Westerdier&park

´s-Hertogenbosch februari 2015

Koen van Ham Tom van den Hurk Cis van der Linden Michelle van Wijngaarden

Beeldverslag van het Westerdier&park Ter ondersteuning van het eindrapport:

Een nieuw concept in het Westerpark

Afstudeeropdracht in opdracht van de HAS Hogeschool Den Bosch ´s-Hertogenbosch februari 2015 Koen van Ham Tom van den Hurk Cis Van der Linden Michelle van Wijngaarden

Inhoudsopgave Inleiding 3.

Het Ontwerp 4.

Verbinding 6.

Speelroute 7.

De Oevers 9.

Verbindingszone 12.

Spelen in de natuur 14.

De Berg 16.

Het Bos 18.

Het Veld 20.

De Uitkijk 22.

Contact met dieren 23.

De Kudde 24.

Het Erf 26.

De Volière 28.

De Stal 29.

Doorsneden 32.

Inleiding Dit beeldverslag is opgesteld ter ondersteuning van het eindrapport. Het beeldverslag is een beeldende toelichting op het Westerdier&park.

In dit verslag zullen de verschillende eilanden van het ontwerp individueel toegelicht worden aan de hand van plattegronden, axonometrie tekeningen, doorsneden en sfeerbeelden.

Allereerst wordt het ontwerp in zijn algemeenheid toegelicht. Hierbij volgt een drie deling van het ontwerp in drie delen: Noord, zuid en de verbindingszone. Deze delen zijn ieder weer opgesplitst in de verschillende eilanden van het ontwerp. Voor de verbindingszone is een alternatieve ontwerpoplossing voorgesteld om het financieel gezien aantrekkelijker te maken.

Dit beeldverslag is gemaakt door Cis van der Linden en Koen van Ham

3.

Het ontwerp Het Westerdier&park is een kinderboerderij met een natuurspeeltuin waarbij het huidige ontwerp van het Westerpark zoveel mogelijk in ere is gehouden. De sterke eilandenstructuur van het park zal blijven bestaan en met enkele minimale aanpassingen van het ontwerp is het park omgevormd naar een park waar mens, dier en onderwijs elkaar ontmoeten.

De huidige inrichting wordt aangevuld met een accent van speelsheid en uitdaging.

N

4.

Het ontwerp Noord

Natuurlijk spelen (noord)

Verbinding

Contact met dieren (zuid)

Zuid

Voor de toelichting van het park wordt ingezoomd op drie verschillende onderdelen. De verbinding, dit is de verbinding tussen de wijk en het park. Het noordelijke deel dat een speelgerelateerde functie heeft en het zuidelijke deel dat een diergerelateerde functie heeft.

Dier, speel en verbinding vormen de hoofdthema’s van het ontwerp. Allereerst zal het verbindingsgedeelte worden toegelicht. Hierna volgt het noordelijke deel (spelen in de natuur) en als laatste zal het zuidelijke gedeelte (contact met dieren) worden toegelicht.

5.

Verbinding De verbinding met de wijk wordt verbeterd door het toepassen van speelroutes.

Vanuit deze speelroutes komt men terecht op de oever van het park. Deze oever is aantrekkelijk gemaakt door het toevoegen van een avontuurlijk vlonderpad. Als laatste onderdeel van verbinding is gekeken naar de verbindingszone tussen het noordelijke en het zuidelijke deel van het park.

6.

Speelroute

7.

De speelroute moet de kinderen vanuit de wijk op een veilige en speelse manier tot in het Westerpark brengen. Dit door gebruik te maken van het fietspad dat door de wijk loopt en uitkomt nabij de ingang van het park.

Naast de speelroute worden in de wijk en nabij de ingang van het park beelden van dieren geplaatst. Deze refereren naar de kinderboerderij in het park.

Om de kinderen op een veilige manier in het Westerdier&park te brengen worden diergerelateerde oversteekplaatsen gecreĂŤerd.

8.

De verbindingsoever

(zuid)

De oever is het meest westelijke deel van het park, het deel wat door bewoners van de wijk als eerste gepasseerd wordt bij een bezoek aan het Westerdier&park. De oever heeft een esthetische en een verbindende functie. Het verbindt de eilanden met de wijk en andersom. De oever is ingericht met een avontuurlijk vlonderpad met doorkijken richting het Westerdier&park.

Vlonderpad

N

Doorzichten vanuit het riet

Speelse route

9.

Plattegrond

Beplanting

Zichtrelaties Zicht vanaf de vlonder

K Kleurrijk

- Riet - Kattenstaart - Zwanenbloem - Gele Lis

Zicht vanuit de wijk op het park

N Natuurlijk

- Riet - Kleine Lisdodde

Verschillende doorzichten gezien vanaf de vlonder.

Dit zorgt voor een afwisselend beeld.

Kleurrijk

Natuurlijk

10.

De Verbindingsoever

(noord)

De oever in het noordelijke deel biedt een speelse rondgang tussen de eilanden. Door de spannende inrichting van de oever zorgt deze voor meer aantrekkingskracht van de passsanten. De oever heeft geen connectie met het noordelijker gelegen sportcomplex. Wel zijn er vanaf de Oude Vlijmenseweg doorzichten gecreĂŤerd naar het park.

Plattegrond

g we nse e jm Vli de u O

N

Vlonderpad

11.

Brug zorgt voor rondgang

Verbindingszone De zone tussen het noordelijk- en zuidelijk deel is bedoeld om eenheid te creĂŤren in het park.

In het huidige Westerpark is deze zone ingericht als waterbak met schanskorven waarbij de natuurlijke elementen ontbreken. Deze vijver vormt nauwelijks een verbinding tussen beide delen. Door deze vijver in te richten als verbindingsroute krijgen de beide delen van het park een betere connectie met elkaar. Een lang vlonderpad verbindt de beide delen met elkaar, riet langs de zijdes van het pad zorgt voor afwisselende doorzichten. Voor het Westerdier&park zijn twee opties voor deze verbindingszone uitgewerkt. Een optie die voor een optimale verbinding zorgt, dit is een kostbare ingreep en een tweede optie om met minimale ingrepen de verbinding te versterken.

12.

Verbindingszone optie 1 eg vinw Ste n o Sim

Huidige oversteekplaats

N N

Het splitsen van de Simon Stevinweg heeft een remmende werking op het verkeer. Daarnaast is de middenberm ingericht met elementen die in het Westerdier&park terugkomen. Het gaat hierbij om rietvegetatie, de brugelementen en de waterminnende bomen. Door deze elementen en het splitsen van de weg, wordt het park beter ervaren vanaf de Simon Stevinweg. De middenberm heeft van buiten naar binnen gezien eerst een drie meter brede grasstrook, daarna wordt de berm aangeplant met riet. Tussen dit riet bevinden zich zes waterminnende bomen (Alnus glutinosa) om te refereren naar het waterrijke park.

13.

Verbindingszone optie 2

Huidige oversteekplaats

g inwe tev S on Sim

N

N

Het splitsen van de wegen brengt een hoge kostenpost met zich mee. Een alternatieve oplossing hiervoor is bovenstaand weergegeven. Hierbij wordt de Simon Stevinweg niet gesplitst, de huidige oversteek wordt wel verplaatst zodat deze aansluit bij het vlonderpad. Door het riet van de vijver door te trekken richting de Simon Stevinweg wordt de verbinding tussen noord en zuid versterkt. Op de middenberm wordt de vlonder toegepast met aan weerskanten een boom die refereert naar het natte Westerpark.

14.

Spelen in de natuur Het noordelijke deel van het Westerdier&park wordt ingericht als natuurlijke speeltuin. Dit deel bestaat uit de volgende vier gebieden: - De Berg - Het Bos - Het Veld - De Uitkijk

N 14.

De Berg ‘De Berg’ bestaat uit een uitdagende reeks van heuvels.

Om de kleinste kinderen op een veilige afstand te laten spelen wordt in de buurt van de picknickplaats een grasheuvel geplaatst. Deze heuvel heeft een maximale hoogte van 1,2 meter zodat de meeste volwassenen er gemakkelijk overheen kunnen kijken. Aansluitend hierop komt een zandbak voor de allerkleinste. De picknickplaats wordt een aangename ruimte waar ouders enige tijd kunnen doorbrengen wanneer de kinderen gebruik maken van de speelmogelijkheden.

Ligging

Speelberg Rietdoolhof

Picknick Grasheuvel

16.

N

Zandbak met speelelementen Steile speelberg

Het eiland wordt verder ingericht met twee heuvels. Een daarvan wordt een langgerekte heuvel die het rietdoolhof verbindt met de achterliggende heestergroepen, deze heuvel heeft een hoogte van ongeveer twee meter.

Om de speel uitdaging te vergroten is een laatste steile berg met een hoogte van vier meter toegevoegd. Deze staat via een zandbak in contact met de andere heuvel. Hierdoor kunnen kinderen over de boomstammen en stapstronken bij deze berg terecht komen.

Sfeerimpressies

Grasheuvel

Speel element

Boomstammen

Steile berg

Picknickbank

17.

Het Bos Het westelijk deel van het eiland wordt ingericht als natuurlijk speelbos.

Dit deel wordt aangeplant met bomen en als onderbeplanting verschillende heestergroepen. Het zal aanvoelen als een gesloten ruimte waar kinderen de uitdaging hebben om door de heestergroepen te rennen en zich te vermaken met de omgevallen boomstammen. Dit besloten gevoel wordt nog eens benadrukt met het riet aan de rand van het eiland. Hoe meer naar het oosten hoe opener het eiland wordt. Het bos zal overgaan van boomgroepen naar enkele solitaire bomen waardoor de beleving zal veranderen en kinderen terechtkomen in de huidige speeltuin.

A

Ligging

A’

Huidige speeltuin Natuurlijk speelbos

N

A

Heestergroep

18.

Spelen met water

Dicht

Open

A’

Spelen Natuurlijk spelen

Huidige speeltuin

Het speelbos behoud zijn huidige bomenstructuur en wordt aangevult met nieuwe bomen. In het bos wordt met natuurlijke materialen zoals takken, boomstammen en stenen een avontuurlijke speelomgeving gecreëerd. Onder het dak van bomen zijn heestergroepen aangelegd voor een avontuurlijke beleving. Zo is het gebied minder goed te overzien en ontstaan er spannende plekken.

De speeltuin zorgt enerzijds voor enige bekendheid van het park, mensen in de omgeving weten dat deze speeltuin er is. Anderzijds biedt de speeltuin speelgelegenheid voor allerlei leeftijdsgroepen.

Daar waar kinderen nog niet met takken overweg kunnen biedt de huidige speeltuin een alternatief voor deze leeftijdsgroep.

Dode bomen als speeltoestel Hutten bouwen

Huidige speeltuin “Kinderkwek”

Onderbeplanting bos

19.

Het Veld Speeleiland ‘Het Veld’ is het grootste eiland van het noordelijke deel. Het eiland is ingericht voor verschillende pleinspelen.

Het eiland is aan de noordkant met twee bruggen en de waterspeelmogelijkheden met ‘Het Bos’ verbonden. Het trapveldje is centraal gelegen en wordt enkele keren ‘vastgenomen’ door boomgroepen met onderbeplanting. Om het speelveld te benadrukken worden enkele hoeken versterkt door hagen. De entrees tot het eiland worden aantrekkelijk gemaakt door de oevers in te zaaien met een bloemenmengsel. Deze mengsels zorgen voor een goede afwisseling met het riet en het gras. Dit eiland wordt de favoriete verblijfplaats van de voetballertjes uit de wijk!

Ligging

A’

A N

Stapstenen Picknick

Trekvlot A Trapveld Verbinding met de wijk Bloemenstrook

20.

A’

Sfeerimpressies Het trapveldje biedt kinderen de mogelijkheid om het spelen een vrije invulling te geven. Er kan gevoetbald worden maar ook tikkertje en andere spelactiviteiten kunnen hier plaatsvinden.

Aan het trapveldje grens een picknickplek.

Trapveldje De noordkant van het eiland is toegankelijk via avontuurlijke speelelementen zoals een trekvlot en stapstenen. Dit biedt kinderen de mogelijkheid om op een speelse manier de overkant te bereiken.

Ook kunnen kinderen andere manieren verzinnen om met droge voeten aan de overkant te komen.

Stapstenen

Trekvlot Verschillende oevers worden voorzien van een bloemenstrook. Deze strook zorgt voor een aangename afwisseling met het riet en de grasstroken. De bloemenstrook heeft naast de esthetische functie ook een toegevoegde waarde op het gebied van biodiversiteit. De strook vormt een habitat voor vele insectsoorten.

Bloemenstrook

21.

De Uitkijk De Uitkijk vormt de eyecatcher van het noordelijke deel. Op het eiland bevindt zich een vijftien meter hoge uitkijktoren. Het eiland is te bereiken via een drietal bruggen. In het huidige ontwerp van Buro Lubbers zijn de eilanden ‘ De Uitkijk’ en ‘Het Veld’ een groot eiland.

Door deze eilanden van elkaar te scheiden in het nieuwe ontwerp wordt de uitkijk een op zichzelf liggend eiland. Dit versterkt de eilandenstructuur van het park en zorgt voor een extra beleving door het toepassen van een lange verbindingsbrug naar Het Veld. Daarnaast is De Uitkijk het eiland dat voor de verbinding zorgt met het zuidelijke deel van het park. Dit gebeurt door middel van vlonder.

Ligging

N

Verbinding naar Het Veld

Verbinding met het zuidelijke deel

22.

Uitkijktoren

Contact met dieren Het contact met dieren vindt plaats op het zuidelijke gedeelte van het park.

Dit deel bestaat uit vier eilanden.

- De Kudde - Het Erf - De Stal - De Volière

N 23.

De Kudde De Kudde is een eiland waar mensen met dieren in contact kunnen komen op de losloopweide. Een deel van het eiland is niet toegankelijk voor dieren. Hier kunnen mensen, die niet direct in contact willen komen met de dieren, gebruik maken van een zitgelegenheid. Deze zitgelegenheid wordt ingepakt met een groenbuffer aan de achterzijde.

Vanaf deze bankjes kun je tot rust komen met uitzicht op de dierenweide.

Ligging

A

A’

Zitgelegenheid Losloopweide

N

De losloopweide op het eiland is toegankelijk via een sluis constructie. Rondom de stal ligt een verhard pad, vanaf dit pad kunnen de bezoekers dicht bij de kippen- en konijnenren komen. De oevers zijn, in het deel wat niet toegankelijk is voor de dieren, aangeplant met riet.

Stal

24.

A

A’

De Kudde Zitgelegenheid

Bezoekers die liever niet met de dieren in contact komen, kunnen gebruik maken van het pad achter de afrastering. Hier is een zitgelegenheid gerealiseerd waar bezoekers de mogelijkheid hebben om rustig te gaan zitten met zicht op de dieren. De beplanting zorgt voor voldoende rugdekking en voor schaduw op de warme zomerdagen.

Zitgelegenheid

sluis constructie

De Stal

Het modern ogende stalgebouw biedt onderdak voor alle dieren op het eiland.

De schapen en geiten hebben gezamenlijk onderdak in deze stal. Aan beide zijde bevindt zich een overstek waaronder de kippen en de konijnen zijn gehuisvest in een ren. Het gebouw heeft de vorm van een stal maar is afgewerkt met natuurlijke materialen zodat deze op het gebied van architectuur aansluit bij het multifunctioneel gebouw op Het Erf.

Losloopweide

25.

Het Erf Het centraal gelegen eiland, Het Erf, wordt het bruisend hart van het park. In tegenstelling tot de diereneilanden is dit eiland altijd teogankelijk voor publiek. Op Het Erf is het multifunctioneel gebouw gevestigd waarin activiteiten georganiseerd worden. Daarnaast is dit gebouw de basis van de kinderboerderij voor de dagelijkse werkzaamheden. Rond dit gebouw ligt een terras met uitzicht op de diereilanden, het plein en de volière. Op het terras is een vijver met vissen gesitueerd voor een extra dierenbeleving. Het aangrenzende plein heeft een multifunctioneel karakter. Het wordt gebruikt voor allerhande activiteiten. Het plein is voorzien van tien mobiele boombakken die naar gelang de activiteit in een andere opstelling geplaatst kunnen worden. Met deze faciliteiten wordt ‘Het Erf’ de plaats waar alle bezoekers samenkomen.

Multifunctioneel gebouw

Multifunctioneel plein

26.

Mobiele boom-box

Terras

Vijver

Ligging

N

Multifunctioneel gebouw Het meest in het oog springende element op het plein is het multifunctionele gebouw. Dit gebouw wordt gebruikt voor educatieve, recreatieve en zakelijke doeleinden.

Het multifunctionele gebouw krijgt een moderne uitstraling met een natuurlijke afwerking. Met deze uitstraling sluit het gebouw naadloos aan bij het strakke ontwerp van het park.

Het multifunctionele gebouw is het hoofdgebouw van het park, dit is zichtbaar in de stijl van de bebouwing. De stallen zijn ondergeschikt aan het multifunctioneel gebouw.

Sfeerimpressie van het gebouw

Het gebouw bestaat uit twee verdiepingen. De beneden verdieping is verdeeld in vijf verschillende ruimtes, dit is te zien op de plattegrond. De bovenste verdieping heeft geen inrichting gekregen. In samenspraak met potentiĂŤle investeerders kan hier een invulling aan worden gegeven. Deze verdieping heeft brede ramen die een panorama overzicht bieden over het zuidelijke deel van het Westerdier&park.

Plattegrond van het multifunctioneel gebouw (beneden verdieping)

27.

De Volière De grote netvolière is gesitueerd boven de, met riet begroeide, overloopeilanden die in het huidige Westerpark reeds aanwezig zijn. Deze overloopeilanden vormen een ideale leefomgeving voor watervogels.

Ligging

Riet eilanden

N

N

28.

Toegang van volière

De Stal De doorloopstal, centraal gelegen op het eiland, laat de bezoekers de dierenverblijven van de binnenkant zien. Het oostelijke deel van het eiland vormt de toegang naar ‘Het Erf’. Deze route wordt ingericht met een rij van knotwilgen met daaronder een bloemenmengsel. Bij de dierenverblijven wordt voorzien in zitgelegenheden. De oevers van het eiland worden deels aangeplant met riet, dit creëert doorzichten naar de andere eilanden. Het noordoosten van het eiland biedt een speels element wat de route voor kinderen meer uitdagend maakt. De bomengroepen in de weides bieden een schaduwrijke plek voor de dieren. Het eiland krijgt een open karakter, dit omdat de verschillende diersoorten ‘het onderhoud’ op de oevers doen.

Speelelement

Ligging

N

Mestopslag

Knotwilgen Bloemrijke onderbeplanting

Doorloopstal

29.

De Stal Doorloopstal

Sfeerimpressie uitstraling

Binnenkant van de doorloopstal

De doorloopstal heeft een moderne uitstraling en is afgewerkt met natuurlijke materialen. Op het gebied van sfeer vormt de stal een geheel met de overige bebouwing in het park.

De diersoorten die in de doorloopstal worden gehuisvest.

Inrichting van de doorloopstal

30.

Aan de oostkant van het eiland is een rij knotwilgen gesitueerd.

Wilgen komen elders in het park ook voor en verwijzen naar de waterrijke omgeving. Daarnaast heeft de bomenrij een begeleidende functie die het pad accentueert. Onder de bomenrij is een bloemenmengsel aangebracht. Deze strook biedt een habitat voor verschillende insectsoorten, ook zal er tussen deze beplanting een insectenhotel worden geplaatst.

Bomenrij

In het noordwesten van het eiland komt een speelelement terug dat onderdeel is van de rondgang tussen de eilanden. Dit speelelement refereert naar het natuurlijk spelen in het noordelijke deel. De evenwichtsbalken bieden de kinderen een uitdagende route die afwijkt van het asfalt pad.

Speelelement

Ten noorden van de doorloopstal is ruimte voor de opslag van mest. Deze is zo gesitueerd dat de bezoeker er zo min mogelijk last van heeft. De mestplek is verhard en wordt omringd door een keerwand met een beplantingsbuffer. Zo wordt het zicht op de mesthoop geminimaliseerd. De dieren die in deze weide staan kunnen niet in contact komen met de mest.

Mestopslag

31.

Doorsneden natuurlijk spelen

32.

33.

Doorsneden contact met dieren

34.

35.

Een nieuw concept in het Westerpark

´s-Hertogenbosch februari 2015

36.