Agroekologia

„Agroekologia to sposób życia. To widzenie w Ziemi jej społecznej, a nie tylko produkcyjnej funkcji. To więcej niż rolnictwo małej skali – to postrzeganie natury jako żywej istoty, nie jako towaru”

Schola Campesina 2017

11 zasad agroekologii zawartych w Deklaracji Międzynarodowego Forum na rzecz Agroekologii, przyjętej 27 lutego 2015 roku w Centrum Nyéléni w Sélingué (Mali).

Agroekologia, w ramach koncepcji Suwerenności Żywnościowej, jest drogą do zmiany i naprawy systemów żywnościowych. Agroekologia jest odpowiedzią na dramatyczne konsekwencje urynkowienia relacji człowieka z ekosystemami. Dąży do zmiany sposobu, w jaki wytwarzamy, dystrybuujemy i konsumujemy żywność – w duchu odpowiedzialności, zaangażowania i troski o Planetę. Różnorodne – oparte na Agroekologii – formy drobnej produkcji żywności generują lokalną wiedzę, promują sprawiedliwość społeczną, pielęgnują tożsamość i kulturę oraz wzmacniają gospodarki obszarów wiejskich. Agroekologia każe pamiętać, że jesteśmy nie tylko wytworem kultury, ale także częścią Natury.

1. Agroekologia jest sposobem życia i językiem Natury. Nie daje się zredukować do zbioru technik i sposobów produkcji. Na każdym terytorium wprowadzana jest na wiele różnych sposobów, zgodnie z lokalnymi realiami i kulturą, ale zawsze przy zachowaniu pełnego szacunku dla Ziemi.

2. Agroekologia to praktyki produkcyjne oparte na zasadach ekologicznych. Podstawą dla wszystkich zasad Agroekologii jest obserwacja i rozumienie ekosystemów i procesów w nich zachodzących. Agroekologia to wspomaganie życia biologicznego w glebie, recykling składników odżywczych, praca w oparciu o naturalną bioróżnorodność i oszczędność energii.

3. Agroekologia mówi o prawie ludzi – społeczności, ludności rdzennej, chłopów i chłopek – do zachowania materialnego (ziemia, woda, nasiona) i duchowego (wierzenia i wiedza) związku z zamieszkiwanymi ziemiami. Oznacza to pełne uznanie ich prawa do utrzymania tradycyjnych form życia, zwyczajów i kultury, sposobów produkcji, systemów własności i instytucji, a także prawa do samostanowienia i autonomii.

4. Zbiorowe prawa i dostęp do dóbr wspólnych są głównymi filarami Agroekologii. Prawo do korzystania z lokalnych zasobów (ziemia, woda, nasiona, wiedza) jest podstawą postrzegania żywności jako prawa, a nie jako towaru.

5. Różnorodna wiedza i sposoby poznania właściwe dla poszczególnych narodów i kultur są fundamentem Agroekologii. Procesy uczenia się oparte na powszechnej edukacji są horyzontalne i polegają na bezpośredniej wymianie wiedzy. Wiedza jest wartością wspólną – współtworzoną, dzieloną i zachowywaną. Jest podstawą budowania agroekosystemów i rozumienia roli człowieka w świecie.

6. W agroekologii istotą wizji kosmosu jest równowaga pomiędzy naturą, wszechświatem i istotami ludzkimi. Człowiek stanowi część ekosystemów – współtworzy je na równi z pozostałymi ich elementami. Agroekologia sprzeciwia się przekształcaniu w towar jakichkolwiek form życia.

7. Rodziny, społeczności, kolektywy, organizacje i ruchy społeczne są żyzną glebą, na której rozkwita Agroekologia. Agroekologia dąży do naprawy stosunków społecznych – indywidualistycznej koncepcji zysku i rozwoju przeciwstawia wartości wspólnotowe: współpracę, współodpowiedzialność za społeczności, środowisko i budowanie lokalnych systemów żywnościowych.

8. Agroekologia oddaje kontrolę nad produkcją i dystrybucją żywności w ręce lokalnych producentów. Sprzyja powstawaniu bezpośrednich i sprawiedliwych łańcuchów dystrybucji. Implikuje przejrzyste relacje pomiędzy producentami a konsumentami i opiera się na solidarnym dzieleniu ryzyka oraz korzyści. Żywność jest prawem, nie towarem.

9. Agroekologia jest polityczna – wymaga od nas przekształcenia struktur władzy w społeczeństwie. Wspiera organizacje społeczne i dąży do zwiększania udziału producentów żywności i konsumentów w podejmowaniu decyzji – tworzeniu zdecentralizowanego zarządzania systemami rolnymi i żywnościowymi.

10. Kobiety – ich wiedza, wartości, wizje i przywództwo – mają kluczowe znaczenie dla dalszego rozwoju. Migracje i globalizacja powodują, że kobiety coraz więcej pracują, a jednocześnie mają o wiele gorszy dostęp do zasobów. Należy doprowadzić do równej dystrybucji władzy, zadań, wynagrodzeń i możliwości podejmowania decyzji.

11. Ludzie młodzi, wraz z kobietami, stanowią jedną z dwóch głównych społecznych podstaw ewolucji Agroekologii. Agroekologia może zapewnić młodym przestrzeń dla włączenia się w radykalną transformację społeczną i ekologiczną. Należy zadbać o dynamikę społeczną i terytorialną, która stworzy możliwości dla młodzieży wiejskiej i doceni przywódcze role kobiet.