Inkijkexemplaar Kind op Zondag - jaargang 90 blok 8

N 8 o

Jaargang 90

Wil jij rijk zijn?

– Verhalen uit Lucas

24 juli t/m 28 augustus 2022

KIND

OP ZONDAG

www.kindopzondag.nl

Colofon

KIND OP ZONDAG Redactie

Ontwerp werkbladen

Erik Idema (hoofdredacteur)

Irma Visser

Jolanda van der Marel Machteld Touwen

Illustraties

Irma Visser

Iris Boter

Eindredactie ABC Redactie, Culemborg

Uitgever

Egbert Koopmans Anky Spoelstra

Vormgeving S-PrePess, Sabine van Winsen

Erik Idema

Auteurs Voorbereiden: Erik Idema

Van de redactie Zou jij graag rijk willen zijn? Wat is dat eigenlijk, rijkdom? Hoe word je rijk, wanneer ben je het, hoe voelt het om rijk te zijn? En wat doe je met je rijkdommen?

Over dit soort vragen gaan we rond de zomer met de kinderen in gesprek. We horen hoe Jezus vertelt over echte rijkdom. Die bestaat niet uit volle schuren, mooie spullen of een dikke portemonnee: echte rijkdom vind je bij God. Jezus vertelt over een schat in de hemel die niet slijt en die niemand van je afpakt, maar die je wel met elkaar kunt delen. Ook horen we hoe Jezus zijn leerlingen leert bidden en welke plaats je kunt kiezen als je ergens te gast bent. Stuk voor stuk mooie, inspirerende verhalen die het onderzoeken waard zijn!

In veel kerken is er in de zomerperiode geen kindernevendienst. Maar dat betekent niet dat er geen Bijbelverhalen verteld worden aan kinderen! U kunt het materiaal doorsturen naar de ouders in de gemeente, zodat zij de verhalen thuis met de kinderen kunnen delen.

Denk daarbij ook aan de podcasts met de ingesproken verhalen op onze website; daarmee kunnen de kinderen ook zelf naar het verhaal luisteren.

Dit nummer is het laatste blok van dit seizoen, jaargang 90 van Kind op Zondag. Het is een bijzonder jaar geweest, met periodes van coronamaatregelen waardoor diensten vanuit huis werden meegevierd. Nadat kerken weer opengingen voor kerkgangers, duurde het in sommige gemeenten een tijdje voordat alles weer opgestart was. Bij dat alles hebben kerken veel veerkracht getoond. We hopen dat dat ook komend jaar weer zal leiden tot veel inspirerende en zinvolle momenten. Wij bereiden ons in ieder geval alweer met veel enthousiasme voor op een nieuw seizoen. Maar eerst wens ik u een mooie zomer!

Machteld Touwen (31 juli, 7 augustus) Mattijs Weegenaar

Met vriendelijke groet,

(14 augustus, 21 augustus)

Erik Idema, Hoofdredacteur Kind op Zondag

Jolanda van der Marel (24 juli, 28 augustus)

ABONNEMENTEN Het materiaal van Kind op Zondag verschijnt digitaal in acht blokken per jaar. De werkbladen die voorheen in Kleur in de Kerk stonden, zijn nu onderdeel van het materiaal.

Naast het digitale materiaal ontvangt u twee keer per jaar een magazine met een overzicht van lezingen en thema’s over de komende periode, praktische tips en introductie van de projecten voor de advent en veertigdagentijd.

De abonnementsprijs van Kind op Zondag in jaargang 2022-2023 bedraagt € 176,00.

Voor dit bedrag mogen alle betrokkenen bij het kinderwerk binnen één kerk gebruikmaken van het materiaal. Onder een kerk verstaan wij een (wijk-)gemeente met een eigen (wijk-)kerkenraad. Hebt u een gemeente met meerdere wijkgemeenten, dan sluit elke wijkgemeente een eigen abonnement af.

Met uw abonnementsnummer kunt u een account aanmaken op de website. Wij vertrouwen erop dat u het abonnementsnummer niet deelt met mensen uit andere kerken.

Kwintessens Postbus 1492, 3800 BL Amersfoort

Abonnementen kunnen ingaan bij aanvang van elk nieuw blok en worden jaarlijks automatisch verlengd.

Telefoon: 033 – 460 1943

Het abonnementsjaar loopt van 1 september t/m 31 augustus.

E-mail: info@kwintessens.nl

Opzeggingen moeten schriftelijk vóór 1 juni worden ingediend.

Bezoekadres: Berkenweg 11, Amersfoort Internet: www.kindopzondag.nl IBAN: NL39 INGB0000192930 t.n.v. Kwintessens Kwintessens levert bijdragen aan de geloofsopvoeding in de kerk, op school en thuis.

KIND OP ZONDAG • JAARGANG 90, NR. 8

In deze periode

02

| Zondag 24 juli 2022 | Lucas 11:1-13

Rubriek Vieren met jongeren: zie www.kindopzondag.nl

12

| Zondag 7 augustus 2022 | Lucas 12:32-40

22

| Zondag 21 aug 2022 | Lucas 13:22-30

Mag ik iets vragen?

Wat pakt niemand van jou af?

Kom gauw binnen!

Jezus leert zijn leerlingen bidden. Ook vertelt hij over een vriend die midden in de nacht hulp vraagt en over een vader die zijn kinderen geeft wat ze nodig hebben.

Jezus vertelt zijn leerlingen dat de Vader aan hen het koninkrijk schenkt. Ze hoeven zich geen zorgen te maken om ‘aardse’ rijkdom, maar kunnen zich beter richten op hun schat in de hemel. Ook roept Jezus hen op om klaar te staan als de Mensenzoon komt.

Jezus en zijn leerlingen gaan naar Jeruzalem.

Onderweg vertelt Jezus dat Gods nieuwe wereld lijkt op een huis waar het feest is. Hij roept mensen op om naar binnen te gaan in dat huis.

07

| Zondag 31 juli 2022 | Lucas 12:13-21

17

| Zondag 14 aug 2022 | Lucas 12:49-56

27

| Zondag 28 aug 2022 | Lucas 14:1.7-14

Waar is nummer één?

Schat-hemeltje-rijk Een man vraagt aan Jezus of hij tegen zijn broer wil zeggen dat hij de erfenis met hem moet delen. Jezus vraagt aan de man wie hem als rechter heeft aangesteld en waarschuwt voor hebzucht. Daarbij vertelt Jezus een verhaal over een man die grote schuren bouwt, maar zijn leven niet kan bewaren.

Lekker belangrijk!

Jezus vertelt zijn leerlingen dat hij gekomen is om een vuur te ontsteken en dat er verdeeldheid komt in families. Tegen de menigte zegt hij dat ze wel letten op het weer, maar niet op de ‘tekenen van de tijd’.

Jezus vertelt dat je niet de ereplaats moet kiezen als je ergens bent uitgenodigd; misschien komt er iemand die belangrijker is dan jij en dan moet je je plaats afstaan. Als je de minste plaats kiest, zal de gastheer tegen je zeggen: ‘Kom toch dichterbij!’

24 juli t/m 28 augustus 2022 | Kind op Zondag

1

24 juli 2022

Voorbereiden Mag ik iets vragen?

24 juli 2022

Lucas 11:1-13

WELK VERHAAL LEZEN WE?

Jezus leert zijn leerlingen bidden. Ook vertelt hij over een vriend die midden in de nacht hulp vraagt en over een vader die zijn kinderen geeft wat ze nodig hebben.

Drie delen De Bijbeltekst van vandaag bestaat uit drie delen die met elkaar samenhangen.

In het eerste stukje horen we dat Jezus eerst zelf bidt en daarna zijn leerlingen leert bidden. In het tweede gedeelte gaat het over de vriend die in de nacht om hulp vraagt en het ook krijgt; het is een aansporing om te vragen. En in het derde stuk gaat het over een vader die zijn kinderen geeft wat ze nodig hebben.

‘Leer ons bidden’ ‘Leer ons bidden’, vragen de leerlingen aan Jezus. Konden ze dat dan nog niet?

Waarschijnlijk wel. Als joodse mannen kenden zij waarschijnlijk bepaalde gebeden en wisten ze wat de waarde en betekenis daarvan kon zijn. Maar voor leerlingen van een rabbi was het gebruikelijk dat zij ook specifieke gebeden leerden van hun rabbi zelf.

(Vandaar ook dat ze zeggen: ‘zoals ook Johannes het zijn leerlingen geleerd heeft’.) In dat gebed liet de rabbi dan zien hoe zijn onderricht uitwerkte in het rechtstreekse gesprek met de Allerhoogste. De vraag ‘leer ons bidden’ betekent dus niet dat de leerlingen daarvoor helemaal niet konden bidden; ze wilden alleen weten hoe ze konden bidden op Jezus’ manier.

Koninkrijk De toon van Jezus’ gebed wordt gezet door de verwachting van Gods koninkrijk.

Over dat koninkrijk gaat het steeds opnieuw in het evangelie van Lucas. Het

2

is het vooruitzicht van een wereld die komt, een wereld van recht en vrede, van liefde en geluk. Veel mensen denken daarbij aan de hemel, aan iets na de dood. Maar in het Lucasevangelie ligt het tegelijk ook al binnen handbereik. ‘Het koninkrijk van God heeft jullie bereikt’, hebben de uitgezonden leerlingen in alle uithoeken verteld (Lucas 10:9). Het is er al, en je mag bidden dat het komt voor ieder die daarvoor openstaat.

Wat heb je nodig Bij de verwachting van dat koninkrijk leert Jezus zijn leerlingen bidden om hun dagelijks brood. Dat is heel concreet, heel praktisch; je mag God vragen om wat jij vandaag nodig hebt. Het derde stukje tekst, over de vader die zijn kind geeft wat het nodig heeft, sluit daar ook bij aan.

Vergeven Als een rabbi zijn leerlingen een gebed leerde, kon je daarin natuurlijk iets zien van zijn eigen geloofsvisie. Naast het koninkrijk en het dagelijks brood is opvallend dat Jezus ook het vergeven van schuld benoemt.

Je mag bidden dat God jou vergeeft, zoals mensen ook elkaar vergeven. Dat laatste is natuurlijk opvallend: zou God van ons moeten leren dat het goed is om te vergeven? Waarschijnlijk gaat het er eerder om dat je hier als bidder ook een appèl op jezelf doet. Die vergeving kan pas echt bestaan, als jij er ook aan meedoet.

Beproeving Het gebed eindigt met ‘breng ons niet in beproeving’ (ook wel vertaald met bekoring of verzoeking). Voordat Jezus aan zijn verkondiging begon, was hij in de woestijn waar hij door de duivel ‘beproefd’ werd (Lucas 4:3). Zijn leerlingen mogen bidden dat ze niet in de beproeving gebracht worden.

Kind op Zondag | 24 juli t/m 28 augustus 2022

Onze Vader?

Het gebed dat Jezus aan zijn leerlingen leert, is natuurlijk heel bekend; in veel kerken wordt het elke zondag gebeden.

Toch vallen je misschien ook enkele dingen op. Bijvoorbeeld dat het gebed begint met ‘Vader’, en niet met ‘onze Vader die in de hemelen zijt’. Die formulering staat wel in Matteüs 6, waar dit gebed ook wordt weergegeven.

Wat ook opvalt, is dat het gebed niet eindigt met ‘want van U is het koninkrijk, en de kracht en de heerlijkheid, tot in eeuwigheid. Amen.’ Die formulering ontbreekt ook in de weergave van Matteüs 6 (al heeft de NBV 21 het er nu wel tussen vierkante haken bij gezet met de opmerking dat dit er in latere handschriften bij stond). Deze woorden zijn een vaste gebedsformule waarmee gebeden worden afgesloten. Daarom heeft men het al vroeg ook toegevoegd aan het gebed dat Jezus zijn leerlingen leerde, maar het heeft dus een andere herkomst dan de rest van de tekst. (Dat is overigens ook de reden dat het in bijvoorbeeld de gezongen versie van Willem Vogel vierstemmig gezongen wordt terwijl de rest eenstemmig gezongen wordt; zo zie je aan de muzikale vorm nog terug dat het twee verschillende soorten tekst zijn.)

Hoeveel te meer Jezus vertelt over een vriend en een vader die hulp geven. ‘Hoeveel te meer’ zal God dat dan doen, vertelt hij vervolgens. Deze manier van uitleggen komt vaker voor; je vindt het bijvoorbeeld ook terug in Lucas 18 waar het gat over een onrechtvaardige rechter die een vrouw toch gelijk geeft.

Zal God het dan niet zeker doen?

Erik Idema

24 juli 2022

Vieren

Mag ik iets vragen?

24 juli 2022

Lucas 11:1-13

Kindermoment in de kerk Lees het volgende verhaal: Henk en zijn moeder staan bij de slager in de rij.

Dan vraagt de slager: ‘Wat mag het zijn?’

Moeder zegt: ‘Graag een onsje rosbief en filet americain alstublieft.’

De slager vraagt: ‘Anders nog iets?’

Moeder zegt: ‘Nee dank u, verder niets.’

Dan is het tijd om te betalen.

Moeder bukt om geld uit de tas te halen.

Henk wacht en wacht op die ene vraag: ‘Lust de jongeman nog een plakje worst vandaag?’

Maar de slager doet de spullen in de tas en zegt: ‘Een fijn weekend vast.’

Moeder wil de winkel uitgaan, maar Henk blijft nog even staan.

Hij zegt: ‘Meneer de slager, ik heb nog een vraag: mag ik nog een plakje worst vandaag?’

‘Dat mag je niet zomaar vragen’, zegt moeder snel.

Vragen is erg onbeleefd, dat weet je toch wel?’

Maar de slager lacht en zegt: ‘Vragen staat vrij.

Hier heb je twee pakjes worst van mij!’

Uw wil geschiede Op aarde zoals in de hemel Geef ons heden ons dagelijks brood En vergeef ons onze schulden Gelijk ook wij aan anderen vergeven En leidt ons niet in verzoeking Maar verlos ons van de boze

Werkblad

o

Met het werkblad maken de kinderen een gebedsdobbelsteen.

Deze kunnen ze thuis elke dag gebruiken.

Nodig: scharen, lijm, kleurpotloden.

Werkblad: zie blz. 6.

Gebed Want van U is het koninkrijk En de kracht en de heerlijkheid Tot in eeuwigheid In eeuwigheid Amen Elly & Rikkert Zuiderveld

Goede God, Als we de juiste woorden zoeken dan vinden we ze bij U. We lezen in de Bijbel wat we kunnen bidden.

Daarom bidden wij het nu: Vader, laat Uw naam geheiligd worden en laat Uw koninkrijk komen.

Geef ons dagelijks het brood dat wij nodig hebben.

Vergeef ons onze zonden. want ook wijzelf vergeven iedereen die ons iets schuldig is.

En breng ons niet in beproeving.

Dank U God, dat we de woorden die we zoeken kunnen vinden bij U. Amen (Vertaling: Bijbel in Gewone Taal)

Gesprek Snap je dat Kees de slager vraagt om een plekje worst?

Moeder zegt: ‘Vragen is erg onbeleefd’.

Hoor jij dat ook weleens? Wat vind je daarvan?

Vandaag horen we een verhaal waarin Jezus ook iets zegt over vragen wat je wilt.

Zingen Onze Vader Onze Vader die in de hemelen zijt Uw naam worde geheiligd Uw koninkrijk kome

Lezen en zingen

Zesde zondag van de zomer Jaar C Lezing uit het Oude Testament

Genesis 18:20-33

Antwoordpsalm

138

Epistellezing

Kolossenzen 2:6-15

Lezing uit het Evangelie

Lucas 11:1-13

24 juli t/m 28 augustus 2022 | Kind op Zondag

3

24 juli 2022

Vertellen Mag ik iets vragen?

24 juli 2022

Lucas 11:1-13

Vertelling 4–7 jaar

Werkvormen 4-7 jaar

Jezus leert zijn leerlingen bidden

Gesprek: Heb jij pas nog iets gevraagd en heeft iemand ‘nee’ gezegd? Vertel erover. Heb je pas nog iets gevraagd en heeft iemand ‘ja’ gezegd?

Hoe was dat?

Het is stil bij Jezus. Tenminste, iedereen is stil, behalve Jezus. Want Jezus bidt. En de leerlingen luisteren. Ze doen hun ogen dicht en luisteren goed naar de woorden. Ze horen woorden als ‘dank’ en ‘geef ’. Ze bidden de woorden in hun hoofd mee. En als Jezus ‘Amen’ zegt, dan zeggen ze het zachtjes na.

Jezus is klaar met bidden. Hij kijkt de leerlingen aan. ’Fijn om samen te bidden!’ zegt hij.

De leerlingen knikken. Ze denken aan alles wat Jezus doet en zegt. Ze kunnen er zoveel van leren. ‘Jezus’, zegt een van de leerlingen. ‘We leren zoveel van jou. Wil je ons ook leren bidden?’

Jezus knikt. Hij zegt: ‘Als je bidt, zeg dat dit: Vader, laat Uw naam geheiligd worden. en laat Uw koninkrijk komen.

Geef ons dagelijks het brood dat we nodig hebben.

Vergeef ons onze zonden, want ook wijzelf vergeven iedereen die ons iets schuldig is.

En breng ons niet in beproeving.’

m

Bedenk bewegingen bij het refrein en herhaal deze.

Jolanda van der Marel

Kind op Zondag | 24 juli t/m 28 augustus 2022

Spel: Richt een deel van de ruimte in als winkel, restaurant, kerk. Laat de kinderen hier vrij in spelen. Bedenk vooraf samen wie welke rol heeft. Zo kan iemand bijvoorbeeld een bezoeker of eigenaar spelen. Bespreek na die tijd hoe er gespeeld is.

Welke vragen heb je gehoord? Welke antwoorden zijn er gegeven?

Zingen: ‘Als je bidt’ van Elly en Rikkert.

Even is het stil. De leerlingen zeggen de woorden zachtjes in hun hoofd. Ze willen ze goed onthouden.

Jezus zegt: ‘Stel je voor. Het is midden in de nacht. Jij gaat naar je vriend en je klopt op zijn deur. Je bent moe en je hebt honger. Je vraagt je vriend om een broodje. Wat doet je vriend dan?’

De leerlingen weten het wel. ‘Mijn vriend doet de deur open. Natuurlijk krijg ik een broodje!’

Jezus knikt. ‘Zo is het ook bij God’, zegt hij. ‘Je mag het Hem gewoon vragen. Als je op de deur klopt dan doet Hij open. Als je hem iets vraagt, zul je iets krijgen.’

4

l p

Doen: Neem een kaarsje op batterijen mee en zet dit aan. Laat de kinderen nadenken over iets dat ze aan God willen vragen of tegen God zouden willen zeggen.

Begin zelf het gebed en benoem dat de kinderen ook iets willen zeggen. Geef de kaars door.

Het kind dat de kaars heeft, mag iets zeggen of vragen. Niets te zeggen of te vragen? Dan geeft hij/zij de kaars door. Is de kaars weer bij u, dan kunt u het gebed afsluiten.

p

Gesprek: Welke woorden van het verhaal heb je onthouden? Schrijf de woorden die genoemd worden op en bekijk ze. Welke woorden zijn het meest genoemd en hoe zou dat komen? Waar wil je iets over zeggen of vragen?

l p s l s

Spel: Laat de kinderen in tweetallen het verhaal uitspelen van een vriend die voor de deur staat. Hij klopt en klopt.

Uiteindelijk wordt de vriend in huis wakker. Hij buigt uit het raam. Wat gebeurt er dan? Wat wordt er gevraagd en wat wordt er gegeven?

Creatief: Maak een gebedsketting: aan een touw zitten een aantal kralen. Elke kraal staat voor een zin uit het ‘Onze vader’. Zeg samen het gebed op, waarbij elke keer een kraal de andere kant op wordt geschoven.

11-12 jaar

Gesprek: Jezus zegt dat ze hun Vader alles mogen vragen. Wat denk je dat de leerlingen op dat moment zouden vragen? En welke vragen heb jij op dit moment? Lijken die op de vragen die je bedacht hebt voor de leerlingen?

Creatief: Schrijf het gebed dat Jezus zijn leerlingen leerde in eigen woorden op een kaart. Lees elkaar voor wat opgeschreven is. De kaart kan in een fotolijst gezet worden en thuis een plek krijgen.

24 juli 2022

8-10 jaar

Vertelling 8–12 jaar Jezus bidt en vertelt Jezus bidt met zijn leerlingen. Ze luisteren naar de woorden die hij zegt, naar de vragen die hij stelt. Als Jezus klaar is, zegt een van de leerlingen: ‘Heer, leer ons bidden, net zoals Johannes dat ook leerde aan zijn leerlingen.’ De andere leerlingen knikken.

Jezus zegt: ‘Als jullie bidden, zeg dan dit: Vader, Uw naam worde geheiligd.

Uw koninkrijk kome.

Geef ons elke dag het brood dat we nodig hebben.

Vergeef ons onze zonden, zoals ook wij iedereen vergeven die ons iets schuldig is.

En breng ons niet in beproeving.’

De leerlingen luisteren goed naar de woorden. Ze denken na over wat ze betekenen.

‘Stel je voor’, zegt Jezus. ‘Het is midden in de nacht. Je bent terug van een lange reis en je staat voor de deur van jouw vriend. Je klopt op die deur. Jouw vriend kijkt uit het raam naar beneden en je vraagt hem om wat brood omdat je honger hebt van de lange reis. En stel je voor dat jouw vriend zou zeggen: “Val me niet lastig! Het is midden in de nacht. Iedereen slaapt al en de deur zit op slot!”’

De leerlingen schudden hun hoofd. ‘Dat zou een vriend niet doen’, zeggen ze. ‘Ik weet zeker dat, als ik het nog een keer vraag en uitleg hoeveel honger ik heb, mijn vriend de deur open zou doen en mij alles geeft wat ik nodig heb.’

Jezus knikt. ‘Dat weet ik ook zeker’, zegt hij. ‘Dus vraag en je zult het krijgen. Zoek en je zult het vinden. Klop op de deur en die zal worden opengedaan.’

Jezus vertelt nog meer. Hij zegt: ‘Stel je voor dat jouw kind bij je komt en vraagt om een vis, dan geef je jouw kind toch geen slang? En als je kind om een ei vraagt, dan geef je toch geen schorpioen?’

De leerlingen knikken. Nee, natuurlijk zouden ze dat niet doen!

Jezus zegt: ‘Zoals jullie je eigen kinderen geven waar ze om vragen, hoeveel meer zal de Vader in de hemel geven als je het Hem vraagt?’

Jolanda van der Marel

Weetje

Het was in die tijd heel gewoon dat elke rabbi eigen gebeden had die hij zijn leerlingen leerde. Daarom vroegen de leerlingen aan Jezus om hun te leren bidden zoals Johannes dat zijn leerlingen leerde.

To do

Als jij rabbi was geweest en je zou een gebed aanleren, welk gebed zou dat zijn? Wat vind jij belangrijk om voor te bidden? Schrijf het op en deel het met elkaar.

24 juli t/m 28 augustus 2022 | Kind op Zondag

5

Mag ik iets vragen?

24 juli 2022 Bijbel: Lucas 11:1-13

6

Kind op Zondag | 24 juli t/m 28 augustus 2022

Kijk bij Vieren voor uitleg bij dit werkblad

Volgende periode Doe je mee?

Materiaal voor de zondagen 4 september t/m 9 oktober 2022

No 1 Jaargang 91

– Verhalen uit Lucas

Doe je mee?

– Verhalen uit Lucas

4 september t/m 9 oktober 2022

KIND

OP ZONDAG

www.kindopzondag.nl

Nog geen abonnee van Kind op Zondag, maar wel geïnteresseerd?

Kijk op

www.kindopzondag.nl No 2 Jaargang

89

Het

ws beste nieu vent en

t voor ad

- Projec

voor de mogelijkheden!

20

kerst 20

ber 2020 29 novemuari 2021 t/m 3 jan

No 5 Jaargang

No 4 Jaargang 89

KIND

No 3 Jaargang 89

10 januari t/m 14 februari 2021

21 februari t/m 4 april 2021

89

Wat zie je

aan me?

- Verhalen over de - Heme lvaart en opgestane He er Pinkstere n

11 april t/m 23 mei 20 21

Levensweg en Pasen - Project Veertigdagentijd naar Pasen - Verhalen over Jezus’ weg

Volg je mij?

- Verhalen uit Marc

us

No 6

DAG OP ZON ndag.nl

opzo www.kind

Jaargang 89

KIND OP ZONDAG www.kindopzondag

.nl

ien?

Heb jij het ook gez – Verhalen uit

het evangelie van

30 mei t/m 2021 29 augustus

KIND OP ZONDAG www.kindopzondag.nl

KIND

OP ZON DAG www.kind opzo

ndag.nl

KIND OP ZONDAG ag.nl

www.kindopzond

Johannes