SP 2013 42 (3)

o f f i c i e e l o r g a a n va n d e afdeling parachutespringen koninklijke nederlandse vereniging voor luchtvaart

s e p t e m b e r 2013 j a a r g a n g 42

3 nummer

CYPRES 2

Photo: Bruno Brokken

Reliability made in Germany

Vanwege de bouw en onderhoudscyclus van de is die gedurende de gehele levensduur waterproof.

Zelfs als die verschillende keren in het water is geweest. De vooruitstrevende waterproof afdichtingstechnologie van de betekent dat die zelfs klaar voor gebruik is v贸贸r dat je chute droog is. Volg gewoon de simpele vervangingsprocedure van het filter en je automaat is klaar voor gebruik. * CYPRES 2 is waterproof gedurende 24 uur tot een diepte van 1,5 meter.

www.cypres.cc

* schakel uit droog af vervang filter

klaar voor de volgende sprong

NR.03/2013 04

SPRINGSTOF

Van de redactie Het bijzonder slechte weer dit voorjaar heeft menig parachutist goed dwars gezeten. Toen eindelijk het zomerse weer aanbrak,

10

KALENDER

vertrok iedereen dan ook massaal naar de vliegvelden. De redactie vreesde dat met al die springactiviteiten er geen tijd meer zou zijn voor het aanleveren van kopij voor de Sportparachutist. Niets is

SPORTNIEUWS

12

minder waar gebleken. Er werden in augustus meer dan voldoende artikelen aangeboden om weer een mooie Sportparachutist samen te stellen.

SAFETY FIRST

16

In deze Sportparachutist wordt je in het clubnieuws uiteraard weer bijgepraat over de ditjes en datjes bij onze clubs en centra.

18

CLUBNIEUWS

En daarnaast wordt niet alleen met meer uitgebreide artikeltjes ingezoomd op de recreatieve springactiviteiten in Nederland zoals de Ameland Boogie. Ook het recreatief springen in het

34

CC&C

DE KEERZIJDE

36

buitenland komt aan bod. Lees hiervoor maar eens het artikel Big Way Experience Camp in Spanje. Wellicht is dit artikel een eye opener voor de beginnend free flyer die toe is aan grotere free fly formaties. Naast recreatief springen ook voldoende aandacht voor het sportief springen. Er zijn artikeltjes over de WK canopy piloting in Colombia en de Triquetra Freefly Scramble wedstrijd op Teuge.

Ook wordt teruggeblikt op het Nederlands record Headdown Formatie. 11 Springers wisten elkaar te vinden in een head down

EN VERDER

formatie boven Texel. Op de foto ziet het er makkelijk uit. Maar de werkelijkheid is anders.

THE BIG WAY EXPERIENCE CAMP

24

Voor de beginnend parachutisten is Tessa Heyl in deze Sportparachutist een terugkerende rubriek gestart onder de naam

AMELAND BOOGIE 2013

28

De Beginnershoek. Graag jullie reacties bij Tessa en de redactie over hoe we deze rubriek nog beter kunnen maken.

Ook is er weer aandacht voor de parachutist met een bijzondere

SKYDIVERS AAN HET DELTAVLIEGEN

30

(lucht)sport of hobby. Dit keer komt hanggliding aan bod. Ook de stand van zaken bij de invoering van het Veiligheid Management Systeem bij onze afdeling komt aan de orde.

BEGINNERSHOEK

33

De rubriek “In memoriam” is een rubriek die niemand graag gevuld ziet. Toch ontkomen we er niet aan om stil te staan bij diegenen die niet meer onder ons zijn. Dit geldt zeker voor diegenen die zijn overleden bij de uitoefening van de parasport. De noodlottige

is altijd op zoek De Sportparachutist kopij. Klim naar meer en nieuwe tige dag voor de dus op een regenach de pen in plaats verandering eens in line voor de van in de kist. Dead

vember 2013. volgende SP is 15 no

t e-mail adres van Aanleveren kan via he tespringen: de afdeling parachu

PARA@KNVVL.NL!

landing van Pieter van Harmelen in Tsjechië heeft een diepe indruk achter gelaten.

Aan de tot stand koming van deze Sportparachutist is door velen bijgedragen. Waarvoor dank. En bij deze de oproep aan alle lezers: heeft u iets te melden, laat het de Sportparachutist weten. Ook reacties ter verbetering van het blad zijn altijd welkom.

De mailbox para@knvvl.nl staat daar dag en nacht voor open.

COVERINFO: ZELFPORTET MARK THIERRY FOTO: MARK THIERRY

3

Springstof Foto NPCT

NATIONAAL PARACENTRUM TEUGE MEETS GOEDE TIJDEN, SLECHTE TIJDEN Begin dit jaar werd Paracentrum Teuge benaderd door de producent van GTST met wilde ideeën voor een spectaculaire Zomer Cliffhanger. Het was echter ook duidelijk dat de schrijvers van GTST tijdens dit avontuur in de lucht ook iets ergs wilde laten gebeuren. Fataal wellicht. Hmm, ok, daar moest het management en bestuur toch even een nachtje over slapen. Het Paracentrum had immers recentelijk een bizarre zelfdoding voor de kiezen gehad en die kou zat iedereen nog behoorlijk in de kleren. Maar goed, de exposure die dit plan met zich meebrengt kunnen we niet onze neus voorbij laten gaan, zo was de conclusie. Goed voor het Nationaal Paracentrum Teuge én parachutespringend Nederland. 2 miljoen kijkers trekt GTST rond de Cliffhanger en dat is echt heel veel.

Met de nodige geheimhouding en een kleine

4

groep Teuge staff werden de opnames in 2 dagen op Teuge geschoten. De GTST crew is een enorme grote groep mensen. Jemig, wat lopen er een hoop mensen rond in zo’n productie.

Maar er wordt hard, intensief en efficiënt gewerkt. Van 7 uur in de ochtend tot 7 uur in de avond. Daarna kon iedereen genieten van de kookkunsten van Werner en Saskia in De Wolk.

Gewoon crew, para’s en acteurs door elkaar, de sfeer was echt erg leuk. Dat zien we wel eens anders rondom media producties en TV persoonlijkheden.

De hoogtepunten waren natuurlijk de sprongen door onze “stunt” vrouwen en mannen. Zowel de negen way speedstar alsook de individuele shots van de openingen, exits en de “gesaboteerde” uitrusting zijn door Henny Wiggers uiterst professioneel vastgelegd. Een ander hoog-

tepunt voor de acteurs en crew was de vlucht met de acteurs in de JMP. Ze gingen natuurlijk niet echt springen, maar opnames tijdens het vliegen met alle betrokken acteurs aan boord maakt het plaatje wel helemaal compleet. Met 9 acteurs, de GTST cameraman, regisseur en begeleider Simon Woerlee maakte we een mooie rondvlucht. Niet voor iedereen was dat leuk overigens, want “Lorena” en vooral “Rikki” hebben enorme vliegangst. “Rikki” (Robin Martens) moest na de vlucht echt even bijkomen van alle angsten die ze had doorstaan.

Al met al was het zowel voor de Teuge staff en de GTST crew een enorm leuke ervaring.

Maar de grote vraag tot slot blijft natuurlijk, wie gaat er dood en wie heeft het gedaan??

Wij zeggen niks…

Bryan Meijers (de piloot) . Foto: Henny Wiggers

BALLONSPRONGEN PCEH Het weekend van 6/7 juli stond bij Paracentrum Eelde-Hoogeveen in het teken van ballonspringen!! 23 Para’s en 23 passagiers namen hier aan deel. Mooi dat er ook flink wat springers waren van buiten PCEH. De ballonnen werden gevaren door de piloten/springers Lammert Dijkstra (Dijkstra Ballonvaarten) en Jlo Becker (NL Ballon). Beide ochtenden klom-

men 2 tsjokvolle ballonnen vlak voor zonsopkomst naar 6500ft om vlak na zonsopkomst de para’s te droppen. Alles verliep uitstekend onder perfecte weersomstandigheden en een super sfeer!!

Diana Mols, Foto Jlo Becker

Folksam reklamefilm Eva’ss katt

KPN, ingestuurd door Arnoud Ens

5

Waarom? en hoezo?

Teuge, 18 juli. Het is een schitterende dag op Teuge: blue skies. En twee krasse knarren die veertig jaar geleden aan de basis stonden van het parachutespringen in Nederland beleven de dag van hun leven. Hein Cannegieter (700 sprongen) schrijver van het boek “Parachute, handleiding voor een enkele reis aarde” zijn.

(1972) en Bert Wijnands (3000 sprongen) bekend internationaal wedstrijdspringer in ruste èn actief KNVvL bestuurder maakten die dag twee sprongen. En Hein werd die dag zeventig. De redactie vroeg hen om het waarom en het hoezo.

Hein belde in april dat hij eigenlijk best zou willen springen tijdens de reünie op 13 april op Hilversum. Bijzonder omdat het voor hem, en naar later bleek ook voor mij alweer bijna 20 jaar geleden was dat we onze laatste sprong hebben gemaakt. Hoe sympathiek ook, het leek me niet erg aantrekkelijk. Mijn suggestie paste wat meer bij onze vroegere springactiviteiten: we maken 3 sprongen op Teuge. Ja, Teuge. Mijn tuin en vijver als exit punt. Ik woon namelijk vlak bij het vliegveld.

Het plan. Eén static line sprong. Zo zijn we

lang geleden begonnen. Daarna een 15-20” vrije val gevolgd door een relatiefsprong (formatie klinkt wat pretentieus voor 2 springers).

Hein reageerde enthousiast. De uitvoering duurde nog even. Dat had te maken met het Nederlandse weer en de EC/TC die na enige studie heel positief reageerde (dank!). De afspraak met Teuge en onze begeleider John was uiteindelijk snel gemaakt.

Dus stonden we op 18 juli om 10.00 op Teuge waar we onze springhistorie in compacte vorm gingen herbeleven. Ik ging nu meemaken wat ik 10 jaar lang in de lucht boven mijn huis had zien gebeuren. Leuk om zelf mee te maken. Hein maakte zich zorgen over de exit bij zijn static line sprong. Zijn static line sprongen waren erg lang geleden vanuit een Cessna Reims Rocket en staande op de step. John loste dat probleem flexibel en met veel uitleg indrukwekkend op. Hein gelukkig.

De parachute was een beleving. Zo groot dat je er m.i. niet alleen onze (broze) botten mee kon laten landen maar ook een klein model auto. 280, was blij dat ik mijn volgende sprong met een wat kleiner formaat kon maken. De plf (parachute landing fall) was geen groot

succes, zag er tamelijk belachelijk uit: 2 oude mannen die van een trapje rolden. De tweede sprong, 2 loads later uit de waanzinnig snel klimmende en super comfortabele JMP was al leuker. 6000 ft en open op 3500 ft. Dat was wel wennen. Op die hoogte begon je “toen” pas met je tracking van 5”en opening op 2500/2000 ft. Natuurlijk is 3500 ft beter en bovendien erg leuk als je vrijwel boven je eigen tuin hangt.

Hoe het was? De lucht, de exit voelde erg bekend en vertrouwd, de landing ook. Hein moest bij zijn eerste sprong even zoeken naar het vliegveld, hij had nog nooit zo hoog boven het veld gehangen. Nieuw perspectief.

Hoe we verder gaan? De derde (en vierde) sprong staat gepland in september. En daarna? Geen echt duidelijk idee. Een vliegveld om de hoek met zo’n vliegtuig blijft wel aantrekkelijk. Dus wie weet. Ik heb mijn parachute van die tijd nog, en die zal best wel, net als de helm van Hein, een degelijke bezienswaardigheid zijn.

Hein Cannegieter en Bert Wijnands

Kadervorming en opleidingen Zoals gemeld in de vorige Sportparachutist inventariseert een projectteam van de EC/TC welke onderdelen van de kaderopleiding hulpinstructeur (HI) en instructeur (I) èn de handleidingen voor de (aspirant) sportparachutist als eerste geüpdate moeten worden. De inventarisatie is inmiddels afgerond. Het plan is nu om voorrang te geven aan de update van de opleiding voor kader en wel die voor de hulpinstructeur. Deze

6

opleiding wordt immers volgend jaar al gegeven, terwijl die voor de instructeur pas in 2015. Het idee is om drie losse documenten van de hulpinstructeursopleiding (OPEX HI, Praktijkleerboek HI en Opleidingssyllabus HI) te actualiseren en in één Handboek Opleiding HI te bundelen. Naast dit handboek wordt ook gewerkt aan het lesprogramma 2014 voor de hulpinstructeur. De Chef Instructeurs en Club Docenten zullen

afzonderlijk over de detailontwikkelingen op de hoogte worden gesteld.

Als de volgende Sportparachutist in december verschijnt, is het handboek en lesprogramma HI 2014 gereed en kan hierover meer worden gemeld.

Voor meer informatie kun je terecht bij het projectteam Kadervorming en Opleidingen, Edo de Jongh en Joris Hercules (bereikbaar via para@knvvl.nl)

In Memoriam Harry

Schaap

In het bestuur was Harry jarenlang een bedachtzaam en weloverwogen redenerend bestuurslid, een goed tegenwicht voor de jongere garde. Tijdens een Ledenraad van de KNVvL sprak hij een van de bestuursleden aan die, ten aanzien van onze clubbelangen, wat hard van stapel liep. “U bent toch lid van de KONINKLIJKE Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart?”

“Ja?..” was het antwoord. “Dan zou ik mij maar eens - betreffende ons belang - wat Koninklijker gedragen”, sprak Harry vermanend.

Het hielp.

Harry Schaap, erelid van de Paraclub Hilversum en van de PCMN, was een van de oudere springers toen Marjan en ik eind jaren tachtig op de PCH kwamen. Als beginnend relatiever (FS, tegenwoordig) maakte je al snel een sprongetje met Harry.

En Joop Evers, en Rinke Jillings. Leerzaam, zeg maar. De vastberadenheid en inzet van zijn tracking, waarmee menig 2-, 3- of 4-mannetje werd benaderd èn nagenoeg tegelijkertijd werd verlaten, kenmerkte ook zijn liefde voor de club. Hij was er veel, ‘s zomers vaak maanden kamperend vlak naast de PCH. In de club een gezellig man, veelal vergezeld door zijn vrouw Rein. Vaak, mits hij geen springplannen had, was zijn eerste vraag: “biertje?”. Harry blijft een aantal van ons ook bij door zijn geweldige interpretatie van het voetballied: “Hij is een onbenul” (veelal verkeerd verstaan), dat hij op een druk bezochte PCI/ PCH-feest ten gehore bracht, het wieltje van de model-OTB voor microfoon aanziend.

Een erudiet man, veel kennis verworven door zelfstudie. Harry wist zeer veel over bijzonder uiteenlopende onderwerpen.

Harry, wij missen je.

Namens de leden van PCMN, René Aalmoes

In Memoriam Klaas

van Altena

Manifest, toen nog gewoon met de hand, werd elke dag keurig uitgewerkt en het geld en cheques werden afgestort bij de bank.

Penningmeester kreeg altijd keurig uitgewerkte lijsten die altijd klopten tot op de cent nauwkeurig. Demo’s, sleutel beheer, later bemoeienissen met de OTB, je kon het zo gek niet bedenken of Klaas regelde het voor de club. Later heeft Klaas jaren als afvaardiging van de club vele jaren in het bestuur van de Stichting Vliegveld Hilversum gezeten. Waar hij zich vooral bezig hielt met het onderhoud van de gebouwen op het veld en het verdere onderhoud van het veld.

Op 28 juli juli ontvingen wij het trieste bericht dan ons Erelid Klaas van Altena is overleden.

Klaas is in 1972 bij Paraclub Icarus lid geworden. Klaas heeft niet heel veel gesprongen maar zijn sprongen waren altijd speciaal.

Hij was nog nauwelijks van de static-line af of hij had bij Harry Kuipers Pilotshop in Eindhoven, een UT15 gekocht en deze zelf in een clubrig geknoopt.

Waar de jumpmaster een mooie C-9 verwachte zag hij tot zijn stomme verbazing een UT-15 ontplooien. Een andere toch wel speciale sprong was die hij maakte op Teuge.

Aan zijn ronde bol landde Klaas in een gierput bij een boer in de buurt. Toen de mensen Klaas vonden, mest tot aan zijn lippen, was niemand i.v.m. vreselijke lachbuien in staat hem in veiligheid te brengen. Wat uiteindelijk wel is gelukt.

Klaas was samen met Ann de steun en toeverlaat van de club.

Wij verliezen in Klaas een zeer gewaardeerd lid van de Club.

Namens de leden van PCMN, Edwin van Buël

In Memoriam Pieter

van Harmelen

Met grote verbijstering hebben wij op vier augustus jongstleden kennis moeten nemen van het overlijden van ons oud-bestuurslid Pieter van Harmelen.

Als je mensen vraagt Pieter te omschrijven, denken ze gelijk aan de rust die hij uitstraalde, zijn gemoedelijkheid en zijn humor.

In Pieter verliezen wij een persoon die middenin het verenigingsleven stond. Dat kon je aan veel dingen zien, niet het minst aan de manier waarop hij met zijn leerlingen omging. Want Pieter was een enthousiaste TRIP-instructeur.

Op die manier gaf hij de skills die hij zelf door zeer hard werken had verworven bijna spelenderwijs door aan de volgende generatie beginnende springers.

Wij wensen de familie en nabestaanden van Pieter, alsmede zijn teammaatjes van 4igami en al zijn andere kennissen en springvrienden heel veel sterkte met dit verlies.

Het bestuur en de leden van Parachutisten Centrum Midden Nederland.

7

Brevetten & bevoegdheden

Foto TU Delft

De afdeling para wil de volgende springers feliciteren met het behalen van hun brevet of bevoegdheid in de periode juni – september 2013:

TU DelfT sTUDenTen lUchTvaarT- en rUimTevaarTTechniek slUiTen bachelorsTUDie af meT wingsUiT en vliegenDe ziekenhUizen 18 studententeams Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek van de TU Delft presenteerden op 4 juli tijdens een symposium de ontwerpen van onder meer een wingsuit, vliegende ziekenhuizen, duurzame traumaheli’s, satellietzwermen en ruimtevoertuigjes die ze maakten als afsluiting van hun bacheloropleiding. De 18 teams ontwierpen uiteenlopende vliegtuigen, helikopters, satellieten en ruimtevoertuigjes, waaronder een verbeterde wingsuit. Een wingsuit is een pak waarmee skydivers en basejumpers zelf kunnen ‘vliegen’.

Helaas is dat niet zonder gevaar. De studenten analyseerden wat er mis is aan de huidige pakken en kwamen met een verbeterde versie. Ze testten de huidige wingsuit in de windtunnel om te kijken waar verbeteringen mogelijk waren.

Afscheidsetentje Adwin Beerendonk en Peter Smit Op 12 juni heeft het bestuur tijdens een etentje afscheid genomen van voorzitter, Adwin Beerendonk en penningmeester, Peter Smit. Op de foto’s: de nieuwbakken voorzitter Eelco Huininga (rechts op de foto’s) bedankt beide heren voor hun inzet en overhandigt een presentje als dank voor de bewezen diensten (foto 1: Adwin, foto 2: Peter).

8

A Dannie Jurriaanse, Mario Siemeling, Barry Leeuwenburgh, Nick van Staveren, Marlene Martin, Emiel Diepeveen, Jarno van der Woude, Robert Salomé, Merijn Kerkhofs, Maurits Römer, Rick Claes, Douwe Scholma, Angela Bens, MarieJosé Spek, Bart van Oppen, Onno Kammeraad, Diana van Amersfoort, Chris Nijdam, Paul Konings B Gerda Drop, Tomaz Unuk, Menno van den Berg, Fokke van der Werf, Roeland Vermeulen, Arie Homan, Ben Wojtas, Diana Mols, Freek Boland, Douwe Scholma, Judith Gerritzen, Bas Kruijt, Jean Cox D Dimitri Scholten, Ioannis Charitos HI Johan Nijmeijer, Bert Jan Nijman,Thomas Garretsen, Bart Stolk, Johan Wiltink, Daniël Harmens I Judith Muit Tandem Ioannis Charitos, Folkert Tijsma AFF

Cas Gerritsen, Ruta Norvaisaite

MR

Alan Hewitt (MR-048)

Examen C-brevet 2013 16 november Het theorie examen C-brevet zal op zaterdag 16 november plaatsvinden bij NPCT te Teuge. Zoals eerder vermeld vindt dit examen nog maar een maal per kalenderjaar plaats.

Geïnteresseerden kunnen zich per email aan het secretariaat para opgeven. De kosten van het examen bedragen € 70.

Dit bedrag dient overgemaakt te worden op ING 179618 van de KNVvL te Woerden, o.v.v. “para examen C-brevet”.

Deelnemers dienen aan alle praktische eisen voldaan te hebben alvorens aan het theorie examen deel te kunnen nemen.

Dit moet door middel van het ingevulde formulier “Praktijkeisen C brevet” worden aangetoond op het examen. Meer informatie is te vinden via www.parachute.nl/cdbrevet.html .

HBP

Geboren Julian Smit

12 augustus 2013 (van Arjan en Laura)

Ter nagedachtenis aan onze vriend en teamgenoot Pieter van Harmelen Een jaar of 7 geleden is Pieter begonnen met parachutespringen bij PCMN. De eerste jaren was hij bijna wekelijks op Hilversum te vinden, later ook op andere paracentra. De betrokkenheid bij Hilversum bleef, mede door zijn activiteiten in het bestuur van PCMN. In het begin dachten de instructeurs dat Pieter niet zo ver zou komen. Ze konden Pieter in vrije val zien denken wat hij moest doen. Een paar seconden denken, dan ging het lampje branden en vervolgens deed Pieter precies wat hij moest doen, met een grote glimlach. In die begintijd kreeg hij daarom ook de bijnaam “the flying brain”.

In het najaar van 2008 nam Pieter deel aan een canopy course van Brain Germain op Teuge. ’s Avonds vertelde hij dat hij verder wilde in het formatiespringen en zo kwam hij als groentje bij 4igami. Ze trainden voor de Tomscat en namen deel in de Rookie klasse. Al snel was dit groentje één van de beste van het team. Zijn gedrevenheid was altijd zichtbaar. Als een sprong werd uitgelopen, was na 6 keer herhalen het team wel klaar, dit was nog niet genoeg voor Pieter; hij ging gerust in zijn eentje de afsprong nog 10 keer oefenen terwijl de rest allang koffie zat te drinken op het terras. Hierbij was hij volledig gefocust om het perfect te krijgen. In 2011 bereikte Pieter met 4igami de eerste plaats op de Tomscat in de single A klasse.

Parachutespringen was voor Pieter zijn lust en zijn leven. Zowel het formatiespringen als het vliegen onder de parachute waren voor Pieter erg belangrijk en hier haalde hij veel plezier uit. De meesten zullen Pieter herinneren als ingetogen, gedreven en positief persoon. Hij voerde graag lange gesprekken over de technieken van het vliegen onder de parachute en het formatie vliegen.

De laatste tijd bracht Pieter zijn enthousiasme, kennis en skills over op anderen door het coachen tijdens de winter academy weekenden. Als Pieter gevraagd werd om mee te doen in een grote formatie koos hij veelal voor het coachen van beginnende springers, omdat hij dat veel leuker vond om te doen. Op zo’n moment kwam die glimlach en zijn gedrevenheid zichtbaar naar boven.

Zijn laatste springactiviteiten waren ook het coachen en samen met anderen springen tijdens de PCMN spring week in Cerfontaine. Na een paar dagen is hij vertrokken naar Tsjechië voor een canopy course in Klatovy met Erwin Baatenburg de Jong. Helaas was dit ook de plek waar Pieter tijdens het beoefenen van zijn grote hobby het leven moest laten.

Wij teammaatjes maar bovenal vrienden zijn erg geschrokken en diep geraakt door het verlies van Pieter. Wij zullen hem allen heel erg missen en hij zal altijd een plekje in ons hart en gedachten houden.

Pieter, Fly free!

- advertentie-

Springt u nog zonder...

...onze uitrusting verzekering? ...onze ongevallen verzekering? ...onze (doorlopende) reis verzekering?

Regel het dan direct via onze website,

www.assurantiesite.nl of bel. 055 - 5218028 Vanderveen B.V.

9

Kalender DATUM

WIE

WAT

CA

NO

PY

FO

R

TIO MA SW

N

OO

PIN

G

) (CP FO

RM

O ATI

N

Y SK

DIV AR

ING

TIS

TIC

S

R /PA PA

AS

KI WI

NG

SU

IT

R PA

T Y,

O

NO

TU

VE

NN

x

14-9/15-9

ToraTora

ToraTora Cup, Rotterdam

21-9/22-9

PCT

Skillscamp / safety day / Bigways

28-9/30-9

Airmoves

Terugkomweekend Soulac springers te Oostwold/ Groningen

3-10

ISR

FF avond

5-10

PCT

Mysteryjump

x

5-10/6-10

NPCT

Teuge Bigways

x

5-10/6-10

Skydive Rotterdam

Alles voor je A-brevet weekend

x

19-10

PCT

Bigways

x

20-10

Skydive Rotterdam

Driemanswedstrijd

x

26-10

PCT

Scrambles / Paranachtfeest

x

26-10/27-10

Airmoves

Terugkomweekend Soulac springers te Oostwold/ Groningen

1-11

PCMN

Eindfeest seizoen

23-11

ISR

ISR Grand Prix 2013

13-12

PCMN

Kerstdiner

27-12/5-1

Airmoves

Beni-Mellal/Marokko: freefall opleiding, A en B brevet, funjumps

2-1/12-1

Airmoves

Beni-Mellal/Marokko: freefall opleiding, A en B brevet, funjumps

11-3/16-3

FAI

WK Paraski @ Tanai, Rusland

x

15-8/23-8

FAI

WK PA @ Banjaluka, Bosnië Herzegovina

x

15-8/23-8

FAI

WK CF @ Banjaluka, Bosnië Herzegovina

24-8/31-8

FAI

WK FS & AE @ Prostejov, Tsjechië

t.b.d.

KNVvL

NKP 2014 Teuge

1-11/9-11

POPS

World POPS Meet, San Juan, Argentinië

x

x

x x x

2014

10

BO

E GIE

x

x

x

x

x

x

x

x x

x

RIG

EL

E

Sportnieuws

triquetra triquetra FreeFly Scramble O

p 15 en 16 juni was het zover.

De eerste freefly wedstrijd op Teuge sinds... ooit? De opzet was simpel. Je springt elke sprong met een andere freeflyer en het aantal punten wat je met z’n tweeën haalt neem je mee naar de volgende ronde.

Opgeteld krijg je dan een winnaar. Op zaterdag zat iedereen vroeg klaar om de strijd te beginnen. Na de eerste load waar al gelijk een mooi verschil in punten te zien was had iedereen door dat slimmigheidjes en truukjes bij de briefing een groot voordeel konden opleveren!

Toen kwam de wind opspelen 35 knopen op 500 ft is echt teveel.

Gelukkig lag er een Triquetra Freefly Tentamen klaar om onze deelnemers te interesseren. Met de pen uit de door The Parachute Case gesponsorde welkomstpakketjes kon er gezweet worden boven vragen als ‘wat is het verschil tussen een grip en een dock?’ en ‘teken het figuur spock’. Al lachend kwamen we de meest briljante antwoorden tegen en hebben we er veel van geleerd. Op zondag ging het echte springen beginnen.

Van head down exits tot dockjes in tracking kwamen we er achter dat freeflyen veel meer is dan alleen maar in sitfly voor elkaar zitten.

Na de ronde met belly en backfly gecombineerd bleek dat Tom Kan en Elja Verheij geweldige maatjes in de lucht bleken te zijn. Met zeven punten in een

sprong schoten ze omhoog in het algemeen klassement. Uiteindelijk hebben we vijf rondes kunnen springen. Tom Kan bleek met één punt verschil de beste freeflyer van de groep te zijn.

Tweede is Rick Rummeler geworden. Derde is Lana – de dockjestikker – Keuben geworden, een mooie prestatie. De poedelprijs ging naar Mike Drinkenburg die zijn salto’s in mid air prima deed, maar helaas ook ongecontroleerd op de grond. De beste cameraman was duidelijk Marco Schultz die toch wel verbaasd stond te kijken toen zijn naam al in de beker stond gegraveerd.

De bon voor een nieuw Boogieman pak en de bon voor een nieuwe Wings set en goodiebag met inhoud van €100,- mogelijk gemaakt door The Parachute Case vielen in goede aarde bij de freeflyers.

n

Triquetra Freefly Foto’s J.P. de Kam

We hebben een geweldige wedstrijd gehad met enorm veel leermomenten en een geweldige sfeer! Alle deelnemers en cameramensen bedankt voor jullie enthousiaste deelname! Ook dank aan het paracentrum Teuge voor de sponsoring.

tOeKOmStlOcatieS ParacHuteSPriNGeN

Z 12

oals al eerder geschreven in de SP staat parachutespringen in Nederland, en daarbij ook de kleine luchtvaart (ook General Aviation, GA) onder druk. Er is door het Rijk een luchtvaartnota en een luchtruimvisie opgesteld waarbij (de groei van) Schiphol primair is, Lelystad / Eindhoven / Rotterdam secundair, en de GA tertiair is. Waarbij binnen de GA vluchten van maatschappelijk belang (politie, ambulance, inspecties) weer

belangrijker zijn dan recreatieve en sportieve luchtvaart. LVNL stelt dat om Schipholverkeer te kunnen accommoderen zij geen externe verstoring kan hebben. Het Ministerie volgt dit. Er dreigt praktische verdringing van parachutespringen naar de randen van Nederland. Springen in de Randstad kan wel maar maximaal 6000 voet, waarbij met de invulling van de luchtruimvisie dit misschien nog lager wordt. Verplaatsen van paracentra – wat de

KNVvL niet wil – is lastig, diverse provincies hanteren als regionaal bevoegd gezag qua landzijdige accommodatie van vliegvelden uiteenlopende en tot nog toe weinig transparante beleidsvisies.

Nu heeft het Rijk wel een bepaalde zorgplicht. Ook heeft het Rijk aangegeven dat er ruimte moet zijn voor de GA, en ook voor parachutespringen. De handschoen in deze is dan ook opgepakt om d.m.v.

a

nederlands record headdown Formatie O

p 6 en 7 juli vonden de eerste officiële Nederlandse headdown record attempts plaats op Paracentrum Texel. Na jaren lang proberen om genoeg Nederlandse freeflyers op het niveau te krijgen om mee te kunnen doen aan een headdown bigway, was het in 2013 eindelijk zover.

In totaal hadden 14 deelnemers zich ingeschreven voor het record en daarnaast hadden we nog een flinke groep freeflyers op de “reserve bank”.

Op zaterdag hebben we eerst een paar pogingen gedaan om een 14-way te vliegen. Omdat daar iedere keer toch wat te veel beweging in zat, besloten we om het eerst maar eens met 11 te proberen.

Die beslissing loonde direct, want die sprong was gelijk raak; de formatie vloog een aantal seconden stabiel. Voor officiële erkenning van het record door de FAI hebben we slechts in 1 frame nodig waarin de gehele formatie met alle grips zichtbaar is. Echter, het videobeeld van de formatie was op het beslissende moment niet heel duidelijk en om die reden waren we er niet zeker van dat het record goed gekeurd zou worden. We gingen dus door met springen om een duidelijker beeld te kunnen

inleveren en daarnaast wilden we toch ook wel graag een 14-way proberen te vliegen.

De 14-way pogingen bleven helaas te onrustig om alle grips op te kunnen bouwen. Wel is het ons zondag nog gelukt om een mooie 11-way 6 seconden lang te kunnen vliegen. Die sprong was een mooie back-up voor als het record van zaterdag niet goed gekeurd zou worden. Dat was echter wel het geval en dus is het eerste officiële Nederlandse record headdown formatie een feit!

Voor de springers in de reserve groep was Jurgen Claes uit België gekomen om met hen headdown formatie sprongen te trainen. Hier zitten redelijk wat springers tussen die de skills om aan zo’n record mee te kunnen doen al wel of al bijna in huis hebben, net als de 3 deelnemers die uiteindelijk niet in het record stonden. Dat belooft dus iets voor volgend jaar; het zou zomaar kunnen dat we dan boven de 15 uitkomen, of zelfs richting de 20 gaan...

Wat we vaak zien is dat springers al wel de techniek bezitten om in headdown naar een formatie toe te

vliegen, op hun plek te blijven en een grip te nemen (en vast te houden) maar dat het bij een record poging toch niet lukt. De mentale druk wordt bij zo’n record namelijk redelijk opgevoerd (als jij het niet goed doet verpest je het voor alle anderen) en daardoor gaan mensen soms onrustig vliegen. Het beste medicijn hiertegen is oefening en daarom zullen we ook volgend jaar weer zorgen dat er een aantal mogelijkheden komen om bigways te trainen. Als er genoeg interesse voor is, zal Jurgen Claes van 2 t/m 15 maart met ons mee gaan naar het Cowboy Camp in Eloy (USA) om daar bigway training te verzorgen.

We hebben dit jaar bij een aantal deelnemers gezien dat als je je erop toe legt, je in een jaar heel ver kan komen. We zijn dus erg benieuwd wie er volgend jaar allemaal klaar voor zijn om mee te doen. Nu het record er na al die jaren eindelijk staat, gaan we dat volgende zomer uiteraard proberen te verbreken.

Daar zijn records tenslotte voor. n

Tekst: Jasper van der Meer Foto’s: Danny Jacobs

Record houders:

een alomvattend GA traject parachutespringen landelijk en toekomstvast te accommoderen. Er is wel een spagaat zonder duidelijke oplossingen: verdringen maar ook accommoderen. De GA sector als zodanig is bezig met het opstellen van een luchthavennota 2013. Deze zal op 30 september op het NVL congres gepresenteerd worden. De KNVvL afdeling parachutespringen heeft voor haar sport al invulling hieraan gegeven, met haar problemen en wensen (regionale spreiding, voldoende hoogte, geen holdings, meerdere vliegtuigen tegelijk in de lucht, etc.) Begin 2014 moet dit uitmonden in een GA brief aan de Tweede Kamer.

Uiteraard zal de afdeling para ook invulling gaan geven aan het genoemde GA traject. Uitgangspunten zijn dat voorkomen moet worden dat huidige centra moeten sluiten over verplaatst worden en dat nieuwe locaties (+ huidige als die blijven) dan ook echt toekomstvast moeten zijn.

Waarbij toekomstvast niet betekent dat een plek lang kan blijven bestaan, maar dat dit voldoet aan de genoemde wensen. Anders heeft een dergelijke plek überhaupt geen toekomst. Het Rijk wil snel het traject starten. Hierover is al een korte presentatie gegeven in het GA overleg met de Rijksinstantie Directoraat Generaal Bereikbaarheid (DGB). Dit

Martijn van Dam

Adam Morris

Bas Driessen

Wilco Prins

Kim van der Horst

Pepijn Swint

Niels de Jong

René Terstegen

Jan Klaver

Tom Verhoeven

Jasper van der Meer

.............................

traject slaat niet alleen op luchtruim, maar ook op het grondaspect. Provincies en exploitanten van huidige vliegvelden zijn ook in het traject betrokken. Er kan dan ook gevreesd worden voor een gecompliceerd en langdurig traject ondanks de door het Rijk gewenste snelheid. Het kan in ieder geval geen kwaad om te inventariseren waar de mogelijkheden qua luchtruim liggen voor de parasport. De afdeling heeft ook al een beleidsnotitie accommoderen parachutespringen opgesteld. Deze notitie zal richtinggevend zijn voor de gesprekken. Wordt -ongetwijfeld- vervolgd. n HBP

13

Sportnieuws

De Olympische Spelen van de niet-olympische sporten

world games 2013

E

orld games

én keer in de vier jaar worden de World Games georganiseerd. Dit jaar werd van 25 juli tot en met 4 augustus dit, op de Olympische Spelen na, grootste multi-sport evenement ter wereld gehouden in Cali (Colombia). In totaal waren 31 verschillende sporten vertegenwoordigd door ruim 3870 sporters uit 109 landen. 36 van deze sporters scheerden gedurende drie dagen met hoge snelheden door de poorten van de swoop pond op de Marco Fidel Suárez airforce base. Jullie lezen het goed, canopy piloting was één van de 31 officiële sporten op de World Games ‘13.

Iedere dag werd in Cali één ronde accuracy, distance en speed gehouden. Op het onderdeel accuracy dienen de canopy pilots nadat zij door de gates (1,5m hoge poortjes) passeren door een aantal zones water te slepen, waarna zij punten en/of strafpunten kunnen verdienen door in één van de accuracyzones te landen. Een staande landing levert de canopy pilot extra punten op.

Bij het onderdeel speed wordt de tijd gemeten tussen de entry en de exit gate. Saillant detail is dat de ‘piloten’ de 75m tussen deze gates carvend af moeten leggen. Bij het onderdeel distance draait alles om de pure afstand. De canopy pilots slepen water door de entry gate, leggen vervolgens 40m over water af, waarbij ze niet boven de 1,5m uit mogen komen. Na deze 40m mogen de mannen en vrouwen ‘oppoppen’ om vervolgens zo ver mogelijk vanaf de entry gate te landen.

14

Op dag één liet de relatief onbekende Fransman David Maleze van zich horen door zowel ronde 1 van speed als distance op zijn naam te schrijven. Helaas voor hem volgde voor hem op ronde 2 een nul-score hetgeen in het moderne competitieve canopy piloting vaak resulteert in een duikeling in het klassement. De ronde accuracy ging op deze eerste dag naar Jay Moledski (CAN).

Op dag twee stapten de grote mannen naar voren. Wereldrecordhouder distance Nick Batch (USA) pakte deze dag de ronde speed en distance. Op dit laatste onderdeel vloog hij met zijn Petra 133,57m ver. Wereldkampioen en PD factory teamlid Curt Bartholemew (USA) kwam met zijn Peregrine tot 127,86m. Curt wist echter, samen met Martin Reynolds (GBR), wel beslag te leggen op ronde 2 accuracy.

Aan het begin van de derde dag stond voor de helft van de deelnemers alleen ronde 3 accuracy op het programma. De derde ronde speed en distance golden respectievelijk als de halve (18 deelnemers) en hele finale (9 deelnemers). De derde ronde accuracy ging wederom naar Curt Bartholomew, die andermaal de ronde moest delen, nu met Jan Bartos uit Tsjechië. De halve finale (derde ronde speed) ging naar, de voor de Verenigde Arabische Emiraten uitkomende, Timothy McMaster. Tijdens de finale ronde (dis-

tance) vloog Nick Batch naar 144,77m en wist hiermee zijn derde onderdeelsronde op zijn naam te schrijven.

Curt Bartolomew bewees samen met zijn mede PD-Factory teamleden Thomas Dellibac (USA) en Pablo Hernandez (ESP) dat het in het overall klassement draait om pure consistentie. Deze consistentie bracht de drie heren dan ook naar het podium van de World Games 2013. Curt Bartholomew verzamelde na negen ronde 45 punten meer dan Thomas Dellibac, die op zijn buurt Pablo Hernandez slechts 1,6 punt voor wist te blijven. Nick Batch kwam 1,532 punt te kort voor het podium en eindigde als vierde.

Voor parachutespringen waren deze drie dagen in Colombia een mooie gelegenheid om onze sport in een sportief daglicht te plaatsen en onder de aandacht te brengen van de media wereldwijd. Bovenal bracht het een spannende competitie tussen de beste canopy pilots van de wereld. In 2017 wordt het parachutespringen wederom een dergelijke kans geboden. Dan zullen de World Games worden georganiseerd in Wroclaw (POL). Dus beste Nederlandse para’s jullie hebben nog vier jaar om te trainen ;-). n

Leander van Schriek Foto’s: Ronald Overdijk

veiligheidsbulletins Datum:

20 juni 2013

Vervangt:

VB 2013-05

technischbulletins

bulletins

Materiaal

TB 2013-02

Datum:

21 juni 2013

n.v.t.

Vervangt:

n.v.t

Betreft:

Inspectie na waterlanding en/of contact met water van Vigil II multimode AAD (civiel model) S/N 8021 of hoger, met fabricagedatum 05-07 of later.

Betreft:

Automatisch uitschakelen van Vigil II multimode AAD (civiel model) S/N 26172 of hoger, met fabricagedatum 12-11 of later, met main software versie 2.50 en hoger.

Probleem: Probleem:

Bij inspectie van Vigil II multimode AAD’s (civiel model) na contact met water werd in enkele gevallen een hoge vochtigheidsgraad was in de besturingsbox vastgesteld. Dit kan softwareproblemen en/of een mogelijke malfunctie tot gevolg hebben.

De Vigil II multimode AAD (civiel model) S/N 26172 of lager kon in de “airborne status” blijven staan bij het niet zoals volgens de user manual benodigde uitschakelen tussen dropzones met verschillende grondhoogtes. Dit is aangepast door bij versie S/N 26172 en hoger, met software versie 2.5 en hoger, de automaat altijd na 14 uur zichzelf automatisch uit te laten schakelen. Dit gebeurt dus ook als een springer langer dan 14 uur achter elkaar met springen actief is.

Oplossing:

Verplichte inspectie van Vigil II multimode AAD’s (civiel model) na elke waterlanding en/of elk contact met water, zoet dan wel zout.

Oplossing:

Indien langer dan 14 uur gesprongen wordt nadat de automaat is opgestart moet deze vóór het verstrijken van de 14 uur handmatig uitgeschakeld worden en weer ingeschakeld worden. Dit geldt voor alle Vigil automaten.

Uitvoering:

Na elke waterlanding en/of contact met water, vóór de eerst daaropvolgende sprong. Door eigenaar, houder C-brevet of instructeur. Inspectie door fabrikant Advanced Aerospace Designs.

Noot:

Een Vigil II multimode AAD (civiel model) met een nummer lager dan S/N 26172 kan indien gewenst geupgraded worden door de fabrikant. Hiertoe dient met contact op te nemen met de fabrikant, Advanced Aerospace Designs, Vigil te Brusssel. Aangeraden wordt de manual van de Vigil II goed te lezen voor het bedienen van de automaat. Zie verder het originele Bulletin van Advanced Aerospace Designs, PSB-10.

Noot:

Zie verder het originele Bulletin van Advanced Aerospace Designs, PSB-9. In geval van onduidelijkheden is dit originele bulletin maatgevend.

(Advertentie)

Paying too much for your jumps...?

For experienced skydivers TrackDayz 7-8 Sept, 16-17 Nov

15,000 feet every load from 22 €*

Flight Foundation canopy course 18-20 Oct

Team training slots from 20 €*

Freefly Essentials, small group organising 25-27 Oct, 21-23 Dec

*check full price list on website

For beginners and progression AFF Residential courses once a month, including transfers and 7 nights accommodation. Travelling alone..?

Don’t worry, you’ll be part of the family from the moment you arrive.

Places limited, contact us now to book your course.

Funshine Boogie – new 4 day format 28-01 Sept/Oct, 3-6 Oct $kysaver Weeks 16-20 Sept, 18-22 Nov, 2-6 Dec

ite Check webs r te for win promotions

Christmas Boogie 25 Dec-01Jan

SkydiveSpainOficina Skydive Spain @SkydiveSpain

15

Aeródromo La Juliana, Bollullos de la Mitación, Sevilla Tel: +34 687 726 303 info@skydivespain.com www.skydivespain.com

Safety First

Introductie VMS deel 2:

Veiligheid Risico Mana Z

oals in de vorige SP aangegeven zal ik in vier artikelen ingaan op de onderdelen van het Veiligheid Management Systeem (VMS) dat dit jaar binnen de afdeling wordt ingevoerd.

Deze trends kunnen een indicatie geven over mogelijke gevaarlijke ontwikkelingen in onze sport. Een voorbeeld van een maatregel naar aanleiding van een dergelijke trendanalyse was de invoer van de kompasroos om het ongelimiteerd ‘downsize-en’ tot een halt te roepen.

Echter, de lijst is niet limitatief. Mochten er voorvallen voorkomen die niet op deze lijst staan dan wordt vanuit de VC toch aangemoedigd om deze voorvallen alsnog te melden en dat kan, zoals al eerder aangegeven, door iedereen worden gedaan.

Deze onderdelen zijn: • Veiligheidsbeleid en doelstellingen • Veiligheid Risico Management • Veiligheidsborging • Veiligheidspromotie

Het melden van voorvallen en het analyseren van voorvalmeldingen is niet nieuw en is al jaren goed ingericht binnen onze afdeling. Wat echter nieuw is binnen het VMS, is het feit dat naast de verplichte meldingen conform het BVR, iedereen wordt aangespoord om melding te maken van situaties die in ogen van de melder onveilig zijn. De insteek van deze meldingen is het identificeren van gevaren voordat deze een vooval of zelfs ongeval worden. Hier komt dus echt het pro-actief karakter van VMS om de hoek kijken. Om de veiligheid te optimaliseren zullen we moeten beseffen dat veiligheid binnen onze sport iedereen aangaat. Door open en eerlijk te communiceren over veiligheid en elkaar daar op een goede manier over aan te spreken streven we een ‘Just Culture’ na. In zo’n culture bestaat er geen behoefte aan een interne ‘politie’ maar houden we onszelf en elkaar scherp. Om deze cultuur omslag te bereiken moet iedereen die betrokken is bij het parachutespringen, een onveilige situatie en/of voorval kunnen melden.

Leerlingen en andere betrokkenen bij onze sport (zoals bijvoorbeeld vliegers) worden daarom ook uitgedaagd om een melding te doen indien hen iets opvalt. Aangezien zij niet altijd de goede weg weten zal het dienstdoende kader hierbij moeten faciliteren.

Een tweede verandering met betrekking tot het melden van voorvallen is de wijze waarop de melding kan worden gedaan. Het huidige formulier zal gedigitaliseerd worden en zal via de website van de afdeling bereikbaar komen.

Iedereen kan het vervolgens benaderen voor het doen van een voorvalmelding waarna deze melding automatisch wordt opgenomen in de database van de VC. Het plan is om per 1 januari 2014 de website en de database hiervoor te hebben aangepast.

In dit tweede artikel zal ik ingaan op het begrip Veiligheid Risico Management. Hierbij zal ik eerst ingaan op de methodes om risico’s te identificeren. Vervolgens zal ik aangeven op welke manier we deze risico’s analyseren waarbij we zoeken naar maatregelen om de risico’s te beheersen. Hierbij zal ik ook nader ingaan op een, binnen onze afdeling, nieuwe functionaris: de Veiligheidsmanager (VM).

IdentIfIceren van rIsIco’s Conform het BVR is de instructeur verantwoordelijk voor het melden van een voorval indien de betrokken springer nog niet over het C of D-Brevet beschikt. De ervaren springer met C of D-Brevet is zelf verantwoordelijk voor de melding. Op basis van deze voorvalmeldingen wordt per voorval gekeken of er een directe actie nodig is. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn indien materiaal niet goed functioneert.

Meestal is dat gelukkig niet het geval en zullen de voorvalmeldingen worden opgenomen in de centrale database. Periodiek voert de Veiligheidscommissie (VC) analyses uit met behulp van deze database om trends te ontdekken.

Beheersmaatregel en opstellen Al jaren zijn we gewend aan het analyseren van de voorvalmeldingen op het niveau van de afdeling. Binnen de EC/TC, in afstemming met de overige commissies en het bestuur werd op basis van individuele meldingen of trends bekeken hoe bestaande en nieuwe risico’s het beste beheerd konden worden. Vervolgens werden de maatregelen centraal uitgedragen.

Met de taakuitbreiding van de Ongevallen Commissie en als gevolg daarvan ook naamsverandering naar de Veiligheidscommissie, is invulling gegeven aan de wens van de VC om naast het onderzoeken van ernstige en fatale ongevallen ook meer energie te kunnen steken in het analyseren van de trends binnen onze sport. Dit wordt niet alleen gedaan op basis van de bestaande database en die gegevens te vergelijken met alle voorvallen van de afgelopen jaren maar ook door het analyseren van de databases van paraorganisaties in andere landen, door het contact leggen met de veiligheidsorganisaties in die landen en door het bezoeken van seminars met betrekking tot veiligheid binnen het parachutespringen. Uit deze hoeveelheid aan informatie zoekt de VC naar mogelijke bedreigingen die op ons afkomen. Voorbeelden hiervan zijn de recente ontwikkelingen bij Wingsuit-sprongen in combinatie met het gebruikte materiaal. De insteek hierbij is om zo vroeg mogelijk de risico’s te kunnen identificeren en wel ruim voordat het tot een ernstig ongeval heeft geleid.

Veilig SAFETY FIRST binbesloten om de veiligheid n 2011 is binnen de KNVvL door het invoeren van een nen de organisatie te verhogen (VMS). Het door de KNVvL Veiligheid Management Systeem op civiele luchtvaartregelgeving gekozen VMS is gebaseerd van onderdelen. De onderdelen en heeft een aantal vaste System (VMS) zijn: het Safety Management en • Veiligheidsbeleid en doelstelling • Veiligheid Risico Management

I

• Veiligheidsborging • Veiligheidspromotie

op deze zal de VC nader ingaan In een aantal artikelen en aangeven hoe deze onderdelen verschillende onderdelen zal dieper afdeling. Dit eerste artikel zijn ingevuld binnen onze en de beleid binnen de afdeling ingaan op het veiligheids heeft gesteld met betrekking doelstellingen die het bestuur ik nog even kort ingaan waarom tot het VMS. Maar eerst wil tot het invoeren van het VMS. we ook al weer hadden besloten

Waarom een VMS altijd ongevallen blijven

binnen het parachutespringen maar zal ook alle voorvallen . Tevens zal de VC, in nauwe onderzoeken en analyseren met contacten onderhouden samenwerking met de EC/TC, om ervaringen en analyses zusterorganisaties in het buitenland aan het de VC aandacht besteden zal uit te wisselen. Als laatste ewustzijn binnen de afdeling. verbeteren van het veiligheidsb en uitleggen van de VMS gedachte Essentieel hierbij is het is Daarom aan ons nieuwe kader. de geldende procedures met het geven van lessen de VC begin dit jaar begonnen . binnen de Instructeurs-opleiding over het onderwerp VMS aandacht cteurs opleiding zal hier Ook binnen de Hulp-instru

zullen Bij het parachutespringen nemen van goede veiligheids voorkomen, ondanks het voor het springen als een sport maatregelen. De tijd dat ons. ligt gelukkig al ver achter waaghalzen werd gezien wordt nog niet. Vandaag de dag maar daarmee zijn we er de ‘organisatie’ dat beschouwd het als niet meer dan normaal en in Nederland de zaken goed van het parachutespringen en dat risico’s tot een minimum gedegen voor elkaar heeft media, klanten (leerlingen, zijn beperkt. Dat vinden overheid, en veel springers zelf ook! tandempassagiers) van paracentra voortdurend en gestructuwordt ysteem Met een veiligheidss van de gewenste veiligheid. reerd gewerkt aan het verhogen de om dit gestructureerd binnen Een van de grote voordelen tussen de de mogelijke koppeling gehele KNVvL te doen is ‘lessons de ontsluiting van elkaars afdelingen en daarmee

For experienced

skydivers

canopy course Flight Foundation 18-20 Oct small group Freefly Essentials, organising

28-01 Sept/Oct,

3-6 Oct

1-5 July, 16-20 Sept, 2-6 Dec

18-22 Nov,

16

Veiligheid Management Systeem

van een veiligheidsmanagement Een belangrijk onderdeel afdeling. de juiste cultuur binnen onze systeem is het hebben van aan Parachutespringen, werkt De KNVVL, inclusief de Afdeling staat van (bijna) voorvallen centraal een cultuur waarbij het leren wordt onjuiste handelingen gezien en het eerlijk erkennen van onze activiteiten van veiligheid de en als een kans om te leren n van voorvallen staat dan te vergroten. Bij het onderzoeke centraal de oorzaak van het voorval ook het identificeren van oorzaak onze leden iets aan deze en niet het individu, zodat gebeuren. voorval niet nog eens zal kunnen doen en hetzelfde

aan worden besteed.

ring Veiligheidsverklais zoals hierboven aan-

het VMS Volgens het protocol van van de van het VMS het vastleggen gegeven, de eerste stap en zichzelf stelt. Deze doelstelling doelstellingen die de afdeling erklaring. zogenaamde veiligheidsv worden vastgelegd in een niet alleen de doelstellingen wordt Door het vastleggen van is nagestreefd maar, en dat duidelijk welke doelen worden eid betrokkenh r, wordt ook de misschien nog wel belangrijke vend en juist dat is van doorslagge van het bestuur zichtbaar tot stand te brengen. Hieronder belang om veranderingen . van onze afdeling beschreven staat de Veiligheidsverklaring

ernaar ringen van de KNVvL streeft De Afdeling Parachutesp ctiviteiten zo veilig mogelijk dat haar leden hun luchtvaarta luchtdat zij gebruikmaken van uitvoeren. Dat wil zeggen en de bij het ervaringsniveau waardige uitrusting, passend g. voorbereidin mogelijke een zo goed voorgenomen sprong, na van toepassing zijnde regelgeving Verder zullen zij alle op hun aan inherent zijn aan het deelnemen naleven en de risico´s die veel mogelijk inperken. luchtvaartactiviteiten zo

• •

is van niet aan de orde, tenzij er sprake De schuldvraag is daarom verwijtbaar gedrag. Dit ongewenste nalatig en roekeloos en/of In maar valt buiten het VMS. gedrag wordt niet getolereerd procedures de Sanctie Commissie dat geval zal via de bekende en. moeten worden aangesprok

•

is het nodig dat onze leden Om te kunnen leren van voorvallen verplicht.

BVR stelt deze rapportage voorvallen rapporteren. Het gevaren vragen om geïdentificeerde Nieuw is echter dat we ook heeft nog voordat dit tot een voorval en risico’s te rapporteren, dan aller belang en het AB verlangt geleid. Rapporteren is in ons leden! KNVvL haar al van g ook om uitdrukkelijke medewerkin de binnen het wettelijk kader daarbij garandeert AB het en anonimiteit van de melder.

• • •

n naar voorvallen en geDe resultaten van de onderzoeke n breed, plus de maatregele identificeerde gevaren vereniging worden aanleiding hiervan, zullen die KNVVL voorstelt naar website (volgt). gepubliceerd op de KNVVL afdeling die door de VC intern onze De onderzoeken en analyses de VC in samenwerking met de door zullen worden uitgevoerd (volgt). afdeling worden gepubliceerd EC/TC op de website van de

Parachutespringen is: Het streven van de Afdeling Identified’.

• Ongelukken voorkomen; geheel binnen onze afdeling is niet Het invoeren van een VMS • Het aantal incidenten te verlagen. al binnen de afdeling dragen nieuw. De huidige procedures blessures, voorvallen/ de van bestuur: jaren zorg voor het vastleggen Daarom stimuleert het veilig opereren bij de leden analyseren van trends, enz. het trekken van lessen hieruit, • Het vergroten van de kennis over de jaren al vele zaken uitgewerkt van de afdeling; We hebben in de loop van . Bij het waarbij veiligheid voorop e commissies vastgelegd en binnen de verschillend • Het stimuleren van een omgeving is; deze procedures zoveel mogelijk staat en een tweede natuur uitwerken van het VMS zullen nodig is Management System (VMS) alleen aangepast als dat Safety en het en van overgenom worden • De introductie zich systematisch en in het VMS. de afdeling en de leden waarmee voor een goede inbedding huidige het gebied van de veiligheid. punten verder dan onze voortdurend verbeteren op Het VMS gaat wel op enkele van eisen aan het structureel procedures door het stellen (VM) aanOm dit structureel in te kunnen een Veiligheidsmanager verbeteren van de veiligheid.

De KNVVL heeft hiertoe een VMS. De afdeling een commissie benodigd. faciliteert bij de opzet van afdelingen die vullen is hiervoor binnen de gesteld de EC/ in overleg met de OC en heeft de Veiligheidscommissie Het Afdelingsbestuur heeft Afdeling Parachutespringen Vanaf het VMS bij de OC komt te liggen. om invulling te geven aan TC besloten dat deze taak (VC) belast met de taak gingen commissie ledenvereni Veiligheids naar aangesloten de hernoemd zal 2012 is daarom de OC binnen de afdeling en ing voor deze geven dat de opdracht van veiligheid. Elke ledenverenig (VC) om duidelijk aan te ondersteunen op het gebied gebonden aanstellen voor de locatie commissie is aangepast. zal een Veiligheidsmanager voor delijk VC niet alleen verantwoor In de nieuwe situatie is de invulling van het VMS. ongevallen dodelijke of zware bij het assisteren van het KLPD

a la Mitación, Sevill ana, Bollullos de skydivespain.com spain.com www.

(VMS)

aan de KNVvL met de afdelingen De komende maanden werkt afdeling Concreet betekent dit onze de eerste opzet van VMS. op het VMS binnen de afdeling en werkt aan het invoeren van zullen ledenverenigingen. Hierbij niveau van de aangesloten het in opnemen en procedures we slim de bestaande structuren gaat. min mogelijk energie verloren nieuwe systeem zodat zo is echter met vrijwilligers. Vrijwillig Onze afdeling werkt veelal ingen wel de aangesloten ledenverenig niet vrijblijvend! Er zal van resultaat om tot een werkend betrokkenheid worden verwacht e aandacht en ‘fine-tuning’, te komen. VMS behoeft voortdurend de aandacht hebben gevestigd. hierop zal de VC voortdurend

•

ingaan op het Risico ManageDe volgende keer zal ik verder zullen hoe de voorvalmeldingen ment Systeem en uitleggen d en wie in dat proces een worden behandeld en afgehandel worden een nieuwe functionaris rol spelen. Daarbij zal ook centrum de springoperaties op ieder geïntroduceerd die binnen een plaats moeten krijgen.

Harold Boekholt e Lid Veiligheidscommissi

7

07-06-13 09:21

SP02_04-07.indd

7

Volgens het BVR dient ‘elk voorval bij het parachutespringen, tengevolge waarvan letsel aan een persoon of schade aan enig goed is toegebracht, alsmede elk voorval dat afwijkt van de normale gang van zaken’ te worden gemeld. Het VMS geeft hier nog wat meer handen en voeten aan door het verplicht stellen van een melding in de volgende gevallen:

Reserveprocedure Blessure waarbij medische hulp is geraadpleegd (zelf of derden) Schade aan parachutes en overig materiaal anders dan normale slijtage Schade aan het paravliegtuig Ongeplande opening van hoofdparachute Onbedoelde nabijheid van andere springers in vrijeval of onder de parachute materiaalkeuze niet in overeenstemming met de voorgenomen sprong

Vanuit de gedachte van het VMS wordt echter in onze huidige systematiek een belangrijk niveau niet meegenomen in het zoeken naar risico

mijn mooiste sprong

geMent

S

beheersmaatregelen: het centrum/club zelf. Dit is zonde, aangezien er juist binnen onze aangesloten verenigingen heel veel kennis zit ten aanzien van de lokale omstandigheden, het ervaringsniveau van de betrokken springers en het gebruikte materiaal. Om deze lacune in te vullen wordt er een nieuwe bevoegdheid geïntroduceerd binnen het VMS, namelijk de Veiligheidsmanager (VM).

Deze functionaris heeft de volgende taken:

• • • •

Uitvoeren van de eerst analyse van de voorvalmeldingen binnen het eigen centrum/club; Gevraagd en ongevraagd adviseren van de centrum- clubleiding ten aanzien van veiligheid; Toezien op implementatie van de voorgestelde beheersmaatregelen; Communiceren met de VC ten aanzien van veiligheidszaken.

De ledenvereniging zal verantwoordelijk worden om een VM aan te stellen binnen het eigen centrum/club. Hierbij is de achtergrond, de algemene kennis en de instelling van de aspirant VM van belang en niet de reeds verworven bevoegdheden. Als een ervaren springer geen instructeur is, maar wel ervaring heeft met een veiligheidssysteem binnen zijn werkomgeving dan kan hij daardoor zeer geschikt zijn om de functie van VM te vervullen.

Mijn mooiste sprong is een vaste rubriek in de SP waarin bekende en onbekende springers hun mooiste sprong in maximaal 100 woorden beschrijven.

S

impele vraag: “Wat was je mooiste sprong ?”.

Maar het antwoord is niet zo simpel, want er zijn zoveel mooie sprongen. Ik ben eens in oude logboeken gaan neuzen en dan komen er op elke bladzijde herinneringen boven van plaatsen, vrienden en ervaringen.

Naam: Igor van Aperen, 74 jaar

BekeNd vaN/Bij/als: Igor, ledenraad KNVvL, ledenraad Para, havenmeester Ameland, oud voorzitter Afdelingsbestuur, oud penningmeester Afdelingsbestuur, lid Sportcommissie

Brevet:

Totaal heb ik 183 demo’s gesprongen. Tevens heb ik het geluk gehad, als internationaal scheidsrechter in menig land te kunnen springen. Ik heb 3 sprongen uitgezocht als mijn mooisten.

D

Nummer 1: Het Liberty concert te Arnhem met Joe Cocker (Wie weet nog wie dat is?).

2140

Bevoegdheid: Hulpinstructeur, Internationaal scheidsrechter 1e categorie

aaNtal sproNgeN: Favoriete discipliNes: Geen

Nummer 2: De sprong op strand in Watamu Kenia.

Favoriete dZ: Teuge, Ameland

Nummer 3: De (geplande) sprong in de slotgracht van kasteel Vaalsbroek, waarbij de deftige toeschouwers kletsnat werden.

aNdere hoBBies/sporteN: Verzamelen miniatuur auto’s

gheid De VM zal in de nieuwe situatie, nadat er een voorvalmelding is gedaan, de eerste analyse uitvoeren. Indien mogelijk dan zal de VM aan de hand van het onderzoek mogelijke beheersmaatregelen opstellen voor het centrum/club. Deze opgestelde maatregelen zullen door de VM aan de voorvalmelding worden toegevoegd. Hierna wordt de voorvalmelding voor de tweede analyse aangeboden aan de VC. De VC zal het voorval bekijken en de door de VM voorgestelde maatregelen bekijken op volledigheid en relevantie voor andere centra/clubs.

Nu de voorvallen zijn gemeld en de beheersmaatregelen zijn opgesteld, zullen deze maatregelen moeten worden geborgd binnen zowel de afdeling als bij de aangesloten centra/clubs. Dit heet de ‘veiligheidsborging’ en dat zal ik uitgebreid toelichten in de volgende SP. n Harold Boekholt, Lid Veiligheidscommissie

17

clubnieuws

paracentruM teXel fantastische speeltuin boven ons prachtig eiland...

Met de zon op ons bolletje schrijven we alweer voor de derde SP van het jaar. De zon is een welkome vriend die we dit seizoen op Texel toch te weinig hebben mogen begroeten.

Dat heeft wat roet in de evenementenkalender gegooid. Gelukkig houdt niets ons tegen om leuke dingen te blijven organiseren voor springend Nederland op Texel.

We zijn natuurlijk enorm in ons nopjes met de Cosy waar het goed toeven is als het weer even niet meezit of waar we, op breedbeeld, mooie filmpjes kunnen bekijken van gemaakte sprongen. Daarnaast is ook buiten, met dank aan Hans Oomkes en de trainees, een zwik mooie nieuwe picknicktafels neergezet. Hier kunnen springers en gasten van het centrum een kopje koffie of thee met elkaar drinken terwijl de parachutisten boven hun hoofd vliegen en landen in de bak.

De KNVvL Skillskamp op Texel was gezellig en leerzaam. Zoals vaker hadden velen even afgewacht wat het weer zou doen voor ze zich definitief opgaven. Dat bezorgde enkele coaches een hele drukke agenda! Er waren diverse FS4 teams hard aan het werk. Daarnaast werd er coaching aan aspirant FS- cameraspringers gegeven (thanks guys voor de geweldige beelden!).

Ook aan de freefly skills werd gewerkt; de lucht boven Texel was zodra de wolken het speelveld vrijgaven, een grote speeltuin. Op zaterdag avond zorgde het Paracentrum voor Pizza voor de springers. De spontaan onstane ‘pizzalijn’ om die enorme stapel van 125 pizza’s op tafel

18

TeksT: hellen klappe FoTo’s: pcT

te krijgen, was bijzonder effectief. Al werden er onderweg wel enkele pizza’s “onderschept” ;) Dat we ambitieus zijn op Texel moge ook wel blijken uit het Nationaal Record met de grootste formatie head-down met 11 springers dat begin juli onder organisatie van Tora Tora werd neergezet.

In de vakantieperiode zagen we diverse Texelaars ondermeer op de Amelandboogie. Ruud Wassenaar verzorgde daar een (wederom) drukbezette canopy school en team Tobbers won de speedstarwedstrijd. Er werden prachtige strandsprongen gemaakt; het programma was overvol en de sfeer was top. Skydive Ameland, PCEH en PCT weer bedankt voor de gastvrijheid en de organisatie!

Ameland of buitenland: de evenemtencommisie kent geen grenzen. En dus gingen we op locatie naar Banja Luka (Bosnie Herzegovina) waar Whooops zich op dat moment aan het voorbereiden was voor de EK FS4 die daar afgelopen Augustus werd versprongen. Inmiddels weten we dat Whooops de 8ste plaats heeft bemachtigd.

Een mooi resultaat van een geslaagd evenement.

Het is maar goed dat we in de vakantie lekker

uitrusten want de Don’s Killing cocktails staan eind augustus weer op ons te wachten. Eens kijken wie dit jaar de nooit geziene, maar wel bestaande DKC-bokaal in de wacht zal slepen...

We weten in ieder geval nu al dat het een topdag zal worden! Op DKC zal Baas boven Baas de plaatjes draaien.

En dan hebben we in september weer een Skillkamp op het programma staan. We willen dan weer mensen verder helpen aan hun breveteisen te voldoen of coaching op het gebied van hun specifieke discipline te krijgen. We zullen de aanmelding hiervoor binnenkort weer opengooien. Houdt de welbekende evenementen pagina van PCT op Facebook goed in de gaten.

We gaan in elk geval voor een gevarieerd en breed programma!

Het is bijna niet te geloven nu we met versgebruinde schoudertjes nog op terrasjes zitten, maar we moeten ook al denken aan het traditionele ParaNachtFeest eind oktober. We zijn druk doende het thema te kiezen zodat we iedereen voldoende gelegenheid kunnen bieden om aan hun uitdossing te werken. Die dag organiseren we ook nog een scramble, een leuke gelegenheid voor meer en minder gevorderde FS-springers die eens laagdrempelig competatief willen springen in gelegenheidsteams. Enige voorwaarde is dat je je 1-on-1’s hebt (trips). Uiteraard nodigen we ook meer tot zeer ervaren springers uit om deel te nemen en zo hun kennis en kunde op anderen over te brengen.

Tenslotte nog even dit: van nagenoeg alle cursusweken sinds 2001 zijn de originele master tapes en/of opnames nog aanwezig. Is je springcarrière dus in deze periode op Texel begonnen en wil je graag alsnog je eerste verrichtingen als herinnering hebben, neem dan contact met het PCT op. Springseizoen 2013 is nog lang niet voorbij en we kijken ernaar uit jullie bij de bovengenoemde evenementen op Texel te begroeten of op een van de andere dagen dat we de lucht boven ons prachtige eiland met elkaar weer kunnen omtoveren tot die fantastische speeltuin waar alleen springers de weg in weten te vinden.

enpc

TeksT: Fanny hopmans FoTo’s: rITchard BezuIjen. andere door BerT de rIdder, BennIe Bernard en claudIa croese

time flies... when you’re having fun!

Knus, dat was het met zo’n 100 para’s op het veldje achter de hangaar bij Skydive Maubeuge.

Maar warm (Heet!) & gezellig ook. Springweek ‘013 was een succes! Van vrijdag tot en met donderdag hebben we bijna 1000 sprongen gemaakt uit de 206. Bijna alle leden van de ENPC & CPV zijn vrij val en veel brevetten zijn gehaald. Enkele hoogtepunten: de chickstick met 11 dames uit de 208 en nog een chickstick 5 dames uit de ENP. De recordpoging FS van het CPV. 17 way die gelegen heeft. Overlandjes van 12500ft. Coachingssprongen van Protocol. Rondvliegende schoenen en bananen. Dagvideo. Bier en BBQ’s. En bovendien: we hebben een veilige springweek gehad!

In juni hadden we V2 van de heli-dag.. helaas, wederom.. het weer liet ons deze keer ook in de steek. Het 65 jarig bestaan hebben we gevierd rondom de BBQ. Het was wel een gezellige dag met para’s uit alle hoeken van Nederland! Eerder

skydive rotterdam

die maand hadden we nog een sprookjesachtig themafeest, omdat het kan & omdat het nog steeds slecht weer was ieder weekend.

We zijn ook voldoende in de media geweest, onder andere voor het programma Niets te gek en Omroep Brabant heeft een mooi item gemaakt van het 65 jarig bestaan.

Afgelopen periode hebben we veel tandems gesprongen en volle opleidingen gedraaid. We zijn ook gepimpt. Nieuwe tandemoveralls: Deijkers bouwgroep, bedankt! Mooie banner op de zijkant van het manifest: Lemmens metaalbewerking, bedankt!

Wat we nog gaan doen? Springen! Scramble met ‘n twist, opleidingen, after springweekparty.

Ook al zijn we Neerlands oudste paraclub... we zijn springlevend!

TeksT: Irma van der venne FoTo’s: Tom de WeerdT en sr

alles gedaan en met een goed gevoel naar huis...

In het voorjaar wilde het weer niet mee werken.

Inmiddels hebben we veel mooie sprongen en leuke activiteiten achter de rug. Op de Tomscat lieten we ons met diverse teams zien. Verder mochten we met de open dag van onze buren Vliegclub Rotterdam op het vliegveld springen.

Een mooie prestatie was ook de promo voor KPN voor het supersnelle 4G netwerk, waarbij tandems werden versprongen boven diverse dropzones in Nederland.

Week 31 was weer een TOP springweek in Maubeuge, Frankrijk. We konden hier wederom springen uit 2 Caravans en 1 Pilatus Porter. Veel

inschrijvingen, veel sprongen, veel eisen voor brevetten, achttien aff-cursisten, bigways, met een mooie memorialjump voor Alex van Heel, een hit en run wedstrijd, freefly met Martijn van Dam en Tim Porter, FS3 en FS4 scramble, dagelijkse after skydive borrel, bbq’s, dagvideo’s, en als afsluiting op vrijdagavond een groot feest.

Zaterdag maakten we de laatste sprongen en gingen we met een goed gevoel weer op huis aan.

Tot slot: er staan nog diverse activiteiten op de agenda, waaronder een nieuwe poging Rondje Nederland en in het weekend van 14-15 september de ToraTora Cup. Dus tot ziens op Rotterdam!

19

Clubnieuws

airmoves skydiving

TeksT: ron kramer FoTo’s: airmoves skydiving

What’s in a name?!!

Na relatieve stilte hier weer een clubnieuws. Inderdaad vol met nieuws. Als eerste is de naam van de vereniging veranderd: Airmoves Skydiving. Maar het is niet alleen de naam die is veranderd.

Namelijk vanaf nu heeft Airmoves een vaste springlocatie in Nederland: Oostwold. Dit seizoen is Airmoves al actief op Oostwold. Nu nog geopend om het weekend waar je van harte welkom bent om te komen springen.

Tegen het eind van het jaar meer nieuws over het volgende seizoen op Oostwold... wordt dus vervolgd.

De springweekends voor dit (na)seizoen in Oostwold zijn: 14/15 september, 28/29/30 september, 12/13 oktober en 26/27 oktober.

Tijdens het seizoen in Soulac sur Mer zijn er weer zo’n 35 nieuwe AFF’ers opgeleid en hebben 7 mensen hun cursus A-brevet afgerond.

Vele mooie sprongen met veel nieuwe springers uit Nederland en België. Ook de springers van Texel hebben het erg naar hun zin gehad... toch Jasna?

In Oostwold organiseert Airmoves een tweetal “terugkom weekends” voor de springers die dit seizoen in Soulac sur Mer/Frankrijk zijn geweest.

Het eerste lange weekend is op 28, 29 en maandag

indoor skydive roosendaal

30 september en het tweede weekend op 26 en 27 oktober. Georganiseerde sprongen, korting op je materiaalhuur, BBQ en een gezellige sfeer zoals jullie dat in Soulac gewend zijn.

Eind december 2013 en begin januari 2014 organiseert Airmoves weer de bekende Marokko trip. Springen in de winter maar dan bij zomerse temperaturen in een prachtig land op 3 uur vliegen van Nederland. Stuur voor meer informatie hierover een e-mail naar: info@airmoves.nl of kijk op de nieuwe site www.airmoves.nl Dus kom snel eens langs bij Airmoves Skydiving In Oostwold, Marokko en anders volgend seizoen in Soulac sur Mer. Tot dan.

TeksT: paul elsTen

een hoge fun- en leer faCtor voor iedereen Gelukkig voor de buitensporters is ons allen toch nog wat zomer zon gegund. We hebben in het begin van het seizoen jullie allen wat vaker voorbij zien vliegen wat uiteraard deels te maken had met het feit dat de meteo ervoor zorgde dat de

20

portemonnee niet buiten geleegd kon worden.

Geeft ons nu de gelegenheid om eens met de tunnel collegae die minder bekend zijn met de buitensport op bezoek te gaan bij de dropzones. Zo heeft onze hoofd instructeur het freefly gedeelte op zich genomen tijdens de jaarlijkse Queens day Boogie te Texel, is er een delegatie vanuit de tunnel bij de Tomscat gaan kijken en daar is de door ISR in het leven geroepen stimulatie prijs wederom ter beschikking gesteld . Recent is er ook een groep collegae gaan kijken op Moorsele, waar de Flanders Boogie wederom een waanzinnig event is gebleken. 3 van onze instructeurs deden tevens mee aan het NL en Benelux head down record waar we als tunnel trots op zijn. Deze zomer opvallend veel AFF leerlingen in de tunnel, die we altijd vragen hoe de opleiding uiteindelijk is verlopen en niet verbazingwekkend met groot

resultaat blijken deze gasten door de opleiding gevlogen te zijn.

Nieuw binnen ISR is de Flight Club, een platform voor in- en outdoor skydivers waar vandaan tunnelkampen worden georganiseerd met steeds een speciaal onderwerp; freefly, FS, one on one, AFF voorbereiding, werken aan skills voor je volgende brevet etc etc. Op 5 september jl. hebben we speciaal voor alle AFF-ers een AFF flight night georganiseerd. Een erg succesvolle avond met een geweldige sfeer. Op 3 oktober a.s. organiseren we een speciale FF avond om te gaan werken aan jouw persoonlijke FF leerdoelen op ieder gewenst niveau. Kortom een avond met een hoge fun en leer factor voor iedereen! Meer informatie is te vinden op www. indoorskydive.com

pceh

TeksT: diana mols (voorziTTer pceh) FoTo’s: pceh

waar blijft de tijd?

Zoals jullie in de vorige SP hebben kunnen lezen brak na de bestuurswissel in de maand maart een drukke tijd aan. Zo kreeg ik als voorzitter op een gegeven moment ook een mailtje waarin mij ter attentie werd gebracht dat de club in het najaar 12,5 jaar bestaat en het wellicht leuk zou zijn hier op gepaste wijze aandacht aan te besteden. Wow, daar had ik nog niet bij stil gestaan! Nu al het eerste jubileum? Ik wist natuurlijk wel dat Paracentrum Eelde-Hoogeveen een jonge gefuseerde club is, maar hoe zat het ook alweer? De Noord Nederlandse Parachutisten Club (NNPC), ook wel oud Eelde- gangers genoemd, en Paracentrum Hoogeveen werden beide opgericht begin jaren ‘70. Deze clubs besloten eind jaren negentig te gaan samenwerken en zo kwamen zij begin 2001 tot een definitief fusiebesluit. Het nieuwe Paracentrum Eelde-Hoogeveen was geboren! En nu zal zij in het tweede weekend van oktober alweer haar eerste doop krijgen; wat worden ze snel groot…

Ondanks dat we tot laat in het voorjaar slecht weer hadden mogen we toch terugkijken op een geslaagd tweede deel van het seizoen. Hoogtepunten hierin waren de Tomscat Trophy in het tweede weekend van juni, ballonspringen tijdens het tweede weekend in juli en onze springweek te Ameland de laatste week van juli.

De Tomscat kent sinds lange tijden eindelijk een jaar waarin de gehele wedstrijd is versprongen.

De donderdag werd opgebouwd en in de loop van de namiddag stroomden de teams binnen.

Ook de JAS van Texel arriveerde. Er deden in 4 categorieën 18 teams mee. Opvallende en zeer verheugend dit jaar dat maar liefst 3 complete

teams uit PCEH-leden bestonden! De vrijdag kon er in een vlot tempo diverse rondes worden versprongen. Zaterdagavond werd er een bbq gehouden en een feest georganiseerd door Cool Runnings. Aangezien het die dag slecht weer was zorgde het lange wachten die dag en het vooruitzicht om zondagochtend 09.00u verder te gaan dat het een beschaafd feest werd (lees: er is geen inboedel in de vuurkorf beland en er hoefde niemand om 04.00u uur de kantine uitgezet te worden). Dank aan de mannen van CR! Zondag was het prima springweer. De wind bleef binnen de perken en net zo soepel als de vrijdag werd de ene na de andere ronde versprongen. Toen werd het ook iedereen duidelijk dat er eindelijk weer eens een hele wedstrijd versprongen zou gaan worden. En dat zonder blessures, reserveprocedures etc. Ruim 900 sprongen zijn er gemaakt in die 3 dagen! Na een fraaie prijsuitreiking is het altijd verbazingwekkend te zien hoe alles weer leegstroomt. De JAS maakte nog een fraaie low pass voordat ie richting Texel koers zette. Zonder anderen te kort te doen, deed team Paradocks (PCEH) het geweldig met hun eerste plaats in de single A. Dan het georganiseerde weekend ballonspringen; het was in 1 woord geweldig. Zowel zaterdag- alsook zondagochtend werd er gevaren en gesprongen. Voor velen een eerste keer uit de ballon. Wat toch een lekker gevoel, dat vallen in het niets! Mooi om te zien dat er ook diverse springers van buiten de club meededen. In totaal hebben er 23 springers gesprongen en 23 passagiers gezorgd dat de ballonnen weer veilig konden landen. NL Ballon en Dijkstra Ballonvaarten verzorgden het geheel. Volgende lente weer?

De springweek was deze keer, zoals in oude tijden, op Ameland. In ons eigen landje, dicht bij huis. De eilandsfeer zorgde voor een lekker ‘ver weg’ gevoel… tot je in de lucht hing en om je heen keek). Een uitgebreid verslag staat elders in dit blad.

Ook in het najaar is iedereen natuurlijk gewoon welkom ‘op’ Hoogeveen. Of dat nu is voor de Speedstar of FS2 wedstrijd, ons 12,5 jarig bestaan feest, het nachtspringen in december of gewoon een paar gezellige sprongetjes. Om tot slot de titelvraag eenvoudig doch stellig te beantwoorden (iedere para weet eigenlijk het antwoord); tijd vliegt!

21

Clubnieuws

pCmn

TeksT: dennis van der coelen, FoTo’s: pcMn

TeksT: dennis van der coelen FoTo’s: BerT kuijper, richard Meijer en pcMn

pieter zou het niet anders gewild hebben...

In dit clubnieuws wordt het plezier van onze sport overschaduwd door het plotselinge overlijden van onze oud-secretaris Pieter van Harmelen.

Maar gelukkig zijn er dit seizoen genoeg hoogtepunten om een positief Clubnieuws te kunnen schrijven.

Zo hadden we op 13-14 juli weer de Coupe Maarsseveen: Dé PA-wedstrijd van springend Midden Nederland.

Hoewel deze of gene misschien de scheidsrechters eens een snoekduik deed maken gebeurden er geen bijzondere dingen tijdens de wedstrijd.

Het goede weer zorgde ervoor dat de hele wedstrijd op één dag versprongen kon worden. En passant werd ook nog eventjes het clubrecord van de vliegers gebroken; Jorgen kan nu met gepaste trots zeggen dat hij de meeste sticks op één dag heeft gevlogen. Natuurlijk hebben onze vertrouwde goeroes van “Jullie weten toch wel wie we zijn” als team de eerste plaats

veroverd in de categorie HP. Zij werden op de hielen gezeten door “Koepswoep” en “Ansjovis (ik zeg ja)”. In de categorie PA ging Paul Gommers met de eerste plek strijken en sleepten Durk de Vries en Koen Kersbergen respectievelijk de tweede en derde plaats in de wacht. Zoals elk jaar was ook de CALO uit Zwolle weer van de partij om tijdens een mooie, gezellige kampweek minimaal vijf sprongen te maken. Ellen wist zelfs al na vijf AO sprongen de static-line vaarwel te zwaaien en ging als vrije valler naar huis. Goed voorbeeld doet goed volgen, dus dit jaar kwam ook ALO Nijmegen voor zo’n mooie kampweek naar Hilversum. Ik was er zelf niet bij, maar als ik mij goed heb laten informeren vond ook de ALO de kampweek een daverend succes. Uiteraard was de Springweek voor de reguliere springers weer het hoogtepunt van dit seizoen. Vanwege de kampeerproblemen op Spa zijn we dit jaar uitgeweken naar Cerfontaine. De springweek begon met een noodweer van apocalyptische proporties.

De partytenten vlogen hier en gunder over het kampeerterrein en zij die wilden controleren of hun tent toch echt wel dicht was, werden nat tot

op het bot. Gelukkig bleef het slechte weer echter over het algemeen beperkt tot de avond- en kleine uurtjes, dus de beschikbare springblocks konden zo optimaal mogelijk benut worden.

Compliment voor de catering in het restaurant, met name voor José, die in diensten van soms wel 17 uur per dag zich de benen onder de kont uit rende om alle ‘Ollanders van een natje en een droogje te voorzien. We moesten van de Porter vallen, vliegen, vouwen, opstaan en weer doorgaan, aldus Dennis, die met de middelvinger van Hans op de gitaar zat te tokkelen. Maar buiten dit muzikale teamverband waren er natuurlijk ook heel wat teams die zich voor de FS-4 en de FS-2 hadden ingeschreven. Omdat ze op Cerfontaine met zowel een Porter als een Caravan vlogen, had de organisatie het zo bedacht dat alle teams één FS-4 ronde uit de Caravan, en twee uit de Porter sprongen. Dit leidde wel eens tot verwarring, maar uiteindelijk heeft iedereen zich kranig geweerd.

Compliment ook voor met name Jonne, Paul en Johan, die zich naast de bigway coaching ook uitgebreid hebben bezig gehouden met het coachen van de rookie teams. Op een gegeven moment stond iedereen vol bewondering naar het figuur van Sara te kijken. Maar uiteindelijk wist Paul van de Woude te vertellen dat als je een Stairstep Diamond hebt waarin alleen de inside centre de formatie in kijkt, het dan een Ghost Diamond betreft. Dat was lang geleden een onderdeel van de FS-divepool. Natuurlijk zijn er ook een aantal leerlingen als vrije valler naar huis gekomen. Ook hebben vier mensen hun achtmanseis in de wacht weten te slepen.

Terug op Hilversum gingen we weer keihard aan de bak met opleidingen. Want hoewel Pieter door PCMN ernstig gemist wordt, moet iedereen de draad weer oppakken. Pieter zou het niet anders gewild hebben.

nCpt

TeksT: peTer sMiT FoTo’s: delicia ensing

‘s winters gaan wij in de weekeinden gewoon door!

Elk jaar is de demoploeg van het Nationaal Paracentrum Teuge present bij de viering van het bevrijdingsfeest op 5 mei in Wageningen.

Zoals op de foto is te zien zijn ook dit jaar weer alle registers opengetrokken. Vlaggen van alle geallieerde naties, wimpels in onze nationale kleuren, het zag er weer kleurrijk uit. We hopen deze traditie nog lang te kunnen blijven voortzetten.

22

Verder bieden we natuurlijk van april tot en met oktober alle Nederlandse (en buitenlandse) para’s dagelijks de gelegenheid om op Teuge uit 1 van onze 2 Cessna Caravans te springen. En ’s winters gaan we in de weekeinden gewoon door. Tot ziens op Teuge.

skydive ameland

TeksT: danny vink FoTo’s: skydive ameland

iedereen is welkom op ameland...

We zijn weer een paar maanden verder in het seizoen en we hebben al veel kunnen springen ondanks het slechte weer.

We begonnen dit jaar met de jby (206 zuiger) zonder deur best koud... want de OII stond in hongarije om volledig opgeknapt te worden en dat is tie! Zowel binnen als buitenkant zien er super mooi uit.

Van 20 t/m 28 juli was de jaarlijkse Ameland boogie in samenwerking met PCEH.

We hadden een mooie vloot klaar staan voor de springers. De OII, ZZF en de LBR hebben in die week 145 loads gevlogen en er zijn 1250 sprongen gemaakt varierend van aff 1 en ao 1 tot meerdere mensen die hun 1000ste sprong maakte. De sfeer was gemoedelijk en het ging er echt om dat iedereen leuke sprongen met elkaar maakte.

De week werd afgesloten met een strandsprong door ongeveer 70 mensen, en ik de eer had om met de Burgermeester van Ameland een

tandemsprong te maken. er was aansluitend een goed feest in de sunset tot in de kleine uurtjes en sommige die hards gingen nog even after party houden bij Nobel.

Namens het Team van Skydive Ameland wil ik iedereen bedanken voor een super week! En willen jullie met je eigen club kist een jump inn willen doen laat het dan ff weten. Jullie zijn welkom.

Tot Ameland!

(advertentie)

25

+

Kadootjes!

THE PARACHUTE CASE - WINKEL & WERKPLAATS VLIEGVELD TEUGE info@parachutecase.nl/ www.parachutecase.nl/ 055-3231928

23

TEKST: WILL WALLS - TOM VERHOEVEN FOTOS: SKYDIVE SPAIN

DE REDACTIE ONTVING VAN WILL WALLS EEN ARTIKEL OVER EEN BIG WAY KAMP IN SPANJE. OM HET NUT VAN DIT SOORT KAMPEN ONDER DE AANDACHT VAN EEN BREDER PUBLIEK TE BRENGEN, IS BESLOTEN OM HET ARTIKEL IN DE SPORTPARACHUTIST TE PLAATSEN. TOM VERHOEVEN, EEN VAN DE NEDERLANDSE DEELNEMERS, IS BEREID GEVONDEN OM HET ARTIKEL IN TE LEIDEN.

THE BIG WAY EXPERIENCE Tom Verhoeven Begin juni werd in Sevilla (Skydive Spain) een freefly Big Way Experience Camp georganiseerd door topcoaches. Head down sprongen met groepen van 20 tot 40 man uit tot wel 3 vliegtuigen in formatie. Het kamp was geen recordpoging maar een hele goede manier om te leren en je voor te bereiden op grotere (head down) freefly formaties. Met dit in het achterhoofd, plus eventuele deelname aan het Nederlands, Benelux (en Euro) freefly record, heb ik me ingeschreven. Vanuit Nederland was ook Jan Klaver van de partij.

In tegenstelling tot een recordpoging, waar je bij het maken van fout(en) al snel op de bank mag plaatsnemen, is er bij dit kamp, afhankelijk van je prestaties, creatief omgegaan met het toewijzen van slots. Behalve als de veiligheid in het gedrang zou komen, wat gelukkig niet het geval was.

24

Voorafgaand aan dit kamp zijn er zowel in Nederland als België diverse head down evenementen georganiseerd. Toch ging ik enigszins onwennig naar Spanje met de wetenschap dat ik het weekend daarvoor nog maar net mijn eerste 10 man head down formatie had gevlogen en we in Spanje met 20 man zouden starten. Het pakte goed uit. Net zoals bij FS4 blijft ook hier de uitdaging om het mentale stuk zo min mogelijk invloed te laten hebben op je prestaties.

De vibes gedurende het kamp waren perfect. Elke sprong werd tot in detail voorbereid en besproken in een ongedwongen sfeer terwijl toch iedereen gefocussed was. Na veel LSD (Level, Slot, Dock = prioriteit in volgorde) kijk ik terug op een geweldige ervaring welke smaakt naar meer. Het artikel van Will Walls geeft een goed beeld van het kamp.

SKYDIVE SPAIN JUNE 2013

CAMP Will Walls If Carslberg did big way camps, they still wouldn’t be as good as this – Skydive Spain’s Big Way Experience Camp. With organisers Mike Carpenter (Volare) Matt Hill (Kristal) and Jim Harris (Bad Lieutenants) The camera flyers were Will Penny (Babylon) and Alex Aimard (Skywalkers). The lift capacity was 2 Dorniers and 1 Caravan with exit altitude of 15 000’ft.

When I saw that line-up announced I registered and paid the deposit in February because I knew the 60 slots would sell out quickly (and they did) However what I didn’t count on was seeing how many Euro and World record holders had registered as participants, not to mention some seriously talented flyers looking to secure a slot for their first Euro record. For the rest of us this was not a tryout but just a chance to learn some big way skills

W

ILL WALLS is een Zuidafrikaan die in Engeland woont. In 2000 begonnen met springen en inmiddels 1900 sprongen maar tot het Big Way Experience Camp geen ervaring met big way jumps.

with an eye to perhaps doing our various national records. What we hadn’t counted on was just how much fun this camp would be.

Before the camp even started we were doing 14 way complete formation jumps ably organized by Paul Cooper, this was a great warm up.

On the first day of the actual camp we got split into 3 groups of 20; 1 organiser per group. We started with angle flying to get everyone warmed up and used to flying in close proximity at high speeds. This meant we were doing 2 plane formation loads straight away. In fact by the end of the camp I’d done 23 multi plane formation jumps, getting the chance to jump from lead and trail.

25

On the second day we were doing vertical 20 ways with the emphasis being on levels and a good controlled break off. Nobody ever got cut on this camp, but if you flew off level you’d get moved to a different slot possibly on a different group. Mikey’s mantra was ‘Be Fonzie – stay cool, stay on level’.

On day 3 things really started getting tasty; we were split into two 30 way groups. Now we had to contend not only with the extra numbers but also the formation getting more complex – trying to build second pods, lines, whackers. The breakoffs became even more challenging, every pod being examined in the debrief to make sure they broke off tight and then subsequently safely from their leader.

On days 4 and 5 we split into a 40 way and 20 way group. I was in a bit of a shock on the Saturday morning because I knew I’d be in the 20 way group but instead was a first stinger on a pod on the 40 way. I’d made mistakes before and did quite a few jumps in the base but I think a big part of my progression on this camp wasn’t just the excellent organizing but also the quality of the flyers I was surrounded by. Ahmed Sferi helped me greatly

26

throughout with tips and feedback. My pod ‘pilot’ on every 40 way was Ode Siivonen, I was docking on Magaliand Steve Braff. All of them very experienced and willing to share information, you couldn’t help but improve.

Safety was emphasized throughout; in fact the weekend before the event I’d overheard two of the organizers discussing the event. They weren’t talking about formations but only how they could make this event as safe as possible. The only injury was a sprained ankle. We’d been told by Mikey continuously to expect the unexpected on a big way and got a very real example of this with a premature deployment at terminal.

I was trying to explain to someone why this camp was so good and came -up with ‘I had the freedom to fly without the fear of failing, as long as I stayed safe and flew on level the worst that could happen is I get to fly a different slot’.

The quality of people at this event meant that there were no bad slots in the air or bad times on the ground. I’m already looking forward to attending next year’s event.

TEKST: JARIG STERINGA FOTO: BERT JAN NIJMAN

AMELAND HEEFT IETS UNIEKS WAARDOOR JE ER STEEDS TERUGKOMT. OP SPRINGBEELDEN VAN HET EILAND ZIE JE ALTIJD DIE MENGELING VAN EILANDSFEER EN SPRINGPLEZIER. DAARDOOR WAS DE AMELAND BOOGIE, DE SPRINGWEEK DIE ER SINDS 1981 JAARLIJKS WERD GEORGANISEERD, VOOR SPRINGERS IN NOORDNEDERLAND EEN BEGRIP – TOT ER IN 2004 VAN VERSCHILLENDE KANTEN ZAND IN HET RADERWERK WERD GESTROOID.

AMELAND BOOGIE 2013 VOLOP SPRINGPLEZIER IN UNIEKE SFEER E r was iets met brandstofopslag en met een instructeur die er zo z´n eigen gewoontes op nahield – maar ach, laten we het daar eens niet over hebben. Belangrijk is dat Paracentrum Texel in 2012 het centrum overnam en dat er een ondergrondse tank voor Jet-A1 kwam. Belangrijk is ook dat er, na een reunie van oud-springers, in augustus 2012 op het vliegveld bij Ballum een vierdaagse mini-boogie werd georganiseerd. Dit pakte zo goed uit dat een vervolg haast onvermijdelijk was. En zo geschiedde, want van 20 t/m 28 juli 2013 vond er weer een echte Ameland Boogie plaats. En ook deze springweek had weer die combinatie van rustieke sfeer en zonnig springplezier en werd weer een groot succes.

Terwijl de rest van Nederland zuchtte onder een verzengende hittegolf, had Ameland met 25 tot 28 graden en weinig wind de ideale springcon-

28

dities. Maar voor een geslaagde boogie is meer nodig. Wat ook hielp was de grondige voorbereiding door de organiserende centra Paracentrum Texel, Skydive Ameland en Paracentrum EeldeHoogeveen. De goede samenwerking, het uitstekende manifest van Skydive Ameland en de dagelijkse springtechnische leiding van Hans Oomkes zorgden ervoor dat er de hele week probleemloos gesprongen kon worden. PCT had de PH-LBR beschikbaar gesteld, PCEH had haar eigen PH-ZZF overgevlogen en natuurlijk was er de PH-OII van Skydive Ameland.

In totaal zijn op de springweek meer dan honderd springers actief geweest. Niet alleen mensen die Ameland al kennen waren aanwezig, maar ook veel nieuwe springers waagden de oversteek en maakten met genoegen hun static-line- of AFFsprongen boven de “waddendiamant”. Ter plekke zijn zelfs nog cursisten opgeleid!

Door de aanwezigheid van een 15-persoonskist konden ervaren springers hun vaardigheid in grote formaties weer eens aanscherpen.

Ex-voorzitter Ben Wojtas haalde (eindelijk) z’n achtmanseis en daarmee zijn B-brevet; de huidige voorzitster Diana Mols deed niet veel later hetzelfde. Diverse grotere formaties volgden en halverwege de week werd de grootste neergelegd, een veertienman. Gaandeweg werden ook heel wat jubilea gevierd, waarvan de honderdste van Uli Mathies en de duizendste van Piter Holwerda en die van Tine Severin niet onvermeld mogen blijven.

Van oudsher staat de Ameland Boogie bekend als broedplaats voor CF en dat was ook deze keer niet anders. Henk Lunshof en Herman Slot trainden als CF2-team en verschillende springers ervoeren voor het eerst de kick als andermans cellen dichterbij komen en uiteindelijk

Steri nga oto G er d a nd - f t stra op he sten

Diana’s 8-m

an - foto D

imitri Scho

lten

Thor veerkrachtig tegen je achterste drukken. Beter vliegen aan je chute kon worden geleerd bij Ruud Wassenaar, die hiervoor de hele week op Ameland beschikbaar was.

Het prachtige weer werd aan het einde van de week toch wat getemperd en op vrijdag was springen van grote hoogte soms maar beperkt mogelijk. Dat was hinderlijk voor de bigways van Dolf van Leeuwen, die zijn activiteiten voor de gelegenheid van Texel naar Ameland had verplaatst. De vaart bleef er toch in doordat springen van lagere hoogtes vaak nog wel kon.

De vrijdag werd besloten met een grote barbecue, die fraai werd opgeluisterd met een sunsetstick uit de ZZF, gevlogen door havenmeester Harry Broersma. Dimitri Scholten, Thorsten Möser en Judith Muit hadden nog niet gedronken

en konden dus mee om er in windstil weer vanaf 3000 voet uit te springen. De rest mocht jaloers toekijken…

De zaterdag begon matig door lage bewolking en dichte eilandnevel, maar in de middag kon de springvloot toch nog worden opgestart.

Dat was een opluchting voor iedereen die al de hele week gehoopt had op het traditionele strandspringen, aan het eind van de dag bij de vuurtoren. Meer dan zestig springers probeerden het bij de T ingegraven bierkratje te raken.

Sommigen kwamen dichtbij, maar alleen Arnold Bosma en Jan van der Klocht slaagden in de eervolle precisieopdracht. De feestvreugde werd compleet doordat familieleden van een aantal springers én de burgemeester van Ameland boven het strand hun luchtdoop aan de tandem beleefden. Als klap op de vuurpijl was er nóg een jubileum: Thorsten maakte op het strand zijn duizendste.

Na het strandspringen werd er gegeten bij strandpaviljoen The Sunset en volgde een groot feest dat tot in de vroege uurtjes duurde.

Het zal weinigen hebben gestoord dat het op de afsluitende zondag te hard waaide om nog te springen.

Een springweek als deze smaakt natuurlijk naar meer. Velen zullen “Ameland” dan ook al met potlood in hun agenda van 2014 hebben ingevuld, maar voordat nieuwe plannen worden gemaakt volgt eerst nog een evaluatie door betrokken partijen. De hamvraag is natuurlijk of Noord-Nederland wel zonder zo’n springweek kan, vol springplezier en springtraditie in Amelandse sfeer. En ja: de vraag stellen is hem beantwoorden.  - advertentie-

29

S R E V I D Y SK AN

TEKST & FOTO’S: WIM DE GIER EN EDWIN VAN DER KRAAN

Op zoek naar thermiek.

A

PARACHUTESPRINGEN IS EEN LUCHTSPORT MET EEN HOOG ADRENALINE GEHALTE. DE SPORT STELT HOGE EISEN AAN DE BEOEFENAAR. VOOR DELTAVLIEGEN GELDT HETZELFDE. DIEGENE DIE DEZE BEIDE SPORTEN BEOEFENT MOET WEL HEEL BIJZONDER ZIJN. WIM DE GIER EN EDWIN VAN DER KRAAN ZIJN PARACHUTIST ÈN DELTAVLIEGER. DE REDACTIE VROEG HEN: HOE IS HET ZO GEKOMEN EN WAT ZIJN DE VERSCHILLEN TUSSEN BEIDE SPORTEN

Wim is in Loosdrecht geboren en zag dus regelmatig vanuit de tuin, parachutisten in de lucht die boven het vliegveld van Hilversum uit “de OTB” (de good old Pilatus Porter van Icarus) sprongen. In het voorjaar van 1981 zei hij tegen zijn vader dat hij dat ook wilde gaan doen. Zijn reactie was “dat durf je toch niet”. Op 22 juni 1981 maakte hij zijn eerste sprongen bij de toenmalige paraclub Icarus. Edwin maakte 10 maanden later zijn eerste sprong op Texel

30

en had 24 uur later zijn A- brevet (toen nog 8 sprongen). Hij wilde voor de afwisseling een luchtsport vakantie doen en een cursus parachutespringen bleek het goedkoopst. Ze springen nu dus ruim 30 jaar.

Wim en Edwin: “Nadien hebben we los van elkaar, maar ook samen in diverse FS4, FS8 en FS16 teams gesprongen in binnen en buitenland. Voor Wim waren daar exotische locaties

bij als Punta del Este (Uruguay), Prachuap (Thailand), Taupo (NZ), Sunshine coast (Australië), Johannesburg (ZA) en op de Dominicaanse Republiek. Ook heeft hij aan diverse NKP’s (FS4 en FS8), EK’s, WK’s (FS16), NR en WR (FS) mee gedaan. Ook Edwin heeft springend veel landen op diverse continenten aangedaan. Hij heeft 5 WK’s gesprongen (3 x FS en 2 x Paraski) en is met zijn FS4 team Animals eind jaren ‘80 een paar keer Nederlands kampioen geweest. Daarnaast heeft hij ruim 300 demo’s gesprongen, onder meer in het Randstad Skydiving team. Op dit moment springen we met veel plezier in 4@work op Teuge. Bij de worldmeet POPS afgelopen jaar zijn we 2e geworden. “ Wim: “Tijdens een trainingsweek op Texel met 8@work (zomer 2005) kwam Edwin met het idee om eens een cursus deltavliegen te doen.

Edwin achter grond Wim voorgron d

HET

DELTAVLIEGEN Toevallig hadden we dit blijkbaar beiden al lang op ons wensenlijstje staan. Toen ik 12 of 13 jaar was zag ik deltavliegen in Sauerland (Willingen) en een paar jaar later in de Franse Alpen. Eind jaren tachtig heb ik tijdens een vakantie naar de Noordkaap een tandem met een delta gemaakt, en vond dat geweldig, maar ook eng.

In mei 2006 zijn we met 3 andere springers, Bob de Vries, Eric van der Kroft en Paul Brugman met onze eerste “loopoefeningen” in het Duitse Cond begonnen. We waren erg gedreven en hadden als para’s “dit nieuwe spelletje” snel door, zodat we aan het eind van dag 2 al vanaf de top van de 40 meter hoge oefenhelling vlogen. De meeste instructeurs (niet allemaal) waren enthousiast over de snelle vorderingen en “de Daltons” waren geboren.”

Ze merken al snel dat ze als para’s een “go go go” mentaliteit hebben terwijl delta piloten een zeer doordachte, maar ook wat afwachtende manier van sportbeleving hebben. Later tijdens lieren (je wordt net als een zweefvliegtuig omhoog getrokken) en vliegen in de bergen was dit grote verschil steeds prominenter aanwezig.

Edwin: “In de afgelopen jaren zijn we gaan lieren in Zeeland (dit is voor een weekend erg ver en je vliegt erg kort) en zijn we diverse keren in Frankrijk en één keer in Oostenrijk gaan bergvliegen.

Helaas is Paul al in het derde jaar gestopt voor de echte bergvluchten en is Eric 1,5 jaar geleden ook met deltavliegen gestopt. Bob houdt echter het trio compleet. Inmiddels hebben we ons B2 brevet en ook eigen vleugels met toebehoren (zoals een ligharnas, GPS en thermiek hoogte-

meter) ook hebben we alle drie action camera’s voor het maken van mooie beelden. “ Wim en Edwin: “We gaan lekker door met fantastische berg- en overlandvluchten met onze delta’s. Vorig jaar in Greifenburg zijn we op ruim 2,5 kilometer hoogte geweest en intussen hebben we diverse vluchten van één à twee uur gemaakt. Ook afgelopen juli hebben we in de Haute Savoie, Frankrijk (vlak bij de Grand Colombier, Chambery en het meer van Annecy) diverse schitterende vluchten gemaakt. Tijdens een overlandcursus hebben we de eerste overlandvluchten gemaakt van 12 tot 18 kilometer (hemelsbreed) waarbij Wim als enige van de groep drie keer het einddoel heeft bereikt. Het is bijzonder dat je, door scherp op te letten en echt goed je best te doen, hoogte kunt winnen en dus weer verder weet te komen. Dit is zeker niet makkelijk, je moet echt scherp zijn. Inmiddels hebben we gemiddeld 150 starts, waarvan 60 hoogtevluchten met meer dan 600 meter hoogteverschil en 23 vlieguren onder onze vleugels.”

Volgens Wim en Edwin hebben Skydivers en deltavliegers een verschillende drive. Wim: “Natuurlijk is de kick van deltavliegen zeker zo groot en achteraf smaken de biertjes net zo goed als na een dag springen. Je maakt echter maar één, maximaal twee hoogtevluchten per dag, terwijl we makkelijk 7 of 8 sprongen op één dag maken. Het is zeker mogelijk (bij goede termiek) om met een delta een uur of langer in de lucht te blijven en dit is echt kicken. Delta piloten vinden parapenten maar niks. Het is minder echt vliegen dan deltavliegen en het is veel

makkelijker te leren. Zo is het landen met een delta een stuk lastiger dan met een parapente of parachute vanwege de zeer kleine glijhoek van de delta. Het maken van een goed circuit is dan ook van cruciaal belang”. Edwin vult aan: “In de verschillende cursusgroepen deltavliegen moesten we erg wennen aan de besluiteloosheid van welke berg we die dag zouden gaan vliegen. Natuurlijk is de windrichting recht op de start enorm belangrijk, vooral bij een start vanaf een vlonder. Maar wat meer “peper” zou wel eens prettig zijn. Wij nemen dan ook vaak het voortouw en komen iedere cursusochtend met een goed doordacht plan dat meestal gevolgd wordt. Dankzij het B2 brevet zijn we nu gelukkig zelfstandig deltavliegers en niet meer van anderen afhankelijk.”

Wim en Edwin: “Bij parachutespringen is er voor de opleiding veel goed materiaal voorhanden zoals handboeken en video’s . Bij deltavliegen staat dit nog echt in de kinderschoenen.” Edwin: “Zo heb ik bijvoorbeeld zelf in 2009 een mooie kaart gemaakt van de vele start- en landingsplekken in de buurt van Chambery. Die blijkt nu door vele piloten te worden gebruikt.” Ook vinden beiden dat in “examen en brevettenland” er nog wel het e.e.a. moet gebeuren om het niveau van springend Nederland te evenaren.

Naar hun mening is het overigens de vraag of dat lukt, want deltavliegen is een hele kleine sport en het aantal beoefenaren loopt zelfs terug. Voor veel potentiële bergvliegers blijkt - advertentie-

31

SKYDIVERS

Vlak voor de final

Boven Sapenay (FR)

parapenten toch makkelijker en praktischer, je hoeft bijvoorbeeld geen 5 meter lange vleugels op je auto te transporteren.

Wim en Erwin zien nog een verschil: de “exit”.

Die staat bij springen zo goed als vast. Wim: “Als para weet ik hoe hoog ik ga en waar ik uitstap.

Bij deltavliegen weet je wel “waar”, maar “wanneer” is van een heel andere orde. Edwin over het “wanneer”: “Vleugel opbouwen, uitvoerig checken, relaxen en dan wachten we meestal zo lang mogelijk tot het moment dat we denken dat de thermiek het beste is. Zodra de eerste vertrekt (en hoger dan de start weet te komen)

32

wil iedereen zo snel als mogelijk vertrekken.” Beiden: “ Na een hopelijk lange en mooie vlucht is de landing echt een punt van aandacht en dan rustig napraten en inpakken voordat je lekker aan het bier kunt.”

Edwin: “We vinden deltavliegen echt een super gave en enerverende sport en het is zeker een prima aanvulling op onze luchtsportbeleving. De ervaring en spanning is van een heel andere orde”.

Wim: “Omdat de Nederlandse berg in Flevoland (nog) niet af is moeten we wel naar het buitenland en dus is een weekeindje vliegen niet aan de orde.

Met je vlieger op je dak naar de Alpen, ruim één

week op een basiskamp en vandaar uit van diverse bergen af vliegen is best wel een onderneming.”

Wim en Edwin zien ook een overeenkomst: de slogan “Men small, (why fall) skies call, thats all” geldt voor skydivers en zeker ook voor deltavliegers. Met deze slogan in het achterhoofd gaan ze dus dit najaar weer door met 4@work, springen uit een ballon, Wim maakt nog een springtrip naar Gambia en Edwin naar Montenegro. En volgend jaar lonkt weer 4@work en deltavliegen in Duitsland en Frankrijk. Wellicht ook nog een cursus soaren aan de kust? Ze hebben het er maar druk mee. 

TEKST: TESSA HEYL

B

BEGINNERSHOEK Over de auteur: Tessa Heyl heeft 5 jaar geleden haar AFF gedaan, en na een lange afwezigheid, vorig jaar deze geweldige sport weer opgepakt. Op dit moment is ze vooral bezig met wat ze noemt platvallen (FS). Maar ze wil zich graag verder verbreden. Als uitvalsbasis heeft ze gekozen voor de gezelligheid van ‘Paracentrum Eelde-Hoogeveen’.

Maar ze is ook regelmatig te vinden op Texel en Rotterdam, en af en toe in het buitenland. Tessa vindt dat de Sportparachutist iets meer zou kunnen betekenen voor de beginnend parachutist. Daarom heeft ze het initiatief genomen voor een nieuwe rubriek: De Beginnershoek.

De Beginnershoek

De Beginnershoek is een plek in de sportparachutist die speciaal bedoeld is voor en door beginnend parachutisten. Het gaat over zaken die een beginnende springer bezig houden. Antwoorden op veelgestelde vragen, dingen waar je nog nooit over na had gedacht en herkenbare verhalen. Heb je als beginner vragen of heb je voor beginners tips of leuke verhalen, stuur deze dan naar mij: beginnershoek@gmail.com.. Elke ervaring kan een ander mogelijk weer verder helpen, doe daarom mee! Input is in elke vorm mogelijk. Of spreek mij gewoon aan als je me ziet lopen op een van de DZ’s.

Er zijn maar liefst 1350 personen die aan het avontuur van parachutespringen beginnen. In dit proces is er veel begeleiding aanwezig. Voor elke sprong wordt uitgebreid verteld wat er gaat gebeuren. Het programma, de uitrusting, het manifesten; alles wordt voorbereid. Met alle nieuwe indrukken die op de nieuwe parachutist afkomen is dit ook niet meer dan wenselijk.

Wanneer iemand klaar is met de opleiding valt een gedeelte van deze begeleiding weg. De parachutist wordt met springbewijs, een manifestkaartje en een hartelijke gelukwens op pad gestuurd, klaar om een nieuwe wereld te verkennen. Een aantal van de pas gegradueerden zal nooit meer een sprong maken. Voor hun was het een bijzondere ervaring, maar blijft het daar ook bij. Een groot gedeelte zal het er echter niet bij willen laten zitten. Zelf uit het vliegtuig springen, en 12000 ft later veilig landen; een solo-sprong hoort er zeker bij. Opeens geen verplichte oefeningen, maar zeeën van tijd en een heerlijke gevoel van vrijheid.

Het is dan ook belangrijk dat juist deze doelgroep de informatie en mogelijkheden krijgen om zichzelf verder te ontwikkelen. In eerste instantie ligt hier een taak voor de (hulp)instructeur van de club. Maar het is ook een optie om het internet af te struinen, hierbij is het filteren van de juiste en relevante informatie vaak lastig. Ook mede-parachutisten zijn een goede bron van informatie.

Deze zijn meestal erg open en altijd bereid hun mening te geven over het een of ander. De Beginnershoek poogt een aanvulling op dit alles te zijn.

Het waarom en het hoe van het A-brevet

Laatst was ik op Texel en kreeg ik de vraag; hoe heb jij dat nou gedaan? De vraag waar hier over gesproken werd, is het halen van het A-brevet. Na het halen van het A-brevet ben je officieel beginnend vrije val sportparachutist. Er zijn per jaar ongeveer 60 mensen die deze stap maken. Zij mogen vanaf dat moment zelfstandig uit het vliegtuig springen. Er hoeft dus geen jumpmaster meer mee in het vliegtuig. Dit betekent dat je ook geen jumpmaster-toeslag meer hoeft te betalen. Het interval tussen

2 sprongen mag nu 6 i.p.v. 3 maanden zijn, en een RSL op je setje is geen verplichting meer. Verder mag je op veel centra met je Abrevet meteen met andere mensen springen, wordt erop vertrouwd dat je zelf kan vouwen, en wordt er iets soepeler naar de omvang van het landingsterrein gekeken (en kan je eventueel een demo springen). Wanneer je plannen hebt voor een buitenland avontuur is een A-brevet een ook aanrader, daar geeft het de plaatselijke dropzone het vertrouwen dat jij weet wat je doet.

Veel voordelen dus om dat papiertje snel te halen. Toch duurt het soms honderden sprongen voordat iemand eraan toe komt.

Dit kan komen omdat soms een bepaalde eis niet lukt, of omdat iemand te lui is (bv om het theorie examen te doen), of omdat iemand gewoon geen flauw idee heeft waarmee te beginnen. Een goede plek om te beginnen is meestal het instructiekader op je club. De eisen en de formulieren voor het halen van het A-brevet zijn ook op het internet terug te vinden (http://parachute.nl/ (http://parachute.nl/ abrevet.html). Zorg er altijd voor dat eisen zowel op het formulier abrevet.html). als in je logboek zijn afgetekend door een (hulp-)instructeur.

De eisen zijn verdeeld in 6 onderdelen. De eerste daarvan zijn de stabiliteitseisen; een gedeelte hiervan heb je al tijdens je opleiding laten zien.

• Stabiele achterwaartse exit • Clear and pull; nadat je de exithoogte hebt afgebouwd, zul je vanaf 3500 ft stabiel een exit doen en daarna meteen openen.

Dit geeft extra vertrouwen voor jezelf, mocht het een keer nodig zijn om laag het vliegtuig te verlaten. Maar ook de mogelijkheid om bij lagere bewolking, en bij hoogtebeperkingen toch nog een sprong te kunnen maken.

• 10 seconden delta en 10 seconden tracking • Onstabiele val opheffen • Draai 360 graden linksom • Draai 360 graden rechtsom • Backloop Het makkelijkst is om met het instructiekader op de club te bbespreken espreken wat er al kan worden afgetekend op basis van je oopleiding, pleiding, en waarvoor er een observatiesprong nodig is. Bij eeen en observatiesprong zal er iemand meespringen om te filmen/ ccontroleren ontroleren of jij alle oefeningen goed uitvoert.

De volgende eis zijn de formatie instructiesprongen. Voor het eerst De eecht cht samen met iemand een sprong maken. In 5 sprongen zal een eervaren rvaren formatiespringer je de beginselen van veilig springen met aanderen nderen bijbrengen. Het is handig als je voor deze tijd zelf al wat hhebt ebt geoefend, bv met sneller en langzamer vallen, en met je ddraaien. raaien. Hoe je programma er precies uit ziet, is afhankelijk van waar jjee deze sprongen maakt. De meeste centra hebben een subsidie rregeling egeling (voor leden). Ook de naam van de instructiesprongen kan verschillend zijn. Zo zijn het op Texel bijvoorbeeld 1-on-1’s, heeft Hoogeveen een FSI-programma en spreken ze op Teuge van TRIP sprongen. In elk centrum zijn er mensen beschikbaar die deze instructie mogen geven. Vraag ernaar!

Dan hebben we de 15-meter landingen. Om te bewijzen dat je kunt landen rond de plek waar jij wilt, zul je 10 keer een landing moeten maken binnen 15 meter van een (vooraf besproken) landingsplek. Zorg dan ook dat er iemand aanwezig is die dit hierna kan bevestigen en/of aftekenen. Dit is een eis waarmee je meteen kan beginnen, en die je kan combineren met een sprong waarbij je andere eis laat aftekenen.

Een goed voorbeeld waarmee je dit kan combineren zijn de sprongen gericht op canopy control. Simpel gezegd zijn dit sprongen waarbij de enige focus is het vliegen onder de parachute. Hierbij leer je je parachute beter kennen, en verbeter je vaak je landingscircuit en landingen. Op elk centrum is minimaal 1 keer per jaar (meestal vaker), een cursus waaraan je mee kan doen. Voor een kleine vergoeding krijg je dan een uitgebreide theorieachtergrond en worden je landingen gefilmd en besproken. Vaak wordt er gekozen voor sprongen van 5000 ft waarbij meteen na exit wordt geopend, vergelijkbaar met een ‘clear and pull’. Het is dus handig dat deze eis is afgetekend voordat je begint met zo’n cursus.

De eerste algemene eisen zijn duidelijk; je moet 25 vrije val sprongen hebben en 15 minuten vrije val tijd. Verder moet je instructie hebben gekregen in het spotten. Steeds meer wordt er vertrouwd op de GPS gegevens die de piloot afleest over wanneer het lampje op groen gaat, en we het vliegtuig uit mogen springen. Het blijft toch belangrijk (al is het alleen al voor je eigen beeldvorming) om ook naar buiten te kijken, en zelf (op basis van de bekende gegevens over de wind) het juiste exitpunt te bepalen.

Een vouwtest hoort ook bij de vereisten. Voor het leren vouwen kun je het beste een regenachtige/bewolkte dag uitkiezen om eens aan iemand te vragen hoe dat moet, of een cursus volgen bij een centrum (even navragen bij de packers). Hierna kun je op diezelfde en een aantal volgende (onspringbare) dagen lekker oefenen. Vaak zijn er een aantal punten die dan bij elke keer vouwen, gecontroleerd moeten worden door een ervaren vouwer.

Je zult merken dat vouwen iets is waar je snel een handigheid in kan krijgen, makkelijk zat, door veel te oefenen. Ook zul je een paar keer moeten oefenen met het uit elkaar halen van de parachute wanneer bijvoorbeeld de lijnen door elkaar heen zijn gekomen. Uiteindelijk ben je dan klaar om een vouwtest te doen.

Een parachute zal in zo’n staat worden gebracht dat je bijna niet meer weet waar je moet beginnen. Maar door de ervaring die je ondertussen hebt opgedaan, zul je in staat zijn om uiteindelijk een mooi dichtgevouwen, en gecontroleerd setje terug te geven aan de ‘examinator’. Vanaf dat moment ben je minder afhankelijk van anderen om jouw setje te controleren/vouwen en kun je meteen wat kosten besparen door dat zelf te doen.

En er zal even moeten worden geleerd voor het theorie examen.

Ook hiervoor zijn de leerdoelen te vinden op het internet ((http:// parachute.nl/fileadmin/knvvlpa_upload/pdf/A_brevet_leerdoelen_2005.pdf). Het betreft een multiplechoicetest met 5 doelen_2005.pdf vragen per onderdeel (Reglementen, Meteorologie, Materiaal, en Algemeen). Het is geen lange test, maar misschien juist daarom wel lastig. Vooral het meteorologie gedeelte is veel informatie.

Steek dus ook voldoende tijd in het leren voor deze test. Dat zorgt er meteen voor dat je bepaalde onderdelen van parachutespringen steeds beter gaat begrijpen. Spreek van tevoren even af dat je een theorie examen wil doen. Dat geeft de instructeur van die dag de tijd om de juiste vragenlijst mee te nemen/op te zoeken.

Meestal is het geen probleem om dit bijvoorbeeld voordat de springdag begint even te doen.

Uiteindelijk moeten zowel het antwoordformulier als het formulier met de praktijkeisen door een instructeur worden ondertekent.

Rest alleen het opsturen naar de bond, en overmaken van de administratiekosten (op dit moment 13,50). En een paar dagen heb je je nieuwe brevet in de brievenbus. Oh ja, en vergeet vooral niet bier te kopen voor je mede-parachutisten op de DZ om dit heugelijk feit goed te vieren.  - advertentie-

33

CC & C

Colofon ISSN 0921-8017, JaargaNg 42 Nummer 3 - September 2013 Driemaandelijkse uitgave van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart Afdeling Parachutespringen.

VERSCHIJNING: maart, juni, september, december ABONNEMENTEN Gratis voor leden van de afdeling parachutespringen. Losse abonnementen kosten € 20,00 per jaar (vanaf juli € 10,00) en zijn aan te gaan door overmaking van dit bedrag op RABO (Rijn en Veenstromen) banknr. 16.14.17.256 t.n.v. de KNVvL te Woerden, onder vermelding van “abonnement SP”.

REDACTIE Afdeling Parachutespringen, Arjan Smit, Joris Hercules, Arnoud Ens. Nieuwe redactie gezocht! Reacties: para@knvvl.nl ART DIRECTION & VORMGEVING: Ramses Meering, Michael van Zijl ADVERTENTIES: para@knvvl.nl DRUK: Delta Hage, Den Haag

KONINKLIJKe NeDerLaNDSe VereNIgINg VOOr LuCHtVaart aFDeLINg paraCHuteSprINgeN BESTUUR: Eelco Huininga (voorzitter) Henny Wiggers, Wilco Peppelman, Maarten Smeets HOOFD BUREAU PARACHUTESPRINGEN: Ronald Overdijk, Joris Hercules Houttuinlaan 16-A, 3447 GM Woerden, Telefoon 0348-437060, fax 0348-437069 e-mail: para@knvvl.nl website: http://www.parachute.nl

Clubs & centra aangesloten bij de afdeling parachutespringen van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart

LIDMAATSCHAP 2013: Alle leden € 107,00 per jaar, FAI-licentie is bij lidmaatschap te bestellen, kosten € 5,-.

Aanmeldingen te richten aan de Ledenadministratie, tel: 0348-437060, E-mail: leden@knvvl.nl

34

aIrbOSS SKyDIVINg

( 0299-644535 i www.airboss.nl * spring@airboss.nl

eNpC

Eerste Nederlandse Parachutisten Club ( 0165-320955 i www.enpc.nl * info@enpc.nl

CpV

Cadetten Parachutisten Vereniging ( 076-5416146

SKyDIVe rOtterDam tHe FLyINg DutCHmeN

( 010-4159450 i www.skydiverotterdam.com * jump@skydiverotterdam.com

paraCLub FLeVO

( 0320-288569 i www.paraclub.nl * secretaris@paraclub.nl

paraCeNtrum eeLDe HOOgeVeeN

( 050-5791786 i www.paracentrumeeldehoogeveen.nl * info@paracentrumeeldehoogeveen.nl

KCt

Korps Commando Troepen ( 076-5274804

pCmN

Parachutistencentrum Midden Nederland ( 035-5771849 i www.pcmn.nl * info@pcmn.nl

FOTO: ENPC IN ACTIE (DOOR RITCHARD BEZUIJEN)

paraCeNtrum ZeeLaND bV

( 0113-612910 i www.skydive-zeeland.nl * info@skydive-zeeland.nl

paraCHutISteNVereNIgINg bLue SIDe up

( 0222-311324 i www.bluesideup.nl * info@bluesideup.nl

paraCeNtrum texeL bV

( 0222-311464 i www.paracentrumtexel.nl * info@paracentrumtexel.nl

VpCt

Vereniging Parachutisten Centrum Teuge Zie Nationaal Parachutisten Centrum Teuge

StICHtINg NatIONaaL paraCHutISteN CeNtrum teuge

( 055-3231604 i www.paracentrumteuge.nl * info@paracentrumteuge.nl

SKyDIVe bLauweStaD

( 06-22248580 i www.skydiveblauwestad.nl * info@skydiveblauwestad.nl

pOpS-NL

Parachutists Over Phorty Society Nederland ( 0486-473044 i www.pops-nl.com * info@pops-nl.com

Artikelen, reportages, brieven en beeldmateriaal over parachutespringen zijn altijd welkom. Materiaal wordt niet teruggezonden, tenzij op uitdrukkelijk verzoek.

Beeldmateriaal moet zijn voorzien van de naam van de maker en/of eigenaar. In geval van beeldmateriaal met copyright dient een schriftelijk toestemming van de maker voor plaatsing in de SP te worden bijgevoegd.

De redactie behoudt het recht alle ingezonden materiaal te corrigeren, zo nodig in te korten of niet te plaatsen.

Anonieme brieven worden niet geplaatst. Plaatsing zonder naamsvermelding is op uitdrukkelijk verzoek van de schrijver echter wel mogelijk. De met naam onderschreven artikelen zijn voor verantwoordelijkheid van de schrijvers en behoeven niet altijd de mening van de redactie weer te geven. De niet met naam onderschreven artikelen komen van de redactie uit en zijn samengesteld aan de hand van informatie uit een of meerdere bronnen. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, microfilm, fotokopie of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie.

SUBSCRIPTIONS TO SP FOR A FULL CALENDER yEAR CAN BE ORDERED By PAyMENT OF € 23,00 (€ 29,00 FOR AIRMAIL POSTAGE) BANK: RABO BANK ACCOUNT NR.: 16.14.17.256 DESIGNEE: Attn. KNVvL parachuting DESIGNEE ADDRESS: Houttuinlaan 16-A, 3447 GM, Woerden, The Netherlands BIC: RABONL2U IBAN: NL87RABO0161417256 REASON: “subscription SP”

Fokke van der Werf boven het Belgische Cerfontaine tijdens de springweek van PCMN. (Fotograaf: Joris Rommelse)

De Keerzijde