Delta Magazine (2015) 140

MAGAZINE N° 140 1 april 2015 Jaargang 37

Adieu atlas Slepen Bosingen Human factor overmoed German flatlands

DELTA DELTAMAGAZINE MAGAZINEis iseen eenuitgave uitgavevan vande deafdeling afdelingdeltavliegen zeilvliegen van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart

Delta Magazine no. 140 ISSN 0921-77621 Delta Magazine is het orgaan van de afdeling Deltavliegen van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart.

Abonnementen € 10,- per jaar; leden afdeling Deltavliegen gratis.

Verschijning twee keer per jaar: rond 1 april en 1 oktober.

Redactie Gijs Wanders; gijswanders@hotmail.com; 06-1868 3995 Frits van Dijk; contrabasman@gmail.com; 06-3330 7551 Kopij en advertenties voor Delta Magazine 141, dat verschijnt rond 1 oktober, uiterlijk 16 augustus ter redactie. Digitale foto’s en ander beeldmateriaal liefst minimaal 1400 pixels breed. Teksten zonder opmaak. De redactie behoudt zich het recht voor om artikelen in te korten of te redigeren.

Druk: GBU, Urk

Bestuur afdeling Deltavliegen Voorzitter: Jeroen Roos, voorzitter.zeilvliegen@knvvl.nl Secretaris: Annet Vieregge, secretaris.zeilvliegen@knvvl.nl Penningmeester: Peter Nauta, penningmeester.zeilvliegen@knvvl.nl Algemene zaken: Araldo van de Kraats, algemenezaken.zeilvliegen@knvvl.nl

Commissarissen Brevetten: Erik Honings, brevetten@zeilvliegen.nl CIVL/FAI: Koos de Keijzer, koos@deltakoos.nl Communicatie: Gijs Wanders, Frits van Dijk, Sander van Schaik, Leo Blommers, communicatie.zeilvliegen@knvvl.nl Examens: Frans Icke, examens.zeilvliegen@knvvl.nl Toestelregistratie: Annet Vieregge, toestelregistratie.zeilvliegen@knvvl.nl Veiligheid: Martin van Helden, Koos de Keijzer, Harm Darwinkel, Araldo van de Kraats, veiligheid.zeilvliegen@knvvl.nl Sportcommissie: Annet Vieregge, Peter Spiering, Sander van Schaik, Martin van Helden, Joost Eertman en Harm Darwinkel, sportcommissie.zeilvliegen@knvvl.nl XC/records: Coen Jansen, 2coen@home.nl Afdelingswebsite: www.knvvl.nl/deltavliegen | wiki.zeilvliegen.nl

Clubs De Buizerd (Noord-Brabant) www.dse.nl/buizerd Daidalos (Groningen) www.fly.to/daidalos Jan van Gent (Zeeland) www.vliegvereniging-janvangent.nl Plus Vijf (Gelderland) www.plus-5.org Hoekse Vliegers (Zeeland) www.hoeksevliegers.nl

KNVvL-secretariaat Het secretariaat van de KNVvL verzorgt aan- en afmeldingen van lidmaatschappen, abonnementen en adreswijzigingen.

Secretariaat KNVvL: leden@knvvl.nl Houttuinlaan 16a, 3447 GM, Woerden Telefoon 0348-437 060 Bankrekeningnummer 42.45.47.007 Lidmaatschap afdeling Deltavliegen € 79,50 Asprantlidmaatschap € 15,00; alleen verkrijgbaar via de scholen.

Adreswijzigingen via het KNVvL-secretariaat of via http://mijn.knvvl.nl.

Daar kan elk lid zijn of haar adresgegevens controleren en wijzigen.

Delta Magazine wordt verzonden op basis van het KNVvL-ledenbestand.

Voorpagina: Deltavliegen boven een winterlandschap. Randonaero en

Toestel registreren of afmelden / Brevet aanvragen of verlengen De formulieren voor het registreren van een toestel of het aanvragen of verlengen van brevetten zijn te vinden op wiki.zeilvliegen.nl onder ‘bijzondere documenten’.

Delta Magazine N° 140 2

Plus5 waren te gast op het zweefvliegterrein in Malden Fotograaf: wim de gier Deze pagina: Soaren met Randonaero Adventures bij de Brouwersdam.

Fotograaf: Rens Peeters

In dit nummer Colofon

Nieuw Seizoen

2

Redactie: Nieuw seizoen

3

Eerste seizoen gebrevetteerd

4

omruilactie karabiners

7

Interview: Lieuwe dragt

8

column

11

Adieu atlas

12

Civl plenary 2015

16

Human factors: overmoed

18

it’s a kind of magic

20

Daidalos sleepprogramma

21

zandsteen tussen de tanden

22

altes lager 2014

24

NK 2015

27

fi ffiixed total validity scoring

28

Nieuwe Afdelingswebsite

30

Nieuwe website plus5

31

Een nieuw vliegseizoen staat weer voor de deur. Sommigen hadden het geluk om in Australië te kunnen vliegen en zo te overwinteren. Soaren kon natuurlijk ook, maar heeft maar beperkt plaatsgevonden afgelopen winter. Gelukkig kunnen we nu weer in Nederland en/of bijvoorbeeld in de Alpen de lucht in.

In dit Delta Magazine weer vele enthousiaste verhalen, die jou hopelijk inspireren om weer een mooie (vlieg)vakantiebestemming te kiezen. En nog beter: om ook eens jouw beste vliegfoto’s naar ons op te sturen met een leuk verhaal erbij.

Veel vliegplezier deze zomer en tot in de lucht!

Frits en Gijs

Tweedehands aanbod? Zie: www.Zeilvliegen.nl Bij de Delta’tjes

3 Delta Magazine N° 140

- vliegavonturen -

Mijn eerste seizoen als gebrevetteerd piloot Afzien

Tekst: Michiel Reurslag

In 2009 sloegen we noodgedwongen een jaartje over om in 2010 in Het was een lange weg, met (letterlijk) vallen en opstaan, naar

Aspres verder te gaan. En dat werd regelmatig afzien, we mochten

het felbegeerde B2. Het deltavliegavontuur begon eigenlijk

nog niet in de (turbulente) thermische omstandigheden vliegen en

al in 1991 toen ik met My Way een week ging deltavliegen in

waren dus aangewezen op de rustige glijvluchten. We hebben ook

Willingen (Duitsland) en daar mijn ‘L-Schein’ haalde. Dat moest

hele dagen op de berg doorgebracht zonder te vliegen (niet start-

een vervolg krijgen was mijn gedachte. Dat dat vervolgens 17

baar) en dat vond ik persoonlijk toch wel afzien.

jaar zou duren had ik niet verwacht. De hernieuwde start van het deltavliegen vond plaats tijdens een mooie zomeravond bij de

In de daaropvolgende jaren zijn we wezen lieren en meermalen

vuurpot met de buren onder het genot van een biertje. Buurman

naar Oostenrijk (Greifenburg en Pogusch) geweest. We hebben veel

André kwam met de opmerking: ’Weet je wat ik nog wel eens zou

geleerd en meegemaakt en zijn er tot op heden zonder serieuze

willen doen?’ ... Afijn, ik dacht dat hij mij voor de gek hield toen

kleerscheuren (dankzij de goede begeleiding van Frans Icke en

hij het woord deltavliegen noemde.

hulpinstructeurs) doorheen gekomen. Bij mij is meerdere malen de moed in de schoenen gezonken en bijna had ik het bijltje erbij

Zomer 2008

neergelegd, het leerproces kon behoorlijk frustrerend zijn, vooral

Het idee was geboren en de uitvoering begon in de zomer van 2008

als het wel thermisch is, maar je er door je gebrek aan ervaring

in Thorame. Loopoefeningen met de Condor, hoger de oefenhelling

nog niet in kunt blijven en dus na 10 minuten zwaar chagrijnig weer

op en zowaar een beetje loskomen. Overstappen op de Mars, nog

op de grond staat.

hoger de oefenhelling op en echt een paar meter loskomen. Hamstrings geblesseerd en twee dagen niet kunnen lopen. Vervolgens

Brevet 2!

toch nog een paar geslaagde vluchten op de oefenhelling en vervol-

Maar na alle inspanningen, het afzien, de blessure aan de ham-

gens naar de 110 meter hoge start. Na daar succesvol vanaf te zijn

strings en het afschrijven van twee uprights in 1 lierweekend is

gevlogen hadden we B1 in de pocket en mochten we als beloning

het eind 2013 dan toch zover: het theorie-examen is behaald en de

onze eerste bergstart maken!

praktijkoefeningen zijn allemaal uitgevoerd, B2 is binnen!

En dan gaat het pas beginnen. Het is alsof je je rijbewijs hebt behaald, je weet hoe het moet, maar de daadwerkelijke ervaring ga je pas opdoen als je jezelf in het verkeer of bij deltavliegen in de lucht begeeft. Om niet tegelijk teveel hooi op de vork te nemen en de veiligheid staat buiten kijf op de allereerste plaats, zijn we naar een vertrouwde plek gegaan, namelijk Greifenburg, ook leuk voor de kinderen, die kunnen de hele dag in het meertje zwemmen, glijden etc. Heeft mama ook nog een beetje vakantie, want die kanjer heeft het allemaal mogelijk gemaakt, heeft mij gemotiveerd om door te gaan als ik het niet meer zag zitten, fantastisch! Partners hebben behoorlijk wat te verduren tijdens de cursussen. Bij deze dan ook hulde voor onze partners.

Het toeval wilde dat Frans (Icke) op een later moment had besloten om ook naar Greifenburg te komen, toevallig in dezelfde periode als dat wij daar waren. Gezellig! Frans kwam een aantal dagen eerder en we hebben samen wat vluchten gemaakt voordat zijn cursus

Achter de Dragonfly in BÓsingen

begon, erg gaaf om dan opeens je instructeur als vliegmaatje te hebben.

Delta Magazine N° 140 4

- vliegavonturen -

Michiel vliegt op zijn Wills Wing Sport2 in Greifenburg

Michiel: “Het doel voor afgelopen jaar was dan ook niet moeilijk te stellen. Ik wilde dat ‘rondje Weissensee’ voltooien!”

Rondje Weissensee

zijn aangekomen ben ik overgestoken naar de berg waar ook de

Elke vliegvakantie stel ik mijzelf een doel. Daarbij ligt de lat laag

500 meter start ligt en een vliegveldje voor modelvliegtuigen, boven

genoeg om er geen stress van te hebben en de veiligheid te garan-

dat vliegveldje gaat het meestal wel omhoog, dus daar weer naar

deren. Maar tevens ligt de lat hoog genoeg om er een behoorlijke

wolkenbasis gevlogen en doorgestoken naar de kale punt met het

uitdaging in te vinden. Zo wilde ik 2 jaar geleden bijvoorbeeld

kruis. Wat is het toch ongelofelijk gaaf om daarboven je rondjes te

eindelijk de grens van 1 uur in de lucht blijven halen. Dat lukte

draaien! Schitterend.

met vlag en wimpel, ik heb diverse vluchten van 2 uur en langer in Pogusch gemaakt.

Na even gezwaaid te hebben naar de eenzame wandelaar bij het kruis ben ik weer naar wolkenbasis geklommen en ben ik de

Met mijn Mars heb ik tijdens de cursus van 3 jaar geleden in

oversteek over het dal begonnen. De glijhoek was super en ik

Greifenburg samen met Frans gevlogen en we probeerden daarbij

verloor maar weinig hoogte. Het leuke is dat ik vanaf de start al

het dal over te steken richting Weissensee, Frans zakte uit en mijn

gelijk op aan het vliegen was met iemand met een Wills Wing U2,

Mars was zo traag dat ik het dal gewoon niet over kwam binnen

die had blijkbaar hetzelfde vliegplan. De U2 was iets eerder aan de

een redelijke tijd, ik ben toen richting landingsterrein gevlogen en

overkant dan mijn persoontje en ik zag hem lekker stijgen en ben

geland na een fantastische vlucht.

dezelfde bel ingevlogen om hoogte te pakken en met succes zag ik de Weissensee steeds groter worden. Het was gelukt, ik had de

Het doel voor afgelopen jaar was dan ook niet moeilijk te stellen.

Weissensee bereikt en kon rustig richting camping vliegen, met een

Ik wilde dat ‘rondje Weissensee’ wel voltooien. Inmiddels had ik

vertrekhoogte van 2.000 meter kwam ik op 1.900 meter boven de

een Wills Wings Sport2 aangeschaft en dat is toch wel een wereld

camping uit, na rustig hoogte afgebouwd te hebben ben ik geland

van verschil met een Mars. Hij vliegt net zo gemoedelijk, maar vele

en man, die grijns ... geweldig! Het doel was bereikt!

malen sneller, wat wendbaarder en hij thermiekt bijna vanzelf (of is dat dan toch dat beetje ervaring dat nu begint te werken?). De

Later in de week ging het steeds fijner, de thermiek ging ik steeds

omstandigheden waren niet optimaal, maar er zaten toch een hoop

beter aanvoelen en het rondje Weissensee heb ik nog een keer

vliegbare dagen tussen en daar hebben we natuurlijk optimaal

gevlogen, maar dan in omgekeerde richting. Wat een geweldige va-

gebruik van gemaakt. We hebben mooie vluchten gemaakt en de

kantie, waarin ik ruim 7 vlieguren heb kunnen bijschrijven. Dankzij

vraag is natuurlijk heb ik mijn doel behaald? Dat viel nog niet mee.

mijn nieuwe vleugel, die heerlijk vliegt en dankzij de toch achteraf

De wolkengrens lag telkens niet zo heel erg hoog, gemiddeld op

best redelijke vliegomstandigheden heb ik een supervakantie gehad

zo’n 2.300 meter. Maar hoewel de omstandigheden niet fantastisch

en weer heel veel ervaring opgedaan.

waren ging het toch wel redelijk omhoog. Na op wolkengrens te 5 Delta Magazine N° 140

- vliegavonturen -

Rond het kampvuur na een mooie vliegdag in Bösingen Foto: Michiel reurslag

Volgende stap: slepen

landingen heb ik op de wieltjes uitgevoerd en Harm, Annet en de

Ik had de smaak goed te pakken gekregen. Mijn lieraantekening

medecursisten hebben mij geweldig geholpen met bijvoorbeeld

en bergaantekening had ik nu al, maar ik wilde ook het slepen

het dragen van mijn vleugel, bedankt nog daarvoor!

onder de knie krijgen. Dat kreeg gestalte doordat ik van Annet een mailtje kreeg of ik nog zin had om in september een weekje te

De dagen erna ging het steeds beter en kon ik zelfs weer voetlan-

komen slepen in Bösingen. Dat kwam op het juiste moment en na

dingen uitvoeren. Achteraf bleek ik een zogenaamde turnersen-

wat overwegingen heb ik bevestigend geantwoord en was het tijd

kelblessure te hebben opgelopen, turners krijgen dat vaak bij de

om naar Bösingen te gaan. Release mee en rijden maar. Na een

afsprong, de enkel gaat dan niet dubbel maar krijgt gewoon een te

voorspoedige rit kwam ik aan in Bösingen. De club heeft het daar

harde landing te verduren.

mooi voor elkaar met een prachtige hangar, een kantine en een mooie start/landingsbaan. De clubleden zijn zeer hartelijk en je

Na het afbouwen van de grootte van de vin (groot, medium, klein)

voelt je gelijk welkom, erg mooi.

ging de vin er helemaal af en dan merk je wat de invloed van de vin is. In mijn geval ging mijn vleugel behoorlijk gieren en daar had ik

Op zondag heb ik aan het eind van de dag mijn eerste twee sleep-

in Oostenrijk ook al last van toen ik zo hard mogelijk ging vliegen,

vluchten in rustige lucht gemaakt en mede dankzij de vin op de

dat is iets waar ik dus nog aandacht moet besteden, wellicht een

kiel gingen die perfect. De volgende dag mocht ik dan ook gelijk

lagere hangpositie.

de turbulentie / thermiek in. Dat was inderdaad wat ruiger, maar dankzij de vin (ondertussen een medium) ging het allemaal prima.

Inmiddels was het donderdag en had ik 14 succesvolle sleep-

Bij de tweede vlucht van de dag zat ik gelijk al in wat thermiek.

vluchten gemaakt. In principe zou ik tot zaterdag blijven, maar

Helaas waren de omstandigheden qua thermiek deze week niet

vrijdag regende het de hele dag en dat zou zaterdag ook zo zijn,

geweldig, maar daar kwam ik in eerste instantie ook niet voor, ik

dus vrijdag heb ik alles ingepakt. Na afscheid genomen te hebben

wilde graag ervaring opdoen en indien mogelijk mijn sleepaante-

van de andere Nederlandse piloten ben ik - na de felicitaties van

kening halen. Mijn langste vlucht duurde een half uur en ik kwam

Harm en Annet en de aantekening voor slepen op zak - weer naar

van 400 meter tot wolkenbasis (op slechts 750 meter boven het

Nederland afgereisd.

veld).

Het was een mooie week met fantastisch nazomerweer (overdag Na een wat ongelukkige landing - ik duwde wat hoog uit en

ruim boven de 25 graden) en we hebben nog heerlijk gebarbequed,

parachuteerde netje naar beneden, maar mijn enkel kon dat niet

kortom het leek wel vakantie ;-) Ik wil Harm en Annet en de vlieg-

helemaal aan - was ik behoorlijk geblesseerd aan mijn enkel. Het

club in Bosingen bedanken voor de gastvrijheid, de gezelligheid en

was zelfs zo erg dat ik niet meer kon lopen van de pijn. En dat

natuurlijk de begeleiding in het behalen van mijn sleepaanteke-

op dag twee! ’s Avonds samen met Erik (Honings) boodschappen

ning.

gedaan, waarbij ik al strompelend en op een winkelwagentje hangend de supermarkt doorploeterde. Daar heb ik sporttape gehaald

Het was mijn eerste zelfstandige vliegseizoen en dat was meer

en ik ben uiteindelijk met een pijnstiller gaan slapen. De volgende

dan geslaagd. Op naar volgend jaar, de plannen zijn nog niet

ochtend was ik gelukkig pijnvrij en heb ik mijn enkel goed ingeta-

bekend maar voordat ik ergens ga slepen, ga ik eerst nog een keer

ped. Wonder boven wonder ging het allemaal behoorlijk goed. De

naar Bösingen om wat meer ervaring op te doen. •

Delta Magazine N° 140 6

- veiligheid -

Gratis omruilactie Austrialpine karabiners AustriAlpine karabiners van het type FD00A die in de afgelopen

Omruilproces

5 jaar verkocht zijn kunnen niet veilig zijn. Er is een omruilactie

Ga naar de website van de omruilactie:

gestart waarbij de karbiner gratis vervangen wordt voor een

http://www.austrialpin.at/Produkte/news/Ruckruf---DELTA-Kara-

nieuwe.

biner.aspx

Haarscheurtjes

Vul het het omruilformulier in en stuur je karabiner op. Je moet

Tijdens routinetesten is gebleken dat bij verbuiging van de karabi-

wel eerst de verzendkosten betalen, die worden achteraf weer ver-

ners haarscheurtjes kunnen ontstaan. Dit wordt volgens AustriAl-

goed. Je nieuwe karabiner wordt gratis toegezonden. Bij de oudere

pine veroorzaakt door de niet volledig homogene samenstelling van

karabiners moet je nog wel de meegezonden rekening van EUR

het materiaal.

11,99 betalen.

Uit voorzorg om alle risico te voorkomen is de omruilactie gestart.

Meer informatie?

Karabiners gekocht in de afgelopen 3 jaar vallen onder volledige

Voor meer informatie kun je contact opnemen met Austria Alpine.

garantie, gekocht binnen 5 jaar vallen onder de tollerantieperiode en worden gratis omgeruild. Oudere karabieners kunnen onder de

Via phone:

+43 5225 65248

‘Goodwill solution’ voor de prijs van EUR 11,99.

Via email:

recall@austrialpin.at

Check je batchnummer!

Op iedere karabiner staat een batchnummer. Heb je een van de volgende batchnummers?

III Austrialpin III II Austrialpin III II Austrialpin II 00001 Ø 0001 Stop dan onmiddelijk met het gebruik van de karabiner. Maak gebruik van de omruilactie.

7 Delta Magazine N° 140

- Interview -

Lieuwe Dragt

“ Ik ben vaak aan het dagdromen over een lange vlucht boven besneeuwde bergtoppen of over omhoog thermieken samen met een grote vogel. ”

Wat is je naam, leeftijd, woonplaats, beroep?

albatros, condor of zeearend (althans, we komen een klein

Mijn naam is Lieuwe Dragt, 26 jaar jong en ik woon in Wageningen.

beetje in de buurt). Deltavliegen is vanuit mijn optiek de meest

Ik ben adviseur in windenergie en werk er dagelijks hard aan meer

elementaire vorm van vliegen die wij kennen. Sommige dromen

duurzame energie op het elektriciteitsnet te krijgen. De bladen van

kunnen dicht bij de werkelijkheid liggen, deze bleek daar één

een windmolen werken op basis van hetzelfde principe als onze

van te zijn. En daarnaast is deltavliegen natuurlijk vet, cool, sick,

deltavleugels. Ik heb dus niet alleen mijn hobby maar ook mijn

radicaal, awesome, stoer en mega extreem!

werk te danken aan de liftkracht van een vleugel!

Wanneer ben je begonnen? En hoe ging dat?

Verliefd, verloofd, getrouwd? Op/met wie? En sinds wanneer?

Dat is alweer een hele tijd geleden, maar ik meen dat ik in 2006

Verliefd op Daphne van Pelt. Ik ben daarnaast haar gelukkige

ben begonnen. Ik wilde toen al heel graag iets doen met vliegen

vriend, sinds december 2013. Volgens mij hebben we geen

en gelukkig wilde mijn ouders mij daarbij helpen. Ik kreeg

kinderen.

daarom op mijn verjaardag de keus tussen een paar lessen zweefvliegen of een helikoptervlucht. Ik had mijn keus voor

Waarom ben je gaan deltavliegen?

zweefvliegen nog niet gemaakt of ik leerde op de middelbare

Voordat ik deze onvermijdelijke vraag beantwoord, wil ik eerst Rob

school Arne Tänzer kennen (bij alle lezers ongetwijfeld bekend),

in ’t Groen bedanken voor de pen. Het was voor mij een complete

nu nog steeds mijn beste vriend. Arne was toen al een fanatiek

verrassing en ik vind het ontzettend leuk mijn verhaal hier te

deltavliegpiloot en het koste hem weinig moeite mij te overtuigen

mogen doen.

van deltavliegen in plaats van zweefvliegen. Dus op naar de helling in Cond!

Tja, waarom deltavliegen? Vliegen op de meest elementaire manier is altijd al een droom voor me geweest, net zoals voor velen

Hoe vaak vlieg je?

naast mij. Ik vind het echt ongelooflijk dat wij mensenwezens

Ik probeer 2 tot 3 weken per jaar te vliegen. Veel te weinig

met betrekkelijk weinig hulpmiddelen kunnen vliegen zoals een

dus. Ik heb echter wel het voornemen meer in weekenden te

Delta Magazine N° 140 8

- Interview gaan vliegen. Ik heb nog steeds geen sleepaantekening en officieel ook nog geen lieraantekening, mijn plan is dus beide aantekeningen snel te gaan halen om meer weekenden mee te kunnen pakken.

Wat is je favoriete stek? En waarom?

De meeste vliegstekken waar ik heb gevlogen hebben hun eigen charme en voor- en nadelen. Monte Cucco vind ik erg mooi.

Tolmin is ook prachtig! En wat dacht je van Ager. Of Aspres. Of misschien zelfs de Semnoz. Als ik alles meeneem, kom ik uit op Greifenburg. Gewoon een heerlijke stek waarbij het niet alleen mooi vliegen is maar ook de camping en hele sfeer ontzettend leuk en gezellig is.

Waar ben je goed in en wat wil je nog verbeteren?

Ik ben goed in starten. Ik ben redelijk goed in thermieken en landen gaat me ook redelijk goed af. Maar ik moet toch eerlijk zeggen dat mijn lijst met verbeterpunten vele malen langer is.

Ik ga niet alles opnoemen maar de belangrijkste zijn dan toch beter overland leren vliegen, leren slepen, beter navigeren, thermiekbel beter leren centreren, meer ervaring opdoen in buitenlandingen, op een intermediate vleugel leren vliegen en duurvluchten maken (hiermee bedoel ik vluchten langer dan 3 uur). En natuurlijk de belangrijkste, een looping draaien! Bij nader inzien, die laat ik toch maar aan de pro’s over …

Wat is jouw visie op deltavliegen?

Dit is bijna een filosofische vraag. Ik zet hiervoor dus even mijn filosofische bril op. Mijn inziens wordt de waarde van deltavliegen vanuit sociaal-maatschappelijk oogpunt onderschat.

Ik denk dat onze samenleving een stuk fijner zou zijn als meer mensen zouden deltavliegen. Deltavliegen verbindt.

Denk bijvoorbeeld eens aan de samenstelling van een cursus, vliegclub of wedstrijdteam. Directeur, zakenman, timmerman, student, buitenlander, werkloze, boer, of wie dan ook, binnen de sport kijkt iedereen op dezelfde manier naar elkaar aangezien

(Plus5!) of het winterlieren (Heleen!). En natuurlijk het jaarlijkse

iedereen bezig is met één droom. Binnen de sport ben je er voor

vlieguitje met mijn club Plus5. Toen ik jonger was had ik ideeën om

elkaar en help je elkaar, simpelweg om elkaars veiligheid te

de sport commerciëler te maken en bijvoorbeeld een “vliegberg”

waarborgen. Bij voetbal kan een overtreding leiden tot een rode

te bouwen in Nederland. Nu vind ik dat minder realistisch en

kaart, bij deltavliegen kan dit iemands leven betekenen dus gaan

ontbreekt het me ook aan tijd hiervoor.

mensen respectvol met elkaar om (begrijp me niet verkeerd, er kunnen altijd rotte appels tussen zitten). Deltavliegen leert ons

Welk invloed heeft deltavliegen op je dagelijks leven / werk?

intensief nadenken over technologie en materialen, leert ons

Eigenlijk best veel voor een hobby of een sport. Zo ben ik vaak

grenzen verleggen, en vertrouwen op onszelf. Met deltavliegen

aan het dagdromen over een lange vlucht boven besneeuwde

zijn we buiten in de natuur en waarderen we onze omgeving.

bergtoppen of omhoog thermieken in het centrum van een

Misschien ga ik wat te ver. Echter, deltavliegen heeft heel wat

bel samen met een grote vogel. Daarnaast heeft deltavliegen

eigenschappen waar onze samenleving tekort aan heeft.

bijgedragen aan mijn persoonlijke ontwikkeling. Het leren vertrouwen op jezelf maar ook ontspannen en loslaten: “Hangen

En dan nu even zonder die filosofische bril. Ik vind deltavliegen

als een zoutzak”, zei Bob Koenders altijd.

een prachtige sport en ben eigenlijk ook wel blij dat niet teveel mensen de sport beoefenen. Zo is de sport niet te commercieel

Hoe kijk je aan tegen veiligheid binnen deze sport?

en blijft het “ons kent ons”. Gelukkig maar dat mijn vliegbril niet

Veiligheid staat voor mij op nummer één. Ik vind deltavliegen

die filosofische variant is …

nog steeds spannend en het levert ook nog wel eens wat stress op. Door de sport zo veilig mogelijk te beoefenen heb ik er

Heb jezelf nog een mooi idee dat binnen de sport opgepakt zou

logischerwijs ook meer vertrouwen in dat het allemaal goed gaat.

moeten worden? Wat is daarvoor nodig?

Vliegen blijft onnatuurlijk voor ons. Een vogel landt altijd tegen de

Nou eerlijk gezegd niet. Ik vind dat er op dit moment al best veel

wind in, gewoon instinctief. Ik zal er nog bij iedere landing over na

mooie initiatieven zijn zoals het vinden van lokale lierterreinen

moeten denken. Dat zegt genoeg.

9 Delta Magazine N° 140

- interview -

Heb je zelf wel eens een incident meegemaakt?

de sneeuwtoppen, gewoon door mijn plan te volgen. Hier ben

Ja helaas wel. In mijn tweede jaar B2 cursus op de Sapenay was

ik best trots op. Maar ook hier zal ik weer een keuze moeten

ik wat te enthousiast. Direct na mijn start kwam ik in een bocht

maken. We gaan dan naar de Monte Cucco. Een vlucht samen met

terecht en zag opeens de berg naast me. Waarschijnlijk ben ik door

Arne. Er leek toen niet echt een wolkenbasis te zijn maar overal

doel fixatie wel gaan sturen maar vergat ik snelheid aan te houden.

hingen plukjes melkachtige wolken. We vlogen samen door de

Ik landde mijn vleugel boven op de boomtoppen precies naast een

wolkenflarden, echt een magisch gevoel. De combinatie van de

diepe afgrond. Nadat mijn instructeur en een paar ander cursisten

omstandigheden en het feit dat ik samen met Arne vloog, maakt

mij hadden gevonden ben ik na een uur of 3 hangen door een Frans

dat de mooiste vlucht voor mij.

brandweerteam uit de boom gered. Ik dacht die eerste uren toen serieus dat ik dood zou gaan en wilde direct met de sport stoppen.

Waar zou je nog wel eens willen vliegen en waarom? Wanneer

Gelukkig had ik het ook vrij snel verwerkt en ben ik gewoon

gaat dat gebeuren?

doorgegaan met deltavliegen.

Er zijn heel veel plekken die hoog op mijn lijstje staan. Ik denk dat de Dolomieten op dit moment op één staat. Ik vind dit een

Wat vind je het mooiste aan deze hobby?

prachtig gebergte en heb hier nog nooit gevlogen. Ook hoog op mijn

Het overwinnen van de zwaartekracht vind ik wel het mooiste. En

lijstje staat bijvoorbeeld Lanzarote. En de Himalaya! Maar daar is

daarnaast het vliegen in de natuur samen met grote vogels.

natuurlijk weer een hele operatie voor nodig. In de Dolomieten zal ik ergens in de komende jaren wel gaan vliegen.

Wat is je mooiste vlucht en waarom?

Weer een moeilijke vraag aangezien ik meerdere vluchten op

Aan wie geef je de pen door?

een gedeelde eerste plek zou willen zetten. Zo heb ik afgelopen

Ik ben benieuwd naar het verhaal van Araldo van de Kraats. De pen

zomer in Frankrijk samen met een vale gier gevlogen, prachtig!

gaat dus naar jou Araldo! •

En afgelopen Plus5 trip heb ik een prachtige vlucht gehad boven Delta Magazine N° 140 10

- Column -

‘Onder soarbehoud’ Vorig jaar was ik niet jarig. Dat kwam door het vliegen. Ik zou

niet af moeten reizen. Zo’n datum moet dan ook nog vallen op een

mijn verjaardag namelijk vieren tijdens een vliegcursus in Zee-

zaterdag of zondag, anders komt men doorgaans niet. Met zo’n

land. De familie zou een dagje of misschien wel twee in de buurt

onmogelijke opgaaf was ik ook dit jaar nog niet jarig. Of ik volgend

zijn en op het vliegterrein langskomen voor koffie en appeltaart

jaar jarig ben moet ik nog zien. Al mijn weekends in november,

en voor de durfallen onder hen zouden piloten van vliegvereni-

december, januari en februari zijn voor het soaren gereserveerd en

ging Jan van Gent klaarstaan voor een duovlucht. En toen werd

van maart tot en met oktober staat mijn agenda steevast bomvol.

het hersft, met regen en vooral veel te harde wind. De cursus ging niet door, en mijn verjaardagsfeestje ook niet.

Zonder verjaardag geen cadeautjes, maar ook geen jaartje ouder.

Ik vind het wel wat; zo blijf ik lekker jong. Ook mijn familie begint

Dit jaar ben ik ook niet jarig geweest. Dat kwam weer door het

er langzaamaan aan te wennen. Zo hebben ze een paar maanden

vliegen. Met de ervaring van vorig jaar in mijn achterhoofd had ik

geleden alvast een datum geprikt voor een familiefeest dat in 2016

het verjaren uitgesteld tot in november. Dan was er geen vliegles

gehouden wordt. Zo ruim vooruit, daar kon ik nog net omheen

meer in Zeeland, en kon de familie gewoon bij mij thuis langs-

plannen. Voor alle andere afspraken geldt nog steeds het voorbe-

komen. Tenminste, zo lang er niet gesoard zou worden... Want

houd, dat dankzij een bevriende parapentepiloot bekend staat als

al mijn weekends in de winter zijn gereserveerd voor het soaren.

het soarbehoud. Iedereen mag gerust afspraken met me maken.

Dat zou de familie wel snappen dacht ik, maar dat viel tegen.

Ik accepteer onder soarbehoud. Jammer genoeg voor de redactie lijkt het erop dat ik ook op deadlines het soarbehoud plak. Dagje

Onder piloten is het niet snel een probleem om afspraken te

soaren? Dan dagje later kopij aanleveren... Ik probeer mijn leven te

maken onder voorbehoud van vliegweer, maar onder niet-piloten

beteren en voortaan weer op tijd mijn bijdrages op te sturen. Maar

valt dat nog niet mee. Familie en vrienden willen gewoon een

toch he, dat vliegen, dat gaat voor...

datum waarop ze ontboden worden, taart kunnen komen eten en cadeautjes mogen brengen. Niet een datum die ze moeten

Mezhaheleena

reserveren en waarvan ze dan de dag ervoor horen of ze wel of

11 Delta Magazine N° 140

- Materiaal -

Adieu Atlas (Of: Selur Salta!)

Begrip in Deltaland

sterker dan die van het origineel. Bijna per ongeluk verbeterde hij

La Mouette is een begrip in deltaland. Bijna iedereen kent deze

zo de stabiliteit en de prestatie van zijn deltavlieger.

Franse vliegerfabrikant van naam, en niet voor niets. La Mouette produceerde lange tijd toptoestellen, zowel deltavliegers als

Van vleugel tot bedrijf

ultralights. De firma ontwikkelde veel zelf, maar wist ook handig

Gérard’s enthousiasme over deltavliegen en over zijn nieuwe

gebruik te maken van ontwikkelingen van andere fabrikanten.

vleugel verspreidde zich rap, en al gauw vroegen zijn vrienden om

Door die ontwikkelingen innovatief te combineren stonden ze

net zo’n toestel. Gérards broer, Jean-Marc Thevenot, kwam te hulp.

lange tijd vooraan in de Europese ontwikkeling van deltavliegers

Jean-Marc was erg handig en hielp zijn jongere broer bij het maken

en ultralights. Geleid door de broers Gérard en Jean Marc

van die eerste vleugels. Al snel realiseerde Jean-Marc zich hoe

Thevenot braken de vliegers van La Mouette menige records en

lucratief het delta-avontuur kon zijn. Hij begon een bedrijf waarin

maakten ze grote stappen op het gebied van ontwerp, prestatie

hij zijn eigen zakelijk instinct combineerde met Gérards talent als

en veiligheid. Sinds haar oprichting past La Mouette zich steeds

piloot en ontwerper. Het bedrijf ‘La Mouette’ groeide vanaf dat mo-

aan de immer veranderende markt aan. Dat doet ze ook nu, en

ment gestaag. In die tijd was het erg gebruikelijk dat een fabrikant

slaat definitief de weg in van het gemotoriseerd vliegen. De

ieder jaar een nieuw toestel uitbracht, liefst naar een compleet

laatste Atlas is gemaakt.

nieuw ontwerp. La Mouette deed daar aardig aan mee en bracht in 1976 de Ibis uit, gebaseerd op de succesvolle Amerikaanse UP Dragonfly, een toestel met afgeknotte tippen (niet te verwarren met het veel latere sleeptoestel met dezelfde naam). La Mouette was niet de enige die wat zag in dit ontwerp van UP; het toestel werd door fabrikanten wereldwijd gekloond. In 1977 volgde de Exo 7, uitgesproken op z’n Frans: exocet (een vliegende vis). De Exo 7 haakte in op een trend die uit Australië was komen overwaaien en kreeg een veel kleinere aspect ratio dan eerder vleugels en de bekende floating keelpocket, een uitvinding van fabrikant Moyes.

Onverklaarbare ongevallen In 1978 volgde de Jet. De Jet leek al heel veel op de latere Atlas, met als belangrijkste verschil de veel bredere leading-edge pockets dan bij de Jet, waardoor in- en extrados een duidelijk verschillende curve hadden. In plaats van de toen heel gangbare flexibele plastic zeillatten was de Jet voorzien van voorgevormde aluminium zeillatten. Begin dat jaar waren een aantal ervaren piloten, waaron-

Voorliefde voor vliegen

der Gérard Thévenot zelf, met de Jet erg succesvol in het Franse

De geschiedenis van La Mouette begon vroeg in 1974. Gérard

wedstrijdcircuit. Er ontstond een flinke run op dit toestel, tot er een

Thevenot studeerde aan de technische hogeschool (ISIN) in Nancy.

paar moeilijk verklaarbare en zware ongevallen mee gebeurde. Vol

Met zijn voorliefde voor vliegen wist hij de ontwerptekeningen van

Libre Magazine, destijds hét Franse zeilvliegblad, testte regelmatig

een Amerikaanse deltavlieger in handen te krijgen, de Seagull. Hij

nieuwe deltavliegers. Het blad voerde met de Jet tests uit waarbij

droomde ervan zelf te vliegen en besloot zelf een vleugel te maken

ook tijdens de vlucht foto’s werden gemaakt van het doek. Hun

op basis van dat Amerikaanse model. De Mouette was geboren. Die

conclusie was dat als je de Jet wat slippend door de bocht stuurde,

Mouette verschilde wel wat van de Seagull: Gérard moest het doen

de vorm van de leading-edge pocket en dus het profiel ingrijpend

met materialen die hij voorhanden had en maakte de leading edge

veranderde, met als gevolg een verplaatsing naar achteren van het

Delta Magazine N° 140 12

Tekst: Heleen van den Bos, Bart Doets en Aernout Drijv er

drukpunt en een plotselinge pitch-down neiging. Dit zou verklaren

“SwissAtlassen” verkocht. Onder juridische druk van La Mouette

waarom vooral (maar niet uitsluitend) minder begenadigde piloten

veranderde hij later de naam van zijn toestel in Atlanta, en heeft er

met een Jet waren gecrasht. La Mouette was het niet eens met

daar nog heel wat van verkocht.

deze theorie. De onenigheid ging zelfs zo ver dat La Mouette vanaf dat moment de samenwerking met het blad heeft stopgezet en

Onbekendheid door succes

geen toestellen meer aanbood voor hun tests.

Nu, zo’n 35 jaar na de ontwikkeling, is de Atlas nog steeds een

De Atlas en de Sphinx

veelgeziene vlieger. Ze zijn bijna onverwoestbaar en vliegen ook naar huidige maatstaven nog goed en veilig. Misschien is het wel

1979 was het jaar van het wereldkampioenschap bij St. Hilaire du

daarom dat de Sphinx veel onbekender is. De Sphinx was de opvol-

Touvet. La Mouette bracht voor die wedstrijd een herziene versie

ger van de Atlas, een moderne enkeldoeker met floating crossbar

van de Jet uit, die ze Atlas noemde. De leading-edge pockets waren

en prima vlieggedrag. De Sphinx was ontworpen samen met een

weer verkleind en bij de latere modellen kon een strook mylar

Amerikaan die toen voor La Mouette werkte en werd al in 1987 op

in de leading-edge pockets gestoken worden. Dat werd later het

de markt gebracht, decennia eerder dan andere toestellen met

gebruik bij dubbeldoekers. Als remedie tegen de in die jaren nog

floating crossbar zoals de Relax van Icaro 2000 uit 2002. La Mouette

gevreesde flutterduik (Flattersturz) kreeg de Atlas vaste tipsticks.

Een beroemd foefje was ook de parapluachtige manier om het

had een heel gamma aan maten gepland maar bouwde uiteindelijk alleen de variant van 15m2 en de duo-variant. Mensen kochten

toestel op te zetten, wat je hier en daar bij windstille omstandighe-

liever een Atlas

den nog wel eens ziet. Het nog dichtgevouwen toestel zet je daarbij op de neus, met de staart recht omhoog, om dan de vleugels als

Slepen en gemotoriseerd

een pauwenstaart open te laten vallen. Het ontwerp werd later nog

La Mouette interesseerde zich ook voor het opslepen dan delta’s.

een aantal maal aangepast en verbeterd. In totaal zijn er van al die

Dat werd al wel gedaan, maar was toen nog niet zo veilig als nu. Er

versies zeker 8000 gebouwd. Bovendien is het toestel door verschil-

was altijd een aparte constructie nodig om de sleepkabel op een

lende andere fabrikanten gekloond. Bijvoorbeeld door het Itali-

veilige manier aan het sleepvliegtuig vast te maken. In 1982 maak-

aanse Polaris en de Zwitser Ethienne Rithner, die nog een heleboel

ten de gebroeders Thevenot hun eerste ultralight-toestel. Dat had

Monique van Kessel

een holle propellor-as. Ze bedachten dat je daar de kabel weleens door zou kunnen halen. Zij monteerde die kabel met een griptang, die via een kabel door de piloot ontkoppeld kon worden. De griptang lijkt typisch La Mouette te zijn gebleven, maar de kabel door de propellor-as komt vandaag de dag veel vaker voor. Naast de ultralight-vleugels maakte La Mouette een tijd lang ook de trikes en losse onderdelen voor de motoren. Daarvoor werd zusterbedrijf COSMOS opgericht. Uiteindelijk werd COSMOS weer verkocht en concentreerde La Mouette zich weer op de vleugels. Ook haar ultralight-vleugels waren veilig, stabiel en makkelijk te vliegen.

Thevenot zag ook het opkomende succes van paramotors, en in 1986 nam La Mouette haar eerste paramotorontwerp in productie.

13 Delta Magazine N° 140

- materiaal -

De eerste generatie dubbeldoekers

Seedwings in Amerika bedacht had. Ondanks zijn naam is de Racer

In 1981 lanceerde La Mouette haar eerste dubbeldoeker, de X-Ray.

niet persé een wedstrijdtoestel maar een prettig vliegende, goed

Dat toestel won meteen het NK, gevlogen door de toenmalige

presterende dubbeldoeker die ook geschikt was voor de recreant.

importeur Peter Landshoff. De Azur, geïnspireerd op de legen-

Er werden er niet zo veel van verkocht, maar voor La Mouette was

darische Comet uit Amerika, volgde in 1982 en in 1984 kwam La

het ontwerp een ideale proeftuin voor verdere doorontwikkeling. Zo

Mouette met de Profil. De Profil werd een al bijna even mythische

had het zeil van de Racer beduidend dikkere voorlijsten dan eerdere

toestelserie als de Atlas al had de Profil wel aanloopproblemen. De

ontwerpen en als wereldprimeur had de Racer trimbare stofribben

eerste generatie dubbeldoekers waren niet makkelijk te vliegen.

in het dubbeldoek. Ook kregen de later versies van de Racer als

Ze reageerden stug of zelfs onvoorspelbaar. Om dat lastige vlieg-

eerste ‘geïntegreerde zeillatten’, waarbij het eind van de zeillatten

gedrag te verhelpen werd de Profil voorzien van allerlei soms ge-

in het doek wordt ingehaakt. Vandaag de dag is dat bij vrijwel alle

waagde technische snufjes. Zo waren ze bijvoorbeeld uitgerust met

toestellen zo, maar daarvoor zaten zeillatten met elastiek of klit-

een stuurbekrachtiging van Jean Louis Darlet (PifPaf) en stuurden

tenband vast en staken dus altijd een eindje uit het achterlijk.

zo licht en indirect dat het voor veel piloten onhandig bleek. De latere versies, de Profil Sport en de Profil Competition, werden

Van laboratorium naar wereldtop

wel enthousiast ontvangen en in grote oplage geconstrueerd. Het

In 1995 leidde La Mouette een nieuwe revolutie in deltaland: die van

werd een veelgevraagd toestel, al werden er in wedstrijden nooit

de mastloze toestellen. La Mouette paste als eerste carbon cross-

grote successen mee geboekt. De ontwikkeling van deltavliegers

bars toe in haar vleugels, te beginnen bij een Atlas. Dankzij dat

ging in die tijd namelijk zo snel dat de Profil de competitie niet kon

carbon ontwikkelden de broers Thevenot als eerste ter wereld een

bijbenen.

deltavlieger zónder mast, en dus zonder bovenbekabeling. Ze kozen

De kracht van eigenzinnigheid

de toepasselijke naam ‘Topless’. Het ontwerp baseerden ze op een brainstorm-schets van Gerolf Heinrichs, tegenwoordig ontwerper

La Mouette bleef doorontwikkelen en kwam met een aantal

bij Moyes en Jos Guggenmos. De eerste Topless was letterlijk een

eigenzinnige ontwerpen. De Hermes bijvoorbeeld (1985), een dub-

omgebouwde Racer maar spoedig ontwikkelde La Mouette het

beldoeker zonder keelpocket die prima presteerde maar net als

concept door tot een concurrerend wedstrijdtoestel. Fabriekspiloot

zijn tijdgenoten maar matigjes stuurde. Of de Compact (1989), met

en gevleugeld talent Guido Gehrmann bracht het toestel enkele

een heel nieuw design en een herzien frame dat voor een lichte

malen aan de absolute wereldtop en werkte mee aan de verdere

handling zorgde. Menige wat gevorderde piloot heeft daar zorgeloze

evolutie van het toestel. De Topless was opnieuw het begin van een

vlieguren mee gemaakt. In 1992 kwam er van de Compact zelfs een

volgende generatie deltavliegers.

echte competitievariant, de Compact Cobra. Na de Compact kwam de Racer. Hierin adopteerde Gérard Thevenot met groot succes de

Rigids en trikes

fibertippen aan het eind van de vleugel, die Bob Trampenau van

La Mouette legde zich al jaren toe op het ontwikkelen en produ-

Bart Doets

Delta Magazine N° 140 14

- materiaal -

ceren van deltavliegers en trike-vleugels. In de Top Secret werden

duurt, want ook bij hen zijn de gevolgen van de krimpende markt

die twee werelden gecombineerd. De Top Secret was een speciaal

voelbaar. De Nederlandse dealer van La Mouette, Heleen van den

project waarin een rigid (klasse 2 vleugel) werd ontworpen waar-

Bos van Randonaero Adventures, blijft dealer van nieuwe producten

mee je zowel ‘gewoon’ kon vliegen als gemotoriseerd. De basis

en aanspreekpunt voor alle service, onderdelen van en vragen over

van de Top Secret was de Pegasus, een eerder ontwerp van Jurgen

de deltavliegers van La Mouette. Want hoewel ze op de Sphinx na

Lutz. De Top Secret, later omgedoopt tot Tsunami, werd door de ge-

geen deltavliegers meer bouwt, blijft de service van La Mouette

combineerde kennis van Lutz en de Thevenots een innovatieve rigid,

voor al haar deltavliegers als vanouds.

met klapribben en taps toelopende leading edges gemaakt van een speciale mix van carbon en dyneema. Toch werden er niet zo gek veel van verkocht; de Atos was inmiddels ook op de markt en won het van de rigids van La Mouette. In 2003 bracht La Mouette een nieuwe serie trike-vleugels op de markt, die uitblonk in een uitstekende verhouding tussen gewicht en stijfheid in een groot aantal maten. Op de 110e verjaardag van de kanaalovertocht van Louis Bleriot vloog Gérard Thevenot in 2010 met een door een waterstofcel aangedreven ultralight zelf het kanaal over en presenteerde de elektrisch aangedreven ultralight Samson.

De laatste Atlas Vanwege de opkomst van parapente en de krimpende maar veeleisende markt voor deltavliegen kwam de ontwikkeling van deltavliegers bij La Mouette op een lager pitje te staan. De hoge ontwikkelingskosten wogen niet meer op tegen de kleine omzet. Dit jaar is de allerlaatste Atlas gemaakt. De Sphinx is nu nog te bestellen, en ook het onderhoud aan toestellen en de service gaat nog door. Toch komt hiermee een einde aan een tijdperk. Mede dankzij La Mouette is deltavliegen ook in Europa een volwassen en veilige sport geworden. Gelukkig zijn er met onder andere Icaro 2000, Bautek, Tecma, UL-Team en Ellipse nog genoeg Europese deltafabrikanten over met een ruime keus aan toestellen voor elk niveau. Zo lang als het

Selur Salta... atlaS ruleS! Paul Donkers

15 Delta Magazine N° 140

- CIVL -

civl plenary bELGRADO Dit jaar zijn we door Servië uitgenodigd in

Delta

van fabrikanten zoals lengte van de latten

Belgrado. Dat ze ons graag wilden hebben

Men wil de regels voor delta- en scherm­

en aspect ratio kun je veel prototypes

blijkt uit een perfecte organisatie en het

vliegen zoveel mogelijk gelijk trekken.

uitsluiten. Het gaat hier vooral om

feit dat ze diep in de buidel hebben getast.

Logisch, want ons wedstrijdconcept komt

eerlijkheid en deels om veiligheid. Je wil

Het hotel en alle maaltijden waren gratis.

grotendeels overeen en het grappige is dat

geen deelnemer met een stijve vleugel in

Zoals vaker ben ik met de afvaardiging van

we vanzelf al naar elkaar toe zijn gegroeid

je gaggle hebben. We besluiten te gaan

de US, Dennis Pagen en Jamie Shelden

afgelopen jaren doordat we regelmatig

meten en de piloten voor komend WK

een paar dagen eerder. Wij zijn vooraf nog

elkaars oplossingen gekopieerd hebben.

te waarschuwen dat ongecertificeerde

gaan skiën. Een experiment in een Balkan

Voor WK’s en EK’s zijn prototypes al jaren

vleugels met goed resultaat een belasting-

land, maar zeer geslaagd. Goede sneeuw,

niet toegestaan, maar wie heeft genoeg

en pitchtest moeten hebben ondergaan.

liften en pistes, en drankjes en eten op de

kennis om te bepalen wat een prototype is?

Dus ook Manfred met zijn wingtip extensies

pistes is goed betaalbaar. Een aanrader.

Daar zit verschil van mening, sommigen

zal met papierwerk moeten komen.

De vergadering was druk bezocht met

denken dat dit werk voor experts is,

ongeveer 40 aanwezige landen. Waar ging

anderen denken dat dit wel meevalt, als

We hebben twee bids, een van Brazilië

het allemaal over?

je maar de juiste zaken opmeet. Met data

voor het WK 2017 in Brasilia, en een voor de Europese kampioenschap 2016 in Macedonië. We hoeven dus niet te kiezen. Beide zeer ervaren organisatoren.

De Brazilianen willen ook wel een WK voor dames tegelijkertijd doen. Er is ruimte genoeg daar. Beide bids zijn erg aantrekkelijk, ook het vlieggebied van Macedonië ziet er mooi uit.

Sport Class In Annecy was vorig jaar het eerste Wereld Kampioenschap voor de Sport Class. Een aantal deelnemers waren toppiloten uit de topless klasse. Beetje flauw voor de deelnemers die echt alleen met kingpost vliegen. Het plan is nu om dit soort piloten een handicap te geven, zodat het voor hen veel moeilijker is hoog te scoren. Tweede idee is om een heel ander wedstrijdconcept te bedenken. Bijvoorbeeld geen race meer, maar een taak waarover je precies twee uur moet doen. Je krijgt de meeste punten als je er precies twee uur over doet, en aftrek van punten als je sneller of langzamer bent. Vervolgens kun je extra punten (30%) verdienen door een precisielanding te maken.

Delta Magazine N° 140 16

- civl -

Hoogtemeting Al jaren is er veel te doen over hoogteme­ ting, belangrijk omdat je hiermee voorkomt dat je in verboden luchtruim komt. Een aantal tracklog instrumenten gaf GPShoogte aan en sloeg barografische hoogte op, of andersom. Niet handig. Vanaf nu wordt hoogtecontrole barografisch gedaan en moet je zorgen dat je een barografische track in kunt leveren. Voor vrijwel alle wedstrijdpiloten geen probleem. Wel moet op de start meestal handmatig de juiste druk worden ingesteld.

Schermvliegen Rare jongens die schermvliegers. Dat wisten we al. Een paar weken geleden was er een WK in Colombia met maar enkele mid-airs en slechts 10 piloten kwamen met een noodchute naar beneden. Ze zijn blij dat er geen doden zijn gevallen.

Toch wordt er een voorstel (met een nipte meerderheid) aangenomen dat in plaats van de top 400 nu de top 500 kan meedoen met een WK. Dat betekent dat het ervaringsniveau voor toelating tot topwedstrijden omlaag gaat naar piloten die een keertje meevliegen in een

3 stemrondes gekozen voor Italië (Feltre,

sarissen op te zetten. Doel is snel

willekeurige wedstrijd en daar als 75e

Bassano)

informatie uit te kunnen wisselen. Ook is

eindigen. Motivatie: men is bang dat niet

men al een eind op weg met een nieuwe

genoeg piloten zich inschrijven en dat

Accuracy

organiseerders verlies leiden. Wel blijft

Precisielanden is bij het schermvliegen

de termijn waarbinnen je 40 wprs punten

stapje voor stapje op weg een Olympische

De Fransman Daniel Raibon-Pernoud

moeten hebben gehad 24 maanden en geen

sport te worden. Ze zijn een heel eind op

wordt voorgedragen voor het Hanggliding

36 maanden. De frustratie is groot bij de

weg. En ze staan open voor andere sporten

Diploma. Hij is de man die de Coupe

landen die veiligheid serieus willen nemen.

om aan te haken. Parachutespringers of

d’Icare bij St. Hilaire heeft bedacht en groot

delta’s. Waarom niet combineren bijvoor­

gemaakt. Niemand is tegen.

IPPI card.

Men wil de regel dat schermfabrikanten

beeld aan het eind van een wedstrijd. Het

gedwongen worden ook schermen voor

is een duidelijke en spannende sport met

Tijdens de plenaire vergadering stelt de

lichtere piloten te maken uitstellen. Dat

inmiddels allerlei technische ondersteu­

nieuwe secretaris generaal van de FAI zich

maakt het moeilijker voor lichtere piloten

ning. Niet alleen voor scoring, maar ook

voor: Susanne Schödel. Ze komt van zweef

om veilig mee te doen met wedstrijden. Net

om het voor toeschouwers aantrekkelijk

en wil nieuw elan geven aan de FAI, tot nu

als nu moeten ze veel ballast meenemen.

te maken. Ook Nederland heeft een actief

toe vooral een club oude mannen. Voor het

De wijziging wordt gelukkig weggestemd.

clubje precisielanders, waarvan enkele

eerst zijn er naast haar drie bestuursleden

De algemene trend bij scherm is dat er

pioniers met wereld faam. Huub Kouwmans

die vers uit de luchtsportafdelingen komen.

minder belangstelling is voor serieuze

word internationaal geroemd voor promotie

Zichtbaarheid vergroten en media-aan­

wedstrijden en meer voor funwedstrijdjes

van de sport en de hulp die hij allerlei

dacht is het doel. Het woord marketing

en evenementen, zeker onder de jongere

landen heeft gegeven. Ook heeft hij als

schijnt voor het eerst te zijn gevallen in

piloten. Ik denk dat we dat bij delta ook

instructeur een opmerkelijke scherpte voor

de FAI. Men is bezig met de Olympische

zien.

wat er omgaat in zijn studenten.

Spelen en mogelijk komt er een showsport:

Voor het WK schermvliegen 2017 staan 7

Er wordt gestemd over de plaats van het

er tussen veel sporten is te benutten, zodat

landen in de rij. Brazilië, Portugal, Turkije,

WK in 2017. Het gaat naar Albanië.

we elkaar meer dan nu versterken. Een

para-skiën. Ze gaat proberen de overlap die

Italië, Oostenrijk, Slovenië en Zwitserland.

proces waar we Nederland ook mee bezig

Allemaal goede kandidaten. Sommige

Plenary

gooien veel geld in de strijd, zoals Turkije

De veiligheidscommissaris is bezig een

waar vrijwel alles gratis is. Toch wordt na

netwerk van nationale veiligheidscommis­

zijn. Zeer terecht mijns inziens. •

17 Delta Magazine N° 140

- Human factors -

Human factor no. 2 overmoed

Tijdens de veiligheidsdagen, die tegenwoordig onderdeel zijn van de opleiding tot deltavliegpiloot, komt het onderwerp ‘human

de 12 human factors op een rij

factors’ aan bod. Dit gaat over de twaalf menselijke factoren die van invloed zijn op een goed verloop van een proces, bijvoorbeeld

communicatie

teamwork

stress

een deltavliegvlucht. Inzicht in de ‘human factors’ kan je

overmoed

normen

alcohol

bewustzijn aanscherpen. Het zijn factoren die we stuk voor stuk

concentratie

ziekte

vermoeidheid

in eigen hand hebben of kunnen krijgen. Vanzelf gaat dat niet,

kennis

medicijnen

voeding

het kost werk. Werk in de vorm van zelfreflectie en het wijzigen van gewoontes. In de komende Delta Magazines bespreken we daarom een aantal van deze factoren. Ze worden specifiek voor

zijn voeten. Bij de zesde landing grijpt hij mis bij het overpakken,

het deltavliegen uitgediept.

de rechtervleugel komt omhoog en voor corrigeren is het te laat.

Met een knal komt de linker leading edge op de grond en de piloot

Het start in ieder geval met stilstaan bij de ‘human factors’ en

belandt met een smak in het gras. De schade valt mee. Met hulp

jezelf daar eens op te scoren. Deze artikelenreeks, die tot stand

van omstanders komen de piloot en zijn vleugel overeind. Op zijn

komt in samenwerking met de veiligheidscommissie, wil hier een

gezicht is de verbazing af te lezen. Hoe kon dat nou gebeuren?

handvat voor bieden.

Het is niet toevallig dat dit bij de zesde landing gebeurde. Bij de De tweede human factor die we behandelen is ‘overmoed’ (of

eerste van de dag was het niet misgegaan. Toen was hij scherp,

zelfkennis zoals de vorige keer aangekondigd). Hoewel wij onszelf

kende hij de windomstandigheden van de dag nog niet en wist hij

als deltavliegers niet snel als overmoedige types met een gebrek

niet of er turbulentie laag bij de grond zou zijn of niet. Na enkele

aan zelfkennis zullen bestempelen, kennen we allemaal wel het

landingen voelt hij zich meer ontspannen, het zelfvertrouwen

intermediate syndroom.

neemt toe. De laatste landing gaat de zoveelste worden en ‘dat doen we wel even’. De piloot is minder scherp, duwt zich gerou-

Intermediate syndroom

tineerd omhoog door zich af te zetten op de bottom bar. Maar net

Het intermediate syndroom is kortgezegd het moment in ieders

wat minder hoog als de vorige landing waardoor bij overpakken de

vliegcarrière als we het gevoel hebben te kunnen vliegen, maar

upright net te ver weg is.

achteraf denken: “Toen moest ik nog veel leren”.

Het starten, vliegen en landen hebben we onder controle. We beginnen ons thuis te voelen in de lucht en kunnen lezen en schrijven met de vleugel. Dat is het moment waarop er soms iets mis gaat.

Lichte stress kan geen kwaad bij de start en landing, dat houdt je

scherp. Pas extra op bij je zoveelste start of landing.

Onverwacht een start die bijna misging, een slechte landing, of een beoogd landingsterein dat (bijna) niet meer gehaald wordt. Ik

Dit fenomeen treedt dus op als we als beginnende piloot zo vaak

vermoed dat de meesten bij zichzelf dat soort bijna-ongevallen wel

gevlogen hebben dat we zelfvertrouwen hebben gekregen dat we

herkennen. Daar hoef je je ook niet voor te schamen, het is een

het vliegen onder controle hebben. Maar ook als we op een dag

bekend fenomeen. Na een bijna-ongeluk realiseer je weer dat ook

meerdere starts maken, bijvoorbeeld bij lieren of slepen, of in een

jij een ongeval kan krijgen. Het gevoel van ‘dat overkomt mij niet

vliegweek waarin alle vluchten lekker gingen. Juist bij de zoveelste

maar een ander’, is even weg.

vlucht, de laatste start van de dag of van de mooie vliegweek moeten we extra alert zijn. Alleen door je bewust te zijn van je ‘relaxed’

Voorbeeld 1

zijn, je zelfvertrouwen, het ontspannen zijn. Door die zelfkennis kan

Op de Monte Cucco is een lokale piloot aan het toplanden. De wind is er perfect voor. Met regelmaat vliegt hij hard en laag over

je ongelukken voorkomen.

de start. Hij vliegt een snelle vleugel en een mooi slank harnas

Voorbeeld 2

dat er als nieuw uitziet. Meerdere malen landt hij ook perfect op

Bij Asprès hangen op een dag veel piloten in de lucht. Het is een

Delta Magazine N° 140 18

- Human factors prachtige soardag. Eén van de piloten is een veelbelovend talent

start is niet ideaal, vooral niet als het waait, want dan is er turbu-

die deze dag ten volle wil benutten en al 5 uur voor de berg hangt

lentie, vooral als je te ver naar achteren vliegt. Bij de 500e landing

als hij als afsluiting nog een stall besluit te doen. Niet zomaar een

gaat het mis en duikt de testpiloot de struiken in. Vleugel total loss

stalletje maar een echte. Hij pakt over naar de uprights en duwt

en zelf wat kneuzingen en schrammen. De piloot is totaal verbaasd

uit. De enkeldoeker stallt inderdaad fors en tumble’t. Na een paar

dat het mis ging. Hij heeft hier zo vaak geland en zo vaak met deze

wentelingen breekt de vleugel. Door de g-krachten duurt het even

condities. Hij begrijpt niet waarom het mis kon gaan. Hij deed niets

voordat de piloot de chute kan werpen. De piloot komt er onge-

anders dan de andere keren en toen ging het goed. Het blijft hem

schonden mee weg, maar stopt een jaar later met vliegen.

bezig houden totdat hij bedenkt dat hij een denkfout maakt.

Dit was mogelijk een geval van overmoedigheid en te weinig zelf-

Bij wind is er turbulentie en in turbulentie moet je daar niet landen.

kennis. Een stall doe je voorzichtig. Je handen blijven aan de bar en

Doe je dat wel dan is er 1% kans dat het mis gaat. De dag van de

je duwt langzaam de bar naar voren totdat … Toch denk ik dat velen

crash kwam hij die ene procent tegen. Dus hij deed inderdaad niets

wel herkennen dat als je wat aan het spelen bent, bijvoorbeeld als

verkeerd die bewuste dag, hij had alleen net als die andere 500

je wingovers doet, of lekker snelheid aanduikt om vervolgens de

keer er niet moeten landen. Doordat het 499 keer goed ging was

bar te laten komen, je de neiging voelt om het nog wat extremer

de (foute) gedachte ontstaan dat je bij die wind op die stek ook kan

te doen. Net wat harder de wingover inzetten of net wat lager over

toplanden. Deze denkfout maken we vrees ik allemaal in zekere

start scheren. Toeschouwers kunnen, alleen al door hun aanwezig-

mate. We draaien voor wat bomen langs en zijn wat onzeker over of

heid die neiging versterken.

we niet te dichtbij zitten. Het gaat goed en de gedachte dringt zich

Als je iets nieuws probeert doe

het met kleine stapjes en hou je

daarbij aan de limieten die de fabrikant voor je vleugel opgeeft.

Voorbeeld 3 Wills Wing gebruikt voor het testvliegen van nieuwe deltavleugels een start waar ze kunnen toplanden. Dat betekent dat ze er vaak starten en landen en ook geregeld bij wat mindere condities. De

op dat het kon. We doen het nog een keer, ons niet realiserend dat de kans dat het mis gaat misschien wel 5% is en dat 5% risico op een boomlanding teveel is. Op deze wijze verleggen we grenzen en bevestigen we voor onszelf telkens weer dat het veilig is en dat het kan. “Het ging toch goed” vormt onbewust het bewijs van de juiste beslissing. Het zou niet zo’n probleem zijn als ieder ongeval bij deltavliegen niet in potentie dodelijk kan zijn. • Hou je aan grenzen en waak voor het opschuiven hiervan.

19 Delta Magazine N° 140

- vliegervaring -

‘It’s a kind of magic’

Deltawachten

Omkering van omstandigheden

Het was een rare dag met het weer, erg lang deltawachten op de

Tegelijk met de melding van het landingsterrein, dat de wind daar

startplaats van Chamoux in de Rhône-Alpes Frankrijk. Dat delta-

voldoende was afgenomen, draaide de wind boven en kwam nu na-

wachten werd uiteindelijk beloond. Tegen alle verwachtingen van

delig uit het oosten. Omdat ik het meest ervaren was op deze stek,

cursisten en instructeurs met niet alleen een glijvlucht maar een

mocht ik het als eerste gaan proberen. Ik stond al zowat een uur

machtig mooie thermisch avondvlucht!

onder mijn toestel te wachten op een startmomentje, waarbij er of

Afgeschermd voor noorden wind

geen wind was, ofwel van voren. En ja hoor, 5 minuten voor de tijd dat we het zouden cancellen, was daar eindelijk een momentje. Om

Door de heersende Mistral (harde noordenwind) in het Rhône dal,

18:25 uur pakte ik mijn toestel op. ‘Attention!’ werd er geroepen

konden we niet op Col du Sapenay starten. Daarom zijn we uitge-

door de instructeur. Op dit bericht werden een aantal wachtende

weken naar Chamoux. Een stek die voor noordenwind afgeschermd

parapents aan de kant getrokken.

is door een hogere bergrug. Normaal is de lucht daar rustig bij wind uit het noorden. Zo was dit ook het geval bij aankomst op het

Magic air

landingsterrein. Na deze verkend te hebben, zijn we naar boven

Met bijna geen wind was het hard doorlopen en vloog ik al snel

gereden waar het ook nog zonnig en warm was, en we verblijd wer-

richting het landingsterrein. Daar zagen ze me al aankomen. Maar

den met een mooi briesje uit het zuidwesten. Helemaal goed dus!

ik merkte dat het helemaal niet zakte. Dus nog maar eens rechtsomkeer richting de start. Nog steeds niks gezakt en ik was zelfs

Sjouwen, opbouwen en starten maar, dachten we. Tot de instruc-

al boven de start uit. De lucht was rustig, en waar ik ook vloog, het

teur op het landingsterrein meldde dat hij uit zijn sokken waaide

ging eigenlijk nergens heel hard naar beneden. Ik en alle piloten

en toekeek hoe landende parapents achteruit vliegend in het mais

na mij genoten van het samen vliegen, het magisch uitzicht en

belandden. De wind in het dal was in korte tijd verrassend toegeno-

op gegeven moment de zon die achter de bergen verdween. Het,

men. Boven was hier niks van te merken. Daar bleef de wind goed.

gedurende de dag, flink opgewarmde dal en de koude lucht boven

Maar ondertussen merkte we allemaal dat de temperatuur boven

gaf ons deze magische vlucht (‘magic air’ genaamd).

wel ongewoon snel afnam. Ook kwam er een wolkendek op ons af zetten. De kou was gelukkig op te lossen door wat extra jasjes uit de auto te pakken.

Delta Magazine N° 140 20

Tekst en foto: Rens Peeters

- clubcursus -

Bösingen

Sleepprogramma Daidalos 2015

•

Net als in de afgelopen jaren, gaat Daidalos ook in 2015 weer

•

hulpmiddelen die het slepen gemakkelijker en veiliger maken (worden ter beschikking gesteld)

meerdere weken slepen in het inmiddels welbekende Bösingen.

flexibiliteit, je komt (na aanmelding) wanneer het je het beste uitkomt. En blijft zolang je wilt/kunt

Oké, Bösingen ligt niet naast de deur, maar biedt (misschien wel

•

verblijfsaccommodatie op het veld

juist daarom) uitdagende mogelijkheden. Gelegen in de op één na

•

gunstige prijzen

warmste deelstaat van Duitsland, biedt het al vroeg in het voor-

•

een prachtige omgeving en

jaar de mogelijkheid tot mooie thermiekvluchten. Omdat het daar

•

een inmiddels zeer ervaren opleidingsinstantie

eerder warmer is dan bij ons, is de wolkenbasis navenant hoger.

En, ondanks dat het terrein hoger gelegen is, is de ‘speelruimte’ tot

De eerste periode in Bösingen biedt de mogelijkheid om vooraf-

aan de wolkenbasis (voor zo ver aanwezig) veelal groter dan dat wij

gaande aan het NK-sleep, nog even flink te oefenen.

hier gewend zijn. Driehoeksvluchten van 100 kilometer in april, zijn

Daidalos zal in 2015 vaker in Bösingen zijn, maar mocht het nou zo

dan ook geen uitzondering.

zijn dat er een slecht-weer-periode dreigt voor een geplande week, dan zijn we ook zo flexibel dat we niet gaan.

Reden genoeg voor Daidalos om ook in 2015 in het voorjaar twee

Daarom is het nuttig dat je je van te voren (zonder verplichtingen)

aaneengesloten sleepweken te organiseren. In Bösingen heb-

even aanmeldt via de mail, zodat we je tijdig kunnen informeren

ben we het hele veld permanent tot onze beschikking en dus een

wanneer het nog even niet doorgaat.

prima gelegenheid om ‘s morgens of later op de dag onder rustige thermische omstandigheden de eerste vluchten van het seizoen

De (voorlopig) geplande periodes zijn:

te maken. Maar ook voor jouw eerste sleepvluchten, want net als

zaterdag 18 april t/m zondag 3 mei (uitloop mogelijk)

voorgaande jaren biedt Daidalos sleepcursussen aan. Daarin heeft

zaterdag 13 juni t/m zondag 21 juni

Daidalos inmiddels vele jaren ervaring. In Bösingen kun je leren

zaterdag 5 september t/m zaterdag 19 september

slepen onder uiterst aangename omstandigheden, zoals:

Mochten er wijzigingen in het programma ontstaan, dan zullen

•

een veld voor onszelf waarop het voornamelijk om het delta-

deze op de Daidalos-site worden vermeld: www.avda.nl/daidalos/

vliegen zelf gaat

Voor informatie en aanmelding: harm.annet@planet.nl

•

een zeer langzaam vliegend sleeptoestel 21 Delta Magazine N° 140

- Vliegervaringen -

Met zandsteen tussen de tanden Soaren is een van de vliegtechnieken die heel goed in Nederland

16 Meter temmen

te doen is. Mijn budget om te vliegen is niet al te groot met

Voor soaren heb je (met een enkeldoeker) minimaal 11 knopen

twee studerende kinderen. Hierdoor kan ik niet vaak naar de

wind zonder sterke vlagen nodig. Dat is iets meer dan 20 kilometer

bergen gaan om me daar uit te leven in de geweldige thermiek

per uur, net boven stallsnelheid. Alleen dan kun je boven blijven.

kookpotten van de Alpen. Daarom wil ik zoveel mogelijk de

De eerste keer dat ik met mijn delta boven op het lage duin van de

vliegmogelijkheden in Nederland benutten: lieren, slepen en

Nieuwe Maasvlakte stond was best spannend. 12 knopen wind, 16

soaren. De eerste aantekening heb ik binnen met het behalen

vierkante meter doek dat er met dit kleine mannetje vandoor wil.

van mijn B2, maar voor slepen en soaren moet ik nog mijn

Mijn respect voor de natuurkrachten was ineens weer nadrukkelijk

aantekeningen halen. Met dit verhaal hoop ik andere piloten

aanwezig. Ik was een stuk minder stoer dan net nog op het strand

enthousiast te maken om ook te gaan leren soaren. Hoe meer

met het opbouwen. Maar ach, zo was ik gelijk weer scherp en ge-

piloten dit doen, hoe makkelijker het is om in de toekomst af te

concentreerd om de eerste hopjes vanaf het duin te maken.

spreken met een leuk groepje.

Stap voor stap vooruit

Kansen pakken

Bij elke volgende soardag wordt mijn vertrouwen en de handig-

Laat ik maar eens beginnen met een groot nadeel te benoemen van

heid steeds groter. Hierdoor kan ik elke keer een stapje maken,

soaren: het is nauwelijks te plannen. Wil je gaan soaren, dan is het

bijvoorbeeld de eerste keer indraaien en paralel aan het duin

belangrijk om je agenda zo flexibel mogelijk te houden. Soaren kun

vliegen. Dat duin is toch verrekte dichtbij en te ver doordraaien lijkt

je alleen doen in de juiste omstandigheden. Die omstandigheden

me helemaal niet leuk! Jammergenoeg was die dag de wind nogal

luisteren in het begin héél nauw, hierdoor zijn de juiste omstan-

cross. Tegen de wind in langs het duin ging prima, maar keren en

digheden dan ook heel zeldzaam. Je zal zien dat je net wat op de

met de wind mee ging mij veel te hard. Daar had ik nog te weinig

agenda hebt staan wat je niet kan verzetten als plotseling een dag

Fingerspitzengefühl voor.

van tevoren het perfecte vliegweer lijkt te komen. Balen! Het heeft bij mij maanden geduurd voor ik mijn eerste lessen kon nemen.

Alles reageert toch net weer even anders dan bij het lieren. Toch

Twee keer waren de omstandigheden goed, maar mijn agenda liet

merk ik bij iedere poging dat ik meer controle aan het ontwikkelen

het niet toe om mee te kunnen. De rest van de keren was de wind

ben. Stap voor stap worden bewegingen geautomatiseerd en komt

net te zacht, of te hard, of net niet uit de juiste richting, of te vlage-

er meer ruimte in het hoofd om de signalen van de bottombar in

rig, of het was gewoon baggerweer zodat je beter binnen kan zitten

de handen, de wind op de huid en van alles wat ik zie, om te zetten

achter je pc om een mooi verhaal voor DeltaMagazine te schrijven!

in een gecontroleerde start, vlucht en landing. Het wordt steeds leuker!

Delta Magazine N° 140 22

- Vliegervaringen -

Tekst: Frits van Dijk Foto’s: Monique Kemp

De eerste keer indraaien is verrekte spannend!

Meer kansen

voor bovenop het duin, achterover getuimeld over mijn vlieger heen

Het leuke van vooruit gaan is dat de omstandigeheden die je aan-

richting parkeerplaats. Ik pas nog even. De windkracht heeft langer

kan steeds ruimer worden. Is voor de eerste hopje 11 tot 12 knopen

aangehouden dan verwacht. Het lijkt dat buiige wolken langzaam

al voldoende en spannend genoeg, hoe vaker je vliegt hoe sterkere

steeds minder actief worden. Na een uurtje wachten zijn de wolken

winden je aan kan. Afgelopen februari was er zo’n kans. Op zater-

minder, het zonnetje zorgt dat de temperatuur een paar graden

dag was de wind ruim boven de 21 knopen, dat is 39 kilometer per

stijgt. We besluiten om op te bouwen.

uur. Dat is nog veel te hard voor mij, het was ook nog eens te vlagerig. Maar de verwachting voor de volgende zondag waren een stuk

Respect voor de windkracht

beter. ‘s Nachts zou de wind inzakken naar 16 knopen (30 kilometer

Daar sta ik weer onder mijn vlieger boven op het duin. Zwaar tillen

per uur), recht op het duin bij de Brouwerdam staan en niet vlage-

hoef ik hem niet, hij wordt nu al opgetild door de wind. Geluk-

rig zijn. Vroeg uit de veren, vlieger op het dak en rijden! Ik woon in

kig word ik door twee man goed vastgehouden aan de voor- en

het bos, hoe hard het waait merk ik pas als ik voorbij Driebergen in

zijkabels. Nog niet loslaten, please! Ik heb weer opnieuw groot

een meer open landschap kom. Hoe dichter ik bij de Brouwersdam

respect voor de kracht van de wind. Maar ook is er een gevoel van

kom, hoe meer mijn vlieger al de neiging heeft om op te stijgen.

prettige opwinding in me, de wind is mooi strak en staat recht op

Het is 2 graden boven 0 en ik rij nog door een hagelbui, lekker

het duin en ik heb na een paar keer diep ademhalen vertrouwen in

weertje om te gaan vliegen. Eenmaal op de Zuid-Hollandse eilan-

mijn kunnen. Ik geef een teken dat ik start, doe een halve stap en ik

den trekt het steeds meer open en de temperatuur stijgt ook wat.

vlieg. Yeah! Geweldig. Wat is vliegen toch kicken!

Op de parkeerplaats ontmoet ik Aernout, Heleen, René, en Monique als toeschouwer en fotograaf.

Zandstralen

Het lukt me om een aantal keer heen en weer te vliegen. Dan zak ik toch weer uit, omdat ik met de bocht te ver bij het duin vandaan blijf en uit de soarband raak. Toch nog angst om tegen het duin aan

De buien zijn nog niet op die dag, gelukkig duurt het maar kort en

gesmakt te worden? Ik heb die dag vijf starts gemaakt en steeds

gaan we eens kijken op het strand waar we de beste de startplaats

heb ik enige tijd boven kunnen blijven. Halverwege de middag zakt

kunnen vinden. Eenmaal het duin over krijg ik happen vol met zand

de wind in en is het afgelopen. Ik kan me nu al bijna niet meer

binnen en knarst het tussen mijn tanden. Ik moet ineens denken

voorstellen dat ik de eerste keer met zoveel wind het gevoel had dat

aan de mondhygiëniste waar ik vorige week nog in de stoel zat:

het hard ging. Zo zie je maar dat veel oefenen helpt om aan zwaar-

“Mevrouw, kunt u mijn zandsteen verwijderen?” Op het strand meet

dere omstandigheden te wennen. Doen, doen, doen. Zo kom ik stap

de windmeter snelheden tot 39 kilometer per uur. Ik stel mezelf

voor stap van bewust onbekwaam naar onbewust bekwaam.

23 Delta Magazine N° 140

- Stekken -

Altes Lager

“Vanaf onze tent is het maar 100 meter naar de startplek.”

Tekst en afbeeldingen: Sander van Schaik

Het hoofdgebouw heeft toiletten, douches,

Op niet vliegdagen kun je naar Berlijn.

Foto’s: Anne-Marie Breederland

slaapvertrekken en diverse andere ruimtes

Dat duurt 45 minuten met de trein vanaf

voor briefings en lessen.

Jüterbog en een speciaal retour kost 31

Deltavliegen vanaf Altes Lager (70km

euro voor maximaal 5 personen (incl. me-

onder Berlijn), dat leek me nog wel eens

Wij bouwen onze tent op onder een boom

leuk om te gaan doen. Ik had gehoord

aan de rand van het oude vliegveld zelf.

dat het een oude legerbasis was en dat

Vanaf onze tent is het de komende dagen

Voor diner zijn er diverse mogelijkhe-

het een gezellige competitie heeft en dat

meermaals slechts 100 meter lopen naar

den, wij hebben gegeten bij de Bodega,

Harm & Annet er sinds enkele jaren met

de startplek.

Schloßstrasse 99 in Jüterbog en bij één van

de DragonFly bij zijn. Vorig jaar kwam

trokaart).

de beste Kebab tenten ooit: Ali Baba aan de

het ervan en zo stonden we na een lange

Vanwege de wedstrijd is er een extra grote

autorit van 1.200 km vanuit Frankrijk

tent bijgezet waarin de briefings, feest en

ineens op 28 juli 2014 op een voormalige

ontbijt wordt verzorgd. Voor 5 euro kun je

Voor meer informatie over de vliegstek kun

Russische luchtmachtbasis in het gehucht

onbeperkt en uitgebreid ontbijten, dat is

je terecht op http://www.dcb.org/

Altes Lager (nabij Jüterbog).

goed geregeld. Alles wat je verder aan kos-

Wat direct opvalt is de ruimte die er is en

ten maakt dien je achteraf op een envelop

Om de mogelijkheden van deze stek te

dat zijn vele, vele hectaren. De gebouwen

te schrijven en het ingestoken geld in een

laten zien, ga ik dieper in op taak 2 van de

zijn vergane glorie, maar gewoon ‘gründ-

brievenbus te gooien, ook al zo relaxed.

German Flatlands.

lich’ functioneel.

Het vlieggebied is uitermate geschikt voor

Haydnstraße in Jüterbog.

beginnende overland- en wedstrijdpiloten.

German Flatlands taak 2

Dit komt omdat de omgeving veel gras- en

Er werd deze dag een driehoek uitgezet van

Er is voldoende ruimte om alle windrichtin-

akkerland bevat waardoor je altijd geschik-

108 km. Eerst 45 km naar het westen, dan

gen opgesleept te worden en als er gelierd

te landingsopties hebt. Door de enorme

38 km naar het noordoosten om vervolgens

wordt, dan is de maximale afstand 1.600

hoeveelheid windmolens kun je bijna altijd

de laatste 25 km weer terug naar Altes

meter. Er zijn acht oude shelters - waar

zien waar de wind vandaan komt bij een

Lager te vliegen.

vroeger de MIG’s in stonden - in het beheer

landing. Het oppervlak neemt hier heel

bij de vereniging. Nu staan er diverse MLA’s

snel zijn water op. Hierdoor is het zelfs na

Na mijn start (1) achter Harm werd ik

in, maar ook opslag van delta’s, rigids en

een flinke dag regen de dag erop gewoon

netjes afgezet in een bel (2). Deze bracht

sleeptoestellen.

flink thermisch.

mij redelijk vlot naar wolkenbasis. Ik vloog

De Stek

Delta Magazine N° 140 24

- Stekken samen met twee andere delta’s richting

keerpunt was. Tegen de wolken aangeplakt

Alleen na de bossen moest ik toch wel

een bosrand (3), waar het weer naar wol-

(8) ging ik steken richting het keerpunt. On-

even goed nadenken wat te doen. Ik was

kenbasis ging. Ik zag de anderen niet meer

derweg vond ik nog een bel en uiteindelijk

al tot 1.200 meter gezakt (13) en voor me

en stak verder richting een mooie wolk een

zat ik met een aantal delta’s te thermieken

(richting Bad Belzig) was een blauw gat.

stuk verderop (4). Toen ik daar in de buurt

die net het keerpunt hadden gerond. Altijd

Als ik verder zou gaan, zou ik misschien in

kwam zag ik twee rigids draaien, maar

leuk om op bijna 2.000 meter hoogte even

de loskomende thermiek van dit dorp weer

even later ging er één naar het noorden en

te zwaaien naar andere piloten. Ik ging even

omhoog kunnen, maar dat was mij te on-

één naar het zuiden. De wolk was inmid-

snel heen en weer naar het keerpunt (10)

zeker. Ik zag richting het noordwesten een

dels opgelost en ik koos ervoor om richting

om hierna onder dezelfde wolk (11) weer

mooie donkere wolk (14) staan en besloot

het zuidwesten te vliegen omdat er een

terug te komen op wolkenbasis.

hier naartoe te gaan.

wind op staat (5) en ik toch wel graag naar

Tweede been

Terwijl ik mooi omhoog draaide, zag ik on-

het keerpunt wilde vliegen. Inmiddels zat

Richting keerpunt 2 lagen er enorme

der me de nodige andere delta’s aansluiten.

ik alweer onder de 1000 meter en wilde

bos­sen voor me. Ik vind dat best span-

Op de route naar en voorbij Bad Belzig

ik niet in de problemen komen. Even later

nend, maar met deze hoogte kan er weinig

pakte ik elke thermiek (15) die er maar

vond ik een bel (6). In de thermiek en de

gebeuren. Ik had op de route een aantal

was, het was immers een lastig stuk.

drift van de wind zat ik boven een groot bos

goede uitwijkmogelijkheden (12).

open vlakte lag met een bosrand waar de

Ik zag een zweefvliegveld (16) en een

(7), maar met deze hoogte maakt dat niets Het eerste gedeelte over de bossen ging

zwever die laag flink stijl aan het draaien

prima. Als ik bij een wolk aankwam dan

was (17). Ik kwam boven hem aan, maar dit

deed deze het prima, ook omdat de ther-

ging maar mager omhoog. Even ten zuiden

Ik besloot de wolkenstraat te volgen (t/m

miek op de voorspelde plek onder de wolk

van mij zag ik een kleine roofvogel als een

8), ondanks dat dit niet richting het eerste

zat (de windkant).

speer omhoog gaan. Ik verlegde mijn koers

uit.

Wolkenstraat

25 Delta Magazine N° 140

- stekken 200 meter en daar speerde ik in de beste

nog goed omhoog komen, maar de bel was

vond ik helemaal niets. Ik zag ineens iets

bel van de dag omhoog (18). Ik ging nu

later niet zo sterk meer. Om me heen zag

oostelijker op de route een stuk weiland in

richting het 2de keerpunt steken. Ik hield

ik iedereen in de ‘scan-modus’, maar er zat

de zon komen en besloot (21) hiernaartoe

eerst een wolk aan die even ten noorden

hier niets meer.

te vliegen.

delta’s draaien in de buurt van het keerpunt

Richting Altes Lager lag alles in de scha-

Het bleek allemaal ijdele hoop, want de

en besloot rechtstreek hierheen te vliegen.

duw en ik moest dat erorme stuk bos nog

dag was op en ik zette mijn delta in een

over. Ik besloot te gaan steken richting een

enorme wei aan de grond (22). Het was een

Het keerpunt (19) lag precies in de ther-

deel van het bos waar het wat smaller was

miek, dat was handig. In het begin konden

(20) in de hoop nog ergens thermiek te vin-

hele mooie vlucht van 4:11 uur en ik werd hiermee 7e van de dag. Van de taak had ik

we met een groepje van voornamelijk rigids

den. Onder de uitgesmeerde wolken door

93 km volbracht. •

hiervan lag, maar later zag ik andere

Delta Magazine N° 140 26

- Wedstrijd -

NK 2015 NK Slepen bij Deelen

sleep naar verwachting 20 euro. Meld je z.s.m. aan voor het NK

Ook in 2015 wordt er weer een NK georganiseerd.

slepen, wij willen op tijd weten hoeveel sleeptoestellen we moeten

Voor het NK slepen is de periode van 14 tot en met 17 mei, het

organiseren. Wees er daarom snel bij met je aanmelding en beta-

Hemelvaartweekend, gekozen en de locatie is Deelen.

ling.

NK Berg bij Monte Cucco

NK Berg:

Het NK berg 2015 wordt gehouden van zondag 19 tot en met zater-

•

B3,

dag 25 juli aan de Monte Cucco in Italië, met zaterdagavond 18 juli

•

WA verzekering,

de registratie.

•

ziektekostenverzekering,

•

FAI sportlicentie.

Inschrijving Zodra het online registratie formulier gereed is, zal dit bekend

Inschrijfgeld: 125 euro, dit is inclusief een t-shirt en benutting van

worden gemaakt op de afdelingssite, in een bestuurs-email, op de

een track en trace systeem.

deltachat en deltamail. Bij voldoende rigid (klasse 5) piloten kunnen we een aparte score / wedstrijd maken. Dit zelfde geldt voor een

Vervoer berg: naar de start en ophaal: kosten, bij betaling voor 1

sportclass scoring en een enkeldoekers klassement.

april 110 euro, daarna 130 euro. Retourtje Nederland-Monte Cucco 85 euro.

Nog even de vereisten en bedragen: NK Slepen:

Indien je voor het eerst met het berg NK meedoet betaal je slechts

•

Sleepaantekening,

40 euro, inschrijfgeld. Nadere informatie over het kampioenschap,

•

WA verzekering,

data, tijden en de regels lees je in de Local Regulations: Houd de

•

B3,

afdelingswebsite in de gaten voor de laatste informatie.

•

evenals wieltjes of skids.

Annet Vieregge

Inschrijfgeld tot 1 april 95 euro, na 1 april 120 euro. Kosten per

Voorzitter sportcommissie KNVvL afdeling zeilvliegen •

Blije gezichten door een mooie taak vanaf Deelen Fotograaf: Anne-marie Breederland

27 Delta Magazine N° 140

- scoring -

Fixed TOTAL validity scoring Tekst: Rob in ‘t Groen

4.

Een nieuw scoresysteem voor een leuke en eerlijke wedstrijd In het GAP scoresysteem dat normaal wordt gebruikt voor wed-

Sommeer de behaalde taakscores van de piloot (niet de prestatiepercentages) in de volgorde van de gerangschikte prestatiepercentages (de beste vluchten tellen als eerst mee), totdat de som van de meegetelde taken gelijk is aan de vooraf vastgestelde FTV-waarde.

strijden, worden de resultaten van alle vluchten bij elkaar opgeteld om het klassement te bepalen. Door de verschillende dagen een

Het netto-effect van deze scoringsmethode is dat een piloot die

verschillende geldigheid te geven, houdt de GAP-methode rekening

goed vliegt op moeilijke dagen, meer van deze moeilijke dagen

met het effect van geluk op moeilijke dagen. De totaalscore van de

(met lage geldigheid) kan laten meetellen in de totaalscore dan een

piloten is een eerlijke vergelijking, omdat elke piloot dezelfde kans

piloot die alleen goed vliegt op makkelijke dagen (met hoge geldig-

had om dezelfde maximale score te behalen. Echter, soms zijn er

heid).

situaties waarin we niet alle dagen willen of kunnen meetellen in de totaalscore voor het klassement. Voorbeelden zijn:

Je kunt ook zeggen dat met de FTV-methode, de slechtste dagen

•

een weekendwedstrijdserie waarbij de piloten niet elk week-

van een piloot uit het klassement weg laat. Dit voordeel kan op ver-

end aanwezig kunnen zijn;

schillende manieren worden ingezet: de piloot kan een wedstrijd-

we willen het racen aanmoedigen door de slechtste vlucht(en)

dag missen, of de piloot kan er voor kiezen sneller te vliegen (met

niet mee te tellen voor het klassement.

kans op een hoge dagscore) zonder het risico om zijn/haar positie

•

Voor de hierboven genoemde situaties heeft Tim Cunnings uit Australië de Fixed Total Validity (FTV) scoringsmethode uitgevonden.

Hoe het werkt

in klassement te verliezen.

Een voorbeeld van het effect op de resultaten In DeBeNeCup 2014 vloog Kurt zeer goed, maar helaas kon hij de

Fixed Total Validity (FTV) is een methode om piloten te scoren op

laatste taak niet meedoen. Op deze laatste dag was het behoorlijk

hun best gevlogen taken, in plaats van op álle gevlogen taken.

goed vliegweer. Daarmee heeft Kurt flink wat punten laten liggen,

Hiertoe wordt slechts een percentage van het totaal aantal beschik-

en verloor hij zelfs zijn podiumplaats.

bare taakpunten geldig verklaard. Voor alle piloten worden de beste taken of delen daarvan gescoord tot het maximum aantal geldige

In tabel 1 staat het klassement van DeBeNeCUP 2014, zoals origi-

taakpunten is bereikt. Fixed Total Validity betekent: de som (total)

neel berekend met de standaard GAP-methode.

van beschikbare punten (validity) is vastgesteld (fixed) op dezelfde Stap 1 - Als we de wedstrijd met een FTV-factor van 50% hadden

waarde voor elke deelnemer.

gescoord, zouden we voor elke piloot alleen de beste helft van de De FTV score van een piloot wordt via de volgende stappen bere-

scores gebruiken. De totaalscore van 2938 punten van Jochen was

kend:

gelijk aan het maximum aantal haalbare punten in de wedstrijd.

1.

Bepaal de FTV-waarde, d.w.z. bereken hoeveel taakpunten er

Met de 50% FTV-factor wordt de FTV-waarde (het aantal geldige

geldig zijn.

taakpunten) dan op 1469 punten vastgesteld.

2.

3.

Bereken voor elke taak van de piloot, het relatieve prestatiepercentage, dat is de taakscore van de piloot gedeeld door het

Stap 2 - In tabel 2 zijn de relatieve prestatiepercentages voor

maximum aantal beschikbare punten voor de taak.

Jochen en Kurt berekend. Jochen won alle taken met de maximum

Rangschik alle vluchten in aflopende volgorde van de presta-

aantal taakpunten, daarom zijn voor hem alle prestatiepercenta-

tiepercentages.

ges 100%. Kurt had betere en slechtere dagen, dus zijn prestaties Delta Magazine N° 140 28

- scoring -

verschillen per taak. En, omdat Kurt niet aanwezig was op de laatste dag, is zijn prestatie voor taak 5 gelijk aan 0%.

Stap 3 - Met de relatieve prestatiepercentages kunnen we duidelijk zien dat Kurt zijn beste taak, taak 3 was, gevolgd door taak 4 en taak 2.

Stap 4 - Voor Kurt tellen we eerst taak 3 mee, dat geeft hem 357 punten van de 406 geldige taakpunten, dan tellen we taak 4, die geeft hem 705 punten van de 979 geldige taakpunten. Voor beide taken samen werd Kurt gescoord voor 406 + 979 = 1385 taakpunten.

De FTV-waarde is 1469 punten. Dus we kunTabel 1: klassement van DeBeNeCUP 2014, op basis van traditionele GAP-scoring

nen voor Kurt nog 1469-1385 = 84 geldige taakpunten meetellen. Dit doen we, door taak 2 deels (voor 55,5%) mee te tellen. Daarmee scoort Kurt nog eens 34 punten van de 84 geldige taakpunten.

In tabel 3 staat het klassement van DeBeNeCUP 2014, herrekend met de FTV-methode.

Tabel 2: berekening relatieve prestatiepercentages

FTV scores in DeBeNeCup 2015 DeBeNeCUP van dit jaar zal gescoord worden met de FTV-methode. Het percentage is nog niet beslist, maar waarschijnlijk zal de FTVfactor op ongeveer 70% worden gezet. Dat betekent, als je 1 van de 3 weekenden mist, dat je nog steeds een eerlijke kans hebt op een goede score in het klassement. Je kunt er natuurlijk ook voor kiezen om de FTV-methode te gebruiken om het beste uit jezelf te halen en de taken zo snel mogelijk proberen te vliegen. Daarmee kijken we uit naar interessante en eerlijke wedstrijd voor alle piloten. •

Tabel 3: klassement van DeBeNeCUP 2014, op basis van Fixed Total Validity scoring

NIEUW TELEFOONNUMMER FLYING DUTCHMAN !

Het telefoonnummer van Flying Dutchman is onlangs gewijzigd in 06 - 10 53 32 58 Bob Koenders, Nudepark 126, 6702 DX, Wageningen

29 Delta Magazine N° 140

- internet -

Vernieuwde KNVvL website afdeling deltavliegen

De website van de KNVvL is vernieuwd met voor iedere afdeling een nieuwe eigen ruimte. De site van de afdeling deltavliegen is hierdoor ook in een nieuw jasje gestoken.

Het uiterlijk is opgefrist en de naamsverandering van zeilvliegen naar deltavliegen is uiteraard ook doorgevoerd.

Nieuws en agenda worden aangevuld met actuele zaken.

Het is even wennen voor sommige leden, de naam zeilvliegen

Het NK slepen en Dutch open 2015 kun je vinden onder het menu

is nu echt verdwenen van de site. Aan de website wordt hard

wedstrijdvliegen.

gewerkt. Is de site nu nog vooral gevuld met content uit de oude site, langzaam maar zeker komt er steeds meer nieuwe content

Onder het menu veiligheid zijn veiligheidtips te vinden. Hier vind

bij. Alle formulieren die je nodig hebt om brevetten en aanteke-

je ook het ongevallenregistratie formulier.

ningen aan te vragen zijn te downloaden onder het menu ‘documenten’. Daar vind je ook het handboek en een lijst met examen-

Deltatjes worden niet meer in het tweejaarlijks Delta Magazine

stof die minimaal bestudeerd moet worden voor het halen van je

geplaatst. Heb je nog wat te verkopen, dan stuur je dat naar

theorie examen.

a.vandekraats@gmail.com en wordt je advertentie gratis op de site geplaatst onder het menu Deltatjes.

Delta Magazine N° 140 30

- internet -

Vernieuwde website Deltavliegvereniging Plus5

De website van Plus5 is ook vernieuwd. Henk Drent heeft enorm

diverse weerlinks in Europa en nog veel meer. Perfect voor je

veel werk verzet om de site optimaal te laten werken.

vluchtvoorbereiding.

De site is flink opgefrist waarbij de agenda en de babbelbox

Op de ledenpagina vindt je de ledenlijst en de clubbabbelbox.

direct opvallen. De site heeft een uitgebreid aantal links in drie

Wil je meehelpen om de site up to date en interssant te houden?

rubrieken: weer, vliegstekken info en newsfeeds.

Stuur je materiaal naar Jack Janssen: jack.janssen@casema.nl

De vliegstekkeninfo bevat links naar DHV databank, Paragliding

Ben je nog geen lid? Ook dat kun je via Jack Janssen regelen.

365 en FFvL databank. De weerlinks zijn enorm uitgebreid met actuele weerkaarten, plaatslijk weer op de lierstek Bemmel, 31 Delta Magazine N° 140

- foto -

Forbes AustraliĂŤ

Emiel Jansen stuurde deze foto in, die hij maakte na een mooie vlucht bij de Forbes Flatlands 2015.

Hij vloog er onder andere een nieuw persoonlijk record van 171,8 kilometer met een gemiddelde snelheid van 51,4 km/u!

Delta Magazine N° 140 32