Svet oko nas 2 albanski

Bota rreth nesh për klasën e dytë të shkollës fillore

BOTA RRETH NESH

për klasën e dytë të shkollës fillore autorët

Dr. Simeon Marinkoviq Slavica Markoviq

Ilustruan

Darko dhe Mirjana Zhebiq

Përktheu

inxh i dipl. Ali Halimi

Përgatitjen dhe lektorimin Recensentët

Qenan Hetemi, prof Dr. Kristina Gopçeviq, docente për kimi në fakultetin e Mjeksisë në Beograd, Svetllana Teofiloviq, mësuese, ShF ,,Velko Dugosheviq'' në Beograd, Sllagjana Iliq, profesoreshë nga Beogradi

Formësimi grafik

Dušan Pavliq Neda Dokiq

Përgatitja për shtyp

Nebojša Mitiq

Botues

Redaktor Për botuesin Shtypi Tirazhi copyriht ISBN

Qendra kreative Gradishka 8 Beograd Tel/fax: 011/38 20 464, 38 20 483, 24 40 659 www.kreativnicentar.co.yu Violeta Babiq Mr Lilana Marinkoviq Publikum 1500 Qendra kreative, 2006.

86-7781-452-3

Ministri i arsimit dhe sportit të Republikës së Sërbisë lejoi botimin dhe përdorimin e këtij teksti për klasën e dytë të shkollës fillore për vitin shkollor 2006/07. me vendimin numër 6-00-00186/2006-06 nga data 19.6.2006.

150

Bota rreth nesh për klasën e dytë të shkollës fillore

Udhëzim Për të kuptuar më mirë këtë libër, duhet të njihesh me shenjat në vijim:

detyra vizatojmë dhe ngjyrosim përkujto ç`kemi mësuar aktrojmë shkruajmë bisedojmë kërkojmë bëjmë prova zgjidhim detyrë shtëpie mendo, trego dhe shkruaj

fjalori

2

- Në fund të librit gjindet përmbajtja e detalizuar.

- Në fund të librit gjindet edhe përshkrimi i fjalëve të rëndësishme për të cilat bëhet fjalë në këtë libër.

Bota rreth nesh

Ky libër do të ndihmojë që sa më mirë të njohësh veten dhe botën rreth vetes..

Pse është e rëndësishme kjo?

Që sa më mirë të shoqërohesh me shokë dhe shoqe.

Që sa më mirë të gjindesh në situata shumta.

Që të jetosh sa më mirë.

Që të kënaqesh më tepër me natyrën e cila të rrethon.

Ky jam unë

Emri im është

Mbiemri im është

Adresa ime është

Dëshiroj të më thërrasin –

SA JAM RRITUR fillimi i klasës së I-rë

fillimi i klasës së II-të

ndryshimi

lartësia ime sa kilogram kam numri i këpucëve

nga djemtë

A je i kënaqur me ate sa je rritur?

Në klasen time më shtatëlartët janë: nga vajzat

Që sa më tepër të rritesh, çfarë mendon se duhet të ndërmarrësh (për shembull: të ushqehesh me ushqim të shëndosh)?

4

po

jo

disi

Sa i njoh shokët e klasës sime Përgjigju sipas kujtesës në këto pyetje. Pastaj bisedoni për këto në klasë.

�

Sa nxënës në klasën tënde kanë mbiemrin që fillon me shkronjën e njejtë si mbiemri yt?

�

Sa prej tyre kanë vëlla ose motër më të vogël?

�

Sa prej tyre kanë flokë të zeza?

�

Sa prej tyre kanë sy të kaltër?

�

Sa nxënës në paralele mbajnë syza?

�

Sa prej tyre mësojnë të luajnë në ndonjë instrument muzikor?

�

Sa prej tyre kanë kafshë shtëpiake?

�

A je i kënaqur me njohuritë që ke për shokët e klasës tënde?

�

Pse është e rëndësishme t`i njohësh sa më mirë shokët?

përgjigjëja yte

gjendja e vërtetë

Zgjidh fjalëkryqin me figura. Do të fitosh një fjalë të rëndësishme.

Kur ta zgjidhësh fjalëkryqin dhe të mësosh cila është ajo fjalë, shkruaj pse kjo fjalë është e rëndësishme.

Miqësia përcakton afërsi në mes shokëve, shoqërim, miqësi.

5

Portretet e shokëve Përkujto shokët dhe shoqet me të cilët ke luajtur me ëndje para se të fillosh të shkosh në shkollë.

Shkruaj emrat e tyre.

Ku keni luajtur më shpesh?

Cilat kanë qenë lojërat tuaja më të dashura?

Është mirë të dini se Kur krijon shoqëri të re, nuk duhet harruar shokët e vjetër.

6

Për këtë arsye të propozojmë që këtu të vizatosh veten dhe miqtë e vjetër.

Si bisedojmë në shoqëri A ke menduar se me cilat fjalë tregon se je shok i mirë?

A janë fjalë shoqërore ato të cilat nënçmojnë tjetrin?

Lexo shembujt vijues dhe mendo për ato.

� �

�

�

�

Këto janë disa fjalë miqësore.

Ndjehem budalla kur nuk më thua të vërtetën.

Më shumë më pëlqen si ishe e veshur dje.

Më vjen mirë që detyrën e kishe zgjidhur saktë.

Nëse dëshiron, do të të ndihmoj.

�

�

�

�

�

Këto janë disa fjalë jomiqësore.

Rrenacak!

Keq vishesh!

Secili budalla ka mundur ta zgjidhë detyrën tënde.

Nuk mundem të të ndihmoj. Dua të luaj.

Shiko fotografitë dhe shkruaj nga një shembull për:

FJALËT MIQËSORE

FJALËT JOMIQËSORE

Më vjen keq pse qanë.

Dëshiroj të di pse qanë.

Prap përlotesh...

Të bukur e ke automobilin e ri!

Të lutem, ma jep ta shikoj.

Nuk të vlenë për asgjë ky automobil.

I imi është më i bukur.

Diskutoni çka do të thot tregimi popullor: Fjala e mirë i hapë dyert e hekurta.

7

Ndjenjat e mia dhe tuajat Shiko fotografitë. Përshkruaj çka ndjejnë fëmijët nga fotografitë. Pse ashtu ndjehen?

Ajo ndjehet

Ai ndjehet

për shkak se

për shkak se

Ajo ndjehet

Ai ndjehet

për shkak se

për shkak se

Shkruaj si do ta ngushëllosh shoqen të cilës i ka rënë akullorja nga dora.

8

Çka e kishe këshilluar djaloshin i cili kalon pranë qenit?

Jam i hidhëruar

Kur dikush më hidhëron, unë Kur dikush më hidhëron, unë Kur dikush më hidhëron, unë e godas!

qajë.

heshti dhe vuaj.

Mendo se a sillen drejtë këta fëmijë kur janë të hidhëruar. Ndoshta këta fëmijë kanë zgjidhje më të mirë.

KUR DIKUSH MË HIDHËRON, UNË MENJËHERË I THEM: ,,MË KA HIDHËRUAR, VËRTETË SHUMË, AJO QË MË KE BËRË". MË LEHTË MË VJEN KUR KËTË TA THEM.

ATËHERË, KUR JAM I HIDHËRUAR, I BIE DYSHEMESË ME KËMBË OSE JASTËKUT ME DORË.

Verifiko a hidhërohesh shpesh. Ngjyros rrethin me ngjyrë të gjelbërt nëse është ashtu ose me të kuqe nëse nuk është ashtu.

Prej 1 deri 3 përgjigje – Rëndë të Vetëm sa e kafshove bananen, ajo u shkëput dhe ra. ka hidhëruar. Por bëhu i kujdesshëm, nëse Kur u nise të dalësh jashtë, filloi të bie shi. hidhërimin e fshehë dhe në vehte vuan, kjo nuk është e mire.

Automobili kaloi pranë teje nëpër përroskë dhe të spërkati.

Vëllau i vogël t`a ka shqyer fletën nga fletorja.

Shoqja nuk dëshiron të luani ashtu si thua ti.

Shoqja rastësisht ta ka thyer lodrën e preferuar.

Sot klasa yte shkon në teatër, kurse ti je i sëmurë.

Shoku nga klasa nuk të ka ftuar në ditëlindje.

Prej 4 deri 6 përgjigje – Normale është, sepse edhe ti ndonjëherë hidhërohesh. Kjo i ndodhë edhe të tjerëve.

Prej 7 deri 8 përgjigje – Shpesh hidhërohesh. Mendo për këtë a ekziston gjithnjë shkaku për hidhërim.

9

Frikësohem Paramendo diçka e cila të ka frikësuar. Si do ta përshkruaje këtë ndjenjë. Tento të plotësosh këto fjali.

Jam frikësuar aq shumë, sa që

.

Pata shumë frikë dhe më erdhi të bërtas, sa që

.

Në tërë trupin, frikën e ndjeva: në bark, në

.

Ashtu i frikësuar ngjaja si një lepur, si

.

ËSHTË MIRË TË DINI SE Nganjëherë është mirë që ndaj frikës të sillesh në mënyrë të qeshur.

Kjo mund të të ndihmojë që ta mundësh frikën.

Këtu vizato nga kush frikësohesh. Vizato në menyrë qesharake.

10

Frikësohen edhe të tjerët

Unë frikësohem nga errësira.

Frikësohem kur pëlcet eksplozivi.

Kam frikë kur dikush grindet..

I frikësohem marimangës.

Shkruaj në bazë të çkafit e dallon se dikush është frikësuar.

Si duket fytyra e tij?

I frikësohem krimbit.

I frikësohem pijanecit.

Ky vogëlush u frikësua kur e pa hardhucin. Shkruaj çfarë do t`i kishe thënë dhe si do ta kishe këshilluar të mos frikohet.

Si duken sytë e tij? Çfarë janë lëvizjet e tij? Çfarë flet ai atëherë?

Mendo se a mundet frika të jetë e dobishme. Për shembull: Frika nga automjeti, të përkujton të bëhesh i kujdesshëm kur e kalon rrugën.

Frika e ramjes nga druri, të përkujton që duhet të shtrengohesh mirë për degë dhe të jesh i kujdesshëm ku po e vendosë këmbën. Thuaj edhe një shembull.

11

Jam i pikëlluar TË GËZUARIT TË PIKËLLUARIT

Jam i

pikëlluar kur grindem me shoqen.

Jam i

pikëlluar kur ekipi im e humbë lojën.

Shkruaj çka të pikëllon.

Nënvizo ose shkruaj çka të ndodhë kur je i pikëlluar. qajë dëshiroj që dikush të jetë pranë meje dëshiroj të flas për këtë me dikend dëshiroj të rri vetëm

Për të mos qenë i pikëlluar, veproj kështu (nënvizo ose shkruaj): Thërras shokun dhe i tregoj se çka më pikëllon.

Shkoj në park të luaj.

12

Shkruaj ose nënvizo si e ndien pikëllimin në trupin tënd. diçka më shtrëngon në fyt më vjen të qajë

Kjo vashë është e pikëlluar sepse e ka humbur përkëdhelësin e shtëpisë, qenin e quajtur Bobi. Shkruaj se si mundesh ta ngushëllosh.

PJESA E PARË

NATYRA E GJALLË DO TË MËSOJMË: - për lidhjen në mes të natyrës së gjallë dhe asaj të vdekur - për kultivimin e bimëve - për pjesët e bimëve - për shumimin e bimëve - për pjesët e trupit të kafshëve - për kafshët shtëpiake dhe për kafshët e egra - për grupin e shtazëve - për njeriun DETYRA YTE DO TË JETË: - të realizosh mbrojtjen e lules në saksi - të shkruash se si mbrohen hithat nga dëmtuesit - të organizosh në klasë lojën Qëllo çka ndjej - të hulumtosh si ndryshon druri (pema) në vjeshtë

13

ISBN 978-86-7781-452-6

9 788677 814526