Getekend advies 40601

tlt rII III

STAB

CERECHTELI] RE OMGEVINGSDESKUN DIGEN

Verslag ex artikel S:47 Algemene wet bestuursrecht Opdrachtgever Rechtbank Noord-Nederland Kenmerken opdrachtgever LEE

1

8/1 839, 1811843 en 18/1844 WABOA VUCS

Datum opdracht 3

juli 2018

Onderwerp Theater- en muziekvoorstelling "Conference of the Birds"

KenmerkSTAB

sTA8-40601 Datum 5

juli2018

Opstellers bc. K.A. Ottens drs. J.F. Schuurman

ing. P.M. Stroeken Toetser

ing. T. van der Meulen

T

+31 7031501 50

Bezuidenhoutseu,eg 6o

E

info@srab.nl

25944W Den Haag

ld stab.nl

Posrbus 95928 2509 CX Den Haag

|BAN NL33 INCB ooo5 ooSo Ã&#x;uK Den Haag41159871

21

tat rrr rIT Inhoud INLEIDING

2

1.1

Onderzoeksopdracht

2

1.2

Werkwijze

3

HET FESTIVAL

4

2."1

Lichtplan

5

2.2

Tijdef ijke om gevi ngsverg un ni ng

6

OVERIGE OPMERKINGEN

8

VRAAG 1 Plaatsing en gebruik installatie Verstoring

9 9 10

VRAAG 2

13

1

2

3

4 4.1

4.2

5

5TA8-40601 | sjuli 2018 | 1

at rlt III

1

lnleiding

Op 21 juni201B, gewijzigd bij besluitvan 28 juni2018, hebben burgemeesteren

wethouders een tijdelijke omgevingsvergunning verleend voor het organiseren van de theater- en muziekvoorstelling "Conference of the Birds". De aanvraag betreft een deel van de gronden van het recreatiegebied De Groene Ster te Leeuwarden. Het betreft het gebruik van de gronden, in strijd met het bestemmingsplan, als evenemententerrein. Op maximaal 9 dagen (in de periode van 7 juli tot en met 19 juli 2018) wordt een theater- en muziekvoorstelling van 1,5 uur in de avonden opgevoerd op tijdelijke bouwwerken waaronder podia, pontons en tribunes.Zo zal er een stalen installatie in het water worden gebouwd (een nest) met een hoogte van 6 meter. De voorzieningenrechter heeft een verzoek tot het treffen van een voorlopige voorziening ontvangen, alsmede twee verzoeken om een voorlopige voorziening in het kader van verzoeken om handhaving op

grond van de Wet natuurbescherming.

1.1

Onderzoeksopdracht

Naar aanleiding van de behandeling van deze verzoeken op de zitting van 29 juni 2018 ziet

de voorzieningenrechter aanleiding om de STAB als deskundige te benoemen.

De voorzieningenrechter heeft op 3 juli 2018 verzocht schriftelijk advies uit te brengen in

het kader van de volgende vragen en daarbij in ieder geval het ecologisch onderzoek "De Meervleermuis in Fryslân" van Altenburg en Wymenga alsmede het ingebrachte lichtplan te betrekken:

1

.

Of er door de plaatsing en het gebruik van de installatie (het nest) en de daarbij

aanwezige lichtbronnen er een verstoring plaatsvindt van de Meervleermuis? Gevraagd is om daarbij ook de tijden waarop de activiteiten zijn toegestaan te betrekken.

2.

Verzocht is om aan te geven of sprake is van een essentiĂŤle vliegroute en of om die reden gesproken kan worden gesproken van een overtreding in de zin van de Wet natuurbescherming, waarbij een relatie kan worden gelegd met de verblijfplaatsen in de stad van Meervleermuis en het foerageergebied "De Groote Wielen" dat aangewezen

rechtbank heeft verzocht daarbij voor zover dat nodig voor de beantwoording van de vraag, het rapport "de Meervleermuis in Fryslân" te betrekken. Uit het rapport blijkt dat het aantal meervleermuizen in de betrokken is als Natura 2000 gebied. De

verblijfplaats de laatste jaren sterk is achteruitgegaan.

3.

Of anderszins het evenement aanleiding geeft voor op- en aanmerkingen in het kader

van de wettelijke bescherming van de Meervleermuis.

5TA8-40601 | sjuli 2018 | 2

at rtr III 1.2

Werkurijze

De heer mr. drs. Th. C. van Gelder van Groene Ster Duurzaam heeft per e-mail documenten

verstrekt. Telefonisch zijn bij mevrouw M. Braakensiek van de gemeente Leeuwarden stukken opgevraagd. De gemeente heeft per e-mail luchtfoto's van de feitelijke situatie en

plattegronden van het podium verstrekt.

Ten behoeve van het onderzoek hebben de deskundigen kennis genomen van de

volgende stukken: o Het besluit van burgemeester en wethouders van 21 juni 2018 tot het afgeven van een tijdelijke omgevingsvergunning voor het organiseren van de "Conference of the Birds", met voorschriften.

o

Het besluit van burgemeester en wethouders van 28 juni 2018 tot het wijzigen van de tijdelijke omgevingsvergunning voor het organiseren van de "Conference of the Birds.

o

"Ecologisce beoordeling van vier meerdaagse evenementen in 2018 in de Groene Ster

o o ¡

te Leeuwarden", A&W-rapport 2456.

"Concept Vergu nningsdraaiboek Conference of the Birds", versie 10.2,21juni 2018.

Het lichtplan.

Het besluit van gedeputeerde staten van Fryslân van 12 juni 2018 tot het aflruijzen van het verzoek om handhavend op te treden.

r

Het besluit van gedeputeerde staten van Fryslân van 21 juni 2018, gew'tjzigd bij besluit van 28 juni 2018, tot het afgeven van een verklaring van geen bedenkingen op grond de Wet natuurbescherming.

o

"De Meervleermuis in Fryslân", A&W-rapport24"18, inclusief bijlagen.

5TA8-40601 | sjuli 2018 | 3

ft

.:.

rlr III 2

Het festival

"The Conference of birds" is een meerdaagse muziek- en theatervoorstelling dat wordt

gehouden in het gebied de Groene Ster. Dit gebied vormt een onderdeel van de Kleine Wielen. Het festival vindt plaats aan de oostzijde van de Groene Ster (zie afbeelding 1). Ten noorden van de Kleine Wielen ligt de Groningerstraatweg. Aan de noordzijde van de Groningerstraatweg ligt het Natura 2000-gebied De Groote Wielen. Op een afstand van ongeveer 1,5 kilometer ten westen van de festivallocatie ligt de woonwijk Camminghaburen. ln deze woonw'rjk is een kraamkolonie van meervleermuizen aanwezig.

Afbeetding l: Luchtfoto van het gebied met daarop de evenementenlocotie (geel) en de vaste vliegroute (blauwe pijl).

juli worden 9 voorstellingen gehouden. De voorstellingen duren van 21:30 tot 23:00 uur. De voorstellingen worden gehouden op een podium en op een nestlocatie (zie afbeelding 2 voor een impressie van het vogelnest). De nestlocatie staat in het water op een afstand van ongeveer van 16 meter van de oever. Ter hoogte van de nestlocatie is de waterpartij naar schatting ongeveer 1 15 meter breed. Aan de overzijde ligt een onverlicht "eiland" met begroeiing langs de oever. Rond het podium worden tribunes opgebouwd. Tijdens de voorstellingen wordt gebruik gemaakt van show- en podiumverlichting. Tevens is er sprake van backstageverlichting en verlichting van de looproutes en nooduitgangen. ln het draaiboek voor het festival is aangegeven dat de verlichting naar verwachting tijdens de voorstellingen zal branden tot 23:00 uur (zie ln de periode van

7

juli tot

19

paragraaf 9 van het draaiboek).

5TA8-40601 | 5juli 2018 | a

r#l rlr III

Afbeelding 2: lmpressie van hetvogelnest.

2.1

Lichtplan

Voor de verlichting is een lichtplan opgesteld. Dit lichtplan is niet meer dan een

plattegrond van de podiumopstelling waarop de locaties van de verlichting is weergegeven (zie afbeelding 3). Tevens is aangegeven welk type verlichting gebruikt zal worden. De lichtsterkte van de lichtbronnen is hierbij niet vermeld. De lichtsterkte van een lichtbron is de lichtstroom die in een bepaalde richting wordt uitgezonden.

5TA8-40601 ls juli2018 | s

tt rlr Itr AAò ô ôA

trôôb ób

òô

d¿l

.

*rirno,

À

ç

TREE

TREE

TREË

P\L

TRE':

€.ç {'{

a

ã€õo

<ñ< €<

ç.

áo_\

0

(,

Õev7 r> * ù'v

v

\

0

tq

"ç>v v EV

f:::?

cz3

åB

àê

O voLqs?oT ç ?AR 5q'cP6\ q Y,IRA ¿FD P\R c:r ¡tREs ue!-v,r¡\stl

--rW

cz¡

i.oRrzcxtÄle

lCCkHtÜ\rNE

Afbeelding 3: Kopie van de Iichtplanschets.

2.2

Tijdelijke omgev¡ngsvergunning

Op 21 juni 2018 is een tijdelijke omgevingsvergunning verleend voor het festival. De

voorschriften die aan de vergunning zijn verbonden, zijn in een aparte bijlage opgenomen. ln hoofdstuk 5 van deze bijlage is bepaald dat tijdens de lichtschouw de begeleidend ecoloog van de organisatie van Conference of the Birds aanwezig moet zijn. Tevens is bepaald dat alle voonvaarden, maatregelen en vervolgstappen worden uitgevoerd onder begeleiding van de in te schakelen ecoloog door de organisatie van Conference of the Birds. Voorts is in de voorschriften een tabel opgenomen. Deze tabel is een kopie van tabel

4.2van het rapport van A&W. Ten aanzien van vliegroutes van vleermuizen is in die tabel 4.2 (en ook in de voorschriften) aangegeven dat "geen lichtbronnen nabij de vaste vliegroute ten oosten van het evenemententerrein". lk ga er van uit dat hiermee wordt bedoeld dat deze lichtbronnen niet aanwezig mogen zijn nabij de vaste vliegroute. Met betrekking tot meervleermuizen als beschermde habitatsoort in het Natura 2000-gebied de Groote Wielen is in de tabel weergegeven dat de nabijgelegen vaste vliegroute van meervleermuizen vrijgehouden moet worden van verlichting. De vaste vliegroute van meervleermuizen naar het Natura 2000 gebied is weergegeven in afbeelding

1

van dit

5TA8-40601 | 5juli 2018 | 6

tat rlr IIT verslag. Deze vaste route bl'rjkt uit figuur 3.4 van het rapport "Ecologische beoordeling van de vier meerdaagse evenementen in de Groene Ster in Leeuwarden" van 17 mei 2018 van

Altenburg en Wymenga (verder: rapport "Ecologische beoordeling"). lk constateer dat in de voorschriften die aan de vergunning verbonden zijn, is bepaald

dat

de nabij gelegen vaste vliegroute van meervleermuizen vrijgehouden moetworden van

verlichting.

5TA8-40601 | sjuli 2018 | 7

t 1I

rI II 3

I

Overige opmerkingen

Zowel in het kader van soortenbescherming als in het kader van gebiedsbescherming kan sprake zijn van een essentiĂŤle vliegroute.

Het Natura 2000-gebied Groote Wielen is aangewezen als beschermd gebied voor de meervleermuis teneinde deze soort voldoende foerageergebied te kunnen bieden. Voor het gebied zijn zogenaamde instandhoudingsdoelstellingen geformuleerd (zie vorige hoofdstuk). Vanwege de "externe werking" van het Natura 2000-gebied moet beoordeeld

worden in hoeverre de aantasting van de vliegroute significante gevolgen kan hebben voor de instandhoudingsdoelstellingen. De verblijfplaatsen liggen vaak buiten het Natura 2000gebied. Om het foerageergebied te kunnen bereiken zijn verbindingen, dus de vliegroutes, essentieel. ln zoverre kan gesproken worden van een essentiĂŤle vliegroute. ln het kader van soortenbescherming kan ook gesproken worden van een essentiĂŤle

vliegroute. Een verbinding kan essentieel zijn in relatie tot de functionaliteit van de verblijfplaats. lndien de vliegroute naar een foerageergebied wordt aangetast kan het voortbestaan van de verblijfplaats in het gedrang komen.

5TA8-40601 | sjuli 2018 | 8

at rlr III 4

Vraag

1

Vindt er door de plaatsing en het gebruik van de installatie (het nest) en de daarbij aanwezige lichtbronnen er een verstoring plaatsvindt van de Meervleermuis? Betrek daarbij ook de tijden waarop de activiteiten zijn toegestaan te betrekken.

4.1

Plaatsing en gebruik installatie

De t'rjden waarop de

activiteiten zijn toegestaan

tot 23:00 uur (zie draaiboek 10.2, waarop de vergunning, conform de wijziging tijdelijke omgevingsvergunning van 28 juni 2018, is gebaseerd). Aan de vergunning zijn geen voorschriften verbonden waarin het gebruik van de (podium)verlichting qua tijdstippen is gereguleerd.

De voorstellingen zijn aangevraagd voor de tijdsperiode 21:30

Het gebruik van de installatie (het nest) Meervleermuizen vliegen relatief laat uit, ongeveer vijftien minuten tot drie kwartier na zonsondergang (zie paragraaf 3.3.2,b12.13 in het rapport De Meervleermuis in Fryslân).

De tijdstippen van zonsondergang voor midden Nederland (52'00'noorderbreedte, 5'00

oosterlengte) liggen in de periode 7 tot 19 juli tussen 22:00 en 21:49 uur (bron KNMI).IVoor de locatie van het festivalterrein zal dit hooguit enkele minuten añnijken en zijn de hiervoor genoemde tijdstippen in de orde van grootte goed bruikbaar.

Het uitvliegen valt in de periode 7 tot

1

9

juli tussen 22:15 en 22:05 uur (kwartier na

zonsondergang) en 22:45 en22:35 uur (drie kwartier na zonsondergang). De vleermuizen

uit de kraamkolonie in Leeuwarden zullen, indien deze in oostelijke richting vliegen om via de oostelijke vliegroute naar de foerageergebieden in de Groote Wielen te vliegen, enige tijd na het uitvliegen de festivallocatie in de Groene Ster passeren. De afstand tussen de kraamkolonie en de festivallocatie, meer specifiek "het nest", is circa 1,5 km. Uit figuur 2.4 in bijlage 2.3bij het rapport De Meervleermuis in Fryslân ("Vliegroutes van en naar Natura 2000 gebieden") volgt dat zwaartepunt van de eerste passages op 1-2 km afstand van een

kraamkolonie rond 50 minuten na zonsondergang ligt. Uit figuur 2.5 in die genoemde bijlage volgt dat, afhankelijk van het aantal passerende vleermuizen, de tijdsduur waarbinnen het merendeel van de meervleermuizen passeert, varieert van gemiddeld

1

1

minuten (1 tot 3 vleermuizen) tot gemidd eld 47 minuten bij grotere groepen (meer dan 29 dieren).

Dit betekent dat de vleermuizen die gebruik maken van de oostelijke vliegroute naar het foerageergebied in de Groote Wielen, vanaf circa 50 minuten na zonsondergang langs de https://cdn.knmi.nl/system/downloads/files/000/OOO/040/original/tijden-van-zonopkomst-en-onderga

n

g_20 1 8.pdf.r 1 505 7305 52

5TA8-40601 | sjuli 2018 | e

1a rlr III festivallocatie vliegen. Afhankelijk van het aantal meervleermuizen passeren de dieren de festivallocatie in een tijdsbestek van 60 minuten of meer. Gezien het tijdstip van zonsondergang tijdens het festival (afnemend van 22:00 naar 21:50 uur) vliegt in ieder geval een deel van de meervleermuizen voor 23:00 uur langs het festivalterrein, tijdens de

voorstelling als de podiumverlichting aan is. ln de voorschriften is geen bepaling opgenomen van het tijdstip waarop de podiumverlichting moet worden uitgeschakeld. ln het paragraaf 9 van het draaiboek 10.2 is aangegeven dat de ven¡¿achte brandduur van het lichtplan tijdens de voorstellingen (en repetities) 20:00 tot 23:00 uur is. Dat impliceert dat de podiumverlichting direct na afloop van de voorstelling om 23:00 uur wordt uitgeschakeld.

Plaatsing van de installatie (het nest) Voor zover de eerste vraag betrekking heeft op de plaatsing van de installatie (het nest) en de daarbij aanwezige lichtbronnen op de gevolgen voor de meervleermuis stel ik vast dat in de voorschriften 6.2 en 6.6bij de omgevingsvergunning Conference of the Birds is bepaald dat de op- en afbouw (incl. montage) alleen mogen plaatsvinden tussen 07:00 en 21:00 uur, in de perioden 25 juni tot en met 6 juli 2018 en 20 tot en met 25 juli 2018 . Dat is dus tijdens de daglichtperiode, als de meervleermuizen niet actief zijn nabij de

festivallocatie. ln voorschrift 6.3 is echter bepaald dat na 21:00 uur op- en afbouwwerkzaamheden onder

voorbehoud van het voldoen aan een geluidgrenswaarde, ook zijn toegestaan. lk merk op dat indien de werkzaamheden zich uitstrekken tot na 22:00 uur (vanaf wanneer de meervleermuizen uitvliegen, zíe hiervoor) ook gepaard gaan met kunstlichtbronnen, lichtuitstraling naar de omgeving niet is uitgesloten.

4.2

Verstoring

Lichtgevoeligheid meervleermuizen Meervleermuizen hechten aan een aaneengesloten netwerk van grotere wateren.

Vrouwenkolonies bestaan uit meer dan 100 exemplaren en hebben daarom een groot foerageergebied nodig. Ze vinden hun voedsel, laagvliegende insecten, op water en pikken deze in de vlucht van het wateroppervlak (trawling). Om de foerageergebieden te bereiken

hebben meervleermuizen vaste vliegroutes of verbindingsroutes. Deze routes verbinden verschillende verblijfplaatsen en de verblijfplaatsen met voedselgebieden. De routes liggen langs bomenrijen, dijktaluds, rivieren, vaarten en kanalen. Als een zijde van een vaart door lantaarns is verlicht, zullen ze altijd aan de onverlichte zijde vliegen.2 2

http://www.batweter.nl/attachments/article/4/2006-Haarsma-et-al-Nederlando/o20meervleermuisland.pdf

5TA8-40601 | sjuli 2018 | l0

1a rlr III ln Fryslân is onderzoek verricht naar de lichtgevoeligheid van meervleermuizen.3 Meervleermuizen behoren, net als de watervleermuis, tot het geslacht Myotis, waarvan de meeste soorten lichtschuw zijn. Uit onderzoek met kunstmatige verlichting bleek dat

meervleermuizen op verlichte locaties minder jagen en dat aanwezigheid van puntverlichting op vliegroutes kan leiden tot vermijding van de verlichte zone. Een groot gedeelte van de meervleermuizen díe gebruik maakte van de onderzochte trekroutes, keerde om ten gevolge van de verlichting. Enkele exemplaren keerden pas om in de

verlichte zone en een aantal passeerde wel de zone. Voorts leidde de kunstmatige verlichting tot een verminderde foerageerintensiteit, ondanks een verhoogd voedselaanbod. Tijdens het desbetreffende onderzoek kon duidelijk worden vastgesteld dat verlichting een verstorend effect heeft op het gedrag van vleermuizen. Het grootste negatieve effect ontstaat op locaties waar al sprake is van een zekere barrièrewerking, zoals een sluis of duiker. Wegverlichting over bruggen kan en barrière opwerpen voor deze soorten, die via watergangen van rustplaats naar foerageergebied vliegen en vice versa.

Daarnaast is ook de richting van de lichtbundel, dwars op of in de lengte van de

vliegrichting, van belang. Wanneer het licht dwars op een watergang schijnt, is slechts sprake van een beperkte verlichte zone. Verlichting die schijnt in de richting van de vliegroute kan al op een grotere afstand zorgen voor verstoring omdat deze beter zichtbaar is.

Verstoring ten gevolge van Conference of the B¡rds Uit het voorgaande bl¡jkt dat meervleermuizen in de periode dat de voorstelling wordt gehouden het podium en de nestlocatie in west-oostelijke richting kunnen passeren en vervolgens zullen de meervleermuizen ten oosten van de nestlocatie afbuigen in noordelijke richting, in de richting van de Groote Wielen. Tijdens het moment van langs vliegen wordt gebruik gemaakt van de verlichting (zie paragraaf 4.'l). De lichtsterkte is niet in het lichtplan vermeld en is tevens niet in de voorschriften van de vergunning beperkt.

Gelet op het type verlichting, podium- en showverlichting, ga ik er van uit de lichtsterkte aanzienlijk kan zijn. Hoewel in de voorschriften is bepaald dat de vliegroute gevrijwaard moet blijven van verlichting, kan mijns inziens gelet op de aanzienlijke lichtsterkte niet uitgesloten worden dat enig strooilicht in de richting van het water zal schijnen en daarmee het wateroppervlak in enige mate zal verlichten. De verlichte zone zal haaks op de vliegroute staan. Meervleermuizen die passeren zullen ten gevolge van het strooilicht mogelijk enigszins uitwijken naar het zuiden. Gelet op de breedte van de waterpartij van 100 meter, en de onverlichte zuidzijde van die vliegroute (het eiland aan de "overzijde" (zuidzijde) van de nestlocatie is onverlicht), is het aannemelijk dat de meervleermuizen langs die oever zullen passeren. Het lijkt mij niet aannemelijk dat de verlichte zone zal

lnformatie afkomstig van de website http://www.vleermuis.net/bescherming/vleermuizen-en-licht.

5TA8-40601 | sjuli 2018 | 11

at rlr lrl leiden tot een barrière voor vleermuizen om te passeren of dat zijzelfs zullen omkeren. ln dat verband wijs ik er op dat vleermuizen ook gebruik maken van vaarten die veel minder breed zijn en waarbij aan een zijde van de vaart de oever verlicht is.

Daar waar de vleermuizen vervolgens afbuigen in noordelijke richting zal de bestaande

begroeiing op het eiland tussen de vliegroute en de het festivallocat¡e, de vliegroute afschermen van het strooilicht.

Gelet op het bovenstaande concludeer ik dat de verlichting niet zal leiden tot een barrière

voor meervleermuizen om de locatie te passeren. Het is niet uitgesloten dat ze enigszins zullen uitwijken en de festivallocatíe zuidelijker zullen passeren.

5TA8-40601 | 5juli 2018 | 12

aa rlr III

5

Vraag 2

Verzocht is om aan te geven of sprake is van een essentiële vliegroute en of om die reden gesproken kan worden van een overtreding in de zin van de Wet natuurbescherming, waarbij een relatie kan worden gelegd met de verblijfplaatsen in de stad van meervleermuis en het foerageergebied de Groote Wielen dat aangewezen is als Natura 2000-gebied. De rechtbank heeft verzocht daarbij voor zover dat nodig voor de

beantwoording van de vraag, het rapport "De Meervleermuis in Fryslân" te betrekken. Uit het rapport blijkt dat het aantal meervleermuizen in de betrokken verblijfplaats de laatste jaren sterk is achteruitgegaan.

Het Natura 2000-gebied Groote Wielen Het Natura 2000-gebied Groote Wielen is (onder meer) aangewezen voor de meervleermuis (H 131 8). Het instandhoudingsdoel dat voor de meervleermuis in dit Natura 2000-gebied is geformuleerd betreft het behoud van de omvang en de kwaliteit van het leefgebied voor behoud van de populatie. Als toelichting op het instandhoudingsdoel is beschreven dat het gebied de Groote Wielen als foerageergebied fungeert van meervleermuizen die overdag in gebouwen in de wijde omgeving verblijven. Dit betreft onder meer de kraamkolonie in Camminghaburen. Belangrijke vliegroutes naar de Groote Wielen zijn onder andere de Kleine Wielen en het Ouddeel.

Vliegroutes De vaart Ouddeel betreft de westelijke vliegroute - aan de westzijde van de Groene Ster -

vanaf de kraamkolonie te Camminghaburen naar de Groote Wielen. Het gebied de Kleine Wielen vormt een onderdeel van de oostelijke vliegroute van die kraamkolonie naar de Groote Wielen (zie de onderstaande afbeelding 4 in combinatie met afbeelding 5 voor een indruk van de ligging van de vliegroutes).

5TA8-40601 | sjulí 2018 | 13

r#"t rlr TTI Lekkum

{

rUfê]]

Rijperker

33%

Tietjerk

o l" - *-tl"f: -al--

' --a-:|t):ê

r--

'i"ãrilro*n

Kleinegeest

Afbeelding 4: De rode stip geeft de ligging van de kraamkolonie te Comminghoburen weer. De Groote Wielen liggen bij de rode pijl met de oanduiding 33% (bron: bijloge 5 "Overz¡cht vl¡egroutes vanuit verbliif', bii het rapport "De Meervleermuis in Fryslân", A&W-rapport 2418).

tp f t*.frü

t,J

t

¡

tr

rc

I

J

l'\ riì'

llt

I .?ffi

ã

!¡.-' Afbeelding 5: Vliegroutes meervleermuis. Aan de linkerzijde von de ofbeelding de pijl ter plaatse von de westeliike vliegroute langs de Ouddeel. Aon de rechterzijde de vliegroute langs de Kleine Wielen. Aon de bovenziide (ten noorden von de Groningerstraotweg (Nj55) liggen de Groote Wielen (bron: figuur 3.4 van het rapport "Ecologische

beoordeling").

5TA8-40601 | sjuli 2018 | 1a

1t

rlr rtl Blijkens het rapport "De Meervleermuis in Fryslân", A&W-rapport24'lB, vormt het Ouddeel een verbindingsroute van de kraamkolonie naar de Groote Wielen. Daarnaast vliegen de

meervleermuizen volgens dat rapport ook naar het oosten naar de Kleine Wielen, waar een

verbindingsroute naar de Groote Wielen aanwezig is. Aangezien deze twee vliegroutes de enige vliegroutes zijn om vanuit de kraamkolonie te Camminghaburen de Groote Wielen te kunnen bereíken zijn deze als essentieel aan te merken. Dit wordt ondersteund door de toelichting op de instandhoudingsdoelstelling dat de Kleine Wielen en het Ouddeel belangrijke vliegroutes naar de Groote Wielen zijn.

Gedeputeerde staten van Fryslân hebben op

12

juni 2018 besloten het verzoek te weigeren

van Stichting Groene Ster Duurzaam om handhavend op te treden vanwege aantasting van de duisternis en mogelijke negatieve effecten voor vleermuizen. Gedeputeerde staten "zren geen noodzaaktot het preventiefovergaan tot handhaving dan wel toepassing van

bestuursrechtelijke maatregelen tegen de gemeente Leeuwarden dan wel de organisatoren van de eerdergenoemde meerdaagse festivals ".

Ten behoeve van het besluit van 21 juni 2018, gewijzigd bij besluit van 28 juni 2018, waarmee burgemeester en wethouders een tijdelijke omgevingsvergunning voor het

gebruik van de gronden in strijd met het bestemmingsplan als evenemententerrein, hebben gedeputeerde staten van Fryslân op 17 mei 2018 aan de gemeente Leeuwarden te kennen gegeven dat een vergunning op grond van artikel 2.7, tweede lid, van de Wnb, niet nodig is. ln de motivering van de beoordelíng is (blz.9) ovenruogen dat significant negatieve effecten kunnen worden uitgesloten. Gedeputeerde staten kunnen (blz. 6 en 8) zich vinden in de bevindingen in het rapport "Ecologische beoordeling" van A&W, en geven aan dat de waterloop ten oosten van het festivalterrein vrijgehouden dient te worden van

verlichting. lk deel de overweging van gedeputeerde staten dat significant negatieve effecten kunnen

worden uitgesloten. Verstoring van de essentiële vliegroute aan de oostzijde van de Groene Ster - via de Kleine Wielen - is als gezegd (zie paragraaf 4.2) niet aan de orde, omdat het mij niet aannemelijk lijkt dat de verlichte zone zal leiden tot een barrière voor vleermuizen om te passeren of dat zijzelfs zullen omkeren, gelet op de breedte van de waterpartij, en de onverlichte zuidzijde van die vliegroute.

Over de achteruitgang van de groepsgrootte van het kraamverblijf van meervleermuizen te

Camminghaburen wordt in het rapport "De Meervleermuis in Fryslân" geopperd dat een verandering in de kwaliteit van het leefgebied een mogelijk oorzaak daarvoor vormt. Verder

wordt in dat rapport gewezen op het aanbrengen van isolatie op de zolder waar zich de kraamkolonie bevindt. ln dat rapport wordt geen relatie gelegd tussen de achteruitgang

5TA8-40601 | sjuli 2018 | 1s

tat rlr III

van de groepsgrootte van het betreffende kraamverblijf en een verminderd functioneren van de oostel'ljke vliegroute naar de foerageergebĂ?eden in de Groote Wielen.

5TA8-40601 | sjuli 2018 | 16