Het huisje bij de eendenkooi

Een van de meest unieke woonplekken in onze regio is ongetwijfeld te vinden bij de 17e-eeuwse eendenkooi aan het Rijneveldsche Boschpad in Haarzuilens. Terwijl de auto’s op de A2 voorbijrazen, lijkt de tijd in en om het monumentale, voormalige kooiker-huisje van Ben (83) en Janny Agterberg (79) juist al eeuwen stil te staan.

Toen het gezin Agterberg in 1979 het huisje betrok, was het er nog een woestenij. “We konden het destijds huren via de rentmeester van Kasteel Haarzuilens. De eendenkooi was toen nog van de eigenaren van het kasteel, inmiddels is het van Natuurmonumenten”, vertelt Janny. “Na de verkoop van ons huis in Hoograven gingen we eerst op vakantie, maar Ben wilde eerder terug. Hij kon gewoon niet wachten om het huis op te knappen.” Ben beaamt dit met een grote glimlach. Zeker honderd ouderwetse schaatsen in de knusse kamer laten zien wat de passie is van de voormalig loodgieter.

Spookbrievenbus

Het huidige verharde fietspad – de enige manier om bij het huis te komen – was er nog niet en de omgeving was overwoekerd door brandnetels en struiken. Er moest eerst flink geploegd worden. In het huis stonden vele emmertjes en pannetjes om het door het lekke dak sijpelende regenwater op te vangen en ramen waren stuk. “In het begin viel het niet mee, het was echt kamperen. Ook zorgde je er wel voor dat je geen boodschappen vergat, omdat je anders weer door de polder terug moest naar de winkel”, zegt Janny. Bijzonder: een brievenbus ontbreekt. “Onze post wordt bezorgd in een soort van spookbrievenbus op de Thematerweg, 1700 meter hiervandaan.”

Avontuurlijk wonen

Het wonen is er nog steeds avontuurlijk zonder centrale verwarming, riolering en stromend water. “De was doen we met de hand, maar inmiddels helpen de kinderen indien nodig. Zomers douchen we buiten en we gebruiken grondwater om mee te koken. Het was wel grappig toen onze kleinzoon met school naar het Waterleidingmuseum ging. Bij het zien van een ouderwetse poepdoos – inmiddels in de vorm van een keurige toilet –riep hij uit dat oma Pauw die ook heeft”, vertelt Janny lachend. “De naam dank ik aan de twaalf pauwen die we ooit hadden. Naast pauwen hadden we ook kippen en we zorgden voor de koeien die hier op het land liepen. Nog steeds lopen er een paar pauwen rond en soms zie je een ree of een vosje.”

Eenden vangen

Via de grote tuin, waar zichtbaar veel liefde in zit, langs de grote opslag van hout – Janny en Ben kappen en zagen nog steeds zelf in het omliggende hakhoutbos – en een pittoresk bospaadje, komen we bij de eendenkooi. Hier werden vanaf de 17e eeuw eenden gevangen voor de bewoners van kasteel Haarzuilens die deze verorberden. Met tamme eenden in de plas werden wilde eenden eerst naar de eendenkooi gelokt. Vanuit de plas lokte het hondje van de kooiker – de laatste kooiker woonde tot 1965 in het huis – de vangpijp in. De vier zogeheten vangarmen van de plas heeft Natuurmonumenten met nieuwe rietschermen (hierachter verstopte de kooiker zich) in ere hersteld.

Het is mogelijk om samen met de boswachter een bezoek te brengen aan de eendenkooi van Natuurmonumenten.

TEKST: URSULA VAN DUIN / FOTOGRAFIE: WIM VAN IJZENDOORN