Start!krant 2018 - Bijlage Week van de Alfabetisering

3-9 september 2018

Week van de

Alfabetisering Speciale bijlage in samenwerking met Stichting Lezen & Schrijven

Van 3 tot en met 9 september organiseert Stichting Lezen & Schrijven de Week van de Alfabetisering. In deze week wordt er aandacht gevraagd voor laaggeletterdheid. Dat is een groot probleem in Nederland, want veel mensen hebben moeite met lezen en schrijven. Gelukkig kan er wat gedaan worden aan dit probleem.

Om dat te laten zien zijn er leuke activiteiten bij veel organisaties door het hele land. Zoals een taallunch. Of een taalwandeling.

Iedereen kan meedoen!

FESTIVAL TAAL ZONDER GRENZEN

Foto: Shutterstock

Op deze pagina lees je over een paar van de activiteiten tijdens de Week van de Alfabetisering. Maar er is nog veel meer.

Wil je weten wat er bij jou in de buurt te doen is? Ga dan snel naar weekvandealfabetisering.nl.

Op 6 september staat Eindhoven in het teken van taal. Er wordt een Taalwandeling door de stad gemaakt. En het grootste Taalcafé van Eindhoven opent zijn deuren. In dit Taalcafé kunnen mensen die (nog) geen Nederlands spreken de taal oefenen door met Nederlanders te praten. Ook voor jongeren is er tijdens dit festival van alles te beleven, zoals een workshop rapteksten schrijven.

Wanneer 6 september, 13.00 - 20.00 Waar Wijkcentrum de Dommel, Bennekelstraat 131 in Eindhoven

Foto: ANP

THEATER LETTER VOOR LETTER

TAALKOOR

Foto: Shutterstock

Muziek en taal horen bij elkaar. Dat laten zangeres Carola Smit (bekend van de band BZN) en de Drentse volkszanger René Karst zien tijdens dit gezellige concert. Zij zingen bekende Hollandse liedjes. Meezingen mag! Je kunt deze avond ook luisteren naar mooie verhalen over taal, lezen en schrijven.

Wanneer 6 september, 20.15 - 22.30 Waar Theater De Voorveghter, Badhuisplein 3 in Hardenberg

Foto: Shutterstock

TAALLUNCH EN TAALQUIZ

Hou jij van lekker en gezond eten? En van spelletjes? Eet dan gezellig mee, en wie weet … win jij de taalquiz!

Wanneer 4 september van 12.00 tot 13.00 Waar LeerWerkBedrijf Dynamiek, Haaftenlaan 26 in Tiel

De Zeeuwse Muziekschool en Bibliotheek Oosterschelde presenteren het Taalkoor. Dit koor is voor iedereen die van zingen houdt, en moeite heeft met taal. Al zingend leer je de Nederlandse taal, in een gezellige groep. Lijkt het je wat? Na deze aftrap kun je elke donderdagavond meezingen in Goes. Meedoen is gratis.

Wanneer 7 september 2018, 13.30 - 14.00 Waar Bibliotheek Goes, Oostwal 34 in Goes

BOEKENMARKT Woon je in (de buurt van) Kerkrade? Ga dan even langs bij de Humanitas Ruilwinkel. Daar worden gratis leesboeken uitgedeeld, voor jong en oud!

Wanneer 3 t/m 8 september, 10.00 - 16.00 Waar Humanitas Ruilwinkel, Patronaatstraat 4 in Kerkrade

Uitgeverij Eenvoudig Communiceren LEZEN VOOR IEDEREEN UITGEVERIJ EENVOUDIG COMMUNICEREN

2

Speciale bijlage

Start!-krant nr. 141 | september 2018

Dubbelinterview Taalambassadeur en directeur Stichting Lezen & Schrijven

‘Ik denk dat we meer de straat op moeten. Vertrouwen winnen’ Even voorstellen: HANS

Even voorstellen: GEKE

Hans Kasser (67 jaar) had ooit zijn eigen bouwbedrijf. Nu is hij met pensioen.

Hans is Taalambassadeur. Dat is een vrijwilliger die vertelt over zijn ervaringen met laaggeletterd zijn. Hans noemt het zijn ‘missie’. Hij is er dag en nacht mee bezig. Toch heeft hij nog tijd voor zijn hobby: het fokken van Antwerpse kippen en kleurdwergkonijnen.

Hans heeft vijf kleinkinderen en leest hen regelmatig voor. Dat was zeven jaar geleden ondenkbaar.

Want toen had Hans nog moeite met lezen. ‘Niemand wist van mijn laaggeletterdheid, zelfs mijn vrouw niet.’

Geke van Velzen (40 jaar) is sinds begin dit jaar directeur van Stichting Lezen & Schrijven. ‘Een bijzondere en inspirerende baan’, vindt Geke. ‘Ik ben iemand die de wereld wil verbeteren’, zegt ze. Ze hoopt dat te bereiken met haar werk voor Stichting Lezen & Schijven. ‘Taal is zo belangrijk. Het verrijkt je leven.’

Daarnaast is Geke moeder van twee kinderen. Een jongen van 9 jaar en een meisje van 7 jaar. Haar zoon leest vooral informatieve boekjes over dieren. En haar dochter? Die leest de boeken van ‘Superjuffie’.

Hans en Geke ontmoeten elkaar op een zonnig terras in Amsterdam. Voor een ontspannen gesprek tussen twee mensen met een missie.

Het is bijna de Week van de Alfabetisering, een week die het taboe op laaggeletterdheid moet doorbreken.

Doe een cursus!

Wil jij (beter) leren lezen en schrijven? Volg dan een cursus! Ga naar de website lezenenschrijven.nl/ ik-wil-leren. Of bel 0800 023 44 44. Je komt dan in contact met Stichting Lezen & Schrijven. Samen met jou zoeken zij een plek die bij je past, bij jou in de buurt.

Hans is normaal al drie dagen per week Taalambassadeur.

Maar tijdens de Week van de Alfabetisering zet hij zich elke dag in. Geke wil weten waarom Hans zijn werk als Taalambassadeur zo belangrijk vindt.

HANS ‘Ik weet wat het is om laaggeletterd zijn. Ik had ooit mijn eigen bouwbedrijf. Toen de zaak goed draaide, had ik 45 mensen in dienst. Als je laaggeletterd bent, zit je 24 uur per dag in de stress. Want je bent altijd bang dat iemand het ontdekt. Het was niet zo dat ik helemaal niet kon lezen en schrijven, maar ik was er heel slecht in. Door die spanning kwam ik in een burn-out terecht.’

GEKE ‘Laaggeletterd zijn en een bedrijf hebben. Hoe gaat dat?’

vertelde ik een verhaaltje uit mijn hoofd. Niemand had iets door.’

HANS ‘Laaggeletterden zijn vaak erg creatief in het verbergen van hun laaggeletterdheid. Ik liet andere mensen dingen doen.

Mijn boekhouding werd door een accountant gedaan. Net als het andere administratieve werk. En bestellingen deed ik zelf, maar altijd door de telefoon. Toen ik ziek werd, verloor ik alle controle en ging het helemaal fout.’

GEKE ‘Hoe voelde je je daarover?’

HANS ‘Slecht, maar het ging vanzelf. Pas toen ik naar de cursus ging, kwam ik erachter wat ik allemaal niet kon. Na twee jaar begon ik de krant te lezen, en toen ging er een wereld voor mij open! Ik heb meer zelfvertrouwen. De stress is weg. Ik ben de laatste vijf jaar niet ziek geweest, terwijl

‘Laaggeletterden zijn vaak erg creatief in het verbergen van hun laaggeletterdheid’ GEKE ‘En wat gebeurde er toen?’

ik daarvoor twee keer per jaar ziek was.’

HANS ‘Ik ging naar een psycholoog. En zij heeft mij zover gekregen dat ik iets aan mijn laaggeletterdheid ging doen. Zelfs mijn vrouw wist niet dat ik laaggeletterd was.

En mijn dochters? Als zij aan mij vroegen of ik wilde voorlezen,

GEKE ‘Maar hoe kun je nou de middelbare school afmaken en toch laaggeletterd zijn?’

HANS ‘Dat is eigenlijk niet zo moeilijk. In de derde klas van de lagere school ben ik blijven zitten. Ik was de oudste, de

3

Foto: Stichting Lezen & Schrijven

Week van de Alfabetisering

grootste en misschien ook wel de vervelendste. De juf zette mij achter in de klas. Ik haalde koffie voor haar, zeemde de ramen en gaf de plantjes water.

Zo heb ik dat tot en met de zesde klas (dat is nu groep 8) volgehouden. En toen waren ze blij dat ze van mij af waren.

En op de LTS gaf ik geld aan klasgenoten om mijn huiswerk te maken. Een dubbeltje hier, een kwartje daar …’

GEKE ‘Je bent dus altijd al een echte ondernemer geweest!’

HANS ‘Ja! Maar hoe ben jij eigenlijk bij Stichting Lezen & Schrijven terechtgekomen?’

GEKE ‘Laaggeletterdheid raakt mij, ik ben iemand die de wereld wil verbeteren. Taal heb je nodig om je te kunnen redden in het leven. Ik vind dat iedereen mee moet kunnen doen. Taal is een prachtige manier om de maatschappij te verbeteren. En we hebben al best wat stappen gezet.’

HANS ‘Dat klopt. Maar ik denk ook dat jullie nog veel meer mensen kunnen bereiken. Folders neerleggen bij de bibliotheek, dat is toch nutteloos? Mensen zonder auto komen ook niet bij de garage.’

GEKE ‘Ja, dat is een punt.

We proberen zo veel mogelijk laaggeletterden te bereiken.

Daarom zijn we ook in wijkcentra, ziekenhuizen en bijvoorbeeld bij het UWV. Op plekken waar veel mensen komen, dus. Bibliotheken zijn vaak in de buurt, en er zijn computers om op te oefenen.

Maar dat is zeker niet voldoende. Ik begrijp je dus wel, hoor. Wij moeten beter weten waar laaggeletterden komen om ze te kunnen bereiken.’

HANS ‘Ben je weleens op een cursusavond geweest?’

GEKE ‘Ik ben bij veel taallessen geweest. En ik heb de basistraining voor

‘Als je laaggeletterd bent, zit je 24 uur per dag in de stress. Je bent altijd bang dat iemand het ontdekt’

vrijwilligers gedaan, zodat ik zelf taalmaatje kan worden.

Maar ik ben nog niet op een avond geweest.

Ik heb wel met veel mensen gesproken die niet konden lezen en schrijven.’

wij weten waar we het over hebben.’

GEKE ‘Nóg meer? Maar je bent er al drie dagen per week mee bezig!’

‘Taal heb je nodig om je te kunnen redden in het leven’ HANS ‘Het is belangrijk dat jullie horen hoe laaggeletterden ermee omgaan. Wat voor moeite ze er mee hebben en hoe erg ze zich schamen. Die schaamte is heel groot, mensen schamen zich rot.’

GEKE ‘Hoe denk jij dat we dat taboe kunnen doorbreken?’

HANS ‘Ik denk dat we meer de straat op moeten. We moeten het vertrouwen winnen van de mensen. Dat is het belangrijkste: vertrouwen krijgen.’

GEKE ‘Als jij directeur was van Stichting Lezen & Schrijven, wat zou jij dan als eerste doen?

Wat zou jij mij adviseren?’

HANS ‘Ik zou meer gebruik maken van Taalambassadeurs.

Wij zijn ervaringsdeskundigen,

HANS ‘Dan worden het er maar vier. Als ervaringsdeskundige heb ik een verhaal te vertellen.

Als Taalambassadeur kun je heel veel bereiken, vooral vertrouwen. Mij kun je altijd bellen. Als Taalambassadeur moet je dat doen, want daar win je alles mee.’

Speciale bijlage

4

Start!-krant nr. 141 | september 2018

Drie gedichten over lezen DICHTER. gedichten voor kinderen van 6 tot 106

DICHTER | TEM DE TEKENS De drie gedichten op deze pagina komen uit Dichter, een tijdschrift over poëzie. Deze keer werd het tijdschrift speciaal gemaakt over laaggeletterdheid. De gedichten gaan allemaal over lezen en schrijven. En over de (taal)problemen waar veel mensen mee te maken hebben. Het tijdschrift is te bestellen via plint.nl/dichter.

52

50

TEM DE TEKENS Valentijn Natuurlijk kan ik zonder lezen.

In de supermarkt zoek ik naar plaatjes op de verpakking.

Ik bekijk de foto’s in de krant en luister naar het nieuws op de radio.

Er is dus niets aan de hand.

Als ik iemand wil spreken, kan ik bellen.

In mijn telefoon staan foto’s van alle personen.

Straatnaamborden zijn onzin.

Ik weet heus wel waar mijn vrienden wonen.

Later krijg ik een prima baan.

Ik gebruik gewoon mijn gezond verstand.

(zoals ik ooit fietsen leerde)

53

Alleen …

Ik kreeg een kaart voor Valentijn met duizend hartjes en enkele woorden.

Van wie zal die zijn?

Rian Visser

Geheim

Mieke van Hooft

56

57

illustratie: Job van Gelder

‘Mevrouw,’ vroeg de man.

‘Is dit de Bloemenhof?

Ik ben mijn bril vergeten.’

‘Ik zou het echt niet weten,’ zei de dame.

‘Ik ben mijn bril al dagen kwijt.’

Samen staarden ze naar het blauwe bord.

De letters vormden een geheim.

letterdans de stokken, de staarten gedans voor mijn ogen de krullen, de lussen, de bochten, de bogen wiebelt daar een bolle bee of waggelt er een ronde pee? deint er daar een dikke dee of is het toch een dronken gee? geen idee de letters werken weer niet mee.

illustratie: Gemma de Waard

Annemarie van den Brink