Strijdkreet 3

Magazine van het Leger des Heils Jaargang 127 nr. 3

DE ARK VAN JOHAN mam, papa gaat een boot bouwen WILLEM OUWENEEL de Bijbel laat ons God zelf zien DE BIJBEL LEZEN IN IRAN niemand wil meer met je te maken hebben HOE LEES IK DE BIJBEL 6 gouden tips

OPEN BOEK?

Magazine van het Leger des Heils Jaargang 127 nr. 3

De

Bijbel.

Niet

alleen

het

bestverkochte boek ter wereld, maar ook het boek met de meeste DE ARK VAN JOHAN mam, papa gaat een boot bouwen

impact op onze huidige samenleving.

WILLEM OUWENEEL de Bijbel laat ons God zelf zien

In

DE BIJBEL LEZEN IN IRAN niemand wil meer met je te maken hebben

films,

muziek,

spreekwoorden,

HOE LEES IK DE BIJBEL 6 gouden tips

boeken,

poëzie,

rechtspraak,

taalgebruik… overal kom je het effect van de Bijbel tegen.

Dit boek is al eeuwenlang aanleiding voor

redactie Hoofdredacteur

nr. 3

Majoor Robert Paul Fennema

Eindredacteur Menno de Boer

Redactie | redactie@legerdesheils.nl Jurjen Sietsema Willemijn de Jong Nathan Sudmeier Marko Mellema

Vormgeving

Nathan Sudmeier

Traffic

Arnoud van Roosmalen

Cover

Nathan Sudmeier

reageren & abonnementen LEGER DES HEILS T.A.V. REDACTIE POSTBUS 3006, 1300 EH, ALMERE Redactie | redactie@legerdesheils.nl Abonnement | www.legerdesheils.nl

druk Senefelder Misset BV Mercuriusstraat 35 7006 RK Doetinchem

strijdkreet Magazine van het leger des heils Stichter | William Booth Internationaal leider | Generaal André Cox Leider Nederland | Commissioner Hans van Vliet www.legerdesheils.nl | info@legerdesheils.nl © Leger des Heils 2014 Het Leger des Heils is een internationale beweging en behoort tot de universele christelijke kerk. Zijn boodschap is gebaseerd op de Bijbel. Zijn dienstverlening wordt gestimuleerd door de liefde tot God. Zijn opdracht is het Evangelie van Jezus Christus te prediken en in Zijn naam menselijke nood te lenigen zonder enige vorm van discriminatie.

discussies,

gesprekken,

onderzoek,

ruzies,

kerkscheuringen, maar biedt ook al net zo lang troost, perspectief en een uitweg in moeilijke omstandigheden.

Ook al ben je niet opgevoed met de Bijbel, toch ken je waarschijnlijk heel veel Bijbelse principes, feestdagen en gebruiken. Denk eens aan ‘wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet…’, Pasen, Pinksteren, Hemelvaartsdag en natuurlijk Kerst en onze weekindeling.

In deze Strijdkreet kijken we naar de impact die de Bijbel heeft op de wereld om ons heen. Voor sommigen gaat dat zover dat ze een complete ark gaan bouwen of er hun land voor (moeten) verlaten. Hoe is dat boek tot stand gekomen? En hoe komt het nog steeds tot stand? De Bijbel in 2014. Staan we daar nog voor open? Of is dat boek dicht?

INHOUD De bijbel is echt overal

4

Door god zelf geĂŻnspireerd

8

De ark van johan 10 kijk dat is ‘m

14

De bijbel is een overlever

16

hoe lees ik de bijbel?

18

De bijbel lezen in Iran

20

strijdkreet | 3

“Ik ben 25 jaar oud en heb nog nooit een Bijbel gelezen. Ik vind de dikke pillen die ik voor mijn studie rechten moet lezen al pittig genoeg. Ik geloof ook niet in God, dat heeft er misschien iets mee te maken. Ik heb wel de ‘Passion of the Christ’ gezien, natuurlijk. En volgende maand ga ik naar Noah, in de bioscoop. Ik vind de grapjes van Hans Teeuwen over de Bijbel ook hilarisch. Mijn favoriete bier is ‘het elfde gebod’. Ik heb een vriend die ik regelmatig ‘ongelovige Thomas’ noem en ik luister het liefst naar Mumford and Sons. De lelijkste muziek die ik ooit heb gehoord? Dat zijn de langzame psalmen die kerkmensen zondagochtend zingen, denk ik.”

Willemijn de jong

4 | strijdkreet

paramount

In 2014 komen er maar lief st drie Hollywood producties uit die zijn gebase erd op Bijbelverhalen. Daaronder de film Noah waarin Rusell Crowe de ro l van Noach speelt.

De Bijbel is echt overal strijdkreet | 5

D

omien, de jongen die zich in de

van rechten voor de verfilming van dit eeuwenoude

inleiding voorstelt, is een jongen

boek? Of komt het doordat mensen de Bijbel weer als

van deze tijd. Opgegroeid zonder de

interessant historisch boek gaan zien?

Bijbel, maar ook weer mét de Bijbel.

Want de invloed van dit boek is niet

Naast deze concrete Bijbelverfilmingen zijn er ook

meer weg te denken uit onze cultuur. Als hij voor zijn

veel films gemaakt waarin impliciet wordt verwezen

studie ook maar enkele boeken uit de literatuur heeft

naar de Bijbel of die hun boodschap inspireren op

gelezen, heeft hij al een behoorlijke ‘dosis Bijbel’

de Bijbel. The Lord of the Rings, Narnia, The Da Vinci

verstouwd. Cleland B. McAfee, een Amerikaanse

Code, Angels and Demons – zouden deze films er zijn

theoloog, schrijft in The Greatest English Classic:

geweest zonder de Bijbel?

“Wanneer in een flinke stad alle Bijbels vernietigd zouden worden, zou het boek in al zijn essentiële

De Bijbel in muziek

onderdelen te reconstrueren zijn uit de citaten op de

Niet alleen op het witte doek kijken we graag naar de

planken van de plaatselijke openbare bibliotheek. Hele

Bijbel. De levenswijsheid in het meest gelezen boek

boeken zijn specifiek gewijd aan het beschrijven van

ter wereld inspireert veel liedschrijvers nog steeds. Bij

de invloed van de Bijbel op hoegenaamd alle grote

Johnny Cash ligt het er dik bovenop, maar de band

literaire schrijvers.” Maar dat geldt niet alleen voor de

U2 verwerkt – soms heel subtiel – bijbelverzen in zijn

literatuur…

muziek. Van Morrison had een nummer 1 hit met ‘Have I told You lately that I love You’. Maar weinig mensen

De Bijbel in Hollywood

weten dat met de You in dit lied, God bedoeld wordt. Dat

Ook de ‘niet-belezen man’ weet wie Mozes, Noach

er bijbelteksten worden gebruikt in populaire muziek

en Jezus zijn. Het begint bij kinderboekjes met de

betekent niet altijd dat het strookt met de boodschap

verhalen uit de Bijbel, maar ook Disneyfilms die zijn

van de Bijbel. Het nummer ‘Judas’ van Lady Gaga,

gebaseerd op de Bijbel. ‘The Prince of Egypt’ wel eens

bijvoorbeeld. Veel metal-muziek gaat letterlijk tegen de

gezien? Of ‘Jesus Christ Superstar’? In 2014 komen er

boodschap van de Bijbel in en verwerpt of vervloekt

maar liefst drie Hollywood-films uit die zijn gebaseerd

die. We kunnen er echter niet omheen dat de westerse

op Bijbelverhalen: Noah (over Noach en de ark), Son

muziek is doorspekt met de Bijbel. Meer nog dan in de

of God (over het leven van Jezus) en Exodus (over de

popmuziek zit de klassieke muziek vól met de Bijbelse

vlucht van het volk Israël uit Egypte). Filmbedrijf Sony

boodschap. Bach wordt vanwege zijn passions wel

Pictures produceert momenteel de film ‘Redemption

eens de vijfde evangelist genoemd. En dan hebben we

of Cain’, gebaseerd op het verhaal van Kaïn en Abel.

het nog niet over de gospelmuziekindustrie waarin nog

Lionsgate, de producent van ‘The Passion of The

steeds miljoenen worden verdiend.

Christ’, maakt nu ook een film over Maria, de moeder van Jezus, als prequel voor de ‘The Passion of the

De Bijbel in onze taal

Christ’. Kortom, Hollywood zit met zijn neus in de Bijbel.

Nu zou je kunnen zeggen dat een groot deel van onze

Zou het te maken hebben met het niet hoeven betalen

films en muziek uit het ‘christelijke’ Amerika overkomt.

6 | strijdkreet

Maar ook in Nederland is de Bijbel ingebakken in de samenleving. Je zult er versteld van staan als je beseft hoeveel uitdrukkingen en gezegden uit de Bijbel komen. Muggenziften, er is niets nieuws onder de zon, je handen in onschuld wassen, een rib uit je lijf, de hond in de pot vinden, een slachtoffer, zoek en je zult vinden, en ga zo maar door. Dat we nu überhaupt boeken kunnen lezen, hebben we aan de Bijbel te danken. Het overschrijven van de Bijbel was zo’n monnikenwerk, dat de oplossing van het drukken met houtblokken wel uitgevonden móest worden. Het eerste boek dat werd gedrukt, was de Delftse Bijbel.

De Bijbel internationaal Dat de Bijbel het meest verkochte boek ter wereld is (3,9 miljard in de afgelopen vijftig jaar), is niet zo moeilijk te geloven als je in de vrije westerse wereld woont. Er zijn echter veel landen waar de Bijbel een verboden boek is. In 2014 riskeer je in vijftig landen straf als je een Bijbel bezit. Dat varieert van doodstraf zonder proces in Noord-Korea als je het woord ‘Bijbel’ maar in de mond neemt, tot sociale uitsluiting in een land als Marokko als je je levenswijze op dit boek baseert.

De Bijbel is op dit moment de meest vertrouwde en betrouwbare bron voor intellectuele, morele en spirituele idealen in het Westen. En het gevaarlijkste boek in zogenaamde mislukte staten (landen die ineengestort zijn door oorlog of een zwakke overheid kennen) als Syrië, Somalië, Irak, Afghanistan, Pakistan en Jemen. Maar hoe zou onze samenleving er zonder deze inspiratiebron uitzien?

Historicus Philip Schaff zei eens: “De hoofdpersoon van de Bijbel, Jezus van Nazaret, versloeg, zonder geld en wapens, meer miljoenen dan Alexander, Ceasar, Mohammend en Napoleon; zonder wetenschap en geleerdheid. Hij wierp meer licht op het menselijke en het goddelijke dan alle filosofen en wetenschappers bij

NOAH

elkaar. Hij sprak woorden van leven die voor en na Hem

De film over noach en zijn ark. Met in de hoofdrol Rusell crowe

niet gesproken werden en bereikte daarmee resultaten, ver buiten het bereik van redenaars en dichters.

Zonder één regel te schrijven, zette Hij meer pennen in beweging en leverde Hij meer thema’s voor preken,

http://www.noah-film.nl

toespraken, discussies, erudiete studies, kunstwerken en lofliederen dan het hele leger aan grote mannen van vroeger en nu.”

vanaf 10 april in de bioscoop

strijdkreet | 7

DE BIJBEL:

DOOR GOD ZELF GEÏNSPIREERD jaco klamer

jurjen sietsema

W

at maakt de Bijbel zo uniek en

aan de jonge christengemeenten of aan hun pupillen,

waarom is hij na al die eeuwen

en ten slotte het profetische boek Openbaring, dat in

nog steeds zo relevant? Willem

geheimzinnige woorden de toekomst van de wereld en

Ouweneel

is

theoloog,

filosoof

en

van Gods volk beschrijft.

bioloog. Hij schreef talloze boeken over thema’s uit de Bijbel. Hij legt uit waarom

Waarin is de Bijbel uniek?

de

zo’n

Onder alle boeken die ooit geschreven zijn, is de

belangrijk boek is en wat bijvoorbeeld de

Bijbel volstrekt uniek door de vele schrijvers die eraan

betekenis van de Dode Zeerollen is.

hebben gewerkt (misschien wel een stuk of veertig),

Bijbel

voor

zoveel

mensen

de enorm lange ontstaansgeschiedenis (misschien

Wat is de Bijbel?

wel anderhalf duizend jaar) en de totaal verschillende

De Bijbel is eigenlijk een kleine bibliotheek van wel

stijlen en genres in de tekst, terwijl het resultaat toch

66 verschillende boeken. Hij bestaat uit twee delen.

zo’n wonderbaarlijke eenheid is. Joden geloven dat dit

Het eerste deel is het zogenoemde Oude Testament

komt doordat ‘achter’ al die menselijke schrijvers het in

(39 boeken); dat is de Joodse Bijbel, hoofdzakelijk

feite God zelf is die de Auteur van het Oude Testament

geschreven in het Hebreeuws. De oudste stukken

is, terwijl christenen datzelfde geloven van het Oude én

stammen misschien al uit de 13e of 15e eeuw voor

het Nieuwe Testament.

Christus, de vermoedelijke tijd van Mozes. De jongste

Niet alleen is de Bijbel van God afkomstig, hij gáát ook

zijn geschreven rond 400 voor Christus. Het Oude

over God. Joden en christenen gelovigen dat het God

Testament bestaat uit de vijf boeken van Mozes (de

is die zichzelf in de Bijbel openbaart aan mensen, om

grondlegger van Israëls volksbestaan en van het

hen te roepen als zijn volk en een relatie met hen aan te

jodendom), de historische boeken (zij beschrijven

gaan. Het hoogtepunt van die zelfopenbaring is Jezus

de geschiedenis van het oude Israël), de dichterlijke

Christus, de Zoon van God.

boeken (praktische levenswijsheid) en de profetische

Door de enorme goddelijke zeggingskracht van de

boeken (over de toenmalige toestand én de toekomst

Bijbel is het nog steeds het meest verkochte boek

van Israël).

op aarde – en dat na zoveel eeuwen! Maar liefst één

Het tweede deel van de Bijbel is het zogenoemde

derde van de mensheid noemt zich ‘christen’. Of dat

Nieuwe Testament, dat geschreven is in het Grieks

allemaal even serieus is, laat ik in het midden, maar in

en wel in de eerste eeuw na Christus. Het is een

ieder geval zijn dit mensen die zich nog altijd door dit

commentaar van de vroege christenen op het Oude

bijzondere boek geïnspireerd voelen, en vooral door de

Testament, waarvan zij geloofden dat het in vervulling

hoofdpersoon van dat boek: Jezus Christus.

was gegaan in de persoon van Jezus Christus. Het bestaat uit de vier Evangeliën (die het leven en lijden, de dood en opstanding van Christus beschrijven), het

Waarom kennen christenen zoveel gezag aan de Bijbel toe?

boek Handelingen der apostelen (dat de geschiedenis

Christenen zien, zoals gezegd, de Bijbel als het

van het vroegste christendom beschrijft na de

boek dat ten diepste door God zelf ‘geïnspireerd’

hemelvaart van Christus), de brieven van de apostelen

is en waarin Hij zichzelf openbaart aan mensen die

8 | strijdkreet

vraagstukken. Daar leent de Bijbel zich niet voor.

Maar de Bijbel heeft wel goddelijk gezag over de geloofsuitgangspunten die alle wetenschap eigen zijn; zo staat bijvoorbeeld christelijke tegenover atheïstische wetenschapsbeoefening. Dat is op een heleboel vakwetenschappelijke terreinen voelbaar (denk maar aan het marxisme in de economie, het freudianisme in de psychologie en het evolutionisme in de biologie).

Zowel het jodendom als het christendom zijn door en door historische godsdiensten doordat zij gebaseerd zijn in historische ‘heilsfeiten’, zoals de openbaring van God aan Israël op de berg Sinaï en de dood en opstanding van Christus. Daarom is de historische betrouwbaarheid van de Bijbel van groot belang. Maar je mag dat ‘historische’ niet onder het vergrootglas van de moderne geschiedwetenschap leggen. Het gaat in de Bijbel altijd om geloofsgeschiedenis en dat bepaalt ook de wijze waarop de historische feiten geselecteerd en beschreven worden.

Waarom is de Bijbel anno 2014 nog steeds een relevant boek? Wat is de betekenis van de Dode Zeerollen in dit verband?

De Bijbel is altijd al relevant geweest voor miljoenen mensen en daar is vandaag de dag niets in veranderd. daarvoor open staan. Christenen realiseren zich best

Integendeel, er schijnen elke dag nog steeds pakweg

dat de Bijbel door feilbare mensen geschreven is, maar

zo’n honderdduizend mensen tot geloof in Jezus

tegelijk is Gods aanwezigheid daarin zo voelbaar dat

Christus te komen – allemaal mensen die gepakt zijn

het boek boven alle menselijke zondigheid verheven is

door de Bijbel en hem ervaren als het boek waarin God

(ook al beschrijft hij de levens van heel wat zondige

tot hen spreekt. De Dode Zeerollen, die momenteel

mensen…). Dat betekent niet dat je aan de Bijbel een

in het Drents Museum te zien zijn, zijn van groot

soort

betrouwbaarheid

belang omdat daarin Hebreeuwse bijbelhandschriften

moet toekennen. Zo gaan de bijbelschrijvers duidelijk

voorkomen die zo’n duizend jaar ouder waren dan

uit van het antieke wereldbeeld. Maar dat is geen

de handschriften waarover we al beschikten. Uit die

probleem, omdat de Bijbel ons geen astronomie of

nieuwe vondsten bleek de enorme betrouwbaarheid

biologie wil leren, maar geloofswaarheden: over God,

van de tekst van het Oude Testament: in die duizend

over het diepste wezen van de mens als schepsel en

jaar bleken er slechts minieme veranderingen te

beelddrager van God, en over de relatie tussen God

zijn opgetreden. Ook bevatten de Dode Zeerollen

en mens. Het gaat in de Bijbel om geloofswaarheid,

exemplaren van oeroude joodse boeken die niet in de

niet om natuurwetenschappelijke theorieën. De Bijbel

Bijbel terecht zijn gekomen, maar voor het theologisch

is betrouwbaar, omdat we daarin goddelijk licht vinden

onderzoek wel van groot belang zijn. Bovendien zijn de

over de diepste levens- en eeuwigheidsvragen van

Dode Zeerollen van belang doordat zij ons een treffend

de mens. Je moet de Bijbel geen ‘wetenschappelijk’

beeld geven van het jodendom in de periode van de

gezag aanpraten, in die zin dat je op grond van de Bijbel

zogenoemde Tweede Tempel, van de zesde eeuw voor

zou kunnen oordelen over strikt wetenschappelijke

Christus tot de eerste eeuw na Christus.

modern-wetenschappelijke

strijdkreet | 9

mam, papa gaat een boot bouwen

DE ARK VAN Jurjen sietsema

Michel de Groot

De ĂŠĂŠn noemt hem een visionair, anderen vragen zich af wat hem heeft bezield. Hoe gek moet je tenslotte zijn om zoveel tijd en geld te investeren in een boot die een paar duizend jaar geleden een man, zijn gezin en heel veel dieren van de verdrinkingsdood heeft gered? Johan Huibers droomde dat een stormvloed heel Noord-Holland onder water zette. Een droom met gevolgen. Vijf miljoen euro en heel wat werkuren verder lag er een ark. Naar model van de ark van Noach. Volgens de exacte maten die in de Bijbel staan vermeld.

10 | strijdkreet

JOHAN

Als Johan Huibers iemand is, dan is het iemand met ‘gouden handen’. Hij ging na de middelbare school meteen aan de slag als timmerman bij een aannemersbedrijf in zijn geboorteplaats Broek op Langedijk. Gewoon omdat hij graag met zijn handen bezig was.

In 2001 bouwde hij eigenhandig een prachtig landhuis waar hij met zijn vrouw en drie kinderen woont. Vandaag de dag geeft hij lezingen in ‘zijn’ ark en werkt hij als aannemer.

1983 Op de vraag hoe het idee voor de ark is ontstaan, zegt Johan dat hij daarvoor terug moet naar 1983. Het jaar waarin hij door zijn kerk wordt gevraagd om een club voor jongeren in de leeftijd van 14 t/m 16 jaar te leiden. “Ze wilden dat ik de jongeren over de Bijbel vertelde. Dat wilde ik wel. Ik had daarvoor de zondagsschool al geleid en vond dat er niemand was die zoveel van de Bijbel wist als ik.”

strijdkreet | 11

In de Bijbel spitten

ark van Noach. Ik liet het boek apart leggen, rekende

“Tot de eerste avond op die club. Ik kreeg van een van

het aan het eind van de dag af en nam het mee naar

de jongeren meteen een vraag waar ik geen antwoord

huis. ’s Avonds na het eten las ik mijn drie kinderen

op wist. Dat kon niet, vond ik. Dus werd het de hele

voor uit het boek en ik raakte zo onder de indruk dat

week in de Bijbel spitten zodat ik het antwoord de

ik zei: ‘Ik ga de ark van Noach nabouwen’. Ik zie mijn

volgende keer (een week later) zou weten. Er was

dochtertje nog naar haar moeder rennen en roepen:

nog geen internet in die tijd. Je kon niet snel even een

‘Mam, papa gaat de ark van Noach nabouwen’. Mijn

antwoord opzoeken. Ik moest dus echt in de Bijbel op

vrouw reageerde: ‘Dan gaan wij op vakantie naar de

zoek naar een antwoord. Elke middag kwam ik om vier

maan, want dat gaat niet gebeuren’…

uur thuis van mijn werk en mijn vrouw om vijf uur. Ik had dus elke middag een uur de tijd om in de Bijbel te

“Een takkewerk”

grasduinen. Dat deed ik drie weken lang zo, elke dag.

Dertien jaar later, in 2005, gebeurt het toch. “Ik had

Door het lezen en zoeken in de Bijbel werd ik enorm

twee jaar daarvoor een stuk grond gekocht van drie

gegrepen. Zodanig, dat het mij totaal veranderd heeft.

voetbalvelden groot, en er een loods opgezet. Daar

Tot dan toe was ik misschien wel lid van een kerk, maar

zou de ark worden gebouwd.” Johan bouwde eerst

van een persoonlijke relatie met God was zeker geen

een klein model, schaal 1:2. Daarvoor zaagde hij, tien

sprake.”

weken achter elkaar, twintig vrachtwagens vol met bomen (1.200 in totaal) tot planken. “Een takkewerk,”

“Zegt U het maar”

zoals hij het zelf omschrijft. De ‘eerste ark’ is 70 meter

In de tijd daarna wilde Johan iedereen vertellen wat

lang, 9 ½ meter breed en 13 meter hoog. Johan bouwde

er met hem was gebeurd. “Mijn familie, mijn vrienden,

hem op een stalen duwbak zodat hij door sleepboten

mijn collega’s. Maar niemand wilde ervan weten. Toen

over binnenwateren kan worden versleept. In lengte is

heb ik gebeden en gezegd: ‘God, hier ben ik. Ik ben

hij de helft van het Bijbelse voorbeeld, in hoogte echter

maar een eenvoudige jongen, een timmerman. Ik ben

vergelijkbaar met Noach’s ark.

totaal ongeschikt maar ik weet dat U me geschikt kunt maken om de hele wereld over U te vertellen. Ik wil

De ultieme klus

desnoods het AZ-stadion afhuren, de Backstreet Boys

In 2008 begint Johan met een flink aantal medewerkers

laten optreden en in de pauze van U vertellen. Zegt U

aan de ultieme klus. Een tweede ark van Noach, maar

het maar’.”

dan precies op schaal: 300 el lang, 50 el breed en 30 el hoog (de Bijbelse el is circa 45 centimeter. De

De droom

ark moest dus 135 meter lang, 22 meter breed en 23

Pas jaren later kreeg Johan een signaal: “Dat was in

meter hoog worden). Daarvoor trekt hij naar Sliedrecht

1992, toen ik met mijn zoontje naar de zeedijk ging

waar hij en zijn mensen in totaal vier jaar werken aan

om uit te waaien. Het stormde behoorlijk en het water

het verwezenlijken van zijn droom. “Het waren ruige,

stond hoog. Dat maakte zoveel indruk, dat ik ’s nachts

blije en enerverende tijden. Het was een enorme klus

droomde dat Noord-Holland onder water kwam te

om een zeewaardig vaartuig te bouwen dat, als het

staan. Het water klotste tegen de kozijnen aan en

nodig mocht zijn, zelfs over de oceanen kon worden

kwam op een gegeven moment ons huis binnen. In

versleept. De twaalf aan elkaar gelaste stalen pontons

mijn droom moest ik met mijn gezin vluchten naar de

waarop het drijft wegen samen alleen al 83 ton.” In het

bovenverdieping. Een nachtmerrie. Ik keek uit het raam

boek ‘Laat je droom varen’ kun je alles lezen over het

en zag dode dieren langsdrijven, konijnen en geiten.

bouwproces.

Vreselijk. De volgende morgen vertelde ik mijn vrouw over de droom. Ze vond dat ik er niet teveel waarde

Geniale instructies van God

aan moest hechten. Dromen zijn toch vaak bedrog. Die

Wat Johan tijdens de planning van de bouw nog het

dag had ik een klus in een boekwinkel die verbouwd

meeste opviel, was hoe goed de instructies van God

moest worden. Daar zag ik een boek liggen over de

aan Noach in de Bijbel waren. “Dat is zo mooi. De

12 | strijdkreet

lengtematen kloppen precies en ook de binnenkant

rechtvaardig man een schip bouwen om te overleven,

zoals die in de Bijbel staat, is geniaal. Het is een soort

samen met zijn gezin en met de dieren. Omdat God

bijenkorf. Elke ruimte zo groot, dat alle dieren, en Noach

nog steeds gelooft in de mens en gelooft dat het goed

en zijn familie, erin konden.” Niet alleen de maten,

kan komen. Dat is ook vandaag de dag nog zo. God is

maar ook het materiaal klopte, bleek uit onderzoek.

niet veranderd. Hij wil met ons verder. Ongeacht wat

Om de boot te kunnen laten drijven was pek nodig. Dat

we op onze kerfstok hebben. Er is altijd een nieuw

had Noach niet zomaar paraat. Echter, de boomsoort

begin.”

die hij volgens Gods instructies moest gebruiken, was de grove den. En laat die nu van zichzelf een soort

De ark van Johan ligt in Dordrecht en is open voor

hars afgeven die de boel zo goed afdicht dat de Ark

publiek. Al meer dan 100.000 mensen bezochten de

onzinkbaar was. De wetenschap dat alles wat hierover

ark. Meer informatie via: www.arkvannoach.com.

in de Bijbel staat ook klopt, maakt mij blij en geeft me het vertrouwen dat je bij God in goede handen bent. ”

Altijd een nieuw begin Dankzij de ark heeft Johan een verhaal te vertellen.

Een verhaal dat verder gaat dan alleen de ark. “Het is het verhaal van hoe groot God is. Van de belofte van nieuw leven. In het Bijbelboek Genesis staat dat de aarde in Noach’s tijd verdorven en vol onrecht is.

God stuurt een zondvloed, maar laat tegelijkertijd een

strijdkreet | 13

Menno de boer

Jin Young Lee

“Jezus!” gilt een buurmeisje tijdens het spelen.

Het is een heerlijke zomerse dag en de kinderen verfraaien het trottoir met stoepkrijt.

Verschrikt kijkt mijn jongste zoon op. “Je mag niet vloeken,” zegt hij kordaat. “Wat maakt dat nou uit, Jezus bestaat toch niet,” is het vrolijke antwoord. “Echt wel!” reageert mijn zoontje verontwaardigd. “Nou, waar is ‘ie dan? Ik heb ‘m nog nooit gezien,” klinkt het. “Wacht maar even…” En weg is hij. Ik kijk hem verbaasd na en ga verder met mijn zaterdagse klusjes.

E

ven later komt hij terug. Met de kinderbijbel

dan legde je gewoon je handje in de grote hand van

onder zijn arm. Aan het eind van de oprit gaat

papa en volgde hem naar boven. Vol vertrouwen dat

hij zitten, legt de bijbel op de grond en begint

het goed zou komen. Wat kun je, als je ouder wordt,

te bladeren. Ik volg het hele ‘ritueel’ belangstellend

soms terugverlangen naar dat blindelingse, zorgeloze

van een afstandje. “Kom es hier?!” roept het vierjarige

vertrouwen.

mannetje ineens. En daar komen de vriendjes

Goedgelovig wordt misschien wat te vaak negatief

aangestormd. Ook het meisje dat niet gelooft dat

beoordeeld. Als in: een tikje onnozel, onterecht

Jezus bestaat. Onze Simon draait de kinderbijbel in de

vertrouwend. Misschien is goedgelovig wel goed

richting van het meisje en wijst: “Kijk, dat is ‘m.” Zijn

gelovig. Misschien moeten we wat meer vertrouwen

vingertje rust op een tekening van Jezus die met een

hebben in onze Vader in de hemel, die ons veilig door

kindje op schoot zit. “O, ja. Je hebt gelijk,” zegt het

het duister leidt?

meisje nu, terwijl ze belangstellend de tekening bekijkt.

In de Bijbel (het boek Lukas, hoofdstuk 18, de verzen

Mijn zoon klapt de Bijbel weer dicht en brengt ‘m weg.

15-17) vertelt Jezus ons dat we juist dat vertrouwen

Klaar.

van een kind moeten hebben. Als een paar mensen op een dag hun kleine kinderen bij Jezus brengen, willen

Wat werkt dat toch simpel bij kinderen. Waar wij

de volgelingen van Jezus dat verhinderen. Maar Jezus

volwassenen elkaar flink in de haren vliegen over wat

roept de kinderen bij zich en zegt: “Laat die kinderen

waarheid is, hebben kinderen aan een tekening, een

toch bij Mij komen! Houd ze niet tegen. Want voor

foto of een simpel ‘ja’ of ‘nee’ genoeg om overtuigd

zulke kleintjes is het Koninkrijk van God. Het is zelfs zo

te zijn. ‘Kinderen zijn goedgelovig’ is dan vaak onze

dat wie niet het eenvoudige geloof van een kind heeft,

meewarige verklaring. Maar intussen verlangen we

niet eens in het Koninkrijk van God kan komen.”

soms naar dat simpele vertrouwen, dat we van vroeger

Simpelweg geloven. Eenvoudig vertrouwen op Hem

kennen, dat zorgeloze. Als je dan ’s avonds wakker

die jou gemaakt heeft. Niet meteen met je ‘mitsen en

werd, naar beneden sloop en zachtjes vertelde dat je

maren’ komen. Wat kan dat voor ons soms lastig zijn.

bang was in het donker, zei papa: “Joh er is niks om

Goed gelovig als een kind. Onze hand in Zijn hand

bang voor te zijn. Ik ga met je mee. Kom maar…” En

leggen. Niks meer om bang voor te zijn.

14 | strijdkreet

strijdkreet | 15

Bijbels drukken en uitgeven is een vak apart. Anne Westerduin is theoloog en sinds anderhalf jaar manager van uitgeverij Jongbloed, één van de grootste producenten van Bijbels. Wat beweegt haar en het bedrijf om iedere dag Bijbels te maken?

Jurjen sietsema

B

Esther van Wijnen

ijna alle Bijbels die in Nederland worden

staan woorden in voor alle generaties die door de

verkocht komen er vandaan. Wie echter

eeuwen heen telkens weer actueel worden voor

mocht denken dat Jongbloed uitsluitend

elke nieuwe generatie. Dat ervaar ik ook in mijn

voor de Nederlandse Bijbelmarkt produceert, heeft

eigen leven. De Bijbel is een eeuwenoude schat van

het mis. “Maar liefst 96% van wat wij maken is

wijsheid die God ons heeft gegeven. Die wijsheid

voor de export. Wij maken Bijbels in alle talen van

loopt als een rode draad door mijn leven. Ik spiegel

de wereld, van Nederlands tot Arabisch tot Japans

me regelmatig aan de verhalen en de mensen in de

tot noem maar op. Onze drukkerij draait 24 uur per

Bijbel en ik vind er houvast in. Ik heb nog geen enkel

dag.”

boek ontdekt dat dit heeft. De Bijbel is uniek. Als je de Bijbel echt gaat lezen, ontdek je dat de mens van

In het Nederlandse taalgebied produceert Jongbloed

toen net zo in elkaar steekt als die van vandaag. Daar

elke mogelijke Bijbelvertaling. Van de NBV (Nieuwe

kun je van leren. Daarom ben ik ook zo blij met die

Bijbelvertaling) tot de Herziene Statenvertaling, het

Bijbel in gewone taal die dit jaar verschijnt. Daarmee

Boek en binnenkort de Bijbel in gewone taal. Een

breng je de Bijbel heel dicht bij een hele hoop

vertaling die volgens Anne de toekomst heeft. De

mensen. Dat is wat Jezus Christus ook deed. Als je

veelkleurigheid van al die vertalingen is wat haar

goed kijkt, gebruikt Hij veel woorden en voorbeelden

het meeste aanspreekt in het uitgeven van Bijbels.

uit het alledaagse leven van die tijd. Dat moeten

“Iedereen wordt door een andere taal aangesproken.

wij niet vergeten. Sterker nog, dat moeten wij ook

Of het nu dialect is, de taal van de ondernemers of

doen. Want die krachtige boodschap, dat wat God

de taal van de hbo’ers. Iedereen voelt zich thuis bij

in mensenlevens doet, is nog steeds dezelfde en die

een bepaalde taal. Zo is dat in het perspectief van

mag verteld worden. Telkens opnieuw en in de taal

Bijbels ook. Waar de één vanuit zijn achtergrond

van het moment.”

zich thuis voelt bij de taal van de Statenvertaling, zal de ander zich juist heel erg aangesproken voelen

Ondanks de volcontinue productie van Bijbels ziet

door Het Boek omdat dat dichter bij hemzelf ligt, de

Anne de verkoop van Bijbels in Nederland teruglopen.

omgeving waaruit hij komt, misschien wel de kerk

“Het wordt steeds minder vanzelfsprekend dat

waarvan hij lid is.”

mensen elkaar de Bijbel geven op hoogtijdagen.

Vroeger kreeg je een Bijbel als je bijvoorbeeld ging

Wat maakt de Bijbel zo’n belangrijk boek dat je er de

trouwen of bij een andere gelegenheid. Dat gebeurt

drukpersen 24 uur per dag voor laat draaien?

veel minder. Bovendien zie ik dat veel mensen de

“De Bijbel heeft kracht in zichzelf,” zegt Anne. “Er

Bijbel niet meer zo direct kennen. Daarom geven

16 | strijdkreet

regelmatig digitale media zoals apps en digitale

verpakken. Op een manier die voor veel mensen

versies van boeken. “En toch,” zegt Anne, “Toch

begrijpelijk en aansprekend is.”

geloof ik dat de gedrukte Bijbel nooit zal verdwijnen.

Niet in alle landen van de wereld is de Bijbel zo

Mensen willen de Bijbel in handen hebben. Er

gemakkelijk verkrijgbaar als in Nederland. “In landen

doorheen bladeren. Dat is van alle generaties en

waar dat moeilijker is, kijken wij of wij door middel

zien we ook bij jongeren. Wat belangrijk is, is dat de

van plaatselijke contactpersonen ondersteuning

Bijbel een overlever is. Al duizenden jaren lang. Een

kunnen bieden bij het verspreiden van de Bijbel.”

overlever en een gids om geestelijk te overleven. Een

Ook bij Jongbloed staat de tijd niet stil en verschijnen

boek dat je gelezen moet hebben.”

“De Bijbel is een overlever

“

wij boeken uit waarin we de Bijbelse boodschap

strijdkreet | 17

KIES JE DOEL.

Je kunt om

verschillende redenen de Bijbel willen lezen. Misschien ben je christen en heb je de Bijbel nooit echt (helemaal) gelezen. Of je bent

geen christen en je wilt de tekst lezen om beter te

begrijpen wat er staat, zodat je erover kan discussiÍren met je collega’s. Misschien wil je de Bijbel bestuderen voor academische doeleinden of de historie van het oude Midden Oosten onderzoeken. Het doel waarvoor je de Bijbel leest moet duidelijk zijn, voordat je je aanpak kiest.

LEES ELKE DAG EEN STUKJE. Zoals gezegd is de Bijbel een dik en soms taai boek. Door elke dag een klein stukje te lezen kun je de informatie beter verwerken en onthouden.

BEDENK HOEVEEL OF HOELANG JE WILT LEZEN. Wil je de volledige tekst te lezen, of alleen specifieke boeken? Wil je het Oude Testament (de originele Hebreeuwse teksten waarop de overtuigingen van de religie zijn gebaseerd) of het Nieuwe Testament (het gedeelte over het leven van Jezus Christus en zijn volgelingen) lezen? Beslis hoeveel tekst je wilt lezen en in welke volgorde. De Bijbel bestaat uit veel verschillende boeken met verhalen die in elkaar overlopen. Dus zet desnoods je wekker als je niet de hele nacht door wilt lezen.

18 | strijdkreet

KIES EEN VERTALING DIE BIJ JE PAST. De Bijbel is verschillende keren in het Nederlands vertaald.

De eerste vertaling, de Statenvertaling is in oud Nederlands geschreven en lastig te volgen als je niet bekend bent met het taalgebruik. De meest gangbare Bijbel is op dit moment de Nieuwe Bijbel Vertaling of de Herziene Statenvertaling. Er is ook een Bijbel in straattaal en er zijn veel verschillende kinderbijbels.

GEBRUIK HULPMIDDELEN.

Het kan

verstandig zijn om aantekeningen te maken terwijl je leest. De tekst is soms lang, en details kun je snel vergeten. Je kunt aantekeningen maken of met een markeerstift belangrijke teksten markeren. Schrijf je vragen op, zodat je op zoek kunt gaan naar antwoorden. Er zijn heel veel verklarende boeken over de Bijbel geschreven en ook op internet staan veel verduidelijkende filmpjes, preken en tijdlijnen. In de Jongerenbijbel kun je naast de teksten aantekeningen maken en zijn verklarende stukjes tussen de tekst gevoegd.

BID VOOR JE BEGINT MET LEZEN. Als je gelooft dat God bestaat, kun je ook aan Hem vragen of Hij je wil helpen bij het lezen van de Bijbel. Dat doe je door op een rustige plek je handen te vouwen, je ogen te sluiten en gewoon uit te spreken wat je denkt.

Bijvoorbeeld: “God, ik wil nu graag in de Bijbel gaan lezen, maar ik weet heel weinig van uw boek af. Helpt U me het goed te begrijpen?

Dankuwel, amen.�

strijdkreet | 19

“Niemand wil meer iets met je te maken hebben” De Bijbel lezen in Iran jurjen sietsema

Wendy bos

De Bijbel is hier in Nederland in bijna elke boekwinkel te koop.

Van een meest eenvoudige uitvoering tot een in leer gebonden dundruk met goudsnit. Zo vanzelfsprekend als hij hier verkrijgbaar is, zo moeilijk is dat in sommige andere landen. En als je er dan één hebt en wilt vertellen over dat wat je in de Bijbel zo raakt, dan kan het zijn dat je je leven niet meer zeker bent. Zoals Ahmad die met zijn gezin (vrouw Nahid, dochter Dorsa en zoon Elia) vanuit Iran naar Nederland vluchtte op zoek naar de vrijheid om te geloven en te delen.

20 | strijdkreet

strijdkreet | 21

D

e beslissing om je vaderland te verlaten

ze van je weten dat je een ander geloof aanhangt.

en een nieuw leven op te bouwen in een

Ze zijn bang dat ze met een afvallige worden

ander land, valt Ahmad nog steeds zwaar.

geassocieerd. In hun ogen ben je dat namelijk en

En het leven in Nederland is om meer dan één

daar is de islam heel duidelijk over. Een afvallige

reden niet gemakkelijk. Ahmad en zijn vrouw Nahid

verdient geen genade, maar straf.”

hebben hun 22-jarige dochter achter moeten laten in Iran. Pogingen om haar naar Nederland te krijgen,

Nergens meer veilig

stranden telkens weer bij de Nederlandse Immigratie-

Toch geeft hij geen gehoor aan de groepsdruk. Hij

en Naturalisatiedienst. Het doet nog steeds pijn,

zoekt juist de mensen op met wie hij zijn geloof kan

maar ze geven niet op.

delen. Hij wordt lid van een officiële, door de Iraanse regering erkende en gecontroleerde, christelijke kerk

Gegrepen door verhalen uit de Bijbel

en waant zich daar redelijk veilig. “Op een gegeven

Ahmad is in de kracht van zijn leven. Een man van

moment kreeg ik te horen dat ik geen lid meer mocht

44 die in Iran een prima baan met een goed inkomen

zijn van die kerk. Ik was kennelijk een gevaar, omdat

heeft. Tot op de dag dat hij in aanraking komt met de

ik met veel mensen sprak over God, de Bijbel en

Bijbel en het christelijk geloof. “Toen veranderde er

Jezus Christus. Later bleek dat meer mensen hun

iets,” zegt hij. “Ik werd gegrepen door de verhalen uit

lidmaatschap was afgenomen. Een aantal daarvan

de Bijbel. Vooral door het verhaal van de kruisdood

is gevangen gezet. Een van hen werd voor de ogen

van Jezus Christus. Dat iemand voor jou sterft... Dat

van zijn vrouw in de gevangenis gemarteld. Later

kon ik bijna niet geloven. Hoe meer ik er met andere

hoorde ik ook dat een van de kerkleiders spoorloos

christenen over sprak, hoe meer het mij raakte.”

was verdwenen. Toen ik dat hoorde, wist ik dat ik niet langer in Iran kon blijven.”

Bijbels niet vrij te koop Bijbels zijn in Iran niet vrij te koop. In Farsi vertaalde

Vluchten met vals paspoort en visum

exemplaren worden door christelijke organisaties het

Ahmad weet een vals paspoort en een vals visum te

land binnengebracht en via netwerken verspreid. “Als

bemachtigen en vertrekt uit Iran. Zijn vrouw en twee

je een Bijbel wilt, dan zul je iemand moeten vinden die

jongste kinderen zijn dan al een tijd in Nederland,

contacten heeft en zijn vertrouwen moeten winnen.

waar ze na een bezoek aan familie zijn gebleven. Zijn

Alleen zo kun je aan een Bijbel komen.”

oudste dochter moet hij achterlaten. Op dit moment kan hij onder geen beding terug naar Iran, omdat hij

“Ik voelde niets bij de Koran”

zijn leven daar niet zeker is.

Voordat hij in aanraking komt met de Bijbel is Ahmad, net als veel van zijn landgenoten, moslim. “Niets

Vertrouwen in God, net als Abraham

bijzonders. Ik ging met de stroom mee. Het zei me

Eén van de belangrijkste verhalen uit de Bijbel voor

trouwens ook niets; de Koran, de profeet, de regels.

Ahmad is het verhaal waarin God tegen Abraham

Ik voelde er niets bij. De situatie veranderde radicaal

zegt dat hij zijn land en familiekring moet verlaten

toen ik in aanraking kwam met de Bijbel en met God.

en op weg moet gaan naar een land dat God hem

Toen ik Hem leerde kennen, wilde ik iedereen over

zal wijzen. “En Abraham doet het. Omdat hij God

Hem vertellen. En dat kun je in Iran maar beter niet

vertrouwt en omdat hij weet dat God hem zal leiden.

doen.”

Dat verhaal, dat vertrouwen, is een voorbeeld voor mijn eigen leven en dat van mijn gezin. Ik vertrouw

Afvallige

erop dat God ons gezin weer compleet zal maken. Ik

Ahmad zegt dat vooral de mensen in zijn eigen

vertrouw erop dat God mij gebruikt om anderen over

omgeving hem negeerden en zich van hem afkeerden.

Hem te vertellen. Om anderen wakker te schudden.

“Niemand wil meer iets met je te maken hebben als

Hen aan te sporen weer in de Bijbel te gaan lezen.”

22 | strijdkreet

Zijn

oudste dochter moet

hij

achterlaten.

Onder

terug geen beding kan hij

ar zijn naar Iran, omdat hij da leven niet zeker is.

Zondagschristenen in Nederland

Ahmad is blij en dankbaar dat hij en het grootste

Hij is verbaasd over hoeveel mensen die zich christen

gedeelte van zijn gezin in Nederland mogen blijven en

noemen dat alleen laten zien door op zondag naar

een nieuw bestaan mogen opbouwen in alle vrijheid.

de kerk te gaan. “Ik begrijp dat niet,” zegt hij. “Als je

Als het over het gemis van de oudste dochter gaat,

in aanraking bent gekomen met de Bijbel en je bent

loopt Elia (9) huilend de kamer uit. Het is een open

gegrepen door de vele verhalen over hoe God met

wond die alleen kan genezen door het gezin weer

mensen op weg gaat en hoe Hij mensen verandert,

compleet te maken. “Ik vertrouw op God. Hij zal het

dan kun je toch gewoon niet anders dan erover

doen. Op Zijn tijd. Ze is in goede handen. Net als wij.

vertellen? Elke dag weer?”

Lees maar eens hoe goed. In de Bijbel.”

strijdkreet | 23

doen wat we geloven