Bouwen en vliegen 1981 1

l7e jaargang -

Nr. I - januari l98l

wffiroffiffi ;,1

ffiffiffiffiru

-

;*,tt.

HO

North

American

P

51

W

Mustans

ffi*")",ffiï i i<

F-{

,,

"'-.n''t'"t'. #*it'r'':ii,'@È'YÍ' -r.sq:,:seffi&É:*:,Ssffi .

maniĂ?estatie van modelbouw en andere technische hobby's

2

Van de voorzitter

Dat vraagt om ruirnte, om mogelijkheden orn onze sport te beoe.fenen. De overheid moet beseÍÍen, dqt een ledensÍop

Bouwen en Vliegen, uw gelie.fde afdelingsblad, in een gekleurd jasje. Van harte proficiat, modelvlieger! lla uw, enlhousiasme zult u zich als goed Nederlander afvragen: ,,Wie zal daÍ beÍslen?" Geruststellend kan ik u dqn verzekeren, dat dit hoofdr,akelijk qdv,erteerders zullen z,ijn.

De kreeÍ: ,,Steun onze adverteerders" zou ik ook kunnen omdraaien tneÍ het verzoek om ons ntet adverteerders te ondersteunen. Uw Bouwen en Vliegen zal er ongetwijfeld nog beter van worden en dat is ons aller wens. Klanten s.v.p. opgeven aan de redacÍie!

een slechÍe zaqk is voor plaatseliike clubs. Deze clubs moe-

Na deze prettige mededeling, rnoet ik ook nog even stilstaan bij een droevig ongeval dat in onze sport heeft plaars-

Íen dqt ook bese.ffen! Met wildvliegerij is niets en niemancl gebaal; ook de veili.sheid en het aanzien vqn de.sport niet.

OrganisaÍorisch en bestuurlijk zullen we in de Íoekotnst genoodzaokt zijn orn hogere eisen te stellen, anders :,iet het er slecht uit.

Dat is ook de reden waorom ik club-bestuurders en alle leden oproep om een deel vqn hun ,,y,rije" hobblttijd ter besc'hikking te stellen van het ,,algemene" nut. Geen tijd, is geen excuus! Egoistne wel. Maor dat brengÍ geen ruqx.

Indien u die nastreeft gqqt u meewerken uw districtsbestuur te verslerken. Door een geschikte buitenstaander warm te rnaken of zel.f wqnn Íe lopen. Doe mee!

gevonden. Inmiddels zal iedereen op de hoogte zijn van het ongeluk op Terlet tussen een R.C.-motormodel en een zwever. De leerling-zweefvlieger in de trainer zal hierdoor een oog moeÍen missen. Een ongeluk waarbij alle beoefenaren vqn luc'htsporten even stil lnoeten sloon in bezinning en overleg en waarbij ik namens u allen graag mijn deelneming, betuig met het slachtoffer.

Inhoud

Vtnerken, der qlle

Van de voorzitter (j. de Zwart)

-^t Íroost y,an de betroffen modelvlieger kan ik slechts

ge,qevens en zekerheden nog geen echt onp.eluk kunnen ttitsluiten.

Ook de conclusies die we hieruit moeten trekken zijn echter

duidelijk: een der,gelijk ongeluk moet een uitzondering bli.iven !

Daarorn :al on:e :elfdiscipline nog groter dienen te worden en de voorschri.ften waaronder we onze sport beoefenen

Hans de Zwqrt Voor:it ter a.fd. ModelvlieqtuiNsport

Proficiat Willem Indoor Nieuws (\À'. Beekmeyer) Geluidsvermindering bij modelvliegtuigen (Deel 7) (Prof. Dr. Ir. W. Schlösser)

nog stringenter.

Hengelen (C. Breeman)

Het vlie.qbreret aql een vanrylfsprekendheid moeÍen worden

Fai-lndoormodel,,Ardea" (O. Rodenburg) Records, een braakliggend terrein (A. L. Aarts) Sport en Schaal rubriek (A. Lefebure/H. v . d. Meer) Nieuws uit het buitenland

Door de ernst yen het voorgaande wss ik bijna vergeten om u vreLtgdevol te berichten over de ,, mijlpaal" vqn 70A0 bden.

De verschijnin,qsaÍstqnden von Bouwen en Vliegen zijn echter te qroot. Op het moment dat u dit leest zijn het er namelijk reeds pltrt. 7300, want we groeien nog iedere dag

Wedstrijden Delta Oss vliegweekend 1980 (J. Hermkens) Mededelingen Cartoon (W. Stol*'ijk)

en clubs :ullen er nieÍ qan kunnen ontkomen om onze advie;en en voorschriften uit te voeren.

Met de stortnachtige ontwikkeling van de modelvliegtuigsport in Nederland blijft ons geen andere mogelijkheid over.

met onge|eer

I

nieuw,e leden.

v

Studieblad afdeling Modelvliegtuigsport KNVvL het overnemen van artikel ofdelen daarvan is alleen mogelijk na schriftelijke toestemming van de KNVvL-afdeling Modelvliegtuigsport.

Redaktieadres

KNVvL-Afdeling Modelvliegtuigsport, Jozel' Israëlsplein 8, 2596 AS's-Cravenhage, tel. 070-1.15457.

Verschijningsfrequentie: 2-maandelijks.

Abonnementsprijs Leden gratis I Bibliotheken/30,-.

Abonnementen kunnen worden besteld door overmaking van /30,* op giro t79618, KNVvL, Den Haag o.r'.r. ,,.{bonnemenr Bouu'en en Vliegen".

Adverlenties Advertentietarieven worden op aanvraag toegezonden.

Dc redaktie is in geen geval aansprakelijk voor de inhoud van opgenomen advertenties.

Yormgeving en druk Drukkerij Van Deventer 8.V., 's-Cravenzande Verantwoording illustraties Werkgroep Voorlichting, Technische Commissie en KNVvL Fotoarchief.

Bij de voorplaat ,,Grote oktit,iteiten"

Proficiat \ryilem! ja, velen onder u hebben hem reeds herkend. Het is C. W. Schoorel (zeg maar ,,Willem") in een typische houding tijdens Oh

& ยง

een wedstrijd.

De modelvlieger Willem Schoorel begon in de dertiger jaren met vrijvliegende modellen. U weet wel met gespleten bamboelatjes, gebogen boven een kaarsvlam. Modelbouw, wat alleen de echte modelbouwers uit die tijd volhielden.

Na de oorlog werd hij de stuwende kracht achter de oprichting van de Eindhovense Luchtvaart Club en al spoedig werd het eerste begin gemaakt door Willem met radiografisch bestuurde modellen. Aanvankelijk met heel storingsgevoelige zenders en ontvangers, met grote buizen en nog grotere batterijen.

In het midden van de zestiger jaren was er in een Amerikaans tijdschrift een publikatie over het zelf bouwen van een proportionele radiobesturing. Willem bouwde deze radio (,,Digitrio") en het vliegen ging al snel heel wat gemakkelijker zodat zoon Paul ook af en toe eens mocht sturen.

Momenteel vliegt de heer Schoorel met een Multiplex besturing en geheel met de evolutie meegaande vliegt hij nu nog allc

V

electrozwevers.

Met z'n Primus en l0 cellen vliegt hij gemakkelijk een half uur, dat is genoeg om het tweede blok van l0 cellen te laden.

De cellen verwisselen is een kwestie van niets, en weer vertrekt Willem op zoek naar thermiek.

Tot zover de modelvlieger Schoorel.

Buiten de ELC werd hij vooral bekend door de opkomst van het radiobestuurde zweven en de F3B zweverwedstrijden die door Joris ten Holt en de ELC georganiseerd werden.

Behalve dat hij de wedstrijdregels goed kent heeft Willem het voordeel dat hij onder meer vloeiend Engels, Frans en Duits spreekt. Dat, samen met z'n onvermoeibaar d-vnamisme en z'n volledige toewijding aan de modelvliegtuigsport maakten dat hij bekend werd van Oxford tot Innsbriick en van Parijs tot Denemarken. Op alle internationale wedstrijden die iets met radiozweef- of elektrovliegen te doen hebben is de heer Schoorel present. Dikwijls als lid van de internationale jury, maar ook heel vaak als enthousiast meewerkende tijdnemer.

Op l3 februari l98l wordt Willem Schoorel 17 jaar jong. Ja jong, want deze trouwe medewerker van dit blad zit nog vol plannen op het gebied van de elektrovliegerij, maar ook voor de organisatie van internationale wedstrijden wil hij z'n steentje blijven bijdragen.

De heer Willem C. Schoorel, een onvervangbare vraagbaak en informatiebron voor de modelbouwers.

Willem, uit naam van al je vrienden, zwever- en elektropiloten uit heel Europa wensen we je nog te zien op alle wedstrijden, in een goede gezondheid, om ons te blijven aanmoedigen met je enthousiasme en je diepe overtuiging. We hopen ook dat je nog vele vluchten kunt maken. Van harte proficiatl!

Felicitaties kunnen worden gezonden aan: C. W. Schoorel, Hertesprong 3,

EINDHOVEN.

v

Indoor-nieuws Latjessnijder

Een nuttig stuk gereedschap bij het bourven van zaalmodellen is de hierbij afgebeelde snijmachine.

Hiermede zijn zeer nauwkeurig rechte, tapse en, met behulp van een mal, ook gebogen latjes te snijden.

Om goed werk te leveren is het aan te bevelen om stalen scheermesjes te nemen en deze in een punt te breken.

Neem vaak een nieuw mesje, want ze zijn sneller bot dan u denkt.

Met de schroefdraad M6xl is de breedte van het te snijden latje snel in te stellen, want I omwenteling teruggedraaid geeft een latje van I mm breed.

w. B.

4

hl

,

ffi .H,_x-! '

l*uae

Geluidsvermindering bij modelvliegtuigen deel 7: Situatie herfst

1980 prof. dr. ir.

Het overheidsvoorschrift wordt op het ogenblik geformuleerd door

de Rijksluchtvaartdienst, met als norm de maximale geluidsdruk van 84 dB (A)/7m.

W.

M. J. Schlösser

Nu, eind 1980, kan men zich afvragen wat de stand van zaken

is

met betrekking tot de geluidsbestrijding. Laten we enkele aspecten

eens de revue passeren.

Ligging van de vliegvelden Het vinden van een geschikt veld blijkt van jaar tot jaar moeilijker te worden. De reden hiervan ligt, in ons dicht bevotkt tand, voor de hand. Wij worden dikwijls gevraagd in deze re adviseren. Toepassing van de richtlijnen uit (l) biedr hier enig houvasr.

Ook in West-Duitsland blijkt men een norm te hanterén, welke overeen_ komt met ons voorstel. De onderstaande tabel 1 kan men als richtsnoer gebruiken.

I

Tabel

Afstand tussen

Maximaal

vliegveld en woongebied

toeloatbare geluidsdruk

t.l.l98l

nu dB( 1500 m 1200 m 900 m 600 m

)/7m

87 83 78

75

71

68

84 80

Meetapparatuur Elke club zal dus voortaan een meetstoel moeten maken, zoals in (3) beschreven. Hierop kunnen dan de modellen van clubleden en van gastvliegers snel uorden gemeten. Als meetapparatuur voor de geluidsdruk kan men een zelfbouw-apparaat gebruiken (4). Hierin schuilt een probleem van het kalibreren van dit apparaat. Ook kan mer deze apparatuur regen zeer redelijke bedragen kopen (5). Maar ook hierbij zal men van tijd tot rijd moeten conrroleren of het apparaat nog juist aanwijst. Benoeming van een betrouwbare ,,meetcommissaris", die de modellen goed- of afkeurt, is dan een kwestie van een goede organisatie binnen de club. Het door de club zelf kunnen beoordelen van de modellen is nu een mes, dat aan twee kanten snijdt. Eerst kan men stellen dat de club daar_ door zijn eigen leden kan opvoeden tot ,,geluidsbewuste model_ b.ouwers". Anderzijds zal men door geen actiegroep van het veld zijn te brànden, als men met alle modellen altijd aan de geldende voorschriften blijkt te voldoen. Voorschriften zijn ,,nadelig', als je er niet aan voldoet. Ze zijn echter ,,voordelig", als 1e aat wet Ooei.

Laten we dit beseffen en aan de slag gaan. De meetcommissaris loopt het risico een onpopulaire figuur te worden, als hij zijn taak beperkt tot afkeuren van modellen. Het verdient aanbeveling om een clublid voor deze taak te selecteren, dat eveneens bereid is om zijn collega-modelbouwers in geluidszaken te adviseren. Hij moet dan bereid zijn om in de literatuur voortdurend naar nieuwe con_ structies te vorsen, waardoor hij zijn vakkennis inzake geluid ,,up to date" houdt. Op den duur zal hij hierdoor een graag g..aad_ pleegde deskundige worden.

Naarmate de modellen geluidsarmer geconstrueerd worden, kan het veld dichter bij het woongebied liggen. Omgekeerd kan men ook stellen: naarmate het veld dichter bij het woongebied ligt,

moeten de modellen geluidsarmer geconstrueerd zijn. DJproblemin schuilen daarbij niet zo zeer in de tigging t.o.v. woongebied, als wel in een de modelbouw niet goed gezind bewoner van een afgelegen

huis, dat dicht bij het veld ligt. Dan rest ons niets anders àun"rit hem een enthousiaste modelbouwer te maken ol hem om te kopen.

Stand van de techniek De technische ontwikkeling is snel in beweging gekomen. Aan de

\ {4

eis van een gemiddelde meetwaarde, bij een róndom_meting, van maximaal 84dB(A)/7m kan nu worden voldaan. De mogelijkÍeden beschreven in de artikelenreeks in Bouwen en Vliegen [Z;."Runaa_

menteel andere oplossingen zijn ons recentelijk

vïi:f

l$,ïJ.",i.xï;"?ffi ,:JiI;,tl:ïnàlJ::Jff

lyi:,i,iiil

adres:

Postbus 439, 2260 AK Leidschendam.

iÖ

uit de literatuur

van een ICG-rapport uitgegeven. Dit rapport draagt het nummer GT-HR-10-01 mer als titel ,,Geluidsvermindering bij modelvlieg_ tuigen". Men kan dit rapport opvragen bij dit minisierie, met À

Ministerie van Volksgezondheid en Milieuhygiëne

t3

,

Geluidsdrukniveaumeter volgens lit (4). Geschikt voor eigenbouw. Meet_ bereik van 30 tot l20dB, A- en C-schoal, ,,slow',en,,fast', (tinks).

Geluidsdruknivequmeter ,olgens lit. (5) von Tandy, Meetbereik von 60 tot 120 dB, A- en C-schaal, ,,slow" en ,,fast,,. Ingebouwde batterij_contróle.

G oede

meel ins t ruct ie

( re c h í s ).

Ook de KNVvL zal dit rapporr o\er de clubs verspreiden via het secretariaat van de afdering \Iodelrliegruigsport. Elk modelbouwer kan dan over deze technische inlormatié beschikken en geluids_

Literatuurlijst:

Yoorschriften

(2) Geluidsvermindering bij

arme modellen construeren c.q. r.liegen.

Op korte termijn zullen nu voorschriften r.an kracht worden, die aan de geluidssterkte van molormodelr.liegtuigen een bovenste grens stellen. Het verdient aanbevelin-e om-ria-de clubs toezicht te gaan houden op de naler.in_e r.an deze r.oorschriften. Blijken de clubs daartoe niet in staat te zijn, dan zal de or.erheid dit toezicht ter hand moeten nemen. Dit lijkt ons een onge\\.enste situatie.

We zouden dan immers niet eens meer baas op ons eigen vliegveld kunnen zijn. De KNVvL zou in deze snel een .óeten 'oorschrift produceren, dat door alle clubs kan worden gehanteerd en dat de clubbesturen een steun in de rug geeft voor hàt oplossen van even_ tuele moeilijkheden binnen hun clubs.

(l)

Geluidsvermindering bij modelvliegtuigen Deel 2, Overwegingen bij de keuze van de ligging van het vliegrerrein.

Bouwen en Vliegen, 14e jaargang, no. t februari 197g. modelvlie_etuigen

Bouwen en Vliegen Deel 3, l4e jaargan_e, no. 3, mei l97g

Deel4, l4ejaargang, no.5, oktober l97g

Deel 5, l4ejaargang no. 6, december l97g Deel 6, 15e jaargang no. 3, april 1979

(3) Geluidsvermindering

bij modelvliegtuigen, Deel l, Geluids_ meting en geluidsnorm, Bouwen en Vliegen, l3e jaargang no. 6, december 1977.

(4) Anoniem: ,,DB Meter',, Vakblad Elektronika Top Internationaal, september 1979.

(5) Tandy Caralogus l98t p. 30, 42-3}tg.

Hengelen (Ontleend aan Aeromodeller, juni 1979, John Cooper)

Vertaald door C. Breeman.

Een eenroudige manier om

bij benadering

deze

plaats te bepalen is om het model op z'n kop aan de lijn te hangen en de starrhaak zodanig te Verschuiven totdat de romp ongeveer een hoek van 20" maakt met de horizontaal. Voor rechtuit hengelen is iets minder dan 20' acceptabel en roor cirkelen iets meer (zie figuur l).

Bij

een vrij-vliegend zu eefmodel is het de kunst om het model zö af te stellen dat het goed hengelt. Hetzij rechtuit, hetzij cirkelend.

Zoals altijd bij modelvliegtuigen is dit een kwestie van alle krachten die op het model werken, zo te beïnvloeden dat ze met elkaar in evenwicht zijn.

Hoewel het tamelijk eenvouclig is het model goed genoeg af te stellen om het recht omhoog te krijgen en meteen te ontkoppelen, is het heel wat moeilijker om het model zover re krijgen, dat het ook voor langere perioden behoorlijk hengelt, hetzij cirkelend, hetzij rechtuit onder winderiger omstandigheden.

Dit artikel is bedoeld om te helpen de goede hoogtestart-afstelling voor je model te vinden en is eigenlijk meer gebaseerd op praktische ervaring dan op theoretische gronden.

De voorbereidende fasen van het afstellen gebeuren thuis al, voordat men naar het vliegterrein gaat en bestaat uit het kontroleren van het model als het in elkaar gezet is (hoe vaak hebben we dit al gezegd? red.)

l

De vleugels en het stabilo mogen géén ongewenste verdraaiingen vertonen. Alleen de

buitentip (rechtertip bij linkerbocht) mag tot maximaal 8 mm negatief verdraaid zijn i.v.m. antispiraal eigenschappen. (negatief is met de achterlijst omhoog).

Een veel voorkomende fout bij gedeelde vleugels is dat, hoewel beide middendelen vlak zijn, deze t.o.v. elkaar verdraaid zijn.

Meestal komt dit door slecht gemonteerde buizen, waarin de pennen komen.

Men kan dit voorkomen, door de middendelen, als ze zoveÍ klaar zijn dat de buizen gemonteerd kunnen worden, beide op een vlakke plaat te leggen, de buizen in hun geheel (dus het linker en rechter gedeelte nog aan elkaar) op hun plaats te brengen en vast te lijmen, waarbij er voor gezorgd moet worden, dat de beide middendelen,

t.o.v. elkaar geen Pas als de

lijm

verdraaïrng hebben. (araldite en géén vijf-

minuten epoxy) geheel is uitgehard worden de buizen doorgezaagd en de middendelen van elkaar gescheiden.

Het is waarschijnlijk overbodig op te merken, dat de buizen zonder spanning op hun plaats moeten kunnen blijven alvorens ze vast te

lijmen.

Zp ,

hang com plete model aan starthaak en stel zp ligging af

l5o tegenroer gegeven moet worden, om de tipverdraaiing te compenseren.

AIs het model met het bochtenroer niet kan rlorden afgesteld om recht op te trekken, of als er een abnormale roeruitslag voor nodig is, dan is er iets mis.

De meest voorkomende lout en de gemakkelijk:te om te corrigeren is een onjuiste positie van de starthaak. Als het model steeds naar éen kant trekt in de eerste fase van de hoogtestart (beneden ong. 25 m) en niet teruggehaald kan rvorden, probeer dan de haak wat naar

voren te schuiven (steeds I à 2 mm tegelijk).

Als het model meer dan ong. 5 m naar links

en naar rechts giert, moet de haak naar achteren

horizontaal

verplaatst worden, totdat het gieren verdwenen is.

In geen geval mag de haak meer dan ca. 8 mm van de plaats aangegeven in figuur I verschoven minder r oor rechtuit meer voor cirkelen

worden.

De zojuist genoemde alstellingen zijn allemaal erg logisch en moeten normaal gesproken een

goede hoogtestart opleveren

Figuur I Nu pas gaan we naar het veld D.m.r'. een paar handstarts wordt

bij benadering de zrveefvlucht afgesteld. Dit is nodig omdat men anders

bij het

afstellen van de hoogtestart verkeerde gevolgtrekkingen kan maken.

Een model dat flink ,,prikt" heeft nl. bij de start de neiging om weg te vallen en een model dat ,,pompt" zal aan de lijn willen overtrekken, u at resulteert in gieren.

Rechtuit hengelen Het ideale beeld voor een ,,rechtuit model" is een zeer licht gieren, wanneer gevlogen wordt bij een uindsnelheid van ca. 7 m,zs, terwijl

het model Iichtelijk naar de kant van z'n zu eefbocht hangt.

Wanneer het model flink aangetrokken wordt, moet het, als het op z'n hoogste punt is, vlak

voor het ontkoppelen, naar de kant voor

de

zweefbocht overhellen en netjes zo'n bocht indraaien (figuur 2).

Het invliegen bij rvinderige omstandigheden is af te raden. daar dan zeer slecht te beoordelen is of eventuele fouten aan het model liggen of aan turbulenrie re u ijten zijn.

We beginnen nu met het invliegen van het model, door her mer de volle lijnlengte op te trekken. Na een paar starts, hebben we het model zo afgesteld. dat het zo recht mogelijk optrek t.

anderen.

Cieren is het gemakkelijkst te verhelpen wordt veroorzaakt door: te klein hielvlak,1l veel zijdelings oppervlak vóór het zwaaÍtepunt of teveel V-stelling. lndien men hier wat aan verandert, dan slechts één ding tegelijk tot het ,qieren verdwenen is.

Om de afmeting van het kielvtak te vergroten, kan men met cellotape of spelden stukjes hout bijvoegen, tot men merkt of het al of niet

werkt. Daarna eventueel pas vastlijmen De V-stelling kan men veranderen door

de

pennen te verbuigen. Zelfs als de V-stelling van

het model op de grond niet al te veet lijkt, moet men wel bedenken, dat tijdens de start de

V-stelling aanzienlijk meer kan bedragen.

Bovendien moet men er aan denken, dat niet

alle staaldraad dat men in de modelbouwwinkels koopt dezelfde buigstijfheid bezit en het is heel goed mogelijk, dat de vleugelpennen van jouw model te slap zijn, waardoor het model teveel V-stelling krijgt bij de start.

De remedie hiertegen behoeft geen nadere uitleg.

Een model dat steeds naar dezelfde kant weg-

trekt is niet altijd zo eenvoudig in orde

te

krijgen.

Wegvallen wordt soms veroorzaakt door

groot kielvlak of te weinig V-stelling.

eer,y Deze

het bochtenroer een ueinig te verdraaien. Normaal zal het erop neer komen, dat ongeveer

tekortkomingen worden echter meestal teniet gedaan door verplaatsing van de starthaak of bijstellen van het bochtenroer. Als je model hierop niet reageert, wordt het wegvallen vrij-

Figuur 2

Figuur 3

Dit hebben se bereikt door na iedere vlucht

staan t.o.v. de vleugel, zowel in vooraanzicht als in bovenaanzicht (dus evenwijdig aan de vleugel).

3. Het zwaartepunt mag niet asymmetrisch, d.w.z. ,,naast" de starthaak, liggen.

Om dit te kontroleren, leggen we het kompleet gemonteerde model op de grond en kijken of het niet steeds naar één kant zakt. Met één of twee korreltjes lood in een tipblokje te lijmen, kan de zaak meestal in evenwicht worden gebracht.

Het laatste wat we nu nog doen, is ongeveer slarthaak moet komen. Deze plaats moet zodanig zijn, dat wanneer het model naar de top van de lijn getrokken wordt, de startlijn, starthaak en het zwaartepunt in één lijn liggen.

Bij de gemiddelde A-2 is de plaats van de starthaak ongeveer twee cm vóór het zwaartepunt.

als

men met hel resultaat tevreden is.

2. Het stabilo moet recht

4.

bij de meeste

modellen, zeker als het om een goed beproefd ontwerp gaat. Als het niet lukt het model goed aan het hengelen te krijgen, wordt het tijd om de geometrie van het model te ver-

de plaats opzoeken, waar de

wel zeker veroorzaakt door een ongelijkmatige lift- of weerstandsverdeling van de vleugel-

delen. Om erachter te komen

of het lift

of

weerstand is, wat het probleem veroorzaakt, doen we de volgende test: Rommel §'at met het model aan de lijn, totdat het op onge\eer l5 m hoogte is en het met de neus schuin naar je toe wijst. Loop dan snel tegen de *ind in. zodat het model flink aan snelheid sint.

Als het model met een praktisch konstante hoek naar één kant afuijkt, wordt het probleem veroorzaakt door seerstand. \\'ilkt het model echter meeÍ en meer naar een kant

af, dan wordt het veroorzaakt door liit.

Corrigeren voor teveel s'eerstand is het simpel-

ste: eenvoudigr,eg een stukje balsa van 3 x

veel snelheid op te bouwen, dwars op de u,ind hengelen of door een beetje schuin op

3

bovenop de achterlijst van de tip bevestigen (bij afu'ijkin-q naar rechts, op linker tip). Deze remedie li,ikt erg ruig, maar werkt zeer goed.

de wind op te trekken enz. Het model zal nu

vrij

.A.ls het afrrijken veroorzaakt wordt door asvmmetrische liftverdeling, is de oorzaak meestal een verdraaiing in één van de vleugelhelften. Veranderi n-e van de vleugelverdraaiing zal hier uitkomst moeten bieden.

Negatieve verdraaiing van de rechter tip of middendeel, resulteert in een afwijking naar links.

Orn tenslotte het model nog op z'n ,,hengelstabiliteit" te testen, manoevreren we het in een aantal vreemde situaties. b.v. door zeer

snel moeten herstellen en weer met de

neus in de wind draaien.

Met behulp van het bovenstaande moet het mogelijk zijn een model te krijgen, dat zeer betrouwbaar is en waarmee men als het moet tot in het oneindige kan hengelen.

Een laatste fijne verstelling aan het bochtenroer, moet er voor zorgen dat het model keurig van de lijn aÍèlijdt en netjes z'n bocht indraait. op \\eg naar een ma\.

Wordt vervolgd met ,,Cirkelen"

F.A.I. indoormodel, rArdea" (door Otto Rodenburg) Ardea is het tussenstation in een ontuikkelingsserie, die sterk beïnvloed is door de magnifieke onr\\'erpen van de Zwitser Dieter Siebenmann.

Eerlijkheidshalve zij vermeld, dat er ror nog roe meer overeenkomst zit in het uiterlijk, dan in de presraties. maar wat dat laatste ( treft, vormen deze modellen nu eenmaal een klasse apart.

Wverigens draaide Ardea tijdens de \\'.K. te \\'est-Baden een beste tijd van 33' 38" en was het model goed voor een l3e plaats.

Het begon allemaal twee jaar geleden. toen ik een soort Penny Plane bouwde, bekleed met mikro-film en voorzien van een Easy-B propeller. Het ding woog 0,9 gram en maakte meteen al duidelijk, wat er nodig was, om licht te bourien èn goed te vliegen. Deze vloog dus niet goed. Een rerbererde versie deed dat wel, maar die woog dan ook 0,7 gram. De rleugel mat 45 x l5 cm, de motorstick was 28 cm lang en de staartboom 20 cm.

profiel

De reden voor het bouwen van deze kleine modellen lag in het feit, dat ik er niet zeker van was of ik wel een model kon bouwen van 65 cm spanwijdte èn I gram gewicht. Omdat van deze twee criteria het gewicht mij het belangrijkste toe scheen, concentreerde ik me

op het gewicht, met als konsekwentie, dat ik dan op een kleiner model dan gebruikelijk uit zou kunnen komen.

Die 0,7 gram echter gaf hoop en dus verscheen er een volgend exemplaar met een vleugel van 55 x 15 cm; motorstick en staartboom beide 28 cm en omdat ik inmiddels van de Zwitserse modellen onder de indruk was geraakt, een hangend stabilo met trimverstelling. Cewicht 0,8 gram maar een te zwakke vleugel en vliegeigenschappen matig. Een proef met de 45 cm vleugel op deze romp verliep echter zo goed, dat het geheel de spanten in ging, om er nooit meer uit te komen.

De tijd was rijp voor een,,echte" F.A.I.-kist. Deels uit luiheid,

2,5.1

,'ARDEA'' FlD Ontwerp: Otto Rodenburg gewichten:

vleugel motorstick staarl propeller motor lang

0,3

g

0,32 g

0.2

g

0,18 g

1.1-1,3 -11 - -16

g

cm

=

:

f_s f__3

l_

_] 234

P=880-950mm

J

deels

uit sterkte- en gewichtsoverwegingen, bteef de koorde l5 cm, maar de spanwijdte werd een trotse 65 cm. De motorstick

hout wat aan de zware kant was en ik genoodzaakt was, door

groeide naar 35 cm, de staartboom naar 40 cm. Stabilo à Ia Suisse mat 40 x ll,5 cm en de propeller 45 x69. Cewicht was 0,92 gram, dus moest er nog ballast bij ook. Ondanks een slingerend stabilo vloog de kist overtuigend. Z'n te snelle stijgvlucht, die hem na 3 vluchten in de spanten bracht, was aan de prop te danken luijten). die een veel te hoog toerental draaide.

Genoemde noodlanding vernielde alles, behalve de motorstick, maar een maand later was een nieuwe ,,Koperwiek" (zo genoemd naar de kleur van zijn film) gereed. Uitgerust met een 48 r 78 prop vloog deze kist indrukwekkend, ondanks z'n kleine koorde.

Volgens Kees Wolthoorn zou het geheim juist wel eens in die smalle vleugel kunnen zitten, door de geringe weerstand, die deze vleugel biedt. Een bijkomend aspekt zou echter ook kunnen zijn, dat het model door deze slanke vleugel meer langsstabiliteit bezit, wat nog versterkt wordt door de lange romp.

Een feit was wel, dat in die beginperiode Koperwiek steeds met te veel vermogen vloog en daarom voor de start altijd stevig afgetoerd moest worden, ondanks inmiddels tot 54 x 88 uitgegroeide propellers en rubbermotoren van slechts l gram bij plm.40 cm

was de staartboom veel stijver dan de andere en dat gaf in die zeer vochtige kondities daar de doorslag.

De nieuwe modellen krijgen daarom voorlopig allemaal een 40 cm. staartboom. Belangrijk is verder bij dit type model, dat het stabilo voldoende draagprofiel bezit, om veilig door de startfase heen te

lengte.

Nu is het bekend, dat smalle vleugels zich goed lenen voor snel en hoog klimmen, maar in een zaal als hangar I I en voor de arena van

de (toen) aanstaande wereldkampioenschappen, \\'as meer een ,,drijver" nodig. Omdat de Koperwiek met zijn 15 cm op Schiphol toch (iets) beter vloog dan de konkurrentie met 20 cm besloot ik tot een kompromis: 17,5 cm. Om de iets geringere stabiliteit te kompenseren, werden motorstick en staartboom verlengd tot resp. 38 en 42 cm en het stabilo ging van 11,5 naar 12,5 cm koorde bij nog steeds 40 cm spanwijdte.

Om aan te geven, dat het hier om grotere modellen ging, u'erd de naam gewijzigd in Ardea (: reiger). Van dit type uerden er vier gebouwd. De onderdelen, die onderling verwisselbaar rvaren, werden alle voorzien van een volgnummer, vastgesteld door de bouwvolgorde, waarbij elk model een nummer kreeg. bestaande uit de volgnummers van achtereenvolgens motorstick. staart en vleugel. Het gewicht van de komponenten bepaalde, hoe ze gekombineerd werden: een lichte vleugel op een ,,zware" romp enz. Zodoende wogen alle modellen precies èèn gram of iets minder. Ardea 3.3.6 en 4.6.5 leken bij de proefvluchten de beste re zijn; 5.5.7 was wat minder, maar het was juist deze kist, die in \À'est-Baden die

33'38" realiseerde.

Dit model had n.l. als enige

een iets kortere staartboom, daar her

RECORDS een braak liggend terrein De laatste jaren is het vestigen van records in de Nederlandse modelvliegerij een beetje uit de belangstelling geraakt. .A.fgezien van vrij regelmatige recordaanvragen in de LB-snelheids- en VV indoorklassen is er niet veel activiteit te bespeuren.

Het verschijnen van Sectie VII van het Reglementenboek \{odelvliegtuigsport (zie bijlage Bouwen en Vliegen no. 1, 198 l), uaarin voor het eerst in de geschiedenis van de Nederlandse N{odelrliegerij regels voor het vliegen van records worden gegeven (afgeleid i an de FAl-voorschriften voor wereldrecords), is een goede aanleiding om er hier ook eens wat aandacht aan te besteden.

Het leveren van topprestaties is een drang die altijd rele mensen heeft gedreven. Anders dan voor wedstrijden, waar men constant in de strijd met de tegenstander fysiek en technisch in topconditie moet zijn, is een recordpoging een éénmalige zaak, die t.eliswaar vaak veel inspanning en vernuft vereist met een resultaat dat doorgaans ver boven het gemiddeld in wedstrijden behaalde niveau uitgaat, maar een geheel andere mentaliteit en taktiek vraagr.

Vroeger, toen de modelvliegerij alleen nog maar vrij vliegende modellen kende, was een record (duur of afstand in rechte lijn) meestal een toevalligheid. Men heeft bij een vrij vliegend model immers geen vat meer op het model zodra het uit de hand of van de startlijn 8

minder lengte het gewicht binnen de perken te houden. Hierdoor

komen. Door het ver naar achter liggende zwaartepunt kan de kist met een te vlak stabilo vrij kritisch worden.

Verdere bijzonderheden van dit model: Voor de motorsticks wordt hout van 0,35 à 0,4 mm dikte gebruikt met een soortelijke massa van plm. 70kg/m1 (14-C-4 voor de insiders). De staartboom is van 0,2 mm dik materiaal (8-C-4t/r). De vleugelliggers zijn 0,8 mm dik en verlopen taps van I naar 1,5 mm. De grootste breedte van de liggers zit bij de tipknikken en niet in het midden! De stabiloliggers zijn 0,6 mm dik en verlopen van I naar 0,6 mm.

Een afwijkend detail vormt de vleugelbevestiging. De buisjes voor de vleugel,,pootjes" zitten n.l. niet in de romp, maar op houten plaatjes, boven op de stick gelijmd. Voordeel hiervan is de moge-

lijkheid de vleugel eenvoudig te verzetten als de zwaartepuntsligging niet blijkt te deugen. Ondanks aanvankelijke scepsis blijkt deze konstruktie sterk genoeg om ook starts met hoge torsie te doorstaan.

Propellerbladen heb ik steeds symmetrisch gebouwd, omdat het bij een flare prop moeilijk is, beide bladen in gelijke mate te laten vervormen èn omdat bij een hoge belasting ook de prop kan overtrel,

ken, met een powerstall als gevolg, wat bij symmetrische blad1, minder gauw het geval zal zijn.

De spoed is hoog: variërend van 88 tot 95 cm, bij een diameter van 56 cm, waarbij helische spoedverdeling nog altijd de beste resultaten gaf.

Het gebruikte rubber was meestal 1,4 g/m (ca. 1,5 mm), zodat motoren gemiddeld 43 cm lang waren bij een gewicht van 1,2 gram. Afhankelijk van de trim draaiden de props dan gemiddeld 38-40

t.p.m.

Samenvattend: Ardea is een goed model, maar nog lang niet perfekt. Vooral de staartbomen vragen meer aandacht: stijvere staartbomen kosten gewicht en dat moet ergens anders op bespaard vvorden. Wie iets dergelijks ook zou willen bouwen, doet er goed aan klein te beginnen met als voordeel een makkelijker te han-

teren kist, met een laag bereikbaar gewicht. Voor konstruktiedetails zij verwezen naar het Handboek Modelvliegtuigbouw, waar t.z.t. het indoor-hoofdstuk aangevuld zal worden met een F.A.I.deel.

v is losgelaten. Men kan alleen voor een recordpoging een moment met gunstige weersomstandigheden kiezen.

In vrije vlucht wedstrijden komen geen records meer voor als gevolg van de algemeen geldende maximum vliegtijd van drie minuten.

Anders ligt het met lijnbesturing, waar het in hoofdzaak om snelheidsrecords gaat. Die kunnen zowel in wedstrijden als daarbuiten veel meer gericht en met een grotere kans op succes gerealiseerd worden. En bij de radiobesturing zijn er nog veel meer mogelijkheden om een recordvlucht te organiseren.

Wie de lijst van mogelijk te vestigen records op nationaal niveau

bekijkt, zal tot de conclusie komen dat er nog een heel terrein braak ligt en dat om een record te vestigen niet eens zulke extreme prestaties nodig zijn. Waar de hokjes nog blanco zijn, is iedere prestatie, hoe gering ook, om dit ingevuld te krijgen al een record.

Wat zijn er nu zoal voor records? Zie ook de tabel. Er zijn vier categorieën t.w.: Duur, Afstand, Snelheid en Hoogte. Hiervan kunnen de afstand en snelheid nog onderverdeeld worden in Afstand/Snelheid in Rechte Lijn en Afstand,/Snelheid in een Gesloten Circuit. Het snelheidsrecord bij lijnbesturing is een bijzondere variant van het gesloten circuit.

Hoogterecords kwamen tot nu toe niet voor op de nationale record-

lijst. De moeilijkheid voor dit type record zit hem in her meren van

óf dure apparatuur vereist (radar, afstandmeters, theodolieten, etc.) óf vastgelegd wordt door het model met een meetvliegtuig te volgen (en dat is ook duur). Wij menen uit oogde hoogte, die

punt van volledigheid deze records toch te moeten opnemen en wel_

licht vormen ze een uitdaging voor een of meer vernuftelingen om er iets aan te doen.

Afstandrecords in rechte lijn voor radiomodellen zijn in ons kleine en dichtbevolkte tandje moeilijk te realiseren. Het model moet bestuurd worden vanuit een rijdende auto. Het parcours moet zorg_ vuldig worden gekozen met zo min mogelijk obstakels (kruisingen, bebouwde kommen, spoorwegovergangen, etc.). Bovendien haalt men de grootste afstand als men met de wind mee vliegt en dan wordt de snelheid t.o.v. de grond aardig hoog. De volgauto zal al gauw een gemiddelde van 90 tot 100 km/h moeten maken en dat is niet mis. Bij een afstandrecord spelen de aerodynamische eigen_ schappen van het model (hoge gunstigste lift,/weerstand verhouding) en de zuinigheid van de motor een belangrijke rol.

Het Nederlandse afstandrecord staat momenteel op l6g km, het

wereldrecord op 428 km. Het zal een hele toer zi;n het Nederlandse record te verbeteren.

Duurrecords (voor radiobesturing) zijn ook een zaak van aerodynamica en motortechniek. Vooral de motor moet zuinig zijn en het verbruik moet steeds aangepast kunnen worden aan het minder benodigd vermogen, naarmate de brandstof wordt opge-

bruikt.

Een duurrecord met een radiozweefmodel is weer meer een zaak van de weersomstandigheden. Zo'n record vlieg je in hellingstijgwind en als de wind maar lang aanhoudt en sterk genoeg is, kun je een hele tijd in de lucht blijven. Het uithoudingsvermogen van de vlieger stelt hier eerder grenzen. Het is nl. een eis dat het model slechts door één man gevlogen mag worden. Aflossen is er niet bij.

Het wereldrecord staat al op meer dan 32 uur, wat betekent dat er 's nachts doorgevlogen is. Ca er maar aan staan!

Snelheidsrecords zijn vanzelfsprekend een zaak van aerodynamica en motorprestatie. Voor zweefmodellen is het zuiver een aerodynamische zaak. Dat laatste wordt goed geïllustreerd door het Oostenrijkse Dassel ontwerp waarmee een snelheid werd bereikt van

meer dan 390 km/h. De kans dat deze snelheid overtroffen wordt is zeer klein, daar de FAI het meettraject, destijds 50 meter (wat veel te klein is om zulke hoge snelheden nauwkeurig te meten, maar wie

dacht er toen aan dat een zwever bijna 400 km/h zou kunnen vliegen) vergroot heeft tot 200 meter.

Nu vragen we van de Nederlandse modelvlieger niet dat hij wereldrecords gaat verbeteren. Maar, zoals in de aanhef reeds gezegd, op nationaal niveau zijn er nog mogelijkheden te over. De voorschriften en regels staan nu op papier, dus kan men beter gericht te werk gaan. We zijn benieuwd of de open vlakjes en,/of lage bestaande recordgetallen inspirerend zullen werken op de Nederlandse modelvlieger met een beetje zin voor experimenten. Bij voorbaat succes

gewenst.

AA

Stand Nationale Records per Record nr.

tabel

kie

Prestatie

Regl. boek)

) 6 7

80 km

l3 t4 l5

27',54" 40 km

l7 l8 t9 2t 22 z3 25

TyDe

Duur

Afs ta nd

1OO!

-

te

Snelherd

X Uu (

Te

amrac

X

X X

4odel zw vl

/

otcn

!el:cc::e. llodel moto

r-

v) i eg-

tui

gen

1)FAI0-1cc 2)FAII-2lcc

1!a

te

\=

r-0:a

F3: F3I .

D

s!r

F3E

COI'B

a

Xa a a

S

F3E

,X

x. x.

a a I

x

Door

ill

lijn

Y. XC a a a a a a

9esl

ote

a

ya a a a

a a a

e"kenae !e.elcreao.as Gevesti ode Nede"l àrase .ecoras

X a a a a a a a

a

t7'36" l8 km 70" 40'45" l5 km

34'25"

X.

34 50 54

2'02" mot or

xa .idel

a lijn

a o O

a a a a a

I

l'53" 5'45" Rubber2'44',

62 66

70

7t 72 73 84 88 96 100

3'38

"

tt2

37',ll" VV l9'32" Indoor

t26

l3'16"

7t"

128

140 l4l 142 143 144 145

195

240 253

km/h km/h

km/h LB

264km/h

Snelheid

km/h 218 km/h 305

55"

gesloten

a a a a a a a a

3

l5

51" 25"

58 a

tt4 I

28',30"

30 km

100

)

Zuee

40"

3l

n wedstri

rrace

ronden

"

xa

Y'

I

Snelheid

1,37

VV Raket-

26" motor

20,625 km

FA]

Xa

Prestatie

l'42"

28 29 30

lD5

Record nr. (zie tabel Regl. boek)

43',24"

t0'37" 2h06'54"

5

l januari l98l

24'53" 20'36"

152 I 53

5h48'00,'RB 7 ,6 km Zweef

3l km VV km Zuiger-

34,5

6'52" motor 2'37" z',25"

l3'15"

6h

t2'54" km RB 265 km Motor 167

2ho4',43"

9

Hoe staat het met Sport en Schaal?

Nationale kampioenschappen Stand-off Schaal modellen 1980 De kampioenschappen zijn dit jaar gevlogen volgens nieuwe regels.

Er waren drie wedstrijden, respectievelijk georganiseerd door de clubs: Keldonk op l8 mei, Leeuwarden op I juni en Nijrerdal op 24 augustus. De resultaten van de trvee beste van de gevlogen *'edstrijden (herrekend tot 1000 punten) llaren bepalend voor de uitslag:

l.

2.

3.

4.

5.

6.

+ + 9,12,8 + 1000 + 863,2 + 795,5 + 708 + 678.3 +

H. Mosselman Messerschmitt Me-109 1000

Berger Y. Rusticus J.

Kawasaki Hien

6l-l

Tutor W. v. d. Elsen Mustang P-5lB B. Tijhof Airacobra P-39 J. van Egmond Yak 18 PM 7. P. v. d. Elsen Piper Cub PA-18 8. W. v. d. Zel Hurricane Mk. II Avro

9-§2,7

998.3 = 1000

979.8

-

75r.6

998.

I

95:.7

191

80.1.1 = 858.1 = 878.8 =

848.5

I

-l

I,6

180-1,1 1

r11 ,6

167,1,3 1556,,5

-

1

-t3

5,9

In het algemeen is er gevlogen onder goede condities. alleen kon dit niet bepaald gezegd worden van de grasmat van Keldonk.

De vluchtbeoordeling werd verzorgd door de clubs. teruijl de statische beoordeling door de S.C. Sport en Schaal is geschied.

Gemiddetd zí1n er 14 deelnemers per wedstrijd ge\\ eesr.

Zoals uit de uitslag blijkt is er een leuke variatie in de tlpes ran de machines geweest. Zoals ook reeds in vorige jaren is gebleken, zijn de kansen voor elk type open, een tweedekker kan het opnemen tegen de eendekkers en de machines uit de eerste uereldoorloe tegen de moderne.

Al met a[ was dit een leuk en gezellig kampioenschar.

.*.

,.r.Orr.

S/C-voorzilter Aníoine Lefébure beoordeell een Stand-o.ff schaal .\-teuport

Focke

lïulff

TA-152

Het jaar zit er weer bijna op. En wat heeft de categorie Sport en Schaal dit jaar meegemaakt? Wederom een grote teleurstelling, helaas! Want u die dit leest, en die (semi)-schaalmodellen bouwt, of sportmodellen construeert, u liet het dit jaar weer eens erbar-

melijk afweten. De subcommissie bestaat uit leden die net als

u

modellen bouwen en graag vliegen, maar daarnaast graag willen proberen iets meer voor de medebouwer te doen. Nou, u heeft duidelijk laten weten dat u daar kennelijk geen boodschap aan ha Dat betekent dus dat er iets gaat veranderen. Geen zinnig meïÉ gaat na zo'n ervaring weer een jaar op een vliegveld staan riachten op mensen die niet komen. En waarom komt u niet?

Ik heb al heel vaak het volgende gehoord (bijna wekelijksl):

-

Dag meneer,

ik wilde u iets vragen. Ik ben van plan

een model

te bouwen van een Howker, maor nu zoek ik gegevens, een mootschets of tekening met foto's en afmetingen. KunÍ u me daar aan helpen?

Tja, iets zal er wel te vinden zijn, maar wat wilt u er mee gaan doen? Wordt het een model voor op de schoorsteen, of wordt

heteen...-

-

Nee-he, het moet een radiobestuurd model worden voor een . . . .-tig ceecee motor.

Kunt u radio vliegen?

Ja, jo, ik heb eens een modelletje gekocht en laten vliegen, nee dat zit wel goed hoor!

En de tekening gaat u zelf maken? Waarom niet een bouwdoos kopen ofeen tekening kopen, dan kunt u zo bouwenl

Kan dat dan?? Zou er van daÍ model een tekening of doos bestaan?

Nou, zo kunnen we nog wel een uur doorgaan. En weet u wat ik ;Í denk? Dat de schaalmodelbouwer zo'n bovenstaande man is. Prima hoor, maar wat blijkt er eigenlijk uit? Dat het een bovenste beste bouwer is, maar vliegen ho-maar. En we bouwen om te vliegen nietwaar, anders kun je netzogoed een schitterend plastic model kopen, spaart een hoop problemen (en geld). Maar beste mensen we zijn in een afdeling voor vliegende modellen, dus kom op en laten we ze dan ook vliegen. Mijn advies voor u nu:

Fieseler Storch van Y. Rusticus.

t0

Fabrikaat

T_vpe

Span- Motor Bouw- Prijs

doos/ teken

u,i.jdte

Pltn.

í

§r

:À

Messerschmitt Me-109 Fun Flyer

.....

Lond

Cambria

Poly Flite Turman Models

i

Royal Bob Holman

I

van

H. t. d. Keelen.

US.{

Gebruik die erraiing om erentueel een ,,super-scale-uit-dekunst" model re maken.

Als u uitslagenliisten. in L,:nnen- en buitenland, doorkijkt zal u le rrereldoLr:l.rs roesrellen nog steeds veruit favoriet zijn bij de meeste bouii3y: en dus ook bij u. Op een avondje heb ik voor u een aanra, sege\ens bijeen gezocht van de meest

Royal

gebouwde modellen-Spiti:re. \lustang, Focke-Wulff 190 en Messerschmitt 109. Daarnaasi nog een liistje van andere W.O.-2 modellen en voor zover ik riee: z:in ze biina allemaal in ons land te koop.

Complete-a-pac \\ordi ir: \ederland meen ik alleen door Elco uit Dalfsen geleverd. zo*e, duros als tekening. Keus bepaald? Zie dat je het in huis kriigt. Eerst de eigen leverancier. Niet gelukt, dan in een tijdschrifr adrertenties kijken en bellen, ze sturen het graag naar u op. Gaat dir ook niet? Kijk in een Engels of Amerikaans blad, stuur de gerraagde dollars op, Internationale Postwissel, met gelijk een briet'ie en het komt thuis. USA per luchtpost, minder

6 ueken geduld en u kunt bouwen.

Harry van der Meer

Spanwi jdte

Motor Bouwdoos/ teken

Prijs plm.

Í

SPITFIRE.s Complete a Pa; Complete a Pac Dave Platt lpica)

Mick

Reer,es

Sterling Avonaire l\Íodels

Rojair Micro Mold Brian Taylor

L'K mk IX 143 L'I' mk IX 143 US.\ mk IX 160 LF. mkl 16l L S.\ mk IX 160 L'K mk IX 135 L I\ mkl4 -16 122 LK mkll 47 Il3 UK mk I 164

Aeromodeller.

RCM and E Royal

L'K US.\

Maruntaka

Japan

I LX YIII

mk mk mk

cc cc cc cc cc cc 3,5/6 cc 3,5/6 cc l0 cc 6-10 6-10 8-10 8-10 8-10 6-10

144

6

164

l0 l0

160

cc cc cc

kit

150,-

tek.

,§

kit kit kit

,') < _

kit kit kit tek.

tek.

kit kit

,a< )1\ _

I10,150,150,-

,§15,-

11<

300,-

Fock Wulff Fw 190 Dave Platt Micromold

S.\ D-9 160 UK D-9 110 Thames Model Prod. UK A 150 Bob Holman US.{ T.{-15: l8l Bob Holman USA A-3 l13 Bob Holman USA A-3 09 l,1l Royal USA 160 L

l0

cc

3,5-6 cc 6-10 cc

cc cc 7.-§ cc l0 cc l0 l0

kit kit kit

G

House of

Balsa

)T<

_

15.i.

650,275.-

15,225,150,-

I

1

'7

25

150,150,470,-

l0 cc dr.

215 Quadra kit 16l l0 cc kit 122 6 cc kit

,-

300,-

3,5-5 kit kit 4-7.5 cc kit

122

260

Spon-

Motor

h'ijdte Top Flite C. A. Pack Top Flite Bob Holman Poler Flite

Trueline N. Zirolli Top Flite Compl. a Pack Br. Taylor Hoilse of Balsa Mar Hester Model Merchant Top Flite Brian Taylor Nick Tirolli

Sterling .lemco Royal R.C.M.-E Royal Bridi Top Flite Jemco R.C.M.-E Rojair Cap. no. l0 Mick Reeves Compl. a Pack Brian Taylor Avonair Mod. R.C. Modeler Compl. a Pack Veron Practical Pilot Dennis Bryanr TÍuc Line Ripmax Svenson C.A.P. C.A.P. C.A.P. C.A.P. Marutaka

P 39 Airacobra P-39 Airacobra P-40'À'arhas k P-40 Warhas k P-40 warhas I P-40 Tomahas k P-40 Kirtvhas k P-47 Thunderboll P-47 Thunderbolt P-47 Thunderbolt P-47 ThundeÍholt

P'63 King Cobra P-63 King Cobra F-4U Corsair F-4U Corsair F-4U Corsair F-4U Corsair F-4U Corsair F-4U Corsair F-4U Corsair F-6F Hellcat F-7F Tigercal F-8F Bearcal

t.5

l:5

Navy,,O"-Zero Ki-61Ton] Me-163 B Ju-87 Stuka Hurricane Hurricane Hurricane Hurricane HuÍricane Tiger Moth Tiger MoIh Tiger Moth Tiger Molh Tiger Moth Hawker T1 phoon Stampe Stampe

Sv.l Sv,l

B I I

I.J

Swordfish Gladiaror

Mosquito Gladiator Beech D-17

Marutaka

kit

154.-

7,5- 0 I 50 kit t24 kir ,5 124 ,5 tek.

165 7,5-10 kir 122 2,5-6 kir

Trpe

Meer motoren:

f<

D

kir kir kit kit tck.

I

I

50.-

000,

250,-150,-

Diverse 2e W.W.-ty'pe

150,-

tek. tek. tek.

cc I 83 l0 cc + 160 10-12 cc 9] .1,5 cc 6

Opmerking: Prijzen zijn advertentie-prijzen of herleidde dollars of ponden. Niet meer dan een indicatie!

a1<

200,-

USA

140

t25

US.\ US.{

zien dat de

Land T)pe

F

USA

Jemco

Koop een goed trainer model met rolroeren, bouw het rap en ga - vliegen. zo veel u maar kunt. \\'ees pas tevreden als u op de rug , - op een meter hLlLrgte o\er het reid rloog (r'oor de grapjassen - het !,'model rrordr hier bedoeldl). AIs van uw favoriete toestel een stand-olf bouudoo: L'eslaat koop die dan en bouw en vlieg het.

Fobrikaat

B

L;SA

Byron l:5 (motor + drive incl.)

schade-dieisral risico. Ca.

C

N.A. P-51 Mustang Top Flite USr\ B/D Complete a Pac UKB Complete a Pac UKB Sterli ng USA Rojair 'fun fighter' UKB N4icroMold l: l0serre UK B-C Bud Nosen USA D

'^.qfi':i.',o

Top Flite Mustang P-5

UK UK UK

Marutaka

B-25 Mirchell C-47 Dakora

R.C.M.-E. Royal Marutaka

wellinglon B,l7 Fl. Fortress B-17 Flying Fortr

Exhib'air I. Stafford

Fokker F'27 Friends B-24

tjberator

X

o o

USA UK USA USA UK USA USA USA UK UK

150 152 142 140 130 240 150 155 153

178 108 152 I 55 240 90 135 154 s8 155 ca.

200 USA USA I s0 USA 140 111 UK UK ca.100 I 50 UK UK 2M UK 152 UK 162 133 UK USA l-14 UK l'8 I 50 UK USA 190 USA tK 160 USA l2i UK 205 Ss 205 LK 153 UK 142 UK 160 UK 145 Japan USA UK USA UK USA USA USA USA UK USA

Japan Japan UK USA Japan USA IJSA

+

|

70

218 195

Doos/

Prijs

tek.

l0cc doos lek. locc l0 cc doos 8-10 cc tek.

8-l0cc doos 6-7,5 cc doos Quadra tek. locc doos 8 locc lek. locc tek. doos 3,5 locc doos 2,5-3,5 cc doos locc doos I0 cc rel.

Quadra rek. l - I ,5 cc doos 8-l0cc doos 10-12 cc doos 2,5-1,§ rel. locc doos doos 2 x l0 cc l0 cc doos doos 6-7,5 cc lek.

8-10 cc 6cc doos 6-10 cc lek. l0 cc + doos l0 cc tek. l0 cc rek. doos 6-7,5 cc tek. l0 cc rek. l0ic -{'?.5 cc doos l0 cc doos r-.5 cc doos rek.

6.l0cc 6 7.5 cc doos 10-15 cc doos doos 10-15 cc 6-l0cc lek. lek.

6-10 cc lek.

2x6cc 7,5 cc tek. doos

2 x 7,5

cc

cc cc cc 244 2 x l0 cc 22O 4 x 5 cc 2

Í

6

4 x 1,5 4 x 3,5

doos doos tek. doos doos doos doos

225.

30,225.185,200,-

60,2'75,-

30,20,

50,250.180,2-15,-

20.60,50,250.300,15,300.450,215,200,-

15.150.-

25,215.

10.

25.150,-

15.25,200,350.230.-

25,200

550.550,-

30.30.30.30,400,

450,

550,-

35.450,999,550,500--

ll

Nieuws uit het buitenland

Wedstrijden

Canadese Yrije Vlucht team-selecÍie De V.V. team-selecties van de Canadese ploeg voor de \\'.K. 1981 werden gehouden op Camp Borden. Dit veld ligt ongeveer 200 km ten noorden van Toronto. Camp Borden is een militair opleidin-uskamp van het Canadese leger. Uitgestrekte oefenbanen \\'aren op dit kamp te vinden, alsook een terrein voor tankoefeningen en het afschieten van grovere projectielen. Op dit veld werden de selecties gehouden. Dit grasland is ongeveer zo groot als de Rozendaalse heide.

De selecties werden gehouden op zaterdag 30 augustus en zondag 3l augustus. Vluchten werden over 2 dagen verdeeld. Cedurende deze 2 dagen waren de condities vrijwel ideaal. Het \\'as ietwat

bewolkt, veel sterke thermiekebellen en een zacht briesje (0,5-l m/s). Temperatuur was 32o C en de vochtigheidsgraad 60r0. Na de eerste morgen-ronde, die om 6.00 's morgens begon, max'te iedereen met gemak. De still-air condities was de beslissende factor bij deze selecties. Hierdoor waren er geen fly-off 's tot teleurstelling van vele

Daedalus herfstwedstrijd, Terlet Zaterdag; Waarschijnlijk door het zeer slechte weer was de opkomst zeer, maar dan ook zeer slecht, voor duurvlucht kwamen alleen de Metkemeijers opdagen welke een vlucht hadden van slechts 19 minuten tegen vorig jaar een tijd van ruim 2 uur. Voor stunt kwam niemand zijn warme huis uit, en hetzelfde geldt ook voor plankrompspeed, chuck en gekke gans.

Zondagz Weer hetzelfde weer als de dag ervoor: ijskoud, regen en

wind, maar omdat dit een selectie betrof waren 5 combatvliegers toch, min of meer gedwongen, gekomen. Van de wedstrijd zelf weinig interessants verteld worden, behalve misschien dat Jan Schoonman stukken beter vliegt dan vorig jaar.

Uitslag:

2th cc:

vliegers.

Bij de A-2 hadden de meeste vliegers een circle-tos hook van het type Bob Hatchek. Uit de 8 deelnemers kwam dit resultaat:

FIA: 1. W. Thompson 3. P. Allnut 2. G. McKenzie

1237 seconden 1069 seconden I I 59 seconden

Dit is hetzelfde team als vorig jaar.

Bij de wakefield waren er 11 deelnemers.

l.

Piet van

Heugten

lVz cc'.

l.

2.

2. Bert Gijsbertsen 3. Fred Meijer 4. Tom van Maurik 5. Jan Schoonman

Fred Meijer

Tom van Maurik

Henk Twerda Memorial Wedstrijd (deze keer l3 deelnemers!)

Deze naar mijn weten grootste stuntwedstrijd in Nederland werd vervlogen bij welhaast ideale weersomstandigheden. Het mooie weer, de gezelligheid en de vrij grote belangstelling maakten van deze ontmoeting een groot succes.

Uitslag:

Resultaten

FIB: 1.

J. MacGillivray 2. McClashan 3. D. Rowsell

FAI: l.

252 seconden I 236 seconden I 233 seconden I

Volgens ingewijden in Canada is dit een heel goed team, als men naar de resultaten van de afgelopen competitie kijkt.

ResultaÍen

FlC: 1. M. Burns 2. D. Sugden 3. T. Mathews

I2-58 seconden I 24

I seconden

I 23 3

Peter Liem

Voor de komende Wereldkampioenschappen V.V. zijn nu in USA drie volledige teams samengesteld. In Spanje 1981 zijn

de de

volgende deelnemers te verwachten:

FlB:

FlC:

Jim Wilson Juan Livotto Jose Dona Joe FosÍer

Carroll Allen Walt Ghio Roger Simpson

Doug Galbreath John Martin

Dit nieuws kregen wij van Fred Terzian die de afdeling,,Plans and Publications" verzorgt bij de National Free Flight Society.

t2

3. P. v. Doesburg 4. H. de Jong 5. R. Metkemeijer 6. R. Edel 7. R. Olijve

8. R. Baeten 9. B. van Hoek 10. P. Willems

pt. pt. pt. pt. pt. pt.

5268 pt.

5l I8 pt.

5050 pt.

4699 pt.

5849

5644 5572 5497 5429 5380

t/zF

Al: I . B. Lamaker

1563

2. M.v.Polen 3. M. Blasse

1459 I105

pt. pt. pt.

l9e Internationales Freundschaf tsfliegen.

(FAI Klasse F3A), Liechtenstein

Y.

In de periode van 20 en 21 september werden in Bendern, Liechten-

stein het ,,19e Internationale Freundschaftsfliegen" voor RC-1 georganiseerd. Aangezien de meest prominente vliegers uit "'liegers de omliggende landen zich aangemeld hadden, zou men bijna van een Europees kampioenschap RC-l kunnen spreken.

De 35 aanwezige vliegers toonden dan ook een uitzonderlijke goede klasse met een eerlijke en spannende strijd.

USA-teams voor W.K. Vrije Vlucht 19El

-

Janssen

seconden

De gelukkige 3e plaats winnaar is Tony Mathews. Hij krijgt een extra vermelding omdat hij de jongste deelnemer is (17 jaar) en omdat dit vliegtuig zijn eerste en zijn enige power-model is.

F1A:

B. Metkemeijer

2. E.

Het modelvliegveld ligt in een dal ingeklemd tussen een bomenrij parallel aan de snelweg naar Vaduz en de rechter Rijnoeverdijk.

Dit dal is ingesloten tussen twee hoge berghellingen.

De eerste paar trainingsvluchten waren dan ook erg griezelig aangezien men het idee van zich moest afzetten dat het model tegen de berg zou vliegen,

bij het op verre afstand omkeren van

de vlieg-

richting. Dit omdat wij het niet gewend zijn het silhouet van ons model voor een berghelling langs te zien vliegen en daarbij de correcte vliegdiepte te schatten.

Het weer was uitstekend met elke dag een stralend blauwe lucht en met een zon die zich helaas vooral 's morgens in de vliegbaan bevond. Om te beperken dat de vliegers teveel door de lastige zon zouden moeten vliegen, werd besloten de vliegbaan schuin te verleggen. Dat deze vliegrichting niet zo eenvoudig was bleek wel tijdens de wedstrijden. De meeste vliegers hadden problemen met de oriëntatie en de nu dwars staande wind.

De eerste vlucht startte precies om acht uur 's morgens voor de eerste ronde. Jan van Vliet en Jan van Beek maakten hun eerste

bij een zwakke wind en een niet al te ongunstig staande zon. Ze scoorden hierbij al direct hun hoogste puntenaantal.

Ad Castelijn en Martin van Beest maakten hun eerste vlucht zo rond twee uur met meer wind en een iets ongunstiger staande zon. Diezelfde middag maakten Jan van Vliet en Jan van Beek nog hun tweede vlucht, doch slaagden er niet in hun score te vervlucht

beteren. 's Nachts stak er plotseling

de,,föhn" op, waardoor Jan van Vliet zich letterlijk aan de tentpalen moest vastklampen om te voorkomen dat de hele tent met iedereen en alles er in zou wegwaaien.

Ook Anton Ypelaar moest midden in de nacht de luifel van zijn caravan halen om te voorkomen dat zijn caravan zou om- of wegwaaien. Dat deze föhn nog konsekwenties voor het vliegen zou hebben bemerkten Martin van Beest tijdens het trainen vroeg in de morgen en Ad Castelijn tijdens zijn eerste vlucht 's morgens.

De zeer turbulente lucht liet onder andere elke figuur-M grandioos mislukken. Het leek hierbij wel of, zoals Jan van Beek het formuleerde, alle servo's los in de kist lagen en er zodoende niet goed te sturen en te corrigeren was.

De derde vlucht van Jan van Vliet en Jan van Beek brachten niet de punten die ze gehoopt hadden, doch Ad Castelijn en Martin van Beest konden hun puntenaantal later op de dag wel verbeteren.

Dankzij de discipline van de vliegers en de strakke en correcte lei-

ding van de MFGL serdt de laatste r,lucht om circa drie uur 's middags gemaakt en u'erden na een interessante vliegdemon-

í -atie de oriizen uitsereikt.

Yolfgang \iatr reràrerde zoals re verrvachten was bij een wedstrijd op eigen rerrein de eersre plaats en zijn broer Norbert de tweede plaats. Jan van Beek bereikte een uitstekende l0e plaats en Jan van Vliet, Ad Castelijn en \íartin van Beest respectievelijk een 16e, 22e en 24e plaars.

Nieuwigheden of speciale dingen aan de modellen waren er niet.

Wat wel in het oog viel of anders gezegd wat wel gehoord werd

was het lage geluidsnivo van alle Duitse RC-l vliegers. Deze vliegers moeten met hun modellen onder een bepaalde geluidsgrens blijven aangezien ze anders niet mee mogen vliegen in nationaal verband.

Het gebruik van een driebladige propeller schijnt een grote stap in de goede richting te zijn. Ik zou dan ook de RB-subcommissie willen aansporen om ook maatregelen te treffen voor onze nationale wedstrijden om zo tot een lager geluidsnivo te komen in verband met geluidsoverlast en terreinmoeilijkheden.

Als besluit mag ik het Nederlandse jurylid Arthur Beekmans nog

memoreren die twee dagen lang op een stoel al deze vluchten heeft moeten bekijken en waarderen. Verder wilde ik de Nederlandse supporters bedanken voor de morele en praktische steun die ze aan ons vliegers hebben gegeven.

Wij kijken

reeds met verlangen naar het volgende en 20e Freundschaftsfliegen uit.

Martin van Beest

Uitslag

l9e Internationales Freundschafsfliegen der Modeltfluggruppe Liechtenstein, 20 en2l september 1980, Klasse F3A. Plaats

l.

2.

3.

4.

5.

ll.

16.

22.

24.

Noam

Matt, Wolfgang Matt, Norbert Mayr, Franz Fritz, Dieter Lossen, Bertram Van Beek, Jan Van Vliet, Jan Castelyn, Ad R. J. Van Beest, Martin

Land FL FL D A D NL NL NL NL

Totaol 1939 1828 1783

1763 1756 1645

156l 1445 1364

Winnaar junioren: Lossen Bertram.

Delta Oss Vliegweekend 1980

i

In het weekend lan 13 en 14 september, organiseerde de Modelbouwvereniging Delta Oss een tweedaagse wedstrijd showvliegen voor clubteams.

In verschillende bladen zijn hiervoor de laatste tijd wel eens suggesties gedaan o.a. Bou*en en Vliegen, maar deze plannen leefden bij Delta Oss reeds anderhalf jaar, maar konden door allerlei omstandigheden pas nu ten uitvoer *orden gebracht.

juryleden van de K.N.V.v.L. onder leiding van de heer Verhoeven uit Veghel. Ook voor hen was deze opzet nieuw en daarom een pluim voor de manier en inzet waarmee ze het zaakje geklaard

r)e bedoelingen I'an dit evenement waren o.a.: Betere konrakten te leggen met andere clubs; Het funvliegen een rredstrijdelement te geven

Zaterdagmorgen 13 september, 11.00 uur

-

in de vorm

van

sho*'r'liegen; De samenuerking tussen de vliegers van elke deelnemende club te bel'orderen: De noodlijdende clubkas zo wat te spekken; Het geheel zo sat aantrekkelijker te maken voor zowel vliegers als toeschouuers. omdat ze niet de gehele dag steeds dezelfde verplichte figuren zagen van individuele wedstrijdvliegers, maar steeds meerdere modellen, die een of andere show weggaven.

Dat showvliegen uerdt op velerlei manieren getoond, waaronder: formatievliegen, r'ossejacht, ballonrammen, reklameslepen, clowneske optredens, speciale modellen, enz.

Voor dit evenement riaren 30 clubs aangeschreven waarvan het merendeel zelfs in het geheel niet gereageerd heeft (is een briefje teveel?).

De l2 clubs die zich na verloop van tijd aangemeld hadden waren:

M.B.C. Rozenburg (bij Rotrerdam), L.V.C. Odoorn (bij Emmen), M.V.C. Cumulus uit Groesbeek, M.V.C. Dione (vliegbasis de peel bij Venroy), R.M.C, Uden, M.V.C. Tilburg, M.V.C. Bladel, M.B.C. Veenendaal, L.V.C. Hoofddorp, trí.V.C. Boekel, L.V.C. Breda en M.B.V. Delta Oss.

Elk clubteam moest bestaan uit minimaal 3 en maximaal uit

12

vliegers en hun show moest zowel zaterdags als zondags l0 tot 20 minuten duren. De wedstrijd werd beoordeeld door officiele

hebben. In overleg met de wedstrijdleiding en m.b.v. speciaal daarvoor gemaakte lijsten zou de jury letten op: veiligheid, samenwerking binnen elk team, originaliteit en continuïteit.

De weergoden laten ons knap in de steek en slechts 5 van de 12 aangemelde clubteams zijn aanwezig: Rozenburg, Emmen, Dione, Cumulus en Delta Oss, totaal 30 vliegers. De andere clubs hebben het met of zonder bericht laten afweten, maar dat is hen niet geheel kwalijk te nemen, geregeld buien en stormachtige wind, gekkenwerk dus eigenlijk. Na overleg met de aanwezige clubs vinden ze, dat we het evenement moeten laten doorgaan, zij ziln dus niet voor een kleintje vervaard en willen vliegen.

De nog zeer jonge M.B.C. Rozenburg opent de show met hun

programma ballonrammen. Het is te zien dat ze vlak aan zee zitten, echte windvliegers. Tussendoor geeft fa. Keller demonstraties electrovliegen.

M.V.C. Cumulus verspeelt meteen na de start door enorme ruk-

winden een extra uitvergrote Snoopey II met Quadramotor, die dan twee bestuurbare parachutisten uit had moeten werpen, het model is total loss en dat is bijzonder spijtig.

Als we omstreeks vier uur stoppen kunnen we de balans van

de eerste dag opmaken; weinig toeschouwers en nogal wat beschadigde modellen, die daags erna toch weer zullen vliegen.

Zaterdagav ond : nach tvliegen In de feesttent is het met ondersteuning van goede muziek bijzonder gezellig. Enkele deelnemers, vier van Rozenburg en twee van Delta Oss, gaan zich opmaken voor het nachtvliegen. Het is intussen even droog geworden. Voor de 6 vliegers is dit voor de eerste keer, hetzelfde geldt voor merendeel van de ruim honderd t3

aanwezige toeschouwers. Het veld wordt gemarkeerd met fakkels,

althans het zijn pogingen daartoe, want de harde wind blaast de

uit, dan alleen maar de spots.

Het is een sensatie even later die lichtjes op de modellen door de nacht te zien dansen met alleen wat gebrom van de motoren.

Gewoonweg fantastisch en we zijn weer een ervaring rijker, na meeste weer

ook wat zaakjes in het honderd. Wat de deelnemers desondanks gepresteerd hebben is gewoonweg fantastisch en men kan het weekend in vele opzichten toch geslaagd noemen.

Bij navraag aan deelnemers, jury en toeschouwers blijkt dat een

dergelijke opzet voor funvliegen toekomst heeft en beslist de moeite waard is om mee door te gaan, alleen twee dagen wedstrijd is naar onze mening

afloop blijkt dat slechts eén model schade heeft opgelopen.

Zondagmorgen l4 september, 11.00 uur Het weer is niet veel beter geworden, maar nu zijn 7 clubs aanwezig.

De teams van R.M.C. Uden en M.V.C. Tilburg willen vandaag ook de slecht geluimde weergoden trotseren en dat brengt het totaal aantal vliegers op 40. Dit brengt wel een moeilijkheid met zich mee, omdat zij zaterdag niet gevlogen hebben, maar dit wordt na samenspraak tussen wedstrijdleiding en jury soepel opgelost.

Vandaag zal behalve de fa. Keller uit Duitsland ook Hein van 't Laar electrovliegen demonstreren. Slechts vierhonderd verkleumde toeschouwers kunnen deze dag toch nog genieten van goede prestaties, geleverd door de zeven teams, die laten zien dat funvliegen meer kan zijn dan alleen maar rondjes vliegen.

Jammer genoeg is door de bijzonder slechte weersomstandigheden het evenement niet geheel uit de verf gekomen en liepen daardoor

wat veel van het goede.

Dit alles is dan ook voor M.B.V. Delta Oss reden genoeg, ondanks de financiële strop, volgend jaar weer een vliegweekend ,,Delta Oss 1981" te organiseren, met bijvoorbeeld alleen zondags de wedstrijd showvliegen en zaterdags bijvoorbeeld een gezellige meeting of oefendag voor de liefhebbers.

Uitslag wedstrijd showvliegen 726 Punten l. L.V.C. Odoorn 666Punten 2. M.B.C. Rozenburg 6l0Punten 3. M.V.C. Dione 600 Punten 4. M.B.V. Delto Oss 593 PunÍen 5. M.V.C. Cumulus

6. Tilburg

580

7. R.M.C.

533

Uden

Punten Punten J. Hermkens

Mededelingen

op l5 december. Mocht u nagelaten hebben hetlde formulier(eop tijd te versturen dan woràt u aangeraden dit alsnog p.t o,il7

Vliegverbod Radiobesturing op Terlet Op dinsdag 21 oktober 1980 vond boven het luchtvaartterrein

Reglementenboek

gaande te doen.

Terlet een botsing plaats tussen een zweefvliegtuig en een radiobestuurd motormodelvliegtuig.

De leerlingzweefvlieger werd als gevolg hiervan met zeer ernstig letsel aan het gezicht opgenomen in het Gemeente Ziekenhuis te Arnhem.

Deze zaak is in onderzoek bij het Bureau Vooronderzoek Ongevallen van de Rijksluchtvaartdienst en bij de Rijkspolitie, dienst Luchtvaart. Hangende dit onderzoek is radiobestuurd vliegen vanaf het luchtvaartterrein Terlet verboden. Lijnbesturingsactiviteiten vanaf het verharde platform op de Galgenberg kunnen normaal doorgaan. Ik verwacht dat u begrip hebt voor deze maatregel.

J. van der Kooy, havenmeester

Aanvragen Clubwedstrijden l9E1/Recreatiekalender 19El De termijn voor het inzenden van aanvragen voor ra'edstrijden, demo's etc. voor de Wedstrijd- en Recreatiekalender 1981 sloot

27 -

MHz (niet aanbevolen) Kanaal

Kanaal

Nr. l*

8

26,965 26,975 26,985 26,995 27,005 2',1 ,015 27,025 27,035

9

21 ,O45

l0

ll

21,055 27,065

r2

27,0'.15

r3

27,085 27,095 2'7,105 27,115

)x 3* 4 5 6

7

l4 l5

l6

*

t4

MHz

Nr.

t'7 18 19 20* 21* 22* 23+ 24 25* 26* 27* 28* 29* 30 3l+ 1)*

MHz 27,125

27,t35 27,145

27,155 2"t,165 27,175

27,t85 27,195

2't,205

27,2t5 27,225 27,235 21 ,245 27,255 2'7,265

)1 )1<

niet meer toege§taan na 31 december 1982.

35 MHz Kanoal Nr. MHz,

36* 39* 421 61 62 61 64 65 66 67 68 69 70

34.400 34,700 35,000 35,010 35,020 35,030 35,040 35,050 35,060 35,070 35,080 35,090 35,100

In dit nummer vindt u als bijlage de Secties VII en VIII van het Reglementenboek, alsmede de aangepaste Inhoudsopgave.

Handboek Modelvliegtuigbouw In dit nummer eveneens een wijziging/aanvulling van het Handboek.

Het betreft de lijst met PTT-goedgekeurde zenders, pag. 9.9/9.10 en nieuwe pagina 9.104.

Radiovliegen tijdens vakantie in het buitenland Vele modelvliegers nemen hun modellen mee op vakantie, om in de omgeving van het vakantieverblijf te vliegen. Men moet zich dan wel op de hoogte stellen van de voorschriften welke in het betreffende land van kracht zijn, vooral m.b.t. toelaten frequenties.

Van de Duitse Aero Club ontvingen wij een opgave van in de Bondsrepubliek toegelaten frequenties, welke wij hieronder overnemen:

40 MHz Kanaal

Nr. 45* 48* 'tl 72 73 74 75 76 77 78 79 80

Kanaal

Kanaal

MHz 35,300 35,600 35,1

l0

35,120 35,130 35,140 35,150 35,160 35,170 35,180 35,190 35,200

Nr. 50 51

MHz 40,665 40,6't5

Nr. 52 53

MHz

136 138 tN 142 tM 146 148 150 t52 154 156 158 160 162 164 t66

413,975 434,025 434,075 434,125 434,175 434,225

40,685 40,69s

434MHz

102 104 106 108 I l0 112 114 116 r 18 120 122 t24 t26 t28 r30 132 r34

433,125

43t,r7s 433,225 433,2'15

413,325 433,375 433,425 433,475 433,525 433,575 433,625 413,675 433,',125

413,775 433,825 433,8?5 433,923

414,2'15

434,325

4t4,375 434,425 434,475 434,525 434,s15 434,67s 434,675 434,72s

Hof Uv=[rr

Àfsla9 HTSHEUVEL

.

r{ÀÀsRotnE

§aq

:l §il )lt

,

lr.i

t /, ..

_è_

' lls Ip.

HOBBY

_

IN MOBELBOUW . RADIOBESTURING

Hobby-ln

J. M. T. VAN BEEK PASTOOR KUYPERSTRAAT 32 5144 RJ WAALWIJK

Uw odres voor vliegtuigmodelbouw

TE1.04160.34573

_-]4--

ft--:

-----7\È:----=:

-É?

Voor alles dat vliegt, en vaart vindt u in Shamrocks voordeel Magazine.

Wilt ook u dit Magazine plm. 8 maal per jaar ontvangen?

En er uw voordeel mee doen?

Maak dan 15,- over op giro 2640123 van Shamrock Maastricht.

En ook u blijft steeds op de hoogte van het laatste nieuws, de extra voordelige prijzen en de nieuwste technische tips.

SHAMROCK MODELRACING MATHIJS HEUGENSTRAAT 14, HEER 6227 AW MAASTRICHT . HOLLAND . TELEFOON 043.613334

geopend: Maandag . woensdag vrijdag 9.18 uur

.

dinsdag 9.13 uur donderdag 9.21 uur zaterdag 9-17 uur

15

i\,1()I) l=!J3()tt\,\/

rtr-\

/)lĂ

/18 rLr Wij zijn gespecialiseerd in zenders van SIMPROP en MICROPOP. WEBRA-motoren en onderdelen altijd voo rrad ig .

Al le

soorten BALSA-hout.

Voor een deskundig advies staan wij steeds voor u klaar.

TOP modelbouw

.r\ĂŻeS

Herculeshof 5 - Maastricht - tel. 043-71175 Elke donderdag: koopavond tot 20.00 uur.

Modelvl iegtuigen met electromotoren Het bouwen van modelvliegtuigen Rad iobestuurde modelhel ikopters Modelvliegen in theorie en praktijk

Hobbyboek modelbesturing Hobbyboek radiobestuurde modelvl iegtu igen Handboek voor modelpi loten Handboek radiobestuurd motorvl iegen Vleugel prof ielen voor de model bouw Handboek modelvliegtuigbouw

Prijs 28,50 32,50 39,00 32,25 27,25 27,00 35,50 39,50 26,50 18,50

Verzendkosten 4,00 4,00 4,50 4,00 4,00 4,00 4,00 4,00 4,00 7,40

Bestellingen door middelvan overschriiving op giro 179618 ten name van de KNVvL te 's-Gravenhage, onder vermelding van het gewenst artikel en de postcode.

Af halen is vanzelf sprekend ook mogeliik.