Dossier: Streaming. Veranderingen in de distributie, productie en consumptie van muziek

Dossier: Streaming Veranderingen in de distributie, productie en consumptie van muziek
 


Bregje Van Deun, mei 2018

Dossier: Streamen Overzicht •

1. Stand van zaken •

•

•

Cijfers en trends voor de globale muziek industrie en België

2. Wat betekent dit?

2.1 Luistergedrag & distributie: • De afspeellijst • Inkomsten uit streaming • De Longtail 2.2 Productie • Het typisch Spotifygeluid

3. Wat zijn de uitdagingen?

• •

•

Streaming en online piraterij YouTube, Soundcloud & The Value Gap

Conclusie •

Is streaming disruptief?

KUNSTENPUNT

1. Stand van zaken

Cijfers en trends: Streamen in de globale muziekindustrie

Sinds 2015 groeit de muziekindustrie voor het eerst terug

Na een gestage daling ingezet rond de eeuwwisseling KUNSTENPUNT

Globale inkomstenverdeling van opgenomen muziek Bron: IFPI

e itaa d an s dig v t i elf ten h s De om k in

l

Trends 2015-2016

2016

Digitale inkomsten stijgen

Inkomsten van fysieke dragers daalt Digitaal Fysiek

Performance Synchronisatie KUNSTENPUNT

Die groei is te wijten aan de digitale markt die ondertussen meer dan de helft van de globale inkomsten bedraagt

60% van die digitale inkomsten komt van streamingplatforms
 Zie IFPI rapport

KUNSTENPUNT

Streamen in de Belgische muziekindustrie

KUNSTENPUNT

Inkomsten Belgische Muziek Industie (in miljoen euro)

Revenue of Belgium Music Industry. Expressed in millions of euro. Source: Gfk - Belgian Enterntainment Association

KUNSTENPUNT

Ook in België heeft streaming de cd-verkoop voorbij gestoken

Maar we staan achter vergeleken met andere landen

KUNSTENPUNT

België: gat in de markt?

We zijn een typisch radioland, en dat zal ook niet snel veranderen. Streaming is hier later van de grond gekomen.

Spotify was pas in 2011 voor België beschikbaar, waar dat in Nederland en de VS al veel eerder was. Ook het gebrek aan bijvoorbeeld koppelverkoop (gsm of kranten abonnement + Spotify bijvoorbeeld) maakt een verschil. Maar België is bezig aan een inhaalbeweging. Dus ook hier zal het gebruik van streamen vermoedelijk nog stijgen

KUNSTENPUNT

Kortom…

‌Streaming is here to stay Mensen luisteren steeds meer naar muziek via een digitaal platform

en dat zal alleen nog maar groeien (zie digimeter voor Vlaanderen)

De andere helft komt van inkomsten dus nog steeds voornamelijk van fysieke album verkoop en concerten

Verkondigen dat de playlist het album ‘sloopt’…

KUNSTENPUNT

…zijn niet helemaal gegrond • Het album is nog steeds relevant • Fysieke albums, concerten en ook radio doen het nog goed • Het album is gewoon een markt, maar niet meer dé markt (Mulligan, 2017) • Opmerkingen als deze negeren ook de diversiteit en eigenheid van verschillende genres en hoe ze muziek distribueren.

• Maar.. het album formaat heeft weinig betekenis in een quasieindeloze digitale muziekbibliotheek als Spotify.

KUNSTENPUNT

2. Wat betekent dit?

KUNSTENPUNT

2.1. Luistergedrag & Distributie

De afspeellijst


Waarom zijn ze zo belangrijk?

Over afspeellijsten • Niets nieuws?

• •

Zelfgemaakte mixtapes op cassette Opkomst mp3 spelers, gebrande roadtrip cds…

Wat is het verschil met vandaag?

KUNSTENPUNT

Fragmentatie Toegenomen digitalisering betekent toegenomen fragmentatie. Van de eerste platen die in één take werden opgenomen, naar de collage van samples bij hedendaagse muziek.

Van analoog naar énen en nullen.. Van LP’s naar EP’s naar het 1 nummer voor 0,99 euro model in de iTunes Store van Apple.

Een hoogtepunt van die fragmentatie zien we in de typische remix contests eind jaren 2000, met Nude van Radiohead uit 2007 als het bekendste voorbeeld. Waarbij niet enkel nummers apart verkocht worden, maar deze vervolgens nog eens worden opgedeeld in stems (drumtracks, baslijn, zanglijn..), die dan verkocht worden om te remixen en recomponeren, om ze dan vervolgens opnieuw in een nieuw jasje te verkopen.

(Remix-wedstrijden lijken ook even snel te zijn verdwenen als ze zijn opgekomen overigens).

KUNSTENPUNT

Metacommodities Afspeellijsten, zoals remixes zijn ‘metacommodities’ “They are commodities that rewrap individual commodities into a bundle under the assumption that the new whole is greater than the sum of its old parts and that another new whole is only a recombination away.

[…] The digital playlist engenders a kind of never-ending reflection on, and regeneration of, the music commodity.”

(Morris, 2015, p. 162) KUNSTENPUNT

De afspeellijst vervangt het album niet, maar geeft ons wel een nieuwe manier van muziek consumeren… …en vooral een manier om meer muziek te verkopen.

KUNSTENPUNT

De afspeellijst als nieuwe speler in het veld

KUNSTENPUNT

Voor artiesten:
 Hoe ontdekt worden in een zee van muziek?

KUNSTENPUNT

Oude vraag, nieuw antwoord:

Op de juiste afspeellijst terechtkomen KUNSTENPUNT

Voor de luisteraar:
 Hoe nieuwe muziek ontdekken in die eindeloze jukebox?

KUNSTENPUNT

De intimiderende zoekbalk voor zij die niet kunnen kiezen.

Naar wat in hemelsnaam luisteren in deze oneindige muziekbibliotheek?

???

Opnieuw: 
 De afspeellijst is het antwoord KUNSTENPUNT

Nieuwe spelers in het veld

Spotify biedt vandaag 35 miljoen nummers aan. Dat is meer dan iemand ooit in zijn hele leven kan beluisteren. In plaats van individuele artiesten in de spotlight te zetten (het zijn er gewoon té veel) probeert Spotify nieuwe artiesten in bulk aan de man te brengen, namelijk via afspeellijsten. Want wie Nils Frahm goed vind, zal Jóhann Jóhannsson ook wel kunnen smaken, en Ólafur Arnalds ook, en waarom niet nog andere tot nu toe onbekende neo-klassieke componisten? Eén album van één artiest van het begin tot het einde luisteren gebeurt nog, maar de zogenaamde shufflegeneratie is het inmiddels anders gewend. Het principe van individuele advertenties op basis van je profiel promoten is doorgesijpeld in hoe streaming muziek aan de man tracht te brengen.

KUNSTENPUNT

Nieuwe spelers in het veld

Ook distributeurs (zij die jouw muziek op Spotify en andere streamingplatformen zetten) en labels doen hier aan mee. Door zelf populaire afspeellijsten te promoten, trachten ze hun eigen artiesten naar voor te schuiven. Je nummer op een populaire afspeellijst krijgen, dat is dĂŠ manier om een nieuw publiek en bijgevolg wat extra streams te vergaren.

KUNSTENPUNT

Nieuwe spelers in het veld

Case in point: Joep Beving Van hobby-componist naar wereldster: 1,7 miljoen luisteraars per maand via Spotify dankzij de playlist “Peaceful Piano” "Neoklassiek, hedendaags minimalisme en de betere filmmuziek, maar dan toegankelijker vermarkt. Muziek die vóór Spotify hoofdzakelijk highbrow cultuurcentrum- en schouwburgabonnees aansprak, vindt nu een wereldwijd publiek dat op zoek is naar rustige pianomuziek". (Zagers, 2017)

KUNSTENPUNT

KUNSTENPUNT

© Rahi Rezvani

Net zoals auto, bier of shampoo reclames ons ‘ervaringen' verkopen eerder dan materiële producten….

…worden afspeellijsten ook als ervaring voorgeschoteld KUNSTENPUNT

Muziek verkocht als ervaring • Een afspeellijst voor elke emotie, elke gebeurtenis en elk moment van de dag • Drake over zijn nieuw album: "voor elke mood een nummer"

KUNSTENPUNT

Nieuwe spelers in het veld Het enorme aanbod aan afspeellijsten is overigens niet enkel het werk van menselijke curatoren. Ook het algoritme als culturele gatekeeper ĂŠn smaakmaker voorziet al die lijsten van muziek. Zo goed zelfs, dat het vaak niet meer duidelijk is of er nu een menselijke dan wel technologische hand achter de afspeellijst zit.

–Maar wie beslist wat we te horen krijgen en wat niet?

KUNSTENPUNT

Het muzikale brein van Spotify Die algoritmes komen van The Echo Nest: Het muzikale brein achter Spotify.

The Echo Nest, overgenomen door Spotify in 2016 verzamelt enorm veel data: • Over muzieknummers: het genre, de vergelijkbare artiesten, online reviews, documentatie, tags, de instrumentatie, bpm, frequenties, …

• Over de luisteraar: wie naar wat luistert, hoelang, waar en wanneer, welk profiel luisteraars hebben (via facebook), en ga zo maar door • Deze data en APIs zijn open en deels gratis te vinden via https://developer.spotify.com/ KUNSTENPUNT

No One Knows Me Better Al deze data worden in de algoritme-machine gevoerd om zo goed mogelijk onze smaak te voorspellen. Vaak zijn die algoritmes bijzonder succesvol:

Discover Weekly: Een op algoritme gebaseerde wekelijks gecureerde persoonlijke afspeellijst.

- Meer dan 5 miljard nummers worden beluisterd via Discover Weekly door meer dan 50 miljoen luisteraars. Het algoritme wordt gepercipieerd als de betere muzikale assistent of zelfs dé bron voor 'nieuwe' muziek .

Of nog: "No one knows me better than my Spotify Discover Weekly playlist” (fan op twitter) KUNSTENPUNT

Nieuwe spelers in het veld Maar: welke biassen zitten verstopt in deze algoritmes?

• Angelsaksische Westerse muziek en pop worden voorgetrokken (Morris en Powers, 2015)

• Sommige genres lenen zich beter toe dan anderen voor algoritmes — Ave Maria van J. S. Bach wordt ongeveer voor elke klassieke afspeellijst voorgesteld — Ook binnen elektronica weinig nuance: Het verschil tussen industrial, dubtechno, techhouse of ambient wordt niet altijd opgepikt door het algoritme. Dat komt omdat het niche genres zijn die aan de oppervlakte erg gelijkend zijn waardoor het algoritme het verschil niet hoort. Ook al wordt het algoritme sterk beïnvloed door wat anderen met een gelijkaardige muzieksmaak beluisteren, net omdat het aanbod voor klassieke muziek en electronica een pak kleiner is dan het aanbod van pakweg indie muzikanten, en het genres zijn die minder uitvoerig beluisterd worden op een platform als Spotify (techno doet het bijvoorbeeld veel beter op YouTube) heeft het algoritme ook een minder verfijnde smaak in de niche genres.

KUNSTENPUNT

Nieuwe spelers in het veld Algoritmes versterken algemene tendensen:

"Het is een sneeuwbaleffect: hoe meer sfeervolle, semi-elektronische indiefolk ik luister, hoe meer Spotify me ervan voert, dus luister ik er nog meer van, waardoor Spotify denkt: ‘Hij wil het kennelijk nóg sfeervoller, semi-elektronischer en indiefolkiër.’ Het resultaat is erg saai."

(Kain, 5 december, 2016; De Correspondent.)

KUNSTENPUNT

Inkomsten uit streaming

Hoeveel brengt één stream op?

KUNSTENPUNT

Inkomsten uit streaming • De berekening van de uitbetaling via Spotify begint bij het aantal abonnees

• Spotify betaalt royalties aan de labels, niet de artiesten zelf • Geen universeel vast bedrag per stream. Wel een gemiddelde • In België: – +/- 300.000 abonnees, betalen +/- 10 euro per maand = 3 miljoen euro per maand – +/- 1,5 miljoen gaat hiervan naar de platenlabels (min de interne kosten van publishing, belastingen, etc) – Gemiddeld in 2016 ongeveer 250 miljoen streams per maand. 1.500.000 euro verdeeld over 250.000.000 streams komt neer op:

Gemiddeld 0,006 euro per stream in de Belgische industrie (Thesis Van Loo, 2017, p. 48).

KUNSTENPUNT

Inkomsten uit streaming 1000 luisterbeurten brengt m.a.w. gemiddeld 6 euro op.

Dit wordt op zijn beurt nog eens verdeeld onder alle rechthebbenden (waaronder het label en de artiest, de eventuele songwriter etc). Wat de artiesten uiteindelijk verdienen hangt af van hun label, maar óók van het land waar er naar hun muziek geluisterd wordt. Moesten de Belgen in het voorbeeld van hiervoor dubbel zoveel muziek beluisterd hebben (van 250 miljoen per maand naar 500 miljoen) dan werd die 1,5 miljoen euro nog dunner uitgespreid, en komt dat neer op 0,003 euro per stream.

De gemiddelde opbrengst van één luisterbeurt lijkt ook elk jaar te dalen (Zie trichardus.com) Waarschijnlijk net om die reden.

De inkomsten van streamingdiensten als Spotify komen dus voornamelijk van hun abonnees.

De ‘freemium' leden betalen in advertentie kosten, maar dat is maar een klein percentage van het gehele inkomen.

KUNSTENPUNT

Streaming en de Long Tail-theorie

Is streamen goed voor de kleine muzikant?

KUNSTENPUNT

De Long Tail

De Long Tail-Theorie Dankzij de beweging van analoog naar digitaal baat het om veel van weinig te verkopen, nu de (re)productie kosten van zeg maar een mp3 gereduceerd zijn tot zo goed als niets vergeleken met de opleg van cd’s of vinyl.

“Massa is kassa” zo schrijft Anderson. Bied zo veel mogelijk aan is de boodschap.

De lange staart brengt met andere woorden evenveel of meer op dan de hits. Meer nog, niet enkel grote spelers zoals Spotify of iTunes store hebben hier baat bij, ook de nichemarkten: want ook kleine oplages zijn nu minder risicovol en minder duur op de digitale markt. Dit is tevens ook positief voor de artiest: door het groter aanbod zijn er steeds meer klanten die niet blijven steken bij de hits maar zich dieper in het aanbod begeven en ook kleinere namen kunnen smaken. Tevens kunnen muzikanten hun muziek nu makkelijker op verschillende platformen tot bij de luisteraar brengen.

Streamingdiensten passen perfect in het kader van deze long Tail droom… Maar is het echt zo rooskleurig? ‹#› KUNSTENPUNT

De Long Tail Blijft voorlopig een droom…

We luisteren misschien dankzij streaming naar een breder aanbod van muziek en de kleintjes halen dankzij enkele streams inderdaad wat extra inkomsten binnen, maar het neveneffect van een eindeloze bron aan nieuwe muziek is dat de artiesten aan het einde van de staart nog steeds weinig of geen zichtbaarheid genieten, en het is een staart die steeds langer wordt. Het zijn nog steeds de grote namen die dankzij de grote labels vooraan in de rij komen te staan en bijgevolg de enige zijn die echt zouden kunnen overleven met de inkomsten van streaming.

(Zie Byrne, 2014) ‹#› KUNSTENPUNT

De Long Tail-droom

The Big Three op kop • De grootsten vooraan Artiesten zoals Justin Bieber (Universal), Beyoncé (Sony), Kendrick Lamar en Ed Sheeran (Warner) worden nog steeds het meest opgezocht, komen voor in de meest beluisterde afspeellijsten en worden het snelst opgepikt door algoritmes)

• 77% van de inkomsten uit streaming stromen naar de 1% supersterren (MiDIA, 2014) KUNSTENPUNT

De Long Tail-droom • De staart wordt steeds langer: • 4 miljoen nummers nog nooit beluisterd (verhelp dit via www.forgetify.com)

• Slimmere en goedkopere technologie maakt de productie van muziek gemakkelijker: zie de massale opkomst van de bedroom-muzikant • Lage drempel om mee op ‘de markt’ te treden • Artiesten op het einde van de staart genieten nog steeds weinig tot geen zichtbaarheid • Lange staart (nog) niet leefbaar!

KUNSTENPUNT

2.2 Productie

Streamen heeft ook impact op de manier dat (populaire) muziek wordt geproduceerd

Het typisch Spotify-geluid

KUNSTENPUNT

Het typisch Spotify-geluid • Nummers worden korter Want 10 nummers van 1 minuut brengen meer op dan 5 nummers van 2 minuten

• Het refrein begint liefst vóór de 30 seconden Want dan wordt een stream geregistreerd

• Nummers vermijden trage intro’s Om ‘skippen' te vermijden

• (Popmuziek) wordt trager Spotify werkt als achtergrond muziek

• Alles werd stiller De "Loudness War” werd teniet gedaan door Spotifys universele equalizer, een filter die het volume van elk nummer nivelleerde: nu klinken alle nummers even luid

• Nummers zitten vol collaboraties om sneller opgepikt te worden KUNSTENPUNT

Het typisch Spotify-geluid Resultaat: Nummers klinken gemakkelijk, voorspelbaar, catchy, oppervlakkig en goed voor één keer.

Door de steeds snellere en betere verbinding en krachtigere mobiele telefoons is muziek nu overal beschikbaar. Op de trein, in de auto, in de lift, in de slaapkamer, in de yogastudio. Streamingdiensten zijn de perpetuüm mobile van de jukebox, en zo worden ze ook gebruikt: als een non-stop bron van achtergrondmuziek voor elke gelegenheid. Wat het opvallend goed doet op Spotify is muziek dat niet stoort, of niet opvalt, of anders gezegd:

Muziek die zijn best doet om te verdwijnen..

KUNSTENPUNT

3. Wat zijn de uitdagingen?

KUNSTENPUNT

Streaming en piraterij Kan streamen een antwoord bieden aan online piraterij?

Hebben streaming diensten (effectief?) een antwoord kunnen bieden aan de online muziekpiraterij?

Volgens Spotify wel: of dat is thans hun verkoop pitch: – ‘een gemakkelijk en legaal alternatief’ voor de generatie die opgegroeid is met alles van het internet vrijelijk en illegaal ter beschikking, en onder invloed van Napster gewoon verwacht dat muziek en andere culturele producten - films en series als duidelijk tweelingbroertje - gratis horen te zijn (Marshall, 2014).

Ook volgens de digimeter daalt het illegaal downloaden en streamt er bijna niemand illegaal muziek in Vlaanderen.

Maar… is Spotify een voldoende alternatief?

KUNSTENPUNT

Maar dat betekent niet meteen een attitude shift om terug te betalen voor muziek.

Hier zijn twee redenen voor: • Je kan gewoon legaal én gratis muziek streamen op YouTube en Spotify. Er is m.a.w. geen deftige reden of alternatief om het illegaal te doen.

• Er is een meer algemene verschuiving naar streamen ontstaan (dankzij steeds snellere en betere internet connecties) want ook het aantal legale downloads is aan het dalen. Mensen downloaden in het algemeen legaal én illegaal minder, alles staat toch op de virtuele cloud.

KUNSTENPUNT

Streaming en piraterij Het piraterij rapport van MUSO vertelt trouwens een heel ander verhaal. Piraterij is helemaal de wereld niet uit: Globaal gezien is het illegaal streamen van muziek en het downloaden van muziekvideo’s aan het stijgen (MUSO, 2017)


KUNSTENPUNT

Streamingdiensten helpen piraterij de wereld niet uit…

…maar kunnen wel helpen aan een betere bescherming voor de artiest KUNSTENPUNT

De drempel om het legaal te doen moet lager liggen dan om het illegaal te doen

‌Nood aan: Attitude shift, een wettelijk kader en betere bescherming voor artiesten binnen legale streamingdiensten KUNSTENPUNT

The Value Gap

The Value Gap • Muziek wordt massaal online gedeeld • maar de vergoeding van die muziek wordt niet altijd correct uitbetaald • YouTube & Soundcloud: ➡“Safe Harbor” construct User-platform: Het zijn de gebruikers die muziek aanbieden, niet het platform zelf. Bijgevolg is YouTube niet verantwoordelijk en betalen ze ook geen royalties uit.

KUNSTENPUNT

The Value Gap

Audio en ‘user-uploaded’ video streaming

Agebruikers vs inkomsten

Bron: Ifpi

De grootste uitdaging binnen de digitale muziekindustrie is het probleem van de zogenaamde value gap. Er is een gapend gat tussen de waarden die muzikanten genereren met hun creaties en de opbrengsten die daarvan uiteindelijk terug naar de industrie stromen.

YouTube is de grootste streamingdienst met het meeste gebruikers, maar betaalt zijn artiesten het minste uit.

Hiernaast zie je het aantal gebruikers versus de inkomsten die ze genereren voor de muziekindustrie. Aan de ene kant heb je streamingdiensten (met 212 miljoen gebruikers in 2016) maar die wel bijna 4 miljard uitbetalen aan de industrie. Aan de andere kant heb je platformdiensten zoals YouTube, die meer dan 4 keer zo veel gebruikers hebben (900 miljoen) maar amper 553 miljoen dollar stroomt daarvan terug naar de industrie

Streamingdiensten zoals Spotify (abonnees en nietabonnees

Platformdiensten zoals YouTube ‹#› KUNSTENPUNT

Gebruikers (in miljoen)

Inkomsten (in miljoen)

Als muzikanten niet zélf hun muziek online zetten… …doet een anonieme gebruiker het wel Als platformen zoals YouTube artiesten evenredig zou uitbetalen… …zou dat een enorme boost betekenen voor de industrie Sidenote: Niet elk genre doet het even goed op elke streamingdienst!

KUNSTENPUNT

Conclusie

Disruptief?

Streamen heeft onmiskenbaar invloed op de industrie. Het beĂŻnvloedt hoe we muziek distribueren, beluisteren en ook consumeren. Deze keer lijkt de muziekindustrie echter uit hun fouten van het verleden geleerd te hebben, en zijn ze tijdig mee op de kar gesprongen.

Er zijn misschien nieuwe spelers in het veld, maar de ongelijkheid blijft, en het zijn nog steeds de grote labels die de touwtjes in handen hebben. Streaming maakt een verschil voor de kleine muzikant, maar het blijft ten zeerste de vraag of dat een leefbaar verschil is.

KUNSTENPUNT

Referenties Anderson, C. (2006). The Long Tail: Why the Future of Business Is Selling Less of More. Hyperion Books BEA, GfK (2018). Betalende muziekstreaming steekt Cd voorbij. Geraadpleegd via http:// www.belgianentertainment.be/nl/muziek-streaming-steekt-cd-voorbij/ Byrne, D. (2014). How will the wolf survive: can musicians make a living in the streaming era?

Geraadpleegd via http://davidbyrne.com/journal/how-will-the-wolf-survive-can-musicians-make-a-livingin-the-streaming-era Harford, T. (2017). Superstar economics: How the gramophone changed everything. Geraardpleegd via http:// www.bbc.com/news/business-39443187 Hogan, M. (2017). Uncovering How Streaming Is Changing the Sound of Pop. Geraardpleegd via https:// pitchfork.com/features/article/uncovering-how-streaming-is-changing-the-sound-of-pop/ IFPI, (2017). Global Music Rapport, 2017. Geraadpleegd via: http://www.ifpi.org/facts-and-stats.php IMEC (2017). Digimeter, 2017. Geraadpleegd via https://www.imec-int.com/digimeter Marshall, L. (2015) ‘Let's keep music special. F—Spotify’: on-demand streaming and the controversy over artist royalties. Creative Industries Journal, 8(2), 177-189. doi: 10.1080/17510694.2015.1096618 Morris, J. W. (2015). Selling Digital Music, Formatting Culture Morris, J. W., & Powers, D. (2015). Control, curation and musical experience in streaming music services, Creative Industries Journal, 8:2, 106-122, DOI: 10.1080/17510694.2015.1090222 Van Loo, M. (2017). Thesis: Van Analoog naar Digitaal tot in de Cloud: Opkomst van streaming. KULeuven Verbrugge, R. Z. (2016). Thesis: Muziekauteursrecht in het digitale domein. Conservatorium Amsterdam Zagers, G. (September, 2017). Op bezoek bij Joep Beving, 105 miljoen keer beluisterd dankzij Spotify. In: Focus Knack. Geraadpleegd via http://focus.knack.be/entertainment/muziek/op-bezoek-bij-joepbeving-105-miljoen-keer-beluisterd-dankzij-spotify/article-longread-902007.html

KUNSTENPUNT

Extra literatuur Over digitalisering binnen muziek, streaming, en meer.

Tim Anderson (2014) - Popular Music in a Digital Music Economy - Problems and Practices for an Emerging Service Industry (Routledge) Karen Buzzard (2012) - Tracking the Audience: The Ratings Industry From Analog to Digital (Routledge) Diane Hughes, et. al (2016) The New Music Industries - Disruption and Discovery Steve Knopper (2009) - Appetite for Self Destruction - The spectacular Crash of the Record Industry in the Digital Age (Simon & Schuster) Jeremy Wade Morris (2015) - Selling Digital Music - Formatting Culture (UC Press) Patrik WikstrĂśm (2009) - The Music Industry: Music in the Cloud Mark Katz (2004) - Capturing Sound: How Technology Has Changed Music Greg Milner (2012) - Perfecting Sound Forever: The Story of Recorded Music Paul ThĂŠberge (1997) - Any Sound You Can Imagine: Making Music/Consuming Technology

KUNSTENPUNT