Kurier Kamieniarski nr 3/2021 (112)

CZERWIEC/LIPIEC Nr 3/2021 (112) ISSN 1642-7033

Dwumiesięcznik dla profesjonalistów i dla pasjonatów

Kto bada, ten śpi spokojnie s. 14 TEMAT NUMERU XXVI Zjazd PZK s. 34 R

E

K

L

A

Mistrzostwa Polski w polskim kamieniu Odkryj marmury karraryjskie – przewodnik s. 34

M

A

s. 13

...kiedy potrzebujesz Odinformacji r e da kcj i ...kiedy potrzebujesz informacji www.kurierkamieniarski.pl facebook.com/ biuro@kurierkamieniarski.pl

KurierKamieniarski

ALINA

F

+48 501 57 7 687 www.kurierkamieniarski.pl issuu.com/ facebook.com/ K +48 795 630 608 ALKAM KurierKamieniarski biuro@kurierkamieniarski.pl KurierKamieniarski

AN WANG

+48 501 57 7 687 BALTEA +48 795 630 608

BARWAŁD

K

issuu.com/ N KurierKamieniarski

K

...kiedy potrzebujesz informacji ...kiedy potrzebujesz informacji Spis rekl amodawców www.kurierkamieniarski.pl

K

36

28

MAGMA +48 77 546 20 14 MARMURY PŁYTKI www.kurierkamieniarski.pl /KurierKamieniarski MC DIAM +48 77 546 20 14 MEJA METIKAM /KurierKamieniarski

N

29 56

84 59 53 23

K

13

K

26

N

73

BETIMO

F

30

MS GRANIT

K

CEMADIAM

N

70

NEOLITH

K

27

CYBERLAB

F

58

OPAL

F

77, 79

DANAJDA

K

72

ORION ART-STAL

N

78

F

9

SILKAM SKKB www.kurierkamieniarski.pl

N

56

K

57

K

68

DIGI – CERM .kiedy potrzebujesz informacji EGA ELMAR SERWIS ...kiedy potrzebujesz FOTOCERAMIKA informacji

www.kurierkamieniarski.pl facebook.com/ FOTOPORCELANA.NET biuro@kurierkamieniarski.pl KurierKamieniarski

GAMARSTONE

K

5

N

77

F

12

F

83

K

82

www.kurierkamieniarski.pl facebook.com/ +48 501 57 7 687 GOLDEN LEAF issuu.com/ K biuro@kurierkamieniarski.pl KurierKamieniarski +48 795 630 608 KurierKamieniarski

...kiedy potrzebujeszF OVALE 82 informacji PAMIR K 4 ...kiedy potrzebujesz PROMASZ D 2 informacji K ROMA STONE 73

GRANIT HURT

K

3

+48 77 546 20 14 SOSNOWICA www.kurierkamieniarski.pl STANCHEM /KurierKamieniarski +48 77 546 20 14 STONE /KurierKamieniarski SYNTETYK

HURTOWNIA IMPALI CB

K

81

TGR

M

INTERSTONE

K

43

WKG

K

31

IMAGE

K

80

ZHONGZI

N

33

KALINOWSKI

M

71

KAMIENIARSTWO PIASECKI

K

55

KAMIENIARSTWO ROSIAK

K

11

KAMIENIARSTWO SIEDLECKI

K

32

KAMSKAL

K

1

KLINK

K

45

PIASMAR

K

78

www.kurierkamieniarski.pl

K&K Automatic Machines

M

51

+48 77 546www.kurierkamieniarski.pl 20 14

KRZEMEX

N

37

ŁUKASIEWICZ

K

17

+48 77 546 20 14 /KurierKamieniarski

GRANEX

+48 501 57 7 687 GRANIT DULNIAK +48 795 630 608

K

issuu.com/ K KurierKamieniarski

23 82 8

N

80

T

69

N

47 10

...kiedy potrzebujesz informacji ...kiedy potrzebujesz informacji

/KurierKamieniarski

D Maszyny i urządzenia

I Inne

M Maszyny, urządzenia i programy

T Targi kamieniarskie

F Fotografia nagrobkowa

K Kamień i półprodukty

N Narzędzia, akcesoria i materiały

W Związki, ośrodki naukowe

Kontakt z Redakcją:  +48 77 546 20 14  +48 77 546 63 93  biuro@kurierkamieniarski.pl

Wydawca | Skład i kolportaż: DIP Point Paweł Szambelan ul. Tęczowa 26/210 45-760 Opole

Adres Korespondencyjny: skr. poczt. 26, 45-760 Opole 4  +48 501 577 687

Druk: Zakład Poligraficzny SINDRUK www.sindruk.pl

6

CZERWIEC - LIPIEC 2021

Spis treści: Kto bada, ten śpi spokojnie ..................... 14

Paweł Szambelan

Żbik – granit strzegomski ....................... 18

Wakacyjnie

Wieści z polskich złóż ............................... 24

Są wakacje! A roboty w bród! Firmy pracują pełną parą, niektóre nawet w systemie zmianowym. Powiało optymizmem, choć kłopoty z dostępnościa kamienia rzucają lekki cień. Lekki, bo branża zaczyna sobie z tym radzić. Odkrywamy nowe kierunki, udrażniamy stare szlaki, przypominamy sobie o krajowym materiale, wyciągamy ostatnie, zapomniane zapasy. Renesans krajowego materiału zaskoczył nawet naszych producentów – w Strzegomiu chwilowo nie sposób dostać szary granit.

Są wakacje! Więc ten numer Kuriera Kamieniarskiego również luźniejszy, bez bardzo poważnych i ciężkich tematów. Bez poważnych nie znaczy bez ważnych! Przypominamy temat badania kamienia. Przewija się on przez łamy Kuriera Kamieniarskiego nieustająco i liczę, że Czytelnikom nie jest on obcy. Jeśli ktoś chciałby przypomnieć sobie wcześniejsze teksty opisujące procedury badań i ich znaczenie, to zapraszam na naszą stronę internetową www.KurierKamieniarski.pl.

W prawym górnym rogu witryny jest wyszukiwarka – proszę do niej wpisać frazę „jak się bada kamień?” (koniecznie z pytajnikiem na końcu), by uzyskać przegląd artykułów na ten temat. A w tym numerze poruszamy temat badań kamienia w artykule pt.

Kto bada, ten śpi spokojnie. Pokazujemy korzyści – nie tylko obowiązki – płynące z wykonywania badań oraz publikujemy aktualną listę laboratoriów badających kamień.

Są wakacje! I jest szansa, że spędzimy je w miarę normalnie.

Przynajmniej na razie tak to wygląda, choć już nam „obiecują” kolejny lockdown. Korzystajmy więc, jak i skorzystała branża kilka tygodni temu spotykając się na zjeździe Polskiego Związku Kamieniarstwa. Widać było, że wszyscy tęsknili za możliwością osobistych interakcji i rozmów bez pośrednictwa technologii telekomunikacyjnych. Relacja w artykule Wreszcie osobiste spotkanie na stronie 34.

Są wakacje! Ale nie zapominajmy, że zdobywać wiedzę można zawsze. W tym numerze jest ku temu kilka okazji, a dowodem jest spis treści na tej stronie.

Miłej lektury i udanego odpoczynku!  Nakład: 5000 egz. + 50 egz.

Nasza okładka: okładzina kamienna ścienna wykonana na centrum numerycznym (Werona, targi Marmomac)

www.kurierkamieniarski.pl

Redakcja nie odpowiada za treść zamieszczanych reklam, ogłoszeń i artykułów płatnych.

Opinie wyrażane w tym piśmie są opiniami autorów i nie muszą odzwierciedlać stanowiska Redakcji. Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych oraz

7

XXVI Zjazd Polskiego Związku Kamieniarstwa Wreszcie osobiste spotkanie ................ 34 Materiałoznawstwo?

A po co mi to?! ................................................. 38 Czyścić? Ale po co? .................................... 40 Mistrzowie gotowego formatu ............ 44 MIXSTONE – nowa jakość w profesjonalnym wykonywaniu liter nagrobkowych ................................................ 48 W zwiazku z ... Grupa ................................. 50 Tajemnica kas fiskalnych 2021 ........... 52 RODO – Impreza, koncert?

Weź certyfikat zaszczepienia! ............. 54 Odkryj marmury karraryjskie Odmiany Bianco Carrary cz. 8............... 60 Renowacja posadzki kamiennej – krystalizacja ..................................................... 62 TIA – Eben to Eben ...................................... 64 Beaumaris. 700 lat w wodzie ................ 66 Ogłoszenia drobne ...................................... 72 Cudze chwalicie.

A czy swoje znacie? .................................... 74 Trwałość kamienia ...................................... 76 zastrzega sobie prawo do skracania i adiustacji tekstów, zmiany tytułu, opracowania redakcyjnego, a także zwrotu materiałów zamówionych a nieopublikowanych.

Przedruki tekstów wyłącznie za zgodą ich autorów.

NR 3/2021 (112)

KAMIENIARSTWO

NAJWIĘKSZY SKŁAD MARMURU GRECKIEGO W POLSCE

BLOKI I ELEMENTY DEKORACYJNE

Płyty różnych grubości od 2 cm do 5 cm i więcej, płytki w różnych wymiarach - Calacatta, Thassos, Prinos, Sivec, Volakas i inne na zamówienie - materiał łatwy w obróbce - doskonale nadaje się do kamieniarstwa budowlanego na duże inwestycje - chemia i profesjonalne kleje do montażu

MATERIAŁ DOSTĘPNY OD RĘKI NA TERENIE POLSKI SKŁAD: Skierniewicka 41 99-417 Bolimów Poczernin 41 73-110 Stargard Kontakt: Marcin Tchórzewski +48 512 091 105 polishmarble@wp.pl Czesław Rosiak +48 501 15 15 14 kamieniarz.rosioak@wp.pl

w i e dz a k a m i e n i a r s k a

Kto bada, ten śpi spokojnie Wyniki badań kamienia to przydatne narzędzie w wielu sytuacjach. Dla własnego bezpieczeństwa.

W razie sporu ze zleceniodawcą. W przypadku dochodzenia własnych racji przed sądem. Dla własnej wiedzy o jakości materiału dostarczanego przez dostawców. Nawet dla kontrolowania stanu parku maszynowego. Są również narzędziem koniecznym do prawidłowego sporządzenia Deklaracji Właściwości Użytkowych.

Jeśli firma kamieniarska dostarcza materiał na duże budowy lub do realizacji zamówień publicznych, to jej właściciel pewnie już wie, co to jest Deklaracja Właściwości Użytkowych (DWU).

W przypadku innych zleceń nadal rzadko się spotyka, by inwestor oczekiwał tego dokumentu. Co nie oznacza, że dokument nie jest potrzebny.

Obowiązujące od 2013 roku rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 305/2011A mówi, że Deklarację powinien sporządzić każdy, kto produkuje z kamienia coś na rynek budowlany. Dotyczy to m.in. takich elementów jak: kostka brukowa, płyty chodnikowe, krawężniki, płyty okładzinowe, płyty schodowe, płyty posadzkowe, płyty modułowe i kamień murowy. Czyli wszystkie wyroby, które w trakcie użytkowania wpływają na bezpieczeństwo użytkowania budowli. DWU powinna być dostarczona do odbiorcy razem z wyrobem. Może to nastąpić w formie papierowej lub elektronicznej.

Wyrobem budowlanym jest wszystko to, co zostaje trwale wbudowane w obiekty budowlane lub części obiektów budowlanych, co ma znaczący wpływ na właściwości użytkowe obiektów budowlanych w stosunku do podstawowych wymagań dotyczących obiektów budowlanych (305/2011 Rozporządzenie w sprawie wyrobów budowlanych CPR)

Są jednak odstępstwa od obowiązku jej dostarczenia. Są to następujące przypadki: wyrób jest wyrobem jednostkowym lub wykonanym w nieseryjnym procesie produkcyjnym; jest produkowany na budowie, na której ma zostać wbudowany; jest produkowany tradycyjnymi metodami lub zgodny z wymogami ochrony zabytków.

Deklaracja, jak nazwa wskazuje, zawiera informacje deklarowane przez producenta wyrobu. To producent deklaruje, że jego wyrób spełnia określone wymagania i powstał zgodnie z określonymi zasadami bądź regułami. W przypadku produktów kamieniarskich będą to odpowiednie normy dotyczące konkretnych produktów dostarczanych na budowę – np. krawężników, płyt na nawierzchnie drogowe, płyt posadzkowych i schodowych, kostki brukowej itd.

14

CZERWIEC - LIPIEC 2021

Laboratoria badające kamień w Polsce JEDNOSTKA

ZAKRES BADAŃ

DANE KONTAKTOWE

Pracownia Inżynierii Mineralnej

mrozoodporność, odporność na ścieranie, odporność na poślizg, gęstość objętościowa, porowatość

Kierownik: Urszula Kaźmierczak tel. 71 320 68 83 urszula.kazmierczak@ pwr.edu.pl

gęstość objętościowa, porowatość, nasiąkliwość

Kierownik: Sylwia Aniśkiewicz tel. 71 344 96 70; 506 242 118 laboratorium@ pg-proxima.pl

Politechnika Wrocławska, Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii Laboratorium Badań Chemicznych, Ochrony Środowiska, Mechaniki Gruntów, Kruszyw i Skał Przedsiębiorstwo Geologiczne we Wrocławiu PROXIMA S.A. Laboratorium Badawcze Materiałów i Konstrukcji Budowlanych

akredytacja nr AB432 wytrzymałość na ściskanie, nasiąkliwość, nośność, wytrzymałość na wyrwanie kotwy

akredytacja nr AB1251

Politechnika Krakowska Laboratorium Mechaniki Gruntów

wytrzymałość na ściskanie, wytrzymałość na rozciąganie

Zakład Usług Geologicznych GEOTECH Sp. z o.o. w Rzeszowie Laboratorium Surowców i Wyrobów Budowlanych Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego

Laboratorium Badania Własności Skał i Wyrobów Kamieniarskich AGH w Krakowie, Wydział Górnictwa i Geoinżynierii Katedra Geomechaniki, Budownictwa i Geotechniki Laboratorium Badania Kamienia i Kruszyw w Strzegomiu

www.kurierkamieniarski.pl

tel. 12 628 23 79 tel. 12 628 23 89 L-12@pk.edu.pl

tel. 17 230 20 23 tel. 660 768 171 abulanda@geotech. rzeszow.pl akredytacja nr 1416

nasiąkliwość, mrozoodporność, wytrzymałość na ściskanie, wytrzymałość na zginanie, gęstość objętościowa, porowatość, nasiąkliwość kapilarna, odporność na ścieranie, odporność na starzenie, odporność na szok termiczny, odporność na poślizg, wytrzymałość na wyrwanie kotwy

tel. 22 853 97 57 tel. 727 408 911 labsur@imbigs. lukasiewicz.gov.pl

gęstość objętościowa, nasiąkliwość, wytrzymałość na ściskanie, zginanie, rozciąganie, obciążenie niszczące przy otworze na kołek, ścieralność na tarczy Boehmego, nasiąkliwość kapilarna, mrozoodporność

kierownik: Anna Wilk tel. 20-82; 40-41 awilk@agh.edu.pl

gęstość objętościowa, porowatość, nasiąkliwość, wytrzymałość na zginanie, wytrzymałość na ściskanie, mrozoodporność, odporność na ścieranie, odporność na poślizg, wytrzymałość na wyrwanie kotwy, odporność na starzenie, odporność na szok termiczny, wytrzymałość na uderzenie, nasiąkliwość, gęstość objętościowa, wytrzymałość na ściskanie

właściciel: Michał Firlej tel. 74 660 46 43 tel. 695 164 288 biuro@lbkik.pl

15

akredytacja nr AB1344

akredytacja nr AB298

NR 3/2021 (112)

w i e dz a k a m i e n i a r s k a

W normach są opisane parametry, jakie musi spełniać wyrób. Są to cechy jakościowe dotyczące wykonania wyrobu, oraz cechy dotyczące materiału, z jakiego wyrób jest wykonany. Jakość wykonania dotyczy dokładności wymiarów, płaskości powierzchni lub tolerancji nierówności powierzchni.

Ocenia się ją najczęściej za pomocą przyrządów metrycznych (miarki i suwmiarki). Natomiast jakość materiału ocenia się na podstawie jego parametrów fizykomechanicznych. Są to między innymi: wytrzymałość na ściskanie i zginanie, odporność na wyrwanie kotwy, odporność na ścieranie, mrozoodporność i parametry z nią powiązane, czyli porowatość, nasiąkliwość, nasiąkliwość kapilarna. Przyjęte jest, że wykonanie odpowiednich badań zleca na swój koszt dostawca surowca (kopalnia, importer).

Kupujący zatem powinien wraz z kamieniem otrzymać komplet dotyczących go badań zależny od przeznaczenia materiału. Ale w życiu, jak to w życiu, bywa różnie. Może się pojawić potrzeba (lub konieczność) wykonania nowych badań kamienia. Powodów jest wiele. Może to być spowodowane wątpliwościami dotyczącymi parametrów partii materiału, która została zakupiona. Może to być spór z kontrahentem – spór toczony na różnych płaszczyznach, w tym również na drodze sądowej.

Może to być zdarzenie losowe, w którym ucierpiało zdrowie lub życie pracownika lub klienta.

Według informacji w internecie badania kamienia wykonywane są w wielu jednostkach naukowych i laboratoriach na terenie całego kraju. Lista jednostek, które potwierdziły zakres wykonywanych badań kamienia, znajduje się na poprzedniej stronie.

Większość z nich ma certyfikat akredytacji udzielony przez Polskie Centrum Akredytacji. Akredytacja to potwierdzenie, że laboratorium posiada odpowieni sprzęt i kompetencje do wykonywania danego rodzaju badań. W branży kamieniarskiej nie ma konieczności wykonywania badań w jednostkach akredytowanych. Do przygotowania dokumentacji potrzebnej w codziennej pracy wystarczą badania wykonane przez dowolne laboratorium oferujące takie usługi. Badania z laboratorium akredytowanego mogą być potrzebne tylko w pewnych sytuacjach – najczęściej badania akredytowane zlecane są w sprawach sądowych, postępowaniach prokuratorskich lub dochodzeniach Urzędu Nadzoru Budowlanego. W pozostałych przypadkach wystarczą badania bez akredytacji.

Warto jednak wspomnieć, że sama oferta możliwości wykonania jakiegoś badania to nie wszystko.

Przykład z życia wzięty: w pewnej sprawie przedstawiono wyniki badań kamienia wykonane przez laboratorium, które świadczyło usługi badania m.in. kamienia. Pomińmy fakt, czy laboratorium posiadało akredytację, czy nie. Laboratorium wyposażone było w odpowiedni sprzęt oraz zatrudniało wykwalifikowaną kadrę. Jednak wyniki badań znacząco odbiegały od rzeczywistości – od razu zauważyłby to każdy, kto ma styczność z kamieniem. Badania dotyczyły m.in. gęstości objętościowej, czyli ciężaru kamienia. Okazało się, że laborant wykonujący badania specjalizuje się w badaniach betonu. I to było przyczynkiem do serii błędów.

Wielkość próbek betonowych jest różna od wielkości próbek przygotowywanych do badania kamienia.

Z nieznanych przyczyn laborant przyjął, że próbka kamienia jest tej samej wielkości, co standardowa próbka betonu – i takie wielkości podstawił do obliczeń – mimo że różnica wymiaru była dwukrotna.

To pierwszy błąd. Wykonując badania kamienia dokonuje się pomiaru wielkości każdej próbki, ponieważ każda próbka może różnić się rozmiarem, i dopiero wyniki pomiaru każdej próbki podstawia się do odpowiednich wzorów. Gdyby laborant nie zaniechał wykonania takiego pomiaru (drugi błąd), to zauważyłby wcześniejszą pomyłkę. Być może wynikało to z faktu, że próbki do badania betonu wykonuje się poprzez wykonanie odlewu w gotowych formach, więc wielkość każdej próbki teoretycznie jest jednakowa. Czy to jednak uzasadnia brak wykonania pomiarów każdej z próbek? (trzeci błąd).

Konkluzja z tego przykładu jest taka, że nawet posiadając sprzęt i wiedzę, można popełnić błędy wynikające z braku praktyki. Dlatego warto wybrać laboratorium zajmujące się badaniami kamienia na co dzień.

Deklaracja Właściwości Użytkowych jest powiązana z Zakładową Kontrolą Jakości. To kolejna z zawile brzmiących nazw, które tak naprawdę dotyczą czynności wykonywanych na co dzień przez każdego właściciela firmy kamieniarskiej. Co więcej: wprowadzając różnego rodzaju systemy zarządzania produkcją lub choćby uporządkowanie przepływu dokumentacji zamówieniowo-wykonawczej między poszczególnymi stanowiskami pracy, wiele firm nieświadomie wykonuje czynności kontrolne swoim zakresem znacznie przekraczające wymagania wyżej przytoczonych procedur. Stąd prosty wniosek, że prowadzone dotychczas działania czasami wystarczy lekko zmodyfikować, nadać im odpowiednią nazwę (założyć odpowiednio nazwany segregator), by spełnić wymagania wielu polskich i europejskich przepisów dotyczących produkcji. 

16

CZERWIEC - LIPIEC 2021

M at e r i a ły

Żbik – granit strzegomski

Paweł Szambelan

Przez wielu kamieniarzy strzegomskich Żbik jest uważany za najbardziej reprezentatywny przykład granitu strzegomskiego. Może to wynikać z powojennej historii wydobycia granitu na Ziemi Strzegomskiej, która – z powodów gospodarki zarządzanej centralnie – wyznaczyła określonym miejscom określoną rolę na wiele lat PRL-u.

Jednakże w przypadku tego granitu wybór akurat był dość trafny. Żbik jest bardzo dobrym kamieniem budowlanym, nie tylko drogowym. Do jego popularności przyczyniły się następujące cechy: łatwość obróbki, powtarzalny kolor i brak rdzawych przebarwień, czystość materiału i łatwość wydobycia. Żbik, jak większość granitów strzegomskich, ma doskonałą łupliwość. Ponieważ ta łupliwość jest wyraźna, łatwa do wyznaczenia i trójkierunkowa*, to do obróbki elementów blokowych, które wytwarzano ręcznie, miała bardzo duże znaczenie. Nawet przy użyciu narzędzi ręcznych dawni kamieniarze potrafili wykonać płyty chodnikowe surowo łupane o wymiarach 220 x 120 x 10 cm. Tę cechę granitu, łupliwość wzdłuż określonych płaszczyzn prostopadłych względem siebie, wykorzystuje się nadal przy wykonywaniu wszelkich elementów łupanych: kostka brukowa wszelkiego rodzaju, krawężniki, obrzeża, formaki. Niestety w czasach zaawansowanych technologii kierunki łupliwości zbyt często są ignorowane, co ma przełożenie na zwiększenie skali trudności obróbki materiału, zużycie narzędzi i trwałość wykonanych z kamienia produktów.

Granit ze złoża Żbik opisuje się jako granit średnioziarnisty lub różnoziarnisty, biotytowy, barwy jasnoszarej o odcieniu fioletowym lub zielonkawym, o teksturze bezkierunkowej, bezładnej. Biorąc pod uwagę jego wygląd, jest powtarzalny pod względem kolorystyki i uziarnienia – elementy obok siebie będą jednorodne i nie będą się różnić wyglądem: odcieniem, rysunkiem, wielkością i kształtem ziarna. Jest to najlepiej widoczne na elementach polerowanych – przy wykorzystaniu Żbika na elewację jest największe prawdopodobieństwo, że będzie ona jednolita kolorystycznie.

Ręczne wytwarzanie elementów łupanych

18

CZERWIEC - LIPIEC 2021

Kamienie zawierające w swoim składzie różne związki żelaza mają tendencję do rdzawych przebarwień pojawiających się z biegiem czasu. W Żbiku nie spotyka się takich przebarwień. Z tego powodu był on uznawany za najlepszej jakości materiał na nagrobki, kiedy w dawniejszych czasach granit był jedynym dostępnym kamieniem na rynku polskim.

Granit Żbik charakteryzuje się tym, że ma jednorodną teksturę. Mało w nim jest tzw. mioteł (szlir), czyli skupisk minerałów o innym zabarwieniu i uziarnieniu.

W Żbiku nie spotyka się też pustek powietrznych ani kawern wypełnionych skaleniami, które wypadają po przecięciu. Charakterystyczne są natomiast myszki.

To skupiska minerałów – takich samych, jak w reszcie skały – ale bardzo drobnoziarniste z przewagą minerałów ciemnych. Myszki występują we wszystkich granitach dolnośląskich i w większości przypadków nie jest to wada, bo nie wpływają na cechy techniczne i wytrzymałość kamienia. Jest to wyłącznie cecha wizualna.

Złoże Żbik jest uwarstwione poziomo i ma wysoką bloczność – ponad 60%. Obecne wyrobisko to dwa łomy eksploatowane od 1830 roku. Przed II wojną światową wyrobiska należały do dwóch różnych właścicieli, którzy korzystali z jednej pochylni do wywozu kamienia na powierzchnię. Jako ciekawostkę można podać, że wywóz odbywał się po wspólnym torowisku. Jednak, by nie dochodziło do sporów o urobek, torowisko składało się z trzech szyn – jednej wspólnej i dwóch ułożonych w różnych odległościach – a wózki obu właścicieli różniły się rozstawem kół (600 mm i 700 mm).

Nazwa wyrobiska pochodzi od nazwiska majstra, Franciszka Żbika, który z wielkim doświadczeniem, wyczuciem i szacunkiem dla kamienia prowadził tu wydobycie od 1946 roku. W latach 70. obligatoryjnie nadawano nazwy obszarom górniczym i w dowód uznania dla emerytowanego sztygara dawnym łomom „25” i „26” nadano wspólną nazwę „Żbik”. 

Dane fizykomechaniczne: Gęstość objęt.

2620 kg/m3

Porowatość otwarta

0,7 %

Nasiąkliwość

0,3 %

Wytrzymałość na ściskanie: - w stanie suchym 176 MPa - po 56 cyklach zamrażania 174 MPa - po 25 cyklach zamrażania w obecności soli 168 Mpa Wytrzymałość na zginanie 14,7 MPa Wytrzymałość na zginanie po 56 cyklach zamrażania 11,2 MPa Odporność na ścieranie - metodą Boehma

6103 mm3

Mrozoodporność - 56 cykli: - zmiany wizualne brak - obniżenie masy próbki 0,0 % - obniżenie odporności na ściskanie 7,5 %

Cechy wyróżniające

Opis

wyraźna, łatwa do wyznaczenia, trójkierunkowa łupliwość ułatwiająca obróbkę

barwa jasnoszara średnioziarnisty, o jednolitej teksturze

brak rdzawych przebarwień pojawiających się po pewnym czasie użytkowania

twardy niska nasiąkliwość, pełna mrozoodporność

brak kawern, brak mioteł; jednorodna, powtarzalna tekstura, barwa i ziarnistość www.kurierkamieniarski.pl

19

NR 3/2021 (112)

M at e r i a ły

Żbik jest nieco mniej twardy niż inne granity wydobywane w tej okolicy, więc najtwardsza kostka brukowa jest produkowana z innych granitów, bardziej drobnoziarnistych. Potwierdzają to badania – Żbik ma mniejszą wytrzymałość na ściskanie niż np.

Zimnik (por. Kurier Kamieniarski nr 1/2021). Natomiast lepiej niż niektóre granity trzyma poler i nie matowieje z czasem.

Jak każdy granit przyjmuje dowolny rodzaj wykończenia powierzchni. W zależności od potrzeb, wymagań czy upodobań może być surowo łupany, śrutowany, groszkowany, płomieniowany, szlifowany i polerowany.

Niezmierzone ilości Żbika były wykorzystane przy powojennej odbudowie Warszawy. Sporo tego materiału zastosowano w Pałacu Kultury i Nauki oraz na MDM. Port Północny – część portu morskiego w Gdańsku – jest wybudowany i umocniony bryłami granitu z wyrobiska Żbik. Wśród znanych monumentów wykonanych ze Żbika można wymienić: Pomnik Obrońców Wybrzeża na Westerplatte; plac, na którym stoi Pomnik Powstańców Śląskich w Katowicach; otoczenie pomnika warszawskiej Nike (Pomnik Bohaterów Warszawy 1939-45).

Rynek w Krakowie (dwukrotnie), rynek we Wrocławiu i w Poznaniu były rewitalizowane z użyciem tego kamienia. Żbik bywa również w świecie – chyba najbardziej znanym jest pomnik Ernesta Malinowskiego w Peru – polskiego inżyniera, który jest bohaterem tego kraju i budowniczym kolei transandyjskiej. Ogromne ilości granitu Żbik zostały wykorzystane na placach, ulicach i elewacjach po zjednoczeniu Niemiec, na terenie byłej NRD. Jednak najbardziej spektakularnym przykładem wykorzystania Żbika jest trzon Kolumny Zygmunta na Placu Zamkowym w Warszawie> Ma on długości 11 m i średnicę 115 cm, a wykonano go w roku 1948.

Element z widoczną myszką



Element polerowany

Elementy drogowe Zbierając informacje o Żbiku rozmawiałem z wieloma osobami. Dziękuję za wszystkie informacje i opowieści. Szczególne podziękowania (w kolejności alfabetycznej) dla: Michała Firleja, Krzysztofa Molendy, Zenona Piekielnego, Stanisława Sitarza i Bogusława Skolaka.

Paweł Szambelan

20

Mała architektura CZERWIEC - LIPIEC 2021

M at e r i a ły

Wydobycie odbywa się metodą strzałową lontem detonującym poprzez odspojenie od calizny ławy blocznej, późniejszy jej podział na bloki przez klinowanie i wydobycie na powierzchnię dźwigami typu „Derrick” (bloki do 16 ton) lub ładowarkami (bloki do 20 ton).

Właściciel złoża, firma Granit Strzegom S.A., dostarcza na rynek bloki, wyroby płytowe (szeroką gamę płyt i płytek budowlanych i drogowych, slabów oraz grubej płyty), a także kamień murowy, słupy klinowane i cięte, elementy drogowe (krawężniki, oporniki, kostkę).

Obecnie granit Żbik wykorzystywany jest najczęściej do wykonywania elementów drogowych: różnej grubości i wielkości płyty oraz różne rodzaje krawężników. Rzadko na elewacje. Niestety Żbik – mimo niepodważalnych atutów estetycznych, jakościowych i wytrzymałościowych – przegrywa w przetargach publicznych, gdy jedynym kryterium wyboru jest cena.

Zbigniew Zych (Godstone - firma kamieniarsko-rzeźbiarska, Strzegom) „Granit Żbik to wspaniały materiał rzeźbiarski, dość wdzięczny w pracy i dający wiele satysfakcji. Świetnie sprawdza się przy wykokonywaniu detali architektonicznych. Nie używałbym go do rzeźbienia postaci wielkości naturalnej, bo ma za grube ziarno, ale przy powiększeniu – na przykład w skali 2:1 – rzeźby figuratywne wychodzą wspaniale. Ma jednak pewne wymaganie – przydatna będzie umiejętność odpowiedniego przycięcia, wyostrzenia krawędzi, żeby powstawał odpowiedni światłocień i cała praca nie była zbyt rozmydlona. Z mojego doświadczenia wynika, że nie ma sensu wykańczać go w polerze, bo traci się całą grę świateł. To musi być surówka albo szarier, ewentualnie lekkie wypiaskowanie.

Moim zdaniem Żbik ma najłatwiejszą fakturę do rzeźby wśród strzegomskich granitów. Do obróbki ręcznej jest doskonały.” 

Więcej informacji: GRANIT STRZEGOM S.A. tel. 74 856 00 00, 694 461 339 www.granit-strzegom.com.pl

* Kierunki łupliwości Granit, w tym Żbik, ma wyraźne płaszczyzny podzielności (kierunki łupliwości). Wynika to z wewnętrznej budowy skały i jest związane z ułożeniem łusek biotytu (miki) w cieście skalnym.

Mika jest minerałem o dobrej łupliwości jednokierunkowej i płytkowym pokroju. W zastygającej magmie tworzącej granit blaszki biotytu układały się poziomo w jednym kierunku – horyzontalnie – nadając skale różną odporność na działanie sił w zależności od kierunku ich działania.

Stąd dzielenie granitu „po słoju” (wzdłuż warstw blaszek miki – po pierwszym kierunku) jest najłatwiejsze i wymaga przyłożenia najmniejszej siły, a dzielenie „przez łeb” (w poprzek łusek – po trzecim kierunku łupliwości) jest najtrudniejsze i daje najbardziej nierówną powierzchnię podziału.

Dla ciekawych: „Anizotropia granitu strzegomskiego”, Kurier Kamieniarski nr 2/2018 (93)

Pierwszy kierunek

Drugi kierunek

Trzeci kierunek łupliwości (na przykładzie rysunków z normy EN 12372 dotyczącej oznaczania wytrzymałości na zginanie)

22

CZERWIEC - LIPIEC 2021

POLSKIE KAMIENIE

Wieści z polskich złóż Piaskowiec Czaple Inwestycja: Most Dworcowy, zejścia z mostu na dworzec PKP Poznań Główny Wykonawca: Wrimar Sp. J., Uścikowo Kamień: piaskowiec Czaple z Kopalni Gruszecki Elementy: podstawowy wymiar to płyty 100 x 50 cm, gr. 4 cm, elementy skośne to elementy docinane na wymiar Ilość kamienia: ok. 300 m2 Data zakończenia prac: II kwartał 2021

Piaskowiec Radków

Wykonawca robót – „Kamar” Renowacja i Konserwacja Zabytków Paweł Piątek, Szydłowiec

Inwestycja: wykonanie obłożenia murków żelbetowych ogrodzenia oraz 2 bram wejściowych

Łączna ilość zabudowanego kamienia: ok. 1700 m2 , elementy: płyty 77 x 37 x 2 cm Data zakończenia: w trakcie

Zamawiający: Politechnika Opolska Materiał: piaskowiec Radków

Piaskowiec Żeliszów Inwestycja: elewacja kamienna wentylowana Śląskiego Ośrodka Kliniczno-Naukowego Zapobiegania i Leczenia Chorób Środowiskowych, Cywilizacyjnych i Wieku Podeszłego im. prof. Zbigniewa Religi w Zabrzu Wykonawca i dostawca materiału: Kamieniarz Modlińscy S.C., Kielce Materiał: piaskowiec Żeliszów Ilość kamienia: łacznie 3500 m2, grubość płyt 4 cm, elementy masywne łukowe, największe elementy o wysokości 2,2 m Data zakończenia: czerwiec 2021

24

CZERWIEC - LIPIEC 2021

Piaskowiec Męcina Królewska Inwestycja: Galeria Szubryt w Limanowej Dostawca materiału: Pawlimex Wykonawca: Nikobud Zbigniew Myszka Kamień: szary piaskowiec Męcina Królewska Elementy: wielkogabarytowe płyty o różnych wymiarach docinane do wcześniej zinwentaryzowanych miejsc wewnątrz malowanej proszkowo konstrukcji dekoracyjno-nośnej; przykładowe wymiary płyt: 219 x 83,5 cm, 225 x 53 cm, 100 x 50 cm, 81 x 90 cm, grub. 2 cm Ilość kamienia: 300 m2 Data zakoń. inwestycji: czerwiec 2021 r.

Łupek Księżyce Inwestycja: Pawilon ZOO w Krakowie Dostawca elementów: DKSM – Kopalnia „Księżyce” Kamień: naturalny łupek księżyce Firma budowlana: KAMS BUD, Szydłowiec Elementy: kamienne murki, ścieżki oraz schody wejściowe.

Ilość zamontowanego kamienia: ponad 100 t księżycowego kamienia łupkowego w postaci surowca dostarczanego luzem, służącego do dalszego przerobu.

Data zakoń. inwestycji: sierpień 2019 r.

Piaskowiec Tumlin-Gród Inwestycja: kolejny etap remontu i rewitalizacji Bazyliki i Klasztoru oo. Franciszkanów w Krakowie Dostawca i wykonawca: P.U.H. Sosnowica S.C. J. Wiąckiewicz, G. Rębosz Kamień: czerwony piaskowiec Tumlin-Gród Elementy: płytki na posadzkę krużganków i naw bocznych Ilość kamienia: ok. 800 m2 Data zakoń. inwestycji: w trakcie

Piaskowiec Rytlów Inwestycja: dom prywatny Wykonawca: Kamtex, Brenna Kamień: żółty piaskowiec Rytlów Elementy: płytki fasadowe cięto-łupane (boniówka obijana), ten sam rodzaj materiału wewnątrz i na ogrodzeniu – 150 m2 www.kurierkamieniarski.pl

25

NR 3/2021 (112)

Marmur Morawica

Marmur-Płytki, Podłęże 48, 28-400 Pińczów tel. 41 358 91 89 , tel. kom. 604 086 867

Marmur Morawica to

Ze względu na swój kolor

Więcej informacji także

wapień zbity jurajski. Jest

i przyjmowany poler, najczęściej

o innych kamieniach w naszym

eksploatowany od przełomu

stosowany wewnątrz, choć

nowym katalogu oraz na

XVIII i XIX wieku. Ten bardzo

wyselekcjonowane elementy

stronie www.marmur-plytki.pl

popularny materiał, często

mogą być stosowane również na

stosowany jest ze względu

zewnątrz. Doskonale sprawdza

m.in. na swój ciepły beżowy

się w budynkach użyteczności

kolor.

publicznej, gdzie mimo intensywnego użytkowania nie traci połysku i wyglądu.

PARAMETRY

ZASTOSOWANIE

•

gęstość objętościowa: 2520 kg/m3

•

płytki posadzkowe i okładzinowe

•

porowatość: 5,1%

•

stopnie bloczne i okładzinowe

•

nasiąkliwość 2,1%

•

parapety

•

wytrzymałość na ściskanie : 130 MPa

•

kamień ogrodowy

•

wytrzymałość na zginanie: 11,3 MPa

•

kostka brukowa

•

kolumny, tralki, gzymsy

Responsible Elegance NEOLITH POLSKA: UL. Opolska 188, 52-014 Wrocław | +48 608352700 JACHON SP. J.: Warszawska 33, 05-082 Blizne | www.jachon.com.pl MARMUR DULEMBA: Ul. Pańska 16, 43-262 Kobielice | +48 695199689 | www.marmur-dulemba.pl

www.neolith.com | @neolithpolska

W NASZEJ B RAN Ż Y

XXVI Zjazd Polskiego Związku Kamieniarstwa

Bezpośrednie kontakty międzyludzkie to kwintesencja człowieczeństwa. Bardzo mocno odczuliśmy to w okresie pandemii, która prawie całkowicie zredukowała takie możliwości.

Wreszcie osobiste spotkanie Dariusz Wawrzynkiewicz

Chociaż już od kilku lat wielu branżystów rezygnowało z udziału w targach, to kontakty z innymi kamieniarzami istniały na indywidualnych imprezach firmowych i zwykłych spotkaniach handlowych. Również spotkania związkowe (zjazdy, kongresy czy odbywające się w luźnej formule ogniska) pozwalały spotykać się i wymieniać doświadczeniami.

Polski Związek Kamieniarstwa stale się zmienia. Coraz bardziej zbliża się do formuły, która zostanie zaakceptowana przez większość kamieniarskiego rynku. Nie jest to łatwe, bowiem na branżę kamieniarską składa się wiele rodzajów działalności, które mają różne problemy i potrzeby. Czasem, z oczywistych powodów, przeciwstawne.

I tu widać dobre podejście organizacji, która potrafi pogodzić tą niejednolitość, oferując członkom zróżnicowaną tematykę zagadnień, którymi się zajmuje. Najważniejsze, że coraz więcej branżystów zauważa ten dobry kierunek i wstępuje do ZPK. Miejmy nadzieję, że ta tendencja nie tylko się utrzyma, ale zwiększenie liczby członków ruszy lawinowo. Obecnie związek ma ponad 140 członków, a w tym roku wstąpiło do PZK już 15 firm.

W dniach 11 – 13 czerwca br. odbył się XXVI Walny Zjazd. Tym razem spotkaliśmy się w Turznie koło Torunia. Był to Zjazd sprawozdawczy podsumowujący działalność w 2020 roku.

Walne zebranie

Od strony organizacyjnej obrady przebiegły sprawnie i część sprawozdawcza nie zajęła zbyt wiele czasu. W wyniku głosowania, Zarząd oraz Komisja Rewizyjna otrzymali od delegatów absolutorium za ubiegły rok.

34

CZERWIEC - LIPIEC 2021

W tej części obrad zaprezentowano również nowy system identyfikacji wizualnej związku, w tym nowe logo. Nowy system identyfikacji wizualnej został wybrany w grudniu, ale publiczna prezentacja była możliwa dopiero teraz.

Prezes Zarządu wręczył również powołania na trzech nowych przedstawicieli regionalnych: Klaudii Matusiak (Wielkopolska), Dariusza Chrzanowskiego (woj. zachodniopomorskie) oraz Jacka Łaty (Świętokrzyskie). Zwyczajowo powitano również nowych członków naszego związku, którzy odbierając certyfikaty przedstawili siebie i swoje firmy. To kolejne osoby będące łącznikami między kamieniarzami a Związkiem. Pełna lista, wraz z danymi kontaktowymi, znajduje się na stronie www.kamieniarze.org.pl/ kontakt.

Po obradach Walnego Zebrania swoje wystąpienie mieli przedstawiciele portugalskiej federacji kamieniarskiej Asimagra, którzy zaprezentowali materiały kamienne z Portugalii i zapraszali polskie firmy do współpracy.

Następnie zaprezentowali się partnerzy Zjazdu firmy Omnistone oraz Fila.

Federico Corsi z firmy Omnistone ciekawie opowiadał o marmurach karraryjskich przybliżając uczestnikom różnice pomiędzy oferowanymi na rynku marmurami pod ogólnym hasłem Carrara. 45 minutowe wystąpienie nie wyczerpało tematyki stąd wiele kuluarowych rozmów obracało się wokół tego tematu. Drugie wystąpienie przygotował Fabio Volpato z firmy Fila, która oferuje produkty do pielęgnacji kamienia. To zagadnienie również okazało się interesujące dla uczestników i w wielu słuchaczach pozostawiło niedosyt wynikający z ograniczeń czasowych. Pierwszy dzień zakończyła uroczysta kolacja, która przeciągnęła się do późnej nocy.

W drugim dniu, organizatorzy zaproponowali wyjazd do Torunia. Na początek była wizyta w Kościele NMP Gwiazdy Nowej Ewangelizacji i św. Jana Pawła II, gdzie Michał Ziołowicz z firmy Ekam, opowiadał o kilkuletniej realizacji tej budowy. Firma Ekam zajmowała się wszystkimi pracami kamieniarskim prowadzonymi wewnątrz świątyni, a opowieść o tych pracach, usłyszana z ust głównego wykonawcy, rzuciła zupełnie nowe światło na tę inwestycję.

Prezentacja firmy Omnistone

www.kurierkamieniarski.pl

Potem cała grupa udała się na spacer i zwiedzanie toruńskiej starówki z przewodnikiem. Zwiedzanie zakończyła wizyta w firmie Klink. Na zmęczonych zwiedzaniem Torunia firma przygotowała poczęstunek, a przedstawiciele firmy w brawurowy sposób zaprezentowali swoją ofertę. Dla wielu oferta była interesująca, więc rozmowy przybrały bardzo konkretny wymiar. Kamieniarze przede wszystkim zwracali uwagę na nowatorskie podejście firmy Klink do obsługi klient, zwłaszcza klienta profesjonalnego jakim może stać się każda firma kamieniarska. Największe zainteresowanie zwrócił uwagę fakt, że oferta obejmuje gotowe do montażu elementy najczęściej wykorzystywane na budowie w pełnym asortymencie – płytki podłogowe, płytki elewacyjne, stopnice, parapety, pasy i stopnie blokowe – z jednego rodzaju kamienia, w dowolnym wykończeniu powierzchni.

35

NR 3/2021 (112)

W NASZEJ B RAN Ż Y

Ostatnim punktem wyjazdu do Torunia była wycieczka statkiem po Wiśle, skąd można było podziwiać uroki miasta z poziomu rzeki wysłuchując komentarza przewodnika. Dzień zakończyła kolacja gilowa, podczas której wiele rozmów dotyczyło naszych codziennych kamieniarskich spraw. Żegnając się w niedzielny poranek z uczetnikami można było zauważyć jak ważne było to osobiste spotkanie po pandemicznej przerwie. Jak wiele znaczy osobisty kontakt pomiędzy ludźmi związanymi z naszą branżą. Ile wiedzy, doświadczeń można uzyskać podczas rozmów. To nie do przecenienia i dawało się to odczuć.

Myślę, że w kolejnych spotkaniach weźmie udział jeszcze więcej osób. Do czego zachęcam Was, drodzy branżyści.

Wycieczka do Torunia



Więcej zdjęć: KurierKamieniarski

Wizyta w Klink International

36

CZERWIEC - LIPIEC 2021

w i e dz a k a m i e n i a r s k a

Materiałoznawstwo?

A po co mi to?!

Michał Firlej

Po to, żebyś nie robił szkolnych błędów. Po to, żebyś nie krzywdził kamienia niewłaściwym zastosowaniem. Po to, żebyś świadomie dobierał kamień do konkretnych realizacji. Po to, żebyś rozumiał, z jakiego powodu powstają niektóre wady w wykonanych produktach.

Nauka każdego rzemiosła składa się z trzech części zawodowych: materiałoznawstwa (z czego robimy), maszynoznawstwa (czym robimy) i technologii (jak robimy). Ta wiedza to absolutna podstawa do prowadzenia firmy wytwarzającej dowolne dobra. Musimy bowiem znać możliwości oraz ograniczenia swojego produktu.

W trakcie egzaminów w zawodzie kamieniarza widzę, że generalnie pod względem maszyn i urządzeń wiedza jest bogata. Jest to pewnie wynik stałego obcowania z różnorodnymi ofertami i katalogami, podglądania maszyn u sąsiadów, wizyt na targach branżowych. Również część technologiczna jest na dobrym poziomie, szczególnie w zakresie własnej działalności. Jeśli ktoś ciągle wykonuje np. nagrobki, wie jak je wykonać, jak je zmontować w sposób trwały. W innym przypadku pojawią się problemy z reklamacjami.

Fot. 1. Materiał niemrozoodporny, spękany po zimie – widoczne ubytki żywicy

Z mojej perspektywy największy problem widzę w części materiałoznawstwa – kamieniarze posiadają dosyć pobieżną wiedzę na temat surowca, z którym pracują.

Kilka przypadków z życia.

Znajomy geolog zamawiał parapety. Poszedł do lokalnego kamieniarza, wybrał płytę. Geolog popatrzył i zaklasyfikował materiał jako konglomerat. Doszło prawie do rękoczynu, kamieniarz poczuł się urażony, bo to nie jest żywicowy wytwór, to jest najprawdziwsza „natura”. Kamieniarz geologowi nie uwierzył, że istnieje skała osadowa o tej nazwie.

Fot. 2. Wiekowa rzeźba z białego marmuru – przykład dobrej selekcji surowca

Oglądałem nagrobek wykonany z piaskowca. Nagrobek stale zawilgotniały, dołem zzieleniał od rozwoju glonów. Kamieniarz oczywiście zdziwiony. Zawsze stawiał nagrobki i nigdy nic takiego się nie działo.

Pewnie w nocy ktoś specjalnie brudzi. Gdyby jednak kamieniarz wiedział, że ten piaskowiec posiada nasiąkliwość na poziomie 10% (gdyby kamieniarz wiedział, co to jest nasiąkliwość?), to pewnie przewidziałby zjawisko kapilarności i w ramach przeciwdziałań wykonałby izolację zabezpieczającą wznios kapilarny.

38

CZERWIEC - LIPIEC 2021

Oceniałem elewację z importowanego wapienia zbitego (fot. 1). Płyty przyklejone byle jak, zażywicowane, pozostała siatka od strony styropianu. Poza samymi błędami montażowymi ciekawa była sprawa doboru materiału: całkowicie zażywicowany wapień, nieprzepuszczalny dla pary wodnej. Po jednej zimie widoczne są spękania. Czy analizowano taki wyrób pod kątem jego przydatności w naszym klimacie? Nie. Bezrefleksyjnie wycięto i przyklejono płyty.

Fot. 3. Kilkuletni element ze źle dobranego marmuru – spękany i miejscami rozpuszczony

Niedawno na jednym z forów kamieniarskich na portalu społecznościowym „kochany” kamieniarz starał się wmówić, że stosowanie marmuru do nagrobków jest zbrodnią. Bardzo ciekawe. Widzimy na starych cmentarzach wieloletnie prace z marmurów, wapieni, piaskowców. Trzymają się one świetnie. Problem tylko taki, że twórca potrafił dobrać odpowiedni surowiec do wykonania elementów, potrafił selekcjonować materiał i nie kierował się również przesądami.

Z drugiej strony mamy przykłady tragicznego zastosowania marmuru (fot. 3). Pewien pomnik na Powązkach po kilku latach ekspozycji na kwaśną atmosferę wielkiego miasta oraz na mróz, popękał i miejscami uległ rozpuszczeniu (aż się prosi napisać o deterioracji). Zły materiał? Nie, materiał dobry – źle zastosowany. Brak podstawowej wiedzy wykonawcy.

Fot. 4. Nagrobek z marmuru karraryjskiego – prawidłowy dobór, odpowiednia obróbka i montaż gwarantują trwałość

Przy pracy z kamieniem potrzeba wiedzy na jego temat, kamieniarze powinni stale powiększać swoją wiedzę na temat możliwości zastosowania surowców. Kamień to nie tylko kolor, smuga, to również wyrób o określonych cechach technicznych. Każdy rzemieślnik powinien umieć odróżnić materiały od siebie, określić ich cechy, żeby dobrać materiał do zadania oraz dobrać sposób wykonania. To pozwoli na wieloletnią satysfakcję z efektów pracy. 

Michał Firlej, autor tekstu, jest doradcą w zakresie oznakowania CE wyrobów z kamienia naturalnego, biegłym sądowym z zakresu kamieniarstwa, rzeczoznawcą ds. jakości produktów lub usług przy Dolnośląskim Inspektorze Inspekcji Handlowej oraz Biegłym Skarbowym.

Kontakt do autora: tel. 695 164 288, firlej@stoneconsulting.pl www.stoneconsulting.pl

Fot. 5. Marmur z zawartością dolomitu podniesie odporność produktu na działanie kwasów www.kurierkamieniarski.pl

39

NR 3/2021 (112)

w i e dz a k a m i e n i a r s k a

Dominika Grabiarz

Tytułem wstępu W dniach 11-13 czerwca 2021 roku odbyła się wspaniała konferencja Polskiego Związku Kamieniarstwa w Turznie. Nie trzeba chyba pisać, że był to niesamowicie przyjemny weekend. Oczywiście nie tylko pod względem samego miejsca, które było magiczne i bajkowe. Również pod względem całej organizacji zarówno części oficjalnych, jak i tych, których w agendzie nie uwzględniono. ;) Podsumowując - kto nie był, niech żałuje.

Podczas Zjazdu miały miejsce prezentacje o różnorodnej tematyce.

Niektórzy z prelegentów dopiero debiutowali na kamieniarskiej mównicy, inni natomiast z wystąpieniami byli za pan brat.

Tak czy owak, ważną rolę podczas prezentacji pełnią… słuchacze. Mają oni za zadanie uważne, a najlepiej aktywne słuchanie, nieprzeszkadzanie, niewychodzenie podczas prelekcji, skupienie uwagi zarówno na slajdach, jak i na ważnych dźwiękach wydobywających się z ust prelegenta.

Na tym trudnym zadaniu słuchacz jest w stanie skupić swoją uwagę przez jakieś 20 minut. Natomiast wszystkie prezentacje trwały prawie 3 godziny. Ten, kto prezentował się jako ostatni, musiał liczyć się z faktem, że słuchacze myśleli już raczej o ciepłej kolacji i zimnym piwie (lub bali się, że będzie odwrotnie), niż skupiali swoją uwagę na mówiących. A ostatnim tematem była impregnacja i czyszczenie kamienia prezentowane przez jedną z włoskich firm.

Postanowiłam zatem przybliżyć temat czyszczenia kamieni naturalnych w tym właśnie miejscu, po to, aby każdy zainteresowany mógł zapoznać się z tym tematem w dowolnym i dogodnym momencie dnia.

Dominika Grabiarz

Czyścić?

Ale po co?

Dlaczego akurat czyszczenie i mycie? Już wyjaśniam.

Mówiąc „chemia kamieniarska” mamy w głowie i przed oczyma przede wszystkim impregnaty, na które ewidentnie panuje obecnie moda. Jesteśmy niestety zbyt zajęci byciem zajętym, żeby poczytać nieco więcej, wgłębić się w temat przeróżnych produktów ochronnych.

W obecnym czasie na nikim nie robi już wrażenia efekt perlenia, którym chwalą się po kolei wszystkie firmy tak, jakby co najmniej odkryły nowy kontynent… Przy całej modzie impregnacyjnej zapomnieliśmy o jednej zasadniczej i bardzo ważnej rzeczy. Żeby dobrze zabezpieczyć powierzchnię, żeby zrobić to starannie i w sposób profesjonalny, musimy najpierw spowodować, aby była ona CZYSTA. Myślę, że każda osoba wykonująca jakieś kamieniarskie lub pokrewne prace, zgodzi się z faktem, że kamień się brudzi. Zarówno ten nowo położony (ślady po klejach, po fugowaniu, odciski butów, budowlany kurz), jak i oczywiście stary (brud pochodzenia organicznego i nieorganicznego). Spróbuję zatem przybliżyć nieco kwestię czyszczenia powierzchni, po to, abyśmy byli dobrze przygotowani do kolejnego etapu jakim jest impregnacja.

Jednak zamiast bawić się w używanie trudnej nomenklatury, wzorów chemicznych czy trudnych definicji, przejdźmy od razu do życiowych sytuacji.

Pan Kowalski rozlał właśnie czerwone wino na nowiutki, piękniutki blat z Calacatty. Co robi? Polewa i pociera blat wszystkim, co znajdzie się w zasięgu jego rąk i wzroku: alkohol, „Ludwik”, woda utleniona, płyn do szyb, przy okazji używając gąbek, druciaków, ścierek twardych i miękkich. Niestety efekt „po” jest gorszy niż ten sprzed godziny.

Należy zacząć od pytania „co to za plama?” a nie „czym ją wyczyścić?”. W podobnych sytuacjach mamy następujące myślenie: COŚ zabrudzi kamień, a my od razu myślimy, CZYM to umyć.

Powinniśmy zmienić schemat myślenia i skupić się na zupełnie innej kwestii. Na plamie.

40

CZERWIEC - LIPIEC 2021

Kwas chlorowodorowy Kwasy żołądkowe

Mydło do higieny intymnej Cocacola

Amoniak

Woda destylowana

Soda kaustyczna Wybielacz

Mydło

Kawa

Detergenty kwaśne

Detergenty neutralne

Detergenty alkaliczne

do usunięcia zanieczyszczeń nieorganicznych, np. resztki fug cementowych, osadów kamiennych, soli, rdzy itp.

do usunięcia zanieczyszczeń „lekkich”

do usunięcia zanieczyszczeń organicznych, np. kawa, wino, olej, tłuszcze, piwo, woski itp.

Zastosowanie detergentów w zależności od odczynu pH wybranych zanieczyszczeń kamienia

Co to jest? Jaki to rodzaj brudu?

Czy nasz kamień jest na to odporny?

Powyżej schemat ukazujący odczyn pH wybranych produktów plamiących kamień.

Widać na nim, że do plam w skali pH od 0 do 5 należy użyć tzw. detergentów kwaśnych. Te produkty służą do usuwania zabrudzeń nieorganicznych takich jak: resztki fug cementowych, kamień kotłowy, sole, ślady rdzy. Plamy o pH 7 – tzw. lekki brud – usuwamy za pomocą neutralnych detergentów. Natomiast ostatnie punkty w naszej skali (od 9 do 14) to tzw. brud organiczny (kawa, wino, olej, tłuszcz, piwo, woski), który w bezpieczny sposób usuniemy za pomocą detergentów alkalicznych.

A teraz trochę przykładów z życia codziennego.

Dobrze dobrany produkt nie zniszczy spoin, glazury, elementów metalicznych, np.: profili wykończeniowych, płytek metalizowanych, elementów ze stali nierdzewnej.

Zacznijmy od produktów czyszczących brud nieorganiczny. Czym powinien charakteryzować się zbliżony do ideału produkt: • nie powinien zawierać kwasu solnego, • nie powinien wydzielać szkodliwych oparów, • nie może niszczyć powierzchni , • powinien mieć dużą wydajność, • powinien być dość uniwersalny (do wielu rodzajów kamienia), • można go zastosować wewnątrz i na zewnątrz, na ścianach, podłogach, kominkach i blatach.

Dobry produkt do czyszczenia nada się także do kostki brukowej. Wyczyści stary brud zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz, na powierzchniach poziomych oraz pionowych.

www.kurierkamieniarski.pl

Produkty, o których mowa, mają w składzie jakiś rodzaj kwasu. Należy zatem być szczególnie ostrożnym myjąc np. marmury.

41

NR 3/2021 (112)

w i e dz a k a m i e n i a r s k a

Druga grupa plam, o których mowa była powyżej, to brud pochodzenia organicznego. Potrzebny wtedy będzie dobry odtłuszczacz. Czym powinien charakteryzować się dobry produkt?

• powinien być przeznaczony do szerokiej gamy powierzchni (np.: gres szkliwiony, gres polerowany, kamień naturalny, terakota, klinkier, cotto, linoleum, PVC, itp) • powinien odplamiać, czyścić, • dobry produkt usuwa stare warstwy wosku, • czyści beton, • usuwa resztki zapraw epoksydowych, • do wewnątrz i na zewnątrz, • do powierzchni poziomych i pionowych.

Przykład niewłaściwego doboru środków do codziennej pielęgnacji: podłoga w salonie samochodowym z widocznymi śladami opon (guma)

PRZED

Nie wszystko jest jednak takie piękne i proste, jak na zdjęciach. Istnieją także plamy, których nie da się usunąć, nie niszcząc powierzchni. To temat na tyle interesujący i obszerny, że zostawię go na kolejny artykuł.

PO Czasami, żeby efekt był satysfakcjonujący, należy zastosować kilka różnych produktów do czyszczenia: na plamy organiczne, na plamy nieorganiczne, na rdzę itp.

Dominika Grabiarz, autorka tekstu jest specjalistką ds. pielęgnacji kamienia, a także tłumaczem technicznym polsko-włoskim.

Dziś pozostawiam Was z miłym wrażeniem, że wszystko da się wyczyścić, usunąć i naprawić. Powodzenia!

Kontakt do autorki: tel. 501 172 824 biuro@scalpellino.pl



42

CZERWIEC - LIPIEC 2021

HURTOWNIA KAMIENIA NATURALNEGO SPIEKI KWARCOWE LAMINAM | KWARCOGRANITY QUARELLA

zapraszamy do nowego oddziału

INTERSTONE SZCZECIN

STARGARDZKI PARK PRZEMYSŁOWY UL. METALOWA 9, 73-102 STARGARD TEL: (+48) 91 817 22 02 E-MAIL: SZCZECIN@INTERSTONE.PL WWW.INTERSTONE.PL InterstoneSzczecin

Interstone_Szczecin

OFERTY D OSTAWCÓ w

Centrum logistyczne w Bystrej

Nowy oddział w Gdańsku

Mistrzowie gotowego formatu Klink International jest jednym z największych polskich importerów i dystrybutorów kamienia naturalnego w gotowym formacie. Działa na rynku od ponad ćwierć wieku. Dysponuje własnym centrum logistycznym oraz ogólnokrajową siecią punktów handlowych.

Gotowe stopnice, płytki...

Główna siedziba Klink International znajduje się w Olsztynie, główne centrum logistyczne jest zlokalizowane w Bystrej k. Gdańska, a na terenie kraju działa 20 salonów firmowych w każdym dużym mieście. Sprzedaż jest także realizowana na zasadach on-line poprzez sklep internetowy www.klink.pl.

Klink International dla specjalistów od kamienia

...pasy, stopnie blokowe, kostka... A wszystko w jednym, powtarzalnym rodzaju kamienia.

Granity, marmury, łupki, kwarcyty, wapienie, trawertyny oraz piaskowce. Oferta Klink International wyróżnia się elementami gotowymi do montażu – kamienne płytki, parapety, stopnice, pasy oraz slaby w rozlicznych rozmiarach. Podkreślmy: gotowe do montażu. Przykład? W magazynach oprócz pasów i płytek czekają na kamieniarzy stopnice schodowe w formacie 150 x 33 x 2/3 cm, ale także gotowe bloki schodowe w rozmiarze 130 x 35 x 15 cm. A wszystko można wybierać z różnych materiałów.

Każdy element w dowolnym wykończeniu powierzchni: polerowana, płomieniowana, szlifowana, szczotkowana, antykowana, bębnowana, łupana. To oznacza, że wprost z magazynu Klink International można zabrać elementy kamienne bezpośrednio na obsługiwaną inwestycję i od razu wykonać montaż – z zachowaniem pełnej zgodności kolorystycznej.

44

CZERWIEC - LIPIEC 2021

OFERTY D OSTAWCÓ w

– To znacząco podnosi komfort prac kamieniarskich. Przy tym nasi handlowcy pomagają dobrać odpowiedni rodzaj materiału oraz najbardziej pasujący format pod konkretną inwestycje. Dodatkowo doradzamy sposób montażu oraz udostępniamy sporą bazę wiedzy w zakresie wykonawstwa na naszej witrynie w zakładce „Porady”. Oprócz fachowych treści publikujemy tam też filmiki instruktażowe i produktowe – wylicza propozycje powstałe z myślą o fachowcach z branży Jakub Podliński, dyrektor handlowy Klink International. – Chcemy być kojarzeni nie tylko z obsługą klienta detalicznego. Jesteśmy partnerem właśnie dla montażystów i zakładów kamieniarskich. Bo wiemy, że dla wielu firm obróbka slabów w dobie rosnącej presji cenowej konkurencji oraz galopujących cen frachtu morskiego okazuje się coraz mniej opłacalna.

Z myślą o profesjonalistach powstała marka Capitile.

To marka wyrobów z kamienia naturalnego przygotowana specjalnie dla wszelkiego rodzaju dystrybutorów. To pełna gama produktów kamiennych z oferty Klink International, które można kupić wyłącznie poprzez partnerów Klink International. Partnerzy uzyskują dostęp do produktów oferowanych przez Klink International w cenach hurtowych. Dodatkowo otrzymują wsparcie marketingowe, dostęp do materiałów reklamowych oraz reklamę swojej firmy na stronie www.capitile.pl. Strona internetowa jest dynamicznie rozwijana i mocno pozycjonowana.

– Dbamy o stały rozwój naszej oferty. W naszych magazynach dostępna jest kolejna nowość: Juparana NEW. Ten granit dostępny jest w wielu formatach.

Gotowe płytki

Gotowe parapety

46

To płytki 61 x 30,5 x 1 cm na podłogę, płytki 60 x 60 x 1,5/2 cm na ścianę dekoracyjną i elewację – do wewnątrz oraz na zewnątrz, gotowe elementy schodowe w wykończeniach płomieniowanym i polerowanym 150 x 33 grubości 2 i 3 cm, a także polerowane pasy w grubości 2 i 3 cm. Materiał ten jest rewelacyjnym – zwłaszcza cenowo – zamiennikiem indyjskiego Viscount White – dodaje Jakub Podliński.

Kolejny salon sprzedaży Najmłodszy salon Klink International został otwarty w połowie maja w Trójmieście. Mieści się w Gdańsku przy ul. Kartuskiej 246. Z tej okazji firma zaprasza kamieniarzy, projektantów i architektów z regionu na prezentację pełnej gamy materiałów oraz przedstawienie dedykowanej pod specjalne potrzeby oferty. Dla branżystów przygotowano również preferencyjne warunki współpracy.

– Dlaczego kamieniarze mogą u nas liczyć na specjalne traktowanie? Otóż mając na uwadze panującą pandemię, zwielokrotniliśmy aktywność naszych konsultantów działających on-line, dodatkowo na stronie codziennie prezentujemy specjalnie wybrane produkty jako okazje tygodnia, a wyselekcjonowane promocje weekendowe cieszą się u nas bardzo dużym powodzeniem. Mamy nadzieję, że wszystko to będzie wystarczającą zachęta, by zapisać się do newslettera klink.pl. Newsletter ułatwi śledzenie na bieżąco wszystkie promocje i nowości proponowane przez Klink International – zachęca Jakub Podliński. www.klink.pl Klink International

Nowość: Juparana New CZERWIEC - LIPIEC 2021

A r t y k u ł s p o n s o r o wa n y

MIXSTONE – nowa jakość w profesjonalnym wykonywaniu liter nagrobkowych Rozmowa z Piotrem Labukiem – Głównym Inżynierem Inchem Polonia Sp. z o.o.

Piotr Labuk jest absolwentem Wydziału Chemicznego Politechniki Łódzkiej, współwłaścicielem i współzałożycielem Inchem Polonia Sp. z o.o. W branży chemicznej jest od 40 lat. W latach 1981 – 1987 był pracownikiem naukowym Polskiej Akademii Nauk. W Inchem Polonia pełni funkcję Głównego Inżyniera i nadzoruje procesy zawiązane z wyborem surowców i procesem produkcyjnym. Bierze czynny udział w opracowywaniu i wdrażaniu nowych rozwiązań produktowych. Kieruje pracami badawczo-rozwojowymi Inchem Polonia.

Do jakiego zastosowania jest przeznaczony lakier profesjonalny MixStone?

Piotr Labuk: MixStone to lakier z serii profesjonalnej i jest dedykowany dla osób profesjonalnie wykonujących litery nagrobkowe. Bardzo ważnymi funkcjami pomników są: funkcja informacyjna – inskrypcje oraz funkcja estetyczna – reliefy. Zarówno w pierwszym, jak i drugim przypadku niezwykle istotne jest nadanie większej wyrazistości i pogłębienie estetyki wykuwanych elementów połączone z ochroną kamienia.

Można to osiągnąć korzystając z naszego lakieru do liter nagrobkowych, który jest łatwy w aplikacji, kryjący i dobrze przyczepny do podłoża.

Kiedy i gdzie stosujemy MixStone?

P. L.: MixStone stosujemy w obróbce i zdobieniu kamienia. Szlifowanie i polerowanie surowego kamienia uwydatnia jego naturalny kolor. W procesie wykuwania liter usuwana jest cienka warstwa poleru, pod którą

48

pojawia się surowy kamień. Dlatego wykonane napisy są jaśniejsze. To wie każdy kamieniarz. Możemy pozostawić inskrypcję w naturalnym kolorze surowego kamienia. Musimy jednak pamiętać, że po opadach deszczu kamień nasiąka wodą, a litery ciemnieją i stają się mniej widoczne aż do czasu wyschnięcia.

Pomalowanie liter odpowiednim lakierem zarówno podkreśli walory estetyczne pomnika, jak i poprawi widoczność liter niezależnie od warunków pogodowych.

Jak należy dobrać odpowiedni kolor MixStone?

P. L.: Odcień lakieru dobieramy do koloru kamienia.

Kamienie jasne lub jasnoszare malujemy kolorem czarnym lub grafitowym, aby uwydatnić kontrast napisu. Kamienie w ciemniejszych tonacjach pokrywamy lakierem złotym lub srebrnym.

Jednak pokryte lakierem litery z czasem tracą pierwotny blask i malowanie trzeba co jakiś czas powtarzać. Dlatego warto wybierać produkty profeCZERWIEC - LIPIEC 2021

WYPRÓBUJ MIXSTONE! MIXSTONE 80 ml w cenie 26 zł brutto z dostawą do paczkomatu. Oferta obowiązuje do wyczerpania zapasów.

TYLKO 26 zł!

sjonalne, bo są łatwiejsze w użyciu i bardziej trwałe.

Takie kryteria spełnia lakier z oferty polskiej firmy Inchem. Przeznaczony jest do malowania i renowacji liter, ozdób i wzorów na kamieniu. Do wyboru są cztery kolory: jasne – złoty i srebrny oraz ciemne – czarny i grafitowy. Odpowiednia barwa lakieru jest uzyskiwana przez dodanie pigmentów perłowych i metalicznych.

A jaka jest odporność MixStone na światło i warunki atmosferyczne?

P. L.: Żeby lakier miał wysoką odporność na światło i warunki atmosferyczne, stosuje się tylko te najlepsze pigmenty perłowe – takie, które są również stosowane do produkcji lakierów samochodowych, farb do metalu oraz powłok na szkło i ceramikę. Przy okazji warto wspomnieć, że pigmenty perłowe powstają na bazie płytek miki, które są powlekane tlenkami żelaza i dwutlenkiem tytanu. Taka kombinacja pozwala na uzyskanie nie tylko metalicznych kolorów srebrnych i złotych, ale także żółtych, brązowych, miedzianych i czerwonych, a nawet niebieskich i zielonych.

Pigmenty metaliczne są natomiast cząstkami pojedynczych metali w postaci płytek lub łusek w różnych stopniach rozdrobnienia nadające powłokom efekt połysku, iskrzenia i mienienia. Bazą do ich wytworzenia jest najczęściej aluminium, które – odpowiednio spreparowane – imituje srebro, oraz mosiądze imitujące złoto w różnych odcieniach. Pigmenty metaliczne charakteryzują się bardzo dobrym kryciem i odpornością na środowisko alkaliczne, wykazują także działanie grzybobójcze oraz antykorozyjne.

Czy MixStone jest bezpieczny?

Czy stosowanie lakieru wymaga dużej precyzji?

P. L.: MixStone posiada specjalną tiksotropową formułę zapobiegającą skapywaniu z pędzla i chlapaniu podczas malowania. Zjawisko tiksotropii polega na zmianie lepkości pod wpływem intensywnego mieszania lub malowania pędzlem. Pozwala ono tworzyć farby, które łatwo się nanoszą na podłoże, a jednocześnie nie kapią z pędzla i nie ściekają nawet przy malowaniu pionowych powierzchni. Ta cecha ułatwia użycie. Pomalowane litery mają dokładne krawędzie, a farba nie chlapie w czasie pracy.

O czym należy pamiętać podczas aplikacji MixStone?

P. L.: Dla uzyskania najlepszego efektu zalecane jest stosowanie kilku podstawowych zasad: przede wszystkim przed użyciem lakier należy dokładnie wymieszać, a malowane podłoże dokładnie oczyścić z kurzu, brudu oraz pozostałości starych powłok.

Powinniśmy bowiem stosować go na powierzchnie czyste, suche i odtłuszczone. Malować należy w temperaturze powyżej +10°C, ale nie wyższej niż +30°C, oraz wilgotności powietrza nie wyższej niż 80%. Kolejne warstwy powinniśmy nanosić po około 1 godzinie (należy pamiętać, że niska temperatura i duża wilgotność powietrza wydłuża czas schnięcia).

Narzędzia malarskie po zakończeniu prac dobrze jest umyć w wodzie z dodatkiem detergentu, a efektem całkowitego utwardzenia powłoki możemy cieszyć się po 24 godzinach.

Podsumowując: co należy wiedzieć o MixStone?

P. L.: Opracowana w nowoczesnym laboratorium receptura i zastosowane w produkcji najwyższej jakości surowce sprawiają, że lakier MixStone jest jednym z najlepszych na rynku narzędzi do profesjonalnego zdobienia wyrobów z kamienia. Trwały, wydajny, ekologiczny i przyjazny w aplikacji sprawia, że zdobienie kamienia jest szybkie, łatwe i czyste. Przy tym jest wyprodukowany w Polsce – w tym przypadku oznacza to najwyższą jakość w przystępnej cenie.

Dziękujemy za rozmowę.

P. L.: Lakier MixStone powstał na bazie wody i jest bezpieczny zarówno dla człowieka, jak i dla środowiska. W lakierze zastosowano wodorozcieńczalną żywicę akrylową, która nadaje powłoce odporność na ścieranie i na niekorzystne działanie warunków atmosferycznych – powłoka pozostaje elastyczna i ma wysoką przyczepność do podłoża.

www.kurierkamieniarski.pl



INCHEM POLONIA Sp. z o.o. ul. Bartnicza 18, 92-612 Łódź tel.: +48 42 213 23 00 e-mail: biuro@inchem.pl www.inchem.pl

49

NR 3/2021 (112)

W ZWI Ą ZKU Z . . .

W związku z...

Grupa Formalności stało się zadość – XXVI Walny Zjazd Polskiego Związku Kamieniarstwa został zwołany i pomimo przeciwności covidowych odbył się.

Podczas obrad podsumowano związkowy 2020 rok, przedstawione zostały sprawozdania Zarządu, Komisji Rewizyjnej oraz dane finansowe. Sprawnie przeprowadzone głosowania zamknęły tę część spotkania z przyznanym władzom absolutorium z wykonania obowiązków. Ten obowiązek, choć trochę nudny, jest niezbędnym działaniem każdej organizacji, która działa formalnie, zgodnie z literą prawa.

Na szczęście, na tym ani Związek, ani zjazd nie polegają, nie to jest ich istotą. Rozmawiałem, przysłuchiwałem się opiniom, czytałem komentarze. Zdecydowana większość osób, która należy do naszej organizacji, nawet jeśli musi się chwilę zastanowić, jakie korzyści ma z przynależności, to bez wahania powie, że warto w niej być.

Przynależność do Polskiego Związku Kamieniarstwa to budowanie siły branżowej organizacji formalnej, w której można wspólnie definiować i rozwiązywać sprawy ważne, trudne i najczęściej nie do przejścia dla pojedynczej firmy. Ale z drugiej strony, to również przestrzeń do budowania relacji niefor-

malnych, zawierania znajomości opartych na zaufaniu, zdobywania nowych doświadczeń, wymiany informacji. Giełda kooperacyjna, która towarzyszy nie tylko zjazdom, ale każdemu niemal spotkaniu, pozwala lepiej, łatwiej, szybciej realizować zlecenia, które w pojedynkę nie byłyby realne.

Dla mnie wielką inspiracją są spotkania, do jakich dochodzi przy okazji zjazdów, gdy jesteśmy zapraszani do konkretnych firm. Zobaczenie rozwiązań organizacyjnych, możliwość spytania o skuteczność jakiejś stosowanej technologii, opinię o maszyny, narzędzia, dyskusja, jaka się przy tym wywiązuje – to wartość sama w sobie. Otwartość w tym zakresie opłaca się obu stronom takiego spotkania, a zaufanie zbudowane w związku jest katalizatorem, który zwiększa otwartość. Działa to nie tylko podczas zjazdów. Sam chętnie dzielę się doświadczeniami, pokazuję swoją firmę gościom, gdy tylko się pojawią. Życzę wszystkim kamieniarzom tej otwartości na innych, która zatacza kręgi i wraca.

Krzysztof Skolak

biuro: ul. Kościuszki 2 pok. 19 58-150 Strzegom

50

www.kamieniarze.org.pl tel. (74) 855 12 28 CZERWIEC - LIPIEC 2021

p r aw o i p o dat k i

Krzysztof Fornal

Tajemnica kas fiskalnych 2021 W kamieniarstwie nie ma obowiązku stosowania kasy fiskalnej (jakiejkolwiek), jeżeli sprzedaż odbywa się tylko dla firm (na fakturę), a sprzedaż dla osób fizycznych (nieprowadzących działalności gospodarczej) nie przekroczyła 20 000 zł *). Tak w dużym skrócie i ogromnym uproszczeniu można podsumować szum, jaki powstał na forach kamieniarskich wokół zagadnienia kas fiskalnych on-line.

A wszystko za sprawą rozporządzenia, które z dniem 1 lipca 2021 r. nakłada na kolejne branże, w tym budowlaną, obowiązek wymiany kas starego typu z kopią papierową lub kopią elektroniczną na kasy on-line.

Proszę zwrócić uwagę na to, że chodzi o wymianę kasy, a nie o jej wprowadzenie. Czyli: jeśli firma do tej pory nie potrzebowała kasy fiskalnej – co regulują inne przepisy – to nadal nie będzie jej potrzebować. Druga sprawa to zakres działalności: rozporządzenie mówi o branży budowlanej, nie o branży kamieniarskiej.

Odnosząc się do branży kamieniarskiej w pierwszej kolejności warto zwrócić uwagę, że specjaliści z dziedziny prawa podatkowego wyjaśniają, że usługi polegające na montażu nagrobków nie stanowią robót budowlanych, bowiem nie dotyczą obiektu budowlanego, rozumianego jako budynek, budowla bądź obiekt małej architektury (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 marca 2001 r., II SA/Ka 1110/99). Tym samym, podatnik nie ma obowiązku ich ewidencjonowania za pośrednictwem kasy fiskalnej online od 1 lipca 2021 r.**) W branży kamieniarskiej nierzadko jednak można się spotkać ze sprzedażą usług budowlanych. Będą to np. montaż parapetów, montaż schodów, usługi brukarskie, itp. Sama sprzedaż parapetów czy schodów kamiennych albo kostki brukowej nie stanowi usługi budowlanej, jednak firmy kamieniarskie dość często wystawiają faktury za wykonanie usługi polegającej na montażu parapetów czy schodów, ponieważ przy spełnieniu pewnych warunków takie usługi objęte są stawką VAT 8%. Należy zatem mieć na uwadze, że te z firm kamieniarskich, które dokonują dostawy usług budowlanych także są objęte obowiązkiem wymiany kas fiskalnych starego typu na kasy on-line. Nadal mówimy o wymianie, a nie obowiązku wprowadzenia.

Krzysztof Fornal – Główny Księgowy w Kancelarii Księgowych Sp. z o.o. z siedzibą w Strzegomiu.

Czym jest kasa fiskalna on-line? Kasa fiskalna on-line jest urządzeniem o takiej samej funkcjonalności, co dotychczas używane kasy, ale posiada pamięć elektroniczną i funkcję wysyłki informacji do Ministerstwa Finansów. Wcześniejsze kasy nie wysyłały takich informacji, więc nawet jeśli wykonywały kopię elektroniczną transakcji, to ich pamięć z czasem się zapełniała.

Jest jeszcze kilka wyjątków, kiedy nie ma obowiązku stosowania kasy fiskalnej, ale te wyjątki nie są oczywiste, więc powinny być rozpatrywane dość indywidualnie i lepiej uzgodnić je z biurem księgowym, znającym specyfikę danej firmy.

Jeśli jednak dochodzi do obowiązku wymiany kasy fiskalnej, należy zwrócić uwagę na dwie kwestie. Po pierwsze, w odniesieniu do starej kasy, zakończenie jej pracy w trybie fiskalnym wiąże się z pewnymi obowiązkami, tj. należy sporządzić ostatni raport dobowy, wykonać odczyt zawartości pamięci, sporządzić protokół (konieczny będzie kontakt z serwisantem) i dostarczyć komplet dokumentów do właściwego Urzędu Skarbowego.

Po drugie, warto pamiętać o przysługującej uldze w związku z wymianą starej kasy fiskalnej na kasę fiskalną typu on-line, która wynosi maksymalnie 700 zł. W tym celu do Urzędu Skarbowego należy złożyć wniosek wraz z kompletem dokumentów.

Na zakończenie warto również dodać, że, o ile kasa fiskalna on-line będzie posiadać taką funkcjonalność, za zgodą nabywcy (np. poprzez akceptację regulaminu sklepu), możliwe będzie wystawianie paragonów fiskalnych w postaci elektronicznej, np. za pośrednictwem poczty e-mail, wiadomości SMS czy przy użyciu komunikatorów internetowych. Niezależnie jednak od powyższego kasa fiskalna typu on-line będzie, z określoną częstotliwością, przekazywać do Centralnego Repozytorium Kas informacje o dokonywanych transakcjach. 

tel./fax: (74) 649 22 22 e-mail: biuro@kancelariaksiegowych.pl www.kancelariaksiegowych.pl

*)

w poprzednim roku podatkowym System Informacji Prawnej LEX, https://sip.lex.pl, 2021

**)

52

CZERWIEC - LIPIEC 2021

p r aw o i p o dat k i

RODO

Artur Majchrzycki

Impreza, koncert?

Weź certyfikat zaszczepienia!

W Polsce jednym z przepisów regulujących kwestie postępowania w związku z przeciwdziałaniem rozprzestrzenianiu się koronawirusa jest rozporządzenie Rady Ministrów z 6 maja 2021 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii.

Określa ono m.in. limity osób mogących uczestniczyć w różnych wydarzeniach, czy to w pomieszczeniu zamkniętym np. strefie gastronomicznej czy na otwartym powietrzu np. koncercie. Zgodnie z § 26 ust. 16, do liczby osób mogących uczestniczyć w imprezie i spotkaniu, nie wlicza się m.in. osób zaszczepionych przeciwko COVID-19.

Ponieważ informacje o szczepieniu stanowią szczególną kategorię danych osobowych, są danymi dotyczącymi zdrowia. Przetwarzanie ich jest objęte większą ochroną i dopuszczalne po spełnieniu przynajmniej jednej z przesłanek m.in., gdy jest to niezbędne ze względów związanych z interesem publicznym w dziedzinie zdrowia publicznego.

Jednak w.w. rozporządzenie nie uprawnia podmiotów zobowiązanych do przestrzegania określonego tymi przepisami limitu osób do żądania od nich udostępnienia informacji o zaszczepieniu przeciwko COVID-19. Nie określają też, kto i w jaki sposób może weryfikować, czy dana osoba jest zaszczepiona przeciwko COVID-19. Nie przewidują też „konkretnych środków ochrony”, o których mowa w przepisach RODO. Artur Majchrzycki – Inspektor Ochrony Danych, jest ekspertem ds. ochrony danych osobowych. Specjalizuje się w problemach związanych z wdrażaniem przepisów ochrony danych osobowych.

Posiada wieloletnie doświadczenie związane z zabezpieczeniami informatycznymi w ochronie danych. Audytor Wewnętrzny Systemów Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji zgodnego z ISO/IEC 27001.

Dlatego nie można uznać ich za podstawę uprawniającą do pozyskiwania od uczestników takiego spotkania informacji o przyjęciu przez nich szczepienia. Tym samym nie mają one prawa żądać podania od nich takich danych, a osoba, której dane dotyczą, nie ma obowiązku ich podania.

Więc na jakich zasadach można uzyskać informacje o zaszczepieniu?

W tej sytuacji, tylko gdy zainteresowana osoba wyrazi zgodę na przedłożenie informacji o zaszczepieniu, pozyskanie takich informacji może zostać uznane za uprawnione. Co istotne, zachowane muszą być przy tym warunki pozyskania zgody określone art. 7 RODO., czyli zgoda musi być dobrowolna, świadoma, konkretna – wyrażona w formie jednoznacznego okazania woli i możliwa do odwołania w każdym czasie.

Ewentualne okazywanie dowodów potwierdzających fakt zaszczepienia może się odbywać z inicjatywy samej osoby zainteresowanej.

Należy przy tym pamiętać również o tym, by podmiot nadmiarowo nie ingerował w prywatność osoby np. poprzez utrwalanie okazanych dokumentów czy też zbieranie oświadczeń woli. Brak jest bowiem przesłanek także do dalszego przechowywania informacji o zaszczepieniu po zweryfikowaniu informacji.

Zatem gdy osoba, której dane dotyczą, zdecyduje się na dobrowolne okazanie certyfikatu szczepienia, powinno być wystarczające, że podmiot się z nim zapoznał i wpuścił tę osobę poza limitem. Nie może zaś tej informacji dalej przechowywać. 

Kontakt do autora: tel. 501 15 11 15 email: a.majchrzycki@moment24.pl

54

CZERWIEC - LIPIEC 2021

56

CZERWIEC - LIPIEC 2021

FOTOGRAFIA FOTOGRA FOTOGRAFI FOTOGRA FOTOGRAFIA FOTOGRAFIA W KAMIEN WWKA ZUS MIŁOSIERNY W KRYSZTALE W KAMIENIU WWKAMIENIU KAMIE K FOTOGRAFIA FOTOGRAFIA JEDYN FOTOGRAFIA FOTOGRAFIA wykonujemy W KAMIENIU W KAMIENIUgra

PORTRETY NAGROBKOWE PORTRETY NAGROBKOWE PORTRETY PORTRETYNAGROBKOWE NAGROBKOWE

PORTRETY NAGROBKOWE

PORTRETY NAGROBKOWE

ORTRETY NAGROBKOWE

FOTOCERAMIKA FOTOCERAMIKA FOTOKRYSZTA FOTOKR FOTOCERAMIKA FOTOCERAMIKA FOTOKRYSZTAŁY FOTOKRYSZTAŁ W KAMIENIU W KAMIENIU FOTOCERAMIKA FOTOCERAMIKA FOTOKRYSZT FOTOK

FOTOCERAMIKA FOTOCERAMIKA FOTOKRYSZTAŁY FOTOKRYSZTAŁY wykonujemy

gra idealnych do na idealnych do na FOTOCERAMIKA FOTOCERAMIKA FOTOKRYSZTAŁY FOTOKRYSZTAŁY

JEZUS MIŁOSIERNY WW KRYSZTALE JEZUS MIŁOSIERNY KRYSZTALE JEZUS MIŁOSIERNY W KRYSZTALE JEZUS MIŁOSIERNY W KRYSZTALE JEDYNI JEZUS MIŁOSIERNY W KRYSZTALE

JEDYNI JEDY JEDYNI W EUR JED wykonujemy graw graw wykonujemy

wykonujemy grawery na płytkach o JEZUS MIŁOSIERNY W KRYSZTALE wykonujem wykonuj idealnych do nakl idealnych naklr idealnych do naklejenia nado każdy

idealnych JEDYNI W idealnyc T

Tylko 200 zł nettoT

wykonujemy grawery idealnych do nakleje Tylk

JEDYNI JEDYNI W EUROPIE W EUROP

0% 0%W EUROP 0% JEDYNI JEDYNI W EUR 0% 0%

wykonujemy wykonujemy grawery na grawery płytkach na opłytkach grubości o grubości 5mm, 5

wykonujemy wykonujemy grawery na grawery płytkach na opłytkach grubości o grubości 5mm, 5 idealnych idealnych do naklejenia do EUROPIE naklejenia na każdy każdy rodzaj rodzaj na każdy każdy kamienia.. rodzaj kamie kamie JEDYNI JEDYNI W EUROPIE Wdo idealnych idealnych do naklejenia naklejenia na na kamienia.. rodzaj Tylko 200 200 Tylko zł EUROPIE netto 200zzzł zł naszą nettopłytką. płytką. naszą pł pł JEDYNI JEDYNI WTylko W EUROPIE Tylko zł netto 200 naszą netto zz naszą JEDYNI JEDYNI W EUROPIE W EUROPIE wykonujemy wykonujemy grawery na grawery płytkach na opłytkach grubości o grubości 5mm, 5mm WIZERUNKI ŚWIĘTYCH W KRYSZTALE idealnych idealnych dograwery naklejenia do naklejenia na każdy rodzaj na każdy kamienia.. kamienia wykonujemy wykonujemy na grawery płytkach na opłytkach grubości orodzaj grubości 5mm, 5mm JEDYNI JEDYNI W EUROPI W EURO wykonujemy wykonujemy grawery na grawery płytkach na opłytkach grubości o grubości 5mm, 5mm, idealnychidealnych do naklejenia do naklejenia na każdy rodzaj na każdy kamienia.. rodzaj kamienia..

Tylko 200Tylko zł netto 200zzłnaszą nettopłytką. z naszą płytką.

0% 0% 0% RABAT RABAT DEMO DEMO RABAT DEMO

idealnychidealnych do naklejenia do naklejenia na każdy rodzaj na każdy kamienia.. rodzaj kamienia wykonujemy wykonujemy grawery na grawery płytkach nana opłytkach grubości o gru 5m wykonujemy wykonujemy grawery na grawery płytkach grubości og 5 JEDYNI JEDYNI W EUROPIE W EUROPIE Tylko 200 Tylko zł netto 200 zzłnaszą netto płytką. zopłytkach naszą płytk idealnych idealnych do naklejenia do naklejenia na każdy rodzaj na każdy kamien rodz idealnychidealnych do naklejenia do naklejenia na każdy rodzaj na każdy kami ro

Tylko 200Tylko zł netto 200zzłnaszą nettopłytką. z naszą płytk

RABATRABAT DEMO DEMO

wykonujemy wykonujemy grawery na grawery płytkach na opłytkach grubości oDOSKONAŁ grubości 5mm, 5mm, Tylko Tylko zł netto 200 zkamienia.. złnaszą płyt z pn Tylko 200 Tylko zł netto 200 znetto złnaszą netto idealnychidealnych do naklejenia do naklejenia na każdy rodzaj na200 każdy kamienia.. rodzaj na zakupTylko pierwszej sztuki FOTOCERAMIKA FOTO 200 Tylko zł netto 200zzłnaszą nettopłytką. z nasząI płytką.

na zakup pierwszej sztuki FOTOCERA Nasze kryształy i foto-porcelan na zakuppierwszej pierwszej sztuki na farbami zakup sztukiikryszta FOTOCERAM ceramicznymi wypala Nasze kryszta Nasze

RABAT DEMO RABATRABAT DEMO DEMO

Kontakt

wymiary Cyberlab.pl S.C. 12 x 30 /42-500 15 x 40 cm Al. Kołłątaja 18, Będzin Kontakt Kontakt 11 x 15 / 16 x 20 cm info@cyberlab.pl boki lub fazą608 Cyberlab.pl Cyberlab.pl S.C. 32 726 S.C. 533z474 12proste 19

Kontakt

takt takt

Al. Kołłątaja Al. 18,Kołłątaja 42-500 Będzin 18, 42-500 Będzin info@cyberlab.pl info@cyberlab.pl Cyberlab.pl 533 474 608 32 726 12 19 32 726 12 474 19 608533S.C.

Kontakt www.portretynagrobkowe.pl Al. Kołłątaja 18, 42-500 Będzin Kontakt Kontakt Kontakt

na sztuki Dzięki tej metodzie  wymiary 12 x 30 lub 15 x 40 tradycyjny. cmzakup pierwszej FOTOCERAM Nasze kryształy farbami ceram DO farbami ceram trwałość obrazu przez  najnowsza technika farbami ceramic na zakup pierwszej sztuki Nasze kryształy tradycyjny.

Dz FOTOC na zakup pierwszej sztu  wymiary 12 x 30 lub 15 x 40 cm na zakup pierwszej sztuki tradycyjny.

Dz FOTO DOSKONAŁEJ JAKOŚCI JAKOŚCI FOTOCERAMIK  doskonałe koloryDOSKONAŁEJ i12 ostrość tradycyjny.

Dzię  wymiary x 30 lub 15 x 40 cm farbami ceramic trwk FOTOCERAMIKA FOTOCERAMIKA I FOTOKRYSZTAŁY I FOTOKRYSZTAŁY trw  trójwymiarowości Nasze najnowsza trwało efekt wymiary 12technika xfoto-porcelany 30 lub 1515xxwykonujemy 40 cm Nasze Nasze i tradycyjny.

Dzię najnowsza technika  wymiary x i30 lub 40 cm kryształy Nasze kryształy Nasze kryształy i 12 foto-porcelany wykonujemy  niezwykła obrazu farbami farbamigłębia farbami ceramicznymi ceramicznymi i wypalamy i wypalamy w DOSKONAŁEJ sposób wfarbami sposób ceramiczny farbam trwało DOSKONAŁEJ JAKOŚCI JAKO doskonałe kolory i DOSKONAŁEJ ostrość DOSKONAŁEJ JAKOŚCI JAKOŚC  najnowsza technika  doskonałe kolory i ostrość DOSKONAŁEJ DOSKONAŁEJ JAKOŚCI JAKO najnowsza technika tradycyjny. tradycyjny.

Dzięki tejDzięki metodzie tej metodzie gwarantujemy gwarantujemy  odporna nawymiary warunki Dzięki tradycyjn  wymiary 12FOTOCERAMIKA xtrwałość 30 lub 15 xIlub 40 cm  12 x 30 15 x 40 cm tradycy trwałość obrazu przez obrazu minimum przez minimum 50 lat.tradycyjny.

50 lat.  wymiary 12 x 30 lub 15 x 40 cm FOTOCERAMIKA FOTOCERAMIKA FOTOKRYSZTAŁY I FOTOKRYSZTAŁY FOTOCERAMIKA I FOTOKRYSZTAŁY I FOTOKRYSZTA FOTOCERAMIKA FOTOCERAMIKA I FOTOKRYSZTAŁY I FOTOKRYSZTA  doskonałe efekt trójwymiarowości DOSKONAŁEJ JAKOŚCI JAKOŚC efekt trójwymiarowości kolory i ostrość atmosferyczne doskonałe kolory i DOSKONAŁEJ ostrość i temperaturę trwałość  najnowsza technika Nasze kryształy Nasze kryształy i foto-porcelany i foto-porcelany foto-porcelany wykonujemy wykonujem  najnowsza technika Nasze kryształy Nasze kryształy i foto-porcelany i wykonujemy wykonu  najnowsza technika FOTOCERAMIKA FOTOCERAMIKA Ii iFOTOKRYSZTAŁY Ii FOTOKRYSZTAŁY Nasze kryształy Nasze kryształy iobrazu foto-porcelany foto-porcelany wykonujemy wykonu montażowa niezwykła głębia obrazu GRATIS! efekt trójwymiarowości farbami farbami ceramicznymi ceramicznymi wypalamy wypalamy w sposób w sposó niezwykła głębia taśma efekt trójwymiarowości DOSKONAŁEJ DOSKONAŁEJ JAKOŚCI JAKOŚCI farbami farbami ceramicznymi ceramicznymi i wypalamy i wypalamy w sposób w spo spo  doskonałe kolory ikolory ostrość farbami farbami ceramicznymi ceramicznymi i metodzie wypalamy imetodzie wypalamy w sposób w DOSKONAŁEJ DOSKONAŁEJ JAKOŚ Nasze kryształy Nasze kryształy i tej foto-porcelany ii ostrość foto-porcelany wykonujemy wykonujem tradycyjny. tradycyjny.

Dzięki Dzięki tej gwarantujemy gwarantujem  doskonałe DOSKONAŁEJ DOSKONAŁE JAKO  doskonałe kolory i ostrość  odporna na warunki tradycyjny. tradycyjny.

Dzięki tej Dzięki metodzie tej metodzie gwarantujemy gwarantu  niezwykła głębia obrazu FOTOCERAMIKA FOTOCERAMIKA Iobrazu FOTOKRYSZTAŁY Iobrazu FOTOKRYSZTAŁY trwałość trwałość przez minimum przez minimum 50gwarantu lat.

50 la farbami farbami ceramicznymi ceramicznymi i wypalamy i gwarantujemy wypalamy w sposób w sposó tradycyjny. tradycyjny.

Dzięki tejDzięki metodzie tej metodzie odporna na warunki  efekt trójwymiarowości  niezwykła głębia obrazu

www.portretynagrobkowe.pl www.portretynagrobkowe.pl info@cyberlab.pl Cyberlab.pl S.C. lab.pl S.C.

lab.pl S.C. Kontakt Al. Kołłątaja 18, Będzin Cyberlab.pl Cyberlab.pl S.C. S.C. 533 474 608 32 726 12 1942-500 łłątaja 18, 42-500 Będzin Kontakt Kontakt Cyberlab.pl S.C. łłątaja 18, 42-500 Będzin kt Al. Kołłątaja Al. 18, Kołłątaja 42-500 Będzin 18, 42-500 Będzin kt info@cyberlab.pl cyberlab.pl Al. Kołłątaja 18, 42-500 Będzin info@cyberlab.pl info@cyberlab.pl cyberlab.pl ontakt Kontakt Cyberlab.pl Cyberlab.pl Cyberlab.pl S.C. S.C. 474 608 32726 726 12S.C. 19533 474533 S.C. 533 474 608 32 726 12 19 32 12 19 info@cyberlab.pl b.pl S.C. 533 474 608608 726 12 19 19 www.portretynagrobkowe.pl Al.S.C. Kołłątaja Al. 18, Kołłątaja 42-500533 Będzin 18, 42-500 Będzin b.pl 474 608 726 12 18, 42-500 Będzin Al. Kołłątaja 18, 42-500 yberlab.pl Cyberlab.pl S.C. S.C. 533 474 Będzin 608 32Będzin 726 12 19 00 aja Będzin 18, 42-500 42-500 Będzin Kontakt info@cyberlab.pl info@cyberlab.pl Kontakt Kontakt 00 aja Będzin 18,

. Kołłątaja Al. 18,Kołłątaja 42-500 Będzin 18, 42-500608 Będzin info@cyberlab.pl www.portretynagrobkowe.pl www.portretynagrobkowe.pl info@cyberlab.pl berlab.pl 533 533 474 608 32 726 12 1932 726 12 474 19 berlab.pl o@cyberlab.pl info@cyberlab.pl www.portretynagrobkowe.pl 533 474 608 533 474 608 6 12 19 Cyberlab.pl S.C. 12 Cyberlab.pl Cyberlab.pl S.C. S.C. 533 474 474608 608 32 12 19 533 474 533 474 6 12 1912 608 533 474 608 53319 474 608 533 32 726 19 32 726 12 726 19608

.portretynagrobkowe.pl

FOTOCERAMIKA FOTOCERAMIKA I FOTOKRYSZTA I FOTOKR FOTOCERAMIKA FOTOCERAMIKA I FOTOKRYSZT I FOTOK WYKONUJEMY TAKŻE

trwałość obrazu trwałość przez obrazu minimum przez minimum 50 lat. lat. 5 5 Nasze efekt trójwymiarowości tradycyjny. tradycyjny.

Dzięki tejDzięki tej wykonujemy metodzie gwarantujemy gwarantujem atmosferyczne temperaturę efekt trójwymiarowości kryształy Nasze kryształy i ifoto-porcelany i metodzie foto-porcelany wykonujemy trwałość obrazu trwałość przez obrazu minimum przez minimum 50 życzenie odporna na warunki na wykonamy  niezwykła głębia obrazu Nasze kryształy Nasze kryształy i foto-porcelany i foto-porcelany wykonuje trwałość obrazu trwałość przez obrazu minimum przez minimum 50 lat.

50 la DOSKONAŁEJ farbami farbami ceramicznymi ceramicznymi i wypalamy i wypalamy w sposób w sposób Nasze kryształy Nasze kryształy i foto-porcelany i foto-porcelany wykonu atmosferyczne i temperaturę  odporna na warunki taśma montażowa GRATIS! tradycyjny. niezwykła obrazu niezwykła głębia obrazu farbami farbami ceramicznymi ceramicznymi i iwypalamy i iwypalamy w wspos tradycyjny.

Dzięki głębia tej Dzięki metodzie tej metodzie gwarantujemy gwarantujemy atmosferyczne i temperaturę farbami farbami ceramicznymi ceramicznymi wypalamy wypalam sp JAKOŚCI KRYSZTAŁY  odporna natradycyjny. warunki trwałość obrazu trwałość przez obrazu minimum przez minimum 50tej lat.

50 lat. gw tradycyjny.

Dzięki tej Dzięki metodzie tej metodzie gwarantuje taśma montażowa GRATIS! tradycyjny. tradycyjny.

Dzięki tejDzięki metodzie metodzie gwarantu atmosferyczne i temperaturę Z WIZERUNKAMI OSÓB  odporna warunki każdego świętego  odporna na warunki taśma montażowa GRATIS! atmosferyczne i na temperaturę trwałość obrazu trwałość przez obrazu minimum przez min 50m trwałość obrazu trwałość przez obrazu minimum przez 5 WYKONUJEMY TAKŻE taśma montażowa GRATIS! atmosferyczne i itemperaturę atmosferyczne temperaturę taśma montażowa GRATIS!

50 LAT 50 LAT TAKŻE WYKONUJEMY WYKONUJEMY TAKŻE taśma GRATIS! GWARANCJI GWARANCJI taśmamontażowa montażowa GRATIS! WYKONUJEMY TAKŻE JAKOŚCI KRYSZTAŁY DOSKONAŁEJ

DOSKONAŁEJ DOSKONAŁEJ WYKONUJEMY TAKŻE DOSKONAŁEJ Z WIZERUNKAMI OSÓB JAKOŚCI KRYSZTAŁY DOSKONAŁEJ JAKOŚCI KRYSZTAŁY TAKŻE WYKONUJEMY JAKOŚCI KRYSZTAŁY WYKONUJEMY TAKŻ Z WIZERUNKAMI JAKOŚCI KRYSZTAŁY OSÓB

WIZERUNKAMI OSÓB DOSKONAŁEJ DOSKONAŁEJ IZPORCELANY 50 LAT 50 LAT JAKOŚCI KRYSZTAŁY JAKOŚCI KRYSZTAŁY Z WIZERUNKAMI OSÓB

Z WIZERUNKAMIGWARANCJI OSÓB GWARANCJI

50 LAT 50 LAT Z ZWIZERUNKAMI OSÓ WIZERUNKAMI OS

50 LAT 50 LA

GWARANCJI GWARANCJI

A NIU

AŁY

NI W EUROPIE

awery na płytkach o grubości 5mm, aklejenia na każdy rodzaj kamienia..

Tylko 200 zł netto z naszą płytką.

IE

mm, nia.. ytką.

DOSKONAŁEJ JAKOŚCI AMIKA I FOTOKRYSZTAŁY

ły i foto-porcelany wykonujemy micznymi i wypalamy w sposób zięki tej metodzie gwarantujemy ałość obrazu przez minimum 50 lat.

ŚCI AŁY

emy osób emy 0 lat.

T

JI

50 LAT

GWARANCJI

w i e dz a k a m i e n i a r s k a

Odkryj marmury karraryjskie – przewodnik, część 8

Odmiany Bianco Carrary

W ostatnich dwóch artykułach przybliżaliśmy temat „literkowego” podziału Bianco Carrary: C, CD, D . Zanim przejdziemy dalej, warto przypomnieć sobie kilka pojęć.

Bianco Carrara Ordinario – tak brzmi oryginalna i pełna nazwa Bianco Carrary – jest odmianą marmuru posiadającą wiele podtypów, którą wydobywa się z licznych kamieniołomów, często oddalonych od siebie o wiele kilometrów.

Litery C, CD, D nie powinny być uważane za nazwy konkretnych podtypów Bianco Carrary, mimo że najczęściej właśnie w ten sposób są rozumiane. Są one jedynie umownym kodem używanym do opisu koloru tła oraz ilości użylenia podczas ogólnej klasyfikacji wyglądu bloków, płyt i płytek Bianco Carrara.

Przy czym ten system opisu ma niewiele wspólnego z tradycją oraz kulturą wywodzącą się z Carrary. Takiego podziału zaczęto używać stosunkowo niedawno, bo dopiero w drugiej połowie XX wieku.

Oto poprawne definicje typów jakościowych: – bloki, płyty, płytki w jakości C charakteryzują się perłowobiałym, jednolitym kolorem tła oraz subtelnym użyleniem; – bloki, płyty, płytki w jakości CD charakteryzują się białawym, jasnoszarym, jednolitym kolorem tła oraz umiarkowanym użyleniem;

Należy zwrócić uwagę, iż duża część wydobytej Bianco Carrary nie mieści się w wyżej opisanych kryteriach wizualnych. Bianco Carrara C, CD lub D musi posiadać jednolity wygląd – zarówno kolor tła, jak i użylenie powinno być jednolite w swojej formie.

W rzeczywistości z kamieniołomów karraryjskich wydobywa się sporo bloków o niejednolitym kolorze oraz nierównomiernym użyleniu. Problem tkwi w samej klasyfikacji „C, CD, D”, która jest niekompletna – jest uproszczoną wersją nieco starszej i znacznie wszechstronniejszej metody obejmującej pięć rodzajów jakościowych: C, CD, D, Corrente, Edilizia.

Definicja dodatkowych określeń jest następująca: – bloki, płyty, płytki w jakości Corrente charakteryzują się białawo-szarym, niejednolitym kolorem tła; oznacza to, iż tło może być jaśniejsze od jakości D, lecz posiadać ciemniejsze i jaśniejsze plamy – oraz nierównomiernym wzorem użylenia; – bloki, płyty, płytki w jakości Edilizia charakteryzują się szarym, niejednolitym tłem, intensywnym, nierównomiernym i raczej nieestetycznym użyleniem.

– bloki, płyty, płytki w jakości D charakteryzują się jasnoszarym, szarym, siwym, jednolitym kolorem tła oraz w miarę umiarkowanym użyleniem.

60

CZERWIEC - LIPIEC 2021

Niewątpliwie klasyfikacja „C, CD, D, Corrente, Edilizia” jest dużo bardziej kompletna, logiczna oraz łatwiejsza w zastosowaniu. Dziwi więc fakt, iż obecnie jest zupełnie nieznaną formą podziału Bianco Carrary.

Przeprowadziliśmy szereg badań na ten temat, co finalnie doprowadziło nas do podsumowania w postaci wniosku, iż wyjaśnienie przyczyny leży w ekspansji Bianco Carrary na rynki zagraniczne. Mianowicie do lat 80. materiały klasyfikowane jako Corrente i Edilizia były dystrybuowane głównie na rynku włoskim do projektów niskobudżetowych lub takich, gdzie ze względu na wykończenie powierzchni w sposób antykowany lub antypoślizgowy, kolorystyka i użylenie nie miały większego znaczenia. Odwrotna sytuacja miała miejsce w przypadku slabów i płytek przeznaczonych na eksport na bogatsze rynki, głównie do USA i Wielkiej Brytanii. Przeznaczano tu materiały pochodzące tylko i wyłącznie z selekcji C, CD oraz D, co spowodowało rozpowszechnienie się właśnie tych trzech kategorii jakościowych.

W niedługim okresie globalny popyt na marmury karraryjskie znacząco wzrósł. Wiele krajów zaczęło importować ten surowiec, w tym na realizacje dopuszczające tanie materiały. W konsekwencji na rynek eksportowy trafiły również płyty z kategorii Corrente i Edilizia. Chcąc uatrakcyjnić swoją ofertę, większość „nowych” importerów zdecydowała się na używanie jedynie nazw najbardziej znanych kategorii jakościowych Bianco Carrary. Na dłuższą metę taki stan rzeczy doprowadził do powstania niefortunnej sytuacji: błędnego przypisywania kategorii C, CD i D do materiału o jakości spoza tych klas.

Biorąc pod uwagę powyższe, czas wyciągnąć następujące wnioski: 1) Stosowanie klasyfikacji „C, CD, D, Corrente i Edilizia” – lub jej uproszczonej wersji „C, CD i D” – ma sens pod warunkiem, że typy jakościowe są odpowiednio przypisane. Klasyfikacje te zostały opracowane, aby ułatwić komunikację między dostawcami a nabywcami, podczas gdy niewłaściwe przypisanie jakości jest niepotrzebnym źródłem nieporozumień.

Ostatecznie materiał mówi sam za siebie: jeśli tło danej partii płyt jest szare i niejednolite, a użylenie intensywne i nierówne, to nie ma uzasadnienia „podkręcanie” danego materiału, nazywając go Bianco Carrara C: nazwa nie zmieni przecież jego wyglądu!

2) Zamiast błędnie przypisywać typy jakościowe, lepiej byłoby po prostu użyć nazwy Bianco Carrara i pozwolić ludziom samodzielnie ocenić kolor i użylenie.

3) Wygląd materiału niekoniecznie idzie w parze z jego jakością techniczną. Wątpliwości powinien wzbudzać każdy sprzedawca, który nie znając marmuru karraryjskiego, obsesyjnie powtarza, że „im bielszy, tym lepszy”, ponieważ „lepszy” nie oznacza niczego konkretnego. Przystępując do realizacji projektu uwzględniającego użycie marmuru w miejscach o niekorzystnych warunkach, gdzie musimy się zmierzyć z niską oraz wysoką temperaturą, deszczem, śniegiem, intensywnym ruchem pieszym, sugerujemy najpierw przyjrzeć się właściwościom technicznym materiału, a dopiero w następnej kolejności jego kolorystyce.. 

Omnistone, dostarcza materiał sklasyfikowany, nazwany oraz wyceniony zgodnie z autentycznym systemem obowiązującym w Carrarze.

Dane kontaktowe:

tel. 696 800 199

biuro@omnistone.pl

www.omnistone.pl

www.kurierkamieniarski.pl

61

NR 3/2021 (112)

w i e dz a k a m i e n i a r s k a

Renowacja posadzki kamiennej – krystalizacja

Artur Janus

Aby przejść do ostatniej fazy prac obejmujących renowację posadzki – krystalizacji – trzeba wyjaśnić kilka kwestii podstawowych. Krystalizacja jest procesem chemicznym, podczas którego kwasy (szczawiany) wchodzą w reakcję z węglanem wapnia zawartym w skale, czego efektem jest powstanie na powierzchni roboczej świecących kryształków.

Te kryształki to krzemiany wapnia, które niwelują niewielkie zarysowania powierzchni i utwardzają ją.

Na tym, w uproszczonej wersji opisu, polega proces krystalizacji.

O krystalizacji zatem mówimy tylko w przypadku pielęgnacji kamieni zawierających w swoim składzie węglan wapnia. Są to marmury i wapienie. Marmur jest skałą metamorficzną, a jego złoża powstały na skutek osadzania się różnych warstw skał, części roślin i organizmów żywych, które później uległy przeobrażeniu pod wpłwem ciśnienia i/lub temperatury. W Polsce marmur wydobywany jest w Sławniowicach, a najbardziej znane historyczne złoża to Biała Marianna i Zielona Marianna. Ponieważ głównym składnikiem marmurów jest węglan wapnia, jest on podatny na działanie kwasów. W codziennym użytkowaniu powierzchni marmurowych częstym problemem są więc plamy z soku cytryny, czarnej porzeczki, wina, itp.

Podatność na działanie kwasów może być też zaletą, albo co najmniej warunkiem koniecznym, kiedy trzeba uzyskać idealny połysk.

Na rynku funkcjonują firmy, które oferują „krystalizację granitu”.

Granit jest skałą głębinową, krzepnącą głęboko pod powierzchnią Ziemi. W Polsce granit jest bardzo popularnym kamieniem wydobywanym głównie na Dolnym Śląsku. Ze względu na fakt, że granit składa się kwarcu, skalenia potasowego, miki i wielu innych minerałów, ale nie zawiera dużych ilości węglanu wapnia (jak marmur), próba jego krystalizacji jest pozbawiona sensu.

Oczywiście może to być chwyt marketingowy, który przynosi komuś wymierne korzyści finansowe, ale przy okazji wprowadza niemały zamęt i błędy w rozumieniu procesów pilęgnacji kamienia.

62

CZERWIEC - LIPIEC 2021

Na rynku kamieniarskim dostępnych jest cała masa produktów, które w swej nazwie zawierają słowo „krystalizator”. Większość z nich nie ma wiele, albo zgoła nic wspólnego z procesem krystalizacji, który skrótowo opisałem powyżej. Przeważnie są to środki w płynie, które faktycznie, ale tylko w pewnym sensie dają efekt krystalizacji, natomiast ich użycie jest zasadne przy niewielkich powierzchniach typu: niektóre blaty, trudnodostępne miejsca. Takie „krystalizatory” zawierać mogą np. teflon, czyli jest to bardziej efekt optyczny niż proces chemiczny. Przy wyborze odpowiedniego środka do krystalizacji warto sprawdzić, czy w swoim składzie ma kwas szczawiowy lub jego pochodne. Jeżeli tak, to jest duże prawdopodobieństwo, że to dobry produkt do wybłyszczenia marmuru.

Moja firma – VerdeKam – od początku swojej działalności bazuje na krystalizatorach w proszku. Do wyboru jest dość duża gama tego typu preparatów, ale nie wszystkie dają zadawalający efekt końcowy. Dlatego warto ciągle poszukiwać nowych preparatów, które spełnią zmieniające się oczekiwania. Niestety producenci co jakiś czas wprowadzają „doskonalsze” wersje swoich produktów – czasem to względy technologiczne, częściej ekonomiczne. Nie można więc stale polegać na jednym dostawcy. Jako firma zużywamy rocznie kilkaset kilogramów krystalizatorów i musimy ten rynek na bieżąco monitorować, by dobrać najlepszy preparat i zachować właściwy stosunek jakości do ceny. Sprawdzone przez siebie produkty polecamy i sprzedajemy w naszym sklepie.

Sam proces krystalizacji posadzki marmurowej (ewentualnie z trawertynu) jest dość prosty. Jeżeli używamy krystalizatora w formie proszku, to wysypujemy go na zwilżoną powierzchnię (chyba, że producent zaleca inaczej) i polerujemy szorowarką jednotarczową, przy użyciu białego peda, czyli miękkiej podkładki z dodatkiem bawełny (ang. pad). Konsystencja uzyskanej podczas pracy masy powinna przypominać jogurt pitny. Szczególną uwagę należy zwrócić na równomierne poruszanie się po opracowywanym fragmencie posadzki – nie powinien on być większy niż ok. 10 m². Krystalizacja takiego odcinka zajmuje około 15 minut.

Jeżeli krystalizacja odbywa się na powierzchni, która wcześniej nie była poddana szlifowaniu, należy (chociaż nie zawsze) dobrze ją umyć i usunąć ewentualne środki chemiczne. Jest duże prawdopodobieństwo graniczące z pewnością, że natkiemy się na wszędobylski polimer lub inne środki „pielęgnacyjne” z pobliskiego supermarketu.

Po ukończeniu krystalizacji danego odcinka odkurzamy go przy pomocy odkurzacza przystosowanego do pracy na mokro. Następnie dokładnie myjemy powierzchnię i ponownie odciągamy wodę za pomocą odkurzacza. Jeżeli wszystkie czynności zostały wykonane prawidłowo, to powinniśmy uzyskać lustrzany, piękny połysk.

W miejscach szczególnie narażonych na działanie kwasów, np. w kuchni, stołówce i temu podobnych miejscach, zasadne może być użycie odpowiedniego impregnatu. Jeżeli zdecydujemy się na taki zabieg, to należy najpierw wykonać próbkę na niewielkim obszarze, w mało widocznym miejscu. Utwardzona i gładka powierzchnia po krystalizacji jest mniej chłonna i łatwo zepsuć efekt końcowy nieumiejętnym zastosowaniem impregnatu.

W przypadku, kiedy nie mamy odpowiedniego sprzętu, a chcemy pozbyć się uciążliwej plamki lub zarysowania na niewielkiej powierzchni możemy zrobić to ręcznie. Jeśli powierzchnia wymaga szlifu, można go wykonać przy pomocy szlifierki kątowej. Proces krystalizacji natomiast przeprowadzimy przy użyciu siły rąk albo niewielkiej polerki wolnoobrotowej. W ten sposób można pozbyć się niewielkich defektów, które psują efekt wizualny powierzchni.

Krystalizację możemy wykonać 3-4 razy w określonym odstępie czasu. Zbyt częste krystalizowanie marmuru, chociaż początkowo może wydawać się dobrym i efektownym sposobem, prowadzi do degradacji kamienia. Po kilkukrotnej (3-4 procesy) krystalizacji należy wyszlifować kamień i dopiero wówczas ponownie skrystalizować. Osiągnięcie idealnego efektu wymaga każdorazowego szlifu przed krystalizacją. 

Do krystalizacji używamy szorowarki o prędkości obrotowej około 150 obrotów na minutę. Szybsza maszyna nie przyda się podczas prac wymagających precyzji, gdyż siła odśrodkowa spowoduje, że krystalizator będzie wyrzucany poza obszar roboczy. Jednym zdaniem: bałagan będzie dużo większy, a efekt znikomy. Warto natomiast zaopatrzyć się w szorowarkę o mocniejszym silniku, bo są bardziej trwałe i użyteczne podczas innego rodzaju prac, a przez to bardziej wszechstronne. Oczywiście oprócz szorowarki można używać również innych spełniających taką samą rolę maszyn, ale jednak polecałbym właśnie takie urządzenie. www.kurierkamieniarski.pl

Artur Janus, autor tekstu, jest właścicielem firmy Verdekam, która od ponad 20 lat zajmuje się kompleksową renowacją kamienia naturalnego.

Dane kontaktowe: tel. 503 113 113 artur.janus@verdekam.com.pl www.verdekam.com.pl

63

NR 3/2021 (112)

Z KAMIENIEM W TLE

TIA

cz. 7

Eben (czytaj: Iben) to biały Afrykaner, który już w moich opowiadaniach przewijał się niejeden raz. Były milicjant z czasów Apartheidu, po czterdziestce, typowy Bur: farma, bukkie (odpowiednik polskiego pick-upa), co weekend braai z rodziną i przyjaciółmi (odpowiednik naszego grilla). I oczywiście – co najważniejsze – polowania!

Eben to Eben Jacek Kiszkiel

W RPA można polować w miesiącach, w których nie ma litery „r” w nazwie – kiedy jest April, to jest zakaz polowań, ale gdy jest May, to można jechać i strzelać. Bar Ebena z trofeami robi wrażenie: od pospolitych zebr i impal po żyrafę i lwa. Oczywiście w wielu z was odezwie się duch potępienia wobec takich praktyk, ale pamiętajmy, że jesteśmy w RPA i polowanie (nie kłusownictwo) jest dla nich czymś takim, jak dla Polaków łowienie ryb czy zbieranie znaczków. Dzieci od najmłodszych lat uczą się strzelać z broni palnej i zdobywają odpowiednie pozwolenia w bardzo młodym wieku, a strzelnic w RPA jest chyba tyle co monopolowych w Polsce!

Jednak wróćmy do Ebena i kopalni. Rok 2014.

Jak pamiętacie, dostaje od Zenona carte blanche i szybko spłaca ten dług zaufania. Eben podejmuje decyzję, która dla nas jest niezgodna z logiką pracy w kamieniołomie, jednak produkcja rusza z kopyta.

TIA – This is Africa – to najczęściej powtarzany przeze mnie zwrot w odniesieniu do RPA. Przez ostatnie 9 lat powtórzyłem go tysiące razy.

Na głos i w myślach.

64

Powodem jest nasze szufladkowe myślenie o wydobyciu i nawyki z Polski – w Polsce idziemy za materiałem w dół i schodzimy coraz głębiej. Nie da się ominąć monolitu, nie da się porzucić miejsca wydobycia i zacząć gdzieś indziej. W Afryce zanim zrobisz dołek, rozbierasz górę. Albo – jak kto woli góry – bo tych miejsc do wydobycia jest sporo i nim dojedziemy do monolitu, musimy rozebrać bouldery – ogromne skalne jaja. Eben otworzył nam oczy na inne spojrzenie na eksploatację granitu. Wśród boulderów czuł się jak ryba w wodzie i pomógł porzucić nawyki z Polski.

W niespełna dwa lata z jednej dziury, w której tak naprawdę się dusiliśmy, pomógł nam otworzyć trzy kolejne góry – Monkey Mountain, 2nd section i 3rd section. Poszła za tym większa produkcja. Zmieniło się też uziarnienie materiału i jego barwa. Każda góra ma swój odcień i indywidualne uziarnienie.

Przy czym historie, że materiał od strony bardziej nasłonecznionej jest jaśniejszy od tego materiału po stronie cienia, można włożyć między bajki. Nasłonecznienie nie ma to żadnego wpływu, ponieważ skorupa na zdrowym materiale (tzw. scumba), jest na tyle gruba, że nie przepuszcza światła i zapewnia, że materiał jest czysty i zdrowy.

CZERWIEC - LIPIEC 2021

Wszystko, co dobre, ma swój początek i koniec.

Tak było również z Ebenem. Na początku był ten blask i ta energia. Oczywiście po zwiększeniu produkcji rozpoczęły się rozmowy na temat podwyżki wynagrodzenia – po negocjacjach spotkaliśmy się w rozsądnym miejscu i to był dla Ebena kolejny bodziec do większego zaangażowania. Dziś muszę przyznać, że trochę nas to uśpiło, ale jak to Zenon mawia: „wartość pracownika poznajesz po tym, ile odpowiedzialności z ciebie ściąga”. Eben był bardzo wartościowym pracownikiem. Lataliśmy oczywiście do RPA, doglądaliśmy kopalni, ale wiele spraw toczyło się bez nas lub z naszym minimalnym udziałem. Mogliśmy wtedy się skupić na odpaleniu projektu Zenon Granite i wprowadzać w temat Afryki Mietka...

Można mieć do Ebena sporo pretensji o podejście do czarnych, ale trzeba być tu, na miejscu, by zrozumieć mentalność tych ludzi. To nie są wakacje, w czasie których twój kontakt z czarnymi da się ograniczyć do zależności gość – obsługa w hotelu.

Pracując z taką społecznością musisz się mierzyć z czyś więcej niż tylko nienawiść – dzisiaj w RPA zachodzi odwrócony apartheid.

Pewnego razu jadąc z Ebenem do Johannesburga, natrafiliśmy na ogromne korki na autostradzie.

Eben postanowił ominąć je, przebijając się przez centrum miasta. Jednak to, czego tam doświadczyłem zmieniło też i moje podejście do życia w RPA. Każdy może sobie zadać pytanie, jak sobie wyobraża centrum metropolii liczącej parę milionów ludzi.

Też miałem swoje wyobrażenia, ale po przejechaniu tych dwóch kilometrów świat dla mnie lekko zwolnił.

Wjechaliśmy w ulicę jednokierunkową i Eben powiedział: „To było kiedyś centrum Johannesburga, zobacz jak teraz wygląda.” Zobaczyłem ulicę po dwóch stronach zastawioną zaparkowanymi samochodami tak ciasno, że nie ma możliwości wyprzedzenia auta przed tobą. Jedziesz w ślimaczym tempie i modlisz się, żeby jak najszybciej stamtąd wyjechać. Stragany z ulicznym żarciem smażone na rozpadających się braaiach, policjanci zajęci rozmowami z prostytutkami, wszechobecny brud i smród, nie mówiąc już o ćpunach i ich strzykawkach leżących przy krawężnikach. Kiedy zbierałem myśli, czując jak pot ze strachu spływa mi po plecach, usłyszałem, jak blisko mnie ktoś przeładowuje broń. Ten charakterystyczny dźwięk kojarzy się najczęściej z filmów akcji, więc obracam głowę w prawo (w RPA ruch jest lewostronny, więc kierowca jest po mojej prawej stronie) – Eben jedną ręką trzyma kierownicę, a drugą sięga za fotel kierowcy po drugi magazynek do pistoletu, który leży między jego kolanami.

Mówię do siebie: „Co ja tu, k…, robię?! Przecież jak zacznie, nie daj Bóg, strzelać, to tu będzie piekło!”

Wtedy słyszę jego głos: „Jeszcze 1000 metrów i wyjedziemy stąd.” Super! Jeszcze tylko 1000 metrów.

Czuję jak do auta wlewa się ten zapach ulicy. Mam wrażenie, że HIV i wrogość unosi się w powietrzu.

I wystarczy jedna zapałka, żeby to wszystko odpalić. Jeszcze auto Ebena: Jeep Wrangler żółty jak odwłok osy... W pewnym momencie jeden z czarnych, który przechodził obok, uderzył ręką w maskę samochodu. Eben wyciągnął broń spomiędzy nóg i głośno powiedział: „F... off!” Czas się zatrzymał, a ja marzyłem już tylko o opuszczeniu tego miejsca jak najszybciej.

Kiedy w końcu wróciliśmy na autostradę Eben powiedział: „Widziałeś, jak to miejsce wygląda? Do czego czarni to doprowadzili? Kiedy byłem mały, wychowywałem się na tych ulicach. Johannesburg czy Pretoria to były piękne miejsca. Po ulicach mogłeś chodzić nawet po północy i wiedziałeś, że nic ci się nie stanie.

Miałem może 16-17 lat, ale wiedziałem, co mogę, a czego nie mogę zrobić na tych ulicach. Dzisiaj po 18tej bałbym się nawet tędy przejechać, a co dopiero córkę lub syna puścić bez opieki. Świat się zmienił i dzisiaj oni myślą, że tu rządzą. Ale oni tylko jadą na wózku, którym zbudowano im lata temu. Tylko że torowisko niestety powoli się kończy!”

Krótka historia, ale zrozumiałem, co miał na myśli i co chciał mi przekazać. To był kiedyś jego świat i żal mu, że dzisiaj wygląda tak, jak wygląda.

Wróćmy do kopalni. W roku 2017, na przełomie stycznia i lutego, z Zenonem zaczęliśmy zauważać, że w Ebenie coś zaczyna się zmieniać. Nie ma już w nim takiego blasku, znikło to „coś”, co widzieliśmy rok wcześniej. Na kopalni i w naszych relacjach było widać, że coś właśnie się kończy. W takim klinczu wytrzymaliśmy do Świąt Wielkanocnych i pod koniec kwietnia zamknęliśmy pierwszy rozdział pracy z Ebenem. Zapytacie, o co poszło? Jak nie wiesz, o co chodzi, to chodzi o kasę: dostał lepszą ofertę pracy od swojego wcześniejszego pracodawcy Franko. Przejęła go dość duża firma, producent płyt granitowych, który też ma swoje kopalnie. Eben dostał propozycję poprowadzenia jednej z kopalni. Jak później się okaże, Eben trafił z deszczu pod rynnę i po czasie okaże się, że Franko wmanewruje go w niemałe kłopoty. To jednak dalsza część historii, którą przeżyliśmy razem, bo Eben zaliczy powrót i znowu będziemy razem pracować na jednej kopalni.

Wtedy, niestety zostaliśmy z Zenonem sami na placu boju: z czarnymi, produkcją, DMR-em czy trupami, które z czasem zaczęły wypadać z szafy.

Ale mamy 2021 rok. Dalej jesteśmy w RPA i prężnie działamy. Lata bez Ebena były ciężkie, ale w sumie następna historia opowie wam o tym, co nas czekało i jak trzeba było się zachować, żeby to ogarnąć i pójść do przodu! Jak to mówią: TIA! 

www.kurierkamieniarski.pl

65

NR 3/2021 (112)

z n a l e zi o n e w s i ec i

Beaumaris. 700 lat w wodzie.

66

CZERWIEC - LIPIEC 2021

Wśród wielu zdjęć z kamieniem w roli głównej, jakie spotykamy w sieci, zwróciliśmy uwagę na stary walijski zamek Beaumaris w Walii – ze względu na bezpośredni kontakt kamiennych murów z wodą.

Zamek Beaumaris był ostatnią warownią wzniesioną przez angielskiego króla Edwarda I po jego podboju Walii w drugiej połowie XIII wieku. Budowa prowadzona była przez mistrza budowlanego i architekta francuskiego pochodzenia, Jakuba z Saint George, z wykorzystaniem pracy 1800 robotników i 450 kamieniarzy.

Beaumaris nigdy nie został w pełni ukończony, dlatego po wojnie w 1642 roku, jako jedyny z zamków warownych z tego okresu, nie został uszkodzony czy rozebrany, aby uniemożliwić jego użycie w celach wojskowych.

Zamek posiadał dok zamkowy, pozwalający na dostarczenie zaopatrzenia bezpośrednio drogą morską przez sztuczny kanał. Dok zasilany był wodą morską, a fosa wodą ze strumienia, poziom między nimi wyrównywany był za pomocą śluzy. Dok chroniony był przez 30-metrowej długości mur, nazwany później Chodnikiem Kanonierów, i przez platformę w jego południowej części, która w średniowieczu mogła pomieścić przenośne urządzenia obronne.

Mur miał aż 3,7 metra grubości.

Kamień używany przy budowie zamku był mieszaniną wapienia, piaskowca i zielonych łupków, które dość losowo umieszczano, wznosząc mury i baszty. Zastosowania łupków zaniechano po przerwie w pracach budowlanych w 1298 roku, w wyniku czego ograniczyły się one do niższych poziomów murów.

Zamek Beaumaris do czasów współczesnych przetrwał w formie trwałej ruiny, wynikającej jednak bardziej z nieukończenia budowy, niż z późniejszych zniszczeń. Zachował się pełny zewnętrzny obwód obwarowań oraz obwód wewnętrzny o niepełnej wysokości. Nie przetrwała żadna wewnętrzna zabudowa na zamkowym dziedzińcu.

W 1986 roku UNESCO uznało zamek za jeden z „najlepszych przykładów architektury wojskowej końca XIII i początku XIV wieku w Europie” i dodało go do Listy Światowego Dziedzictwa. 

www.kurierkamieniarski.pl

67

NR 3/2021 (112)

o g ło s z e n i a d r o b n e

www.kurierkamieniarski.pl/drobne

Z powodu przejścia na emeryturę WYPRZEDAŻ czynnego sklepu kamieniarskiego: artykuły pozłotnicze, szlifierki oraz części zamienne, głowice szlifierskie wahliwe, folie do piaskowania piły, grawerki, narzędzia do rzeźbienia, chemia kamieniarska, akcesoria elektryczne, galanteria nagrobna, artykuły BHP, ściernice diamentowe, segmenty diamentowe i koraliki diamentowe na linkę.

Przy zakupie osobistym – Okazyjne Ceny! Parkowanie przy sklepie. Możliwość zakupu wraz z lokalem (ok. 50 m2).

Kontakt: Strzegom, ul. Św. Anny 13, tel. 691 379 901, diamboz@o2.pl.

Sprzedam puzlarkę hydrauliczna SPM 2009 r. cena 13.000 zł netto, do uzgodnienia. Bardzo mało używana. Tel. 517 249 549

Sprzedam działający zakład kamieniarski w Starym Czarnowie w jednej lokalizacji 32 lata oraz dom mieszkalny parterowy 130 m kw. Dobra lokalizacja - w promieniu 25 km jest 5 największych miast woj. zachodniopomorskiego.

Budynek 20-letni 420 mkw., ogrzewany i ocieplony, hala, 2 garaże, pom. socjalne. Okna plastikowe, cały teren wybetonowany i ogrodzony.

2 sztaplarki, automat polerski, piła dwusuportowa do płyt, boczkarka, docinarka, łupiarka, kolanówka, monitoring. Możliwe przejęcia zakładu z pracownikami. Powierzchnia całej działki wynosi 2400 m kw. Wszelkie informacje tel. 91 3 124 177, 508 070 277

Sprzedam kompresor śrubowy ATMOS E60 prod.

Czechy. Wydajność 60m3/h ze zbiornikiem 300L. Maszyna serwisowana w bardzo dobrym stanie. Posiadam dokumenty zakupu oraz serwisu.

Kontakt: 501-732-391

Producent fartuchów i rękawów wodoodpornych dla kamieniarzy. Sprzedaż wysyłkowa – błyskawiczna wysyłka pocztą lub kurierem. Strzegom, ul. Św. Anny 1/6, www.fartuchywodoodporne.pl, tel. 60 34 26 223, tel./fax 74 8 551 472 Tablice nagrobkowe z plexi grawerowane nietłukące wysyłkowo, www.tablice-nagrobkowe.pl, henryk.mocko@interia.pl, tel. 50 333 46 46 Sprzedam piaskarkę bezpyłową 56-15 firmy GOLDMANN, stół do piaskowania oraz ploter tnący Jaguar II GCC 61. Dołączam też oryginalny program EasySIGN do tworzenia napisów nagrobkowych i reklam. Ponadto stojak do plotera i zapas ścierniwa Frigo II 120kg na ok. 200 napisów.

Sprzęt w bardzo dobrym stanie. Cena do uzgodnienia.

Kontakt: 508-346-002

cennik i kalkulator OGŁOSZEŃ DROBYCH: www.kurierkamieniarski.pl/drobne 72

CZERWIEC - LIPIEC 2021

www.kurierkamieniarski.pl/drobne

Ukraińskie bloki granitowe: Elita, Gabro, Kapuściński, Leznik, Pokostovka, Sajda (Novodanilovka), Tokovski.

Skład: Con Futuro, 20-388 Lublin, Wilczopole-Kolonia 49.

Tel. +48 782 043 753, +48 695 043 753, e-mail: con-futuro@wp.pl Zapewniamy transport!

Sprzedam kamieniołom piaskowców jurajskich wraz z częścią budowlaną o funkcji MNU. Udzielona koncesja na w ydobycie.

Nieruchom o ś ć uzbrojona w media i częściowo ogrodzona.

Pow. 1,4 ha.

Szydłowiec tel. 789 244 242, 789 484 728 Kompletny zakład kamieniarski przy drodze S-19 sprzedam. Tel. 604 228 600 PROMOCJA!!! Nagrobki granitowe: 120/250 brąz królewski – od 1900zł 120/240 żbik – 1900zł 90/190 cherry pink – 1000zł oraz wiele innych.

Tel. 696 214 107, e-mail: biuro1@nagrobki.org.pl www.kurierkamieniarski.pl

F e li e t o n

Dominika Grabiarz

Cudze chwalicie.

A czy swoje znacie?

Jest coś takiego w nas, Polakach, że uwielbiamy zagraniczne rzeczy: niemieckie samochody, włoskie jedzenie, francuską modę i amerykański styl. Nic w tym złego, bo przecież trzeba zbierać dobre wzorce.

Podobna sytuacja jest z kamieniem naturalnym. Jesteśmy wręcz zakochani w argentyńskich onyksach, włoskich marmurach, ukraińskich czerwonych granitach oraz szwedzkich czerniach. Może jednak mamy w naszych biało-czerwonych granicach coś, czym możemy się pochwalić?

Bianco Pearl (Hiszpania)

Do czego jednak zmierzają całe te rozważania? Nie mam zamiaru analizować i porównywać struktury oraz składu polskich i zagranicznych kamieni. W przeciwieństwie do innych, nie jestem znawczynią tego tematu. Chciałabym natomiast poruszyć kwestię pielęgnacji polskich i niepolskich kamieni naturalnych.

Pewnie przy wyborze odpowiedniego produktu do kuchni lub łazienki wielokrotnie nurtują nas pytania: jak dbać o polski kamień, jak pielęgnować kuchenny blat zrobiony z polskiego marmuru, jak zachowa się posadzka wykonana z surowego trawertynu, czy polski piaskowiec wytrzyma próbę czasu na elewacji budynku?

Strzelin (Polska)

Tarn (Francja)

Otóż napiszę tylko jedno: w temacie pielęgnacji nie ma znaczenia pochodzenie kamienia. Najważniejsza jest dobra jakość samego kamienia. Niezmiernie istotna jest także wiedza na temat tego, gdzie dany rodzaj surowca powinien zostać położony: na zewnątrz, wewnątrz, elewacja, nagrobek, schody… Warto zwrócić uwagę także na rodzaj obróbki – poler, szczotka, satyna, płomień, itd. I to właśnie pod tym kątem należy odpowiednio pielęgnować kamień, a nie pod względem jego pochodzenia.

A teraz kawa na ławę. Zagraniczny, a nawet „zaoceaniczny” kamień zabrudzi się tak samo, jak polski. Ptaki siedzące na drzewach rosnących na cmentarzach nie zwracają uwagi na to, czy pod nimi znajduje się szwed czy „zwykły” strzegom.

Zarówno polski, jak i włoski marmur będą tak samo nieodporne na kwasy, nawet po zabezpieczeniu. Niestety.

Może więc warto pochylić się nieco bardziej nad polskim produktem? Mamy ich przecież cały wachlarz do wyboru: trawertyny, marmury, granity, łupki i piaskowce. Nieświadomy klient tak naprawdę nie zna technicznych cech Białej Marianny i włoskiej Carrary, Strzelina i francuskiego Tarna, Kośmina i hiszpańskiego Bianco Pearl. A czy kamieniarze je znają? Mam cichą nadzieję, że tak…

Strzegom (Polska)

Bo rozróżnienie kamieni na zdjęciach obok to przecież banał.

A już w szczególności dla Pana Kowalskiego…

74

CZERWIEC - LIPIEC 2021

Pewnego razu Pani Kowalska chciała zakupić blat do kuchni. Po zebraniu oszczędności życia wybrała się do odpicowanego zakładu kamieniarskiego. Został jej polecony południowoafrykański kamień. O kilka tysięcy droższy niż polski. Na metrze oczywiście. W tym momencie jej marzenia pękły jak bańka mydlana.

Dlaczego sprzedawca-kamieniarz polecił zagraniczny produkt?

Materiał jest droższy, bo… Lepszy? Nie wiadomo. Ładniejszy? Kwestia gustu. Trwalszy? Może. Lepiej się czyści? Zdecydowanie nie. Brud w niego nie wchodzi? Wchodzi.

Tak samo jak w inne. Jeśli pielęgnacja będzie odpowiednia oraz regularna, to kamień będzie cieszył oczy przez długi czas. Jego struktura, jego blask, jego intensywna barwa.

Oczywiście nieświadomy klient, to dobry klient. Bogaty klient, to dobry klient. Otwarty na sugestie klient, to również dobry klient. Gdzie więc kończy się granica pomiędzy „tanio kupię - drogo sprzedam” a trafieniem w prawdziwą potrzebę odbiorcy? Nie każdemu zależy na „metce” hiszpańskiej, francuskiej czy portugalskiej.

Dlaczego więc jesteśmy tacy niepolscy? Dlaczego nie polecamy i nie uczymy siebie wzajemnie zakupowego patriotyzmu, tak jak robią to inne kraje? Latem uwielbiamy nosić klapki Kuboty i reklamówki ze sklepu na „B”, a polskich surowców nie chcemy?

Poniżej kilka fotografii z wykonanych prac pielęgnacyjnych. To już ostatni argument przemawiający za polskim pięknym surowcem.

Polski granit. Posadzka na zewnątrz. Brud i rdza skutecznie przyćmiły „urodę” kamienia. Na szczęście po zastosowaniu odpowiednich środków czyszczących oraz impregnatu kamień wrócił do pierwotnego uroku.

Polski marmur. Posadzka wewnętrzna, sala weselna. Nietrudno domyślić się, że po każdym sezonie weselnym posadzka traci blask. Jednak przy odpowiedniej pielęgnacji kamień odzyskuje blask i intensywność. A leży tu już ponad 60 lat. www.kurierkamieniarski.pl

75

NR 3/2021 (112)

F e li e t o n

Darek Wawrzynkiewicz

Trwałość kamienia Jednym z argumentów, którym posługujemy się oferując nasze realizacje z kamienia, jest trwałość. To prawda: kamień potrafi przetrwać wieki, a przykładów jest dużo. Niestety, oczekiwania klientów zwykle dotyczą kamienia koniecznie w polerze i bezwarunkowo w minimalnej grubości.

Z hasła „kamień naturalny” uczyniliśmy oręż, którym walczymy z innymi materiałami wykończeniowymi.

Siła naturalnego kamienia w zakresie trwałości jest prawdą pod warunkiem, że akceptuje się normalne zmiany związane z procesami starzenia i wpływu środowiska, w jakim go eksploatujemy. Zapewne najmniej te zmiany będą widoczne, gdy kamień, którego użyjemy, będzie najmniej przetworzony.

Czyli im bliżej wersji naturalnej kamienia wydobytego ze złoża przy wykorzystaniu jego naturalnych kierunków podziału, tym większa będzie trwałość uzyskanego materiału. Po czasie będzie wyglądał podobnie do tego świeżo pozyskanego, procesy starzenia nie będą tak mocno widoczne, a jeśli będą widoczne, to nadadzą mu szlachetności.

Procesy technologiczne, jakimi się posługujemy przy obróbce, są ingerencją w jego naturalność. Już samo cięcie tworzy materiał, który w gruncie rzeczy nie występuje w naturze. Wyjątkiem są prawidłowo pozyskiwane łupki, chociaż i one zwykle są formatowane do oczekiwanych rozmiarów. Jednak typowa płyta w polerze nie występuje w naturze. Cieszy oko swoją lustrzaną powierzchnią, ale kiedy ulegnie zmianom wynikającym z uwarunkowań środowiskowych, to niestety straci urok. Łatwo zauważyć, że materiały, w których zastosowano obróbkę powierzchni piaskowaną, szczotkowaną itp., po latach nie będą bardzo się różnić wyglądem. Te procesy obróbki są często zbliżone do naturalnych procesów degradujących materiał, a kamień nieobrabiany jest często bardzo atrakcyjny.

Oglądałem ostatnio u znajomego blat kuchenny z marmuru szczotkowanego. Blat był użytkowany od kilku lat i powiem, że robił wrażenie. Rysy w zasadzie nie były widoczne, nawet plamy jakoś nie raziły.

Wyobraziłem sobie ten sam blat z takim samym bagażem „doświadczeń”, gdyby był w polerze… Czy ludzie, którzy taki blat oglądaliby po kilku latach, nadal byliby przekonani, że kamienny blat w kuchni to rozwiązanie na całe życie? Raczej nie.

Dobrze, że coraz częściej popularnością cieszą się materiały poddane obróbce powierzchni innej niż polerowanie. Inna sprawa, że są materiały, które w polerze są znacznie mniej atrakcyjne niż te poddane innym sposobom obróbki powierzchni. Przykładem może być popularny Steel Grey, który zachwyca w wersji szczotkowanej, a już w polerze jest dość nijaki. Podobnie z bardziej luksusowymi Matrix czy Meteorus. Nawet atrakcyjne w polerze Foresty w wersji szczotkowanej zyskują niesamowity efekt przestrzenności.

Powyższe przemyślenia wywołały zdjęcia zamku w Beaumaris w Walii (strona 66 niniejszego wydania Kuriera Kamieniarskiego). Kamienna budowla otoczona wodą, która dotyka jej ścian, wygląda nadal bardzo atrakcyjnie. Zastanowiło mnie, jak będą wyglądały polerowane posadzki po tylu latach w obiektach, które obecnie budujemy? 

Podziwiamy zabytkowe obiekty, chociaż marmurowe posadzki są „wychodzone” i widać na nich procesy wietrzenia. Mimo to mają swój urok. Część klientów zauważa ten aspekt naturalnego kamienia, dlatego coraz częściej spotykamy się z zapotrzebowaniem na płytki starzone. Oczywiście nadal wielu inwestorów zachwyca posadzka z kamienia o lustrzanej, błyszczącej powierzchni, ale taki wygląd powierzchni, zwłaszcza w przypadku miękkich materiałów, nie jest wieczny.

76

CZERWIEC - LIPIEC 2021

ELMAR SERWIS

Sprzedaż i serwis: Bosch Metabo Makita Flex Hitachi Celma

Tęsknisz za swoją „celmą”?

Polerka kątowa czołowa EPO 130 · praca na mokro · aluminiowa obudowa przekładni · łatwa wymiana szczotek · wyłącznik z blokadą · rękojeść montowana w trzech pozycjach

· moc 1100 W · napięcie znamionowe 115 V · waga 4,80 kg · prędkość obrotowa 1900 obr./min · max. średnica dysku elastycznego 230 mm · max. średnica ściernicy 130 mm

www.epo130.dlakamieniarzy.pl

elmarserwis@poczta.onet.pl

•

tel. 601 702 402

ELMAR SERWIS Mariusz Wojtyra, ul. Zielińskiego 66/34, 53-534 Wrocław

www.kurierkamieniarski.pl

77

NR 3/2021 (112)

78

CZERWIEC - LIPIEC 2021

FOTOC E R A MIK A Firma europejska numer 1 w Polsce

do każdego zdjęcia kolorowego silikon montażowy GRATIS

ZDJĘCIA 7x10

netto

kolor 49 zł czarno-białe 19 zł

80

CZERWIEC - LIPIEC 2021

J. Kiszkiel & M. Jastrząb Spółka Jawna ul. Chotomowska 35, 05-110 Jabłonna k. Warszawy Marek Jastrząb tel: 692 791 533 www.hurtowniaimpalicb.pl, info@hurtowniaimpalicb.pl

Jabłonna

k. Warszawy

Kurowice k. Łodzi

Strzegom NOWY ODDZIAŁ

Ostrowiec Świętokrzyski

Kraczkowa k. Rzeszowa

PRZEDSTAWICIEL HANDLOWY

NOWY ODDZIAŁ

województwo świętokrzyskie:

województwo mazowieckie:

województwo podkarpackie:

województwo łódzkie:

Ostrowiec Świętokrzyski, ul. Grabowiecka 19 tel. +48 507 173 688 +48 503 153 726

Jabłonna, ul. Chotomowska 35 tel: +48 793 383 323

Kraczkowa, ul. Kraczkowa 1475a tel. +48 794 635 426

Kurowice, ul. Rządowa 65 tel. +48 512 152 112

województwo dolnośląskie:

Kamieniarstwo Zenon Kiszkiel, Aleja Wojska Polskiego 46, 58-150 Strzegom, tel. +48 601 971 422

82

CZERWIEC - LIPIEC 2021

ZDJĘCIA NAGROBKOWE NA PORCELANIE I KRYSZTALE

CENY ZDJĘĆ CZB OD 4x6 DO 9,2x12,5:

56,90zł netto 70,00zł brutto 0zł

ZA USUNIĘCIE ZANIECZYSZCZEŃ ZA PIERWSZĄ WIZUALIZACJĘ ZA ZMIANĘ UBRANIA ZA ZMIANĘ TŁA

DLACZEGO WARTO PODJĄĆ WSPÓŁPRACĘ TYLKO Z NAMI? 10 LAT DOŚWIADCZENIA W BRANŻY DOPRACOWANE PROFILE KOLORU ICC PROFESJONALNY RETUSZ KAŻDEGO ZDJĘCIA TERMIN REALIZACJI ZLECEŃ DO 7 DNI ROBOCZYCH WIELE KSZTAŁTÓW I WYMIARÓW PORCELANY I KRYSZTAŁÓW

infolinia: 606 701 685 dział graficzny: 660 410 201 rozliczenia, wysyłka: 690 147 355

mail: info@fotoporcelana.net https://kontrahenci.fotoporcelana.net ul. Połaniecka 17C, 53-403 Wrocław