει δασμούς 25% στο χάλυβα και15% στο αλουμίνιοστην Ευρώπη, στον Καναδά και στο Μεξικό και μελλοντικά ίσως και στην Αυστραλία και στην Κίνα από 15 Ιουνίου 2018. Με την Ευρώπη προϋπήρξαν άρρηκτοι δεσμοί. Προκαλείται ανησυχία στην παγκόσμια οικονομία και αναταραχές στο Διεθνές εμπόριο και αρχίζει ο εμπορικός πόλεμος που δεν είναι προς όφελος κανενός. Η Ευρώπη σχεδιάζει εμπορικό αντίποινα στον από παλαιότερα υπαρκτό παντοτεινό σύμμαχο, αλλά πάντα μέσα στα προβλεπόμενα από τη διεθνή συμφωνία για το εμπόριο. Ο Trump δεν αποκλείει δασμούς σε αυτοκίνητα και κυρίως στα γερμανικά Mercedes & BMV.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

31

Διαπραγματεύσεις Εμπορίου Η.Π.Α.- Κίνας Το αμερικανικό εμπορικό έλλειμα με την Κίνα ήταν $375δις το 2017, που οφείλεται στο ό,τι οι αμερικανικές εξαγωγές προς την Κίνα ήταν μόλις $130 δις, ενώ οι εισαγωγές από την Κίνα ήταν $506 δις. Ο Trump έχει στοχεύσει να μειώσει το έλλειμμα με την Κίνα μέχρι $100 δις. Οι Η.ΠΑ. εισάγουν προς κατανάλωση ηλεκτρονικά, ρούχα και μηχανήματα από την Κίνα που στέλνονται στην Κίνα για χαμηλού κόστους συναρμολόγηση. Άπαξ και στέλνονται πίσω στις Η.Π.Α. θεωρούνται εισαγωγές. Οι Η.Π.Α. θέλουν η Κίνα να μην προωθεί κανονισμούς με τους οποίους να επιβάλει στις ξένες εταιρείες κοινό ρίσκο με τις κινέζικες εταιρείες, όπως σε βιομηχανίες και να σταματήσει η Κίνα να απαιτεί από αμερικανούς επιχειρηματίες να της παραχωρούν αξιόλογη πνευματική τεχνολογική ιδιοκτησία. Η Κίνα πιθανόν να μπορέσει με μερικές ακριβές εισαγωγές να δείξει ότι προσπαθεί να μειώσει το διμερές εμπορικό ισοζύγιο. Η Κίνα έχει πολλά να κάνει για περισσότερη ανοικτή οικονομία προς τις Η.Π.Α. και να μειώσει το μεγάλο εμπορικό έλλειμα μεταξύ των δύο χωρών.

Οι αιτίες του ελλείμματος Εμπορίου Η Κίνα μπορεί να παράγει πολλά καταναλωτικά αγαθά σε χαμηλότερο κόστος από ό,τι άλλη χώρα. ΟΙ Αμερικάνοι καταφεύγουν σ’αυτά τα αγαθά για τις πιο χαμηλότερες τιμές. Αλλά και με τον αμερικάνικο προστατευτισμό, οι αμερικάνος καταναλωτής έχει να πληρώσει υψηλότερες τιμές για ‘’παραγόμενα στην Αμερική αγαθά’’. Η Κίνα, μια από τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου, έχει και τον μεγαλύτερο πληθυσμό. Αυτό σημαίνει ότι έχει να επιφορτίσει την παραγωγή μεταξύ σχεδόν 1.4 δις εκατομμυρίου κατοίκων. Οι ηγέτες της Κίνας προσπαθούν απεγνωσμένα να καταστήσουν την οικονομία να αναπτύσσεται πιο γρήγορα για να βελτιώσουν την καθημερινότητα της ζωής των κατοίκων στη χώρα.

Τι έχει γίνει μέχρι τώρα στις εμπορικές διαπραγματεύσεις με την Κίνα Ο Trump υποσχέθηκε να μειώσει το έλλειμμα του εμπορίου με την Κίνα. Στις 1 Ιουνίου 2018, επιβάλλει 25% δασμούς στην εισαγωγή χάλυβα και 10% στην εισαγωγή αλουμίνιου. Επίσης, με μέτρα προστατευτισμού κατά της Κίνας, επιβάλλει δασμούς $30 δις στην κινέζικες εισαγωγές. Επιδιώκεται η Κίνα να μην απαιτεί από τις αμερικάνικες εταιρείες να μεταφέρουν τεχνολογία στις κινέζικες βιομηχανίες. Πάντως, αναλυτές εκτιμούν ότι, παρά τις νέες προς το θετικό φαινόμενες εξελίξεις, οι εμπορικές εντάσεις θα αποτελέσουν μακροπρόθεσμο χαρακτηριστικό στις σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ-Κίνας. Στη σύνοδο του G-20 Buenos Aires, στις 30 Νοεμβρίου 2018, συμφωνήθηκε για τον εμπορικό πόλεμο Η.Π.Α.-Κίνας να διακόψουν τους νέους δασμούς για τρείς μήνες και η Κίνα να εισάγει περισσότερα αμερικανικά βιομηχανικά, γεωργικά και ενεργειακά προϊόντα.

Λακαφώσης Δημήτριος

32

Το πρώτο αεροπορικό κτύπημα επί Trump στη Συρία, 7Απριλίου 2017 Στις 7 Απριλίου 2017, αεροπορικό κτύπημα στη Συρία για πρώτη φορά επί Trump, 59 αμερικανικοί πύραυλοι Tomahawk cruise κτυπούν την αεροπορική βάση Shayrat στην Κ. Συρία, από όπου εκτιμάται ότι συριακά αεροπλάνα είχαν ενεργήσει επίθεση, στις 4 Απριλίου 2017, με χημικές ουσίες στην ελεγχομένη από τους αντάρτες πόλη Khan Sheikhoun στην περιοχή Idlib, στη Β. Συρία. Προβάλλεται ο ισχυρισμός ότι η χημική ουσία Sarin χρησιμοποιήθηκε στην Khan Sheikhoun με περίπου 80 νεκρούς και 100 τραυματίες, μεταξύ των οποίων παιδιά, γυναίκες και ηλικιωμένοι. Το γεγονός προκάλεσε την οργή της διεθνούς κοινότητας, η οποία έχει χαρακτηρίσει την επίθεση με χημικά όπλα(ΧΟ) ως έγκλημα πολέμου και κατά της ανθρωπότητας Υπόψη, ο Assad είχε κάνει ευρεία χρήση Χ.Ο. το 2013 με σοβαρές απώλειες στο προάστιο Γκούτα της Δαμασκού, το οποίο έχει περικυκλώσει και αμομονώσει. Όμως αναγκάσθηκε να τα παραδώσει για καταστροφή για να αποφύγει ένα κτύπημα, αφού είχε υπερβεί τις κόκκινες γραμμές των Η.Π.Α. επί Obama για μη χρήση Χ.Ο. Ωστόσο, όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων έχουν παραμείνει και χρησιμοποιηθεί Χ.Ο. και από τις δύο πλευρές στη Συρία. Ο Trump είπε ότι πρόκειται για περιορισμένη ενέργεια για να αποτρέψει τον Assad από μελλοντική χρήση Χ.Ο., τον οποίο υποστηρίζουν η Ρωσία και το Ιράν. Ακολουθεί και το κτύπημα με τη «μητέρα των βομβών» GBU-43/B κατά των IS σε καταφύγιο στα σύνορα Αφγανιστάν- Πακιστάν, με 38 νεκρούς.

Το Δεύτερο Η.Π.Α.- Γαλλίας- Βρετανίας Πυραυλικό κτύπημα στη Συρία, 14 Απριλίου 2018 Εισαγωγική Περίληψη της Αεροπορικής Επιδρομής

Οι Η.Π.Α., η Βρετανία και η Γαλλία διενήργησαν αεροπορικά και πυραυλικά κτυπήματα στη Συρία σε αντίποινα για τη φερόμενη χημική επίθεση στη συριακή πόλη Douma στο προάστιο της Δαμασκού, 7 Απριλίου 2018. Οι Η.Π.Α. δηλώνει ότι κτυπήθηκαν στόχοι, ένα διερευνητικό κέντρο στη Damascus και ένα κέντρο αποθήκευσης χημικών ουσιών κοντά στη πόλη Homs. Ο Ρώσος πρόεδρος καταδικάζει τα δυτικά κτυπήματα. Το Σ.Α. των Η.Ε., συνέρχεται διαδοχικά σε συσκέψεις χωρίς να βρίσκει λύση λόγω των αντιθέσεων των μελών, λύση που δεν αναμένουν οι δυτικοί και αρχίσουν τα κτυπήματα στη Συρία. Τα προ της επιδρομής To αμερικανικό καταδρομικό πλοίο Donald Cook, με κατευθυνόμους πυραύλους και ένα υποβρύχιο βρίσκεται στη Μεσόγειο και το αεροπλανοφόφο Truman και γαλλική φρεγάτα με συνοδευτικά πλοία και αεροσκάφη Rafal κατευθύνεται προς τη Μεσόγειο ως και τα βρετανικά αεροσκάφη Tornadoe προσειώνονται στο Ακρωτήρι της Κύπρου. Ενώ, το ευρωπαϊκό όργανο ελέγχου αέρος, το Eurocontrol, εκδίδει προειδοποίηση λόγω των πιθανών εκτοξεύσεων πυραύλων στη Συρία.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

33

Αεροπορικά Πυραυλικά Κτυπήματα στη Συρία 14-4-18

Η Διεξαγωγή της Αεροπορικής Επιδρομής των Η.Π.Α.- Βρετανίας- Γαλλίας Τα πλήγματα άρχισαν στις 04:00 και τελείωσαν στις 05:00 (ώρα Ελλάδας). Οι Η.Π.Α. και οι σύμμαχοι εκτόξευσαν 105πυραύλους , εκ των οποίων 66 Tomahawk cruise από τρία πολεμικά πλοία και ένα από υποβρύχιο. Επίσης, δύο αμερικαικά βομβαρδιστικά B-1B, Βρετανικά Tornado GR4 και Γαλλικά Rafal πολεμικά αεροσκάφη εκτόξευσαν προηγμένους πυραύλους. Χτυπήθηκαν τρία επιστημονικά ερευνητικά κέντρα, δύο στη Damascus και ένα στη Homs. Αναπτύχθηκαν στη Μεσόγειο γαλλικές Φρεγάτες πολλαπλών ρόλων, με πολεμικά πλοία προστασίας και καταδιωκτικά αεροπλάνα. Οι σύμμαχοι απέφυγαν να χτυπήσουν ρωσικές δυνάμεις. Ο Trump, πριν περίπου έναν χρόνο, είχε εκτοξεύσει 59 πυραύλους Tomahawk cruis εναντίον συριακής αεροπορικής βάσης Shayrat στη κεντρική Συρία, ενώ τώρα περίπου100 πυραύλους.

Τα δύο στρατόπεδα έκαναν το δικό τους απολογισμό. Η Δύση: Υποστηρίζει ότι πέτυχε τον στόχο της, για αυστηρή προειδοποίηση προς το καθεστώς Assad. Ο Trump τόνισε ότι η αποστολή εξετελέσθη. Η Βρετανή πρωθυπουργός, May, χαρακτήρισε την επίθεση σωστή και νόμιμη. Η Merkel έκανε λόγο για απαραίτητη και κατάλληλη ενέργεια, ενώ από τη γαλλική πλευρά ο αντικειμενικός σκοπός της επιχείρησης πέτυχε. Ο Trump σχεδιάζει ενισχυμένες κυρώσεις κατά τις Ρωσίας επειδή βοηθάει τον Assad. Η Τουρκία, με την προβληματική της στάση ανάμεσα σε Μόσχα και Ουάσιγκτον, χαρακτήρισε αρμόζουσα την πυραυλική επίθεση και δήλωσε ότι ο Assad δεν μπορεί να παραμείνει στην εξουσία. Η Ρωσία, Assad και Ιράν: χαρακτήρισαν τη χρήση δύναμης από τους Δυτικούς ως στρατιωτικό έγκλημα και επιθετική ενέργεια.

34

Λακαφώσης Δημήτριος

Το ΝΑΤΟ και η Ε.Ε. συγκαλούν σύσκεψη για να ενημερωθούν από Η.Π.Α.- ΒρετανιάΓαλλία. Η ομάδα των ερευνητών του Οργανισμού για την απαγόρεθση των Χ.Ο.(ΟΑΧΟ) καταφθάνει στη Duma της Δαμασκού, με αποστολή εντοπισμού και συλλογής στοιχείων που να αποδεικνύουν τη χρήση Χ.Ο. Συμπεράσματα από την αεροπορική επιδρομή στη Συρία Η επιδείνωση της συριακής κρίσης έφθασε στο χείλος της πυραυλικής κρίσης της Κούβας το 1962. Ευτυχώς, βρίσκονται στο επιτελείο του Ttump και στελέχη που επέβελαν τη λογική στρατηγική του ‘’ενός περιορισμένου κτυπήματος’’, πριν από το χάος και την καταστροφή του τρίτου Παγκοσμίου πολέμου. Ο Putin προτιμώντας το δρόμο των ειρηνικής πορείας διαδικασιών, καθυσήχασε το ρωσικό λαό που δεν θέλει την επιστροφή στην περίοδο του Ψυχρού πολέμου. Τώρα έχει αρχίσει στροφή προς τη διπλωματία παρά τις όποιες αντιθέσεις στις συνεχιζόμενες συγκλίσεις του Σ.Α. των Η.Ε., μέσω του οποίου κάθε μόνιμο μέλος εμμένει στα δικά του συμφέροντα με προτάσεις πέραν των προβλεπομένων διαδικασιών διεθνών οργανισμών και του διεθνούς δικαίου και συμφέροντος. Η απόφαση για χειρουργικό κτύπημα στη Συρία λήφθηκε, ενώ το Σ.Α. των Η.Ε συζητούσε τρόπο συγκράτησης της επιδείνωσης της συριακής κρίσης. Είδαμε δύο στρατόπεδα στον απολογισμό τους, χωρίς κανείς να μπορεί να καταλάβει που βρίσκεται η λύση. Έχει επικρατήσει με ανοχή και υποστήριξη άλλων, άλλος Σαντάμ στη Συρία και να κτυπά το λαό του με χημικές ουσίες, αρκεί να διατηρεί την αυταρχική πολιτική εξουσία του πατρός. Δεν χρησιμοποιήθηκε η αμερικανική βάση στο Ιντσιρλίκ της Τουρκίας, πράγμα που αψηφεί την Τουρκία, με την αμφίρροπη συμπεριφορά της, αν και τώρα χαιρετίζει το κτύπημα ως θετική κατάσταση. Το κτύπημα στη Συρία επανεβεβαίωσε τη στρατηγική αξία του ελληνικού χώρου. Τώρα, πέραν της Σούδας, προβάλλουν και άλλοι χώροι στην Ελλάδα που θεωρούνται κατάλληλοι για την εξυπηρέτηση των δυτικών συμφερόντων. Ωστόσο, η εγγύτητα στη με χειρότερη κρίση Μέση Ανατολή δεν μπορεί να αφήσει στο απυρόβλητο και την Ελλάδα που έχει ανάγκη για αυξημένο τουρισμό και για αντιμετώπιση της οικονομικής ύφεσης, αλλά και των προκλήσεων στα σύνορά της και του προσφυγικού. Υπάρχει ασάφεια, εάν υπήρξε προειδοποίηση της Ρωσίας για το κτύπημα. Πάντως, το βέβαιο είναι ότι με την έναρξη του κτυπήματος υπήρξε ενισχυμένη η ‘’προληπτική άμεση συνεχής επικοινωνία’’ για να αποφεύγονται απρόβλεπτα και εκτός επιδιώξεων γεγονότα στο χάος της περιοχής. Το κτύπημα στόχευε μόνο το συριακό χημικό οπλοστάσιο. Αποφεύχθηκαν ρωσικοί και ιρανικοί στόχοι. Η ρωσική αντιπυραυλική άμυνα δεν αναχαίτισε δυτικούς πυραύλους, ενώ η συριακή αντιαεροπορική άμυνα ενεργοποιήθηκε όταν σταμάτησαν να βάλονται οι δυτικοί πύραυλοι. Χρησιμοποιήθηκαν τώρα περισσότεροι πύραυλοι από το πρώτο αερο-

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

35

πορικό κτύπημα μόλις πριν ένα έτος τον Απρίλιο 2017 και με προοπτική να χρησιμοποιηθούν ακόμη περισσότεροι πύραυλοι εάν ο Assad δεν σταματήσει τις χημικές επιθέσεις κατά του λαού του. Πάντως ξεκαθάρισε ότι ο αμερικανός στρατιώτης δεν επιστρέφει στην πατρίδα του, εάν πρώτα δεν επιτευχθούν τρείς στόχοι: η διασφάλιση ότι δεν χρησιμοποιούνται χημικά όπλα, η ήττα του Ισλαμικού Κράτους ως και η παρακολούθηση της δράσης του Ιράν.

Πρώτη συμμετοχή Trump και πρώτη συνάντηση Trump-Putin, στο G-20 στο Αμβούργο, 7-8 Ιουλίου 2017 Το G-20 ξεκίνησε στο Αμβούργο της Γερμανίας, 7-8 Ιουλίου 2017, με συγκρατημένες αυτή τη φορά προοπτικές, λόγω της γενικότερης διεθνούς κατάστασης και της αβεβαιότητας της πολιτικής της νέας αμερικανικής κυβέρνησης από τον Ιανουάριο 2017, με τις καινοτόμες και αιφνιδιαστικές προεκλογικές υποσχέσεις σε κύρια εθνικά και διεθνή θέματα. Το G- 20 μπορεί να χαρακτηρισθεί ως G-19+1(ΗΠΑ), εφόσον οι ΗΠΑ κινήθηκαν μονομερώς σχεδόν από όλες τις άλλες χώρες του G-20, οι οποίες ανέμεναν διευκρινίσεις και επιβεβαιώσεις για τις μη αναμενόμενες προεκλογικές δηλώσεις του επί πέντε μήνες νέου αμερικανού προέδρου Trump. Ο Trump δεν υποχώρησε στην αρνητική του θέση έναντι του προστατευτισμού, αλλά με μια μόνο δήλωση για αναγνώριση της ‘’εμπορικής εθνικής άμυνας ‘’ χώρας του G-20, εάν προκύπτουν ακραίες παραβατικές διαθέσεις και επιδιώξεις, προσπάθησε να εξομαλύνει τη στάση του στο κοινό ανακοινωθέν. Ο Trump έμεινε αμετακίνητος στην αποχώρησή του από τη συμφωνία του Παρισίου για τις κλιματικές αλλαγές, την οποία έχει υπογράψει ο Obama 2015, παρά τις επίπονες προσπάθειες όλων των άλλων να παραμείνει στη συμφωνία. Την αποχώρησή του στήριξε στην επιδίωξη να ενισχύσει τις αμερικανικές βιομηχανίες ενέργειας και την εργασία. Δέχεται όμως, με δήλωσή του στην κοινή ανακοίνωση, να βοηθήσει τις άλλες χώρες για να υλοποιήσουν τις δεσμεύσεις τους στη συμφωνία για τις κλιματικές αλλαγές. Έτσι, ο Trump επέστρεψε στη χώρα του διατηρώντας βασικά τις μέχρι τώρα διαθέσεις του και άφησε απογοητευμένους τους άλλους που έτρεφαν κρυφές ελπίδες για προσεγγίσεις. Πάντως, το σημαντικό σ’αυτό το G-20 είναι ότι συναντήθηκαν για πρώτη φορά ο Trump και ο Putin και χαρακτήρισαν αμφότεροι τη συνάντηση θετική. Η συμπεριφορά του Trump ήταν ως ‘’πρώτος’’ και του Putin ως ‘’ όμοιος’’

Η σύσκεψη του G-20 στην Οσάκα της Ιαπωνίας Στις 28 Ιουνίου 2019, η σύσκεψη του G-20 στην Οσάκα της Ιαπωνίας δεν παρουσιάζει ιδιαιτερότητα αλλά ευκαιρίες από τις συναντήσεις ηγετών του κόσμου. Οι σχέσεις TrumpPutin είναι προσεγγίσιμες με ρωσική παρότρυνση να αποφεύγονται πρωτοβουλίες που προκαλούν αυξήσεις εξοπλισμών με πιθανότητα επίσκεψης Trump στη Μόσχα αρχές 2020.

Trump-Xi συμφώνησαν για συζητήσεις για τους αμερικανικούς δασμούς στα εξαγωγικά κινέζικα προϊόντα που έχουν επιβάλλει οι Η.Π.Α. Συνεχίζεται η προσέγγιση Trump- Kim παρά την αποτυχία στη δεύτερη συνάντησή τους

36

Λακαφώσης Δημήτριος

στο Ανόι του Βιετνάμ μετά την πρώτη στη Σιγκαπούρη. Μάλιστα είχαν τώρα συνάντηση ευκαιρίας για ένα μόνο ΄΄χαίρεται’’ στην αποστρατικοποιημένη ζώνη μεταξύ Β. και Ν. Κορέας, η πρώτη τέτοια συνάντηση από τον πόλεμο στη χερσονήσου της Κορέας 1953.

Διαπραγματεύσεις Εμπορίου Η.Π.Α.- Κίνας Το αμερικανικό εμπορικό έλλειμαμε την Κίνα ήταν $375 το 2017, που οφείλεται στο ό,τι οι αμερικανικές εξαγωγές προς την Κίνα ήταν μόλις $130 δις, ενώ οι εισαγωγές από την Κίνα ήταν $506 δις. Οι Η.Π.Α. θέλουν η Κίνα να μην εμπλέκει εταιρείες τους με τις κινέζικες επιχειρήσεις και οι αμερικανούς επιχειρηματίες να μην παραχωρούν πνευματική τεχνολογική ιδιοκτησία. Η Κίνα παράγει καταναλωτικά αγαθά σε χαμηλότερο κόστος και οι Αμερικάνος πολίτης καταφεύγειουν σ’αυτά για τις πιο χαμηλότερες τιμές, αλλά και με τον αμερικάνικο προστατευτισμό έχει να πληρώσει υψηλότερες τιμές για ‘’παραγόμενα στην Αμερική αγαθά’’ Ο Trump έχει στοχεύσει να μειώσει το έλλειμαμε την Κίνα μέχρι $100 δις. Έχει επιβάλλει 25% δασμούς στην εισαγωγή χάλυβα και 10% στην εισαγωγή αλουμίνιου και με τα μέτρα προστατευτισμού $30 δις στην κινέζικες εισαγωγές.

Οι αμερικανικές κυρώσεις εναντίον του Ιράν. Ο προέδρος Trump αποσύρεται από την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν με αμερικανικές κυρώσεις εναντίον του Ιράν. Εάν οι Ευρωπαίοι δεν κινηθούν στη γραμμή του για το Ιράν, εκβιάζει για εμπορικό πόλεμο εναντίον τους και με δασμούς στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου. Επικρατεί ρήγμα Γαλλίας - Γερμανίας για τις κυρώσεις Trump στο Ιράν. Οι Γερμανοί αποφεύγουν έναν πλήρη εμπορικό πόλεμο για να μην πληγεί η αυτοκινητοβιομηχανία. Ενώ το Παρίσι φοβάται ότι κάθε παραχώρηση ενθαρρύνει τον Trump να γίνεται όλο και πιο ασυγκράτητος.

Ο Trump επιβάλλει Δασμούς στο Χάλυβα και στο Αλουμίνιο, στην Ευρώπη και στην Κίνα Από 1 Ιουνίου 2018 ο Trump επιβάλλει δασμούς 25% στο χάλυβα και15% στο αλουμίνιοστην Ευρώπη, στον Καναδά και στο Μεξικό και μελλοντικά ίσως και στην Αυστραλία και στην Κίνα από 15 Ιουνίου 2018. Με την Ευρώπη προϋπήρξαν άρρηκτοι δεσμοί. Προκαλείται ανησυχία στην παγκόσμια οικονομία και αναταραχές στο Διεθνές εμπόριο και αρχίζει ο εμπορικός πόλεμος που δεν είναι προς όφελος κανενός. Η Ευρώπη σχεδιάζει εμπορικό αντίποινα στον από παλαιότερα υπαρκτό παντοτεινό σύμμαχο, αλλά πάντα μέσα στα προβλεπόμενα από τη διεθνή συμφωνία για το εμπόριο. Ο Trump δεν αποκλείει δασμούς αυτοκίνητα και κυρίως στα γερμανικά Mercedes & BMV

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

37

Κομβική η αποδοχή συνάντησης του προέδρου των Η.Π.Α. και της Β.Κορέας, Trump & Kim Στους χειμερινούς Ολυμπακούς αγώνες, το Φεβρουάριο 2018 στη Ν.Κορέα, η Β. και Ν.Κόρεα συμμετέχουν με μια κοινή ομάδα αθλητών, αν και η Β.Κορέα δεν έχει αποποιηθεί τις πυρηνικές προκλήσεις και τους διηπειρωτικούς πυραύλους, με ένταση στην περιοχή. Τη Β.Κορέα εκπροσωπεί η αδελφή και ο θείος του ηγέτη της Β.Κορέας Kim. Τις Η.Π.Α. εκπροσωπεί ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Pence, αλλά χωρίς καμία επαφή με τη βορειοκορεάτικη αντιπροσωπεία. Επίσης και το σημαντικότερο, ο Trump αποδέχεται πρόσκληση του Kim για συνάντηση, μέχρι το τέλος Μαΐου 2018, χωρίς να έχουν από πριν εξασφαλισθεί στέρες και ορατές ενέργειες και υποχωρήσεις. Η Β.Κορέα συνεχίζει τη δοκιμή του πυρηνικού προγράμματος και συνεχίζονται οι εναντίον της κυρώσεις όσον διαρκούν οι διαπραγματεύσεις; Ο Trump δηλώνει: ‘’πιθανόν να αποχωρήσουμε γρήγορα ή μένουμε και κάνουμε τη μέγιστη καi διαπραγμάτευση για τον κόσμο’’. Ιστορική είναι η απόφαση του αμερικανού προέδρου Trump να συναντηθεί με το βορειοκορεάτη πρόεδρο Kim, για πρώτη φορά μετά τον πόλεμο στην Κορέα 1945. Μήπως, επαναλαμβάνεται η περίοδος, το 1972, όταν ο αμερικανός πρόεδρος Nixon συναντάει τον Κινέζο πρόεδρο Mao Zedon και ξεπαγώνουν οι σχέσεις των δύο χωρών για πολλά χρόνια. Ο Trump απέλυσε τον Tillerson μέσω twitter χωρίς να τον ενημερώσει προσωπικά και τον αντικατέστησε με τον διευθυντή της CIA Pompeo στην προσπάθεια αλλαγής της διπλωματικής ομάδας εν όψει των διαπραγματεύσεων με τη Β.Κορέα και της γενικότερηςεξωτερικής πολιτικής που επιχειρεί να διαμορφώσει στην νέα πολιτική του Trump. Σημειώνεται ότι σε προηγούμενα προγράμματα συγκράτησης των πυρηνικών φιλοδοξιών, η Β. Κορέα δεν κράτησε τις διαπραγματευτικές υποσχέσεις. Ας δούμε, βέβαια την πρόσκληση και αποδοχή για συνάντηση ως πρώτο θετικό βήμα και τα άλλα, εφόσον συμφωνηθούν και ολοκληρωθούν σε τόπο και χρόνο. Μια πρώτη ένδειξη για τον τόπο συναντήσεως Trump & Kim είναι η Σουδία ή Φιλανδία ή περιοχή στην αποστρατικοποιημένη ζώνη μεταξύ βόρειας και νότιας Κορέας ή ουδέτρη χώρα στην Ασία. Στις 28 Μαρτίου 2018, ο πρόεδρος της βόρειας Κίνας Kim επισκέπτεται τον πρόεδρο της νότιας Κορέας Μοον και αρχίζει η διπλωματική οδός μετά από δέκα χρόνια.

Η Βόρεια Κορέα σταματάει τις Πυρηνικές και Πυραυλικές Δοκιμές, Απρίλιος 2018 Πολλές πυραυλικές δοκιμές μέχρι τώρα από τη Βόρεια Κορέα

H Βόρεια Κορέα διεξήγαγε αρκετές δοκιμές πυραύλων. Μερικές με έκρηξη αμέσως μετά την εκτόξευση, ενώ σε άλλες μετά από εκατοντάδες μιλίων τροχιάς οι πύραυλοι έπεσαν στη θάλασσα. Μερικές απο τις δοκιμές έγιναν στις 12 Φεβρουαρίου 2017, 4 Ιουλίου 2017, 29 Αυγούστου 2017, 15 Σεπτεμβρίου 2017. Ενώ, στις 29 Νοεμβρίου 2017 δοκιμάσθηκε επιτυχώς

Λακαφώσης Δημήτριος

38

ένας νέος τύπος διηπειρωτικού βαλλιστικού πυραύλου με δυνατότητα να κτυπήσει όλη την ηπειρωτική περιοχή των Η.Π.Α. Από 21 Απριλιου 2018, η Βόρεια Κορέα σταματάει τις πυρηνικές δοκιμές και τις εκτοξεύσεις διηπειρωτικών βαλλιστικών πυραύλων και κλείνει τη βάση πυρηνικής δοκιμής. Ο Kim δηλώνει ότι το πυρηνικό και πυραυλικό πράγραμμα έχει ολοκληρωθεί και δεν απαιτείται παραπέρα αναβάθμιση και οι πυρηνικές δυνατότητες έχουν πιστοποιηθεί. Ο Trump αιφνιδίασε με την αποδοχή για άμεσες συζητήσεις

Βορειοκορεάτης (αριστερά) και Νοτιοκορεάτης (Δεξιά) ηγούνται της κορεάτικης αντιπροσωπείας στους χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες στη νότια Κορέα, Φεβρουάριος 2018. Μήνυμα για ειρήνη στην περιοχή.

Χωρίς προηγούμενο αμερικανός πρόεδρος να συναντάται με Βορειό- Κορεάτη ηγέτη. Ο Trump δηλώνε: ‘’εάν δεν είχα σκεφθεί ότι η συνάντηση μπορούσε να είναι επιτυχής δεν πήγαινα και εάν η συνάντηση προχωρούσε αλλά χωρίς να είναι παραγωγική, αποχωρούσα. Η προσπάθεια με μεγίστη πίεση συνεχίζεται μέχρι η Βόρεια Κορέα να αποπυρηνικοποιηθεί’’ Πότε και που η συνάντηση Trump-Kim λαμβάνει χώρα Πιθανόν η συνάντηση να γίνει είτε νωρίς τον Ιούνιο 2018, είτε λίγο πρίν. Οι χώροι συνάντησης μπορεί να είναι η αποστρατικοποιημένη ζώνη μεταξύ Βόρειας και Νότιας Κορέας, άλλη ασιατική χώρα ή μια ουδέτερη ευρωπαϊκή χώρα. Σχόλια- Διαπιστώσεις 1. Οι υποχωρήσεις από τη Βόρεια Κορέα έγιναν πριν από τις αναμενόμενες συναντήσεις με τις Η.Π.Α. και τη Νότια Κορέα.

2. Η απορία είναι γιατί ο Kim υποχώρησε τόσο νωρίς αντί να κρατήσει ‘’τον άσο στο μανίκι του’’ και να το τραβίξει στην εξέλιξη της συζήτησης για την απαγόρευση της πυρηνικής δοκιμής και για το μορατόριο των διηπειρητικών βαλλιστικών πυραύλων. Είναι κάτι που ούτε ο παππούς του, ούτε ο πατέρας του μπορούσε να αποκτήσει, ενώ ο Kim κέρδισε να καθήσει μαζί με τον Trump και να συζητήσει.

3. Αν και ο Kim είπε ότι θα καταστρέψει τη βάση δοκιμής των πυρηνικών όπλων, δεν υπάρχει ένδειξη για απαλλαγή από τα υπάρχοντα όπλα.

4. Η απόφαση να σταματήσει τις πυραυλικές δοκιμές αποσκοπεί επίσης στην επιδίωξη για οικονομική ανάπτυξη, με την υπόσχεση να συγκεντωθούν όλες οι ποροσπάθειές του στην επίτευξη κοινωνικής οικονομίας.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

39

5. Ο Trump δηλώνει ότι δεν πρόκειται για περίπτωση Λιβυής όπου την εξάλειψη των πυρηνικών όπλων ακολούθησε και η έξοδος του Καντάφη. Δεν συνδέει το θέμα των πυρηνικών όπλων με έξοδο του Kim, όπως είχαν προβληθεί ορισμένοι ισχυρισμοί.

Ο Kim της Βόρειας Κορέας σε μέσα πυραυλικών δοκιμών

Ιστορική η συνάντηση των προέδρων Βόρειας και Νότιας Κορέας, 27 Απριλίου 2018

Οι Πρόεδροι της Νότιας και της Βόρειας Κορέας, Moon Jae-in and Kim Jong-un, αντίστοιχα συμφώνησαν για τα πυρηνικά όπλα στη Χερσόνησο, μετά από την ιστορική συνάντηση. Η συνάντηση έγινε μήνες μετά τις πολεμικές ρητορίες της Βόρειας Κορέας με ταυτόχρονες πυρηνικές και πυραυλικές δοκιμές κυρίως το 2017 και 2018. Οι δύο πρόεδροι βρέθηκαν πρόσωπο με πρόσωπο στο λεγόμενο ‘’σπίτι της ειρήνης’’ στο Panmunjom, σε ένα ειδικό περιβάλλον στην αποστρατικοποιημένη ζώνη μεταξύ των δύο Κορεών. Είχε προηγηθεί πρόσφατα μυστική επίσκεψη του προέδρου της Βόρειας Κορέας στη Νότια Κορέα. Ποία είναι η συμφωνία Βόρειας- Νότιας Κορέας Συμφώνησαν να τελειώσει ο Κορεάτικος πόλεμος του 1953 με σύναψη ειρήνης το έτος 2018. Προηγούμενες εσωκορεατικές συμφωνίες με παρόμοιες υποσχέσεις είχαν εγκαταληφθεί όταν η Βόρεια Κορέα κατέφυγε σε πυρηνικές και πυραυλικές δοκιμές και η Νότια Κορέα εξέλεξε περισσότερο συντηρητικούς προέδρους. Ειδικότερα, στην κοινή δήλωση αναφέρονται μεταξύ των άλλων: - Τέλος στις εχθρικές δραστηριότητες μεταξύ των δύο χωρών.

Εορταστικά καλωσορίσματα κατά την συνάντηση

- Αλλαγή της αποστρατικοποιημένης ζώνης μεταξύ των δύο χωρών σε ζώνη ειρήνης, με σταμάτημα των προπαγανδιστικών διακηρύξεων.

- Μείωση των εξοπλισμών στην περιοχή με χαλάρωση της στρατιωτικής έντασης.

- Επιδίωξη να εμπλακούν στις συζητήσεις και οι Η.Π.Α. και Κίνα.

Λακαφώσης Δημήτριος

40

- Επανένωση των οικογενειών που τις άφησε χωρισμένες ο πόλεμος.

- Σύνδεση και εκσυχρονισμός των σιδηροδρόμων και λοιπών οδών κατά μήκος των συνόρων.

Panmunjom, τόπος συνάντησης αποστρατικοποιημένης ζώνης

- Περαιτέρω κοινή συμμετοχή σε αθλητικούς αγώνες, συμπεριλαμβανομένων και των ασιατικών αγώνων και το 2018.

- Να ζητηθεί διεθνής υποστήριξη για την επίτευξη των κοινών σκοπών.

Οι αντιδράσεις των άλλων χωρών για την εσωκορεατική διάσκεψη Η Κίνα επαίνεσε την πολιτική απόφαση και το θάρρος των δύο ηγετών και ελπίζει η ορμή να συνεχισθεί. Ο αμερικανός πρόεδρος καλωσόρισε την ιστορική συνάντηση. Η Βρετανία καλωσόρισε τη διάσκεψη, ελπίζοντας η Βόρεια Κορέα να πάρει σταθερά βήματα. Το Κρεμλίνο χαρακτήρισε την προσέγγιση ως πολύ θετικά νέα. Ο Ιάπωνας πτωθυπουργός Shinzo Abe παραμένει σε στενή επαφή με τις Η.Π.Α. και τη Νότια Κορέα. Το Δένδρο της «ειρήνης και της ευημερίας» Μαζί οι πρόεδροι φύτευσαν ένα εορταστικό πεύκο και αποκάλυψαν μια πλάκα, με εγγραφή: «Φυτεύοντας την ειρήνη και την ευημερία.» χρησιμοποιώντας έδαφος και νερό και από τη Βόρεια και Νότια Κορέα. Σχόλια-Διαπιστώσεις Ιστορική η συνάντηση των προέδρων Βόρειας και Νότιας Κορέας για την αποκατάσταση ειρήνης στη χερσόνησο , μετά από περίπου 65 χρόνια εντάσεων.Τελειώνει ο Κορεάτικος πόλεμος του 1953 με σύναψη ειρήνης το 2018. Είναι η πρώτη φορά που ηγέτης της Βόρειας Κορέας βαδίζει στη Νότια γείτονα από το τέλος του πολέμου στην Κορέα, και περισσότερο από 10ετία που εσωτερική κορεάτικη σύσκεψη διεξάγεται στην αποστρατικοποιήμενη ζώνη. Η από 24 Μαΐου 2018 επιστολή του Trump προς τον Kim της Βόρειας Κορέας Ο πρόεδρος των Η.Π.Α. Donald Trump ακύρωσε τη σχεδιασθείσα για τις 12 Ιουνίου 2018 συνάντηση με τον Kim Jong-un της Βόρειας Κορέας, διαπιστώνοντας οργή και ανοικτή εχθρότητα στην πρόσφατη δήλωση της Pyongyang. Ακολουθεί πλήρες κείμενο της επιστολής(ναι-όχι-πάλι κάποτε) «The White House Washington

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

41

May 24, 2018 Προς την Εξοχότητά του Kim Jong Un Chairman of the State Affairs Commission of the Democratic People's Republic of Korea, Pyongyang| Αγαπητέ Κύριε Πρόεδρε : Εκτιμώ πολύ το χρόνο, υπομονή και προσπάθειά σας με σεβασμό στις πρόσφατες διΦυτεύοντας το πεύκο της απραγματεύσεις μας και συζητήσεις σχετικά «ειρήνης - ευημερίας» με την από μακρόν ζητούμενη από αμφότερα τα μέρη συνάντηση, που είχε σχεδιασθεί να γίνει στις 12 Ιουνίου στη Σιγκαπούρη. Πληροφορηθήκαμε ότι η συζήτηση αιτήθηκε από τη Βόρεια Κορέα, αλλά αυτό για μας είναι εξ ολοκλήρου άσχετο. Περίμενα πάρα πολύ να είμαι εκεί με εσένα. Με λίπη, για την οργή και ανοικτή εχθρότητα που δείξατε στην πολύ πρόσφατη δήλωσή σας, αισθάνουμε ότι είναι ακατάλληλο, αυτό το χρόνο, να έχουμε την από μακρόν σχεδιασθείσα συνάντηση. Ως εκ τούτου, παρακαλώ να εκλάβετε αυτό το γράμμα ότι εξυπηρετεί να παρουσιάσει τη συνάντηση στη Σιγκαπούρη, ως καλό για τα δύο μέρη, αλλά καταστρεπτική για τον κόσμο, που δε θα γίνει. Συζητείτε για δικές σας πυρρηνικές δυνατότητες, αλλά οι δικές μας είναι τόσο μαζικές και ισχυρές, που εύχομαι στο Θεό να μην χρειασθεί να χρησιμοποιηθούν. Αισθάνομαι ένας εκπληκτικός διάλογος αναπτύχθηκε μεταξύ εσού και εμού, και τελικά, είναι μόνο ο διάλογος που μας ενοχλεί. Κάποια μέρα αποβλέπω πολύ να σας συναντήσω. Εν τω μεταξύ, θέλω να σας ευχαριστήσω για την απελευθέρωση των ομήρων που είναι τώρα στα σπίτια τους με τις οικογένιές τους. Ήταν μια καλή πρόθεση που πολύ εκτιμήθηκε. Εάν αλλάξετε γνώμη που έχει να κάνει με αυτή τη συνάντηση, παρακαλώ μην διστάζετε να μου τηλωφωνήσετε ή να μου γράψετε. Ο κόσμος, και η Βόρεια Κορέα ιδιαίτερα, έχει χάσει μια μεγάλη ευκαιρία για διαρκή ειρήνη και πολύ ευρωστία και υγεία. Αυτή η απωλεσθείσα ευκαιρία είναι μια θλιβερλη στιγμή στην ιστορία Ειλικρινά δικό σας Donald J Trump Πρόεδρος των United States of America»

42

Λακαφώσης Δημήτριος

Μετά από τη σύντομη ακύρωση επανέρχεται η προοπτική Συνάντηση Trump- Kim, 26 Μαΐου 2018 Ο Αμερικανός πρόεδρος Trump ακύρωσε απότομα, στις 24 Μαΐου 2018, τη συνάντηση (σ.σ. με ναι- όχι- κάποτε πάλι) με τον πρόεδρο της βόρειας Κορέας Kim, κατηγορώντας τη βόρεια Κορέα για ανοικτή εχθρότητα. Εν τω μεταξύ, η βόρεια Κορέα δυσαρεστήθηκε από τις άστοχες επικρίσεις αμερικανού επισήμου που έκανε σύγκριση της βόρειας Κορέας με τη Λιβύη, με υπονοούμενα για την ίδια τύχη του Kim με τον πρώην ηγέτη Gaddafi, ο οποίος ένα χρόνο μετά την εγκατάλειψη του πυρηνικού πρόγραμματος σκοτώνεται από τον ίδιο το λαό του. Ωστόσο, ο Moon της νότιας Κορέας δεν σπαταλάει χρόνο και αμέσως συναντάει τον Kim για δεύτερη φορά μετά την πρόσφατη πρώτη συνάντηση, 27 Μαΐου 2018. Η βόρεια Κόρεα επανέρχεται να συζητήσει οποτεδήποτε και υπό όποια μορφή ανοικτής συζήτησης. Αλλά και ο απρόβλεπτος, αδίστακτος και επιθετικός Trump είπε ότι η συζήτηση δεν διακόπτεται και συνεχίζεται στις 12 Ιουνίου 2018 στη Σιγκαμπούρη και εάν είναι απαραίτητο πέραν αυτής της ημερομηνίας, εφόσον μία συνάντηση για τόσα σοβαρά θέματα κρίνεται ότι δεν αρκεί. Επίσης, ανιπροσωπία της βόρειας Κορέας επισκέπτεται τις Η.Π.Α. Στο ενδιάμεσο, ο υπεύθυνος των αμερικανικών εξωτερικών υποθέσεων Mike Pompeo έχει ήδη επισκεφθεί τη βόρεια Κορέα για προκαταρτικές συζητήσεις, ενώ ομάδα του Λευκού Οίκου ήδη κινείται προς τη Σιγκαπούρη για λογιστικές προετοιμασίες της εκεί επίσκεψης Trump-Kim, που μπορεί να είναι τριμερής με συμμετοχή και του Moon της νότιας Κορέας. Παράλληλα, αμερικανική αντιπροσωπεία κατευθύνεται στη βόρεια Κορέα για να προετιμασθούν τα τόσα σοβαρά και χρονίζοντα επί δεκαετίες θέματα, που πρόκειται να συζητηθούν μετά από τρείς εβδομάδες στη Σιγκαπούρη, στις 12 Ιουνίου 2018. Σημαντικό για την Ελλάδα, που με άλλες συνθήκες θα ήταν το Ιντσιρλίκι της Τουρκίας, ο Trump στην πορεία του πρoς τη συνάντηση της Σιγκαπούρης παιρνάει και από αμερικανική βάση της Σούδας Κρήτης. Μετά από αυτές τις εξελίξεις, και η Ρωσία σπεύδει να έλθει σε επαφή με τη βόρεια Κορέα για να μην μείνει εκτός παιγνιδιού στην νέο σχεδιασμό στρατηγικής που προσπαθεί να διαμορφώσει ο Trump στην περιοχή. Προκύπτει το ενδεχόμενο συνάντησης Putin- Kim στη Μόσχα.

Ιστορική η Συμφωνία Trump-Kim στη Σιγκαπούρη, στις 12 Ιουνίου 2018 Τα σύντομα συμβάντα που οδήγησαν στη συνάντηση.

Για μια τόση άμεση και επιδιωκόμενη ιστορική συνάντηση, ο χρόνος που προηγήθηκε ήταν σχεδόν μηδενικός. Αλλά, επιτεύχθηκε αυτό που επί σχεδόν 64 χρόνια δεν κατόρθωσαν 14 αμερικανοί πρόεδροι, να συναντηθούν οι πρόεδροι των Η.Π.Α. και της βόρειας Κορέας. Αφύπνιση και κίνητρο για τις συζητήσεις έδωσε και το από τον Ιούνιο 2017, γεγονός της ελευθέρωσης από τις φυλακές της βόρειας Κορέας και επιστροφής αμερικανού φοιτητού, Otto Warmbier, 22ετών, στις Η.Π.Α. Οι καταπιέσεις στις βορειοκορεάτικες φυλακές του

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

43

προκάλεσαν ανεπανόρθωτες σωματικές και ψυχικές βλάβες και πεθαίνει σε νοσοκομείο των Η.Π.Α. με κατακραυγές όλων.

12 Ιουνίου 2018, συνάντηση Trump-Kim στην Σιγκαπούρη σμένοι πολέμου/ απωλεσθέντες στην Ασία).

Ακολούθησε και η επιστροφή από τη βόρεια Κορέα, 10 Μάιος 2018, εβδομάδες πριν από τη συνάντηση των δύο προέδρων, τριών νέων αμερικανών με προεδρική υποδοχή του Trump. Όλα αυτά κτύπησαν την ευαισθησία του αμερικανικού λαού που ενσαρκώνεται εδώ και πολλά χρόνια από την αμερικανική κοινωτική οργάνωση POW/MIA ( φυλακι-

Οι Ολυμπιακοί αγώνες- με ρίζα το αρχαίο ελληνικό πνεύμα για διεθνή εκεχειρία και προσέγγιση- στις αρχές του 2018 στη νότια Κορέα, συνέτειναν στην προσέγγιση βόρειας και νότιας Κορέας με εκλείανση του εδάφους και για τη συνάντηση Trump-Kim, χωρίς να παραλείπονται στο ενδιάμεσο και αιφνιδιαστικές ημερήσιες οπισθοδρομήσεις, αλλά με εμμονές του προέδρου της νότιας Κορέας Moon επανέρχεται η προσέγγιση για συνάντηση των Trump-Kim. Μάλιστα ημέρες πριν τη συνάντηση, η βόρεια Κορέα καταστρέφει και βάσεις εκτόξευσης πυρηνικών όπλων με παρουσία και ξένων παρατηρητών.

Λακαφώσης Δημήτριος

44

Μετά την επιστροφή του στις Η.Π.Α. από τις φυλακές της Βόρειας Κορέας, νεκρός ο αμερικανός Otto Warmbier, Ιούνιος 2017

Τρεις αμερικανοί φυλακισθέντες στην Βόρεια Κορέα επιστρέφουν με προεδρική υποδοχή του Trump. 10-5-18

Τα της συμφωνίας στη Σιγκαπούρη, 12 Ιουνίου 2018. Μετά από 48 ώρες του ‘’φιάσκου’’ των G-7, με αρχή διαίρεσης της Δύσης, στις 9 Ιουνίου 2018 στον Καναδά, ο Trump κατευθύνεται προς τη Σιγκαμπούρη με ενδιάμεσο εφοδιασμό του προεδρικού αεροπλάνου ‘’AirForce One’’, στην αεροπορική βάση της Σούδας της Κρήτης, με σημασία αυτό για την Ελλάδα. Είναι η πρώτη παρουσία του προεδρκού αεροπλάνου σε αποστολή, με επιβαίνοντα του Trum, στη Σούδα, έχει βέβαια προηγηθεί και η επίσκεψη του πατρός Bush στα Χανιά μετά από προσωπική πρόσκληση του Κων/νου Μητσοτάκη, αρχές του ’90. Ο Kim πέταξε, από Pyongyang στις 9 Ιουνίου 2018, με το κινεζικό αεροπλάνο747 προς τη Singapore. Αρχίζει η συνάντηση στις 12 Ιουνίου 2018, όπου ο πρόεδρος Trump και ο Πρόεδρος Kim Jong Un προβαίνουν σε κοινή διακήρυξη με 4 βασικά σημεία: 1. Οι Η.Π.Α.και η Δημοκρατική και Λαϊκή Δημοκρατία της Κορέας(DPRK) δεσμεύονται να προχωρήσουν σε νέες Η.Π.Α.-DPRK σχέσεις σύμφωνα με την επιθυμία των ανθρώπων των δύο χωρών για ειρήνη και ευημερία.

2. Οι Η.Π.Α.και η DPRK ενώνουν τις προσπάθειές τους για διαρκή και σταθερή ειρήνη στη χερσόνησο της Κορέας.

3. Επαναβεβαιώνοτας την από 27 Απριλίου 2018 Διακήρυξη της Panmunjom (σ.σ. περιοχή στην αποστρατικοποιημένη ζώνη) (σ.σ. Μεταξύ Kim- Moon διακήρυξη), η DPRK δεσμεύεται να εργασθεί για πλήρη αποπυρηνικοποίηση της χερσονήσου της Κορέας.

4. Οι Η.Π.Α. και η DPRK δεσμεύονται να επαναφέρουν τα οστά των POW/MIA (σ.σ.Αιχμάλωτοι πολέμου/ απωλεσθέντες στην Ασία), συμπεριλαμβανομένων άμεσα των ήδη αναγνωρισθέντων.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

45

Το Airforce του Trump για Σιγκαπούρη. Ο Kim με κινέζικο αεροπλάνο 747 στη Σιγκαπούρη.

9-6-18 Συμπεράσματα για τη συμφωνία στη Σιγκαπούρη Τα 4 σημεία δεν είναι εξειδικευμένα. Όλα τα θέματα αναφέρονται σαφώς στο κείμενο της συμφωνίας το οποίο πρόκειται να δημοσιευθεί από το Λευκό Οίκο. Εξ αυτών μερικά περιγραφικά είναι: Οι κυρώσεις συνεχίζονται μέχρι την πλήρη με επαληθεύσεις αποπυρηνικοποίηση της βόρειας Κορέας, σταματά η διεξαγωγή αμερικανικών ασκήσεων στην περιοχή, αποσύρονται τα αμερικανικά στρατεύματα από τη νότια Κορέα εν καιρώ και αρχίζουν σύντομα οι διαπραγματεύσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα και δίδονται εγγυήσεις για την ασφάλεια της βόρειας Κορέας έναντι της αποπυρηνικοποίησης και διαβεβαιώσεις για συνεργασία προς ευημερία της χώρας. Ο Trump δεν κάνει πίσω στούς στόχους του, έναντι και εναντίον όλων, σύμφωνα με τις προσωπικές του αντιλήψεις για την πατρίδα και τον κόσμο. Η Ελλάδα, με τους Ολυμπιακούς αγώνες που έφεραν σε επαφή τις δυο Κορέες και με τον ανεφοδιασμό του προεδρικού αεροπλάνου στη Σούδα στην πτήση του προς τη Σιγκαπούρη, δεν λείπει της αναφοράς και σ’αυτό το ιστορικλό γεγονός. Ο πρόεδρος της βόρειας Κορέας Kim επισκέπτεται την Κίνα στις 8 Ιανουαρίου 2019

Προσκόμματα στη Συνάντηση Trump και Kim στο Ανόι του Βιετνάμ, 27-28 Φεβρουαρίου 2019 Στη δεύτερη συνάντηση στο Ανόι του Βιετνάμ ο Trump και Kim δεν κατέληξαν σε συμφωνία έπειτα από δύο ημέρες συνάντησης. Στη συνάντηση του Βιετνάμ αναμενότανε να είναι ουσιατική έναντι της πρώτης συμβολικής της Σιγκαπούρης, τον Ιούνιο 2018. Τα δύο προσκόμματα στο Βιετνάμι Η αποπυρηνικοποίηση της βόρειας Κορέας. Ο Trump συζητούσε για αποπυρηνοποίση σε όλη τη βόρεια Κορέα και όχι μόνο στις πυρηνικές εγκαταστάσεις και τα ΠΟ στην πρωτεύουσα Yongbyon όπως ζητούσε ο Kim, ο οποίος εξεπλάγηκε από τις πυρηνικές λεπτομέρειες που γνώριζε για τη βόρεια Κορέα ο Trump.

Λακαφώσης Δημήτριος

46

Οι κυρώσεις κατά τη βόρεια Κορέα. Ο Kim επεδίωκε την άρση όλων των μέχρι τώρα αμερικανικών κυρώσεων, ενώ ο Trump τη μερική και βαθμιαία άρση.

Τα ανοικτά ερωτήματα για τη μετά του Ανόι συνάντηση. Συνεχίζονται οι συναντήσεις των δύο ηγετών και από ποιό σημείο; Η συνάντηση του Ανόι υπήρξε σχεδόν φιλική με καλές εκατέρωθεν διαθέσεις με βάσει τις τελευταίες εξελίξεις στις σχέσεις των δύο χωρών. Μάλιστα με κοινή αποδοχή ακυρώθηκε το κοινό δείπνο και η συνηθισμένη κοινή συνέντευξη τύπου. Δεν αποκλείεται να επαναληφθούν οι συζητήσεις από εκεί που στάμησαν στο Ανόι. Αν και τελευταία παρατηρήθηκε επανάληψη σχετικών δραστηριοτήτων σε πυρηνικές εγκαταστάσεις της βόρειας Κορέας, ενώ δεν έχει επιτευχθεί συμφωνία στο Ανόι για αποπυρηνικοποίηση, με πιθανότητα τη διακοπή των συζητήσεων. Η βόρεια Κορέα έχει ζητήσει τον αποκλεισμό του αμερικανού ΥΠΕΞ Pompeo από τις συζητήσεις Υπήρξε οπισθοδρόμηση του Trump; Στη συνάντηση του Ανόι ο Trump τελούσε και υπό την πίεση των κατηγοριών του Κογκρέσου για τη γενικότερη ασκούμενη μέχρι τώρα εξωτερική πολιτική του. Ωστόσο, δεν είχε αποκλείσει εκ των προτέρων πιθανή αποχώρηση από τη συνάντηση εάν δεν έβλεπε μια πλήρη συμφωνία αποπυρηνικοποιήσης της βόρειας Κορέας. Τι γίνεται με το αναμενόμενο τέλος του πολέμου στην Κορέα 1950- 53; Στις συναντήσεις προβλέπεται το τέλος του πολέμου στην Κορέα με συνθήκη ειρήνης αντί της ανακωχής όπως σήμερα. Υπόψη, στις 10 Μαρτίου 2019 διεξάγονται με χωρίς επιλογή Βουλής εκλογές στη βόρεια Κορέα για την ανωτάτη συνέλευση του λαού, τις οποίες εκλογές το 2014 κέρδισε ο Κim με 100% των ψήφων. Η προσέλευση ήταν 99.9% και στη λίστα των 686 βουλευτών απουσίαζε ο Kim πράγμα που ήγειρε φήμες για την αιτία της απουσίας.

Η Συνάντηση Putin- Kim στο Vladivostok της Ν.Α. Ρωσίας, 25 Απριλίου 2019 Απαιτείται διεθνής εγγύηση ασφαλείας για να τελειώσει το πυρηνικό πρόγραμμα η Β. Κορέα.

Η προϊστορία των σχέσεων ΡωσίαςΒ.Κορέα Στη εποχή της Σοβιετικής ένωσης η Β.Κορέα ήταν στρατηγός εταίρος της Ρωσίας. Με τη διάλυση της Σοβιετικής ένωσης το 1991 εξακολουθούν οι προσεγγύσεις. Επί προεδρίας Putin αρχίζει να ανακάμπτει η ρωσική οικονομία και η Ρωσία το 2004 χαρίζει μέρος του χρέους της Β.Κορέας από την Σοβιετική εποχή ως προσπάθεια καλής θέλησης. Τα της συνάντησης Putin- Kim στο Vladivostok

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

47

Συνάντηση Putin - Kim στο Vladivostok. 24-5-19 Από το 2003, στη 6μερή διάσκεψη Ν.Κορέα- Β. Κορέας- Ρωσίας- Κίνας- Αμερικής και Ιαπωνίας, ενιότε συγκυριακά συζητείται το θέμα της Β.Κορέας. Βέβαια, δεν υπάρχει προς στιγμή άλλος αποτελεσματικός διεθνής μηχανισμός, αν και έχουν γίνει προσπάθειες από μερικές χώρες. Τελευταία, μετά τις δυσχέρειες στη συνάντησηTtump-Kim στο Ανόι του Βιετνάμ, το Φεβρουάριο 2019, η Β.Κορέα και η Ρωσία συναντώνται σε απομακρυμένο μέρος στο Vladivostok της Ν.Α. Ρωσίας, για να συζητήσουν τις προοπτικές των μεταξύ τους σχέσεων.

O Kim επαινεί τη συνάντηση και τονίζει ότι η αποπυρηνικοποίηση της Β.Κορέας είναι δυνατό να γίνει στο πλαίσιο διεθνούς μηχανισμού και μόνο εάν αρθούν οι αμερικανικές κυρώσεις κατά της Β.Κορέας, πράγμα που αρνούνται οι Η.Π.Α. να κάνουν. Ο Putin συμβαδίζει με τον Kim να ακυρωθεί το πυρηνικό πρόγραμμα της Β.Κορέας και να υπάρξει ασφάλεια στην χερσόνησο της Κορέας υπό διεθνή νόμο. Ο σκοπός της συνάντησης Putin- Kim Ο Kim αποσκοπεί να δείξει ότι το οικονομικό μέλλον της Pyongyang δεν εξαρτάται αποκλειστικά από τις Η.Π.Α. και ότι μπορεί να πρασεγγύσει τη Ρωσία και την Κίνα, αν και οι δύο κλίνουν προς την ακύρωση του πυρηνικού προγράμματος της Β.Κορέας. Ο Kim κατηγορεί τον αμερικανό ΥΠΕΞ Pompeo ότι φταίει για την αποτυχία της συνάντησης του Ανόι και απαιτεί την αντικατάστασή του από άλλο πιο προσεκτικό. Ο Putin με την ανανέωση των παλαιών σχέσεων Ρωσίας- Β.Κορέας επιχειρεί να επαναφέρει την επιρροή της στη Β.Κορέα και να επηρεάζει τις εξελίξεις ως σημαντικός παίκτης στη χερσόνησο της Κορέας.

Λακαφώσης Δημήτριος

48

Ο Trump αποσύρεται από το Ιράν, με διεθνείς αντιδράσεις, στις 8 Μαΐου 2018 Τι προέβλεπε η προς απόσυρση συμφωνία για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα

1. Ο αντιδραστήρας με χρήση ‘’βαρέως ‘’νερού στην περιοχή ‘’Arak’’ να εξυπηρετεί ειρηνικές υγειονομικές και βιομηχανικές πυρηνικές έρευνες και να μην παράγεται εμπλουτισμένο για όπλα Πλουτώνιο.

2. Για την περιοχή ‘’ Fordow’’ εμπλουτισμού Ουρανίου, το Ιράν συμφωνεί να μειώσει το απόθεμα του εμπλουτισμένου Ουρανίου για 15 χρόνια και τον αριθμό των φυγοκεντρικών συσκευών για 10 χρόνια.

3. Το πλεονάζον πυρηνικό υλικό μεταφέρεται στη Ρωσία για υποβάθμιση του εμπλουτισμού και επαναφέρεται στο Ιράν για χρήση ειρηνικής πυρηνικής ενέργειας. Γιατί ο Trump αποσύρθηκε από την ιρανική διαπραγμάτευση. Ο πρόεδρος Trump αναφέρει ότι το Ιράν έχει παραβιάσει το πνεύμα της συμφωνίας, δεν είναι σύμμαχος και εργάζεται σε αντίθεση με τα αμερικανικά συμφέροντα στη Μέση Ανατολή. Το ιρανικό καθεστώς υποστηρίζει την τρομοκρατία και εξάγει βιαιότητα, αιματοχυσία και χάος στη Μέση Ανατολή. Γι’αυτό πρέπει να δώσουμε τέλος στην ιρανική συνεχιζόμενη επιθετικότητα και τις πυρηνικές φιλοδοξίες. Το Ιράν δεν ζει στο πνεύμα των συμφωνιών μας. Ο πρόεδρος Trump δηλώνει εργάζομαι για πραγματική, συνεκτική και διαρκή συμφωνία που αντιμετωπίζει όχι μόνο το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, αλλά και τις δοκιμές των πυραύλων και δραστηριοτήτων στη Μέση Ανατολή. Ο Αμερικανός πρόεδρος απορρίπτει τους χρονικούς περιορισμούς της συμφωνίας και θέλει ανοικτού τέλους χρόνους. Η συμφωνία για το ιρανικό προωθήθηκε από τον προκάτοχο του Trump, Obama Η συμφωνία του 2015, γνωστή ως κοινό συνεκτικό σχέδιο δράσης (JCPOA), κάμπτει τις ιρανικές πυρηνικές δραστηριότητες με ανταπόδοση την άρση κυρώσεων. Η διαπραγμάτευση της συμφωνίας έγινε μεταξύ του Ιράν και των πέντε μονίμων μελών του Σ.Α. των Η.Ε.- των Η.Π.Α. της Βρετανίας, της Γαλλίας, της Κίνας και της Ρωσίας- συν τη Γερμανίας (5+1). Η συμφωνία προωθήθηκε από τον προκάτοχο του Trump, Obama Οι αντιδράσεις στην απόφαση για αποχώρηση Προσπαθούν να διατηρηθεί η διαπραγμάτευση παρά την απόφαση τουTrump για αποχώρηση: Ε.Ε., Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία, Ρωσία, Κίνα, Ισραήλ, Σαουδική Αραβία, Η.Α.Ε και Μπαχρέιν. Ο Γ.Γ. των Η.Ε. Guterres είναι βαθειά ανήσυχος και παροτρύνει τα άλλα μέλη της διαπραγμάτευσης να δεσμευθούν με τη συμφωνία. Ο Ιρανός πρόεδρος Rouhani, διαπραγματευόμαστε με τους υπογράψαντες τη συμφωνία, αποκαλώντας την απόφαση απαράδεκτη και δηλώνει ότι το Ιράν μπορούσε να αναλάβει βιομηχανικής έκτασης εμπλουτισμού Ουρανίου,

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

49

εάν η συμφωνία καταρρεύσει. Σχόλια – Διαπιστώσεις- Συμπεράσματα από την αποχώρηση των Η.Π.Α. από τη συμφωνία.

2015, Μέλη Ιρανικής Πυρηνικής Συμφωνίας

- Ο αμερικανός πρόεδρος αποφάσισε να αποσυρθεί από τις διαπραγματεύσεις για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα και να επαναφέρει τις κυρώσεις κατά του Ιράν, που αιωρούνται από την υπογραφή της συμφωνίας το 2015.

- Θέτει την αμερικανική διπλωματία σε συγκρουσιακή πορεία με στενούς συμμάχους, αλλά και με πολλές άλλες χώρες, με απομονωτικές τάσεις.

- Οι Η.Π.Α. έχουν να επιβάλουν κυρώσεις στους Ευρωπαΐους συμμάχους εάν συνεχίσουν να διαπραγματεόνται με το Ιράν την πυρηνική συμφωνία.

- Ο Trump αναφέρει ότι η συμφωνία είναι ελαττωμματική από τη βάση και οδηγεί σε πυρηνικούς εξοπλισμούς στη Μέση Ανατολή.

- Δεν καλύπτει ανησυχητικές ιρανικές δραστηριότητες, από το πυραυλικό πρόγραμμα μέχρι την περιφερειακή συμπεριφορά.

- Το Ιράν επιμένει ότι το πυραυλικό της πρόγραμμα είναι εξ ολοκλήρου ειρηνικό και ότι είναι συμβατό με τα προβλεπόμενα της συμφωνίας, που έχει πιστοποιηθεί από το Διεθνή οργανισμό ατομικής ενέργειας,(IAEA).

- Ο Trump θέλει οι περιορισμοί της συμφωνίας, όπως για τον εμπλουτισμό του ουρανιού και τη χρήση φυγοκεντρικών συσκεύων, να είναι ανοικτού τέλους.

- Πριν από τη συμφωνία, το Ιράν είχε περίπου 20.000 φυγοκεντρικές συσκευές, αλλά με τη συμφωνία όχι περισσότερο από 6. 400.

- Πρίν από τη συμφωνία, το Ιράν μπορούσε μέσα μόνο σε 2 ή 3 μήνες να κατασκευάσει μια πυρηνική βόμβα, αλλά μετά 1 χρόνο γι΄ αυτό.

- Ο Trump απορρίπτει νέα διαπραγμάτευση με το Ιράν.

- Με την ανακοίνωση της αποχώρησης των Η.Π.Α. από τη συμφωνία, σε νέο υψηλό 4ετίας βρέθηκαν στις 9 Μαΐου 2018 οι τιμές του πετρελαίου, με το Brent στα $77 το βαρέλι και το αμερικανικό αργό στα $70,67 και αναμένεται στα $90, χωρίς ανησυχίες για τις Η.Π.Α, παρά για τις φτωχές χώρες.

Η αποχώρηση από το ιρανικό πρόγραμμα επισκιάζει το βορειοκορεατικό πρόβλημα, 14 Μαϊου 2018; Υπάρχει ασυνέπεια μεταξύ ιρανικής και βορειακορεάτικής πολιτικής; To πυρηνικό πρό-

Λακαφώσης Δημήτριος

50

γραμμα του Ιράν είχε επί πολλά χρόνια συζητήσεις και σφυρηλατήθηκε επί δύο χρόνια ένα σχέδιο, αλλά τελικά έσβυσε μέσα σε μια ημέρα. Το σχέδιο του Ιράν ήταν μεμπτό επειδή το προχώρησε Obama, αλλά από ορισμό το τουTrump είναι καλύτερο και χρήζει το Nobel ειρήνης; Απαιτείται συνεκτική λύση για τη βόρεια Κορέα με στρατηγική υπομονής και ακρίβειας, που ο Trump δεν έδειξε στη πρόσφατη απόφαση για το Ιράν. Απαιτείται με λήψη μέτρων, η απόκτηση εμπιστοσύνης ότι τιμούνται οι δεσμεύσεις, αν και η βόρεια Κορέα έχει μέχρι τώρα μακρά δυσπιστία.

Αμέσως μετά την αποχώρηση του Trump από το ιρανικό πρόγραμμα, ισραηλινά κτυπήματα κτυπήματα κατά ιρανικών στόχων μέσα στη Συρία. 9-5-18

Με τη μέχρι τώρα παραμονή στρατιωτικών δυνάμεων στη νότια Κορέα, μειώνεται σημαντικά ο κίνδυνος κλιμάκωσης των συγκρούσεων στην περιοχή. Πέραν αυτών, η βόρεια Κορέα σταματά τις παράνομες υπερκυβερνητικές επίθεσεις από τις κλεψές στις τράπεζες μέχρι τους hacks, όπως στη εταιρεία Sony το 2014; Οι καλές σχέσεις με τους γείτονες συμβαδίζουν με την κυβερνητική διαφάνεια, με το άνοιγμα των πολιτικών φυλακών και με το σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα συμπεριλαμβανομένων ξένων πολιτών που απήχθησαν κατα τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου. Βέβαια, έχουν αρχίσει σύντομες προσεγγίσεις με συνάντηση των προέδρων της βόρειας και νότιας Κορέας αλλά και την επίσκεψη του αμερικανού Mike Pompeo στην βόρεια Κορέα, πριν την ιστορική συνάντηση Trump and Kim στη Singapore στις 12 Ιουνίου 2018, με παράλληλη απελευθέρωση τριών κρατουμένων αμερικανών. Υπάρχουν, όμως και προβλήματα προς επίλυση μέχρι τότε. Η βόρεια Κορέα επιμένει στο σταμάτημα των στρατιωτικών ασκήσεων μεταξύ Η.Π.Α-Ιαπωνίας- νότιας Κορέας στην περιοχή. Έχει, δε, δηλώσει για εξάλειψη βάσεων εκτόξευσης πυραύλων όχι όμως και για εξάλειψη των πυρηνικών όπλων, όπως ζητούν οι Η.Π.Α.

Tο Ισραήλ και το Ιράν ‘’γλυστρούν’’ όλο και περισσότερο προς τον πόλεμο με την αποχώρηση του Trump από το Ιρανικό Ένταση και παραπέρα αποσταθεροποίηση της κρίσης, στη Μέση Ανατολή, αμέσως μετά την ανακοίνωση της αποχώρησης των Η.Π.Α. από τη συμφωνία.

Το Ισραήλ, μετά από ιρανικό κτύπημα 20 ρουκετών κατά του ισραηλινού στρατού στα υψώματα Golan, πλήττει ιρανικές θέσεις μέσα στη Συρία. Βλέπει, το Ιράν και η Χεζμπολάχ να στήνουν μέτωπο στη Συρία και στο Λίβανο εναντίον του. Οι ισραηλινές επιδρομές μέσα στη Συρία ύψωσαν το σκήπτρο των στρατιωτικών συγκρούσεων και θέτουν την περιοχή προ ενός πολέμου. Το αντιαεροπορικό σύστημα της Συρίας παρεμβάλλεται στά κτυπήματα των

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

51

ισραηλινών κτυπημάτων μέσα στη Συρία. Το Ισραήλ εκτόξευσε την πλέον σφοδρή επίθεση από τον πόλεμο του Οκτωβρίου 1973. Κτύπησε δεκάδες ιρανικών στόχων στη Συρία σε αντίδραση των ιρανικών ρουκετών στα υψώματα Golan, τα οποία τo Ισρaήλ έχει καταλάβει. Οι επιθέσεις έγιναν μόλις ημέρες μετά που ο αμερικανός Donald Trump αποχώρησε από την ιρανική πυρηνική του 2015, κίνηση που πρό πολλού πρότεινε το Ισραήλ. Η Τεχεράνη και το Τελ Αβίβ αντάλλαξαν εχθρικές ρητορικές για χρόνια, αλλά τώρα υπάρχουν σημάδια στρατιωτικής αντιπαράθεσης, που αυξάνει τον κίνδυνο στην περιοχή. Η Ρωσία και η Γαλλία προτρείνουν αποκλιμάκωση της έντασης μεταξύ Ισραήλ- Ιράν.

Οι εχθρικές πολιτικές αμείωτες μεταξύ Trump- Tehran, 24 Ιουλίου 2018 Από το Μάιο 2015, ο Trump έχει δηλώσει την απόσυρση από την ιρανική πυρινική διαπραγμάτευση. Ο ιρανός πρόεδρος Hassan Rohani ειδοποιεί τον Donald Trump να μην παίζει με την ουρά του Λιονταριού. Αυτό οδηγεί μόνο σε στενοχώριες. Πρέπει να γνωρίζει η ειρήνη με το Ιράν είναι η μητέρα όλης της ειρήνης και ο πόλεμος με το Ιράν είναι η μητέρα όλων των πολέμων. Ο Rohani δηλώνει ότι το Ιράν πιθανόν να μπλοκάρει την εξαγωγή πετρελαίου από τον Περσικό Κόλπο, εάν οι δικές του εξαγωγές σταματήσουν ένεκα των αμερικανικών κυρώσεων. Οι απειλές μας ενώνουν και τελικά θα νικήσουμε την Αμερική, την οποία κατηγορεί ότι εργάζεται να εξασθενήσει και να ανατρέψει το θνησκευτικό καθεστώς και να διαιρέσει τη χώρα. Η απάντηση του Trump: να μην απειλήσετε ποτέ τις Η.Π.Α. διαφορετικά έχετε τις συνέπειες, που μερικοί στην ιστορία έχουν ποτέ υποφέρει.

Αναγνωρίζεται ως πρωτεύουσα του Ισραήλ η Ιερουσαλήμ και τα Υψώματα Γκολάν ως ισραηλινό έδαφος Ο Trump, στις 2 Δεκεμβρίου 2017, αναγνωρίζει ως πρωτεύουσα του Ισραήλ την Ιερουσαλήμ αντί του Τελ Αβίβ, με αναβρασμό και διαδηλώσεις στον αραβικό κόσμο με νεκρούς και τραυματίες στην Παλαιστίνη. Εν τω μεταξύ, στο τέλος Δεκεμβρίου 2017, στην συνέλευση των Η.Ε. καταψηφίζεται η απόφαση του Trump με 128 υπέρ, 9 κατά και 38 απόντες, που δεν είναι δεσμευτική αλλά με απειλές τουTrump για εκδίκηση των κατά της απόφασής του και οικονομική υποστήριξη των υπέρ. Δέκα χώρες μεταξύ των οποίων η Γουατεμάλα, η Ονδούρα, το Σουδάν, η Σομαλία και η Ρουμανία, σε επαφή με το Ισραήλ προτίθενται να μεταφέρουν τις πρεσβείες στην Ιερουσαλήμ. Στο τέλος του Δεκεμβρίου 2018 και η Αυστραλία αποδέχεται την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ. Από το Μάιο 2018 αρχίζει η τμηματική μετακίνηση της αμερικανικής πρεσβείας στη Ιερουσαλήμ. Στα εγκαίνια του ανοίγματος της πρεσβείας στην Ιερουσαλήμ στις 14 Μαΐου 2018 παρευρέθηκε η κόρη του Trump και ο ίδιος δηλώνει ότι αυτό έπρεπε να είχε γίνει προ

52

Το συριακό αντιεροπορικό σύστημα αντιδρά στα ισραηλινά κτυπήματα

Λακαφώσης Δημήτριος

πολλού. Στις διαδηλώσεις σκοτώθηκαν 62 Παλαιστίνιοι και 2.700 τραυματίες με διεθνή κατακραυγή, με παροτρύνσεις για συγκράτηση για να μην κλιμακωθεί περαιτέρω η ένταση. Συνέρχεται το Συμβούλιο Ασφαλείας των Η.Ε.για να εξετάσει την κατάσταση στη Παλαιστίνη χωρίς να ληφθεί καμία απόφαση.

H Ουάσινγκτον και το Ισραήλ απέδωσαν τις βιαιότητες καθαρά στη Hamas, που θεωρούν τρομοκρατική οργάνωση και υποκινείται από το Ιράν, ο άλλος αντίπαλος του Ισραήλ στην περιοχή.

Η Τουρκία αποσύρει τον πρέσβη από Ισραήλ και αντίστροφα. Η αναγνώριση της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ δεν φαίνεται να φέρνει τη λύση των δύο κρατών, που είναι η μόνη τελική λύση. Υπόψη, στις 23 Μαρτίου 2019 ο Trump αναγνωρίζει και τα Υψώματα Γκολάν που κατέχονται από το Ισραήλ από τον πόλεμο των 6 ημερών 1967 ως έδαφος του Ισραήλ με αντιθέσεις από τη Συρία, Ιράν και Ρωσία.

14-5-18. Παλαιστίνιοι προ του αναχώματος Ισραήλ - Γάζας, διαμαρτυρόμενοι για τα εγκαίνια της Αμερικανικής πρεσβείας στην Ιερουσαλήμ.

Το χρονικό της Γάζας

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

53

Μια μετά την Άλλη, οι Επισκέψεις Macron & Merkel στις Η.Π.Α. μετά την αβέβαια πολιτική του Trump, Απρίλιος 2018 Στις 24- 26 Απριλίου 2018 επισκέπτεται επίσημα επί 3ήμερο τις Η.Π.Α. ο Γάλλος πρόεδρος Macron. Η φιλοφρόνηση και η άνευ προηγουμένου οικειότητα του φιλοξενούντος προέδρου των Η.Π.Α. Trump υπήρξε υπερβολική και σχεδόν ασυνήθιστη για τέτοιες επίσημες επισκέψεις, ως ο πλέον πιστός στρατηγικός σύμμαχος των Η.Π.Α. και μάλιστα αμέσως μετά το από κοινού αεροπορικό κτύπημα στη Συρία.

54

Λακαφώσης Δημήτριος

Αντιπαραθέσεις Η.Π.Α.- Τουρκίας με εκατέρωθεν Κυρώσεις, Αύγουστος 2018 Οι Αντιπαραθέσεις Η.Π.Α.- Τουρκίας, δύο μελών του ΝΑΤΟ, που αυτή την περίοδο βρίσκονται στο αποκορύφωμα, μπορεί να θεωρηθούν ότι εστιάζονται: 1. Ο αμερικανός δημοσιογράφος πάστωρας Brunson που τελεί υπό κράτηση εδώ και 2 χρόνια συμπεριλαμβανόμενος σε 20 άλλους αμεριμανούς και άλλους ξένους, και πρόσφατα βρίσκεται σε περιορισμό κατ’ οίκο στη Σμύρνη, με τους ισχυρισμούς ότι έχει εμπλακεί το προ 2 ετών αποτυχημένο πραξικόπημα κατά του Erdogan, στις 15 Ιουλίου 2016 και σε άλλες τρομοκρατικές δραστηριότητες με Κούρδους πολεμιστές. Ο Brunson ζεί στην Τουρκία για 23 χρόνια. Μετά από πιέσεις και κυρώσεις του Trump, o Erdogan αφήνει, στις 14 Οκτωβρίου 2018,ελεύθερο τον Brunson για να επιστρέψει στην πατρίδα του.

2. Ο αυτοεξόριστος στην Πενσιλβάνια των Η.Π.Α, μουσουλμάνος ιεροκήρυκας Gulen έχει ζητηθεί να παραδοθεί στην Τουρκία για δίκη υποκίνησης του πραξικοπήματος κατά του Erdogan, ενώ ο Trump αρνείται την παράδοσή του, εφόσον δεν προκύπτουν απτά στοιχεία εναντίον του.

3. O Τούρκος τραπεζίτης Hakan Atilla, οικείος του Erdogan, καταδικάζεται στις Η.Π.Α. με 32 μήνες φυλάκισης, αλλά με μέρος έκτισης στην Τουρκία, επειδή η τουρκική κρατική τράπεζα Halk Bank χορηγούσε χρήματα στο Ιράν παρά τις αμερικανικές κυρώσεις για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. O Trump επιβάλλει πρόστιμο στην τουρκική τράπεζα αλλά οι διαβουλεύσεις συνεχίζονται.

4. Με προσωπική επέμβαση του Trump προς το Netanyahu αφήνεται ελεύθερη η υπό κράτηση στο Ισραήλ δημοσιογράφος Eru 0zkan από την Τουρκία και επιστρέφει αμέσως στη χώρα της, χωρίς όμως την πιθανή ανταλλαγή με τον Brunson, όπως μάλλον είχε συμφωνηθεί.

5. Υφίστανται αμφιβολίες για την αιωρούμενη στρατηγική και στρατιωτική πολιτική του Erdogan εφόσον ερωτοτροπεί μεταξύ των άλλων και πρωτίστως με τη Ρωσία για οικονομικές χορηγήσεις για μεγαλεπίβολα εξοπλιστικά προγράμματα και ενέργειας $50 δις. Βέβαια η Ρωσία και η Κίνα δεν φαίνονται πρόθυμες παρά μόνο το Κατάρ με $15δις.

6. Οι Η.Π.Α. υποστηρίζουν τους Κούρδους πολεμιστές κατά του IS, τους οποίους Κούρδους η Τουρκία εκλαμβάνει ως τρομοκράτες.

7. Οι Η.Π.Α, στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, χρησιμοποιούν την αεροπορική βάση Incirlik στη νότιο-ανατολική Τουρκία για κτυπήματα κατά των IS, ενώ ο Erdogan δέχεται εσωτερικές πι-

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

55

έσεις να την κλείσει.

8. Επιβάλλονται εκατέρωθεν κυρώσεις εν μέσω της από χρόνο συρρικνούμενης 17ης στο κόσμο τουρκικής οικονομίας. Ο Trump διπλασιάζει τους αρχικούς δασμούς εισαγωγής προς την Τουρκία στο 50% το χάλυβα και 20% το αλουμίνιο. Η τουρκική λίρα αρχικά καταρρέει με 6,4 λίρες να ισοδυναμούν με 1 δολάριο ήτοι το 15 σέντς του δολαρίου να αντιστοιχούν περίπου με 1 λίρα. Ο Erdogan χαρακτηρίζει ως προβοκατόρικη την πτώση της λίρας και ως πισώπλατο μαχαίρωμα. Ο Erdogan ζητάει από τον πολίτη, τις βιομηχανίες και τις επιχειρήσεις να μετατρέψουν το χρυσό και τα δολάρια σε λίρες για ενίσχυση της τουρκικής οικονομίας και δεν αυξάνει τα επιτόκια των τραπεζών και ο πληθωρισμός να καλπάζει και ο πολίτης να πληρώνει περισσότερα για τις καθημερινές του ανάγκες. Καίγονται στους δρόμους δολάρια και σπάζονται κινητά τηλέφωνα αμερικανικής κατασκευής. Αλλά και η κατεχομένη βόρεια Κύπρος δεν παραμένει στο απυρόβλητο εφόσον έχει ως νόμισμα την τουρκική λίρα και με αυτή την κατάσταση επανέρχεται ζωηρότερα παλαιότερη προβληματική συζήτηση για οικονομική ομοσπονδία με την Τουρκία, για άμεση και αποτελεσματική προσαρμογή του νομίσματός της.

9. Η Τουρκία για τον περιορισμό της συνεχιζομένης κρίσης στέλνει αντιπροσώπους της στην Ουάσιγκτον προς περισσότερες συζητήσεις χωρίς αποτέλεσμα, ενώ συνομιλίες συνεχίζονται, χωρίς ιδέα υποχώρησης από τον Trump για ικανοποίηση όλων των επιδιώξεων του και χωρίς προϋποθέσεις.

Νεκρός ο Σαουδάραβας Κασόγκι στο προξενείο της Σαουδικής Αραβίας(Σ.Α.) στην Κωνσταντινούπολη, 2 Οκτωβρίου 2018. Ο Trump επεμβαίνει προς τον Erdogan έπειτα από την εξαφάνιση του αντιφρονούντα σαουδάραβα δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι μετά την είσοδό του στο κτίριο του προξενείου της Σ.Α. στην Κωνσταντινούπολη, στις 2 Οκτωβρίου 2018. Νεκρός ο Κασόγκι μετά την εκεί επίθεση ειδικής ομάδας της Σαουδικής Αραβίας. Με την έγκριση των αρχών του σουνιτικού βασιλείου, πολυμελής ομάδα της τουρκικής αστυνομίας και της εισαγγελίας, μετά από 2 εβδομάδες, και έπειτα από την πολύωρη έρευνα που διενήργησε αποχώρησε από το προξενείο της Σ.Α. Το θέμα διερευνάται και με εικασίες για άμεση εμπλοκή της Σ.Α. Ο Trump δυσπιστεί με τις αναφορές των υπερησιών του και δεν κατηγορεί ευθέως τον Σαουδάραβα διάδοχο πρίγκηπα Bin Salman για το θάνατο του Κασόγκι και θεωρεί την Σ.Α.στρατηγικό συνεργάτη στην περιοχή. Μεταξύ των άλλων και ο θάνατος του Κασόγκι επισκίασε στη σύνοδο του G-20 Buenos Aires, Νοεμβρίου 2018 Ο Trump στη σύνοδο του G-20 Buenos Aires, στις 30 Νοεμβρίου 2018, απoφεύγει εκτός περιθωρίου συνόδου να συναντήσει τον Σαουδάραβα διάδοχο πρίγκηπα. Συγκρατημένη ήταν και η στάση έναντι του Bin Salman και των άλλων ηγετών για το θάνατο του Κασόγκι αλλά για την επιθετικότητα της Σ.Α. κατά της Υεμένης. Πάντως, γενι-

Λακαφώσης Δημήτριος

56

κότερα η σύνοδο του G-20 επισκιάσθηκε και από τα επικρατούντα επίκαιρα εμπόδια, όπως οι εμπορικές σχέσεις Η.Π.Α.-Ρωσίας, το διεθνές εμπόριο- άν και υπήρξε εμπορική συμφωνία Η.Π.Α.-Μεξικού- Καναδά- η βαλτωμένη κατάσταση στη Συρία και το ανησυχητικό επεισόδιο στα θαλάσσια στενά Κέρτς της Αζοφικής μεταξύ Ρωσίας- Ουκρανίας.

Οι προ της Συνάντησης Trump-Putin στο Ελσίνκι, επισκέψεις του Trump στην Ευρώπη Ο Trump στο Βέλγιο παρευρίσκεται στην ετήσια σύνοδο ηγετών κρατών του ΝΑΤΟ. Επισκέπτεται τη Βρετανία. Τελειώνει το ταξίδι με συνάντηση Trump-Putin, στο Ελσίνκι της Φιλανδίας, γνωστής πόλης για συναντήσεις προέδρων Η.Π.Α- Ρωσίας.

1. Ο Trump στη σύσκεψη NATO στις Βρυξέλλες, στις 11-12 Ιουλίου 2018 Συμμετείχε στην ετήσια νατοϊκή σύσκεψη του από το 2017 νέου στρατηγείου του ΝΑΤΟ, στις Βρυξέλλες του Βελγίου, στις 11-12 Ιουλίου 2018. Επαναλαμβάνει τις εμμονές του για άμεση αύξηση των αμυντικών δαπανών των κρατών–μελών του ΝΑΤΟ και κυρίως της Γερμανίας, πέραν της προβλεπομένης αύξησης από το 2% του ΑΕΠ, μέχρι το 2024. Στη σύνοδο δίδεται το πράσινο φώς για Ο Γ.Γ. του ΝΑΤΟ Stokenberg παραδίδει πρό- την ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ και σκληση στον Zaev για ένταξη των Σκοπίων στο παραδίδεται πρόσκληση ένταξης από το Γ.Γ. ΝΑΤΟ. 12-7-18 του ΝΑΤΟ Stoltenberg στο Zaev εφόσον ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις της συμφωνίας των Πρεσπών, με πανηγυρισμούς δύο ημερών στα Σκόπια. Eίναι η μοναδική σχεδόν περίπτωση που ένα κράτος δέχεται πρόσκληση από το ΝΑΤΟ για ένταξη μετά την επίλυση της διαφοράς του ονόματός του με κράτος- μέλος του ΝΑΤΟ. Στη συνάντηση συμμετείχαν και οι ηγέτες της Ουκρανίας και της Γεωργίας προς τις οποίες είχαν γίνει αόριστες και χωρίς ποτέ να πραγματοποιηθούν υποσχέσεις για το ΝΑΤΟ. Στη σύνοδο, στις 12 Ιουλίου 2018, ο Trump επιμένει να αυξηθούν από τώρα και μάλιστα ενισχυμένα πέραν του 2% του ΑΕΠ οι προβλεπόμενες από το 2024 αμυντικές δαπάνες των κρατών- μελών. Βέβαια, οι αμερικανικές αμυντικές δαπάνες, κάτι παραπάνω από το 4% του ΑΕΠ, καλύπτουν ανάγκες σε έκταση σε όλο τον κόσμο, έναντι της μικρής έκτασης της Ευρώπης, αλλά οι ευρωπαϊκές δαπάνες καλύπτουν και κοινωνικές ανάγκες με τις οποίες προλαμβάνονται συγκρούσεις.

2. Ο Trump στη Βρετανία, στις 13-14 Ιουλίου 2018. Παρακάθεται σε με ‘’μαύρες γραβάτες’’ δείπνο επιχειρηματιών – βιομηχάνων. Συναντάει

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

57

τη Βασίλισσα Ελισάβετ και την Πρωθυπουργό May, με προϋπάρχουσες διαφωνίες γιατί θεωρεί ότι βλάπτονται τα αμερικανικά συμφέρονται κυρίως από τις εμπορικές σχέσεις Βρετανίας- Ε.Ε., μετά το Brexit. Καταλήγει το σαββατοκύριακο στο πατρικό θέρετρο στη Σκωτία.

Χωρίς τα σημαντικά αιτήματα των συμμάχων προ της συνάντησης κορυφής Trump-Putin, στο Ελσίνκι Όλα αυτά στην Ευρώπη μόλις πριν να συναντηθεί Trump-Putin στη Φιλανδία.Οι σχέσεις Ευρώπης- Η.Π.Α. είναι οι χειρότερες από το τέλος του ψυχρού πολέμου 1989. Ο Corbaczev παραχώρησε στον πατέρα Bush πρόεδρο των Η.Π.Α., με οικονομικά ανταλλάγματα τη βελτίωση της τότε κακής ρωσικής οικονομίας, τον έλεγχο του Ιράκ μετά την εισβολή του Saddam στο Κουβέιτ το 1990. Μήπως, παραχωρείται η Συρία στον Putin με τον τρόπο που άφησε ο Gorbachev το Ιράκ στον Bush, το 1990; Ο Putin παρουσιάζεται με ισχυρό χέρι. Πάντως, είναι σχεδόν γνωστές οι θέσεις του που μπορεί κανείς να εικάσει ότι μπορεί να είναι πίσω από τις κλειστές πόρτες της συνάντησης: Η μη διεξαγωγή αμερικανικών ασκήσεων στις ανατολικές ευρωπαϊκές χώρες και η μη υποστήριξη των εκεί αμερικανικών δυνάμεων ως πιθανή πειθώ να επέμβει ο Trump για μείωση των ευρωπαϊκών κυρώσεων, μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014. Επίσης, προς συζήτηση είναι και ο ισχυρισμός για ρωσική εμπλοκή στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές 2016.

Πρόσωπο με πρόσωπο συνάντησηTrump- Putin στο Ελσίνκι της Φιλανδίας , 16 Ιουλίου 2018 Στις συζητήσεις με κλειστές πόρτες δεν γνωρίζουμε εάν υπήρξαν άλλη ‘’Γιάλτα της Κριμαίας 1945’’για επιρροές περιοχών, θέματα που ξετυλίγονται συνήθως με την πάροδο του χρόνου, όταν αρχίσει ο διάλογος για την υλοποίηση των συμφωνηθέντων. Πάντως, στην κοινή συνέντευξη τύπου των προέδρων δεν λείπουν και οι επικοινωνιακές δηλώσεις ότι η συζήτηση ήταν επικοδομητική και συνεχίζεται στο μέλλον, αλλά και προβλήθηκαν θέματα ουσίας: Υπάρχει άμεση επικοινωνία και συνεργασία στις δραστηριότητες στη Συρία ώστε να αποφεύγονται οι συγκρούσεις των εκεί αμερικανικών και ρωσικών δυνάμεων. Ο Putin αναφέρει ότι το θέμα για την προσάρτηση της Κριμαίας από το 2014 έχει τελειώσει. Ο διάλογος για τη μείωση των πυρηνικών όπλων συνεχίζεται. Οι συμπλοκές στη νότια Συρία μεταξύ ισραηλινών και συριακών και ιρανικών στρατιωτικών ομάδων πρέπει να σταματήσουν. Η κατάσταση του Ψυχρού Πολέμου είναι παρελθόν και δεν πρόκειται επανέθλει πότε. Δεν συζητούμε για ‘’κυνήγι μαγισσών’’. Ο Putin εμψυχομένος διεθνώς από την άψογη διεξαγωγή του Muntial 2018 στη Ρωσία, που έληξε την προηγουμένη της συνάντησης, προβάλλεται σε όλο τον κόσμο να παραδίδει μπάλα του Muntial στοναμερικανό πρόεδρο Trump. Ωστόσο, θύελλα αντιδράσεων ξέσπασε στο εσωτερικό των Η.Π.Α από αμφοτέρους συντηρητικούς και δημοκρατικούς. Του επισυνάπτουν βαριά κατηγορία εσωτερικά των Η.Π.Α. για επιείκεια προς τον Putin και πρέπει να δικασθεί για τις αντιαμερικανικές δηλώσεις στην

Λακαφώσης Δημήτριος

58

κοινή συνέντευξη τύπου με τον Putin. Και ο Trump απαντά: δηλαδή θέλουν να κάνουμε πόλεμο με τη Ρωσία. Ωστόσο, στις 18 Απριλίου 2019 και μετά από δύομιση χρόνια έρευνας ο ειδικός υπεύθυνος αμερικανός δικαστής Μάλερ παραδίδει έκθεση περί εμπλοκής της Ρωσίας στις αμερικανικές εκλογές του 2016 υπέρ Trump, αλλά δεν προκύπτουν ενδείξεις για τέτοια εμπλοκή.

Πρόσκληση του Trump προς τον Putin να επισκεφθεί τον Λευκό Οίκο Ενώ οι πολιτικοί του Κογκρέσου αγωνίζονται ακόμη να μάθουν τι ειπώθηκαν στην πρώτη επί δύο ωρών συνάντηση στο Ελσίνκι και ποία τα συμπεράσματα σε λεπτομέρειες, ο Trump ετοιμάζεται να καλέσει τον Putin να επισκεφθεί την Ουάσιγκτον. Επίσκεψη ρώσου προέδρου που έχει να γίνει εδώ και 10 χρόνια. Χωρίς την αξιολόγηση της πρώτης επίσκεψης και το ξεκαθάριμα της επομένης μέρας, η δεύτερη ίσως είναι χειρότερη. Εάν η Ρωσία θέλει καλύτερες σχέσεις, που σήμερα είναι χειρότερες από τις του Ψυχρού Πολέμου". Τα ταξίδια μόνο στο Λευκό Οίκο δεν βοηθούν, αν και μπορεί να θεωρηθούν ως θετικό πρώτο σημάδι αλλά μέχρι εκεί. Πρέπει η Ρωσία να σταματήσει να εισβάλει στις γειτονικές χώρες και να επεμβαίνει στις εκλογές άλλων κρατών.

Συζητήσεις για την κλιματική αλλαγή στο Katowice της Πολωνίας, 3 Δεκεμβρίου 2018 Η διεθνής συνάντηση, που αποκαλείται COP24, είναι κρίσιμη όπως και οι άλλες μετά τη συμφωνία του Παρισίου 2015 για την κλιματική αλλαγή. 29 επικεφαλής χωρών και κυβερνήσεων συμμετέχουν, εκ των οποίων οι υπέρ της συμφωνίας του Παρισίου 2015 θέλουν να δείξουν ότι η διεθνή συνεργασία δουλεύει ακόμη και στην εποχή του Trump. Ενώ η συμφωνία επικηρώθηκε με ρεκόρ περισσότερο από 180 χώρες, 2016, δεν καθίσταται επιχειρησιακή μέχρι 2020. Ποία η διαφορά σ’αυτή τη συνάντηση Μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι η εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα (CO2) βρίσκεται σε άνοδο και πάλι μετά από σταμάτημα τεσσάρων χρόνων. Περιορισμός κατά 1,5 C στην άνοδο της παγκόσμιας θερμοκρασίας τέθηκε ως στόχος από τον Οκτώβριο 2018. Προβάλλουν ανησυχίες ότι η συνάντηση γίνεται σε μια χώρα που στηρίζει την ενέργειά της στο κάρβουνο και μάλιστα σε πολιτεία επίκεντρο της μεγαλύτερης βιομηχανίας κάρβουνου στην Ε.Ε. Η πολωνική κυβέρνηση επιμένει στους στόχους της και δηλώνει ότι τον επόμενο χρόνο επενδύει στην κατασκευή νέου ορυχείου κάρβανου στη Σιλεσία. Αυτή την εκβιαστική προσέγγιση κατηγορούν άλλοι.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

59

Ο Η.Π.Α. συνεισφέρουν στη συζήτηση;

Οι λιθάνθρακες, πρόκληση στην κλιματική αλλαγή προκάλεσε οργή σε πολλούς αντιπροσώπους.

Άν και οι Η.Π.Α. έχουν απομακρυνθεί από τη συμφωνία του Παρισίου 2015, αυτό δεν μπορεί να γίνει μέχρι το 2020. Συνεπώς, οι διαπραγματευτές τους πέρνουν μέρος στις σχετικές συναντήσεις και δεν εμποδίζουν τις διαδικασίες. Οι Η.Π.Α, συμμετέχουν στην COP24. Όμως, με δεδομένη την αγάπη του Trump στο κάρβουνο, o Λευκός οίκος οργανώνει ένα συμβάναν για να προωθήσει το καύσιμο από το κάρβουνο. Ένα παρόμοιο γεγονός στην τελευταία συνάντηση COP

Διαπιστώσεις από τις συζητήσεις στο Katowice της Πολωνίας Μετά από δύο εβδομάδες διαπραγματεύσεων, επίσημοι από 180 χώρες συμφωνούν για παγκόσμιους, διαφανείς κανόνες που καθορίζουν τις προσπάθειες να μειώσουν την εκπομπή και να χαλιναγωγίσουν την παγκόσμια θερμοκρασία. Το πλείστον των χωρών τώρα έχουν κοινό βιβλίο κανόνων να περιορίσουν την παγκόσμια θερμοκρασία μεταξύ 1.5ο και 2ο C. (Βλέπε και σελίδα 541, 1ου Τόμου βιβλίου για κλιματική αλλαγή).

Ισχυρό φονικό Τσουνάμι στην Ινδονησία με νεκρούς και τραυματίες, 23 Δεκεμβρίου 2018 Στις 23 Δεκεμβρίου 2018, στις περιοχές Ιάβα και Σουμάτρα της Ινδονησίας από υπόγειο θαλάσσιο σεισμό προκλήθηκε Τσουνάμι που κτύπησε παραλιακούς χώρους με τουλάχιστον 430 νεκρούς, 1.400 τραυματίες και 128 αγνοουμένες, χιλιάδες εκτοπισθέντες ως και τεράστιες καταστροφές στις υποδομές. Κάτοικοι κατέφυγαν σε καταφύγια και σε υψηλότερα σημεία για να Τσουνάμι στην Ινδονησία. 23-12-18 αποφύγουν επανάληψη του καταστροφικού φαινομένου. Υπήρχαν προειδοποιητικοί μηχανισμοί αλλά δεν λειτούργησαν και τώρα προγραμματίζεται επανεγκατάστασής τους. (Βλέπε και στη σελίδα 423 του 1ου Τόμου του βιβλίου για το τσουνάμι στην νότια- ανατολική Ασία, 2004).

Λακαφώσης Δημήτριος

60

Το 21ου Αιώνα Κατασκευής Στρατηγείο του ΝΑΤΟ, από 25 Μαΐου 2017

Νέο Στρατηγείο του ΝΑΤΟ από το 2017. Βρυξέλλες, για συμαχία 21ου αιώνα.

Το υπάρχον μέχρι πριν κτήριο είχε κατασκευασθεί το 1967. Από τότε τα μέλη του ΝΑΤΟ αυξήθηκαν από 15 σε 29 και ένας μεγάλος αριθμός διπλωματικών αντιπροπροσωπιών άνοιξε στο στρατηγείο του ΝΑΤΟ. Ως αποτέλεσμα, το κτήριο να υπερκορεσθεί και με πολύ χώρο σε προσωρινές κατασκευές. Επί πλέον, να απαιτείται συνεχής και με κόστος συντήρηση.

Η κατασκευή του νέου κτηρίου του ΝΑΤΟ άρχισε με την εορταστική εκδήλωση το Δεκέμβριο 2010 και η επίσημη παράδοση από τη φιλοξενούσα χώρα του Βελγίου στο ΝΑΤΟ, στις 25 Μαΐου 2017 . Η θέση του βρίσκεται στην Boulevard Léopold III, βόρεια ανατολικό περιοχή των Βρυξελλών απέναντι από το μέχρι πριν υπάρχον Στρατηγείο. Η νέα κατασκευή συμβολίζει τη συμμαχική ενότητα και συνεργασία.

Eπίθεση κατά δύο δεξαμενόπλοιων στον Κόλπο του Ομάν, 13 Ιουνίου 2019 -Στις 13 Ιουνίου 2019, δύο δεξαμενόπλοια, ενώ έπλεαν ανοικτά στον Κόλπο του Ομάν στον Περσικό κόλπο, δέχονται κτύπημα βομβών με εκρήξεις.

- Προϋπήρχαν βέβαια στην περιοχή περιπτώσεις δολιοφθοράς σε δεξαμενόπλοια.

-Το πρόσφατο επεισόδιο προκαλεί διεθνή Επίθεση με εκρήξεις βομβών σε δύο δεξαμενό- ανησυχία. Οι Η.Π.Α. μέμφονται το Ιράν και εξετάζουν τώρα την τεχνική των βομβών, την πλοια στον κόλπο του Ομάν. 13-6-19 εμπειρία χρήσης και τη δυνατότητα παραγωγής από ποιες χώρες. Η Ρωσία και η Κίνα συνιστούν συγκράτηση και η Ε.Ε. πληρεστέρα διερεύνηση.

- Αυξήθηκε η τιμή του πετρελαίου κατά 4%. Το 1/3 του παγκοσμίου πετρελαίου έχει έξοδο καθημερινά από τα διεθνούς σημασίας στενά του Hormuz στον Περσικό κόλπο.

- Προβληματίζονται και οι ναυτιλιακές εταιρίες που διακινούν διεθνώς το πετρέλαιο, μεταξύ των οποίων και οι ελληνικές εφόσον τα 130 εκατομμύρια τόνοι ελέγχονται από ελληνικές. Στις 21 Ιουλίου 2019,το Ιράν καταλαμβάνει βρετανικό δεξαμενόπλοιο στα στενά του

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

61

Ορμούζ, σε αντίποινα της κατάληψης ιρανικού πλοίου στα στενά του Γιβλαντάρ από τη Βρετανία στις αρχές Ιουλίου 2019, με πετρέλαιο για τη Συρία παρά τις κυρώσεις της Ε.Ε. και μάλιστα με υποκίνηση των Η.Π.Α. Αυξάνεται η ένταση μεταξύ Ιράν- Βρετανίας- Η.Π.Α. στην περιοχή.

Η σύσκεψη του G-20 στην Οσάκα της Ιαπωνίας Στις 28 Ιουνίου 2019, η σύσκεψη του G-20 στην Οσάκα της Ιαπωνίας δεν παρουσιάζει ιδιαιτερότητα αλλά ευκαιρίες από τις συναντήσεις ηγετών του κόσμου. Οι σχέσεις TrumpPutin είναι προσεγγίσιμες με ρωσική παρότρυνση να αποφεύγονται πρωτοβουλίες που προκαλούν αυξήσεις εξοπλισμών με πιθανότητα επίσκεψης Trump στη Μόσχα αρχές 2020.

Trump-Xi συμφώνησαν για συζητήσεις για τους αμερικανικούς δασμούς στα εξαγωγικά κινέζικα προϊόντα που έχουν επιβάλλει οι Η.Π.Α. Συνεχίζεται η προσέγγιση Trump- Kim παρά την αποτυχία στη δεύτερη συνάντησή τους στο Ανόι του Βιετνάμ μετά την πρώτη στη Σιγκαπούρη. Μάλιστα είχαν τώρα συνάντηση ευκαιρίας για ένα μόνο ΄΄χαίρεται’’ στην αποστρατικοποιημένη ζώνη μεταξύ Β. και Ν. Κορέας, η πρώτη τέτοια συνάντηση από τον πόλεμο στη χερσονήσου της Κορέας 1953.

62

Λακαφώσης Δημήτριος

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

63

Κεφάλαιο «Β» Περιφερειακά Θέματα Διπλωματική κρίση Βρετανίας-Ρωσίας, Κρίση στις χώρες του Κόλπου, Η εξάλειψη του IS, Προδωμένοι οι Κούρδοι, Δύο μέτωπα συγκρούσεων στη Συρία, Afrin- Ghouta, Xωρίς ένα Castro η Κούβα, Εκλογές στη Ρωσία, Ασταμάτητες οι συγκρούσεις στην Υεμένη, Ο Macron συναντάει τους ηγέτες της Λιβύης, Απόσυρση αμερικανών από τη Συρία.

Οι αντεγκλήσεις Βρετανίας-Ρωσίας για Δηλητηρίαση πρώην Ρώσου Κατασκόπου Skripal, 23 Μαρτίου 2018 Στις 23Μαρτίου 2018, ο Konstantin Kosachev, ο επικεφαλής της επιτροπής για εξωτερικές υποθέσεις στην άνω ρωσική βουλή, επέκρινε την Ε.Ε. ότι θέτει την αλληλεγγύη πάνω από: ‘’όχ/΄ι μόνο σταθερότητα στην Ευρώπη, αλλά τα γεγονότα και το κοινό αίσθημα’’. Οι 27 άλλοι ηγέτες της Ε.Ε. συμφωνούν με τη βρετανίδα Πρωθυπουργό Theresa May ότι είναι πολύ πιθανόν η Ρωσία να είναι υπεύθυνη για την επίθεση στη Βρετανία κατά του Ρώσου πρώην κατασκόπου Sergei Skripal και της κόρης του. Η Ρωσία αρνήθηκε σφοδρά την κατηγορία, αλλά 27 κράτη της Ευρώπης απέλασαν ρώσους διπλωμάτες, ακόμη μεταξύ αυτών και η Γερμανία και οι σχέσεις Ρωσίας- Δύσης οξύνονται περισσότερο. Η Ρωσία απαντάει και αυτή με απελάσεις. Ο Kosachev λέει πολλοί στην Ε.Ε. χρησιμοποιούν κυνικά την αντίληψη μιας ρωσικής απειλής για εσωτερική κατανάλωση για αύξηση του προϋπολογισμού και για να αποτραβήξουν την προσοχή από επιπτώσεις του Brexit στην Ε.Ε. Ο Skripal ήταν ρώσος στρατιωτικός αξιωματικός πληροφοριών ο οποίος είχε κατηγορηθεί για κατασκοπεία στη Βρετανία. Είχε φυλακισθεί στη Ρωσία και αποφυλακίσθηκε με ανταλλαγή κατασκόπων με τη Δύση.

Διπλωματική Κρίση Μ. Ανατολής μεταξύ Κατάρ και άλλων Χωρών του Κόλπου, Μάιος 2017 Προς το τέλος Μαΐου 2017, προκύπτει διπλωματική κρίση στον Κόλπο, δύο εβδομάδες μετά την επίσκεψη του Trump στη Μέση Ανατολή. Πέντε χώρες -Σαουδική Αραβία, Αίγυπτος, Μπαχρέιν, Η.Α.Ε. και Υεμένη- κατηγορούν το Κατάρ, μέλος του Συμβουλίου Συνεργασίας των 6 του Κόλπου(GCC), για προσέγγιση προς τους εξτρεμιστές ισλαμιστές και τους τρομοκράτες και μάλιστα μετά την πρόσφατη δήλωση του Emiri του Κατάρ για υποστήριξη του Ιράν, της Χεσμπολλάχ, των ανταρτών της Υεμένης Houthi και της μουσουλμανικής Αδελφότητας στην Αίγυπτο. Πράγμα που αρνείται το Κατάρ, αλλά προϋπάρχει και το άνοιγμα γραφείο των Taliban του Αφγανιστάν στο Κατάρ και φιλοξενία του ηγέτη της Hamas, Khaled Mashaal. Το Κατάρ υποστηρίζει τη Hamas αφού την εκλαμβάνει ως δύναμη αντίστασης, ενώ οι Η.Π.Α. και η Ευρώπη ως τρομοκρατική οργάνωση.

64

Λακαφώσης Δημήτριος

Η διπλωματική κρίση, αν και το Κατάρ με σουνιτική πλειοψηφία πλούσια χώρα φυσικού αερίου με μικρό πληθυσμό, απειλεί με οικονομικές επιπτώσεις στα τρόφιμα, πτήσεις και το παγκόσμιο ποδόσφαιρο, που έχει προγραμματισθεί στο Κατάρ. Η Αίγυπτος και η Σαουδική Αραβία απαγορεύουν την πτήση αεροπλάνων του Κατάρ στον εναέριο χώρο τους και ζητούν την απομάκρυνση των διπλωματών, με την Αίγυπτο να εκπροσωπείται στο Κατάρ από την Ελλάδα. Βέβαια, το Κατάρ και τα Η.Α.Ε. έχουν συμμετάσχει στα αεροπορικά κτυπήματα κατά του Καντάφι της Λιβύης, για πρώτη φορά κατά μέλους του Αραβικού Συνδέσμου. Όμως, από το 2011με την Αραβική Άνοιξη και από το 2014 με το IS, έχουμε ρήγμα στην πολιτική στη Μέση Ανατολή. Η επιδίωξη του Trump να σχηματίσει συνασπισμό στον Κόλπο, όπως το ΝΑΤΟ, προσκρούει στις αντιθέσεις μεταξύ Σιιτών και Σουνιτών της περιοχής.

Οι πρόσφυγες Rohingya του Myamar στο Bangladesh, 28 Νοεμβρίου 2017. Μετά τις αιματηρές συγκρούσεις στο Myamar, οι της μουσουλμανικής μειονότητας Rohingya του Myamar καταφεύγουν, στις 28 Νοεμβρίου 2017 στη γειτονική φτωχή χώρα του Bangladesh, όπου και φιλοξενούνται 300.000 πρόσφυγες σε καταλύμματα. O Πάπας επισκέπτεται την περιοχή, αλλά με εμπόδια η προσέγγιση τα Η.Ε. στη χειρότερη μουσουλμανική κρίση.

Εξάλειψη του IS υπό μορφή κράτους στο Ιράκ, στις 9 Ιουλίου 2017 Στο Ιράκ, στις 9 Ιουλίου 2017, μετά από 9 μήνες μάχης, οι ιρακινές δυνάμεις ανακαταλαμβάνουν ολόκληρη τη Μοσούλη, το τελευταίο αστικό οχυρό της αντίστασης του IS στο Ιράκ από το τέλος του 2013. Χιλιάδες έχουν σκοτωθεί και περίπου 900.000 άνθρωποι έχουν εγκαταλείψει την πόλη. Η μάχη στη Μοσούλη έχει κερδιθεί αλλά όχι ακόμη και ο πόλεμος στο Ιράκ. Στη συνέχεια καταλαμβάνεται η Tal Afar στα Δυτικά της Μοσούλης και η πόλη Hawija που ελέγχεται από τους IS από 2014 και η Al Qaim στα σύνορα Ιράκ- Συρίας. Επιχειρείται η απομάκρυνση των IS από τη δυτική επαρχία Anbar, από όπου μπορούν να επικοινωνούν με τους IS της ανατολικής Συρίας. Ανάγκη υπάρχει και για εσωτερική συμφιλίωση Σιιτών και Σουνιτών και απομάκρυνση των παραστρατιωτικών ιρανών πολεμιστών στη μάχη της Μοσούλης. Διαφορετικά, προκύπτει στο Ιράκ άλλο Αφγανιστάν με άλλους Τaliban.

Το Προδωμένο Iρακινό Κουρδικό Δημοψήφισμα στις 25 Σεπτεμβρίου 2017. Διεξάγεται, στις 25 Σεπτεμβρίου 2017, και το ιρακινό κουρδικό Δημοψήφισμα, από τελείως βέβαια διαφορετική πλευρά και σκοπό. Το χωρίς δεσμεύσεις ιρακινό κουρδικό δημοψήφισμα αποσκοπεί στο να αφυπνίσει τη διεθνοποίηση για την επί πολλά χρόνια δια-

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

65

σκορπισμένης σε τέσσερα κράτη και μεγαλύτερης στον κόσμο κουρδικής εθνότητας των 27 εκατομμυρίων, χωρίς κράτος. Παρατηρούνται εκβιασμοί και απειλές από Τουρκία- Ιράν- Ιράκ, την επόμενη μέρα του μη δεσμευτικού κουρδικού ιρακινού δημοψηφίσματος για ανεξαρτησία. Τα γειτονικά κράτη Τουρκία- Ιράν ως και το Ιράκ προσπαθούν να εκφοβίσουν με οικονομικό αποκλεισμό και με διακοπές στις αεροπρορικές και λοιπές συγκοινωνίες προς και από το ιρακινό κουρδιστάν. Η Τουρκία απειλεί να κλείσει τη στρόφιγγα εξαγωγής πετρελαίου μέσω τουρκικού εδάφους προς Μεσόγειο. Σήμερα δεν υπάρχει προοπτική για κουρδικό κράτος, είναι όμως βέβαιο ότι κάποτε γίνεται. Η Ρωσία, Η.Π.Α., Ε.Ε. και το Ισραήλ δεν το αποκλείουν, αλλά βλέπουν πως η παρούσα στιγμή δεν είναι κατάλληλη, προέχει τώρα και η εξάλειψη του IS. Μήπως, επαναλαμβάνεται κάθε φορά η περίπτωση της Συνθήκης Σεβρών1920 με πρόβλεψη ότι το Τουρκικό Κουρδιστάν θα γίνονταν ανεξάρτητο κράτος, αλλά ποτέ δεν έγινε. Οι ιρακινές δυνάμεις, στις 17 Οκτωβρίου 2017, επεμβαίνουν στο Kirkuk, με συγκρούσεις με τους Κούρδους Pegmerga, που ύψωσαν φωτογραφία του φυλακισμένου Οτσαλάν. Την επέμβαση είδαν με αγαλλίαση οι Τουρμένοι και με ανησυχία οι εθνικιστές Άραβες και οι Χριστιανοί. Επίσης καταλαμβάνουν και άλλες πετρελαιoπηγές του Κουρδιστάν μάλιστα και με τουρκική αεροπορική υποστήρηξη. Συγκρατημένες προς το παρόν είναι οι διαθέσεις από Η.Π.Α.- Ρωσία – Ε.Ε. και φαίνεται προδωμένο το κουρδικό ιρακινό δημοψήφισμα. Το ιρακινό κουρδιστάν περιορίζεται τελικά στις προ του 2014 περιοχές, με υπό παραίτηση ο αρχηγός Barzani.

Υπό ισχυρισμό συμφωνία Τουρκίας- Η.Π.Α. για τους Κούρδους πολεμιστές στη Συρία, Μάιος 2018 Μετά από υπό ισχυρισμό συμφωνία ‘’οδικού χάρτου’’ Τουρκίας- Η.Π.Α., οι πολεμιστές των Κούρδων Συρίων για την προστασία του λαού YPG ενδέχεται να αποσυρθούν από την πόλη Manbij, χωρίς ευκρινές χρονοδιάγραμμα, πιθανόν μέσα σε 6 μήνες. Η Τουρκία και οι Η.Π.Α. υπόσχονται από κοινού ασφάλεια στη Manbij. Ενδεχόμενο παρόμοιο σχέδιο με τη Manbij να εφαρμοσθεί και για τη Raqqa, Kobane και άλλες περιοχές ελεγχόμενες από τους YPG, τους οποίους οι Η.Π.Α.έχουν εξοπλίσει αλλά η Τουρκία τους θεωρεί παρακλάδι των πολεμιστών του PKK. Η Τουρκία απειλεί να προωθηθεί πέραν του Afrin και ανατολικότερα του Manbij και πέραν του Ευφράτη, σε τρίτη εισβολή στη Συρία μετά την εισβολή στο Afrin και Al Bab, χωρίς δήλωση για παραμονή, διακυβεύοντας σύγκρουση με τα εκεί αμερικανικά στρατεύματα. Αν και ο Trump προσπαθεί να εξασφαλίσει τους Κούρδους με αντάλλαγμα όπως να χορηγήσει στην Τουρκία πυραύλους Patriot αντί ρωσικούς S-400, που επιδιώκει η Τουρκία.

Εξάλειψη του IS στη Συρία, 17 Οκτωβρίου 2017 Στη Συρία, στις 17 Οκτωβρίου 2017, οι με τη συμμαχία των Η.Π.Α και υπό την ηγεσία των Κούρδων Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις(SDF) με συμμετοχή και Αράβων εθνικιστών, κα-

66

Λακαφώσης Δημήτριος

ταλαμβάνουν τη Raqqa, την αυτοκηρυχθείσα από το 2014 πρωτεύουσα των IS και δεν μπορεί να προβάλεται το IS ως κράτος Χαλιφάτο. Στις 3 Νοεμβρίου 2017, καταλαμβάνεται και η ιστορική πόλη Deir el Zour, κοντά στα σύνορα με το Ιράκ. Στις 8 Νοεμβρίου 2017 συριακές δυνάμεις με ιρανούς παραστρατιωτικούς και της Hesbollah και με υποστήριξη ρωσικών αεροπορικών κτυπημάτων καταλαμβάνουν την Albu Kamal.

Οι συγκρούσεις συνεχίζονται στη μέση ανατολή και στη μετά IS εποχή, Φεβρουάριος 2018 Επικρατεί σύγχυση, χάος, αναταραχές και αστάθεια γενικά στη Μέση Ανατολή. Δεν επικρατεί η κατάσταση αυτή από το 2014 με την εμφάνιση του IS, αλλά και από το 2011 με την εξέγερση του αραβικού κόσμου ακόμη και από παλαιότερα με την απολυταρχία που επικρατούσε στην περιοχή. Τώρα, μετά την εξάλειψη του Χαλιφάτου από το 2017 υπό μορφή κράτους στη Συρία και στο Ιράκ, έχουν παραμένει ακόμη 1. Εισβολή Τουρκίας 20-1-18. 2. Συριακά σποραδικές φωλιές από όπου εμπνέονται κτυπήματα 10-2-18 3. Επανάληψη Συριακών τρομοκρατικές επιθέσεις στην περιοχή, στη κτυπημάτων. 4 Ισραηλινά κτυπήματα 10-2-18 Δύση και αλλού. Αμέσως μετά την εξάλειψη, στις 25 Νοεμβρίου 2017, το IS προκαλεί μακελειό σε Τζαμί αιρετικών μουσουλμάνων στο Βόρειο Σινά με περισσότερο από 300 νεκρούς και με αιματηρά μηνύματα στη Δύση. Ειδικότερα στη μετά IS Συρία, o Assad έχει αποφύγει τον πόλεμο και επικρατεί στις μεγάλες πόλεις με υποστήριξη των ρωσικών δυνάμεων και ιρανικών παραστρατιωτικών. Το συριακό καθεστώς συνεχίζει τις επιθέσεις στο θύλακα παραστρατιωτικών και κυρίως του μετώπου Al Nursa (Jabhat Fateh al-Sham) στη B.Δ.περιοχή Idlib, με ρωσική αεροπορική υποστήριξη με νεκρό ρώσο πιλότο. Επίσης ενεργεί και θανατηφόρα συνεχή κτυπήματα κατά συρίων αντιπολιτευομένων ανταρτών του θύλακα Ghouta του ανατολικού προαστίου της Δαμασκού με εκατοντάδες άμαχους νεκρούς. Η Τουρκία εισβάλλει κατά των Κούρδων στο θύλακα Afrin στα σύνορα με την Τουρκία, με συγκράτηση και ανοχή άλλων, με δεκάδες Κούρδους νεκρούς αλλά και με φέρετρα τούρκων στρατιωτών να επιστρέφουν στην Τουρκία, σε βαθμό που δεν ανέμενε η Τουρκία και ο Erdogan δηλώνει για επικείμενη επιστράτευση. Οι Κούρδοι, παρά την ηγετική και ενεργητική συμμετοχή για την εξάλειψη των πολεμιστών του IS αισθάνονται προδωμένοι και ανέμεναν ουσιαστικότερη την αμερικανική υποστήριξη, πέραν της παροχής πολεμικού υλικού, πράγμα για οποίο η Τουρκία αντιτίθεται τις Η.Π.Α. Επίσης και στο Ιράκ, οι Κούρδοι ανακατέλαβαν

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

67

τη Μουσούλη και το Κιρκούκ. Ωστόσο μετά την αντίδραση των ίδιων των ιρακινών δυνάμεων αναγκάζονται να υποχωρήσουν στην πρώην περιοχή τους. Η Τουρκία ενεργεί για να εξαφανίσει τους YPG Κούρδους από τη Βόρεια Συρία και εγκαταλείπει τους IS. Θεωρεί τους YPG- μαχητική πτέρυγα του PYD(Kurdish Democratic Union Party)- ότι έχει σχέσεις με το PKK, οι πολεμιστές του οποίου εκλαμβάνονται ως τρομοκράτες. Η Ρωσία έχει υλοποιήσει τις επιδιώξεις της για την παρουσία της, σχεδόν μοναδική στην περιοχή, με μόνιμη στρατιωτική βάση στα παράλια της Συρίας με δυνατότητα προσέγγισης και επιρροής στην Ανατολική Μεσόγειο. Το Ιράν έχει περεισφρήσει σε περιοχές της Συρίας για συμμετοχή στα εκεί με σημασία δρώμενα με ανοχή της Ρωσίας- Συρίας και με αντιθέσεις από τις Η.Π.Α. και το Ισραήλ. Το Ισραήλ ενεργεί αεροπορικό κτύπημα κατά ιρανικών στόχων μέσα στη Συρία, μετά από επεισόδιο στο οποίο το Ισραήλ κατέρριψε ιρανικό Drones που είχε παραβιάσει τον ισραηλινό εναέριο χώρο και σε αντίδραση η συριακή αεράμυνα καταρρίπτει ισραηλινό πολεμικό αεροπλάνο με διάσωση του πιλότου και ο Πούτιν να παροτρύνει στο Ισραήλ συγκράτηση. Αμερικανικές δυνάμεις έχουν εγκατασταθεί σε περιοχές της Συρίας, με χωρίς προς το παρόν σαφείς προθέσεις, και βρίσκονται σε άμεση επικοινωνία με τις εκεί ρωσικές δυνάμεις για να αποφύγουν τις μεταξύ τους συγκρούσεις. Οι Η.Π.Α. και το Ισραήλ υποστηρίζουν τους Κούρδους στη Βόρεια Συρία, χωρίς το περισσότερο, εφόσον κρίνουν ότι οι συνθήκες δεν είναι κατάλληλες. Οι με μακροχρόνιες διακοπές διασκέψεις της Γενεύης υπό τα Η.Ε. για τη συριακή κρίση καρκινοβατούν και το ρωσιακό- ιρανικό σχέδιο του Akstana Karzikistan, με συμμετοχή της Τουρκίας, με απούσες τις Η.Π.Α. και με φόβο για του Κούρδους, έχει αργούς βηματισμούς, για να δημιουργηθούν κατά το ελάχιστον ζώνες ασφαλείας στη Β.Δ. Συρία, ένας μεταξύ των άλλων σκοπών στις διασκέψεις του Akstana. Στην Υεμένη, συγκρούονται οι Σουνίτες με Σιίτες και η μεσολάβηση του Συμβουλίου των 6 χωρών του Κόλπου(GCC) έχει τελματώσει με τις τελευταίες αντιπαραθέσεις μεταξύ των χωρών του. Αναβρασμός στην Παλαιστίνη με άλλη σχεδόν intifanta, μετά την ανακοίνωση του Trump στις 2 Δεκεμβρίου 2017 να αναγνωρίσει μέχρι το τέλος του 2019 την Ιερουσαλήμ αντί της Τελ Αβίβ, ως πρωτεύουσα του Ισραήλ, χωρίς να αποκλείεται το Μάιο 2018.

Στη Συρία μαίνονται δύο αιματηρά μέτωπα, Φεβρουάριος 2018 Στη Συρία, μετά από επταετή καταστρεπτικό πόλεμο από το 2012 συνεχίζονται δύο Αιματηρά Μέτωπα με την τουρκική εισβολή στη βορειοδυτική συριακή περιοχή του Afrin και με τα συριακά κτυπήματα στο ανατολικό προάστιο Ghuta της Δαμασκού.

Λακαφώσης Δημήτριος

68

Η τουρκική εισβολή στο Afrin της Β.Δ.Συρίας που επικρατούν Κούρδοι, 20 Φεβρουαρίου 2018 Στις 20 Φεβρουαρίου 2018, οι τουρκικές δυνάμεις σε συνεργασία με αντάρτες του ελεύθερου Συριακού Στρατού εισβάλλουν στη βορειοδυτική Συρία κατά των Κούρδων κατοίκων της πόλης Afrin.

Κατακρήμνιση του αγάλματος του μυθικού ήρωα Kawa Hada από Τούρκους στρατιώτες στο Afrin της Συρίας. 18-3-18

Ο Assad προωθεί πολιτικοφυλακές δυνάμεις στο πλευρό των Κούρδων, εφόσον θεωρεί την τουρκική επίθεση στο Afrin ως παραβίαση της εδαφικής συριακής κυριότητας, όμως με νεύμα της Ρωσίας συγκρατείται. Αλλά, και η προσπάθεια των Η.Π.Α. να σχηματίσουν συνοριακή πολιτική με 30.000 δύναμη κυρίως από Κούρδους δεν φαίνεται να ευοδούται.

Οι τουρκικές δυνάμεις μετά από ένα μήνα βομβαρδισμών και προώθησης δυνάμεων, πολιορκούν και καταλαμβάνου το Afrin, στις 18 Μαρτίου 2018. Πανικόβλητοι 150.000 κάτοικοι εγκαταλείπουν τα σπίτια τους με 1.500 νεκρούς αμάχους και 140 κούρδους πολεμιστές. Καταστρέφουν με μανία κουρδικά αγάλματα – μνημεία και το παλαιότερο στην περιοχή χριστιανικό τείχος. Ο ηγέτης των Κούρδων δηλώνει ότι η αντίσταση συνεχίζεται με ανταρτοπόλεμο Οι προθέσεις των τουρκικών δυνάμεων είναι να προχωρήσουν και ανατολικότερα κατά των Κούρδων στο Malbij- όπου βρίσκονται και αμερικανικές δυνάμεις- ακόμη και ανατολικότερα του Ευφράτη μέχρι και κατά των Κούρδων στο Sinjar του βόρειου Ιράκ-όπου το 2015 οι Κούρδοι εκδίωξαν τους IS και έσωσαν τους Yezidis από τη γενοκτονία- με απότερο σκοπό να δημιουργηθεί ελεύθερη ζώνη κατά μήκος των τουρκοσυριακών και ιρακινών συνόρων. Προς το παρόν, και από τη Ρωσία και τις Η.Π.Α. επικρατεί ανοχή στις επιθέσεις της Τουρκίας εν μέσω σύγχυσης που επικρατεί στην περιοχή και από ίδια κάθε ένας συμφέροντα. Οι προθέσεις τους πρόκειται να φανούν στο ΣΑ των Η.Ε., εάν συγκαλέσει η Συρία. Μήπως, είναι η αρχή στις μελλοντικές επιδιώξεις της Τουρκίας για προσάρτηση του Afrin, όπως προσήρτησε το 1939 την Αλεξανδρέττα που με τη συνθήκη της Λωζάνης 1923 ανήκε στη Συρία;

Κόλαση στη Γή, η Ghouta της Δαμασκού, 18 Φεβρουαρίου 2018 Οι συριακές δυνάμεις πολιορκούν από το 2013 το μοναδικό θύλακα Γκούτα( Ghouta) στα προάστια της Δαμασκού με περίπου 400.000 αντιπολιτευομένους αντάρτες. Σφυροκοπούν το θύλακα από 18 Φεβροαρίου 2018 με αεροπορικά κτυπήματα και πυροβολικό με περίπου 556 νεκρούς εκ των οποίων 148 παιδιά. Η απόφαση των Η.Ε.για εκεχειρία ανθρωπιστικής βοήθει-

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

69

ας τηρείται με δυσκολία και ο από 1 Ιανουαρίου 2018 Γ.Γ. των Η.Ε. τονίζει: ‘’η κόλαση στη γη στο θύλακα Γκούτα ( Ghouta) πρέπει να σταματήσει‘’. Η βοήθεια από τα Η.Ε. παρέχεται κάτω από βομβαρδισμούς. Ο Assad συνεχίζει τους βομβαρδισμούς και οι κάτοικοι εγκαταλείπουν τα σπίτια τους και οι συριακές δυνάμεις να έχουν καταλάβει το 80% του θύλακα, με περισσότερους καθημερινά νεκρούς. Η Ρωσία είναι η μόνη που μπορεί να σταματήσει εύκολα τους βομβαρδισμούς του πιστού της Assad. Ενώ, οι Η.Π.Α. προτίθενται να επέμβουν εάν συνεχισθούν οι βομβαρδισμοί. Ο θύλακας Γκούτα( Ghouta) είναι από παλαιότερα γνωστός για τη χρήση χημικών όπλων από το συριακό καθεστώς. Γ.Γ. των ΗΕ Qutters: «Κόλαση στη γη στο Ghouta» Φεβ. 18

Ανακατάληψη της Ghouta στο ανατολικό προάστιο της Δαμασκού

Με ρωσική υποστήριξη, εκκένωση Ghouta Δαμασκού προς το Idilb της Β. Δ. Συρίας, όπου συνεχίζονται οι συριακές επιθέσεις. 26-3-18

Στις 23 Μαρτίου 2018, δύο από τα μεγαλύτερα ‘’γκρούπ’’των ανταρτών στο ανατολικό προάστιο της Δαμασκού, ήλθαν σε συμφωνία με τη Ρωσία για τις περιοχές που ελέγχουν. Με τη συμφωνία επέρχεται άμεση εκκένωση των αρρώστων και πληγέντων για νοσηλία και παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στην πολιορκημένη περιοχή.

Οι πολεμιστές της αντιπολίτευσης και οι συγγενείς τους που αποφάσισαν να φύγουν από το θύλακα κατευθύνονται σε κατεχόμενα από άλλους αντάρτες μέρη στην idlib της Β.Δ. Συρίας, όπου συριακές δυνάμεις με ρωσική υποστήριξη διεξάγουν επιθέσεις κατά των ανταρτών της ομάδας Al Nursa (Jabhat Fateh alSham). Προβλέπεται ανταλλαγή αιχμαλώτων ανταρτών των δυο ‘’γκρούπ’’ και της κυβέρνησης. Για εκείνους που αποφάσισαν να παραμείνουν, τους δίδεται εγγύηση ασφαλείας με ανάπτυξη ρωσικής στρατιωτικής αστυνομίας. Το τρίτο ‘’γκρούπ’’αντιστέκεται ακόμη και δεν υποχωρεί, αλλά μπροστά τις επιθέσεις των συριακών δυνάμεων με ρωσική υποστήριξη, αναγκάζεται σύντομα να φύγει από την περιοχή και οι συριακές δυνάμεις να καταλαμβάνουν όλο τον ανατολικό θύλακα της Δαμασκού.

70

Λακαφώσης Δημήτριος

Ο Trump σκέπτεται την Απόσυρση από τη Συρία, παρά τις αντιρρήσεις στο επιτελείο του, Απρίλιος 2018 Οι αμερικανικές δυνάμεις δεν είναι ο κύριος παίκτης, αλλά παίζουν σημαντικό ρόλο στη Συρία.

O Trump σχεδιάζει τη δική του εξωτερική πολιτική από το αεροπλάνο, δηλώνοντας ότι πρέπει οι αμερικανικές δυνάμεις να αποΠρέπει να μείνω ή να φύγω από την Συρία; συρθούν το ταχύτερο, χωρίς να προκαθορίΑπρίλιος 2018 ζει σαφές χρονοδιάγραμμα, αν και αφήνει να νοηθεί εντός 6μήνου. Υπάρχουν διαφωνίες μέσα στο Λευκό Οίκο με βασικά στελέχη και οι συζητήσεις σταματούν όταν και εάν νικήσουν οι Στρατηγοί του επιτελείου του Trump και δεν έχουν την τύχη του Tillerson που, μετά από ένα χρόνο υπουργίας ως υπουργός εξωτερικών, αντικαταστάθηκε χωρίς εξηγήσεις γιατί προφανώς ήταν υποστηρικτής της παραμονής ακόμη των αμερικανικών δυνάμεων στη Συρία. Η ασάφεια -μένουν ή φεύγουν- περιπλέκει περισσότερο το θέμα της παρουσίας των αμερικανικών δυνάμεων στη Συρία και προβληματίζει τους συμμάχους των Αμερικανών στην περιοχή. Η περίπτωση κατάληψης της πόλης Afrin στη βόρεια- δυτική Συρία, με ανοχή των Η.Π.Α., αποτελεί δείγμα της αστάθειας της αμερικανικής πολιτικής και μάλιστα ενώ πριν είχε σχεδιασθεί με την αμερικανική βοήθεια συνοριακή δύναμη 30.000 πολιτοφυλάκων στα σύνορα Συρίας- Τουρκίας που ουδέποτε υλοποιήθηκε. Τώρα, επικρατεί αοριστία και ασάφεια για την παραμονή ή μη των αμερικανικών δυνάμεων και για πόσο χρόνο στη Συρία. Υπάρχει βέβαια και το προηγούμενο στο Αφγανιστάν, όπου μερικά χρόνια πριν, είχε σχεδιασθεί η παραμονή των αμερικανικών δυνάμεων για μέσο χρόνο, αλλά και σήμερα ακόμη παραμένουν αμερικανικές δυνάμεις για να βοηθήσουν τις αφγανικές κυβερνητικές δυνάμεις να αντιμετωπίσουν τις επιθέσεις των εκεί Taliban. Στο Ιράκ, αποσύρθηκαν οι αμερικανικές δυνάμεις γιατί πίστευαν ότι είχε επιτευχθεί ασφαλές λειτουργικό κράτος, αλλά διαψεύθηκαν και μετά από λίγα χρόνια επανέρχονται για να βοηθήσουν τις ιρακινές δυνάμεις να εκδιώξουν τους IS από τη χώρα. Στη Συρία, εμπλέκονται αρχικά με αεροπορικά κτυπήματα και τώρα σταθμεύουν 2.000 αμερικανικοί στρατιώτες και έχουν ιδρυθεί 2 αμερικανικές βάσεις. Με την υποστήριξη των αμερικανικών δυνάμεων, οι υπό την ηγεσία των Κούρδων Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις με συμμετοχή και Αράβων εθνικιστών έχουν ανακαταλάβει τη defacto πρωτεύουσα του IS Raqqa και άλλες περιοχές στην ανατολική Συρία, στα σύνορα με το Ιράκ και περιόρισαν τους IS σε φωλιές στην έρημο και στα συριο-ιρακινά σύνορα.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

71

Σήμερα οι Κούρδοι- ενώ ως κύρια βάση έχουν την πόλη Malbij στη βόρεια Συρία που τώρα απειλεί η Τουρκία- στρέφονται στη βόρεια-δυτική περιοχή της Συρίας Afrin. Προσπαθούν να βοηθήσουν τους εκεί Κούρδους YPG αδελφούς που δέχθηκαν την τουρκική εισβολή και επίθεση και οι τουρκικές δυνάμεις με τη βοήθεια και Σύριων ανταρτών καταλαμβάνουν την πόλη Afrin με πρόθεση να προωθηθούν και ανατολικότερα του Ευφράτη για να εκδιώξουν τους Κούρδους από όλη την τουρκό- συριακή μεθόριο. Οι IS άρχισαν να επιτίθενται σε περιοχές που είχαν πριν εγκαταλείψει και δεν επικρατεί τώρα ασφάλεια, ώστε να μπορούν οι Σύριοι πολίτες να επιστρέψουν στα σπίτια τους. Οι προδωμένοι Κούρδοι δηλώνουν ότι η απόσυρση των αμερικανικών δυνάμεων ισοδυναμεί με χάος. Εκμεταλλεύονται το κενό που δημιουργείται, η Ρωσία και το Ιράν υποστηρίζουν τον Assad , για να εξασφαλίσουν δικές τους επιρροές στη Συρία. Με ρωσική αεροπορική υποστήριξη οι συριακές δυνάμεις ανακαταλαμβάνουν το ανατολικό προάστιο της Δαμασκού, Ghuta και με συμφωνία Ρωσίας- ανταρτών, οι αντάρτες εκκενώνονται στη βόρεια-δυτική περιοχή Idlib- η μόνη περιοχή που έμεινε υπό τον έλεγχο της συριακής αντιπολίτευσης- όπου τους αναμένει να υποστούν άλλη συριακή επίθεση που διεξάγεται κατά των εκεί ανταρτών, μάλιστα με τη ρωσική αεροπορική υποστήριξη. Το Ιράν προσπαθεί να εξασφαλίσει έδαφος στο Ιράκ- Συρία και να έχει διέξοδο προς την Hezbollah του Λιβάνου. Ενώ, η Τουρκία με τη βοήθειά της στο με απουσία των Η.Π.Α. και με φόβο των Κούρδων, Ρωσό- Ιρανικό σχέδιο προσπαθεί να προσεγγίσει τον άλλοτε αντίπαλο Assad για να δημιουργήσει κοινά συμφέροντα. Αλλά επειδή υπάρχει δυσπιστία για κοινά συμφέροντα, δηλώνει ότι δεν πρόκειται να αποχωρήσουν από τη Afrin εάν δεν απομακρυνθεί ο Assad από τη Συρία. Στη διαμόρφωση της αμερικανικής πολιτικής στη Συρία, εκλαμβάνεται ότι μέχρι τώρα έχουν ξοδευτεί $τρις εκατομμύρια για την ασφάλεια της Μέσης Ανατολής και δεν μπορεί ο Αμερικάνος στρατιώτης να είναι πληρωμένος μισθοφόρος της περιοχής. Την αποστολή του ειρηνοποιού πρέπει να αναλάβουν άλλοι στην περιοχή, όπως η Σαουδική Αραβία και τα Η.Ε.

Aιφνιδιάζει η δήλωση απόσυρσης Αμερικανών από τη Συρία, Δεκέμβριος 2018 Ο Trump, εν μέσω ασάφειας στην εξωτερική αμερικανική πολιτική για τη Συρία, αποφασίζει αιφνιδιαστικά να ξεκινήσει απόσυρση από τη Συρία από το Δεκέμβριο 2018. Βέβαια το IS έχει χάσει το 90% του εδάφους που ήλεγχε αλλά παραμένουν μερικές μικρονησίδες αντίστασης.

Λακαφώσης Δημήτριος

72

Ο Αμερικανοί αποσύρονται από την Συρία, τέλος Δεκεμβρίου 2018

Υπόψη, υπάρχει σκέψη και για απόσυρση 7.000 από τις 14.000 αμερικανούς και στο Αφγανιστάν. Αποσύρθηκαν και από το Ιράκ το 2003 αλλά μετά τρία χρόνια επανέρχονται αφού δεν προέκυψε ένα δίκαιο και σταθερό κράτος όπως πίστευαν. Τώρα ο Trump δε θα παίζει τον παγκόσμιο χωροφύλακα και δεν φαίνεται διατεθειμένος να πληρώνει $ 3τρίς εκατομύρια για να έχει μισθοφόρο αμερικανό στρατιώτη για την ασφάλεια της περιοχής για την οποία την ευθύνη έχουν άλλες εκεί χώρες.

Το Πεντάγωγο και στενοί συνεργάτες αντιδρούν σφόδρα στην απόσυρση από τη Συρία. Παραιτείται ο υπουργός άμυνας Mattis- τον αντικαθιστά o Patric Shanahan- ως και υψηλόβαθμος επίσημος αμερικανός McGurk αρμόδιος για τον πόλεμο κατά των IS. Επίσης παραιτείται και ο Επιτελάρχης του Πενταγώνου. Η Γερμανία, η Γαλλία και η Βρετανία δεν συμφωνούν στην απόσυρση και το Ισραήλ και η Σαουδική Αραβία φαίνεται να είναι ενοχλημένοι.

Τα Μετά τη δήλωση για Απόσυρση από τη Συρία Στη συνέχεια, ο Trump δηλώνει ότι η απόσυρση πραγματοποιείται μέσα σε τέσσερες μήνες με αργό ρυθμό και ακόμη αργότερα και αρχικά με απόσυρση υλικού. Πιστεύει ο ίδιος ότι η αποστολή των αμερικανικών δυνάμεων έχει ολοκληρωθεί στη Συρία και στοχεύει στην απομάμκρυνση και των ιρανών ανταρτών από τη Συρία πριν την απόσυρση-και να μην είναι κοντά στο Ισραήλ- και να τον διαβεβαιώσουν οι περιφερειακές δυνάμεις ότι τα απομενάρια του IS έχουν αποδιοργανωθεί. Άλλος στόχος του Trump είναι να εξασφαλίσει από την Τουρκία τους Κούρδους, πράγμα για το οποίο επικρατούν αντιθέσειςκυρίως μεταξύ Η.Π.Α.Τουρκίας. Το ερώτημα είναι και εάν αποσύρεται και ο αμερικανικός αεροπορικός έλεγχος και ανατολικά του Ευφράτη στη Συρία, όπου κυριαρχούν Κούρδοι. Τη δήλωση για απόσυρση χαιρετίζουν η Ρωσία και η Τουρκία, η κάθε μια από δικούς της σκοπούς και με μεταξύ τους αντεγκλήσεις. Ασπίδα Η.Π.Α.-Ρωσίας για τους Κούρδους. Η Ρωσία συντονίζεται γενικά με τις Η.Π.Α. για τους Κούρδους στη Συρία. Η Ρωσία με την αμερικανική απόσυρση, αποκτά κυρίαρχο ρόλο και επί των Κούρδων στη Συρία. Μήπως τώρα παραχωρείται η Συρία στον Putin με τον τρόπο που άφησε ο Gorbachev το Ιράκ στον Bush, το 1990; Ανoικτό μέτωπο Η.Π.Α.- Erdogan. H Tουρκία αντιδικεί με τις Η.Π.Α. για τους Κούρδους της Συρία. Ωστόσο,μέσα σε θολές αντεγκλήσεις, ο Trump δέχεται πρόσκληση του Erdogan, με τον οποίο βρίσκεται σε σύγκρουση, να επισκεφθεί την Άγκυρα, στις αρχές του 2019. Τι πρόκειται όμως να συζητήσουν πίσω από τις κλειστές πόρτες; Βέβαιο είναι οι Κούρδοι της Συρίας, αλλά με απαίτηση του Erdogan και το Κυπριακό, Μεσογειακό και το Αιγαίο και οι συγκλήσεις- αποκλίσεις δεν γίνονται γνωστές αμέσως με το άνοιγμα της πόρτας, αλλά

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

73

μετά με τις εξελίξεις που ακολουθούν εν ευθέτω χρόνο. Μήπως η Τουρκία δείξει κάποια υποχώρηση-απίθανο- και στο Κυπριακό, όπως στο αποτυχημένο τελικά σχέδιο Αννάν, 2004; (Βλέπε και σελίδα 628 του 1ου Τόμου βιβλίου για το σχέδιο Αννάν).

Με την απόσυρση των Αμερικανών, στο επίκεντρο η πόλη Manbij της Β.Α. Συρίας, 30 Δεκεμβρίου 2018 Η Τουρκία μετά τη δήλωση του Trump για απόσυρση από τη Συρία, σχεδιάζει την 3η εισβολή στη Συρία, στην πόλη Manbij της ανατολικής Συρίας μετά τις δύο προηγούμενες στο Afrin και Al Bab στη βόρεια δυτική Συρία.

Idilb:Ποιος ελέγχει τι; Αύγουστος 2018

Στο Afrin της βόρειας δυτικής Συρίας, Φεβρουάριος 2018, με συγκατάθεση της Ρωσίας, οι κυβερνητικές συριακές δυνάμεις δεν εμπόδισαν τις τουρκικές δυνάμεις να εισβάλουν στο έδαφός τους και να καταλάβουν το Afrin, όπου κυριαρχούσαν οι Κούρδοι.

Με την απόσυρση των Αμερικανών από τη Συρία, οι Κούρδοι της πόλης Manbij αισθάνονται προδωμένοι και εν μέσω τουρκικής απειλής για εισβολή στη Manbij ζητούν βοήθεια από τις δυνάμεις του Assad, πιστός του Putin, και ο Assad προωθεί δυνάμεις στα περίχωρα της Manbij και περικυκλώνουν την πόλη. Η Τουρκία προωθεί δυνάμεις στα σύνορα με τη Συρία, με ετοιμότητα να επέμβει στο Manbij, με τη Ρωσία να αντιτίθεται σε κάτι τέτοιο, με μόνο αποδεκτό την αλλολοενημέρωση των όποιων δραστηριοτήτων τους. Η κατάσταση βρίσκεται σε άκρα επικίνδυνη ρευστότητα και η Ρωσία να παίζει σημαντικό ρόλο στις εξελίξεις που ακολουθούν. Ο Erdogan δεν δέχεται σε επίσκεψη την αμερικανό ΥΠΕΞ Pompeo για συζήτηση για το θέμα και οι σχέσεις τους οξύνονται ακόμη περισσότερo.

Πιθανή η Ζώνη Ασφαλείας στη Βόρεια Συρία, μετά για την απόφαση των Η.Π.Α. να αποσύρουν τις δυνάμεις και την τελική ήττα των IS, 15 Ιανουαρίου 2019 Επικρατούν έντονες συζητήσεις για την απόφαση των Η.Π.Α. να αποσύρουν τις δυνάμεις τους από τη Συρία και για την τύχη των υποστηριζομένων από τις Η.Π.Α. Κούρδων πολεμιστών στη σπαρασσομένη από τον πόλεμο χώρα. Ο Erdogan είπε ότι εγείρει 20 μιλίων (32 χλμ) βάθους ζώνη ασφαλείας στη βόρεια Συρία, όπως εισηγήθηκε και ο Trump στην προσπάθειά τους να συγκρατήσουν την αυξανόμενη ένταση. Συζητήθηκε και η ανάγκη για ένα σχέδιο ασφαλείας της συνοριακής πόλης Manbij ώστε να αποφευχθεί κενό εξουσίας άπαξ και

74

Λακαφώσης Δημήτριος

αποσυρθούν οι αμερικανικές δυνάμεις. Ο Trump αποφάσισε αρχικά για γρήγορη απόσυρση, αλλά το χρονοδιάγραμμα έγινε ασαφές στη συνέχεια. Ο Trump απείλησε ότι καταστρέφει την οικονομία της Τουρκίας εάν οι δυνάμεις της επιτεθούν κατά των Κούρδων, τους οποίους ενισχύει η Ουάσινγκτον στη μάχη τους κατά Ζώνη Ασφαλείας στη Βόρεια Συρία. 15-1-19 των ISIS. Η Τουρκία επιμμένει να διεξάγει στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά των ομάδων προστασίας του κουρδικού λαού YPG και κατηγορεί τις Η.Π.Α. ότι υποστηρίζουν τους YPG και την πολιτική τους πτέρυγα PYD, που η Τουρκία θεωρεί τρομοκράτες και έχουν σχέσεις με το απαγορευμένο κουρδικό PKK στηνΤουρκία. Απορρίπτουν την πρόταση για ‘’ζώνη ασφαλείας’’ στη βόρεια Συρία οι Κούρδοι. Είναι απλά μία πρόφαση για την έναρξη μίας νέας ‘’κατοχής’’ για τον κουρδικό λαό, αναφέρουν. H κουρδική κοινότητα μπορούσε να δεχότανε μία ζώνη ασφαλείας μόνο υπό την αιγίδα του ΗΕ και της διεθνούς κοινότητας. Σε διαφορετική περίπτωση σημειώνουν ότι η συνεργασία με τις δυνάμεις της συριακής κυβέρνησης είναι πιθανή. Για τον έλεγχο της ‘’ζώνης ασφαλείας’’- που είναι και το πρόβλημα- φαίνεται να προωθείται η επιλογή να δοθεί στον Assad-πιστό φίλο του Putin- με διαφωνία της Τουρκίας και χωρίς αμερικανική παρουσία. Με τη δημιουργία της ‘’ζώνηs ασφαλείας’’ το πετρέλαιο της περιοχής διοχετεύεται προς τη Μεσόγειο παρακάμπτωντας την Τουρκία. Στο τέλος Φεβρουαρίου 2019 και μέσα στην αμηχανία της απόσυρσης, προβάλλει και η επιλογή να παραμείνουν τελικά περί τους 200 αμερικανούς στρτατιώτες στη Συρία με ενίσχυση μερικών βρετανών, γάλλων και για πρώτη φορά αιγυπτίων στρατιωτών.

Η εξάλειψη και του τελευταίου οχυρού των IS Baghouz στην ανατολική Συρία, 23 Μαρτίου 2019 Στις 4 Μαρτίου 2019 γίνεται ορατή η ήττα του IS με την επικείμενη εξασφαλισμένη κατάληψη της τελευταίας ελεγχομένης υπό τους IS περιοχής Baghouz στην ανατολική Συρία, ανατολικά του Ευφράτη στα σύνορα με το Ιράκ. Ο υπό τον έλεγχο των Κούρδων Συριακός ελεύθερος στρατός με IS αεροπορικά κτυπήματα κατά στόχων όπλων του IS, εξαπολύει στις 10 Μαρτίου 2019 την τελική έφοδο κατά το Baghouz(Μπανγκούζ) το οποίο εγκαταλείπουν μέσω ανθρωπιστικού διαδρόμου 3000 κάτοικοι για να διασωθούν. Στις 23 Μαρτίου 2019 καταλαμβάνεται τελικά το Baghouz και ο Τrump δηλώνει ότι ‘’έχει εξαλειφθεί το επί 5 χρόνια IS κράτος ως έδαφος στη Συρία’’. Βέβαια, παραμένουν απομεμονωμένος ακόμη εστίες IS από όπου εμπνέονται ασύμετρες απειλές. Γενικότερα, παραμένει το IS στη Λιβύη, Αίγυπτο και Αφγανιστάν.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

75

Στις 30 Απριλίου 2019, ο φερόμενος ως νεκρός από το 2014 ηγέτης των IS Baghdadi εμφανίζεται σε βίντεο μετά την απώλεια και Baghouz και τις επιθέσεις σε καθολικές εκκλησίες στη sri Lanka, απειλώντας εκδίκηση για το χαμό των αγωνιστών του.

Η Επικείμενη Ανακατάληψη της Idlib, καθοριστική για τον πόλεμο στη Συρία, Σεπ.18 Είναι θέμα χρόνου η επικείμενη επίθεση των συριακών δυνάμεων στην περιοχή Idlib της βορειοδυτικής Συρίας κατά του τελευταίου που απέμεινε μέχρι τώρα στη Συρία ισχυρού οχυρού των διαφόρων ανταρτών και κυρίως των Tahrir al-Sham- πρώην al-Nusra Front- φιλικό παρακλάδι της AQ. Οι αντάρτες από εκεί ενεργούν επιθέσεις κατά του συριακού στρατού και από αέρα με drones κτυπούν ρωσικές στρατιωτικές βάσεις στην περιοχή. Στην περιοχή Idlib των τριών εκατομμυρίων, το μισό των κατοίκων έχει καταφύγει από Aleppo, Eastern Ghouta and Deraa και από αλλού, για να αποφύγουν τις καταπιέσεις στους τόπους που ζούσαν, κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων από το 2011. Στην περιοχή Idlib υπάρχει επιτήρηση με συνοριακά ρωσικά, ιρανικά και 12 τουρκικά παρατηρητήρια, που αναμένεται να αποχωρήσουν κατά την επίθεση. Συριακός στρατός συγκεντρώνεται γύρω από το Idlib για επίθεση. Δεν πρόκειται για επικείμενη επίθεση ευρείας κλίμακας αλλά ως επιχείρηση των επιδιώξεων της συμφωνίας Astana Kazakhstan, για τη συριακή κρίση με συμμετοχή στη συμφωνία της Ρωσίας –Ιράν, με τη βοήθεια της Τουρκίας και με απούσες τις Η.Π.Α. Στο πλαίσιο της συμφωνίας γίνονται διαδοχικές συσκέψεις για εκδίωξη των ανταρτών από τη Συρία. Πάντα επιδιώκεται η αποφυγή απώλειας πολιτών, ως πρώτος στόχος, όπως δήλωσε σύριος επίσημος. Πρός τούτο, για χαμηλότερης έντασης επιχείρηση, επιδιώκεται από τις συριακές δυνάμεις και η απαιτουμένη δυνατή συνεννόηση με αντίπαλες ανταρτικές ομάδες που έχουν διάθεση να ενδώσουν. Η επιχείρηση γίνεται πρωτίστως με την υποστήριξη της Ρωσίας στο φίλο Assad, αλλά και του Ιράν. Ωστόσο, η άμεση επικοινωνία Ρωσίας- Η.Π.Α, συνεχίζεται. H Τουρκία επιχειρεί προσέγγιση με μερικές ανταρτικές ομάδες, αλλά προς το παρόν δεν φαίνεται να αποδίδει και διαδηλώνει ότι δεν πρόκειται να δεχθεί άλλους πρόσφυγες σε νέα προσφυγική κρίση. Ο ειδικός απεσταλμένος των Η.Ε Staffan Mistura επιμένει στην αναγκαιότητα ανθρωπιστικών διαδρόμων εκκένωσης πολιτών, εφόσον δεν υπάρχουν σχεδόν άλλοι ασφαλείς χώροι διαφυγής στην αναμενομένη να προκύψει ανθρωπιστική κρίση. Κατά γενικότερη εκτίμηση και κυρίως της Συρίας- Ρωσίας- Ιράν η πιθανή επανάκτηση του συριακού ελέγχου στην Idlib σηματοδοτεί και την αρχή του τέλους του επταετούς πολέμου στη Συρία. Μετά από αυτό το ενδεχόμενο επιχειρείται διεθνής ανοικοδόμηση και ανασυγκρότηση της χώρας με συμμετοχή στη διακυβέρνηση και της αντιπολίτευσης και επάνοδο των προσφύγων.

Λακαφώσης Δημήτριος

76

Η Συρία-Ρωσία προετοιμάζουν το χειρουργικό κτύπημα στο Idlib, 10 Σεπτεμβρίου 2018 1. Η συζήτηση στην Τεχεράνη για το Idlib απέτυχε Στις 7 Σεπτεμβρίου 2018, η ρωσική-ιρανική- τουρκική σύσκεψη στην ιρανική πρωτεύουσα απέτυχε για την τύχη του τελευταίου προπυργίου των ανταρτών στην περιοχή Idlib της βορειοδυτικής Συρίας, στο πλαίσιο της συμφωνίας Aksana Kazakhstan. Οι τρείς γνωστοί ως ‘’ Aksana εγγυητές’’ διεφώνησαν στη σύσκεψη της Τεχεράνης.

Οι συζητήσεις Putin - Rouhani - Erdogan για τη Συρία στην Τεχεράνη αποτυγχάνουν. 7-9-18 2. Η επόμενη ημέρα της αποτυχίας στην Τεχεράνη Η Συρία και η Ρωσία ενεργούν αεροπορικά κτυπήματα στο Idlib κατά του τελευταίου οχυρού των ανταρτών στη Συρία μετά την αποτυχία διευθέτησης της κατάστασης στο Idlib. Τα κτυπήματα στοχεύουν το νότιο Idlib και τη βόρεια γειτονική Hama, τα οποία κτυπήματα προκαλούν τη μεγαλύτερη κλιμάκωση της έντασης στην τελευταία εβδομάδα. Συριακά ελικόπτερα του στρατού ρίπτουν βαρέλια βόμβες με δυνατά εκρηκτικά σε χωριά του νοτίου Idlib. Ο συριακός στρατός αρνείται τη χρήση τέτοιων βομβών.

3. Προετοιμασία για μεγάλη έφοδο στο Idlib

Ο ρωσικός και συριακός αεροπορικός βομβαρδισμός προμηνύει επίθεση. Μέχρι τώρα δεν έχει κτυπηθεί μεγάλη πόλη στην περιοχή. Η Ρωσία επιμένει ότι αποφεύγει να κτυπά πολίτες παρά μόνο τις ριζοσπαστικές που εμπνέονται από την al Qaeda ομάδες. Ωστόσο, αντιπολιτεύομενες πηγές και κάτοικοι λένε ότι το πλείστον των απωλειών στις τελευταίες μερικές μέρες είναι πολίτες, με την επανάληψη των προηγουμένων μεγάλης κλίμακας στρατιωτικών επιθέσεων. Φόβοι ενισχύονται τελευταία για χρήση χημικών ουσιών, πράγμα που δίδει το έναυσμα στη αμερικανική συμμαχία να επέμβει για καταστροφή συριακών αεροπορικών μέσων. Στη αμερικανική συμμαχία προτίθεται για πρώτη φορά να συμμετάσχει και η Γερμανία, με εμπόδιο αφού στο Σύνταγμα υπάρχει διάταξη που δεν επιτρέπει τη γερμανική συμμετοχή σε πόλεμο εκτός Γερμανίας, μετά τον Β’ΠΠ. Καταλητικά, η επίθεση δεν έχει ακόμη αρχίσει παρά την κλιμάκωση της έντασης. Πάντως, οι τρείς επεμβαίνοντες στον εμφύλιο είναι προσεκτικοί για να να αποφύγουν άμεση σύγκρουση μεταξύ τους.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

77

Πληθώρα Αντιπάλων Παικτών στο πολεμικό Σκάκι του Συριακού, Νοέμβριος 2018

Οι Θεοί των Αρχαίων Ελλήνων έπαιζαν στο μυθικό σκάκι, ενώ η πληθώρα των σύχρονων παικτών στο πολεμικό συριακό σκάκι.

Ο συριακός εμφύλιος πόλεμος έχει διαρκέσει περισσότερο από επτά χρόνια, με εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς, με εκατομμύρια εκτοπισθέντες. Ο εμφύλιος να είναι μακριά από το να τελειώσει και είναι πολύ περίπλοκος, με πολλαπλούς παίκτες στο πολεμικό συριακό σκάκι για την επίλυση του συριακού.

Οι Η.Π.Α. δεν έχουν σαφή στρατηγική στο συριακό. Οι Ρώσοι εμπλέκονται και με τους Ισραηλινούς, οι Ιρανοί έχουν φωλιές στη Συρία και οι Τούρκοι παίζουν πολύπλευρα, ενώ στο εσωτερικό τους επικρατεί δυσπιστία. Στα σύνορα με την Τουρκία, υπάρχουν τρία μέτωπα στο συριακό πόλεμο: Το βόρειο στο Idlil, το ανατολικό προς τον Ευφράτη και το νότιο που περικλύει τα υψώματα του Golan.

1.Το βόρειο Μέτωπο στη γύρω από το Idlib περιοχή Οι Ρώσοι, οι Τούρκοι, οι Κούρδοι και ο Assad τηρούν προς το παρών προσωρινή συγκράτηση. Το μεγαλύτερο εμπόδιο στη στρατηγική του Assad είναι το τελευταίο οχυρό του Idlib, με τη μεγαλύτερη συγκέντρωση αντιπάλων ομάδων του Assad, των Τζιχαντιστών φιλικών προς την al-Qaeda και με ελαφρά παρουσία τουρκικής δύναμης Ρώσοι διαπραγματεύθηκαν με την Τουρκία για να ανοίξουν και πάλι τους κύριους δρόμους διάσωσης. Με σύντομη συμφωνία συγκρατήθηκε μια κοινή επίθεση των Συρίων- Ρώσων στο Idilb.

2. Ανατολικό μέτωπο προς τον Ευφράτη ποταμό. Οι Τούρκοι, οι Αμερικάνοι και οι Κούρδοι είναι οι κύριοι παίκτες στην ανατολική περιοχή. Στην ανατολική Συρία, η τοuρκική δύναμη έχει το ανάχωμα των 2.200 Αμερικανών ως και των υπο την κυριαρχία των Κούρδων Συριακών δημοκρατικών δυνάμεων που πολεμούν το IS. Ο Erdogan δεν ανησυχεί τόσο για τους IS όσο για την επίδραση που μπορεί να έχουν οι σύριοι Κούρδοι στο γειτονικό τουρκικό κουρδικό πληθυσμό. Η Τουρκία ήδη έχει στρατό ανατολικά του Ευφράτη με τα έξοδα συντήρησης να έχουν γίνει εφιάλτης στον τουρκικό λαό. Οι Κούρδοι ανησηχούν. Οι Η.Π.Α. δεν δεσμεύονται σαφώς να τους βοηθήσουν έναντι της Τουρκίας.

3. Νότιο μέτωπο που προσεγγίζει τα υψώματα του Golan Οι Ιρανοί, το συριακό Καθεστώς και οι Ισραηλινοί βρίσκονται σε συγκρουσιακή διάθεση

78

Λακαφώσης Δημήτριος

γύρω από το Golan, όπου απρόσμενα έχει εμπλακεί και η Μόσχα.Το Ισραήλ συνεχίζει, με την αποχώρηση του Trump το 2017 από το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, αεροπορικό κτύπημα κατά ιρανικών στόχων μέσα στη Συρία, όπως και παλαιότερα και η συριακή αεράμυνα καταρρίπτει ισραηλινό πολεμικό αεροπλάνο. Το Ιράν αποφεύγει μια δυναμική αναμέτρηση με το Ισραήλ. Διαπιστώσεις επί του πολεμικού παιγνίου των αντιπάλων στη Συρία Η Αμερικανική διοίκηση δηλώνει αρχικά ότι απέρχεται από τη Συρία πολύ γρήγορα, αργότερα μέχρι να φύγει το Ιράν και αιφνιδιαστικά για ανοικτού τέλους απόσυρση. Η Ρωσία υποστηρίζει τον Assad και έχει εξασφαλίσει την παρουσία της στην παραλιακή Συρία και περιστασιακά εμπλέκεται στα ανοικτά μέτωπα στη Συρία. Η Τουρκία επιδιώκει δεσμεύσεις για το που καταλήγει η ενισχυμένη επιδιωκόμενη αυτονομία των Συρίων Κούρδων. Το Israel καταλαβαίνει ότι το Ιράν είναι μεγάλος παίκτης στη Μέση Ανατολή, όμως δεν ικανοποιείται από το ενωμένο μέτωπο της Ουάσινγτον- Τελ Αβίβ- Μοναρχών του Κόλπου κατά του Ιράν. Οι διεθνείς διασκέψεις στη Γενεύη και οι στα Άκσανα του Καζακστάν συναντήσεις Ρωσίας- Τουρκίας-Ιράν δεν φαίνεται να αποδίδουν τα αναμενόμενα. Μακρύς όμως ο δρόμος.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

79

Για πρώτη φορά που ένας Castro δεν είναι πρόεδρος στην Κούβα, 19 April 2018

Αριστερά, ο νέος πρόεδρος της Κούβας Miguel Díaz-Canel

Στις 19 Απριλίου 2018, ο Miguel DíazCanel ως νέος πρόεδρος της Κούβας αντικατέστησε Raúl Castro που είχε διαδεχθεί τον άρρωστο αδελφό του Fidel, το 2006. Είναι η πρώτη φορά από την επανάσταση του 1959 που ένας Castro δεν είναι πρόεδρος της Κούβας. Ο Mr Díaz-Canel ήταν πρώτος αντιπρόεδρος για τα τελευταία πέντε χρόνια. Γεννήθηκε μετά την επανάσταση, αλλά υπήρξε σταθερός σύμμαχος και δεν αναμένεται να προβεί σε ριζικές αλλαγές. Δεν υπάρχει περιθώριο για εκείνους που αγωνίζονται για καπιταλισμό.

Το 2014, έλιωσε ο πάγος στις σχέσεις Η.Π.Α.- Κούβας και οδήγησε στην αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ των πρώην εχθρών. Ο νέος πρόεδρος έχει να αντιμετωπίσει τα προβλήματα που προέκυψαν από την οικονομική κατάρρευση της συμμάχου Βεναζουέλας και τι είδος σχέσεις θέλει το νησί της Καραβαϊκής με τις Η.Π.Α., υπό τον Donald Trump. Τον τελευταίο χρόνο, ο Donald Trump, επανέφερε μερικούς περιορισμούς ταξιδίου και εμπορίου που είχε καταργήσει ο Obama, όμως δεν ανέστρεψε κύριες διπλωματικές και εμπορικές σχέσεις.

Εκλογές στη Ρωσία με Πρόεδρο τον Vladimir Putin σε 4η θητεία. Ο Vladimir Putin, 65 ετών, μετά την νίκη του στις εκλογές στις 18 Μαρτίου 2018, με ποσοστό 77% των ψήφων, ορκίζεται για την επόμενη των 6 ετών τέταρτη προεδρική θητεία, στις 7 Μαΐου 2018. Ο Putin υποσχέθηκε να βελτιώσει τη ρωσική οικονομία, μετά από ύφεση που έχει σχέση με τις διεθνείς κυρώσεις και είναι πρωταρχικός στόχος να χρησιμοποιήσει όλες τις υπάρχουσες δυνατότητες για ποιότητα ζωής, ευημερία, ασφάλεια και για την υγεία του λαού. Ο Putin υπό την ηγεσία του επανέφερε τη ρωσική κυριαρχία διεθνώς και μέσω στρατιωτικών ενεργειών, συμπεριλαμβανομένης της επέμβασης στη Συρία, της προσάρτησης της Κριμαίας και της άμεσης υποστήριξης του ρωσικού στοιχείου στην ανατολική Ουκρανία. Όμως, ο Putin επικρίθηκε ότι έκανε λίγα να μειώσει την εξάρτηση από τις ενεργειακές εξαγωγές και να αναπτύξει τη βιομηχανία. Ωστόσο, υπήρξε αποτελεσματικά ηγέτης της Ρωσίας για τον 21ο αιώνα. Σταμάτησε, λόγω περιορισμών θητείας, την προεδρία το 2008, αλλά μετέπεσε στην πρωθυπουργία μέχρι να επανέλθει στην προεδρία το 2012.

Λακαφώσης Δημήτριος

80

Στη διάσκεψη των G-7 στον Καναδά, αρχίζει η Διαίρεση της Δύσης, 9 Ιουνίου 2018 Οι αντιθέσεις μεταξύ Η.Π,Α.- Ευρώπης, για πρώτη σχεδόν φορά μετά τη ‘’χρυσή μεταπολεμική εποχή’’ κορυφώθηκαν στη διάσκεψη των G-7, στις 9 Ιουνίου 2018 στον Καναδά, κατηγορώντας ο Trump τον φιλοξενούντα πρωθυπουργό του Καναδά Trudeau ότι επιβάλλει υπερβολικούς φόρους στους αμερικανούς εργάτες και στα προϊόντα στον Καναδά. Διαίρεση Δύσης στο G-7 του Καναδά. 17-6-18

Ο Trump δεν υπογράφει το κοινό ανακοινωθέν και αποχωρεί μετατρέποντας τη διάσκεψη σε G-6 συν ένα, προκαλώντας ναυάγιο για πρώτη φορά σ’αυτής της περιωπής σύσκεψη. Είχε προηγηθεί εισήγηση του Trump να επανέλθει o Putin στους G-7 από όπου είχε αποβληθεί με τα γεγονότα στην Ουκρανία 2015.

Τα Επίκαιρα Διεθνή κακά και καλά νέα, Ιούνιος 2018 1. Ο Trump επέβαλε δασμούς στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμίνιου στην Κίνα, στην Ευρώπη στον Καναδά και στο Μεξικό.

2. Στην Ευρώπη, αλλά και ακόμη στις Η.Π.Α., εξέχουσες προσωπικότητες, επιχειρηματίες και πολιτικοί ζητούν περισσότερη υποστήριξη προς το ελεύθερο εμπόριο και αντίμετρα στον τώρα αμερικανικό μονωτισμό- πολωτισμό. Ενώ, η Merkel συνιστά στους Ευρωπαΐους μετριοπάθεια στις διχογνωμίες έναντι του αντιτραμπισμού.

3. Οι δασμοί φέρνουν αντιδασμούς, τα μέτρα φέρνουν αντίμετρα, οι εκδικήσεις αντεκδικήσεις και ο εμπορικός πόλεμος να αιωρείται σαν τη ‘’Δαμόκλεια Σπάθη’’πάνω από όλους, απρόσμενο θέμα στις αρχές του 21ου αιώνα.

4. Τα ευρωπαϊκά παράπονα φθάνουν και στο Διεθνή οργανισμό εργασίας που εάν ληφθούν ως σωστά επιβάλλεται επιπρόσθετος φόρος εισαγωγών.

5. Από την άλλη πλευρά των θετικών προοπτικών, ο νέος στρατηγικός σχεδιασμός για τη χερσόνησο της Κορέας έχει αρχίσει με συνάντηση Trump- Kim στη Σιγκαπούρη, στις 12 Ιουνίου 2018. Όλες οι γειτονικές χώρες συμβάλλουν στην ειρηνοποίηση και αποπυρηνικοποίηση της περιοχής. Από την προσπάθεια δε λείπει και η Ρωσία και ο Putin τώρα καλεί τον Kim να επισκεφθεί τη Μόσχα, ασφαλώς για δικούς του λόγους ο Putin για να μην χάσει το παιγνίδι στην περιοχή, μάθημα από άλλες περιοχές και εποχές.

6. Πέραν των άλλων, κυοφορείται και ένα ενδεχόμενο σχέδιο Η.Π.Α.- Τουρκίας για τη Συρία. Προβλέπεται στο σχέδιο οι Κούρδοι της Συρίας YPG να αποσυρθούν από την πόλη Manbij,

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

81

αλλά χωρίς να αποκλείεται αυτό και από το Afrin & Kobane και άλλες περιοχές στη Συρία που ελέγχονται από τους YPG, πάντα όμως με εγγυήσεις των δύο για κοινή υποστήριξη ασφαλείας των κατοίκων της βόρειας Συρίας. Απίθανο νέο, αλλά θα δούμε.

Ασταμάτητες οι Συγκρούσεις στην Υεμένη Στην Υεμένη, η με επτά ανακωχές μεσολάβηση των Η.Ε. έχει αποτύχει να σταματήσει τις συγκρούσεις στην Υεμένη μεταξύ των κυβερνητικών δυνάμεων που ελέγχουν την νότια επαρχία του Άντεν και των ανταρτών που έχουν καταλάβει την πρωτεύουσα Sanaa. Τις σουνιτικές κυβερνητικές δυνάμεις υποστηρίζει ο υπό τη Σαουδική Αραβία συνασπισμός και τους Σιίτες αντάρτες το Ανθρωπιστική κρίση στην Υεμένη, μια από τις Ιράν, το οποίο προσπαθεί να δημιουργήσει χειρότερες στον κόσμο. 2018 άλλη Hesbollah στην Υεμένη. Ο ‘’ξεχασμένος΄΄σχεδόν εμφύλιος δεν προέρχεται βασικά από την αραβική εξέγερση 2011, αλλά από τις επικρατούσες από παλαιότερα τάσεις, εσωτερικές και εξωτερικές, για διαμελισμό της χώρας μεταξύ Σιιτών και Σουνιτών. Από την επέμβαση του Riyadh το 2015, έχουν σκοτωθεί περισσότερο από 8.000 άνθρωποι και τραυματισθεί πλέον των 44.500. Εκατομμύρια έχουν περιορισμένη πρόσβαση σε τρόφιμα και φάρμακα και λιγότερο από το μισό των νοσοκομείων λειτουργεί. Σε μία από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου, η χολέρα και ο τύφος έχουν σκοτώσει χιλιάδες και εκτοπίσει εκατομμύρια ανθρώπων. Τα 2/3 των 27 εκατομμυρίων έχει ανάγκη από ανθρωπιστική βοήθεια. Το Ευρωπαϊκό συμβούλιο απαγορεύει, στις 2 Δεκεμβρίου 2017, την πώληση όπλων –βλημάτων στην Σαουδική Αραβία για να μην χρησιμοποιούνται στα αεροπορικά κτυπήματα στην Υεμένη με θύματα κυρίως παδιά, γυναίκες και ενήλικες. Στις 4 Δεκεμβρίου 2017, φονεύεται ο πρώην πρόεδρος στην Υεμένη Saleh σε συγκρούσεις στη Sanaa από υποστηρικτές του, Houthis, επειδή τον θεώρησαν ως προδότη στην προσπάθειά του να προσεγγίσει αντιπάλους για ειρήνη στη χώρα. Η Υεμένη παιρνάει περίπου τη χειρότερη στον κόσμο ανθρωπιστική κρίση. Οι τοπικές και διεθνείς συσκέψεις για την ειρήνευση στην Υεμένη διαδέχονται η μία την άλλη με αποτυχία και έως πότε στην διαρκώς επικρατούσα και σχεδόν σε όλη την Μέση Ανατολή κρίση μεταξύ Σιιτών και Σουνιτών. Στις 17 Απριλίου 2019, ο Trump ασκεί βέτο σε νομοσχέδιο για το τέλος της εμπλοκής στην Υεμένη.

82

Λακαφώσης Δημήτριος

Οι εκλογές στη Βραζιλία με ευρύτερο αφυπνιστικό μήνυμα αλλαγής, 28 Οκτωβρίου 2018 Ο φόβος και ο θυμός επικράτησαν στις εκλογές της Βραζιλίας

Στις 28 Oκτωβρίου 2018, στις τελικές προεδρικές εκλογές, ο στο Καγκρέσο του Ρίο Bolsonaro, πρώην αλεξιπτωτιστής του στρατού, με ακραίες δεξιές τάσεις, αναδείχθηκε νικητής με 50%, σε μία από τις αναπτυσσόμενες χώρες στον κόσμο.Ο Bolsonaro εκμεταλλεύται τις παλιές αυτοενδιαφέροντος πολιτικές και το νεώτερο πολωτισμό, θυμό και φόβο. Οι εκλογείς προσελκύθηκαν από O Bolsomara, πρώην στρατιωτικός, πρόεδρος το φεμινισμό του, την υπόσχεση για αντιμετώπιση των βροχών των πλούσιων εκεί της Βραζιλίας. 18-10-18 δασών και από την εφαρμογή του νόμου, για να απαλλαγών από τη διαφθορά των αριστερών τάσεων καθεστώτος, αδύναμου να συγκρατήσουν τις βιαιότητες του δρόμου και ζήτησαν αλλαγή. Βραζιλιάνος δικαστικός απαγορεύει την απόφαση του Bolsonaro για να εορτασθεί η επέτειος μνήμης του πραξικοπήματος 1967 που ανέτρεψε τη δημοκρατία. Η με φήμη ανεκτική χώρα επέλεξε μάλλον στρατιωτική και οικονομική πειθαρχία. Το μήνυμα είναι ανεκτικό από Rodrigo Duterte των Φιλιππίνων, López Obrador του Μεξικού, Viktor Orbán της Ουγγαρίας, Tayyip Erdoğan της Τουρκίας και ακόμη προδιαγραμμένες εκλογές και με χαλιναγώση λογοκρισία δημοκρατία, ο κατεναυσμός των εξτρεμιστών και η μάχη κατά της διαφθοράς προβληματίζουν σημαντικά.

Χαώδης η κρίση στη Βενεζουέλα, 24 Ιανουαρίου 2019 Η αστάθεια συνεχίζεται και μετά δυόμισοι μήνες επιτράπηκε η είσοδος της πρώτης ανθρωπιστικής βοήθειας στη Βενεζουέλα Στις 24 Ιανουαρίου 2019 έχουμε αναταραχές στη Βενεζουέλα. Δεκάδες χιλιάδες πολίτες κατεβαίνουν στους δρόμους προς υποστήριξη του αρχηγού της αντιπολίτευσης Guaido, ενώ από τον Αμερικανό Donald Trump και οι υποστηρικτές των αξιών δεν τις εμφυτεύουν στους εκλογείς. Πάντως, τα κοινωνικά ΜΜΕ, ως μέσο σφυληλάτισης της διεθνούς αντίληψης, εάν παρέχουν ψευδείς πληροφορίες, προκαλούν θυμό και μίσος. Ακόμη και στη Γερμανία, μια σαφώς σταθερά δημοκρατία, το εκλογικό σώμα διαιρέθηκε σε ακραιοδεξιούς και ριζοσπάστες αριστερούς. Σε μία με άλλοι υπέρ του προέδρου Maduro. Έχουν αμφισβιτηθεί τα αποτελέσματα των εκλογών του Μαϊου 2018 και με την ορκομωσία του Maduro ως προέδρου τρίτης θητείας εκλαμβάνεται ως παράνομος. Οι συζητήσεις για επανάληψη των εκλογών δεν έχουν κατάληξη και ο Guaido αυτοκηρύσ-

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

83

σεται προσωρινός πρόεδρος με πρόθεση για διεξαγωγή εκλογών. Ο πρόεδρος της Εθνικής Συνέλευσης, εν προκειμένω ο Guaido, βάσει του συντάγματος αναλαμβάνει προσωρινή εξουσία στη περίπτωση απουσίας του προέδρου. Ο Maduro με την υποστήριξη της ηγεσίας του στρατού αντέδρασε και οι συμπλοκές συνεχίζονται με πάνω από δεκάδες νεκρούς. Ο Guaido, στην προσπάθεια για λύση, πρεσφέρει αμνηστία στο Maduro εάν απομακρυνθεί από την προεδρία, ενώ ο Maduro προτείνειι συνάντηση και δεν την αποδέχεται ο Guaido και η ένταση συνεχίζεται αμείωτη με το λαό να βρίσκεται σε απελπισία και να αναμένει υποστήριξη που αργεί να έλθει.

Το χάος στη Βενεζουέλα προσήλκυσε και τη διεθνή απήχηση. Η νέα ελληνική κυβέρνηση αναγνωρίζει τον Guiado, 13 Ιουλίου 2019, όπως και η Ε.Ε., ως μεταβατικό πρόεδρο αντί του Maduro. Η Ελληνική αντιπολίτευση χαρακτηρίζει τον Guaido ως πραξικοπηματία.

Ο αμερικανός πρόεδροςTrump υποστηρίζει τον Guaido και επιβάλλει οικονομικές κυρώσεις στη Βενεζουέλα της οποίας η οικονομία βρίσκεται σε κατάρρευση με πολύ μεγάλο υπερπληθωρισμό και ο λαός να έχει φθάσει τα όρια της φτώχειας. Το Guaido υποστηρίζουν περίπου 40 χώρες στον κόσμο μεταξύ των οποίων ο Καναδάς, το Μεξικό, η Ουκρανία, η Λευκορωσία, η Βραζιλία, η Κολομβία η Γεωργία, η Αυστραλία. Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και χώρες της Ευρώπης αναγνωρίζουν το Guaido και ζητούν την αποχώρηση του Maduro και εκλογές. Ενώ, υποστηρίζει το Maduro, η Ρωσία, η Κίνα, το Ιράν και η Τουρκία, , η Γουατεμάλα , η Κόστα Ρίκα, η Βολιβία και η Κούβα και η Νικαραγουά. Μάλιστα η Ρωσία προμηθεύεται πετρέλαιο από τη Βενεζουέλας, που έχει σε αφθονία, και ενίοτε διεξάγει στρατιωτικές ασκήσεις με τις δυνάμεις της Βενεζουέλας και κατηγορεί τον Trump ότι υποκινεί τον Guaido σε αναταραχές στη Βενεζουέλα. Ενώ ο Trump δεν αναγνωρίζει τον Maduro ως πρόεδρο της Βενεζουέλα. Η νέα ελληνική κυβέρνηση αναγνωρίζει τον Guiado, 13 Ιουλίου 2019, όπως και η Ε.Ε., ως μεταβατικό πρόεδρο αντί του Maduro. Η Ελληνική αντιπολίτευση χαρακτηρίζει τον Guaido ως πραξικοπηματία Οι Η.Π.Α., που προμηθεύονται πετρέλαιο από τη Βενεζουέλα, βάζουν στο τραπέζι όλες τις επιλογές ακόμη και τη στρατιωτική επέμβαση και αμερικανοί διπλωμάτες απομακρύνονται από τη Βενεζουέλα και το Μεξικό προσφέρεται να μεσολαβήσει για λύση στην κρίση της Βενεζουέλας. Η Γαλλία, η Γερμανία και η Ισπανία καη Βρετανία αναγνωρίζουν το Guaido, εάν εντός εβδομάδων δεν κηρυχθούν εκλογές. Στο τέλος Φεβρουαρίου 2019 ο Maduro απαγορεύει την είσοδο ανθρωπιστικής βοήθειας στην Βενεζουέλα από τα σύνορα με Κολομβία και τη Βραζιλία και χρησιμοποιεί προς τούτο την εθνική φρουρά και το στρατό με στρατιώτες να εγκαταλείπουν τις θέσεις τους και με πολίτες και στρατιώτες νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες. Στις 7 Μαρτίου 2019 αεροπλάνο της Βενεζουέλας με τον ΥΠΕΞ προγειώνεται στο αεροδρόμιο’ Βενιζέλος’’ στην Αθήνα για ανεφοδιασμό μιας ώρας παραμένει όμως τέσσερις ώρες και μετά πετάει για Εμιράτα. Προηγουμένως, είχε προσγειωθεί λόγω έλλειψης καυσίμων

84

Λακαφώσης Δημήτριος

στην Πορτογαλλία και στη συνέχεια δεν του επιτρέπεται να προσγειωθεί σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα λόγω του εμπάρκο της Ε.Ε. προς το Maduro και καταλήγει στην Αθήνα, όπου η αντιπολίτευση ζητάει από την κυβέρνηση εξηγήσεις για την προσγείωση αλλά και για άλλες όμοιες κατά ισχυρισμούς στο παρελθόν όπως στο Ηράκλειο Κρήτης. Στην Αθήνα γίνεται επίσκεψη του προέδρου της Βολιβίας Morale,στις 18 Μαρτίου 2019, με εσωτερικές πολιτικές αντεκλήσεις.

Τρία σενάρια για την εξέλιξη της κρίσης στη Βενεζουέλα,10 Μαρτίου 2019 Πρώτο: Να συνεχισθεί η διελκυστίνδα του ανταγωνισμού. Ο Guaido έχει κερδίσει πλέον τόση δημοτικότητα και υποστήριξη που οι αρχές δεν μπορούν πλέον να τον συλλάβουν, μολονότι παραβίασε την απαγόρευση εξόδου από τη χώρα όσο ισχύει η έρευνα εναντίον του για ‘’σφετερισμό εξουσίας’’. Ο Guaido επανήλθε στη Βενεζουέλα μετά την αποτυχία του να φέρει εντός της χώρας την ανθρωπιστική βοήθεια, που κατά κύριο λόγο προερχόταν από τις ΗΠΑ και ο στρατός σταμάτησε στα σύνορα. Ο Guaido φιλοδοξεί να αποσύρει την υποστήριξή του στον Maduro, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για μία ειρηνική μετάβαση και τη διεξαγωγή εκλογών. Δεύτερο: Πολιτικο-στρατιωτικές διαπραγματεύσεις. Ο Maduro δεν χαίρει της αποδοχής άνω του 14% του πληθυσμού αλλά εξακολουθεί να έχει στον πλευρό του τον στρατό. Ο Guaido έχει προσφέρει αμνηστία σε όσους στρατιωτικούς εγκαταλείψουν τον Maduro, εκτός από όσους κατηγορούνται για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Ήδη 700 στρατιωτικοί και αστυνομικοί αυτομόλησαν και πέρασαν τα σύνορα με τη Βραζιλία και την Κολομβία, κανείς τους όμως δεν ήταν ανώτερος αξιωματικός. Η μετάβαση είναι τότε πιο μακροχρόνια, αλλά έχει περισσότερες πιθανότητες να είναι αναίμακτη. Τρίτο: Στρατιωτική παρέμβαση. Οι στρατιωτικοί εγκαταλείπουν το Maduro και προκηρύσσονται εκλογές, δίχως να αποκλείεται και η περίπτωση ενός κλασσικού πραξικοπήματος. Το σενάριο μίας στρατιωτικής επέμβασης από τις ΗΠΑ κάθε μέρα φαντάζει όλο και πιο μακρινό, όμως δε θα πρέπει να αποκλεισθεί, βάσει της εξέλιξης των γεγονότων.

Έκρυθμη συνεχίζεται η κατάσταση στη Βενεζουέλα, 31 Απριλίου 2019 Την 31η Απριλίου 2019 ο ηγέτης της αντιπολίτευσης της Βενεζουέλας, Guaido κινητοποιεί το λαό σε εξέγερση εναντίον του προέδρου Maduro. Στην κινητοποήση προσχώρησε και μερίδα των ένοπλων δυνάμεων και οι δυνάμεις επιβολής της τάξης συγκρούονται με τους διαδηλωτές. Η κατάσταση στη Βενεζουέλα συνεχίζεται για τρίτη μέρα με 4 νεκρούς και 10αδες τραυ-

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

85

ματίες και μέρα με τη μέρα να γίνεται πιο έκρυθμη. Ο Guaido δεν υποχωρεί στις διαμαρτυρίες και απεργίες και ο Maduro να τις χαρακτηρίζει ως πραξικόπημα εναντίον του. Οι Η.Π.Α. δεν αποκλείουν στρατιωτική επέμβαση, ενώ είχαν συμφωνήσει, κατά ισχυρισμούς τους, με το Maduro να απέλθει αλλά με νεύμα της Ρωσίας αθέτησε την υπόσχεσή του. Οι Η.Π.Α κατηγουρούν την Κούβα για δραστηριοποίηση στη Βενεζουέλα, πράγμα που η Κούβα απορρίπτει. Στη εβδομάδα της 6ης Μαϊου 2019 συναντώνται οι ΥΠΕΞ των Η.Π.Α.και Ρωσίας PompeoLavrov- για το θέμα της Βενεζουέλας στη Φιλανδία. Έχει προηγηθεί τηλεφωνική επικοινωνία Trump- Putin που εκτός της Βενεζουέλας, συζητήθηκαν και τα Π.Ο. και η Βόρεια Κορέα, η οποία με το πρόσφατο αδιέδοξο της αποπυρηνικοποήσης προβαίνει σε εκτόξευση πυραύλων μικρού βεληνεκούς προς την ιαπωνική θάλασσα.

Εκλογές στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, 10 Ιανοαρίου 2019 Σε έκκρυθμη κατάσταση, ο επί 15 χρόνια πρόεδρος Καμπιλά χάνει τις προεδρικές εκλογές στο με αστάθεια Κογκό της κεντρικής Αφρικής. ΣΤΡΑναδεικνύεται προσωρινός πρόεδρος ο ηγέτης της αντιπολίτευσης ο Tshisekede. Οι εκλογές διεξήχθηκαν εν μέσω πολιτικής αστάθειας και αναταραχών με 11νεκρούς σε επεισόδια. Τα αποτελέματα των εκλογών αμφισβητούνται για νοθείες και τα άλλα κόμματα απαιτούν επαλήθευση των αποτελεσμάτων και οι πολιτικές αντεγκλήσεις συνεχίζονται. Ενώ και άλλες χώρες στον κόσμο αμφισβητούν τη διεξαγωγή δίκαιων εκλογών και οι ανησυχίες συνεχίζονται για μια με οξυμένους προβληματισμούς ευρύτερη περιοχή.

Κάθαρση της Μουσουλμανικής κοινότητας στο Myanmar. Η κρίση Rohingya στο Myanmar έχει εισέλθει σε επικίνδυνη νέα φάση, απειλώντας τη σταθερότητα στις δημοκρατικές διαδιακασίες που με δυσκολίες αρχίσαν ως και στο γειτονικό Bangladesh και στην περιοχή ως σύνολο.Βίαια και αδιάκριτη στρατιωτική αντίδραση στοχεύει την επί μακρόν κακομεταχειρισμένη μουσουλμανική κοινότητα Rohingy.Η επίθεση οδήγησε σε μαζική έξοδο προσφύγων με κατά ελάχιστον 655.000 Rohingy να καταφεύγουν στο Bangladesh. Η κρίση στη μουσουλμανική κοινότητα Τα Η.Ε. καλούν την επίθεση εθνική κάθαρση.

Rohingy Myamar, με μαζική έξοδο προσφύγων.

Λακαφώσης Δημήτριος

86

Πτώση αεροσκάφους των Αιθιοπικών γραμμών με όλους τις επιβαίνοντας νεκρούς, στις 11 Μαρτίου 2019. Αεροσκάφος Boeing των Αιθιοπικών γραμμών που πετούσε στις 11 Μαρτίου 2019 από Αιθιοπία προς την Κένυα κατέπεσε με 189 νεκρούς από 35 χώρες που επέβαιναν του αεροσκάφους. Πριν από 6 μήνες έχει πέσει στην Iava της Ινδονησίας άλλο Boeing με 346 νεκρούς. Η γαλλική αρμόδια υπηρεσία που εξετάζει τα ‘’μαύρια κουτιά’’του Boeing των Αιθιοπικών γραμμών προσεγγίζει να υπάρχουν ομοιότητες των δύο πτώσεων και η έρευνα συνεχίζεται.

Μακελάρης στη Ν.Ζηλανδία και Μουσουλμάνος σκοτώνει τρείς στην Ολλανδία. Παράλληλα το Μάρτιο 2019, έχουμε: Aυτοβιντεοσκοπιμένη οπλική επίθεση 29χρονου χριστιανού αυστραλιανού μακελάρη ακροδεξιού Μπρέντο Τάραντ- με πολλά ταξίδια μεταξύ των οποίων στην Κων/πολη, στην Ελλάδα και στα δυτικά Βαλκάνια, στο Βουκορέστι και στο Κάιρο- σε Τέμενος στη Νέα Ζηλανδία με 50 νεκρούς μουσουλμάνους. Η Νέα Ζηλανδία τροποποιεί το νόμο περί κατοχής όπλων. Δηλώσεις του Erdogan εντείνουν τις σχέσεις με την Αυστραλία η οποία απειλεί αντίποινα με κυρώσεις. Ενώ στην Ουτρέκτη(Utreck) της Ολλανδίας ανοίγει πύρ τουρκικής καταγωγής μουσουλμάνος άνδρας και σκοτώνει 3 και τραυματίζει άλλους πέντε πολίτες.

Συνάντηση ηγετών της Λιβύης στο Παρίσι υπό το Macron, 24 Ιουλίου 2017 Οι δύο κύριοι ηγέτες της τεμαχισμένης και σε χάος Λιβύης –ο προσωρινός πρωθυπουργός Fayez al-Sarraj, που υποστηρίζεται από τα Η.Ε. και ο Khalifa Haftar απόστρατος στρατηγός, του οποίου οι δυνάμεις ελέγχουν μεγάλο μέρος της ανατολικής χώρας- συναντήθηκαν στο Παρίσι υπό τον γάλλο Πρόεδρο Emmanuel Macron, στις 24 Ιουλίου 2017. Αριστερά, ο Fayez al - Sarraj, κέντρο Macron και δεξιά Khallfa Haftar

Συμφώνησαν για κατάπαυση πυρός, με εξαίρεση τη μάχη κατά ισλαμιστών παραστρατιωτικών και για προεδρικές και βουλευτικές εκλογές τον Απρίλιο 2019. Επικρατεί σκεπτικισμός για την επιτυχία της κατάπαυσης πυρός. Είναι η δεύτερη φορά που οι Sarraj and Haftar συναντιώνται μέσα σε τρείς μήνες: έχουν συναντηθεί στο Abu Dhabi το Μάιο 2017, αλλά με αποτυχία. Στις συναντήσεις προ-

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

87

εδρεύει ο πρόσφατα αποσταλμένος από τα Η.Ε. για τη Λιβύη, Ghassan Salamé. Οι δύο ηγέτες αποδέχθηκαν ότι μόνο η πολιτική λύση μπορεί να τερματήσει την κρίση, με ένα κανονικό στρατό κάτω από πολιτική εξουσία για να επιλυθούν τα ακανθώδη προβλήματα της Λιβύης, που πλημμυρίζει Ο Γ.Γ. των Η.Ε. Guterres και ο Haftar στη Βεγ- από παραστρατιωτικούς και παράνομους γάζη. 5 -4-19 διακινητές ανθρώπων με λεία μετανάστες που χρησιμοποιούν τη Λιβύη ως εφαλτήριο για είσοδο στην Ευρώπη.

Ανάφλεξη συγκρούσεων στην Τρίπολη της Λιβύης από 5 Απριλίου 2019 Η Λιβύη για χρόνια είναι διαιρημένη και η αστάθεια συνεχίζεται παρά τις συνεχείς διεθνείς προσπάθειες και η χώρα βρίσκεται και πάλι στο χείλος του εμφυλίου.

Ο αρχηγός του αυτοκαλουμένου Λιβυκού εθνικού στρατού (Libyan National Army -LNA) στην ανατολική Λιβύη, απόστρατος στρατηγός Haftar, 75 ετών, επιτίθεται με τις δυνάμεις του και εισχωρεί σε τρείς πλευρές της πόλης Τρίπολης, καταλαμβάνει το νοτίως της πόλης αεροδρόμιο, πετρελαιοπηγές και λιμάνια στην περιοχή και μάχεται τους εκεί παραστρατιωτικούς. Η Τρίπολη είναι το επίκεντρο των τοπικών και διεθνών δραστηριοτήτων και ο Haftar θεωρεί τον έλεγχό της αναγκαίο για την ομαλή λειτουργεία της χώρας. Ο Haftar συλλαμβάνει δύο Τούρκους υπηκόους για κατασκοπεία και συνεργάζεται με τη γειτονική Αίγυπτο και τα Η.Α.Ε, ενώ η Ρωσία του συνιστά συγκράτηση της κρίσης. Η Τουρκία κατηγορεί την πρέλαση του Haftar προς την Τρίπολη και ότι η πρέλαση είναι εναντίον του λιβυκού λαού. Αποσκοπεί βέβαια προσέγγιση της εξελισσομένης κρίσης της Λιβύης, απεικονίζοντας μάλιστα και διεθνώς απαράδεκτες ΑΟΖ στην περιοχή, παραλείποντας την ΑΟΖ του Καστελορίζου και επεκτείνοντας δήθεν δική της ΑΟΖ ανατολικά Κρήτης μέχρι τη Λιβύη, ασφαλώς για εξασφάλιση εν καιρώ προμήθειας πετρελαίου από τη Λιβύη. Ο Haftar βοήθησε το 1967 την εξέγερση του Gaddafi και μετά από διαφωνίες βρίσκεται αυτοεξόριστος στις Βιργίνια των Η.Π.Α. από όπου επανέρχεται μετά από 20χρόνια,το 2011 και πολεμάει τον Gaddafi στην πτώση του. Η Λιβύη για χρόνια είναι διαιρημένη μεταξύ της Κυβέρνησης Εθνικής ενότητας στην Τρίπολη (Government of National Accord -GNA) και της αντίπολης ανατολοκής Διοίκησης του Haftar. Στην Τρίπολη η κυβέρνηση ενότητας με προσωρινό πρωθυπουργό το Fayez al-Sarraj έχει την διεθνή υποστήριξη και με παρουσία διεθνών δυνάμεων. Ο ηγέτης των Η.Ε. Guterres συναντάει τον Haftar στη Βεγγάζη και άλλους επισήμους στη χώρα και προσπαθεί να τους πείσει να μην διακοπούν οι συζητήσεις με στόχο να τερματισθεί η από το 2011 κρίση της Λιβύης. Ο Haftar με την επίθεση στην Τρίλη προσπαθεί να κερδίσει χρόνο και να αλλάξει τα πράγματα στο έδαφος προς πολιτικά του πλεονεκτήματα. Με τις επιθέσεις του Haftar στη Τρίπολη ακυρώθηκαν οι εκλογές 16 Απριλίου 2019. Τα Η.Ε. επισημαίνουν οι συγκρούσεις

Λακαφώσης Δημήτριος

88

στην Τρίπολη υπονομεύουν τη διεθνή προσπάθεια για ειρήνη. Χώρες της Δύσης και άλλες δυνάμεις, εμφανώς ή αφανώς, στην περιοχή παρέχουν υποστήριξη στο Haftar. Τα διαφορετικά ενδιαφέροντα της Δύσης και των χωρών που εμπλέκονται στη Λιβύη εντείνουν την κρίση. Δύο εβδομάδες μετά την επίθεση οι απώλειες ανέρχονται σε 205 νεκρούς και πυρά όλμων προσβάλλουν προάστεια της Τρίπολης. Έχουν χορηγηθεί εντάλματα σύλληψης εκατέρωθεν. Ο Trump επαινεί τον Haftar, παρά την μέχρι τώρα αμερικανική πολιτική, καθόσον τον θεωρεί κεφάλαιο κατά των τρομοκρατών και για ασφαλή έλεγχο των πετρελαιοπηγών. Μετά τον έπαινο του Trump χιλιάδες Λίβυοι κατεβαίνουν στους δρόμους της Τρίπολης διαμαρτυρόμενοι. Το ερώτημα που παραμένει είναι με ανταγωνισμούς συμφερόντων που επικρατούν στην περιοχή είναι δυνατή η απαιτούμενη συνεννόηση για να σταματήσουν οι βιαιότητες στη Λιβύη.

Η Λιβύη βρίσκεται και πάλι στο χείλος του γκρεμού, 23 Μαΐου 2019 Στα νότια προάστια της Τρίπολης της Λιβύης μαίνονται οι σταθεροποιημένες πλέον συγκρούσεις. Ο απόστρατος στρατηγός Haftar με το στρατό του από την ανατολική Λιβύη (Libyan National Army -LNA) επιτίθεται για να ελέγξει την Τρίπολη στη δυτική Λιβύη, όπου η προσωρινή κυβέρνηση του Fayez al-Sarraj με πιστούς πολεμιστές (Government of National Accord -GNA). Οι πρόεδροι Macron της Γαλλίας και ο Conte της Ιταλίας, χώρες τις οποίες έχει επισκεφθεί προσεχώς ο στρατηγός Haftar, προσπαθούν για κατάπαυση πυρός, την οποία όμως απορρίπτουν οι δύο αντίπαλοι. Αμφότεροι Macron και Conte έχουν ήδη συναντήσει το al-Sarraj, Ο Haftar, επιδιώκει, να απομακρύνει τους αντάρτες και να ελέγξει την Τρίπολη ενώ ο Fayez al-Sarraj κατηγορεί το Haftar ότι καρπούται το πετρέλαιο της ανατολικής Λιβύης. Το Haftar υποστηρίζουν η Σαουδική Αραβία και τα Η.Α.Ε. και ο Fayez al-Sarraj έχει την υποστήριξη των Η.Ε. Οι συγκρούσεις - από την αναρχία από τότε που εκτοπίσθηκε ο Muammar Ghaddafi το 2011 – άρχισαν νωρίς τον Απρίλιο 2019. Στη μάχη της Τρίπολης μέχρι τώρα έχουν σκοτωθεί κατά ελάχιστον 510 άνθρωποι, έχουν εκτοπισθεί75,000 από τα σπίτια τους, έχουν εγκλωμισθεί χιλιάδες μεταναστών στα κέντρα κράτησης και έχουν ισοπεδωθεί μερικά νότια προάστια. Έχουν κλείσει σχολεία και διαχωρισθεί οικογένειες σε διάφορα μέρη του μετώπου. Ενεργείται αεροπορικό κτύπημα σε καταυλισμό προσφύγων με εικοσάδες νεκρούς και τα Η.Ε. το χαρακτηρίζουν ως έγκλημα πολέμου, αν και δεν υπήρξε κοινό ανακοινωθέν λόγω μη συμφωνίας Η.Π.Α. και Βρετανίας. (Βλέπε για την κρίση στη Λιβύη και στη σελίδα 216 του 1ου Τόμου).

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

89

Βομβιστικές Επιθέσεις στη Sri Lanka την Κυριακή του Καθολικού Πάσχα, 21 Απριλίου 2019 Στις 21 Απριλίου 2019 τρόμος στο Colombo της Sri Lanka από τις εκρήξεις βομβών σε τρείς εκκλησίες και τέσσερα πολυτελή ξενοδοχεία την Κυριακή του Καθολικού Πάσχα, με 253 νεκρούς με 45 παιδιά, 500 τραυματίες και 40 συλλήψεις χωρίς την ανάληψη ευθύνης από κανένα. Το IS αναλβάνει την ευθύνη της επίθεσης. Ανακρίνονται οι προσχωρήσαντες στο IS και που τώρα έχουν επιστρέψει στην πατρίδα. Τοπικές μουσουλμανικές ομάδες πιστεύεται ότι έχουν εμπλακεί στις επιθέσεις (Jam και JMI), στο νησί του Ινδικού Ωκεανού.Υπήρξε προειδοποίηση για τις εκρήξεις χωρίς όμως να τις προλάβει η κυβέρνηση. Tώρα οι Η.Π.Α.προειδοποιούν για επικείμενες επιθέσεις και η κυβέρνηση της Sri Lanka κηρύσσει τη χώρα σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης μετά από εμφύλιο πόλεμο προ 10 ετών. Όλες οι καθολικές εκκλησίες έμειναν κλειστές μέχρι να βελτωθεί η κατάσταση. Η αμερικανική πρεσβεία ανακοινώνει προς τους πολίτες της να αποφύγουν το προσκύνημα στη Lanka. 31 ξένοι σκοτώθηκαν. Το FBI βοηθά στη δερεύνηση της κατάστασης. Η Sri Lanka ακύρωσε τα διαβατήρια για 39 χώρες. Παραιτείται ο υπουργός άμυνας. Η εξουσία της πολιτικής αεροπορίας απαγόρευσε τη χρήση drones στον εναέριο χώρο μέχρι νεοτέρας ειδοποίησης. Εκτιμάται ότι οι επιθέσεις στη Sri Lanka's είναι εκδίκηση και έχουν σχέση με τις εκρήξεις σε δύο Τεμένη στην πόλη Christchurch της Νέας Ζηλανδίας όπου ο χριστανός αυστριακός Brenton Tarrant, 28, σκοτώνει 55, στις 15 Μαρτίου 2019. Ωστόσο, η έρευνα για τις επιθέσεις στη Sri Lankan βρίσκεται στα αρχικά στάδια για περισσότερες πληροφορίες.

Συνεχίζονται οι Διαδήλωσεις στο Hong Kong, στις 16 Ιουνίου 2019 Σχεδόν δύο εκατομμύρια, συμμετοχή ρεκόρ μετά την επιστροφή απο τη Βρετανία του Hong Kong στην Κίνα το 1997, διαδηλώνουν στις 16 Ιουνίου 2019 στους δρόμους του Hong Kong για να αποσυρθεί το νομοσχεδίο για τις εκδόσεις υπόπτων στην Κίνα. Ο 22χρονος ηγέτης των φοιτητών Γουόνγκ, ο συντονιστής της ‘’επανάστασης των Ομπρελών’’ το 2014 πιθανόν σύντομα αποφυλακίζεται. Η επικεφαλής της κυβέρνησης του Hong Διαδηλώσεις στο Hong Kong κατά της έκδοσης Kongo Κάρι Λαμ ζήτησε συγγνώμη για το υπόπτων στην Κίνα. 16-6-19 αμφιλεγόμενο νομοσχέδιο, αν και με επικρίσεις από την αντιπολίτευση. Οι διαδηλωτές καταλαμβάνουν και το κυβερνείο του Hong Kong και επεμβαίνει η αστυ-

Λακαφώσης Δημήτριος

90

νομία και τους απομακρύνει. Η Βρετανία διαμαρτύρεται μη τη μη τήρηση της συμφωνίας επιστροφής του Hong Kong στην Κίνα 1997 (Βλέπε για τις διαδηλώσεις στο Hong Kong από το 2014 στη σελίδα 83 του 1ου Τόμου )

Επανέρχεται ο ιός Ebola στο DR Congo και διαπερνάει και στην Uganda, 15 Ιουνίου 2016 Ένας από τους κύριους λόγους που είναι δύσκολο να συγκρατηθεί η επιδημία Ebola στο DR Congo της κεντρικής Αφρικής είναι η εξάπλωσή της σε μια ζώνη συγκρούσεων. Σχεδόν 120 ένοπλες ομάδες κερδίζουν χρήματα με λαθρεμπόριο ορυκτών, λεηλατώντας χωριά και κλέβοντας ζωντανά. Από τον Αύγουστο 2018 που επανεμφανήστηκε ο ιός-με αρχή το 2014- έχουν πεθάνει σχεδόν 1.400 και συνέβηκαν 100 επιθέσεις κατά εργατών υγείας και κέντρων νοσηλείας Ebola. Καλυμένοι προσπαθούν κατά του Ebola.

16-6-19

Αν και το DR Congo αγωνίζεται να συγκρατήσει την εξάπλωση, o ιός διεισδύει και στη γειτονική Uganda όπου γρήγορα δραστηροποιούνται 4.700 εργάτες υγείας και 165 νοσοκομεία για εμβολιασμούς. (Βλέπε για τον Ebola από 2014 και στη σελίδα 576 του 1ου Τόμου)

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

91

ΜΕΡΟΣ ΙΙ Κεφάλαιο «Γ» Ευρωπαϊκά Θέματα

Οι μεταλλακτικές προκλήσεις στην Ευρώπη, Μόνιμη συνεργασία στην Ευρώπη, Δημοψηφίσματα-Εκλογές στην Ευρώπη, Καταλονικό δημοψήφισμα, Εκλογές στην Γερμανία και στην Ιταλία, Αντιευρωπαϊκό κεκτήμενο στις χώρες του V4, Προβληματισμοί με την άνοδο ακροδεξιών τάσεων στην Ευρώπη, Η συμφωνία της Ε.Ε. για το μεταναστευτικό- προσφυγικό, Ο δρόμος του μεταξιού προς την Ευρώπη. Τα ‘’κίτρινα γιλέκα’’ στη Γαλλία.

Η Ευρώπη εν μέσω Μεταλλακτικών Προκλήσεων, 2017-2018

Το κτίριο της Ε.Ε. στις Βρυξέλλες

Η Ισπανία δοκιμάζεται από την καταλονική κρίση, η Ιταλία έρχεται σιγάσιγά αντιμέτωπη με τις απαιτήσεις του βιομηχανικού Βορρά με κατάληξη στις εκλογές Μαρτίου 2018, η Γαλλία παλεύει να βρει το βηματισμό της – με χωρίς κόμμα ο Macron αρχικά και αργότερα με σχήμα’’ Δημοκρατία για τη Δημοκρατία’’ και στη συνέχεια ‘’Δημοκρατία για την Ευρώπη’’.

Η Μεγάλη Βρετανία προσπαθεί να βγει από το αδιέξοδο του Βrexit, οι χώρες του Vizegrand(V4) (Ουγγαρία-Πολωνία-Τσεχία-Σλοβακία) κατακτήθηκαν από αντιευρωπαϊκές, αντιπροσφυγικές και πλουτοκρατικές κυβερνητικές δυνάμεις. H Γερμανία, με ηγετικό ρόλο και ως πρώτη οικονομία στην Ευρώπη, επιβραδύνει μετά από αρκετούς μήνες σχηματισμόμεγάλου συνασπισμού συντηρητικών- σοσιαδημοκρατών, με ανησυχίες ακόμη και για την Ευρώπη.Η Ευρώπη στις μεταλλακτικές εξελικτικές προκλήσεις αντιμετωπίζει εσωτερικές αποκλίσεις και με το ερώτημα ομοσπονδιακά ή εθνικά κράτη στην Ευρώπη. Εν αναμονή η ένταξη Αλβανίας, Μαυροβουνίου, Σερβίας, Σκοπίων και Κοσόβου στην Ε.Ε. για ασφάλεια και σταθερότητα στα Δυτικά Βαλκάνια. Η Βουλγαρία και η Ρουμανία προβληματίζουν τη συμμετοχή τους στη Schengen χωρίς αποτελεσματική συνοριακή ασφάλεια. Στη γειτονική Ουκρανία με ‘’βάλτωση’’ των συμφωνιών Μίνσκ παγιώνεται η επιβαλλομένη από Putin διαμελιστική κατάσταση. Στην Ουκρανία ο εκδιωχθείς πρώην πρόεδρος από την Γεωργία Saakasvili αναμειγνύεται σε αντικυβερνητιά πολιτικά παιγνίδια αστάθειας με ενίοτε απέλασή του στην Πολωνία, από όπου παράνομα συνήθως επανέρχεται. Οι εκλογές στην Ιταλία έφεραν στην εξουσία τις αντιευρωπαϊκές ακροδεξιές λαϊκιστικές δυνάμεις των’’΄πέντε Αστέρων΄’ και της Λέγκα του Βορρά, με κατάρρρευση του δημοκρατικού κόμματος. Οι αναμενόμενες εκλογές δεν προοιωνίζουν σταθεροποιητικά αποτελέσματα και στην Ουγγαρία. Το παζάρι, που έχει αρχίσει και διαρκεί επί πολύ για τη διαδοχή υψηλο-

92

Λακαφώσης Δημήτριος

βάθμων αξιωματούχων και θέσεων στην Ε.Ε.και μετά το Brexit, τι αποτέλεσμα έχει. Η απόφαση του Trump για μείωση του αμερικανικού κόστους ευρωπαϊκής άμυνας, επιβάλλει άλλη οργανωτική στρατηγική στην Ευρώπη. Με ‘’ λιποθυμικές’’ αντιδράσεις, γείτονας προασπαθεί να αμφισβητήσει ευρωπαϊκά ανατολικά θαλάσσια σύνορα στην Ελλάδα και να εμποδίσει εξόρυξη γεωτρυπάνου ξένων εταιρειών στην ΑΟΖ κράτους- μέλους της Ε.Ε. της Κύπρου ως και επεμβαίνει για μη λύση του Σκοπιανού. Στην εποχή αυτή της μετάλλαξης, ας ελπίζουμε ότι προκύπτει μια προς το καλύτερο εξελισσόμενη Ευρώπη έστω μακροπρόθεσμα.

Απαιτείται μόνιμη οργανωτική εσωτερική συνεργασία στην Ευρώπη Είναι αναμφίβολα ένα ουσιώδης ζήτημα για την προοπτική της Ευρώπης αυτό το θέμα. Αλλά, στην απαίτηση του Trump να αυξηθεί το κόστος από την Ευρώπη για την άμυνά της, η Ε.Ε. καταλήγει σε μόνιμη οργανωτική συνεργασία “Permanent Structured Cooperation” (PESCO). Να εφαρμόζονται ενιαία αμυντικά συστήματα για ενδυνάμωση των αμυντικών δυνατοτήτων και να αντικαθιστά και να μην συμπληρώνει το ΝΑΤΟ. Δηλαδή, πρόκειται για ανεξάρτητες αποφάσεις και μηχανισμούς προσαρμοσμένοι σε κοινά ευρωπαϊκά συμφερόντα, από τη διπλωματία, την αμυντική βιομηχανία και τις παραγγελίες εξοπλισμού των κρατών-μελών της Ε.Ε. Μία κρίσιμη πολιτική και για Ελλάδα που δαπανά τεράστια ποσά για να καλύψει τις αμυντικές της ανάγκες, αλλά και διότι αποτελεί το ευαίσθητο ευρωπαϊκό σύνορο δίπλα στην ταραγμένη και πάντα απρόβλεπτη ανατολική περιοχή. Στις 10 Νοεμβρίου 2018 στις πανηγυρικές εκδηλώσεις για την 100στή επέτειο του τερματισμού του Α’ΠΠ ο φιλιξενών την εκδήλωση στο Παρίσι πρόεδρος Macron, με παρουσία πολλών ηγετών, είπε ότι η Ευρώπη, έχει ανάγκη να προστατευτεί έναντι της Κίνας, της Ρωσίας και ακόμη των Η.Π.Α. Είχαν προηγηθεί συζητήσεις για αυξημένο κίνδυνο από cyber-hacking, από τις εξωτερικές επεμβάσεις στις εκλογές και από την απόφαση των Η.Π.Α. να αποσυρθεί από την πυραυλική συμφωνία. Επίσης επισήμανε την ανάγκη για ευρωπαϊκό στρατό αντιμετωπίζοντας τη Ρωσία που βρίσκεται στα σύνορά μας με επίδειξη απειλής και να μπορέσουμε να αμυνθούμε καλύτερα χωρίς να εξαρτώμεθα μόνο από τις Η.Π.Α.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

93

Δημοψηφίσματα- Εκλογές με σημασία στην εξέλιξη της Ευρώπη μέχρι το τέλος του 2017 Ενισχύονται ακρδεξιά και ξενοφοβικά κόμματα Γερμανικές Εκλογές με καθοριστικό ρόλο για τη Γερμανία και την Ευρώπη, 24 Σεπτεμβρίου 2017

Ακροδεξίες - Ναζιστικές τάσεις

Στις 24 Σεπτεμβρίου 2017, διεξήχθηκαν οι γερμανικές εκλογές με νίκη της Merkel αλλά με την από πολλά χρόνια μεγαλύτερη πτώση στο 32.9%(-8.)και με μεγαλύτερη από ποτέ πτώση και του αντιπάλου της και μέχρι πρότινος εταίρου της Σούλτς στο 20.5%(-5.2). Ενώ, βγαίνει ενισχυμένο ως τρίτη δύναμη, με 12,6%(+7.9), το νεοναζιστικό ακροδεξιό κόμμα AFD, με ανησυχία για τη Γερμανία. Η άνοδος του AFD προέρχεται από προσχώρηση ψηφοφόρων της Merker και του Σούλτς.

Τώρα, η Merkel αντιμετωπίζει ένα πολύ δύσκολο πάζλ, έχει να σχηματίσει κυβέρνηση μεγάλου συνασπισμού, όχι για περαιτέρω βελτίωση της οικονομίας που βρίσκεται σε καλή κατάσταση με το χαμηλότερο ποσό ανεργίας και το μεγαλύτερο πλεόνασμα στην Ευρώπη, αλλά για την ευρωπαΐκή κληρονομία της, στο τέλος της τέταρτης θητείας, όπου όπως είναι φυσικό αναμένεται φθορά. Η γερμανική οικονομία επέτυχε να κυριαρχίσει στην Ευρώπη, πράγμα που δεν επέτυχαν παλαιότερα τα ναζιστικά όπλα. Επιπλέον. η Merkel έχει να αντιμετωπίσει : - Την άνοδο του AFD που την αποδίδει στη μεταναστευτική- προσφυγική πολιτική της με το άνοιγμα κυρίως των συνόρων προς την Αυστρία και αναλαμβάνει την ευθύνη. Η συμμετοχή του AFD στο γερμανικό κοινοβούλιο είναι η πρώτη νεοναζιστικού κόμματος μετά το Β΄ΠΠ. Βέβαια, οι νεοναζιστικές και οι ακραίες τάσεις έχουν ενδυναμώσει γενικότερα στην Ευρώπη με την ενίσχυσή τους στη Σουδία, Φιλανδία, στην Αυστρία, στην Ολλανδία, στη Γαλλία και μάλιστα στον πρώτο γύρω των εκλογών στη Γαλλία το ποσοστό ήταν μεγαλύτερο από αυτό της Γερμανίας. Η Merkel έχει να εντρίψει με: - Την απομάκρυνση του Trump από τις μέχρι τώρα προσεγγίσεις προς την Ευρώπη, το Brexit, τις αυξημένες τρομοκρατικές απειλές, τις αντιρρήσεις των χωρών του Vizegrand(V4) για το μεταναστατευτικό- προσφυγικό πρόβλημα αν και η ποσοστιαία αναλογία της μεταστέγασης σε κάθε χώρα του V4 είναι σχετικά μικρή, περίπου 1.000-1.500 πρόσφυγες. Αυτές τις αρνήσεις πρόκειται να τις εξετάσει το ευρωπαϊκό δικαστήριο μετά προσφυγής της Ε.Ε.

94

Λακαφώσης Δημήτριος

- Να συνεργασθεί στο πλαίσιο των τελευταίων γαλλικών προτάσεων του Macron για ευρωπαϊκό κοινό προϋπολογισμό, ευρωπαϊκό κοινοβούλιο ΕΖ, ακαδημία εκπαίδευσης πληροφοριών για την ευρωπαϊκή ασφάλεια, κοινή άμυνα, υιοθέτηση διαδικασιών για ενδυναμωμένο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, μέχρι τις επόμενες εκλογές το 2019. Η γερμανική βουλή έχει πρόθεση για ψήφιση και τρίτου γονιδίου(άνδρας ή γυναίκα). Για την Ελλάδα μετά τις γερμανικές εκλογές απαιτείται να αρχίσει και η τετάρτη αξιολόγηση και οι διαδικασίες για την ομαλή έξοδο από το τρίτο πρόγραμμα από Αύγουστο 2018. Πικρή λοιπόν η νίκη της Merker, αφού από τώρα έχει να συμβιβάσει τα μάλλον προς το παρόν ασυμβίβαστα όχι μόνο για τη Γερμανία αλλά και για όλη την Ευρώπη, με στήριγμα τον προς ενίσχυση γερμανικό-γαλλικό άξονα.

Σχηματισμός μεγάλου συνασπισμού στη Γερμανία, 12 Μαρτίου 2018 Μετά από διαπραγματεύσεις επτά μηνών από το Σεπτέμβριο 2017, αποφασίζεται καταρχήν μεγάλος συνασπισμός των συντηρητικών(CDU/CSU) της Μerkel κα των σοσιαλδημοκρατών (SPD) του Schulz. Ορκίζεται νέα κυβέρνηση υπό την 'Αγγελα Merkel στις 12 Μαρτίου 2018 με: Το SPD (6): Οικονομικών Olaf Solts (πρώην δήμαρχος Αμβούργου με πρώτη δήλωση ότι ο υπουργός είναι μόνο για τη Γερμανία άσχετα και αν είναι ο ίδιος ο Soimpl), Εξωτερικών Heiko Maas που είναι υπέρ της περαιτέρω σκλήρυνσης προς τη Ρωσία (πρώην υπουργός Δικαιοσύνης), Δικαιοσύνης, Περιβάλλοντος, Εργασίας και Οικογένειας. Το (CDU (6): αντικαγκελλάριο Helge Brawn, Οικονομίας και Ενέργειας Πέτερ Αλτμάιερ, Άμυνας (Ursula von der leyen), εκπαίδευσης, Γεωργίας, Υγείας, και από το CSU (3): Εσωτερικών Horst Seehofer (απερχόμενος πρωθυπουργός της Βαβαρίας και με την πρώτη εμφάνισή του ως υπουργός δηλώνει ότι το Ισλάμ δεν ανήκει στην Γερμανία), μεταφορών, ανάπτυξης. Η Andreas Nahles, πρώτη φορά γυναίκα από 155χρόνια, πρόεδρος του κόμματος SPD, από 22Απριλίου 2018, με το 66% των ψήφων. Παραιτείται ο μέχρι τώρα προέδρος του κόμματος Schulz και από κάθε υπουργείο στη νέα κυβέρνηση. Η μετεκλογική δημοσκόπηση δείχνει η συντηρητική συμμαχία της Merkel στο 34% και κόμμα SPD να κατεβαίνει στο 17%. Στην τρίτη θέση και χωρίς αλλαγή στο ποσοστό αποδοχής βρίσκεται στο 14% το ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), το οποίο εισήλθε για πρώτη φορά στο κοινοβούλιο έπειτα από τις εκλογές του περασμένου χρόνου με τους ψηφοφόρους να εκφράζουν οργή για τους χειρισμούς της Merkel στην προσφυγική κρίση. Η νέα κυβέρνηση χαρακτηρίζεται ως κυβέρνηση για μεταρρυθμίσεις στην Ευρώπη . Στην Ε.Ε, πολλοί πιστεύουν ότι μόνο η Merkel μπορεί να επιτύχει μια ισορροπία μεταξύ Βορρά και Νότου, Ανατολής και Δύσης, Αριστεράς και Δεξιάς. Παραμένει πάντως ακόμη η ‘’Βασίλισσα της Ευρώπης’’, αν και με φυσική φθορά στην τετάρτη Καγκελλαρία. Όμως, στις 30 Οκτωβρίου 2018, η Merkel δηλώνει ότι δεν πρόκειται με το τέλος της τετάρτης Καγκελλαρίας το 2021 να θέσει υποψηφιότητα για Καγκελλαρία ούτε για την αρχηγία

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

95

του κόμματός της. Έχουν προηγηθεί δύο περιφερειακές εκλογές στη Βαβαρία και στην Έσση, όπου η Merkel υπέστη τη μεγαλύτερη από πολλά χρόνια πτώση όπως και το Σοσιαλιστικό κόμμα και με άνοδο των Πρασίνων και της Εναλλακτικής για τη Γερμάνια(AFD). Η γερμανοκρατία στην Ευρώπη φαίνεται να ολισθαίνει και επίμαχος διάδοχος της Merkel δεν έχει προβάλλει καθαρά προς το παρόν. Πάντως, η Merkel δεν είναι αδύναμη ακόμη και δεν υπάρχει πλειοψηφία για ανατροπή στα υπόλοιπα τρία χρόνια της Καγκελλαρίας. Στις 3 Ιουνίου 2019 η Η Andreas Nahles παραιτείται ως πρόεδρος του SPD και αναλαμβάνει τριμελής επιτροπή την προεδρία μέχρι την ανάδειξη νέου προέδρου.

Διάδοχος της Merkel στην προεδρία του CDU η Annegret Kramp-Karrenbaue(ΑΚΚ), από7 Δεκεμβρίου 2018 Στις εκλογές, στις 7 Δεκεμβρίου 2018, για την προεδρία του κεντροδεξιού CDU (Christian Democrat Union- Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα), αναδείχθηκε η ΑΚΚ, επιλογή της Merkel με 517 ψήφους (51,75%) έναντι του Mr Merz, με 482 ψήφους (48,2%), επιλογή του Soimpler. Απαιτούνται τουλάχιστον 500 ψήφοι εκ των ψηφισάντων 999, για την ανάδειξη του νέου προέδρου. Η εκλογή της ΑΚΚ σηματοδοτεί μία αλλαγή στο κυβερνών CDU, με το τέλος της Η ΑΚΚ διάδοχος της Merkel στο CDU, επί 18 χρόνια ηγεσίας της Merkel η οποία από 7-12-18 αποφάσισε να παραιτηθεί από την ηγεσία του κόμματος μετά τις απώλειες που κατέγραψε το CDU στις περιφερειακές εκλογές του φθινοπώρου και τα χαμηλά ποσοστά που συγκεντρώνει στις δημοσκοπήσεις. Όμως η Merkel παραμένει ως Καγκελλάριος μέχρι το 2021, με το τέλος της 4ης θητείας.

H ΑΚΚ υπήρξε πρωθυπουργός στο Saarland, από 2011 to 2018. Eίναι φιλοερωπαϊστής, περισσότερη σκληρή έναντι της Ρωσίας, με κοινωνικές ευαισθησίες για περισσότερη αναλογία γυναικών στα διάφορα κοινοβούλια. Δεν φαίνεται να έχει το επιβλητικό προφίλ της Merkel και αυτό σαφώς μέχρι τις ευρωεκλογές το Μάιο 2019, μετά το μέλλον το δείχνει. Ωστόσο, και στο κυβερνών CDU κόμμα παρουσιάζονται διχαστικές τάσεις αυτή την περίοδο.

Λακαφώσης Δημήτριος

96

Το Καταλονικό Δημοψήφισμα, 1 Οκτωβρίου 2017 Παράνομα Δημοψηφίσματα σε μια χώρα χάος μόνο φέρουν και ανησυχία στην περιοχή.

Έχουμε, στις 1 Οκτωβρίου 2017, το καταλονικό ισπανικό Δημοφήφισμα. Έχει τις ρίζες του αρκετά χρόνια πριν, αλλά τώρα βρέθηκε στο αποκορύφωμα της έντασης. Με το τέλος της διδακτορίας το 1978, προκύπτει το πολίτευμα που συνεχίζει μέχρι σήμερα. Η σημερινή Καταλονία, ένα από τα 17 κρατίδια, προσφέρει το 20% του ισπανικού ΑΕΠ.

Διαδηλώσεις Pulgdemont μετά την ακύρωση του δημοψηφίσματος. 1-10-17 στελέχη της Καταλονίας.

Η ισπανική κυβέρνηση έχει προσπαθήσει να αποτρέψει το δημοψήφισμα με βίαια επεισόδια. Από τα 7,5 εκ. Καταλονών ψήφισε το 42,3% με ποσοστό 90% υπέρ της ανεξαρτησίας. Υπήρξε απροθυμία για συζητήσεις και η Μαδρίτη συλλαμβάνει και δύο ηγετικά

Δεν μπορεί ένα τμήμα μιας χώρας, και μάλιστα εύπορο, να την διαμελίζει. Εύπορη είναι και η Σκωτία, η Βαβαρία και περιοχή της Β. Ιταλίας, αλλά πρέπει με τις τάσεις για ανεξαρτησία να διαλύσουν το κράτος; Η Ε.Ε. υποστηρίζει χώρες και όχι περιφέρειες. Στις 27 Οκτωβρίου 2017, το καταλονικό περιφεριακό κοινοβούλιο ψηφίζει για την ανεξαρτησία της Καταλονίας από την κεντρική ισπανική κυβέρνηση της Μαδρίτης. Ο συντηρητικός Πρωθυπουργός της Ισπανίας Mario Rajoy, μετά την εφαρμογή του συντασγματικού άρθρου 155, αναστέλλει την τοπική καταλονική κυβέρνηση καθαιρεί τον καταλανό ηγέτη Puigdemon, διαλύει το καταλονικό κοινοβούλιο και παύει τον τοπικό αστυνομικό διοικητή της Καταλονίας και προσδιορίζει τοπικές εκλογές στην Καταλονία για τις 21 Δεκεμβρίου 2017, με συμμετοχη και του καθαιρεθέντος ηγέτη Puigdemon, από τις Βρυξέλλες όπου έχει καταφύγει. Προηγούμενο εφαρμογής του άρθρου 155 υπάρχει παλαιότερα στις ισπανικές Καναρίους νήσους, αλλά τελικά ακυρώθηκε. Παράλληλα, το συνταγματικό δικαστήριο αρχίζει ετυμηγορία κατά του Puigdemon για εξέγερση και στάση που επιφέρει κάθειρξη 30 ετών και σπατάλη του δημοσίου χρήματος.

H επόμενη ημέρα των καταλονικών εκλογών, 21 Δεκέμβριος 2017 Οι εκλογές στις 21 Δεκεμβρίου 2017 έφεραν τη χώρα από εκεί που ξεκίνησε. Το δημοψήφισμα στις 1 Οκτωβρίου 2017 στην Καταλονία συνεχίζει να τεμαχίζει και να διαιρεί έντονα την κοινωνία της Καταλονίας. Οι υπέρ της ανεξαρτησίας και οι υπέρ της ενότητας της Καταλονίας βρίσκονται σε παράταξη κοινωνικών αντεγκλήσεων και μετά τα αποτελέσματα στις επίσημες εκλογές στο κρατίδιο της Καταλονίας.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

97

Από τις 135 έδρες του τοπικού κοινοβουλίου οι 68 έδρες εξασφαλίζουν την απαιτούμενη απόλυτη πλειοψηφία για διοίκηση. Τα τρία κόμματα της ανεξαρτησίας κερδίζουν 70 έδρες και το ένα εξ αυτών αναδείχθηκε δεύτερο με 34 έδρες στο εκλογικό σώμα της Καταλονίας, πάντως μαζί με τα άλλα δύο κόμματα της ανεξαρτησίας εξασφαλίζει την απόλυτη πλειοψηφία. Τα Τρία κόμματα της ενότητας, αν και το ένα να αναδεικνύεται πρώτο στο εκλογικό σώμα με 36 έδρες, δεν εξασφαλίζουν όλα μαζί πλειοψηφία. Το άλλο από τα επτά κόμματα δεν είναι προς το παρόν ευθυγραμμισμένο. Η περίοδος του στείρου διαλόγου οξύνεται. Με σεβασμό στα παραδεκτά επίσημα εκλογικά αποτελέσματα, προκύπτει ειδική ανεξαρτοκρατία στην Καταλονία, πάντα στο πλαίσιο του συντάγματος για την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ισπανίας. Ο πρωθυπουργός Rajoy δεν αποκλείει τις συζητήσεις, αλλά μόνο με το κόμμα της ανεξαρτησίας που έχει αναδειχθεί πρώτο στις εκλογές και αποκλείει την προσέγγιση με τον αυτοεξόριστο στο Βέλγιο Puigdemon, καθαιρεθέντα πρώην ηγέτη της Καταλονίας, ο οποίος θέλει να συζητήσει αλλά σε έδαφος εκτός Ισπανίας για να αποφύγει προφανώς το κατηγορητήριο του ισπανικού συνταγματικού δικαστηρίου για εξέγερση, στάση και διαφθορά. Τελικά, ο Puigdemon εγκαταλείπει την προσφορά του για την προεδρία της Καταλονίας, ενώ άλλα υψηλόβαθμα στελέχη του κόμματός του είναι φυλακισμένα, χωρίς διάθεση για αρχηγία. Στις 25 Μαρτίου 2018 ο Puigdemon προερχόμενος από τη Φιλανδία συλλαμβάνεται στο Schleswig-Holstein στη Γερμανία από αστυνομικούς της τροχαίας κατευθυνόμενος προς τις Βρυξέλλες. Τηρείται σε εποπτεία χωρίς καμιά παραμέρα δήλωση προς το παρόν. Του δίδεται εφόσον ζητήσει άσυλο ή εκδίδεται στην Ισπανία μετά από ερωπαϊκό ένταλμα της Ισπανία για σύλληψη.Τελικά, το γερμανικό δικαστήριο δεν αποδέχεται το ισπανικό κατηγορητήριο για στάση αλλά μόνο για διαφθορά. Ο Puigdemont συναντήθηκε στο Βερολίνο στις 4 Μαΐου 2018 με μέλη του κόμματός του, γνωστού ως JxCat. Του προτάθηκε, ως νόμιμος πρόεδρος, να δεχθεί να είναι υποψήφιος πρόεδρος που του επιτρέπει ο πρόσφατος νέος νόμος που ψηφίσθηκε από την περιφερειακή καταλονική βουλή.

Τέλος εποχής για Ραχόι, νέος πρωθυπουργός ο Σάντσεθ, 1 Ιουνίου 2018 Ο ηγέτης των Σοσιαλιστών Πέδρο Σάντσεθ γίνεται πρωθυπουργός της Ισπανίας μετά την υπερψήφιση της πρότασης μομφής κατά του Μαριάνο Ραχόι, που είναι η πρώτη υπερψήφιση μομφής από τ ο 1977, μετά Φράνκο. Ο Σάντσεθ κατέθεσε την πρόταση μομφής ύστερα από τη δικαστική απόφαση που έστειλε στη φυλακή δεκάδες στελέχη του Λαϊκού Κόμματος για την ανάμειξή τους σε πολύκροτο οικονομικό σκάνδαλο. Η εξέλιξη αυτή προκάλεσε και δεύτερη πολιτική κρίση στη Νότια Ευρώπη, παράλληλα με την ιταλική, μεγεθύνοντας τις ανησυχίες των αγορών, αν και δεν υπάρχουν στην Ισπανία ισχυρές πολιτικές δυνάμεις που να τάσσονται εναντίον του ευρώ. Ο Σάντσεθ έχει τώρα να συνεργασθεί με τά μικρότερα στη βουλή κόμματα όπως του Podemos και των Basche και να συζητήσει με τους Καταλονούς όχι βέβαια για το δημοψήφισμα ανεξαρτησίας. Οι πολιτικές εξελίξεις στην Ισπανία μάλλον οδηγούν σύντομα σε εκλογές.

98

Λακαφώσης Δημήτριος

O Ραχόι συγχαίρει το νέο πρωθυπουργό της Τα κόμματα στην νέα Ισπανική Βουλή. 1-6-2018 Ισπανίας Σάντσεθ. 1-6-2018 Τον Οκτώβριο 2018, ο επικεφαλής της περιφέρειας της Καταλονίας κάλεσε τον Ισπανό πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ να συμφωνήσει έως τον Νοέμβριο σε έναν μηχανισμό για την αυτοδιάθεση της περιφέρειας, ειδάλλως το κόμμα του θα αποσύρει τη στήριξη προς τον Σάντσεθ στο κοινοβούλιο της χώρας. Η κυβέρνηση της Ισπανίας ανακοίνωσε ότι δεν αποδεχόμαστε τελεσίγραφα, αυτοδιοίκηση ναι, αλλά ανεξαρτησία όχι. Ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός σοσιαλιστής Σάντσεθ χάνει στη ψήφο εμπιστοσύνης στη Βουλή στις 22 Ιουλίου 2019 και οι Podemos στους υπολόγιζε δεν τον υποστήριξαν και η Ισπανία οδηγείται σε επαναληπτικές εκλογές το Νοέμβριο 2019, με ακροδεξία κόμματα, με το θέμα του καταλονικού, των μισθών και της ανεργίας

Υποχώρηση των Σοσιαλιστών και της Δεξιάς σε τοπικές εκλογές στην Ισπανία με άνοδο του ακροδεξιού Vox, 2-3 Δεκεμβρίου 2018. Για πρώτη φορά από το 1995, με τις τοπικές εκλογές στη μεγάλη ισπανική περιφέριεα Ανδαλουσία. το ακροδεξιό κόμμα Vox τάσεων για τοπικές ανεξαρτησίες ανεβαίνει για πρώτη φορά στο τοπικό κοινοβούλιο με πτώση του κυβερνώντος σοσιαλιστικού κόμματος και της δεξιάς. Το ακροδεξιό κόμμα Vox αποκτάει τη δυνατότητα με συνεργασία άλλων κομμάτων να σχηματίσει περιφερειακή κυβέρνηση με προτροπές ηγετών, μεταξύ των οποίων και του γνωστού στην Ελλάδα αριστερού Podemos, να αποφευχθεί τέτοια ανησυχητική συνεργασία. Η άνοδος του ακροδεξιού κόμματος Vox είναι μία πρώτη δοκιμασία για τη σοσιαλιστική κυβέρνηση του Πέδρο Σάντσεθ, ο οποίος δοκιμάζεται από την περιπέτεια της μη έγκρισης του προϋπολογισμού της Ισπανίας και την κρίση με τις αυτονομίες, για τις επόμενες ισπανικές εκλογές στις 28 Απριλίου 2020.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

99

Το φαινόμενο ακροδεξιών και λαϊκιστικών κινημάτων είναι σχεδόν σύνηθες τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη και τώρα εμφανίζεται και στην Ισπανία.

Δημοψήφισμα στη Βόρεια Ιταλία, στις 22 Οκτωβρίου 2017 Δύο πλούσιες περιοχές στην Βενετία της Β.Ιταλίας, η Lombardy(Λομβαρδία) και Veneto(Βένετο), διεξάγουν μη δεσμευτικό δημοψήφισμα, στις 22 Οκτωβρίου 2017, για πρόθεση παραχώρησης περισσοτέρων εξουσιών. Η Lombardy και Veneto παράγουν το 20% και το 10 % του ΑΕΠ αντίστοιχα και πληρώνουν περισσότερα χρήματα για φόρους στη Ρώμη από ό,τι παίρνουν από την κυβέρνηση. Η Λέγκα του Βορρά υποστηρίζει την ανεξαρτησία και η Ιταλία έρχεται σιγά-σιγά αντιμέτωπη με τις απαιτήσεις του βιομηχανικού Βορρά. Άλλες περιοχές τη Ερώπης με τάσεις για αποσκίρτιση- ανεξαρτησία: Ιταλία (Βενετία, Τυρόλο), Ισπανία (Καταλονία, Βάσκοι), Δανία (Νησιά Faroe), Γαλλία(Κορσική), Βέλγιο(Φλάντερς), Γερμανία (Βαβαρία).

Εκλογές στην Ιταλία με ανησυχία στην Ευρώπη, 4 Μαρτίου 2018 Οι βουλευτικές εκλογές, στις 4 Μαρτίου 2018, στην Ιταλία, διεξήχθηκαν με κύρια εκλογικά κριτήρια το μεταναστευτικό, την Ευρώπη και την οικονομία. Κανένα κόμμα δεν συγκεντρώνει το 40% των ψήφων που απαιτείται για το σχηματισμό αυτόνομης κυβέρνησης. Το κίνημα των’’ πέντε αστέρων’’ είναι ο νικητής των εκλογών, η κεντροδεξιά είναι ο πρώτος συνασπισμός και το δημοκρατικό κόμμα βρίσκεται σε κατάρρευση. Πρώτο κόμμα στην Ιταλία αναδεικνύεται το κίνημα ‘’πέντ ε στέρων’’(Five Star Movement-M5S) με το 32.6%, του για πρωθυπουργό Luitz Di Maio και με συνεργάτη τον ιδρυτή του κινήματος Grilio. Ωστόσο, η κεντροδεξιά είναι η πρώτη πολιτική συμμαχία με ποσοστό 37%. Στο εσωτερικό της κεντροδεξιάς συμμαχίας, πρώτο κόμμα δεν είναι η Forza Italia του Berluskoni 13,45%, αλλά η Northern Lega (association, alliance) του Salvini 18,69% και τα Αδέλφια της Ιταλίας 4,25%(Brothers of Italy). Tο, δε, δημοκρατικό κόμμα (Democrat party) του νυν πρωθυπουργού Matteo Renzi καταρρέει με κάτω από το 20%, το χαμηλότερο ποσο-

Αριστερά πίσω, Σαλβίνι, εμπρός Μπερλουσκόνι.

Di Maio κίτρινο και Ρένζι κόκκινο.

Τα κόμματα στην Ιταλική Βουλή. 1-6-2018

100

Λακαφώσης Δημήτριος

στό από την ίδρυσή του, το 2007. Ο Matteo Renzi παραιτείται από πρόεδρος του κόμματος και το κόμμα του μπαίνει στην αντιπολίτευση, χωρίς καμιά συνεργασία με ‘’αντισυστήματος δυνάμεις’. Λαϊκή αγανάκτηση επικράτησε στην Ιταλία για την ακολουθούμενη μεταναστευτική πολιτική και στα μέχρι τώρα πολιτικά κόμματα. Η Ιταλία βρίσκεται σε πολιτικό αδιέξοδο. Προαναγγέλλεται περίοδος που δε θα είναι μικρής διάρκειας με αβεβαιότητα και πολιτική αστάθεια. Η Ε.Ε. ανησυχεί με τη στροφή της πολιτικής στη με βάρος στην Ευρώπη Ιταλία με την επικράτηση των εθνικιστικών ακροδεξιών τάσεων στις εκλογές. Τα ακροδεξιά κόμματα της Γαλλίας Lepen και της Βρετανίας Faraz χαιρετίζουν τα ακροδεξιά ιταλικά αποτελέσματα των εκλογών. Συμβόλαιο συνεργασίας δύο κινημάτων, για σχηματισμό κυβέρνησης στην Ιταλία Mεταξύ της με αριστερές τάσεις ‘’Λέγκα του Βορρά’’, του Σαλβίνι και των με εθνικιστικές δεξιές τάσεις ‘’Πέντε Αστέρων’’ του Ντι Μάιο, υπογράφηκε συμβόλαιο θέσεων συνεργασίας, όπως στην Πορτογαλία, η οποία μετά από τρία χρόνια οικονομικής κρίσης είχει ευνοϊκές προοπτικές. Και τα δύο κινήματα πρόβαλαν λαϊκίστικες υποσχέσεις στην προεκλογική περίοδο.

H ‘’Λέγκα του Βορρά’’ έχει υποσχεθεί μείωση φόρων στους Βιομηχάνους του Βορρά, ενώ το κίνημα των ‘’Πέντε αστέρων’’ μείωση στους φτωχούς του Νότου. Τώρα απομένει να δούμε πως συνδεάζονται οι δύο διαφορετικές υποσχέσεις στον προϋπολογισμό της Ιταλίας. Πάντως, αυτό που έχει περισσότερη σημασία είναι ό, τι και oι δύο τώρα δηλώνουν ευρωπαϊκές προσεγγίσεις, παρά του περί αντιθέτου στις εκλογές.

Η Πρώτη άκαρπη Εντολή σχηματισμού ιταλικής κυβέρνησης και τα επακόλουθα, 24 Μαΐου 2018, Δύο μήνες περίπου μετά τις εκλογές, προς νέα ιταλική κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον καθηγητή Νομικής Τζουσέπε Κόντε για τον οποίο συμφώνησαν τα Πέντε Αστέρια και η Λέγκα. Αλλά, ο Ιταλός πρόεδρος Ματέλα έχει ουσιαστική δυνατότητα παρέμβασης στην επιλογής του πρωθυπουργού και των υπουργών και πρώτα βεβαιώθηκε ότι ο νέος υπουργός Οικονομικών δε θα έρθει σε ευθεία σύγκρουση με τις Βρυξέλλες και ότι ο πρωθυπουργός διατηρεί ευρεία αυτονομία κινήσεων από τα επιτελεία των πολιτικών δυνάμεων που τονυπέδειξαν. Υπόψη, η Ιταλία είναι χώρα με το υψηλότερο δημόσιο χρέος στην ΕΖ, μετά την Ελλάδα και η τρίτη οικονομία της ευρωζώνης.

Άρνηση του Προέδρου Ματέλα για τον υπουργό οικονομικών οικονομίας, στις 28 Μαΐου 2018 Όμως ο εντολοδόχος πρωθυπουργός Τζουσέπε Κόντε παρέδωσε την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης αφού προσέκρουσε στην άρνηση του προέδρου Ματαρέλα να διορίσει τον Πάολο Σαβόνα υπουργό Οικονομίας και Οικονομικών, ευρωσκεπτικιστή οικονομολόγο, υποστηριζόμενος από την ακροδεξιά Λέγκα και το λαϊκιστικό Κίνημα των Πέντε Αστέρων.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

101

Στη συνέχεια, στις 28 Μαΐου 2018, ο πρόεδρος Ματαρέλα αναθέσει το σχηματισμό κυβέρνησης τεχνοκρατών στον οικονομολόγο Κάρλο Κοταρέλι, πρώην υψηλόβαθμο στέλεχος του ΔΝΤ. Είναι πιθανόν, βέβαια, η κυβέρνηση αυτή να μην λάβει ψήφο εμπιστοσύνης και να γίνει προσφυγή σε πρόωρες εκλογές ίσως τον Ιούλιο 2018 ή και αργότερα. Προκύπτει πρωτόγνωρη πολιτική κρίση στην Ιταλία. Οι αναταραχές και η συνεχιζόμενη πολιτικά αστάθεια στην Ιταλία επηρέασε τις οικονομίες και μάλιστα για την Ελλάδα οι ενδείξεις του ρίσκου των Spreads να ανεβαίνουν. Την πολιτική κρίση στην Ιταλία παρομοίωσε η Merkel με την κατάσταση στην Ελλάδα μόλις λίγα χρόνια πριν.

Νέα Κυβέρνηση στην Ιταλία υπό τον Κόντε, στις 1 Ιουνίου 2018 Την κυβέρνηση συνθέτουν οι λαϊκίστικές κινήσεις της Λέγκα και των Πέντε Αστεριών, των οποίων οι αρχηγοί Ματτέο Σαλβίνι και Λουίτζι Ντι Μάιο θα είναι αντιπρόεδροι της κυβέρνησης, και υπουργοί Εσωτερικών που χειρίζεται το μεταναστευτικό- προσφυγικό και Εργασίας που χειρίζεται τους φόρους, αντίστοιχα. Παράλληλα, στην νέα κυβέρνηση θα υπάρχει υπουργείο για την Κάτω Ιταλία, και για την οικογένεια και τα άτομα με ειδικές ανάγκες. Νέος υπουργός Οικονομικών είναι ο καθηγητής Τζοβάνι Τρία, ενώ ο συνάδελφός του Πάολο Σαβόνα αναλαμβάνει το υπουργείο Ευρωπαϊκών θεμάτων, με χωρίς αντιθέσεις στην ευρωπαϊκή πορεία. Κοπιάσαμε πολύ, τώρα ελπίζω να μην υπάρξουν άλλες εκπλήξεις δήλωσε ο γραμματέας της Λέγκα, Ματτέο Σαλβίνι.Εργαζόμασθε εντατικά για την επίτευξη των πολιτικών στόχων που περιέχονται στο κυβερνητικό συμβόλαιο και για να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής των Ιταλών, τόνισε ο Τζουζέπε Κόντε. Στη συνέχεια, ο νέος ιταλός υπουργός Εσωτερικών και γραμματέας της Λέγκα Σαλβίνι, εξέφρασε την υποστήριξή του στην απόφαση της αυστριακής κυβέρνησης, να απελαύσει πολλούς Ιμάμηδες που χρηματοδοτούνται από το εξωτερικό και κλείνει επτά τεμένη προκειμένου να καταπολεμηθεί το πολιτικό ισλάμ. Επίσης, o Σαλβίνι δεν επιτρέπει σε πλοίο που μετέφερε μετανάστες να λιμενησθεί στην Ιταλία. Το πλοίο έγινε αποδεκτό από την Ισπανία. Επί πλέον, φέρεται να έχει προσσεγίσει τον απομονωμένο από τους άλλους Trump στη διάσκεψη των G-7 στον Καναδά, στις 9 Ιουνίου 2018. Στις 3 Ιουνίου 2019 ο πρωθυπουργός Κόντε απαιτεί από τους δύο αντιπροέδρους Σαλβίνι και Λουίτζι Ντι Μάιο να σταματήσουν τις προβολές μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης γιατί έτσι δεν διοικείται η χώρα.

Η Κομισιόν επιστρέφει τον Προϋπολογισμό της Ιταλίας, 23 Οκτωβρίου 2018 Είναι η πρώτη φορά στη Κομισιόν

Ο ετήσιος προϋπολογισμός εκάστου κράτους- μέλους της Ε.Ε. υποβάλλεται κάθε Φθινόπωρο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για έλεγχο και εφαρμογή τον επόμενο χρόνο. Ο ιταλικός

102

Είναι η πρώτη φορά που η Κομισιόν επιστρέφει προϋπολογισμό κράτους - μέλους, Ιταλίας. 23-10-18

Λακαφώσης Δημήτριος

προϋπολογισμός για το 2019 υποβλήθηκε μετά από έγκριση της ιταλικής βουλής. Αλλά, επιστρέφεται για αναθεώρηση εντός τριών εβδομάδων, αφού κρίθηκε ότι δεν πληροί τα ευρωπαϊκά κεκτημένα. Είναι η πρώτη φορά που η Κομισιόν επιστρέφει προϋπολογισμό κράτους- μέλους και προκύπτουν αντίθετες εκατέρωθεν διαθέσεις και μάλιστα σε συγκυριακό χρόνο αδυναμίας που απαιτεί συνοχή για νέα εποχή στην Ευρώπη.

Ο ιταλικός προϋπολογισμός που υποβλήθηκε στην Κομισιόν διαπιστώθηκε ότι έχει έλλειμμα 2.4% του ΑΕΠ με το χρέος να είναι περίπου 131 % του ΑΕΠ. Στην Ε.Ζ κάθε κράτοςμέλος υποχρεούται να έχει στον ετήσιο προϋπολογισμό έλλειμμα(Budget deficit) μέχρι 3% του ΑΕΠ. Και τώρα το 2.4% του ΑΕΠ, δύο ή τρείς φορές μεγαλύτερο από αυτό των προηγουμένων ιταλικών κυβερνήσεων, βρίσκεται στο κατώφλι του συναγερμού για την ιταλική οικονομία. Οι λαϊκιστές των συνιστώντων κυβερνητικών κινημάτων, ο Σαλβίνι της Λέγκα Βορρά και ο Μάιο των πέντε Αστέρων για να τηρήσουν τις λαϊκίστικες προεκλογικές υποσχέσεις του Μαρτίου 2018 αυξάνουν τα έξοδα. Δηλαδή, προβλέπουν να μειωθεί το χρέος με αυξημένο βέβαια το έλλειμμα του προϋπολογισμού του 2019. Απαντούν: ’’ είναι μέτρα που στοχεύουν στην ανάπτυξη, στην εργασία και στο δικαίωμα στη σύνταξη και στην υγεία’’. Η ελληνική οικονομία δεν φαίνεται να επηρεάζεται άμεσα από τα ιταλικά δρώμενα, χωρίς αυτό να αποκλείεται και από τη χειροτέρευση της οικονομίας και στην Τουρκία. Τα ευρωπαϊκά κράτη βλέπουν τα ιταλικά οικονομικά προβλήματα να εμπίπτουν αποκλειστικά στην Ευρωπαϊκή επιτροπή. Δημιουργούνται οικονομικές αντεγκλήσεις στην Ε.Ε. που εάν προχωρήσουν σε τυχόν συμβιβασμό έχει η Ε.Ε. να πληρώσει βαρύ τίμημα λίτρων για το αντιστάθμισμα στην τρίτη οικονομία της Ευρώπης. Ο Μηχανισμός ευρωπαϊκής σταθερότητας(ESM), που παρέχει τις πιστώσεις, δεν έχει την ευχέρεια να καλύψει τις ανάγκες μιας μεγάλης οικονομίας και ούτε η Ευρωπαϊκή κεντρική τράπεζα(ECB), που καθορίζει τα επιτόκια, μπορεί να προβεί σε χαμηλότερα των σημερινών περίπου 2% επιτοκίων, που η Ιταλία μπορούσε μέχρι τώρα να είχε εκμεταλλευθεί για τις απαιτούμενες οικονομικές διαρθρώσεις. Πάντως είχε πρόβλημα η Ε.Ε. να αντιμετωπίσει την κρίση της μικρής ελληνικής οικονομίας, ωστόσο πόσο μάλλον τώρα με τη μεγάλη ιταλική οικονομία. Πέραν των οικονομικών αντιδράσεων στην Ιταλία, η Ε.Ε. έχει να αντιμετωπίσει και πολιτικές αντιδράσεις με τις μελλοντικές προοπτικές έναντι των ευρωπαϊκών κυρώσεων κατά της Ρωσίας - η νέα ιταλική κυβέρνηση φαίνεται να προσεγγίζει τη σκέψη για μη διατήρηση παραπέρα των κυρώσεων κατά της Ρωσίας- και με τις προοπτικές του κινεζικού ‘’Δρόμου του

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

103

μεταξιού’’ προς την Ευρώπη. Η Ε.Ε. έχει και τις δυσχέρειες με το Brexit και με τη διαφορoποίηση της ευρωπαϊκής πολιτικής του αμερικανού προέδρου Trump και μάλιστα σε εποχή που απαιτείται ενότητα προσπάθειας επανόρθωσης της Ευρώπης. Επανυποβάλλεται ο ιταλικός προϋπολογισμός με μικροτροποποιήσεις χωρίς αντιθέσεις στις εκλογικές επιθυμίες του λαού το Μάρτιο 2018 και απορρίπτεται και πάλι και αποφασίζει η Ε.Ε., για πιθανές κυρώσεις 0.7% του ΑΕΠ που όμως αποκλείσθηκαν. Τελικά αποδέχεται η Ιταλία, μετά από έντονες συζητήσεις τριών μηνών Βρυξελλών- Ρώμης, μείωσης του ελλείμματος από 2.4% στο 2,04% και περικοπή των δαπανών κατά €10δις. Εγκρίθηκε ο ελληνικός προϋπολογισμός και γίνεται επισήμανση επικινδυνότητας για την Ισπανία.

Pedro Sánchez promised supporters a pro-European government that would tackle inequality

Τα Αποτελέσματα των εκλογών στην Ισπανία και οι επόμενες αναμενόμενες κινήσεις, 28 Απριλίου 2019 Στις 28 Απριλίου 2019 διεξάγονται οι γενικές εκλογές στην Ισπανία, με τρείς εκλογές μέσα σε τέσσερα χρόνια. Αναδείχθηκαν ανανεωμένες δυνάμεις μέσα από τα πολλαπλά διαχρονικά αυτονομιστικά κινήματα της Ισπανίας. Το σοσιαλιστικό κόμμα PSOE είναι ο νικητής χωρίς αυτοδυναμία, άνοδος ακροδεξιάς. Το λαϊκό κόμμα PP χάνει έδαφος, Τα αποτελέσματα των εκλογών στην Ισπανία. ενώ το πορτοκαλί των πολιτών Ciudadanos 28-4-2019 κερδίζει. Το σοσιαλιστικό κόμμα PSOE Sanhex κερδίζει 123έδρες, αλλά υπολείπεται για να σχηματίσει κυβέρνηση και πρέπει γι’αυτό να συνεργασθεί τουλάχιστον με δύο άλλα κόμματα για να έχει 176 έδρες, από τις 350 της Βουλής, που απαιτούνται για να αποκτήσει πλειοψηφία προς σχηματισμό κυβέρνησης. Το αριστερό κόμμα Iglesia- Podemos, γνωστό στην Ελλάδα, πληγωμένο κερδίζει 35 έδρες, με δυνατότητα συνεργασίας σε κυβέρνηση. Το Λαϊκό κόμμα PP(Popular Party -Casado )66 καταποντίζεται και μόλις προηγείται του κινήματος πολιτών Ciudadanos 57 έδρες.

To ακροδεξιό κίνημα Vox Abascal με 24 έδρες μπαίνει στη βουλή. Τα άλλα μικρότερα κόμματα (Others) με 45 έδρες στη Βουλή παίζουν ρυθμιστικό ρόλο για το σχηματισμό κυβέρνησης. Το σοδιαλιστικό PSOE αναμένεται να ενεργήσει σε συνεργασία με το συγγενές αριστερό Iglesia- Podemos και για απόλυτη πλειοψηφία και με το Καταλωνικό ERC και το Βασκικό PNV. Το PP αποβαίνει πρώτη δύναμη της αντιπολίτευσης. Το αριστερό Vox, με Φραγκοπρο-

104

Λακαφώσης Δημήτριος

καταβολές και μνήμες, με ενωτικές τάσεις για την κρατική συνοχή, με αντιμεταναστευτικές προθέσεις μπαίνει στη βουλή για πρώτη φορά από 40 χρόνια, μετά τη στρατιωτική δικτατορία του Franco και την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ισπανία. Το καταλωνικό με το δημοψήφισμα 2017 για αυτονομία έπαιξε ρόλο στην πρόσφατη διαμόρφωση του πολιτικού κλίματος. Ωστόσο, η γενικότερη πολιτική ανοχή στα αυτονομιστικά κινήματα κλείνει προς ενισχυμένες αυτονομίες παρά στις ανεξαρτησίες. Τα νέα ισπανικά κόμματα περιμένουν τώρα τις ευρωεκλογές μόλις ένα μήνα μετά, πράγμα ασύνηθες, οι εθνικές να προηγούνται των ευρωεκλογών. Απαιτείται το 5% των ισπανικών ψήφων για τη συμμετοχή κόμματος στο Ευρωκοινωβούλιο. Το Vox συγχαίρουν ο αντιπρόεδροςτης Ιταλικής κυβέρνησης Salvini της λαϊκίστικης Λέγκα και η ηγέτης του ακροδεξιού εθνικού μετώπου της Γαλλίας Lepen.

Τα Μηνύματα των Ευρωεκλογών 23-26 Μαΐου 2019 και οι Προοπτικές Στις εκλογές από 23 -26 Μαΐου 2019, ο Ευρωπαίος πολίτης επιλέγει ποιοι τον εκπροσωπούν στην Ευρωβουλή. Το πλείστον των χωρών ψήφισαν στις 26 Μαΐου2019, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Η μικρότερη ηλικία με ψήφο είναι 17, εκτός την Αυστρίας και της Μάλτας είναι 16. Αυτό το πολιτικό γεγονός κάθε πέντε χρόνια κρίνεται για πολλούς αποφασιστικό για το μέλλον και μάλιστα τώρα που η Ε.Ε. επειχειρεί για μια πιο συνεκτική και ισορροπημένη κοινωνία.

Τι προκύπτει από τις ευρωεκλογές του 2019 Το ευρωπαϊκό Λαϊκό κόμμα ελαχιστοποιΤα ευρωπαϊκά κόμματα για τις 751 έδρες της ήσε τις απώλειες, το ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό υποχώρησε. Για πρώτη φορά από το 1979 ευρωβουλής. 26-5-19 και οι δύο έχασαν την απόλυτη πλειοψηφία και το διπολισμό και προκύπτει τριπλή συνεργασία. Εκ των μικροτέρων κομμάτων οι Ακροδεξιοί συνέχισαν να ανεβαίνουν χωρίς ακόμη εμφανή απειλή, οι Φιλελευθέροι και οι Πράσινοι βγαίνουν ενισχυμένοι σε βάρος των μεγάλων κομμάτων. Με το “κίνημα εμπρός” του Macron μετακινήθηκαν 30 έδρες προς το κέντρο. Η προσέλευση, 1979-2014, έπεσε από 62% στο 42% και τώρα μιε το 58%είναι πλέον αισιόδοξη. Για την Ελλάδα, με προσέλευση 51%, το πρώτο κόμμα στις ευρωεκλογές έχει διαφορά 9.3 από το δεύτερο που δεν προδικάζει επί του ασφαλούς και τη νίκη στις εθνικές εκλογές που έπονται μέσα σε λίγους μήνες, ωστόσο αφήνεται θετικό μήνυμα. Βέβαια, παρέχεται στο πρώτο ευρωπαϊκό κόμμα χώρας η δυνατότητα να επιλέγει συνερ-

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

105

γασία με τα ιχυρότερα κόμματα της Ευρωβουλής και να ακούγεται για την εξυπηρέτηση των εθνικών του συμφερόντων, πράγμα που αποτελεί την κύρια αποστολή των Ελλήνων ευρωβουλευτών. Η μεγαλύτερη προσέλευση των νέων από την αναμενομένη δεν επαληθεύει τη μέχρι τώρα ανησυχία. Στην Γαλλία, στην Ιταλία και την Ουγγαρία πρώτα τα κόμματα της ακροδεξιάς, ενώ στην Βρετανία επικρατεί το πρόσφατα νεοσυσταθέν ακροδεξιό κόμμα του Farage και στην Ισπανία το ακροδεξιό κόμα Vox εισέρχεται στην Ευρωβουλή. Γιατί η ψήφος του 2019 είναι σημαντική Τρεις ιδιαιτερότητας παράγοντες. Ο πρώτος είναι ότι εκλογές έλαβαν μέρος εν μέσω αβεβαιότητας του Brexit, που για πρώτη φορά μια χώρα πρόκειται να εγκαταλείψει την Ε.Ε. Ο δεύτερος είναι ότι στις εκλογές υπήρξαν αυξημένες αντιευρωπαϊκές, ευρωσκεπτικές, ακροδεξιές και λαϊκίστικες δυνάμεις. Ο τρίτος είναι οι τάσεις της σύγχρονης τεχνολογίας, η σχέση με την Κίνα και η χειρότερη μεταναστευτική- προσφυγή κρίση στην Ευρώπη. Σήμερα οι έδρες της ευρωβουλής είναι 751 και μειώνονται στις 705 εάν υπάρξει έξοδος της Βρετανίας.

Αναλύσεις-Απόψεις-Σχόλια για τις Ευρωπαϊκές 2019 - Η Ε.Ε. δεν διευκολύνεται συνήθως στις σχέσεις μεταξύ κρατών και διεθνών οργανισμών, όπως το ίδιο δεν διευκολύνονται σχεδόν και τα Η.Ε. όπου αποφασίζουν οι συνελεύσεις και οι οργανισμοί. Αλλά διευκολύνονται στις Η.Π.Α. και την Κίνα με ηγέτες να αποφασίζουν.

- Η Ευρώπη προβάλλει με οικονομικό εκτό18-5-19. Εθνικιστές - ακροδεξιοί ηγέτες της Ευπισμα. Η Ευρώπη, όμως, έχει αδυναμίες για ρώπης στο Μιλάνο, εν όψει των Ευρωεκλογών. στρατηγικές αποφάσεις, όπως αποφασίζουν οι Η.Π.Α. και η Κίνα, ώστε να είναι η Ε.Ε. περισσότερο αποτελεσματική να αντιμετωπίζει τις σημερινές παγκόσμιες προκλήσεις, ενώνοντας χώρες ‘’για όλες και όλες για μία’’.

- Υπάρχει ανάγκη για ευρωπαϊκή κυριαρχία ως ικανότητα να δράσει παγκοσμίως, Από τη δημιουργία της Ε.Ε. το 1950, έχει ερεθίσει την ήπειρο μια έντονη συζήτηση για την αίσθηση της κυριαρχίας.

- Κάθε κράτος- μέλος παίρνει αριθμό αντιπροσώπων ή ευρωβουλευτών, ανάλογα από το πληθυσμό του μέλους. Ένα κόμμα εάν συγκεντρώνει κατά το ελάχιστον 5% των ψήφων σε μια χώρα μπαίνει στην Ευρωπαϊκή Βουλή.

-Υπάρχουν τώρα οκτώ πανευρωπαϊκά πολιτικά σχήματα τα οποία τα μέλη της ευρωβουλής

106

Λακαφώσης Δημήτριος

μπορούν να επιλέξουν για να προσχωρήσουν. Απαιτούνται 25 ευρωβουλευτές από 7 διαφορετικές χώρες για να σχηματισθεί ένα πολιτικό σχήμα.

- Δεν είναι μόνο τα αποτελέσματα της κάλπης, αλλά και πως τα αποτελέσματα προσδιορίσουν τα πρόσωπα που θα αναλάβουν την επόμενη τις θέσεις-κλειδιά στα κέντρα των αποφάσεων.

(Βλέπε για μηνύματα ευρωπαϊκών εκλογών 2004-2009- 2014 στον 1ο Τόμο του βιβλίου σελίδα 451.)

Ένα βήμα προ των Ευρωεκλογών, 23- 26 Μαίου 2019 - Έχουν υποβληθεί οι υποψηφιότητες των χωρών της Ε.Ε. για τις ευρωβουλευτικές έδρες προ των ευρωεκλογών.

– Διεξάγονται debates μεταξύ των υποψηφίων για τη διαδοχή του προέδρου της επιτροπής Junker, ο οποίος απέρχεται τον Οκτώβριο 2019.

- Ο Σαλβίνι της Ιταλίας, αντιπρόεδρος της ιταλικής κυβέρνησης, ηγέτης του αντιμεταναστευτικού ιταλικού κόμματος και ηγέτης της Λέγκας του Βορρά, που επιδιώκει βαρειά πρόστιμα στα μη κυβερνητικά πλοία διάσωσης μεταναστών, συγκαλεί στο Μιλάνο στις 18 Μαΐου 2019 σύσκεψη για κοινή στάση στις ευρωεκλογές. Συμμετέχουν εθνικιστικά- ακροδεξιά κινήματα από 12 χώρες της Ευρώπης μεταξύ των οποίων η Lepen της Γαλλίας ηγέτης του εθνικού ισλαβοφονικού κινήματος, ο AfD Jörg Meuthen της Γερμανίας, αλλά όχι της Αυστρίας καθόσον προέκυψαν εκτάκτως πρόωρες εκλογές για τις αρχές Σεπτεμβρίου 2019.

- Μέχρι τις 22Μαΐου 2019, δεν έχει βγει η Βρετανία από την Ε.Ε. και συνεπώς συμμετέχει στις ευρωεκλογές στις 23 Μαΐου 2019.

Η αμέσως μετά τις Ευρωεκλογές Συγκρότηση της Ευρωεπιτροπής Από στις 28 Μαΐου 2019, αρχίζει η διαδικασία για το ποιος είναι ο διάδοχος του Junker και άλλων σημαντικών θέσεων της Ε.Ε. Ο διάδοχος συγκροτεί στη συνέχεια τη νέα 5ετή ευρωπαϊκή επιτροπή μέχρι τον 31Οκτωβρίου 2019, οπότε απέρχεται ο Junker. Επίσης, συνεχίζεται με ειδικές διαδικασίες η διαδοχή του προέδρου του ΣυμβουλίουTusk ένα μήνα αργότερα με συνέλευση των κυβερνήσεων ως και του προέδρου του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου Antonio Tajani μετά τη λήξη της θητείας του , της ΕΚΤ ως και του υπεύθυνου για εξωτερικά θέματα. Πάντως η νέα συγκρότηση επηρεάζεται και από τις σχέσεις μη Ρωσία, Κίνα και Αμερική. (Βλέπε για την μέχρι τώρα ευρωπαϊκή επιτροπή στον 1ο Τόμο του βιβλίου σελίδα 443.)

Το παιγνίδι για τις επερχόμενες εκλογές στην Ελλάδα του 2019, με τρία σενάρια

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

Τα αποτελέσματα των Ευρωεκλογών για την Ελλάδα. 26-5-19

107

1. Γενικές εκλογές περί το τέλος Μαρτίου 2019:Υπαρκτό σενάριο. Το παιγνίδι παίζεται με τη συμφωνία των Πρεσπών που τελειώνει από τα Σκόπια μέχρι το τέλος Ιανουαρίου 2019 και αρχίζει η Ελλάδα μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου 2019, με δηλώσεις του κυβερνητικού εταίρου να την απορρίπτει ως και της κυβέρνησης ότι διαθέτει την πλειοψηφία, πάντως με ερωτηματικό. Αλλά , με νωπή τη συμφωνία, έχουν κορυφωθεί και οι διαμαρτυρίες στη βόρεια Ελλάδα.

2. Τετραπλές το Μάϊο 2019 ( περιφερειακές- Δημοτικές- Ευρωεκλογές- χωρίς να αποκλείονται και πρόωρες σύντομες Γενικές εκλογές: Το επικρατέστερο σενάριο. Το παιγνίδι παίζεται κυρίως με τις Ευρωεκλογές. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις η αντιπολίτευση έχει το προβάδισμα. Αλλά, το προβάδισμα βέβαια είχε το τότε κυβερνών κόμμα το 2009 και το 2014 αντίστοιχα, όμως χάνει την εξουσία στις γενικές εκλογές Επιπλέον, η προτίμηση των ευκολοτέρων αυτοδιοικητικών και ευρωεκλογικών ψηφοδελτίων μήπως χαλαρώνει την κομματική συνοχή; Οι Ευρωεκλογές του Μαϊου 2019 φαίνεται ως πλέον διχαστικές από τις πρώτες του 1979 με ακραίες πολιτικές, εθνικιστικές και λαϊκίστικες τάσεις.

3. Γενικές εκλογές τον Οκτώβριο 2019: πιθανό σενάριο σύμφωνα και με τις δηλώσεις της κυβέρνησης. Παίζεται με βάση το κατά πόσο πιστεύεται ότι αποδίδουν τα μετά μνημονιακά μέτρα και η οικονομία αλλάζει την πολιτική. Ωστόσο, και ένας αναμενόμενος πιο αριστερός κυβερνητικός ανασχηματισμός πείθει αυτό το σενάριο.Αλλά, σύμφωνα και με τις μέχρι τώρα δημοσκοπήσεις η νίκη δίδεται στην αντιπολίτευση και η κυβέρνηση προσπαθεί να καρπωθεί τους λίγους μήνες που απομένουν μέχρι τον Οκτώβριο 2019.

Εκλογές στην Ελλάδα, 26 Μαΐου 2019 Αιφνιδίασαν οι Ευρωεκλογές. Παραίτηση πρωθυπουργού και κήρυξη εθνικών εκλογών

Στις ευρωεκλογές στις 26 Μαΐου 2019, το κυβερνών κόμμα υπέστη συντριπτική ήττα με διαφορά 9,3 την οποία δεν πίστευε να έχει ακόμη και ο ίδιος ο νικητής. Το βράδυ των ευρωεκλογών υποβάλλει την παραίτηση ο πρωθυπουργός και κηρύσσει εθνικές εκλογές για τις 7 Ιουλίου 2019. Βέβαια, οι ευρωεκλογές δεν προδικάζουν και τις εθνικές εκλογές αλλά είναι ένα θετικό μήνυμα και μάλιστα τώρα που υπάρχει νωπή η διεξαγωγή τους. Ραγδαίες λοιπόν οι πολιτικές εξελίξεις αφού και ο ίδιος ο πρωθυπουργός αιφνιδιάστηκε από τη μεγάλη διαφορά που είχε από το νικητή. Ο λαός έδωσε τη λύση με τις ευρωεκλογές αφού ο πρωθυπουργός διακήρυττε συνεχώς ότι οι εκλογές διεξάγονται κανονικά τον Οκτώβριο 2019. Ο θυμός και η αγανάκτηση του λαού ξέσπασαν με τις ευρωεκλογές. Το κυβερνών κόμμα πλήρωσε τη μη σωστή επιλογή των συνεργατών του, την αλαζονεία, τα αυστηρά μέτρα λιτό-

Λακαφώσης Δημήτριος

108

τητας, την παρελθοντολογία, τα προπαγανδιστικά προεκλογικά οικονομικά μέτρα. Ανταποδοτικές οι αντιδράσεις και για τη συμφωνία των Πρεσπών για τη οποία δεν δόθηκε ευκαιρία στο λαό να έχει λόγο με δημοψήφισμα και δεν ακούσθηκαν οι διαμαρτυρίες, οι συνεχείς αποδοκιμαστικές συγκεντρώσεις και οι διαδηλώσεις του. Τον παραγκώνισε μπροστά στις διεθνείς πιέσεις για συμφωνία. Το ίδιο έγινε παλαιότερα και με το σχέδιο Αννάν από τον κυπριακό λαό παρά τη διεθνή υποστήριξη. Βλέπεις αυτά τα έχει η αντιπροσωπευμένη δημοκρατία όταν η βουλή αποφασίζει παρά τη θέληση του λαού, όμως ο λαός βρίσκει την ευκαιρία να εκδικηθεί. Τελικά, στις εθνικές εκλογές 7 Ιουλίου 2019 με αυτοδυναμία μεγάλη νίκη της ΝΔ, με εξαμελή βουλή: ΝΔ39,8- 158, ΣΥΡΙΖΑ37,6- 86, ΚΙΝ.ΑΛ 8.3-23, ΚΚΕ 5.3- 14, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΥΣΗ 3,7-14, ΜέΡΑ 25 3.4-9 και εκτός βουλής η Χρυσή Αυγή και η Ένωση των Κεντρώων.

Νέα Στελέχη στην υπό διαμόρφωση Ε.Ε. μετά τις Ευρωεκλογές 23-26 Ιουλίου 2019 Η ανακοίνωση έγινε μέρες μετά από δύσκολες διαπραγματεύσεις, 1-3 Ιουλίου 2019 Οι μέρες της αναποφασιστικότητας αποκαλύπτουν την μετακίνηση της Ερωπαϊκής δυναμικής.

της Ε.Ε., από Φθινόπωρο 2019

‘’Λευκός Καπνός’’, Πέντε νέα στελέχη στη κορυφή

Ursula von der Leyen – Πρόεδρος Ευρωπαϊκής Επιτροπής Η Κα von der Leyen, 60, Γερμανία,γεννήθηκε στις Βρυξέλλες από όπου μετακινήθηκε με τη οιγένειά της στη Γερμανία στα 13 χρόνια της. Σπούδασε οικονομικά στο Λονδίνο και ιατρική στη Γερμανία.Έχει επτά παιδίά. Είναι μέλος των χριστιανο-Δημοκρατών της Merkel(CDU) από το 2005 Christine Lagarde – Επικεφαλής της ΕΚΤ Στη θέση Mario Draghi.Ms Lagarde, 63, Γαλλίδα. Πρώτη γυναίκα στο τιμόνι της ΕΚΤ και μέχρι τώρα στο ΔΝΤ- 2011. Η ‘‘Rock star’’των οικονομικών. Σπούδασε στις Η.Π.Α. πριν αποφοιτήσει από τη νομική σχολή των Παρισίων, με πτυχίο Masters από το πολιτικό ίδρυμα επιστήμης στο Aix en Provence

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

109

Πρόεδρος εμπορίου2005 και οικονομικών 2007 στη Γαλλία Charles Michel – Πρόεδρος της Ευρωπαϊκού συμβουλίου. Βέλγος στη θέση του Τusk. Το 2014 ο Mr Michel σε ηλικία 38 έγινε ο νεότερος Βέλγος πρωθυπουργός από το 1841.Υπήρξε δικηγόρος στις Βρυξέλλες από το1998 και μέλος της Βελγικής Βουλής από 1999.

Josep Borrell – Επικεφαλής της Ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής Ισπανός, στη θέση της Federica Mogherini. Στα 72 χρόνια του Υπουργός εξωτερικών στην Ισπανία. Πρόεδρος της Ευρωβουλής από το2004 - 2007. Μέλος του Ισπανικού Σοσιαλιστικού κόμματος το 1975.

David Maria Saccoli, 63, Ιταλός, στη θέση του Antonio Tajani. Πρόεδρος του κοινοβούλιου. Πρώην δημοσιογράφος, κεντρο-αριστερός πολιτικός, νικητής μεταξύ τριών άλλων, αναλαμβάνει άμεσα το ρόλο του εκφωνητού ευρωκοινοβουλίου.

Τοξικό το προσχέδιο Brexit στη Βρετανία, στις 16 Νοεμβρίου 2018

Το πολιτικό μέλλον της πρωθυπουργού της Βρετανία είναι αβέβαιο. 15-1-19

Πολιτικό θρίλερ, δυσπιστία στο κόμμα της May και στο Βρετανικό κοινοβούλιο, οι μισοί Βρετανοί στο ένα και οι άλλοι στο άλλο στρατόπεδο του Brexit με τρείς άκαρπες ψηφοφορίες, Επικρατεί στη βρετανική κοινωνία κούραση και αγανάκτηση, παραιτείται η πρωθυπουργός May.

Πολιτικό θρίλερ, χαώδης κατάσταση και

110

Λακαφώσης Δημήτριος

αναστατώσεις από τη συζήτηση του προσχεδίου του Brexit στη Βρετανία στις 16 Νοεμβρίου 2018, ημέρα μαύρης Παρασκευής. Στο συντηρητικό κόμμα της πρωθυπουργού May εγείρεται θέμα δυσπιστίας και περισσότερο διαδοχής κατά της πρωθυπουργού. Διαφωνούν και παραιτούνται υπουργοί και βουλευτές της May. Εάν εγκριθεί το προσχέδιο από το κόμμα της May, όπως επιδιώκει η πρωθυπουργός ως η καλύτερη δυνατή συμφωνία, και ψηφισθεί από το βρετανικό κοινοβούλιο αρχίσει η εφαρμογή της συμφωνίας Ε.Ε.- Βρετανίας για το Brexit από 29 Μαϊου 2019 με μεταβατική περιόδο μέχρι το 2021 προς υλοποίηση των συμφωνηθέντων. Στις 22 Νοεμβρίου 2018, εγκρίνεται το προσχέδιο από την Ε.Ε. και αρχίζουν τα δύσκολα στις εσωτερικές πολιτικές διαδικασίες τόσο στο κόμμα της May όσο και στο Βρετανικό κοινοβούλιο. Εν τω μεταξύ, η May ακυρώνει ψηφοφορία για τις 11Δεκεμβρίου 2018 στο βρετανικό κοινοβούλιο αφού αναμένει συντιβή με καταψήφιση από την αντιπολίτευση ακόμη και από αρκετούς δικούς της βουλευτές και αρχίζει άμεσες επισκέψεις στην Ολλανδία, Γερμανία και στην Ε.Ε. στις Βρυξέλλες στην προσπάθεια εξομάλυνσης των εσωτερικών βρετανικών αντιθέσεων και κυρίως με το λεγόμενο ‘’backstop’’ της Β.Ιρλανδίας. Ο αργηγός του εργατικού κόμματος Corpin αντιδρά και δηλώνει ότι η May έχει οδηγηθεί σε χάος και ότι υποστηρίζει τυχόν πρόταση μομφής. Η Ε.Ε. δηλώνει ότι η συμφωνία που είναι τώρα στο τραπέζι είναι αδιαπραγμάτευτη και το Ευρωπαϊκό δικαστήριο ανθρωπίνων δικαιωμάτων αποφασίζει ότι η Βρετανία μπορεί να επανέλθει στην Ε.Ε. με την προηγούμενη κατάσταση. Ωστόσο, στις 12 Δεκεμβρίου 2018, η May κερδίζει κομματική πρόταση μομφής με 200- 117 ψήφους, αλλά έχει δηλώσει ότι δεν θα είναι υποψήφια πρωθυπουργός στις επόμενες εκλογές 2022, προφανώς από την ευαισθησία της από το μεγάλο ποσοστό των αρνητικών ψήφων, όπως σχετικά έχει συμβεί και με την Thatcher, το Νοέμβριο 1990, η οποία αν και είχε νικήσει, παραιτήθηκε επηρεασμένη από τους αρνητικούς ψήφους. Συνεπώς, οι προοπτικές είναι: ψήφιση στο βρετανικό κοινοβούλιο για το Brexit και ανάλογα με το αποτέλεσμα έξοδος χωρίς συμφωνία, νέο δημοψήφισμα, εκλογές και ειδικές σχέσεις όπως με τη Νορβηγία, η οποία με δύο δημοψηφίσματα 1972 και 1994 απορρίπτει την έντασή της στην Ε.Ε. διατηρώντας απόλυτη κυριαρχία στο φυσικό της πλούτο. Πάντως τα πάντα είναι πιθανά προς το παρόν, με τους Βρετανούς να βρίσκονται οι μισοί στο ένα και οι άλλοι μισοί στο άλλο στρατόπεδο του Brexit.

Tα Βασικά σημεία του προσχεδίου Brexit Ε.Ε.- Βρετανίας Μαύρη Παρασκευή η 16 Νοεμβρίου 2018, ως αρχή συζήτησης του Brexit στη Βρετανία

Τα δικαιώματα των πολιτών Ευρωπαίων, Μεταβατική περίοδος, Γιβλαντάρ, βρετανικές βάσεις στην Κύπρο, Β.Ιρλανδία,

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

111

1.Τα δικαιώματα των πολιτών Ευρωπαίων στη Βρετανία και Βρετανών στην Ε.Ε.συνεχίζονται τα ίδια δικαιώματα δια παντός και για αυτούς που εγκαθίστανται στη μια ή την άλλη πλευρά κατά τη μεταβατική περίοδο.

2. ΄Όλες οι οικονομικές δεσμεύσεις στο πλαίσιο των 28 γίνονται σεβαστές και η Βρετανία εκπληρώνει τις υποχρεώσεις στο κοινοτικό προϋπολογισμό.

3. Μεταβατική περίοδος, με τη Βρετανία ως τρίτη χώρα, από 29Μαρτίου2019- 21Δεκεμβρίου2020. Διατηρείται η παρούσα κατάσταση της τελωνειακής ένωσης και της κοινής αγοράς. Δυνατότητα επέκτασης της μεταβατικής περιόδου για περιορισμένο χρονικό διάστημα.

4. Συμφωνήθηκε για το Γιβλαντάρ να μην έχει σχέση η Ε.Ε. με το εδαφικό και η Ισπανία – Βρετανία να ασχολούνται με το Γιβραλτάρ. Η Ισπανία δεν διαφωνεί να ψηφίσει το προσχέδιο.

5. Στις κυρίαρχες βρετανικές βάσεις στην Κύπρο, διαφυλάσσονται τα σημερινά ευρωπαϊ κά δεδομένα 11.000 Κυπρίων πολιτών και λοιπών Ευρωπαίων, ώστε να ζουν όπως και σήμερα στις βρετανικές βάσεις.

6. Για τη Β. Ιρλανδία, η Ε.Ε. και η Βρετανία δεσμεύονται για μια μόνιμη λύση ελεύθερου εμπορίου, τελωνειακής συνεργασίας, χωρίς ποσοστώσεις και δασμούς. Εάν δεν βρεθεί λύση ισχύει το λεγόμενο ‘’backstop’’με πρόσβαση της Β.Ιρλανδίας στην κοινή αγορά μέσω της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας. Η Βρετανία εφαρμόσει το κοινοτικό τελωνειακό δίκαιο στη Β.Ιρλανδία και οι πολίτες στη νήσο της Ιρλανδίας συνεχίζουν να έχουν τα ίδια δικαιώματα που έχουν σήμερα. (Βλέπε και σελίδα 446 του 1ου Τόμου για το Brexit).

Απορρίπτεται για πρώτη φορά η διαπραγμάτευση Brexit της May στις 15 Ιανουαρίου 2019 Τρείς από τις τέσσερες τροποποιήσεις της May απορρίφθηκαν.

23-3-19. Διαδηλώσεις για δημοψήφισμα στο Λονδίνο.

Η ψήφιση του διαζυγίου στη βρετανική Βουλή των Κοινοτήτων αναβλήθηκε το Δεκέμβριο 2018 λόγω αντιθέσεων από βουλευτές της May, από το εργατικό και άλλα κόμματα. Ακολουθεί η πρώτη ψήφιση στις 15 Ιανουαρίου 2019, όπου καταψηφίζεται η διαπραγμάτευση Brexit της May με πλειοψηφία230(432 έναντι 202). Είναι η μεγαλύτερη ήττα στα βρετανικά κοινοβουλευτικά χρονικά και το Brexit βρίσκεται σε αδιέξοδο. Ο Corbyn του εργατικού κόμματος καταθέ-

Λακαφώσης Δημήτριος

112

τει πρόταση μομφής που δεν ευοδώνεται. Το πολιτικό μέλλον της May -πρωθυπουργός της Βρετανίας- είναι αβέβαιο. Τρείς από τις τέσσερες τροποποιήσεις στη διαπραμμάτευση που έκανε η May απορρίφθηκαν. Η Ε.Ε. παροτρύνει τη βρετανική κυβέρνηση να ξεκαθαρίσει τι σκοπεύει να κάνει. Ακανθώθες παραμένει το καθεστώς της Βόρειας Ιρλανδίας που έχει καθορισθεί με τη λεγομένη ‘’συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής’. Βορειο-ιρλανδικό κόμμα λειτουργεί στο βρετανικό κοινοβούλιο. Απαιτείται λεπτομερέστερος προδιορισμός του εμπορίου με την Ευρώπη, της παραμονής των ευρωπαΐων πολιτών που ζουν στη Βρετανία, στην εκπαίδευση στη Βρετανία των ευρωπαΐων σπουδαστών, στις σχέσεις Βρετανικών – Ευρωπαϊκών αεροδρομίων ως και στην εξασφάλιση περαιτέρω διαβεβαιώσεων από την Ε.Ε. σχετικά με τις ανησυχίες για το λεγόμενο ‘’backstop’’ των ιρλαδικών συνόρων.

Mετά την πρώτη ήττα της May στη Βουλή των Κοινοτήτων, στην 1η ψηφοφορία στις 15 Ιανουαρίου 2019 Προσπάθειες της May για Προσεγγίσεις βουλευτών

Η πρωθυπουργός της Βρετανίας May μετά τη πρώτη συντριπτική ήττα, στην 1η ψηφοφορία στις 15 Ιανουαρίου 2019, με διαφορά 230 ψήφους στη βουλή των Κοινοτήτων για τη συμφωνία που έχει συνάψει με την Ε.Ε. για το Brexit, προσεγγίζει περισσότερο τους βουλευτές στα δικαιώματα των εργατών και με συμμετοχή στην υγεία και στην εκπαίδευση, στην παραμονή του ευρωπαΐου πολίτη στη Βρετανία χωρίς κόστος, στα σύνορα της βόρειας Ιρλανδίας, την επέκταση του Brexit- άρθρο 50 της συνθήκης της Ε.Ε. για απόσυρση μέλους. Ειδικότερα: 1. Κατάργηση του κόστους παραμονής του ευρωπαΐου πολίτη στη Βρετανία Οι ευρωπαΐοι πολίτες τριών εκατομμυρίων που ζούν και διαμένουν τώρα στη Βρετανία έχει αυτόματα το δικαίωμα να παραμείνει εκεί και μετά το Brexit. Αυτοί που μετά το Brexit ζητούν μόνιμη διαμονή στη Βρετανία προβλέπεται να υποβάλουν ηλεκρονική αίτηση για κυβερνητική απόφαση με πληρωμή £65 ανά ενήλικα.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

113

2. Το λεγόμενο ‘’Packstop’’ για τη βόρεια Ιρλανδία

Πρόσφατα εκλογικά αποτελέσματα στην Ευρώπη, Σεπτέμβριος 2018.

Η κυβέρνηση συνεργάζεται με το βόρειοιρλανδικό κόμμα DUR( Democratic Unionist Part)- των 10 βουλευτών στη βουλή των κοινοτήτων σύμφωνα με τη συμφωνία της ‘’Καλής Παρασκευής’’( Good Friday)- για εξεύρεση λύσης για το συνοριακό εμπόριο, το τελωνείο και τη διακίνηση των πολιτών στα σύνορα βόρειας Ιρλανδίας- Ιρλανδίας. Εάν δεν βρεθεί λύση τότε παραμένει το παλαιό καθεστώς με τα σκληρά σύνορα του‘’Packstop’’. Δηλαδή, έλεγχος των πολιτών και των αγαθών που κινούνται μεταξύ των δύο, όπως σήμερα. Χωρίς να αποκλείεται και ο με ηλεκτρονικό σύστημα έλεγχος των συνόρων.

Οι προτεινόμενες τροπολογίες των Βουλευτών για το Brexit της Theresa May, 28 Ιανουαρίου 2019 Από τις τροπολογίες των βουλευτές όλων των κομμάτων πέρασαν, στις 28 Ιανουαρίου 2019: -Η πρώτη είναι εναντίον του Brexit χωρίς συμφωνία (το λεγόμενο ‘’no deal Brexit’’), που δεσμεύει πολιτικά την κυβέρνηση και τις επόμενες κινήσεις της.

-Η δεύτερη με τη στήριξη και της Theresa May που προβλέπει την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων του ‘’backstop’’. H EE έστειλε ήδη μήνυμα, παρά τη χθεσινή εντολή των βουλευτών στη May, ότι το « backstop’’ είναι μέρος της συμφωνίας απόσυρσης και η συμφωνία δεν είναι ανοικτή σε επαναδιαπραγμάτευση για αλλαγή του’’ backstop plan’’ για να αποφευχθεί η επιστροφή του ελέγχου των συνόρων της βόρειας Ιρλανδίας. Δηλαδή έχουμε την αίσθηση της ρίξης ζαριού.

- Η τρίτη σημαντική τροπολογία αφορά την παράταση του Brexit και πέραν 29 Μαρτίου 2019.

Η 2η και η 3η ήττα της Theresa May στις 12 και 29 Μαρτίου 2019 και η πιεστική αβεβαιότητα για τελική απόφαση Brexit Ποτέ τόσο διαιρημένη η χώρα, με τόσο θυμό και σε τέτοια ασυνήθιστη επικίνδυνη κατάσταση με συνεχείς αναβολές για απόφαση.

Στις 12 και 29 Μαρτίου 2019, στη 2η και 3η ψηφοφορία επί του νέου βελτιωμένου Brexit, από τη βουλή των κοινοτήτων που είναι η 2η και 3η ήττα της Theresa May. Η Ε.Ε. εγκρίνει

114

Λακαφώσης Δημήτριος

αρχικά παράταση Brexit deal μέχρι 23 Απριλίου 2019 αντί 29 Μαρτίου 201 με προϋπόθεση για λήψη βρετανικής απόφασης μέχρι τότε. Έτσι η Βρετανία χωρίς εναλλακτική λύση χάνει την προθεσμία της Ε.Ε. για παράταση του Brexit στις 23 Απριλίου 2019.

Η από Ε.Ε. επιβράδυνση του Brexit μέχρι 31 Οκτωβρίου2019 Η επιβράδυνση του Brexit προκαλεί το αίσθημα της κούρασης

Η Ε.Ε. δίδει νέα παράταση για το Brexit επί 6 μήνες μέχρι τις 31 Οκτωβρίου 2019. Χρόνος πολύ περισσότερος από ότι ζήτησε η May για τέλος Ιουνίου 2019. Η επιβράδυνση από την Ε.Ε. δόθηκε για να ξανασκεφθεί η Βρετανία τη στρατηγική του Brexit. Τώρα η May, μετά τις εσωτερικές αντιθέσεις στο κόμμα της, ξητάει την υποστήριξη του ηγέτη του εργατικού κόμματος Corbin η οποία καταλήγει σε αδιέξοδο. Εάν η Βρετανία εγκαταλείψει την Ε.Ε., οι έδρες της ευρωβουλής μειώνοντα από 751 σε 705. Σύμφωνα με το δημοψήφισμα του 2016, η Βρετανία έπρεπε να είχε φύγει από την Ε.Ε.στις 29 Μαρτίου 2019, Αλλά η Ε.Ε. έδωσε παράταση μέχρι 31 Οκτωβρίου 2019. Η Βρετανία παίρνει μέρος στις Ευρωεκλογές στις 23Μαΐου 2019, για 73 μέλη στην ευρωπαϊκή βουλή. Το κόμμα που υποστηρίζει το Brexit του Nigel Farage παίρνει προβάδισμα και έπονται οι Σοσιαλιστές και μετά οι Συντηρητικοί.

Η Παραίτηση της πρωθυπουργού May με δάκρυα στα μάτια και εν μέσω χάους, στις 24 Μαϊου 2019 Στις 24 Μαϊου 2019 η πρωθυπουργός May παραιτείται από 7 Ιουνίου 2019 από την ηγεσία του συντηρητικού κόμματος και από την πρωθυπουργία και παραμένει ως υπηρεσιακή, μετά από τρείς ήττες στο βρετανικό, μετά από πίεση και ως δεύτερη γυναίκα πρωθυπουργός, με αμφιβολία εάν μπορέσει να έχει ρόλο μετέπειτα. Απέτυχε στην συνοχή του κόμματό της και να προβάλει ένα κοινά αποδεκτό σχέδιο στη βουλή των κοινοτήτων για διαπραγμάτευση του Brexit με την Ε.Ε. Από την εβδομάδα της 10ης Ιουνίου 2019 αρχίζει η διαδικασία αντικατάστασης με τον τέως ΥΠΕΞ Johnson -με ισχυριμούς για σε βάρος του κατηγορίες- βρίκεται στη λίστα πέντε πιθανών διαδόχων. Εξάλλου, στη μέχρι τώρα πολύχρονη συμμετοχή στην Ε.Ε, η Βρετανία είχε συχνά αντιρρήσεις σε αρκετά κύρια θέματα, που τώρα ας τα υλοποιήσει εκτός Ε.Ε. σύμφωνα με τα δικά της συμφέροντα και επιδίωξεις, έστω και με ένα πιθανό δημοψήφισμα.Υπόψη, και η Νορβηγία σε δεύτερο δημοψήφισμα για τις σχέσεις της με την Ε.Ε, καταψήφισε την είσοδό της στην Ε.Ε. και τώρα με ειδικές σχέσεις απολαμβάνει το φυσικό της πλούτο σε αέριο και ψάρια. Από την εβδομάδα της 10ης Ιουνίου 2019 αρχίζει η διαδικασία αντικατάστασης, από δέκα πιθανούς διαδόχους με διαδοχικές ψηφοφορίες, του ηγέτη του συντηρητικού κόμματος και πρωθυπουργού, μέχρι και την 22α Ιουλίου 2019. Ο Boris Johnson και ο Jeremy Hunt είναι οι δύο που παρέμειναν για τη ψηφοφορία της 22ας Ιουλίου 2019, οπότε ο Boris Johnson πρώην ΥΠΕΞ επικρατέστερος να κερδίσει την προεδρία του κόμματος και την πρωθυπουργία.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

115

Μέχρι 31Οκτωβρίου 2019, ημερομηνία της Ε.Ε. για τέλος της επιβράδυνσης του Brexit, ο νέος πρωθυπουργός αποφασίζει περισσότερον για Brexit χωρίς διαπραγμάτευση και ολιγότερο με διαπραγμάτεuση ή δεύτερο δημοψήφισμα. Μέσα σ’αυτή τη χαώδη κατάσταση της Βρετανίας λόγω του Brexit, ο Trump επισκέπτεται επίσημα τη Βρετανία, στις 3 Ιουνίου 2019, αν και οι σχέσεις των δύο χωρών δεν είναι οι καλύτερες, με υπόνοιες σκοπιμότητας της επίσκεψης, αφού κατά την άφιξή του κάνει δηλώσεις υπέρ Johnon πιθανού διαδόχου της May και κατηγορίες για το δήμαρχο του Λονδίνου. Αποστάσεις από την πολιτική Trump κράτησε η Βασίλισσα Ελισάβετ. To ζεύγος του πρίγκιπα Harrys δεν παραβρέθηκε στο επίσημο δείπνο. Μετά την παραίτηση της επί 3ετίας δεύτερης γυναίκας πρωθυπουργού May λόγω μη υποστήριξης βουλευτών της, αναδεικνύεται νέος πρωθυπουργός των συντηριτικών Torys, από 24 Ιουλίου 2019 ο εκρηκτικός και απρόβλεπτος υπέρμαχος του Brexit, Boris Johnson- πρώην ΥΠΕΞ και δις δήμαρχος του Λονδίνου- με υπόσχεση να βγάλει τη Βρετανία ενωμένη από την Ε.Ε. μέχρι 31 Οκτωβρίου 2019 όπως καθόρισε η Ε.Ε. και με οξύ το πρόβλημα της κατάληψης βρετανικού πλοίου στα στενά του Ορμούζ από το Ιράν. Ο πρώτος που συνεχάρει το νέο πρωθυπουργό ήταν ο Trump.

Γενικές Εκλογές στην Ευρώπη το 2017 με άνοδο των ακροδεξιών και των αντιευρωπαϊκων τάσεων -Το Μάρτιο 2017, στην Ολλανδία πρώτο το λαϊκό κόμμα του Mark Rutter, o οποίος το Σεπτέμβριο 2017 σχηματίζει κυβέρνηση συνασπισμού χωρίς το με ακροδεξιές τάσεις δεύτερο κόμμα του Wilder.

- Το Μάϊο 2017, στη Γαλλία νίκη του νεαρού και χωρίς κόμμα αλλά με το ‘’κίνημα εμπρός” Makron, με δυναμική παρουσία της ακροδεξίας Lepen. Κάνει την πρώτη επίσημη επίσκεψή του στο εξωτερικό στην Ελλάδα.

- Το Σεπτέμβριο 2017 στη Γερμανία, νίκη της Merker αλλά και με άνοδο στη βουλή για πρώτη φορά του τρίτου νεοναζιστικού κόμματος AFD, με κατά δημοσκοπήσεις να έχει τάσεις για δεύτερο κόμμα.

- Στις 21-22 Οκτωβρίου 2017 στις γενικές εκλογές στην Τσεχία, ο νικητής Andrey Bampis σχηματίσει κυβέρνηση συνεργασίας με αντιμεταναστευτικές τάσεις.

- Στις 8 Απριλίου2018, στις εθνικές εκλογές στην Ουγγαρία, ο Orban κερδίζει 3η πρωθυπουργία με αντιπροσφυγική πολιτική και τονίζει ότι οι μουσουλμάνοι πρόσφυγες καταστρέψουν την Ευρώπη.

- Στις 14 Απριλίου 2019, δεύτερο το εθνικιστικό κόμμα στην Φιλανδία

Προεδρικές εκλογές στην Ουκρανία, 31 Μαρτίου 2019 Στις 31 Μαρτίου 2019 διεξάγεται ο 1ος γύρος των προεδρικών εκλογών στην Ουκρανία.

Λακαφώσης Δημήτριος

116

Πρώτος με 30.4% ήλθε ο Ζελένσκι, ηθοποιός χωρίς καμία πολιτική εμπειρία, παρά με στοχευμένες σχολιάσεις μέσω των κοινωνικών δικτύων της διαφθοράς και της κακοδιαχείρησης της χώρας με σατιρικές σειρές για τους υπηρέτες του λαού. Είπε ότι δεν έχει να εκπληρώσει υποσχέσεις αφού δεν είχε κάνει κάτι τέτοιο προεκλογικά. Δεύτερος ήλθε ο νυν πρόεδρος Ποροσένκο με17.8% και Τρίτη η παλαιότερα πρωθυπουργός Γιούλια Τιμοσένκο με14%. Στις 21 Απριλίου 2019, στο 2ο γύρο, σαρωτικός νικητής ο Ζελένσκι με 73% και ο Ποροσένκο με17.8%. Ο Ζελένσκι καλείται να ηγηθεί της χώρας, η Κριμαία της οπoίας έχει παράνομα προσαρτησθεί από τη Ρωσία 2014 και η ανατολική περιοχή με ενισχυμένο ρωσικό στοιχείο υποκινείται για ανεξαρτησία από τη Ρωσία. (Βλέπε για την Ουκρανική κρίση στη Σελίδα 134 του 1ου Τόμου)

H Κινητοποίηση των ‘’Κίτρινων γιλέκων’’ στη Γαλλία με φόβο και σε άλλες χώρες, Δεκεμβρίου 2018 Στις αρχές Δεκεμβρίου 2018, προκαλείται έντονη λαϊκή κινητοποίηση των ‘’Κίτρινων γιλέκων’’στη Γαλλία, κυρίως στο Παρίσι, με συμμετοχή 136.000 πολιτών από το ακροδεΚινητοποίηση Κίτρινων Γιλέκων στο Παρίσι. ξιό κόμμα της Lepen και άλλων κομμάτων, με τεράστιες υλικές ζημίες και καταστροφές και Δεκέμβριος 2018 με υπόνοιες για ρωσική υποκίνηση, πράγμα που διαψεύδει η Ρωσία. Η αφορμή δόθηκε από ότι ο Macron αύξησε την τιμή του πετρελαίου. Όμως, υποχωρεί ο Macron με ακύρωση του σχετικού νόμου και με παράλληλη σύσκεψη των κομμάτων και των διαφωνούντων. Η κινητοποίηση συνεχίζεται επί εβδομάδες και είναι οικονομικό και κοινωνικό ξέσπασμα που υπόβοσκε από χρόνια και τώρα με πείραμα τον Macron. Ο Macron αυξάνει τον κατώτερο μισθό κατά €100 και καταργεί το φόρο κοινωνικής αλληλεγγύης από 2.000 εισόδημα και κάτω. Ωστόσο, τα ‘’Κίτρινα γιλέκα’’ θεωρούν τις παραχωρήσεις ελάχιστες και συνεχίζουν με παραλλαγές ‘’Κόκκινων στυλό’’. Ενώ, η Ε.Ε. βλέπει ότι τα μέτρα αυτά του είναι κατασταλτικά ακόμη και για επόμενους προϋπολογισμούς και φαίνεται διατεθειμένη να συμβιβάζεται με έλλειμμα 3.2 % αλλά μόνο για το 2019. Παράλληλα, Γάλλος που είχε καταδικασθεί και φυλακισθεί παλαιότερα στη Γερμανία, πυροβολεί στην πλατεία του Στραμβούργου της Γαλλίας, στις 12Δεκεμβρίου 2018, με τρείς νεκρούς και οκτώ τραυματίες με μισούς σε σοβαρά κατάσταση και η Γαλλία τίθεται σε κατάσταση συναγερμού. Η κινητοποίηση των ‘’Κίτρινων γιλέκων’’στη Γαλλία τείνει να γίνει φαινόμενο και στην Ιταλία, στην Τουρκία, στη Βρετανία και στο Βέλγιο, Στο Βέλγιο το κόμμα Flemish- μετά από διαφωνία για να μην πήγαινε η βελγική κυβέρνηση στη διεθνή συνάντηση για την κλιματο-

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

117

λογική αλλαγή στο Μαρόκο και υπογράψει τη συμφωνία - αποχωρεί από την κυβέρνηση και προκαλούνται κινιτοποιήσεις στις Βρυξέλλες. Στις 27 Ιανουαρίου 2019, πολίτες με ‘’Κόκκινα φουλάρια’’διαδηλώνουν στους δρόμους του Παρισιού κατά των βαιοτήτων και του βανδαλισμού των ‘’Κίτρινων γιλέκων’’. Τα ‘’Κίτρινα γιλέκα ενεργούν από το Δεκέμβριο 2018. Από τότε 10 σκοτώθηκαν και περίπου 2.000 τραυματίσθηκαν. Τώρα η αστυνομία χρησιμοποιεί όπλα με λαστιχένιες μη θανατηφόρες σφαίρες και φέρουν κάμερες σώματος για πρώτη φορά. Στη 4η διαδήλωση των ‘’κίτρινων γιλέκων’’στις 22 Μαρτίου2019 ο Macron εμπλέκει και το στρατό για να βοηθήσει την αστυνομία χωρίς άμεση εμπλοκή. Στη μέχρι τώρα σχεδόν 5μηνη κρίση, οι διαδηλωτές των ‘’κίτρινων γιλέκων’’συνεχίζουν με την 23η διαδήλωση στις 20 Απριλίου 2019. Πορεία στο Παρίσι με «Κόκκινα φουλάρια». Ανησυχία για τη δημοκρατία από τις προκλήσεις των «Κίτρινων Γιλέκων». 26-1-19

Ο Καθεδρικός ναός της Παναγίας των Παρισίων στις φλόγες, 15 Απριλίου 2019 Στις 15 Απριλίου 2019, ο Καθεδρικός ναός της Παναγίας των Παρισίων τυγισμένος από φλόγες καταστρέφεται ολικώς με παγκόσμιο σοκ. Ο Macron προβαίνει σε διάγγελμα προς το γαλλικό λαό και δηλώνει ότι ο ναός θα γίνει καλύτερος μέσα σε 5 Ο Καθεδρικός ναός της Παναγίας των Παρισί- χρόνια, Τα αίτια της πυρκαγιάς αποδίδονται πιθανόν σε βραχυκύκλωμα από εργασίες ων πριν και κατά την φωτιά. 15-4-19 ανακαίνησης που βρισκόντουσαν σε εξέλιξη την πρώτη ημέρα της Μεγάλης εβδοδάμας του καθολικού Πάσχα 21 Απριλίου 2019. Δηλαδή, υπήρξε ατύχημα και όχι εσκεμμένη ενέργεια και αυτό θα ξεκαθαρισθεί με το πέρας της σχετικής έρευνας, Τα κίτρινα γυλέκα διαμαρτύρονται γιατί δίδονται μέχρι τώρα €1δις για την Παναγία των Παρισίων και δεν δίδονται λεπτά στους φτωχούς.

Οι Ανησυχίες για το Ευρωπαϊκό κεκτημένο στις Χώρες του Vizegrant (V4) 1.Τσεχία- Πράγα. Στις 21-22 Οκτωβρίου 2017, στις γενικές εκλογές στην Τσεχία, νικητής είναι ο πλουσιότερος Τσέχος Andrey Bampis με ακραίες λαϊκίστικες τάσεις και δημιουργία πλουτοκρατίας. Σχηματίσει κυβέρνηση συνεργασίας, με αρνητικές θέσεις για την Ε.Ε. και

118

Η προσφυγική, η χειρότερη των κρίσεων της Ε.Ε. 29-6-18

Λακαφώσης Δημήτριος

το ευρωπαϊκό μεταναστευτικό πρόβλημα, με προθέσεις δημοψήφισματος για Czexit. Επιδιώκει να διοικήσει ως διευθυντής ιδιωτικής επιχείρησης. Δηλαδή, προκύπτει άλλος Trump και Μπερλουσκόνι, στην Τσεχία. To δεύτερο κύκλο των προεδρικών εκλογών στη Τσεχία στις 26-27 Ιανουαρίου 2018, κερδίσει ο νικητής του πρώτου κύκλου Milos Zeman, με στενές σχέσεις με τον Putin, αντίθετος των κυρώσεων κατά της Ρωσίας και με στάση κατά των μουσουλμάνων μέσα στην τσέχικη κοινωνία.

2. Πολωνία- Βαρσοβία. Προσπαθεί σε αντίθεση προς τα ευρωπαϊκά δεδομένα να επεμβαίνει στο διορισμό υψηλόβαθμων δικαστικών οργάνων με το αιτιολογικό απΕΛΛΑΔΑαλλαγής από παλαιότερα κομμουνιστικές ροπές και η Ε.Ε. να απειλεί με οικονομικές κυρώσεις για πρώτη φορά σε χώρα της. Αλλά, ο τελευταίος μετασχηματισμός με νέο πολωνό πρωθυπουργό το Mateusz Morawieck φαίνεται να εξομαλύνει κάπως τα πράγματα. Στις αρχές Σεπτεμβρίου 2017, και η Πολωνία αξιώνει πολεμικές αποζημιώσεις από τη Γερμανία για το Β΄ΠΠ, πράγμα που αρνείται η Γερμανία. Η Ελλάδα που έχει το ίδιο πρόβλημα δεν κρίνεται σκόπιμο να υποστηρίξει τώρα την Πολωνία, εφόσον η Ε.Ε. έχει πολιτικές αντιθέσεις με την Πολωνία και δεν πρόκειται και η Ε.Ε. να είναι θετική στο πολωνικό αίτημα. Ωστόσο, στις 18 Απριλίου 2019, η ελληνική βουλή ψήφισε να δοθεί ρηματική διακοίνωση στη Γερμανία για τις πολεμικές αποζημιώσεις και το κατοχικό δάνειο. Η Πολωνία παίρνει τις περισσότερες επιδοτήσεις από την Ε.Ε. στον αγροτικό τομέα. Η Πολωνία είναι η πρώτη χώρα χώρα της Ε.Ε, που επισκέπτεται ο Erdogan και η Πολωνία εκδίδει Κούρδο ηγέτη στην Τουρκία σε αντίθεση προς την Τσεχία. (Βλέπε για πολεμικές αποζημιώσεις και το κατοχικό δάνειο της Γερμανίας στη σελίδα524 του 1ου Τόμου) Στις 10 Νοεμβρίου 2018, στη Βαρσοβία, όπως και σε άλλες χώρες, στις εκδηλώσεις για την 100ετή επέτειο του τερματισμού του Α΄ΠΠ συμμετέχουν και ακροδεξιά στοιχεία με κοινωνικές αναταραχές. Οι εκδηλώσεις εντάσσονται στο γενικότερο πλαίσιο με επίκεντρο το Παρίσι, όπου ο πρόεδρος Macron κάλεσε τους ηγέτες να δούν τον εθνικισμό ως απειλή του πατριωτισμού.

3. Ουγγαρία- Βουδαπέστη. Ο πρωθυπουργός Orban απειλεί με νέους αντιπροσφυγικούς νόμους υψηλούς φόρους και τονίζει ότι οι μουσουλμάνοι πρόσφυγες θα καταστρέψουν την Ευρώπη. Μάλιστα κατά την έξοδο μουσουλμάνων από τη χώρα δεν τους χορηγούνται τρόφιμα που έχουν χορηγηθεί από τα Η.Ε. Ζητάει να δοθούν από την Ε.Ε. τα μισά χρήματα που έχει ξοδεύσει για την ασφάλεια των συνόρων της και εθνική κόκκινη κάρτα για να χρησιμο-

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

119

ποιείται στο ευρωκοινοβούλιο όταν παραβιάζονται κόκκινες γραμμές της εθνικής πολιτικής της Βουδαπέστης. Το ευρωπαϊκό λαϊκό κόμμα προτίθεται να αποπέμψει το κόμμα του Orban από τη σύμπραξή του. Ο Trump επισκέπτεται τον Orban το Μάιο 2019 και τον συγχαίρει για την πολιτική του.

4. Σλοβακία- Μπρατισλάβα. Η Κυβέρνηση της Σλοβακίας προσπαθεί να μεταλλάξει του νόμους. Η Ε.Ε. παρακολουθεί τις νομικές αλλαγές ώστε να συμπλέουν με το ευρωπαϊκό κεκτημένο και κυρίως για την ισότητα ξένων και Σλοβάκων στο δικαίωμα απόκτησης γης, όπου τώρα επικρατεί διάκριση και για την ελεύθερη δημοσιογραφία Στις 31 Μαρτίου 2019 προεδρικές εκλογές στη Σλοβακία για πρώτη φορά εκλέχθηκε ως πρόεδρος γυναίκα η Ζουζάνα Τσαπούτοβα, δηκηγόρος, 45 ετών, επικριτής της κυβέρνησης και με υποστήριξη του απερχομένου προέδρου, χωρίς πολιτικές προκαταβολές, όνομα και κόμμα. Είναι φιλελεύθερη και φιλοευρωπαϊστής. Επικράτησε στην κοινωνία το κλίμα κατά της σχεδιασμένης δολοφονίας του Σλοβάκου δημοσιογράφου Kuciak και της συντρόφου του, στις 28 Φεβρροαρίου 2018, που είχε αποκαλύψει πρόσφατα σκάνδαλα και ανωμαλίες από ολιγάρχους και επιχειρηματίες που είχαν σχέση με κυβερνητικά στελέχη στη χώρα. Δηλαδή, δεν υπήρχε στη Σλοβακία ελεύθερη δημοσιογραφία.

Η Αυστρία προσεγγίζει τις Χώρες του Vizegrand Toν Οκτώβριο 2017, στην Αυστρία ο νικητής του Kurz του συντηρητικού κόμματος και ο νεότερος ηγέτης στην Ευρώπη και στον Κόσμο σε ηλικία 31 ετών, σχηματίσει κυβέρνηση με το δεύτερο με ακροδεξίες τάσεις κόμμα της ελευθερίας, με το οποίο έχει κάποια κοινά σημεία, και όχι με το συγκυβερνών μέχρι πρότινος τρίτο κόμμα των σοσιαλιστών. Ως πριν ΥΠΈΞ ο Kurz είχε μπλοκάρει το μεταναστευτικό βαλκανικό διάδρομο προς τη Ευρώπη και σε σύσκεψη σχετικά με το θέμα των βαλκανικών χωρών δεν είχε καλέσει την Ελλάδα να συμμετάσχει. Αυτό είναι η αλληλεγγύη για μια ενδυναμωμένη Ε.Ε., με το βάρος να έχει μόνο η Ελλάδα και η Ιταλία του μετώπου, ενώ άλλοι να ζητούν αλληλεγγύη για να σφραγίσουν τα εθνικά τους σύνορα στο εσωτερικό της Ε.Ε.; Ο Kurz μάλλον προστίθεται προς τις χώρες του Vizegrand που ζητούν από την Ε.Ε. να παραχωρήσει εξουσίες προς όφελος των εθνικών χώρων, πράγμα που αντιτίθεται στο γερμανό-γαλλικό άξονα. Επίσης, ο Kurz δηλώνει ότι από τώρα πρέπει να διακοπούν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας, που στο δεύτερο εξάμηνο του 2018 η Αυστρία ασκεί την προεδρία της Ε.Ε. Ο Αυστριακός καγκελάριος Κουρτς απελαύνει πολλούς Ιμάμηδες που χρηματοδοτούνται από το εξωτερικό και κλείνει επτά τεμένη προκειμένου να καταπολεμηθεί το πολιτικό Ισλάμ. Ο, δε, νέος ιταλός υπουργός Εσωτερικών και γραμματέας της Λέγκα Σαλβίνι μετά τις εκλογές στην Ιταλία, εξέφρασε την υποστήριξή του στην απόφαση της αυστριακής κυβέρνησης. Ο Αυστριακός Καγκελάριος Kurz δηλώνει ότι δεν υπογράφει την παγκόσμια συμφωνία για το μεταναστευτικό στο Marrakech του Morocco, το Δεκέμβριο 2018, επειδή προσβάλλει

Λακαφώσης Δημήτριος

120

τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας του. Ανησυχία για το το Ευρωπαϊκό κεκτημένο και από τη Ρουμανία Από 1 Ιανουαρίου 2019, η Ρουμανία αναλαμβάνει την προεδρία της Ε.Ε. με ανησυχία αφού η σοσιαλιστική ρουμανική κυβέρνηση- με γυναίκα πρωθυπουργό- σε διαφωνία με τον ρουμάνο πρόεδρο, προωθεί νόμους για μη ανεξαρτοποίηση των δικαστικών αρχών, σε αντίθεση με το ευρωπαϊκό κεκτημένο.

Η συμφωνία της ΕΕ για το προσφυγικό, 29 Ιουνίου 2018 1. Περιφερειακές πλατφόρμες αποβίβασης κυρίως σε τρίτες χώρες Ίδρυση κέντρων καταγραφής σε τρίτες χώρες, με την ονομασία περιφερειακές πλατφόρμες αποβίβασης Οι τρίτες χώρες πιθανολογείται να είναι κράτη της βορείου Αφρικής, με απόλυτο σεβασμό στο διεθνές δίκαιο και με συνεργασία με τους Αρμόδιους διεθνείς οργανισμούς για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες, με κίνητρο ενεργοποιήσης του Ευρωπαϊκού Ταμείου για την Αφρική, με 500 εκατομμύρια ευρώ. Μετανάστες - Πρόσφυγες προσπαθούν να φθάσουν στην ακτή

Η δημιουργία κλειστών κέντρων φιλοξενίας τύπου ‘’Αμυγδαλέζας’’ φτιάχνει τώρα χώρους σαν τη Μόρια, η οποία έχει χαρακτηριστεί η ντροπή της Ευρώπης; Δηλαδή πρέπει να δημιουργήσει και η Ελλάδα στο νησιωτικό Αιγαίο τέτοιες πλατφόρμες; Η δημιουργία περιφερειακών πλατφορμών αποτρέπει την τραγική απώλεια ζωών με επικίνδυνα ταξίδια από τους παράνομους διακινητές. Η Ιταλία, η Αίγυπτος, το Μαρόκο και η Τυνησία, που έχουν ζητηθεί από την Ε.Ε. να φιλοζενήσουν κέντρα προσφύγουν, έχουν ήδη αρνηθεί.

2 . Ευρωπαϊκά κέντρα στα Κράτη-μέλη της Ε.Ε. Τα ευρωπαϊκά κέντρα επιτρέπουν αποβίβαση στο δικό τους έδαφος για κυρίως πρόσφυγες και μετανάστες που διασώζονται σε ευρωπαϊκή επικράτεια. Γίνεται ταχύς διαχωρισμός των προσφύγων -που δικαιούνται διεθνή προστασία- από τους μετανάστες. Όσοι δικαιούνται άσυλο μοιράζονται στην Ε.Ε. εθελοντικά. Δηλαδή χώρες όπως η Ουγγαρία, Τσεχία, Πολωνία, Σλοβακία και η Αυστρία δεν έχουν υποχρέωση να δεχθούν πρόσφυγες και οι πρόσφυγες θα επιστρέφουν στην πρώτη χώρα υποδοχής, δηλαδή σε Ελλάδα και σε Ιταλία; 3. Διμερείς συμφωνίες με ρίσκο για τη Σένγκεν Κατά δημοσιογραφικές πληροφορίες, η Merkel έκλεισε διμερή συμφωνία και με την Ελλάδα, για να επιστρέφουν μετανάστες και πρόσφυγες που κάνουν αίτηση ασύλου. Δηλαδή οι

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

121

πρώτες χώρες υποδοχής θα δεχθούν νέο κύμα; πόσο μπορεί η χώρα μας να δεχθεί επιπλέον πρόσφυγες; Οι δε δευτερογενείς μετακινήσεις μεταναστών μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο τα κεκτημένα της συμφωνίας Σένγκεν που είναι κύριο επίτευγμα της Ε.Ε. Προς τούτο είναι ενδιαφέρον, να αναμένεται τα κράτη μέλη να συνεργάζονται στενά μεταξύ του.

4. Οι διασωζόμενοι εμπίπτουν στο Διεθνές Δίκαιο Όσοι διασώζονται στη επικρατεια της Ε.Ε. εμπίπτουν στην προστασία του Διεθνούς Δικαίου και φροντίζονται με κοινή προσπάθεια μέσω της μεταφέρονται σε ελεγχόμενα κέντρα που στήνονται σε κράτη-μέλη, σε εθελοντική μόνο βάση. Όπου η ταχεία και ασφαλής διαδικασία επεξεργασίας επιτρέπει με την πλήρη στήριξη της ΕΕ το διαχωρισμό μεταξύ παράνομων μεταναστών -που επιστρέφονται- και εκείνων που χρήζουν διεθνούς προστασίας, και για τους οποίους εφαρμόζεται η αρχή της αλληλεγγύης.

5. Εντατικότεροι έλεγχοι στα εξωτερικά ευρωπαϊκά σύνορα Στην ανατολική Μεσόγειο, απαιτείται πλήρη εφαρμογή της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας, για να να σταματήσουν οι ροές. Ενισχύεται η δύναμη της Frontex στον Έβρο και το Αιγαίο ή αφήνεται και πάλι η Ελλάδα μόνη να διαχειριστεί τις πόρτες που ανοιγοκλείνει ο Erdogan; Δίνονται επιπλέον κονδύλια στην Τουρκία και ισχυρό κίνητρο σε χώρες της Αφρικής για να ελέγξουν τις μεταναστευτικές- προσφυγικές ροές. Ειδικά την Άγκυρα, με 3,5 εκατομμύρια πρόσφυγες, την περιμένουν €3 δις αρκεί να σεβαστεί τη συμφωνία επανεισδοχής ΕΕ-Τουρκίας, την οποία έχει αναστείλει, και κοινής δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας.

6. Τέλος, οι 28 ηγέτες συμφώνησαν να υπάρξει αναθεώρηση του Δουβλίνου, στη βάση της αλληλεγγύης και της συνευθύνης, σε μια δίκαιη κατεύθυνση, όπως αποσκοπούσαν όσοι εισηγούνταν για μετά τις ευρωεκλογές του 2019.

Τα Παραλειπόμενα της σύσκεψης της Ε.Ε. για το Προσφυγικό - Η Merkel διασώζεται απο την ενδοκυβερνητική πίεση με τους Χριστιανοδημοκράτες εταίρους ότι κλείνουν μονομερώς τα σύνορα για το προσφυγικό, αν και οι Χριστιανοδημοκράτες εξακολουθούν να έχουν δυσπιστία για το προσφυγικό. Η Merkel πέτυχε διμερείς συμφωνίες με την Ελλάδα, την Ισπανία και περίπου 10 ακόμα χώρες για επαναπροώθηση προσφύγων και μεταναστών που φτάνουν στη Γερμανία αλλά έχουν ήδη καταγραφεί και ζητήσει άσυλο σε άλλα μέλη της Ε.Ε.

- Η αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος για το προσφυγικό επιχειρείται όταν οι ροές προς την ΕΕ μέσω της Μεσογείου έχουν μειωθεί σημαντικά κατά 96% από το φθινόπωρο του 2015. Στο πρώτο εξάμηνο του 2017 διαπιστώθηκαν 43.200 παράνομες είσοδοι μέσω της θάλασσας, ενώ

Λακαφώσης Δημήτριος

122

- Το περίεργο είναι ότι το 2018 αναγκάσθηκαν οι ευρωπαίοι ηγέτες να ασχοληθούν σοβαρά με το προσφυγικό, με τις μικρότερες μεταναστευτικές ροές της τελευταίας τριετίας, όταν τα προηγούμενα χρόνια πνίγονταν η Ιταλία και η Ελλάδα, ελάχιστο ήταν το ενδιαφέρον.

- Η Ιταλία προσχώρησε στην ευρωπαϊκή λογική, αν και είχε εμποδίσει την έγκριση του πρώτου κειμένου των συμπερασμάτων της Ο κύριος δρόμος του Silk Road συνόδου Κορυφής. Ίσως, για αμοιβή γίνεται προς την Ευρώπη αναφορά στην Ιταλία κι όχι στην Ελλάδα, ότι η ΕΕ συνεχίζει να βρίσκεται στο πλευρό της Ιταλίας σαν χώρα της πρώτης γραμμής. Γιατί δεν αναφέρεται και η Ελλάδα η οποία υφίσταται τους εκβιασμούς της γείτονας Άγκυρας.

- Σίγουρα η Γερμανία και οι ανατολικές ευρωπαϊκές χώρες ‘’Vizegrand’’ πέτυχαν να μην σκάσει στο έδαφός τους το προσφυγικό-μεταναστευτικό. Η Ελλάδα με την Ισπανία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Σουηδία, την Πορτογαλία και τη Μάλτα ήταν αντίθετες στις θέσεις της Αυστρίας και των χωρών ‘’Vizegrand’’.

- Μια συμφωνία βρήκε απλά το ελάχιστο, προκειμένου να προχωρήσει η Ε.Ε. χωρίς ρήξεις για ένα πρόβλημα κυρίως ανθρωπιστικό, αν και στην μία εκ των χειροτέρων ευρωπαϊκών κρίσεων για τη συνοχή της.

- Η Κύπρος τείνει να καταστεί το νησί Λαμπεντούζα της Ιταλίας, εφόσον πρόσφυγες από Μέση Ανατολή εισέρχονται στην κατεχομένη Κύπρο και και καταλήγουν στην νότια Κύπρο.

Η πρώτη Διεθνής συνάντηση για το Μεταναστευτικό- Προσφυγικό στο Marrakech του Μαρόκου,10 Δεκεμβρίου 2018 Όσο υπάρχει ζωή, υπάρχει μεταναστευτικό- προσφυγικό αλλά με διακυμάνσεις, περισσότερο ή λιγότερο γνωστές εκάστοτε με τις επιπτώσεις τους. Από το 2015, η Ευρώπη περνάει τη χειρότερη μεταπολεμική κρίση με το μεταναστευτικό- προσφυγικό στο αποκορύφωμα, λόγω συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή και τη βόρεια Αφρική και κυρίως από τις αναταραχές στην υποσαχάρια περιοχή Sahel από Μαρόκο μέχρι Ερυθρά θάλασσα. Στις 19 Σεπτεμβρίου 2016, με την επίσκεψη του πρώην Γ.Γ. των Η.Ε. Ban Ki Moon στο νησί της ειρήνης, όπως αποκάλεσε τη Λέσβο, το θέμα παίρνει διεθνή μορφή με δέσμευση να ασχοληθούν και τα Η.Ε. Όλα τα μέλη των Η.Ε. αποδέχονται ότι το μεταναστευτικό-προσφυγικό δεν αφορά μία μόνο χώρα αλλά πρέπει να αντιμετωπισθεί από όλους μαζί, μεταξύ των οποίων και οι Η.Π.Α. επί Obama.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

123

Δύο χρόνια μετά τη διεθνοποίηση του θέματος, διεξάγεται για πρώτη φορά διεθνή συνάντηση στο Marrakec Μαρόκου, στις 10 Δεκεμβρίου 2018. Τα 164 από τα 193 μέλη των Η.Ε., συμμετέχουν και υπογράφουν τη χωρίς δέσμευση συμφωνία. Άλλοι συμμετέχουν και δεν υπέγραψαν και άλλοι δεν συμμετείχαν. Δεν συμμετέχουν με επικεφαλής τις Η.Π.Α.τουTrump: Αυστραλία, Αυστρία, Τσεχία, Δομενική Δημοκρατία, Ουγγαρία, Λιθουανία, Πολωνία και Σλοβακία. Γενικά, το αντιμεταναστευτικό υποκίνησαν οι τελευταίες λαϊκίστικες πολιτικές ηγεσίες στην Ιταλία με απαγόρευση μη κυβερνητικών πλοίων με μετανάστες να προσεγγίζουν τις ιταλικές ακτές και η Ουγγαρία και η Πολωνία με ανισορροπία μεταναστών- συνόρων- ασφάλειας, ως και η παρουσία αντιμεταναστευτικών κινήσεων στην Εσθονία, Ισραήλ, Σλοβενία και Σουιδία. Στο Βέλγιο το συγκυβερνών κόμμα Flemish αρνείται να συναινέσει με την κυβέρνηση για συμμετοχή στη σύσκεψη του Μαρόκου για να υπογράψει τη συμφωνία, με πρόθεση να αποσυρθεί από την κυβέρνηση και προκαλεί διαδηλώσεις κοντά στους εκεί διεθνείς οργανισμούς. Στη Γερμανία η μεταναστευτική πολιτική της Merkel έφερε το ακροδεξιό κόμμα AFD στην τρίτη θέση. O Trump εγείρει τοίχο στα σύνορα με το Μεξικό κατά των μεταναστευτικών καραβανιών από τη Λατινική Αμερική και εάν δεν συμπερηληφθεί η προεκλογική του υπόχεση για το κόστος του τείχους στα σύνορα με το Μεξικό, απορρίπτει (shut down) τον προϋπολογισμό πολιτειών. Οι υποστηρικτές προβάλλουν: οι νόμιμοι μετανάστες ενισχύουν την παγκόσμια οικονομία και αναζωογονούν το εργατικό δυναμικό και στέλνουν εμβάσματα χρημάτων στη χώρα τους, ενώ οι αντίθετοι: συχνά φοβούνται ότι η επιρροή ματαναστών επηρεάζουν το χαρακτήρα της χώρας, φέρουν φτώχια και έγκλημα, μειώνουν τους μισθούς και παίρνουν δουλειές από πολίτες που πληρώνουν φόρους. (Βλέπε και σελίδα 472 του 1ου Τόμου βιβλίου για το Μεταναστευτικό- Προσφυγικό).

Το «Μπλοκάρισμα» του αμερικανικού προϋπολογισμού για τείχος κατά μεταναστών στα σύνορα με το Μεξικό, 8 Ιανουαρίου 2019 Ο Trump συνεχίζει για πολλές μέρες να μπλοκάρει τη χρηματοδότηση υπαλλήλων δημοσίου για να πιέσει το Κογκρέσο, όπου δεν διαθέτει πλειοψηφία, να εγκρίνει πίστωση €5.7δις για το τείχος με το Μεξικό κατά των μεταναστευτικών ‘’καραβανιών’’ από τη Λατινική Αμερική, σύμφωνα και με προεκλογική υπόσχεση. Προσπάθεια για να πληρώσει για

Λακαφώσης Δημήτριος

124

το τείχος και το Μεξικό απορρίπτεται από το Μεξικό. Από τις 22 Δεκεμβρίου 2018, το 25%, ήτοι 800.000, των ομοσπονδιακών υπαλλήλλων παίρνει άδεια απουσίας ή δεν πληρώνονται. Δεν λειτουργούν ή υπολειτουργούν: η εφορία, οι υπηρεσίες κουπονιών τροφίμων, επιδόματα, οι υπηρεσίες μουσείων και εθνικών πάρκων ως και τα υπουργεία δικαιοσύνης και εθνικής ασφαλείας. Το μπλοκάρισμα επί προεδρίας Trump είναι το τρίτο και το μακροβιώτερο. Πρότεινε ο Trump μεταλλικό αντί για στιμεντένιο τείχος στα σύνορα ΗΠΑ – Μεξικού με το ενδεχόμενο ότι δεν εκλαμβάνεται ώς τείχος. Οι Δημοκρατικοί όμως απορρίπτουν το αίτημα ως ανήθικο και κατηγορούν τον Trump ότι κρατάει τους αμερικανούς πολίτες ομήρους. Επί πλέον, ο Trump απειλεί να κηρύξει κατάσταση’’ εθνικής ανάγκης’’, οπότε ο νόμος επιτρέπει στρατιωτικές υποδομές όπως σ’αυτή την περίπτωση, αλλά με πιστώσεις από το υπουργείο άμυνας. Πράγμα που δεν αποδέχονται οι Δημοκρατικοί και για συμβιβασμό ο Trump αναστέλει το Shut down, στον αμερικανικό προϋπολογισμό, των 35 μερών για τρείς μήνες για να εξετασθεί καλύτερα η ασφάλεια των συνόρων. Εξάλλου, και οι ομοσπονδιακοί υπάλληλοι έχουν χάσει ένα μισθό και δεν πρέπει να χάσουν και δεύτερο μισθό. Εν τω μεταξύ, από τα σύνορα Μεξικού δέχονται μερικούς που αιτούνται άσυλο και περνούν από επίσημα περάσματα. Η τακτική αυτή έχει αναγκάσει ανθρώπους να διαφύγουν από βίαιες καταπιέσεις στη Λατινική Αμερική και να περιμένουν μήνες στα σύνορα ή να στρέφονται σε διακίνηση λαθραίων.

O κινέζικος δρόμος Mεταξιού (silk road) προς την Eυρώπη. Τo ‘’νέο Silk Road’’, που κινείται στα χνάρια του παλαιού, συμπεριλαμβάνει δρόμους, ορεινές διαβάσεις και διακλαδώσεις, χρησιμοποιούμενες από τολμηρούς έμπορους για να συνδέσουν την Κίνα με Ευρώπη μέσω Ο «Δρόμος του μεταξιού» από Κίνα διαφόρων μεσολαβήσεων, συμπεριλαμβανοπρος Ευρώπη και μέσω Πειραιά. μένης και της κινεζικής επένδυσης της Cosco Shipping στο λιμάνι του Πειραιά και του κινεζικού ενδιαφέροντος για την ελληνική σιδηροδρομική Trainose. Δεν πρόκειται στην πραγματικότητα για υποδομές, απλώς μόλις μια ατέλειωτη αλυσίδα τοπικών και περιφερειακών περασμάτων. Στην ουσία ο ‘’ Silk Road’’δεν είναι σαν μεγάλος δρόμος, αλλά έκφραση ισχυρής απόφασης να συνδεθούν αγορές. Ο αυριανός’’ Silk Road’’εντάσσεται στο πλαίσιο της συμφωνίας για ελεύθερο εμπόριο Ε.Ε.- Κίνας. Καλό για την Κίνα και για την Ε.Ε. Η Κίνα προβάλλει ως χώρα πηγών και προσέλκυσης ταχείας αναπτυσσομένης καταναλωτικής αγοράς. Εκτιμάται ότι ανοικτά σύνορα και ερεύθερο εμπόριο μπορούν να προσφέρουν

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

125

ευρύτερη επιλογή και χαμηλότερο κόστος καταναλωτών και ανάπτυξη και δουλειά στην Ευρώπη – Κίνα. Αλλάσσουν τα εμπόδια εμπορίου που υπάρχουν μεταξύ Ε.Ε. και Κίνας και εγείρουν νωπές αντιλήψεις προς ωφέλεια στενότερης συνεργασίας μεταξύ δύο περοχών που έχουν διασύνδεση από την αρχαιότητα. Στις 23 Μαρτίου 2019 ο πρόεδρος της Κίνας επισκέπται τη Ιταλία με 500 επιχειρηματίες και υπογράφονται προγράμματα επενδύσεων στην Ιταλία. Επισκέπτεται επίσης το Macron στη Γαλλία και συναντάει και τη Merkel. Η Κίνα συμμετέχει στην 8η συνέλευση των χωρών της Κ.,Α., Ν. Ευρώπης στις 12 Απριλιου 2019 στην Κροατία, στην οποία συμμετέχει και η Ελλάδα για πρώτη φορά, μετά τη συμφωνία των Πρεσπών.H Εμπορική προσέγγιση της Κίνας προς την Ευρώπη. Στην ουσία ο λεγόμενος ‘’ Silk Road’’δεν είναι ΄ένας μεγάλος δρόμος, αλλά έκφραση ισχυρής απόφασης να συνδεθούν αγορές και εντάσσεται στο πλαίσιο της συμφωνίας για ελεύθερο εμπόριο Ε.Ε.- Κίνας. Εκτιμάται ότι ανοικτά σύνορα και ερεύθερο εμπόριο μπορούν να προσφέρουν ευρύτερη επιλογή και χαμηλότερο κόστος καταναλωτών και ανάπτυξη στην Ευρώπη – Κίνα. Αλλάσσουν τα εμπόδια εμπορίου που υπάρχουν μεταξύ Ε.Ε. και Κίνας και εγείρουν νωπές αντιλήψεις προς ωφέλεια στενότερης συνεργασίας μεταξύ δύο περιοχών που έχουν διασύνδεσαπό την αρχαιότητα.

Μια ζώνη ένας δρόμος, ο νέος Δρόμος του Μεταξιού Οι καχυποψίες και οι ευκαιρίες Στο Πεκίνο, στο δεύτερο Φόρουμ του νέου Δρόμου Μεταξιού, συμμετέχουν συνολικά 37 επικεφαλής κρατών:μεταξύ των οποίων Ιταλίας, Ελλάδας, Πορτογαλίας, Αυστρίας, Τσεχίας και Ουγγαρίας και η επικεφαλής του ΔΝΤ Λαγκάρντ και ο Γ.Γ. των ΗΕ Γκουτιέρες. Ενώ, άλλες δυτικές χώρες από τις οποίες οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Βρετανία, η Γερμανία, η Γαλλία και η Ισπανία δεν εκπροσωπούνται στο ανώτατο επίπεδο. Πάντως, οι επενδυτικές και εμπορικές ευκαιρίες του Πεκίνου είναι ελκυστικές και δύσκολα μπορούν να αγνοηθούν. Ειδικότερα, στο εμπόριο έχει διαθέσει $6 τρις από το 2013 μέχρι 2018 και με κινεζικές άμεσες ξένες επενδύσεις $80 δις. ΟΙ Η.Π.Α. αντιμετωπίζουν την αναβίωση του νέου Δρόμου του Μεταξιού μεταξύ Κίνας, Κεντρικής, Νότιας Ασίας και Ευρώπης ως γεωπολιτική απειλή που αυξάνει την πολιτική και οικονομική της επιρροή. Κατηγορεί επίσης την Κίνα ότι πολλά από τα έργα υποδομής που χρηματοδοτεί μέσω δανείων στις126 χώρες συνολικά που έχουν προσχωρήσει στην πρωτοβουλία του Πεκίνου είναι μη βιώσιμα, γίνονται με αδιαφανείς διαδικασίες και καταλήγουν να υπερχρεώνουν τα κράτη. Ο Μ. Σέφκοβιτς, αντιπρόεδρος της Ε. Ε., ως εκπρόσωπος της Ε.Ε., αναφέρει ότι η Κίνα δεσμεύθηκε να τηρήσει τις αρχές των κανόνων της αγοράς, της διαφάνειας, των ανοιχτών δημόσιων προμηθειών και του θεμιτού ανταγωνισμού και ότι τώρα είναι η ώρα όλοι μας να κάνουμε πράξη αυτές τις αρχές. Αν επιτύχουμε κερδίζουν η Κίνα, η Ευρώπη και ο ευρύτερος κόσμος. Ο Γ.Γ. των ΗΕ Γκουτιέρες χαρακτήρισε το νέο Δρόμο του Μεταξιού ως πολύ σημαντική ευκαιρία για τον κόσμο, εφόσον δεν υπάρχουν πόροι για επενδύσεις στις αναπτυσσόμενες χώρες, αλλά ούτε για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Η, δε, Λαγκάρντ έχει χαρακτηρίσει την κινεζική πρωτοβουλία καλοδεχούμενη, αν και είχε σημειώσει πως πρέπει να επιτευχθεί λεπτή ισορροπία μεταξύ των αναγκών για υποδομές, της χρηματοδότησης και του πλήρους σεβασμού της εθνικής κυριαρχίας των χωρών και της βιωσιμότητας του χρέους.

126

Λακαφώσης Δημήτριος

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

127

Κεφάλαιο «Δ» Ο Ευρύτερος της Ελλάδας Χώρος- Εθνικά θέματα Ο Erdogan στην Αθήνα, Οι εμμονές της εξωτερικής πολιτικής του Erdogan, H Τουρκία ενισχύει τον εξοπλισμό της, Η Τουρκία μπλοκάρει τη γεώτρηση στην κυπριακή ΑΟΖ, Η ευρωτουρκική σύνοδος στην Βάρνα, Δύο Έλληνες στρατιωτικοί στην Αδριανούπολη και οκτώ τούρκοι αξιωματικοί στην Αθήνα, Εκλογές στην Τουρκία με νικητή τον Erdogan, H συμφωνία των Πρεσπών, Η απέλαση δύο ρώσων διπλωματών, Συμφωνία Ε.Ε. για το προσφυγικό, Εμπόριο Η.Π.Α.- Ευρώπης- Κίνας, 3η& 4η Αξιολόγηση του 3ου προγράμματος, Μέτρα ελάφρυνσης ελληνικού Χρέους, Έξοδος Ελλάδας από τα μνημόνια, Ίδια από πολλά χρόνια η μετεκλογική πολιτική του Erdogan.

Επίσκεψη Erdogan στην Αθήνα, 7-8 Δεκεμβρίου 2017.

Βαρύ το κλίμα στο προεδρικό μέγαρο. Παυλόπουλος - Ερντογάν. 7-8.12-17

Εν μέσω ασφυκτικού απομονωτισμού από τη στάση του στις δυτικές τάσεις, επιχειρεί ο Erdogan, την πρώτη μετά 65 χρόνια του Celal Bayar 1952, προεδρική επίσκεψη στην Αθήνα και Θράκη, στις 7-8 Δεκεμβρίου 2017. Είναι η δεύτερη επίσημη επίσκεψη, μετά το πραξικόπημα, μετά την Πολωνία, κάνοντας άνοιγμα προς την Ευρώπη, που δεν έχει καλές σχέσεις. Με την επίσκεψη στη Θράκη, επιχειρεί προφίλ ηγέτη των μουσουλμάνων στην Ευρώπη και ευρύτερα στον αραβικό κόσμο, αλλά και να εξομαλύνει και να ενισχύσει τις σχέσεις του με τους εκεί μουσουλμάνους της Θράκης.

Βαρύ το κλίμα στο ελληνικό προεδρικό μέγαρο. Βέβαια οι συναντήσεις είναι απαραίτητες, ωστόσο να συζητούνται ανοικτά υπαρκτά θέματα όπως Κύπρος, Αιγαίο και η συμφωνία Ε.Ε.- Τουρκίας για επιστροφή προσφύγων και όχι μονομερώς προβαλλόμενα θέματα όπως η συνθήκη της Λωζάνης των 11χωρών. Εξάλλου στην επιστροφή στη χώρα του ο Erdogan φανερώνει τις πραγματικές προθέσεις: ‘’ Δε θα υπάρξει ποτέ συνιδιοκτησιακό καθεστώς στην Κύπρο με μειονοτικό στοιχείο τους Τ/Κ, δεν είναι μόνο η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών αλλά και άλλα σχετικά θέματα ως και ότι σέβεται τη συνθήκη της Λωζάνης αλλά με θέμα το μουσουλμανικό- κατά αυτόν ενίοτε τουρκικό- στοιχείο’’. Στο τελευταίο αναφέρεται και η Βουλγαρία και η Ρουμανία και προβάλλεται διεθνώς το θέμα. Συνεχίζεται από την τουρκική αντιπολίτευση η πλειοδοσία των προκλήσεων: ‘’ θα πάρουμε τα νησία όπως ο Ετζεβίτ την Κύπρο’’. Αλλά, περίπου δύο μήνες μετά και με την περίπτωση του σοβαρού επεισοδίου εμβολισμού σκάφους της ελληνικής ακτοφυλακής από σκάφος της τουρκικής ακτοφυλακής στα Ίμια, στις 14 Φεβρουαρίου 2018, η Τουρκία δηλώνει ότι τα’’ Ίμια είναι Τουρκικά’’, δηλαδή αναβαθμίζει την μέχρι πρότινος πολιτική της από ‘’Γκρί-

128

Λακαφώσης Δημήτριος

ζες ζώνες’’.

Ο Erdogan με εμμονές στην εξωτερική του πολιτική, Δεκέμβριος 2017 Ο Erdogan, πέραν της εσωτερικής δυσαρέσκειας από την παραβίαση δημοκρατικών εφαρμογών που ακολουθεί, παρουσιάζει και αντιρρήσεις για την ανάπτυξη του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο στο πλαίσιο του μεταναστατικού- προσφυγικού, για τον εξολπισμό των Κούρδων της Συρίας με τεθωρακισμένα οχήματα και όπλα από τις Η.Π.Α., για παροχή ασύλου σε Τούρκους διαφωνούντες στην Ευρώπη, για την αντίρρηση των συμμάχων στην προμήθεια ρωσικών πυραύλων S- 400 από την Τουρκία και για την μη έκδοση του Τούρκου Γκιουλέν από τις Η.Π.Α ως και για την απόφαση του Trump να αναγνωρίσει την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ αντί του Τελ Αβίβ. Επίσης προχωρεί σε συμφωνία για ρωσική εγκατάσταση πυρηνικού σταθμού στη Μερσίνη Τουρκίας. Επιπλέον, ο Ertogan κλιμακώνει την ένταση με τις Η.Π.Α. γιατί αμερικανικό δικαστήριο καταδίκασε τον υποδιευθυντή τουρικής τράπεζας, που είχε διορίσει ο ίδιος, γιατί παραβίασε το εμπάρκο κατά του Ιράν. Αλλά και απειλεί πολιτική του Trump για κουρδική δύναμη πολιτικοφυλακής 30.000 στη Β. Συρία, Τουρκικές δυνάμεις εισβάλλουν στη συνοριακή συριακή πόλη Afrin και συνεχίζουν στα βόρεια συνοριακά σύνορα κατά των εκεί πολεμιστών YPG Κούρδων και αεροπορικά κτυπήματα κατά των Κούρδων του Ιράκ και ανοίγεται διμέτωπος πόλεμος. Δηλώνεται: μπορεί να επιχειρεί στο Afrin στη Συρία και να ελέγχει και το Αιγαίο, από τον αρχηγό των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων. Η Τουρκία οξύνει επικίνδυνα τις σχέσεις με την Ελλάδα με την ενεργή επέμβαση για να εμποδίσει εξόρυξη υδρογονανθράκων από ιταλική εταιρία ΕΝΙ στην ΑΟΖ Κύπρου. Εμβολίζει πλοίο της ελληνικής ακτοφυλακής στα Ίμια. Συλλαμβάνει δύο στρατιωτικούς στις Καστανιές του Έβρου που από λάθος παραβίασαν τα σύνορα με εμπλοκή ανωτάτων πολιτικών υπευθύνων σε ένα συνηθισμένο μεθοριακό χερσαίο επεισόδιο. Παροτρύνει τα Σκόπια να μη προχωρήσουν σε συμφωνία με την Ελλάδα. Η Γερμανία συμφώνησε να παραδώσει έξι υποβρύχια στην Τουρκία. Αλλά που πρόκειται να τα χρησιμοποιήσει; Η απάντηση είναι αυνόητη, όχι στον χερσαίο χώρο της Συρίας και της Αρμενίας, πασιφανώς στο Αιγαίο κατά της Ελλάδας και στην ανατολική Μεσόγειο για μερίδιο στο ενεργειακό πλούτο της κυπριακής ΑΟΖ. Η Γαλλία, προτίθεται να χορηγήσει στην Ελλάδα έξι φρεγάτες και ο ανταγωνισμός στην περιοχή συνεχίζεται.

H Tουρκία ενισχύει τον εξοπλισμό της για κυρίαρχο περιφερειακό ρόλο στην περιοχή, Μάιος 2018 1. Ενίσχυση των στρατιωτικών δυνάμεων στην Κύπρο με μεταφορά 77 αυτοκινούμενων πυροβόλων 177 χιλιοστών, με βεληνεκές 40 χιλιοστά σε επιθετική διάταξη από τον Μάιο του 2017.

2. Επέκταση εγκαταστάσεων του αεροδρομίου της Τύμπου για στρατιωτικές επιχειρήσεις εκτός Κύπρου και να αντιμετωπίζει απειλή από το Ισραήλ και την Αίγυπτο, τις οποίες θεω-

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

129

ρεί ανταγωνιστικές περιφερειακές δυνάμεις.

3. Χρήση της Αμμοχώστου σε ναυτικό ορμητήριο παράλληλα προς τη Βάση της Μερσίνας. Εφόσον η Τουρκία ελέγχει το βόρειο τμήμα της Κύπρου, προχωρεί και προς τα δυτικά, στην περιοχή της Πάφου, για να προεκταθεί προς το Καστελόριζο και το Αιγαίο, ώστε να αποκόψει τις ΑΟΖ της Κύπρου με την Ελλάδα. Αεροπλανοφόρο σχεδιάζει η Τουρκία: Το 2023 υπολογίζει να έχει αεροπλανοφόρο, το οποίο δύναται να μεταφέρει ελικόπτερα και αεροσκάφη καθέτου απογειώσης. Το σκάφος αυτό θα μπορεί να φέρει 12 αεροσκάφη, επιθετικά ελικόπτερα T-129 (τουρκικής κατασκευής), μεταφορικά ελικόπτερα 532 Cougar ή Ch-47F Chinook και ελικόπτερα S-70B Seahawk, που έχουν ανθυποβρυχιακό ρόλο. Ακόμη, θα δύναται να φιλοξενεί drones (μη επανδρωμένα αεροχήματα τουρκικής κατασκευής). Το αεροπλανοφόρο μπορεί να φιλοξενεί αμερικανικά ‘’αόρατα’’ μαχητικά stealth F-35 Β STOVL με δυνατότητα βραχείας-κάθετης απονήωσης. Η απόκτηση των F-35 σχετίζεται με τους S-400. Οι ΗΠΑ, εάν η Τουρκία αναπτύξετε τους S-400, δε θα προχωρήσουν στην αγορά των F-35, των οποίων η απόκτηση δεν σχετίζεται μόνο με την αλλαγή του ισοζυγίου δυνάμεων στο Αιγαίο, αλλά είναι συναφής και με την υπεροχή την οποία το Ισραήλ διαθέτει στον αέρα. Ναυτικός σχεδιασμός: Απόκτηση ενός τουλάχιστον σύγχρονου υποβρυχίου γερμανικής κατασκευής (type 214), που επιτρέπει βύθιση στα 400 μέτρα και με δυσκολία εντοπισμός του από χαμηλής έντασης ήχου τορπίλες. Απόκτηση φρεγάτων νέου τύπου TF-200, με ναυπήγηση στην Τουρκία ως και από το 2024 περιπολικά σκάφη, με σύστημα εντοπισμού και καταστροφής υποβρυχίων και συστήματα αεράμυνας και προστασίας από επίθεση, η οποία μπορεί να εκτοξευθεί από την ξηρά. Ενίσχυση του αποβατικού της στόλου με πλοία (Tank Landing Craft), τα οποία δύνανται να μεταφέρουν 250 στρατιώτες, άρματα μάχης, πυροβόλα και αμφίβια οχήματα. Στο σχεδιασμό περιλαμβάνεται και το σκάφος με την ονομασία ‘’Αμφίβια Μεταγωγική Αποβάθρα’’(Amphibious Transport Dock), το οποίο διαθέτουν οι Τούρκοι από το 2013 και μπορεί να μεταφέρει αποβατικά σκάφη, αμφίβια οχήματα και άλλα πολεμικά μέσα. Το εν λόγω σκάφος έχει τέσσερεις βάσεις προσνήωσης ελικοπτέρων και μπορεί να φιλοξενήσει επτά UAV (Μη επανδρωμένα Εναέρια Οχήματα) και να διεξάγει αμφίβιες επιχειρήσεις.

Από Βόσπορο μέχρι Σουέζ και Περσικό Κόλπο.

1. Ελέγχει τα στενά του Βοσπόρου και των Δαρδανελλίων και με στρατιωτική βάση στο Κατάρ, έχει ερείσματα και στα στενά του Χορμούζ στον Περσικό Κόλπο.

2. Με τον έλεγχο της Κύπρου και τη στρατιωτική βάση στη Σομαλία, μπορεί να ελέγχει την είσοδο και την έξοδο του Σουέζ.

130

Λακαφώσης Δημήτριος

3. Με το αεροπλανοφόρο, που σχεδιάζει, μπορεί να κινηθεί προς Σουέζ και στα στενά του Xορμούζ στον Περσικό Κόλπο. Ο σχεδιασμός της Τουρκίας για εξοπλισμό ανησυχεί τις Η.Π.Α. και το Κεγκρέσo με ομοφωνία αναβάλλει την προμήθεια πολεμικού υλικού, μεταξύ των οποίων τα F-35 & F-16, και ζητάει εξηγήσεις για που πρόκειται να το χρησιμοποιήσει.

‘’Λιποθυμικές’’ οι αντιδράσεις του Erdogan, Φεβρουάριος 2018 ‘’Βρυχάται’’ μέσα από το κλουβί του απομονωτισμού ο Erdogan. Έχει εσωτερικά προβλήματα και κυρίως μετά το αποτυχημένο προξικόπημα στις 15 Ιούλιου 2016 με φυλακίσεις, εκδιώξεις και εκδικήσεις. Έχει εισβάλλει στις 20 Ιανουαρίου 2018 στο βόριειο συριακό θύλακα κατά των YPG Κούρδων στο Afrin, με φέρετρα τούρκων στρατιωτών να επιστρέφουν στην πατρίδα. Έχει εμπλακεί δυναμικά κατά της εξόρυξης υδρογονανθράκων από πολυεθνικές εταιρείες στην κυπριακή ΑΟΖ. Έχει αμφισβητήσει τα ελληνικά ευρωπαϊκά θαλάσσια σύνορα της διεθνούς συνθήκης της Λωζάνης και μάλιστα από ελληνικό έδαφος. Έχει επιχειρήσει με ατυχείς επισκέψεις προσέγγιση προς την Ευρώπη, με την οποία έχει αντιθέσεις. Ο Erdogan επισκέπτεται την Αθήνα στις 7-8 Δεκεμβρίου 2017, που αποδείχθηκε εκ των υστέρων άσκοπη. Σε όλες σχεδόν τις άλλες περιπτώσεις, πρώτα η κρίση και μετά οι υψηλές συναντήσεις, εδώ έχουμε το αντίστροφο. Έκπληξε με την αιφνίδια μετάλλαξη της τουρκικής διπλωματίας από ‘’γρίζες ζώνες’’ σε κυριαρχική εδαφική πολιτική. Προβληματίζει έντονα το σοβαρό επεισόδιο εμβολισμού ελληνικού λιμενικού σκάφους, από τουρκικό σκάφος της ακτοφυλακής, στα Ίμια, στις 12 2340 Φεβρουαρίου 2018.

Η στρατηγική έναντι των Αντιδράσεων του Erdogan Η στρατηγική της πρόληψης φέρνει αποτέλεσμα με ενισχυμένη ακτοφυλακή και με δοκιμασμένο έγκυρο και έγκαιρο σύστημα χειρισμού σε όλα τα επίπεδα. Η προσέγγιση φίλων και εταίρων χωρών είναι αναγκαία, ωστόσο οι ρητορικές και οι δηλώσεις ‘’βρέστε τα’’ και μόνο, δεν αρκούν. Σε τυχόν προσφυγή στο Σ.Α. των Η.Ε. φαίνεται η στάση εκάστου. Η στρατηγική της καταστολής σοβαρών επεισοδίων με ισχυρές ένοπλες δυνάμεις ασφαλώς και έχει αποτρεπτικό ρόλο, όμως πρέπει να αποφεύγεται η εμπλοκή σε καταστάσεις με τελικές εθνικές παραχωρήσεις, όπως στα Ίμια το 1996( No flags, no troops, no ships).

Η Πληθώρα των Προκλήσεων της Εξωτερικής Πολιτικής του Erdogan, Ιούνιος 2018 Την πληθώρα των πιεστικών εξωτερικών προκλήσεων της Τουρκίας ως επί το πλείστον συνιστούν: οι απειλές από τους Κούρδους πολεμιστές του PKK, οι διαφορετικές επιδιώξεις συμφερόντων Η.Π.Α.- Τουρκίας στη βόρεια Συρία, η έκδοση του Fethullah Gulen – που η Άγκυρα τον κατηγορεί για το αποτυχημένο πραξικόπημα 2016. Βρίσκεται σε στασιμότητα η ενταξιακή διαπραγμάτευση της Τουρκίας στην Ε.Ε. με τις αντιδημοκρατικές και αντιευρωπαϊκές πρακτικές που επιβάλλονται στο εσωτερικό της Τουρκίας.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

131

Προβάλλεται ο εκβιασμός της Τουρκίας για ανταλλαγή των 8 τούρκων αξιωματικών που κατέφυγαν στην Ελλάδα μετά το αποτυχημένο προξικόπημα το 2016, με τους δύο Έλληνες στρατιωτικούς που κρατούνται στις φυλακές Αδριανούπολης για συνηθησμένη παραβίαση των συνόρων στον Έβρο. Επί πλέον συμπεριλαμβάνονται: οι ιρανικές επιρροές στην περιοχή, η διαμάχη με την Κύπρο και οι απαιτήσεις στο ενεργειακό της κυπριακής ΑΟΖ, οι συνεχείς προκλήσεις στο Αιγαίο ως και οι σε ένταση σχέσεις με την Αίγυπτο, το Ισραήλ, τη Λιβύη και την Υεμένη. Πολλά λοιπόν τα θέματα που επιδιώκει η Τουρκία με κάθε τρόπο να επηρεάσει προς όφελός της, μερικά των οποίων αναφέρονται στη συνέχεια. Μετά την άνοδο στην εξουσία το 2002, ο Erdogan ακολούθησε σχεδόν μηδενική εξωτερική πολιτική θεμάτων με τις γειτονικές χώρες. Αλλά, μετά την προσέλευση της ‘’Αραβικής Άνοιξης’’, άρχισαν οι σχέσεις να διαφοροποιούνται. Στη γειτονική Συρία, τουρκικός στρατός σταθμεύει τώρα στο Afrin, Idlib & al-Bab και αντιμετωπίζει πολλά άλλα προβλήματα από τις συγκρούσεις και φιλοξενεί περίπου 3.5 εκατομμύρια προσφύγων. Προκαλεί, δε, να αναπτυχθεί δυτικότερα στη συριακή πόλη Manbij, που ελέγχεται από τις με ηγεσία των YPG-Κούρδων συριακές δημοκρατικές δυνάμεις (SDF) και ακόμη προειδοποιεί τον αμερικανικό στρατό που βρίσκονται εκεί να μην εμπλακεί σ’αυτή την κίνηση. Ενώ απομένει να δούμε πως ο Erdogan προωθεί την πολιτική του στη Συρία, δεν είναι επίσης ξεκάθαρο, εάν και πώς συμπεριφέρεται στους πατροπαράδοτους δυτικούς εταίρους και τους Νατοΐκούς συμμάχους, ειδικότερα μετά την ευθυγράμμιση με τη Ρωσία και το Ιράν στη σπαρασσόμενη από τις συγκρούσεις χώρα. Η τουρκική προσέγγιση του παλαιστινακού δεν είναι αποκλίνον θέμα στην πολιτική της χώρας και έτσι αναμένεται και στο μέλλον. Ο Erdogan προσκαλεί τις μουσουλμανικές χώρες να ενωθούν στην αντιμετώπιση της εχθρότητας του Ισραήλ κατά της Παλαιστίνης, στην προσπάθειά του να ηγηθεί του μουσουλμανικού κόσμου. Οι σχέσεις Τουρκίας- Ισραήλ έχουν τα επάνω-κάτω, αλλά το Ισραήλ ως χώρα υπάρχει εκεί και δεν μπορεί να αγνοηθεί από τα γεγονότα και όχι από το ζητούμενο ρόλο. Στο Αφγανιστάν, οι τουρκικές δυνάμεις βλέπονται από τους Αφγανούς ως φίλιες και ειρηνοποιές. Ανεξάρτητα πως μπορεί κανείς να την εκλαμβάνει, η πολιτική και οικονομική επέκταση της Τουρκίας στη Σομαλία και στο Σουδάν και αλλού, φανερώνει το σκοπό της να την εξυψώσει ως περιφερειακό και παγκόσμιο παίκτη. Τα στενά μεταξύ Σομαλίας και Αραβικής Χερσονήσου εξυπηρετούν την παγκόσμια μεταφορά ενέργειας. Αλλά, αναμένεται να γίνει φανερό πως η νέα εκτελεστική προεδρία της Τουρκίας διαμορφώνει τι μπορεί να προσφέρει.

Λακαφώσης Δημήτριος

132

Η εξόρυξη στην κυπριακή ΑΟΖ με προσκόμματα της Τουρκίας 1. Η Τουρκία Μπλοκάρει ιταλική Γεώτρηση, Φεβρουάριος 2018 Η Τουρκία μετά από έκδοση Navtex (Navigational Telex) στις 9 Φεβροαρίου 2018, δεσμεύει περιοχή στο οικόπεδο 3 της κυπριακής ΑΟΖ, με πρόσχημα διεξαγωγής ναυτικής άσκησης. Τουρκικά πολεμικά πλοία δεν επιτρέπουν στο πλωτό γεωτρύπανο της ΕΝΙ ‘’Saipem 12.000’’, ιταλικών συμφερόντων, να προσεγγίσει το οικόπεδο 3, προκειμένου να διενεργήσει διερευνητική γεώτρηση. Κυπριακή ΑΟΖ: Τούρκοι απειλούν το ιταλικό γεωτρύπανο Saipem. 23-2-18

Παραμποδίζεται από 4 πολεμικά τουρκικά πλοία με απειλές βύθισης και αναγκάζεται το Saipem 12000 με ελιγμούς να αποφύγει τα τουρκικά πλοία και να αλλάζει κατεύθυνση. Αποχωρεί γιά άλλη προγραμματισμένη αποστολή στο Μαρόκο. Eάν τερματισθεί η διένεξη, και εάν ποτέ γίνει, επιστρέφει στην ΑΟΖ της Κύπρου. Υπόψη, η Τουρκία μπορεί να παρενόχλησε έμμεσα τις γεωτρήσεις που προηγήθηκαν στα οικόπεδα 12 (Αφροδίτη), 11 (Ονησίφορος) και 6 (Καλυψώ), αλλά ουδέποτε έφτασε στο σημείο να μπλοκάρει μια γεώτρηση, όπως τώρα για ό,τι αυτό σημαίνει και μάλιστα σε δεύτερη παρόμοια εμπλοκή στην ίδια περιοχή με το τουρκικό πλοίο ‘’Barbaros, τον Οκτώβριο 2014. Νέα απειλή Erdogan από το Λονδίνο κατά την εκεί επίσκεψή του στις 14 Μαϊου 2018: Εάν η Κύπρος συνεχίσει τις έρευνες στην ΑΟΖ θα υπάρξει θέμα ασφάλειας στη Μεσόγειο.

Τα μετά του Ιταλικού Γεωτρυπάνου στην ΑΟΖ Κύπρου Η Κύπρος δηλώνει ότι είναι κυριαρχικό της δικαίωμα και από την εξόρυξη ωφελούνται όλοι οι κύπριοι πολίτες μετά την επανέννωση της νήσου. Δεν πρόκειται για διακοπή του κυπριακού προγράμματος. Κάτι τέτοιο δημιουργεί προηγούμενο ‘’γκρίζας ζώνης’’ στην κυπριακή ΑΟΖ. Η Ε.Ε. καταδικάζει την τουρκική ενέργεια και η Κύπρος προτίθεται να προσφύγει στα Η.Ε. Η Τουρκία τονίζει ότι δεν επιτρέπει ‘’μονομερείς’’ έρευνες για υδρογονάνθρακες στην Κύπρο και απειλεί δυναμικό μπλοκάρισμα εάν συνεχίσει και πάλι η προσπάθεια του γεωτρυπάνου. Ο ΥΠΕΖ του ψευδοκράτους δήλωσε: ‘’στην περίπτωση που η Ε/Κ πλευρά θέλει να κάνει κοινά βήματα με την Τ/Κ πλευρά για τους υδρογοάνθρακες, είμαστε ανοικτοί, ωστόσο αν παραμεριστούν οι Τ/Κ τότε η τουρκική πλευρά θα προχωρήσει σε γεώτρηση στο άμεσο μέλλον με την εταιρεία στην οποία το ψευδοκράτος έδωσε αρμοδιότητα για εργασίες.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

133

2. Στην ΑΟΖ Κύπρου και η αμερικανική ExxonMobil Μέρες μετά την αποχώρηση του ιταλικού γεωτρυπάνου, αμερικανικός στόλος με αεροπλανοφόρα πλέει τον Μάρτιο 2018 προς την περιοχή προκειμένου να συμμετάσχει σε άσκηση με το Ισραήλ, αλλά στην ουσία να υποστηρίξει διερευνητική εξόρυξη της ExxonMobil στην περιοχή. Στις 17 Μαρτίου 2018, αμερικανικά πλοία βρίσκονται στην περιοχή ενώ η Exxon Mobil αρχίσει την έρευνά της στο οικόπεδο 10 της ΑΟΖ Κύπρου. Τελικά, η Exxon Mobil ανακοινώνει, στις 2 Μαρτίου 2019, την εύρεση κοιτάσματος στο οικόπεδο 10 με την επωνυμία ‘’Γλαύκος’’αξίας $41 δις. Οι Η.Π.Α.υποστηρίζουν το δικαίωμα της Κύπρου για εξόρυξη υδρογοναθράκων στη ΑΟΖ Κύπρου. Η Ε.Ε., προς υποστήριξη κράτους-μέλους της Κύπρου, εξετάζει το θέμα στη σύνοδο κορυφής στις βρυξέλλες, στις 22-23 Μαρτίου 2018. Η Τουρκία βγάζει στο τέλος Μαρτίου 2018 το ερευνητικό πλοίο ‘’Πυρπολητής’’, με περιορισμένες δυνατότητες, για έρευνα στη Μεσόγειο και με παρουσία και αργότερα. Στις 10 Νοεμβρίου 2018, αρχίζουν, με παρουσία αμερικανικών πολεμικών πλοίων στην ευρύτερη περιοχή, προετοιμασίες σταθεροποίησης του γεωτρυπάνου της αμερικανικής εταιρείας ExxonMobil για γεώτρηση στο τεμάχιο 10 της κυπριακής ΑΟΖ με προοπτική το γεωτρύπανο να αρχίσει τις ενέργειές του στα μέσα Δεκεμβρίου 2018ή και νωρίτερα. Ο Κύπριος υπουργός ενέργειας δηλώνει ότι η Τουρκία με τις ενέργειές της προσπαθεί να δημιουργήσει γκρίζες ζώνες μάλιστα με τη δήλωση ότι η Ελλάδα έχει επεκτείνει την υφαλοκρηπίδα νοτίως της Κρήτης μεταξύ Ελλάδας- Αιγύπτου- Λιβύης σε βάρος της Λιβύης εκμεταλλευόμενη την πτώση του Καντάφι. Έτσι, παίζεται τουρκικό παιγνίδι για προσεταιρισμό της Λιβύης σε αντιπερισπασμό της προσέγγισης Αιγύπτου- Κύπρου- Ελλάδας στη ενεργειακή στρατηγική στην ανατολική Μεσόγειο( Βλέπε για την τριμερή,1ο Τόμο, Κεφάλαιο ΙΓ’, σελ.

636). Παράλληλα, η Τουρκία διεξάγει ερευνητικές δραστηριότητες στον κόλπο της Μερσίνης και ευρύτερα με το ερευνητικό ‘’Βαρβαρός και Πυρπολιτής’’ με παρουσία πολεμικών. Ενώ η κατεχομένη Βόρεια Κύπρος έχει δώσει άδεια στην Τουρκία για παρόμοιες ενέργειες στα βόριεα της Κύπρου και δημιουργείται ένταση στην περιοχή.

3. Οι Γάλλοι υποβάλλουν αίτηση για συμμετοχή στην κυπριακή ΑΟΖ, 22 Μαΐου 2018| Η παρουσία του γαλλικού ενεργειακού κολοσσού στην κυπριακή ΑΟΖ είναι πλέον γεγονός μετά την υποβολή αίτησης της Γαλλικής εταιρείας TOTAL για συμμετοχή στο τεμάχιο 8 της κυπριακής ΑΟΖ, το οποίο έχει αδειοδοτηθεί στην ιταλική ΕΝΙ και το οποίο είναι κατ’ εξοχή ανεξερεύνητο ακόμη. Οι συζητήσεις για να μπει δυνατά στην ευρύτερη περιοχή η κρατική εταιρεία της Γαλλίας,

134

Λακαφώσης Δημήτριος

ξεκίνησε μετά την αποτυχία της ENI να προβεί σε γεώτρηση στο οικόπεδο 3 λόγω της επέμβασης της Τουρκίας με αλλεπάλληλες Νavtex αλλά και με παρουσία ναυτικού στην περιοχή. Οι Γάλλοι λόγω μεγέθους είναι σε θέση να διασφαλίσουν ότι η διαδικασία εξερεύνησης στην Κυπριακή ΑΟΖ μπορεί να συνεχιστεί χωρίς τουρκικές παρεμβολές.

Η Σύλληψη 2 Ελλήνων στρατιωτικών από Τουρκία και οι για άσυλο 8 Τούρκοι αξιωματικοί στηνΑθήνα Στις 8 Μαρτίου 2018 οι συνοριακές τουρκικές δυνάμεις συλλαμβάνουν 2 Έλληνες στρατιωτικούς περιπόλου στις Καστανιές Έβρου επειδή από απροσανατολισμό μπήκαν σε μικρό βάθος μέσα στην Τουρκία. Τέτοιες συνοριακές παραβιάσεις είναι σύνηθες φαινόμενο και επιλύονται από τους τοπικούς Διοικητές. Αυτή όμως τη φορά οι 2 Έλληνες στρατιωτικοί οδηγούνται μετά τη συλληψή τους στις φυλακές Αδριανούπολης όπου και Δύο Έλληνες στρατιωτικοί στον Εισαγγελέα κρατούνται χωρίς κανένα κατηγορητήριο, Ανδριανούπολης για παραβίαση συνόρων στις άν και έχουν περάσει μέχρι τώρα δύο μήνες Καστανιές Έβρου. 8-3-18, χωρίς κατηγορητήριο και βλέπουμε. για εκδίκηση για τους 8 Τούρκους στην Αθήνα. Προφανώς, η κράτηση των 2 Ελλήνων στρατιωτικών έρχεται για εκβιασμό επειδή τα ελληνικά δικαστήρια δεν εκδίδουν, όπως ζητάει η Τουρκία, 8 Τούρκους αξιωματικούς οι οποίοι κατέφυγαν στην Ελλάδα κατά το αποτυχημένο πραξικόπημα στην Τουρκία, στις 15 Ιουλίου 2016, προσγειωθέντες στο αεροδρόμιο Αλεξανδρούπολης. Σαφέστατα η Τουρκία υπονοεί ανταλλαγή. Τα ελληνικά δικαστήρια, όμως, δεν τους εκδίδουν. Οι τούρκοι στρατιώτες αφέθηκαν ελεύθεροι με αυστηρά επιτήρηση ασφαλείας αφού είχε εκπνεύσει ο χρόνος κράτησης, ενώ η αίτηση Οκτώ Τούρκοι Αξιωματικοί προσγειώνονται ασύλου εκκρεμεί ακόμη. στο Α/Δ Αλεξανδρούπολης με Ε/Π αποφεύγοΣτις 15 Αυγούστου 2018, η Τουρκία σε ντας το πραξικόπημα στην Τουρκία. 16-7-16 μια απρόσμενη κίνηση αφήνει ελεύθερους τους δύο Έλλήνες στρατιωτικούς, μετά από 167 ημέρες κράτησης στις φυλακές υψίστης αασφαλείας στη Αδριανούπολη και το ελληνικό προεδρικό αεροπλάνο τους προσλαμβάνει από το αεροδρόμιο της Αδριανούπολης και τους μεταφέρει στην Ελλάδα. Η δίκη των Ελλήνων στρατιωτών γίνεται αργότερα με παρουσία

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

135

μόνο δικηγόρων. Η κίνηση αυτή τηςΤουρκίας δεν είναι εύκολο να αποκλισθεί από το τουρκικό παζάρεμα και κατά άλλους ισχυρισμούς έχει ζητήσει ως αντάλλαγμα οι ‘’Μουφτίδες’’ της Θράκης να μην διορίζονται από την ελληνική κυβέρνηση αλλά από τους μουσουλμάνους της Θράκης, όπως σχεδόν για το τελευταίο συνηθίζεται στην Τουρκική επικράτεια. Πιθανόν, όμως, είναι η κίνηση να εντάσσεται και στην τουρκική προσπάθεια για προσέγγιση με την Ε.Ε στην οποία έχει αναχθεί το θέμα των ελλήνων στρατιωτών και με την οποία οι σχέσεις της Τουρκίας δεν είναι οι καλύτερες σήμερα. Η Τουρκία προχωράει παραπέρα, αμέσως μετά την απελευθέρωση τούρκων στρατιωτών από τη Αθήνα, διέκοψε την εφαρμογή της συμφωνίας με την Ελλάδα επιστροφής μεταναστών στην Τουρκία,. Εν τω μεταξύ, σύμφωνα με διμερή συμφωνία του 2001, 1.209 ξένοι υπήκοοι έχουν επανεκδοθεί στην Τουρκία από την Ελλάδα τα τελευταία δύο χρόνια. Η ξεχωριστή διαπραγμάτευση μεταναστών μεταξύ Ε.Ε.και Τουρκίας συνεχίζει να υφίσταται.

Ο Aγωγός αερίου της ανατολικής Μεσογείου προς την Ευρώπη Η συνεργασία χωρών της ανατολοκής Μεσόγειου για τη σταθερότητα της περιοχής ενισχύει την ενεργειακή πολιτική στην ανατολική Μεσόγειο.

Οι ηγέτες της Κύπρου, του Ισραήλ και της Ελλάδας συμφώνησαν να προωθήσουν ένα με προοπτική αγωγό που να προμηθεύει το αέριο της ανατολικής Μεσογείου προς την Ευρώπη που ζητάει την ποικιλία της ενεργειακής προμήθειας. Ο αγωγός αυτός κρίνεται ως βιώσιμος και ανταγωνιστικός. Το προτεινόμενο σχέδιο αγωγού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο (EastMed Pipeline Project) ξεκινάει περίπου 170 km από τα νότια παράλια της Κύπρου και επεκτείνεται με 2.200 km στο Otranto, της Ιταλίας μέσω Κρήτης και της κύριας Ελλάδας . Μεταφέρει πάνω από m3 20δις εκατομμύρια αερίου ετησίως με προοπτική να αυξηθεί κατά 100 ετησίως μέχρι 2030. Συνδέσεις, εξ αριστερών με: Ιταλία, South Stream, Λιβύη, Αραβικό αέριο, χωρών Μ. Ανατολής, και Κασπίας θάλασσας.

Το προτεινόμενο σχέδιο αγωγού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο μπορεί να αυξήσει την ασφάλεια προμηθείας ευρωπαϊκού

136

Λακαφώσης Δημήτριος

αερίου μέσω ποικιλίας συμμετεχόντων, δρόμων και πηγών, επίσης να αναπτύξει τις ντόπιες πηγές όπως τις θαλάσσιες πηγές γύρω από την Κύπρο και την Ελλάδα ως και να προκύψει αναπτυγμένο επίκεντρο αερίου στη Νότια Μεσόγειο. Διεξάγονται συχνά κοινές στρατιωτικές και πολιτικής προστασίας ασκήσεις από την Ελλάδα, Κύπρο, Ισραήλ, Αίγυπτο και άλλες ευρωπαϊκές χώρες για να ενισχυθεί η σταθερότητα στην ανατολοκή Μεσόγειο, με απομεμονωμένη την Τουρκία από την ενεργειακή πολιτική στην ανατολική Μεσόγειο. Συνεργάζονται στην περιοχή: Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ, ΕλλάδαΚύπρος- Ιορδανία, Ελλάδα-Κύπρος- Αίγυπτος.

Ιστορική η τριμερής Ισραήλ, Κύπρου και Ελλάδας, Παρουσία και του Αμερικανού ΥΠΕΞ Pompeo, στις 20 Μαρτίου2019 στην Ιερουσαλήμ. Επιβεβαιώνεται η πρώτη συμμετοχή του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Μάικ Πομπέο στην τριμερή συνάντηση των ηγετών Ισραήλ, Κύπρου και Ελλάδας. στις 20 Μαρτίου στην Ιερουσαλήμ. Συζητούνται βασικά θέματα ενέργειας και ασφάλειας στην περιοχή της Αν. Μεσογείου. Το συζητούμενο σχέδιο αγωγού στην αν. Μεσόγειο υποστηρίζεται από την Ουάσιγκτον για την ισορροπία της ασφάλειας της περιοχής. Περιέχει πλεονεκτήματα από τη στρατηγική σημασία του αγωγού και από την παρουσία της αμερικανικής εταιρείας Erixon Mobile στην ΑΟΖ της Κύπρου.

Η Άγκυρα στέλνει δύο πλοία στην Κυπριακή ΑΟΖ, που εντείνει την ένταση στην περιοχή, 3 Μαΐου 2019 Η Άγκυρα προσπαθεί να δείξει ότι δεν αναγνωρίζει κυπριακή ΑΟΖ καθώς στέλνει σειμικό πλοίο στην περιοχή μαζί με ένα γεωτρήπανο, με ανησυχία που εντείνει την ένταση στην περιοχή και για θερμό καλοκαίρι. Ειδικότερα, η Άγκυρα στέλνει με τη Navtex 549/19 το ερευνητικό πλοίο Barbaros μέχρι 31 Ιουλίου 2019 στην περιοχή νοτίως της Λεμεσσού που αποτελεί μέρος της κυπριακής ΑΟΖ και όπου έρευνα της Νικοσίας βρίσκεται σε ήδη εξέλιξη. Το πλοίο Barbaros συνοδεύουν δύο πλοία. Επίσης, η Ankara με δεύτερη Navtex στέλνει το γεωτρήπανο Fatih, με συνοδεύοντα τρία πλοία, 80 km έξω από την Πάφο προς Δυσμάς, με διάρκεια μέχρι 3 Σεπτεμβρίου2019, όπου περιλαμβάνεται μέρος της κυπριακής ΑΟΖ και όπου η Tουρκία προκαλεί τη θεώρηση της Αθήνας-Λευκωσίας ότι οι ΑΟΖ τους είναι παρακείμενες. Αναμένεται και δεύτερο τουρκικό γεωτρήπανο να σταλεί στην Πάφο.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

137

Στο πλευρό της Κύπρου τάσσονται Η.Π.Α., Ε.Ε., Ελλάδα, Αίγυπτος, Ισραήλ. Αμερικανικό αεροπλανοφόρο συνοδευόμενο από αντιτορπολικά και φραγάτα κατευθύνεται προς την ανατ. Μεσόγειο. Για την αντιμετώπιση της τουρκικής προκλητικότητας στην κυπριακή ΑΟΖ, το θέμα τίθεται από την Κύπρο και στην άτυπη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στη Ρουμανία, η οποία αυτή την περίοδο ασκεί την προεδρία της Ε.Ε. Πολύ σύντομα αναμένεται να εκδοθούν τα πρώτα κυπριακά εντάλματα σύλληψης σε σχέση με την τουρκική δραστηριότητα στην κυπριακή ΑΟΖ. Συζητείται και η επιβολή οικονομικών κυρώσεων από Ε.Ε.στην Τουρκία, αλλά με προβληβατισμό για αντίποινα από την Τουρκία να αφήσει τα 4εκ των μεταναστών να περάσουν στην Ευρώπη με ένταση της προσφυγικής κρίσης και κυρίως στην Ελλάδα. Επίσης, στις 15 Μαΐου 2019, ο βρετανός υπουργός στην Ευρώπη Ντάκαν κάνει δήλωση ότι η ΑΟΖ της Κύπρου είναι αμφισβητούνη και η Κύπρος δεν έχει κυριαρχικά δικαιώματα στην ΑΟΖ , με αντίδραση και διαμαρτυρίες της Κυπριακής Δημοκρατίας προς τη Βρετανία. Βέβαια, η Βρετανία μας έχει συνηθίσει από παλαιότερα σε τέοιες συμπεριφορές. Τώρα, η Γαλλία υποστηρίζει την Κύπρο και προτίθεται για στρατιωτική βάση στο Μάρι, ανατωλικά του Ακρωτηρίου, οπότε σπάει το βρετανικό μονοπώλειο των βάσεων στην Κύπρο.

Αναβάθμιση σχέσεων ΝΑΤΟ- Κύπρου Η πρόσκληση του NATO προς τη δημοκρατία της Κύπρου να συμμετάσχει στη διαδικασία αλλαγής της διοίκησης του SACEUR προκάλεσε την οργή της Τουρκίας, η οποία προβαίνει σε έντονη δήλωση και απόφαση ότι η Τουρκία δεν θα πάρει μέρος στη διαδικασία σε αντίδραση για την πρόσκληση και της Λευκωσίας που δεν είναι μέλος του NATO και εκλαμβάνει την πρόσκληση ως ‘’κουτή’’ ενέργεια. Την ίδια στιγμή, η Άγκυρα αντέδρασε σκληρά καθόσον υπάρχουν ενδείξεις ότι οι Η.Π.Α. ενδέχεται να άρουν το εμπάρκο όπλων προς την Κύπρο και αντιλαμβάνεται ότι μια αναβάθμιση των σχέσων Η.Π.Α.- Κύπρου είναι δυνατή. (Bλέπε και σελίδα 433 του 1ου Τόμου για άρνηση της Τουρκίας για σύμπραξη της Κύπρου σε ασκήσεις PFP του ΝΑΤΟ.)

Σύνοδος Κορυφής Ε.Ε με μηνύματα κατά της Τουρκίας, 22-23 Μαρτίου 2018 Στη Συνόδο Κορυφή Ε.Ε, στις Βρυξέλλες, στις 22-23 Μαρτίου 2018, υπήρξαν πολύ σκληρά συμπεράσματα εναντίον της Τουρκίας. Οι 28 καταδίκασαν σθεναρά τη συνέχιση των παράνομων ενεργειών της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο και υπογράμμισαν την απόλυτη αλληλεγγύη τους προς την Κύπρο και την Ελλάδα. Οι βασικές πηγές έντασης μεταξύ της Τουρκίας και της Ε.Ε. αυξήθηκαν. Είναι η πρώτη φορά που καταδικάζονται απερίφραστα οι συνεχείς παράνομες ενέργειες της Τουρκίας και αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό εν όψει και της Συνόδου της Βάρνας στις 26 Μαρτίου 2018. Η Τουρκία καλείται να σταματήσει τις έκνομες ενέργειες και να σεβαστεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου για την εξερεύνηση αλλά και την αξιοποίηση των φυσικών της πόρων, σύμφωνα με το διεθνές και το ευρωπαϊκό δίκαιο.

Λακαφώσης Δημήτριος

138

Η απάντηση για τα σκληρά συμπεράσματα της συνόδου εναντίον της Τουρκίας δεν άργησε να έρθει από την Άγκυρα με τον εκπρόσωπο του υπουργείου εξωτερικών να δηλώνει πως η ΕΕ έχασε την αντικειμενικότητα της με τις πρόσφατες δηλώσεις της, καθώς εξυπηρετεί τα ελληνοκυπριακά επιχειρήματα για την αναζήτηση πετρελαίου και φυσικού αερίου στη Μεσόγειο. Επίσης σκληρή στάση κράτησαν οι 28 καταδικάζοντας με τον πιο δυνατό τρόπο για την πρόσφατη δηλητηρίαση ρώσου πρώην κατασκόπου Skripal στο Salisbury της Βρετανίας. Συμφώνησαν με τη Βρετανία ότι είναι πολύ πιθανό η Ρωσία να είναι υπεύθυνη και ότι δεν υπάρχουν εύλογες εναλλακτικές εξηγήσεις. Ειπώθηκε ότι:’’ το κάθε κράτος μέλος είναι διαφορετικό, αλλά χθες οι 28 ήταν όσο πιο ενωμένοι γινότανε’’. Ενώ η ανάκληση του πρέσβη της Ε.Ε. από την Μόσχα είναι ένα έκτακτο μέτρο που δεν έχει ξαναγίνει. Κατά πόσο ασκήθηκε διπλωματική πίεση σε Ελλάδα και Κύπρο -καθώς τα δύο θέματα Ρωσία και Τουρκία ήταν ιδιαίτερα σημαντικά και για τα δύο κράτη μέλη - ελέχθηκε: όταν γράφεις συμπεράσματα τα γράφεις για όλα τα κράτη μέλη. Η Ελλάδα και η Κύπρος κυρίως, αλλά και η Γαλλία και η Ιταλία δεν ήταν υπέρ σκληρών συμπερασμάτων και η ελληνική πλευρά κατάφερε να βάλει μέσα στα συμπεράσματα τη ρητή αναφορά για την επιστροφή των δύο Ελλήνων στρατιωτών. Έλληνες και Κύπριοι δέχτηκαν τη σκληρή στάση κατά της Ρωσίας για να λάβουν υποστήριξη από την E.E.κατά της Τουρκίας.

Η Συνόδος Ε.Ε.- Τουρκίας στη Βάρνα Βουλγαρίας, 26 Μαρτίου 2018 Τα προ της Συνόδου στη Βουλγαρία, ως προεδρεύσα της Ε.Ε. το 1ο εξάμηνο 2018

1. Δύσκολη η Εξίσωση για τους Ευρωπαίους Η Ε.Ε. προσπαθεί να διατηρήσει ανοικτούς τους διαύλους επικοινωνίας με την Άγκυρα, τη στιγμή που γίνονται τουρκικές προκλητικές ενέργειες στο Αιγαίο και στην Κύπρο, κρατούνται δύο Ελληνες στρατιωτικοί στην Τουρκία και η τουρκική επιχείρηση στο Αφρίν να χαρακτηρίζεται ως απαράδεκτη από τη γερμανίδα Καγκελάριο Άγκελα Merkel. Η παγιωμένη άποψη στις Βρυξέλλες είναι: ‘’κανείς δεν πιστεύει πως χωρίς τη σύνοδο στη Βάρνα θα είμαστε καλύτερα’’. Γι’ αυτό και το κατά πόσον πρέπει ή όχι να διεξαχθεί μία σύνοδος με τους δύο επικεφαλής της Ε.Ε., τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Τούσκ και τον επικεφαλής της Επιτροπής Γιούνκερ και τον πρόεδρο της Τουρκίας, τελικά δεν τέθηκε ποτέ υπό αμφισβήτηση.

2. Αυστηρό το μήνυμα προς Ε.Ε. ενόψει Βάρνας, στις 25 Μαρτίου 2018 Αυστηρό μήνυμα προς τη Δύση, μία ημέρα πριν από τη Σύνοδο Ευρωπαϊκής Ενωσης Τουρκίας, έστειλε ο, από την Τραπεζούντα, στις 25 Μαρτίου 2018. Ο Τούρκος πρόεδρος τόνισε ότι η χώρα του δεν δέχεται μαθήματα από τη Δύση και ότι κανείς δεν έχει το δικαίωμα να παίζει με την υπερηφάνεια και την αξιοπρέπεια των Τούρκων.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

139

Μάλιστα, σε μια μάλλον αινιγματική τοποθέτησή του, υπογράμμισε πως για τα όσα επιρρίπτουν στην Τουρκία, ο ίδιος έχει βίντεο που τα αντικρούουν, τα οποία μάλιστα, όπως είπε, πρόκειται να προσκομίσει στη Σύνοδο που ακολουθεί. Η ένταξη στην ΕΕ παραμένει στρατηγικός στόχος της Τουρκίας δήλωσε λίγο πριν την αναχώρηση του, από το αεροδρόμιο για την ευρωτουρκική Σύνοδο Κορυφής στη Βάρνα, ο Erdogan. Όπως επεσήμανε ο τούρκος πρόεδρος λίγο πριν την ευρωτουρκική Σύνοδο η Άγκυρα συνεχίζει τις ενταξιακές της διαπραγματεύσεις και τις επαφές της με την ΕΕ, ενώ εξέφρασε την ελπίδα στη Βάρνα να υπάρξει θετική συμβολή τόσο για ζητήματα της ΕΕ όσο και για περιφερειακά θέματα. Την ίδια στιγμή διεμήνυσε ότι η Τουρκία γνωρίζει πως υπάρχουν χώρες οι οποίες επιθυμούν να εμποδίσουν την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας του. Με διεκδικήσεις και πρόθεση να ανεβάσει τους τόνους μεταβαίνει στη Βάρνα για την ευρωτουρκική Σύνοδο Κορυφής, ο τούρκος πρόεδρος, , ο οποίος προβάλλει διεκδικήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ και επιχειρεί να εξασφαλίσει δώρα από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ιδιαίτερα μετά την καταδίκη της τουρκικής επιθετικότητας από την πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, ο τούρκος πρόεδρος δείχνει ενοχλημένος και διατεθειμένος να τραβήξει το σκοινί, ακόμα και για λόγους εντυπώσεων. Για λόγους τακτικής αλλά και ουσίας δεν κάνει πίσω από τις προκλητικές θέσεις που εξέφραζε όλο το τελευταίο διάστημα και προτίθεται να απαντήσει σε σκληρή γλώσσα, στις επικριτικές αναφορές της ΕΕ όπως καταγράφηκαν στα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής, για τις τουρκικές προκλήσεις. Ο Τούρκος Πρόεδρος αναμένεται να προτάξει τις θέσεις που η χώρα του καταθέτει ενώπιον της ΕΕ για χρόνια, για νόμιμες διεκδικήσεις στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου και επί τούτου έχει στη διάθεσή του συντεταγμένες που αναφέρονται σε περιοχή από την Πάφο, πλησίον του Ακάμα – οικόπεδο 6 της κυπριακής ΑΟΖ. Έχει ετοιμάσει έγγραφο με τέσσερις δήθεν ανεκπλήρωτες υποχρεώσεις των Βρυξελλών προς την Άγκυρα: - Επανενεργοποίηση της ενταξιακής της πορείας με ξεπάγωμα / άνοιγμα διαπραγματευτικών κεφαλαίων, με προώθηση έξι διαπραγματευτικών κεφαλαίων που μπλοκάρει μονομερώς η Κυπριακή Δημοκρατία.

- Εφαρμογή των 7 ανεκπλήρωτων προαπαιτούμενων από σύνολο 72 κριτηρίων, για να αρθούν οι διατυπώσεις έκδοσης ευρωπαϊκών θεωρήσεων διαβατηρίων για ελεύθερη διακίνηση των Τούρκων πολιτών στην Ευρώπη.

- Προώθηση και αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης της Τουρκίας. Επίσπευση των διαδικασιών προς εκταμίευση των κονδυλίων του δευτέρου πακέτου της βοήθειας ύψους 3 δις. ευρώ προς την Τουρκία για τους Σύρους πρόσφυγες με μεγαλύτερη

140

Λακαφώσης Δημήτριος

ελαστικότητα στην εμπλοκή της Άγκυρας.

3. Πολλά και ακανθώδη τα θέματα για την ευρωτουρκική σύνοδο στη Βάρνα της Βουλγαρίας Στον κατάλογο φιγουράρουν πάνωπάνω η αποσάθρωση του κράτους δικαίου στην Τουρκία μετά την απόπειρα στρατιωτικού πραξικοπήματος του Ιουλίου του 2016, η αμφιλεγόμενη διμερής συμφωνία για την Η Βουλγαρία στην προεδρία της Ε.Ε. το 1ο εξάμηνο 2018 με βασικές συσκέψεις της Ε.Ε. αντιμετώπιση της κρίσης των προσφύγων και των μεταναστών, η κλινικά νεκρή προστη Βάρνα σπάθεια της Τουρκίας να ενταχθεί στην ΕΕ, η τουρκική στρατιωτική επιχείρηση εναντίον Κούρδων στη Συρία. Σαν να μην έφθαναν αυτά, η συνάντηση σημειώνεται μερικές ημέρες μετά την κλιμάκωση της έντασης ανάμεσα στην Τουρκία, την Ελλάδα και την Κύπρο. Με αυτό το φόντο, ο βούλγαρος πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσοφ, η χώρα του οποίου ασκεί την εναλλασσόμενη προεδρία της ΕΕ δεν κρύβει πως περιμένει μια πολύ δύσκολη συνάντηση. Πάντως κανένα από τα δύο μέρη δεν έχει συμφέρον να εκτροχιάσει τον διάλογο. Για την Τουρκία, η Ε.Ε. παραμένει πολύτιμος εμπορικός εταίρος. Για τις Βρυξέλλες, η Άγκυρα συνεχίζει να είναι απαραίτητος σύμμαχος στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας και στην προσπάθεια ανάσχεσης των μεταναστευτικών ροών. Η σύνοδος στη Βάρνα θα δώσει την ευκαιρία να ξαναρχίσει ο διάλογος ανάμεσα στα δύο μέρη, παρότι δεν αναμένεται καμιά αληθινή πρόοδος.

4. Ένταση Ε.Ε.- Τουρκίας προ της ευρωτουρκικής Συνόδου στη Βάρνα Η ένταση ανέβηκε μια βαθμίδα, όταν οι ευρωπαίοι ηγέτες καταδίκασαν τις συνεχιζόμενες παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο εναντίον της Ελλάδας και της Κύπρου, έπειτα από αλλεπάλληλα επεισόδια. Η Τουρκία αντέδρασε χαρακτηρίζοντας απαράδεκτες τις αποφάσεις της συνόδου κορυφής της ΕΕ και εξέφρασε παράλληλα την οργή της για τις ευρωπαϊκές επικρίσεις όσον αφορά την επιχείρηση ευρείας κλίμακας που εξαπέλυσε εναντίον Κούρδων YPG, στην περιοχή Αφρίν, στη βορειοδυτική Συρία. Η μάζα των προβλημάτων για τα οποία βρίσκονται σε διένεξη η Τουρκία και η ΕΕ δεν παύει να διογκώνεται αναγνώρισε ο Γιούνκερ, πάντως υποσχέθηκε έναν ειλικρινή και ανοικτό διάλογο. Η ΕΕ, επέμεινε παρ' όλα αυτά, επιθυμεί να ενισχύσει τη συνεργασία της με την Τουρκία. Μια από τις προτεραιότητες για τα κράτη μέλη της ΕΕ είναι να εξασφαλιστεί ότι η Άγκυρα θα συνεχίσει να εφαρμόζει τη συμφωνία που κλείστηκε τον Μάρτιο του 2016 για την κρίση των μεταναστών και των προσφύγων και επέτρεψε να μειωθούν σημαντικά οι διελεύ-

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

141

σεις προς την Ευρώπη, με αντάλλαγμα κυρίως οικονομική βοήθεια. Έχει διαμαρτυρηθεί επανειλημμένα για τις καθυστερήσεις στην εκταμίευση των χρημάτων, ύψους €3δις, στα οποία αναμένεται να προστεθούν άλλα τρία δισεκατομμύρια. Η Άγκυρα αξιώνει να υπάρξει πρόοδος στη φιλελευθεροποίηση του καθεστώτος θεωρήσεων διαβατηρίων για τους Τούρκους που ταξιδεύουν στην ΕΕ. Αυτό είναι προτεραιότητα για την Άγκυρα, αλλά πιθανόν αποτελεί ψευδαίσθηση εάν πιστεύει ότι η ΕΕ θα κάνει παραχωρήσεις στο συγκεκριμένο ζήτημα. Μολονότι η Άγκυρα πολλαπλασίασε τους τελευταίους μήνες τα κατευναστικά σινιάλα προς ορισμένες χώρες μέλη, κυρίως τη Γερμανία, αποφυλακίζοντας για παράδειγμα δημοσιογράφους που είχε φυλακίσει, το ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ρίχνει μια βαριά σκιά στη Βάρνα. Η ΕΕ έχει εκφράσει επανειλημμένα την ανησυχία της για τις εκκαθαρίσεις που εξαπολύθηκαν στην Τουρκία μετά την απόπειρα επιβολής στρατιωτικού καθεστώτος. Πάνω από 55.000 άνθρωποι, ανάμεσά τους αντιφρονούντες και δημοσιογράφοι, έχουν οδηγηθεί στη φυλακή, άλλοι 160.000 αποτάχθηκαν, τέθηκαν σε διαθεσιμότητα, απολύθηκαν. Στην παράταση της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης, που τελεί σε ισχύ στην Τουρκία από τον Ιούλιο του 2016, έχει οδηγήσει σε σοβαρές παραβιάσεις των δικαιωμάτων εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων, εκφράζουν έντονη ανησυχία τα ΗΕ σε έκθεση που δημοσιοποίησαν. Η υποψηφιότητα της Τουρκίας για να γίνει κράτος-πλήρες μέλος της ΕΕ αναμένεται επίσης να συζητηθεί στη Βάρνα, αλλά αναμένουν να μην σημειωθεί η παραμικρή πρόοδος.

Η Διεξαγωγή της Συνόδου κορυφής Ε.Ε. –Τουρκίας στη Βάρνα Βουλγαρίας, 26 Μαρτίου 2018 Με ανάμεικτα συναισθήματα προσήλθαν οι δύο επικεφαλής της Ε.Ε. στη Σύνοδο Κορυφής στη Βάρνα, στις 26 Μαρτίου 2018. Kάθησαν στο ίδιο τραπέζι με τον Πρόεδρο της Τουρκίας, όπου δόθηκαν αυστηρά μηνύματα Γιουνκέρ – Τούσκ για Αιγαίο, ΑΟΖ και Ελληνες στρατιωτικούς. Δόθηκε εικόνα περισσότερο απομάκρυνσης, παρά σύγκλισης.

1. Δηλώσεις Τούσκ, προέδρου ευρωπαϊκού Συμβουλίου στη Βάρνα Οι καλές διμερείς σχέσεις αποτελούν πολύ σημαντική δέσμευση για την ενταξιακή προοπτική της Τουρκίας, διατυπώσαμε όμως την ανησυχία μας για τις τουρκικές ενέργειες στην ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο, όπως επίσης και για την κράτηση πολιτών της Ε.Ε. από την Άγκυρα. Υπογράμμισε ότι η Ε.Ε. στέκεται αλληλέγγυα της Κύπρου για το δικαίωμά της να εκμεταλλεύεται τους φυσικούς πόρους στη δική της ΑΟΖ. Εξέφρασε την ανυσχία της Ε.Ε. για τις ενέργειες της Τουρκίας στη Συρία και ειδικά στο Αφρίν και για την κλιμάκωση της έντασης και τον εκτοπισμό πληθυσμού. Πρέπει με ευθύνη της Τουρκίας να προστατευθεί ο πληθυσμός και να παρέχεται ανθρωπιστική βοήθεια στην

142

Λακαφώσης Δημήτριος

περιοχή. Οι ηγέτες της Ε.Ε. δεν έλαβαν καμία σαφή απάντηση από τον για τη στρατιωτική επιχείρηση της Τουρκίας στη Συρία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, την Ελλάδα και την Κύπρο. Δεν καταλήξαμε σε κανένα συμβιβασμό σήμερα. Εξακολουθώ να ελπίζω ότι αυτό θα καταστεί δυνατό στο μέλλον. Μόνο η πρόοδος σε αυτά τα ζητήματα βελτιώνει τις σχέσεις Ε.Ε.-Τουρκίας, περιλαμβανομένης της διαδικασίας ένταξης.

2. Δηλώσεις Γιουνκέρ, επικεφαλής της Κομισιόν, στη Βάρνα Για τους Ελλήνες στρατιωτικούς και για τις συλλήψεις δημοσιογράφων πρέπει η τουρκική πλευρά να επιλύσει το ζήτημα και πρόσθεσε ότι η Ε.Ε. είναι επιθυμητό να γίνει αυτό πριν το ορθόδοξο Πάσχα. Για να προχωρήσει η Τουρκία στην ενταξιακή της πορεία είναι ουσιαστικό να βελτιώσει τις σχέσεις της με την Κύπρο και την Ελλάδα. Είμαι αντίθετος με αυτούς που υποστηρίζουν -επιφανειακά μερικές φορές ή και δημαγωγικά- ότι πρέπει να διακόψουμε τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις και ότι είναι υπέρ της συνέχισης των διαπραγματεύσεων.

3. Δηλώσεις, προέδρου της Τουρκίας, στη Βάρνα Για το θέμα της κυπριακής ΑΟΖ, οι Τουρκοκύπριοι πρέπει να συμπεριληφθούν ισότιμα σε ζητήματα που αφορούν την Ανατολική Μεσόγειο. Αναμένει από τις Βρυξέλλες στήριξη και όχι επικρίσεις, στον αγώνα του κατά της τρομοκρατίας. Για την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ, είναι μεγάλο λάθος να μείνει η χώρα του εκτός της διεύρυνσης. Η χώρα είναι υποψήφια για ένταξη από το 1963 και ζήτησε επίσπευση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Να παραμείνουν ανοιχτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας με την Ε.Ε. Για το μεταναστευτικό, στην Τουρκία είναι 3 εκατ. πρόσφυγες, με τάση να φτάσουν τα 4 εκατ. Από το πρώτο πακέτο των €3 δις, στην Τουρκία έχουν φτάσει μόνο τα €1,8 δις και πρέπει να επισπευθούν οι διαδικασίες για τα επιπλέον €3 δις που ενέκρινε η ΕΕ. Η Τουρκία χρειάζεται μεγαλύτερη στήριξη από τη ΕΕ για τους πρόσφυγες, προκειμένου να βελτιωθούν οι συνθήκες διαβίωσης των προσφύγων και να γίνει ευκολότερο το έργο των τουρκικών αρχών. Για την κατάρτηση του καθεστώτος θεώρησης βίζας για τους τούρκους πολίτες, η τουρκική πλευρά έχει κάνει το καθήκον της και δεν πρέπει να εκκρεμεί αυτό το ζήτημα. Για την τελωνειακή ένωση, είναι τεχνικό ζήτημα, και έπρεπε να είχει ικανοποιηθεί από την Ε.Ε. Για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, η Τουρκία είναι στόχος πολλών τρομοκρατικών

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

143

οργανώσεων, όπως το Daesh και το PKK. Η Τουρκία δίνει μάχη εντός και εκτός συνόρων κατά της τρομοκρατίας και δεν πρέπει να γίνεται αντικείμενο αβάσιμης κριτικής.

Η Δήλωση για τους 8 Τούρκους αξιωματικούς και 2 Έλληνες στρατιωτικούς, 26 Μαρτίου 2018 Ο επιστρέφοντας από τη Βάρνα Βουλγαρίας, σε συνομιλία που είχε στο αεροπλάνο με τους δημοσιογράφους αναφέρθηκε και στο θέμα των 8 Τούρκων αξιωματικών που κατέφυγαν στην Ελλάδα κατά το πραξικόπημα του Ιουλίου 2015 και των δύο Ελλήνων στρατιωτικών που κρατούνται στις φυλακές Αδριανούπολης για συνηθισμένη παραβίαση των συνόρων στις Καστανιές Έβρου, το Μάρτιο 2018. ‘’Μιλήσαμε και για το ζήτημα των δύο Ελλήνων στρατιωτικών. Τους εξήγησα πως το θέμα είναι στα χέρια της δικαιοσύνης και οι οικογένειες και οι υπάλληλοι του προξενείου μπορούν και τους επισκέπτονται. Μου είπαν εσείς είστε μεγάλη χώρα, μεγάλος πρόεδρος, φροντίστε να αποφυλακιστούν οι δύο στρατιώτες και τους απάντησα ότι δεν είμαι πιο μεγάλος από τη δικαιοσύνη και πρέπει να περιμένουμε την απόφαση. Πρόσθεσε, δεν είναι δίκαιο αυτοί που ασχολούνται τόσο με τους 2 Έλληνες στρατιώτες να μην έχουν ασχοληθεί με το ζήτημα της έκδοσης των 8 Τούρκων στρατιωτών που ενεπλάκησαν σε πραξικόπημα και διέφυγαν στην Ελλάδα. Δεν μας τους έδωσαν αφού τους το ζητήσαμε. Αυτοί που δεν μίλησαν καθόλου για το θέμα αυτό, αλλά τώρα μιλούν για την ανάγκη αποφυλάκισης των δύο Ελλήνων στρατιωτών. Παράλληλα ο Τούρκος πρόεδρος τόνισε πως εμείς δεν συσχετίζουμε τα δύο θέματα.

Η Επόμενη Ημέρα της Βάρνας Στην επομένη της Βάρνας, αποφασίζεται στο Τουρκικό Συμβούλιο Ασφαλείας η Τουρκία να μην υποχωρήσει και να προστατεύσει τα δικαιώματά της στο Αιγαίο. Για την ανταλλαγή των δυο Ελλήνων στρατιωτικών πρότεινε βουλευτής της συγκυβέρνησης της Ελλάδας που δημιούργησε εσωτερικό σάλο και εκμετάλλευση από τα τουρκικά δημοσιεύματα. Μπορεί να παρακαμφθεί η ελληνική δικαιοσύνη και να βρεθεί συμφωνία ανταλλαγής και προσθέτει ότι τίθεται θέμα ανταλλαγής, αυτό σημαίνει όμηρος στο οποίο άλλοι αναφέρονται.

Σε Πρόωρες προεδρικές Εκλογές οδηγείται η Τουρκία, εν μέσω περιόδου έκτακτης ανάγκης, Απρίλιος 2018 Στις 24 Ιουνίου 2018, διεξάγονται στην Τουρκία πρόωρες προεδρικές και βουλευτικές εκλογές, όπως κατέληξε ο Erdogan, αν και ισχύει ακόμη η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης λόγω του πραξικοπήματος 2016. Κανονικά οι εκλογές έπρεπε να γίνουν ένα χρόνο μετά, το φθινόπωρο 2019. Όμως, λόγοι πολλαπλών σκοπιμοτήτων επέβαλαν το πρόωρο των εκλογών. Επικρατεί μέχρι τώρα ανεκτή κοινωνική ανοχή για τον Erdogan, που με τον καιρό προ-

144

Λακαφώσης Δημήτριος

βλεπότανε να καταρρεύσει, όπως όλες οι προβλέψεις συνηγορούν, αλλά έχει και αντιθέσεις με τις μεγαλύτερες κοσμικές πόλεις της Τουρκίας ως και με τους Κούρδους. Η οικονομία, παρά τα φιλοδωρήματα προς στοχευμένες κοινωνικές τάξεις, άρχισε πτωτική πορεία. Δημιουργήθηκε ένα πρόσχημα εθνικιστικού φρονήματος με την τουρκική εισβολή στην βορειό- δυτική Συρία και την κατάληψη της πόλης Afrin από τους Κούρδους. Αλλά, και το επικρατούν πολιτικό σκηνικό επέβαλε τις πρόωρες εκλογές. Η αποχώρηση της ‘’λύκαινας’’Aksener- της άλλης Lepen για την Ανατολή- από το εθνικιστικό κόμμα του Bahceli το οποίο προσεταιρίζεται τώρα το κόμμα του Erdogan, έφερε ανησυχίες για τις εκλογές αργότερα. Η Aksener έχει το δικαίωμα και συμμετέχει μόνο στις προεδρικές εκλογές- με προοπτικές το κόμμα της (Ιyi) να συνεργασθεί και με την αντιπολίτευση των κεμαλιστών( ΜΗΡNational movement party) στο δεύτερο γύρω των εκλογών- και όχι στις ταυτόχρονες βουλευτικές εκλογές. Για τις οποίες δεν συμπληρώνει τον προβλεπόμενο χρόνο ίδρυση του κόμματός της, που εξασφαλιζότανε στην περίπτωση εκλογών το 2019. Το δημοψήφισμα του 2017 με ‘’ναι’’ για εκτελεστική προεδρία- του οποίου είχε προηγηθεί το προ ενός έτος αποτυχημένο προξικόπημα 2016- προέβλεπε και διεξαγωγή εκλογών και στη συνέχεια και δημοψήφισμα για τροποποίηση του Συντάγματος. Με το νέο σύνταγμα ο Erdogan αποβλέπει να καταστεί κυρίαρχος Σουλτάνος με δύο ακόμη θητείες και μέχρι το 2029 ακόμη. Να εγκαταστήσει ένα ισχυρό ερντογκανικό οθωμανικό σύστημα αντί του ισχύοντος κεμαλικού. Να εξουσιάσει απόλυτα το στρατό και τη δικαιοσύνη. Να υλοποιήσει το υπερφίαλο σχέδιό του για ανυπέρβλητους πολεμικούς εξοπλισμούς με αεροπλανοφόρο, με Drones, με το αντιαεροπορικό σύστημα S -400, με υπερσύγχρονα jet F-15 plus και με πολλαπλή εγχώρια παραγωγή πολεμικού υλικού, ώστε να καταστεί η κύρια υπολογίσιμη περιφερειακή δύναμη. Ωστόσο, και η απόσπαση μεριδίου από το ενεργειακό θαλάσσιο πλούτου στη Μεσόγειο και το Αιγαίο εμπίπτει επίμονα στις τουρκικές στοχεύσεις. Σήμερα, η Τουρκία έχει ενεργειακό έλλειμμα 20%, μέρος του οποίου προβλέπεται να καλυφθεί από με το προς υλοποίηση σχέδιο από τη Ρωσία για πυρηνικό σταθμό στο Ακούγιου της Μερσίνης, από το 2023. Εκτιμάται ότι οι προεκλογικές κορώνες συνεχίζονται στο δίμηνο μέχρι τις εκλογές, αλλά και με υπό οποιαδήποτε άλλη επιθετική μορφή και στο μετεκλογικό πολιτικό σκηνικό, που συνηθίζει εύκολα να βρίσκει η Τουρκία, που ασφαλώς επηρεάζουν και την Ελλάδα. Η Ελλάδα μόνο με ενισχυμένες αποτρεπτικές Ένοπλες δυνάμεις, με σύγκλιση συμμαχιών εταίρων και ένα ενισχυμένο-αξιόπιστο- ευέλικτο και ανεξάρτητο εθνικό σύστημα ασφαλείας, εξασφαλίζει να μην παρασυρθεί σε ανεπιθύμητες καταστάσεις από τις οποίες να βγαίνουμε ζημιωμένοι και με υποχωρήσεις. Αυτό επιβάλλει ο επιθετικός χαρακτήρας του γείτονα αντιπάλου μας, που συνηθίζει

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

145

ενίοτε να προβάλει, όπως μετά από ένα και μισό περίπου μήνα, δήλωσε καθαρά ο Erdogan για ανταλλαγή των δύο συλληφθέντων Eλλήνων στρατιωτών, για απλή και συχνή παραβίαση των συνόρων στον Έβρο, με τους οκτώ Τούρκους αξιωματικούς που έχουν καταφύγει στην Ελλάδα, παρά και τη με ομοφωνία καταδίκη της Τουρκίας από το Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο. Υπόψη, ο Erdogan ζητάει και την ανταλλαγή αμερικανού πάστορα που κρατείται στην Τουρκία με τον τούρκο ιεροκήρυκα Γκιουλέν που ζεί στις Η.Π.Α. Επίσης δηλώνει προκλητικά ότι τούρκοι κομμάντος κατέβασαν τη ελληνική σημαία που είχαν αναρτήσει σε ελληνική βραχονησίδα του Αιγαίου νεαροί Έλληνες.

Το πολιτικό κλίμα στην προεκλογική περίοδο της Τουρκίας Η Τουρκία κατατάσσεται σε μία από τις πρωτιές στις φυλακίσεις δημοσιογράφων, υπαλλήλων, δικαστικών, στρατιωτικών και δήθεν Γκιουλενιστών. Απήγαγε 80 δήθεν Γκιουλενιστές από 18 χώρες, μεταξύ των οποίων τα Σκόπια και η Καμπότζη, πράγμα που δεν αποκλείει η Τουρκία να επιχειρήσει απαγωγή και Τούρκων αξιωματικών που έχουν καταφύγει στην Ελλάδα μετά το πραξικόπημα 2016. Στην προεκλογική περίοδο δεν εμποδίζονται από την Τουρκία πρόσφυγες από το Afrin της Συρίας να εισέλθουν κατά κύματα μέσω Έβρου και νησιών στην Ελλάδα. Τούρκοι Hackers παρεμβάλλονται σε ελληνικά δημοσιογραφικά δίκτυα με απειλές για δεύτερο ελληνικό ρίψιμο στη ‘’θάλασσα’’. Εκτιμάται ότι οι προεκλογικές κορώνες συνεχίζονται στο δίμηνο μέχρι τις εκλογές, αλλά και με οποιαδήποτε άλλη επιθετική μορφή που συνηθίζει εύκολα να βρίσκει η Τουρκία, που ασφαλώς επηρεάζουν την Ελλάδα. Η Τουρκία ψάχνεται για τυχόν νομικό ολίσθημα της Ελλάδας και να το εκμεταλλευθεί παρασύροντας την Ελλάδα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, αλλά η Ελλάδα έχει στη φερέτρα της όλα τα νομικά όπλα. Η Τουρκία έχει πάντα στο μυαλό της το ισοζύγιο’’κέρδους- χάσιμου’’και εάν η ζυγαρία δεν κλείνει επί του ασφαλούς προς το κέρδος δεν προχωράει ποτέ σε θερμό επεισόδιο ‘’κόκκινης γραμμής’’.

Μέτωπο κατά του από τέσσερα κόμματα της αντιπολίτευσης Το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) της Τουρκίας και τρία ακόμη κόμματα της αντιπολίτευσης κατέληξαν σε συμφωνία για συνεργασία απέναντι στον ενόψει των εκλογών στις 24 Ιουνίου 2018. Το CHP, το νεοσύστατο κόμμα İyi, το ισλαμιστικό κόμμα Saadet και το Δημοκρατικό κόμμα ανακοίνωσαν τη συμφωνία στις 3 Απριλιου 2018. Η συμφωνία δημιουργεί έναν ευρύ συνασπισμό ενάντια στην κυρίαρχη συμμαχία του Τούρκου προέδρου, και του κόμματός του (AKP) με το εθνικιστικό κόμμα MHP. Ακόμη, επιτρέψει στα μικρότερα κόμματα της συμμαχίας να υπερπηδήσουν το εμπόδιο του 10% των ψήφων που χρειάζονται για να μπουν στο κοινοβούλιο.

Στις Πρόωρες προεδρικές Εκλογές στην Τουρκία υπερνικητής ο Erdogan, 24 Ιουνίου 2018 Στις 24 Ιουνίου 2018, 55περίπου εκατομμύρια Τούρκοι ψηφοφόροι, με προσέλευση 90%,

146

Λακαφώσης Δημήτριος

προσέρχονται στις κάλπες στις προεδρικές και βουλευτικές εκλογές στην Τουρκία. Νικητής είναι στις προεδρικές εκλογές με 52.5% των ψήφων ο Erdogan με τον αντίπαλό του Ince να παίρνει 30%, με διαφορά 2 εκατομμύρια, πράγμα που δεν αφήνει αμφισβήτηση της νίκης . Ενώ το κόμμα του Erdogan κερδίζει και στις βουλευτικές εκλογές με 53%, στις οποίες το, με το φυλακισμένο πρόεδρο Demirtas επί 2 δύο χρόνια, Κουρδικό κόμμα συνεχίζει την παραμονή του στη βουλή. Ο Erdogan βρίσκεται στην εξουσία 16 χρόνια μέχρι τώρα και με τη νέα προοπτική φθάνει τα 21 χρόνια μέχρι και το 2023. Έχει υπερβεί και τα 15 χρόνια του Κεμάλ Ατατούρ. Η μακροχρόνια παραμονή του στην Εξουσία, η αυτοπροβολή του ως ακλόνητος υπέρμαχος των συμφερόντων της χώρας, η προώθηση υποδομών και η φροντίδα για τη μεσαία τάξη του εσωτερικού της Τουρκίας του έδωσε την απόλυτη νίκη, έναντι του με μικρότεηρη πολιτική εμπειρία αντιπάλου του. Πάντως, ο Erdogan προτιμήθηκε παρά την πρόσφατη οικονομική δυσχέρεια της Τουρκίας και με την τουρκική λίρα να βρίσκεται σε ελευθέρα πτώση, αλλά και με αρνητική προοπτική για το μέλλον, σύμφωνα και με τις εκτιμήσεις διεθνών οίκων αξιολόγησης. Ο πρόεδρος της ελληνικής Δημοκρατίας, ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, αλλά και ο Putin, o Maduro, o Abbas και το Quatar, είναι από τους πρώτους που συνεχάρηκαν τον Erdogan για τη νίκη του. Ενώ, οι Η.Π.Α, και η Ε.Ε. είναι μουδιασμένοι και αναμένουν από τον Erdogan να εκδηλώσει τη μετά εκλογική στάση του. Oι Η.Π.Α. σέβονται τα αποτελέσματα των εκλογών αλλά περιμένουν δημοκρατικές διαδικασίες να ακολουθήσουν.

Περιφερειακές εκλογές με πρώτα διαβρωτικά μηνύματα κατά του Erdogan, στις 31 Μαρτίου 2019 Οι περιφερειακές- Δημοτικές εκλογές στην Τουρκία διεξάγονται στις 31 Μαρτίου 2019 με διαβρωτικά μηνύματα στον του Erdogan. Χάνει ο Erdogan έξι από τις μεγάλες πόλεις, Κων/πολη,, την πρωτεύουσα Άγκυρα, τις παραλιακές πόλεις τη Σμύρνη, την Αττάλεια, τα Άδανα και τη Μερσίνη. Σε προεκλογική ομιλία στη Σμύρνη ο Erdogan ανέφερε ότι εδώ οι Τούρκοι του Κεμάλ έρριψαν τους Γκιαούρηδες στη θάλασσα και σε ομιλία του στα Δαρδανέλια με την ευκαιρία τα 47 θύματα του μακελάρη στη Ζηλανδία ότι η Ινσταμπούλ δεν θα γίνει Κωνσταντινούπολη.

Eνώ η Αγιά Σοφιά γίνεται από Μουσείο Τζαμί. Όλα αυτά και άλλα πυροτεχνήματα προεκλογικής περιόδου και πολιτικό κρεσέντο. Όμως, ο Erdogan χάνει 7 από τις 12 μεγαλύτερες πόλεις μεταξύ των οποίων την Κων/πολη της οποίας υπήρξε δήμαρχος πριν από 25 χρόνια, την πρωτεύουσα Άγκυρα, τις παραλιακές πόλεις τη Σμύρνη, την Αττάλεια, τα Άδανα και τη Μερσίνη. Όλες αυτές οι πόλεις παράγουν το 60% του τουρκικού εισοδήματος. Τιμωρήθηκε ο Erdogan για την κακή κατάσταση της οικονομίας που βρίσκεται στο κόκκινο με μεγάλο υπερπληθωρισμό και κατακόρυφη πτώση της λίρας και τη μεσαία τάξη να έχει χαμηλά εισοδήματα και μετά τις εκλογές να αναμένεται να επιβάλει σκληρά οικονομικά μέτρα στην επόμενη 3ετία που έχει ήδη εξασφαλίσει. Ο Σουλτάνος πληρώνει τώρα την απομονωτική εξωτερική πολιτική με τη Δύση και την

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

147

Ε.Ε. και για παράβαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δεν έπιασαν οι εκφοβισμοί του για Τζαμί στην Αγιά Σοφιά, με μίσος αναφορά σε πέταγμα των ‘’Γκιούρηδων’’ στη θάλασσα της Σμύρνης και με εμμονή για στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Συρία κατά των πολεμιστών Κούρδων. Τελικά, ακυρώνει την εκλογή στην Κων/πολη και τεσσάρων Κούρδων εκλεχθέντων Δημάρχων.

Ακύρωση των εκλογών στην Κων/πολη 6 Μαΐου 2019 και επανάληψη στις 23 Ιουνίου 2019 Στις 6 Μαΐου 2019, το τουρκικό εκλογικό συμβούλιο ανακοινώνει ότι οι εκλογές για το δήμαρχο Κων/πολης, της μεγαλύτερης στη χώρα πόλης και οικονομικό επίκεντρο, επαναλαλβάνονται στις 23 Ιουνίου 2019. Τελικά τις επαναληπτικές εκλογές στην Κων/πολη, 23 Ιουνίου 2019, κερδίζει ο Ιμάμογλου, της αντιπολίτευσης, ως νέος Δήμαρχος Κων/πολης με 54.21% έναντι του αντιπάλου Γιλντιρίμ με 45%, πρώην πρωθυπουργού και υποστηριζομένου από τον Erdogan με ότι αυτό σημαίνει για τον Erdogan για το πολυετές πολιτικό σύστημά του με ξεκίνημα, ως Δήμαρχος της Κων/πολης1994.

Η με απομωνοτισμό και με ρίσκο πολιτική του Erdogan , 2018 Απόλυτος κυρίαρχος λοιπόν της εξουσίας αναδεικνύεται ο Erdogan με όραμα για ισλαμικό μετακεμαλικό ερντογανικό προεδρικό καθεστώς, με απόλυτη επιβολή στη Δικαιοσύνη και στο στρατό. Υπό σκιά, βέβαια, αναμένουν πολλές αναπάντητες ερωτήσεις για τη μετεκλογική εποχή. Συνεχίζεται η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης υπό την οποία διεξήχθηκαν πρόωρες εκλογές, με φυλακισμένους πολιτικούς αντιπάλους και ακόμη ξένους δημοσιογράφους; Ο στρατηγικός σχεδιασμός της εξωτερικής πολιτικής είναι πάγιος από πολλά χρόνια πριν και δεν αναμένεται αλλαγή. Αναβαθμίζεται τελευταία η γκρίζα πολιτική σε εδαφικές εκδικήσεις στο Αιγαίο. Ενώ, μέχρι πρότινος απλώς ενοχλούσε την προσπάθεια για εκμετάλλευση φυσικού πλούτου της κυπριακής ΑΟΖ, τώρα εμποδίζει με πολεμικά πλοία ξένες εταιρίες για έρευνα στην κυπριακή ΑΟΖ, αλλά δεν πρόκειται να απόσχει από περιοχές της ΑΟΖ με λιγότερο ενδιαφέρον εκδικώντας ενεργειακό μερίδιο. Έχει αντιδικίες με τα αμερικανικά συμφέροντα στη Μέση Ανατολή. Επιμένει στην παραπέρα από το Afrin επέκταση στα βόρεια σύνορα της Συρίας και ρισκάρει να βρεθούν οι τουρκικές δυνάμεις αντιμέτωπες με τα εκεί αμερικανικά στρατεύματα, με πρόσχημα τον έλεγχο της περιοχής και την επιστροφή των Συρίων προσφύγων που φιλοξενούνται στην Τουρκία. Αλλά, και αντιδικεί στην απόφαση Trump να μεταφέρει την αμερικανική πρεσβεία από το Τελ Αβίβ στην Ιερουσαλήμ. Άλλοτε, κατέρριψε για παραβίαση του τουρκικού εναερίου χώρο ρωσικό πολεμικό αεροσκάφος και μετά επέτρεψε ρωσικά πολεμικά να πετούν μέσω της Τουρκίας προς τη Συρία. Προσπαθεί να ισορροπεί την προμήθεια των ρωσικών S-400 με την αμερικανική προμήθεια

Λακαφώσης Δημήτριος

148

των F-35 plus αεροπλάνων. Έχει, βέβαια, και την ανάγκη των αμερικάνικων ανταλλακτικών για την ενίσχυση της εγχώριας πολεμικής τουρκικής βιομηχανίας. Προσπαθεί να προσεγγίσει την Ε.Ε., όχι τόσο για τις ενταξιακές της διαδικασίες αφού έχει καταλάβει το αδύνατο ένεκα των δημοκρατικών ελλείψεών της, αλλά για τελωνειακές διαδικασίες άλλων χωρών με την Ε.Ε. Σήμερα, η Τουρκία ρισκάρει τις σχέσεις της μεταξύ Αμερικής και Ρωσίας. Ο Erdogan συνεχίζει με απόλυτο συγκεντρωτικό νέο προεδρικό καθεστώς στην Τουρκία ως ο ‘’ένας’’. Έχει επιβάλλει τον τρόμο στο λαό του, αλλά με ανησυχία για ‘’κίτρινα γιλέκα’’ από τους Κούρδους στην νότια ανατολική Τουρκία. Έχει, μετά το πραξικόπημα 2016, φυλακίσει 12.000, εκ των οποίων οι 5.000 στρατιωτικοί με τους μισούς επιτελείς. Προκαλεί προβληματισμό η προσέγγιση του Οικομενικού Πατριαρχείου της Κων/πολης με το πατριαρχείο της Ουκρανίας και των Σκοπίων, πράγμα που ενοχλεί και τη Ρωσία. Απρόβλεπτες είναι και οι τακτικές στην εξωτερική πολιτική. Ασκεί μεμονωμένη στρατηγική στην ανατολική Μεσόγειο έναντι της συμμαχίας Ισραήλ- Κύπρου- Ελλάδας- Αιγύπτου, ακολουθεί αντιαμερικανική πολική για τους Κούρδους στη Συρία. Επαναλαμβάνονται οι τουρκικές προκλήσεις στο Αιγαίο με επιθετικές δηλώσεις του Τούρκου αρχηγού των Ενόπλων δυνάμεων- Διοικητού της στρατοφυλακής πρίν από το προξικόπημα 2016- και ο ομότιμος Έλληνας αρχηγός απαντά ‘’εάν πατήσουν Τούρκοι στρατιώτες σε ελληνικό μικρονήσι, το μικρονήσι βομβαρδίζεται’’ Δηλαδή, το περίπου αντίβαρο του τουρκικού’’ αιτία πολέμου η ελληνική επέκταση των των ελληνικών χωρικών υδάτων’’. Στις 12 Απριλίου 2019, οι Η.Π.Α. εκδίδουν προειδοποίηση για αποφυγή επίσκεψης αμερικανών πολιτών στην Τουρκία.

O Erdogan υπέρ των S- 400, με απειλές από τις Η.Π.Α., 9 Απρ.2019 Άρχισε η παράδοση S-400 στην Τουρκία, 12 Ιουλίου 2019

Αμερικανικά F-35 plus αεροπλάνα.

τις 12 Ιουλίου 2019 , παρά τις διαφωνίες με τις Η.Π.Α., η Τουρκία παραλαμβάνει μερικούς ρωσικούς πυραύλους S-400 με βεληνεκές 400 Km . Οι υπόλοιποι από το σύνολο 116 παραδίδονται στις επόμενες εβδομάδες. Οι Η.Π.Α. δηλώνουν ότι μελετούν την επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία και ότι δε θα δοθούν τα πολεμικά αμερικανικά αεροσκάφη F-35 Plus στην Τουρκία. H Tουρκία δηλώνει ότι δεν αποκλίνει από τον Νατοϊκό προσανατολισμό και δεν απορρίπτει και την αγορά αμερικανικών πυραύλων Patriots.

Γερουσιαστές του Κογκρέσου παρουσιάζουν σχέδιο αλλαγής της αμερικανικής πολιτικής στην ευρύτερη της ανατολικής Μεσογείου περιοχής, εν όψει και των παραλόγων τουρκικών επιδιώξεων στην περιοχή

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

149

O Erdogan αρχίζει να θέτει σε εφαρμογή την προμήθεια ρωσικών πυραύλων S- 400 αντί των Αμερικανικών πυραύλων Patriot με τον ισχυρισμό ότι η προμήθεια των S-400 είναι πλέον οικονομικά συμφέρουσα.

Οι ρωσικοί πύραυλοι S-400

Προκαλούνται αντιδικίες και απειλές από τις Η.Π.Α. για αντίμετρα. Ακυρώνουν την προμήθεια στην Τουρκία υπερσύγχρονων αεροσκαφώνF-35 plus, αν και βρίσκονται ήδη δύο F-35 plus στην Τουρκία, σε αμερικανική όμως βάση, όπου εκπαιδεύονται Τούρκοι πιλότοι.

Οι ρωσικοί πύραυλοι S-400 και τα 5ης γενιάς αμερικανικά F-35 plus αεροπλάνα δεν είναι δυνατόν να συνυπάρξουν στο τουρκικό οπλοστάσιο, καθόσον δίδεται δυνατότητα αποκρυπτογράφησης των κωδικών των F-35 plus. Τώρα η Αμερική έχει την πρόθεση να αποπέμψει την Τουρκία από το ΝΑΤΟ. Εάν συμβεί κάτι τέτοιο δημιουργείται προκλητική και επικίνδυνη προς ανατολάς χώρα εκτός συμμαχία και κυρίως για την Ελλάδα. Μήπως, με αυτή την πιθανότητα μπορεί κανείς να σκεφθεί ότι η Τουρκία ακολουθεί την παλαιότερη πορεία της Τεχεράνης που επί Σάχη είχε στενές σχέσεις με τη Δύση και τώρα είναι απομεμονωμένη και έγινε πηγή αστάθειας και προκλήσεων στην περιοχή. Ο Erdogan επισκέπτεται τον Putin στη Μόσχα στις 9 Απριλίου 2019 και ο Putin θέτει ως θέμα προτεραιότητας τους S-400 και το εμπόριο. Υπόψη στη Ρωσία η Ε.Ε. έχει επιβάλλει κυρώσεις για την προσάρτηση της Κριμαίας, όμως η Τουρκία δεν είναι στην Ε.Ε. Η Τουρκία δηλώνει γιατί υπάρχουν στην Ελλάδα S-300 μέλος του ΝΑΤΟ, αλλά οι πύραυλοι αυτοί είχαν παραγγελθεί επί Γλαύκου Κληρίδη για την Κύπρο, τελικά μετά από ξεμπέρδεμα κατέληξαν στην Κρήτη. Μήπως και οι S-400 που προορίζονται τώρα για την Τουρκία τοποθετηθούν στο Αζερμπαϊτζάν ή Κατάρ, ή άλλη χώρα φιλική προς την Τουρκία; Επιπλέον, η Τουρκία επαναλαμβάνει παλαιότερο αίτημα για αποστρατικοποίηση των νήσων του Αιγαίου, χωρίς να αναφέρει την 1η τουρκική Στρατιά στα παράλια του Αιγαίου. Στις 10 Απριλίου 2019 γερουσιαστές των Η.Π.Α. παρουσιάζουν σχέδιο αλλαγής της αμερικανικής πολιτικής στην ανατολική Μεσόγειο με προσέγγιση Ελλάδας- Κύπρου- Ισραήλ και προώθει αμερικανικών βάσεων στην Ελλάδα- Σκόπια-Βουλγαρία- Ρουμανία. Επιπλέον, ζητείται από την Ελλάδα για πρώτη φορά να δώσει στοιχεία παραβάσεων- παραβιάσεων του ελληνικού εναερίου και θαλασσίου χώρου από την Τουρκία τα έτη 2017-18. Ομοίως, η Τουρκία υποβάλλει στα Η.Ε. χάρτη Μεσογείου χωρίς το Καστελόριζο τα στοιχεία των ο δηλαδή χωρίς υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ και την τουρκική ΑΟΖ να εγγίζει την αιγυπτιακή.

Λακαφώσης Δημήτριος

150

Άρχισε η παράδοση S-400 στην Τουρκία, 12 Ιουλίου 2019 Στις 12 Ιουλίου 2019 , παρά τις διαφωνίες με τις Η.Π.Α., η Τουρκία παραλαμβάνει μερικούς ρωσικούς πυραύλους S-400 με βεληνεκές 400 Km . Οι υπόλοιποι από το σύνολο 116 παραδίδονται στις επόμενες εβδομάδες. Οι Η.Π.Α. δηλώνουν ότι μελετούν την επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία και ότι δε θα δοθούν τα πολεμικά αμερικανικά αεροσκάφη F-35 Plus στην Τουρκία. H Tουρκία δηλώνει ότι δεν αποκλίνει από τον Νατοϊκό προσανατολισμό και δεν απορρίπτει και την αγορά αμερικανικών πυραύλων Patriots.

Βαρύ το κλίμα μεταξύ Μacron- Erdogan για την Ε.Ε, στο Παρίσι, 5 Ιανουαρίου 2018 Σε αντίβαρο της απόστασης Η.Π.Α.- Τουρκίας, ο Erdogan προσπαθεί να ξεπαγώσει τις τεταμένες σχέσεις με την Ε.Ε. και είχε αποκαλέσει ‘’Χίτλερ’’ ευρωπαίους ηγέτες.

Επισκέπτεται στις 5 Ιανουαρίου 2018, τη Γαλλία και ταυτόχρονα ο τούρκος ΥΠΕΞ Ταβούσογλου τον ομόλογό του Γκάμπριελ στη Γερμανία στην ιδιαίτερη πατρίδα του, με αίτηση να μειωθούν οι τελευταίες αντεγκήσεις Γερμανίας-Τουρκίας. Κατά τη συνάντηση των δύο ηγετών, επικράτησε βαρύ κλίμα, όπως κατά την επίσκεψή του Erdogan στην Αθήνα στις 7-8 Δεκεμβρίου 2017. Συνάντηση Μακρόν - Ερντογάν στο Παρίσι.

5-1-18

Ο Γάλλος πρόεδρος Μacron επισήμανε στον Erdogan, ότι η παρούσα κατάσταση στην Τουρκία, δεν επιτρέπει καμία πρόοδο στη διαδικασία ένταξης της Άγκυρας στην Ε.Ε. Ανέφερε ότι οι δημοκρατικές χώρες πρέπει να σέβονται το κράτος δικαίου και διατύπωσε την ανησυχία του για την μετά το πραξικόπημα του Ιουλίου 2015, τύχη των φυλακισμένων σπουδαστών, εκπαιδευτικών και δημοσιογράφων στην Τουρκία. Ο Erdogan προσέθεσε: η Τουρκία περιμένει 54 χρόνια έξω από την πόρτα της ΕΕ και αυτό κουράζει και μας υποχρεώσει να λάβουμε μια τελική απόφαση. Ωστόσο, συμφωνήθηκε η προμήθεια Air Bus, πυραύλων και βοήθεια για σταθμό πυρηνικής ενέργειας στην Τουρκία. Ο Erdogan προτίθεται ο ίδιος να επισκεφθεί προσεχώς και τη Γερμανία και την Ολλανδία, με τις οποίες είχε διαταράξει τις σχέσεις του και εκεί δεν αποκλείεται να επικρατήσει βαρύ κλίμα.

Επίσκεψη Erdogan στο Βατικανό, στις 6 Φεβρουαρίου 2018 Ο Erdogan επισκέπτεται για πρώτη φορά τα τελευταία 59 χρόνια, , τον Πάπα στο Βατικανό, αν και το 2015 ο Πάπας είχε επισκεφθεί την Αρμενία με αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων. Βέβαια, τώρα αμφότεροι αντιτίθενται στην απόφαση του Trump να αναγνωρίσει την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

151

Το 2014 ο Πάπας είχε συναντηθεί με τον Erdogan κατά την επίσκεψή του στο Πατριαρχείο της Κων/πολης. Συναντάται και με τον Ιταλό πρόεδρο Ματαρέλα και πρωθυπουργό Τζεντιλόνι, με διαδηλώσεις κουρδικών οργανώσεων. Συζητήθηκαν εμπορικές σχέσεις, αποφεύχθηκε αναφορά στα ανθρώπινα δικαιώματα στην Τουρκία και στους 600.000 παράνομους μετανάστες στην Ιταλία.

Το Λεγόμενο Σκοπιανό επανέρχεται μετά από πολλά χρόνια σε πλήρη Εξέλιξη Εισαγωγική χρονολογική περιληπτική της Εξέλιξης

- 17 Ιανουαρίου 2018, η πρώτη συνάντηση των διαπραγματευτών για το Σκοπιανό.

- 29 Ιανουαρίου 2018, συνάντηση των πρωθυπουργών Ελλάδας- Σκοπίων στο Νταβός.

- 4 Φεβρουαρίου 2018 και 20 Ιανουαρίου 2019, συλλαλητήρια στην πλατεία Συντάγματος - 15 Μαΐου 2018, η συμφωνία για το Σκοπιανό.

- 17 Ιουνίου 2018, υπογραφή της συμφωνίας των Πρεσπών, από Ελλάδα-Σκόπια.

- 11 Ιανουαρίου 2019, η ΠΓΔΜ επικυρώνει τη συμφωνία.

- 25 Ιανουαρίου 2019, ελληνική επικύρωση της συμφωνίας.

Χαραμάδα ελπίδας για το Σκοπιανό, 2017-18 Ο νέος πρωθυπουργός Zoran Zaev της FYROM από 31Μαΐου 2017 είναι πλέον διαλλακτικός στο θέμα της ονομασίας για να επιτευχθεί η ένταξη της χώρας του στο ΝΑΤΟ–Ε.Ε. Αρχίζουν διαπραγματεύσεις για αμοιβαία αποδεκτή ονομασία. Είναι πλέον μετριοπαθής στη γειτονική πολιτική και επιτυγχάνεται συμφωνία με τη Βουλγαρία η οποία ασκεί την προεδρία της Ε.Ε. το πρώτο εξάμηνο του 2018 και ο πρωθυπουργός της Βουλγαρίας Borko Borissov κάνει συστάσεις για συνέχιση των διαπραγματεύσεων για το Σκοπιανό μέχρι να βρεθεί λύση. Η πρώτη προσέγγιση στη δεκαετία του1990 απέτυχε λόγω εσωτερικών αναταραχών στα Σκόπια, η δεύτερη στη δεκαετία του 2010 λόγω εθνικιστικών τάσεων και ρητορικών εκστομήσεων του πρωθυπουργού Γκρουέφσκι που ήγειρε αγάλματα του Μ. Αλεξάνδρου στα Σκόπια και προκαλούσε με χάρτες και με παιδεία την ελληνική Μακεδονία και το λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Τώρα προβάλλει τρίτη προσέγγιση. Επιδίωξη είναι να υπάρξει κατάληξη μέχρι τον Ιούνιο 2018, οπότε συζητείται η ένταξη της FYROM στη διάσκεψη του ΝΑΤΟ- αν και προτεραιότητα για τα Σκόπια έχει η Ε.Ε.- ή θα έχει την τύχη του Βουκουρεστίου 2008. Η μέχρι πρότινος πρόταση της Ελλάδας ήταν: σύνθετη γεωγραφική ονoμασία κοινή για όλους (erga omnes). Και με τα προς αποδικωδικοποίηση τώρα ερωτήματα: Στην αρνητική έκβαση, η κατάσταση είναι ευνοϊκότερη ή χειρότερη μετά από πολλά χρό-

152

Λακαφώσης Δημήτριος

νια; Έχουμε το προηγούμενο με το πακέτο Πινέριο ‘’Νέα Μακεδονία και του ΒανςΟυένς ‘’Nova Makedonija το 1992-93, το επόμενο έτος της ίδρυσης του κρατιδίου. Το όνομα FYROM της ενδιάμεσης συμφωνίας του 1995 δεν χρησιμοποιεί τώρα το πλείστο των χωρών και μόνη σχεδόν η Ελλάδα χρησιμοποιεί το FYROM. Στη θετική έκβαση, αποκτάται καλή γειτονία που στερήθηκαν επί 25χρόνια και οι Οργασμός διαβουλεύσεων για το Σκοπιανό, δύο χώρες και ελληνική επιρροή στα Βαλ17-1-18 κάνια και στην Ευρώπη, που παλαιότερα τα Βαλκάνια αποτελούσαν την πυριτιδαποθήκη στην ευρύτερη περιοχή; Ποία θα είναι η γλώσσα, ταυτότητα και γίνονται οι απαραίτητες απολυτρωτικές και συνταγματικές μεταρρυθμίσεις, ώστε να αποκλείεται πισωγύρισμα στην πρώην κατάσταση. Για να υπάρξει συμβιβασμός-απαραίτητος για την επιτυχία κέθε διαπραγμάτευσης απαιτούνται και υποχωρήσεις για το θέμα των Σκοπίων, μετά βέβαια από ενημέρωση του λαού, από κοινοβουλευτική έγκριση. Η οποιαδήποτε έκβαση πρέπει να έχει κίνητρο και μόνο το εθνικό συμφέρον και όχι πολιτικές σκοπιμότητες.

Η Πρώτη Συνάντηση των Διαπραγματευτών για το Σκοπιανό στη Νέα Υόρκη, 17 Ιανουαρίου 2018 Στις 17 Ιανουαρίου 2018, συναντώνται στη Νέα Υόρκη ο ειδικός διαπραγματευτής των Η.Ε. για το ζήτημα της ονoμασίας της FYROM Μάθιου Νίμιτς (Matthew Nimetz) και οι διαπραγματευτές των Σκοπίων Βάσκο Ναουμόφσκι (Vasko Naumovski) και της Ελλάδας Αδαμάντιος Βασιλάκης για να συζητήσουν το επί χρόνια άλυτο θέμα του προσωρινού όνοματος FYROM της ενδιάμεσης συμφωνίας της Αχρίδας(σ.σ. και όχι τη σλαβική ‘’Οχρίδας’’) το 1995, η οποία συμφωνία έχει πολλάκις παραβιασθεί. Το τέλος της σύσκεψης ο Matthew Nimetz δηλώνει χωρίς λεπτομέρειες για το περιεχόμενο των συζητήσεων ότι: ‘’μη ρεαλιστική η λύση χωρίς το όνομα ‘’Μακεδονία’’ και προσθέτει ότι το όνομα ‘’Μακεδονία’’ υπάρχει ήδη στην ονομασία FYROM, αποδεκτή από την Ελλάδα. Διαβιβάζονται οι προτάσεις του Matthew Nimetz στις κυβερνήσεις των δύο χωρών για παραπέρα διαβουλεύσεις.

Στον Απόηχο της Έναρξης Διαπραγματεύσεων για το Σκοπιανό, 24 Ιανουαρίου 2018 Συναντώνται σε υψηλότερο πολιτικό επίπεδο, οι πρωθυπουργοί Αλέξης Τσίπρας και Ζόραν Ζάεφ στο πλαίσιο του παγκόσμιου οικονομικού φόρουμ στο Νταβός, στις 24 Ιανουαρίου2018.Γίνονται εκατέρωθεν δηλώσεις μετά τη συνάντηση:

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

153

Τσίπρας, σύνθετη ονομασία με ισχύ έναντι όλων, χωρίς παράθυρα για αλυτρωτικές επιδιώξεις και Horan Zoev, μετονομασία του ονόματος του αεροδρομίου και οδών των Σκοπίων, χωρίς αναφορά για το Σύνταγμα. Στις 6 Φεβρουαρίου 2018 ο Ζόραν Ζάεφ δηλώνει ‘’η χώρα μου είναι έτοιμη να αποδεχθεί όνομα με γεωγραφικό προσδιορισμό. Το αεροδρόμιο μετονομάζεται σε διεθνές αεροδρόμιο Σκοπίων και η εθνική οδός Σκοπίων- σύνορα με την Ελλάδα σε εθνική οδός Φιλίας’’. Προσδοκά να υπάρξει συμφωνία για το όνομα μέχρι το τέλος Ιουνίου 2018, οπότε και η σύνοδος του ΝΑΤΟ.

Το Πλαίσιο μέσα στο οποίο κινούνται οι συζητήσεις του Σκοπιανού Πέντε είναι τα ονόματα στο τραπέζι, οι Σλάβοι πολύ αργότερα από τους Έλληνες στην περιοχή, κοινή αποδεκτή ονομασία για ένταξη στο ΝΑΤΟ, στην προσέγγιση του ΝΑΤΟ προς τα Σκόπια αντιτίθεται η Ρωσία Πέντε είναι τα ονόματα στο τραπέζι για το ονοματολογικό των Σκοπίων σύμφωνα με τις προτάσεις του ειδικού διαπραγματευτού των Η.Ε., Μάθιου Νίμιτς: Δημοκρατία της Νέας Μακεδονίας : Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας, Δημοκρατία της Άνω Μακεδονίας, Δημοκρατία της Μακεδονίας του Βαρδάρη και Δημοκρατία της Μακεδονίας (Σκόπια) και όλα αυτά σε σλαβική διάλεκτο, ήτοι Republika Nova Makedonija, Republika Severna Makedonija, Republika Gorna Makedonija, Republika Vardarska Makedonija, Republika Makedonija (Skopje), αντίστοιχα. Οι Σλάβοι παρουσιάσθηκαν σε μικρό βόρειο τμήμα της γεωγραφικής Μακεδονίας πολύ αργότερα από τους Έλληνες Μακεδόνες για τους οποίους όλη η ανθρωπότητα δεν αγνοεί και αναγνωρίζει μόνο την ελληνική Μακεδονία του Μ. Αλεξάνδρου στη νότια γεωγραφική περιοχή. Στις διαπραγματεύσεις και ειδικότερα στη διάσκεψη του ΝΑΤΟ, Ιούλιος 2018, ‘’αποκλείεται χωρίς κοινή αποδεκτή ονομασία να συζητηθεί η ένταξη ακόμη και ως FYROM και παραμένει η μέχρι τώρα θέση του ΝΑΤΟ’’, δηλώνει ο Γ.Γ. του ΝΑΤΟ Στόλτεμπεργκ(Stoltenberg) κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στα Σκόπια, προφανώς και ως πίεση προς τα Σκόπια. Για την προσέγγιση του ΝΑΤΟ προς τα Σκόπια, αντιτίθεται η Ρωσία και ο ρώσος Υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ δηλώνει ότι ‘’η υπόθεση του ονοματολογικού άνοιξε ξανά μόνο επειδή οι Η.Π.Α. θέλουν την ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ’’. Η ρωσική πραγματικότητα αναμένεται να φανεί αν το ζήτημα των Σκοπίων φθάσει στο Σ.Α. των Η. Ε. Η Ρωσία κατηγορεί τις Η.Π.Α. ότι επεμβαίνει στα Σκόπια όπως είχε επέμβει και στις εκλογές του Μαυροβουνίου 1997. Η Ρωσία βλέπει να μην έχει ρόλο στα δυτικά Βαλκάνια με εκεί χώρες-μέλη στο ΝΑΤΟ όπως η Αλβανία, το Μαυροβούνιο και Κροατία ως και με παρουσία Νατοϊκών δυνάμεων στη Βοσνία και την ίδρυση στρατού στο Κόσοβο. Αλλά και με προοπτική ένταξης στη Ε.Ε. Αλβανίας, Μαυροβουνίου, Σερβίας, Σκοπίων και Κοσόβου. Τελικά η Ρωσία αναγνωρίζει το όνομα Β. Μακεδονία για τα Σκόπια.

154

Λακαφώσης Δημήτριος

Η Στάση της Τουρκίας έναντι του Σκοπιανού Η Τουρκία αντιτίθεται για συμφωνία Ελλάδας- Σκοπίων. Ο Πρόεδρος Ivanov επισκέπτεται την Τουρκία. Ο Erdogan υπόσχεται προμήθεια πολεμικού υλικού στα Σκόπια.

Επίκεντρο των Συγκεντρώσεων για το Σκοπιανό το Συλλαλητήριο στο Σύνταγμα, 4 Φεβρουαρίου 2018, Οργή, θυμός και αγανάκτηση όλων των πολιτών, στάλθηκαν μηνύματα από τη λαΐκή βούληση, χωρίς να ληφθούν υπόψη. Οι συγκεντρώσεις διεξάγονται στον απόηχο της έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων για το Σκοπιανό. Παρατηρείται αυθόρμητη ογκώδης συγκέντρωση στο Σύνταγμα στις 4 Φεβρουαρίου 2018, πολύ μεγαλύτερη από ποτέ, με οργή, θυμό και αγανάκτηση όλων Στον παλμό του συλλαλητηρίου των πολιτών από όλη την Ελλάδα για να μην για το Σκοπιανό η Αθήνα. 4-2-2018 παραχωρηθεί στα Σκόπια το ελληνικό όνομα ‘’Μακεδονία’’, που επί 25 χρόνια σφετερίζουν την ελληνική ιστορική μακεδονική κληρονομιά. Παρόμοια συγκέντρωση έχει προηγηθεί και στη Θεσσαλονίκη. Το 1/5 δεν μπορεί να προκαλεί και με το 75% των επενδύσεων να είναι ελληνικές, ούτε οι Σκοπιανοί που κατοίκησαν ένα μικρό τμήμα και πολύ αργότερα από τους Μακεδόνες, να προσβλέπουν σε όλη την ελληνική Μακεδονία. Οι διαδηλώσεις αρχίζουν τώρα να γίνονται όχι μόνο από τους Σκοπιανούς αλλά αφυπνίζεται και η εθνική συνείδηση των Ελλήνων. Στις συγκεντρώσεις στάλθηκαν μηνύματα για να ληφθεί υπόψη η λαΐκή βούληση, χωρίς άλλες σκοπιμότητες και έξωθεν επεμβάσεις. Βέβαια η εξωτερική πολιτική δεν ασκείται άμεσα με τις ‘’πλατείες’’, αλλά η πολιτική είναι εφικτή όταν βασίζεται στη θέληση και στην ευαισθησία του λαού, αν και διαμορφώνεται αργότερα των πλατειών. Μπορεί η Ελλάδα να είναι υποτελής των οικονομικών μνημονίων σήμερα, αλλά δεν μπορεί να υποκύψει και σε εθνική ταπείνωση. Αμέσως μετά το συλλαλητήριο του Συντάγματος. η ελληνική κυβέρνηση δηλώνει ότι συνεχίζεται αταλάντευτα η διαπραγμάτευση με τα Σκόπια με σύνεση, με μετριοπάθεια και με επιμονή σε καθαρές θέσεις και με πατριωτική ευθύνη, γιατί κάθε άλλο μόνο σε περιπέτειες μπορεί να καταλήξει. Ενώ, η ελληνική αντιπολίτευση απαντά ότι σπείρατε ανέμους και τώρα θερίζετε θύελλες. Στον απόηχο των συγκεντρώσεων και στις 10 Φεβρουάριου 2018. ο Horan Zoev τόνισε σε δημοσιογράφους ότι: ‘’δεν βλέπω κανένα λόγο να αλλάξουμε το σύνταγμά μας. Στις συνομιλίες για το όνομα, η απαίτηση για αλλαγή του συντάγματος είναι μία θέση της Ελλάδας, αλλά εμείς έχουμε τη δική μας. Αλλάξαμε το σύνταγμά μας το 1993, ενσωματώνοντας, το

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

155

Η σημερινή Πλατεία Συντάγματος έμπροσθεν Στην τότε Πλατεία Ανακτόρων, τη σημερινή της ελληνικής Βουλής Συντάγματος. 3 Σεπτεμβρίου 1843 άρθρο 2 στην παράγραφο 49. Έχουμε κάνει νέο μεγάλο βήμα για την εξάλειψη του αλυτρωτισμού. Ό,τι κάνουμε τώρα είναι να αποδείξουμε ότι δεν έχουμε κανενός είδους φιλοδοξίες είτε εδαφικές είτε άλλες αλυτρωτικές βλέψεις, θέλουμε να χτίσουμε σχέσεις φιλίας και να βρεθεί λύση στην 25ετη διαμάχη, αλλά όχι με κάθε τίμημα’’. (σ.σ. η προϊστορία του Σκοπιανού αναφέρεται στη σελίδα 643 του 1ου Τόμου του βιβλίου).

Με σημασία η επιλογή συλλαλητηρίων στο Διαχρονικό Ιστορικό το κέντρο της Αθήνας στην Πλατεία Συντάγματος Με τη στρατιωτική και την πολιτική κίνηση, στις 3 Σεπτεμβρίου1843, στον χώρο της ‘’ τότε Πλατείας Ανακτόρων’’ μπροστά από τα τότε ‘’Βασιλικά Ανάκτορα΄΄, όπου η σημερινή ελληνική Βουλή, ο Δωριεύς στρατηγός Μακρυγιάννης(λαϊκός), ο Συνταγματάρχης Καλλέργης(στρατιώτικος) και ο Ανδρέας Μεταξάς(πολιτικός) επιβάλλουν την παραχώρηση Συντάγματος στο λαό. Έκτοτε επαξίως μετονομάζεται η πλατεία σε ‘’Πλατεία Συντάγματος’’, με βαρύ ιστορικό γεγονός, ο απόηχος του οποίου επηρέασε τις εξελίξεις μέχρι και σήμερα στη τελική διαμόρφωση του πολιτεύματος. Η σημαντικότερη κεντρική ελληνική πλατεία, το κέντρο αναφοράς της Ελλάδας, είναι μια από τις πολλές γνωστές πλατείες του κόσμου. Κάθε ξένος επισκέπτης περνάει οπωσδήποτε για να δει από κοντά την ακουστή γι’αυτόν‘’Πλατεία τεία Συντάγματος’’και αναμένει να δεί αυτά που την συνδέουν με το όνομά της. Της αξίζει λοιπόν καλύτερη προβολή με περισσότερο αρμόζον ιστορικό περιβάλλον, όπως το επιβάλλει και αξίζει η διαχρονική της ιστορία. Βέβαια σήμερα φιλοξενεί πολιτικές συγκεντρώσεις και ομιλίες, εκδηλώσεις, διαμαρτυρίες, διαδηλώσεις και συλλαλητήρια του λαού, χωρίς να είναι απαραίτητες οι λαΐκές αγορές, οι θέσεις των οποίων αρμόζουν μόνο αλλού. Ο περίγυρος βέβαια είναι πλούσιος με πολυτελή ξενοδοχεία, αξιόλογα υπουργεία, παρακείμενους ελκυστικούς εμπορικούς δρόμους και ταβερνάκια ελληνικής παράδοσης και κουλτούρας.

156

Λακαφώσης Δημήτριος

Επισκέψεις Επισήμων με την έναρξη Διαπραγματεύσεων για το Σκοπιανό. Επίσκεψη του Matthew Nimetz των Η.Ε. στην Ελλάδα και στα Σκόπια. Ήδη έχει επισκεφθεί τα Σκόπια ο Γ.Γ του ΝΑΤΟ Stoltenberger και στη συνέχεια και ο πρόεδρος του ευρωπαϊκού συμβουλίου Junker. Η 5νθήμερη επίσκεψη Junker στα δυτικά Βαλκάνια, με τέλος 1Μαρτίου 2018 στη Σόφια -που τώρα ασκεί την 6μηνη προεδρία της Ε.Ε.- εντάσσεται στο πλαίσιο της Ε.Ε. για ένταξη και της Αλβανίας, Μαυροβουνίου, Σερβίας, Σκοπίων και Κοσόβου για τη σταθερότητα στα Βαλκάνια και μάλιστα σε αντίβαρο για τις επιδιώξεις της Ρωσίας στην περιοχή.

Η λύση πρέπει να εγκριθεί και από το Ελληνικό και το Σκοπιανό κοινοβούλιο. Η λύση πρέπει να εγκριθεί και από τα δύο κοινοβούλια Ελλάδας και Σκοπίων και στη συνέχεια επικύρωση των Η.Ε.:

Στο ελληνικό κοινοβουλίο, απαιτείται πλειοψηφία των 180 ή 151, ανόλογα με την κρίση για τη σοβαρότητα του θέματος(σ.σ.με πλειοψηφία των παρόντων;). Στο κοινοβούλιο των Σκοπίων, απαιτούνται τα 2/3 της βουλής ήτοι 80 θετικές ψήφους ενώ ο πρωθυπουργός Horan Zoev διαθέτει μόνο 63 ψήφους και με πιθανότητα και άλλες 10 του αλβανικού στοιχείου τουAll Ahmmeti και απαιτούνται ακόμη 7 που πρέπει να αποκτηθούν από την αντιπολίτευση για την απαιτούμενη πλειοψηφία στη βουλή. Ο Ivanov πρόεδρος και ο ηγέτης Hristijan Mickoski του κόμματος της ανιπολίτευσης VMRO έχει σχέσεις με τον πρώην εθνικιστή πρωθυπουργό Gruevski. Η λύση πρέπει να είναι συνολική χωρίς σταδιακή εφαρμογή; Η κατά φάσεις ένταξη των Σκοπίων στη διάσκεψη του ΝΑΤΟ τον Ιούνιο 2018, οπότε συζητείται και αυτό το θέμα, με όνομα μόνο και μετά τα άλλα, προβληβατίζει χωρίς να αποκλείεται, ακόμη και με διεθνή ασφάλεια, αθέτησης των συμφωνηθέντων, όπως έγινε και με την Αλβανία μετά την ένταξή της στο ΝΑΤΟ, το συνταγματικό αλβανικό δικαστήριο ακυρώνει συμφωνία με την Ελλάδα για την ΑΟΖ, πιθανόν μετά από μουσουλμανική τουρκική επέμβαση.

Καθοριστικό όριο του Σκοπιανού η Σύνοδο του ΝΑΤΟ, 21-22 Ιουλίου 2018 Προβάλλει τώρα ιστορική στιγμή για το Σκοπιανό, στην οποία έχει θέση η υπευθυνότητα, η ψυχραιμία και η απόλυτη συνεργασία όλων, με γνώμονα το εθνικό συμφέρον και μόνο και μακριά από όποιες άλλες σκοπιμότητες. Η συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού λαού, όπως φαίνεται και από την καθημερινότητα και τα συλλαλητήρια, δεν θέλει την παραχώρηση του ονόματος ‘’Μακεδονία’’ με οποιαδήποτε μορφή, ενώ η πλειοψηφία στην ελληνική βουλή, που χειρίζεται το θέμα για να βρει κατά το δυνατόν αποδεκτή λύση, κλίνει προς τη σύνθετη ονομασία, που στα μέχρι τώρα πολλά χρόνια συζητείται.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

157

Μέσα σ’αυτό το αινηγματικό κλίμα, προβάλλει μια μέση γενική τομή στη διαχείριση της επί 25ετίας διαμάχης για την επίλυση του Σκοπιανού: ‘’Με τροποποίηση του σκοπιανού Συντάγματος για όνομα με πιθανότητα Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας και παράλληλη πολιτική συμφωνιά για αποδοχή από τα Σκόπια ότι δεν έχουν σχέση με την ελληνική αρχαία ιστορία των Μακεδόνων και δεν έχουν αλυτρωτικές επεκτατικές συνοριακές σκέψεις και βλέψεις’’. Εξειδικευμένη ελληνική πρόταση περιλαμβάνει επτά σημεία προς διαπραγμάτευση: Την ονομασία, το εύρος χρήσης της, τη γλώσσα, την ταυτότητα, τις εμπορικές χρήσεις, συντμήσεις και ακρωνύμια. Ωστόσο, δηλώσεις του κ. Ζάεφ μαρτυρούν μεταξύ άλλων ότι η ταυτότητα και η γλώσσα είναι ‘’αδιαπραγμάτευτα’’ και αλυτρωτισμός έχει εξαλειφθεί με την αλλαγή του ονόματος του κεντρικού αεροδρομίου και της εθνικής οδού προς τα ελληνικά σύνορα. Αντί της τροποποίησης του συντάγματος, που μπορεί αύριο να ξανατροποιηθεί, ο Horan Zoev προτείνει Διεθνή συμφωνία με έγκριση των κοινοβουλίων και από τα Η.Ε. και δηλώνει;’’ας τροποποιηθεί το ελληνικό σύνταγμα για την προστασία των Ελλήνων εκτός συνόρων και τότε τροποποιείται και το δικό μας σύνταγμα’’. Εν τούτοις, ο Horan Zoev βλέπει θετική προοπτική στις διαπραγματεύσεις και να αρχίζουν οι ενταξιακές διαδικασίες ώστε να έγκριθεί η ένταξη στο ΝΑΤΟ, στη διάσκεψη του ΝΑΤΟ, τον Ιούλιο 2018, εάν όχι το Φθινόπωρο 2018 εφόσον υπάρξουν εμπόδια. Υπάρχουν και πτυχές που μπορεί να συμφωνηθούν, απαιτούν όμως αρκετό χρονικό διάστημα για να ολοκληρωθούν. Πάντως, επιδιώκεται η όποια κατάληξη των διαπραγματεύσεων να είναι σύντομη, όπως όλοι στοχεύουν Επί πλέον, προκύπτει και το πρόβλημα της σχιματικής από το Πατριαρχείο της Σερβίας εκκλησίας των Σκοπίων που εχει υποβάλλει αίτηση υπαγωγής στο Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης με το όνομα ΄Εκκλησία της Μακεδονίας’’, που πιθανόν η ιστορία των εκκλησιών της περιοχής να μπορέσει να βρεί τη λύση, όπως με το όνομα ‘’Εκκλησία της Αχρίδας’’.

Το όνομα ‘’Ilident’’στο ονοματικό για τα Σκόπια, 18 Μαΐου 2018. Στο τραπέζι των συζητήσεων για το Σκοπιανό για πρώτη φορά μπαίνει πέραν των γνωστών μέχρι τώρα πέντe ονoμάτων και το ‘’Ilideska Makedonijia(Προφήτης Ηλίας της Μεταμόρφωσης)- Μακεδονία του Ίλιντεντ)’’από την εξέγερση στο Iliden το 1903. Το έκτο όνομα παρουσίασε ο υπουργός εξωτερικών των Σκοπίων για πρώτη φορά στη συνάντηση των V4( Ουγγαρία- Πολωνία- Τσεχία- Σλοβακία) και B4 ( Η περιοχές εξέργεσης του Ίλιντεντ, 1903 Ρουμανία- Βουλγαρία- Ελλάδα- Σερβία) στο Σούνιο και στη συνέχεια συζητήθηκε μεταξύ Τσίπρα- Ζάεφ στη συνάντηση Ε.Ε. στη Σόφια, στις 17 Μαΐου 2018. Πoιο είναι το Ilident

158

Λακαφώσης Δημήτριος

Στις 20 Ιουλίου 1903, γιορτή του Προφήτη Ηλία(Ίλιντεντ) εξ ου και το όνομα της εξέγερσης , αγρότες, εργάτες, σλαβομακεδονικά και εν μέρει βουλγαρικά και άλλα στοιχεία εξεγέρθηκαν κατά της τότε Οθωμανικής κυριαρχίας στην περιοχή Κίτσεβο, Μοναστήρι, Πρέσπες και Αχρίδα (σ.σ. όχι η σλαβική λέξη Οχρίδα) με επιδιώξεις προς νότο μέχρι τη Θεσσαλονίκη. Την εποχή εκείνη η Οθωμανική κυριαρχία άρχισε να καταρρέει και θέσεις της εκδικούσαν υπό κόλαψη κράτη για ανεξαρτησία και το από 1830 ανεξάρτητο ελληνικό κράτος με βόρεια σύνορα στη Μελούνα της Θεσσαλίας από 1881. Η Ελλάδα ανησυχούσε για ξένη προσάρτηση της Μακεδονίας και της Θράκης, όπου κυριαρχούσε ο ελληνικός πληθυσμός. Η τότε Βουλγαρική εξαρχία- μετά το Ρωσοτουρκικό πόλεμο- πέραν της υποκίνησης ανταρτών στη περιοχή των Σαράντα Εκκλησίων στην Αδριανούπολη, υποβοηθεί με τα Βουλγαρικά στοιχεία και την εξέγερση του Ίλιντετ. Τις επεκτατικές βλέψεις και τις απολυτρωτικές τάσεις του Ίλιντεντ ακολουθεί και ο Τίτο το 1994 με την ονομασία ‘’Λαϊκή Δημοκρατία Μακεδονίας’’ της νότιας περιοχής της Γιουγκοσλαβίας με το τότε όνομα ‘’Βαρντάσκα Μπανόβινα’’από 1939 και συνεχίζει η FYROM μετά την ίδρυση ανεξαρτήτου κράτους το 1991 και με συνταγματική ονομασία ‘’Δημοκρατία της Μακεδονίας’’. Επιπλέον, η εξέγερση του Ίλιντεντ γιορτάζεται ως εθνική επέτειος από τα Σκόπια και μερικώς και από τη Βουλγαρία.

Άλλα ονόματα για τα Σκόπια, που απορρίφθηκαν με τη γέννησή τους Επίσης, το έκτο ονόμα ‘’Ilideska Makedonijia, , διαδέχεται και έβδομο όνομα’’ Η Δημοκρατία του Κρουσόβου’’, η οποία Δημοκρατία είχε τότε ζωή μόνο 10 ημέρες αφού εξαλείφθηκε αμέσως με επίθεση των Οθωμανών, εν μέσω της εξέγερσης του Ίλιντεντ. Πέραν τούτου, τα Σκόπια προφανώς για να συμπληρώσουν δήθεν ενδιαφέρον αφήνουν να διαρρεύσει και όγδοο ‘’η Μοντέρνα Μκεδονία’’ ακόμη και ένατο όνομα ‘’Ευρωπαϊκή Μακεδονία’’, λες και τα πέντε μέχρι τώρα ονόματα δεν τα εξυπηρετεί, ζητώντας κωλυσιεργία και επίρριψη ευθύνης σ΄άλλους. Συμπεράσματα –Απόψεις για την απόρριψη για το ‘’Ilident’’ Το Ίλιντεντ του 1903 αποβλέπει στην αφύπνιση σλαβομακεδονικού έθνους με καθαρά αλυτρωτικές διαθέσεις. Αυτό, λοιπόν, το όνομα προτείνει τώρα ο Ζάεφ; Βλέπει ό,τι έτσι και με παρεμφερή τεχνάσματα μπορεί να συμφωνήσει και η αντιπολίτευση VMRΟ και ο πρόεδρος Ιβανόφ και με συνταγματικές και βουλευτικές διαδικασίες και δημοψήφισμα να επικυρώσει τον απολυτρωτισμό με ενεργοποίηση ονομάτων όπως και το Ίλιντεντ. Η Ελλάδα έχει ηθική και ιστορική ευθύνη να μην εμπλακεί σε ένα τόσο ολισθηρό θέμα του ονόματος. Η τότε ελληνική κυβέρνηση εναντιώθηκε στην εξέγερση του Ίλιντεντ. Η με σύνεση και ομοψυχία, και με εμπειρία της ονοματολογίας εδώ και 25 χρόνια, επιλογή από τα πέντε, και όχι μόνο, συζητηθέντα μέχρι τώρα ονόματα, οδηγεί ασφαλέστερα στην εξεύρεση αμοιβαίας αποδεκτής λύσης με συνταγματική κατοχύρωση και με χρήση για

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

159

όλους(erga omnes). Η Ελλάδα δεν πρέπει να υποχωρήσει, όπως στην ενδιάμεση συμφωνία του 1995, με τμηματικές αποδοχές όπως επιδιώκεται με το επείγον και τις πιέσεις μέχρι τις 28 Ιουνίου 2018, οπότε προτίθεται να συζητηθεί και η ένταξη των Σκοπίων στους δυτικούς οργανισμούς. Εξ άλλου και δεύτερο Δικαστήριο στη Χάγη δεν τη φοβίζει. Η Ελλάδα δεν έχει να χάσει τίποτε, τα Σκόπια χάνουν με το 75% των επενδύσεων να προέρχονται από την Ελλάδα. Μία αμοιβαία αποδεκτή λύση προσφέρει στην ασφάλεια και στη σταθερότητα στα Βαλκάνια και στην Ευρώπη ευρύτερα. Ούτε ένα μικρό κράτος μπορεί να επιβληθεί σε βάρος της Ελλάδας, μέχρι εκεί η καλή μας θέληση.

Επικρατέστερο το όνομα ‘’Βόρεια Μακεδονία’’ με erga omnes, 1 Ιουνίου 2018 Η ονομασία ‘’Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας’’, στα σλαβικά ‘’Severna Makedonija’’, είναι η επικρατέστερη των τριών λύσεων που παραμένουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ανάμεσα σε Αθήνα και Σκόπια, παραμένουν και τα άλλα δύο, από τα συνολικά πέντε, ονόματα του Gorna και Nova). Το επόμενο, αναμενόμενο βήμα, είναι η τηλεφωνική επικοινωνία ανάμεσα στους δύο πρωθυπουργούς Αλέξη Τσίπρα και Ζόραν Ζάεφ, που μπορεί να πραγματοποιηθεί σύντομα. Οι δύο άνδρες αργότερα μέσα στον Ιούνιο, και σίγουρα, πριν από τη Σύνοδο Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 28- 29 Ιουνίου 2018, συναντιούνται, δίχως να έχει ακόμη προσδιοριστεί η τοποθεσία. Το erga omnes: Σε κάθε περίπτωση, βασική προϋπόθεση είναι η εξασφάλιση του erga omnes και της συνταγματικής αναθεώρησης στην ΠΓΔΜ. Ο κ. Ζάεφ παραδέχθηκε και δημοσίως ότι η πρόταση για ‘’Ilindenska Makedonija’’ έχει καταρρεύσει οριστικά. Δεν έγινε αποδεκτή από την Ελλάδα και δεν συζητείται ξανά. Από κυβερνητικής πλευράς πιστεύεται ότι ο Καμμένος μέχρι τώρα έχει αποδείξει ότι είναι αξιόπιστος, μπεσαλής σύμμαχος και δεν έχει εκβιάσει με κανένα θέμα με το οποίο ήταν αντίθετος. Να το δούμε.

Η Επίτευξη συμφωνίας για το σκοπιανό, 15 Ιουνίου 2018 Όνομα, ιθαγένεια, γλώσσα, ένταξη στο ΝΑΤΟ-Ε.Ε. ‘’περίκλειστο κράτος’’, αυτοκίνητα, αγροτικά προϊόντα

Επιτεύχθηκε τελικά συμφωνία για το σκοπιανό, η οποία ας ελπίζουμε ότι τερματίζει την εδώ και από 27 χρόνια διαμάχη Ελλάδας –Σκοπίων. Αντικαθιστά την ενδιάμεση συμφωνία της Αχρίδας του 1995, η οποία αποδείχθηκε άκαρπη. Οι διαπραγματεύσεις έχουν αρχίζει εδώ και ένα χρόνο και έχουν μια κατάληξη μετά από έντονες και επίμονες εκατέρωθεν προσπάθειες. Η συμφωνία προβλέπει: 1.‘’Βόρεια Μακεδονία’’ και για όλες τις χρήσεις erga omnes’’( Article 1(3)a)of agreement),The official name shall be Republic of North Macedonia…and be used erga omnes), θέση που

160

Λακαφώσης Δημήτριος

είχε υποστηριχθεί από την Ελλάδα και το 2008 στο Βουκουρέστι. Αλλά, αναφέρονται μεταξύ άλλων και η εθνότητα και η γλώσσα., εξίσου σημαντικά θέματα για την επιτυχία της συμφωνίας.

2.’’Μακεδόνας/ ο πολίτης της Βόρειας Μακεδονίας (Article 1(3)(b), The nationality shall be Macedonian/citizen of Republic North Macedonia.), προβλέπεται ο όρος αυτός της συμφωνίας να αναφέρεται και στα επίσημα έγγραφα όπως στα διαβατήρια. Μήπως όμως με τον καιρό ξεχασθούν τα άλλα και παραμείνει μόνο το ‘’Μακεδόνας’’, όνομα που συνδέεται απόλυτα με την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου και του Φιλίππου. Μήπως λοιπόν είναι προτιμώτερο ’Βόρειος Μακεδόνας/…..’’ που δεν πρόκειται ποτέ, και εάν ακόμη όπως είναι φυσικό, ξεχασθεί το δεύτερο συστατικό, να υπάρξει σύγχυση και εκμετάλλευση περί τίνος πρόκειται. Οι σκοπιανοί ήλθαν αιώνες μετά Χριστόν και εγκαταστάθηκαν σε μια βόρεια περιοχή της ευρύτερης Μακεδονίας και τώρα εκδικούν την ιστορία της όλης Μακεδονίας. Υπάρχει σήμερα και η βόρεια και η νότια Κορέα και όπως παλαιότερα και η ανατολική και η δυτική Γερμανία, χωρίς κανένα θέμα εκδίκησης εθνότητας, εφόσον ήταν η ίδια εθνότητα και στα δύο μέρη. Εδώ η εθνικότητα της συμφωνίας, παρά τις όποιες από τώρα διαβεβαιώσεις για δικής τους ξεχωριστή εθνότητα, αύριο μεθαύριο τυχόν να αλλάξει με άλλες αρχές και εξουσίες ίσως με σκοπιμότητα αλυτρωτισμού παρά τις μη αλυτρωτισμού διαβεβαιώσεις στη συμφωνία. Ίσως, λοιπόν δεν πρέπει να εγκαταλείψουμε πρόωρα τις δικές μας καχυποψίες αφού έτσι μας διδάσκει το παρελθόν του άλλου.

3. ‘’Μακεδονική Γλώσσα΄΄, προβλέπεται ως γλώσσα η ‘’Μακεδονική Γλώσσα’’ με αναγραφή στη συμφωνία ότι εντάσσεται στις σλαβικές ομάδες γλωσσών (Article 7(4), The Macedonia language is within the group of South slavic languages…). Σαφέστερο συνεπώς είναι ‘’Σλαβική Μακεδονική Γλώσσα’’ από το χωρίς τη λέξη Σλαβική της συμφωνίας. Βέβαια, γίνεται αναφορά στη συμφωνία ότι υπάρχει ελληνική αποδοχή για τη ‘’Μακεδονική Γλώσσα’’ στη σύσκεψη στην Αθήνα το 1977, αλλά η σύσκεψη αυτή αφορούσε απλώς τεχνική τυποποίηση περιοχών και ακρωνυμίων, με κοινούς λατινικούς χαρακτήρες για διεθνή συνεννόηση και χωρίς καμία πολιτική διάσταση ενώ η τότε νότια περιοχή της Γιουγκοσλαβίας αποτελούσε επαρχία της εποχής Τίτο. Υπόψη, η ομιλουμένη στα Σκόπια γλώσσα είναι βουλγαροσερβική, ανήκει στην ομάδα των νοτιοσλαβικών γλωσσών και γράφεται με το σλαβικό κυριλλικό αλφάβητο, μια γλώσσα που σκόπιμα επελέγη από τους Σκοπιανούς να φέρει το ψευδές όνομα ‘’Μακεδονική’’ για να παραπέμπει στην ελληνική γλώσσα της Μακεδονίας. Επιπλέον, επιδιώκεται από Σκόπια τώρα να διδάσκεται η ‘’Μακεδονική Γλώσσα’’ και στην Ελλάδα, ως και η αντιεθνική σλαβομακεδονική κίνηση “Ουράνιο τόξο’’ στην Ελλάδα να διδάσκεται ’Μακεδονική Γλώσσα’’στο Πανεπιστήμιο της Μακεδονίας. Δεν υπάρχει Έλληνας που να μην ομιλεί την ελλήνική γλώσσα στην Ελλάδα, πλήν σε πολύ μικρές παρέες παλαιών σε απομεμακρυσμένα χωριά χωρίς σκοπευμένες μεταξύ τους συνομιλίες.

4. Ένταξη στο ΝΑΤΟ- Ε.Ε., προβλέπεται ότι εφόσον επικυρωθεί η συμφωνία η Ελλάδα να

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

161

υποβάλει αίτηση συναίνεσης για ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ- Ε.Ε, με δικαίωμα ελληνικής αίρεσης εάν δεν τηρούνται τα της συμφωνίας. Ωστόσο, εάν υπάρξει περίπτωση ελληνικής αίρεσης στο ΝΑΤΟ, τότε τα αρμόδια εθνικά κοινοβούλια δεν είναι πρόθυμα να επανέλθουν, για να μην πω δεν ανέχονται, τις παλινδρομήσεις αυτού του είδους. Η διαδικασία ένταξης στην Ε.Ε. είναι πιο προσεγγίσιμη αφού πρέπει να εξετασθούν 35 προβλεπόμενα κεφάλαια μέσα σε 5 χρόνια και επιβάλλεται συμφωνία όλων σε κάθε κεφάλαιο και μετά συνέχιση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Συνεπώς, η Ελλάδα κρατάει ατού έναντι των Σκοπίων για οποιαδήποτε μελλοντική περίπτωση. Έχουμε και το παράδειγμα από τις από πολλά χρόνια ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας με πλήρη στασιμότητα τώρα.

5. Άλλες διατάξεις της Συμφωνίας, μήπως το χρονικό περιθώριο για την υλοποίηση των συμφωνηθέντων είναι υπερβολικό; Καλή είναι η άνεση χρόνου αλλά μήπως μας προλαβαίνουν εν τω μεταξύ άλλες καταστάσεις και τροποποιούν τα δεδομένα και τις προϋποθέσεις της συμφωνίας. Μήπως δεν είναι απαραίτητη η αναφορά στο ‘’περίκλειστο κράτος’’ της ‘’Βόρειας Μακεδονίας’’, αφού και η Βουλγαρία και η Αλβανία έχουν θάλασσες αλλά στις σχέσεις τους με τα Σκόπια δεν γίνεται αναφορά σε κάτι τέτοιο. Πάντως, στο δίκαιο για τη θάλασσα προβλέπονται ‘’κλειστές περιοχές’’ αλλά εδώ πρόκειται για σκοπιμότητα αναφοράς στην Ελλάδα; Είναι αναγκαία η πρόβλεψη διεπιστημονικής επιτροπής για διερεύνηση της ιστορίας και των δύο, εφόσον αυτό δεν αφορά καν την Ελλάδα; Υπάρχουν τυποποιήσεις για τα αυτοκίνητα της ‘’Βόρειας Μακεδονίας(ΝΜ) αλλά ελλείπουν για τα αγροτικά προϊόντα. Δίπλα στο ‘erga omnes’’γράφεται ‘’όπως αναφέρεται στη συμφωνία’’. Δηλαδή, ξεχωρίζεται το’erga omnes’’ στην προκειμένη περίπτωση, ωστόσο μία και μόνη είναι η έννοιά του σε όλες τις περιπτώσεις. Μπορεί ο καθένας να αυτοπροσδιορίζει τον εαυτόν του, αλλά όχι και την ιθαγένειά του στο κράτος στο οποίο είναι πολίτης.

Υπογραφή της συμφωνίας στις 17 Ιουνίου 2018 Άρχισε η εφαρμογή της συμφωνίας με την υπογραφή, στις 17 Ιουνίου 2018, από υπουργούς εξωτερικών Ελλάδας- Σκοπίων Κοτζιά και Ντιμιτρόφ, αντίστοιχα, στο παραλίμνιο χωριό Ψαράδες Πρεσπών με παρουσία και του επί 24 χρόνια επιφορτισμένου με τη συμφωνία εκπρόσωπου των Η.Ε Nimits, της υπεύθηνης για εξωτερικές υποθέσεις της Ε.Ε. Mogerini και

Λακαφώσης Δημήτριος

162

του Ευρωπαίου αρμοδίου για επεκτάσεις G. Hans. Οι εσωλίμνιες διακινήσεις των επισήμων έγιναν μέσω πλοιαρίων και από τις Πρέπες επισκέφθηκαν το παραλίμνιο σκοπιανό χωριό Οτέσοβο του Μοναστηρίου, στην άλλη πλευρά της λίμνης, όπου τελειώνει και η τελετή υπογραφής. Δεν έλλειψαν και συγκεντρώσεις διαδηλώσεων και πένθημες καμπάνες στη γύρω περιοχή και οι Πρέσπες να έχουν καταστεί απόρθητο φρούριο. Περισσότεροι από 180 δημοσιογράφοι κάλυψαν με ενδιαφέρον την τελετή της υπογραφής της συμφωνίας για γεγονός που ταλαιπώρησε την περιοχή για ¼ του αιώνα χωρίς λύση. Ο διεθνής τύπος παρείχε ευμενή σχόλια για τη σπάνια αλλαγή του ονόματος κράτους, ενώ στο σύνολό της η ελληνική αντιπολίτευση εξέφρασε την αντίθεσή της σ’αυτή τη λύση.

Τα Ενδιάμεσα Στάδια των Σκοπιανών Διαδικασιών μετά την υπογραφή για την υλοποίηση της συμφωνίας, μέχρι τέλος 2018 Επικύρωση της Συμφωνίας, Αίτηση των Σκοπίων για ένταξη στο ΝΑΤΟ- Ε.Ε. Το δημοψήφισμα, Συνταγματική αναθεώρηση.

1. Επικύρωση της Συμφωνίας, 5 Ιουλίου 2018 Επικύρωση της συμφωνίας των Πρεσπών από τη σκοπιανή βουλή, σε δεύτερη προσπάθεια, στις 5 Ιουλίου 2018 και υποχρεωτικά, μετά την πρώτη άρνησή από τον πρόεδρο Ivanof.

2. Αίτηση των Σκοπίων για ένταξη στο ΝΑΤΟ- Ε.Ε., 12 Ιουλίου 2018 Μετά την άρση της ελληνικής άρνησης, γίνεται αποδεκτή η αίτηση των Σκοπίων για ένταξη στο ΝΑΤΟ στη σύσκεψη του ΝΑΤΟ, στις 11-12 Ιουλίου 2018, και αρχίζουν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις με προοπτική ένταξης στις αρχές του 2019. Δεν υφίσταται κανένα προηγούμενο ανάλογο με την περίπτωση της πρόσκλησης των Σκοπίων- ΠΓΔΜ, όπου πρακτικά βρίσκεται σε εξέλιξη μια διαδικασία επίλυσης διμερούς διαφοράς ανάμεσα σε ένα κράτοςμέλος και σε ένα υποψήφιο. Μετά αρχίζουν και οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Ε.Ε., ενώ προβλέται η ένταξη στην Ε.Ε. μετά από 5 χρόνια, με την ολοκλήρωση της εξέτασης των απαιτουμένων 35 κεφαλαίων.

3. Διεξaγωγή Δημοψήφισματος στα Σκόπια, 30 Σεπτεμβρίου 2018 Το δημοψήφισμα, στις 30 Σεπτεμβρίου 2018, απαιτεί την προσέλευση στις κάλπες του 50% του εκλογικού σώματος ήτοι 900.000 από 1,8 εκ. ψηφοφόρων. Στη FYROM διεξάγεται δημοψήφισμα στις 30 Σεπτεμβρίου 2018 για αλλαγή του όνοματος με το ερώτημα:’’ Είσαι υπέρ του να γίνεις μέλος EU και NATO με το να αποδεχθείς τη συμφωνία μεταξύ της ‘’Δημοκρατίας της Μακεδονίας’’ και της Ελλάδας’’; Οι 68 από τα 120 μέλη της βουλής ενέκριναν τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος με υποστήριξη της σοσιαλιστικής κυβέρνησης του πρωθυπουργού Zaev ενώ η αντιπολίτευση VMRO-DPMNE αντιτίθεται στο δημοψήφισμα. Στο δημοψήφισμα των Σκοπίων για τη συμφωνία των Πρεσπών η προσέλευση ήταν χαμηλή στο 34.9 % με 91.48% υπέρ του’’ναι’’. Ο Ζάεφ θεωρεί ως νίκη το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος χωρίς η συμμετοχή να υπερβαίνει το 50%. Η σκοπιανή αντιπολίτευση εκλαμβάνει

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

163

ως ήττα του Ζάεφ με την επικράτηση της αποχής 65%. Εδώ φαίνεται το υπέρ του Ζάεφ δυτικό στοιχείο να ήταν αρνητικό, όπως έγινε στο παρελθόν με το Σχέδιο Ανάν στην Κύπρου. Συμμετείχαν στις κάλπες 600.000 πολίτες από1.800.000 κατά άλλους 1.200.000 εκλογικού σώματος στο οποίο βάσιζε ο Ζάεφ τις προβλέψεις του. Στην Ελλάδα ο πρωθυπουργός επαινεί τον Ζάεφ, σε αντίθεση από τον κυβερνητικό εταίρο και δηλώνει και χωρίς αυτόν μπορεί να εξασφαλίζει την πλειοψηφία στη βουλή. Στους επόμενους εβδομάδες ή μήνες ακολουθούν αποφασιστικές εξελίξεις. Ο κυβερνητικός εταίρος στην Ελλάδα αφήνει επαινιγμούς για δωροδοκία ψηφοφόρων στα Σκόπια, υπερασπίζοντας ουσιαστικά τις απόψεις του VMRO των Σκοπίων. Πρός το τέλος του Σεπτεμβρίου 2018, για την ενίσχυση του δημοψηφίσματος επίσημοι από το ΝΑΤΟ, Ε.Ε., ΗΠΑ, Γερμανία και Αυστρία επισκέπτονται τα Σκόπια.

4. Συνταγματική Αναθεώρηση στα Σκόπια, μέχρι το τέλος 2018 ή μέσα Ιανουαρίου 2019 Ο Ζάεφ, αποφασισμένος μετά τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος, πάει στη βουλή, στις 20 Οκτωβρίου 2018, για τη συνταγματική τροποποίηση του συντάγματος όπου απαιτούνται τα 2/3 ήτοι 80 ψήφοι και υπολείπονται 11, τους οποίους ο Ζάεφ εξασφαλίζει από την ανιπολίτευση με διαγραφή τους από τοVMRO. Διεξάγονται τρείς ψηφοφορίες στο σκοπιανό κοινοβούλιο, που απαιτούνται περίπου 100 μέρες για ολοκλήρωση. Επιβαλλόμενες Τροπολογίες στο σκοπιανό Σύνταγμα. Η τροπολογία είναι η γενικότερη, που προβλέπει την αλλαγή του συνταγματικού ονόματος από Δημοκρατία της Μακεδονίας σε Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας σε όλα τα άρθρα του συντάγματος. Kατά το διεθνές δίκαιo, ο όρος ‘’nationality’’ σημαίνει μόνο citizenship, δηλαδή υπηκοότητα με σαφή διάκριση ανάμεσα σε Μακεδονική υπηκοότητα και Μακεδονική εθνότητα. Δηλαδή, να συμπεριληφθεί στο Σύνταγμα υπηκοότητα και όχι εθνότητα. Τροποποιήσεις για προστασία αποδήμων στο εξωτερικό, αντί της σημερινής διατύπωσης περί γειτονικών χωρών. Αλλαγές ώστε να μην υποδηλώνονται αλυτρωτικές επιδιώξεις. (παράγραφος 3, άρθρο 49). Η συζήτηση επί των τροπολογιών του Συντάγματος Στην κοινοβουλευτική Επιτροπή συνταγματικών υποθέσεων συζητούνται τα προσχεδία των τεσσάρων τροπολογιών του Συντάγματος της ΠΓΔΜ, που κατέθεσε η κυβέρνηση, στη βάση της Συμφωνίας των Πρεσπών. Η συζήτηση για κάθε μία τροπολογία δεν ξεπερνάει τις τρεις ημέρες. Μετά την Επιτροπή, η ολομέλεια της Βουλής ψηφίζει τις τροπολογίες του Συντάγματος, στις αρχές του Δεκεμβρίου 2018, με απλή πλειοψηφία (61 από τους 120), την οποία η κυβέρνηση του Ζόραν Ζάεφ διαθέτει άνετα. Στη συνέχεια ακολουθεί δημόσια διαβούλευση για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και ξεκινάει η τρίτη και τελευταία φάση της διαδικασίας τροποποίησης του Συντάγματος, κατά την οποία απαιτείται ενισχυμένη πλειοψηφία δύο τρίτων (80 βουλευτές στους 120), με εκτίμηση,

164

Λακαφώσης Δημήτριος

η όλη διαδικασία τροποποίησης του Συντάγματος να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2018 ή τα μέσα Ιανουαρίου 2019.

Διαφυγή του εθνικιστή πρώην πρωθυπουργού Γκρουέφσκι στην Ουγγαρία Το Νοεμβρίου 2018, έχει εκδοθεί ένταλμα σύλληψης του εθνικιστή πρώην πρωθυπουργού Γκρουέφσκι. Είχε καταδικαστεί σε δύο χρόνια φυλάκισης. Βρέθηκε ένοχος για μυστική αγορά πολυτελούς οχήματος αξίας €580.000 το 2012, που σχεδίαζε να χρησιμοποιήσει για δικούς του σκοπούς. Αλλά στη συνέχεια διέφυγε με πολιτικό διαβατήριο στην Ουγγαρία και του χορηγείται άσυλο από τον εκεί πρωθυπουργό εθνικιστή Όρβαν, ενώ ο Ζάεφ ζητάει την επιστροφή και την έκτιση της ποινής στα Σκόπια. Η διαφυγή του Γκρουέφκι οπωσδήποτε έχει αρνητικό επίπτωση στο κόμμα που αφήνει πίσω και ευνοεί την πολιτική του Ζάεφ.

Η ΠΓΔΜ κυρώνει τη συμφωνία των Πρεσπών, 11 Ιανουαρίου 2019 Με τις ψήφους 81 βουλευτών κυρώνεται η συμφωνία των Πρεσπών από την ΠΓΔΜ, που οδηγεί στη μετονομασία της χώρας σε ‘’Βόρεια Μακεδονία’’. Οι υπόλοιποι 39 βουλευτές, της αντιπολίτευσης VMRODPMNE, δεν παρευρέθηκαν στη Βουλή. Προηγήθηκε, και με υποστήριξη της Τουρκίας, ένα έντονο παρασκήνιο, με το αλβανικό κόμμα BESA Κασάμι να ζητάει περαιτέρω διασφαλίσεις για το ζήτημα Η ΠΓΔΜ επικυρώνει τη συμφωνία της ταυτότητας και των υπόλοιπων μικρών των Πρεσπών, 11-1-19 εθνοτήτων. Είχε θέσει ως όρο στο σύνταγμα διάκρισης που δεν απέκλειε και τις υπόλοιπες μειονότητες Τούρκων, Ρομά, Βλάχων, Βοσίων και άλλων, πέραν βέβαια, από τους Σλαβομακεδόνες και τους Αλβανούς και επίσης αναγνωρίζεται επίσημη και η αλβανική γλώσσα για επίσημα έγγραφα όπως διαβατήρια. Πρακτικά, με την απόδοση της υπηκοότητας του ‘’πολίτη της Βόρειας Μακεδονίας’’επιτυγχάνεται αυτό το αίτημα, αλλά αιτείται και συνταγματική διάκριση.

Η ρηματική Διακοίνωση(Note Verbal) της ΠΓΔΜ προς Ελλάδα για την επικύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών, 16 Ιανουαρίου 2019 Η ρηματική διακοίνωση προς Ελλάδα αποτελεί την επίσημη πιστοποίηση ότι ολοκληρώθηκαν οι εσωτερικές διαδικασίες βάσει του συντάγματος της ΠΓΔΜ. Τη σκυτάλη παίρνει η Ελλάδα και απο την εβδομάδα της 21 Ιανουαρίου 2019 αρχίζει στη βουλή η διαδικασία για επικύρωση της συμφωνίας των Πρεσπών με πέρας στις 25 Ιανουαρίου 2019. Ειδικότερα στο επίμαχο θέμα της εθνότητας και της γλώσσας αναφέρεται στη ρηματική διακοίνωση στην αγγλική και με μετάφραση στην ελληνική γλώσσα που έπεται, όπως παρακάτω: ‘’Το υπουργείο σημειώνει ότι, σύμφωνα με το γράμμα και το πνεύμα της συμφωνίας, νοείται

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

165

ότι ο όρος «εθνικότητα» του Δεύτερου Μέρους(σ.σ. Σκόπια) που ορίζεται στο Άρθρο 1 παράγραφος 3 στοιχείο β της συμφωνίας ως «Μακεδονική/πολίτης της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας’’ αναφέρεται αποκλειστικά στην ιθαγένεια και δεν καθορίζει ή δεν προκαθορίζει την εθνοτική καταγωγή/εθνότητα, όπως προβλέπεται στο Άρθρο 2 (2) του συνταγματικού νόμου για την εφαρμογή των τροποποιήσεων XXXIII, XXXIV, XXXV και XXXVI του συντάγματος της ‘’Δημοκρατίας της Μακεδονίας’’. Το υπουργείο σημειώνει επίσης ότι, όπως αναφέρεται στο Άρθρο 1 (3) (γ), το Άρθρο 7 και συγκεκριμένα στο Άρθρο 7 (3) και (4), η’’μακεδονική γλώσσα’’ αναφέρεται στην επίσημη γλώσσα του Δεύτερου Μέρους (σ.σ. Σκόπια), όπως αναγνωρίστηκε από την τρίτη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την τυποποίηση των γεωγραφικών ονομάτων που έγινε στην Αθήνα το 1977, και η οποία (σ.σ. γλώσσα) ανήκει στην ομάδα των νότιο-σλαβικών γλωσσών’’. Το ΥΠΕΞ της ‘’Δημοκρατίας της Μακεδονίας’’ με την ευκαιρία παρέχει προς το ΥΠΕΞ της Ελλάδας την επαναβεβαίωση της εξασφάλισης των υψηλών θεωρήσεων.’’ Συμπερασματικά επί της ρηματικής διακοίνωσης της ΠΓΔΜ Γιατί αφού στη ρηματική διακοίνωση αναφέρεται ότι ‘’ο όρος εθνικότητα (σ.σ nationality) αναφέρεται αποκλειστικά στην ιθαγένεια (σ.σ. citicenship) και δεν καθορίζει ή δεν προκαθορίζει την εθνοτική (σ.σ. ethnicity) καταγωγή/εθνότητα(σ.σ.ethnic)’’. Δεν αναφέρεται όμως και τούτο στη συμφωνία των Πρεσπών, το κατά γράμμα και πνεύμα της οποίας συμφωνίας ακολουθεί το κείμενο της ρηματικής διακοίνωσης, πράγμα που δεν αποκλείει τη δημιουργία προβλήματος στο μέλλον.

166

Λακαφώσης Δημήτριος

Ομοίως, παρέχει σύγχυση η κατά ισχυρισμό πιθανή αναφορά σε’’Μακεδονικό λαό’’, που στη στιγμή της γραφής δεν είναι βέβαιο, λόγω της μη ακόμη επίσημης δημοσίευσης σχετικών εγγραφών. Η αναφορά σε’’Μακεδονικό λαό’’υποκρύπτει μελλοντική επιδίωξη για ‘’μακεδονική μειονότητα’’ στη Φλώρινα-Έδεσσα της βόρειας-δυτικής Ελλάδας με κινοιτοποίηση της εκεί αντιεθνικής σλαβομακεδονικής κίνησης του ‘’Ουράνιου Τόξου’’του Βοσκόπουλου.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

167

Προς Ελληνική επικύρωση η συμφωνία των Πρεσπών, αρχές 2019 Η επικρατούσα πριν κατάσταση στην Ελλάδα

Μετά τη ψήφιση της συμφωνίας από το σκοπιανό κοινοβούλιο έρχεται η Ελλάδα, ο κυβερνητικός συνασπισμός κλονίζεται, παραιτείται ο Έλληνας υπουργός εξωτερικών, ο Ζάεφ εκδηλώνει άσκοπες διαθέσεις, η Merkel επισκέπτεται την Αθήνα, το συγκυβερνών κόμμα αποσύρεται, δεύτερο ογκώδες συλλαλητήριο στην πλατεία Συντάγματος, αλλά στην αντιπροσωπευτική Δημοκρατία δεν λαμβάνονται όλα τα μηνύματα των συλλαλητηρίων. Μετά τη ψήφιση της συμφωνίας από το σκοπιανό κοινοβούλιο, στις 11 Ιανουαρίου2019, έρχεται για επικύρωση η συμφωνία των Πρεσπών στο ελληνικό κοινοβούλιο, στις αρχές του 2019, ενώ η ελληνική μείζονα αντιπολίτευση απειλεί με καταψήφιση ή μετά από τυχόν επίσπευση εκλογών, που υπολογίζει να κερδίσει, με ακύρωση και επαναδιαπραγμάτευση της συμφωνίας των Πρεσπών, με συνέχιση της από την ενδιάμεση συμφωνία 1995 και ακόμη της τιτοϊκής εποχής τοξικής εκκρεμότητας, όσο συνεχίζεται. Υπόψη ότι παρά την έξωθεν πιεστική θετική επέμβαση, η τυχόν ακύρωση της συμφωνίας των Πρεσπών μας υπενθυμίζει την απόρριψη της συμφωνίας Annan για την Κύπρο, 2004 από το λαό, με διεθνές αντίκτυπο. (Βλέπε και στη σελίδα 628 του 1ου Τόμου του βιβλίου, για το σχέδιο Annan) Ο κυβερνητικός συνασπισμός κλονίζεται από τη συμφωνία των Πρεσπών. Ο κυβερνητικός εταίρος, το ΑΝΕΛ, τονίζει ‘’ότι όταν έρθει συμφωνία στη βουλή, αποχωρεί από την κυβερνητική συνεργασία, όπως και έγινε στις 13 Ιανουρίου 2019. Η κυβέρνηση δηλώνει ότι συνεχίζει τη συνταγματική τετραετία μέχρι το Σεπτέμβριο 2019, εφόσον υπολογίζει ότι μπορεί να υποστηριχθεί μέχρι τότε από τη λοιπή αντιπολίτευση. Εν τω μεταξύ, στις 20 Οκτωβρίου 2018, παραιτείται ο Έλληνας υπουργός εξωτερικών και τα καθήκοντά του αναλαμβάνει ο ίδιος ο πρωθυπουργός. Υπόψη, οι δηλώσεις του απερχομένου υπουργού ότι έχει προβλέψει σε προσχέδιο ‘’επέκταση των χωρικών υδάτων από 6 σε 12ν.μ.’’ στον Ιούνιο 2019, προκαλούν αντιδράσεις στην αντιπολίτευση γιατί θεωρεί ότι αυτό υπονοεί εξαίρεση του Αιγαίου και η Τουρκία υπενθυμίζει το παλαιότερο τουρκικό ‘’ Casus belli’’ για το Αιγαίο. Στις αρχές Δεκεμβρίου 2018, εβδομάδες μόλις πριν την ψήφιση για τροποποίηση του Συντάγματος, ο Ζάεφ εκδηλώνει εχθρικές διαθέσεις, μεταξύ των άλλων ‘’δεν είμαστε βόρειοι Μακεδόνες αλλά Μακεδόνες’’, και συνεχίζει ότι κανείς πλέον δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι έχουμε ‘’Μακεδονική γλώσσα και ταυτότητα’’ σύμφωνα με τη συμφωνία των Πρεσπών, με ανησυχία στην Ελλάδα για τη μη τήρηση της συμφωνίας που επιβάλλει την τροποποίηση του σκοπιανού Συντάγματος και ένα πρωτόκολλο μη απολυτρωτικών επιδιώξεων. Η Καγκελάριος Merkel επισκέπτεται την Αθήνα, στις 10-11 Ιανουαρίου 2019, δηλαδή στην περίοδος που μόλις τελειώνει η ψήφιση της συμφωνίας των Πρεσπών’’ στο σκοπιανό κοινοβούλιο ως και μέρες πριν την έναρξη της συζήτησης της συμφωνίας των Πρεσπών και στην ελληνική βουλή -που υπολογίζεται περί το τέλος Ιανουαρίου 2019. Προφανώς και έστω συμβουλικά η επίσκεψη επηρεάζει εμμέσως το εκλογικό αποτέλεσμα, όπως έχει κάνει και με

168

Λακαφώσης Δημήτριος

την επίσκεψή της στα Σκόπια πριν την έναρξη των διαδικασιών στο σκοπιανό κοινοβούλιο. Στις 13 Ιανουαρίου 2019, το συγκυβερνών κόμμα αποσύρεται από την κυβέρνηση και υπουργός άμυνας αναλαμβάνει ο μέχρι τότε αρχηγός των Ε.Δ. Αποστολάκης από 14 Ιανουαρίου 2019, για πρώτη φορά εν ενεργεία αρχηγός των Ε.Δ. Στις 16 Ιανουαρίου 2019, η κυβέρνηση ζητάει ψήφο ανανέωσης εμπιστοσύνης, την οποία και κερδίζει με 151 ψήφους. Βέβαια, η κυβέρνηση έχει εξασφαλίσει τους 151 ψήφους με διεμβολισμό του Ποταμιού, της Ένωσης Κεντρώων και από του ίδιου του συγκυβερνώντος κόμματος. Διαφορετικά, συνεχίζει ως κυβέρνηση μειοψηφίας ή κυρήσσει πρόωρες εκλογές. Στις 20 Ιανουαρίου 2019 έχουμε ογκώδες συλλαλητήριο Ελλήνων πολιτών από όλη τη χώρα και το εξωτερικό, στην πλατεία Συντάγματος κατά της επικύρωσης της συμφωνίας των Πρεσπών -που αρχίζει την επόμενη εβδομάδα στο κοινοβούλιο με πέρας στις 25 Ιανουαρίου 2019 -η δεύτερη μέσα σε ένα χρόνο από τις 4 Φεβρουαρίου 2018 στον ίδιο χώρο. Οι πλατείες του λαού δύσκολα φέρνουν άμεσο πολιτικό αποτέλεσμα στην αντιπροσωπευτική Δημοκρατία αλλά αφήνουν μηνύματα στο μέλλον για δημοψηφίσματα και εκλογές, που εκφράζουν άμεσα το λαό και όχι δια των εκλεγμένων αντιπροπώπων.

Το πολιτικό κλίμα εν μέσω αντιπαραθέσεων για την επικύρωση της συμφωνίας των Πρεσπών Σενάρια εκλογών με ανοικτές ρυθμιστικές παραμέτρους, η αντιπολίτευση δεν κάνει πρόταση μομφής

Στις πολιτικές αντιπαραθέσεις για τη συμφωνία των Πρεσπών δεν μπορούσαν να αποφευχθούν και τα πιθανά μετά σενάρια. Το επικρατέστερο σενάριο είναι διοικητικές-περιφερειακές, ευρωεκλογές το το Μάιο 2019 και εθνικές εκλογές αν όχι το Μάιο τον Οκτώβριο 2019. Παράγοντες εκτός της συμφωνίας των Πρεσπών, όπως προαναφέρθηκε, που συνηγορούν σ’αυτό το σενάριο είναι η αύξηση του κατωτάτου μισθού σε περίπου €650 μικτά από Φεβρουάριο 2019, η δυνατότητα για έξοδο στις αγορές στις αρχές του 2019 ως και η ολοκλήρωση της συζήτησης για την εκκλησιαστική περιουσία και για το μισθό των κληρικών. Πλέον των ανωτέρω, ενδεχόμενοι άλλοι ρυθμιστικοί παράμετροι-μέτρα γι’αυτό είναι: ο διακανοσμός των ‘’κόκκινων δανείων’’, η μείωση φορολογίας των εργατών, περισσότερο αριστερός ανασχηματισμός της κυβέρνησης, αυξημένη συσπείρωση στη δεξαμενή των ψηφοφόρων με το τοπικό ενδιαφέρον στις προσεχείς δημοτικές και περιφερειακές εκλογές, καθιέρωση ενοικίων και η εξασφάλιση της πρώτης κατοικίας ως και οι πρόσφατες επικυρώρεις της κυβερνητικής εμπιστοσύνης και της συμφωνίας των Πρεσπών. Η αντιπολίτευση κρατάει αρχικά κλειστά τα χαρτιά της για πρόταση μομφής που τη σκέπτεται ς για να μην κατηγορηθεί ότι δεν θέλει στ η δική της πιθανή επόμενη κυβέρνηση να επιβαρυνθεί με την εύρεση λύσης σε δεσμευμένο πλαίσιο σε ένα θέμα που έχει διαφωνήσει. Αλλά τελικά, δηλώνει ότι δεν κάνει πρόταση μομφής για να τη χρησιμοποίηση αργότερα. Επί πλέον ερώτημα είναι εάν είναι κατορθωτό να ακυρωθεί ή να τροποποιηθεί μια διεθνή και

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

169

πρωτόκολο συμφωνίας με την οποία η FYROM συμμετέχει πλέον στο NATO. Ούτε τα άλλα κράτη-μέλη του NATO φαίνονται διαθέσιμα να επανέλθουν για θέμα που ήδη έχουν αποφασίσει. Παράλληλα, το αποσυρθέν συγκυβερνών κόμμα έχει δεσμευθεί ότι δεν στηρίζει πρόταση μομφής, η οποία ποτέ δεν έγινε, ίσως γίνει στο μέλλον.

Ελληνική επικύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών, 25 Ιανουαρίου 2019 Στις 11 Ιανουαρίου 2019 έχει επικυρωθεί από τα Σκόπια η συμφωνία των Πρεσπών και διαβιβάζεται η τυπική ρηματική διακοίνωση των Σκοπίων προς την Ελλάδα στις 16 Ιανουαρίου 2019. Το παγνίδι παίζεται πλέον στην Ελλάδα. Στις 21 Ιανουαρίου 2019 αρχίζει η εβδομάδα διαδικασίας στο ελληνικό κοινοβούλιο. Στις 25 Ιανουαρίου 2019 επικυρώνεται η συμφωνία, με 153 ψήφους υπέρ και 146 Επικύρωση της συμφωνίας Πρεσπών από την κατά, ενώ το 80% του λαού αντιτίθεται αλλά ελληνική βουλή, 25-1-19 έτσι συμβαίνει στην αντιπροσωπευμένη δημοκρατία, με εμπόδιο ο λαός να εκφράσσει τη θέλησή του με δημοψήφισμα. Έχουν προηθηθεί διαφοροποιήσεις- τροποποιήσεις- μεταλλάξεις των άλλων κομμάτων. Ακολουθεί η προβλεπόμενη ελληνική ρηματική διακοίνωση που διαβιβάζεται στους διεθνείς οργανισμούς και οργανώσεις προς αναγνώριση της συμφωνίας. Χαιρετίζει τη συμφωνία ο Γ.Γ. των Η.Ε. του ΝΑΤΟ, της Ε.Ε. και πρώτο από τα κράτη το Ισραήλ. Στις 6 Φεβρουαρίου 2019 υπογράφεται το πρωτόκολλο ένταξης των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ και ως Βόρεια Μακεδονία και ως παρατηρητής μέχρι την επικύρωση του πρωτοκόλλου από όλες τις συμμαχικές χώρες μέχρι το 2020, ως 30ο μέλος του ΝΑΤΟ. Η Ελλάδα επικυρώνει το πρωτόκολλο στις 9 Φεβρουαρίου 2019. Στις 11 Φεβρουαρίου2019 αποστέλεται από την Αθήνα στα Σκόπια η ρηματική διακοίνωση που ενημερώνει ότι ολοκληρώθηκε η διαδικασία κύρωσης της Συμφωνίας των Πρεσπών και του πρωτοκόλλου ένταξης της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ. Η Ελλάδα είναι η πρώτη σ’ αυτή τη διαδικασία. Υποχρεωτική από 11 Φεβρουαρίου 2019 η χρήση της ονομασίας ‘’Βόρεια Μακεδονία’’ στη γείτονα. Πρόκειται για δύσκολη συμφωνία- Βόρεια Μακεδονία, Μακεδόνες και Μεκαδονική γλώσσα για τα Σκόπια- με πισωγυρίσματα 27 ετών. Κατά την εφαρμογή απαιτείται και λεπτομερή εξέταση των απαιτουμένων χρονοβόρων πολλών κεφαλαίων για την ένταξη στην Ε.Ε στο μέλλον της Β.Μακεδονίας.

Λακαφώσης Δημήτριος

170

Έλλήνας πρωθυπουργός επισκέπτεται επίσημα για πρώτη φορά τα Σκόπια, 2 Απριλίου 2019 Στις 2 Απριλίου 2019, επισκέπτεται επίσημα τα Σκόπια για πρώτη φορά μετά την ανεξαρτησία των Σκοπίων 1991, Έλλήνας πρωθυπουργός και εν προκειμένο ο Τσίπρας μετά τη συμφωνία των Πρεσπών έχοντας μαζί του κλιμάκιο υπουργών και 10δες επιχειρηματίες. Υπογράφονται οικονομικές, εμπορικές, ενέργειας, υποδομών , μεταφορών ως και συμφωνίες άμυνας για την επιτήρηση του εναερίου χώρου των Σκοπίων και την ασφάλεια πτήσεων της πολιτικής αεροπορίας με ελληνική εκπαίδευση και υποστήριξη με ραντάρ του ελληνικού χώρου. Σύμπτωση αξιοσημείωτη ότι στις 2 Απριλίου 2008 απορρίπτεται στο Βουκορέστι από την τότε ελληνική κυβέρνηση το αίτημα των Σκοπίων για ένταξη στο ΝΑΤΟ. Υπόψη, υπάρχει προοπτική για επίσκεψη του Ζάεφ στην Αθήνα προ των ευρωεκλογών Μαϊου 2019. Έχει προηγηθεί στις 15 Μαρτίου 2019 επίσκεψη του ΥΠΕΞ των Σκοπίων Δημητρόφ στην Αθήνα και συναντάται με τον πρόεδρο της Βουλής, τον ΥΠΕΞ της Ελλάδας Κατρούκαλο και με τον Κοτζιά με τον οποίον έχει υπογράψει τη συμφωνία των Πρεσπών. Στις 21 Μαΐου 2019, ελληνικά πολεμικά αεροπλάνα F-16 για πρώτη φορά δοκιμαστικά πετούν πάνω από τη Β. Μακεδονία στο πλαίσιο της συμφωνίας για επιτήρηση του εναερίου χώρου της γείτονας από την Ελλάδα με έλεγχο ραντάρς και επικοινωνιών, που μέχρι του τέλους του 2019 γίνεται το 30ο μέλος του ΝΑΤΟ.

Προεδρικές εκλογές στη Βόρεια Μακεδονία, 21 Απριλίου 2019 και 5 Μαϊου 2019 Ο Ζάεφ βγάζει τον πρόεδρό του

Στον 1ο γύρο των προεδρικών εκλογών στα Σκόπια, 21 Απριλίου 2019, ο κυβενητικός συνασπισμός με 42,84% προηγείται οριακά τουVMRO 42,24%, και μάλιστα με σημασία αμέσως μετά τη συμφωνία των Πρεσπών. Στο 2ο γύρο των προεδρικών εκλογών, στις 5 Μαΐου 2019 ο υποψήφιος, 56χρονος Στέβο Πενταρόφσκι, προσκείμενος στο Ζάεφ, εκλέχθηκε νέος πρόεδρος της χώρας, με 51, 85% ενώ η υποψήφια του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης VMRO-DPMNΕ, Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα, με διαφωνία για τη συμφωνία των Πρεσπών, εξασφάλισε 44,56 %. Το ποσοστό συμμετοχής, ανήλθε στο 46%, κάτι που σημαίνει ότι εκπληρώθηκε ο όρος προσέλευσης άνω του 40% προκειμένου οι εκλογές να θεωρηθούν έγκυρες. Ολοκληρώθηκαν όλες οι πολιτικές διαδικασίες για το ονοματολογικό των Σκοπίων που δηλητηρίαζε στις σχέσεις των δύο γειτονικών χωρών εδώ και πάνω από 25 χρόνια. Στην Ελλάδα με την αντιπροσωπευτική δημοκρατία δεν έγινε δημοψήφισμα για να αποφασίσει ο λαός για ένα τόσο σοβαρό εθνικό θέμα, αλλά αποφάσισε η βουλή. Την επόμενη των εκλογών ο Πάπας Φρανκίσκο επισκέπτεται τη Β. Μακεδονία προερχόμενος από τη Βουλγαρία. (Βλέπε για προϊστορία Σκοπίων στη σελίδα 643 του 1ου Τόμου).

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

171

Απέλαση δύο Ρώσων διπλωματών από την Ελλάδα, λόγω Σκοπιανού, με επιπτώσεις στις διμερείς σχέσεις, 12 Ιουλίου 2018 Η Αθήνα απελαύνει δύο Ρώσους διπλωμάτες και απαγορεύει την είσοδο σε δύο άλλων Ρώσους. Ανάμεσα στις κατηγορίες που απευθύνει η Αθήνα προς τους διπλωμάτες είναι οι απόπειρες αλίευσης και διακίνησης πληροφοριών, αλλά και χρηματισμού κρατικών λειτουργών. Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών χαρακτηρίζει αβάσιμες τις απελάσεις των ρώσων διπλωματών και ενέχει ο κίνδυνος να πληγούν σοβαρά οι διμερείς σχέσεις και μάλιστα επικειμένης της επίσκεψης του ρώσου ΥΠΕΞ Labrov το Φθινόπωρο 2018 στην Αθήνα. Επίσης, το ρωσικό υπουργείο εξωτερικών επισημαίνει ότι πίσω από την κίνηση της Ελλάδας βρίσκονται οι ΗΠΑ. Η συγκεκριμένη υπόθεση φέρνει στην επιφάνεια μια ‘’υπόγεια’’ ένταση που φαίνεται να υπάρχει ανάμεσα σε Αθήνα και Μόσχα, τα τελευταία δύο χρόνια, για λόγους οι οποίοι συνδέονται και με το γενικότερο περιβάλλον ασφαλείας στην ευρύτερη περιοχή, με επίκεντρο τα Σκόπια που εντάσσονται στο ΝΑΤΟ, θέμα στο οποίο διαφωνεί η Ρωσία. Ειδικότερα, κατά ξένη δημοσιογραφική πληροφορία, στην Αλεξανδρούπολη εντοπίζονται οι δύο Ρώσοι διπλωμάτες που κατηγορήθηκαν για συνεργασία με επιχειρηματίες προκειμένου να δωροδοκήσουν τοπικούς κρατικούς αξιωματούχους, Ορθόδοξους Μητροπολίτες, μέλη πολιτιστικών ενώσεων και ακροδεξιών οργανώσεων στη βόρεια Ελλάδα προκειμένου να αντιταχθούν στη συμφωνία των Πρεσπών για το Σκοπιανό. Για το θέμα της Αλεξανδρούπολης η ελληνική πλευρά κρατάει χαμηλούς τόνους, αλλά η Μόσχα σε αντίποινα απελαύνει δύο Έλλήνες διπλωμάτες και απαγορεύει την είσοδο του διευθυντού του γραφείου Κοτζά. Η Ρωσία δεν ευνοεί την υπό συζήτηση επίσκεψη του ρώσου ΥΠΕΞ στην Αθήνα το Φθινόπωρο 2018. Ενώ, παράλληλα υπήρχε προγραμματισμός και για επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού. Τελικά, εξομαλύνονται σχετικά οι ρωσιακές- ελληνικές σχέσεις με την τελευταία επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού στη Μόσχα, στις 5 Φεβρουαρίου 2019.

Συνθήκες του Χάρτη της Βαλκανικής, 1878- 1923 1.Συνθήκη Αγίου Στεφάνου, 3 Μαρτίου 1878, τέλος του Ρωσικό- Τουρκικού πολέμου. Δημιουργία Μεγάλης Βουλγαρίας με έξοδο προς Αιγαίο, πλην Θεσσαλονικής- Χαλκιδικής 2. Συνθήκη Βερολίνου, 13 Ιουνίου 1878, η Αυστρο- Ουγγαρία, η Βρετανία και η Γερμανία δεν αποδέχεται τη διμερή Ρωσίας- Τουρκίας Συνθήκη Α γίου Στεφάνου, και επιβάλλουν με τη Συνθήκη Βερολίνου, τα με επιρροής τους και με ανταγωνισμό και επί εκκόλαψη βαλκανικά κράτη Κροατίας, Σερβίας- Βοσνίας- Μαυροβουνίου, ενώ το κράτος της Ελλάδας φθάνει μέχρι Αμβρακικό. Η Βρετανία εξασκεί κυριαρχία στην Κύπρο. Η Συνθήκη του Βερολίνου τροποποίησε την του Αγίου Στεφάνου.

3. Εξέγερση του Ίλιντεντ, 20 Ιουλίου 1903, κατά της τουρκικής κυριαρχίας αλλά και με επεκτατικές επιδιώξεις προς Νότο μέχρι και τη Θεσσαλονίκη. Το όνομα Ίλιντεντ επιχειρήθηκε

172

Συνθήκη Αγίου Στεφάνου, 3 Μαρτίου 1878, με τα σύνορα της Μεγάλης Βουλγαρίας

Λακαφώσης Δημήτριος

1. Βοσνία. 2. Σερβία. 3. Ρουμανία. 4. Βουλγαρία. 5. Ρωμυλία. 6. Τουρκία. 7 . Ελλάδα. Συνθήκη Βερολίνου, 13 Ιουνίου 1878

Συνθήκη Νεϊγύ, 27 Νοεμβρίου 1919. Με την Συνθήκη Σεβρών, 1920. Η Ελλάδα κερδίζει την Αν. Θράκη και την εποπτεία της Σμύρνης. Βουλγαρία να χάνει έδαφος (έντονο καφέ) και να κερδίζει (απλό καφέ). ατυχώς να δοθεί πρόσφατα στα Σκόπια.

4. Συνθήκη Νεϊγύ, 27 Νοεμβρίου 1919, η Βουλγαρία χάνει εδάφη και κυρίως στη Θράκη. Ένδειξη τι πρόκειται να δοθεί στην Έλλάδα αργότερα. Είναι η δεύτερη εθνική καταστροφή της Βουλγαρίας με πρώτη τη συνθήκη Βερολίνου.

5. Συνθήκη Σεβρών, 1920, δίδεται στην Ελλάδα η Θράκη και η τοπική εποπτεία της Σμύρνης, προβλέπεται ανεξάρτητο Κουρδικό κράτος, παραχωρείται η Μοσούλη στο νεοσύτατο ιρακινό κράτος και η Αλεξανδρέτα στη Συρία που τώρα την έχει προσαρτήσει η Τουρκία. Είχαν καταβληθεί μέχρι τότε πολλές προσπάθειες της διεθνούς κοινότητας για την ειρήνευση στον εμφύλιο της Βοσνίας. Η συμφωνία υπογράφεται στο Παρίσι και διαχώρισε το νεόκοπο κράτος σε δύο τομείς: τον κροατο-μουσουλμανικό, που έπαιρνε το 51% των εδαφών και τον σερβικό το 49%.6. Συνθήκη Λωζάνης, 1923, η Ελλάδα χάνει την ανατολοκή Θράκη και την εποπτεία της Σμύρνης, Ενώ, η Τουρκία επιχειρεί τώρα την ανανέωση της συνθήκης προς όφελός της παρά τις αντιρρήσεις όλων των άλλων που έχουν υπογράψει τη διεθνή συνθήκη.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

173

Οι Συμφωνίες που αλλάζουν μεταπολεμικά το χάρτη των δυτικών Βαλκανίων 1. Η συμφωνία του Ντέιτον ΒοσνίαςΕρζεγοβίνης, 1995 Η συμφωνία στην αμερικανική στρατιωτική βάση του Ντέιτον, στο Οχάιο των ΗΠΑ στις 14 Δεκεμβρίου 1995, ήταν αυτή που έθεσε τέλος στο λουτρό αίματος στη Βοσνία από το 1992- 1995 και έβαλε τις βάσεις για τη δημιουργία του σημερινού κράτους της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης.

2. H Συμφωνία Σκοπίων- Τετόβου για τη μη απόσχιση του Τετόβου, 2001 Στη FYROM ξέσπασαν ένοπλες συγκρούσεις μεταξύ Αλβανών και σλαβομακεδονικού στρατού και αστυνομίας. Ο κίνδυνος της απόσχισης των Αλβανών του Τετόβου και της πρόσδεσής τους στο Κόσοβο ή στην Αλβανία ενεργοποίησε Ευρωπαίους και Αμερικανούς που έφεραν τους εμπολέμους στις 13 Αυγούστου του 2001 στην Αχρίδα, όπου υπέγραψαν την ομώνυμη συμφωνία-πλαίσιο για την αρμονική συμβίωση των δύο βασικών εθνοτήτων, και ο πόλεμος έληξε. Οι διαφορές όμως σοβούσαν απειλώντας να ενεργοποιήσουν ιστορικές, εθνοτικές και εδαφικές διενέξεις. Η Βουλγαρία, μολονότι ήταν η πρώτη χώρα που αναγνώρισε τη FYROM με τη συνταγματική της ονομασία, δεν αποδέχθηκε την ύπαρξη μακεδονικού έθνους και γλώσσας, θεωρώντας ότι οι Σλαβομακεδόνες ήταν βουλγαρικό φύλο.

3. Με την ανεξαρτησία του Κοσόβου, ένα ακόμη κράτος στα Δ.Βαλκάνια, 2008. Άρχισε το 1998 ο πόλεμος στο Κόσοβο και ακολούθησαν οι νατοϊκοί βομβαρδισμοί στη Σερβία, που θα τερματιστούν το καλοκαίρι του 1999 με τη συμφωνία με την οποία έλαβε τέλος ο αεροπορικός βομβαρδισμός της Σερβίας (78 ημέρες). Προέβλεπε την άμεση αποχώρηση γιουγκοσλαβικών δυνάμεων από το Κόσοβο. Το Φεβρουάριο του 2008, το Κόσοβο ανακηρύσσει την ανεξαρτησία του. Ο χάρτης της Βαλκανικής είχε αλλάξει με την προσθήκη ενός ακόμη κράτους.

4. Συμφωνία των Σκοπίων και της Βουλγαρίας, 2017 Ο πρωθυπουργός Ζάεφ, στις 1η Αυγούστου του 2017 υπέγραψε στα Σκόπια μαζί με τον Μπορίσοφ σύμφωνο φιλίας. Σε μια προσπάθεια να ξεπερασθούν ορισμένα επίμονα ιστορικά εμπόδια, το κείμενο ανέφερε ότι η συμφωνία υπογράφεται στη ‘’μακεδονική γλώσσα’’, σύμφωνα με το μακεδονικό σύνταγμα και στη βουλγαρική γλώσσα, σύμφωνα με το βουλγαρικό σύνταγμα. Ο διεθνής παράγοντας υποδέχθηκε με ικανοποίηση την ιστορική πρωτοβουλία των δύο πλευρών, θεωρώντας πως συγκροτείται άξονας σταθερότητας στην καρδιά της Βαλκανικής.

Λακαφώσης Δημήτριος

174

5. Η συμφωνία των Πρεσπών κυβέρνησης Ελλάδας- Σκοπίων, 2018 Η συμφωνία των Πρεσπών στις 17 Ιουνίου 2018 χαιρετίστηκε από τη διεθνή κοινότητα, ως ένα σημαντικό βήμα για την περαιτέρω σταθεροποίηση των Δυτικών Βαλκανίων που υποφέρουν ακόμη από τα μεταπολεμικά τραύματα του αιματηρού γιουγκοσλαβικού εμφυλίου. Οι σύμμαχοι δήλωναν ότι κατανοούν τις ευαισθησίες των δύο πλευρών γύρω από την ιστορία, Εκείνο βέβαια που τους περισσότερο ενδιέφερε ήταν το πολυεθνικό κράτος-κλειδί των Σκοπίων να το εντάξουν στις δομές του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε, ώστε να το προστατεύσουν από τη ρωσική και τουρκική διάβρωση. Ο συμβιβασμός των Πρεσπών, έρχεται να συμπληρώσει τις άλλες συμφωνίες, οι οποίες διαμόρφωσαν το μεταπολεμικό συνοριακό χάρτη στα Βαλκάνια και συνέβαλαν στη σταθεροποίησή τους.

6. Σε πορεία ένταξης στην Ε.Ε. η Αλβανία, Μαυροβούνιο, Σερβία, Σκόπια και Κόσοβο, ενώ η Αλβανία 2009 και το Μαυροβούνιο 2017 είναι μέλη του ΝΑΤΟ.

Στο Λονδίνο φιλοξενείται η Διαδικασία για Δυτικά Βαλκάνια, 9 Ιουλίου 2018 Η Διαδικασία του Βερολίνου για Δυτικά Βαλκάνια, το 2018 θα φιλοξενείται στο Λονδίνο. Κρίθηκε πως για μια συμφωνία Ελλάδας-Αλβανίας για τις διμερείς διαφορές, μπορεί να περιμένει εφόσον η ελληνική κυβέρνηση δε θέλει να ανοίξει άμεσα νέα θέματα. Ο κ. Τσίπρας συναντάει όλους τους ηγέτες των Δυτικών Βαλκανίων, περιλαμβανομένων του Ζόραν Ζάεφ και του Eντι Ράμα.

Τα Μετά τη Συμφωνία των Πρεσπών, 28 Φεβρουαρίου 2019 Διεθνή απήχηση Η.Ε.-ΝΑΤΟ- Ε.Ε, ασαφή σχόλια BBC, ρωσική αναφορά σε σλαβική μακεδονική μειονότητα, η ελληνική κυβέρνηση κρίνει τη συμφώνια επωφελή σε αντίθεση με την αντιπολίτευση, ο Ζάεφ χρησιμοποιεί επικοινωνικά τρίκ

Διεθνή απήχηση Η.Ε.- ΝΑΤΟ- Ε.Ε είχε η συμφωνία των Πρεσπών του Ιουνίου 2018 για τα επί πολλά χρόνια σπαρασσόμενα δυτικά Βαλκάνια. Το με διεθνή εμβέλεια βρετανικό BBC προβάλλει , με την ευκαιρία της συμφωνίας, πρώην και επίκαιρο ανιστόρητο ρεπορτάζ με το οποίο παρουσιάζεται ότι υπάρχει σλαβική μακεδονική μειονότητα στη βόρεια Ελλάδα που μέχρι τώρα έχει αγνοηθεί. Ο Έλληνας πρέσβης στο Λονδίνο διαμαρτύρεται και ζητάει την απόσυρση του ρεπορτάζ και διαδηλώνει ότι στην Ελλάδα υπάρχει μια και μόνη αναγνωρισμένη μειονότητα η μουσουλμανική στη Θράκη. Το BBC τελικά διορθώνει το ρεπορτάζ, αλλά προτείνει να γίνει καταμέτρηση της ‘’σλαβομακεδονικής μειονότητας’’ στην Ελλάδα! Μετά το BBCκαι η ρωσική αναφορά Sputnik (Sputnik πρώτος ρωσικός δορυφόρος1957) μεταδίδει ότι υπάρχει σλαβική μακεδονική μειονότητα στη βόρεια Ελλάδα. Η Ρωσία κατηγορεί τη Δύση ότι έχει εμπλακεί στο Μακεδονικό, και τυχόν παραβλέψεις αντιμετωπίζονται στο

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

175

πλαίσιο των μελλοντικών επδιώξεων των Σκοπίων για ένταξη στην Ε.Ε. Ενώ η αντιπολίτευση τη θεωρεί μη επωφελή αφήνοντας κενά που μπορούν να δημιουργήσουν εθνικά προβλήματα στο μέλλον. Η ελληνική κυβέρνηση απαιτεί την πλήρη εσωτερική συμμόρφωση της συμφωνίας και τυχόν αντίθετες εσωτερικές αναφορές δεν λαμβάνονται υπόψη και δεν απαντώνται. Περιφερειακά ελληνικά όργανα δεν αποδέχονται σκοπιανούς κρατικούς ή επαγγελματικούς όρους με ‘’Μακεδονικός’’.

O Ζάεφ χρησιμοποιεί επικοινωνικά τρίκ με Μακεδόνες, Μακεδονική γγώσσα, αλλά στη συνέχεια τους διασκευάζει μετά από ελληνική διαμαρτυρία, όπως έγινε και σε έκθεση στο Βερολίνο μετά την επικύρωση της συμφωνίας των Πρεσπών όπου αναγράφηκε από τα Σκόπια ‘’Μακεδονια’’ αντί ‘’ Βόρεια Μακεδονία’’.

Οι Κινέζοι μπλόκαραν τα εξαιρετικά μακεδονικά κρασιά, 20 Μαρτίου 2019 Dεν είχαν την άδεια της Βόρειας Μακεδονίας για την ονομασία ‘’μακεδονικά’’ Πήγαν εκεί οι Σκοπιανοί να πουλήσουν “μακεδονικά κρασιά” με €1,20, ενώ τα δικά μας κοστίζουν €3,50. Kάνουν μεγάλο κακό δηλώνουν Έλληνες οινοπαραγωγοί, οι γείτονες πουλούν δήθεν ‘’μακεδονικα’’ κρασιά στην Κίνα, επιδεικνύοντας και δείγματα μπουκαλιών από τα Σκόπια με ονομασίες ‘’Αλεξάνδρεια’’ και ‘’Μακεδονία’’ στην ετικέτα.

Το ‘’μακεδονικό κόμμα’’ καλεί τον Putin στη Βεργίνα. Πρόταση ''βόμβα'' για το σκοπιανό, 19 Μαρτίου 2019

Με μια ακόμη αιφνιδιαστική κίνηση, το υπό ίδρυση ‘’μακεδονικό κόμμα’’ του Ελληνισμού, προσκαλεί με επιστολή του τον Πρόεδρο της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν στην Βεργίνα. Ένα ξεκαθάρισμα των πληγωμένων ελληνορωσικών σχέσεων, μετά από την ατυχή ρωσική πρόθεση πώλησης S-400 στην Τουρκία

Δηλώσεις του Αλβανού πρωθυπουργού για το Αλβανικό, Φεβρουάριος 2018 Παράλληλα προς το Σκοπιανό, προβάλλει και το θέμα της προοπτικής βελτιώσεων των σχέσεων με την Αλβανία αλλά και το κυριότερο η μετά αβεβαιότητας αντιμετώπιση της διαχρονικής απειλής από την Τουρκία. Πάντως, ο Αλβανός πρωθυπουργός, Έντι Ράμα, στις 6 Φεβρουαρίου 2018, εμφανίστηκε με την πεποίθηση ότι οι δύο χώρες είναι πολύ κοντά στην επίτευξη συμφωνίας για τα θαλάσσια σύνορα(ΑΟΖ), επί των οποίων προηγούμενη συμφωνία είχε ακυρώσει προ ετών το αλβανικό συνταγματικό δικαστήριο, πιθανόν με υποκίνησει της Τουρκίας, ακύρωση που ακόμη δεν αποκηρύσσει ο Έντι Ράμα. Επιπλέον, ξεκαθαρίζει ότι ‘’η Αλβανία δεν έχει εδαφική διεκδίκηση από την Ελλάδα και ότι το ζήτημα Τσάμηδων υφίσταται μόνο ως θέμα στοιχειωδών δικαιωμάτων των Αλβανών συμπατριωτών μας που κάποτε ζούσαν στη χώρα σας, και τίποτα ευρύτερο. Αυτοί οι άνθρωποι ή τα παιδιά τους έχουν το δικαίωμα να ταξιδέψουν και να επισκεφτούν την Ελλάδα και να διεκ-

Λακαφώσης Δημήτριος

176

Σε αποδοχή συμφωνίας ΑΟΖ Ελλάδας - Αλβανίας

δικήσουν περιουσιακά δικαιώματα διά της δικαστικής οδού, όπως κανονικά μπορεί ο κάθε ευρωπαίος πολίτης’’. (σ.σ. οι περιουσίες έχουν δοθεί μετά από απόφαση των ειδικών δικαστηρίων στα θύματα την Τσάμηδων). Όμως, κατά επίσκεψη του Έντι Ράμα στο Κόσοβο δηλώνει για ενιαία προεδρία και άμυνα , δηλαδή για Μεγάλη Αλβανία. Επί πλέον, ο Έντι Ράμα αποφασίζει στις 30 Μαρτίου 2019 για δήμευση των παραθαλασσίων περιουσιών των Ελλήνων της Χειμάρρας που προκάλεσε την αντίδραση της Ελλάδας που ζητάει αναίρεση.

Μερικά ιστορικά Ενδιαφέροντα στις Σχέσεις Ελλάδας- Αλβανίας Στο τέλος του Α΄ΠΠ, στο πλαίσιο της Συνθήκης των Σεβρών 1920, η συμφωνία Τιτόνι - Βενιζέλου προέβλεπε την προσάρτηση της ελληνόφωνης Βόρειας Ηπείρου στην Ελλάδα. Τελικά η περιοχή προσαρτήθηκε οριστικά στην Αλβανία, στις 9 Νοεμβρίου 1920. Βάσει της συνθήκης της Λωζάνης του 1923 οι αλβανόφωνοι μουσουλμάνοι της Θεσπρωτίας Τσάμηδες κρίθηκαν ως“ανταλλάξιμοι”. Όμως η τότε ελληνική κυβέρνηση του στρατηγού Θεοδώρου Παγκάλου δεν τους έστειλε στην Αλβανία με τη διάθεση καλής χειρονομίας προς στις σχέσεις μας με το νεοσύστατο αλβανικό κράτος.

Η Συνθήκη του Montreux ( Μοντρέ) του 1936 (Παραπομπή από το μέσο σελίδας 263 & 616 του 1ου Τόμου βιβλίου)

Εμπορικά πλοία απολαμβάνουν πλήρη ελευθερία διέλευσης και ναυσιπλοΐας στα Στενά. Τα πολεμικά πλοία, σε περιόδους ειρήνης, η Τουρκία οφείλει να επιτρέπει τη διέλευση μικρών και μεσαίων πλοίων, όλων των εθνικοτήτων.

σότερα από δύο αντιτορπιλικά’’.

Οι δυνάμεις της Μαύρης Θάλασσας,(συμπεριλαμβανομένης της πρώην ΕΣΣΔ και τώρα η Ρωσία) μπορούν να πλοηγούν πολεμικά πλοία οποιασδήποτε κατηγορίας, μέσω των Στενών, ‘’υπό τον όρο ότι τα σκάφη αυτά περνούν μέσα από τα Στενά μεμονωμένα, συνοδευόμενα από όχι περισ-

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

177

Σε καιρό πολέμου, η διέλευση των πολεμικών πλοίων θα πρέπει να αφεθεί εξ ολοκλήρου στη διακριτική ευχέρεια της τουρκικής κυβέρνησης. Κάθε 20 χρόνια μπορεί να αναθεωρείται η Σύμβαση. Με τη συνθήκη του Montreux1936 καθορίζεται η στρατικοποίηση των Στενών και των προσβάσεων που ακολουθούν.

Λακαφώσης Δημήτριος

178

Κλείνει η 2η αξιολόγηση του 3ου ελληνικού προγράμματος (bailout), στις 15 Ιουνίου 2017 - Έχει συμφωνηθεί μείωση του αφορολογήτου ποσού από το 2019 και μείωση των συντάξεων από το 2020. Εάν, όμως, το πρωτογενές πλεόνασμα το 2018 έναι 2.5% και όχι 3.5%, όπως συμφωνήθηκε, τότε και η μείωση των συντάξεων ισχύει από το 2019.

- Μειώνεται το αφορολόγητο ποσό σε €5.600 και η φορολόγηση από 22 % σε 20%. Η φορολόγηση των επιχειρήσεων μειώνεται από 29% στο 26%, αλλά και το ΕΝΦΙΑ στο €250 δις έναντι της εταιρικής απαίτησης των €800.

- Το ΔΝΤ απαισιοδοξεί ότι η ελληνική οικονομία μπορεί να αναπτύσσεται με ρυθμό υψηλότερο του 1% το χρόνο μέχρι το 2060 και ότι μπορεί να επιτυγχάνει ετησίως πρωτογενή πλεονάσματα υψηλότερα του 1,5% του ΑΕΠ.

- Δεν υπάρχει προηγούμενο χώρας, που δεν εξάγει πετρέλαιο, και να έχει πρωτογενές πλεόνασμα 3.5% για πολλά χρόνια. Είτε αυτό επιτυγχάνεται ή όχι, έχει ως αποτέλεσμα τη μεγάλη ύφεση. (σ. σ. Bailout πρόγραμμα διάσωσης, Bailin κόψιμο καταθέσεων στις τράπεζες, Bank capital έλεγχος κεφαλαίων στις τράπεζες, austerity measureus-αυστηρά μέτρα, stimulus measuresανορθωτικά μέτρα, recession- ύφεση, concesions- παραχωρήσεις).

Η συμφωνία της 2ης αξιολόγησης του 3ου προγράμματος

Δεξιά, ο υπουργός Γερμανίας Σόϊμπλε, αριστερά της Ελλάδας Τσακαλώτος, στο κέντρο ο πρόεδρος της ΕΖ Ντάϊσεμπλουμ, με διάδοχο από 13-1-18 τον πορτογάλο Centeno. Ο Σόϊμπλε έχει μετακινιθεί στην προεδρία του γερμανικού κοινοβουλίου.

Στις 15 Ιουνίου 2017, με το κλείσιμο της 2ης αξιολόγησης του 3ου προγράμματος έρχεται η επόμενη δόση € 8,5 δις για πληρωμή ΕΚΤ και ΔΝΤ και το υπόλοιπο για αποπληρωμή δημοσίου ληξιπροθέσμων δανείων ιδιωτικού τομέα και αργότερα η συζήτηση ελάφρυνσης του χρέους και η συμμετοχή στην ποσοτική χαλάρωση της ΕΚΤ μεταφέρεται για το μέλλον. Τα εθνικά Κοινοβούλια εγκρίνουν την εκταμίευση της δόσης ώστε να μη βρεθεί η χώρα με μία πιθανή χρεοκοπία στα μέσα Ιουλίου 2017, που λήγει η πληρωμή περίπου €7 δισ. προς την ΕΚΤ.

Ο επιτευχθείς συμβιβασμός περιλαμβάνει, μετά τη λήξη του προγράμματος το 2018 και: - Επέκταση των ωριμάνσεων του δανείου του EFSF από 0-15 έτη.

- Πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ (primary surplus of GDP) μετά τη λήξη του προ-

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

179

γράμματος, μέχρι το 2022 και από εκεί και μέχρι το 2060 με 2%, αν και το 2060 είναι μάλλον συμβατό.

- Επιστροφή των κερδών από τα ομόλογα που έχει η ΕΚΤ και οι κεντρικές τράπεζες - Ενσωμάτωση της γαλλικής πρότασης: όσο μεγαλώνει η ανάπτυξη τόσο μικρότερη να είναι η ελάφρυνση του χρέους. Μετά την ανάλυση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους εφαρμοζεται μηχανισμός προσαρμογής μεσοπρόθεσμων μέτρων ελάφρυνσης του χρέους, -Το Eurogroup δεσμεύεται να παράσχει στήριξη στην επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές. Η Ελλάδα αναλαμβάνει να δημιουργήσει αναπτυξιακή τράπεζα και ας ελπίζουμε να μην έχει την τύχη της ΕΤΒΑ. Καταληκτικά, η ελληνική οικονομία, με τις παραγωγικές υστερήσεις που τη συνοδεύουν μέχρι τώρα, δεν μπορεί να επιτύχει πολύ υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και να ανακάμψει χωρίς ρύθμιση του χρέους. Δεν μπορεί να επιτυγχάνονται σε συνθήκες περιορισμένης ανάπτυξης υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα κάθε χρόνο, για να στηρίζουν την απρόσκοπτη εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους. Απαιτούνται αποτελεσματικές παραγωγικές και αναπτυξιακές διαδικασίες ως και διοικητικές μεταρυθμίσεις και επενδύσεις, ώστε να μην προκύψει το ίδιο παλαιό σύστημα που οδήγησε στο χείλος της χρεοκοπίας. Πάντως, είναι καλύτερη η όποια επιτυχία της 2ης αξιολόγησης από τις μη επιτυχίες των πολλών Eurogroup που προηγήθηκαν. Προβλέψεις: το δημόσιο ελληνικό χρέος €318.6δις το 2017, ανάπτυξη ΑΕΠ 2.1% το 2017 και 2.5% το 2018, ανεργία 22,8% το 2017 και 21,6% το 2018, πληθωρισμός 1.2% το 2017 και 1.1 % το 2018. Υπόψη, σε δημοσκοπήσεις οι Ευρωπαίοι προτιμούν κατά μεγάλη πλειοψηφία το Ευρώ και περισσότερο ανησυχούν από το μεταναστευικό- προσφυγικό και την κλιματική αλλάγή. (Βλέπε για 1η αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος- bailout στη σελίδα 520 του 1ου Τόμου του βιβλίου, 2016).

Απόφαση του διοικητικού συμβουλίου του Δ Ν Τ, στις 20 Ιουλίου 2017 Ενέκρινε επί της αρχής τη συμμετοχή στο ελληνικό πρόγραμμα, την παροχή προληπτικής γραμμής χρηματοδότησης ύψους έως και €1,6 δις, τα οποία, ωστόσο εκταμιεύονται όταν αποσαφηνιστούν τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους. Επίσης, το ΔΝΤ αναφέρει τα μέτρα μείωσης του αφορολόγητου ορίου και των περικοπών στις συντάξεις που θα ισχύσουν το 2019 και το 2020, συμβάλουν να επιτευχθεί ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ έως το 2022. Ωστόσο, μετά το 2022 ο στόχος θα πρέπει να μειωθεί στο 1,5%. Σε ό,τι αφορά τα εργασιακά, η κ. Λαγκάρντ κάλεσε την κυβέρνηση να επανεξετάσει την απόφασή της να ανατρέψει τις αλλαγές που έχουν γίνει στις συλλογικές διαπραγματεύσεις μετά το τέλος του προγράμματος. Επίσης, ζητεί να προχωρήσει η απελευ-

180

Λακαφώσης Δημήτριος

θέρωση των κλειστών επαγγελμάτων και της λειτουργίας των καταστημάτων τις Κυριακές, όπως σταδιακά αρχίζει να εφαρμόζεται.

Η Ελλάδα επανέρχεται στις αγορές τρία χρόνια μετά από τις 24 Ιουλίου 2017 Η Ελλάδα ανοίγεται στις αγορές, με μια έκδοση 5ετούς ομολόγου με άντληση €3 δις. Το επιτόκιο δανεισμού διαμορφώθηκε στο 4,625%, που είναι χαμηλότερο από την Νέος πρόεδρος της ΕΖ ο σοσιαλιστής υπουργός έκδοση του 2014. Η επιστροφή στις αγορές οικονομικών Centeno της Πορτογαλίας, 13-1- μπορεί να χαρακτηρισθεί ως θετικό πρώτο 18. Έχει να ομαλοποιήσει την έξοδο της Ελλά- βήμα στην προσέγγιση προς την κανονικόδας από το μνημόνιο, μέχρι τον Αύγουστο 2018 τητα, χωρίς την παλαιότερη πρακτική και να με την εμπειρία που έχει από την χώρα του. βρεθούμε στην προηγούμενη κατάσταση. Συνεχίζεται και το 7ετές ομόλογο, με 3.5% επιτόκιο και εξοικονόμηση €3.7δις, στις 7 Φεβρουαρίθου 2018.

H συζήτηση ελάφρυνσης του χρέους και η συμμετοχή στην ποσοτική χαλάρωση της ΕΚ(QE) εν καιρώ. Το ΔΝΤ δεν προτίθεται χωρίς κάποια ελάφρυνση του χρέους, την οποία ζητεί να γίνει μόνο από τους ευρωπαίους δανειστές, να συμμετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα.

Η 3η & 4η Αξιολόγηση του 3ου ελληνικού Προγράμματος, 2018 Στις 20 Φεβρουαρίου 2018 ολοκληρώνεται η 3η αξιολόγηση του 3ου ελληνικού Προγράμματος με την ψήφιση και των τελευταίων δύο προαπαιτουμένων μέτρων-πληστηριασμοί και επενδύσεις στο Ελληνικό- και για παροχή της υποδόσης των €7.5δις. Ακολουθεί στις 26 Φεβροαρίου 2018, η τελευταία 4η αξιολόγηση για την επόμενη δόση των €28δις, με κομβικό το μήνα Ιούνιο 2018 με αποφάσεις για το ποιο θα είναι το έτος μείωσης των συντάξεων και του αφορολογήτου ποσού και με έναρξη τεχνικής επεξεργασίας της ελάφρυνσης του χρέους και να βγεί η Ελλάδα από τα μνημόνια τον Αύγουστο 2018. Βέβαια, ο νέος πορτογάλλος ηγέτης της ΕΖ Centeno από 13 Ιανουαρίου 2018, έχει εμπειρία από την παρόμοια περίπτωση στη χώρα του.

Η Συζήτηση για την ελληνική οικονομία στη έδρα του ΔΝΤ στην Ουάσινγκτον, 20 Απριλίου 2018 και στο Τορόντο, 3 Ιουνίου 2018 Ως προς το χρέος, επιβεβαβεβαιώθηκε στο Washington Group στις 20 Απριλίου 2018 ότι οι αποκλίσεις μεταξύ ΕΖ και ΔΝΤ παραμένουν. Αυτές αφορούν κυρίως το μηχανισμό σύνδεσης την αποπληρωμή του χρέους, τις προβλέψεις για το πρωτογενές πλεόνασμα το 2019 και

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

181

το πρόγραμμα του ΔΝΤ. Για το πρωτογενές πλεόνασμα του 2019 -το οποίο συνδέεται με το μέτρο για τη μείωση του αφορολόγητου- τέθηκε στις συναντήσεις του ελληνικού οικονομικού επιτελείου με την επικεφαλής του ΔΝΤ Lagard και τον επικεφαλής του ευρωπαϊκού τμήματος του Ταμείου Tomson. Εκεί παρουσιάστηκαν οι διαφορετικές απόψεις των δύο πλευρών και υπήρξε δέσμευση να συζητηθούν σε βάθος σε τεχνικό και πολιτικό επίπεδο. Για την ελληνική πλευρά, η ενεργοποίηση του προγράμματος του ΔΝΤ είναι επιθυμητή, αλλά όχι απαραίτητη, καθώς εκτιμάται ότι εάν συμφωνήσει με τους Ευρωπαίους για το χρέος, η Ελλάδα επωφελείται από ενδεχόμενη πιο φιλόδοξη ελάφρυνση. Σε αντίθετη περίπτωση όμως, δεν υπάρχει κάποιο κόστος για την Ελλάδα στο επίπεδο των αγορών, καθώς η επιτυχημένη ολοκλήρωση του προγράμματος δεν εξαρτάται από αυτό και μόνο. Συγχρόνως, η νέα γερμανική κυβέρνηση χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να διαμορφώσει άποψη για το χρέος, αν και δεν υπάρχει χρόνος. Σε κάθε περίπτωση πάντως, εμφανίζεται περισσότερο πρόθυμη από την προηγούμενη να συγκλίνει με το ΔΝΤ. Στη σύνοδο του Washington στο Τορόντο του Καναδά στις 3 Ιουνίου 2018, το ΔΝΤ δηλώνει ότι παραμένει στo ελληνικό πρόγραμμα ως τεχνικός σύμβουλος και όχι ως χρηματιστής.

Η Προοπτική Μεταμνημονιακής Εποχής, από Αύγουστο 2018 Με την ολοκλήρωση του τελευταίου 3ου ελληνικού προγράμματος τον Αύγουστο 2018, συνεχίζεται η εποπτεία και μετά, σύμφωνα με τα ισχύοντα στην Ε.Ε. μέχρι να εκπληρωθεί το 75% του χρέους- χωρίς όμως πρόγραμμα- αλλά με τις αναληφθείσες δεσμεύσεις για μειώσεις μισθών και του αφορολογήτου ποσού στα επόμενα χρόνια, είτε το 2019 είτε καταμεριστικά το 2019 και 2020. Για την ανάκαμψη της οικονομίας, σημασία έχει να συνεχισθούν οι μεταρρυθμίσεις και η ύπαρξη αναπτυξιακής στρατηγικής ελληνικής έμπνευσης ως και μια επιτυχημένη έξοδος στις αγορές στη μετά μνημονιακή πολιτική. Η ‘’προληπτική γραμμή πίστωσης(Enhanced condition credit line)’’ από το ESM(European stability mechanism), βέβαια παρέχει ορισμένες δεσμεύσεις που προστίθενται στις μέχρι τώρα άλλες εξουθενωτικές δεσμεύσεις, αλλά δίδει ασφαλέστερη πειστικότητα και κίνητρο στις επενδύσεις, στις οποιές βασίζεται η ανάπτυξη της οικονομίας. Επί πλέον ενισχύει την εξαγορά ελληνικώνν ομολόγων από την Ε.Κ.Τ. Η άλλη επιλογή είναι η στήριξη σε αποθέματα και ομόλογα. Όμως τα αποθέματα εξασφαλίζονται αποκλειστικά και μόνο από το φορολογούμενο Έλληνα πολίτη που δεν αντέχει όλους φόρους. Οπωσδήποτε, αναμένεται και έκδοση ελληνικών ομολόγων που άρχισε από νωρίς για να προλειάνουν την κανονικότητα για μια επιτυχή έκδοση στη μετά εποχή, ως και για έξοδο στις αγορές.

182

Λακαφώσης Δημήτριος

Το Ελληνικό Αναπτυξιακό Σχέδιο στη Σόφια, με τη Βουλγαρία στην προεδρία της Ε.Ε. το 1ο εξάμηνο, 26Απριλίου2018 Στο αναπτυξιακό σχέδιο της ελληνικής κυβέρνησης στις 26 Απριλιου 2018 στην άτυπη Συνεδρίαση της ΕΖ στη Σόφια για το μέλλον, προβλέπεται σταδιακή αύξηση του κατώτατου μισθού, επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων και σύσταση Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, (σ.σ. αν και η δημιουργία κρατικής αναπτυξιακής τράπεζας ενέχει φόβους ευνοιοκρατίας). Επίσης το σχέδιο περιλαμβάνει δημιουργία πλήρους κτηματολογίου και επιτάχυνση των δικαστικών διαδικασιών- που χιλιάδες υποθέσεις λιμνάζουν στα δικαστήρια αποθαρρύνοντας τις επενδύσεις- ως και μειώση της γραφειοκρατίας για ενθάρρυνση των ιδιωτικών επενδύσεων. Η στρατηγική ανάπτυξης συνδέεται με την επιβίωση της χώρας, και απελευθερωθεί πρόσθετες παραχωρήσεις για αποπληρωμή των δανείων διάσωσης. Δεν πρόκειται μάλλον για σχέδιο, αλλά για πρόγραμμα προς επιβεβαίωση των εταίρων ότι οι δεσμεύσεις τηρούνται στην μεταμνημονιακή εποχή, για μείωση μισθών και συντάξεων το 2019 και 2020, για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ έως το 2022 και πάνω από 2,2% μέχρι το 2060 και Ταμείο για τη δημόσια περιουσία για 100 χρόνια.

Οι Επικρατούσες Τάσεις- Επιδιώξεις για μετά Μνημονιακή εποχή, Απρίλιος 2018 - Το κλειδί είναι οι μεταρρυθμίσεις, τα μεσοπρόθεσμα μέτρα , η ανάπτυξη και οι επενδύσεις.

- Απαιτούνται μεταρρυθμίσεις και στη δημόσια διοίκηση και κυρίως στην κορυφή της ιεραρχίας για παραμονή των νέων στην Ελλάδα, προσέλκυση επιστημόνων και στελεχών από τον ιδιωτικό τομέα ακόμη και από το εξωτερικό.

- Μειώνεται το δημόσιο χρέος, μέσω υψηλότερης ανάπτυξης και αναδιάρθρωσης, ενώ το χρέος τώρα κινείται στο 180% του ΑΕΠ και είναι μεταξύ των υψηλότερων στον κόσμο. Αναμένεται να ανταποκριθούν οι πιστωτές στις προσπάθειες της Ελλάδας για την αναδιάρθρωση του χρέους.

- Το χρέος, ως ποσοστό του ΑΕΠ εκτιμάται να φθάσει σταδιακά περίπου στο 120% του ΑΕΠ στα μέσα της δεκαετίας του 2030, με προβλεπόμενο πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ έως το 2022 και 2,2 % και πάνω μέχρι το 2060, αν και το τελευταίο μάλλον συμβατό.

- Προβλέπεται μείωση του χρέους και κάτω από το 80% του ΑΕΠ το 2060, εάν κλειδωθούν τα χαμηλά επιτοκία των δανείων από την Ευρωζώνη.

- Το ποσοστό ανεργίας(Jobless) στην Ελλάδα εξακολουθεί να υπερβαίνει το 20%, με τάση

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

183

να μειωθεί στη συνέχεια. Το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 1,4% τo 2017, ενώ η αρχική πρόβλεψη της Κομισιόν ήταν 2,7% και επιδιώκεται αύξηση του ΑΕΠ τα επόμενα χρόνια. Πρέπει ο ανταγωνισμός να αυξηθεί, ενώ έχει υποχωρήσει σήμερα στην παγκόσμια κατάταξη ανταγωνιστικότητας.

-Απαιτεται αντιστροφή της σημερινής κατάστασης που ο πληθυσμός γηράσκει και συρρικνώνεται.

- Η φορολογία είναι αυξημένη σε σχέση προς τις άλλες χώρες και αυξάνεται περισσότερο με τη μείωση του προς φορολόγηση ποσού.

- Εντάσσονται σε κλιμάκια οι μισθοί- συντάξεις και προσαρμόζονται τελικά ανάλογα της διαφοράς από τις υφιστάμενες συντάξεις και του κλιμακίου στον οποίο εντάσσονται.

- Μειώνονται οι μισθοί- συντάξεις(salaries- pensiones) καταμεριστικά το 2019 και 2020 ή συνολικά το 2019.

Η Έξοδος, τα Μετά και το Χρέος, Μάιος 2018 Το Δ.Ν.Τ. έχει προθεσμία μέχρι τέλος Μαΐου2018 για να αποφασίσει το διοικητικό Συμβούλιο κατά πόσο θα ενεργοποιήσει ένα πρόγραμμα με χρηματοδότηση.

H μεταμνημονιακή εποχή: Στη μεταμνημονιακή εποχή, προβλέπεται ενισχυμένο καθεστώς εποπτείας, που ουδεμία σχέση έχει με προληπτική γραμμή, με τις μέχρι τώρα αξιολογήσεις, και με τα προαπαιτούμενα και με τις εκταμιεύσεις. Για τη μεταμνημονιακή εποχή ο μηχανισμός της ενισχυμένης εποπτείας δεν μοιάζει με πρόγραμμα ή επέκταση του προγράμματος. Η μεταμνημονιακή εποπτεία είναι αυστηρότερη από παρόμοιες περιπτώσεις "συν κάτι ακόμη’’με έλεγχο ανά τρίμηνο και με όργανο της ευρωπαϊκής επιτροπής στην Αθήνα. Η Ελλάδα δε ζητάει προληπτική γραμμή στήριξης, θέμα όμως προληπτικής γραμμής στήριξης συνιστά η αρμόδια ευρωπαϊκή επιτροπή και η Τράπεζα της Ελλάδας. Η συζήτηση για το χρέος (plublic debet) Η συζήτηση για το χρέος συνεχίζεται μέχρι τις 21 Ιουνίου2018. Αν όλα πάνε καλά στις 21 Ιουνίου2018, συνεδριάσει το Eurogroup για να συζητήσει τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους. Στο τέλος του προγράμματος, τον Αύγουστο 2018, λαμβάνονται οι αποφάσεις για το χρέος.

Απόψεις για την Εξόδο και για τα Μετά, Μάιος 2018 - Σίγουρα τώρα δεν μιλάμε για’’Grexit’’αλλά για ‘’exit’’ της Ελλάδας από τα μνημόνια από 21 Αυγούστου 2018 - Μετά από χρόνια δε υπάρχουν μνημόνια, προγράμματα και υποδόσεις δανείων. Αντί της τρόικας υπάρχουν αγορές.

- Υπάρχει εποπτεία- όχι επιτροπεία- στη μεταμνημονιακή εποχή, αυστηρότερη από τη μέχρι τώρα παρακολούθηση της Πορτογαλίας, της Κύπρου και της Ιρλανδίας και με ευρωπαϊκό

Λακαφώσης Δημήτριος

184

όργανο στην Αθήνα.

- Επιδιώκεται καθαρά έξοδος, αλλά με πρόγραμμα ελληνικής έμπνευσης, το οποίο δεν επέτρεπαν τα μέχρι τώρα μνημόνια.

- Απαιτείται συνέχιση αποδοτικών μεταρρυθμίσεων, με σταθερά βάση ανάπτυξης, με προσέλκυση επενδύτων και με’’μαξιλάρι’’ αποθεμάτων, τα οποία βέβαια έχουν βασανίσει το λαό που χρήζει ανταπόδοσης από τους δανειστές για τις θυσίες.

- Όλα αυτά μάλλον δεν συμπληρούν αλλά αντικαθιστούν την προληπτική γραμμή στήριξης της Ευρωζώνης, με ρίσκο και τόλμη ότι η Ελλάδα να μπορεί μόνη της να σταθεί στα πόδιά της και αξίξει της προσοχής των δανειστών κα των επενδυτών. Την προληπτική γραμμή στήριξης, όμως, συνιστά η αρμόδια ευρωπαϊκή επιτροπή και η Τράπεζα της Ελλάδας.

- Τα μεσοπρόθεσμα μέτρα των μεταρρυθμύσεων συζητούνται από τώρα, αλλά αποφασίζονται μετά την έξοδο από τα μνημόνια.

- Επικρατεί η θεώρηση που πλησιάζει περισσότερο τη γαλλική προσέγγιση: η επιμήκυνση του χρέους συνδέεται με την ανάπτυξη, δηλαδή με μεγαλύτερη ανάπτυξη σμικρύνεται η επιμήκυνση του χρέους και το αντίστροφο. Πάντως, υπάρχει και η άλλη επιλογή: εφόσον στη μεταμνημονιακή εποχή υλοποιούνται οι δεσμεύσεις έναντι των εταίρων, αντί δόσεων να λαμβάνονται μέτρα ελάφρυνσης του χρέους. Με εμπροσθοβαρή μέτρα μεταρρυθμίσεων προλαμβάνονται, εάν κάτι δεν πάει καλά, να μην υπάρξουν αποκλήσεις στόχων ή να γίνουν έγκαιρες διορθώσεις για δυναμική και όχι ισχνή ανάπτυξη.

Το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα μετά τα Μνημόνια, 2019- 2022, 10 Ιουνίου 2018 Πρωτογενές πλεόνασμα: Το 2018 διαμορφώνεται στο 3,56% του ΑΕΠ, το 2019 στο 3,96%, το 2020 θα ανέβει στο 4,15%, το 2021 στο 4,53% και με κάθε προηγούμενο ρεκόρ το 2022 στο 5,19% του ΑΕΠ. Ενώ, η συμφωνία με τους δανειστές προβλέπει πλεονάσματα 3,5% ετησίως. Το υπερπλεόνασμα βασίζεται στα έσοδα, με συγκράτηση των δαπανών από 86 σε €87,5 δις και αύξηση των εσόδων από τα €86,86 δις το 2018 στα €91,63 δις το 2022 (+€4,77 δις με φόρους του πολίτη εφόσον δεν καλύπτονται από ανάτυξη και επενδύσεις. Αύξηση στα έσοδα: Διατηρείται ελαφρά αύξηση των δημοσίων εσόδων με μέσο ετήσιο ρυθμό της τάξης του 1,35%., ενώ ο στόχος 3,5% του ΑΕΠ μπορούσε να επιτευχθεί με ηπιότερη αύξηση των δημοσίων εσόδων και σταδιακές μειώσεις της φορολογικής επιβάρυνσης Υπερφορολόγηση: Εκτιμάται η απόδοση άμεσων φόρων φυσικών και νομικών προσώπων με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 6,1% και 5,3% αντίστοιχα, την πενταετία 2018-2022. Ειδικότερα, αυξάνονται οι φόροι φυσικών προσώπων από το 2020 σύμφωνα με το θεσμοθετημένο αφορολόγητο ορίο και το κόψιμο των συντάξεων- μισθών κατά ελάχιστον

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

185

στο 18%, ανάλογα. Ζητούνται διορθωτικές κινήσεις για την ανακατανομή του φορολογικού βάρους ώστε να ανακουφίζεται μερικώς η μέχρι τώρα φορολογική κόπωση και ταυτόχρονα να συντηρείται το συνολικό ύψος των εσόδων ή να περιορίζεται. Ανάπτυξη- ανεργία: στηρίζεται στην ενίσχυση των επενδύσεων και των εξαγωγών με την ιδιωτική κατανάλωση να αυξάνεται με ρυθμούς από 0,5% έως 1,2% κατ΄ έτος. Κρίνονται υπεραισιόδοξες ορισμένες προβλέψεις για την αύξηση των επενδύσεων όπως στην οικοδομή +7,9%. Η αύξηση των επενδύσεων στην περίοδο 2018-2022 εξαρτάται από τη βελτίωση του επενδυτικού και επιχειρηματικού κλίματος και την ευνοϊκή διεθνή συγκυρία. Προβλέπεται η ανεργία από 19,9% το 2018 υποχωρεί στο 14,3% το 2022. Εν τω μεταξύ, εντός του Ιουνίου 2018 ψηφίζονται πολλά προαπαιτούμενα μέτρα μεταξύ των οποίων ο αυξημένος ΕΝΦΙΑ για αρκετούς.

Μέτρα ελάφρυνσης του χρέους και Ενισχυμένη Επιτήρηση, 22 Ιουνίου 2018 Η Ελλάδα λαμβάνει δόση €15 δις και έχει μία παράταση της περιόδου χάριτος για τα δάνεια κατά 10 χρόνια ως και μία επιμήκυνση 10 χρόνια. Η μεταμνημονιακή επιτήρηση είναι ενισχυμένη έναντι των άλλων χωρών της ίδιας περίπτωσης.Ειδικότερα, μεταξύ των άλλων, συμπεριλαμβάνονται: 1. Στα €15 δις η τελευταία δόση. Εκταμίευση της πέμπτης και της τελευταίας δόσης του προγράμματος του ESM €15 δις. Τα €5.5 δις χρησιμοποιούνται για την εξυπηρέτηση του χρέους, ενώ τα €9.5 δις για ταμειακό απόθεμα προς εξυπηρέτηση του χρέους σε περίπτωση ανάγκης. Η Ελλάδα βγαίνει από το πρόγραμμα με ταμειακό απόθεμα €24,1 δις, το οποίο καλύπτει τις δανειακές ανάγκες για περίπου 22 μήνες μετά το τέλος του προγράμματος.

2. Πρωτογενές πλεόνασμα Η Ελλάδα διατηρεί πρωτογενές πλεόνασμα 3.5% του ΑΕΠ μέχρι το 2022 και 2.2% του ΑΕΠ από το 2023 μέχρι περίπου το 2060. Οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας παραμένουν κάτω από το 15% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα και κάτω από το 20% του ΑΕΠ στη συνέχεια, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα ότι το χρέος μειώνεται σταθερά. Μεταξύ των μέτρων συμπεριλαμβάνονται και η περικοπή των συντάξεων, η μείωση του αφορολογήτου και η ασφυκτική και διαρκή επιτήρηση για την εφαρμογή τους.

3. Ενισχυμένη εποπτεία στη μεταμνημονιακή εποχή Οι θεσμοί, συμπεριλαμβανομένου και του ΔΝΤ, έρχονται στην Αθήνα κάθε τρίμηνο και αξιολογούν την υλοποίηση των δεσμεύσεων που έχει αναλάβει η κυβέρνηση, στα δημοσιονομικά και στις μεταρρυθμίσεις. Στο τέλος κάθε αξιολόγησης συντάσσουν έκθεση που υποβάλ-

186

Λακαφώσης Δημήτριος

λεται στο Eurogroup και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η έκθεση δημοσιοποιείται και από τις αγορές, γεγονός που σημαίνει ότι αξιολογούνται οι επιδόσεις της χώρας. Οι θεσμοί εισηγούνται –στην ουσία επιβάλλουν– διορθωτικά μέτρα σε περίπτωση παρεκκλίσεων. Σε ό,τι αφορά τη μεταμνημονιακή εποπτεία, τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους πρέπει να περιέχουν κίνητρα που διασφαλίζουν ισχυρή και συνεχή εφαρμογή από την Ελλάδα των μεταρρυθμίσεων που έχουν συμφωνηθεί στο πλαίσιο του προγράμματος. Εξάλλου, από το Eurogroup γίνεται αναφορά στις εν εξελίξει νομικές διαδικασίες κατά των εμπειρογνωμόνων του ΤΑΙΠΕΔ και άλλων στελεχών της ΕΛΣΤΑΤ, καλώντας τους θεσμούς να παρακολουθούν την πορεία τους στο πλαίσιο της μεταμνημονιακής επιτήρησης.

4. Επιστροφή κερδών στα ελληνικά ταμεία Επιστροφή στα ελληνικά ταμεία των κερδών από τα ομόλογα που έχουν οι κεντρικές τράπεζες ως η συμφωνία μεταξύ εθνικών κεντρικών Τραπεζών και και ερωπαϊκής κεντρικής Τράπεζας (ANFA) και η συμμετρική πολλαπλή διαδικασία (SMP), που αντιστοιχούν σε περίπου €4 δις. Τα κέρδη επιστρέφονται στην Ελλάδα σε δύο ισόποσες δόσεις, το Δεκέμβριο και τον Ιούνιο, με αρχή το 2018, μέχρι τον Ιούνιο του 2022, μέσω του ειδικού λογαριασμού του ESM και χρησιμοποιούνται για να μειώσουν τις χρηματοδοτικές ανάγκες. Κάθε δόση υπολογίζεται σε €1,2 δις.

5. Νέα ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους Το Εurogroup συμφώνησε για μία νέα ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους από τους θεσμούς στο τέλος του 2032 και αποφασίζεται αν χρειάζονται περαιτέρω μέτρα ελάφρυνσης, για να διασφαλιστεί ότι επιτυγχάνονται οι στόχοι για τις χρηματοδοτικές ανάγκες εξυπηρέτησης του χρέους. Επανεξέταση στο τέλος της περιόδου χάριτος, το 2032, εάν χρειάζονται πρόσθετα μέτρα χρέους, ενώ γίνεται αναφορά στη συμφωνία του Μαΐου του 2016 για ’’μηχανισμό’’, ο οποίος θα ενεργοποιείται στην περίπτωση πολύ δυσμενέστερου απρόοπτου μακροοικονομικού θέματος.

6. Γαλλικός μηχανισμός για το χρέος; Αντί γαλλικού μηχανισμού, που συζητείτο τους τελευταίους μήνες έντονα και συνδέει αυτόματα το ύψος της ανάπτυξης με τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, το Εurogroup συμφώνησε σε πολύ γενικότερο και λιγότερα φιλόδοξο μηχανισμό, ο οποίος ενεργοποιείται μόνο στην περίπτωση που υπάρχει ένα δυσμενέστερο και απρόοπτο μακροοικονομικό θέμα. Με την ενεργοποίηση, λαμβάνονται μέτρα όπως περαιτέρω αναδιάρθρωση του χρέους με ανώτατο όριο και παρατάσεις των πληρωμών τόκων του δανείου του EFSF, στο βαθμό που είναι αναγκαία για τη βιωσιμότητα του χρέους.

7. Συμμετοχή ΔΝΤ (IMF) στη μεταμνημονιακή επιτήρηση Παρόλο που το πρόγραμμα του Ταμείου δεν ενεργοποιίται, το ΔΝΤ επιβεβαίωσε τεχνικήσυμμετοχή στη μεταμνημονιακή επιτήρηση μαζί με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Αναμένεται προσεχώς κλιμάκιο του Ταμείου για έκθεση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους σύμφωνα με

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

187

το άρθρο 4 που κάνει για όλα τα κράτη-μέλη που ΔΝΤ. Εκεί, πιθανότατα παρουσιάζει μία όχι ξεκάθαρη θέση για το κατά πόσον το ελληνικό χρέος είναι βιώσιμο

Διαπιστώσεις- Σχόλια για την ελάφρυνση του χρέους 1. Περιλαμβάνεται 10ετή επέκταση των δανείων περίπου €130 δισ. του EFSF, 10ετή αναβολή της καταβολής των τόκων ως και εκταμίευση δόσης €15 δις.

2. Το ‘’μαξιλάρι ασφαλείας’’(€24,1) αρκεί για τουλάχιστον 22 μήνες και χρησιμοποιείται για τη μείωση το χρέους στην οικονομία, όπως για την εξαγορά δανείων από το ΔΝΤ.

3. Η Ελλάδα να διατηρεί πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 3.5% του ΑΕΠ μέχρι το 2022 και 2.2% του ΑΕΠ από το 2023 έως περίπου το 2060.

4.Οι χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας πρέπει να παραμείνουν κάτω από το 15% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα και κάτω από το 20% του ΑΕΠ στη συνέχεια, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα ότι το χρέος μειώνεται σταθερά.

5.Μεταξύ των μέτρων συμπεριλαμβάνονται και η περικοπή των συντάξεων, η αύξηση του φόπου με μείωση του αφορολογήτου και η ασφυκτική και η διαρκή επιτήρηση για την εφαρμογή τους.

6. Δεν πρόκειται για 4ο μνημόνιο, αλλά για ενισχυμένη μεταμνημονιακή επιτήρηση με την ολοκλήρωση της τελευταίας 4ης αξιολόγησης.

7. Μετά την 21η Αυγούστου με το τέλος των μνημονίων, με πρόβλεψη αισιοδοξίας, το χρέος είναι πια βιώσιμο και μπορούμε να έχουμε πρόσβαση στις αγορές και επενδύσεις, ανάλογα με την εμπιστοσύνη που αποκτάται.

8. Για την επόμενη έξοδο στις αγορές, προαναγγέλονται 4-5 προσπάθειες τα επόμενα 2 χρόνια, με τον ακριβή χρόνο να αποτελεί τεχνοκρατική απόφαση του Οργανισμού διαχείρισης δημοσίου χρέους (ΟΔΔΗΧ).

9. Ο λαός δοκιμάσθηκε σκληρά επί 8 χρόνια και πρέπει πολύ γρήγορα να δει αποτελέσματα στην τσέπη του.

188

Λακαφώσης Δημήτριος

Τα προγράμματα διάσωσης (bailouts) της Ελλάδας τελείωσαν, στις 20 Αυγούστου 2018 Ο ξένος Τύπος και η Ε.Ε.για την επόμενη μέρα στην Ελλάδα: New York Times, τα προγράμματα διάσωσης τελείωνουν, ο πόνος όμως δεν τελειώνει. Το BBC, την οκταετία 2008-2016 το 4% των Ελλήνων, περισσότεροι από 400.000 άνθρωποι, έγιναν μετανάστες. Ο Ρέγκλινγκ, διευθύνων Σύμβουλος του Ε.Μ.Σ, η Ελλάδα αντέστρεψε τις μεταρρυθμίσεις κατά το πρώτο μισό του 2015 με κόστος από €86 δις. έως €200 δις. Σεντένο, ο πρόεδρος της Ε.Ζ., για την Ελλάδα αρχίζει μια νέα πραγματικότητα. Ο Ντόναλντ Τουσκ, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, συγχαρητήρια στο λαό της Ελλάδας για τον τερματισμό του προγράμματος διάσωσης. Ο Mosovici, ο υπουργός οικονομικών της Ε.Ζ, οι Έλληνες πρέπει να απολαύσουν τα οφέλη μετά της θυσίες τους. Στουρνάρας, διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, έχουν διορθωθεί αδυναμίες, έχουμε όμως να διανύσουμε πολύ δρόμο ακόμη.

Διαπιστώσεις- Μαθήματα από την έξοδο των Μνημονίων 1. Το 2009 οι επενδυτές αρνήθηκαν να δανείσουν στην Ελλάδα, σοκαρισμένοι από την τεράστια ανοδική αναθεώρηση του ελληνικού δημοσιονομικού ελλείμματος στο 15,6%. Το 2012 η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα (PSI) μείωσε το χρέος της Ελλάδας προς ιδιώτες επενδυτές περισσότερο από €100 δις. Ήταν το μεγαλύτερο κούρεμα στην παγκόσμια ιστορία. Το πρώτο εξάμηνο του 2015 κόστισε έως €200 δις και με πακέτο βοήθειας από τον Ε.Μ.Σ., η χώρα αποφεύγει ένα Grexit από την Ε.Ζ, στις 13 Ιουλίου του 2015. Από το 2015, ο ρόλος του ΕΜΣ έχει συνδεθεί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την ΕΚΤ και το ΔΝΤ ως κουαρτέτο αντί της μέχρι τότε τρόικας. Τα δάνεια που χορηγούνται από τα ευρωπαϊκά ταμεία διάσωσης στην Ελλάδα λήγουν έπειτα από πολλές δεκαετίες, ενώ το ΔΝΤ χορηγεί δάνεια στην Ελλάδα για περίοδο 10 ετών, με επιτόκια περίπου 4%. Το ΔΝΤ συμμετέχει για τεχνογνωσία και δεν χρηματοδοτεί το μεταμνημονιακό πρόγραμμα της Ελλάδας.

2. Βεβαίως και δεν αποτελεί πανάκεια η προληπτική πιστωτική γραμμή, μπορούσε όμως να συμβάλει στην αποτελεσματικότερη χρηματοδότηση με χαμηλότερο κόστος. Χρειάστηκε η Ελλάδα οκτώ χρόνια και τρία προγράμματα, ενώ Ιρλανδία, Πορτογαλία και η Κύπρος κατάφεραν να αποκτήσουν πρόσβαση στις αγορές μέσα σε τρία χρόνια και μόνο μετά ένα πρόγραμμα. Βέβαια, τα προβλήματα στην Ελλάδα ήταν πολύ μεγαλύτερα από οπουδήποτε αλλού. Δύσκολο οι ψηφοφόροι και τα Κοινοβούλια των άλλων χωρών να πεισθούν ότι οι προσπάθειες για την Ελλάδα ήταν και για το δικό τους συμφέρον και ότι η Ευρώπη συμμε-

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

189

τείχε στη μεγαλύτερη αλληλεγγύη που έχει δει ποτέ ο κόσμος.

3. Στις τρείς διασώσεις της ελληνικής οικονομίας, το 2010, 2012 and 2015, συνολικά €289δις ( $330 δις), με απειλή για το Grexit, η Ελλάδα είχε τέσσερες κυβερνήσεις με τη χειρότερη ύφεση στην οικονομική ιστορία και με τη μεγαλύτερη διάσωση στην παγκόσμια οικονομική ιστορία. Υπήρξαν οκτώ δύσκολα χρόνια με τρία διαδοχικά προγράμμα τα οποία αποπληρώνονται μετά από δεκαετίες και οι αντιλαϊκές περικοπές των δημοσίων εξόδων συνεχίζονται. Υπόψη, μεταξύ των άλλων, δεκαετίες διήρκησε από την ήττα του 1897- 1953 και η Διεθνής Επιτροπή Οικονομικού Ελέγχου της Ελλάδας. Αλλά, για πρώτη φορά η Ελλάδα στα οκτώ χρόνια μπορεί να δανεισθεί με τόκους αγοράς.

4. Πάντως, μια δεκαετία περικοπών και αυξήσεων στους φόρους άφησε πίσω το ένα τρίτο του πληθυσμού των δέκα εκατομμυρίων στα όρια της φτώχιας σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ. Τα οικογενειακά εισοδήματα έπεσαν κατά 30% και περισσότερο από το 20% των Ελλήνων δεν μπορεί να πληρώσει βασικές έξοδα όπως το ενοίκιο του σπιτιού, ο λογαριασμός του ηλεκτρικού ή ένα δάνειο στην τράπεζα. Ένα τρίτο των οικογενειών έχει τουλάχιστον ένα άνεργο μέλος. Ωστόσο, δεν υπάρχουν τώρα άλλα προαπαιτούμενα αλλά δεν υπάρχουν και άλλες εκταμιεύσεις, όμως προβάλλουν νέες ευθύνες και δεσμεύσεις. Πρέπει να αποδείξουμε: ότι δεν επιστρέφουμε στο παρελθόν και δεν ανατρέπουμε συμφωνηθέντα, εφαρμόζονται πολιτικές για άμεσες ξένες επενδύσεις και για υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και βελτιώνεται το κλίμα εμπιστοσύνης και η περαιτέρω εταιρική διακυβέρνηση των τραπεζών και των επιχειρήσεων. Το μέλλον αναμένεται να δείξει για όλα αυτά. Πάντως, η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα που πέρασε οκτώ χρόνων τρία μνημόνια χωρίς βεβαιότητα για ασφαλή έξοδο στις αγορές.

Άρθρο του πρώην υπουργού Οικονομικώντων ΗΠΑ Paul Craig Roberts για την Κρίση και τα μνημόνια της Ελλάδας, 5 Αυγούστου 2018 Πρώτα η κρίση και μετά τα μνημόνια ή το αντίστροφο;

Η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας μετά από οκτώ χρόνια Μνημονίων είναι απείρως χειρότερη από αυτή όταν εισήλθαμε το 2010 και πλέον δεν υπάρχει ορατή ελπίδα πραγματικής οικονομικής ανάκαμψης στον ορίζοντα για τη χώρα. Ακόμα και αν βρεθεί μια κυβέρνηση με τη βούληση να ανατρέψει από που έχει συμβεί, αυτό θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να το επιτύχει και υψηλού κόστους: Με τους νόμους που ψήφισαν ΝΔ και ΠΑΣΟΚ για το αγγλικό δίκαιο θα ΄΄καρατομηθεί’’ η Ελλάδα και με την εκχώρηση της δημόσιας περιουσίας στο ΤΑΙΠΕΔ για 99 χρόνια που

190

Λακαφώσης Δημήτριος

νομοθέτησε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, πρακτικά θα χρειαζόταν μια ‘’επανάσταση’’ για να σπάσουν τα δεσμά. Σύμφωνα με ανάλυση του Ινστιτούτου Πολιτικής Οικονομίας Paul Craig Roberts, ‘’350.000 Έλληνες, κυρίως νέοι και επαγγελματίες, έχουν εγκαταλείψει τη νεκρή Ελλάδα’’. Το ποσοστό γεννήσεων είναι πολύ χαμηλότερο από το μέγεθος που είναι αναγκαίο για να διατηρηθεί το υπόλοιπο του πληθυσμού. Η λιτότητα που επιβλήθηκε στον ελληνικό λαό από την ΕΕ, το ΔΝΤ και τις ελληνικές κυβερνήσεις έχει ως αποτέλεσμα τη συρρίκνωση της ελληνικής οικονομίας κατά 25%. Η πτώση είναι ισοδύναμη της Αμερικανικής Μεγάλης Ύφεσης, αλλά στην Ελλάδα τα αποτελέσματα ήταν χειρότερα. Ο Πρόεδρος Franklin D. Roosevelt μαλάκωσε τις επιπτώσεις της μαζικής ανεργίας με τους νόμους περί κοινωνικής ασφάλισης και άλλα στοιχεία ενός δικτύου κοινωνικής ασφάλειας, όπως η ασφάλεια των καταθέσεων, και τα προγράμματα δημοσίων έργων, ενώ η ελληνική κυβέρνηση μετά τις παραγγελίες από το ΔΝΤ και την ΕΕ επιδείνωσε τις επιπτώσεις της μαζικής ανεργίας με την απομάκρυνση του δικτύου κοινωνικής ασφάλισης. Παραδοσιακά, όταν μια κυρίαρχη χώρα, από τη διαφθορά, την κακοδιαχείριση, την κακή τύχη, ή απρόβλεπτα συμβάντα, βρέθηκε σε θέση να αποπληρώσει τα χρέη της, οι πιστωτές της χώρας, μείωσαν τις οφειλές προς το επίπεδο που η χρεωμένη χώρα θα μπορούσε να εξυπηρετήσει. Με την Ελλάδα υπήρξε μια αλλαγή παιχνιδιού. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, με επικεφαλής τον Jean-Claude Trichet, και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αποφάσισε ότι η Ελλάδα έπρεπε να καταβάλει ολόκληρο το ποσό των τόκων και κεφαλαίου των κρατικών ομολόγων της που βρίσκονται στην κατοχή των γερμανικών, των ολλανδικών, των γαλλικών και των ιταλικών τραπεζών. Πώς επιτεύχθηκε αυτό; Με δύο τρόπους. Και οι δύο επιδείνωσαν σε μεγάλο βαθμό την οικονομία της Ελλάδας, αφήνοντας τη χώρα σήμερα σε πολύ χειρότερη θέση από αυτή που βρισκόταν κατά την έναρξη της κρίσης πριν από σχεδόν μια δεκαετία. Κατά την έναρξη της ‘’κρίσης΄΄, η οποία θα μπορούσε εύκολα να είχε λυθεί με τη διαγραφή μέρους του χρέους, το ελληνικό χρέος ήταν 129% του ελληνικού Α Ε Π. Σήμερα το ελληνικό χρέος είναι 180% του ΑΕΠ. Γιατί; Η Ελλάδα δανείστηκε περισσότερα χρήματα για να πληρώσει τόκους στους πιστωτές της, οι οποίοι δεν έπρεπε να χάσουν ούτε ένα σεντ. Ο επιπλέον δανεισμός, που ονομάστηκε ‘’διάσωση’’, δεν ήταν ένα σχέδιο διάσωσης της Ελλάδα. Ήταν μια διάσωση των πιστωτών της Ελλάδας. Η κυβέρνηση Obama ενθάρρυνε αυτό το πακέτο διάσωσης, επειδή οι αμερικανικές τράπεζες περίμεναν ένα σχέδιο διάσωσης, αφού είχαν πουλήσει credit default swaps (CDS) του ελληνικού χρέους και δεν ήθελαν να πληρώσουν. Χωρίς σχέδιο διάσωσης οι αμερικανικές τράπεζες θα είχαν χάσει το στοίχημα και θα κατέβαλαν τα ασφάλιστρα κινδύνου των ελληνικών ομολόγων. Επιπλέον, ζητήθηκε από την Ελλάδα να πουλήσει δημόσια περιουσιακά στοιχεία σε αλλοδαπούς και να αποδεκατίσει το κοινωνικό δίχτυ ασφαλείας, να μειώσει τις συντάξεις και την ιατρική περίθαλψη.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

191

Η Κίνα αγόρασε τα ελληνικά λιμάνια, η Γερμανία αγόρασε τα αεροδρόμια, ενώ διάφορες γερμανικές και ευρωπαϊκές οντότητες αγόρασαν τις ελληνικές επιχειρήσεις ύδατος. Επίσης, κερδοσκόποι των ακινήτων αγόρασαν εκτάσεις σε ελληνικά νησιά για την ανάπτυξη ακινήτων. Αυτή η λεηλασία της ελληνικής δημόσιας περιουσίας δεν πήγε όμως προς τη μείωση του χρέους. Το χρέος, μεγαλύτερο από ποτέ, εξακολουθεί να ισχύει. Η οικονομία είναι μικρότερη από ποτέ. Η δήλωση ότι η ελληνική κρίση έχει τελειώσει είναι απλώς μια δήλωση ότι δεν έχει μείνει τίποτα για να πάρει κανείς πια από τον ελληνικό λαό. Γιατί η Ελλάδα βυθίζεται γρήγορα. Όλα τα έσοδα που σχετίζονται με θαλάσσιους λιμένες, αεροδρόμια, δημοτικές επιχειρήσεις, και το υπόλοιπο της δημόσιας περιουσίας που έχει βίαια ιδιωτικοποιηθεί τώρα ανήκει σε ξένους που παίρνουν τα χρήματα από τη χώρα, οδηγώντας έτσι περαιτέρω χαμηλότερα την ελληνική οικονομία. Οι πιστωτές έκλεψαν το οικονομικό μέλλον των Ελλήνων. Πλέον η Ελλάδα δεν είναι ένα κυρίαρχο έθνος. Οι Έλληνες δέχτηκαν την καταστροφή τους και δεν έκαναν τίποτα. Ουσιαστικά, ο ελληνικός λαός διέπραξε μια μαζική αυτοκτονία΄΄.

Πάνω από €11 δις οι προσφορές για το δεκαετές ομόλογο, 5 Μαρτίου 2019 Άνοιξε στις 5 Μαρτίου 2019 το δεκαετές ομόλογο. Οι προσφορές έφτασαν τα €11,8 δις. Η απόδοση του ομολόγου διαμορφώθηκε στο 3,9% και το ποσό που άντλησε το δημόσιο έφτασε τα €2,5 δις. Το ελληνικό δημόσιο προχώρησε στην πρώτη έκδοση 10ετούς ομολόγου έπειτα από εννέα χρόνια, σε μια προσπάθεια να κεφαλαιοποιήσει το κλίμα γύρω από τα ελληνικά περιουσιακά στοιχεία καθώς και την αναβάθμιση στην οποία προχώρησε η οίκος αξιολόγησης Moody’s στο Β1 από Β3 πριν. Ανάδοχοι της έκδοσης είναι τρεις αμερικανικές τράπεζες και τρεις ευρωπαϊκές, οι Goldman Sachs, Citigroup, JP Morgan, BNP Paribas, Credit Suisse και HSBC.Η προσδοκώμενη επιτυχία της έκδοσης του 10ετούς ομόλογου ενισχύει το κλίμα για προσέλκυση επενδυτών με μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Σε άλλα 10ετή ευρωπαϊκά ομόλογα χωρών της ευρωζώνης καταγράφονται σήμερα οι εξής αποδόσεις: Ιταλία 1,90%, Γαλλία 0,75%, Ισπανία 1,46%, Πορτογαλία 1,83%, Ιρλανδία 0,63%, Κύπρος 1,62% και Γερμανία 0,41%. Στο τέλος Απριλίου 2019 πληρώνεται πρόωρα ελληνικό δάνειο ΔΝΤ που είχε υψηλό επιτόκιο 5,1 %.( Βλέπε και Κεφάλαιο Θ’ στο 1ο Τόμο του βιβλίου για την ελληνική οικονομία)

192

Λακαφώσης Δημήτριος

Στο Παιγνίδι της Διαδοχής Αξιωματούχων και Θέσεων της Ε.Ε., 2018-19 Το 2018-19 παίζεταιι το σημαντικό παιχνίδι της διαδοχής, στο μοίρασμα των πιο σημαντικών θέσεων της Ε.Ε., με ουσιαστικό παράγοντα τις ευρωεκλογές το Μάιο 2019. Ειδικότερα:

1. Η θητεία του Ντράγκι στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα(Ε.Κ.Τ.) και του προέδρου της Κομισιόν Γιούνκερ εκπνέει τον Οκτώβριο του 2019 και ως διάδοχος πιθανός ο Μάνφρεντ Βέμπερ Γερμανός ευρωβουλευτής και επικεφαλής της Κ.Ο. του ΕΛΚ, και ένα μήνα αργότερα του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Τούσκ, με πιθανό διάδοχο τον πρώην πρωθυπουργό της Φιλανδίας Αλεξάντερ Στουμπ 2. Τον πρόεδρο της ΕΚΤ πιθανόν διαδέχεται ο Γερμανός Γενς Βάιντμαν (Jens Weidmann), γερμανός οικονομολόγος, σημερινός πρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας της Γερμανίας (Deutsche Bundesbank).

3.Τον Κονστάνσιο, αντιπρόεδρο της Ε.Κ.Τ., αντικαθιστά, ο ισπανός υπουργός οικονομικών Λουίς ντε Γκίντος, το Μάιο 2018. Ποιος αναλαμβάνει το ευρωπαϊκό νομισματικό ταμείο (ENT), μορφής ΔΝΤ μετά την αναδιάρθρωση του ESM; 4.Αρχίζει να εξετάζεται και η διανομή των θέσεων στην ευρωβουλή μετά το Brexit.

5.Το δεύτερο εξάμηνο του 2018, την προεδρία της Ε.Ε. αναλαμβάνει η Αυστρία της οποίας ο νεαρός Καγκελάριος Kurz, σύμφωνα με τις προεκλογικές του θέσεις εμπνέεται απο αντιμεταναστευτική- προσφυγική πολιτική, με εθνικά σύνορα. Την Αυστρία διαδέχεται στην προεδρία της Ε.Ε. η Ρουμανία από 1 Ιανουαρίου 2019 με ανησυχία από την Ε.Ε., επειδή προωθεί νόμους για μη ανεξαρτησία των δικαστικών αρχών.

6. Στο παζάρι της διαδοχής, πιθανόν τα ισχυρότερα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης να υποστηρίξουν και υποψηφίους των πιο αδύναμων εταίρων, σε αντάλλαγμα για την παροχή υποστήριξης αργότερα. Η Ελλάδα δεν πρέπει να μείνει εκτός στο δρόμο της διαδοχής υψηλόβαθμων αξιωματούχων και θέσεων της Ε.Ε., το έχει ανάγκη και αξιόλογο προσωπικό διαθέτει.

Οι σχέσεις εκκλησίας- ελληνικής κυβέρνησης, Νοέμβριος 2018 Η ισορροπία Εκκλησίας- ελληνικής κυβέρνησης αρχίζει αυτή τη φορά με τη σχετική συζήτηση Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου- Έλληνα πρωθυπουργού για σχετική ουδετερότητα Εκκλησίας- κράτους, θέμα ευαίσθητο και δυναμικό, κατοχυρωμένο συνταγματικά και που έχει σχέση με την πορεία του ελληνικού κράτους από τη γέννησή του. Συζητήθηκε το δημόσιο να μην πληρώνει το πρωσωπικό της εκκλησίας αλλά να δίδεται γι’ αυτό επίδομα στην εκκλησία.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

193

Προβάλλεται ο ισχυριμός ότι απελευθερώνονται θέσεις στο δημόσιο με δυνατότητα προσλήψης 10.000 υπαλλήλων. Το όλο θέμα τελικά παραμένει όπως μέχρι τώρα. Συζητήθηκε και η διευθέτηση της εκκλησιαστικής περιουσίας και του δημοσίου. Οι συζητήσεις, και εάν ποτέ ευοδωθούν, παίρνουν πολύ χρόνο και απαιτούν συνταγματική τροποποίηση. Δεν έγιναν με προηγούμενη ενημέρωση λοιπών πολιτικών ηγετών και Ιεραρχών και του Οικονομικού Πατριάρχη Κων΄πολης και προβάλλονται σφοδρές αντιθέσεις για τις σχέσεις κυβέρνησηςΕκκλησίας και όπως πολλάκις έγιναν από το απώτερο παρελθόν, χωρίς αποτέλεσμα. (Βλέπε και Πανορθόδοξη Σύνοδος 2016, Σελίδα 597, 1ος Τόμος). Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος ετίμησε τον Ιερώνυμο. Ανεκτίμητη πηγή συμβολισμών και διδαγμάτων ως προς τις σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας, και ιδίως ως προς τον σημαντικό ρόλο της Εκκλησίας στην ιστορική πορεία του λαού μας και του έθνους μας, χαρακτήρισε ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος την Κυριακή της Ορθοδοξίας, στο γεύμα που παρέθεσε στο Προεδρικό Μέγαρο προς τιμήν του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Ιερώνυμου και των μελών της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ελλάδας, με την ευκαιρία της εορτής της Κυριακής της Ορθοδοξίας, 17 Μαρτίου 2019.

Η Αργεντινή Προσφεύγει και πάλι στο ΔΝΤ, μετά από 17 χρόνια, 8 Μαΐου 2018 Στις 8 Μαίου 2018 ο μετριοπαθής πρόεδρος Μαουρίσιο Μάκρι ανακοινώνει ότι η Αργεντινή προσφεύγει και πάλι στο ΔΝΤ για να διασώσει την οικονομία της, ξυπνώντας πικρές αναμνήσεις από τα προηγούμενα χρόνια. Ζήτησε πιστωτική γραμμή των $50 δις και όλοι σκέφτονται αν θα ξαναδούν σκηνές ντροπής σε μια από τις 10 πλουσιότερες χώρες του κόσμου, με απίστευτο πλούτο που όμως ποτέ δεν… μοιράστηκε σωστά. Η χώρα βούλιαξε στη δίνη των λαϊκιστών που επί χρόνια κατασπαταλούσαν το δημόσιο χρήμα κάνοντας αθρόες προσλήψεις και διογκώνοντας το δημόσιο χρέος. Το νόμισμα, το πέσο, έχει καταρρεύσει. Κάποτε ένα πέσο ήταν ίσο με $1. Σήμερα με 1 πέσο αγοράζεις μόλις 5 σεντς. Ζει και πάλι το νέο κίνημα της ‘’κατσαρόλας’’; Ο φόβος, η οργή, η απογοήτευση επιστρέψει σε έναν περήφανο και συνάμα φιλόξενο λαό; Πλέον, είναι η σειρά της ιστορίας να δώσει την απάντηση. Η Αργεντινή είναι μόνο μία περίπτωση των χωρών της Λατινικής Αμερικής που βίωσε

194

Λακαφώσης Δημήτριος

καταστάσεις ακραίας φτώχειας μετά την προσφυγή στο ΔΝΤ, πριν από 17 χρόνια.. Το 2001: Η Αργεντινή βρίσκεται σε αδυναμία να αποπληρώσει τα δάνεια προς το ΔΝΤ και το ταμείο αρνείται να εκταμιεύσει τη δόση του 1,3 δισ. Η χώρα βρίσκεται πλέον σε τέλμα, που πυροδοτεί το περιβόητο κίνημα της ‘’Κατσαρόλας’. Το 2003- 2005: Εκλέγεται ως πρόεδρος ο Νέστορ Κίρχνερ και παγώνει τις πληρωμές προς το ΔΝΤ δίνοντας βάση στις ανάγκες της χώρας. Ο Κίρχνερ αποπληρώνει το χρέος της χώρας προς το ΔΝΤ, με τα διεθνή χρηματικά αποθέματα της Αργεντινής και ανακοινώνει ότι παύει οποιαδήποτε σχέση της με το ΔΝΤ. Το 2007- 2015: Τον σύζυγό της διαδέχεται η Κριστίνα Κίρχνερ, η δεύτερη γυναίκα πρόεδρος στην ιστορία της χώρας μέχρι το 2015. Ξεσπούν καταγγελίες εις βάρος της για ξέπλυμα μαύρου χρήματος και παράνομου πλουτισμού. Επί πλέον κατηγορείται για σύμφωνο με την Τεχεράνη ώστε ύποπτοι υψηλόβαθμοι ιρανοί αξιωματούχοι, σε σχέση με την επίθεση κατά της εβραϊκής κοινότητας στην Αργεντινή, να καταθέσουν σε αργεντινούς δικαστές στην Τεχεράνη. Είκοσι τρία χρόνια μετά την επίθεση, δεν έχει γίνει ακόμη τίποτε.

Σχόλια- Διαπιστώσεις για την προσφυγή της Αργεντινής στο ΔΝΤ - Η Αργεντινή μετά απο 17 χρόνια, επανέρχεται στο ΔΝΤ με πιστωτική γραμμή $50δις. και με μετρατρέψιμο το πέσο σε δολάριο που σήμερα 1 πέσο αντιστοιχεί σε 5 σεντς, ενώ παλαιότερα σε $1.

- Η Αργεντινή έχει πλούσιο φυσικό πλούτο, αλλά δεν έγινε καλό μοίρασμα και υπήρξαν μεγάλες δαπάνες και διόγκωση του δημοσίου.

- Η παλαιότερη προσπάθεια για σύγκριση της ελληνικής κρίσης με την Αργεντινή δεν έχει σχέση. Το πέσο έχει ισοτιμία με το δολάριο, ενώ το ευρώ είναι συνισταμένη 19 ερωπαϊκών οικονομιών. Βέβαια, η οικονομική εξέγερση στην Αργεντινή είναι η πρώτη στις αρχές του 21ου αιώνα στη Λατινική Αμερική, ενώ η ελληνική κρίση η πρώτη στην Ευρώπη.

- Το ΔΝΤ δανείζει την Αργεντινή, καθώς η χώρα μαστιζότανε από οικονομικά προβλήματα επί χρόνια, αν και το ΔΝΤ γνωρίζει ότι η Αργεντινή κατηγορεί το ταμείο για τα δεινά της. Η Αργεντινή τώρα έχει να περιορίσει τις δημόσιες δαπάνες και να μείωσει τον πληθωρισμό, ο υψηλότερος στις G20 οικονομίες. Με το δάνειο, υπολογίζει να κινηθεί γρηγορότερα πρός τις αναγκαίες μεταρυθμίσεις και τα κοινωνικά προγράμματα. Οι Η.Π.Α. συμφώνησαν για το δάνειο προς Αργεντινή της οποίας το μεγαλύτερο μέρος του χρέους είναι σε αμερικανικό δολλάρια

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

195

Το Νομοσχεδίο‘’Κλεισθένης’’για τις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές, 12 Ιουλίου 2018

Το νομοσχέδιο επιφέρει το ‘’σπάσιμο΄΄ στη Β' Αθηνών και στην Περιφέρεια Αττικής και καθιερώνει την απλή αναλογική σε δημοτικές και περιφερειακές εκλογές, Η Διαίρεση της Β' Αθηνών 1. Β1 Βόρειος Τομέας Αθηνών με τους Δήμους: Αγ. Παρασκευής, Αμαρουσίου, Βριλησσίων, Γαλατσίου, Ηρακλείου, Κηφισιάς, Λυκόβρυσης - Πεύκης, Μεταμόρφωσης, Ν. Ιωνίας, Παπάγου - Χολαργού, Πεντέλης, Φιλαδέλφειας - Χαλκηδόνας, Φιλοθέης - Ψυχικού και Χαλανδρίου 2. Β2 Δυτικός Τομέας Αθηνών με τους Δήμους: Αγ. Βαρβάρας, Αγ. Αναργύρων - Καματερού, Αιγάλεω, Ιλίου, Περιστερίου, Πετρούπολης και Χαϊδαρίου 3. Β3 Νότιος Τομέας Αθηνών με τους Δήμους: Αγ. Δημητρίου, Αλίμου, Βύρωνα, Γλυφάδας, Δάφνης - Υμηττού, Ελληνικού - Αργυρούπολης, Ζωγράφου, Ηλιούπολης, Καισαριανής, Καλλιθέας, Μοσχάτου - Ταύρου, Ν. Σμύρνης και Π. Φαλήρου Η Διαίρεση της Περιφέρειας της Αττικής

Λακαφώσης Δημήτριος

196

4. Α' Ανατολική Αττική με τους Δήμους: Αχαρνών, Βάρης - Βούλας - Βουλιαγμένης, Διονυσίου, Κρωπίας, Λαυρεωτικής, Μαραθώνα, Μαρκόπουλου - Μεσογαίας, Παιανίας, Παλλήνης, Ραφήνας - Πικερμίου, Σαρωνικού, Σπατών - Αρτέμιδος και Ωρωπού 5. Β' Δυτική Αττική με τους τους Δήμους: Ασπροπύργου, Ελευσίνας, Μάνδρας - Ειδυλλίας, Μεγαρέων και Φυλής.

Διάφορες Διατάξεις του Νομοσχεδίο ‘’Κλεισθένης Αν κανένας δεν συγκεντρώσει τό 50% συν 1, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται την επόμενη Κυριακή (β' γύρος), ανάμεσα μόνο στους υποψήφιους δημάρχους των δύο συνδυασμών που έλαβαν τις περισσότερες ψήφους. Με τον ‘’Κλεισθένη’’ οι αυτοδιοικητικές εκλογές αποσυνδέονται από τις ευρωεκλογές και διεξάγονται τη δεύτερη Κυριακή του Οκτωβρίου (οι προσεχείς θα διεξαχθούν το Μάιο 2019 , μαζί με τις ευρωεκλογές). Η διάρκεια της δημοτικής και περιφερειακής περιόδου επανέρχεται στην 4ετία από 5ετία του προγράμματος ‘’Καλλικράτης’’. Οι υποψήφιοι των δημοτικών συμβούλων είναι τουλάχιστον ισάριθμοί με τις έδρες κάθε εκλογικής περιφέρειας με δυνατότητα προσαύξησης έως και 30%, αντί του10% του αρχικού κειμένου. Επανακαθορίζονται οι δήμοι στις Α' και Β' Αθηνών. Επειδή, η κατάτμηση των πολύ μεγάλων εκλογικών περιφερειών στερεί από τα κόμματα, ιδίως τα μικρότερα, τη δυνατότητα να προβλέψουν σε ποιες εκλογικές περιφέρειες αναμένεται να καταλάβουν έδρα. Παρέχεται, όμως, άμεση επαφή του πολίτη με το βουλευτή και απαφεύγονται οι βαρώνοι. Δίνεται η δυνατότητα στους αρχηγούς κομμάτων να κατεβαίνουν ως υποψήφιοι σε τρεις εκλογικές περιφέρειες αντί για δύο που ίσχυε. Στην εισαγωγή της απλής αναλογικής στο εκλογικό σύστημα της αυτοδιοίκησης που αποδυναμώνει με ανοχή τις αποφάσεις, έχουν αντιδράσει οι ΟΤΑ, με επίκεντρο την Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), που εκφράζει την πλήρη αντίθεσή του στο περιεχόμενο του νομοσχεδίου ‘’Κλεισθένης’’. Ψηφίστηκε το νομοσχέδιο για τον ‘’Κλεισθένη’’, με 150 ψήφους, με διαφοροποιήσεις στα επί μέρους άρθρα.

Οι φονικές πυρκαγιές στην Ανατολική Αττική, 23 Ιουλίου 2018

Το επίκεντρο των πυρκαγιών στο Μάτι της Ραφήνας, 23-7-18

Στις 23 Ιουλίου 2018, πύρινο φονικό μέτωπο, φλεγόμενο με εκτόξευση φλογών από τα ‘’κουκουνάρια των πευκών, με ισχυρούς ανέμους 8 -9 μποφόρ, σαρώνει τα προάστια της Αττικής με επίκεντρο το Μάτι της Ραφήνας στην ανατολική Αττική. Η πύρινη λαίλαπα ξεκίνησε από την Τεχνούπολη, σε μια και μισή ώρα ασταμάτητη μέσω ρεμά-

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

197

των χωρίς έγκαιρη, και δυνατότητα λόγω ισχυρών ανέμων ορθολογιστικής επέμβασης φθάνει στο Βουτσά, ξεπερνάει το δρόμο Μαράθωνα- Αθήνα και σαρώνει τα πάντα στο Μάτι μέχρι τη θάλασσα. Από κακή εκτίμηση φαίνεται να είχε δοθεί προτεραιότητα στην παράλληλη πυρκαγιά στην Κινέτα. Ο δρόμος Μαράθωνα- Αθήνα, γνωστό και παραδεκτό από όλους και σε όλα τα σχέδια, αποτελεί κόκκινη γραμμή για την ασφάλεια της παραλιακής ζώνης. Η διακοπή της κίνησης σ’ αυτό το δρόμο, έστω και για λίγα λεπτά, διοχέτευσε, όπως φάνηκε και εκ των υστέρων, σε παγίδες εγκλωβισμού στο Μάτι. Φονικό πύρινο μέτωπο στο Μάτι Ραφήνας, 23-7-18

Μέσα σε χρόνο στιγμής, καταπίνονται στο Μάτι οι κάτοικοι, τα δάση, τα σπίτια, τα αυτοκίνητα και τα ζώα. O απολογισμός και βλέπουμε, 100 είναι οι νεκροί, πολλοί οι τραυματίες με αρκετούς διασωληνωμένους και 14 ο αριθμός των αγνοουμένων χωρίς αυτούς που δεν δηλώθηκαν ακόμη, 2.000 περίπου σπίτια να έχουν καεί, να μην υπάρχει νερό και φώς για κάποιες μέρες. Τον Ιουλίο 2018, μήνας που παραμένει στη μνήμη μας ‘’μήνας φωτιάς’’, υπήρξε βιβλική καταστροφή, μια τραγωδία-κόλαση γης στο Μάτι, εικόνες που αφηγούνται οι επιζήσαντες κτυπούν με γροθιά στο στομάχι του ανθρώπου, εικόνες που ας ελπίζουμε πλέον να μην ξαναυπάρξουν. Στην Ελλάδα, με καλοκαίρι γύρω στους 40ο βαθμούς Κελσίου, είναι σύνηθες φαινόμενο οι πυρκαγιές, αλλά τώρα έφθασαν στο αποκορύφωμα. Στο πύρινο μέτωπο της τελευταίας 10ετίας, έχουμε το 2007, 60 νεκρούς στη νότια Πελοπόννησο και στο ενδιάμεσο μεγάλης διάρκειας αλλά μικρότερης έντασης πυρκαγιές στην Πεντέλη. Πάντως, τις εκλογές του 2009 μετά τις φονικές πυρκαγιές της Πελοποννήσου χάνει η κυβέρνηση, ωστόσο το 2000 μετά τον καταστρεπτικό και με καλό χειρισμό σεισμό στην Αττική 1999 κερδίζει τις εκλογές η τότε κυβέρνηση, αν και στα προηγούμενα χρόνια επικράτησαν διαδηλώσεις και συγκεντρώσεις σε ευρεία κλίμακα. Βέβαια, οι φωτιές υπήρξαν διαχρονικά, χωρίς κανένας να μπορέσει, εάν όχι να τις εξαλείψει, να τις μετριάσει. Πως μπορεί να μετριασθεί το φαινόμενο στο μέλλον; ιδού το πρόβλημα. Μία απλή σκέψη είναι να αναθεΟι κάτοικοι του Μάτι στην θάλασσα για να ωρηθούν τα υπάρχοντα σχέδια, εάν βέβαια σωθούν από την πυρκαγιά, εν αναμονή πλοίων, εφαρμόσθηκαν, εφόσον μέχρι τώρα δεν έφεραν τα αναμενόμενα, και με την υποστή23-7-18

Λακαφώσης Δημήτριος

198

ριξη και της σύγχρονης τεχνολογίας και με την εμπειρία αντιστοίχων σχεδίων άλλων χωρών, όπως των Η.Π.Α. Υπόψη, ότι στην Ευρώπη για την άμεση εκκένωση των κατοίκων στην περίπτωση άμεσης έκτακτης ανάγκης έχει προβλεφθεί ο τηλεφωνικός αριθμός 112- που δεν έχει ακόμη υιοθετηθεί στην Ελλάδα- με το οποίο μπορεί να ενεργοποιούνται τα κινητά τηλέφωνα και να μεταδίδεται άμεσα το σήμα έκτακτης ανάγκης. Προς τούτο, η Ε.Ε. αποφασίζει το κόστος των μηνυμάτων σε €0.19 ανά λεπτό, το Νοέμβριο 2018.

Μετά το Μάτι η Χαλκιδική, 9 Ιουλίου 2019 Το βράδυ της 9ης Ιουλίου 2019, απρόβλεπτο, ακόμη και από την Μετερεωλογία, ισχυρό Τσουνάμι σαρώνει την παραλιακή ζώνη της Χαλκιδικής με 7 νεκρούς, 10 δες τραυματίες και τεράστιες υλικές καταστροφές. Ένα χρόνο πρίν, σε άρθρο είχαμε επισημάνει για τις φονικές πυρκαγιές στο Μάτι Αττικής, 23 Ιουλίου 2018, την αναγκαιότητα του 112 τηλεφώνου έκτακτης ανάγκης που να ενεργοποιεί αυτομάτως κινητά τηλέφωνα και να ειδοποιεί για τον κίνδυνο. Αλλά, έπρεπε οι νεκροί της Χαλκιδικής να επαναφέρουν την αναγκαιότητα του 112 τηλεφώνου για το οποίο αποφασίζεται τώρα μια ενδιάμεση λύση, μέχρι της τελικής στο τέλος του 2019

Συμπεράσματα- Απόψεις- Προοπτικές για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών Οι δασικές περιοχές και κυρίως με αστικούς ιστούς να διαιρεθούν, ανάλογα και με την επικινδυνότητά τους, και για κάθε διαίρεση να συνταχθεί ειδικό σχέδιο αντιμετώπισης ενδεχομένης έκτακτης κατάστασης. Να γίνονται ασκήσεις επί του εδάφους και κυρίως το χειμώνα οπότε δεν υπάρχουν πυρκαγιές, για διαπίστωση της εφαρμοσιμότητας του σχεδίου, με συμμετοχή όλων των περιφερειακών και τοπικών αρμοδίων. Να γίνεται έγκαιρη, υπεύθηνη και καθοδηγούμενη εκκένωση της απειλούμενης περιοχής και δεν αρκούν μόνο ασαφείς οδηγίες να απομακρυνθούν οι κάτοικοι. Αλλά που να πάνε, ποια τα δρομολόγια διαφυγής- διάσωσης προς εντοπισμένους χώρους. Ποια μέσα προσφέρονται στους χώρους, εν προκειμένω πλοία στη θάλασσα για την απομάκρυνση των εγκλωβισθέντων και μάλιστα εν μέσω σκότους. Επιπλέον, πρέπει να λαμβάνονται έγκαιρες και άμεσες αποφάσεις για την αντιμετώπιση της κατάστασης, εάν είναι δυνατό, με την εκδήλωση της πυρκαγιάς και με επιτόπια παρουσία όλων των υπευθύνων και όχι σε συσκέψεις για ενημερώσεις εκ του μακρόθεν, ενώ το παν κρίνεται στον τόπο της καταστροφής χωρίς τέλος. Πρώτη είδηση σε όλα τα μέσα ενημέρωσης και του εξωτερικού είναι η βιβλική πυρική καταστροφή στην Ελλάδα. Πρώτοι που έστειλαν πυροσβεστικά μέσα είναι η Κύπρος, το Ισραήλ, η Βουλγαρία, η Ισπανία και η Ιταλία, ενώ η Τουρκία και η Ρωσία έδειξαν διάθεση προσφοράς βοήθειας. Από μία ανεπιβεβαίωτη ακόμη πληροφορία, η πυρκαγιά προκλήθηκε από αμέλεια κατοίκου της ορεινής Πεντέλης, στην προσπάθεια να κάψει ξηρά χόρτα στο χωράφι του, χωρίς να

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

199

αποκλείεται άλλη αιτία, όπως η έρευνα αναμένεται να δείξει με την επέμβαση ειδικών Εισαγγελέων. Μετά περίπου 15 μέρες, παραιτείται ο υπουργός προστασίας του πολίτη, ο Διοικητής της αστυνομίας και της πυροσβεστικής ως και ο Γ.Γ. της προστασίας του πολίτη.

Λακαφώσης Δημήτριος

200

Η Παρουσίαση της Διεθνούς Κατάστασης στην 73η Γ.Σ. των Η.Ε., 2018, Ηγέτες του κόσμου, αντιπρόσωποι κρατών και διεθνών οργανισμών και διπλωμάτες συγκεντρώνονται, στη Νέα Υόρκη για τη συνεδρίαση Γενικής Συνέλευσης των Η.Ε, 25 Σεπτεμβρίου – 3 Οκτωβρίου 2018 και παρουσιάζουν τη σε εξέλιξη διεθνή κατάσταση.

1.Trump δηλώνει: Η επέμβαση της Κίνας στις Εκλογές των Η.Π.Α. Ο αμερικανός πρόεδρος Donald Trump κατηγορεί την Κίνα ότι επιδιώκει να επέμβει στις ενδιάμεσες αμερικανικές εκλογές στις 6 Νοεμβρίου 2018, λέγοντας ότι το Πεκίνο δεν θέλει το δημοκρατικό κόμμα να πάει καλά λόγω της στάσης του στο εμπόριο. Οι εμπορικές ανισότητες με την Κίνα. Ο Trump έχει δηλώσει ότι το αμερικανικό εμπορικό έλλειμμα με την Κίνα είναι απαράδεκτο. Το Πεκίνο έχει εμπλακεί σε κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας, ενώ οι Η.Π.Α. έχουν χιλιάδες απώλειες εργασίας και παραπονούνται ότι μέσα στις τελευταίες δύο δεκαετίες οι Η.Π.Α. έχουν υποστεί απώλεια $13 τρις στο εμπορικό έλλειμμα με την Κίνα. Το παγκόσμιο εμπορικό σύστημα βρίσκεται σε τρομερή ανάγκη για αλλαγή. Το Ιράν επιβάλλεται να είναι απομονωμένο. Ο Donald Trump ζήτησε όλα τα κράτη να απομονώσουν την ιρανική ηγεσία και υποσχέθηκε ότι περισσότερες κυρώσεις ακολουθούν. Οι ιρανικοί ηγέτες σπέρνουν χάος, φόνο και καταστροφή στην Μέση Ανατολή. Επιβουλεύονται τις πηγές των κρατών ια να πλουτίσουν και σκορπούν μακελειό στην Μέση Ανατολή και παραπέρα. Οι γείτονες του Ιράν έχουν πληρώσει ένα βαρύ τίμημα από την περιφερειακή ιρανική επιθετικότητα και επεκτατικότητα. Ο μόνος δρόμος για τη Βόρεια Κορέα περνάει από τη διπλωματία και την αποπυρηνικοποίηση, διαφορετικά οδηγεί στον απομονωτισμό και την καταπίεση. Οι κυρώσεις σθενερά ενισχύονται μέχρι που η Κορέα να γίνει αποπυρηνικοποιημένη. Μια δεύτερη συνάντηση Donald Trump και Kim Jong-un έχει σχεδιασθεί. Όχι συνάντηση με τον Rouhani. Δεν έχω σχέδια να συναντηθώ με τον ιρανό πρόεδρο Hassan Rouhani. Ίσως κάποια μέρα στο μέλλον.

2. Ρωσία: Απάλυνση των κυρώσεων προς τη Βόρεια Κορέα με σταδιακό αφοπλισμό Ο ρώσος υπουργός εξωτερικών Sergey Lavrov είπε ότι βήματα από την Βόρεια Κορέα προς σταδιακό αφοπλισμό επιβάλλεται να ακολουθηθούν με απάλυνση των κυρώσεων εναντίον της Pyongyang. Επίσης, κορυφαίος ρώσος διπλωμάτης κάλεσε άλλες χώρες να απέχουν από επιβολή απαράδεκτων άλλων κυρώσεων προς τη Βόρεια Κορέα, εφόσον οι συνομιλίες συνεχίζονται.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

201

3. China: Απόρριψη κατηγοριών Trump. Ο κινέζος υπουργός εξωτερικών Wang Yi απέρριψε τους ισχυρισμούς του Trump ότι το Πεκίνο πρ0σπαθεί να επηρεάσει την έκβαση των ενδιαμέσων αμερικανικών εκλογών στις 6 Νοέμβρίου 2018. Επικρατεί από πολλού στην Κίνα η πολιτική της μη επέμβασης στις εσωτερικές υποθέσης των άλλων χωρών, σύμφωνα και με τους σκοπούς του χάρτη των Η.Ε. Υπεράσπισης της ιρανικής πυρηνικής διαπραγμάτευσης, 2015. Η Κίνα αμύνεται της ιρανικής πυρηνικής διαπραγματευσης 2015, που ομοφώνως υιοθετήθηκε από το Σ.Α. Από ό,τι συνέβηκε τα τελευταία τρία χρόνια φαίνεται το κοινό συνεκτικό σχέδιο ενέργειας (JCPOA) είναι βιώσιμη λύση. Δίκαια δικαιώματα των άλλων χωρών στο εμπόριο με το Ιράν πρέπει να είναι σεβαστά. Έπαινος για την πρόοδο στην χερσόνησο της Κορέας. Επίσης, εξέφρασε την υποστήριξη στη συμφωνία της Συγκαπούρης, τον Ιούνιο 2018.

4. UN chief: Ο Κόσμος υποφέρει από έλλειψη εμπιστοσύνης. Ο αρχηγός των Η.Ε, Antonio Guterres τονίζει ότι ο κόσμος υποφέρει από έλλειμμα εμπιστοσύνης. Οι άνθρωποι χάνουν την πίστη τους στους πολιτικούς σχηματισμούς με ασαφείς σχέσεις και οι δημοκρατικές αρχές είναι υπό έλεγχο. Ο κόσμος είναι περισσότερο συνεκτικός, αλλά οι κοινωνίες γίνονται περισσότερο εύθραυστες. Οι προκλήσεις έρχονται απο έξω, ενώ πολλοί άνθρωποι στρέφονται πρός τα έσω. Οι προϋποθέσεις για επαναπατρισμό των Rohingya δεν ευνοούν. Το Myanmar δεν προέβηκε σε ουσιαστικά μέτρα για το θέμα που οδήγησε περισσότερο από 725.000 Rohingya μουσουλμάνους να φύγουν χωρίς δυνατότητα επαναπατρισμού από το Bangladesh, όπου μόνο το 38% οικονομικά πιστώνεται. Η κυβέρνηση παροτρύνεται να διαλύσει τους αθριστικούς καταυλισμούς των 600.000 Rohingya που παραμένουν στο Myanmar και να τελειώσει την περιθωροποίηση και την εξεφτελιστική κατάσταση στην οποία αναγκλάζονται να ζούν και οι δωρητές να αντιδράσουν στην προσφυγική κρίση, με το μεγαλύτερο στον κόσμο πληθυσμό χωρίς χώρα. Δεν έχουμε κάνει αρκετά για την υπερθέρμανση του πλανήτη. Ο Guterres είπε δεν κάνουμε αρκετά για να πολεμήσουμε μια άμεση υπαρκτή απειλή που κινείται γρηγορότερα από ό,τι οι άνθρωποι εργάζονται για να πολεμήσουν. Πρέπει να είμαστε σίγουροι, η συμφωνία του Παρισίου για τις κλιματικές αλλαγές εφαρμόζεται. Ο Donald Trump δηλώνει την απόσυρση από τη συμφωνία, ενώ ο Guterres σχεδιάζει κλιματική σύσκεψη για το επόμενο χρόνο.

5. Βόρεια Κορέα: Ουσιαστική η εμπιστοσύνη για την ειρήνη στη χερσόνησο της Κορέας

Ο υπουργός εξωτερικών της Βόρειας Κορέας επαινεί την απτή τάση για ειρήνη και ανάπτυξη που παρατηρείται στη χερσόνησο της Κορέας, από τότε που οι διπλωματικές σχέσεις Βόρειας και Νότιας Κορέας αναζωογονήθηκαν. Δεν υπάρχει τρόπος που η Βόρεια Κόρέα να προβεί σε μονομερή αφοπλισμό, πρίν αρθούν οι πιεστικές κυρώσεις. Τα Η.Ε. πρέπει να κά-

202

Λακαφώσης Δημήτριος

νουν περισσότερα για τις συζητήσεις για την ειρήνη ώστε το πιό θερμό σημείο στο κόσμο να αποβεί λίκνο ειρήνης και ευημερίας.

6. Συρία: Κατηγορία για αμερικανική συμμαχία εγκλημάτων πολέμου. Ο σύριος υπουργός εξωτερικών al-Moallem αποκηρύσσει τη διεθνή επέμβαση τον κτηνώδη επταετή εμφύλιο πόλεμο ως μάχη κατά της τρομοκρατίας. Κατηγόρησε την αμερικανκή συμμαχία για εγκλήματα πολέμου και με σφαγή πολιτών. Οι χώρες που τώρα δεν υποστηρίζουν τον al-Assad δεν γίνονται δεκτές να πάρουν μέρος στην ανοικοδόμηση της Συρίας. Ο al-Moallem κατηγορεί τη χρήση των χημικών όπλων και λέει ότι η Συρία έχει εξαφανίσει εντελώς το χημικό πρόγραμμα. Όλα είναι έτοιμα για την εθελοντική επιστροφή των προσφύγων και ο πόλεμος τώρα κατά της τρομοκρατίας έχει σχεδόν τελειώσει. Μια στρατιωτική επίθεση στο Idlib –η τελευταία περιοχή που έχει απομείνει στα χέρια των ανταρτών – έχει αποτραπεί προσεχώς με συνφωνία Ρωσίας- Τουρκίας για αποστρατικοποιημένη ζώνη κατά μήκος των δυτικών, νοτίων και ανατολικών περασμάτων της περιοχής.

7. Ιράν: Οι Η.Π.Α. οδηγούνται σε απομονωτισμό μετά τη συνέλευση των Η.Ε.

Ο ιρανός πρόεδρος Rouhani λέει ότι κανένας δεν υποστήριξε την Αμερική και τη βαίζει σε μοναδική ιστορική και πολιτική απομόνωση. Ο Trump απέτυχε από ό,τι 14 χώρες, αμέσως ή εμμέσως, υποστήριξαν την πυρηνική συμφωνία 2015 μευαξύ Ιράν, Η.Π.Α. και πέντε άλλων μεγάλων δυνάμεων. Σταμάτα να φοβίζεις το Ιράν. Ο Rouhani παροτρύνει τον Trump να σταματήσει τον εκβιασμό για να υποκύψει στις απαιτήσεις των Η.Π.Α. Η απόφαση τουTrump να αποσυρθεί από την πυρηνική διαπραγματευση έχει απομονώσει τις Η.Π.Α. Μια μέρα, γρήγορα ή αργότερα, οι Η.Π.Α. επιστρέφουν στην πυρηνική διαπραγμάτευση. Η επαναφορά των κυρώσεων από τις Η.Π.Α. συνιστά μια άνευ προηγουμένου εκδίκηση. Οι κυρώσεις είναι οικονομική τρομοκρατία. Ο Rouhani είπε ότι η ασφάλεια στον κόσμο απειλείται από μερικά κράτη ανηλεώς και χωρίς θεώρηση των διεθνών αξιών και οργανισμών. Είναι ατυχές ότι υπήρχουν στο κόσμο ηγέτες που νομίζουν ότι μπορούν να εξασφαλίσουν τα συμφέροντά τους με το να υποκινούν εξτρεμισμό, εθνικισμό και ξενιφοβικές τάσεις όμοιες με τις του Ναζισμού. Ο Rouhani επίσης αντίδρασε στον Trump, λέγοντας ότι ζητάει να ανατρέψει την ιρανική ηγεσία.

8. Μακρόν: Διάλογος και πολυπλευρικότητα για το Ιράν. Ο Γάλλος πρόεδρος Emmanuel Macron κάλεσε για διάλογο και πολυεθνικότητα ένναντι του Ιράν, μια λεπτή καλυμμένη αντίδραση του Trump για σκληρές υπό τις Η.Π.Α. κυρώσεις. Ο Γάλλος ηγέτης εμπιστεύεται την συμφωνία του 2015 που απορρίφθηκε από τον Trump με κάμψη του πυρηνικού προγράμματος του

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

203

Ιράν. Ο Macron επίσης τόνισε ότι η Παλαιστινό- Ισραηλινή κρίση μπορεί να επιλυθεί μεταξυ Ισραήλ και Παλεστίνης και δεν υπάρχει εναλλακτική λύση από αυτή των δύο κρατών. Μεταναστευτικό και σύνορα βρίσκονται σε ανισορροπία.

9. Ισραήλ: Η ισραηλινή πυρηνική διαπραγμάτευση ένα ψέμα. Ο ισραηλινός πρωθυπουργός Netanyahu κατηγόρησε την ιρανική πυρηνική συμφωνία ως ουσιώσες ψέμμα και η Τεχεράνη κρύβει υλικό για να αναπτύξει πυρηνικό πρόγραμμα με βάση έγγραφα που το Ισραήλ έκλαψε από το Ισραήλ από μυστκούς ατομικούς φακέλους που το Ιράν συνεχίζει να κρύβει απο το κοινό. Δεν εγκατέλειψε τους σκοπούς να αναπτύξει πυρινικά όπλα. Το Ισραήλ ποτέ δεν θα αφήσει το ιρανικό καθεστώς που επιδιώκει την καταστροφή μας με την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων. Κατηγόρησε τους ευρωπαίους που υπέγραψαν την πυρινική συμφωνία, χαϊδεύοντας το ιράν. Παλαιστινιακό κράτος απλώς δεν μας ενδιαφέρει. Ο ισραηλινός υπουργός άμυνας Lieberm επαναλαμβάνει ότι Παλαιστινιακό κράτος απλώς δεν τον ενδιαφέρει. Ενώ, ο Trump μετά απο συνάντηση με το Netanyahu, δηλώνει ότι βλέπει τη λύση των δύο κρατών σαν πιο αποτελεσματικό τρόπο για την επίλυση της παλαιστινοιρακινής σύγκρουσης.

10. Παλαιστίνη: Η Ιερουσαλήμ δεν είναι προς πώληση. Ο Παλαιστίνιος πρόεδρος Mahmoud Abbas δηλώνει ότι η Ιερουσαλήμ δεν είναι προς πώληση και αποκήρυξε την απόφαση του Trump να αναγνωρίσει την Ιερουσαλήμ σαν πρωτεύοθσα του Ισραήλ και να μετακινήσει την αμερικανική πρέσβεια εκεί και να εγκαταλήψει αυτή την απόφαση, καθώς και την κίνηση να κόψει την οικονομική βοήθεια προς τους Παλαιστινίους. Επίσης, έκανε κριτική στο Ισραήλ ότι προωθεί το "apartheid", με το να περάσει στη βουλή τον Ιούλιο 2018 ρασιστικό νόμο για ένα εβραϊκό κράτος. Ο νόμος αναπόφευκτα οδηγεί στην ίδρυση ενός ρασιστικού κράτους, σε ένα apartheid κράτος και ακυρώνει τη λύση των δύο κρατών. Ο Abbas επίσης προτύνει το από τα Η.Ε.υποστηριζόμενο διεθνές δικαστήριο εγκλημάτων να διερευνήσει τα ισχυριζόμενα εγκλήματα από το Ισραήλ.

11. Αφγανιστάν: Γυρίζουμε σελίδα προς την ειρήνη. Ο αφγανός αρχηγός Abdullah Abdullah είπε ότι η χώρα του έχει γυρίσει σελίδα στην ειρήνη το τελευταίο χρόνο και προσκαλεί τώρα βοήθεια σε νέα φάση ελεύθερη από βιαιότητα, σε χώρα σπαραγμένη από σύγκρουση από το 1970. Επισήμανε ότι οι Ταλιμπάν σημμετείχαν σε σύντομη κατάπαυση πυρός τον Ιούνιο 2018. Οι Αφγανοί δεν αποτελούν κίνδυνο σε κανένα και επιδιώκουν να παίξουν εποικοδομητικό και συνεργάσιμο ρόλο στην περιφέρια. Η χώρα βρίσκεται σε καλύτερη θέση από το 2001 για να προσεγγίσει πολεμιστές Ταλιμπάν, παρά τις δυσκολίες που υπάρχουν με τους τους Ταλιμπά και το φιλοκό τους I S.

204

Λακαφώσης Δημήτριος

12. Ελλάδα: Κτυπά την Ευρώπη στο Μεταναστευτικό. Η Ελλάδα κτυπά μερικούς ευρωπαϊους γείτονες που αδιαφόρεσαν για τους πρόσφυγες και μετανάστες που συνεχίζουν να εισρέουν στην Εωρώπη από ξηρά και θάλασα. Η Ελλάδα διαπραγματεύεται με την υψηλότερη προσφυγική εισροή από το Β΄Π.Π., παραδειγματίζοντας τον κόσμο τι σημαίνει αλληλεγγύη. Το πλείστον των προσφύγων και μεταναστών εισέρχονται στην Ιταλία και Ελλάδα, χώρες που αισθάνονται ότι έχουν εγκαταληφθεί από τους ευρωπαΐους συνεργάτες. Κράτη μέλη όπως η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Τσεχία και η Σλοβάκια δεν επιθυμούν να μοιρασθούν το βάρος και αρνούνται την προσφυγική αναλογία.

13. Κατάρ: Απόρριψη του κανόνα της δύναμης για επίλυση διαφορών. Ο ηγέτης του Κατάρ Sheikh Tamim κάλεσε να απορριφθεί η δύναμη για επίλυση πολιτικών και ασφαλείας διαφορών στον κόσμο και τη Μ.Ανατολή. Το υπό την Σαουδική Αραβία μπλοκάρισμα του Κατάρ το 2017, είναι παράφορη παραβίαση του διεθνούς νόμου και αποδεικνύει ότι υπάρχει μία προσχεδιασμένη εκστρατεία κατά της χώρας του. Αλλά η οικονομία του Κατάρ συνεχίζει να αναπτύσσεται.

14. Μπαχρέιν και Η.Α.Ε.: Κατηγορίες κατά του Ιράν, Κατάρ. Ο υπουργός εξωτερικών των Η.Α.Ε. Sheikh Abdullah κατηγόρησε το Ιράν ότι προσπαθεί να ανατρέψει κράτη και να επέμβει στις υποθέσεις των γειτονικών χωρών, σκορπώντας χάος, βιαιότητα και διαχωρισμό. Επίσης, ότι κατέχει τρία νησιά από τα Η.Α.Ε.Το Μπαχρέιν και τα Η.Α.Ε. είναι δύο από τις τέσσερες χώρες που άσκησαν εμπάρκο κατά του Κατάρ, ως ζωτικό και αποφασιστικό στο να πείσουν το Κατάρ να σταματήσει την ισχυριζομένη υποστήριξη των ανταρτικών ομάδων. Αμφότερα επαίνεσαν την πρόσφατη ειρηνική διαπραγμάτευση μεταξύ Εριθρέας και Εθιοπίας. Επανέλαβαν την δέσμευσή τους να επιλύσουν τη σύγκρουση στην Υεμένη και υποσχέθηκαν να συνεχίσουν την υποστήριξη προς τους Παλαιστινίους.

15. Πακιστάν: Ο διάλογος είναι η μόνη λύση για τη Νότια Ασία. Ο υπουργός εξωτερικών του Πακιστάν Qureshi αντέδρασε για τους ισχυρισμούς της Ινδίας ότι το Πακιστάν λιμαινίζει τρομοκράτες και ότι η Ινδία διαιωνείζει κυβερνητική τρομοκρατία στο Κασμίρ μετραυματισμό της ανθρώπινης συνείδησης. Ο Qureshi είπε ότι χώρα του επιδιώκει πολιτική ειρήνης, συνεργασίας και ευημερίας στην περιοχή και διεθνώς.

16. India: Κατηγορεί το Πακιστάν ότι υποστηρίζει την τρομοκρατία. Ο υπουργός εξωτερικών της Ινδίας κατηγορεί το γειτονικό Πακιστάν ότι υποστηρίζει την τρομοκρατία στην φιλονοκούμενη περιοχή του Κσμίρ και για ρητορική διπροσωπία: Ο bin Laden ζούσε εκεί μετά την 11/9

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

205

και ο εμπνευστής της 2008 επίθεσης στο Mumbai ξνοδοχείο ακόμη ρυχάται τους δρόμους του Πακιστάν χωρίς τιμωρία. Στο θέμα της μητρότητας, επιτρέπεται οι γυναίκες να παίρνουν 26 εβδομάδων πληρωμένη άδεια.

17. Φιλιππίνες: Η χώρα σώθηκε από το να γίνει η χώρα των ναρκωτικών. Ο Γραμματέας για εξωτερικές υποθέσεις διαβεβαίωσε ότι οι Φιλιππίνες δεν βρίσκονται πλέον στο δρόμο για να καταστούν χώρα των ναρκωτικών. Τα ανθρώπινα δικαιώματα κάθε προσώπου στις Φιλιππίνες είναι σεβαστά.

18. Ιορδανία: Όχι λύση του ενός κράτους στο Ισραήλ. Ο Βασιληάς της Ιορδανίας Abdullah κάλεσε τους ηγέτες του κόσμου να εργασθούν μαζί για να φέρουν τη διαδικασία της Ιραηλινό- παλαιστινιακής ειρήνης πίσω στο σωστό δρόμο. Το κύριο πρόβλημα της κρίσης στη Μέση Ανατολή είναι η επί μακρόν άρνηση για Παλαιστινιακό κράτος. Ο μόνος δρόμος για αποδεκτή και διαρκείας ειρήνη στην περιοχή είναι η λύση των δύο κρατών και ιδέα γαι ένα κράτος εκαταλείπει την ειρήνη.

19. Τουρκία: Πολιτική λύση στη Συρία. Ο Τούρκος πρόεδρος Erdogan καλεί όλα τα μέρη να υποστηρίζουν μια δίκαια και βιώσιμη πολιτική λύση στη Συρία με εποικοδομητική προσέγγιση για να αποφευχθεί μια ανθρωπιστική καταστροφή. Η Τουρκία και η Ρωσία έφθασαν σε μια διαπραγμάρευση για να δημιουργηθεί μια αποστρατικοποιημένη ζώνη στο Idlib στη βοριο-δυτική περιοχή της Συρίας ώστε να αποφευχθεί η αιματοχυσία στο υπό έλεγχο των ανταρτών έδαφος της περιοχής, όπου τρία εκατομμύρια ανθρώπων ζούν. Εκείνοι που εφοδιάζουν τους τρομοκράτες με δεκάδες μεταφορικά οχήματα και με φορτία όπλων αεροπλάνα για χάρη των τακτικών ενδιαφερόντων, θα αισθανθούν λύπη στο μέλλον. Τα Η.Ε, απέτυχαν να ενεργήσουν στην Παλαιστίνη και Μιαμάρ. Ο Erdogan έχει κατηγορήσει το Συμβούλιο Ασφαλείας των Η.Ε. για χαλαρή στάση έναντι της καταπίεσης στο Μιαμάρ, στην Παλαιστίνη και στη Βοσνία, μεταξύ των άλλων εθνών, και ότι εκείνοι που παραμένουν σιωπηλοί στην καταπίεση των Παλαιστινίων ενθαρρύνουν μόνο τους καταπιεστές.

20. Βενεζουέλα: Κατηγορεί τις Η.Π.Α. για εκβιασμούς. Ο πρόεδρος της Βενεζουέλας Maduro είπε ότι αντιτλιθεται στις ενέρργειες του Trump εναντίον της κυβέρρνησή του και ότι οι παράνομες μονομερείς κυρώσεις είναι μέρος της τακτικής του εκφοβισμού των Η.Π.Α. για να επιβάλλουν τη θέλησή τους. Είναι άδικες και ιμπεριαλιστικές πολιτικές.

21. Βολιβία: Απαξίωσε την αμερικανική επέμβαση στο Ιράν και στη Βενεζουέλα. Ο πρόεδρος της Βο-

206

Λακαφώσης Δημήτριος

λιβίας Morales μαστίγωσε τη διοίκηση του Trump για την επέμβαση στο Ιράν και στη Βενεζουέλα. Η κυβέρνηση των Η.Π.Α. έδειξε αντίθεση στην πολυπλευρηκότητα, δεν ενδιαφέρεται για τη δημοκρατία, χρηματοδοτεί τα πραξικοπήματα και απειλεί δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις, όπως στη Βενεζουέλα. Οι Η.Π.Α. δεν ενδιαφέρονται για τα παιδιά των μεταναστών που τοποθετούνται σε κλουβιά.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

207

ΕΠΙΛΟΓΟΣ Συμπερασματικά, εξίσου σημαντικά είναι και τα γεγονότα της διετίας 2017-18 για τον προσδιορισμό των εξελίξεων στις προοπτικές των προκλήσεων για το αύριο και μάλιστα προς το τέλος στις αρχές του 21ου αιώνα. Το παρελθόν δεν επανέρχεται, μόνο διδάγματα αφήνει, το σήμερα ζεί και το μέλλον προβάλλει.

Συγκρούσεις-Κρίσεις από Βόρεια Κορέα μέχρι Βενεζουέλα, το 2018 Οι επί πολλά χρόνια οξείες αντεγκλήσεις Η.Π.Α.-Βόρεας Κορέας για το πυρηνικό της Βόρειας Κορέας βρίσκουν μέσω της διπλωματίας προσέγγιση με την ιστορική συνάντηση Trump- Kim, στις 12 Ιουνίου 2018. Στο Myanmar η προσφυγική κρίση Rohingya βρίσκεται σε επικίνδυνη νέα φάση με μαζική έξοδο προσφύγων. Η Σαουδική Αραβία, Ισραήλ- Ιράν, οι αιώνιοι εχθροί στη Μέση Ανατολή, βρίσκονται στην πρώτη γραμμή αντιπαράθεσης. Οι Taliban συνεχίζουν να επιτίθενται κατά των Αφγανικών κυβερνητικών δυνάμεων, αλλά και οι τρομοκρατικές ενέργειες στην Καμπούλ από IS δεν λείπουν. Σε χάος η Συρία, αν και οι IS έχουν σχεδόν εξαλειφθεί, στην προσπάθεια άλλων να την διαιρέσουν σε ζώνες επιρροής, όπως είχε γίνει στη Γερμανία μετά το δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Συνεχίζεται ο εμφύλιος για διαμελισμό της Υεμένης και το πλείστον του λαού να έχει ανάγκη για ανθρωπιστική βοήθεια. Δυσλειτουργία στην Ουκρανία και η με ρωσική υποκίνηση του ρωσικού στοιχείου στην ανατολική περιοχή προκαλεί αστάθεια. Η αυτοκήρυξη του αυτοκεφάλου του Πατριαρχείου της Ουκρανικής εκκλησίας προκαλεί τριγμούς στις σχέσεις Πατριαρχείου Ρωσίας και Οικουμενικού Πατριαρχείου Κων/πολης. Το σοβαρότερο επεισόδιο στο τέλος Νοεμβρίου 2018, μετά τη ρωσική προσάρτηση της Κριμαίας 2014, είναι η σύλληψη από Ρωσία τριών ουκρανικών πολεμικών πλοίων μεταξύ Αζοφικής- Μαύρης θάλασσας στα στενά Κρέτς που συνδέουν την Κριμαία με τη Ρωσία. Στο Κονγκό της Κ.Αφρικής τα αμφισβητουμενα εκλογικά αποτελέσματα στις 10 Ιανουαρίου 2019 δημιουργούν προβληματισμό στην ευρύτερη ασταθή περιοχή. Ασφυκτικό πολιτικό σφίξιμο στη Βενεζουέλα και με σχεδόν κατάρρευση της οικονομίας και ο Maduro εξασφαλίζει τρίτη προεδρική θητεία στις αμφισβητούμενες εκλογές του Μαΐου 2018.Το Maduro υποστηρίζουν η Ρωσία, Κίνα, Ιράν και η Τουρκία ενώ τον αυτοκηρυχθέντα πρόεδρο Guaido οι Η.Π.Α., ο Καναδάς και το Μεζικό. Επίσης, οι εκλογές φέρνουν αλλαγή στη Βραζιλία, σε παραλληλισμό με τις Φιλλιπίνες, το Μεξικό, την Ουγγαρία, την Πολωνία και την Τουρκία.

Διαμόρφωση νέας πολιτικής Trump Η προσαρμογή στην νέα πολιτική που ακολουθεί ο από αρχές του 2017 πρόεδρος των Η.Π.Α. Trump αιφνιδιάζει με τις απρόσμενες και μη αναμενόμενες πολιτικές εμμονές, χωρίς να συμβουλεύεται τα βασικά στελέχη του διοικητικού επιτελείου του. ‘’Δεν ταιριάζουμε πήγαινε στο σπίτι σου’’έτσι απλά διαxειρίζεται τη διοίκησή του χωρίς να δίδει παραπέρα επεξη-

Λακαφώσης Δημήτριος

208

γήσεις και μάλιστα με τιτιβίσματα(twιter) και ο κάθε υπουργός μόλις ξυπνούσε έτρεχε να δει στα κοινωνικά μέσα ενημέρωσης.

O Trump με ασάφεια -μένουν ή φεύγουν- περιπλέκει περισσότερο το θέμα της παρουσίας των αμερικανικών δυνάμεων στη Συρία και προβληματίζει τους συμμάχους των Αμερικανών στην περιοχή και κυρίως τους Κούρδους. Ομοίως, η αμερικανική απόσυρση από τη συμφωνία για το πυρηνικό ιρανικό ζήτημα προκαλεί εσωτερικές αντιθέσεις στην περιοχή. Ενώ οι Ευρωπαίοι επιδιώκουν τη διατήρηση της συμφωνίας. Υπάρχουν διαφωνίες μέσα στο Λευκό Οίκο. Ο Trump αντικαθιστά το βασικό υπουργό των εξωτερικών Tillerston μόλις μετά ένα χρόνο υπουργίας με τον Διευθυντή της CIA Pompeo με γνώση των παρασκηνίων της πολιτικής και ορίζει ως Σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας το‘’γεράκι των γερακιών’’ της αμερικανικής πολιτικής Bolton. Ακολουθούν την αντι-ισλαμική πολιτική της Δύσης. Στο πρόβλημα του Παλαιστινιακού, η μεταφορά της αμερικανικής πρεσβείας από το Τελ Αβιβ στην Ιερουσαλήμ είναι κάτι, αλλά δεν είναι η μόνη λύση των δύο κρατών. Η μεταφορά της αμερικανικής πρεσβείας το Μάιο 2018 προκαλεί αναταραχές στη Γάζα με νεκρούς. Ως προς την Κούβα, ο Donald Trump, επανέφερε μερικούς περιορισμούς ταξιδίου και εμπορίου που είχε καταργήσει ο Obama, όμως δεν ανέστρεψε κύριες διπλωματικές και εμπορικές σχέσεις. Στη Συρία, ο Donald Trump ενδιαφέρεται για τη βορειοδυτική Συρία για να ανακόψει την τουρκική προσπάθεια στη Συρία για επέκταση προς ανατολάς σε βάρος των εκεί Κούρδων. Ο Donald Trump με τη Βρετανία και τη Γαλλία, διενήργησε το δεύτερο αεροπορικό και πυραυλικό κτύπημα στη Συρία κατά συριακών χημικών στόχων, σε αντίποινα για τη φερόμενη συριακή χημική επίθεση στην πόλη Douma, στο προάστιο της Δαμασκού. Για τη Ρωσία, ο Trump εισηγείται την επάνοδο της Rωσίας στους G-7 που είχε αποβληθεί λόγω του ρόλου της τέσσερα χρόνια πριν στην Κριμαία.

Απόφαση για Συνάντηση Trupm- Kim Στους χειμερινούς Ολυμπιακούς αγώνες, το Φεβρουάριο 2018 στη νότια Κορέα, η βόρεια και νότια Κόρεα συμμετέχουν για πρώτη φορά με μια κοινή ομάδα αθλητών και αρχίζει η διπλωματική οδός, μετά από δέκα χρόνια. Αλλά, ιστορική είναι η απόφαση του αμερικανού προέδρου Trump να συναντηθεί στις 12 Ιουνίου 2018, με το βορειοκορεάτη πρόεδρο Kim, για πρώτη φορά μετά τον πόλεμο στην Κορέα 1945. Μήπως, επαναλαμβάνεται η περίοδος, το 1972, όταν ο αμερικανός πρόεδρος Nixon συναντάει τον Κινέζο πρόεδρο Mao Zedon και ξεπαγώνουν οι σχέσεις των δύο χωρών για πολλά χρόνια. Ο Kim πριν τη συνάντηση με τον Trump, δηλώνει ότι σταματά τις πυρηνικές και πυραυλικές δοκιμές και προβαίνει σε καταστροφή βάσης των πυρηνικών δοκιμών με παρουσία μάλιστα ξένων παρατηρητών, αλλά χωρίς σαφή ένδειξη για καταστροφή και των πυρηνικών όπλων.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

209

Οι εκβιασμοί του Trump στη διαμόρφωση νέας εξωτερικής πολιτικής Η Ε.Ε. βρίσκεται διχασμένη στους εκβιασμούς του Trump για εμπορικό πόλεμο κατά της Ε.Ε., εάν δεν ακολουθήσει η Ε.Ε. τις κυρώσεις κατά του Ιράν. Αλλά, οι αντιθέσεις δεν σταματούν εδώ. Επιβάλλει δασμούς στο χάλυβα και στο αλουμίνιο και λοιπά προστατευτικά μέτρα για τα οποία η Ε.Ε, δεν έχει κοινή γραμμή αντιμετώπισης. Με τη Γαλλία να έχει αποφασιστικότητα εναντίον του Trump, ενώ η Γερμανία παρουσιάζεται συγκρατημένη έναντι τουTrump. Ο Trump στις 24 Μαΐου 2018, με την ακύρωση (ναι-όχι-πάλι κάποτε) της συνάντησης στις 12 Ιουνίου 2018, θέτει προβλήματα. Με τη μεσολάβηση, όμως, της νότιας Κορέας επανέρχεται η συζήτηση για τις 12 Ιουνίου 2018.

Οι Συγκρούσεις στη Συρία στη μετά IS Εποχή συνεχίζονται Επικρατούν δύο αιματηρά μέτωπα στο Afrin & Ghouta της Συρίας στη μετά IS εποχή. H Ρωσία και το Ιράν, επιχειρούν να εξασφαλίσουν ζώνες επιρροής στη Συρία. Η Ρωσία εμποδίζει την αρχική πρόθεση του συριακού καθεστώτος να ενισχύσει με πολιτικοφύλακες την αντίσταση του Afrin κατά την τουρκική επίθεση, αφού την είδε ως εξωτερική εισβολή στος έδαφό της Συρίας κατά των Κούρδων συρίων πολιτών. Τελικά, με ‘’ρωσικό νεύμα’’ το συριακό καθεστώς συμπράττει στην τουρκική επίθεση στο Afrin. Αλλά και στο δεύτερο αιματηρό μέτωπο στην Ghouta με ρωσική υποστήριξη οι συριακές δυνάμεις ανακαταμβάνουν την περιοχή και με ρωσική συμφωνία οι εκεί αντάρτες μετακινούνται στην άλλη με κινδύνους περιοχή Idlib στη Β.Δ. Συρία, όπου διεξάγονται επιθέσεις από συριακές δυνάμεις. Ο Assad διοικεί ό,τι διοικεί αλλά με ξένη κυριαρχία της Ρωσίας και του Ιράν. Οι διεθνείς διασκέψεις της Γενεύης για το συριακό ‘’καρκινοβατούν’’. Ενώ η διάσκεψη Aκstana Karzikistan προωθείται κάπως αργά με το ρωσο-ιρανικό σχέδιο, με ενίοτε συμμετοχή της Τουρκίας, με απουσία των Η.Π.Α. και σε βάρος των Κούρδων. Μπορεί να εξαλείφθηκε ως έδαφος το Χαλιφάτο του IS από το Νοέμβριο 2017, το πρώτο μετά από πολλά χρόνια από την κατάργηση του Οθωμανικού τουρκικού χαλιφάτου, αλλά παραμένουν ακόμη φωλιές από όπου εμπνέονται τρομοκρατικές επιθέσεις στη Δύση και σε άλλες περιοχές. Ο Trump με δεύτερο αεροπορικό κτύπημα προσβάλλει συριακούς στόχους χημικών ουσιών, που κατά ισχυρισμούς, χρησιμοποιούνται κατά αμάχων, και τελικά δηλώνει ότι οι αμερικανικές δυνάμεις παραμένουν στη Συρία μέχρι να επιτευχθεί ο στόχος ό, τι οι Σύριοι ζούν εν ειρήνη. Τελικά, στο τέλος Δεκεμβρίου 2018 αποφασίζει απόσυρση και με αντιθέσεις στο επιτελείο του.

Η Καθοριστική Συμμετοχή των Κούρδων κατά του IS στη Συρία- Ιράκ, αγνοήθηκε Είναι απροσδιόριστη ακόμη η αμερικανική πολιτική στη Συρία. Έχουν βοηθήσει τους Κούρδους γιά την εξάλειψη του IS στη Συρία, αλλά μέχρι εκεί. Τους άφησαν τελικά λεία της

Λακαφώσης Δημήτριος

210

τουρκικής εισβολής στη Συρία. Αισθάνονται προδωμένοι και στο Ιράκ. Στο Ιράκ, οι Κούρδοι, με τη συνεργασία των ιρακινών δυνάμεων ανακαταλαμβάνουν τη Μοσούλη ως και το Κιρκούκ. Στη συνέχεια, όμως, οι ιρακινές δυνάμεις με τη βοήθεια μάλιστα και των τουρκικών δυνάμων ενεργούν κατά των Κούρδων και ελέγχουν τη Μοσούλη και το Κιρκούκ και αναγκάζουν τους Κούρδους να περιορισθούν στην προηγούμενη περιοχή, με απουσία των αμερικανών. Στη Συρία, οι κουρδικές δυνάμεις σε συνεργασία με συριακές δημοκρατικές δυνάμεις και με βοήθεια των Η.Π.Α., καταλαμβάνουν τη Ράκκα. Ακολουθεί επίθεση τουρκικών δυνάμεων, με συγκατάθεση της Ρωσίας και την ανοχή των Η.Π.Α, κατά των Κούρδων στο Afrin της Β.Δ. Συρίας και το καταλαμβάνουν, με απειλές να συνεχίσουν και ανατολικότερα του Ευφράτη ακόμη και κατά των Κούρδων στο Sinjar του Β.Δ. Ιράκ, όπου οι Κούρδοι έχουν γλιτώσει τους εκεί γιγενείς Yezidis από τις βιαιότητες και από τη γενοκτονία από τους Τούρκους για τα οποία κάποτε αποφασίζει το διεθνές δικαστήριο. Έτσι, αγνοείται και προδίδεται για μια ακόμη φορά το κουρδικό ζήτημα.

Σε ένταση η Τουρκική Προκλητικότητα Στην ευρύτερη ασταθή περιοχή γύρω από την Ελλάδα, προστίθεται τώρα και η χειρότερη από αρκετά χρόνια τουρκική προκλητικότητα, πέραν των προς νότο γειτονικών χωρών, και κατά της Ελλάδας με επιθετικότητα στην ΑΟΖ της Κύπρου, στο Αιγαίο και στον Έβρο. Η Τουρκία τα έχει βάλλει με τις Η.Π.Α. και την Ευρώπη. Οι Η.Π.Α., δεν βλέπουν με καλό μάτι την απόφαση της Τουρκίας να προμηθευθεί τους ρωσικούς πυραλαύους S-400 και ως αντίβαρο βλέπει να ‘’μπλοκάρει’’ την προμήθεια στην Τουρκία των Stealth F-35 Plus πολεμικών αεροπλάνων. Παράλληλα, το Αμερικανικό Κογκρέσο αναβάλλει την προμήθεια πολεμικού υλικού στην Τουρκία και ζητάει που πρόκειται να το χρησιμοποιήσει. Η Τουρκία είναι αντιμέτωπη και με την Ευρώπη στην οποία επιδιώκει να ενταχθεί από 1963. Ο Erdogan προβαίνει σε αυτοπροβολές για μεγάλη Τουρκία, αυξάνει συνεχώς και ανησυχητικά τον εξοπλισμό και με καθαρά προσωπικές επεμβάσεις στο τρομοκρατικό, προσφυγικό και μεσογειακό ενεργειακό θέμα. Κάνει παζάρια με τον εκβιασμό ό, τι θα απολύσει 3.5 εκ. προσφύγων προς την Ελλάδα και τη λοιπή Ευρώπη και δε θα ξέρουν που να τρυπώσουν οι Έλληνες. Ο Ερντογκάν τρέφει υπερφίαλες αισιοδοξίες για ικανοπίηση των προσωπικών του επιδιώξεων από τη Δύση. Επιδιώκει να δείξει ότι φροντίζει για τους μουσουλμάνους της Ευρώπης και να ηγηθεί όλων των μουσουλμάνων της περιοχής του, με στόχο τις πρόωρες εκλογές στις 24 Ιουνίου 2018, όπως και έγινε, αντί των προβλεπομένων το 2019, ώστε να παραμείνει στην προεδρία μέχρι το 2026 και βλέπουμε. Η πτώση της τουρκής λίρας, με 4.5λίρες το δολάριο, προκαλεί κινδύνους για κατάρρευση της τουρκικής οικονομίας. Η Τουρκία- αν και μέλος του ΝΑΤΟ- ερωτοτροπεί με τη Ρωσία και τηρεί ασταθή καιροσκοπική στάση. Η Τουρκία άλλοτε κατέρριπτε πιλότο γιατί παραβίασε τον τουρκικό εναέριο

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

211

χώρο και άλλοτε παραχωρούσε τον εναέριο χώρο της για ρωσικά κτυπήματα στη Συρία, ανόλογα με τις επιδιώξεις της και τις συγκυρίες. Τώρα παραπονιέται για αμεροληψία από τους Δυτικούς συμμάχους, αλλά ταυτόχρονα υπονομεύονται τα ευρωπαϊκά κεκτημένα. Η Τουρκία έχει επιβάλλει κυριαρχικό σουλτανικό ερντογανικό καθεστώς στο εσωτερικό, παραβλέποντας τα διεθνή δημοκρατικά κρατούντα, προφανώς‘’σοκαρισμένος’’και από το εναντίον του αποτυχημένο πραξικόπημα 2016. Ο Erdogan προσπαθεί να γίνει η Τουρκία περιφερειακή στρατιωτική δύναμη. Να υλοποιήσει τις βλέψεις του στη Συρία και στο Αιγαίο ως και να έχει ενεργειακό μερίδιο στην Ανατολική Μεσόγειο σε αντεγλήσεις με τις εκεί συμμαχίες Κύπρου- Ελλάδας- Ισραήλ- Αιγύπτου και άλλων χωρών της περιοχής.

Μετεκλογική πολιτική του Erdogan, 26 Ιουνίου 2018 Απόλυτος κυρίαρχος της εξουσίας αναδεικνύεται ο Erdogan με το 52.5% των ψήφων, για ισλαμικό μετακεμαλικό ερντογανικό προεδρικό καθεστώς. Συνεχίζεται η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και μετά τις πρόωρες εκλογές στις 24 Ιουνίου 2018; Ο στρατηγικός σχεδιασμός της εξωτερικής πολιτικής είναι πάγιος από πολλά χρόνια πριν και δεν αναμένεται αλλαγή. Μέχρι πρότινος απλώς ενοχλούσε την εκμετάλλευση της κυπριακής ΑΟΖ, τώρα εμποδίζει με πολεμικά πλοία ξένες εταιρίες για έρευνα στην κυπριακή ΑΟΖ, εκδικώντας ενεργειακό μερίδιο. Επιμένει στο παραπέρα έλεγχο στα βόρεια σύνορα της Συρίας και ρισκάρει να βρεθεί αντιμέτωπος με τα εκεί αμερικανικά στρατεύματα. Αντιδικεί στην απόφαση Trump να αναγνωρίσει την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύοθσα του Ισραήλ όπου και μεταφέρει την αμερικανική πρεσβεία από το Τελ Αβίβ και στην αναγνώριση των υψωμάτων Γκολάν ως ισραηλιονό έδαφος. Προσπαθεί να ισορροπεί τους ρωσικούς S-400 με τα αμερικανικά F-35plus αεροπλάνα. Προσεγγίζει την Ε.Ε., όχι στις ενταξιακές διαδικασίες εφόσον είναι αδύνατο ένεκα των δημοκρατικών ελλείψεων, αλλά για τελωνειακές διαδικασίες. Ο Erdogan συνεχίζει με απολυταρχικό νέο προεδρικό καθεστώς στην Τουρκία ως ο ‘’απρόβλεπτος ένας’’.

Οι σχέσεις Ρωσίας- Δύσης οξύνονται περισσότερο. Η βρετανίδα, πρωθυπουργός Theresa May πιστοποιεί ότι είναι πολύ πιθανόν η Ρωσία να είναι υπεύθυνη για την επίθεση στη Βρετανία κατά του Ρώσου πρώην κατασκόπου Sergei Skripal και της κόρης του. Η Ρωσία αρνήθηκε σφοδρά την κατηγορία. Αλλά, κράτη της Ε.Ε. απέλασαν ρώσους διπλωμάτες ακόμη μεταξύ αυτών και η Γερμανία, και η Ρωσία προβαίνει σε ανάλογες αντεκδικήσεις και κλείνει το αμερικανικό προξενείο στην Πετρούπολη. Η Σύλληψη των 2 Ελλήνων στρατιωτικών στις Καστανιές Έβρου και οι 8 Τούρκοι αξιωματικοί για άσυλο στην Ελλάδα Στις 8 Μαρτίου 2018 οι συνοριακές τουρκικές δυνάμεις συλλαμβάνουν 2 Έλληνες στρατιωτικούς περιπόλου στις Καστανιές Έβρου επειδή από απροσανατολισμό μπήκαν σε μικρό βάθος μέσα στην Τουρκία και οδηγούνται στις φυλακές Αδριανούπολης όπου και κρατούνται

Λακαφώσης Δημήτριος

212

επί δύο μήνες. Προφανώς, η κράτηση των 2 Ελλήνων στρατιωτικών έχει σχέση με 8 Τούρκους αξιωματικούς οι οποίοι κατέφυγαν στην Ελλάδα κατά το αποτυχημένο πραξικόπημα στην Τουρκία, στις 15 Ιουλίου 2016, ζητώντας άσυλο. Σαφέστατα η Τουρκία υπονοεί ανταλλαγή. Οι τούρκοι αξιωματικοί αφέθηκαν ελεύθεροι στην Αθήνα με αυστηρά επιτήρηση ασφαλείας αφού είχε εκπνεύσει ο χρόνος κράτησης, ενώ η αίτηση ασύλου εκκρεμεί ακόμη στην Ελλάδα. Η Τουρκία προχωράει παραπέρα, αμέσως μετά την στάση της Αθήνας έναντι των τούρκων αξιωματικών, διέκοψε την εφαρμογή της συμφωνίας με την Ελλάδα επιστροφής μεταναστών στην Τουρκία.

Δημοψηφίσματα- Εκλογές στη Ευρώπη με διαχωριστικές εμφανίσεις, 2017-18 Στην Ευρώπη τα τελευταία δημοψηφίσματα στην Καταλονία της Ισπανίας και τη βόρεια Ιταλία δείχνουν υποβόσκουσες διαχωριστικές κινήσεις. Προβάλλει το ερώτημα για ομόσπονδα ή εθνικά κράτη. Οι εκλογές στην Ολλανδία, στη Γερμανία, στην Ιταλία και στην Αυστρία δείχνουν αυξημένεςς ακροδεξιές κινήσεις. Το Brexit προς Δυσμάς, η προς ανατολάς με παλαιές προκαταβολές και έξεις αντιευρωπαΐκή προσσέγγιση των χωρών του Vizegrand(V4), οι διογκούμενες διαφορές μεταξύ αριστερών και δεξιών κινήσεων, η προϋπάρχουσα οικονομική διαφορά Βορρά- Νότου ως και οι διαφορετικές επιδιώξεις Η.Π.Α.και Ρωσίας για εξασφάλιση επιρροών στα δυτικά Βαλκάνια, φέρνουν εμπόδια στην προσπάθεια για πιο συνεκτική και κοινωνική Ευρώπη, όπως η ιστορία και η προσφορά στις παγκόσμιες εξελίξεις της αξίζει. Οι ενυπάρχουσες διαφορές στην Ευρώπη, πρέπει να εξαλειφθούν στην προσπάθεια που επιχειρείται με μεταρρυθμίσεις για πιο δυναμική, συνεκτική και ανανεωμένη Ευρώπη. Η ασαφής συνοχή στο χριστιανικό γερμανικό κόμμα CDU μετά την πρόσφατη αποχώρηση Merkel από την ηγεσία, η τελευταία λαϊκίστικη πολιτική της Ιταλίας στη συνεργασία με την Ε.Ε., η δύστροπη προσέγγιση των Ευρωπαϊκών ανατολικών χωρών προς τα ευρωπαϊκά κεκτημένα και οι πολύπλοκες και με εμμονές διαδικασίες του Brexit δυσχεραίνουν τη θετική προοπτική της Ε.Ε.

Επανέρχονται οι Διαπραγματεύσεις για το Σκοπιανό, στις 17 Ιανουαρίου 2018 Στις διαπραγματεύεις για το Σκοπιανό, στις 17 Ιανουαρίου 2018, συναντώνται στη Νέα Υόρκη ο ειδικός των Η.Ε. και οι διαπραγματευτές των Σκοπίων και της Ελλάδας. Ακολοθούν συναντήσεις των πρωθυπουργών και ΥΠΕΞ των δύο χωρών και με από έξωθεν πιέσεις, να βρεθεί λύση πριν από σύνοδο ΝΑΤΟ, Ιούνιος 2018, όπου πρόκειται να συζητηθεί και η πιθανή ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ. Φαίνεται να υπάρχει σύγκλιση περισσότερο στο όνομα, με ακανθώδη όμως ακόμη τα θέματα της ταυτότητας και της γλώσσας. Εν τω μεταξύ, πρόσφατα έχει προβάλλει απο τα Σκόπια και έκτο όνομα’’Μακεδονία του Ίλιντεντ”, πέραν των μέχρι τώρα γνωστών πέντα

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

213

ονομάτων, το οποίο δεν συζητάει όλη η ελληνική αντιπολίτευση και όχι μόνο. Τα Σκόπια απορρίπτουν αρχικά αλλαγή του Συντάγματος. Επομένως, προβάλλει πιθανή πολιτική συμφωνιά, με έγκριση από τα Η.Ε., για αποδοχή από τα Σκόπια ότι δεν έχουν σχέση με την ελληνική αρχαία ιστορία των Μακεδόνων και δεν έχουν αλυτρωτικές επεκτατικές συνοριακές σκέψεις και βλέψεις.

Η Συμφωνία για το Σκοπιανό, 15 Ιουνίου 2018 Υπογράφηκε στις Πρέπες συμφωνία για το σκοπιανό από τους ΥΠΕΞ Ελλάδας-Σκοπίων, ας ελπίζουμε ότι τερματίζει την εδώ και περισσότερα από 25 χρόνια διαμάχη Ελλάδας –Σκοπίων, με αναφορές για:

1.‘’Βόρεια Μακεδονία’’ και για όλες τις χρήσεις( erga omnes’’), θέση που είχε υποστηριχθεί από την Ελλάδα και το 2008 στο Βουκουρέστι.

2. ’’Μακεδόνας/ ο πολίτης της Βόρειας Μακεδονίας’’ που να αναφέρεται και στα επίσημα έγγραφα όπως στα διαβατήρια. Το όνομα‘’Μακεδόνας’’, όμως, συνδέεται απόλυτα με την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου και του Φιλίππου. Προτιμότερο σαφώς το όνομα ‘’Βόρειος Μακεδόνας’’.

3. ‘’Μακεδονική Γλώσσα΄΄: προβλέπεται η ‘’Μακεδονική Γλώσσα’’ με αναγραφή στη συμφωνία ότι εντάσσεται στις σλαβικές ομάδες γλωσσών. Σαφέστερο συνεπώς είναι ‘’Σλαβική Μακεδονική Γλώσσα’’.

4 . Υπάρχει σήμερα και η βόρεια και η νότια Κορέα και όπως παλαιότερα και η ανατολική και η δυτική Γερμανία, με την ίδια εθνότητα και στα δύο μέρη, χωρίς αυτό να συμβαίνει στη ‘’Βόρεια Μακεδονία’’.

5. Ένταξη στο ΝΑΤΟ- Ε.Ε.: Προβλέπεται η Ελλάδα να υποβάλει αίτηση συναίνεσης για ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ- Ε.Ε.

6. Τυποποιήσεις για τα αυτοκίνητα της ‘’Βόρειας Μακεδονίας’’(ΝΜ), αλλά ελλείπουν για τα αγροτικά προϊόντα. Μπορεί ο καθένας να αυτοπροσδιορίζει τον εαυτόν του, αλλά όχι και την ιθαγένειά του στο κράτος στο οποίο είναι πολίτης. (Βλέπε για το σκοπιανό και στη σελίδα140 )

Οι συμφωνίες που άλλαξαν το χάρτη των Βαλκανίων Η πρόσφατη συμφωνία των Πρεσπών χαιρετίστηκε από τη διεθνή κοινότητα ως ένα σημαντικό βήμα για την περαιτέρω σταθεροποίηση των Δυτικών Βαλκανίων. Τους συμμάχους όμως, ελάχιστα έως καθόλου τους απασχολούσε η κληρονομια του Μεγάλου Αλεξάνδρου. (Εκείνο που τους ενδιέφερε το πολυεθνικό κράτος των Σκοπίων να το εντάξουν στις δομές του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε, ώστε να το προστατεύσουν από τη ρωσική και τουρκική διάβρωση. Ο συμβιβασμός των Πρεσπών, έρχεται κάπως να συμπληρώσει άλλες συμφωνίες, για το συνοριακό χάρτη στα Βαλκάνια και συνέβαλαν στη σταθεροποίησή τους:

Λακαφώσης Δημήτριος

214

1. Η συμφωνία του Ντέιτον για τη Βοσνία- Ερζεγοβίνη, στις 14 Δεκεμβρίου 1995 2. H Συμφωνία για τη μη απόσχιση του Τετόβου από τα Σκόπια, 13 Αυγούστου του 2001 3. Ανακηρύσσεται η ανεξαρτησία στο Κόσοβο, το Φεβρουάριο του 2008 4. Συμφωνία του πρωθυπουργού Ζάεφ των Σκοπίων και του Μπορίσοφ της Βουλγαρίας, 1η Αυγούστου του 2017

Οι Σχέσεις Ελλάδας - Αλβανίας Παράλληλα προς το Σκοπιανό, προβάλλει και το θέμα της προοπτικής βελτιώσεων των σχέσεων με την Αλβανία. Πάντως, ο Αλβανός πρωθυπουργός Έντι Ράμα εμφανίστηκε πλέον διαλακτικός για επίτευξη συμφωνίας για τα θαλάσσια σύνορα(ΑΟΖ). Επιπλέον, ξεκαθαρίζει ότι η Αλβανία δεν έχει εδαφική διεκδίκηση από την Ελλάδα και ότι το ζήτημα Τσάμηδων υφίσταται μόνο ως θέμα στοιχειωδών δικαιωμάτων των Αλβανών που κάποτε ζούσαν στη Ελλάδα και τίποτα ευρύτερο. Έχουν το δικαίωμα να διεκδικήσουν περιουσιακά δικαιώματα δια της δικαστικής οδού (σ.σ. οι περιουσίες έχουν δοθεί μετά από απόφαση των ειδικών δικαστηρίων στα θύματα την Τσάμηδων). Όμως, ο Έντι Ράμα κατά επίσκεψή του στο Κόσοβο δηλώνει για ενιαία προεδρία και άμυνα, δηλαδή για Μεγάλη Αλβανία.

Η Τελευταία Αξιολόγηση της Ελληνικής Οικονομίας. Εκτός μνημονίων από το τέλος Αυγούστου 2018 Στις 26 Φεβροαρίου 2018, αρχίζει η τελευταία 4η αξιολόγηση με κομβικό το μήνα Ιούνιο 2018 με αποφάσεις για τη μεταμνημονιακή πολιτική.

Με την ολοκλήρωση της 4ης αξιολόγησης τελειώνει το 3ο ελληνικό προγράμμα(bailout) και βγαίνει η Ελλάδα από τα μνημόνια τον Αύγουστο 2018. Βέβαια συνεχίζεται η εποπτεία(όχι επιτροπεία), σύμφωνα με τα ισχύοντα στην Ε.Ε. μέχρι να εκπληρωθεί το 75% του χρέους- χωρίς όμως πρόγραμμα- αλλά με τις αναληφθείσες δεσμεύσεις για μειώσεις μισθών και συντάξεων και του αφορολογήτου ποσού είτε το 2019, είτε καταμεριστικά το 2019 και 2020 και για πρωτογενές πλεόνασμα 3.5% μέχρι το 2022 και 2.2% μέχρι το 2050 ακόμη και το 2060, μάλλον συμβατικό το τελευταίο. Η επί οκτώ χρόνια ελληνική οικονομική δυσπραγία και κρίση έχει βασανίσει τον ελληνικό λαό. Για την ανάκαμψη της οικονομίας, σημασία έχει να συνεχισθούν οι μεταρρυθμίσεις και η ύπαρξη αναπτυξιακής στρατηγικής ελληνικής έμπνευσης ως και μια επιτυχημένη έξοδος στις αγορές στη μετά μνημονιακή πολιτική. Εάν διαπιστωθεί στη μεταμνημονιακή εποχή ότι εφαρμόζονται οι επιβαλλόμενες από τους εταίρους μεταρυθμίσεις, παρέχονται μέτρα για ελάφρυνση του χρέους και όχι κούρεμα και όχι υποδόσεις όπως πριν, αλλά τι μας δίδουν οι αγορές ανάλογα με την ανταγωνιστικότητα που επιτυγχάνουμε και την εμπιστοσύνη που αποκτάται.

7. Μετά την 21η Αυγούστου με το τέλος των μνημονίων, με πρόβλεψη αισιοδοξίας, πρό-

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

215

σβαση στις αγορές και επενδύσεις, ανάλογα με την εμπιστοσύνη που αποκτάται.

8. Για την επόμενη έξοδο στις αγορές, προαναγγέλονται 4-5 προσπάθειες τα επόμενα 2 χρόνια, με τον ακριβή χρόνο να αποτελεί τεχνοκρατική απόφαση του Οργανισμού διαχείρισης δημοσίου χρέους(ΟΔΔΗΧ).

9. Ο λαός δοκιμάσθηκε σκληρά επί 8 χρόνια και πρέπει πολύ γρήγορα να δει αποτελέσματα στην τσέπη του.

Η Σύσκεψη της Ε.Ε. για το Προσφυγικό και τα Παραλειπόμενα, 29 Ιουνίου 2018 Τα θέματα της σύσκεψης: Περιφερειακές πλατφόρμες καταγραφής κυρίως σε τρίτες χώρες στη β.Αφρική, ευρωπαϊκά κέντρα στα κράτη-μέλη της Ε.Ε προς διαχωρισμό προσφύγων-μεταναστών, διμερείς συμφωνίες με ρίσκο διάβρωσης της Σένγκεν, εντατικότεροι έλεγχοι στα εξωτερικά ευρωπαϊκά σύνορα στο Αιγαίο- Έβρο με ενίσχυση της FRONTEX και αναθεώρηση του Δουβλίνου στη βάση της αλληλεγγύης και της συνευθύνης. Για το προσφυγικό παραχωρούνται στην Τουρκία €3δις και στη β. Αφρική €500 εκατομμύρια. Η Merkel διασώζεται απο την ενδοκυβερνητική πίεση από τους Βαβαρούς Χριστιανοδημοκράτες εταίρους για το προσφυγικό. Η Merkel πέτυχε διμερείς συμφωνίες για επαναπροώθηση προσφύγων και μεταναστών που φτάνουν στη Γερμανία, αλλά οι Χριστιανοδημοκράτες εταίροι τις θεωρούν ανεπαρκείς. Το προσφυγικό επιχειρείται σοβαρά το 2018 όταν οι ροές προς την ΕΕ μέσω της Μεσογείου έχουν μειωθεί σημαντικά από το φθινόπωρο του 2015 και ενώ τα προηγούμενα χρόνια που πνίγονταν η Ιταλία και η Ελλάδα, ελάχιστο ήταν το ενδιαφέρον. Η Ιταλία προσχώρησε τελικά στην ευρωπαϊκή λογική, αν και είχε εμποδίσει την έγκριση του πρώτου κειμένου των συμπερασμάτων της συνόδου Κορυφής, με τις λαϊκίστικες ως και ακραίες πρόσφατες κυβερνήσεις. Σίγουρα η Γερμανία και οι ανατολικές ευρωπαϊκές χώρες ‘’Vizegrand’’ πέτυχαν να μην σκάσει στο έδαφός τους το προσφυγικό-μεταναστευτικό. Η Ελλάδα με την Ισπανία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Σουηδία, την Πορτογαλία και τη Μάλτα ήταν αντίθετες στις θέσεις της Αυστρίας και των χωρών ‘’Vizegrand’’. Πάντως, μια συμφωνία για το προσφυγικό βρήκε απλά το ελάχιστο, προκειμένου να προχωρήσει η Ε.Ε. χωρίς ρήξεις για ένα πρόβλημα κυρίως ανθρωπιστικό, αν και στη μία εκ των χειροτέρων ευρωπαϊκών κρίσεων για τη συνοχή της Ε.Ε.

Η πρώτη Διεθνής Μεταναστευτική σύσκεψη στο Marrakech, 10 Δεκεμβρίου 2018 Από το 2015, η Ευρώπη περνάει τη χειρότερη μεταπολεμική κρίση με το μεταναστευτικόπροσφυγικό που προκάλεσαν οι εντάσεις στη Μέση Ανατολή και τη βόρεια Αφρική. Στις 19 Σεπτεμβρίου 2016, με την επίσκεψη του πρώην Γ.Γ. των Η.Ε. Ban Ki Moon στους μετανάστες στο νησί της Λέσβου, στο νησί της ειρήνης όπως το απεκάλεσε, το θέμα τίθεται

216

Λακαφώσης Δημήτριος

για πρώτη φορά σε διεθνή βάση με όλα τότε τα μέλη των Η.Ε. να αποδέχονται ότι το μεταναστευτικό-προσφυγικό δεν είναι υπόθεση μιας χώρας αλλά όλων μαζί. Δύο χρόνια μετά , διεξάγεται για πρώτη φορά διεθνή συνάντηση στο Marrakec Μαρόκου, στις 10 Δεκεμβρίου 2018. Συμμετέχουν 164 από τα 193 μέλη των Η.Ε. και υπογράφουν τη συμφωνία. Δεν συμμετέχουν με επικεφαλής τις Η.Π.Α.τουTrump: Αυστραλία, Αυστρία, Τσεχία, Δομενική Δημοκρατία, Ουγγαρία, Λιθουανία, Πολωνία και Σλοβακία. Τελευταία, το αντιμεταναστευτικό υποκίνησαν οι λαϊκιστικές πολιτικές ηγεσίες, η ανισορροπία μεταναστών- συνόρων- ασφάλειας και οι αντιμεταναστευτικές κινήσεις σε ορισμένες χώρες.

H Διακήρυξη της Συμφωνίας Η.Π.Α.και η βόρειας Κορέας στη Σιγκαπούρη, στις 12 Ιουνίου 2018 Οι Η.Π.Α.και η βόρεια Κορέα δεσμεύονται να προχωρήσουν σε νέες σχέσεις. Ενώνουν τις προσπάθειές τους για διαρκή και σταθερή ειρήνη στη χερσόνησο της Κορέας. Η βόρεια Κορέα δεσμεύεται για πλήρη αποπυρηνικοποίηση. Οι Η.Π.Α. και η βόρεια Κορέα επαναφέρουν τα οστά των αιχμαλώτων πολέμου/ απωλεσθέντων στην Ασία. Οι κυρώσεις συνεχίζονται μέχρι πλήρους αποπυρηνικοποίησης της βόρειας Κορέας. Σταματά η διεξαγωγή αμερικανικών ασκήσεων στην περιοχή. Αρχίζουν οι διαπραγματεύσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Δίδονται εγγυήσεις για την ασφάλεια της βόρειας Κορέας.

Οι Επικρατούσες Τάσεις στην Ευρώπη προ της συνάντησης Trump-Putin στο Ελσίνκι , 10-16 Ιουλίου 2018 Οι ευρωπαίοι σύμμαχοι δεν έχουν ενημερωθεί τι πραγματικά ο Trump προσπαθούσε να πει στον Putin στο Ελσίνκι.

Από της ανάληψης της προεδρίας, τον Ιανουάριο 2017, ο Trump επιδίωξε να βελτιώσει τις σχέσεις με τη Ρωσία με αντιθέσεις στην πατροπαράδοτη πολιτική των ρεμπουπλικανών. Μάλιστα, στις 9 Ιουνίου 2018, υποστήριξε την επανείσοδο της Ρωσίας στους G-7, μετά την διακοπή που ακολούθησε τη ρωσική προσάρτηση της Κριμαίας. Οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών πιστεύουν ότι η Ρωσία προσπάθησε να μεταστρέψει τις αμερικάνικες εκλογές υπέρ του Trump και η έρευνα από τον ειδικό σύμβουλο Mueller, απορρίπτεται από τον πρόεδρο ως ‘’κυνήγι των μαγισσών’’. Επίσημες δηλώσεις στερούνται λεπτομεριών, αλλά οι συζητήσεις στις κλειστές πόρτες στο Ελσίνκι τείνουν να συμπεριλάβουν: Έλεγχο εξοπλισμών, Κυρώσεις για τις οποίες ο Trump δεν επιθυμεί αύξηση και καλωσόρισε η Ρωσία, Διεθνής δύναμη στην ανατολική Ουκρανία όπου έχουν σκοτωθεί περισσότεροι από 10.000, Η παρεχομένη αμερικανική στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία, Η επιδίωξη του Ισραήλ, του πιστού των Η.Π.Α., για απομάκρυνση από τη Συρία των από το Ιράν υποστηριζομένων δυνάμεων, απομάκρυνση που δεν φαίνεται να αποδέχεται αρχικά ο Putin.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

217

Κατά τη σύνοδο του ΝΑΤΟ προ του Ελσίνκι, ο Trump υπέγραψε την κοινή δήλωση κατηγορώντας τη ρωσική επιθετικότητα. Tώρα εγείρει στο Ελσίνκι τις ερωπαϊκές θέσεις στον Putin; Παράλληλα, οι ευρωπαίοι σύμμαχοι δεν έχουν ενημερωθεί τι πραγματικά ο Trump προσπαθούσε στο Ελσίνκι.Υπάρχει φόβος ότι μετά από το άσκοπο ταξίδι στην Ευρώπη δεν έχει μερικά θερμά λόγια να πει στον Putin. Ο Trump επέκρινε τους συμμάχους του ΝΑΤΟ για τα αμυντικά έξοδα και ανέφερε ότι η Γερμανία ελέγχεται από τη Ρωσία, εξ αιτίας της εισαγωγής ρωσικού αερίου και κατηγόρησε τη βρετανίδα πρωθυπουργό Theresa May για το σχέδιο Brexit και η αποκατάσταση των σχέσεων με τη Ρωσία δυσχεραίνεται και μάλιστα με την εκατέρωθεν απέλαση διπλωματών μετά τον ισχυρισμό για δηλητηρίαση πρώην ρώσου κτάσκοπου στη Βρετανία. Οι Η.Π.Α.και η Ρωσία έχουν διαφορές ή και ακόμη αντιθέσεις σε πολλά σημαντικά θέματα-Συρία, Ουκρανία, Κριμαία να ονομάσουμε μερικά- που έχουν παγκόσμια επίπτωση. Η Ευρώπη, περισσότερον από άλλους, αισθάνονται τη ρωσική απειλή, αλλά σε κάποιο βαθμό εξαρτάται από τη ρωσική ενεργειακή προμήθεια. Ειδικότερα, για τη Γερμανία, στην οποία αναφέρθηκε ο Trump, σχεδιάζει τον επίμαχο αγωγό Nord Stream 2 που διοχετεύει αέριο στην κεντρική και στη δυτική Ευρώπη κατά μήκος της Βαλτικής θάλασσας, παρακάμτοντας όχι μόνο την Ουκρανία αλλά και τις Βαλτικές χώρες και την Πολωνία, χώρες που αντιτίθενται στον αγωγό.

Πρόσωπο με πρόσωπο συνάντηση Trump- Putin στο Ελσίνκι, 16 Ιουλίου 2018 Στις συζητήσεις με κλειστές πόρτες δεν γνωρίζουμε εάν υπήρξαν άλλη ‘’Γιάλτα της Κριμαίας 1945’’για επιρροές περιοχών, που αναμένεται να ξετυλιχθεί στο μέλλον. Πάντως, στην κοινή συνέντευξη τύπου προβλήθηκαν και θέματα ουσίας: Υπάρχει άμεση επικοινωνία και συνεργασία στις δραστηριότητες στη Συρία ώστε να αποφεύγονται οι συγκρούσεις των εκεί αμερικανικών και ρωσικών δυνάμεων. Ο Putin αναφέρει ότι το θέμα για την προσάρτηση της Κριμαίας από το 2014 έχει τελειώσει. Ο διάλογος για τη μείωση των πυρηνικών όπλων συνεχίζεται. Η κατάσταση του Ψυχρού Πολέμου είναι παρελθόν και δεν πρόκειται να επανέθλει πότε. Ο Putin ενθουσιασμένος διεθνώς από την εποχή εκείνη άψογη διεξαγωγή του Muntial 2018 στη Ρωσία, παραδίδει μπάλα του Muntial στον αμερικανό πρόεδρο Trump. Ωστόσο, θύελλα αντιδράσεων ξέσπασε στο εσωτερικό των Η.Π.Α και οι δύο πολιτικές παρατάξεις τον κατηγορούν για τις αντιαμερικανικές δηλώσεις που εννοούσε ότι δεν εμπιστεύεται περισσότερo την FBI στη έρευνα για ρωσική εμπλοκή στις αμερικανικές εκλογές του 2016, αν και αργότερα το διασκεύασε. Ο Putin προτίθεται να συνεργασθεί στην έρευνα και προσφέρει και τους 12 Hackers ρώσους για εξέταση που φέρονται να παρενέβησαν ηλεκτρονικά υπέρ του Trump στις αμερικανικές εκλογές.

218

Λακαφώσης Δημήτριος

Τα Αποτελέσματα των Ευρωεκλογών2019, τα πρόσωπα που τα υλοποιούν και η γενικότερη κατάσταση που επικρατεί διαμορφώνουν τη νέα Ευρώπη Τα δύο κύρια ευρωπαϊκά κόμματα, το λαϊκό και το σοσιαλδημοκρατικό, υποχώρησαν όχι όμως με το αναμενόμενο. Έχασαν όμως την από πολλά χρόνια αυτοδυναμία, το διπολισμό και προέκυψε η διάσταση της τρίτης συνεργασίας στην Ευρωβουλή. Τα μικρότερα κόμματα ενισχύθηκαν και μπορούν να συνεργάζονται με τα μεγαλύτερα. Τα με ακραίες δεξιές αποκλίσεις ανέβηκαν χωρίς βέβαια να απειλούν την ευρωπαϊκή ενότητα, όπως αναμενότανε να την απειλούν. Η Ε.Ε. βρίσκεται στο στάδιο ανανέωσης για πραγματική συνοχή και με περισσότερη αλληλεγγύη κοινωνία. Το πρόβλημα πάντως είναι πως τα αποτελέσματα των εκλογών υλοποιούνται καλύτερα από τα νέα ευρωπαϊκά στελέχη. Ακολουθεί η νέα διαμόρφωση της ευρωπαϊκής επιτροπής μέχρι περίπου το τέλος του 2019 με ανανεωμένα πρόσωπα. Αντικαθίσταται ο πρόεδρος του ευρωπαϊκού συμβουλίου μέχρι το Νοέμβριο 2019, ο πρόεδρος της ευρωπαϊκής επιτροπής μέχρι 31 Οκτωβρίου 2019, η επίτροπος για τις εξωτερικές υποθέσεις και ο διευθυντής της Ε.Κ.Τ. μετά τη θητεία τους. Η διαμόρφωση της Ε.Ε. επηρεάζεται και από την γενικότερη κατάσταση με τις σχέσεις που έχει η Ε.Ε.με τις μεγάλες Δυνάμεις. Στη Ρωσία η Ε.Ε. έχει υποβάλλει οικονομικές κυρώσεις για την προσάρτηση της Κριμαίας και η Ρωσία επιδιώκει να τις μειώσει με προσέγγιση χωρών της Ε.Ε. Η Κίνα με το γνωστό σχέδιο ‘’road Silk” έχει επιδιώξει να επεκτείνει τις εμπορικές σχέσεις με την Ευρώπη και μάλιστα επενδύει στο λιμάνι του Πειραιά και στην εκμετάλλευση των ελληνικών σιδηροδρόμων προς την Ευρώπη. Επίσης, οι σχέσεις της Ευρώπης με τον Trump δεν είναι όπως πριν, εφόσον με τη νέα εξωτερική πολιτική του έχει διαιρέσει τη Δύση και απειλεί με κυρώσεις ευρωπαϊκές χώρες εάν δεν ακολουθήσουν τις νέες αμερικανικές κυρώσεις κατά του Ιράν για το πυρηνικό πρόγραμμα. Τελευταία ο Trump προωθεί αεροπλάνο με πολεμικά πλοία στον Περσικό και στρατιωτική δύναμη στην περιοχή για προληπτικούς λόγους επιδείνωσης της κατάστασης με Ιράν. Στα δυτικά Βαλκάνια προβάλλονται αντιθέσεις Η.Π.Α.- Ρωσίας για άσκηση επιρροής στην περιοχή. Στην προσπάθεια διαμόρφωσης υπάρχουν στην Ε.Ε. και διαφοροποιήσεις: Προς Δυσμάς επικρατεί καθημερινά το Brexit στη βρετανία όπου ο λαός έχει κουρασθεί και αγανακτήσει για την τριπλή αστοχία της πρωθυπουργού May επί τρία χρόνια να βρει ενιαία πολιτική όχι μόνο στη βουλή των κοινοτήτων αλλά και στο δικό της το κόμμα. Τελικά, η May παραιτείται και τίθενται σε εφαρμογή διαδικασίες για διάδοχό της με πιθανή τελεσφόρηση μέχρι τις 31 Οκτωβρίου 2019, οπότε η Ε.Ε. έχει ζητήσει την τελική εξεύρεση επιλογής του Brexit . Προς Ανατολάς οι ανατολικές ευρωπαϊκές χώρες Vizegrand 4 δύσκολο να αποτοξινωθούν από τις συνήθειες παλαιότερης εποχής και να προσαρμοσθούν στα ευρωπαϊκά κεκτημένα. Στην Ουγγαρία, ο πρόεδρος Όρβαν έχει αντιθέσεις με την Ε.Ε. Στην Ουκρανία κερδίζει τις προεδρικές εκλογές 2019 ένας χωρίς πολιτική εμπειρία ηθοποιός με καυστική σάτιρα της

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

219

κυβερνητικής διαφθοράς μόνο με κοινωνική διαδικτύωση. Στη Σλοβακία, γυναίκα δικηγόρος επικριτής της κυβέρνησης, με προϊστορία στον αγώνα της κατά των σκανδάλων των ολιγαρχών και των επιχειρηματιών, είναι ο νικητής των προεδρικών εκλογών 2019. Προς το Νότο, επικρατούν λαϊκίστικες, αντιμουσουλμανικές και για εθνικά σύνορα τάσεις στην Ιταλία με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης και ηγέτης της Λέγκα Salvini να απαγορεύει το λιμενισμό μη κυβερνητικών πλοίων με μετανάστες , στην Γαλλία με το ακροδεξιό κίνημα της Lepen και στην Ισπανία όπου ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός Σάντσεθ δηλώνει ότι δεν υπάρχει θέμα ανεξαρτησίας αλλά περισσότερης αυτονομίας στο καταλονικό και με τις Φραγκικές παραδόσεις του κινήματος Vox το οποίο εισέρχεται στην ευρωβουλή. Προς το Βορρά, επικρατούν περισσότερο οι κοινωνικές ευαισθησίες και η προϋπάρχουσα οικονομοκή διαφορά με τον Νότο.

Οι επί του πιεστηρίου τελευταίες εξελίξεις με το κλείσιμο του Βιβλίου, τέλος Ιουνίου 2019 Στις 1-2 Ιουλίου 2019 στην έκτακτη σύνοδο της Ε.Ε. για αντικατάσταση του προέδρου της ερωπαϊκής επιτροπής Junker και κορυφαίων στελεχών της Ε.Ε., προέκυψε αρχικά αδιέξοδο, αλλά βγήκε ‘’λευκός καπνός’’με πέντε νέα στελέχη της Ε.Ε. : Η Γερμανίδα Ursula von der Leyen πρόεδρος της ευρωπαϊκής επιτροπής. Η Γαλλίδα Christine Lagarde πρώτη γυναίκα επικεφαλής της ΕΚΤ, με προτεινόμενη από Ε.Ε. υποψήφια τη Βουλγάρα Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα και με τελική απόφαση από ΔΝΤ στις 2 Οκτωβρίου 2019, ο Βέλγος φιλελεύθερος πρωθυπουργός Charles Michel πρόεδρος του ευρωπαϊκού συμβουλίου. Ο Ισπανός Josep Borrell επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής. Ο Ιταλός Maria Saccoli πρόεδρος του Ευρωπαϊκού κοινοβουλίου. Στις 28 Ιουνίου 2019, συναντιώνται στη Βιέννη της Αυστρίας η Κίνα, η Ρωσία, η Βρετανία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ε.Ε.με θέμα υπάρχουσες εμπορικές συναλλαγές με το Ιράν μετά τις κυρώσεις των Η.Π.Α. στο Ιράν και την απόρριψη της συμφωνίας για το ιρακινό πυρηνικό πρόγραμμα. Βασικό στοιχείο της συζήτησης ένα προσύμφωνο εμπορικής συνδιαλλαγής Βρετανίας, Γαλλίας, Γερμανίας με το Ιράν, με παρότρυνση να συμμετέχουν και άλλα μέλη της Ε.Ε. και κυρίως αρχικά σε ανθρωπιστικά θέματα. Στις 28 Ιουνίου 2019, στη σύσκεψη του G-20 στην Οσάκα της Ιαπωνίας δεν παρουσιάζεται ιδιαίτερο ενδιαφέρον αλλά ευκαιρίες για συναντήσεις ηγετών του κόσμου. Οι Trump- Putin είναι προσεγγίσιμοι. Trump-Xi συζητούν για τους αμερικανικούς δασμούς που έχουν επιβάλλει οι Η.Π.Α. στην Κίνα. Συνεχίζεται η προσέγγιση Trump- Kim παρά την αποτυχία στη δεύτερη συνάντησή τους στο Ανόι του Βιετνάμ μετά την πρώτη στη Σιγκαπούρη. Έγινε τώρα συνάντηση ευκαιρίας για ένα μόνο ΄΄χαίρεται’’ στην αποστρατικοποιημένη ζώνη μεταξύ Β. και Ν. Κορέας , η πρώτη τέτοια συνάντηση από τον πόλεμο στη χερσονήσου της Κορέας 1953.

Λακαφώσης Δημήτριος

220

Βοηθήματα Ξένα Περιοδικά- Εφημερίδες (Time, News week, Economist, Defense news, International Herald tribune Reuters, Financial times, Wall Street). Ελληνικές Εφημερίδες (Καθημερινή, Βήμα, Έθνος, τα Νέα κλπ) Πληροφορίες και παροχή δεδομένων από το Διεθνές Διαδίκτυο( CNN, BBC, AP, ABC, Al Jazeera, Gardian, Bloomberg etc) Προσωπικές Επιμέλειες- Έρευνας Συνεντεύξεις- Δημοσιεύσεις διαφόρων ιθυνόντων-επισήμων.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

221

Παράρτημα ‘’Α’’ Σε 10 εικόνες τα κύρια γεγονότα 2018

1. Στις14 Απριλίου 2018, το δεύτερο πυραυλικό κτύπημα στη Συρία, Η.Π.Α.- Γαλλίας- Βρετανίας. Το κτύπημα στόχευε μόνο το συριακό χημικό οπλοστάσιο. Χρησιμοποιήθηκαν τώρα περισσότεροι πύραυλοι από το πρώτο αεροπορικό κτύπημα στις 7 Απριλίου 2017 και με προοπτική να χρησιμοποιηθούν ακόμη περισσότεροι πύραυλοι εάν ο Assad δεν σταματήσει τις χημικές επιθέσεις κατά του λαού του.

2. Στις 12 Ιουνίου 2018, ιστορική η συμφωνίαTrumpKim στη Σιγκαπούρη, για πλήρη και με επαληθεύσεις αποπυρηνικοποίηση της βόρειας Κορέας. Σταματά η διεξαγωγή αμερικανικών ασκήσεων στην περιοχή και δίδονται εγγυήσεις για την ασφάλεια της βόρειας Κορέας έναντι της αποπυρηνικοποίησης.

3. Στις 8 Μαΐου 2018, ο Trump αποσύρεται από τη συμφωνία του 2015 μεταξύ του Ιράν και των πέντε μονίμων μελών του Σ.Α. των Η.Ε.- των Η.Π.Α. της Βρετανίας, της Γαλλίας, της Κίνας και της Ρωσίας- συν τη Γερμανίας (5+1). Διεθνείς αντιδράσεις για να διατηρηθεί η διαπραγμάτευση παρά την απόφαση τουTrump για αποχώρηση.

4. Στις 14 Μαΐου 2018 τα εγκαίνια του ανοίγματος της αμερικανικής πρεσβείας στην Ιερουσαλήμ Ο Trump έχει αναγνωρίζει ως πρωτεύουσα του Ισραήλ την Ιερουσαλήμ αντί του Τελ Αβίβ, στις 2 Δεκεμβρίου 2017 και δηλώνει ότι αυτό έπρεπε να είχε γίνει προ πολλού. Στις διαδηλώσεις σκοτώθηκαν 62 Παλαιστίνιοι και 2.700 τραυματίες.

5. Στις 9 Ιουνίου 2018, οι αντιθέσεις Η.Π.Α- Ευρώπης, για πρώτη σχεδόν φορά μετά τη ‘’χρυσή μεταπολεμική εποχή’’ κορυφώθηκαν στη διάσκεψη των G-7, στον Καναδά, κατηγορώντας ο Trump τον φιλοξενούντα πρωθυπουργό του Καναδά Trudeau. Ο Trump δεν υπογράφει το κοινό ανακοινωθέν και αποχωρεί μετατρέποντας τη διάσκεψη σε G-6 +1, προκαλώντας ναυάγιο και διαίρεση της Δύσης.

222

Λακαφώσης Δημήτριος

6. Στις 17 Ιουνίου 2018, υπογράφηκε η συμφωνία Ελλάδας- Σκοπίων στο παραλίμνιο χωριό Ψαράδες Πρεσπών, μετά από 27 χρόνια διαμάχης, και από διαπραγματεύσεις ενός χρόνου. Προβλέπεται βασικά το όνομα ‘’Βόρεια Μακεδονία’’ και για όλες τις χρήσεις (erga omnes’’) και αναφέρονται και η εθνότητα και η γλώσσα ως και σχετικά για ένταξη στο ΝΑΤΟ- Ε.Ε.

7. Στις 22 Ιουνίου 2018, στο Eurogroup αποφασίζονται μέτρα ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους και ενισχυμένη επιτήρηση. Η Ελλάδα λαμβάνει δόση €15 δις και παράταση της περιόδου χάριτος για τα δάνεια κατά 10 χρόνια ως και μία επιμήκυνση 10 χρόνια. Η μεταμνημονιακή επιτήρηση είναι ενισχυμένη έναντι των άλλων χωρών της ίδιας περίπτωσης.

8. Στις 29 Ιουνίου 2018, η Ε.Ε. δεν γονατίζει στην προσφυγική κρίση με: περιφερειακές πλατφόρμες καταγραφής στη β.Αφρική, ευρωπαϊκά κέντρα στα κράτη-μέλη της Ε.Ε προς διαχωρισμό προσφύγων- μεταναστών, διμερείς συμφωνίες με ρίσκο διάβρωσης της Σένγκεν, εντατικότεροι έλεγχοι στα εξωτερικά ευρωπαϊκά σύνορα και αναθεώρηση του Δουβλίνου. Το προσφυγικό έφερε τη χειρότερη σχεδόν κρίση για τη συνοχή της Ε.Ε.

9. Στις 16 Ιουλίου 2018, η πρώτη επίσημη συνάντηση Trump-Putin στο Ελσίνκι. Πίσω από τις κλειστές πόρτες δεν γνωρίζουμε τι συζητήθηκε. Στη συνέντευξη τύπου προβλήθηκαν: Συρία, Ουκρανία, Κριμαία και οι ευρωπαϊκές κυρώσεις στη Ρωσία. Ωστόσο, θύελλα αντιδράσεων στο εσωτερικό των Η.Π.Α. και από τις δύο πολικές παρατάξεις, αφού ορισμένες δηλώσεις εκλήφθηκαν ως αντιαμερικανικές.

10. Στις 20 Αυγούστου 2018, η Ελλάδα βγαίνει από τα μνημόνια, αλλά με δεσμεύσεις για δεκαετίες. Το ένα τρίτο του πληθυσμού των 10 εκατομμυρίων αδυνατεί να ανταπεξέλθει στις βασικές ανάγκες ζωής. Απαιτούνται ταχείς ρυθμοί ανάπτυξης, επενδύσεις, αποφυγή απο πολιτικές του παρελθόντος για να μην επανέλθουμε στην πριν κατάσταση. Το μέλλον αναμένεται να το δείξει.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

Παράρτημα ‘’Β’’ Φρουρές υπηρεσίας Αντιστρατήγου ε.α. Λακαφώσης Δημήτριος

Επί πλέον, στο Πολύκαστρο Κιλκίς 1969-71, στην Κύπρο 1971-73, και στο ΝΑΤΟ στη Mons Belgium 1988-90

223

Λακαφώσης Δημήτριος

224

Μερικά ιστορικά στοιχεία του χωριού του γράφοντος

Λευκαδίτι ορεινής Δωρίδας-Φωκίδας, στις πρόποδες της Γκιώνας με τα πόδια στο Μόρνο ποταμό. Το 1825 οι κάτοικοι του χωριού αντικρούουν τους Τούρκους που επιχείρησαν να καταλάβουν το δεσπόζον της κοιλάδας του Μόρνου και μοναδικό αλώβητο βραχώδη οχυρό του Κάργιου (1Km Βόρεια του χωριού), όπως και παρέμεινε δια παντώς ως μήνυμα ‘’ποτέ Τούρκος στο χωριό’’. Το 1942 στο Λευκαδιτιώτη Ν.Μπέη, ο αρχηγός της αγγλικής αποστολής κατά την αποχαιρετιστήρια συνάντηση αναφέρει’’ χωρίς εσένα Μπάρπα Νίκο, όπως τον αποκαλούσαν, δε θα είχε γίνει τίποτε με την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου΄΄. Το 1943 στην περιοχή της Ταράστας (5Km Νότιο-ανατολικά του χωριού) συγκροτήθηκε ένα τάγμα περίπου 250 ανδρών κατά των Γερμανών με ριφθέν συμμαχικό πολεμικό υλικό. Λόγω της σύγκρουσης με αντίπαλες τοπικές ομάδες το τάγμα διαλύθηκε, αλλά επανασυγροτήθηκε στο Κλίμα Δωρίδας 1944 όπου και ηττήθηκε με σημασία όμως για τις μετέπειται εξελίξεις στην Ελλάδα.

Οι προοπτικές των προκλήσεων στις αρχές του 21ου αιώνα - 2ος Τόμος

225

Βιογραφικό Λακαφώση Δημητρίου, Αντιστρατήγου ε.α. Γεννήθηκε στο Λευκαδίτι Δωρίδας Φωκίδας. Εισήλθε στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων το 1962 και εξήλθε ως ανθυπολοχαγός των τεθωρακισμένων το 1966. Φοίτησε στην Ανωτάτη Σχολή Πολέμου (ΑΣΠ) και στη Σχολή Εθνικής Άμυνας (ΣΕΘΑ). Υπηρέτησε στα Επιτελεία όλων των Σχηματισμών Ταξιαρχίας, Μεραρχίας, 1ης Στρατιάς, στο ΓΕΣ, Γ.Ε.ΕΘ.Α (Διευθυντής Χειρισμού Κρίσεων), στο ΝΑΤΟ στη Μονς Βελγίου, Διευθυντής Α' Κλάδου Πολιτικής Σχεδίασης Εκτάκτων Αναγκών Υπουργείου Δημόσιας Τάξης. Διετέλεσε Διοικητής Επιλαρχίας Μέσων Αρμάτων στη Ρόδο, Διοικητής της Σχολής Αξιωματικών Τεθωρακισμένων στον Αλώνα Αττικής, Διοικητής της XXV ΤΘΤ στη Ξάνθη, Διοικητής της II Μηχανοκίνητης Μεραρχίας Πεζικού στην Έδεσσα και Υποδιοικητής του Δ' Σώματος Στρατού στη Ξάνθη. Επίσης υπηρέτησε επί δύο έτη στην Εθνική Φρουρά Κύπρου, ως Υπίλαρχος. Έτυχε όλων των προβλεπομένων από θέση και βαθμό απονομών και διαμνημονεύσεων. Έχει δημοσιεύσει αρκετά άρθρα γενικοτέρου πικοίλου ενδιαφέροντος σε εφημερίδες, περιοδικά και μέσα κοινωνικής ενημέρωσης. Είναι πατρεμένος με την Ευγενία Βλοντάκη και έχει δύο τέκνα, την Παρασκευή και το Βασίλη.