Modelvliegsport 2 - 2015

Officieel orgaan afdeling

Model vliegsport

Modelvliegsport van de KNVvL

NR.2 - 2015 / jaargang 4

Poor Man’s

Strobelight

Verslag CIAM | Commissie Recreatief vliegen is compleet!

Help, ik word modelvlieger | Digitale, analoge en HV servo’s

1

Inhoudsopgave 7

4

Help, ik word modelvlieger! Deel 7

KNVvL bij opening van de Nationale Sportweek

7

10

Nationaal Indoorfestival: een groot succes!

Digitale, analoge en HV servo’s

Rubrieken

NR.2 - 2015 / jaargang 4

2

3 Voorwoord 3 Evenementen/Agenda 3 Rectificatie artikel modelvliegtuigen zwaarder dan 25 kg 4 Help, ik word modelvlieger! Deel 7 7 KNVvL bij opening van de Nationale Sportweek 7 Commissie Recreatief vliegen is compleet!

7 Nationaal Indoorfestival: een groot succes!

8 De Poor Man’s Strobelight 10 Digitale, analoge en HV servo’s 14 CIAM: drones en luchtsport: world air games 15 Wedstrijduitslagen Coverfoto: Lierstart F3B-model (Foto: Hanneke Vreugdenhil)

Colofon Uitgave:

Modelvliegsport is een officieel orgaan van de afdeling Modelvliegsport van de KNVvL Uitgever: Media Primair Uitgeverij B.V. / Rob Mekelenkamp Eindverantwoording: KNVvL, afd. Modelvliegsport Eindredactie/Organisatie: Jan Melchior (Media Primair) Redactieadres: KNVvL, afd Modelvliegsport pr@modelvliegsport.nl Vormgeving: Ramon Vink, Media Primair Ontwerpbureau BV Advertenties: Telefoon 0342-400 279 advertenties@mediaprimair.nl Dagelijks bestuur: Voorzitter: Secretaris: Penningmeester: Vice voorzitter: Commissies: Vz Sportzaken: Vz Instructie en veiligheid: Vz Comm.Terreinen: Vz PR Commissie: Vz Comm. recreatief: Helpdesk:

Vakant Paul Beks Arthur Werner Hans van Rooy Rob Metkemeijer Richard Branderhorst Hans van Rooy Vakant Alex Janssen vraagbaak@modelvliegsport.nl

Besturen van niet aangesloten clubs kunnen op verzoek dit magazine toegestuurd krijgen.

Uitnodiging: Clubs worden uitgenodigd om ervaringen of zaken uit hun club die interessant voor andere clubs kunnen zijn, naar de redactie te sturen zodat deze meegenomen kunnen worden in dit magazine. Er wordt op vrijwillige basis geschreven, dus geen honorarium.

Inleveringsdatum kopij tbv uitgave nr.3-2015: 24 Juli 2015

Officieel orgaan afdeling

Tekst: Hans van Rooy

Modelvliegsport van de KNVvL

Voorwoord

Welnu, aan die wetgeving wordt in Nederland hard gewerkt. Ik verwacht nu toch snel een publicatie waarin de nieuwe regels voor de beroeps- zowel als voor de recreatieve dronegebruiker bekend worden gemaakt. Wel vrees ik dat deze regels alweer vlug aangepast moeten worden aan de

Europese regelgeving die uniformiteit in Europa nastreeft. Dat is natuurlijk lastig omdat zowel wij als de beroepsgroep en de handhavers van de wet, niet gebaat zijn bij frequente veranderingen.

Een ander aspect is het mogelijk gevolg van deze regelgeving op onze klassieke modelvliegsport. In maart schreef onder andere de minister van Veiligheid en Justitie een brief aan de Tweede Kamer over onbemande vliegtuigen, UAV’s. In de eerste zin staat: Onbemande luchtvaartuigen hierna te noemen ‘drones’. Modelvliegtuigen vallen hiermede onder dezelfde wetgeving als drones. En of dat nu de bedoeling is? De modelvliegers hebben graag een mooi vrij liggend en aangeharkt weiland. Conform de Regeling Modelvliegen. Veel dronevliegers hebben daar nu juist weinig belangstelling voor en verkiezen groepen mensen en bebouwing. Ook de wetgeving dient hiermede rekening te houden.

Wij zoeken contact met de modelvliegers onder ons die ook met drones en Multikopters vliegen. Hoe heet zo’n ding nu eigenlijk? De CIAM noemt ze Drone Model

Evenementen/Agenda Soort/naam Klasse(n)

NK Indoor NK comp.

NK comp.

NK comp.

NK comp.

NK comp.

Thomas Cup NK comp.

NK comp.

NK comp.

NK Vrije Vlucht NK comp.

NK comp.

NK comp.

NK comp.

NK comp.

NK comp.

NK comp.

NK comp.

NK comp.

NK comp.

NK comp.

NK comp.

NK comp.

NK comp.

Thermiek vogel Cup NK comp.

NK comp.

NK comp.

NK comp.

NK comp.

VV indoor + selectie F3A F5B F5J Modelparachutisten F3J VV outdoor + selectie F3A-X A, F3A-X B, F3A-X C F3K, mini’s Pylonrace VV outdoor + selectie F4C, F4G, F4H, sp. sch.

F3J F3C, F3N, Sportklassen F3C en F3N F3A B, F3A C Modelparachutisten F5B F5J F3A-X A, F3A-X B, F3A-X C F3J, 1e reserve Modelparachutisten F3K, mini’s F3A B, F3A C F3A Modelparachutisten VV outdoor F3K, mini’s F5B F3A finale F3J Modelparachutisten

F3K Eurocontest Tynaarlo (intern.)

F3A Lowland Cup (intern. World Cup) Dutch Grand Prix (F2 intern. World Cup) Dutch Euro 2015 (F5J intern. World Cup) Arnhem Open (F3B intern. World Cup) WK F3B Dutch Combat Intern. (F2D intern.)

Datum Plaats

Website/Telefoonnummer

23-mei 30-mei 30-mei 30-mei 30-mei 31-mei 6-jun 6-juni 13-jun 13-jun 13/14 jun 14-jun 14-jun 14-jun 21-jun 21-jun 27-jun 28-jun 4-juli 5-jul 5-jul 11-jul 12-jul 19-jul 19-jul 15-aug 29-aug 29-aug 30-aug 30-aug 30-aug

Nijmegen Waddinxveen Wijk en Aalburg Olst Odoorn Oosterland Garderen Stadskanaal Mill Almere Garderen Hulten Ginkelse Heide Well Rosmalen Weert Maasdriel Kampen Deelen

Emmeloord Almere Rozenburg Wieringermeer Brecht Regte heide Dokkum ?

Oss Leeuwarden Someren

06 123 96 566 http://kunstvlucht.modelvliegsport.nl/ http://www.f5b.nl/ http://www.f5j.nl/home/ http://www.rc-parachute.nl/homenl.html http://f3j-sport.nl/ 0318 540 516 http://kunstvlucht.modelvliegsport.nl/ http://www.f3k.nl/ http://www.f3d.nl/ 06 413 61 700 http://schaal.modelvliegsport.nl http://f3j-sport.nl/ http://helikopter.modelvliegsport.nl http://kunstvlucht.modelvliegsport.nl/ http://www.rc-parachute.nl/homenl.html http://www.f5b.nl/ http://www.f5j.nl/home/ http://kunstvlucht.modelvliegsport.nl/ http://f3j-sport.nl/ http://www.rc-parachute.nl/homenl.html http://www.f3k.nl/ http://kunstvlucht.modelvliegsport.nl/ http://kunstvlucht.modelvliegsport.nl/ http://www.rc-parachute.nl/homenl.html 040 84 48 214 / 06 45371416 http://www.f3k.nl/ http://www.f5b.nl/ http://kunstvlucht.modelvliegsport.nl/ http://f3j-sport.nl/ http://www.rc-parachute.nl/homenl.html

29, 30 en 31 mei 27 en 28 juni 9 en 10 juli 18 en 19 juli 25 en 26 juli 26 juli-2 aug.

2 en 3 aug.

Tynaarlo Deelen Landres (F) Toldijk Deelen Deelen Escharen

www.f3k.nl www.rmv-nimbus.nl www.f2cmbl.org www.modelvliegclublosser.nl www.arnhemseluchtvaartclub.nl www.wc2015.f3b.nl www.dutchcombat.nl

Voor verdere informatie zie: www.modelvliegsport.nl / afd. sportzaken

Aircraft. In elk geval zetten wij graag met hen een boompje op over hun ideeën en behoeften ten aanzien van de recreatieve toepassingen. Thema’s zoals wetgeving, evenementen, wedstrijden in welke vorm dan ook en dergelijke. Stuur een berichtje aan het afdelingsbestuur of bel me. Samen komen we verder.

Bent u ook in Vianen geweest? Op het KNVvL Indoor festival in de grootste sporthal in NL? U leest er in deze uitgave meer over. En als u in dit nieuwe seizoen nog wat tijd over heeft om de soldeerbout te pakken dan is de Poor Man’s Strobelight wellicht een leuke uitdaging.

Hans van Rooy Vice Voorzitter afdeling Modelvliegsport

Rectificatie MVS 2015-1, blz. 7:

artikel Model­ vliegtuigen zwaarder dan 25kg Bij het onderschrift van de foto van de B17 Flying Fortress van Jan Hermkens is de suggestie gewekt dat juist zijn model meer dan 25kg zou wegen. Deze tekst en foto was bedoeld als onderbouwing van het artikel waarbij een ongelukkige link is gelegd met het specifieke model van Jan Hermkens en een mogelijk vlieggewicht. De B17 van Jan Hermkens heeft echter afgetankt een startgewicht van 19,5kg! Ook de schrijver van dit artikel Henk van Hoorn treft geen blaam. De foto is toegevoegd door de redactie van MVS, puur en alleen als illustratie en om het artikel wat meer kleur te geven.

NR.4 - 2014 / jaargang 3

Drones. Bijna elke dag lees je er over. Het lijkt wel een hype. In de kranten lees je dat het eerste kilootje asperges samen met de transporterende drone, vér voor het beoogde doel is gecrasht. Je leest over nachtelijke drones boven Parijs. Je ziet ze vliegen, overal! Gelukkig ook in het aardbevingsgebied in Nepal waar drones wél in staat zijn plaatsen te bereiken die voor hulpverleners nog ontoegankelijk zijn. De inzet van drones geeft snel ‘n overzicht van de situatie en biedt onder meer transportmogelijkheden voor water, voedsel, medicijnen en andere hulpmiddelen. Wetgeving moet het mogelijk maken dat aan de hulpverlening voldoende bewegingsvrijheid geboden wordt. Privacy blijft heel belangrijk maar heeft in een noodsituatie niet de allerhoogste prioriteit.

3

Tekst en foto’s: Bald de Boer

Deel 7

(slot)

!

Help, ik word modelvlieger Praktische informatie voor (beginnende) modelvliegers op motorvliegtuigen Hallo lezer. Slot? Jazeker, dat zit zo. Al ver vóór de start van deze serie had ik de wens om het verhaal in een mooi en handig boekwerkje uit te brengen. Dat naslagwerkje is nu verschenen in het handzame formaat A5 (dus makkelijk mee te nemen naar het veld). Het is verkrijgbaar via mijn website modelvliegles en bij Hangar Modelbouw in Kampen.

In deze serie zijn de eerste tien van in totaal twintig hoofdstukken van het boekje langs gekomen. De rest (interessante hoofdstukken over het vliegen zelf) is nu dus in het boekje verkrijgbaar. In de toekomst zal ik die onderwerpen wellicht ook in dit blad behandelen. Maar dat ga ik dan afwisselen met specifieke onderwerpen, zoals bijvoorbeeld aerodynamica voor (model-) helipiloten… Maar nu eerst het laatste deel van de reeks. Daar gaan we!

Nu alles in één werkje bij elkaar

9. Naar het vliegveld.

Als we naar het veld gaan om te vliegen, komt een zonnebril komt goed van pas. En zeker als de lucht helder is. Het voorkomt dat je te veel licht in je ogen krijgt. Daardoor kan de concentratie verminderen en je kunt er zelfs klachten als hoofdpijn van krijgen. Voor brildragers is de zogenaamde ‘overzetzonnebril’ van onder anderen Polaroid heel handig. Die past over je gewone bril heen en polariseert (neemt schitteringen weg en maakt de blauwe lucht plaatselijk donkerder). Ook een pet of hoed met een rand (zonneklep) blijkt erg fijn te zijn om de directe zon uit je ogen te houden. Dus (model-) vliegers dragen die petten niet alleen om mee te showen!

NR.2 - 2015 / jaargang 4

4

Vergeet de pet en zonnebril niet.

(Let op het vliegtuig in het glas!)

(Foto: Kees vd Akker)

Zodra de lichtsterkte wat afneemt (tegen de avond of bij bewolking), doen we de zonnebril weer af. Optimaal zicht op je model, daar gaat het om.

Een crash is al niet leuk, maar je mooie toestel beschadigen tijdens het transport van of naar het veld, is toch wel heel erg. Toch gebeurt dat beschadigen meer dan je denkt. Hoe kan het ook anders, een modelvliegtuig is immers licht gebouwd van kwetsbaar materiaal.

Bovendien zitten er allerlei onhandige ‘uitsteeksels’ op, zoals de vleugels,

de wielen en de staart. Het is dus belangrijk dat we leren hoe we het beste met een model kunnen lopen (vooral in huis!) en hoe we het in de auto vervoeren. Veel (grotere) modellen, vanaf ongeveer 1.6 meter spanwijdte, kunnen het best in een gewone auto worden vervoerd als de vleugels er af zijn. Beide vleugelhelften zijn meestal aan elkaar gelijmd en vormen dus één geheel. Gooi je achterbank bij voorkeur plat. Nog mooier is het, als je beschikt over een stationcar. Leg er een paar oude dekens en/of kussens in, waarop je vliegtuig kan rusten. In sommige auto’s kun je tussen de handbeugels (vlak onder het dak) draden spannen, waar bovenop je de vleugels kunt schuiven. Zo heb je er geen last van.

Bij het lopen met een (vliegklaar) model zal iedereen zo zijn eigen methode aanhouden.

Zelf heb ik geleerd het model, vooral in huis, verticaal voor het lichaam uit te houden.

Met de staart naar voren. Het is de truc om op tijd te zien of de staart, vleugels e.d. niet tegen obstakels dreigen te botsen. Daarbij is het verticaal vervoeren het handigst. Je kunt het model bij de neus vasthouden en met de andere hand ondersteunen bij de vleugel, zodat je op tijd kunt bijsturen.

Het mooie van niet al te grote modellen, zeg tot zo’n 1,4 meter spanwijdte, is dat ze gemonteerd en dus vliegklaar in bijna elke

NR.2 - 2015 / jaargang 4

Schroom niet om de instructeur(s), auto passen, zeker als de achterbank maar ook de andere leden, het hemd plat kan. Plaats het model op oude van het lijf te vragen. Dat vindt men dekens of kussens en laat het waar nodig over het algemeen nog leuk ook. ondersteunen. Zorg dat de uiteinden Mocht je thuis vragen bedenken, niet onbeschermd iets anders kunnen schrijf ze dan op om ze tijdens de raken. Houd daarbij rekening met de volgende vliegdag te stellen. krachten die ontstaan bij bochten en tijdens een mogelijke noodstop! Vaak Je zult merken dat het vliegen veel moet het model vanwege de spanwijdte van je vergt. De spanning om maar een beetje schuin in de auto staan. Met niet te crashen is groot. Daarom is een een beetje passen en meten kun je zo vliegtijd van 8 á 10 minuten in het meerdere modellen kwijt. Als je kleine begin ruim voldoende. Neem daarna modellen wilt vervoeren (Micro’s), doe je rust, waarin je nog eens mentaal dat dan in de originele verpakking als die Deze manier van les geven is eigenlijk uit de tijd, gebruik liever een (trainer-) kabel. (Foto Gerth van Roden) kunt nagaan hoe de vlucht verliep. daar geschikt voor is. Deze modellen zijn Wat ging er goed en wat ging er fout? Herhaal meestal mooi afgewerkt, maar ook kwetsbaar. de vlucht in je geest. prettig voor jezelf én de instructeur. In het Het mooie van deze dingen is, dat je er veel In het begin wil je zoveel mogelijk vliegen. Dat begin valt het niet mee om een vliegtuig in je auto kwijt kunt, ook in de vrije hoeken is niet zo gek, want je bent helemaal ‘vervuld’ in de lucht te houden én tegelijk te praten tijdens het transport van grotere kisten. Zo van het wonder. Maar of het verstandig is? en (vooral!) te luisteren. Maar het is net heb je altijd iets extra’s om mee te vliegen bij Door de inspanning die tijdens de vorige zoiets als een conversatie voeren tijdens het je. Vergeet verder niet om voldoende eten en vlucht al is geleverd, wordt de kans om tijdens autorijden. Op een gegeven moment lukt vóóral drinken mee te nemen! Modelvliegen een volgende vlucht fouten te maken groter. dat vanzelf. Een van de sleutels voor succes vraagt veel van je, zeker in het begin. Zorg Over het algemeen voel je zelf wel aan tot in de (model-) vliegerij is het vermogen dus dat je jezelf telkens ‘happy’ voelt voor hoever je kunt gaan. Maar laat je in elk geval bezitten om meerdere dingen tegelijk te wat betreft je mentale en fysieke conditie. Op niet verleiden door grappig bedoelde sneren kunnen doen (multitasking, zoals dat zo mooi veel clubs is er overigens het één en ander aan van anderen. Laat je niet van de wijs brengen. heet). Probeer dat dus snel te leren. Als de eten en drinken te koop en de koffie is er vaak Want niets is zo erg als een crash omdat je, instructeur je een opdracht geeft, begin dan zelfs gratis. tegen je gevoel in, toch zo nodig moest gaan met het hardop herhalen van die opdracht. vliegen. Niet teveel vluchten op één dag dus.

En voer die dan naar beste vermogen uit. En 10. De instructie.

Maar dat is alleen in het prille begin. Wil je als hij je zender wil overnemen, geef die dan In het begin is het aan te bevelen om jezelf echt goed leren modelvliegen, dan zal je dit zonder vertraging af. Tenzij je extra kosten aan één instructeur te ‘koppelen’. Maak héél veel moeten doen. wilt maken vanwege een crash natuurlijk! Als met hem of haar goede afspraken. Bel of je het ergens niet mee eens bent, ga daar dan mail daarover. Kom die afspraken ook na, Tot zover deze serie. Ik hoop dat ik je een pas NA de vlucht op in. Laat uiteindelijk de want instructeurs verlenen hun diensten beetje heb kunnen helpen om ‘op gang te beoordeling maar over aan de instructeur. belangeloos. Dus: communiceer en houd komen’. In de komende nummers zal ik nog het initiatief in eigen hand. Het is tenslotte eens nader ingaan op het modelvliegen zelf Het kan voorkomen, dat je vliegtuig crasht jouw belang! Als je al wat meer ervaring en de oefeningen voor het brevet. Voor terwijl de instructeur het bestuurt. Je kunt krijgt, is het aan te raden om met meerdere individuele hulp en gratis lessen zie www. hem of haar dan niet aansprakelijk houden instructeurs te gaan vliegen. Elke instructeur modelvliegles.nl. Tot een volgende keer! voor de schade, tenzij hij of zij opzettelijk heeft zijn (of haar…) eigen visie en je steekt en illegaal bezig was. Maar dat is normaal van elk van hen wel iets op. gesproken niet het geval en dus een ander Als het goed is, geeft de instructeur je voor de verhaal. Na de vlucht geeft de instructeur vlucht een briefing over wat er gaat gebeuren. aan hoe die vlucht verliep en wat je nog Maar je kunt ook zelf de instructeur briefen. kunt doen om je te verbeteren. Ook geeft Bijvoorbeeld over welke oefeningen je wilt hij desgewenst uitleg over de achterliggende doen en hoe. Maak optimaal gebruik van theorie. Dit is leerzaam, dus als er geen de kennis van de instructeur. Communiceer debriefing komt, vraag er dan om. Voel je ook tijdens de vlucht. Probeer regelmatig jezelf uiteindelijk niet op je gemak bij een te vertellen wat je aan het doen bent. Dat is instructeur, wissel dan naar een andere. Het is per slot van rekening maar een hobby en we moeten er allemaal wel plezier in houden.

Het is handig en leuk om alle vluchten in een logboek bij te houden. Schrijf in ieder geval je eigen vorderingen voor jezelf op. Wat ging Een logboek bijhouden is leuk er goed? En wat moet nog eens over? Hoe voelde dat? Het zou ook goed zijn, als de instructeur je vorderingen op schrift bijhoudt.

Maar dat schiet er nog wel eens bij in, dus doe het bij voorkeur ook zelf. Leuk ook voor later. Maar ook handig, als je nog eens iets Schuin in de auto op de vliegkist. En de Micro’s in de dozen er achter wilt opzoeken.

5

WORD NU ABONNEE EN MIS GEEN UITGAVE MEER! >> ModelbouwAktueel

>>

Het hobbytijdschrift voor radiografisch bestuurde auto’s, vliegtuigen, helikopters en boten. Alle facetten ervan komen aan bod in dit unieke hobby-’vakblad’. Testberichten, bouwbeschrijvingen van nieuw uitgekomen modellen, actueel nieuws over álle nieuwe modellen, plus info over toebehoren, shows en tentoonstellingen.

>>

Modelauto

Het enige echte hobbyblad voor verzamelaars van automodellen. In elk nummer honderden nieuwe miniatuurmodellen van de nieuwste auto’s, maar ook historische en nostalgische modellen, tot oud speelgoed aan toe.

Met natuurlijk veel aandacht voor de echte auto’s en de verhalen er omheen, plus agenda van verzamelbeurzen en andere evenementen.

Kado tip!

De Modelbouwer

Het echte modelbouwen staat centraal in dit veelzijdige modelmagazine: vliegtuigen, schepen, wagens en rijtuigen, stoom, auto’s, treinen enz.

Dat biedt eindeloze mogelijkheden om van elkaars werkstukken te genieten en nieuwe vaardigheden en technieken te leren. De 60 pagina’s dikke Modelbouwer is het officiële tijdschrift van de Nederlandse Vereniging van Modelbouwers. www.facebook.com/demodelbouwer

www.facebook.com/modelbouwaktueel

✁ LEES ALLES OVER MODELBOUWEN/VERZAMELEN Ja, ik ben geïnteresseerd in een abonnement en wil mij graag abonneren op: Modelbouw Aktueel (6 nummers)

Jaarabonnement € 39,90 (België € 41,50)

Modelauto (6 nummers)

Jaarabonnement € 39,90 (België € 41,00)

De Modelbouwer (10 nummers)

Jaarabonnement € 54,00 (België € 59,00)

NR.2 - 2015 / jaargang 4

Ja, ik kies voor de hierboven aangekruiste uitgave(n). Dit verplicht mij tot niets. Ik machtig u hierbij om het verschuldigde bedrag af te schrijven van mijn rekeningnummer:

Naam: Adres: Postcode:

Plaats:

Email: Datum:

6

Uitgeverij

Handtekening:

Vul de bon in en stuur naar Media Primair Uitgeverij B.V., Antwoordnummer 154, 7240 WB Lochem, Nederland. (een postzegel is niet nodig). Voor vragen kunt u mailen naar: modelbouwaktueel@mediaprimair.nl of bel naar (0031) (0)6 12564239 (8h30-12h30). Meer weten of abonneren via internet? Ga naar www.modelbouwaktueel.nl, www.modelbouwers.nl of www.modelauto.nl * Er is geen mogelijkheid deze incasso te storneren. ** Voor België: automatische incasso is voor alsnog niet mogelijk. U ontvangt een factuur.

Tekst en foto’s: Alex Janssen, Voorzitter Recreatief vliegen, Afdeling Modelvliegsport.

KNVvL bij opening van de Nationale Sportweek

Nationaal Indoorfestival: een groot succes!

Op zaterdag 28 maart heeft voor het eerst het Nationaal Indoorfestival plaatsgevonden. Dit recreatieve evenement vond plaats in het gloednieuwe Sportcentrum Helsdingen te Vianen. De hal meet maar liefst 88 x 22 x 7 meter maar er om er op een dag circa 100 modelvliegers in een zekere vrijheid hun hobby te kunnen laten bedrijven, vormde wel degelijk een organisatorische uitdaging.

De Nationale Sportweek is een initiatief van NOC*NSF in samenwerking met de Lotto. Gedurende ruim tien jaar heeft het evenement een enorme groei doorgemaakt. In 2014 deden 208 Nederlandse gemeenten mee. Veel sportverenigingen zetten tijden de Nationale Sportweek hun deuren voor honderdduizenden mensen open.

De Commissie Recreatief vliegen van de Afdeling Modelvliegsport was de initiatiefnemer van dit festival. De commissie stelt zich ten doel meerdere recreatieve evenementen per jaar te organiseren waarbij de deelnemers zich vrij voelen en veel plezier beleven.

Best lastig als je ook nog eens met allerlei veiligheidsaspecten en regels te maken hebt. De leden van de MVC Woerden hebben een zeer actieve rol vervuld bij het daadwerkelijk regelen van het hele festival. Modelvliegend Nederland is hen dan ook oprechte dank verschuldigd. De dag is namelijk beslist in goede harmonie verlopen:

De aftrap van de Nationale Sportweek 2015 heeft op zaterdag 18 april plaatsgevonden in Doetinchem en de KNVvL en de Afdeling Modelvliegsport waren daarbij.

Omdat het evenement in het stedelijk gebied plaatsvond kon er van vliegen vrijwel geen sprake zijn. Daarom werd ervoor gekozen om veel informatie te geven, verschillende modellen te tonen en een flightsimulator te demonstreren. Het bloed kruipt waar het niet gaan kan en daarom werd er ook wel degelijk gevlogen met indoorvliegtuigen en kleine drone’s.

•

De hele dag stond “onze” stand in de belangstelling van jong en oud, werden er doorlopend vluchten op de simulator gemaakt en werd de het bouwen en besturen van modelvliegtuigen uitgelegd. Dank aan allen die een bijdrage aan deze mooie dag hebben geleverd.

•

• • • •

o’n 70 modelvliegers waren actief aanwezig. Van vrije vlucht Z tot snel en bestuurbaar, heli’s en drone’s van klein tot groot, aeromusical en 3D vliegen: het was er allemaal te zien.

De hele dag was er een goed gevulde tribune en dus actief publiek aanwezig.

Bald de Boer gaf mensen de gelegenheid zijn online modelvlieglessen daadwerkelijk uit te proberen.

In de hal was prima catering aanwezig.

Er waren ruim voldoende kleedkamers beschikbaar voor het stallen van de vliegtuigen en het laden van de accu’s.

De beoogde 2e hands markt voor modelvliegspullen kwam helaas niet goed van de grond. Daar moeten we voor een volgend festival nog eens goed naar kijken.

Commissie Recreatief vliegen is compleet!

De samenstelling van deze commissie is nu als volgt: • Cees de Groot: MVC Woerden • Dries Fokker: AC Kennemerland • Ella de Wildt: MVC Delta Oss • Rob Crèvecoeur: ARMC Apeldoorn en VMVC Nunspeet • Alex Janssen: ARMC Apeldoorn en VMVC Nunspeet De commissie stelt zich ten doel jaarlijks 2 recreatieve evenementen te organiseren waarbij het samen vliegen in ongedwongen sfeer en plezier beleven centraal staan. Tijdens de evenementen streven we immers naar een maximaal vrijheidsgevoel, waarbij we natuurlijk de landelijk geldende veiligheidsregels in acht nemen.

Het eerste evenement dit jaar is helemaal in deze stijl georganiseerd en is door de deelnemers als zeer positief gewaardeerd: het Nationale indoorfestival op 28 maart in Vianen. De commissie staat open voor ideeën en suggesties. Mail ze naar recreatief@modelvliegsport.nl

Het hele bijzondere van dit door de Afdeling Modelvliegsport betaalde evenement was dat ook niet bij de KNVvL aangesloten vliegers van harte welkom waren. Zij betaalden uiteraard in tegenstelling tot de leden wel een kleine bijdrage. Een deel van de inschrijvers sprak vooraf de zorg uit dat er maar weinig gevlogen zou kunnen worden met zoveel deelnemers. Achteraf bleek die zorg geheel ongegrond en dat blijkt ook uit de zeer positieve reacties op het modelbouwforum.

Het is zo goed als zeker dat dit indoorfestival jaarlijks terugkeert.

NR.2 - 2015 / jaargang 4

Met het aantreden van Rob Crèvecoeur als lid en ondergetekende als voorzitter is de Commissie Recreatief vliegen weer op sterkte.

7

Tekst en foto’s: Hans Meijdam

De Poor Man’s Strobelight

Het programmeren van een ATTiny85 gaat via een Arduino

Na de Poor Man’s vario die ik in een vorige uitgave (MVS 2014-4) heb beschreven en die door diverse mensen inmiddels is gebouwd, wil ik u nu voorstellen aan de “Poor Man’s Strobelight”.

Wat is de “Poor Man’s Strobelight”? Het gaat hier om een schakelbaar navigatie verlichtingssysteem wat in een vrij RC-ontvanger kanaal geprikt wordt en dan verlichting geeft conform de 1:1 luchtvaart.

• Groen navigatielicht in de rechtervleugeltip, en een Rood navigatielicht in de linkervleugeltip • Wit navigatielicht in de staart (naar achteren schijnend) • Rood “rotating beacon”, dit is een zwaailicht wat zich aan de boven- en/of onderzijde van de romp bevindt.

• Flitsende Strobelights in de vleugeltippen.

Bij sommige vliegtuigen heb je strobelights die gelijktijdig knipperen, bij andere vliegtuigen knippert eerst de ene vleugel en dan de andere (wat voor multicopters ook handig is, zie verderop).

Mijn eisen waren: 1 . Moet minder dan € 10,- kosten (i.v.m. Poor Man).

2. Aan-uit schakelbaar vanaf de zender.

3. Geen aparte voeding nodig, voeding door de RC ontvanger.

4. Moet powerleds kunnen aansturen voor felle strobe flitsen.

5. Moest ook bruikbaar zijn voor multicopters, waarbij 2 powerleds eerst aan de voorkant flitsen, direct gevolgd door 2 powerleds, die aan de achterkant flitsen.

6. Beetje flexibel hardware ontwerp, zodat het met alleen andere software ook andere lichtpatronen kan genereren (bijvoorbeeld landingslichten, een politie flitsbalk, etc.).

NR.2 - 2015 / jaargang 4

8

Met dit pakket aan eisen ben ik eerst de software gaan ontwikkelen voor de ATTiny85 microprocessor, die ik al kende van de DLG variometer. In de ATTiny85 draait een eindeloze timer routines van 1020 milliseconden lang. Ik laat hem vervolgens steeds kijken “hoe laat het is” binnen deze cyclus van 1020 ms en afhankelijk van de “tijd” binnen die timer routine zet hij de diverse ledjes aan, of juist uit. Het “rotating beacon” was nog het lastigst, want dat moet een zwaailichtje simuleren door eerst langzaam sterker te gaan branden, even opflitsen en dan weer langzaam zwakker worden. Vervolgens heb ik rond de ATTiny85 een schakeling opgebouwd, waarbij het doel was de powerleds zo fel mogelijk te laten flitsen. Dit met onderdelen die ik toch al had liggen en een kapotte tuinlamp als powerled donor.

Het ontwerpen gebeurt op een zogenaamd “Breadboard” (experimenteerbord).

Na een middagje puzzelen had ik deze warboel gemaakt. De Powerleds zie je aan die lange draadjes zitten. Links is een servo tester te zien, om het aan-uit schakelen te testen

Op het experimenteerbord merkte ik al dat de ATTiny85 soms van slag raakte als de powerleds gingen flitsen. Met een condensator er bij was dat opgelost. Nadat ik hem 12 uur had laten werken en het nog steeds goed ging heb ik besloten het ontwerp om te zetten in een prototype printje, wat ook eens in een vliegtuig past.

Het effect demonstreren in een papieren tijdschrift is lastig. Daarom heb ik de (power)leds door een vliegtuigfoto geprikt en een filmpje van gemaakt. Het filmpje is via deze (verkorte) URL te zien: http://bit. ly/pmstrobe-1. De strobes knipperen elk 3 flitsen van 25 milliseconden, waardoor de camera soms net een flitsje mist, maar u krijgt in elk geval een indruk. De strobes lijken op het filmpje ook wat minder fel, maar ze zijn in werkelijkheid enorm fel.

Nadat het prototype mee omhoog was geweest in mijn oude WIK Salto zwever en het meteen naar behoren bleek te werken heb ik het ontwerp nog versimpeld. De losse transistors die de (power)leds aansturen zijn vervangen door één Darlington-Array IC (ULN2803A), die 8 aparte kanalen van 500 mA per kanaal kan aansturen (max 2,5 A totaal). De layout van de print werd zodanig gewijzigd dat er per vleugel maar één 3-aderige kabel naar de tippen hoeft, die zowel de strobe-led als de gekleurde navigatie-led voor z’n rekening neemt. Tot slot heb ik twee verschillende software versies gemaakt. Een versie voor multicopters, waarbij 4 powerleds paarsgewijs knipperen. De twee voorpoten van de Multicopters flitsen eerst direct gevolgd door de twee achterpoten. Dat helpt flink met de oriëntatie van de Multicopters in de lucht. De tweede versie is met name voor vliegtuigen en heeft een apart schakelbaar landingslicht. Hiertoe dient hij aangesloten te worden op een kanaal op de RC ontvanger waaraan een drie-standen schakelaar op de RC zender is gekoppeld: Uit <> verlichting aan <> landingslicht ook aan.

Dat heeft geleid tot het uiteindelijke ontwerp, bestaande uit de volgende onderdelen:

Het eerste prototype printje

Vervolgens werden een heleboel draden en leds aangesloten wat resulteerde in het prototype wat voor het filmpje gebruikt is

• • • • • • • • •

E en printplaat (dubbelzijdig epoxy experimenteer print 3x4 cm); vier powerleds (op de foto staan er maar twee) drie gekleurde 5mm leds (twee rood en één groen); een ATTiny85 microprocessor met de Strobe Light Software een IC voetje voor ATTiny85ULN2803 een 8-poorts driver IC waar de led’s mee worden aangestuurd snoertje naar de RC ontvanger voorschakelweerstanden voor de led’s condensator voor extra vermogen van de strobes en voor spanningstabilisatie • een polyswitch resettable fuse (beveiliging als er ergens kortsluiting zou optreden) • pinheaders • krimpkous

Alle onderdelen tezamen.

Mocht u meer willen weten over het bouwen van een Poor Man’s Strobelight dan kunt u de foto-bouwinstructie vinden via deze (verkorte) URL http://bit.ly/pmstrobe-2.

In overleg met de redactie van “Modelvliegsport” heb ik ook nu weer een aantal doe-het-zelf soldeerpakketjes samengesteld. Deze kosten € 9,50 inclusief verzenden binnen Nederland. Bij interesse kunt u me mailen op hmeijdam@gmx.net Ervaringen van anderen met het bouwen van de Poor Man’s Strobelight zijn te lezen via deze (verkorte) URL http://bit.ly/pmstrobe-3.

NR.2 - 2015 / jaargang 4

Waar men zelf nog dient te verzorgen is drie-aderig servosnoer voor naar de vleugeltippen en servo stekkertjes. Ik ga ervan uit dat elke modelbouwer dat zelf al heeft in de benodigde lengte. Als alles in elkaar is gesoldeerd volgens de bouwhandleiding ziet het printje er zo uit.

De gebouwde Poor Man’s Strobelights

9

Tekst en foto’s: Jan Melchior

Digitale, analoge en HV servo’s De servo is niet weg te denken uit een RC- besturingsketen, nodig om het elektronische stuursignaal met stand-informatie van de zender, proportioneel over te zetten in een mechanische stuurbeweging van het betreffende stuurvlak. Voor veel modelvliegers zijn standaard analoge servo’s ruim voldoende en (afhankelijk van de uitvoering) redelijk goedkoop. Meer veeleisender modelvliegers zullen echter snel duurdere digitale servo’s of HV- servo’s willen gaan gebruiken, afhankelijk van de eisen die gesteld worden aan de besturing en het toestel. Door de snellere reactietijd van digitale servo’s, de hoge constante stelkracht en grotere precisie zijn digitale servo’s en/of HV servo’s vooral erg geliefd bij wedstrijd- en kunstvliegers.

De servo in het algemeen.

Een servo is eigenlijk een klein wondertje der techniek. Een klein doosje, niet groter dan een luciferdoosje, volgepropt met (mini) elektronica, een motor met een doorsnede van een paar mm, een tandwielenstelsel voor de vertraging, enzovoort. En dit alles weegt maar +/-10-100 g, levert stelkrachten van +/-1 kg/cm voor een mini tot +18 kg/cm voor speciale toepassingen en is in veel gevallen voor betaalbare bedragen te koop.

Schematische opbouw van een servo

Grofweg werkt de servo als volgt: - Een puls uit de ontvanger wordt ~50-60x per seconde in een verschilversterker vergeleken met een standaard puls die in de servo opgewekt wordt door een pulsgenerator.

- Deze generator start door de stuurpuls uit de ontvanger, terwijl de pulslengte bepaald wordt door een variabele weerstand (potmeter) die aan de as van de servoarm is bevestigd.

- Als de pulslengte van de ontvanger gelijk is aan die van de potmeter gebeurt er niets.

De servo trekt nauwelijks stroom en de stuurpositie blijft hetzelfde.

- Is er een verschil tussen beide pulsen, dan stuurt een verschilversterker een spanning naar de motor die daarop links- of rechtsom gaat draaien totdat de potmeter weer een pulslengte geeft gelijk aan de ontvangen pulslengte.

- Het tandwielenstelsel zet het hoge toerental van de motor om in een langzamere draaisnelheid van de servoarm en zorgt gelijker tijd voor een versterking van het motorkoppel.

- De servoarm, en dus ook het stuurvlak, neemt een stand aan overeenkomstig de stand van de stuurknuppel.

Genoemd principe geldt voor alle soorten servo’s, het verschil zit hem echter in de gebruikte componenten, elektronica en/of software. Een servo bestaat eigenlijk uit vier herkenbare hoofdcomponenten: de motor, de vertraging, de elektronica en de standmelder.

betrouwbaarheid van een dergelijke motor voorop staat.

De vertraging.

Standaard servo’s zijn vaak uitgevoerd met glijlagers en kunststoffen (nylon) tandwielen.

Vooral deze laatste gaan nogal vaak kapot, zoals afgebroken tandjes bij een crash of bij onbewust stoten tijdens transport(!). Zelfs bij het krachtig draaien aan de servoarm kan al schade ontstaan, dus niet doen! Veel beter, maar dus ook duurder zijn servo’s met carbonate of metalen tandwielen, verder uitgevoerd met kleine naald-of kogellagers.

Nadeel is hiervan is een wat groter gewicht en grotere slijtage van de tandwielen.

Metalen tandwielen en kogellager in een HV digitale servo

De motor.

NR.2 - 2015 / jaargang 4

10

Een standaard servo (50 gram, 2-3 kg/cm) en micro servo (9 gram, 0.9 kg/cm)

Het inwendige van een standaard servo

Bij standaard servo’s wordt een 3- of 5-polig DC borstelmotortje gebruikt voor de aandrijving, goedkoop, betrouwbaar maar ook relatief traag. Bij de betere servo’s is deze standaard motor vervangen door een ‘coreless’ motor. Deze heeft geen metalen rotor met windingen die binnenin de magneten draait, maar een lichte busvormige rotor waaromheen de wikkelingen zijn aangebracht en die buitenom de magneten draait. Door de lagere massa van deze holle rotor zal een coreless motor sneller reageren en meer koppel leveren door de grotere diameter van de windingen. Als laatste worden ook wel borstelloze motoren gebruikt waarbij het hoge koppel en de

Microprocessor in een digitale servo

Nylon/ plastic tandwieltjes in een standaard servo

Het meest kwetsbare, en tegelijkertijd meest bepalende onderdeel in een servo is de potmeter. Deze dient als standmelder en zorgt voor de positie-informatie van de servoarm, en dus de stand van het stuurvlak.

Deze potmeter is daarom direct gekoppeld aan de uitgaande servoarm-as. Wanneer deze potmeter vuil wordt kan deze storing gaan geven, met als gevolg verloop of trillingen (jitteren) van de servo en dus ook van het roervlak, het toestel zal dus min of meer onbestuurbaar worden. Bij de betere servo’s wordt deze potmeter daarom vaak vervangen door een hall-gever, een elektronisch elementje dat magnetisch de positie van de servoarm-as kan afmeten tegen een vast referentiepunt.

De elektronica.

Bij standaard servo’s wordt de elektronica vaak opgebouwd uit standaard of micro (SMD) discrete componenten, maar in het duurdere (digitale) segment wordt steeds meer gebruik gemaakt van programmeerbare microprocessoren waarbij een deel van de functionaliteit uit de zender door de servo kan worden overgenomen.

Verschillen in servo uitvoeringen.

Fysiek verschillen servo’s nogal in het formaat en gewicht, variërend van enkele grammen voor indoor toestelletjes tot 60-80g voor de grote servo’s. Verder kan de uitvoering

Een ultradunne Hitec servo met metalen tandwielen voor montage in zwevervleugels

toegespitst worden op speciale toepassingen zoals ultra platte servo’s voor gebruik in dunne zwevervleugels, servo’s met extra lange servo armen voor het bedienen van zeilen, waterdichte servo’s, enzovoort.

Ook de steltijd (reactietijd) van de servo kan nogal verschillen wat van belang kan zijn wanneer je zeer snelle reacties nodig hebt (aerobatic, heli’s of 3D modellen). Normaal is de steltijd rond de 250 milliseconden (voor een standaard verdraaiing van 60°), maar snellere servo’s kunnen steltijden hebben van minder dan 100 msec. Als laatste is daar de stelkracht die bij analoge nano/mini servo’s ~1-1,5 kg/cm zal zijn, maar oploopt tot 2-3,5

kg/cm in een vergelijkbare digitale uitvoering, 5-7 kg voor digitale standaard servo’s, tot meer dan 20 kg/cm voor servo’s met speciale functies.

Verschil tussen Analoge en Digitale Servo’s.

Een analoge servo heeft als nadeel dat kleine standveranderingen ietwat ‘sponsig’ verlopen. Door de relatief lage pulsrate en/ of kleine input voor een standwijziging, of bij tegendruk op het stuurvlak wordt de motor maar heel kort aangestuurd en zal deze maar weinig stelkracht leveren, nadelig voor een snelle en krachtige respons.

Een digitale servo heeft een identieke opbouw als een analoge servo, maar verschilt echter in de elektronica en software door de toepassing van een microprocessor. Deze microprocessor geeft een significante verbetering in de reactiesnelheid, geleverde koppel en de precisie van de aansturing. De servomotor wordt met een grotere regelmaat (~300x per seconde) aangestuurd en niet alleen als er een stuurpuls binnenkomt van de zender (50-60x per seconde). De microprocessor onthoudt de laatste stuurpuls, vergelijkt deze met vastgestelde parameters in zijn geheugen en stuurt met dit gegeven de servomotor ~300x per seconde aan om in positie te blijven.

De motor levert hierdoor al na ~1° verdraaiing een véél hoger en constanter koppel en reageert bij standveranderingen veel sneller door de kortere pulslengte van deze hogere frequentie. Met als nadeel wel een véél groter stroomverbruik. Om zo snel en krachtig te kunnen reageren, zal het maximale stroomverbruik (3-5 A) aanmerkelijk hoger liggen dan bij analoge servo’s (~300-1000 mA). Dit vergt dus heel wat meer van de stroomverzorging en/of de aansluitingen op de ontvanger.

Het ‘sponsige’ gedrag van de analoge servo behoort hierdoor echter wel tot het verleden.

Door de hogere frequentie van de motoraansturing maken deze servo’s een onmiskenbaar zingend of grommend geluid.

In verband met de zwaardere elektrische eisen hebben digitale servo’s vaak een krachtige en snelle FET hybride eindtrap voor het voeden van de motor inplaats van een eindtrap met minder snelle en krachtige transistoren. Deze Fets zijn daardoor duurder dan een normale eindtrap en zijn ook meer kwetsbaar bij overbelasting, zoals bij een vastgelopen servo of geblokkeerd stuurvlak (!).

Door deze microprocessoren hebben digitale servo’s veel meer mogelijkheden dan analoge servo’s want een microprocessor kan ook geprogrammeerd worden met functies zoals: maximale uitslag, draairichting, middenstelling, exponentieel verloop, koppel,

Bij veelvoudig gebruik van (zware) digitale servo’s is een (redundant) voeding aan te raden zoals dit PSS systeem van Robbe, een 2-draads powerbus en seriële stuursignalen

fail-safe. Functies die daardoor dus niet meer vanuit de zender hoeven te worden voorzien.

De laatste generatie digitale servo’s kunnen ook uitgevoerd worden met een seriële ingang die aangesloten kan worden op een (S-)bus systeem en die via een uniek adres (net zoals bij je PC) benaderd wordt. Hierdoor wordt de bedrading bij complexe modellen veel eenvoudiger.

HV servo’s.

Als gevolg van de zwaardere eisen op het gebied van de voeding naar de snelle en krachtige digitale servo’s moet er véél meer stroom geleverd kunnen worden. Door de hoge stelsnelheden kunnen er hoge piekstromen van ettelijke Ampères ontstaan die niet meer door een standaard BEC zijn te leveren. Standaard BEC’s leveren meestal een stroom van 1-3A, bij een spanning van 5V. Wordt er duidelijk meer gevraagd dan stort deze spanning in met allerlei nare gevolgen, waaronder zelfs het (kort) uitvallen van de 2,4 GHz ontvanger.

Eén van de oplossingen om dit probleem te lijf te gaan is het verhogen van de spanning naar speciale HV servo’s. Deze HV servo’s zijn ontworpen om op 7,4 (8,4)V te werken, de spanning van een 2S LiPo accu. De spanning naar de servo’s is dus ~50% hoger, de stroom navenant lager bij gelijke belasting.

Piekbelastingen en grotere vermogens kunnen nu makkelijker gedragen worden.

Omdat de ontvangers hier niet altijd voor geschikt zijn moet er meestal een gescheiden voedingscircuit worden opgezet met als bijkomend voordeel dat storingspieken en dips in de voeding naar de servo’s niet worden doorgestuurd naar de ontvanger.

Digitale servo’s zijn niet voor alle modelvliegers een vereiste, maar kunnen in sommige gevallen toegevoerde waarde leveren aan de besturing van een model.

Zeker bij de grote modellen kun je tegenwoordig eigenlijk niet meer om digitale servo’s heen, en kan de toepassing van HV servo’s een nog betrouwbaardere besturing geven, hoewel die niet voor alle functies noodzakelijk hoeven te zijn.

NR.2 - 2015 / jaargang 4

Standmelder.

11

NR.2 - 2015 / jaargang 4

12

[1] Voor de beginnende modelvlieger

Het ‘Basisboek voor de beginnende modelvlieger’ is bedoeld om de (startende) modelbouwer en -vlieger inzicht te geven in de fascinerende modelvlieghobby en gaat in op alle facetten van het bouwen en vliegen met modelvliegtuigen, waaronder de aerodynamica en krachten die op het toestel inwerken, de verschillende aandrijf- en besturingstechnieken, te gebruiken zenders, toegepaste materialen, allereerste vlucht-handelingen en het herkennen en verhelpen van storingen.

[2] Vliegen met Elektromodellen

[3] Vliegen met modelzwevers

De doelgroep van het boek ‘Vliegen met modelzwevers’ is die modelvlieger die liever de natuur zijn model laat aandrijven, namelijk bij het modelzweven.

Dit boek geeft een uitgebreide uitleg over het hoe en waarom een modelzwever vliegt, aangevuld met nuttige informatie over aerodynamica, krachtenspel, de besturing en zender, keuze van het model en een beknopte uitleg over elektromotor aandrijvingen.

De boeken zijn samengesteld door Media Primair Uitgeverij B.V. in samenwerking met auteur Jan J. Melchior.

RADIO

CONTROL

NR.2 - 2015 / jaargang 4

Het boek ‘Vliegen met elektromodellen’ geeft een volledig inzicht in het vliegen met elektromotor aangedreven vliegtuigmodellen, een tak in het modelvliegen welke vóóral de laatste decade een enorme opmars heeft gemaakt door de beschikbaarheid van krachtige borstel-loze motoren, moderne regelaars en de uiterst krachtige LiPo accu’s die het tegenwoordig mogelijk maken dat een elektromotor aangedreven vliegtuigmodel beslist niet hoeft onder te doen voor een brandstofmotor aangedreven toestel.

MODELVLIEGEN

Verkrijgbaar via de webshop: www.lanasta.com

13

1. RC Heliparts, Bosschenhoofd 2. Hobma Modelbouw, Elst

www.hobbico.com

2

www.multiplex-rc.de / www.hitecrc.de

1

www.kyosho.de / www.hype-rc.de 1

Willeke Joostenstraat 34 4744 RR Bosschenhoofd, NL Tel: 0165-330421 (alleen bereikbaar tijdens openingstijden winkel) E-mail: info@rcheliparts.nl

Openingstijden winkel: Maandag t/m Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag

09:30 - 18:00 Gesloten 09:30 - 21:00 09:30 - 17:00

www.horizonhobby.de

www.grauper.de

www.robbe.de

2

E-SHOP TURNHOUTSEBAAN 101 2970 SCHILDE | INFO@PARA-RC.BE

JACQUES VAN DER VEKEN +32(0) 470 825 747

Tekst en foto’s: Peter Keim

NR.2 - 2015 / jaargang 4

14

CIAM: DRONES EN LUCHTSPORT: WORLD AIR GAMES Als er tegenwoordig iets hot is, dan zijn het wel drones. En dat gaat niet voorbij aan de CIAM, de onderafdeling van de wereldorganisatie voor luchtsporten, de FAI. Naast alle vastgelegde onderwerpen voor de jaarlijkse tweedaagse vergadering in Lausanne, Zwitserland, vindt er ook een Open Forum plaats.

Dit jaar was het onderwerp “UAV”. Geen RPAS, want dat legt te veel verband met

Onderonsje in de pauze, v.l.n.r. Dag Eckhof (chairman Helicopter sc), Peter Halman (ch. Control Line sc), Antonis Papadopoulos (CIAM President) en Rob Metkemeijer (ch. Pylonrace sc)

professionele toepassingen. Vorig jaar was een werkgroep opgericht om vanuit ons dit soort luchtvaartuigen in te passen binnen reglementeringen in het algemeen en luchtsport in het bijzonder. Een uitgebreid en diepgaand rapport was het resultaat. Dat rapport was eerder aan de orde geweest in de werkgroepmeeting en was nu de basis voor het forum. Dieper ingaan op alle aan de orde gekomen aspecten heeft in dit verband niet zoveel zin. Wat wel duidelijk is, is dat

Henny oefent alvast de nieuwe figuren

alle stakeholders, per landelijke overheid, de ICAO, EASA en zelfs wij als modelvliegers hun inbreng willen hebben en dat het daardoor onstane stof nog lang niet op aarde teruggekeerd is. Het voorstel van de werkgroep drones is om deze nog niet op de klassieke manier in te passen als wedstrijdonderdelen, maar wel voorbeelden te verzamelen en verspreiden voor meer speelsere toepassingen.

Voorbeelden daarvan zijn onderdeel van het rapport; het is op te vragen bij sport@ modelvliegsport.nl.

Een tweede bijzonder onderwerp betreft de World Air Games. Na 2009 Turijn vinden de volgende World Air Games in december van dit jaar plaats in Dubai. Aan de ene kant een enthousiast verhaal van de FAI vertegenwoordiger bij de plaatselijke organisatie, aan de andere kant wat gemopper omdat pas nu bekend wordt wat het in gaat houden en wie erbij betrokken kunnen zijn. Niet zo als normaal bij WK’s, zenden de nationale aeroclubs zoals de KNVvL een aantal deelnemers uit, maar nu nodigen de vertegenwoordigende onderdelen van de FAI als CIAM op basis van een

aantal uitgangspunten een beperkt aantal deelnemers uit. Vier modelvliegonderdelen staan op het programma: F3P (indoor kunstvlucht), F2D (lijnbesturing combat), F3T (pylonrace) en F3N (helikopter). Op het moment van schrijven is uit Nederland Robbert van den Bosch (F3T) uitgenodigd en staat Derk van der Vecht (F3P) op de reservelijst.

De actuele lijst:

WK’s 2016: Dan de meer routinematige zaken. Onze delegatie: Peter Keim (delegate), Rob Metkemeijer (alternate delegate, Pylonrace sub committee chairman), Henny van Loon (observer F3A Aerobatics), Frits van Laar (sub-committee member RC Helicopter), Wout Heijne (observer RC Soaring), Allard van Wallene (sub-commit tee member Free Flight).

Hans Visser reisde mee als de delegate voor Nieuw Zeeland.

Naast weer een hoop te behandelen voorstellen voor reglementswijzigingen (eerst in detail in de diverse Technical Meetings, de tweede dag plenair) zijn er weer Wereld- en Europese Kampioenschappen toegekend aan een aantal (vooral Oost Europese) landen.

F2 F3F F3J F4C F5B

Australië Denemarken Slovenië Roemenië Italië

EK’s 2016: F1 senioren F3A F3CN F3K F3P

Servië Duitsland Polen ? ?

Een uitgebreid verslag is naar onze subcommissies en afdelingsbestuur gestuurd.

Het is ook te downloaden op www.modelvliegsport.nl.

Tekst en foto’s: Peter Keim

Wedstrijduitslagen

NK-competitie RB Zweef F3K 21 februari 2015, Malden (26 deeln.): 1. Alex Hoekstra 100 2. Loet Wakkerman 99,90 NK-competitie RB Zweef F3F 28 februari 2015, Maasvlakte (8 deeln.): 1. Peter Aanen 100 2. Frits Donker Duyvis 99,54 NK-competitie RB Kunstvlucht F3P 1 maart 2015, Amsterdam Klasse F3P-A (5 deeln.): 1. Derk van der Vecht 2. Ton Goede Klasse F3P-B (1 deeln.):

Ignace Pawlenko

741 659 507

Klasse F3P-C (7 deeln.): 1. Andries Altenburg 2. Sjef Salemans Klasse F3P-AM (4 deeln.): 1. Derk van der Vecht 2. Nando te Riele

391 384 317 279

NK-competitie RB Kunstvlucht F3P 28 maart 2015, Wognum Klasse F3P-A (4 deeln.): 1. Derk van der Vecht 725 2. Ton Goede 679 Klasse F3P-B (1 deeln.):

Ignace Pawlenko 1279 Klasse F3P-C (5 deeln.): 1. Andries Altenburg 389 2. Sjef Salemans 358 Klasse F3P-AM (3 deeln.): 1. Derk van der Vecht 353 2. Nando te Riele 279 NK-competitie RB Elektro F5J 4 april 2015, Ginkelse Heide (38 deeln.): 1. Peter Zweers 4994,0 2. Arno Hacken 4915,7

NK-competitie RB Zweef F3J 12 april 2015, Heeze (28 deeln.): 1. Pascal van Ool 2. Peter Zweers NK-competitie RB Pylonrace 12 april 2015, Kaatsheuvel Klasse F3R (7 deeln.): 1. Sjef Salemans 2. Rob Metkemeijer Klasse E2K (7 deeln.): 1. Joris Crèvecoeur 2. Nico Haasnoot

102,9 101,5

EREPLAATSEN NEDERLANDSE KAMPIOENSCHAPPEN KNVvL AFDELING MODELVLIEGSPORT WINTERCOMPETITIE F3P 2014-2015

80,31 80,80

Na de wedstrijd van 28 maart is de wintercompetitie voor indoor kunstvlucht beëindigd. Volgens het systeem voor het vaststellen van de ereplaatsen zijn deze behaald door:

74,25 300

Afgelast: Koude Jatten Cup, 17-1, Garderen F3F, 1-2, 15-2, 15 en 28-3, Maasvlakte F3D, 29-3, De Peel Uitgesteld: Condor 1, 22-3, Garderen Voorjaarswedstrijd, 12 april, Garderen naar 19 april

Klasse F3P-A (7 deelnemers): 1. Derk van der Vecht 2. Ton Goede 3. Robin Janssen Klasse F3P-C (6 deelnemers): 1. Andries Altenburg 2. Sjef Salemans 3. Mart Dinkla Klasse F3P-AM (4 deelnemers): 1. Derk van der Vecht 2. Nando te Riele 3. Bert van der Vecht

Informatie op www.modelvliegsport.nl over de wedstrijden (rechts boven op de home page onder Sportzaken) - In “Kalender/uitslagen 2015” zijn voor zover bekend de uitslagen verwerkt: op de blauwe tekst in de eerste kolom klikken.

- De verwijzing naar de actuele reglementenboeken sportzaken voor alle wedstrijden voor alle subcommissies plus prestatiebrevetten: zie: “Reglementen”. Het blijkt nogal eens dat niet alle wedstrijdvliegers hiervan niet op de hoogte zijn. Voorkom teleurstelling.

- Onder “Sportzaken -> Archief” zijn de einduitslagen van de NK’s van 2010, 2011, 2012, 2013 en 2014 terug te vinden. Onder “Sportzaken -> Archief “-> “Ereplaatsen NK’s” staan drie overzichten met ereplaatsen voor alle NK-klassen vanaf 1990.

Informatie over de organisatie van wedstrijden is te vinden op de officiële websites van de verschillende subcommissie; voor links zie: http://www.modelvliegsport.nl/index.php/sportzaken/subcommissies. Hier staan ook de contactgegevens van de subcommissievoorzitters.

NR.2 - 2015 / jaargang 4

Nationaal NK-competitie RB Zweef F3F 17 januari 2015, Maasvlakte (8 deeln.): 1. Erik Heijne 100 2. Peter Aanen 99,44

15