Vuurwerk Festival

Vuurwerk Festival Frascati Theater 21.–23.06.

2016 Amsterdam 01

WELKOM BIJ VUURWERK! Vuurwerk is ons af­ studeerfestival. Hiermee sluiten wij onze opleidingen af – en gaan de wereld inI als productieleiders, regisseursII, scenografen en technici. Na vier jaar of meer op school gaan we de werkelijkheid aan – en onze dro­ men. Laten we deze overgang vieren. Het is het begin van iets nieuws.

VUURWERK is: feest, licht, kleuren, rook, gevaar, lawaai1, III. Maar belangrijker nog is dat het de twee basis–ingrediënten van theater samenvat: vuur en werk. Zonder vuur ontstaat er niets, zonder werk wordt het niets. We hebben dit festival gemaakt om het vúúrA te voeden. Door voorstellingen, ontmoe­ tingen en discussies te delen.

Als jonge makers willen we aandacht voor de inhoud van ons werk. Wij maken kunst omdat we het ergens over willen hebben. Dat is ons vuur. We willen een werkveld waar het uitgangspunt is: inhoud, in plaats van positie, ondernemerschap, strategie2. Net als vuurwerk: van binnen naar buiten. Als jonge kunstenaars hebben we tijd en ruimteIV nodig om onze stem en persoonlijke handtekening te kunnen ontwikkelen. Dit is niet iets waar je na vier jaar klaar mee bent – het is levens­ lang groeien3, B. Onze studietijd is met crisis, bezuini­ gingen en angst begonnenC, V. Tijdens onze studietijd hebben we gevoeld hoe de competi­ tie binnengeslopen is. Zorgen over een positie in het veld, te veel focus op onder­ ­ nemingsplannen, de mantra ‘er is geen geld’, zijn stóórzenders die openheid, artistiek onderzoek en kwetsbaarheid tegenwerken – niet alleen voor de jonge kunstenaar, maar voor

03

het hele veld4. Focus op prijzen, sterren en positionering neemt tijd en ruimte weg van de dingen waar het echt om gaat: de ontmoeting met het publiek en de inhoud van de kunsten5.

Nu zijn we vier jaar verder, en gaan wij afstuderen. Dit is het moment waarop wij ons afvragen: In wat voor werkveld willen we straks werken? Wij zien het als een onderdeel van ons vak om te blijven nadenken over de structuur waarin wij werken. Als wij de hui­ dige structuur niet vinden passen bij hoe wij de wereld zien, is het onze verantwoordelijk­ heid om een nieuwe voorstel te doenD. We hebben structuur nodig, maar een open en op de toekomst gerichte structuur.

Een structuur die er niet alleen is om per­ fecte, ‘affe’, verkoopbare voorstellingen te produceren – maar om het vúúr een plek te geven6.

Wij willen het over het leven hebben.

Over met elkaar leven, en met jezelf. Wij gaan ons best doen om ons niet door angst en rendementsdenken te laten leiden. Daarom presenteren we op ons afstudeerfestival niet alleen voorstellingen en inleidingen, maar ook gesprekken over het werkveld van de toekomst.

In samenwerking met De Agenda en het ITs–festival organiseren we dinsdag een ge­ sprek tussen afstuderenden van alle Nederlandse theaterscholen. De Agenda is een open gespreksvorm waarin iedereen een eigen vraag mag inbrengen. Wij vinden het belang­ rijk om dit gesprek samen aan te gaan.

Donderdag brengen we mensen bij elkaar voor een debat met de titel Kwetsbaarheid en Radicaliteit – hoe kun je blijven

onderzoeken? Daarin willen we het hebben over wat er nodig is om je eigen artistieke stem als jonge theatermaker te kunnen ontwikkelen.

We maken ook ruimte voor studenten van de jongere jaren van de regieopleiding. Een aantal studenten laten etudes zien tijdens het festival. Dit zijn waardevolle momenten in de ontwikkeling van jonge kunstenaars en we vinden het heel stoer dat ze bereid zijn om op deze manier het publiek tegemoet te treden. We hopen dat deze editie van Vuurwerk de studenten die na ons komen, zal inspireren om op hun eigen manier af te studeren.

Gedurende onze studietijd hebben we moeten leren hoe we ons werk moeten verant­ woorden ten opzichte van beleidsmakers en subsidienten. We schrikken van de reclametaal die gehanteerd wordtE. Het is mooi dat je kwaliteit in drie begrippen kunt definiëren, maar daar gaat het natuurlijk uiteindelijk niet om. Wat is de positie van de creërende kunstenaar in het veld?7 Is het systeem ge­ richt op beleidsmakers of op kunstenaars?

Waar zit de ruimte om ons kunstenaarschap te ontplooien? We moeten ons dit nu afvragen, voordat we verstrengeld raken in bestaande manieren van denken en allerlei belangenF. Het is ons verlangen dat er ook na de oplei­ ding tijd en ruimte zal zijn om je kunste­ naarschap te ontwikkelen, los van productiviteit. Ontwikkeling, ontmoeting, kwetsbaarheid en solidariteit8. Dat zijn voor ons belangrijke waarden.

En daarom maken we dit festival. We hebben elkaar nodig, nu en in de toekomst.

Jouw vuur maakt de mijne groter. Kunst is geen wedstrijd9, G. Kunst is vuur, en werk.

05

We hebben onze verlangens vorm proberen te geven, op een manier die voor ons zinvol is om ons werk aan het publiek te kunnen bren­ gen. Vuurwerk is ons voorstel.

We danken jullie voor jullie komst en wensen jullie fijne, inspirerende dagen toe!

MANIFESTEN Eline Arbo 07 AN OBSCURE BUT TRUE PIECE OF TRIVIA: Zarah Bracht 23 HAMLET Espen Hjort 39

– 1 2

NOTITIES ELINE ARBO: En waar ik vandaan kom: illegaal.

We zeggen dit terwijl wij kijken naar de talentontwikkelaars, en zij knikken en kijken naar de fondsen en zij knik­ ken en kijken naar het ministerie en zij knikken en kijken naar de belas­ tingbetaler en zij knikken en kijken Netflix.

3 Maar als het levenslang groeien is, dan spreken we onszelf tegen, of niet?

Wij bekritiseren een cultuur die ‘affe’ voorstellingen wil belonen met een prijs, door te zeggen dat je niet na 4 jaar op een opleiding ‘klaar’ bent als regisseur. Maar als het levenslang groeien is, dan zijn wij volgens ons nooit ‘klaar’, toch?

4 Horen jullie dat?

5 Sterren in een krant of prijzen van een festival mogen niet de richtlijn voor kwaliteit zijn. Want dan leggen wij het buiten onszelf. Dan laten wij iemand anders ons, en ons publiek, vertellen wat goed en slecht is.

Terwijl het juist gaat om dat wij zelf dit contact leren op te zoeken en koesteren. Natuurlijk moeten wij, en willen wij, open staan voor ons pu­ bliek. Ik heb geen ambities om in een hoekje voor mezelf kunst te maken.

Maar hoe scheppen wij onze eigen ka­ ders om dat te doen?

6 Yes! 7 Want de verandering begint bij ons.

Wij zijn nu afstudeerders. Ons kritiek op het huidige systeem komt voor 07

sommigen naĂŻef en idealistisch over.

Maar over 10, 20 jaar zitten wij mis­ schien in posities waar wij wel de mogelijkheid hebben om het systeem te veranderen. Daarom is het belangrijk dat wij deze gesprekken nu al voeren met elkaar. De veranderingen moeten, en kunnen volgens mij alleen, beginnen bij de kunstenaars.

8 Revival of the idealist!

9 Preach!

09

MANIFESTEN. Het café Cabaret Voltaire (1916) was een vrijplaats voor een bont gezelschap van jonge avantgardistische kunstenaars uit heel Europa. In de voorstelling Manifesten maken wij kennis met deze artistieke vluchte­ lingen. Terwijl Europa zich middenin een crisis bevindt, getuigen hun speelse, absur­ de, onverstaanbare, provocatieve manifesten van hoop en geloof. Is er een kracht die sterk genoeg is om het dagelijkse leven tege­ moet te treden?

CREDITS regie: Eline Arbo met Felix Schellekens, Sander Plukaard, Isabelle Houdtzagers, Sarah Jonker, Julien Croiset en Thijs van Vuure scenografie: Juul Dekker lichtontwerp: Varja Klosse kostuumontwerp: Nicky Nina de Jong muziek: Thijs van Vuure dramaturgie: Sofie de Wilde productie: Claudia Jochems, Janneke Gorthuis, Joëlla Reket eerste inspiciënt: Joren Rupert aanplakbiljet: Peter Kolpa

11

13

15

17

19

– A B

C

D

21

NOTITIES ZARAH BRACHT: Want ik vind vuur spannender dan werk, maar overal wordt gedaan alsof dat andersom hoort te zijn.

Hier maak je tijdens de studie een eerste belangrijke stap in. Ik heb de afgelopen jaren veel geleerd en ont­ dekt over mijn eigen stem als kunste­ naar, en een helder idee kunnen ontwikkelen over mijn eigen interesses als maker. Dit zie ik als mijn uitgangspunt die ik door de studie heb geformuleerd voor mezelf en die me voor de komende jaren gaat voeden in mijn werk. Vanuit hier ga ik levens­ lang groeien, of tenminste de komende vijf à tien jaar hieraan doorzoeken.

Daarom ervaar ik het afstuderen als het begin van iets nieuws – het geeft mij de kans om mijn uitgangspunt te delen in de vorm van een voorstelling.

En, voor ons als buitenlanders, met een inzicht over de Nederlander. Die vindt dat kunst niet vanzelfsprekend een bestaansrecht heeft, want er is geen nut – en daarom (?) maakt hij ook het leren over en van kunst niet vanzelfsprekend een onderdeel van de educatie van zijn kinderen.

We zijn het beu te horen dat we maar beter kunnen wennen aan dat we nu een­ maal in een competitieve wereld leven of dat het systeem nu eenmaal zo in elkaar zit. Wij staan aan het begin, de toekomst is van ons en die moeten wij vormgeven. Iemand anders gaat het niet voor ons doen.

E

F G

Reclame maak je voor een product dat af is. Een theatervoorstelling is geen product, en een plan voor een voor­ stelling is geen affe voorstelling. De kwetsbaarheid van te pogen om te schrijven over een idee die nog niet gematerialiseerd is in de wereld, het in kaart te brengen van je plan, dåt is toch mooi en waardevol voor zowel degene die schrijft als voor degene die het leest. Wie durft het meest kwetsbaar over zijn idee te vertellen?

Die zou subsidie moeten krijgen.

Om trouw te blijven aan ons eigen visies. Iemand anders gaat het niet voor ons doen.

Kunstwerken laten zich niet met elkaar vergelijken. Punt. Einde.

23

AN OBSCURE BUT TRUE PIECE OF TRIVIA: Antispectaculair stilstaan bij het moment.

Deze beeldende voorstelling waarin beweging, ruimte en geluid samenkomen, stelt vragen over een urgent hedendaags probleem: de overweldigend complexe drukte die we van ons leven hebben gemaakt.

CREDITS director & concept: Zarah Bracht (graduating at Regie Opleiding) dramaturgy: Vera Hoogstad stage design: Rosemarie Allaert costume design: Liesje Knobel sound design: George Dhauw (graduating at opleid­ ing techniek & theater) lighting design: Stijn van Bruggen & Varja Klosse technical production and stagemanagement: Marieke Smits production manager: Claudia Jochems (graduating at Opleiding Productie Podiumkunsten) performers: Hidde AansVerkade, Yannick Greweldinger, Lisa Groothof, Eva Kijlstra & Niels Kuiters assistant sound design: Jasmijn Pielkenrood production assistant: Luca van Deurzen photography & graphic design: Tiziana Krüger

25

27

29

31

33

35

– I

II

37

NOTITIES ESPEN: Dit hadden we net anders kunnen zeg­ gen. We zijn al in de wereld. En het is niet zo dat werkveld = wereld, dat lijkt op “geld = echt en voor de rest bestaat het niet” en dat is absurd. “… en nu gaat de wereld voor mij ver­ anderen” lijkt me beter.

Toen ik me aanmeldde voor de toela­ tingsprocedure van de regieopleiding dacht ik er zo over: “I think a good director has great ideas and achieves the best possible correlation between idea and actual result. He is stupid enough to ask and keep asking, smart enough to convince people to listen and to keep working. The theatre of the future is conceptual and messy.”

Nu vier jaar later denk ik er niet zo anders over behalve dat tegenstelling smart / stupid me minder interes­ seert. Vertrouwen en verlangen zijn betere woorden. Een regisseur neemt verantwoordelijkheid voor hoe we samen zijn en hoe we de tijd die we hebben gebruiken. Vanuit dat perspectief is het niet eenduidig wat een goede re­ gisseur is - is het iemand die het organiseren van de tijd en het samen­ zijn goed doet, of is het iemand die er voor zorgt dat de tijd die we samen hebben waardevol is? Ik denk de laatste.

Een voetnoot: “The theatre of the fu­ ture is conceptual and messy.” Hier geloof ik wel in.

In gesprek met Oscar van den Boogaard

III

op Radio Vuurwerk gisteren zei hij dat hij het belangrijk vond om ‘scherp te blijven’ in het leven, in wat je doet - we hadden het over de liefde, en over kinderen geloof ik. Maar wat is dan scherp blijven in een onscherpe wereld? Zijn zacht en scherp tegen­ stellingen? Ik schrijf dit omdat ik vind dat het theater van de toekomst en vooral het leven en conceptual en messy moet zijn, en in deze tegen­ stelling (?) schuilt magie.

IV

Vuurwerk is van de winter. Geen beter moment dan als het koud en mistig is het nieuwe jaar nog niet verschenen is. Vuurwerk is het leukst als het donker is.

V

39

Dit heb ik gemist tijdens de opleiding – winter, koud en stilte.

Derrida: ‘As in Hamlet, the Prince of a rotten State, everything begins by the apparition of a spectre. More pre­ cisely by the waiting for this appari­ tion. The anticipation is at once impatient, anxious, and fascinated: this, the thing (“this thing”) will end up coming.’ Wat voor spoken spoken op het Vuurwerk festival?

HAMLET is een voorstelling over familie en verlies. Over hoe deze twee onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn en ons grotendeels vormen tot wie we worden. Een muzikale en associatieve voorstelling waarin vier acteurs samen de zoektocht naar volwassenheid aangaan.

CREDITS regie: Espen Hjort decorontwerp: Hannah Krauß kostuumontwerp: Hannah Krauß, Martina Bauer Geluidsontwerper: Bauke Moerman compositie: Seán ó Dálaigh lichtontwerp: Hendrik Walther spel: Bram van der Kelen, Lowie van Oers, Danielle van de Ven, Rik Witteveen viool Yoonhee Lee drums/percussie: Tristan Renfrow dramaturgie: Laura Simonse productieleiding: Janneke Gorthuis eerste inspicient: Thomas Lloyd techniek: Mart Hielema met dank aan Theater Utrecht, Guido Bevers, Niko Bovenberg, Bas de Bruijn, Thibaud Delpeut, Frits van Driel, Ivo van Hove, Hans Kemna, Peter de Kimpe, Reynoud van der Molen, Johan Reyniers, Arist Richartz, Tamara le Roy, Marijke Schaap, Gwenoele Trapman, Annebeth Vlietstra, Marc Warning, Steven van Watermeulen

41

43

43

45

47

49

51

53

VUURWERK is een festival georga­ niseerd door een aantal afstuderen studenten van de Theaterschool in Amsterdam – opleidingen regie, scenografie, productie en techniek!

20 tot 23 juni 2016 nemen wij het Frascati Theater over en creëren we een vrijplek voor ontmoetingen, reflectie en gesprek. Hier kunt u afstudeervoorstellingen zien, ten­ toonstellingen bezoeken, etudes van jongeren jaren zien, deelnemen in debatten, luisteren naar ons radio­ show, een drankje doen, geïnspireerd worden, in gesprek raken, in dis­ cussie belanden, je vrij voelen.

Als jonge kunstenaars zijn we mede­ verantwoordelijk voor hoe ons werkveld eruit ziet. Kunst is geen wedstrijd. Het is wel: kritisch kijken, vragen, denken, en elkaar blijven uitdagen. Als afstuderende staan we bij het begin, niet bij het einde van een ontwikkeling. Wij pleiten met VUURWERK voor lange termijndenken.

Eline Arbo, Zarah Bracht, Espen Hjort

Colofon De Theaterschool De Regieopleiding Opleiding Scenografie Opleiding Techniek en Theater Opleiding Productie Podiumkunsten Eline Arbo, Zarah Bracht, George Dhauw, Brenda van Geffen, Janneke Gorthuis, Espen Hjort, Claudia Jochems, Anouk van Kolfschoten, Varja Klosse, Hannah Krauß, Thomas Lloyd, Joëlla Reket Foto’s Manifesten: Coco Duivenvoorde Foto’s Hamlet: Robert van der Ree Foto’s An obscure but true piece of trivia: Bart Grietens Foto’s van het festival: Bart Grietens Met dank aan Laura Savelkoul, Oscar van den Boogaard, de Theaterchool, Frascati Ontwerp: Bram van den Berg, Marius Schwarz Editie 100 55