Kwink magazine voor sociaal-emotioneel leren jrg 2 - nr 1

magazine voor sociaal-emotioneel leren 2015 - 2016 nr. 1 l

Tineke van Haarlem:

‘Een kind moet erop kunnen vertrouwen dat het door mij gezien wordt.’

PBS en Kwink: 1+1 = 3 Kwinken in Rotterdam Kees van Overveld:

voor inspirerend onderwijs l www.kwinkopschool.nl

ui

Kwink is een uitgave van

tn M e po em et st ba er r e

‘Een leerkracht die “SEL-proof” is, is beter beschermd tegen burn-out.’

Colofon

Prikbord

Kwink magazine voor

Kwink magazine

sociaal-emotioneel leren

Kwink magazine is speciaal gemaakt voor leerkrachten, intern begeleiders en directieleden die meer willen weten over sociaal-emotioneel leren op school. Kwink

Redactie Gerard van Midden, hoofdredacteur Karine van der Zon-Mels, eindredacteur Cora Vlaming, uitgever Auteurs

magazine biedt achtergrondinformatie en informatie over Kwink. Om scholen te enthousiasmeren voor sociaal-emotioneel leren in de klas. Veel leesplezier!

Wet sociale veiligheid en Kwink Sinds augustus 2015 is de nieuwe wet ‘Sociale veiligheid op school’ van kracht. Die verplicht scholen een veilige leeromgeving te waarborgen. Pesten bedreigt deze veiligheid. Sectorraden en de Stichting Veiligheid op

Tea Adema, Dianne

School zeggen: ‘Scholen moeten pesten proactief

Bos, Sally Groenhuis,

aanpakken, als onderdeel van een brede aanpak in

Erik Idema, Barbara

school’. Kwink biedt die proactieve preventieve aanpak!

Janssens, Jolanda van der Marel- Krikke, Gerard van Midden, Kees van Overveld, Lynette de Ruijter, Karine van der Zon-Mels Vormgeving Richard Feld

Onderwijsadviesdiensten Met Kwink starten, kan heel goed zonder training. Maar wilt u hier toch liever bij begeleid worden? Dat kan. Onze allereerste officiële partner is Onderwijsadvies Zoetermeer. Hun adviseurs ontvangen

Uitgever

een ‘Train-de-trainer’-training over het gedachtegoed

Kwintessens

van Kwink. Om u nog beter van dienst te kunnen zijn.

Berkenweg 11 Amersfoort Postbus 1492 3800 BL Amersfoort T: 033 460 60 11 F: 033 460 60 20 E: info@kwinkopschool.nl

Gratis bijeenkomst voor Kwink-scholen (en collega-scholen) Het thema van deze middag is: ‘Hoe wordt een klas een prettige groep en welke

rol speel je daar zelf in?’ Kees van Overveld geeft hier die middag een lezing over. Ook de Kwink-redactie is aanwezig. Meer hierover op bladzijde 19 van dit magazine en op www.kwinkopschool.nl/kwinkbijeenkomst.

www.kwinkopschool.nl www.kwintessens.nl 2015 - 2016 nr 1 issn: 2405 - 5956 Alle rechten voorbehouden.

ws op u e i n e t s t a a l r e l l a t e h Kijk voor www.kw inkop sc h oo l.n l!

Overname uit Kwink magazine is zonder voorafgaande toestemming van de uitgever niet toegestaan.

Samen met Kees van Overveld zet uitgeverij Pica zich in om sociaal-emotioneel leren meer bekendheid te geven en te promoten; daarom zijn we enorm trots op het feit dat Kees’ magnum opus, Groepsplan Gedrag, aan de basis

staat van het geweldige Kwink!

Inhoud

6 -7

PBS en Kwink: 1+1 = 3!

8-9

Kwink nieuw(s)

10

Een kijkje in de keuken van Aad Bijloo

12-13 15 16-17

Kees van Overveld

You can’t teach what you don’t know Sociaal-emotioneel leren thuis;

De kracht van verliezen De ervaringen van een intern begeleider

De ‘sel-kracht’ van de leerkracht ‘You can’t teach what you don’t know.’

Dit treffende citaat staat in het artikel op pagina 12-13 van Kees van Overveld.

Daarin schrijft hij over het belang van sociaal-emotioneel leren. Hij stelt daarin de vraag: Is er genoeg aandacht in de professionalisering van leerkrachten voor hun sociale en emotionele competenties?

Mag ik even prikkelen? Het kan toch niet waar zijn dat leerkrachten die bewust voor hun vak hebben gekozen zelf niet voldoende ‘SEL’ zijn? Die wel van Amber vragen om haar emoties beter te controleren, maar dat zelf onvoldoende kunnen. Leerkrachten die wel hun emotionele gaspedaal weten te vinden, maar niet hun rem. Die het onbegrijpelijk vinden dat Haroen de lichaamstaal van anderen niet kan ‘lezen’, maar zelf geen oog hebben voor die sociale signalen. Dat gaat er bij mij niet in.

En toch is het zo. Ik heb het in de praktijk gezien in de zeventien jaar dat ik in het onderwijs werkte. Vakkundige leerkrachten, maar moeilijk in staat een veilig pedagogisch klimaat te creëren. Een sfeer waarin een klas een groep wordt en de kracht heeft voor elkaar op te komen.

Met inzet van belangrijke levensvaardigheden die planmatig aangeleerd worden. Om zo verstorend gedrag te voorkomen. Want dát is de essentie van sociaal-emotioneel leren. En dus ook van Kwink.

Maak er iets goeds van dit jaar!

En verder...

4 -5 Kwinken in Rotterdam 11 Kwink-tips 14 Hondenkwol 18 ‘Klassenmanagement’ onder de loep

Gerard van Midden hoofdredacteur Kwink

Kwinken in...

De Hildegaertschool in Rotterdam

Inmiddels is de tweede jaargang van Kwink gestart. Dat betekent dat er scholen zijn die nu een jaar met Kwink gewerkt hebben. Welk gedrag zie je in zo’n klas? En hoe bevalt een jaar lang werken met Kwink? Met deze vragen vertrokken we naar Rotterdam.

Al ruim 36 jaar staat Tineke van

Na de laatste tonen gaan ze weer

duldig. Daar wordt Julian zenuw-

Haarlem voor de klas. Met hart en

zitten: klaar voor de les!

achtig van. Hij maakt veel fouten.

ziel. In 2011 werd ze ‘Beste leerkracht

Ondanks Matthijs’ hulp, gaat het

van Rotterdam’. Ouders nomineer-

Het lesdoel is: ‘Ik weet hoe ik anderen

helemaal niet goed.

den haar. Hun motivatie: ‘Je merkt

het best kan helpen’. Na de anima-

Daarna is Matthijs geduldig. Hij

dat ze kinderen heel goed obser-

tie laat juf Tineke de emotiewoorden

luistert rustig en Julian leest de tekst

veert.’ We kijken een middagje mee

zien. Ze noemt ze ‘kwaliteiten’ en

in één keer foutloos voor. Hij glimt

in haar groep 4.

bespreekt ze uitgebreid.

van trots. Matthijs geeft hem een

‘Waarom is geduld belangrijk als je

schouderklopje en zegt: ‘Zo! Lekker

De begintune van Kwink klinkt. Zestien

iemand helpt?’ vraagt ze. Julian en

gedaan, gast!’ Juf Tineke kijkt er vro-

jongens en zes meisjes stuiteren van

Matthijs spelen het uit. Julian wil hulp

lijk naar.

hun stoel en vliegen mee naar Kwink.

bij het lezen. Eerst is Matthijs onge-

Hier kunnen ze oefenen Vervolgens schrijven de kinderen rond de Kwink van de Week hun

Het motto van Tineke

hulpvragen. In deze klas hebben veel kinderen hulp nodig bij het optuigen van hun boot, maar een van

4

Een kind moet erop kunnen vertrouwen dat het door mij gezien

de kinderen heeft opgeschreven

wordt. Echt gezien. Dat geeft rust. En vanuit die rust kunnen ze leren.

‘leven’. ‘Je ouders moeten je opvoe-

Kwink in de praktijk

den. Want als je uit huis gaat, moet

En foto’s. ‘Deze week is hij “Kind van

je álles zelf doen,’ legt hij uit. ‘Zelf je

de Week”,’ vertelt Tineke. ‘Alle kinde-

kleren wassen. Zelf ruzies oplossen.

ren schreven iets over hem. Moet je

Dat moeten zij je allemaal leren.’

kijken.’

Ze wijst op de regels van Olivier. Hij

In tweetallen wordt er daarna geoe-

schrijft: ‘Ik vind het grappig dat je

fend met hulpvragen stellen en hulp

hier heel aardig bent, maar dat je

geven. De klas gonst van de ge-

thuis met je broers ook ruw kunt zijn.’

sprekjes. Juf Tineke loopt rond, luistert

Sam reageert daarop: ‘Dat is nu

mee en geeft aanwijzingen.

minder, omdat we Kwink op school doen.’ ‘Aan het begin van het jaar

Bij de Kwink-slottune pakken veel kin-

durfde hij niks te zeggen voor de

deren hun luchtgitaar. Ze spelen de

klas,’ zegt Tineke. ‘Inmiddels wel,

vrolijke noten mee. Sommigen hum-

hoor!’ Ze is trots en blij dat Sam zo

men de woorden van het slotlied.

groeit dit jaar.

‘Maak jij straks het verschil tussen een niet zo leuke troep en een fijne, gave groep?’

In de nabespreking blijkt hoe goed Tineke observeert. Een aantal opvallende momenten uit de les komen

Het blijft niet bij een lesje.

Er gebeurt echt iets in de groep.

terug. ‘Het moeten mooie, evenwichtige mensjes worden, voorbereid op

‘Wat ik de kinderen wil leren, is niet

de harde maatschappij. Hier kun-

veranderd door Kwink. Ik heb alleen

nen ze oefenen. Alles komt voorbij:

een heel goed middel gekregen

dood, leven, ruzie, vriendschap. Wij

om het over te brengen. Kwink sluit

begeleiden ze. Dat geeft veiligheid.’

aan bij mijn eigen waarden. De kin-

Het linkt aan wat een van de kin-

deren pakken dat makkelijk op en

deren zo krachtig verwoordde toen

integreren het in hun doen en laten.

hij opschreef waarbij hij hulp nodig

Het blijft niet bij een lesje. Er gebeurt

heeft: leven.

echt iets in de groep. Samen ma-

In een van de eerste lessen ging het over de gouden regel. Juf Tineke: ‘Die les konden wij overslaan. We hadden net schoolregels met elkaar bedacht.

En wat denk je; de kinderen waren op precies dezelfde regel gekomen.

Super dat Kwink en wat wij als school bedachten zo op elkaar aansluiten!’

ken we het verschil tussen “een niet We lopen naar een prikbord. Het ge-

zo leuke troep, en een fijne, gave

boortekaartje van Sam hangt erop.

groep”!’

5

PBS en Kwink: 1+1= 3!

I

n 2012 is basisschool De Viersprong in Leiden begonnen met PBS (Positive Behavior Support). PBS is een

schoolbrede gedragsaanpak. De kinderen weten wat er van ze verwacht wordt en worden gecomplimenteerd bij

den per ruimte aangeleerd. De les wordt gegeven in de ruimte zelf en heeft steeds dezelfde opbouw: de leerkracht doet het eerst goed voor.

Dan, tot grote hilariteit van de kinderen, fout en vervolgens nog een

goed gedrag. De sfeer op school is positief. Het verschil is

keer goed. Vervolgens krijgen de

zichtbaar in de gangen, op het plein en in de klas. Maar

hoe het moet. In de week na de les

kinderen de kans om te laten zien

ondanks de positieve resultaten van PBS op De Viersprong

proberen álle medewerkers van de

is er naast PBS ook nog behoefte aan een methode

kinderen te ‘betrappen’ op goed

sociaal-emotioneel leren (SEL). In dit artikel wordt duidelijk waarom Kwink zo goed past bij PBS.

school, dus ook de conciërge, de gedrag. Hiermee kan een kind een polsbandje verdienen. Met de bandjes wordt gespaard voor een groepsbeloning zoals een extra gymles. Al deze elementen samen

6

PBS: de groene basis

verantwoordelijkheid. Vanuit deze

vormen de basis van de PBS-pirami-

De eerste stap binnen PBS is dat

waarden worden gedragsverwach-

de. Uit onderzoek blijkt dat 80-90%

het team gezamenlijk besluit welke

tingen opgesteld voor alle ruimtes

van de kinderen genoeg heeft

waarden zij de leerlingen mee wil

in de school maar ook voor in de

aan deze basis en het gewenste

geven. Het team van De Viersprong

klas. Deze gedragsverwachtingen

gedrag laat zien.

koos voor: respect, veiligheid en

zijn zichtbaar in alle ruimtes en wor-

De meerwaarde van PBS

een team zowel een scheidsrechter als een trainer-coach nodig. De scheidsrechter zorgt ervoor dat het spel volgens de regels gespeeld wordt; dat de sfeer op het veld prettig is en dat er, wanneer er niet volgens de regels gespeeld wordt, een passende sanctie volgt. De trainer-coach brengt de spelers de juiste vaardigheden bij. Er wordt geoefend in het geven van een goede pass, vrij lopen en sportief gedrag.

De meerwaarde van PBS is misschien

Beide zijn nodig om een goed team

wel het meest zichtbaar op het

te worden! Natuurlijk is het hierbij wel

plein van De Viersprong. Wanneer

van belang dat ook de scheidsrech-

kinderen in conflict raken, gaat de

ter en de trainer-coach op één lijn

pleinwacht met de kinderen naar

zitten. De vaardigheden die tijdens

het bord waarop de gedragsver-

de training aangeleerd worden,

wachtingen van het plein staan. Het

moet de spelers helpen hun wed-

logo van De Viersprong bestaat uit

strijd sportief en volgens de regels te

drie puzzelstukken. Elke waarde heeft

spelen. In deze metafoor staat de

een eigen puzzelmannetje en kleur

scheidsrechter voor PBS en de trai-

gekregen. De pleinwacht bespreekt

ner-coach voor de methode SEL.

bij een aantal schoolbegeleidings-

hun probleem heeft. De kinderen

PBS en Kwink

diensten en werkt nu bij de Ambu-

weten feilloos aan te geven of ze

Het team van De Viersprong heeft

een wit, paars of groen probleem

gekozen voor Kwink omdat het

hebben. ‘Wit juf, respect dus. Ik

naadloos aansluit bij PBS. Kwink

was eigenlijk helemaal niet aardig.’

brengt de kinderen de vaardigheden

Ondanks de positieve resultaten van

bij die ervoor zorgen dat ze zich aan

PBS bij De Viersprong is duidelijk dat

de gedragsverwachtingen kunnen

er naast PBS behoefte is aan een

houden. Net als PBS is ook Kwink

methode SEL. De kinderen hebben

preventief, schoolbreed en gericht

geleerd dat ze aardig moeten zijn

op het aanleren van positief gedrag.

voor de ander, maar wat nu als de

Kwink sluit aan bij de fases in de

ander niet aardig is voor hen?

groepsvorming. Dat Kwink misschien

eerst met de kinderen welke kleur

wel de enige lesmethode ooit met De meerwaarde van een methode

humor is, heeft ook zeker bijgedra-

sociaal-emotioneel leren

gen aan de keuze!

Barbara Janssens is gedragsdeskundige en PBS-coach. Zij werkt bijna 20 jaar in het onderwijs. Zij was werkzaam in het SO cluster 4, SBO,

lante Educatieve Dienst in Leiden.

Daarnaast heeft zij een eigen bedrijf www.bureaubijzonder.nl. Barbara is gespecialiseerd in gedragsproblemen en PBS, ontwikkelingsperspectief en handelingsgericht werken in het PO en VO.

Waarom is nou naast PBS ook nog een methode SEL nodig? U kunt

Als u op internet zoekt op ‘OBS De

het misschien het beste vergelijken

Viersprong PBS’ dan vindt u een film-

met een voetbalwedstrijd. Voor een

pje waarin u kunt zien hoe ze op De

goede en sportieve wedstrijd heeft

Viersprong werken met PBS.

7

Kwink nieuw(s) Er is veel nieuw en nieuws bij Kwink. Met Gerard van Midden, projectleider van Kwink, kijken we naar de opvallendste nieuwtjes.

Pilotscholen

back re dactie van feed pilotscholen om de ink Kw t keer ek ee zo tw ar Elk ja holen ko men te vo orzien. Die sc tie ma or t. De inf ms ijk ko kt en en pra n panelbije uitgeve rij vo or ee de ar na r aa il. olj ma ho pe r sc e vragen via de n hun ook ge richt re dactieleden stelle de feedback van de zijn ingegeven do or ink Kw in lden en ng igi jz Veel wi hief te maken en wi zij vo or een lie darc n lde ste Ook .

Zo ies n. at ole nim pilotsch on derbouwa entenboek van de pr al ita dig e n ar ee tb g ha ze graa re dactie van onsc elden zijn vo or de t hun praktijkvo orbe ho ol.nl. Scholen me staan op kw inkopsc n ole ch ots pil De . waarde kunnen hen bellen. vragen over Kw ink gen nen. Ze nemen din de “klas” bij ons bin n ge en br de rde De len ho st. sc ‘Pilot n enthou sia akt hebben. Ze zij ma ge n e. Dat re er de rd kin ee die mee dan de twee no g enthou siaste r ze n re wa st om nk bijee g! is vo or ons geweldi t Kw ink een onlin e ook kr itisch. Omda ze n kijkt, zij kig luk ge Maar rwerken. Wie goed hun kr itiek sn el ve we en nn nk ku da t is, e Me od n. meth de latere lesse ssen de ee rste en ziet ve rschillen tu len.’ aan onze pilotscho

av o n d Ou de r

D a a ro m n g r ijk.

en is e r e

bela kenheid k o r t e u de rb keld. vin dt o o ntw ik d Kw ink n o v n o u de ra k vin de Kw inken Kw in s.

L le E S k Kw in n d o ve r e n e o v a ls r de t a een o u o pg e ze n d’. k vo o r l en is e n d e Av o o l. o n ib o a a h v a c r s k d p in o t w k e H ‘K kw in atie en es op e r s van artan im abo nn e t s o pvo e d n e e t ig s e k ij n r ng o ciaalMet ee de bela elfde s n z e ij d z n ij op hte ls z uis en e rkrac eu n d a r taal th s en le h g e st r at is e L ic e w E z d S u t lt n O e ‘ e a d o v W n . e t d a kin d. D eid, en ebben n ik elk een kin veilig h r den h u a n g a e n w n u e te n ele r t ro u w . Die s emotio d in ve elfde is in z k t e n h e l e t sc h o o dan da roeit?’ r ijke r ig, o pg t h belan g ic w n e v or e d a ar d o

8

Sociaa l sterker en beter leren!

Positive Behavio r Su ppor t (PBS) PBS is een schoolbre de ged rag saanpak waarbij gewenst gedrag wordt aan geleerd. Dit gewenste gedrag wordt gespecificeer d naar ver sch illende ruimte s: gedrag in de kla s, op het plein, in de gan g enzovo ort.

I n Kw ink zijn uitgang spu nten van PBS ver we rkt.

Met nam e het voo rkómen van ver sto ren d gedrag is een ste rke ove reenko mst tussen Kw ink en PBS. Op pag ina 6-7 lee st u de ervaringen met PBS op basisschool De Vie rspron g in Lei den.

‘Er is veel vraag naar PBS . Ik denk dat we met Kw ink een prachtige aanvul ling op PBS geven.

We leren kin deren niet alle en gewenst gedrag aan, we laten ze ook nad enken, voelen en beleven waaro m dat gedrag voo r henzelf en de groep goe d is. Daardo or komt pos itief gedrag van binnen uit en gaat het hun leven lan g mee.’

Ne de r lan d

s JeugdIn stit

uu

On de r w ij beg elei d sa dvie s- en in g sdien sten

Ve r sch il len de o n de r w ijsa beg eleid dvie s- e in g sdien n st en zoeke m et Kw in n co ntac te ssens. t Z e zijn in de ac g eïnte re hte rg ro n s s ee r d d e n o n de rbo theo retis uw in g va che n d e officiële m etho de sam enwe . Zo is d rkin g m e e Zoete r m t On de r ee r een w ijsa dvie feit. Z ij o n de r ste s bie den e un in g aa xtra n o p het emotio n e g e bie d van el le ren. so ciaal Kw ink ka n do o r e lke lee rk train in g racht zo g ebr uikt n de r w o r den. daar to c V o o r sc h o h beho e len die fte aan a dvie shebben, en beg e zu llen leidin g sd en beg e iensten t leidin g k rain in g e u n n e n ve n implem e r z o rg e n ntatie va bij de n Kw ink.

Kee s v a n O ve r veld, sch Ge drag, r ijve r va waar van n G ro e p de uitga splan g roten de n g spunte els ve r w n e rkt zijn diensten in Kw ink train en. , z al d e z Dit is ee de-train e n zo g ena e r -traje a md ‘train ct’.

‘Het is vo or ons ee n groot c deze dien omplimen sten conta t dat ct met o is een bij ns zoeke zon der d n . Het o mino-eff idee en le ect: Ik h erde Kee a d een s van Ov kennen. K er veld en wintesse z ij n n s pakte d boek Dat werd at voortva een kruis ren d op. bestuivin noemden g die we . Scholen “Kwink” werken e begeleidin rmee, ad gsdienste v ie s- en n kunnen h de steent en on der jes blijve steunen… n maar va llen.’

t (NJI) w ink is h K et traje ct in g egaan NJI. De e vo o r beo o e rste stap rdelin g do is dat de o n de rbo u o r het m etho de w d ’ b ev o n ‘t heo retisch d e n wo rdt. N kan het p g oe d a wetensc re dicaat ‘w happelijk aarsch ijnli o n de rzoek jk effe ctie f ’ bemach De invloe d t ig d wo rden. o p Kw ink is in dire ct zijn o n de . De b e o o rzoeke rs rdelaars va en g e drag analytisch n het NJI sspe cialist e, wetensc e n . Z ij kijke h a ppelijke b beo o rdela n do o r een r il naar K ars sam en w ink. Do o te we rken eig en kijk r m et de sche r pen o p de o n d de re dact e rbo uw in g e u re n hu n en le sinho u d.

‘Het is g o e d dat ex te r n e spe punten va cialisten n n Kw ink k aar de ste ij ken. Daar bete r van rke en zw wo rdt de . We hebb akke m etho de en e r ve rt o p gaat.’ alleen ma ro uwen in ar dat het d e g o e de k ant

Kwink breid t zich uit

9

Het gezicht van Kwink

Een kijkje inVooruitblik de keuken van Aad Bijloo

Wat staat er de komende weken op het programma?

onderbouw De illustraties van Aad Bijloo zijn het gezicht van de methode Kwink. Zijn illustraties vormen het uitgangspunt voor de animaties.

Titel Competentie Aad maakte al tijdens zijn opleiding aan de Kunstacademie, Les 1 Welkom in de klas!

Besef van jezelf zo’n 25 jaar geleden, werk in opdracht. Inmiddels werkt hij al 2 jaar Daarom zijn er regels Relaties hanteren ruim Les twintig als illustrator, striptekenaar en animator.

Hij vertelt hij werkt voor Kwink.

Les 3 graag Wiehoe is aan de beurt?

1.

Forming Norming

Besef van jezelf

Norming

Les 4

Hier durf ik wel!

Zelfmanagement

Norming

Les 5

Wie is mijn leerkracht?

Ik krijg van de

Besef van jezelf

Storming

Competentie

Groepsfase

middenbouw Titel

2.

Groepsfase

redactie van Kwink een verhaal en dan

Les 1

Mijn plek in de klas vormen zich meteen al

Besef van jezelf

Forming

Les 2

beelden in mijn De regels van de groep hoofd!

Keuzes maken

Norming

Les 3

Aan de regels houden

Besef van jezelf

Norming

Les 4

Dan schets ik een storyboard. Dat is Een veilige groep Zelfmanagement een serie (beginnend met negen)

Norming

Les 5

vakjes waarin ik mijn eerste ideeën Wie is mijn leerkracht?

Besef van jezelf schets. Ik maak alles in de compu-

Storming

ter, alleen nieuwe dierfiguren teken bovenbouw Titel

3.

ik wel eerst op papier. Alles uitgewerkt? Dan stuur ik mijn voorstellenCompetentie naar de schrijvers en animatoren

Les 1

Op je plek

Les 2

Wat spreken we af?

Relaties hanteren

Norming

Les 3

Pas als iedereen tevreden is, werk ik de Dat regelen we zelf!

Relaties hanteren schetsen verder uit. Per scène maak ik

Norming

Les 4 Les 5

voor commentaar.

Besef van de ander

Groepsfase

4.

een definitieve illustratie. Daar werk ik, Zelfmanagement afhankelijk van de animatie, één tot Wie is mijn leerkracht?

Relaties hanteren maximaal tweeënhalve dag aan. Soms Veiligheid

Forming

Storming Storming

kan ik elementen/figuren uit eerdere animaties hergebruiken. Een illustratie bestaat uit veel verschillende lagen. Dat is handig voor de animatoren: die kunnen hierdoor dingen laten verschuiven of bewegen. Laagje voor laagje bouw ik de illustratie op.

10

Alle afzonderlijke scènes klaar? Dan zet ik alle illustraties in één document. Nu zit mijn werk erop. Het is elke keer geweldig om te zien wat de animatoren ervan maken.

Lesdoel

Kwink van de Week

Ik maak kennis met mijn groep en met het klaslokaal.

Ken je klas.

Ik ken de regels en begrijp waarom ze er zijn.

Houd je aan de regels.

Ik kan aan een ander vertellen dat Ă­k aan de beurt ben.

Ben jij aan de beurt? Zeg het maar!

Ik werk mee aan een veilige groep.

Laat een ander stralen!

Ik leer mijn leerkracht beter kennen.

Wees nieuwsgierig!

Lesdoel

Kwink van de Week

Ik verken mijn plek in de klas en leer de anderen beter kennen.

Een nieuwe groep? Kijk goed om je heen!

Ik ken de regels van mijn groep en weet waarom ze belangrijk zijn.

Een leuke groep? Regel ’t samen!

Ik weet wat ik moet doen om ons als groep aan de regels te houden.

Regels? Samen houden we ons eraan.

Ik weet hoe ik mijn steentje kan bijdragen aan een veilige groep.

Laat een ander schitteren!

Ik leer mijn leerkracht beter kennen.

Haal het beste uit je juf/meester.

Lesdoel

Kwink van de Week

Ik weet hoe ik mijn plek in de klas zo goed mogelijk kan benutten.

Haal het beste uit je groep!

Ik weet waarom regels belangrijk zijn en ik ken de regels van onze groep.

Heb belangstelling voor elkaar!

Ik kan ertoe bijdragen dat we ons als groep aan de regels houden.

De regels handhaven doe je samen.

Ik kan bijdragen aan een veilige groep.

Laat een ander groeien.

Ik leer mijn leerkracht beter kennen.

Haal het beste uit je juf/meester!

Kwink is een uitgave van

voor inspirerend onderwijs â—? www.kwinkopschool.nl

Vooruitblik

Wat staat er de komende weken op het programma?

onderbouw Titel

Competentie

Groepsfase

Les 1

Welkom in de klas!

Besef van jezelf

Forming

Les 2

Daarom zijn er regels

Relaties hanteren

Norming

Les 3

Wie is aan de beurt?

Besef van jezelf

Norming

Les 4

Hier durf ik wel!

Zelfmanagement

Norming

Les 5

Wie is mijn leerkracht?

Besef van jezelf

Storming

Titel

Competentie

Groepsfase

Les 1

Mijn plek in de klas

Besef van jezelf

Forming

Les 2

De regels van de groep

Keuzes maken

Norming

Les 3

Aan de regels houden

Besef van jezelf

Norming

Les 4

Een veilige groep

Zelfmanagement

Norming

Les 5

Wie is mijn leerkracht?

Besef van jezelf

Storming

Titel

Competentie

Groepsfase

Les 1

Op je plek

Besef van de ander

Forming

Les 2

Wat spreken we af?

Relaties hanteren

Norming

Les 3

Dat regelen we zelf!

Relaties hanteren

Norming

Les 4

Veiligheid

Zelfmanagement

Storming

Les 5

Wie is mijn leerkracht?

Relaties hanteren

Storming

middenbouw

bovenbouw

Kwink

tips

Tips van leerkrachten

Een goede tip is goud waard: Stuur uw Kwink-tip naar tip@kwinkopschool.nl.

Een methode maak je niet zomaar. Daar is een gefundeerde wetenschappelijke basis voor nodig. Maar ook redacteuren met kennis van kinderen en sociaal-emotioneel leren Ên‌ de praktijkervaringen van leerkrachten! Daarom vraagt Kwink regelmatig feedback aan de pilotscholen. Dankzij hen wordt Kwink nog praktischer. Hun tips zijn goud waard. Tips die we graag doorgeven.

De Horizon in Delft Marianne Sitaldien

Hang de Kwink van de Week naast de deur, zodat de ouders die kunnen zien en de kinderen er regelmatig langs lopen.

Print het prentenboek van de onderbouw en leg het in de leeshoek.

Zet de Kwink van de Week voor de ouders op de website of in de nieuwsbrief.

De Horizon in Delft Maaike Fluitsma

Hang de lijst met emotiewoorden bij de Kwink van de Week en betrek die bijvoorbeeld bij taallessen.

De Koperakker in Rijsbergen Bregje van der Elst

Laat de kinderen de Kwink van de Week pimpen, dat vinden ze erg leuk! Plastificeer ze en leg ze achter in de klas. Pak ze erbij als dat nodig is. In groep 4 hebben we ook gebaren bedacht bij de Kwink van de Week.

11

You can’t teach what you don’t know Kees van Overveld

H

et was weer zo’n donderdagmiddag. De leerlingen waren de hele dag al druk. Ik had in de ochtend al herhaaldelijk allerlei leerlingen moeten waarschuwen omdat ze

niet luisterden, voortdurend omgedraaid op hun stoel zaten en bij het minste of geringste gepikeerd op elkaar reageerden.

12

Mark was onvermoeibaar. Als het

pen. Mark liet een harde boer en

Mark draaide zich theatraal om, hief

dan weer even rustig was, maakte

liep daarna met een brede grijns

zijn armen in de lucht en zei heel

hij een gek geluid en de hele klas

richting de deur. Hij stopte even bij

verongelijkt: ‘Doe ik toch.’

lag weer dubbel. Ik kon er niet meer

de tafel van Jannik en pakte daar

om lachen en op een gegeven

een gummetje weg. ‘Mark!’ zei ik

Enkele weken geleden sprak ik

moment schoot ik uit mijn slof en

met luide stem. Mark keek me rustig

leerkracht Ans over die ‘ene moeilij-

stuurde hem de klas uit.

aan. Langzaam verscheen er een

ke leerling’. Ze vertelde me dat die

spottende blik in zijn ogen. Mijn

leerling het steeds weer voor elkaar

Mark trok eerst een semiverbaasd

hoofd knalde van frustratie bijna uit

kreeg om de slechtste kant in haar

gezicht en zuchtte hoorbaar erg

elkaar. En terwijl Mark zich tergend

omhoog te halen. Het was de leer-

diep. Mijn hart klopte in mijn keel en

langzaam naar de deur begaf,

ling die ervoor zorgde dat ze iedere

ik voelde de boosheid omhoog krui-

schreeuwde ik: ‘En nu opschieten!!!’

dag met een knallende hoofdpijn

Ac htergrond informatie

naar huis ging. De leerling die

ren, ze gaan gemakkelijk contacten

maakte dat ze ’s avonds in haar

aan en ze lossen problemen op een

bed uren aan het piekeren was:

verantwoordelijke wijze op.

‘Wat moet ik met die leerling?’

Op scholen zou je, om een slechte Ik spreek veel leerkrachten zoals

sfeer te voorkomen én om het wel-

Ans: pedagogisch en didactisch

zijn van de volwassenen te bevorde-

sterk, veel ervaring, maar helaas

ren, kunnen denken aan momen-

vaak op het randje van burn-out.

ten van scholing of intervisie. Tijdens

Als je doorvraagt, blijkt het meestal

die momenten staan de eigen

Kees van Overveld is gedragsdes-

niet alleen aan de leerling(en) te

competenties op sociaal-emotio-

kundige. Hij werkte ruim dertig jaar

liggen. Een veelgenoemde oorzaak

neel gebied centraal.

in het onderwijs. In die periode was

is de slechte sfeer op school.

Het zou bijvoorbeeld kunnen gaan

hij invaller, leraar en intern bege-

Hoe kun je nu van leerlingen

over zelfregulatie in de klas en in het

leider in het speciaal onderwijs,

verwachten dat ze zich voorbeel-

team. Hoe ga je om met je eigen

schooladviseur, hogeschool hoofd-

dig gedragen als de volwassenen

emoties als je wordt uitgedaagd

docent en onderzoeker. Op dit

binnen de school weinig voor

door leerlingen of als een collega je

moment werkt hij deels bij de Hoge-

elkaar over hebben en zich niets

niet respectvol behandelt? Je kunt

school Utrecht en deels in zijn eigen

aantrekken van de gedachten en

immers alleen effectief op een emo-

bedrijf: www.keesvanoverveld.nl.

gevoelens van de ander?

tie reageren als je je bewust bent

Kees van Overveld heeft expertise

van die emotie.

in het brede domein van gedrag.

Kees van Overveld

Dat loopt uiteen van kennis over het

We weten inmiddels veel over sociaal-emotioneel leren (SEL) en

Helaas is er in de professionalisering

opbouwen van een veilig pedago-

het effect op leerlingen. Uit onder

van leerkrachten nog weinig aan-

gisch klimaat tot en met het voor-

meer Australisch onderzoek weten

dacht voor sociale en emotionele

komen en aanpakken van pesten,

we dat aandacht voor veerkracht

competenties. En dat terwijl veel leer-

agressie en geweld op scholen.

en welzijn van leerkrachten ook heel

krachten les moeten geven met me-

Kees ziet het als een uitdaging om

belangrijk is. Een leerkracht die ‘SEL-

thodes die juist het sociaal-emotioneel

lastig toegankelijke bronnen over

proof’ is, is beter beschermd tegen

leren van leerlingen centraal stellen.

gedrag, zoals onderzoeksrappor-

burn-out.

Dat pleit ervoor dat ook schoolteams

ten en buitenlandse artikelen, te

Op scholen zou men meer oog

zich bekwamen op dit terrein, want,

vertalen naar praktische theorie en

moeten hebben voor het welzijn van

zo las ik laatst heel treffend: ‘ You can’t

handvatten voor iedere leraar. ‘Er is

de leerkracht. Leerkrachten die op so-

teach what you don’t know’.

heel veel kennis over wat werkt,’ aldus Van Overveld. ‘We hoeven het

ciaal-emotioneel gebied competent zijn, hebben goed in de gaten wat heftige emoties met hun gedachten doen. Zij kunnen hun emoties reguleren en weten wat hun sterke en zwakke kanten zijn. Ze hebben verder oog voor de behoeften van ande-

In een volgend artikel zal Kees van Overveld tips geven over hoe er binnen het schoolteam

wiel niet opnieuw uit te vinden’. In zijn boek Groepsplan Gedrag heeft hij al die kennis gebundeld.

kan worden gewerkt aan sociaal-emotionele aspecten.

13

Kwink meting

Niet alleen binnen de school, ook daarbuiten zou het goed zijn om aandacht te besteden aan sociaal-emotioneel leren. Tijd voor een ‘kwink-meting’: de thermometer in de samenleving.

Hondenkwol ‘Papa, mijn broek is heel vies!’

Dat is inderdaad smerig: als keeper naar een hoek duiken en onder de hondenpoep zitten. Het kan gebeuren, in een parkje of in een bos. Maar in je eigen achtertuin!? Toen ik met mijn dochter meeliep, zag ik dat het grootste deel van de drol nog op ons grasveldje lag. Nu had ik de vorige avond gezien dat een paar buren zaten te barbecueën, waarbij niemand al te veel aandacht schonk aan de hond van vier huizen verderop... Zeker wist ik het natuurlijk niet, maar ik besloot na het opruimen toch maar eens voorzichtig een gesprekje te beginnen. De betreffende buren zijn toevallig ook de ouders van een vriendinnetje van onze dochter, dus ik vermoedde dat ik het gewoon even luchtig kon noemen en we daarna over het weer konden praten.

‘Ik weet natuurlijk niet of het van jullie hond is, maar...’

‘Als je gaat zeggen dat hij in je tuin gepoept heeft, dan kan het niet!’ Nog voor ik omzichtig en vooral niet-aanvallend kon vertellen wat er aan de hand was, werd mij helder uitgelegd dat hun hond NOOIT ergens poepte waar het niet mocht. Uitgesloten, onmogelijk, onbestaanbaar. Niemand kende hun hond beter dan zij, en die deed dat niet want die deed dat niet.

Ik moest maar eens gaan vragen bij de achterburen, die hadden ook een hond. Mijn poging tot luchtigheid dat de achterbuurman natuurlijk ook zou kunnen vertellen dat zijn hond NOOIT ergens poepte waar het niet mocht, werd niet echt gehoord. Ze leken zich erg aangevallen te voelen: er rees een soort onzichtbare muur van ongenoegen op, ik begon me bijna schuldig te voelen dat ik had kunnen denken dat hun hond het verschil niet wist tussen een grasveld in een tuin en een grasveld buiten een tuin.

De hele discussie was me eigenlijk geen drol waard (en andersom ook niet), maar toen ik schouderophalend weer mijn tuin in liep dacht ik wel: Je leert mensen toch leuk een beetje kennen in zo’n situatie. Zouden dit nou ouders zijn die ook van hun kinderen zeggen dat zoon- of dochterlief het nooit gedaan kan hebben, want ‘mijn kind doet zoiets niet’? In dat geval wordt het misschien tijd voor een nieuwe variant van Kwink, speciaal voor hondenbezitters. Een titel heb ik al: Hondenkwol. Ook geschikt voor ouders.

Erik Idema

14

Sociaalemotioneel leren thuis

Teleurstelling en verlies horen bij het leven. Kinderen die al jong geleerd hebben met tegenslag om te gaan, stappen mogelijk makkelijker door het leven dan kinderen die bang zijn om fouten te maken.

Wil je beter worden? Dan moet je oefenen en nog eens oefenen.

Ouderinformatie

De kracht van verliezen

Doorzetten, geduld hebben, durven vallen, pijn doorstaan, standvastig

Door Tea Adema, trainer

opnieuw beginnen en doelen stellen. Dat leer je bijvoorbeeld goed

bij ‘Opleiding tot kinder-

in de sport, omdat het daarin altijd gaat om winnen en verliezen.

en opvoedcoach’

Kinderen kunnen zo wekelijks met die ervaringen oefenen. En dat kan natuurlijk ook op school en thuis.

Wat kunnen ouders doen?

Wat betekent vallen en weer

Betere schoolprestaties

Leren omgaan met teleurstellingen

opstaan voor kinderen?

Een ander voordeel dat goede

en tegenslagen begint al met leren

Door letterlijk veel te vallen én weer

verliezers hebben, is dat ze op school

kruipen, lopen, fietsen en oefenen

op te staan, door spelletjes en

goed kunnen presteren. Ze hebben

voor het zwemdiploma. Van nature

wedstrijden te verliezen, ontwikkelen

wellicht minder de neiging zich te

zijn vrouwen nogal eens geneigd

kinderen als beloning een gezond

verstoppen achter smoesjes en an-

hun kind te beschermen. Dan zie

zelfbeeld en veel zelfvertrouwen.

deren, zoals leerkrachten. Of lawaai

je, dat als een kind dreigt te vallen,

Als je weet wat je kunt hoef je niet

tijdens een toets de schuld geven

de moeder opspringt en mogelijk

te twijfelen, hooguit heb je last van

van minder goed presteren.

ook nog een gil slaakt. Wanneer het

gezonde spanning. Kinderen die

Deze kinderen nemen hun verant-

kind hiervan schrikt, kan het zomaar

goed kunnen omgaan met verlies

woordelijkheid en durven ervoor

besluiten om maar niet meer van die

en teleurstelling kunnen goede

uit te komen dat ze zelf mogelijk te

rare stunten uit te halen.

vrienden worden en ontwikkelen

weinig hebben geleerd voor een

Kinderen zijn gebaat bij uitdaging en

belangrijke, sociale vaardigheden.

toets. Omdat ze gewend zijn doelen

dat begint al heel vroeg.

Omdat ze geleerd hebben hoe

te stellen voor prestaties, doen ze dat

moeilijk en vervelend het is om te

ook met hun school- en huiswerk. Ze

verliezen, gunnen ze een ander de

weten zichzelf te motiveren om hun

winst en steunen ze elkaar als het

doelen te halen en weten dat ze

je, pleister en hupsakee maar weer

moeilijk is. Ze kunnen onderscheid

het meeste en beste leren door het

verder spelen.

maken tussen ergens van balen

maken van fouten. Juist het maken

of van zichzelf en blij zijn voor de

van fouten en een weg van hobbels

ander.

en bobbels, leveren uiteindelijk een

Ben je gevallen? Jammer, kusje erop en weer opstaan.

Bloedknie: nog meer jammer, kus-

Niet op de schommel of glijbaan durven? Toe… ga maar, papa is er om je op te vangen.

hoge kwaliteit op.

15

De ervaringen van een intern begeleider Sally Groenhuis over groeien door conflicten

T

ijdens ieder schooljaar maakt een groep samen met de nieuwe leerkracht een groeiproces door in de manier waarop zij samenwerken. De dynamiek van een

groep staat gedurende een schooljaar niet stil, maar is voortdurend in beweging.

Geen nieuw idee Tuckman schreef er in 1965 al over toen hij vier fasen (forming-storming-norming-performing) be-

Leerlingen leren hun eigen grenzen beter herkennen; een conflict geeft aan dat een grens is overschreden.

Als je ongenoegens kunt uiten,

schreef die groepen doorlopen om

betekent dat dat je kritisch nadenkt

uit te groeien tot een goed functi-

over je eigen mening en die kunt

onerende groep. Volgens Tuckman leren leerlingen in de stormingfase elkaar te vertrouwen via het aangaan van conflicten.

Oefenen mag Veel leerkrachten zijn geneigd om

verwoorden.

Een keer flink boos worden, kan enorm opluchten.

Samen zoeken naar een oplossing voor een conflict zorgt voor con-

zorgt, als cement tussen de stenen.

tactgroei.

Zo vormt de groep een stevig muurtje.

De wetenschap dat een conflict niet het eind van een vriendschap

zijn, is ontwikkeling mogelijk. Dit geldt

den of in de kiem te smoren, maar

hoeft te zijn, geeft vertrouwen.

zowel voor de relatie tussen leerkracht en leerlingen als tussen leerlingen

hiermee ontnemen we leerlingen wel

16

Als de relaties binnen de groep goed

conflicten tussen leerlingen te vermij-

oefenmomenten. Want conflicten

Ondersteuning

onderling. Als de groep de conflicten

voelen niet altijd prettig, maar leveren

De leerlingen hebben daarbij wel een

goed leert hanteren, kan zij doorgroei-

wel iets op:

leerkracht nodig die voor verbinding

en naar de performingfase.

Groeien door con flicten

Uit de praktijk Toch kent iedereen wel zo’n groep waarbij je als leerkracht het gevoel hebt dat de leerlingen zijn blijven hangen in de stormingfase. De verhoudingen binnen de groep blijven

Mijn naam is Sally Groenhuis en sinds

vaag. Wie is leider en wie is volger?

Wie is de bemiddelaar en wie zoekt

1985 werk ik binnen het basisonder-

de confrontatie steeds weer op? Er ontbreekt een duidelijke rolverdeling.

wijs te Nieuwegein. Momenteel op groep jongens meedeed aan het schoolvoetbaltoernooi. Een wat stille

Vorig schooljaar werkte ik twee

jongen uit de groep nam de leiding:

dagen per week in een groep 8 van

‘Niet mopperen op elkaar, steun el-

32 leerlingen. Een groep waarbij de

kaar’. Zijn rol werd door de anderen

machtsverhoudingen regelmatig

geaccepteerd. De mediator kwam

onderling werden bevochten, vooral

naar boven.

te zien tijdens de voetbalmomen-

Of onlangs, toen een meisje een

ten waar twee teams tegen elkaar

emotionele persoonlijke brief voorlas

streden. Regelmatig leidde dit tot

in de groep en na afloop spontaan

conflicten en wat een kleinigheidje

een applaus kreeg van de hele

leek, kon uitvergroot worden tot een

groep.

groot issue. De bekende mug die tot

En een dag later, toen een leerling

olifant werd opgepompt.

verzuchtte dat over een paar weken de zomervakantie begon en zij nog

Af en toe een doorsmeerbeurt

helemaal niet van school af wilde.

Ondanks de conflicten, de boze woorden naar elkaar, de tranen en

Ontbinden

de verwijten voelde de groep zich

De vijfde fase die Tuckman in 1977

wel verbonden met elkaar. Zij waren

toevoegde, kwam dichter- en dichter-

een groep en zij hoorden bij elkaar.

bij en was op deze groep ook van

Het was goed dat ze zich daar be-

toepassing. Het onthechten en weer

wust van waren. Het bleef belangrijk

loskomen van elkaar werd zichtbaar

om tijd vrij te blijven maken om te

tijdens de afscheidsavond en zorgde

werken aan die verbinding. Dit was

voor rouw, (mourning) maar ook

een doorlopend proces.

voor de start van de volgende fase.

Het opnieuw starten in de formings-

Soms ontroerde de groep me on-

fase in het voortgezet onderwijs. Zo is

verwacht. Zoals die keer toen een

de cirkel weer rond.

basisschool De Trompetvogel. Sinds 1989 ben ik Intern Begeleider. Daarnaast ben ik RT, rugzakbegeleider en groepsleerkracht geweest.

Gedurende vier jaar heb ik als dyslexiebehandelaar vanuit de zorg gewerkt op een aantal scholen in Nieuwegein. In september 2014 heb ik mijn Master-SEN (Special Educational Needs) afgerond als specialist leren. Naast het begeleiden van leerlingen bij hun cognitieve vaardigheden vind ik de sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen belangrijk. De groepsdynamiek van een klas kan me enorm boeien en inspireren.

17

Onder de loep:

klassenmanagement

Klassenmanagement is de manier waarop een leerkracht zijn onderwijs organiseert. Dat gaat een stap verder dan het invoeren van regels en het maken van afspraken met de klas. Goed klassenmanagement betekent ook dat de leerkracht bewust nadenkt over de inrichting van de klas, instructies, manier van werken, methodes, lesinhoud en de relatie tussen hem en zijn leerlingen. De methode Kwink biedt bij elke les handreikingen aan die u helpen na te denken over klassenmanagement. U vindt er uitleg, aandachtspunten en tips. Elke keer over een ander aspect. Zeker de moeite waard als u bedenkt dat goed klassenmanagement de leer- en werkpres-

In deze rubriek nemen we steeds een ander lesonderdeel onder de loep. Waarom vinden wij dit onderdeel belangrijk?

Hoe hebben we het toegepast in de lessen? Wat kunt u hiermee als leerkracht?

taties van de kinderen verhoogt!

onder bouw les

2

midden bouw les

2

boven bouw les

1

Daarom zijn er regels

De regels van de groep

Op je plek

Lesdoel: Ik ken de regels en

Lesdoel: Ik ken de regels van

Lesdoel: Ik weet hoe ik mijn plek

begrijp waarom ze er zijn.

mijn groep en weet waarom ze

in de klas zo goed mogelijk kan

belangrijk zijn.

benutten.

dat er niet alleen bij spelletjes en

In deze les ontdekken de kinderen

In deze les verkennen de kinderen

thuis, maar ook in de klas regels

waarom regels belangrijk zijn en

hun plek in de groep. Ze leren hoe

zijn. Die regels zorgen ervoor dat

wat er gebeurt als je de regels

je, ook al ben je niet helemaal

iedereen prettig kan spelen en

niet goed naleeft of als de regels

blij met je groepje of maatje, het

werken.

er niet zouden zijn.

beste uit je plek kan halen.

Tips klassenmanagement:

Tips klassenmanagement:

Tips klassenmanagement:

In deze les ontdekken de kinderen

Zorg dat de regels kort en positief geformuleerd zijn.

Versterk de regels met passende pictogrammen.

Hang de regels op in de klas en bespreek ze regelmatig.

Zorg voor bondige, makkelijk te begrijpen instructies en

het materiaal dat de kinderen

verwachtingen.

zelf mogen pakken bij elkaar in

Zet een buddysysteem op,

ĂŠĂŠn kast.

waarin tweetallen elkaar op het

Houd de ruimte zo rustig mogelijk.

juiste spoor houden.

Maak de groepen zo dat er

Bevestig regelmatig

18

Leg, bij het inrichten van de klas,

genoeg loopruimte over blijft

verantwoordelijk gedrag in de

en elk kind op een makkelijke

klas.

manier naar het bord kan kijken.

Hoe bouwt u aan een leuke groep?

Welke rol speelt u daar zelf in?

Spreker: Kees van Overveld

Exclusief voor Kwink-scholen.

Meld u aan als u Kwink gebruikt!

Van harte welkom op de jaarlijkse Kwink-middag!

Bent u Kwink-school of pilotschool?

gedrag, waaronder pesten, voor-

Aanmelden

Dan bent u van harte welkom op

komt. Natuurlijk is Kwink daarvoor

Hoort u graag wat er komend

de jaarlijkse Kwink-middag op vrij-

heel geschikt, maar Kwink kan niet

schooljaar NIEUW is in Kwink? Kom

dag 25 september. Speciaal voor u

zonder de rol van de leerkracht voor

dan vooral naar deze inspirerende

organiseren we in Amersfoort een

het realiseren van een goede groep.

bijeenkomst! Meld u aan via www.

leerzame en verrassende middag

Wat kan hij of zij bijdragen en welke

kwinkopschool.nl/kwinkbijeenkomst.

over de kracht van sociaal-emotio-

vaardigheden zijn daarvoor nodig?’

Deelname is gratis.

neel leren en Kwink. Met als belang-

Kees van Overveld zal in een aparte

Op deze middag zullen ook alle

rijkste onderwerp: Hoe wordt een

vragenronde ook expliciet ingaan

redactieleden aanwezig zijn,

klas een prettige groep en welke rol

op uw vragen over sociaal-emotio-

net als de relatiebeheerders

speel je daar zelf in? Hoofdspreker

neel leren en het gebruik van Kwink.

en onze partner PICA (met een

is gedragswetenschapper dr. Kees

Dat doet hij in samenwerking met de

boekentafel).

van Overveld, auteur van het suc-

projectleider van Kwink, Gerard van

Na afloop ontvangt u een Kwink

cesvolle boek Groepsplan Gedrag

Midden, die ook dagvoorzitter is.

goodiebag.

en medegrondlegger van Kwink.

Workshop SEL-competenties leer-

Collega-scholen welkom!

Kees van Overveld

kracht

Kent u als Kwink-school een andere

Kees van Overveld over zijn lezing:

Daarnaast kunt u een workshop

school die misschien ook interes-

‘Een goede start van het schooljaar

volgen om na te gaan hoe SEL u

se voor sociaal-emotioneel leren

bepaalt of je klas ook echt een

als leerkracht, IB’er of directielid zelf

heeft? Vraag die dan gerust mee.

groep wordt. Een groep die sociaal

bent. En als u zelf enthousiast bent,

Elke school mag drie extra mensen

veilig is, waardoor je verstorend

hoe krijgt u dan uw collega’s mee?

meenemen.

Graag tot vrijdagmiddag 25 september bij Kwintessens, Berkenweg 11 in Amersfoort ! (op 5 minuten loopafstand van station Amersfoort Centraal).

19

Gratis proef­ abonnement www.kwinkopschool.nl/ proefabonnement

Een sociaal veilige leeromgeving

Kwink is een online methode voor sociaal-emotioneel

op preventie van bijvoorbeeld pesten zodat ‘reparaties’

leren (SEL). Voor groep 1 t/m 8. Kwink en SEL gaan uit van

achteraf worden voorkomen. Kwink zorgt zo voor betere

de kracht van de groep, om een omgeving te creëren

prestaties door een sociaal veilige leeromgeving.

waarin ieder kind zich veilig voelt. De aanpak is gericht

Meer weten? Kwinkopschool.nl

T: 033 460 60 11 E: info@kwintessens.nl

Kwink is een methode van