Kurier Kamieniarski nr 5/2023 (126)

październik/listopad Nr 5/2023 (126) ISSN 1642-7033

Dwumiesięcznik dla profesjonalistów i dla pasjonatów

TEMAT NUMERU

Piaskowiec Wartowice s. 18 Werona Marmomac 2023 s. 18 R

E

K

L

A

Mistrzostwa Polski w polskim kamieniu Odkryj marmury karraryjskie – przewodnik s. 34

M

A

s. 13

gdynia@hermes-trade.pl

HURTOWNIA NAGROBKÓW • NAGROBKI • • TABLICE NAPISOWE •

Indie w ciągłej sprzedaży

• BRĄZ KRÓLEWSKI • ORION • IMPALA PÓŁNOCY • i inne

KONGLOMERATY

www.hermes-trade.pl

www.hermes-trade.pl

PŁYTY GRANITOWE

Promocja 180 x 80 ORION 1700 zł

ZAMÓWIENIA KONTENEROWE – ZAPEWNIAMY KOMPLEKSOWĄ OBSŁUGĘ OD A DO Z Gdynia, ul. Legionów 87 Magazyn: Szemud, ul. Wejherowska 79

www.hermes-trade.pl tel. 606 64 42 67 tel. 517 24 62 93

oj plama...

1. nałóż

2. poczekaj

3. ściągnij

obejrzyj film z użycia OIL ABSORBER użyj qr-kodu lub wpisz adres: www.consil.com.pl/ojplama

Od r e da kcj i

Spis rekl amodawców ALINA

F

76

NOWAK GRANITES

K

8

ALKAM

K

24

OLGRAN

K

17

ARVICON

K

31

OPAL

F

71

BARWAŁD

K

75

ORION ART-STAL

N

65 68

BETIMO

F

57

OVALE

F

CEMADIAM

N

56

PARADYŻ

M

9

CONSIL

N

5

PIASMAR

K

23

CYBERLAB

F

65

PROD-KAM

M

67

DIGI – CERM

F

15

PROMASZ

M

2

FOTOCERAMIKA

F

33

ROGALA

K

34

GOLDEN LEAF

K

48

SILKAM

M

29

GRANEX

K

53

SKALEŃ

K

38

GRANHURT

K

12

SOSNOWICA

K

36

GRANIKON

K

49

STANCHEM

K

72

GRANIT DULNIAK

K

59

STONEMOTOR KAROL WRÓBEL

M

30

HERMES

K

3

STRASSACKER

N

37

IMAGE

N

72

SYNTETYK

N

46

INBRA

K

74

WKG

K

47

JAGER GRANIT

K

10

KAMIENIARSTWO LISTWAN

K

55

KAMIENIARSTWO ZENON KISZKIEL

K

73

KAMSKAL

K

1

KRZEMEX

N

58

K&K Automatic Machines

M

69

MAGMA

K

25

MARMURY DULEMBA

K

32

MARMURY PŁYTKI

K

13

MC DIAM

M

51

METIKAM

N

16

MTS LITERY

N

14

NAKAM

K

4

D Maszyny i urządzenia

I Inne

F Fotografia nagrobkowa

K Kamień i półprodukty

www. kurierkamieniarski.pl facebook.com/KurierKamieniarski issuu.com /KurierKamieniarski

nakład 4000 egz.

Sprawdź, jak możesz WYKORZYTAĆ Kuriera Kamieniarskiego w promowaniu swojej firmy: www.kurierkamieniarski.pl/cennik

M Maszyny, urządzenia i programy N Narzędzia, akcesoria i materiały

T Targi kamieniarskie W Związki, ośrodki naukowe

Kontakt z Redakcją:  +48 77 546 20 14  +48 501 577 687  biuro@kurierkamieniarski.pl

Wydawca | Skład i kolportaż: DIP Point Paweł Szambelan ul. Tęczowa 26/210 45-760 Opole

Adres Korespondencyjny: skr. poczt. 26, Wróblewskiego 25 45-760 Opole 7

Druk: Zakład Poligraficzny SINDRUK www.sindruk.pl

6

październik – listopad 2023

Spis treści: Werona Marmomac 2023..................18 Rozmowa przy kawie z Katarzyną Sołtysiak...................... 22

Paweł Szambelan

Jesienne słońce W tym roku polska branża jakby znów żyła swoim „odwiecznym” rytmem – targi w Weronie, 1 listopada, targi Stone. Czyli najpierw rozmowy zaczynały się od słów: „Jedziesz do Werony?”. Potem na każde pytanie o termin, spotkanie, dłuższą rozmowę padał odpowiedź: „nie teraz, po pierwszym”. By płynnie przejść do „to kiedy są te targi w Poznaniu?”. To zdaje się dobre prognostyki dające nadzieję na równowagę, stabilizację...

Można by tak pomyśleć. Gdyby nie warunki mikro- i makroekonomiczne zmieniające się praktycznie z tygodnia na tydzień.

Cóż... Nikt za tym nie nadąża. Każdy w zasadzie mówi to samo: „Trzeba przeczekać. Pewnie zostaną tylko najsilniejsi, wykruszą się biznesy przeinwestowane i firmy bez poduszki finansowej.

Trzeba przeczekać...” Tylko jak długo?

Branża jest zmęczona niepewnością i słabą koniunkturą. Ma dość huśtawek w zakupach z jednej strony i zachowawczości klientów z drugiej strony. A zwłaszcza wyprzedaży towaru po zaniżonych cenach „byle był jakiś obrót”. Taka polityka handlu szkodzi wszystkim i w perspektywie długoterminowej nie przyniesie korzyści nawet tym, którzy dumping stosują – niezależnie od powodów, dla których zaniżanie cen uznali za obecną konieczność.

Mam nadzieję, że bieżący numer Kuriera Kamieniarskiego pozwoli na chwilę przenieść myśli w inne obszary i podniesie zasoby wiedzy. Obok, w spisie treści, znajdują się tematy, które teraz poruszamy – każdy znajdzie coś dla siebie. A gdyby pojawił się niedosyt, to można również wrócić do wcześniejszych publikacji – na www.kurierkamieniarski.pl w prawym górnym rogu jest wyszukiwarka, która pomoże łatwo odnaleźć interesujące lub poszukiwane treści.

Wybieramy się na targi STONE do Poznania. Gdyby i Państwo tam byli (zaproszenia na tę imprezę wysyłamy w załączeniu), to zapraszamy do spotkania.

Nakład: 4000 egz.

Nasza okładka: Stoisko na targach Marmomac 2023, Werona (fot. Tomasz Staniszewski)

www.kurierkamieniarski.pl



Redakcja nie odpowiada za treść zamieszczanych reklam, ogłoszeń i artykułów płatnych.

Opinie wyrażane w tym piśmie są opiniami autorów i nie muszą odzwierciedlać stanowiska Redakcji. Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych oraz

7

Skąd te plamy?

Zanieczyszczenia na białym marmurze....................................... 26 Z dłuta wzięte: zadbaj o siebie................................ 28 Oil Absorber usuwa plamy z kamienia................... 40 Z wizytą w firmie Syntetyk................ 42 WKG ZOK Uruchomienie nowej linii do cięcia bloków..............44 Nowe profilowe narzędzia polerskie do maszyn CNC................ 50 G603 Crystal Grey............................ 52 Targi STONE – najważniejsze spotkanie branży kamieniarskiej...... 54 Studnia schodkowa Rani ki vav......... 60 Lepiej mieć relację niż rację............. 62 Naruszenia ochrony danych osobowych według RODO..... 64 TIA: Kryzys? Zależy, po której stronie stoisz................................... 66 Ogłoszenia drobne........................... 68 Zbudować dom (nie za swoje).......... 70

zastrzega sobie prawo do skracania i adiustacji tekstów, zmiany tytułu, opracowania redakcyjnego, a także zwrotu materiałów zamówionych a nieopublikowanych.

Przedruki tekstów wyłącznie za zgodą ich autorów.

NR 5/2023 (126)

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

WIELKOFORMATOWE Poznaj nową kategorię produktów Ceramiki Paradyż.

Materiał idealny do tworzenia blatów, wysp kuchennych, stołów, parapetów oraz innych form przestrzennych.

Dostępne w formacie do 160x320 cm i grubościach 12 oraz 20 mm.

Dzięki innowacyjnej technologii barwienia w całej masie można je poddawać obróbce mechanicznej niczym kamień naturalny.

Zapraszamy do współpracy.

www.paradyz.com/tri-d

NOWOŚĆ

SPIEKI

www.anmarstone.pl

www.granhurt.com.pl

Wapień Pińczowski

Marmur-Płytki, Podłęże 48, 28-400 Pińczów tel. 41 358 91 89 , tel. kom. 604 086 867

Eksploatacja złoża wapienia

Dzięki swoim unikalnym

Więcej informacji,

pińczowskiego sięga X wieku.

cechom, do których należy

również o innych kamieniach,

Obecnie z własnych złóż

niska waga i duża porowatość

w naszym katalogu

wydobywa bloki na realizacje

ma bardzo dobre parametry

z tego materiału.

izolacyjne i wygłuszające.

oraz na stronie www.marmur-plytki.pl

Wapien pińczowski to skała węglanowa, osadowa, o unikalnych parametrach, dzięki czemu jest szczególnie cennym materiałem w budownictwie.

PARAMETRY

ZASTOSOWANIE

•

nasiąkliwość – poniżej 12%

•

elewacje

•

wytrzymałość na ściskanie

•

kamień murowy

– powyżej 9 MPa świeży

•

kamień ogrodowy

•

wytrzymałość na zginanie – 3,5 MPa

•

kolumny, tralki, gzymsy

•

odporność na mocowanie – 600 N

•

portale

•

gęstość objętościowa – 1800 kg/m3

•

rzeźby

•

porowatość – 25%-26%

Ta r g i

To była 57 edycja spotkania świata kamieniarskiego we włoskiej Weronie. W dniach 26-29 września można się było po raz kolejny przekonać, że Marmomac zajmuje kluczową pozycję w kształtowaniu kamieniarskiej branży.

WERONA

Marmomac 2023 Dariusz Wawrzynkiewicz

Ogromne znaczenie tej imprezy widać po międzynarodowym charakterze wystawy. Tegoroczny Marmomac zgromadził ponad 51 tysięcy zwiedzających, czyli organizatorom udało się powiększyć liczbę zwiedzających o 10 % w stosunku do poprzedniej edycji. Liczba przybyłych zwiedzających spoza Włoch wzrosła o 15%, stanowiąc 66% wszystkich zwiedzających. Zagraniczni zwiedzający reprezentowali 138 krajów.

Również od strony wystawców wyniki były doskonałe. Swoje ekspozycje miało 1507 wystawców, spośród których 68,5%, reprezentowało 54 kraje spoza Półwyspu Apenińskiego. Udział międzynarodowych wystawców i zwiedzających osiągnął tak dobry wynik za sprawą większej liczby przedstawicieli obu Ameryk (Stany Zjednoczone, Brazylia, Kanada), powrotu na targi firm z Chin oraz zwiększonej obecności przedstawicieli Niemiec, Hiszpanii i Francji.

Impreza odbywała się w 12 halach i na trzech przestrzeniach terenów zewnętrznych, zajmując łącznie powierzchnię 76 tysięcy metrów kwadratowych. Te wyniki pokazują, że targom w Weronie udało się zbliżyć do wyników sprzed pandemii (rok 2019: 80 tys. m2 wystawy, ponad

18

październik – listopad 2023

1600 wystawców), co innym organizatorom targów kamieniarskich się w tym roku nie udało.

Nie uległy zmianie powody zainteresowania imprezą w Weronie. Oczywiście ogromna ilość ofert zarówno materiałów, jak i maszyn, ale równie ważna możliwość zobaczenia nowych koncepcji w zakresie designu z wykorzystaniem kamienia. W tym względzie również producenci maszyn prezentowali maszyny umożliwiające realizację takich koncepcji.

Bardzo ciekawe były dwie zorganizowane prezentacje: Plus Theatre i A Matter of Stone. Kuratorem tych ekspozycji było czasopismo Elle Decor. Można tam było zobaczyć designerskie projekty, współcześnie możliwe do komercyjnych realizacji.

Nie zabrakło polskich akcentów. Swoje stoiska indywidualne mieli: Abra, Impekstir, Architype, Q-TEQ i Lubas. Jak zawsze na stoiskach wielu firm można było spotkać polskich przedstawicieli i dystrybutorów na rynku polskim tych firm. Zwiedzających z Polski też jak zwykle było sporo, chociaż mniej niż w najlepszych latach tej imprezy.

Tradycyjnie targom towarzyszyło szereg wykładów i paneli dyskusyjnych. Między innymi o sztucznej inteligencji w obróbce kamienia czy prezentacja kamieni z Brazylii.

Kolejne spotkanie w Weronie zaplanowano w dniach 24-27 września 2024 roku.  www.kurierkamieniarski.pl

19

NR 5/2023 (126)

Ta r g i

Tomasz Staniszewski (Inbra, Radom) W zasadzie na Marmomac jestem co roku.

W tym roku mam mieszane odczucia. Nie zauważyłem jakiegoś specjalnego optymizmu. Może dlatego, że po poprzedniej edycji, pierwszej po pandemii, kiedy było widać optymizm i chęć rozwoju, miałem duże oczekiwania.

Miałem nadzieję na to, że firmy biorące w targach udział pokażą chęć rozwoju.

Nie zauważyłem specjalnych nowości. Niespecjalnie przyglądałem się firmom maszynowym. Rozwój technologiczny następuje, więc pewnie tam coś można było znaleźć.

Ale słyszałem, że sporo firm sprzętowych stara się dopasować do średniego stanu gospodarki światowej i proponować nieco tańsze maszyny. To pewnie odbywa się częściowo kosztem jakości – na przykład zastępowanie droższych materiałów tańszymi.

W zakresie tego, co mnie interesuje, jakiś specjalnych, nowych ofert materiałowych nie widziałem.

Bożena Orfin (TGR, Świebodzice) Ten rok w Weronie dla nas był dość optymistyczny. Było sporo zwiedzających z Polski.

Co ciekawe spora część z nich to byli ludzie, którzy do Werony przyjechali pierwszy raz.

Byli zachwyceni wystawą. Wielu z nich przyjechało, bo oceniali miniony rok bardzo dobrze, i myślą o rozwoju zakładu i zakupie maszyn. To czasem byli przedstawiciele małych zakładów. Oni czekają też na możliwości dofinansowań, na które są perspektywy.

Jeśli chodzi o ilość zwiedzających w ogóle, to było sporo, ale jednak mniej niż przed covidem.

20

październik – listopad 2023

Katarzyna Sołtysik (Magma, Łódź) Według mnie w Weronie nic się od zeszłego roku nie zmieniło. Może trochę więcej wystawców i zwiedzających, ale w przypadku wielu firm, nawet stoiska były takie same.

Nie zainwestowali w nowe.

Ja osobiście spotkałam mało ludzi z Polski.

Moi dostawcy też twierdzili, że zwiedzających z Polski było niewielu. Potem odwiedzałam moich dostawców w ich firmach i też nie było w nich tłumów.

Jacek Łata (Marmur-Płytki, Podłęże) Szerokie przejścia między stoiskami oraz, subiektywnie, mniejsza wystawa na zewnątrz powodowały, że miało się wrażenie, że wystawa jest mniejsza niż w minionym roku. Statystyki mówią co innego, więc trudno polemizować.

Nie zauważyłem żadnych rewolucji w maszynach. Wśród oferty kamieni delikatnie wycofane były białe, a silnie promowane kamienie szare. Widać też, że nadchodzi moda na kamienie nazwijmy to „intensywne”: na jednej płycie wiele kolorów, intensywne, niemal tęczowe. Zauważyłem również, że nieco więcej było kolorów beżowych, co mnie osobiście cieszy, bo w Polsce mamy takie materiały.

Oczywiście było wielu Polaków i mnóstwo aut z polskimi rejestracjami na parkingach.

Natomiast w tym roku na targach widziałem bardzo dużo Chińczyków oraz bardzo dużo chińskich stoisk. Niestety i tu, w Weronie, nie dało się nie zauważyć prób chamskiego handlowania na chińskich stoiskach z narzędziami.  fot. Tomasz Staniszewski, Jacek Łata

Więcej zdjęć:

KurierKamieniarski

www.kurierkamieniarski.pl

21

NR 5/2023 (126)

ROZMOWA

Dariusz Wawrzynkiewicz

Rozmowa przy kawie z Katarzyną Sołtysiak „Wszystkiego można się nauczyć” pomyślałam i weszłam w ten kamieniarski świat. Dziś uważam, że to była dobra decyzja i nadal cieszy mnie praca w tej branży.

Po skończeniu 2 kierunków studiów – zarządzanie i filologia angielska – moją pierwszą pracą była szkoła. Jednak kiedy urodziłam dwójkę dzieci, postanowiłam, że do szkoły nie wrócę. Po prostu uznałam, że to nie dla mnie.

Czytając ogłoszenia o pracę, trafiłam na ogłoszenie firmy Legs – poszukiwali asystentki produkcji w hurtowni Magma. To była nowa jednostka biznesu dla właściciela firmy. Kiedy aplikowałam do tej pracy, Magma działała zaledwie od roku.

Wiedziałam, że chodzi o kamień. Nic nie wiedziałam o kamieniach, ale od zawsze wyznawałam zasadę, że wszystkiego można się nauczyć. Właściciel docenił moje zaangażowanie i awansował mnie – najpierw na stanowisko specjalisty do spraw logistyki, a potem dyrektora. To był czas dobrej koniunktury i udało się rozwinąć firmę dość szybko.

Katarzyna Sołtysiak dyrektor Magmy Hurtowni Kamienia w Łodzi

Od momentu przejścia do „logistyki” – czyli 15 lat temu – zaczęłam jeździć po świecie w poszukiwaniu kamienia.

Bardzo to lubię, bo lubię podróżować, poznawać nowe miejsca. Magma ma szeroką gamę kamieni; byłam więc w Brazylii, Chinach, Indiach, Hiszpanii, Grecji, Portugalii i oczywiście we Włoszech. Możliwość zobaczenia nie tylko pięknych kamieni, ale poznania też innych krajów to niewątpliwie zaleta mojej pracy. To, co jeszcze w mojej pracy jest fajnego, to duża samodzielność i możliwość podejmowania decyzji. Wiem, że jeśli jest sukces, to wynik moich decyzji i pracy (wraz z zespołem oczywiście). A jeśli coś poszło nie tak, to też tylko moje błędy. Pewnie, że to stresujące, ale daje niesamowitą satysfakcję, kiedy okazuje się, że decyzje były właściwe.

Właściciel firmy nie zna naszej branży, zaufał mi i interesują go wyłącznie efekty finansowe działalności. Mam absolutnie wolną rękę. To jednak wymaga zaangażowania. Kiedy zaczynałam, to naprawdę poświęciłam mnóstwo czasu, żeby wiedzieć o kamieniu jak najwięcej, żeby poznać ludzi i problematykę. Tylko tak można skutecznie działać.

22

październik – listopad 2023

W handlu B2B klienci są stali. Można ich poznać i zrozumieć ich potrzeby. Znamy się od wielu lat i te bliskie relacje są podstawą. Zawsze można do nich zadzwonić, a i oni czasem dzwonią po prostu zapytać, co słychać. Kontakty w naszej branży są luźne, nie pod krawatem – i mi to bardzo odpowiada. Dzięki takim nieformalnym relacjom łatwiej zrozumieć potrzeby klientów i im pomóc. Jak powiedziałam: wszystko jest kwestią chęci i uczenia się. Klienci i dostawcy to tak naprawdę najlepsze źródło wiedzy.

Kamieniarstwo to raczej męski świat, ale w zasadzie nie mam z tym złych doświadczeń. Zdarzyło się kilka razy na początku mojej pracy, że oczekiwano rozmowy z szefem, a nie szefową, ale… Na szczęście w kontaktach z branżystami to rzadkie przypadki, a po tylu latach w branży raczej czuję się doceniana przez klientów i nie mam kompleksów.

Jeśli chodzi o życie poza pracą, to wypełnione jest rodziną, spotkaniami z przyjaciółmi, gotowaniem i licznymi hobby. Moje dzieci są prawie dorosłe, więc mam więcej czasu dla siebie. Lubię gościć u siebie bliskie mi osoby i chodzić w gości też lubię. Jestem typem aktywnym, siedzenie przed telewizorem nie jest moim ulubionym zajęciem, więc regularnie uprawiam fitness. Od dwóch lat uczę się gry na saksofonie.

Kocham muzykę, ale nie mam głosu do śpiewania, więc wybór padł na saksofon. Uważam, że to wspaniały instrument i ta nowa rozrywka sprawia mi ogromną frajdę. Jest mnóstwo innych rzeczy, które chciałabym robić, ale to jeszcze chwilka. Mam taką zaletę, że się nigdy nie nudzę i zawsze mi się chce robić coś jeszcze. 

Personel Magmy nie jest duży. Do niedawna było nas trzynaścioro – ale 4 osoby odeszły i teraz załoga liczy 9 osób. Może i dobrze, bo warunki rynkowe są trudne i pewnie pojawiłaby się konieczność redukcji zatrudnienia. Niestety dwie osoby, które odeszły, poszły do pracy do konkurencji, ale to ich wybór – nie można się obrażać – takie życie.

www.kurierkamieniarski.pl

23

NR 5/2023 (126)

w i e dz a k a m i e n i a r s k a

Dariusz Wawrzynkiewicz

Skąd te plamy?

Zanieczyszczenia na białym marmurze Biały jest kolorem bardzo uniwersalnym. Klienci często szukają białych materiałów, bo te świetnie komponują się z każdą kolorystyką wnętrz. W naszej branży najłatwiej znaleźć czysty biały kolor lub prawie czysty wśród marmurów. Niestety białe materiały – w zasadzie każde – mają jedną dość poważną wadę: każde zabrudzenie będzie bardzo widoczne. Dotyczy to również kamienia.

Marmury mają kilka cech, które mogą okazać się kłopotliwe. Znacznie wyższa nasiąkliwość w stosunku do granitu oraz skład powodują czasem pojawianie się plam, które – w przypadku białych marmurów – są bardzo widoczne. Ten problem od zawsze jest utrapieniem dla wykonawców robót i dlatego nad tym zagadnieniem pracowało już wiele ośrodków badawczych.

W pierwszej kolejności ustalano powody takich zjawisk.

Jak się okazuje, tych powodów jest wiele, a większość z nich wynika ze specyfiki materiału. W tym artykule chciałbym usystematyzować zjawiska, powodujące pojawianie się plam na marmurowych powierzeniach.

Zażółcenia spowodowane zawartością żelaza Kamień to materiał o zróżnicowanym składzie.

Wśród wielu minerałów, które wchodzą w skład marmurów są również minerały zawierające cząstki żelaza. Ich wielkość jest bardzo różna, od 2 do 100 mikronów. Znajdują się one w całej objętości materiału, więc również na powierzchni. Żelazo w białym marmurze występuje głównie w postaci siarczku żelazawego, węglanu żelaza, krzemianu żelaza i magnezu będących składnikami różnych minerałów.

Kiedy minerały zawierające żelazo znajdują się na powierzchni marmuru, w kontakcie z powietrzem utleniają się do trójwartościowego żelaza i łącząc się z wodą tworzą uwodniony wodorotlenek żelaza. Ta substancja tworzy to, co często nazywamy rdzą, a w powszechnym odbiorze jest opisywana jako żółknięcie. Na dodatek uwodniony wodorotlenek żelaza ma wyjątkowo niską rozpuszczalność. W związku z tym nie można łatwo usunąć żółknięcia powierzchni płyty spowodowanego żelazem. Jeśli nie zostaną podjęte żadne środki ochronne, tego rodzaju wykwity na marmurze wystąpią w ciągu 8-12 miesięcy po ułożeniu marmuru.

Ten rodzaj żółknięcia nie występuje po umieszczeniu marmuru w sąsiedztwie źródła ciepła, które osusza kamień. To pokazuje, że żółknięcie białego marmuru jest ściśle związane z wilgocią.

Jednak kontakt z wodą niekoniecznie powoduje żółknięcie białego marmuru. W ramach badań przeprowadzono test szoku termicznego białego marmuru. Próbki kamienia moczono w wodzie dejonizowanej (demineralizowanej) w temperaturze 1525ºC przez 6 godzin, a następnie próbki wypalano w piecu w temperaturze 100-110ºC przez 18 godzin.

Po 20 takich cyklach stwierdzono, że tylko próbki powierzchniowo bogate w żelazo wykazywały niewielkie zażółcenie, a stopień zażółcenia był znacznie niższy niż zażółcenie naturalne. Ten wynik testu pokazuje, że zjawisko żółknięcia białego marmuru jest wynikiem utleniania i hydratacji działającej na powierzchnię kamienia. Oba te warunki są niezbędne.

Podobny test wykonano mocząc taką samą próbkę kamienia w wodzie o odczynie zasadowym (alkalicznej). W przeciwieństwie do zanurzania w zjonizowanej wodzie, biały marmur zanurzony w roztworze alkalicznym bardzo łatwo żółknie.

Zażółcenia spowodowane materią organiczną Powodem żółknięcia powierzchni płyt z białego marmuru może być również materia organiczna znajdującej się wewnątrz marmuru. Te organiczne wtrąciny powstały na etapie formowania się skały.

Substancje organiczne obecne w składzie marmuru, w reakcji z wodą alkaliczną, często mają brązowo-żółty kolor. Ze względu na występowanie tego rodzaju materii wewnątrz marmuru – gdy mar-

26

październik – listopad 2023

murowa podłoga lub płyta ścienna bez impregnacji z tyłu płyty jest montowana na mokro – alkaliczna woda przenika do marmuru i reaguje ze znajdującą się w nim materią organiczną. Kiedy powstałe w ten sposób substancje przenoszone są na powierzchnię kamienia przez wodę, tworzy się ten drugi rodzaj zanieczyszczenia na powierzchni kamienia.

Na płycie kamiennej przed jej montażem zwykle wykonuje się tak zwane sześciostronne zabezpieczenie wodoodporne. Dolna powierzchnia jest wodoodporna z zachowaniem przyczepności do klejów, cztery boki i przednia powierzchnia są zabezpieczone penetrującym środkiem wodoodpornym (impregnatem).

Nawet w okresie użytkowania, już po zamontowaniu kamienia, ilekroć woda nawilża powierzchnię kamienia po przejściu przez beton cementowy (który powoduje zmianę odczynu wody na zasadowy), zawsze będzie wydobywać kolorowe zanieczyszczenia organiczne na powierzchnię kamienia.

Ale faktem jest, że nawet sześciostronne uszczelnienie płyty kamiennej przed montażem, wykonane bardzo dobrze, czasem nie zabezpieczy przed wystąpieniem żółknięcia marmuru, ponieważ impregnacja w trakcie pracy może zostać uszkodzona.

Inne powody żółknięcia marmuru Oprócz tych dwóch rodzajów zanieczyszczeń związanych ze strukturą kamienia, pojawiają się zanieczyszczenia zewnętrzne. Można wymienić podstawowe: 1. Żółknięcie spowodowane zużyciem Gdy wypolerowana powierzchnia marmuru ściera się, brud jest wprowadzany do porów powierzchni marmuru podczas normalnego użytkowania. Ten brud sprawia, że powierzchnia białego marmuru zmnienia kolor i najczęściej żółknie.

2. Żółknięcie spowodowane nieprawidłową pielęgnacją Najczęstszą nieprawidłową pielęgnacją jest mycie podłogi brudnym mopem. Brud naniesiony przez mop gromadzi się w marmurze, powodując zanieczyszczenie i żółknięcie powierzchni marmuru.

3. Żółknięcie spowodowane woskiem Gdy do polerowania powierzchni marmuru używany jest wosk, gruba warstwa wosku zmienia kolor na żółty z powodu własnego starzenia się.

4. Żółknięcie spowodowane końcowym polerowaniem powierzchni.

Podczas polerowania końcowego i krystalizacji, używa się proszku polerskiego (nazywanego białą sadzą). W mikroporach polerowanej płyty marmurowej pozostają cząstki proszku, które poprzez zawartość tlenków, mogą wchodzić w reakcję z cząsteczkami żelaza zawartymi w materiale, stając się źródłem żółknięcia, zwłaszcza, gdy marmur jest obrabiany na mokro.

5. Żółknięcie powstające na etapie montażu Żółknięcie spowodowane procesem montażu jest łatwe do przeoczenia, ale powszechne. www.kurierkamieniarski.pl

6. Żółknięcie z montażem

materiału

kamiennego

związane

Zjawisko spowodowane jest głównie dwoma aspektami. Jednym z nich jest konieczność docinania płyt na budowie, co niszczy oryginalną wodoodporną powłokę. Inną możliwą sytuacją jest przypadek, w którym otoczenie na budowie jest zwykle zanieczyszczone różnymi substancjami, w tym szlamem cementowym, które spadają na powierzchnię płyty.

Aby nie dopuścić do wysychania spadającego szlamu cementowego na powierzchni płyty, zwykle przecieramy na mokro płytę. W tym momencie możliwe jest wtarcie silnie alkalicznej wody cementowej w mikropęknięcia na powierzchni płyty.

Przepuszczalna, hydrofobowa powłoka powierzchni płyty nie jest w stanie utworzyć warstwy ochronnej w poprzek pęknięcia, aby osłonić i ochronić pęknięcie.

Podczas instalacji często zeskrobuje się bok płytki z kleju, co również niszczy wodoodporną powłokę, która została wcześniej wykonana. Jeśli cementowa woda przypadkowo dostanie się do pęknięć płyty podczas jej wycierania, zażółcenie płyty jest tylko kwestią czasu, bo to, że nastąpi, jest pewne.

Podsumowując w całym procesie obróbki i montażu białego marmuru jest wiele krytycznych działań, które mogą doprowadzić do pojawienia się plam. Warto przeanalizować stosowane w zakładzie technologie produkcyjne i porównać z przedstawionymi wyżej powodami pojawiania się plam. Być może czasem popełniamy błędy, które mogą wpłynąć na wystąpienie plam, a ich uniknięcie nie jest ani trudne ani kosztowne.

W kolejnym artykule napiszę jak zapobiegać żółknięciu białego marmuru oraz jak likwidować zażółknięcia na białym marmurze.

27

 NR 5/2023 (126)

Z KAMIENIEM W TLE

Z dłuta wzięte: zadbaj o siebie Młotki, dłuta to tylko narzędzia.

Choć poświęciłem im tyle zdań, to same z siebie są martwe.

Dopiero nasza ręka może w nie tchnąć życie. Ale każde narzędzie pozostaje w interakcji z właścicielem – czasem to kurz, czasem drgania, czasem latające kawałki skały lub widii. Pewnie domyślacie się, że teraz będzie – część piąta – o BHP.

Rafał Frankiewicz

BHP to temat często pomijany na forach internetowych i w życiu. Do momentu wizyty u pulmonologa. Nie warto oszczędzać na zdrowiu, chyba że zamierzamy żyć tyle, co jedno nowe auto: 200 000 km przebiegu i na szrot… Ale jeśli marzy nam się przebieg w granicach 1 000 000, to dbajmy nie tylko o silnik i jego smarowanie, ale też o wymianę filtrów, pasków i łańcuchów.

Urządzenia odpylające mogą być stacjonarne, mobilne i osobiste. Stacjonarne to ściany odpylające. To wielkie urządzenia, które są skuteczne, ale mają wiele działań ubocznych. Pierwszym z nich jest praca w przeciągu. Wiecie, czym się to kończy. Zimny łokieć kierowcy BMW to synonim przeciągu znany powszechnie. Drugim jest niska temperatura wokół ściany i wilgoć. One też nie są zdrowotwórcze. Hałas? Nie wspomnę.

Więc co? Odpylarka mobilna? Są. Są drogie. ZUS je refunduje.

Nie wciągają pyłu z wielu stanowisk. Ale są suche i znacznie cichsze od ścian. I ustawione na hali filtrują powietrze.

Najtańszym rozwiązaniem jest ochrona osobista. Ale półmaski do gipsu tu nic nie pomogą. Trzeba kupić przyłbicę z nawiewem zasilanym akumulatorowo. To jest sprzęt! U nas można kupić takie przyłbice od dilera firmy Sundström.

28

październik – listopad 2023

Testowaliśmy te przyłbice kiedyś na zjeździe Polskiego Związku Kamieniarstwa. Szyba wytrzymuje naprawdę dużo, łącznie z uderzeniem oderwanego segmentu od tarczy diamentowej i gumową kulą z pistoletu RAM. Tak, były testy „na żywo” – szyba wytrzymała. Koszt wymiany porysowanej szyby na nową to jakieś 100 zł – więc nie za wiele. Koszt nowych filtrów przeciwpyłowych jest podobny. Wygoda użytkowania i korzyści zdrowotne – bezcenne...

Wystarczy dokupić drugi akumulator, by móc bez przeszkód pracować 12 godzin. I nawet prowadząc piłę, gdzie pył idzie na siebie – a nie od siebie – ma się ten komfort oddychania zupełnie czystym powietrzem. Więc namawiam.

Nie wspomniałem nic o sposobach prowadzenia dłuta, a to ważna rzecz. Otóż – nie można dłuta ściskać, jakby to był Złoty Cielec. Młotek i dłuto należy trzymać luźno, lekko. To jest gwarancja długoletniej pracy. Trzymając sztywno – narażasz się na chorobę wibracyjną. To samo dotyczy pracy szlifierkami.

Na Zachodzie to się nazywa choroba białych palców...

www.kurierkamieniarski.pl

Teraz chwila o ostrzeniu dłut. Temat rzeka. Z mojej skromnej, ledwie 30-letniej, praktyki wynika, że tępe dłuto jest jak tępa dzida. Ostra dzida ma ostre zarówno przeddzidzie, śróddzidzie jak i zadzidzie. I nie warto pomijać tego aspektu! Ostrzy się zarówno powierzchnię tnącą, jak i powierzchnie boczne, kąty są znacząco inne i ostrzejsze, niż mówi o tym literatura; ale nie będę tu epatować moimi spostrzeżeniami, by nie psuć Wam przyjemności odkrywania i przyswajania o tym wiedzy. Zawsze można też zadzwonić do mnie, gdy sięgnięcie sami dna mulistego i wodorostów.

Tekst ten – przepraszam, cykl pięciu tekstów – powstał jako skutek obserwacji wielu dyskusji na przeróżnych forach i z potrzeby serca. Brak w literaturze przedmiotu omówień dotyczących specyfiki pracy dłutem i młotkiem pneumatycznym w języku polskim skłonił mnie do zajęcia się tym tematem i podzielenia się refleksjami oraz spostrzeżeniami 30 lat codziennej praktyki kucia w kamieniu. Może jest to obraz subiektywny i stronniczy, ale daję sobie do tego prawo, by być nieobiektywnym. Przecież można ze mną się nie zgodzić i wejść w polemikę, na którą zawsze jestem chętny i otwarty.



29

NR 5/2023 (126)

NOWOŚĆ

Piła jednosuportowa

Boczkarka wielogłowicowa

Boczkarka profilowa Miniautomat polerski POLSKA PRODUKCJA Pisemna Gwarancja Producenta



 tel. 697 938 053

mobilny serwis

telefoniczne wsparcie techniczne

doświadczenie kompetencja wielu zadowolonych praktyka klientów  

783 128 079

STONEMOTOR KAROL WRÓBEL Kaliszkowice Ołobockie 31a 63-510 Mikstat biuro@stonemotor.pl



www.marmur-dulemba.pl

GRANITY * MARMURY * TRAWERTYNY * PIASKOWCE WIELKOFORMATOWE SPIEKI KWARCOWE NEOLITH

SPRZEDAŻ SLABÓW - PRODUKCJA - MONTAŻ USŁUGOWE CIĘCIE LINĄ 3D ORAZ WATERJET

www.marmur-dulemba.pl MARMUR DULEMBA. ul. Pańska 16, 43-262, Kobielice. tel. 32 211 33 33

od 1991r.

Odwiedź nas na targach »SZTUKA SAKRALNA« »STONE POZNAŃ 2023« od 22 do 24 listopada Dzięki kreatywnym pomysłom na nowoczesny projekt nagrobka zaprezentujemy naszą aktualną ofertę produktów wykonanych z brązu, aluminium i stali nierdzewnej: Zestawy galanterii nagrobnej i krzyże, wyraziste symbole i figury Indywidualne projekty napisów z liter pojedynczych i połączonych, nośników na napisy i tablic do wszystkich typów nagrobków i różnych rodzajów pochówku Daj się zaskoczyć i zainspirować.

Twój doradca na rynek polski: Łukasz Jasiński Dyrektor Regionalny telefon: +48 880 622 387 e-mail: lukasz.jasinski @ strassacker.de

Nie jesteś jeszcze klientem Strassacker?

Twoja firma kamieniarska może łatwo zarejestrować się jako nasz klient i partner do współpracy.

W tym celu skontaktuj się bezpośrednio z Panem Jasińskim lub skorzystaj z wygodnej rejestracji online: shop.strassacker.com

Z niecierpliwością czekamy isku na Państwa na naszym sto

pawilon 8A, stoisko nr

Ernst Strassacker GmbH & Co. KG · Kunstgießerei Staufenecker Straße 19 · 73079 Süßen · Niemcy telefon +49 7162 16-199 · faks +49 7162 16-375 · sales-int@strassacker.de

Innowacyjne pomysły kreatywnego projektowania nagrobków

shop.strassacker.com

17

tel.

882 044 378 tel.

76 878 20 07 e-mail: biuro@skalen.pl PRODUCENT NAGROBKÓW

SKALEÑ s.c. ul. Legnicka 45 59-500 Z³otoryja www.skalen.pl

CENA BRUTTO ZA 1 M2 WYCIÊTEGO ELEMENTU W GRUBO CI 5 CM IMPALA ORION BLUE IN THE NIGHT VISCONT WHITE OLIVE GREEN BALMORAL GNEJS

710 Z£ 810 Z£ 780 Z£ 850 Z£ 940 Z£ 710 Z£ 850 Z£

OFERTA WA¯NA TYLKO DO 30 LISTOPADA 2023 R.

ELEMENTY WYCIÊTE

Wyprzeda¿ BLACK WEEK

PRODUCENT NAGROBKÓW

od dzisiaj do 30 listopada!

Wyprzeda¿ gotowych produktów dostêpnych od rêki 90 x 190 wzór ZL-2 Viscont White od 3200 zł brutto

wzór ZL-1 Impala od 2800 zł brutto

wzór STANDARD Orion od 2900 zł brutto

TUTAJ RESZTA OFERTY 200 nagrobków w super cenach

www.skalen.pl/wyprzedaz Skaleń to producent nagrobków dla zakładów kamieniarskich i zakładów pogrzebowych: • Masz już dostawcę? Dobrze mieć dodatkowego dostawcę na wszelki wypadek. Zamów nagrobek na próbę.

• Własna produkcja coraz mniej się opłaca? Wypróbuj nas, a sam skup się na szukaniu klientów!

• Potrzebujesz nagrobka dla klienta „na już”? Nic prostszego.

Wybierz coś z naszej oferty.

Zamów teraz: www.skalen.pl/wyprzedaz tel. 76 878 20 07 kom. 882 044 378 biuro@skalen.pl BĘDZIEMY NA TARGACH STONE

TEC H NOLOGIA

Oil Absorber usuwa plamy z kamienia DYNASIL® OIL ABSORBER to specjalistyczny produkt do usuwania plam z kamienia, lastriko, betonu i ceramiki.

Pochłania i usuwa głębokie, intensywne plamy po różnego rodzaju smarach, olejach, tłuszczach, woskach i parafinie.

Oil Absorber jest skuteczny i na świeżych i na starych plamach.

Działa samoczynnie, nie wymaga dodatkowego działania mechanicznego. Po nałożeniu rozpuszcza wszelkie zabrudzenia, które są pochłaniane i wiązane przez zawarty w preparacie mikro-absorber. Po wyschnięciu wystarczy pastę – wraz ze związanymi w niej zabrudzeniami – zdjąć z powierzchni oczyszczanego materiału.

Nadaje się do usuwania parafiny, wszelkich wosków, olejów organicznych i mineralnych, w tym samochodowych, smarów i różnego rodzaju substancji ropopochodnych. Całkowicie usuwa plamy po zniczach, ślady opon, zabrudzenia asfaltem, farbami i preparatami gruntującymi.

Usuwa plamy z każdego rodzaju i koloru kamienia. Oprócz kamienia nadaje się do stosowania na betonie (kostka, płyty, elewacje), klinkierze i innych materiałach ceramicznych.

Oli Absorber dostarczany jest w postaci gotowej do nałożenia półpłynnej pasty. Nanosi się go bezpośrednio na plamę przy pomocy szpachelki lub w dowolny inny sposób pozwalający na równomierne rozprowadzenie pasty po całej powierzchni plamy. Po nałożeniu należy go pozostawić do całkowitego wyschnięcia, dbając o zabezpieczenie przed ewentualnymi opadami deszczu. Czas schnięcia zależy od temperatury i może wynosić od 2 do 4 godzin. Prawidłowo nałożony preparat po wyschnięciu tworzy zaschniętą skorupę, która najczęściej sama odspaja się od czyszczonej powierzchni. Dlatego z łatwością można ją usunąć nie pozostawiając śladów na czyszczonym materiale.

40

październik – listopad 2023

Zwykle środek nanosi się warstwą o grubości 1-2 mm tak, by nie było widać prześwitującej powierzchni. Materiały porowate i chłonne – takie jak piaskowiec lub kostka brukowa tzw. płukana – wymagają naniesienia warstwy do 4 mm grubości.

W przypadku pozostania jakichś resztek Oil Absorbera na czyszczonej powierzchni (np. na granicy nałożenia poza usuwaną plamą) zbiera się je przy pomocy mokrej gąbki lub mokrej szmatki. Na materiałach porowatych pozostałości należy mocno zmoczyć z użyciem odrobiny pieniącego detergentu i spłukać mocnym strumieniem wody. Aby przyspieszyć proces, można przeszorować szczotką do uzyskania piany i następnie spłukać.

Przy pracy z Oil Absorberem warto przestrzegać kilku zasad. Nie zaleca się stosowania preparatu w temperaturach poniżej 10°C. Natomiast zbyt szybkie wysuszenie spowodowane nasłonecznieniem bądź nadmiernym nagrzaniem kamienia może zmniejszyć efekt czyszczący i wymagać ponownego nałożenia.

Nie należy stosować go na materiałach z powłokami ochronnymi, malowanych lub barwionych powierzchniowo, ponieważ jego działanie jest tak skuteczne, że może usuwać takie powłoki. Przed użyciem bezwzględnie należy zapoznać się z instrukcją obsługi i kartą techniczną, ponieważ istotne są warunki stosowania oraz sposób nakładania i grubość warstwy.

Obejrzyj film z użycia Oil Absorbera na www.consil.com.pl/ojplama lub użyj poniższego qr-kodu:

Oil Absorber jest dostępny w opakowaniach 0,25 i 1 litr. Jego wydajność to 0,5-2 m2 z jednego litra. Przechowywany w szczelnie zamkniętych oryginalnych opakowaniach zachowuje swoje właściwości nawet do 2 lat.

 www.kurierkamieniarski.pl

Więcej informacji: www.consil.com.pl tel. +48 12 444 79 79 tel. +48 696 017 032

41

NR 5/2023 (126)

W NASZEJ B RAN Ż Y

Z wizytą w firmie Syntetyk

Dariusz Wawrzynkiewicz

Część branży uważa, że lepszym sposobem na komunikację z rynkiem jest organizacja spotkania pod hasłem „drzwi otwarte”. Faktycznie w czasie takich imprez jest znacznie więcej możliwości spokojnej rozmowy, rozwiązania pewnych kwestii, wymiany doświadczeń. W czasie takich imprez lepiej poznajemy klientów i ich problemy.

Czasem można usłyszeć, że te spotkania są lepsze od targów. Zapewne tak jest w zakresie kontaktów ze stałymi klientami. Niestety na takich imprezach prawie niemożliwe jest spotkanie nowych klientów. Tym niemniej warto w nich uczestniczyć i je organizować, bo dają nieocenione informacje o towarach (klientom) i potrzebach klientów (organizatorom).

Dziewiątego września mieliśmy okazję uczestniczyć w takiej imprezie organizowanej przez firmę Syntetyk z Buska Zdroju. Syntetyk jest przedstawicielem firmy Tenax w Polsce, ale również reprezentuje Fraccaroli & Balzan i MEC. Ponadto oferuje narzędzia.

Spotkanie rozpoczęło się od prezentacji nowych produktów Tenax oraz produktów z bieżącej oferty. Wśród nich pokazano nowe wyspecjalizowane kleje: Tenax Calacatta, Tenax T-Bond, Tenax Thassos, Tenax Glans. Prezentacji dokonał Cristian Scasserie z zakładów Tenax.

42

październik – listopad 2023

Po prezentacji produktów zgromadzeni mogli dowiedzieć się o istotnych zmianach kapitałowych w firmie. Istniejąca od 1956 roku rodzinna firma Tenax sprzedała większościowy pakiet udziałów firmie inwestycyjnej Sun Capital Partners, Inc. Jak wyjaśniono, dzięki tej zmianie firma będzie w stanie w znacznie szerszym zakresie prowadzić badania nad nowymi produktami poszerzającymi ofertę rynkową. Wraz z tymi zmianami odświeżono dotychczasowe logo firmy, a jego prezentacja nastąpiła podczas targów Marmomac w Weronie.

Część szkoleniowo-informacyjną zakończyła prezentacja dr. Georgio Bignone z firmy Gaspari Menotti. Ta firma była liderem w produkcji traków wahadłowych.

Jednak w związku ze zmianami technologicznymi w zakresie cięcia bloków przygotowała nową ofertę maszyn już w technologii cięcia liną. Zaprezentowano dwie takie maszyny, które być może zainteresują polskie firmy kamieniarskie.

Na spotkaniu zjawiło się sporo gości. Obfity catering i świetna atmosfera sprawiły, że spotkanie trwało do późnych godzin.

Było wiele okazji do rozmów i wymiany doświadczeń. 

 Jak jedna rodzina  Losowania i prezenty, czyli atrakcje dodatkowe  Prezentacje, czyli wiedza, a także świetne humory i dobra zabawa

www.kurierkamieniarski.pl

43

Więcej zdjęć:

KurierKamieniarski

NR 5/2023 (126)

W NASZEJ B RAN Ż Y

WKG ZOK

Uruchomienie nowej linii do cięcia bloków 14 września 2023 roku w firmie WKG ZOK w Wojkowicach uroczyście uruchomiono traka wielolinowego PEDRINI GS230.

Była to okazja do zaproszenia do zakładu klientów, partnerów i oficjeli oraz urządzenia szumnej imprezy.

Paweł Szambelan

Więcej zdjęć:

KurierKamieniarski

44

Już na wstępie bardzo miłym akcentem były osobiste powitania gości przez właścicieli i zarząd firmy. Sama impreza była przygotowana i prowadzona z rozmachem. Konferansjer na bieżąco informował o kolejnych punktach programu zapraszając przybyłych do korzystania z powitalnego poczęstunku.

Część oficjalna obejmowała wystąpienia dotyczące firmy – krótkiego przypomnienia jej historii, ukazania aktualnego etapu rozwoju i prezentacji planów na przyszłość. Oczywiście istotnym elementem przyszłości jest inwestycja, która była powodem opisywanego spotkania – Pedrini Multiwire Jupiter GS230-GF56.

Jupiter GS230 to trak wielolinowy o długości cięcia do 3,6 m i wysokości 149-159 cm. Może ciąć linami o średnicy od 7,3 do 5,3 mm na płyty o grubości od 2 do 10 cm z prędkością do 2100 mm. W zakładzie WKG to już trzecia maszyna tego producenta, tym razem skonfigurowana do cięcia grubej płyty przy użyciu 56 lin.

Obecnie WKG zatrudnia 150 osób, w tym 22 inżynierów i pracuje 7 dni w tygodniu na 3 zmiany. W czasie powitania gości Rafał Pożyczka, prezes WKG, wiele uwagi poświęcił przyszłości. Z momentem uruchomienia GS230 wydajność przeróbcza zakładu wzrosła do 200 bloków i 250 tysięcy metrów kwadrtowych grubej płyty miesięcznie. Omówił również ofertę handlową firmy obejmującą kamienie z całego świata z podkreśleniem nowej oferty z Indii. październik – listopad 2023

Warto wspomnieć, że budowę hal WKG w Wojkowicach rozpoczęto w połowie 2014 roku i już w lutym 2015 roku kompletnie wyposażony zakład rozpoczął cięcie pierwszych bloków. W kolejnym miesiącu uruchomiono linię polerską do płyt, później wachlarz usług się rozszerzał: płomieniowanie, żywicowanie, rozkrój płyt i obróbka boków.

Kolejnym punktem programu spotkania było przejście do hali produkcyjnej, gdzie nastąpiło symboliczne przecięcie wstęgi i odsłonięcie nowej maszyny. Nie obyło się też bez „chrztu”. Rozbijając butelkę szampana matką chrzestną Pedrini GS230 została Bożena Orfin z TGR – firmy ze Świebodzic, która odpowiadała za dostawę i uruchomienie traka. Później goście mieli możliwość obejrzeć wnętrze hal produkcyjnych i stanów magazynów WKG, zarówno w zakresie bloków, jak i gotowych płyt.

Oczywiście nie obyło się bez poczęstunku, napitku i dodatkowych atrakcji.

Gospodarze zadbali o smakowite przekąski oraz bogate menu baru, a rozrywkową atrakcją wieczoru był pokaz tańca w gorącym układzie choreograficznym w wykonaniu ekspresyjnej grupy Show Heels Dance.

Na zaproszenie WKG odpowiedziało ponad 100 osób z całej Polski. Gospodarze uhonorowali ich obecność losowaniem cennych nagród – były to vouchery na usługi cięcia bloków w WKG o łącznej wartości 230 tys. zł.



www.kurierkamieniarski.pl

45

NR 5/2023 (126)

HURTOWNIA PŁYT GRANITOWYCH

GOLDEN LEAF

WYRÓŻNIA NAS JAKOŚĆ

Quality Above All…

Golden Leaf 27-400 Nowa Dębowa Wola 66 (woj. świętokrzyskie) tel. 782 50 11 22, 793 270 320 www.goldenleafgranites.pl golden.leaf.granites@outlook.com

ZAPRASZAMY NA ZIMOWĄ WYPRZEDAŻ

Nagrobki pojedyncze Dodatkowo oferujemy: oraz podwójne (grub. 5 cm) Transport małym i dużym samochodem Nagrobki dziecięce i urnowe Comiesięczne promocje oraz atrakcyjne bony Tablice napisowe (grub. 6 cm) Wysoką jakość towaru Podstawki, wazony, książki Slaby – różne kolory i grubości Profesjonalną i szybką obsługę

ul. Kantorowicka 400 31-763 Kraków biuro@granikon.pl

721 002 279

www.granikon.pl

504 856 028

HurtowniaGranituGranikon

TEC H NOLOGIA

Grzegorz Gryzło www.mcdiam.com.pl

Nowe profilowe narzędzia polerskie do maszyn CNC Maszyny CNC obrabiające kamień posiadają obecnie ogromne możliwości w zakresie wykonywanych prac. Aby je w pełni wykorzystać konieczne jest jednak posiadanie – oprócz samej maszyny – także dobrej jakości narzędzi.

1.0 mm Diamond thickness

1.0 mm Diamond thickness

Performance Feed rate

Jedną z najbardziej popularnych operacji jest obróbka profilowa krawędzi zewnętrznych oraz otworów wewnętrznych. Prace te wykonuje się kompletem narzędzi, które najpierw szlifują zgrubnie, a potem polerują materiał. Obecnie na rynku istnieje bardzo wiele granitów, marmurów o różnych kolorach i twardościach. Dodatkowo jest coraz większa gama materiałów produkowanych sztucznie (spieki ceramiczne), których obróbka często jest trudniejsza niż kamienia naturalnego. Osiągnięcie dobrej jakości poleru na obrabianych krawędziach, zwłaszcza w przypadku materiałów trudnych, wymaga sporego doświadczenia i naprawdę dobrej jakości narzędzi. Odpowiedzią na te oczekiwania są nowe linie narzędzi polerskich Marmoelettromeccanica, które miały swoją premierę na targach Marmomac 2023. To narzędzia do finalnego polerowanie krawędzi.

Pierwsza linia to LONGLIFE+. Jest to ulepszona wersja produkowanych od lat polerów LONGLIFE. Zmiana konstrukcji polega na zwiększeniu grubości ścieralnej warstwy roboczej.

Stock removal Tool Life Gloss

Suitable for: Granite

Longlife+

Marble

Position: 4 - Polishing 5 - Polishing 6 - Polishing

Longlife+ Polishers – the trailblazing pioneers of diamond resin bonded polishing wheels.

As the very first of their kind in the industry, these remarkable tools continue to set the bar for excellence, delivering an unparalleled level of polish that remains unrivaled to this day. With a legacy of innovation that spans generations, Longlife Polishers showcase their enduring brilliance by consistently achieving the highest polish attainable in the stone industry. Embrace the cutting-edge technology that started it all, as Longlife Polishers elevate your stone polishing endeavors to extraordinary levels of shine, precision, and enduring quality.

Available for: Line 60

Longlife+ Polishers – the trailblazing pioneers of diamond resin bonded polishing wheels.

As the very first of their kind in the industry, these remarkable tools continue to set the bar for excellence, delivering an unparalleled level of polish that remains unrivaled to this day. With a legacy of innovation that spans generations, Longlife Polishers showcase their enduring brilliance by consistently achieving the highest polish attainable in the stone industry. Embrace the cutting-edge technology that 36 started it all, as Longlife Polishers elevate your stone polishing endeavors to extraordinary levels of shine, precision, and enduring quality.

Line 40

Line 20

Sto

To

Glo

Suitabl

Granit

Ceram

Marble

Przy trudnych do obróbki materiałach nieraz trzeba dociskać narzędzie z nieco większą siłą, aby uzyskać zadowalający efekt. To z kolei powoduje zwiększone zużywanie się polerów. Rozwiązaniem tego problemu jest właśnie grubsza warstwa ścieralna – dzięki temu żywotność narzędzia wydłużyła się znacząco. Polery LONGLIFE+ występują w różnych kształtach i średnicach – D60, 40, 20 i 10 mm.

Ultimate Polishing Solution

50 Alle fine degli anni ‘90 il nostro dipartimento di

Position

4 - Polish 5 - Polish 6 - Polish

Line 10

37

GLOSSFORCE 3.0

development department

Fe

Ceramic and Quartz

Longlife+

36

Perform

październik – listopad 2023

Availab

Lin

metalowa konstrukcja

materiał hybrydowy otwory do chłodzenia wodą warstwa gumy nasyp diamentowy grubości 3 mm

Druga linia to zupełnie nowe narzędzia GLOSSFORCE3.0. Są to narzędzia typu premium o całkowicie nowej konstrukcji oraz grubości nasypu aż 3 mm. Narzędzia te posiadają specjalną warstwową konstrukcję, co zapewnia podwyższoną wytrzymałość i doskonałą jednorodność.

Konstrukcja nośna jest metalowa o odpowiedniej wytrzymałości mechanicznej. Następnie naniesiona jest warstwa materiału hybrydowego oraz jednorodna warstwa gumy, co zapewnia elastyczność i jednakową twardość narzędzia na całej wysokości.

Na tych podkładach naniesiona jest gruba warstwa robocza, która odpowiada za bardzo dużą żywotność narzędzi oraz jednorodne ich zużywanie w czasie pracy.

Narzędzia te zapewniają najwyższą jakość obróbki dzięki możliwości dobrego kontaktu z materiałem obrabianym. Jest to wyjątkowo ważne przy pracy z trudnymi granitami lub spiekami. Dodatkowo gruba część robocza zapewnia dużo większą żywotność niż w przypadku innych narzędzi dostępnych na rynku.

Polery linii GLOSSFORCE3.0 występują w różnych kształtach i średnicach – D60, 40, 20 i 10 mm. 

www.kurierkamieniarski.pl

51

NR 5/2023 (126)

w i e dz a k a m i e n i a r s k a

Wśród materiałów, które obrabiamy, są takie, które można znaleźć praktycznie w każdym zakładzie kamieniarskim.

Czy to oznacza, że wiemy o nich wszystko? Rozmowy z wieloma branżystami dowodzą, że nie do końca.

G603 to od lat jeden z najpopularniejszych materiałów chińskich. Nic dziwnego: materiał jest tani i stabilny. Początkowo tradycyjnym źródłem G603 była prowincja Fujian.

G603 to szary granodioryt. Ma jasnoszary kolor tła z plamkami w różnych odcieniach szarości. Wielkość ziaren G603 może być różna, od drobnej do średniej.

Często wykazuje teksturę ziarnistą lub krystaliczną. Ogólny wygląd granitu G603 jest jednolity i spójny, co czyni go wszechstronnym i poszukiwanym wyborem do różnych zastosowań.

Niestety kilka lat temu władze chińskie w trosce o ochronę środowiska naturalnego, nakazały zaprzestać wydobycia i przetwórstwa tego kamienia. G603 zabrakło na rynku, a zapotrzebowanie na świecie było duże. Rynek nie znosi próżni, więc pojawiły się materiały bardzo podobne do słynnego G603 pochodzące z innych rejonów Chin (poza prowincją Fujian). Znaleziono je w 3 sąsiednich prowincjach: Hubei, Jiangxi i Henan. Dla wszystkich 3 portem załadunkowym jest Wuhan na rzece Jangcy.

G603 Crystal Grey

Dariusz Wawrzynkiewicz

Aktualnie najpopularniejszym materiałem nazwanym New G603 jest ten pochodzący z Hubei (Wuhan). Wizualnie New G603 jest bardzo trudny do odróżnienia od oryginalnego. Lata mijają i coraz częściej New G603 nazywany jest po prostu G603.

I mało kto pamięta o oryginale.

Granit G603 z Jiangxi ma lepsze opinie niż ten z Hubei, jednak jego cena jest nieco wyższa. Nowy G603 z Wuhan jest drobnoziarnistym granitem podobnym do swego starszego imiennika, chociaż nieco różniącym się w parametrach.

Również w samym zagłębiu wydobywczym granitu w Wuhan spotykamy złoża granitu G603 różniące się porowatością, wodochłonnością i składem chemicznym.

52

październik – listopad 2023

Dane techniczne:

Skład:

Gęstość: 2570-2670 kg/m3 Nasiąkliwość: 0,2-0,4 % Porowatość otwarta: 0,7-0,8 % Wytrzymałość na zginanie: 10-18 MPa Wytrzymałość na ściskanie: 140-160 Mpa Odporność na poślizg: 53

SiO2 Al2O3 CaO MgO Fe2O3

– – – – –

70,30% 15,48 % 2,49% 0,35% 0,43%

Na2O K 2O MnO P2O5 TiO2 L.O.I

– – – – – –

3,80% 3,38% 0,09% 0,06% 0,21% 1,86%

Najczęściej spotykane nazwy handlowe: Biały Piękny, Bella White, Bianco Amoy, Bianco Cordo, Bianco Cristal, Bianco Crystal, Bianco Gamma, Bianco Gordo, Bianco Grey, Blanco Gamma, China Cristall, China Grey, Crystall Grey, G002, G153, Padang 603, Padang Cristal, Padang Cristal Grey,

www.kurierkamieniarski.pl

Padang Cristall, Padang Cristallo, Padang Cristallo TG 34, Padang Crystal, Padang G603, Padang Grey, Padang Kristall, Padang Kristall G 603, Padang Light Grey, Padang TG 34, Padang White, Palace Grey, Palladio Cristal, Perla White, Royal White, Sesame Gray, Sesame White.

53

NR 5/2023 (126)

Ta r g i

www.stone.mtp.pl

Targi STONE – najważniejsze spotkanie branży kamieniarskiej W dniach 22-24 listopada 2023 r. na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich będzie branżowo, inspirująco i merytorycznie. Na trzy dni Poznań ponownie stanie się areną najnowszych trendów i inspiracji dotyczącego materiału, niezwykle atrakcyjnego dla wielu branż – kamienia.

Dlaczego warto tu być?

Główny trzon to ekspozycja tworzona przez dystrybutorów kamienia naturalnego, syntetycznego oraz produktów z kamienia. Nie zabraknie również producentów i dystrybutorów maszyn oraz specjalistycznego sprzętu do cięcia i jego obróbki. Podczas tegorocznych targów imponującą ofertę kamienia naturalnego zaprezentują producenci z krajów europejskich, m.in. Hiszpanii, Litwy, Niemiec, Portugalii, Włoch, Szwecji, a także z bardziej odległych: Chin, Indii czy RPA. Targi STONE to także szereg interesujących wydarzeń towarzyszących, zarówno merytorycznych jak i praktycznych, gdzie zdobędziemy najbardziej aktualną wiedzę i podniesiemy swoje kwalifikacje. Program targów zapewni także ogromną dawkę emocji i współzawodnictwa podczas licznych konkursów i mistrzostw branży kamieniarskiej. Dzięki tak szerokiej ofercie oraz towarzyszącym eventom mamy propozycje dla wszystkich pracujących z kamieniem – od projektantów i architektów, poprzez konserwatorów zabytków czy kamieniarzy, właścicieli zakładów kamieniarskich jak również firmy wykończeniowe.

Zobacz, poznaj, wypróbuj sam W specjalnie przygotowanej powierzchni Pracowni Lubosza Karwata będzie można zobaczyć wybrane realizacje mozaikowe wykonane przez artystę. Tutaj również odbywać się będą warsztaty. Ich uczestnicy otrzymają dawkę wiedzy oraz wskazówki jak układać mozaiki i z jakich kamieni je tworzyć.

Zaproszeni specjaliści opowiedzą również o najważniejszych zagadnieniach nowoczesnej renowacji, rewitalizacji budynków oraz ich termomodernizacji z użyciem materiału kamiennego.

Zespół grupy Narzędzioholicy.pl zapewni szereg atrakcji podczas swojego eventu. Nie zabraknie wiedzy, merytoryki, praktyki i rozrywki. Poprzez warsztaty i pokazy specjaliści poznają nowości z zakresu technik obróbki kamienia oraz narzędzia najlepszych producentów z kraju i ze świata.

Kongres Branży Kamieniarskiej W ramach targów STONE 2023, 22 listopada 2023 r., odbędzie się również I Kongres Branży Kamieniarskiej, który będzie poświęcony aktualnym wyzwaniom i perspektywom rozwoju tej branży.

W programie Kongresu znajdą się prelekcje i dyskusje prowadzone przez ekspertów z różnych dziedzin branży kamieniarskiej, w tym: geologii i mineralogii, produkcji i obróbki kamienia, architektury i budownictwa, restauracji zabytków, marketingu i sprzedaży. Wśród prelegentów pojawią się między innymi: prof. dr hab.

Błażej Berkowski z Instytutu Geologii Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, prof. dr hab. inż. Stanisław Bąk z Politechniki Śląskiej w Gliwicach, dr inż. arch. Tomasz Konior z pracowni Konior Studio, dr inż. arch. Jerzy Gołąb z Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, mgr inż. arch. Katarzyna Dąbrowska z firmy Kamieniarstwo Artystyczne Dąbrowska.

Kongres Branży Kamieniarskiej to doskonała okazja do zdobycia nowej wiedzy i umiejętności, wymiany doświadczeń z innymi specjalistami oraz nawiązania nowych kontaktów biznesowych.

Branżowe relacje i nowe możliwości biznesowe Tradycyjnie, spotkanie branży kamieniarskiej to doskonała przestrzeń dla podtrzymania i umocnienia istniejących relacji. To też niepowtarzalna szansa do nawiązania nowych, owocnych kontaktów dlatego na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich, w mniej formalnej atmosferze, zorganizowane zostanie wieczorne spotkanie dla wystawców oraz ich kluczowych klientów.

Musisz tam być STONE to największe, znane i rozpoznawalne targi kamieniarskie w Polsce. Każda edycja przyciąga uwagę całego sektora kamieniarskiego. Profesjonaliści, zarówno praktycy, jak i teoretycy, nie pozwalają sobie na pominięcie tego ważnego wydarzenia, które inspiruje i motywuje do rozwoju.

Bilety na targi są już dostępne on-line: tobilet.pl. Warto już dzisiaj zaplanować swój udział w STONE. Tekst na podstawie materiałów własnych organizatora.

54

październik – listopad 2023

KAMIENIARSTWO Kazimierz Listwan PRODUKCJA PŁYT - polerowane i płomieniowane - szare i kolorowe - różne grubości

USŁUGI - cięcie bloków na wielolinie w konkurencyjnych cenach - własny transport

DOSTĘPNE OD RĘKI - krawężniki - oporniki

- kostka granitowa - płyty chodnikowe

KONKURENCYJNE CENY Kamieniarstwo Kazimierz Listwan ul. Stawowa 9, 58-241 Piława Dolna

603 227 260 601 997 883 klistwan@interia.pl

z n a l e zi o n e w s i ec i

W historii budownictwa znajdziemy wiele nietypowych obiektów. Ciekawymi budowlami były studnie schodkowe rozpowszechnione w Indiach. Miały one duże znaczenie w rozwoju cywilizacyjnym na Półwyspie Indyjskim jako całoroczne źródło wody.

Pierwsze takie budowle powstawały w trzecim tysiącleciu p.n.e. Z czasem ich architektura stawała się coraz bardziej rozbudowana, a do podstawowej funkcji gromadzenia wody zaczęły dochodzić funkcje społeczne i religijne. Z pierwotnej prostej konstrukcji – jakby odwróconej piramidy zagłębionej w terenie – stały się obiektami skomplikowanym, pełnymi rzeźb.

Jedną z ciekawszych budowli w tej kategorii jest Rani ki vav – „Studnia Królowej” – znajdująca się w Patan, w indyjskiej prowincji Gujarat.

Budowę tej studni zleciła w 1063 roku królowa Udajamati dla upamiętnienia męża Bhimdeva I, założyciela dynastii Solanki.

Prawdopodobnie jeszcze przed ukończeniem budowy studnię zalały wody Saraswati. Rzeka zalewała obiekt regularnie, nanosząc muł i szlam, tak, że w XIX wieku bogata struktura architektoniczna nie była w ogóle widoczna.

W historii budownictwa znajdziemy wiele nietypowych obiektów. Ciekawymi budowlami były studnie schodkowe rozpowszechnione w Indiach. Miały one duże znaczenie w rozwoju cywilizacyjnym na Półwyspie Indyjskim jako całoroczne źródło wody.

Jednak dzięki temu szlamowi płaskorzeźby obiektu świetnie się zachowały.

Prace archeologiczne rozpoczęto w latach trzydziestych XX wieku, ale dopiero w latach osiemdziesiątych udało się odsłonić całość budowli. W 2014 roku obiekt został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Rani ki vav to siedem bogato rzeźbionych kondygnacji i schodów, na których znajduje się ponad 1500 płaskorzeźb o motywach religijnych, mitologicznych i świeckich.

Każdą kondygnację i wnętrze studni obiega horyzontalny fryz. Większość z rzeźb poświęconych jest hinduskiemu bogu Wisznu i jego różnym inkarnacjom. Jest to jedyna znana studnia wodna będąca zarazem miejscem kultu tego bóstwa.

Obiekt ma 20 metrów szerokości, 64 metry długości i sięga na głębokość 27 metrów.

Na dnie budowli znajduje się zbiornik o wymiarach 9,5 na 9,4 m i głębokości 23 m, mający kompensować ewentualny nadmiar wody w studni. Głęboka na 30 m studnia właściwa, o średnicy 10 m, znajduje się w części zachodniej budowli.



60

październik – listopad 2023

Studnia schodkowa Rani ki vav

p r aw o i p o dat k i

Monika Hernik-Oko

Lepiej mieć relację niż rację To jedna z maksym, które przyświecają mediacji. Ta szczególnie w sprawach sporów sąsiedzkich.

”

Mediacja jest alternatywną dla sądu metodą rozwiązywania sporów – rozwiązywania, a nie rozstrzygania.

Z mediacji obie strony wychodzą „wygrane”, bo wspólnie wypracowały rozwiązanie, a nie dostały rozstrzygnięcie narzucone przez sąd.

Mediacja jest dobrowolna – strony mogą nie wyrazić zgody na mediację, jak również w każdej chwili mogą z niej zrezygnować.

Mediator nie narzuca rozwiązań, nie ocenia propozycji stron ani nie staje po żadnej ze stron – jest bezstronny i neutralny.

Mediacja jest poufna – mediator i strony są związane tajemnicą; mediator nie może być przesłuchany przez sąd co do faktów i okoliczności, o których dowiedział się w trakcie mediacji.

Mediacja jest procesem niesformalizowanym – można o nią wnioskować na każdym etapie postępowania sądowego, a także przed skierowaniem sprawy na drogę sądową, w każdej chwili można z niej zrezygnować, jak również wrócić do niej, z tym że w przypadku mediacji ze skierowania sądu winno to nastąpić przed wydaniem orzeczenia końcowego.

Kurier Kamieniarski nr 3-4/2023

Powody konfliktów mogą niektórym wydawać się błahe, chociażby brak pielęgnacji trawnika na działce sąsiada skutkujący zachwaszczaniem naszego wypielęgnowanego i pięknie przystrzyżonego. Uważamy, że nasza praca niweczona jest przez lenistwo sąsiada. Ale przecież to wcale nie musi być lenistwo, powodów może być wiele. I warto o nie zapytać. Bo może się okazać, że sąsiad zachorował i nie ma siły, aby dbać o swój trawnik, bo miał na głowie problemy w pracy, bo jego dorosłe dzieci potrzebowały pomocy i na tym się skupił. Znając powody będziemy mogli wspólnie z sąsiadem znaleźć rozwiązanie. Może się też okazać, że na naszej działce rozsiały się polne kwiaty, które zaczęły pięknie kwitnąć i spodobały nam się tak bardzo, że już mniej zależy nam na wypielęgnowanym, równo przystrzyżonym trawniku.

Rozmowa z sąsiadem może dać nam możliwość popatrzenia na sprawę z jego strony, a także rozważenie czy wolimy mieć rację i piękny trawnik, czy poprawne – a może nawet przyjacielskie – relacje z sąsiadem.

Do sądów trafiają spory o trawnik, o niewłaściwe korzystanie z nieruchomości, o odprowadzenie wód opadowych czy zanieczyszczanie nieruchomości, a także te związane z mieszkaniem w sąsiedztwie zakładu kamieniarskiego i uciążliwościami z tym związanymi.

W jednym z pozwów, który trafił w 2014 roku do Sądu Okręgowego w Gliwicach – Ośrodka Zamiejscowego w Rybniku, powodowie domagali się nakazanie pozwanemu prowadzącemu zakład kamieniarski na nieruchomości sąsiadującej z ich nieruchomością, zaniechania działań zakłócających korzystanie z ich nieruchomości ponad przeciętną miarę i zaniechanie naruszeń w przyszłości, między innymi, poprzez zakazanie pracy zakładu w godzinach wieczornych i nocnych od 18.00 do 7.00 rano następnego dnia, od godziny 12.00 w sobotę do 7.00 rano w poniedziałek, nakazania mu postawienia wyższego ekranu akustycznego na granicy nieruchomości w miejscu, gdzie znajduje się hala z piłami oraz gęste obsadzenie tego terenu na całej długości wysokimi roślinami iglastymi, nakazania zamykania bram i drzwi do hal produkcyjnych w trakcie pracy urządzeń oraz zakazanie otwierania tych bram i drzwi w trakcie pracy maszyn. Wskazywali, że zakład kamieniarski posadowiony na nieruchomości sąsiadującej z ich posesją zabudowaną domem mieszkalnym, emituje w ciągu całej doby (z niewielkimi przerwami) hałas, który uniemożliwia im w pełni korzystać z nieruchomości, w szczególności z przydomowego ogródka, nie pozwala na odpoczynek i relaks.

62

październik – listopad 2023

W odpowiedzi właściciel zakładu wniósł o oddalenie powództwa wskazując, że jego zakład kamieniarski prowadzony jest z uwzględnieniem wszelkich wymogów prawnych i zgodnie z wydanymi w tym przedmiocie decyzjami administracyjnymi uwzględniającymi uwarunkowania przestrzenne i miejscowe terenu, także w zakresie rozbudowy zakładu, wskazywał, że żaden z sąsiadów – poza powodami – nie uskarżał się na nadmierny hałas, a nadto, że dom powodów został wybudowany dużo później niż działający zakład kamieniarski.

Zakład został rozbudowany, jednak powodowie niejako zgadzali się na rozbudowę zakładu, bowiem wynajmowali pozwanemu część nieruchomości, a następnie odsprzedali mu tę część, mając wiedzę, że jest ona przeznaczona na rozbudowę zakładu.

Pozwany podniósł ponadto, że podjął działania ograniczające emisję hałasu, dokonał dodatkowej izolacji ścian, wykonał tynki zewnętrzne budynku zakładu i wytłumienie instalacji wentylacyjnej oraz wymienił okna na dźwiękoszczelne.

Sąd nakazał pozwanemu zaniechania działań zakłócających korzystanie przez powodów z ich nieruchomości polegających na emitowaniu hałasu w czasie pracy maszyn i urządzeń wykorzystywanych przez pozwanego w ramach prowadzonej przez niego działalności poprzez: zakazanie pracy urządzeń i maszyn w halach zakładu w porze nocnej od godziny 22.00 do 6.00 – do czasu zwiększenia izolacyjności drzwi i bram w halach poprzez zbudowanie drzwi dźwiękoszczelnych oraz zastosowanie bram podwójnych, zakazanie wykonywania prac związanych z działalnością zakładu przy wykorzystaniu maszyn i urządzeń poza terenem hal w godzinach od 21.00 do 7.00 w ciągu tygodnia od poniedziałku do piątku oraz od godziny 16.00 w soboty do 7.00 w poniedziałek, a także nakazanie rozbudowy i podwyższenia ogrodzenia wzdłuż granicy z południową i południowozachodnią częścią nieruchomości powodów, w terminie 2 lat. Powodowie nie byli zadowoleni z takiego orzeczenia i złożyli apelację. Po niemalże roku od wydania postanowienia w I instancji, Sąd Apelacyjny w Katowicach oddalił apelację.

To kolejny przykład, gdy obie strony były niezadowolone z rozstrzygnięcia sądu. Czy sprawa ta mogła potoczyć się inaczej? Pewności nie ma, ale z dużą dozą prawdopodobieństwa można stwierdzić, że mogła.

wpłynie to na komfort korzystania z domu i ogrodu oraz ewentualnych pomysłów na zmniejszenie uciążliwości. W wyżej przytoczonej sprawie z uzasadnienia orzeczenia można wnioskować, że właściciel zakładu podjął kroki w celu zmniejszenia uciążliwości, jednak nie wiadomo, na którym etapie.

Czy nastąpiło to jeszcze przed złożeniem pozwu czy już po. Oczywiście można argumentować, że nawet postronny obserwator nie miałby wątpliwości w jakim celu nabywana jest działka, a sprzedający są „sobie sami winni”. Jednak rozmowa na etapie zakupu i – dodatkowo – wpisanie ustaleń do umowy sprzedaży pomogłoby zapobiec nieporozumieniom, a ponadto pozwoliłoby na ugodowe rozstrzyganie kwestii spornych mogących powstać w przyszłości.

Czy można było coś zrobić już po otrzymaniu pozwu?

Każdy ma prawo korzystać ze swojej nieruchomości zgodnie z jej przeznaczeniem, a dom, ogród czy zakład kamieniarski to nie są klocki, które z łatwością możemy przestawić z jednego miejsca na inne. Dlatego na pewno warto byłoby podjąć próbę znalezienia rozwiązania akceptowalnego przez obie strony, które pozwoliłoby im zachować sąsiedzkie relacje. Wydaje się, że gdyby strony podjęły próbę rozmowy, to ustalenia co do pracy zakładu i ograniczenia hałasu dotyczyłyby podobnych kwestii jak w rozstrzygnięciu sądu.

Jednak w mediacji często padają propozycje, o których wcześniej nikt nie pomyślał. Nie dlatego, że nie chciał. Dlatego, że ich nie widział, bo patrzył ze swojej strony i swojego interesu. W mediacji ujrzał sprawę z innej perspektywy, a od interesu przeszedł do swoich potrzeb. Jednakże nawet gdyby ustalenia były zbieżne z rozstrzygnięciem sądu, byłyby to ustalenia, na które strony się ZGODZIŁY. Nie byłyby to zakazy, nakazy i działania narzucone przez sąd, z których żadna ze stron nie była zadowolona.

W przytoczonej sprawie spór został ROZSTRZYGNIĘTY przez sąd, a mógł zostać ROZWIĄZANY przez strony. Rozstrzygnięcie sądu nie rozwiązuje konfliktu i nie zapobiega konfliktom na przyszłość.

Natomiast rozwiązanie konfliktu pozwala na zachowanie relacji, a w przypadku pojawienia się kolejnych kwestii spornych, na rozwiązanie ich na drodze polubownej, bez niepotrzebnych nerwów, straty czasu i pieniędzy. 

Co można było zrobić?

Zaczynając od początku – nie sporu, ale sprawy.

Podczas wstępnych ustaleń w kwestii zakupu działki od sąsiada, mimo przeświadczenia, że sprzedający są świadomi, iż działka jest nabywana w celu rozbudowy zakładu, upewnienie się, że tak jest. Przedstawienie planów rozbudowy zakładu, przedstawienie czy i jak www.kurierkamieniarski.pl

63

mgr inż. Monika Hernik-Oko prawnik, mediator, Członek Zarządu Stowarzyszenia #wartomediować tel. 661 860 393 www.wartomediowac.pl 39 mediatorów w całej Polsce: www. wartomediowac.pl/znajdz-mediatora/ NR 5/2023 (126)

p r aw o i p o dat k i

Artur Majchrzycki

Naruszenia ochrony danych osobowych według RODO

Administrator odpowiada za przetwarzanie danych osobowych. Czyli za wszystko, co się z nimi dzieje na komputerze, na biurku, w biurze, w chmurze, w których znajdują się dane, które zgromadził. Naruszenie ich ochrony rodzić może obowiązek zgłoszenia tego faktu Prezesowi Urzędu Ochrony Danych Osobowych. W sytuacjach szczególnych wymagane jest także powiadomienie o tym fakcie osoby, których dane dotyczą. Jednak to nie wszystko. Na administratorze ciąży obowiązek udokumentowania naruszenia, w którym przedstawić należy m.in. środki, jakie zostały zastosowane do ochrony przetwarzania.

Czym jest naruszenie?

W rozporządzeniu naruszenie zdefiniowane jest jako przypadkowe lub niezgodne z przepisami prawa działanie polegające na: modyfikacji, nieuprawnionym ujawnieniu, nieuprawnionym dostępie, naruszeniu integralności, utracie lub zniszczeniu.

Niewdrożenie odpowiednich środków technicznych i organizacyjnych może być powodem naruszenia ochrony danych osobowych. Brak regularnego oceniania skuteczności zastosowanych środków było jednym z powodów nałożenia przez UODO administracyjnej kary pieniężnej w wysokości 47 tys. zł. na podmiot, który utracił – w wyniku działania wirusa – dane pracowników oraz umów cywilnoprawnych.

Zgodnie z przepisami RODO – reguła rozliczalności, administrator musi być w stanie przedstawić, że: 1. przeprowadził ocenę naruszenia ochrony danych osobowych, 2. na podstawie powyższej oceny zdecydował o niedokonywaniu zgłoszenia do PUODO.

Artur Majchrzycki – Inspektor Ochrony Danych, jest ekspertem ds. ochrony danych osobowych. Specjalizuje się w problemach związanych z wdrażaniem przepisów ochrony danych osobowych. Posiada wieloletnie doświadczenie związane z zabezpieczeniami informatycznymi w ochronie danych. Audytor Wewnętrzny Systemów Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji zgodnego z ISO/IEC 27001.

Kontakt do autora: tel. 501 15 11 15 email: a.majchrzycki@moment24.pl

Prowadzenie dokumentacji stosowanych środków bezpieczeństwa przez administratora ma na celu zabezpieczenie go na wypadek kontroli UODO, ponieważ organ nadzorczy (UODO) będzie badał w pierwszej kolejności, czy administrator zrezygnował z zawiadomienia PUODO na podstawie uzasadnionych i słusznych przesłanek.

Należy nadmienić, że przepisy RODO nie wskazują, jak konkretnie powinna wyglądać dokumentacja naruszeń ochrony danych. W praktyce najczęściej stosuje się raporty z naruszeń oraz rejestry naruszeń. Nie oznacza to, że każdy administrator powinien posiadać takie dokumenty, równie dobrze dokumentowanie incydentów może odbywać się w inny sposób.

UODO przysługują liczne uprawnienia, w tym prawo dostępu do wszelkich danych osobowych niezbędnych dla danej kontroli u administratora lub podmiotu przetwarzającego, w tym dostępu do wszystkich pomieszczeń, sprzętu i środków służących do przetwarzania danych osobowych. Utrudnianie inspektorom UODO wykonywanie swoich obowiązków mogące powodować nadmierne oraz nieuzasadnione wydłużenie prowadzonych postępowań, wymusza na inspektorach do sięgnięcia po instrumenty prawne, jakim jest nałożenie kary administracyjnej za brak współpracy.

Sytuacji takich jest kilka. M.in. niepodjęcie w terminie korespondencji, brak reakcji na pismo czy lekceważenia swoich obowiązków.

UODO podejmuje swoje decyzje według wagi konkretnego naruszenia, korzystając z uprawnień, jakie przysługuje mu na podstawie przepisów RODO. Nigdy nie mamy pewności, kiedy może nastąpić tytułowe naruszenie danych. Jedno za to jest pewne: zaczną się pytania od UODO. Aby uniknąć nerwowości, najlepiej zawczasu przejrzeć segregator z dokumentacją RODO i utrzymywać jego aktualność.

Samodzielnie lub z pomocą wybranego Inspektora Ochrony Danych. 

64

październik – listopad 2023

al. Kołłątaja 18, 42-500 Będzin, tel. 32 726 12 19 info@cyberlab.pl, www.cyberlab.pl zamówienia: Magda 531 715 608 współpraca: Jarek 533 474 608

FOTOKRYSZTAŁY Dostępne są dwie grubości 10 mm i 5 mm Każdy kryształ posiada taśmę montażową.

Wypalane kryształy gwarantują długowieczność oraz wysoki poziom odwzorowania. Jesteśmy tak pewni jakości i trwałości, że udzielamy WIECZYSTEJ GWARANCJI na obraz w naszych kryształach.

Zapraszamy do współpracy także foto-ceramików. Oferujemy atrakcyjne warunki współpracy. www.kurierkamieniarski.pl

65

NR 5/2023 (126)

Z KAMIENIEM W TLE

TIA cz. 20

Kryzys?

Zależy, po której stronie stoisz.

Jacek Kiszkiel

Początek października 2023 roku. Pojawiam się w RPA z Bartkiem. Za dwa tygodnie ma dotrzeć do nas Mietek. Zastaję kopalnie i Zenon Granite (jak pamiętacie, to firma-córka, która zajmuje się cięciem i paserowaniem bloków) z dobrym otwarciem i dużą ilością bloków do cięcia pod suwnicą!

Czy jestem w szoku? No pewno!

Ale cóż, idziemy dalej w ten młyn. Problemy mniejsze, większe, ale da się je rozwiązać. No może coś, czego dawno u nas nie było: włamanie i splądrowanie biura plus kradzież wszystkich kluczy i narzędzi do pracy.

Szkody spore, ale ważne, że nikt nie został ranny, bo napad był z bronią w ręku.

Sześciu czarnych wjechało na kamieniołom jak do siebie. Kamery uchwyciły ich w trakcie włamania.

Dwóch z tej szóstki to nasi byli pracownicy. Zemsta?

Wiedza co gdzie jest? Chęć szybkiego zarobku? Pewnie wszystkiego po trochu. No trudno. Nasze szpice w Oukasie zaczęły działać i w przeciągu tygodnia część skradzionych przedmiotów udało się odzyskać – powiedzmy 30% tego, co zniknęło z kopalni.

Wrócimy jednak do tych milszych rzeczy. Podsumowując tydzień za tygodniem zamykam produkcję na eksport na poziomie 100 m3 czystego bloku na Polskę. Celujemy, że w październiku rozmienimy na mniejsze ponad 400 m3 bloków eksportowych.

Sprawdzam w notatkach – ostatni taki miesiąc, z taką produkcją, był w 2019 roku. Wow! To jeszcze przed covidem! Gdzie wtedy była kopalnia? Z jakimi się wówczas mierzyliśmy trudnościami? Kto nam już pomagał, a kogo jeszcze nie było nawet w planach wpuszczać na Czarny Ląd? Szybka refleksja sprowadziła mnie na ziemię. No spoko, mamy 400 m3 bloku na eksport.

Tylko, że jest październik i w Polsce ten materiał będzie w grudniu. Przy odrobinie szczęścia może przed Świętami Bożego Narodzenia. Trochę wszystko późno, tym materiałem już nie pohandluję w tym roku.

Kopalnia jest na tyle dobrze otwarta, że następne miesiące mogą przynieść taką samą produkcję na eksport.

I wtedy naszła mnie chęć sprawdzenia rynku wewnętrznego na czysty materiał. No przecież 50 m3 bloku sprzedać w RPA, to nie będzie problemu. Są jeszcze bloki po 35 ton, które niestety muszę rozcinać na mniejsze, bo z takim ładunkiem nie puszczą nas po niemieckich autostradach z portu do Strzegomia.

Chwila zastanowienia i mówię do Bartka: „Dobra, dzwonię do Rudiego. Niech szuka klientów, niech przyjadą na inspekcję i zobaczymy, co z tego będzie.”

Niestety znowu wróciły demony z przeszłości. Sam do siebie mówię, że już raz pozwoliliśmy otworzyć tę furtkę z tabliczką „sprzedaż na rynku lokalnym bloków na eksport” i skończyło się to katastrofalnie. Czy jestem w stanie to mieć tym razem pod kontrolą i nie popełnić błędów z przeszłości? Niedaleka przyszłość pokaże, że nawet gdybym chciał, to nie będzie miało to najmniejszego sensu!

66

październik – listopad 2023

Od Rudiego dostaję telefon: „Są zainteresowani Chińczycy”. „OK, dawaj ich. Umów ich na rano – pogadamy, może coś z tego wypali.” Następnego dnia o 8.00 spotkaliśmy się pod suwnicą – dzień wcześniej kazałem przygotować 6 bloków do inspekcji: ładnie spaserowane, umyte i ułożone w oddzielnym rzędzie, gotowe do załadunku. Lui – tak miał na imię nasz nowy przyjaciel – przeglądnął bloki, polał wodą, wymiary spisał, zapisał cenę za 1 m3 bloku i powiedział, że na koniec dnia wróci do nas po rozmowie z szefem.

Po spotkaniu stwierdziłem, że cudów nie będzie, ale może zaproponują swoją cenę i po negocjacjach dopniemy sprzedaż. Wróciłem na kopalnie i zająłem się swoimi sprawami.

Pod koniec dnia dostaję informację od Rudiego, że Lui nie jest zainteresowany blokami. Ale jak? Jeśli chodzi o cenę, to możemy negocjować. „Jacek. Nie. On nie jest w ogóle zainteresowany.” Czemu? Odpowiedź była prosta i brutalna: „W Europie jest taki kryzys z zapotrzebowaniem na materiał z RPA, że dzisiaj kilometrami zalegają bloki u konkurencji.” Że co??? Zalegają? Kilometrami? Koszty wysyłki, odprawy i transportu bloków do portu są na tyle wysokie, że producenci bloków nie są już tacy chętni wysyłać kamień w tysiącach kubików do Europy. Lepiej wysłać pod danego klienta materiał, na który zostawił zaliczkę, niż pchać na składy w portach bloki, które kiedyś tam może zostaną sprzedane. Po wysłuchaniu

tego wziąłem kalkulator i zacząłem liczyć. Z prostej matematyki wyszło, że w cenie 1 m3 bloku 70% to są koszty transportu.

Proste? Dzisiaj, mając blok Impali CB w Polsce, 30% kosztów to wartość materiału, a reszta to koszty dodatkowe. Więc nie dziwi fakt, że zanim cokolwiek się wyśle do Europy każdy chce mieć pewność, że to czysty i dobry materiał. I – co ważniejsze – że na ten materiał klient już tam czeka. Już pomijam, że na rynku dowozowców z RPA jest monopol i rządzi jedna firma, która dyktuje takie warunki, że każdy łapie się za kieszeń. Po dłuższej refleksji nie dziwi więc fakt, że rynek jest tak rozhuśtany i niestety nieprzewidywalny w swoim działaniu.

Popatrzyłem na te bloki, które chciałem sprzedać na rynku lokalnym i mówię do Bartka: „To jest zaje...y materiał! Potniemy go w slaby – na piątki i szóstki – i w lutym sprzedamy w Polsce. Nadawaj blokom numery i wyciągaj wagę – pakujemy je do Durbanu!”

Nasze położenie jest inne. W teorii sam sobie sprzedaję materiał, więc on, leżąc na magazynie w Polsce, jest w innej cenie liczony, niż gdyby był sprzedawany w RPA. I w ten oto prosty sposób sprawdziłem sobie rynek i de facto wiem, co się dzieje. A te bloki – prędzej czy później – i tak sprzedamy. TIA – This is Africa. 

Boczkarka do obróbki boku prostego 26 000 zł netto

tel. 512 819 311

Boczkarka krawędziarka bok prosty z fazą górną 42 000 zł netto

www.kurierkamieniarski.pl

67

NR 5/2023 (126)

Ogłoszenia drobne O g ło s z e n i a d r o b n e

www.kurierkamieniarski.pl/drobne

Sprzedam działający zakład obróbki kamienia piaskowca z pełnym parkiem maszynowym i częścią biurowo-socjalną. Tel. 605738774, 605738795

Piaskarka Goldman 15/sg-1 - nowa! 22 000 zł. tel. 501 567 800 Sprzedam : - przecinarka do kamienia ręczna cena 2.000 zł netto - płomieniarka do granitu Pellegrini cena 4.500 zł netto - hydrofornia Ebara typ EVMG 1810 F5 cena 10.000 zł netto - polerka kolankowa cena 2.000 zł netto - głowice polerskie CO.ME.S: · 4 segmentowe 12 szt. cena 500 zł netto/szt. · 6 segmentowe 3 szt. cena 3.000 zł netto/szt.

- agregat do klimatyzacji McQuay 3 szt. cena 1.300 zł.netto/szt.

- wciągarka elektryczna Balkancar 3 T cena 1.500 zł netto - oczyszczalnia ścieków przydomowa z osprzętem (na 20 osób) cena 10.000 zł netto - łuparka do kostki granitowej MEC cena do uzgodnienia - wentylatory wyciągowe fi 800 2 szt. cena 1000 zł netto/szt.

- piła stołowa do kamienia Bombieri & Venturi cena 120 000 zł netto Stan dobry. Tel. 667 663 140

Sprzedam zakład kamieniarski lub wydzierżawię, pow. działki 23 ar, nr działki 236 pod adresem 58-150 Strzegom, ul. Wałbrzyska 6, teren utwardzony, ogrodzony, działka jest uzbrojona. Maszyny: automat polerski, cyrkularka, linka, kolanówka, boczkarka.

Na działce posadowione są budynki: hala produkcyjna, biuro, budynek magazynowy.

Telefon 601 873 795 Sprzedam mały zakład kamieniarski, kwiaciarnię z usługami pogrzebowymi, 2 samochody pogrzebowe Mercedes Vito, 2 samochody dostawcze Mercedes Sprinter 7 osobowy i KIA 2700 3 osobowa. Plac 15 arów, budynek kwiaciarni z zapleczem, piętrowy, magazyny szt 2.

W ofercie jest również zarządzanie cmentarzem parafialnym. Zakład z wyposażeniem.

Kontakt 502 54 52 24 Producent fartuchów i rękawów wodoodpornych dla kamieniarzy. Sprzedaż wysyłkowa – błyskawiczna wysyłka pocztą lub kurierem. Strzegom, ul. Św. Anny 1/6, www.fartuchywodoodporne.pl, tel. 60 34 26 223, tel./fax 74 8 551 472 Z powodu przejścia na emeryturę WYPRZEDAŻ czynnego sklepu kamieniarskiego: artykuły pozłotnicze, szlifierki oraz części zamienne, głowice szlifierskie wahliwe, folie do piaskowania piły, grawerki, narzędzia do rzeźbienia, chemia kamieniarska, akcesoria elektryczne, galanteria nagrobna, artykuły BHP, ściernice diamentowe, segmenty diamentowe i koraliki diamentowe na linkę. Przy zakupie osobistym – Okazyjne Ceny! Parkowanie przy sklepie.

Możliwość zakupu wraz z lokalem (ok. 50 m2). Kontakt: Strzegom, ul. Św. Anny 13, www.diamboz.pl, diamboz@o2.pl, tel. 691 379 901 Grobowce betonowe PRODUCENT, piwnice grobowe, katakumby. Ramy pod pomniki – różne wymiary. Transport HDS cała Polska, tel. 608 688 204, 602 673 204 cennik i kalkulator OGŁOSZEŃ DROBNYCH: www.kurierkamieniarski.pl/drobne

68

październik – listopad 2023

Boczkarka do tablic

boczkarki profilowe piły jednosuportowe piły linowe automaty polerskie szlifierki kolanowe

kruszarki łupiarki frezarki centrum obróbcze do blatów kuchennych

Boczkarka profilowa B100

Automat polerski POLER100

Piła jednosuportowa PJS600

K&K Automatic Machines tel./fax 17 283 74 66 Kosiorowscy Sp. J. tel. kontaktowy +48 607 656 791 36-105 Cmolas, Cmolas 398b WWW: www.machines.pl woj. podkarpackie, Polska e-mail: biuro@machines.pl

Felieton

Zbudować dom (nie za swoje)

Darek Wawrzynkiewicz

Dla wielu osób własny dom to rzecz nie do przecenienia. Jak to kiedyś powiedziano: prawdziwy mężczyzna powinien posadzić drzewo, spłodzić syna i wybudować dom. O ile syn i posadzenie drzewa nie stanowią problemu, to budowa domu jest sporym wyzwaniem, zwłaszcza od strony finansowej. Jak rozwiązać ten problem – otóż ostatnio usłyszałem historię pracownika w naszej branży, który podszedł do tematu bardzo kreatywnie.

Zacznijmy jednak od początku. Dwadzieścia kilka lat temu do dużej dobrze funkcjonującej firmy kamieniarskiej ze stolicy przyjął się młody człowiek (nazwijmy go „X”). Nie miał wykształcenia ani doświadczenia, ale miał dobre chęci. Był bystry i szybko się uczył. Dzięki tym predyspozycjom kariera w firmie rozwijała się szybko. Od pomocnika pilarza, przez kilka kolejnych stanowisk, aż do szefa produkcji i „prawej ręki” szefa. Zyskiwał ogromne zaufanie, a co za tym idzie uprawnienia i decyzyjność.

Zarabiał zupełnie godnie, ale miał poczucie konieczności zostania prawdziwym mężczyzną – syn, drzewo, dom. Żona też chciała mieć u boku prawdziwego mężczyznę, ale zwykłe mieszkanie kłóciło się ze wspomnianym wizerunkiem.

Ostatnimi czasy właściciel firmy miał sporo problemów zdrowotnych, co spowodowało, że często nie było go w firmie. Nie martwił się o firmę. Wszystko był dobrze zorganizowane, a „X” zastępował szefa bez zarzutu.

Niestety, myśli o godnym życiu w nowym domu zaczęły przeważać nad zwykłym uczciwym realizowaniem służbowych zadań. Był na tyle bystry, że zbudował system, który pozwalał na okradanie firmy w taki sposób, że nie było widać, jak firmowe pieniądze wyparowują. W sumie można powiedzieć, że założył spółdzielnię. Wszedł w porozumienie z szefem sprzedaży oraz firmą, która na co dzień realizowała montaże dla macierzystej organizacji.

Układ wpiął się w normalne funkcjonowanie zakładu. Handlowiec, kiedy trafił na odpowiedniego klienta, proponował zrealizowanie zamówienia bez niepotrzebnych kwitów. Zlecenie wykonania elementów trafiało na produkcję, gdzie rządził „X” – szef produkcji. Wykonywano potrzebne elementy z materiałów organizacji – po latach istnienia firmy w magazynie były spore zapasy, więc nie było problemów z materiałami.

Klient płacił firmie zaliczkę, na podstawie której w zgodzie z zamówieniem wykonywano elementy.

Zlecenie było realizowane przez firmę współpracującą ze „spółdzielnią”. Ta wystawiała jak zwykle fakturę za montaż, a organizacja – po zatwierdzeniu faktury przez „X” – płaciła za robotę. Klient natomiast za całość płacił gotówką panu „X”.

Sztuczka „spółdzielni” polegała na tym, że zleceń tak realizowanych poza firmą nie było dużo i nie były to wielkie zlecenia w odniesieniu do normalnych obrotów firmy. Ot, na przestrzeni roku około 5%. Niby niedużo, ale przy rocznych obrotach sięgających 15 milionów, to kwota „ledwie” 750 tysięcy złotych.

Proceder trwał 2 lata.

Był jeszcze jeden problem. Co rok przeprowadzano inwentaryzację magazynu. Tyle, że głównym jej realizatorem był „X” i szef działu handlowego. Jak łatwo przewidzieć, inwentaryzacje nie wykazywały żadnych nieprawidłowości. Wszystko grało. „X” budował dom.

Ciekawe, że zwykle w firmach o zakupie nowego auta przez pracownika, czy budowie domu, zwykle wszyscy wiedzą. W tym przypadku o inwestycji pana „X” nie wiedział nikt. Dom powstał.

Po wyjściu na jaw procederu członkowie „spółdzielni” zostali zwolnieni, a wnikliwa inwentaryzacja wykazała, że w magazynie brakuje materiału za ponad pół miliona złotych. Kiedyś było takie powiedzenie, że w biznesie pierwszy milion trzeba ukraść. No cóż, pan „X” – po zwolnieniu – założył własną firmę z kolegami ze „spółdzielni”. Nie wiem, czy posadził drzewo, czy ma syna, ale najtrudniejsze, czyli wybudowanie domu, ma za sobą.

Zastanawia mnie tylko, czy żona uważa, że jej mąż to prawdziwy mężczyzna. Trudno chwalić się, że to oszust i złodziej, nawet jeśli wybudował dom, za którego oknem wyrośnie drzewo przez niego posadzone. 

70

październik – listopad 2023

BLOKI GRANITOWE: INDIE Orion • Star Ruby • Castania • Marina Blue • Raw Silk • Viscount White • Multicolor Red • Indian Juparana • Kuppam Green • Star Galaxy • Indian Black • Sivakasi • Lavender Blue • Tan Brown • G20 Black • Romantica • Star Black • Vivanta • Hassan Green • Royal Brown • Indian Impala • Himalaya Dark • Mountain Blue • Paradiso Violet • Classic Brown • Steel Grey • Kashmir Gold

BRAZYLIA • Verde Bahia • Giallo California • Brasil Black • Montego Black • Verde Candeias • Rosa Tupim • Brown Pear

RPA Impala • Olive Green

INBRA.

SPRAWDZONY DOSTAWCA NA TRUDNE CZASY

Tomasz Staniszewski, tel. kom.: 601 244 130, Dariusz Staniszewski tel. +48 665 895 000 Biuro: ul. Limanowskiego 52, 26-600 Radom, Polska. Tel.: +48 48 385 3966, info@inbra.pl, www.inbra.pl Składy bloków: Wolny Obszar Celny – Szczecin, KAI 230-234 Antwerpia – Belgia Spedycja: MAGEMAR Polska sp. z o.o.