Strijdkreet 10

Magazine van het Leger des Heils Jaargang 129 nr. 10

Grote schoonmaak

redactie

nr. 10

Hoofdredactie Menno de Boer

Eindredactie

Suzanne Janse

Redactie | redactie@legerdesheils.nl Jurjen Sietsema Willemijn de Jong Nathan Sudmeier Marko Mellema

Vormgeving

Nathan Sudmeier

Traffic

Arnoud van Roosmalen

Cover

Wendy Bos

reageren & abonnementen LEGER DES HEILS T.A.V. REDACTIE POSTBUS 3006, 1300 EH, ALMERE Redactie | redactie@legerdesheils.nl Abonnement | www.legerdesheils.nl

druk

Senefelder Misset BV Mercuriusstraat 35 7006 RK Doetinchem

strijdkreet

MAGAZINE VAN HET LEGER DES HEILS Stichter | William Booth Internationaal leider | Generaal AndrÊ Cox Leider Nederland | Commissioner Hans van Vliet www.legerdesheils.nl | info@legerdesheils.nl Š Leger des Heils 2016 Het Leger des Heils is een internationale beweging en behoort tot de universele christelijke kerk. Zijn boodschap is gebaseerd op de Bijbel. Zijn dienstverlening wordt gestimuleerd door de liefde tot God. Zijn opdracht is het Evangelie van Jezus Christus te prediken en in Zijn naam menselijke nood te lenigen zonder enige vorm van discriminatie.

4

Waden door het vuil

10

Test: hoe vies ben jij?

12

Hoe word ik schoon?

14

Een voetbal en een waterpomp

18

Haal de bezem door je leven

21

Wie ziet het als de afwas niet meer gedaan wordt?

Je handen wassen en regelmatig onder de douche: je denkt er waarschijnlijk niet eens over na. Toch heb je ooit moeten leren wat hygiĂŤne is en waarom het zo belangrijk is daar op te letten. Door jezelf en je leefomgeving schoon te houden, zorg je dat ziektes en viezigheid geen kans hebben. Zo werkt het eigenlijk ook met jezelf schoon maken aan de binnenkant. Als je zuinig bent op je hart, en het van tijd tot tijd goed lucht en schoonhoudt, hou je het fris en zuiver.

een medewerker van de Mobiele Schoonmaak over het schoonmaken van extreem vervuilde huizen

Waden door het vuil Tekst Willemijn de Jong beeld Wendy Bos

4 | strijdkreet

Kenneth krijgt af en toe vlooien aan z’n been en poetst regelmatig poep van muren. Dat klinkt als een dirty job, maar daar is hij het niet mee eens.

Enthousiast vertelt Kenneth over zijn werk bij de Mobiele Schoonmaak van het Leger des Heils, waar hij met collega’s ernstig vervuilde huizen onder handen neemt. Van het lospeuteren van dode muizen tot het voeren van gesprekken over zelfmoord met depressieve mensen – je moet bijzonder veel karakter hebben voor deze baan. Kenneth doet zijn gele handschoenen aan en neemt ons mee in het huis waar hij vandaag werkt, in het centrum van Amsterdam.

De deuren van het appartement staan wagenwijd open. Kenneth stapt over de vuilniszakken heen en waarschuwt voor het kamertje aan de rechterkant. “Hier ligt het ondergoed van meneer, en we hebben de ruimte nog niet gelucht.” Op deze zonnige donderdag waait de wind door het huis waar zij puinruimen, en dat is maar goed ook – het ruikt muf en vies binnen. Ze zijn al aan het einde van de klus, de slaapkamer, badkamer en woonkamer van de bewoner zijn helemaal leeg en grondig schoongemaakt. “Het duurt wel een paar dagen voor je de geur eruit hebt, zeker als mensen binnen hebben gerookt. Daar kun je niet tegenop poetsen”, vertelt Kenneth.

strijdkreet | 5

‘We komen helpen’ Hoe komt hij in zo’n vies huis terecht? “Meestal maken buren een melding als ze stankoverlast hebben. Dan gaat een hulpverlener voor de intake langs en heeft die gesprekken met de bewoner. Als deze persoon akkoord gaat met hulp, mogen wij komen. Maar het gebeurt ook wel dat we langskomen zonder toestemming.

Dan moet het huis worden schoongemaakt van de huiseigenaar of de gemeente. Het is vaak een uitdaging om überhaupt binnen te komen. Dat is een kwestie van vertrouwen winnen, weet je.

‘Dag mevrouw, we komen helpen’ werkt veel beter dan ‘we komen opruimen’. Het woord opruimen is eng, mensen willen niet dat je hun spullen weggooit. En als je het helpen noemt, laat je mensen zien dat ze zelf ook nog een rol spelen.

‘In orde brengen’ kan soms al te heftig klinken.

Eén verkeerd woord en ze gooien de deur dicht, hoor. Deze mensen zijn ziek. Ze gebruiken drugs of alcohol en kunnen daardoor niet meer normaal voor zichzelf zorgen. Of het klopt niet in hun hoofd. Echt, sommige mensen zijn als de dood dat je hun papieren aanraakt – het hele huis ligt dan vol. Je moet ze stapje voor stapje overhalen om dingen weg te gooien. In dit huis mocht ik absoluut niet aan de kast in de woonkamer komen. Toen zei ik: ‘meneer, we gaan wel aan uw kast zitten, want ik moet hem schoonmaken, maar ik zal alles op precies hetzelfde plekje terugzetten.

Dat is mijn belofte.’ Toen ging hij akkoord. Je moet ook respect hebben voor deze mensen. Je bent te gast in hun huis. Jij zou het ook niks vinden als een ander je huis omgooit. Respect is belangrijk.”

‘Het ruikt naar parfum’ Kenneth doet voor hoe hij reageert als hij voor het eerst binnenkomt in een vervuild huis. Hij trekt zijn schouders naar achter en zet een sympathiek gezicht op. “Je moet jezelf echt vermannen. Doe of het heerlijk ruikt, weetje. Je ruikt parfum – dat moet je jezelf vertellen. Mensen zien het 6 | strijdkreet

paleisje!” Kenneth komt terug op het vertrouwen winnen. “Je kunt je er ook in vergissen. Dan denk je: deze meneer doet niet zo lastig, maar als je dan terugkomt van je pauze of de volgende ochtend, blijft de deur stijf dicht. Dat is gedoe, dan moet er eerst weer een hulpverlener komen om die persoon te overtuigen. Daarom is het echt belangrijk – dat vertrouwen winnen.” meteen als je je neus ophaalt en dan gaan ze zich schamen. ‘We gaan samen wat doen, gezellig’ zeg ik dan. Als je gaat opruimen, laat je de bewoner meekijken. Wat mag er weg en wat niet? En soms moet je dan ook een beetje verleiden. Mensen die verzameldrift hebben, willen hun spullen niet weggooien – maar weggeven vinden ze prachtig.

Dan zeg ik over iets heel lelijks ‘oh wat is dat mooi, wat een leuk beeldje’ en dan zegt de bewoner ‘ja hè, wil je het hebben?’ en dan zeg ik ‘ja, wat leuk!’ – terwijl ik dan denk: mooi, dan kan dat meteen weg. Mensen komen in sommige kamers helemaal niet meer omdat het vol staat en smerig is, maar als ze dan zien wat voor spullen je er vandaan trekt, gaan ze opeens denken dat ze die spullen toch allemaal niet kunnen missen. En ja, er moet nu eenmaal veel weg, anders heeft het geen zin wat we doen. Dan moet je ze gewoon overtuigen. Of een vriendschap opbouwen, zodat ze je daarin vertrouwen. Meestal kun je na een paar dagen veel meer voor elkaar krijgen dan aan het begin. Omdat ze zien dat je het goede met hen voorhebt.”

Een dichte deur Kenneth gaat met een doekje over het kozijn. Hij kijkt vanaf het balkon naar de gracht. “Kijk nou wat een mooi plekkie om te wonen. Ik zou dit huis best willen, man. Bootje erbij. Echt zonde dat iemand het dan zo laat verloederen. Maar ja, dat is ook niet zijn keuze geweest. Deze bewoner is verslaafd aan alcohol. Gisteren is hij opgenomen bij het Leger. Hij komt terug in een

Omgaan met geestelijke troep “Ik ben gelovig opgevoed – van kinds af dank ik God voor elke dag die ik krijg. Door mijn geloof zie ik ook dat elk mens net zoveel waard is. Je ziet zulke mensen dan ook gewoon als mens. We waren een keer bij een man die zelfmoord wilde plegen. Toen ben ik even met hem gaan zitten. Ik zei: ‘Luister. Het is niet God die je straft. Je moet zelf de duivel in je leven wegjagen. Ik ben ook geen rijke man, maar ik doe mijn best. Iedereen maakt fouten. Het is maar net hoe je met de troep omgaat die je daarmee maakt.’ Die man heeft later nog een bedankje gestuurd via de hulpverlener.

Hij was zo opgeknapt van dat gesprek. Je bent soms gewoon een soort maatschappelijk werker joh, tussen het schoonmaken door.”

Je went niet snel aan vuil Het ergste geval had Kenneth twee jaar geleden, in Amsterdam Oost. “We konden de deur niet openkrijgen, er stond te veel vuil achter de deur.

We zijn toen via het raam binnengekomen. De eerste dag dat we daar werkten, hebben we drie bussen vol vuil naar de vuilstort gebracht. De keuken en kamer werden daar niet meer gebruikt, het was heel raar om onder al die vuilnis opeens een bank en stoelen tevoorschijn te zien komen.

We moesten waden door het vuil. De meneer die in dat huis woonde, gebruikte alleen de bovenste verdieping. Hij had straatvrees en kwam alleen ‘s nachts buiten. Een buurvrouw rook de stank en heeft een melding gemaakt. Dat zijn heel bizarre gevallen. De stoerste schoonmaker vindt dat ook strijdkreet | 7

‘Dan ben ik niet alleen blij met nog pittig, hoor. Sowieso wen je niet aan het vuil.

We spreken echt af wie er deze week het toilet moet doen. Je verdeelt de heftigste klusjes. Maar als je zo’n extreem vervuild huis dan uiteindelijk tot een fijne, schone plek hebt omgetoverd – oh dat voelt zo lekker! Echt, dan ga ik als een gelukkig man naar huis. Soms zit ik zo in de vibe, dat ik thuis meteen doorga met schoonmaken, haha.”

‘Dit is ons geheim’ “We waren niet lang geleden in het huis van een rechter. Hij was er zelf niet, zijn dochter liet ons binnen. Dan zie je dat het niets heeft te maken met hoe slim je bent. En ook mensen die ver heen zijn, schamen zich. Ze zien zelf ook wel dat het een rotzooi is, ze weten alleen niet meer hoe ze het zelf moeten oplossen. Ik zeg tegen zulke mensen ‘dit is ons geheim’. Als ik weg ben, is het voorbij. Zij krijgen een nieuwe start, ik ben voor hooguit een week hun huisvriend. Dat is voor hun eigen veiligheid. Ook de buren vertellen we niets.

Andersom gebeurt dat wel trouwens, dat de buren verhalen vertellen. Maar ook vervuilde mensen zijn gewone mensen. Ik begrijp dat ze liever niet willen dat een ander hun troep ziet.”

‘Waar is de bewoner nu gebleven?’

Het lijkt wel één en hetzelfde probleem: verzamelen en vervuilen. Zo ziet Kenneth het wel. “Iemand met verzameldrift noemen we een hoarder. Vaak word je dat als je niet schoonmaakt.

Kijk, ik leg het even uit. Als je alle glazen en borden uit je kast gebruikt tot ze op zijn, maar niet afwast, neem je op een gegeven moment de bakjes van Albert Heijn mee. Alle vieze spullen vul je aan met nieuwe. Het wordt voller en voller.

En hoe meer je hebt, hoe moeilijker het is om het schoon te houden. Als wij schoonmaken, steken we de bewoner vaak ook aan om er weer een gat in te zien. Soms gaan mensen halverwege de week zichzelf weer douchen. Dan grappen we waar de bewoner nu is gebleven.”

8 | strijdkreet

het schone huis, maar vooral ook met het gezicht van de bewoner’

Eitjes van kakkerlakken Dat Kenneth zich elke dag in vuile huizen bevindt, betekent niet dat hij niet zo om hygiëne geeft.

Juíst niet. “Ik ben zelf erg schoon. Anders zou ik mijn vak niet goed hebben gekozen! Deze handschoenen zijn mijn bescherming. Met je handen maak je jezelf vies. Als de stank van een huis nog in mijn kleren zit, trek ik ze uit en doe ik ze in een tas op mijn balkon. Ik spring soms ook met kleren en al onder de douche – als het te erg is. Je kunt ook ongemerkt eitjes van kakkerlakken via je kleren meenemen naar je eigen huis. Of vlooien. Daar let ik dus wel goed op. Als we ergens vlooien of kakkerlakken zien, halen we er eerst een verdelger bij. Ik vind deze huizen net zo vies als iedereen. Het is een kwestie van vermannen.”

Tranen in de ogen De salontafel in de kamer staat op zijn kant.

Kenneth wijst naar de boor die op de grond ernaast ligt. “We maken niet alleen maar schoon.

We maken een huis weer leefbaar. Dit tafeltje had een nieuwe schroef nodig. Dat fix je dan meteen even. En kijk, de bank is helemaal ingezakt. We gaan even bij de opslag van het Leger kijken of daar nog een nieuwe bank is voor meneer. Aan het einde van een schoonmaak, zijn mensen vaak hartstikke blij met ons. Zeker als je ook een beetje helpt met herinrichten. Onlangs gingen we bij een vrouw weg van wie we de banken wat hadden verzet en een spiegel hadden opgehangen. Ze had tranen in haar ogen. Dan ben ik niet alleen blij met het schone huis, maar vooral ook met het gezicht van de bewoner.”

strijdkreet | 9

Tijd voor de proef op de som: laten we eerst eens kijken hoe hygiĂŤnisch jij in het leven staat! Ben je stiekem best een viespeuk, of is er met jouw uiterlijke schoonheid niets aan de hand? Test het met deze quiz.

Hoe vaak verschoon je je bed?

A vaker dan eens per week

B eens per week

C om de paar weken Pulk je in het openbaar in je neus of oren?

A nee

B ja

C alleen bij familie/partner

10 | strijdkreet

Maak je je toetsenbord schoon?

A regelmatig met een doekje

B af en toe uitschudden

C huh? hoezo?

Hoe vaak maak jij je waterflesje schoon?

A elke keer als ik hem gebruikt heb

B af en toe

C nooit

Hoe vaak staan je ramen open?

A er staat altijd een raam open

B ik lucht mijn huis een paar keer

per week

C sporadisch

Wat doe je op een openbaar toilet?

A boven de bril hangen

B wc-papier op de bril

C hetzelfde als thuis Wat doe je bij een geldautomaat?

A alleen met mijn pink intoetsen en

die daarna gauw wassen

B met mijn knokkels intoetsen

C gewoon, pinnen, hoezo?

Hoe vaak douche je?

A elke dag

B bijna elke dag

C twee keer per week of minder

Hoe vaak vervang je je vaatdoekje?

A elke dag

B om de paar dagen

C heel soms Hoe vaak trek je een schone onderbroek aan?

A elke dag

B om de paar dagen

C eens per week

Het meeste 'a': Geen vuiltje aan de lucht bij jou! BacteriĂŤn, wat zijn dat? Let wel een beetje op, want smetvrees is ook niet gezond.

Het meeste 'b': Echt vies ben je niet, maar het kan zeker wel wat schoner. Heb je vanmorgen je tanden wel gepoetst? En: in een lekker fris huis is het prettiger wonen!

Het meeste 'c': Bah, jij let niet echt op je persoonlijke hygiĂŤne. Gooi eens een raam open en zet de wasmachine wat vaker aan. Misschien dat die vliegjes om je hoofd dan ook verdwijnen. strijdkreet | 11

Hoe word ik schoon?

Tekst Menno de Boer Beeld Death to the Stockphoto

Je kent het vast wel: dingen die je in je leven gedaan hebt, waar je niet trots op bent.

Waarvoor je je schaamt. Dingen die niet ok waren. Je kunt ze jarenlang verborgen houden, maar dan hoor, zie, ruik, ervaar je ineens iets waardoor je ze weer helder voor de geest krijgt. Het kan heel ‘klein’ zijn, zoals een leugentje om bestwil, of een kauwgombal die je jatte uit de snoepwinkel. Maar het kan ook groter zijn. Die jongen of dat meisje dat je altijd pestte, of niet in bescherming nam tegen andere plaaggeesten. Je stiekeme verslaving. De keer dat je je vriend of vriendin bedroog, misschien wel vreemd ging met een ander.

die zich aan het wassen was. Hij werd op slag verliefd en liet haar halen. Ze was de vrouw van een van zijn soldaten. Hij sliep met haar, maakte haar zwanger en liet vervolgens haar man vermoorden…

Je kunt je daar ontzettend rot en smerig onder voelen. Je hebt berouw en het liefst schreeuw je je bekentenis uit, in de hoop dat je je minder vervelend voelt. Maar iets in je zorgt er vaak voor dat je de herinnering weer zo ver mogelijk wegstopt… Tot die weer terug komt. Want dat gebeurt altijd.

Witter dan sneeuw

Lammetje David was een beroemde koning uit de Bijbel.

Hij was een machtig man en had alles wat zijn hartje begeerde. Toen hij eens op het dak van zijn paleis stond, zag hij een prachtige vrouw 12 | strijdkreet

Een boodschapper van God, die Nathan heette, kwam daarna naar de koning en vertelde hem het verhaal van een rijke en een arme man.

De rijke man had heel veel schapen, de arme had één lammetje. Toen de rijke man bezoek kreeg en zijn gast een maaltijd wilde voorzetten, pakte hij het lammetje af van die arme man en zette het vlees voor aan zijn gast. David werd woedend: ‘Die man moet gedood worden!’

En toen vertelde Nathan hem dat David hetzelfde had gedaan. David schrok natuurlijk, maar toonde ook meteen berouw. Die woorden van berouw staan ook in de Bijbel. In psalm 51 staat vrij vertaald het volgende: ‘O God, wees mij genadig. Was mij schoon van de verkeerde dingen die ik heb gedaan.

Reinig mij van mijn zonde. Ik weet wel dat ik het verkeerd heb gedaan, mijn fouten staan me voortdurend voor ogen. Was mij witter dan sneeuw. Maak een nieuw hart in mij, o God...’

David wist dat hij in de allereerste plaats schoon schip moest maken bij God. Wat hij gedaan had, was ontoelaatbaar en er stond zelfs de doodstraf op in die tijd. Maar David deed een beroep op Gods vergevingsgezindheid.

Vergeving Die vergevingsgezindheid is er nog altijd bij God. Als wij bij Hem komen met de dingen uit ons leven waar we niet trots op zijn, is Hij bereid ze te vergeven. Wat we ook gedaan hebben, God is genadig. Dus als jij je ‘vies’ voelt omdat je dingen hebt gedaan die jou smerig maken als mens, richt je dan op Hem. Hij zond zijn Zoon om te sterven voor al onze slechte dingen, maar met een prachtig resultaat: “God heeft Zijn Zoon niet naar de wereld gestuurd om de wereld te veroordelen, maar Hij heeft Hem gestuurd om de wereld te behouden.” Hoe smerig wij ook zijn, door in Hem te geloven, mogen we weten dat er een prachtige, schone toekomst is! strijdkreet | 13

Een voetbal en een waterpomp Tekst Suzanne Janse Beeld Leger des Heils

Je kunt nog zo hard met een doekje over de tafel boenen, maar als je dat doekje niet eerst nat hebt gemaakt, wordt de tafel met geen mogelijkheid schoon. Hygiëne en water zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Om die reden zet het Leger des Heils in ontwikkelingslanden stevig in op goed watermanagement.

Op die manier worden ziektes voorkomen en gaat de levensstandaard omhoog. En, eh: voetbal helpt daarbij.

Water, sanitatie en hygiëne. Dat zijn de kernonderwerpen van het programma in Ghana waar Jan Janssen van het Leger des Heils momenteel aan werkt. “In Ghana sterven er elk jaar duizenden kinderen door een simpel gebrek aan kennis”, zegt Jan. “Er komen vooral veel ziektes onder kinderen voor. Er zijn enorm veel darmproblemen door vervuild water. Baby’s hebben vaak vanaf het moment dat ze op de wereld zijn al diarree.

Mensen weten niet beter dan dat iedereen daar last van heeft.

Ook de persoonlijke hygiëne laat te wensen over. Logisch, want mensen moeten kilometers lopen met een kruik op hun hoofd voordat ze iets te drinken hebben. Bij een gebrek aan water gaan koken en het sproeien van gewassen nu eenmaal voor. Ik ben in dorpen geweest waar mensen zich nooit wassen. Dat werkt weer huidziektes in de hand zoals schurft en luizen. In Zimbabwe zijn er regelmatig uitbraken van ziektes die door water worden overgebracht zoals bilharzia, malaria en cholera.”

Regen vasthouden Met goede kennis zijn de meeste ziektes eenvoudig te voorkomen, 14 | strijdkreet

strijdkreet | 15

zegt Jan. “In veel van onze projecten is hygiëne daarom een speerpunt. Als we een project met water starten, is het sowieso een extra onderdeel van het pakket. Zo zijn we in Zimbabwe nu bezig met een project rondom landbouw en irrigatie.

Daar is het vooral belangrijk in het kader van de klimaatverandering. Het is heel moeilijk te voorspellen wanneer er regen gaat vallen, dus het is enorm belangrijk het water vast te kunnen houden en goed te verdelen. Maar als je water wil vasthouden, moet je het ook schoon kunnen houden.”

In de bosjes Gebrek aan riolering is een ander probleem dat veel ziektes in de hand werkt. Sanitair is vooral op het Ghanese platteland allesbehalve vanzelfsprekend. Jan: “Het Leger des Heils heeft 200 scholen in Ghana, en ik heb heel veel van die scholen bezocht. De meeste hebben helemaal geen toiletvoorziening. De mensen lopen even naar buiten en doen hun behoefte in de bosjes.

Soms hebben de leraren nog een wc, of is er een huisje in de buurt waar ze even mogen, maar voor de leerlingen geldt dat sowieso niet. Ze zijn ook niet anders gewend: de mensen hebben thuis ook geen toilet. Er is vaak tekort aan water en een hoofdleiding ontbreekt. Dan zijn de mensen afhankelijk van oppervlaktewater, zoals een meer of plas in de buurt, of van het opvangen van water 16 | strijdkreet

tijdens een regenbui. Maar dat water is vaak vies.”

Malariamuggen Stap één is dus om schoon water naar dit soort plekken te brengen. Om te drinken, de tuinen te besproeien en voor het sanitair. Vaak wordt een put aangelegd. Maar dat is geen kwestie van domweg gaten boren. Jan: “Een waterput moet goed afgesloten zijn, want anders komt er vuiligheid van buiten in. Of malariamuggen leggen hun eitjes erin. Tot acht meter kun je putten slaan en met een emmertje water ophalen, maar daarna heb je een pomp nodig. Het risico is dan natuurlijk weer dat deze kapot gaat. We trainen dan ook dorpelingen om eenvoudige reparaties zelf uit te voeren. En we zetten systemen op waarbij iedereen bijvoorbeeld vijf cent per maand in een potje stopt, om onderhoud te kunnen betalen.”

Gedragsverandering Als er eenmaal water is, moeten mensen nog leren hoe ze het moeten gebruiken. “Mensen zijn gewend het vieze water uit de plas gewoon op te drinken. We leren hun dat je dat eerst moet koken.

Dat je keukengerei schoon moet maken als je eten hebt klaargemaakt. Dat je je handen moet wassen.

Als we ergens een toilet installeren, brengen we meteen de boodschap over: handen wassen als je klaar bent! Nog belangrijker dan kennis delen, is het bereiken van een gedragsverandering. Dat is moeilijk, dus daar moet je creatief in zijn.”

Ghanese voetballers En creatief, dat zijn ze in Ghana. Het is een beetje een experiment, maar door anderen al met succes uitgevoerd in Kenia en Mozambique: een voetbalcompetitie om de waterhygiëne omhoog te krijgen. Jan: “Klinkt gek hè? Maar het blijkt te werken. We doen het als volgt: 20 Ghanese scholen krijgen van ons een voetbalveldje, een paar ballen, een net. Die school moet minimaal een andere school in de directe omgeving hebben.

We leggen toiletvoorzieningen en een waterleiding aan, afhankelijk van wat ze nodig hebben. Daarna organiseren we een voetbalcompetitie. De mensen die er bij betrokken zijn, coaches en voetbaltrainers bijvoorbeeld, worden door ons getraind in hygiëne. We verwachten dan dat ze niet alleen voetbaltrainingen organiseren, maar meteen onze boodschap overbrengen. Dus bijvoorbeeld: jongens, jullie gaan wat eten, was dan eerst je handen. Om ons verhaal extra kracht bij te zetten hebben we een paar grote Ghanese voetballers bereid gevonden ook mee te werken. Zo iemand bezoekt een school, verzorgt een training en vertelt ook nog wat over het belang van hygiëne. Dan wordt de boodschap meteen een stuk boeiender voor die kinderen.”

Door een voetbalcompetitie op te zetten, profiteert niet één school, maar het hele dorp van deze strategie. Kinderen geven hun kennis door aan hun ouders en zo verder.

Geld voor eten Hygiëne zorgt voor het terugdringen van ziektes, maar heeft effect op het hele leven van mensen, zegt Jan. “Families geven vaak heel veel geld uit aan kostbare medische zaken, of erger nog, aan de plaatselijke genezer. Dat is niet meer nodig als ze genoeg kennis en kunde hebben om zichzelf en hun omgeving op de juiste manier schoon te houden. We brengen het aantal ziektes terug, maar zorgen ook dat er meer geld overblijft voor eten.” In november is de aftrap van het voetbalproject in Ghana. Jan: “Een beetje spannend, maar de resultaten vanuit Kenia en Mozambique waren echt heel positief. En als het project goed uitpakt, gaan we daarna meteen met nieuwe scholen aan de slag.” strijdkreet | 17

Haal de bezem door je leven Tekst Willemijn de Jong

Flink schoonmaken kan je hoofd leegmaken en je lijf ontspannen.

Soms hebben we ook nodig dat we zaken in ons leven opfrissen, schoonmaken of opruimen. ‘Create in me a clean heart’ is een bekend christelijk lied, gebaseerd op een psalm van David die ook schoon schip moest maken. Een schoon, rein hart; daar gaat het in de Bijbel vaak over. Wat zeggen de Bijbelschrijvers over het schrobben van je geestelijk leven? Lees maar mee!

ZUIVER JE GEWETEN

‘God, ik wil dat u alles van mij weet, ik wil dat u weet wie ik ben.

Kijk in mijn hart, onderzoek al mijn gedachten.’

Psalm 139:23

‘Maar als we onze zonden eerlijk aan God vertellen, zal hij ons vergeven. Hij zal al het kwaad uit ons weghalen, zodat we helemaal rein worden. Want God is trouw en rechtvaardig.’

1 Johannes 1:9

‘Ook diep van binnen ben ik eerlijk tegenover God. Dat weet ik zeker. Want ik probeer altijd het goede te doen.’

Hebreeën 13:18

‘Laten we dus naar God toe gaan, vol vertrouwen in hem, en met een groot geloof.

Want dankzij het offer dat Christus gebracht heeft, is al het kwaad uit ons hart verdwenen.’

Hebreeën 10:22 18 | strijdkreet

REINIG JE HART

‘God, geef mij weer een onschuldig hart.

Maak mij van binnen nieuw, zorg dat ik trouw blijf aan u.’

Psalm 51:12

‘Mensen die goed doen en eerlijk zijn, mensen die niet liegen bij de rechter.’

Psalm 24:4

‘Het echte geluk is voor mensen die eerlijk zijn. Want zij zullen God zien.’

Matteüs 5:8

‘Vertel geen leugens, en bedrieg andere mensen niet. Wees altijd eerlijk en betrouwbaar.’

Spreuken 4:23

Wees schoon in je gedrag

‘Als een slecht mens spijt krijgt van zijn misdaden, en zich goed gaat gedragen, dan zal hij blijven leven. Hij hoeft niet te sterven.’

Ezechiël 18:27

‘Toen zei Zacheüs tegen de Heer: ‘Ik beloof dat ik de helft van mijn bezit aan de armen zal geven. En als ik geld van iemand afgepakt heb, dan geef ik hem vier keer zo veel terug.’

Lucas 19:8

‘Dieven moeten ophouden met stelen. Ze moeten eerlijk werk gaan doen. Met het geld dat ze dan verdienen, kunnen ze arme mensen helpen.’

Efeziërs 4:28

‘Laat eerst maar eens zien dat jullie je leven echt willen veranderen! Jullie moeten goede dingen doen. Dan zullen jullie lijken op een boom met goede vruchten.’

Matteüs 3:8

strijdkreet | 19

Wie ziet het als de afwas niet meer gedaan wordt?

Tekst Willemijn de Jong Beeld PicJumbo / Leger des Heils

Het Leger des Heils komt met regelmaat sterk verwaarloosde mensen tegen in bijna mensonterende omstandigheden. Hun woning is smerig, vol afval en ongedierte en het stinkt verschrikkelijk. Jezelf verwaarlozen doe je niet zomaar. Dit komt vaak door een geestelijke of lichamelijke beperking, of het misbruik van middelen. De ellende begint als mensen geen zorg (willen) ontvangen. En als je dan geen sociaal netwerk hebt, gaat het al snel mis.

20 | strijdkreet

strijdkreet | 21

Hoe het zo ver kan komen, is helemaal niet zo ‘ver van je bed’ als je denkt. Het overlijden van een geliefd familielied (partner of kind), het verlies van een baan of huwelijk dat kapot gaat... Het kan een begin zijn van een neerwaartse spiraal.

Als je troost zoekt in drank of drugs kan het snel bergafwaarts gaan. Het Leger des Heils ziet het in alle lagen van de bevolking terug. Zelfs mensen met een behoorlijke baan en een stevig inkomen worden zo slachtoffer.

Veranderde maatschappij Dat onze maatschappij steeds meer zelfredzaamheid verwacht helpt ook niet mee.

We zijn veel individualistischer dan een eeuw geleden. Vroeger waren je buren, de wijkagent of de dominee er veel eerder bij als het niet goed met je ging. Maar vooral in grote steden blijven voordeuren vaker dicht. Meer dan een miljoen ouderen zijn eenzaam en hebben niet meer dan eens per maand contact met een ander mens. Wie ziet het als zij hun afwas niet meer kunnen doen?

In Amsterdam bijvoorbeeld is het Leger des Heils inmiddels niet meer de enige organisatie 22 | strijdkreet

die bijzondere schoonmaakacties aanbiedt.

Hulpverleners geven aan dat het een optelsom is van de veranderingen in de maatschappij. Als mensen een gecombineerde diagnostiek hebben (meerdere psychische problemen en daarbij bijvoorbeeld drankgebruik), worden ze vaak ook zorgmijders. Mensen willen geen hulp, omdat ze niet inzien dat ze die nodig hebben. Pas als deze hulp wordt opgelegd doordat ze bijvoorbeeld veel overlast veroorzaken, komt de GGZ met het Leger des Heils aan de deur. Dan begint het winnen van vertrouwen. Voor mensen die nauwelijks de deur uitkomen en zichzelf verwaarlozen, is het in vertrouwen nemen van anderen een behoorlijke opgave. We hebben sociaal psychiatrische verpleegkundigen die hierin zijn getraind. Maar onze Mobiele Schoonmaak komt pas als de bewoner er zelf mee heeft ingestemd.

Meer dan een weekje Soms melden extreem vervuilde mensen zichzelf via hun huisarts. Soms ook maken buren een melding. Dan bellen we of gaan we langs om zelf een kijkje te nemen. Tijdens het intakegesprek

meten we de zelfredzaamheid van de persoon.

Met die informatie maken we een zorgplan.

Dat dienen we in bij de gemeente, die daarna een zogenoemde gunning verleent aan ons als organisatie. Als we die hebben, beginnen we met het hulpverleningstraject. Dat betekent eigenlijk nooit dat we alleen een weekje komen poetsen.

Dat is in ieder geval niet de bedoeling. Soms accepteren mensen na de schoonmaak geen verdere hulp. Maar omdat er altijd een aanleiding is voor vervuiling, proberen we passende zorg te bieden.

Geen kwestie van IQ Stel, een oudere dame vervuilt omdat haar lichamelijke conditie te slecht is om het huis schoon te houden – dan is regelmatige thuiszorg na de Mobiele Schoonmaak voldoende. Maar het kan ook nodig zijn om iemand op te nemen in een kliniek. Het Leger des Heils kan ook woonbegeleiding bieden. Vaak is zo’n ingrijpende schoonmaak het begin van de hulpverlening.

Isolatie en inzichts- of overzichtsverlies zijn geestelijke problemen die we samen met mensen

kunnen aanpakken. Vervuilde mensen zijn niet per se onintelligent. Het kan hen gewoon te veel zijn geworden. Mensen met een laag IQ hebben in de praktijk zelfs vaak een pragmatischere levensinstelling dan mensen met een hoog IQ. Ook hoeft iemand die vervuilt niet per se psychiatrisch patiënt te zijn. Als men voor het eerst in een depressie is geraakt, kan hij of zij zichzelf ook verwaarlozen. Maar na genezing hoeft zo’n verwaarloosde staat niet meer terug te komen.

Pantoffels De hulpverlener die het eerste contact heeft met de verwaarloosde man of vrouw, krijgt niet altijd meteen alle psychische informatie van iemand.

Soms is het gewoon even rondkijken, contact maken, vragen waarom er zoveel kranten op de vloer liggen. Als dan blijkt dat de bewoner het vervelend vindt om op de houten vloer te lopen, kun je alvast pantoffels aanbieden. Het klinkt misschien raar, maar hele kleine, concrete veranderingen kunnen een noodzakelijk opstapje zijn naar het accepteren van hulp. strijdkreet | 23

‘Het bloed van Jezus Christus, Gods Zoon, reinigt ons van alle zonde’ Bijbel: Eerste brief van Johannes, hoofdstuk 1, vers 7

doen wat we geloven