Kwink magazine voor sociaal-emotioneel leren jrg 4 - nr 1

magazine voor sociaal-emotioneel leren 2017- 2018 nr. 1 l

De kracht van transitie Sociaal-emotioneel leren thuis

voor inspirerend onderwijs l www.kwinkopschool.nl

ui

Kwink is een uitgave van

tn M e po em et st ba er r e

Kwink erkend als ‘goed onderbouwd’ ✔

Colofon

Prikbord

Kwink magazine voor sociaal-emotioneel leren

Kwink magazine

Redactie Gerard van Midden, hoofdredacteur

Kwink magazine is speciaal gemaakt voor leerkrachten, intern begeleiders, directieleden en ouders die meer willen weten over sociaal-emotioneel leren op school. Kwink magazine biedt achtergrondinformatie en informatie over de lesmethode Kwink en wil scholen enthousiasmeren om aandacht te besteden aan sociaal-emotioneel leren in de klas. Veel leesplezier!

Martijn Wabeke, eindredacteur Erik Idema, uitgever Auteurs Tea Adema, Dianne Bos, Erik Idema, Jolanda Krikke, Gerard van Midden, Kees van Overveld, Lynette de Ruijter, Wouter Siebers, Karine van der Zon Fotografie Maarten Feenstra, Lynette de Ruiter, Wouter Siebers, Dreamstime (p12, 15, 18)

Kwink-bijeenkomsten Kwink-bijeenkomst!

Speciaal voor abonnees

Drachten / Breda

U bent van harte welkom op de speciale bijeenkomst voor Kwink-scholen en onderwijsadviesorganisaties die Kwink begeleiden. Het thema is ‘Kwink! Voor en door scholen’.

We organiseren twee bijeenkomsten met verschillende workshops in Friesland (Drachten, 8 november) en in Noord-Brabant (Breda, 31 oktober). Meer informatie en aanmelden: www.kwinkopschool.nl/kwinkbijeenkomst.

Goed Gedrag op school Nieuw! Van de makers van Kwink

Voor een

23 lessen Goed Gedrag. Met dit pakket (handleiding en usb-kaart) leert u kinderen gedragsregels aan en krijgt u

Vormgeving Richard Feld Uitgever Kwintessens Berkenweg 11 Amersfoort

een concreet stappenplan bij ongewenst gedrag. Kwink-

Goed g Gedra

(eenmalige aanschaf). Meer weten of bestellen: www.goedgedragopschool.nl.

Week tegen Pesten: 18 t/m 22 september Kwintessens biedt ook dit jaar voor deze belangrijk

T: 033 460 60 11 E: info@kwinkopschool.nl

week gratis materiaal aan voor het voorkomen van pesten, waarin onder andere wordt ingegaan op het besef krijgen van de gevolgen van pesten. U vindt de

www.kwinkopschool.nl www.kwintessens.nl

Alle rechten voorbehouden Overname uit Kwink magazine is zonder voorafgaande toestemming van de uitgever niet toegestaan.

hool

scholen betalen geen € 195,- maar € 150,- per pakket

Postbus 1492 3800 BL Amersfoort

2017 - 2018 nr. 1 issn: 2405 - 5956

veilige sc

suggesties op www.kwinkopschool.nl/pesten.

et Kijk voor eh nieuws op a ller laatstinkop sc hool.n l! www.kw Kwink is geïnspireerd op het boek Groepsplan Gedrag van dr. Kees van

Overveld. Dit is een uitgave van Uitgeverij Pica.

Inhoud

4-5

Kwinken in…

6 -7

De kracht van transitie

8-9

SEL doe je overal

12-13

Weten wat je voelt

16-17

Kwink erkend als ‘goed onderbouwd’

18

Kwink en Burgerschap

Fris Het nieuwe schooljaar is nog fris. De lokalen zijn schoon, materiaal in overvloed, verwachtingsvolle leerlingen en leerkrachten die zich verheugen op wat komen gaat.

Dat brengt ook een grote verantwoordelijkheid met zich mee. Want leerkrachten staan voor de uitdaging om van hun klas een echte groep te maken. Een positieve groep! Kwink helpt daarbij.

In dit magazine een overzicht van hagelnieuwe Kwink-lessen, allemaal gebaseerd op de vijf levensvaardigheden voor SEL. Kees van Overveld gaat dieper in op de SEL-competentie Besef (hebben) van jezelf. Het aanleren van die competenties start in de Kwink-les, maar uit onderzoek blijkt steeds weer dat het echt eigen maken van deze vaardigheden in dagelijkse situaties gebeurt. Daarom is de transitie, waarin kinderen het geleerde gaan toepassen, zo belangrijk.

Afstemming met ouders over wat je op school aan SEL doet is ook belangrijk. Om die communicatie te stimuleren heeft Kwink de Koelpastposter ontwikkeld.

Een snel, makkelijk en effectief middel.

In deze uitgave een uitgebreid verslag van een schoolbrede invoering van de poster. Genoeg frisse ideeën om het jaar mee te beginnen.

Tot slot ben ook ik fris. Als nieuwe projectleider van Kwink hoop ik samen met de redactie en u elke dag weer de mooiste SEL-lessen voor leerlingen te ontwikkelen.

En verder...

10 Een kijkje bij… de middenbouwredactie 11 Verdieping voor de Kwink-coach 14 Kwink-inclusive reizen 15 Sociaal-emotioneel leren thuis 19 Nieuwe projectleider

Een fris schooljaar gewenst!

Wouter Siebers projectleider Kwink

Kwinken in...

De Bron in Harderwijk

Het is een druilerige vrijdagochtend. Bij binnenkomst begroet Elma Meerman alle 25 kinderen van haar groep 6.

Ze vraagt: ‘Hebben jullie er zin in?’ ‘Ja!’ roept Layla. ‘Eerst Kwink. Dat duurt altijd lekker lang.’

Kindgesprekken

Jari steekt zijn vinger op. ‘Fien heeft

mochten geven. De term ‘je kwets-

Op het programma staat de tweede

meer zelfvertrouwen gekregen,’ zegt

baar opstellen’ valt. Deze groep heeft

helft van les 12: ‘Samenwerken met

hij.

geleerd wat dat is en wat het oplevert.

verschillen’. Vorige week werd de

Fien, een klein meisje met twee

‘Welk cijfer gaf jij jouw zelfvertrouwen

eerste helft gedaan. Elma doet twee

staarten, zakt onderuit op haar stoel.

ook alweer, Matthijs?’ vraagt Elma.

weken met een les en besteedt er

Als Elma zegt dat zij dit ook in hun

Matthijs, een klein beweeglijk jonge-

elke week een uur aan.

gesprek heeft benoemd, veert ze op.

tje met pet, stopt met friemelen aan

Maar eerst gaat het over de kind-

Ze bloost en knikt.

zijn armbanden.

gesprekken van de afgelopen tijd.

Jenny vindt dat ze als groep beter

‘Een nul,’ zegt hij terwijl hij haar van

Daarin vertelden de kinderen een-

met elkaar kunnen praten. Ruard is

onder de klep aankijkt.

op-een aan hun juf wat er al goed

het daarmee eens en zegt dat dat

Elma knikt zwijgend. ‘En nu?’ vraagt ze.

gaat en waaraan ze nog willen

komt omdat ze meer naar elkaar

Matthijs hoofd gaat omhoog. ‘Een

werken.

luisteren.

nul komma één,’ roept hij lachend.

Elma zegt dat ze hoorde wat kinde-

4

‘Nou, dat is tenminste groei!’ lacht

ren van zichzelf vinden. Nu wil ze ook

Zelfvertrouwen

Elma terug.

horen wat ze van elkaars ontwikke-

Ze komen terug op de Kwink-les waar-

Dan kijkt ze hem rustig aan. ‘Welk

ling vinden.

in ze hun zelfvertrouwen een cijfer

cijfer geef je het nu, Matthijs?’

Kwinken in de praktijk

’ ! f a k r e w n ij m b e h ik ‘Juf , ‘Uhhh… een acht komma acht,’

Even zwijgt hij, gaat rechtop zitten

ten met wisselend volume en soms

antwoordt hij.

en vervolgt: ‘Maar dat is ze dus niet.’

dagen kinderen elkaar uit. Elma

Haar duim gaat omhoog. Matthijs glundert.

loopt door de klas en geeft, waar In een ander groepje gaat ook een

nodig, kinderen een aanwijzing hoe

vinger in de lucht. Mark zegt dat hij

ze op een goede manier verder

een beetje een vooroordeel over

kunnen.

Daan had.

Elma zegt: ‘Daan, in het begin van

‘Deze groep had jarenlang het stem-

het jaar ging het slechter met jou.’

pel “drukke klas”,’ zegt Elma na de

Daan knikt. ‘Daar ben ik het hele-

les. Ze is hard met ze aan de slag

maal mee eens.’

gegaan. ‘En nu is dat echt niet meer

Zelf komt hij over dit onderwerp

zo.’

moeilijk uit zijn woorden. Met hulp

Ze weet zeker dat het komt door de

van klasgenoten en de juf wordt

Kwink-lessen. Daardoor kan zij de kin-

het verhaal duidelijk. Daan was

deren veel leren. ‘De kinderen laten

altijd alleen in de pauzes. Dat vond

nu zien wie ze echt zijn. Dat kunnen

hij vreselijk. Tijdens een Kwink-les

ze beter, omdat ze hebben geleerd

durfde hij dat te zeggen. Hij moest

hun emoties te verwoorden.’

erbij huilen. Sinds die dag is er

Het is intensief om voor deze groep

elke pauze wel iemand met wie hij

te staan. ‘Maar ik krijg zoveel van ze

speelt.

terug. En gisteren hebben ze drie

In het nagesprek zegt ze: ‘Matthijs

kwartier stil gewerkt. Drie kwartier! Een

was zo’n ventje dat jarenlang als

Stempel

jongen zei: “Juf, ik heb mijn werk af.”

lastig werd bestempeld. Zijn onzeker-

Na dit lange gesprek gaat de klas

Dat was misschien wel voor het eerst

heid verborg hij onder veel bravoure

in groepjes opdrachten maken. Ze

in zijn schoolcarrière. Dat maakt mij

en lawaai. Ik schrok echt toen ik ont-

werken energiek en fanatiek. Ze pra-

gelukkig.’

dekte dat daar zo’n negatief zelfbeeld onder zat. Maar toen hij het eenmaal had uitgesproken, konden we ermee aan de slag.’

Vooroordelen De groep bekijkt de animatie. Elma koppelt de kern hiervan aan de nieuwe groepjes in de klas. Ze vraagt

Het motto van Elma

wie er een vooroordeel had over iemand in het nieuwe groepje.

Als leerlingen hun gevoelens leren herkennen en benoemen,

Cees zucht voor hij zegt: ‘Ik dacht

creëren ze met elkaar een open en veilig klimaat waarin ze

dat Sonja heel tuttig was.’

optimaal kunnen leren en groeien!

5

De kracht van transitie!

U

it onderzoek1) blijkt

dat lessen in sociaal-

emotioneel leren (SEL) pas echt effectief worden op het moment dat een school en haar leerkrachten veel aandacht hebben voor transitie. Transitie is de koppeling tussen wat er in een les wordt aangeboden en de vertaling daarvan naar de praktijk. Levensecht leren dus. In die situaties krijgt sociaal-emotioneel leren betekenis.

Maar hoe zorgt een leerkracht voor gerichte transitie? Hoe vertaal je dat wat er geleerd is naar concrete situaties zonder dat de leerlingen altijd doorhebben dat ze worden onderwezen? Het zijn vaardigheden die een leerkracht moet ontwikkelen.

Het goed vormgeven van transitie is complex en vraagt veel oefening. In dit artikel krijgt u ‘tips & tricks’.

6

1) Het aanleren van sociale vaardigheden in speciale ‘sociale-vaardigheidslessen’ lijkt slecht weinig waarde te hebben.

Sociale vaardigheden moeten zoveel mogelijk onderwezen worden in natuurlijke situaties’ (p.63). (Mitchell, 2014)

Gebruik dagelijkse situaties Van start naar transitie

een transitie naar aanleiding van

Elke Kwink-les verloopt volgens een

de SEL-doelen (bijvoorbeeld de

vaste opbouw. Het laatste onderdeel van de les - bij ‘vooruitblik’ - is transi-

Kwink van de Week).

2. E r doet zich een situatie op school

tie. Omdat dit onderdeel niet direct

voor. Naar aanleiding hiervan

aan het einde van de les plaats-

zorgt de leerkracht voor een krach-

vindt, maar in de periode erna,

tige transitie.

Teambreed spreken over transitie

vraagt dit focus van de leerkracht gedurende de gehele week.

ad 1. Als een leerkracht vooraf na-

De makers van Kwink bieden bij elke

denkt over transitie kan zij zichzelf de

les suggesties om transitie vorm te

volgende vragen stellen:

geven in de dagelijkse praktijk. Toch

a. Wat is de SEL-doelstelling waar

is een door de leerkracht zélf vorm-

we op dit moment in de klas mee

gegeven transitie veruit het krachtig-

bezig zijn?

ste middel om leerlingen SEL-competenties aan te leren.

b. Welke vorm van transitie kies ik hierbij (zie transitiesituaties)? c. H oe geef ik de transitie concreet

Transitiesituaties Een goede transitie ziet er voor elke groep en situatie anders uit. Daarom

vorm? d. Welke frequentie heeft deze transitie nodig, kijkend naar mijn groep?

Oefen samen met collega’s het vormgeven van transitie. Neem tijdens een teamvergadering allemaal de huidige Kwink van

is het van belang een breed arsenaal aan transitiesituaties te kennen.

ad 2. De mooiste en krachtigste

de Week mee en ontwerp een

Mogelijke vormen hiervoor zijn:

transities komen vaak voort uit een

passende transitie. Andersom kan

situatie die zich voordoet op school.

ook: bespreek bijvoorbeeld een ruzie

spelsituatie waarin geoefend ge-

De leerkracht ontwerpt een transitie

op het schoolplein van afgelopen

drag in context nodig is;

in het moment/naar aanleiding van

week. Hoe koppelen jullie dit aan dat

aanspreken op gedrag van leerlin-

een natuurlijke situatie. Vragen die

wat de leerlingen tijdens de Kwink-

gen (concreet gericht op actuele

een leerkracht zichzelf kan stellen:

lessen leren?

doelstelling);

a. O p welke manier kan ik de SEL-

rollenspel;

doelstellingen die op dit moment

expliciete rol toekennen aan on-

in de klas actueel zijn, koppelen

derwijsondersteunend personeel;

aan deze situatie?

concrete situaties stilleggen en stilstaan bij de doelstelling.

b. H oe vertaal ik dit direct en concreet naar de leerling?

Katern:

c. H oe kom ik hier op een later Kiezen en vragen stellen Het gaat om de juiste transitie op het juiste moment. Is de vorm gekozen?

‘Kwink en het

moment op terug?

belang van

d. H oe geef ik de transitie concreet

transitie’

vorm?

Dan kan de leerkracht zichzelf een aantal vragen stellen.

Is transitie daarmee een verzwaring

Kwintessens heeft een katern

van de taak? Absoluut niet!

ontwikkeld over het belang van

Allereerst is het belangrijk een ver-

Transitie werkt namelijk preventief

transitie. Hierin staan tips en kant-

schil te maken in de manier waarop

en voorkomt verstorend gedrag.

en-klare werkvormen om het

de leerkracht met transitie bezig kan

Natuurlijk vraagt het wel om

belang van transitie in het team te

zijn. We onderscheiden twee manie-

oefening en geduld. Maar daar

bespreken. Vraag het katern gratis

ren van werken:

wordt de transitie elke dag beter

aan via

1. D e leerkracht denkt vooraf na over

van. Waar begin jij?

abonnementen@kwintessens.nl.

7

SEL doe je overal!

Ook thuis met de Koelkastposter van Kwink

‘Hoe was ’t op school?’ ’ m! ma i oe D . or ho en ll ba et vo ga Ik ! uk le ‘O,

E

en herkenbare situatie? Ouders weten lang niet altijd wat hun kind op school doet en beleeft. Maar als school, ouders en leerlingen met elkaar in verbinding staan, kan dit

problemen voorkomen. Bovendien zorgt goed contact voor een stimulans in de ontwikkeling van kinderen. Steeds meer scholen ontdekken die positieve effecten van ouderbetrokkenheid en werken daarom met de interactiedriehoek: school – ouders – kind. Ouderbetrokkenheid betekent meer dan ouders die klusjes komen doen, naar een projectavond gaan of pas op school komen als er problemen zijn.

8

Kwink op school en thuis!

de hand van stellingen, uitspraken

ze met het begrip ‘eerlijkheid’ bezig

en afbeeldingen van emoties met

was. Waarop ik vroeg: “Waar heb je

elkaar in gesprek te gaan. En omdat

dat ineens vandaan?” Wat bleek:

SEL meer is dan alleen praten, biedt

ik kwam daar een doelstelling over

de poster ook drie energizers voor in

tegen op de Koelkastposter thuis! We

de thuissituatie.

hadden daar een heel leuk gesprek over.’ Zo versterkt school dus thuis en

Voorbeeld van succesvolle

andersom.

ouderbetrokkenheid De Caeciliaschool in Amersfoort werkt met Kwink en vindt SEL dus belangrijk. De school ervaart dat als ouders hier direct bij worden betrokken, dit positieve effecten heeft op de betrokkenheid. De Koelkastposter werd door De Koelkastposter voor thuis

hen dan ook direct omarmd.

Het klinkt mooi allemaal en dat is het

De leerlingen hebben hun ouders

ook. Maar wat kan de school - als

zelf op een originele manier uitgeno-

het om sociaal-emotioneel leren

digd voor een kennismaking met de

gaat - doen om het gesprek tussen

Koelkastposter: met een videobood-

ouders en kinderen hierover te stimu-

schap! Dat werkte, want in maart

leren thuis? Hoe kom je verder dan:

2017 zaten ouders en hun kinderen

‘Hoe was het? O, leuk!’

het eerste kwartier van de ochtend

De redactie van Kwink bedacht hier-

bij elkaar in de klas. Elke leerkracht

voor de ‘Koelkastposter’, die vier keer

introduceerde toen de Koelkastpos-

per jaar te vinden is op de Startpagi-

ter en legde kort uit waar de groep

na van het digibord. Ouders kunnen

die weken met Kwink mee bezig was.

de poster downloaden op het open

Daarna gingen de ouders samen

gedeelte van de site op

met de leerlingen met de Koelkast-

www.kwinkopschool.nl/ouders. Na-

poster aan de slag: spelen, praten,

tuurlijk kan de school de poster ook

lachen, kijken en genieten maar!

geprint mee naar huis geven.

Het effect? Enthousiaste ouders die Wat biedt de Koelkastposter?

aangeven het fijn te vinden om

Op de poster staan de lesdoelen

te weten waar hun kinderen op

van telkens vijf nieuwe lessen. Die da-

school mee bezig zijn. Een van de

gen ouders en kinderen uit om aan

ouders: ‘Mijn dochter vertelde dat

Geeft u de Koelkastposter al actief mee naar huis?

U zult ervaren dat het werkt!

9

De makers van Kwink

Vooruitblik de middenbouwredactie Een kijkje bij...

Wat staat er de komende weken op het programma?

van Kwink onderbouw Titel

Competentie

Groepsfase

Les 1

Ik ga dit jaar groeien

Besef van jezelf

Forming

Les 2

Dit zijn onze afspraken!

Keuzes maken

Norming

Les 3

Ruimte geven aan een ander

Besef van de ander

Storming

Les 4

Zeggen wat je vindt

Relaties hanteren

Storming

Les 5

Boos? Koel even af!

Zelfmanagement

Storming

Relaties hanteren

Performing

Titel voor de midKarine de schrijvers

Competentie

Groepsfase

denbouw. zitten Les 1 Wekelijks Wie ben ik? ze om tafel met de andere redacteuren en tekstLes 2 Aardig! schrijver voor de animaties.

Besef van jezelf

Forming

Keuzes maken

Norming

n e s s e l w u o b n e d id m De van Kwink Les de 6 makers Ik zeg:van ‘Stop!’

Wie zijn Kwink? Hoog tijd om kennis te maken met de redactie! In middenbouw zijn Jolanda en de Kwinkredactie

Af enLes toe3 schuift hoofdredacteur Mijnde ruimte, jouw ruimteof een ge-

Besef van de ander dragsspecialist aan. Ze bedenken de thema’s, de Les 4 Geef je mening!

Relaties hanteren lesinhoud (gekoppeld aan de competenties uit Groeps5 kun je leren planLes Gedrag ),Kalmeren lezen met elkaar mee en zijn kritisch op elkaar.Zelfmanagement Les 6

Pestgedrag aangepakt!

De middenbouwredactie Beleving, dat woord komt als eerste bovenbouw op bij Karine en Jolanda als ze aan Titel de middenbouwlessen van Kwink Les 1‘Sociaal-emotioneel Wie ben ik? denken. leren is

Relaties hanteren

Storming Storming Storming Performing

‘ Het enthousiasme van leerkrachten werkt aanstekelijk. Zij laten kinderen groeien!’

Competentie

Groepsfase

Besef van jezelf Vertaalslag naar middenbouwers

Forming klas. ‘Kinderen weten al best veel

alleen als kinderen het voeLesmogelijk 2 Afspraken maken len en ervaren.’ Jolanda studeerde

Actief leren is het uitgangspunt Keuzes maken

over zichzelf en de ander,’ ervaart Norming

aan de en is, naast ruimte redacteur Les pabo 3 Persoonlijke

de animatie wordt deBesef vertaalslag dat Kwink ze de ruimte geeft om van de ander Storming

als het sociaal-emotioneel Lesgaat 5 om Kalmeren

tiviteiten waaronder drama, helpen het effect van een enthousiaste Zelfmanagement Storming

leren.’

Les 6 Pestgedrag Karine werkt aan verschillende les-

de kinderen om het geleerde in een leerkracht is. ‘Zij maken echt het Relaties hanteren Performing veilige omgeving in te oefenen. verschil. Hun enthousiasme werkt

methodes bij Kwintessens. ‘Een vei-

Plezier is daarbij belangrijk: (soci-

aanstekelijk. Zij laten kinderen

lige groep waarin kinderen zichzelf

aal-emotioneel) leren is leuk!

groeien!’

voor de ontwikkeling van een kind.

Kwink komt tot leven

In de volgende editie van Kwink

Daar heeft het zijn hele leven profijt

Je ziet pas echt het effect van de

magazine nemen we een kijkje bij

van. Kwink helpt daarbij.’

lessen als je een kijkje neemt in de

de bovenbouwredactie.

van Kwink, werkzaam als leerkracht.

Les 4 Een eigen mening ‘De klas is één grote leerschool. Juist

van de middenbouwlessen. Vanuit

Jolanda. ‘Het is mooi om te zien

gemaakt naar alledaagse en herhier handen en voeten aan te geRelaties hanteren Storming kenbare situaties. Verschillende acven.’ Karine heeft gezien hoe groot

kunnen zijn, is ontzettend belangrijk

10

Lesdoel

Kwink van de Week

Ik weet wat ik kan en dat ik dit jaar ga groeien.

Groei!

Ik ken onze afspraken.

Wees aardig voor elkaar!

Ik respecteer de ruimte van de ander.

Geef de ander de ruimte!

Ik durf eerlijk antwoord te geven als iemand mijn mening vraagt.

Wat vind jij? Zeg ‘t!

Ik weet wat ik kan doen als ik boos ben.

Word je boos? Koel af!

Ik zeg ‘stop!’ als ik naar gedrag zie.

Naar gedrag? Zeg stop!

Lesdoel

Kwink van de Week

Ik weet wie ik ben en ik weet dat ik groei.

Groei!

Ik weet welke afspraken passen bij ‘aardig zijn’.

Wees aardig voor elkaar!

Ik respecteer de ruimte van een ander.

Geef de ander de ruimte!

Ik durf te zeggen wat ik vind.

Geef je eigen mening!

Ik weet hoe ik mijzelf rustig kan maken.

Kook je bijna over? Koel af!

Ik weet wat ik moet doen als ik pestgedrag zie.

Pestgedrag? Pak het aan!

Lesdoel

Kwink van de Week

Ik weet wie ik ben en dat ik dit schooljaar kan groeien.

Groei!

Ik weet hoe we goede afspraken kunnen maken.

Behandel een ander altijd zoals je zelf behandeld wilt worden (Gouden Regel).

Ik respecteer de ruimte van de ander.

Geef de ander de ruimte!

Ik durf eigen ideeën in mijn groep te delen.

Geef je eigen mening!

Ik ken technieken om mezelf te kalmeren.

Oververhit? Cool down!

Ik weet wat ik moet doen als ik pestgedrag zie.

Pestgedrag? Pak ’t aan!

Kom binnen!

Leuk je weer te zien.

Kwink is een uitgave van

gezellig dat je er bent. voor inspirerend onderwijs ● www.kwinkopschool.nl Kwink is een uitgave van

voor inspirerend onderwijs ● www.kwinkopschool.nl

we kunnen je niet missen.

samen zijn we sterk ...en een veilige groep.

veel plezier vandaag!

Vooruitblik

Wat staat er de komende weken op het programma?

onderbouw Titel

Competentie

Groepsfase

Les 1

Ik ga dit jaar groeien

Besef van jezelf

Forming

Les 2

Dit zijn onze afspraken!

Keuzes maken

Norming

Les 3

Ruimte geven aan een ander

Besef van de ander

Storming

Les 4

Zeggen wat je vindt

Relaties hanteren

Storming

Les 5

Boos? Koel even af!

Zelfmanagement

Storming

Les 6

Ik zeg: ‘Stop!’

Relaties hanteren

Performing

Titel

Competentie

Groepsfase

Les 1

Wie ben ik?

Besef van jezelf

Forming

Les 2

Aardig!

Keuzes maken

Norming

Les 3

Mijn ruimte, jouw ruimte

Besef van de ander

Storming

Les 4

Geef je mening!

Relaties hanteren

Storming

Les 5

Kalmeren kun je leren

Zelfmanagement

Storming

Les 6

Pestgedrag aangepakt!

Relaties hanteren

Performing

Titel

Competentie

Groepsfase

Les 1

Wie ben ik?

Besef van jezelf

Forming

Les 2

Afspraken maken

Keuzes maken

Norming

Les 3

Persoonlijke ruimte

Besef van de ander

Storming

Les 4

Een eigen mening

Relaties hanteren

Storming

Les 5

Kalmeren

Zelfmanagement

Storming

Les 6

Pestgedrag

Relaties hanteren

Performing

middenbouw

bovenbouw

Verdieping voor de Kwink-coach

Bent u Kwink-coach en wilt u graag

Hoe zet u de kennis van groeps-

persoon. We organiseren deze

weten wat u kunt doen om het team

vorming in?

eerste bijeenkomst in Amersfoort op

te inspireren en te ondersteunen bij

Op welke manier kunt u transitie

10 november. Het minimumaantal

het werken met Kwink? En wilt u

stimuleren binnen de school?

deelnemers is acht, het

graag met andere Kwink-coaches

Leer meer over de preventiepirami-

maximumaantal vijftien. (Bij grote

brainstormen over de problematiek

de. Met welke interventies is de

belangstelling wordt een tweede

en de oplossingen die u op uw eigen

piramide op uw school gevuld?

bijeenkomst georganiseerd!)

school tegenkomt? Dat kan op de

Welke plek heeft Kwink daarin?

Meer informatie ontvangt u

speciale, verdiepende bijeenkomst

Maak een klein, afgebakend

binnenkort via de Kwink-nieuwsbrief.

voor Kwink-coaches. Hier komen

coach-plan. Waar gaat u aan wer-

Daarin leest u ook hoe u zich kunt

(onder andere) de volgende

ken? Wat heeft prioriteit binnen de

aanmelden. Wilt u alvast zeker zijn

school?

van deelname? Stuur dan een

onderwerpen aan bod: Hoe creëert u draagvlak voor Kwink

De Kwink-coach bijeenkomst duurt

e-mail met uw gegevens naar info@

binnen de school en wie heeft u

drie uur en de kosten voor

kwintessens.nl onder vermelding van

daarbij nodig?

deelname bedragen € 250,- per

‘bijeenkomst Kwink-coach’.

Agenda Wilt u kennismaken met Kwink?

Dat kan op de volgende bijeenkomsten: 20 september: Het Pica Onderwijscongres 2017 (Zwolle) 27 september: Nationale Educational Needs Conferentie 2017 (Ede) 9 november: Nationaal congres ‘Het Geluk van de Toekomst: De kracht van jouw onderwijs’ (Bussum) 10 november: SWPBS conferentie (Utrecht) Gebruikt u Kwink al?

Dan bent u hier van harte welkom: 31 oktober: Kom kwinken in Breda Thema: SEL; de hele school doet mee (i.s.m. C-Lion) 8 november: Kom kwinken in Drachten Thema: SEL; de hele school doet mee (i.s.m. Cedin) 10 november: Kwink-coach bijeenkomst (Amersfoort) Kwink-scholen ontvangen binnenkort meer informatie.

Goed Gedrag op school

Nieuw!

Van de m akers van Kwin k

23 lessen Goed Gedrag. Met dit pakket (handleiding en usb-kaart) leert u kinderen gedragsregels aan en krijgt u een concreet stappenplan bij ongewenst gedrag.

Kwink-scholen betalen geen € 195,- maar € 150,- per pakket

(eenmalige aanschaf). Meer weten of bestellen: www.goedgedragopschool.nl.

Meer weten? Ga naar www.goedgedragopschool.nl.

Maak gebruik van de actie: bestelt u voor 30 september 2017, dan ontvangt u het pakket voor € 150,- in plaats van € 195,-

Goed Gedrag

Voor een veilige school

Goed Gedrag is een methode van

Weten wat je voelt Kees van Overveld

D

e gymles in groep 6 verloopt rumoerig. Tijdens een balspel wordt er hard met de bal gegooid, harder dan verantwoord is. De gymleraar ziet het niet, omdat hij aan de

andere kant van de zaal een aantal leerlingen helpt met het oefenen van de handstand.

Sven heeft al twee keer een bal tegen zijn hoofd gekregen. Expres, zo denkt hij. Sven voelt zich niet prettig. Zijn hoofd doet pijn, hij heeft last van rillingen en zijn hart bonst luid in zijn oren. Sven krijgt opnieuw een bal tegen zich aan. Hij verkrampt, zijn gezicht verstrakt en plots gilt hij het uit. Een kreet van pure frustratie galmt door de zaal. De geluiden in de zaal verstommen, iedereen kijkt geschrokken naar Sven.

Leerling Sven voelt van alles: niet al-

12

benoemen. We noemen dit ook wel

beschreven bij Sven, kennen een

leen de fysieke pijn van een te hard

interoceptie. Het schijnt dat een spe-

grote variëteit aan uitingsvormen:

gegooide bal, maar ook onmacht

cifiek deel van de hersenen beschikt

hoofdpijn;

en frustratie. Hij is een jongen die

over een topografische kaart van

droge mond;

moeite heeft om te vertellen wat er

ons lichaam: de insula. De insula

ademhaling die stokt of versnelt;

(letterlijk) in hem omgaat.

wordt in onderzoek dan ook veelvul-

hartkloppingen;

De SEL-competentie Besef (hebben)

dig geassocieerd met de vaardig-

buikpijn;

van jezelf (‘selfawareness’) appel-

heid om snel en accuraat de signa-

gevoelens van kou of warmte;

leert aan de vaardigheid om licha-

len in ons lichaam te herkennen.

samentrekking van spieren;

melijke sensaties te herkennen en te

De lichamelijke sensaties, zoals ook

aandrang tot plassen of drukken.

Ac htergrond informatie

Sven is in de gymzaal. Wat hij tijdens

Via de Kwink-lessen krijgen leerlin-

het balspel waarneemt zijn harde

gen een machtige tool aangereikt

stemmen, vijandige blikken, lachen-

waarmee zij het onbewuste bewust

de gezichten en mogelijk intimide-

kunnen maken: taal! Met gevoels-

rend gedrag. Deze subjectieve waar-

woorden als boos, trots, beschaamd

nemingen en de gedachten die hij

of vrolijk hebben leerlingen de mo-

hier misschien bij heeft, zorgen voor

gelijkheid om de lichamelijke sen-

de verkrampingen in zijn lichaam.

saties om te zetten in een effectieve handeling: benoemen wat je voelt

Beeld je Sven eens in

en wat je eventueel dwars zit.

Daar staat hij, midden in een bal-

Door al jong te starten met het aan-

spel, omringd door klasgenoten die

bieden van gevoelswoorden hoop

expres hard een bal gooien. Fysieke

je dat jongens als Sven niet voortdu-

pijn. Innerlijke pijn. Niet in staat om te

rend tegen een muur van frustratie

Dr. Kees van Overveld (53) is

herkennen wat er precies gebeurt.

oplopen. Het mooie van Kwink is dat

gedragsdeskundige. Hij volgt alle

De emotie ‘frustratie’ is geboren.

het programma alle mogelijkheden

ontwikkelingen rondom gedrag

Wat we weten, is dat emoties en

biedt om preventief te werken aan

op de voet, zowel nationaal als

lichamelijke sensaties bij elkaar ho-

een belangrijke levensvaardigheid:

internationaal.

ren. Een emotie wordt in eerste in-

weten wat je voelt.

Na het grote succes van Groepsplan

Kees van Overveld

Gedrag is in januari 2017 een nieuw

stantie nog niet bewust ervaren. Het is een soort chemisch proces. Pas

Dit is het eerste artikel over SEL-

boek van zijn hand verschenen. Dit

op het moment dat we ons bewust

competenties in een serie van vijf.

boek gaat over sociaal-emotioneel

worden van wat we voelen, spreken

In het volgende Kwink magazine:

leren (SEL), een onderwerp waar

we over gevoelens.

zelfmanagement.

Kees zich al jaren mee bezighoudt.

Hij was een van de eersten in

Sven heeft letterlijk geen woorden voor hetgeen hij voelt. Hij schreeuwt het uit.

Wat leerlingen als Sven nodig hebben, is een leraar die helpt om vaardiger te worden in het toepassen van de competentie Besef hebben

van jezelf. Zie het kader hieronder.

Nederland die over het belang van Bronnen: Goleman, D. (2017). Building Blocks of Emotional Intelligence: Emotional Selfawareness: A Primer. Florence: More than Sound.

Overveld, K. van (2017). SEL. Sociaal-emotioneel leren als basis. Huizen: Uitgeverij Pica.

SEL publiceerde. Het nieuwe boek is een introductie van de theorie en praktijk van SEL voor leraren in het primair onderwijs.

Vanuit zijn eigen bedrijf www.keesvanoverveld.nl geeft Kees van Overveld lezingen, workshops

Gedragsbeschrijvingen Besef (hebben) van jezelf De leerling: - vertelt dat hij zich lichamelijk (niet) prettig voelt; - gebruikt een gevoelswoord om aan te duiden hoe hij zich voelt;

en teamtrainingen in Nederland en Vlaanderen over diverse gedragsthema’s. Uiteraard heeft hij ook het nodige te vertellen over SEL.

- kan binnen een basisemotie nuances aanbrengen door het gebruik van verschillende emotiewoorden (bijvoorbeeld angstig, bang, doodsbang); - durft in het bijzijn van anderen te vertellen hoe hij zich voelt.

13

Kwink meting

Kwink-inclusive reizen Een collega van mij is een echte groepsreiziger. Hij gaat wandelen in Peru, beklimt bergen waar ik nog nooit van gehoord heb en komt op plaatsen waar het extreem warm of idioot koud is. Het zijn van die vakanties waar je misschien niet per se van uitrust, maar dan heb je wel wat meegemaakt. En dat met een groep mensen die je van tevoren niet kent.

Zelf heb ik weinig ervaring met het reizen in zo’n onbekende groep. Ik ga op vakantie met een reisgezelschap waarmee ik al veertien jaar getrouwd ben. Maar mijn collega legde uit dat het reizen in zo’n groep erg leuk is. Je leert in korte tijd mensen kennen, iedereen probeert er wat leuks van te maken en als iemand je minder goed ligt, trek je gewoon wat meer naar een ander. (Als ik dat tijdens mijn vakantie doe, is mijn reisgezelschap er minder blij mee…) Maar, zo vertelde mijn collega, er zit wel een grens aan zo’n vakantie. Uit onderzoek is gebleken dat die grens ligt op acht dagen. Een ‘spontane’ groep kan het over het algemeen best acht dagen met elkaar uithouden zonder ruzie te krijgen, daarna komen de irritaties. Voor een groep die het langer dan acht dagen moet volhouden, is meer nodig dan een beetje goede wil.

Er is trouwens meer onderzoek gedaan naar groepsvorming tijdens reizen. Psychotherapeut Roelof Wolters is deskundige op het gebied van groepsprocessen. Hij legt uit dat elk reisgezelschap bepaalde fasen in de groepsvorming doorloopt (bron: www.psychologiemagazine.nl). In de eerste fasen, zeg maar de eerste twee dagen, draait veel om leiderschap.

De reisleider moet zekerheid bieden, zo legt Wolters uit. Als hij dat niet doet, staan andere mensen op om informeel leider van de groep te worden.

Ik moet er niet aan denken. Loop je daar in Peru, achter een informeel leider aan te sjokken die een alternatieve route heeft bedacht. Of zou ik zelf diegene zijn die alles beter weet, die breeduit zijn kennis van de streek etaleert en over wie mensen blij zijn dat ze na acht dagen eindelijk van hem verlost zijn? Hoe het ook zij: misschien is het verstandig als reisbureaus voortaan bij elke reis aangeven of de reis ‘Kwink-inclusive’ is. Dan weet je als reiziger vast op wat voor soort reis je je kunt voorbereiden.

Voor het komend schooljaar weet u in ieder geval dat de ‘reis’ met uw groep langer dan acht dagen duurt. Die eerste acht dagen zal het sowieso wel vol te houden zijn, maar het lijkt me voor iedereen prettig als de groep duurzamer wordt dan de bergwandelaars in Peru. En dat het leiderschap in de groep niet te veel aan het toeval wordt overgelaten.

Ik wens u een goede reis!

Erik Idema

14

Ouderinformatie

Sociaalemotioneel leren thuis

Stil en verlegen: probleem of parel?

‘Heeft u even? Het gaat over Kim.’

Door Tea Adema, trainer

De moeder van Kim schrikt. ‘Moet ik me zorgen maken?’

bij De Opleiding tot kinder-

‘Nou eh… nee, dat niet,’ zegt de leerkracht van Kim, ‘maar ik vind

en opvoedcoach

uw dochter wel erg stil en verlegen.’

Kims moeder heeft vanaf nu een

na. Hebben, als ze zich mogen

zichzelf. De oplossingen hebben

probleem. Ze wil maar één ding:

ontwikkelen tot wie ze zijn, een af-

ze daarom zelf in zich. Want als ik

dat haar dochter gelukkig is, het fijn

gewogen mening en laten die pas

vraag wanneer het goed met hun

vindt in de groep, lekker meedoet

weten als het echt relevant is. Voor

kind gaat, zeggen ouders vrijwel

met alles. Maar nu schijnt ze verle-

de rest houden ze het lekker voor

altijd: mijn kind doet het goed als

gen te zijn. Ze vertelt nooit iets uit

zichzelf en observeren ze.

het zichzelf kan vermaken. Het

zichzelf in de kring. Ze speelt vaak

raakt overstuur door te veel prik-

alleen op het plein.

‘Dat vind ik sneu voor Kim!’

De stress loopt thuis hoog op. Want

Natuurlijk ga ik niet met Kim aan

ook opa en oma vinden Kim wel

de slag in mijn praktijk. Ik hoef haar

Wat heeft Kim nodig?

erg stilletjes.

niet te leren praten in de groep

Het gaat dus om de behoefte van

kels.

zodat ze zich minder verlegen ge-

het kind. Een introvert kind heeft er

De moeder van Kim is niet de enige

draagt. Ik hoef haar niet te leren

meestal geen enkele behoefte aan

met dit soort zorgen. Aangeprate

meespelen op het plein. En weet u

om op de voorgrond te staan, om

zorgen, vind ik. Hoezo is stil en ver-

waarom niet? Omdat ik dat sneu

dingen te willen vertellen en veel te

legen een probleem? Waarschijn-

vind voor Kim. Want dan zeg ik te-

spelen met andere kinderen. Het

lijk kijkt Kim gewoon de kat uit de

gen haar: ‘Jij bent niet in orde!’

heeft genoeg aan zichzelf en kan

boom. Ze neemt de tijd om haar

Wat ik wel doe? Haar ouders uit-

prima uit de voeten met een klein

omgeving rustig in zich op te ne-

nodigen. Om uitleg te geven over

wereldje. Maar in deze tijd vinden

men. Ze heeft niet de behoefte om

‘kat-uit-de-boom-kijk-kinderen’. Om

we het vaak moeilijk om dat te

gelijk te reageren op anderen. Kim

hun verwachtingen van hun kind

accepteren, omdat we zulke hoge

is vermoedelijk introvert en wellicht

niet te laten bepalen door ande-

verwachtingen hebben.

ook hooggevoelig. En daar is hele-

ren, maar te kijken naar wat hun

Uiteindelijk telt maar één ding: wat

maal niets mis mee! Integendeel.

kind echt nodig heeft.

hebben kinderen als Kim nodig? En

Meestal herkennen ouders dit

dat weet je als je oordeelloos kijkt

goed van hun kind. En ook van

en luistert.

Kinderen als Kim zijn de parels in de klas. Ze denken vaak diep

15

Kwink erkend als ‘goed onderbouwd’ ✔

8

juni 2017: de makers van Kwink gaan een spannende dag tegemoet. Zal de onafhankelijke Erkenningscommissie Interventies Kwink erkennen als goed onderbouwd? Het antwoord laat

niet lang op zich wachten: de Erkenningscommissie is enthousiast. Citaat uit het eindoordeel: ‘De commissie vindt Kwink een goed doordachte, laagdrempelige methode. De commissie geeft haar complimenten voor de manier waarop Kwink is opgezet! Het is een volledige, vriendelijke interventie die goed uitvoerbaar is.’

De aanpak

de minimaal uit te voeren onderde-

activiteiten. De benodigde mate-

De erkenningscommissie geeft ook

len die gehandhaafd moeten wor-

rialen en hun verkrijgbaarheid zijn

nog op de afzonderlijke onderdelen

den. De aanpak aan de hand van

duidelijk beschreven. Opleiding,

van de onderbouwing een reactie.

het ADI-model is helder’.

trainingen en/of competenties van

Over de aanpak: ‘De opzet is vol-

16

de uitvoerder zijn gespecificeerd en

doende uitgewerkt (vorm, volgorde,

De uitvoering

zijn relevant voor de uitvoer van de

frequentie, duur, timing van activi-

Over de uitvoering: ‘Er is bruikbare

interventie. Gegevens over kwaliteits-

teiten, inclusief een schema) en de

uitvoeringsdocumentatie beschik-

bewaking zijn gespecificeerd (regis-

inhoud is voldoende beschreven in

baar via de website met een be-

tratie, evaluatie, onderhoud, bor-

concrete activiteiten. Er is ook ge-

schrijving van doelen, doelgroep,

ging, licenties) en er is een systeem

noeg informatie beschikbaar over

materialen en inhoud van de

voor implementatie. Dit alles maakt

Ik ben goed onderbouwd!

het aannemelijk dat de doelen haalbaar zijn binnen de genoemde randvoorwaarden.

De onderbouwing Over de onderbouwing schrijft de commissie: ‘Het probleem, risico

Kwink beoordeeld met een

7,8!

of thema is volledig en helder omschreven, met relevante gegevens over aard, ernst, omvang, spreiding, perceptie door betrokkenen, kosten en andere (mogelijke) gevolgen.

Ook leerkrachten beoordelen Kwink! Wat vinden zij? Welke effecten

De werkzame elementen van de

zien ze? Werken ze met een Kwink-coach op school? Hebben ze

aanpak zijn beschreven, benoemd

voorstellen voor verbeteringen? Een klanttevredenheidsonderzoek

en verantwoord gebaseerd op on-

over Kwink gaf nuttige antwoorden.

derzoek. Er is adequaat verantwoord hoe met de gekozen aanpak daad-

Deze grote veranderingen staan volgens de scholen dankzij Kwink

werkelijk de gestelde (sub)doelen

in de top drie:

bij de beschreven doelgroep bereikt

1. De sociaal-emotionele competenties van de kinderen zijn

kunnen worden. Doelgroep, doelen en werkwijze sluiten onderling aan.’

verbeterd (op 83% van de scholen).

2. Er is minder verstorend gedrag op school (43%).

3. Kinderen werken beter samen

(23%).

Kwaliteitswaarborging De commissie heeft nog wel een

Een deel van de scholen geeft aan nog geen veranderingen te

vraag over de kwaliteitswaarborging

zien omdat ze nog te kort met Kwink werken.

en implementatie, omdat die afhankelijk is van scholen zelf, namelijk:

63% van de scholen heeft een actieve Kwink-coach aangesteld.

‘Wat wordt er gedaan als de Kwink-

Een aantal scholen zoekt nog naar de rol en inzet van de

coach op een school niet goed

Kwink-coach. Daarom organiseert Kwintessens twee Kwink-

functioneert?’

bijeenkomsten (zie pagina 2) over het thema Kwink! De hele

Die vraag is inderdaad in de onder-

school doet mee! Tijdens die bijeenkomsten gaan we ook in op de

bouwing niet beantwoord. Wel heeft

vragen en wensen van scholen.

Kwintessens het initiatief genomen

Tot slot gaven de scholen Kwink een gemiddeld eindcijfer van 7,8.

het katern ‘Het belang van de Kwink-

Een mooi cijfer (met ruimte voor verbetering).

coach’ te ontwikkelen en om speciale bijeenkomsten voor Kwink-coaches te organiseren. Meer hierover op pagina 11.

De complete theoretische verantwoording lezen? Ga naar www.nji.nl/jeugdinterventies

Winnaars van het SEL-boek SBO Aquamarijn, Leeuwarden l CB De Rank, Sprang Capelle l De Princenhof, Leeuwarden l OBS Het Stelleplankier, Colijnsplaat l Jozefschool, Elden l OBS Annie M.G. Schmidtschool, Den Haag l PWA School, Echteld l Park en Dijk, Gouda l OBS de Startbaan, Soesterberg l Sint Jozefschool, Lichtevoorde.

17

Kwink en burgerschap Burgerschap. Zucht…

Verplicht sinds 2005, maar nooit echt goed van de grond gekomen. Ligt dat aan het woord? Burgerschap klinkt afstandelijk en vaag. Toch is het precies waar scholen leerlingen jarenlang op voorbereiden: om als burger actief, verantwoord en succesvol te kunnen deelnemen aan de maatschappij. En dat is ook wat Kwink wil.

18

Demissionair staatssecretaris Sander

ze leerlingen willen leren. Volgens

Kwink pakt burgerschap

Dekker van Onderwijs wil de lessen

de Inspectie zijn de scholen van

concreet op

burgerschap verbeteren. Dat schreef

goede wil en voldoen ze strikt geno-

Krachtige woorden. Helder gespro-

hij in een brief aan de Tweede Kamer

men aan de wet, maar slagen ze er

ken. Maar hoe gaat dat uitpakken

in februari 2017 waarin hij reageert

niet goed in burgerschapsonderwijs

in de praktijk? Weer een nieuwe

op een kritisch rapport van de In-

vorm te geven omdat de wettelijke

lesmethode? Niet nodig, vinden

spectie van het Onderwijs over de

opdracht daarvoor te vaag is.

de makers van Kwink. Want burger-

lessen burgerschap. Dekker wil dat

Dekker wil, juist in deze turbulente

schap is een essentieel onderdeel

scholen gerichter aandacht gaan

tijd, glashelder duidelijk maken wat

van sociaal-emotioneel leren. Kijk

besteden aan de democratische

Nederlandse kernwaarden zijn.

maar naar de volgende doelstellin-

rechtsstaat en onze waarden en nor-

‘Ik wil dat bij leerlingen doordringt

gen die in het komende schooljaar

men, zoals ze vastgelegd zijn in onze

wat het betekent om Nederlander

in Kwink aan de orde komen:

Grondwet. Het gaat om onderwer-

te zijn, om in dit land te wonen en

Ik respecteer de ruimte van een

pen als democratie, homoseksualiteit

daar trots op te zijn. Dat dit een

ander.

en vrijheid van meningsuiting.

land is waar je kunt zeggen wat je

Ik kan keuzes maken in hoe ik met

wilt. Dat je verliefd kunt worden op

anderen omga en weet wat de

Scholen willen wel, maar de wet-

wie je wilt. Dat je zelf bepaalt hoe je

gevolgen daarvan zijn.

telijke opdracht is te vaag

eruitziet. Dat je een hoofddoek kunt

Ik ga verdraagzaam met anderen

Aandacht voor burgerschap is sinds

dragen, maar die ook kunt afdoen.’

om.

2005 verplicht in het basis- en voort-

Verder stelt Dekker: ‘De gemeen-

Ik durf in het bijzijn van anderen te

gezet onderwijs, maar scholen doen

schappelijke basis van onze sa-

vertellen hoe ik me voel.

dat weinig doelgericht, concludeert

menleving wordt gevormd door de

Ik mag verliefd worden op wie ik wil.

de Onderwijsinspectie. Onderwerpen

principes van de democratische

Ik ga goed om met maatschappe-

als democratie, homoseksualiteit,

rechtsstaat, zoals vastgelegd in de

lijk gedeelde omgangsvormen.

vrijheid van meningsuiting en gods-

Nederlandse Grondwet. Gedeelde

dienstvrijheid komen ook te weinig

waarden en een gedeelde natio-

En ook in andere Kwink-jaren zijn di-

aan de orde. Verder vertonen de ac-

nale identiteit, zoals de Inspectie

verse specifieke burgerschapsdoelen

tiviteiten rondom burgerschap weinig

aanbeveelt, vormen de kern van

aan de orde geweest. Kwintessens

verband, is er geen planmatige aan-

burgerschap in het funderend on-

heeft dit alles ook theoretisch onder-

pak en formuleren scholen niet wat

derwijs, waaraan scholen moeten

bouwd. Dat bewijst ook de erken-

bijdragen.’

ning van Kwink (zie pagina 16)

Kwink-bulletin

Nieuwe projectleider Kwink

Wouter Siebers, leerkra cht van het jaar 2015-2016, ge dragsspecialist en leerkracht op de Caeciliaschool in Amersfoo rt, is de nieuwe projectleider van Kwink.

Hij volgt Gerard van Mid den op, die zijn functie met ver trouwen overdraagt aan Woute r. Gerard: ‘Wouter is jong, staat met beide benen in de praktij k en heeft

specialistische kennis over SEL. Hij was niet voor niks Leraa r van het Jaar in 2015/2016. Wo uter kan ook enthousiast inhou delijk sterke presentaties geven en ouderavonden leiden om he t belang van SEL onder de aa ndacht te brengen. Groot voorde el is dat hij de Kwink-lessen ook zel f geeft in zijn groep.’

Gerard blijft als projectad viseur en als mede-ontwikkelaar van de lessen voor de bovenbo uw betrokken bij Kwink.

Kwintessens is erg bli j met de aanstelling van Woute r en wenst hem veel succes toe bij het maken van mooie Kwink -lessen!

EigenwijzR in Onderwijsinnovatie-etalage van de SLO Hiermee geven kinderen zelf aan hoe het met ze gaat. Via een dashboard krijgt de school inzage in het welbevinden van de groep. De Onderwijsinnovatie-etalage is een initiatief van de PO Raad, de GEU en de Vereniging Digitale Onderwijs Dienstverleners (VDOD).

Met trots laten wij u weten dat EigenwijzR, het meetinstrument om de sociale en fysieke veiligheid en het sociaal welbevinden van leerlingen te monitoren, in de Onderwijsinnovatie-etalage geplaatst is. De motivatie hiervoor: EigenwijzR is een unieke digitale oplossing voor

het meten van het sociaal welbevinden van en door kinderen. Daarom staan zowel de SLO als de PO Raad achter dit meetinstrument dat Kwintessens graag onder de aandacht brengt van (Kwink-) scholen.

Veel scholen gebruiken EigenwijzR al. nl.

Meer informatie op www.onderwijsinnovatie-etalage.nl en www.eigenwijzr.

19

Probeer Kwink gratis uit www.kwinkopschool.nl/ proefabonnement

Een sociaal veilige leeromgeving met Kwink!

Kwink is een online methode voor sociaal-emotioneel

op preventie van bijvoorbeeld pesten zodat ‘reparaties’

leren (SEL). Voor groep 1 t/m 8. Kwink en SEL gaan uit van

achteraf worden voorkomen. Kwink zorgt zo voor betere

de kracht van de groep om een omgeving te creëren

prestaties door een sociaal veilige leeromgeving.

waarin ieder kind zich veilig voelt. De aanpak is gericht

Meer weten? www.kwinkopschool.nl

Wilt u het schooljaar starten met Kwink voor een fijne groep?

Vraag een gratis proefabonnement aan.

T: 033 460 60 11 E: info@kwinkopschool.nl

Kwink is een methode van