Leonid Teliga - pierwszy polski żeglarz samotnik (czyta n i e

K - ..............................

III.Proszę przeczytać tekst, a następnie zaznaczyć, czy podane pod nim zdania są P (prawdziwe) czy F (fałszywe).

Leonid Teliga - p ierw szy polski żeglarz-sam otnik

Urodził się 28 maja 1917 roku w Wiaźmie w Rosji. Rodzice ukończyli w Moskwie studia medyczne. Matka po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wraz z dwójką synów powróciła do ojczyzny. Leonid już jako nastolatek pochłaniał książki opisujące przygody wielkich żeglarzy. Fascynowali go zwłaszcza ci, którzy opływali ziemię w samotności, oddając się przy tym w pełni morskiej pasji. To właśnie te opowieści sprawiły, iż w młodym sercu zaczęło rodzić się marzenie o wielkiej podróży. W 1935 roku Leonid podjął naukę w szkole oficerskiej. Kilka lat później zdobył uprawnienia sternika morskiego na kursie żeglarskim. W czasie II wojny światowej z Armią Polską przedostał się do Wielkiej Brytanii. Podobnie jak wielu innych żeglarzy, został skierowany do lotnictwa jako osoba o szczególnie przydatnych cechach, takich jak: samodzielność, silny charakter, umiejętność panowania nad sprzętem i żywiołami, a przede wszystkim znajomość nawigacji. Latał w polskim Dywizjonie Bombowym Ziemi Mazowieckiej 300 jako strzelec pokładowy. W 1947 roku wrócił do Polski. Tu pracował jako dziennikarz, autor i tłumacz oraz aktor, a także jako instruktor żeglarstwa - najpierw w Warszawie, a potem w Gdyni. Pływał jako dziennikarz z polskimi rybakami, a także pracował w misjach ONZ w Korei i Laosie oraz we Włoszech jako attache prasowy ambasady polskiej. Całe życie podporządkował pasji i wielkiemu marzeniu o opłynięciu samotnie Ziemi. Swoje marzenie zrealizował dopiero w wieku 50 lat. Rejs „Opty” rozpoczął się 25 stycznia 1967. Trasa wiodła z Casablanki na zachód, często uczęszczanymi szlakami. W tamtych czasach tego typu wyprawy należały do rzadkości i o rejsie Teligi było na tyle głośno, że wszędzie był uroczyście witany. Mianowano go honorowym członkiem znajdujących się na jego trasie jachtklubów, a na oceanach był często rozpoznawany przez załogi jachtów i statków wszystkich możliwych bander. Choć już sam samotny rejs dookoła świata był w tam tych czasach niezwykłym osiągnięciem, to wyprawa Teligi przeszła do historii również dzięki pobiciu rekordu czasu trw ania nieprzerwalnej samotnej żeglugi oceanicznej bez zawijania do portów. Teliga ponad dwukrotnie pobił należący od 85 lat do Bernarda

Gilboya rekord świata. Dystans 13 260 mil z Fidżi do Da- karu przebył w 165 dni. Zdecydował się na taki krok z przyczyn administracyjnych - nie dostał wizy, która pozwoliłaby mu przybić do Australii. Jednocześnie rejs „Opty” dopisał Teligę do listy kilkunastu żeglarzy z pięciu krajów, którzy przed nim opłynęli samotnie kulę ziemską. Zajęło mu to 2 lata i 2 miesiące. Rejs zakończył się 30 kwietnia 1969 w Casablance. Wyprawa była przedsięwzięciem prawie całkowicie indywidualnym. Teliga starał się nie uzależniać od żadnej instytucji w przygotowaniach do rejsu, nie chciał również, aby pomagano mu w trakcie samej wyprawy. Warto również pamiętać, że podczas całego rejsu żeglarz walczył nie tylko z morzem, ale i z chorobą - zmagał się z nowotworem, do walki z którym mobilizowała go chęć odbycia samotnego rejsu. Dla uczczenia pamięci wielkiego żeglarza redakcja miesięcznika „Żagle” od roku 1971 corocznie przyznaje Nagrodę im. Leonida Teligi za zasługi w popularyzacji żeglarstwa. Wiele miast polskich ma ulice nazwane jego imieniem. O swojej pasji pisał: „Morze ma to do siebie, że za jego wypukłym horyzontem można zobaczyć wszystko, czego dusza zapragnie... Dlatego uciekam na morze, żeby mieć tę rzeczywistość, która n adaje życiu smak - przyprawia je pieprzem niebezpieczeństwa, solą wody morskiej, świeżością wiatru, wysiłkiem mięśni, przestrzenią dla oczu i duszy... O to właśnie chodzi.”

Na podstawie: https://klubpodroznikow.com/

f Lp. 0 Rodzice Leonida powrócili do Polski po odzyskaniu niepodległości. 1 Leonid zainteresował się żeglarstwem pod wpływem książek podróżniczych. 2 Leonid Teliga uzyskał stopień oficera w 1935 roku. 3 W czasie wojny w bitwie 0 Anglię latał jako pilot w dywizjonie 300. 4 Zakończenie wojny Leonid Teliga świętował w Polsce. 5 Leonid Teliga pracował jako instruktor żeglarstwa, aktor i dyplomata. 6 W samotny rejs w yruszył z Casablanki zupełnie nową trasą. 7 Podczas rejsu po morzach i oceanach Teliga nie był anonimowym żeglarzem. 8 Bernard Gilboy przepłynął trasę z Fidżi do Dakaru w ciągu 165 dni. 9 Teliga był pierwszym żeglarzem, który opłynął kulę ziemską w 165 dni. 10 Ostatnim portem było miasto, od którego rozpoczął rejs. 11 W yprawa była możliwa dzięki pomocy finansowej różnych instytucji. [ l 2 Mimo ciężkiej choroby nie przerwał samotnego rejsu dookoła świata.

Ґ

P F X

J

IV. Proszę przeczytać tekst, a następnie dopasować numery poszczególnych opisów do podanych informacji zgodnie z przykładem.

M iejsca, któ re w arto z o b a c zy ć na U krainie

1. Lwowski Teatr O p e ry i Baletu jest jednym z najpiękniejszych w Europie. Zo stał zaprojektow any w stylu neorenesansu przez polskiego architekta profesora Zygmunta Gorgolewskiego. Budowę rozpoczęto w 1897 roku, a w 1900 roku odbyło się jego uroczyste otwarcie. Budynek O pery Lwowskiej posiada bogate dekoracje malarskie i rzeźbiarskie. Gmach zajmuje powierzchnię ponad 3 00 0 m2, a widownia mieści ponad 1000 osób.

2. Zabytkow a Twierdza w Kamieńcu Podolskim należy do największych atrakcji turystycznych i jest uznawana za jeden z Siedmiu Cudów Ukrainy. Twierdza pełniła ważną rolę w systemie obronnym miasta. Składa się z dwóch części: Starego i Nowego Zamku. Początki Starego Zam ku datuje się na X I I - X I I I w. Ta część tw ierdzy ma jedenaście baszt, z których każda posiada swoją nazwę i odrębną historię. Now y Zam ek został w zniesiony w wieku X V II. 3. Chortyca - największa wyspa położona na rzece Dniepr o powierzchni około 2,5 tys. hektarów, leżąca naprzeciw nabrzeża Zaporoża.Ten niezwykłyhistoryczno-przyrodniczy rejonjestzaliczanydoSiedm iu Cudów Ukrainy. Znajdował się tu główny ośrodek Kozaków - Sicz Zaporoska, czyli ufortyfikowany obóz kozacki, zniszczony w 1775 roku na polecenie carycy Katarzyny II. W roku 1965 powstał tu Państwowy Rezerwat Historyczno-Kulturalny „Chortyca”, w którym odtworzono atmosferę czasów Kozaków Zaporoskich. 4. Św itaź - drugie co do wielkości (po jeziorze Jałpuh) i najgłębsze jezioro na Ukrainie. Woda jeziora ma w yjątkow y skład chem iczny i w ykazuje w łaściw ości lecznicze, gdyż w swoim składzie zawiera srebro i glicerynę. G łębokość jeziora wynosi 58,4 m. W chodzi ono w skład grupy Je zio r Szackich, która liczy ponad 30 akw enów w obwodzie w ołyńskim . Są one zlokalizowane w m iędzyrzeczu Bugu oraz Prypeci. W 1983 roku utworzono tutaj Szacki Park Narodowy. 5. Odessa - wielokulturowe miasto położone nad Morzem Czarnym o bogatej historii sięgającej czasów starożytnych. Pod względem liczby ludności zajmuje trzecie miejsce wśród miast Ukrainy. Odessa to najw iększy port morski oraz ważne centrum kulturalne, naukowe, handlowe i turystyczne. Wśród miejsc, które warto zobaczyć w Odessie, można wym ienić m. in. Teatr O pery i Baletu, Filharmonię, Latarnię Morską, Uniwersytecki Ogród Botaniczny czy słynne schody znane z filmu Pancernik Potiomkin.

6. Howerla - to najw yższy szczyt ukraińskich Karpat w paśmie Czarnohory na granicy obwodu iwanofrankowskiego i zakarpackiego, a zarazem najw yższy szczyt Ukrainy. Jego w ysokość w ynosi 2016 metrów nad poziom morza. Howerla znajduje się w obrębie Karpackiego Rezerwatu Biosfery i Karpackiego

Parku Narodowego. Karpacki szczyt to częsty cel w ycieczek turystycznych. Najpopularniejsza trasa prowadzi ze schroniska na Zaroślaku, istniejącego od 1881 roku. 7. Zam e k w Podhorcach zo stał w zniesiony w I połow ie X V II wieku dla hetmana Stanisław a

Koniecpolskiego. Z e sp ó ł zam kow y obejmuje pałac o cechach obronnych, kościół oraz ogrody pałacowe, składające się z części tarasowej i krajobrazowej. W 2 00 8 roku Zam e k w Podhorcach został wpisany na listę W orld Monuments W atch jako jeden z cennych zabytków świata zagrożonych zniszczeniem .

O becnie trwają tam prace konserwatorskie. W latach 70-tych pełnił funkcję zamku R adziw iłłó w w filmie

Potop Jerzego Hoffmana. 8. K ijó w jest stolicą i największym miastem Ukrainy, położonym nad rzeką Dniepr, która dzieli miasto na dwie części. Miasto zostało założone w V wieku, ja k mówi legenda, przez księcia Kija. O becnie miasto liczy około 2,9 min mieszkańców. Do najbardziej popularnych atrakcji turystycznych i zabytków Kijowa należą: Ławra Peczerska, Sobór Mądrości Bożej (Sofia Kijowska), Kościół św. Mikołaja, Złota Brama, Plac

Niepodległości, Muzeum Jednej Ulicy, Muzeum II W ojny Światowej, Ch reszczatyk (główna ulica miasta) oraz kolejka linowa. 9 9. Fontanna w W in n icy w ujściu rzeki Bug jest największą w Europie pływającą fontanną. O tw arcie tego multimedialnego projektu, zrealizowanego na koszt korporacji Roshen, odbyło się w 2011 roku. W lecie m ieszkańcy i goście W in n icy mogą podziwiać fascynujące w idow isko ze świetlnymi i laserowymi efektami oraz projekcje wideo na ogromnym ekranie ze strumienia wody, którego w ysokość sięga 60 m. Przykład: Miasta z teatrami operowymi, które warto zobaczyć: 5... A. Atrakcje turystyczne na ukraińskich rze kach :.........., .......... B. Znajdują się na terenie parków narodow ych:.........., .......... C. Słu ży ły jako plany film o w e :.........., .......... D. Miasto z najstarszymi zabytkami sakralnym i:.......... E. Poza mieszkalnymi, pełniły funkcje w arow ne:.........., .........., ..........