ASM 2010 27(1)

Tijdschrift van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart

Jaargang 27 l Maart 2010

40 JAAR

amateurvliegtuigbouw in Nederland Stressfactor bij vliegen l Para’s boven Palm Island Luchtsport Toppers l Schermen over Nederland Zweefvliegseizoen l Modelvliegen vs. ‘Modelburger’ | Maart 2010

24726-1_ASM 01-10.indd 1

1

05-03-2010 15:25:16

INHOUD

Het laatste nieuws via

www.knvvl.nl

Maart 2010

3 4 6

Voorwoord Frits Brink, Voorzitter KNVvL

7 8 9

Luchtsport Toppers

Foutje bedankt! Stressfactor bij vliegen Modelvliegen vs. ‘Modelburger’ Para’s boven Palm Island

Zweefvliegseizoen barst los Column Zicht op Natura 2000 Kijkje in de cockpit

10 12

40 jaar amateurvliegtuigbouw in Nederland

13 14

BSA: Balloon Sensitive Areas

15

Agenda en verder Vliegangstweekend

16

LuchtvaartKennis vernieuwd

Precisielanden met Modelpara’s Vlieg mee in Hemelvaartweekend

Schermen over Nederland Records tijdens Forbes Flatlands 2010

is een driemaandelijkse uitgave van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart (KNVvL).

KvK 40409050 ‘s-Gravenhage. NE ISSM 0040/6023 Adres: KNVvL, Houttuinlaan 16A, 3447 GM Woerden, T: (0348) 437 067, F: (0348) 437 069, E: info@knvvl.nl Redactie en acquisitie: Veva Ekkelenkamp. Aan dit nummer werkten mee: Tekst: Aviodrome, Frits Brink, Harm Hazewinkel , Huib Holsteijn, Koos de Keijzer, Erik Louwes, Ronald Overdijk, Frits Paymans, Bart Pelt, Henk Roelofs, Gerard Rutten, Frits Snijder, Gijs Wanders, Bert Wijnands, Boudewijn Zwanenburg. Foto’s: Aviodrome, Jean-marc Badan, Joerg Bajewski, Marcel Bourgondiën, Brabantse Luchtvaart club, Francesco Bruinsma, Rob Dreissen, Marcel Flick, Linze Folkeringa, Huib Holsteijn, Pieter Groenendijk, Frans Guise, Ronald Overdijk, Frits Snijder, Archief Thermiek, Tim Weert. Ontwerp en vormgeving: VerheulCommunicatie.com Alphen aan den Rijn. Druk en verzending: Thieme MediaCenter Rotterdam.

Kopij: aanleveren in Word (*.doc) als ‘platte tekst’ (= zonder enige opmaak). De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden kopij te corrigeren, in te korten of niet te plaatsen. Geplaatste artikelen geven niet noodzakelijk de mening weer van redactie en uitgever (KNVvL), tenzij zij expliciet in functie zijn onderschreven. Anonieme bijdragen worden niet geplaatst, evenals bijdragen met lasterlijke uitlatingen jegens personen of instanties. Beeldmateriaal: van digitale foto’s het onbewerkte bronbestand uit de camera aanleveren. Bestandgrootte 1 MB, liefst groter, vanwege de voor druk vereiste resolutie (300 dpi). De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden beeldmateriaal op kwaliteit te beoordelen, te selecteren of niet te plaatsen.

Publicatierechten: tenzij de inzender anders aangeeft, gaan redactie en uitgever (KNVvL) er vanuit dat ingezonden tekst en beeldmateriaal vrij van rechten in ‘Air Sports Mail’ gepubliceerd kunnen worden en ook ter beschikking staan voor gehele of gedeeltelijke publicatie op officiële websites van de ‘KNVvL’. Voor het overige mag niets uit deze uitgave op enigerlei wijze worden gereproduceerd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. ©All rights reserved. No part of this magazine may be reproduced in any form or by any means without prior permission from the publisher. Advertenties: tarieven voor zakelijke advertenties zijn opvraagbaar op het redactieadres, zie boven.

2

24726-1_ASM 01-10.indd 2

| Maart 2010

05-03-2010 15:25:22

Belangen behartigen Foto Frits Snijder

Het behartigen van de belangen van onze leden wordt terecht aangemerkt als de hoofdtaak van de KNVvL. Een aanzienlijke hoeveelheid tijd wordt door leden van het bestuur en zeker ook door onze medewerkers op het algemeen secretariaat besteed aan het voeren van gesprekken met instanties die volgens ons het beoefenen van onze hobby zouden moeten faciliteren. Adviezen worden uitgebracht en zienswijzen worden geproduceerd met als enig doel binnen redelijke kaders de verschillende disciplines binnen onze vereniging te laten functioneren.

De werkelijkheid is echter dat vaak zeer gedetailleerde regelingen worden bedacht door degenen die wetten en regelingen voorbereiden.

Het heeft er alle schijn van dat zij onze sportbeoefening naar de onzichtbare en onhoorbare marges van onze leefruimte willen laten verdwijnen. Gelukkig zijn de contacten met name op het departement van Verkeer en Waterstaat in de persoonlijke sfeer goed te noemen, waardoor een open gesprek op heikele momenten mogelijk is.

Een persoonlijk gesprek met onze minister blijft echter wel nadrukkelijk hoog op de agenda staan.

De discussies over transponders en over de nieuwe regeling voor luchtvaartterreinen zijn onderwerpen waarbij de strijd zich tussen redelijke eisen en onredelijke regelarij beweegt. Nu is vliegveiligheid bij ons altijd een key-issue geweest. Er mag op gerekend worden dat onze eigen protocollen en reglementen in dat teken staan.

Recent bracht ik met een kleine delegatie een bezoek aan de internationale luchtsportorganisatie, de FAI. Ook in gesprekken met hen wordt duidelijk dat Nederlandse regelgeving op de Europese schaal vaak als gold-plated wordt gezien. Er is derhalve ruimte voor meer zelfregulering en voor versobering!

In Lausanne spraken we over internationale evenementen. Prettig was te merken dat de internationale ervaring van onze nieuwe directeur Ronald Termaat tot een belangrijke inbreng zal kunnen leiden. Hein Verbruggen, IOC voorman, was ook één van onze gesprekspartners. Zijn ideeën over het groeperen van diverse sporten - vooral ook de niet-olympische - in grote evenementen is interessant.

We blijven graag in gesprek over Air Games. Zijn geesteskind Mind Games (dammen, schaken etc) zou als voorbeeld mogen dienen. Naast belangenbehartiging blijft de dienstverlening aan onze leden een zeer belangrijk onderdeel. De personele wisselingen op

het secretariaat in Woerden maakten het niet eenvoudig om die service te bieden die mag worden verwacht. Dat met het kleine team toch een grote prestatie kon worden geleverd is een groot compliment aan de oude vertrouwde en de nieuwe medewerkers. Op de nieuwjaarsbijeenkomst van afdelingen en organisaties was het alleen al daarom erg prettig dat verscheiden afdelingsbestuurders in een goede sfeer 2010 inluidden. Een goed signaal is ook dat een aantal nieuwe organisaties aansluiting zoeken. Later meer hierover!

Versterking van onze eigen club is een belangrijke doelstelling voor dit jaar én samenwerking met verwante organisaties. Als de KNVvL in de nabije toekomst weer als hét platform voor de recreatieve luchtvaart wordt gezien, dan is dat in het belang van een ieder die deze tak van luchtvaart lief heeft.

Soms is het niet te voorkomen dat uw voorzitter enige somberheid toont. Laat dat vooral een stimulans zijn voor het streven naar betere tijden. Mik hoog, de pijl zakt bij het vliegen! Daarom denken we nog even terug: aan het succesvolle zweefvliegevenement in Grouw met erg veel en vooral ook jonge bezoekers. Aan het in gebruik nemen van een nieuw lestoestel in Drachten in aanwezigheid van de Commissaris der Koningin van Fryslân. Aan het gemeentebestuur van Hoogeveen dat de donkere wolken boven het veld voor luchtsporten op een zeer creatieve manier verdreef. Er is dus hoop, maar we moeten er wel samen hard aan werken.

Frits Brink, Voorzitter KNVvL

| Maart 2010

24726-1_ASM 01-10.indd 3

3

05-03-2010 15:25:33

FOUTJE BEDANKT! Stressfactor bij vliegen

STRESS KOMT VEEL VOOR BIJ PILOTEN, MET NAME IN DE BURGERLUCHTVAART. VERKEERSVLIEGERS MOETEN TWEE KEER PER JAAR NAAR EEN FLIGHT SIMULATOR VOOR TRAINING. BIJ EEN ONDERZOEK ONDER LUFTHANSA PILOTEN BIJ DIE FLIGHT SIMULATOR BLEEK DAT 40% ERNSTIGE STRESSKLACHTEN HAD. DAT GING DUS VERDER DAN EEN BEETJE SPANNING VOOR DE FLIGHT SIMULATOR TOETS. STRESS HEEFT BEHOORLIJK VEEL INVLOED OP JE PRESTATIES ALS VLIEGER. EEN FOUTJE IS DAN ZO GEMAAKT!

Tekst Koos de Keijzer Foto’s Joerg Bajewski en Frits Snijder

D

e klachten die de Lufthansa piloten vertoonden waren gespannenheid, slaapproblemen, stemmingstoornissen,

HUMAN ERROR - DETECTION AND CORRECTION - 1 René Amalberti

onzekerheid, faalangst en vermoeidheid. Tijdens het

vliegen uitte zich dit bijvoorbeeld in geagiteerd gedrag, problemen van sociale aard, problemen met de pitch bij take-off, vermijding

Number of faults per hour

van turbulentie en problemen met het overgeven van controle

Turning point

aan de copiloot. De sociale cultuur van piloten biedt weinig kans

12

om problemen te delen omdat ze bang zijn belachelijk gemaakt te

10

worden door hun collega’s. Ook heerst het idee dat ze niet vatbaar zijn voor psychologische klachten doordat ze intensief getraind

8 6 4

en geselecteerd zijn. Ontkenning van stress of angst maakt deze

2

groep extra kwetsbaar. Onderdrukken van stress of angst maakt

0

namelijk niet dat het verdwijnt.

Performance Relaxed

Standard performance

Maximum performance

Possible loss of control

• Stress related complaints among cockpit crew.

PRESTATIES

Wat doet stress met je prestaties? We weten allemaal dat als je

Figuur 1. Aantal fouten per uur (onderzoek Stichting Valk).

moet presteren een zekere spanning wel goed is, maar teveel zeker ook niet. Hoe meet je dat? In een onderzoek van Stichting Valk is geteld hoeveel fouten piloten per uur maken. Hierbij is ook de

Gelukkig worden veel fouten spontaan en vlot hersteld. Het bleek

mate van concentratie meegenomen. Piloten die geconcentreerd

dat de geconcentreerde piloten bijna 90% van hun fouten vlot zelf

aan het vliegen waren bleken gemiddeld één fout per uur te ma-

inzagen en deze corrigeerden. Bij de ontspannen ongeconcentreerde

ken. Bij de piloten die niet geconcentreerd aan het vliegen waren

piloot daalt dit naar 60-80%. De gestresste piloot corrigeert nul

werden gemiddeld 6 à 7 fouten per uur geteld, dat zijn er evenveel

fouten (zie figuur 2). Heftig om te constateren: bij veel stress

als een piloot met veel stress (zie figuur 1).

worden veel fouten gemaakt en ze worden ook niet hersteld!

4

24726-1_ASM 01-10.indd 4

| Maart 2010

05-03-2010 15:25:38

Geconcentreerd in de simulator maken piloten toch gemiddeld 1 fout per uur.

GELUKKIG WORDEN VEEL FOUTEN SPONTAAN EN VLOT HERSTELD

HUMAN ERROR - DETECTION AND CORRECTION - 2 René Amalberti Fault-Recovery pecentage

100 90 80 70 60 50

Hij is er van overtuigd vrij goed te vliegen, want ook daarin is hij

40

perfectionist. Hij heeft vooral oog voor de dingen die hij goed

30 20 Performance

0 Relaxed

Standard performance

Maximum performance

Possible loss of control

doet en die zijn zelfbeeld bevestigen. Zijn zwakheden en de foutjes die hij soms maakt zal hij ontkennen. Want die fouten passen niet in zijn zelfbeeld en in zijn idee hoe het, zeker bij een sport

Figuur 2. Aantal herstelde fouten (onderzoek Stichting Valk).

met risico’s als vliegen, zou moeten. Je kunt je geen fouten veroorloven, toch? De perfectionist zal ook niet gauw erkennen last te hebben van stress voor start of landing. Die ontkenning

SPORTVLIEGERS

geeft een verhoogd risico op fouten of vermijding. Vermijding

Kijkend naar de gegevens bij verkeersvliegers zou je kunnen zeggen

kan leiden tot minder of niet vliegen. Oftewel, perfectionisme

dat fouten maken heel veel gebeurt en dat dit ongetwijfeld ook bij

leidt tot ontkenning van faalbaarheid, toename van stress en

sportvliegers zo zal zijn. Hoe vaak realiseren we ons niet dat we

ontkenning en onderdrukking van stress.

een verkeerde beslissing hebben genomen? Een verkeerde beslissing

Vooral bij wedstrijdvliegen wordt je er dagelijks op gewezen dat

bij een overlandvlucht of één bij start of landing die daardoor

je niet perfect vliegt en fouten maakt. Want je ziet namelijk dat

niet perfect was? We realiseren ons dat fouten maken gewoon is

anderen, in dezelfde (weers)omstandigheden, verder kwamen en

en dat het ook niet te voorkomen is. Het wordt pas een probleem

dat wil je zelf ook. Ontkennen van het maken van fouten, of

als we onze fouten niet opmerken en corrigeren.

minder goede beslissingen, is bij wedstrijdvliegen daardoor haast

Bij vliegen belanden we soms plotseling in gevaarlijke situaties,

onmogelijk. Je realiseert je hierdoor dat je niet perfect bent en

die voor stress zorgen. Stress maakt het moeilijker om adequaat te

fouten maakt. In de gesprekken na een wedstrijd gaat het vaak

reageren. Uit de sportpsychologie weten we dat als je een oplossing

over goede en foute beslissingen. Een klein foutje betekent dan

van te voren hebt bedacht, je daar dan in stresssituaties makkelijker

soms aan de grond staan. Bekend is de uitspraak ”De beste piloot

beschikking over hebt. Je bent bijvoorbeeld als zeilvliegpiloot

is diegene die goed is in het herstellen van gemaakte fouten”.

gewend bij landingsterreinen meerdere circuits te verzinnen.

Mocht de wind toch uit een andere hoek komen, dan is de kans

CONCLUSIE

groter dat je snel voor een beter circuit kiest als dat nodig is.

Elke piloot maakt fouten en de meeste fouten worden snel gecorrigeerd. Te veel of juist te weinig stress maakt de kans dat

PERFECTIONISME

je een fout maakt groter en de kans dat je een fout bemerkt en

Perfectionisme wordt gezien als een karaktertrek die meer risico

corrigeert kleiner. Perfectionisten raken makkelijker gestresst en

geeft op stress en daaraan gerelateerde fouten. De perfectionist

fouten maken is voor hen moeilijk bespreekbaar. Uiteindelijk is

doet alles consequent. Zo bereidt hij zijn vlucht goed voor, doet

het erkennen van de angst en fouten maken de eerste stap naar

altijd de pre-flight check, de spullen zijn tiptop in orde enzovoorts.

het oplossen van het probleem.

| Maart 2010

24726-1_ASM 01-10.indd 5

5

05-03-2010 15:25:39

Modelvliegen

VERSUS

Bram Lasschuijt boven Palm Island.

‘Modelburger’ DE DEVENTER LUCHTVAARTCLUB HEEFT EEN KNAP LASTIGE TIJD ACHTER DE RUG. VOOR HUN MODELVLIEGTERREIN IN DE GEMEENTE OLST-WIJHE WERD IN 2002 VOOR VIJF JAAR EEN MILIEUVERGUNNING AFGEGEVEN. DAT GING GOED TOT IN 2005, TOEN EEN ‘MODELBURGER’ EEN HUIS KOCHT MET ZICHT OP HET MODELVLIEGTERREIN. EN, ALS JE ZE ZIET VLIEGEN, HOOR JE ZE OOK VLIEGEN! DUS DE NIEUWE BEWONER BELOOFDE ER ALLES AAN TE ZULLEN DOEN OM DE MODELVLIEGCLUB WEG TE KRIJGEN, WANT “DIE ACTIVITEITEN HOREN NIET IN HET LANDSCHAP”.

Tekst Boudewijn Zwanenburg

Ronald Overdijk in de deur.

Zolang de milieuvergunning nog bescherming bood was het geklaag van de ‘modelburger’ lastig maar niet desastreus.

Maar toen eind 2007 de aanvraag voor de vernieuwing van de milieuvergunning nog in behandeling was, stonden de

PARA’S

BOVEN PALM ISLAND

modelvliegtuigen aan de grond. Zelfs nadat in juli 2008 de nieuwe milieuvergunning eindelijk onherroepelijk was geworden kon er nog niet gevlogen worden. Want modelvliegen paste niet in het bestemmingsplan. Maar gelukkig werkte en dacht de gemeente in dit geval mee. Er was al een procedure gestart

Tekst Ronald Overdijk Foto’s Ronald Overdijk

om vrijstelling van het bestemmingsplan te verlenen. Helaas zorgde de ‘modelburger’ nog voor het nodige oponthoud.

Van 6-17 januari vond er voor het eerst een parachute-

Pas in februari 2009, na het ‘geen bezwaar’ van de provincie,

springwedstrijd plaats boven het wereldberoemde Jumeirah

konden de modellen weer de lucht in. En nog was de zaak

Palm Island in Dubai. Dit kunstmatig eiland in de vorm van

niet klaar! De ‘modelburger’ ging in beroep bij de rechtbank

een palm is door Nederlandse baggeraars opgespoten, dus

in Zwolle. Die zaak diende in november 2009. De gemeente,

Nederlandse deelname aan deze wedstrijd kon natuurlijk

de club en de advocaat ingehuurd door de afdeling Model-

niet ontbreken! Bram Lasschuijt nam deel aan precisielanden

vliegsport waren goed voorbereid en eind december

en Erwin Baatenburg de Jong aan canopy piloting. Onder

deed de rechtbank dan eindelijk de verlossende uitspraak:

auspicien van de Emirates Aviation Association kwamen maar

het beroep is ongegrond!

liefst ongeveer 40 landen opdraven. Het lage inschrijfgeld,

Aan de jaren van onzekerheid is een einde gekomen. De club

hoog prijzengeld en natuurlijk de fantastische locatie waren

heeft meer dan een jaar aan de grond gestaan en diverse leden

hier zeker debet aan. Dubai had dan ook alle registers open

hebben opgezegd. Toch is er een winstpunt behaald. Er is

getrokken qua organisatie. Er werd gesprongen uit Bell

nu een rechterlijke uitspraak die bevestigt dat onder voor-

Huey helicopters en veel topteams hadden ingeschreven.

waarden medegebruik - zoals modelvliegen - geen ingrijpende

Het tempo van de wedstrijd lag niet heel hoog met 1 of 2

afbreuk doet aan de oorspronkelijke bestemming. Die uitspraak

sprongen per dag maar er was verder genoeg te doen.

kan ook voor andere clubs goud waard zijn. Tijd, moeite en

Bijkletsen met deelnemers, nieuwe vrienden maken,

kosten zijn niet voor niets geweest. Modelvliegen vs. Model-

zwemmen bij het strand was om de hoek, kijken naar de

burger, eindstand 1-0.

wedstrijdsprongen, etc. Er was zelfs tijd ingeruimd voor een dagexcursie naar de woestijn. Al met al een groot succes dat in 2011 wederom plaats moet gaan vinden.

Ongeveer 10 minuten na het indienen van dit artikel voor KIJK VOOR MEER INFORMATIE OVER DEZE WEDSTRIJD OP

Air Sports Mail, bereikte ons het bericht dat de ‘modelburger’ bij

WWW.EMIRATESAVIATION.ORG

de Raad van State in hoger beroep is gegaan. Wordt vervolgd.

6

24726-1_ASM 01-10.indd 6

| Maart 2010

05-03-2010 15:25:45

HEEFT U OOK DE OLYMPISCHE WINTERSPELEN IN VANCOUVER GEVOLGD? GROTE KANS DAT DE NAMEN MARIANNE TIMMER,

Baer Selen, wereldkampioen Standaardklasse in 1991.

In 1978 was Baer ook wereldkampioen. Nu is hij al jarenlang technisch coach van de kernploeg zweefvliegen.

ERBEN WENNEMARS EN CARL VERHEIJEN BEKEND ZIJN. ONDANKS OF DANKZIJ HET FEIT DAT ZIJ ZICH NIET SELECTEERDEN VOOR VANCOUVER. DIE SELECTIEWEDSTRIJDEN TROKKEN NAMELIJK BIJNA EVENVEEL PUBLICITEIT ALS DE OLYMPISCHE SPELEN. DAT IS IETS WAAR WIJ ALS LUCHTSPORTERS ALLEEN MAAR VAN KUNNEN DROMEN. Tekst Bert Wijnands Foto’s archief ‘Thermiek’ en Jean-marc Badan

LUCHTSPORT TOPPERS N atuurlijk: wij zijn geen Olympische

met de KNVvL delegatie de FAI in Lausanne.

van media en toeschouwers. Tijdens ons

sport en hebben geen winterspelen.

In een gesprek over Topsportzaken met

Luchtsportcongres in 2006 waarschuwde

Maar ik bedoel iets anders. Weet

onder andere de nieuwe directeur-generaal

Professor Maarten van Bottenburg,

u wie onze toppers zijn? Grote kans dat

Stephane Desprez (ex-Rugby) beleefden

Neerlands topdeskundige op het gebied

velen van u met een tegenvraag reageren:

we een pijnlijk moment toen niemand het

van Internationale sport, ons al dat de

hebben we die dan? Onder u zal maar een

echte aantal WK disciplines paraat had. Het

luchtsporten relatief achteruit gaan.

klein deel zijn dat een paar namen weet te

zouden er best meer dan 60 kunnen zijn.

Het is tijd voor actie! Modernisering en

produceren. En dan waarschijnlijk alleen Nu zeg ik niet dat vroeger alles beter

verandering zijn gevraagd en daarbij

was, maar de luchtsporten deden het ten

kunnen we nog veel leren van andere

Wist u dat we vroeger iedere twee jaar

opzichte van de andere sporten heel goed

sporten. Het is misschien wel noodzakelijk

meerdere wereldkampioenen zweefvliegen

in de jaren 1950-1970. Iedere twee jaar

om onze WK’s op een andere manier in

hadden? Zelfs onze huidige internationale

WK’s, een overzichtelijk aantal kampioen-

te delen: in een topcategorie, waarbij

topwedstrijdvlieger, KNVvL directeur Ronald

schappen en ondanks hoge reiskosten en

veel verschillende landen deelnemen

Termaat, zegt dat hij vroeger wist wie de

lange wedstrijden kon men rekenen op

aan de competities. Hiervoor moet een

wereldkampioenen waren en dat hij hen als

een behoorlijke internationale deelname.

kwalificatiesysteem komen, dat er voor

helden vereerden. Tegenwoordig weet ook

Nu is dat anders. De WK’s zijn heel ver-

zorgt dat de spanning wordt opgevoerd en

hij niet meer wie er wereldkampioen zijn

schillend met vaak een beperkte deelname.

de nationale pers erop duikt. Een dergelijk

geworden vorig jaar. Zou er in onze kringen

In de top wordt wel een hoog niveau

Top WK zelf wordt spannender, duurt

überhaupt wel iemand rondlopen die alle

gehaald, maar we zwijgen over de staart

minder lang en is goedkoper te organiseren.

FAI Wereldkampioenen van één jaar kent?

van het klassement. De wedstrijden duren

Is het mogelijk om onszelf te veranderen?

Nog een voorbeeld: in januari bezocht ik

te lang en genereren weinig belangstelling

Ik denk het wel.

maar binnen de eigen luchtsportafdeling.

| Maart 2010

24726-1_ASM 01-10.indd 7

7

05-03-2010 15:25:55

Langs graten en toppen van Massif des Écrins.

(Rob Dreissen)

Nieuw zweefvliegseizoen barst los!

Tekst Frits Snijder Foto’s inzendingen van de Thermiek Fotowedstrijd

De zweefvliegers staan te popelen. Na de winter – en wat voor een winter! – breekt nu heel gauw het nieuwe vliegseizoen aan. Sommigen hebben nog niet genoeg van alle sneeuw en ijs. Ze gaan naar de Alpen, waar de condities in het vroege voorjaar optimaal zijn, met goede kans om in golf te vliegen. Vaak gaan ze jaar na jaar met vaste vrienden, of in groepjes die vanuit verschillende clubs zijn samengesteld. Bergvliegen vereist grote kennis en ervaring.

In april komt in eigen land het zweefvliegen bij de clubs echt goed op gang. Iedereen heeft er zin in.

Veel clubs verwachten nieuwe leerlingen. Daarvan komen er landelijk zo’n tachtig via de sponsorregeling met European Pilot Selection & Training (EPST). In mei is al weer het NK Zweefvliegen 2010, dit keer op Vliegveld Twente, met als hoofdsponsor de Nationale Luchtvaart

Leren zweefvliegen. (Frans Guise)

School (CAE/NLS). Kernploegleden nemen in juli en augustus in verschil-Zes kisten passen in een container uit Australië! (Francesco Bruinsma)

lende wedstrijdklassen deel aan de WK 2010, in Slowakije en Hongarije.

Heel ander landschap, Pokweni, Namibië.

(Daan Paré)

En prachtig Nederlands landschap. Piper sleepkist draait af naar Ameland. (Pieter Groenendijk)

Wie op het zuidelijk halfrond heeft overwinterd, bereidt de terugtocht voor. In landen als Australië, Nieuw-Zeeland, Namibië en Argentinië kun je je hart ophalen aan grote overlandvluchten.

Wie weet, als de privékisten in de speciale scheepscontainer huiswaarts keren, dat er weer enkele Nederlandse (in het buitenland gevlogen) records kunnen worden bijgeschreven.

VOLG ZWEEFVLIEGEN OP DE LANDELIJKE WEBSITE WWW.ZWEEFPORTAAL.NL

8

24726-1_ASM 01-10.indd 8

| Maart 2010

05-03-2010 15:26:02

column ZICHT OP NATURA 2000

Z

icht is voor de vlieger niet weg te denken voor een veilige

Volgens JP hebben de lidstaten behoefte aan een meer flexibele

vlucht. Deze toestand van de atmosfeer is onmisbaar bij

aanpak als gevolg van de door de klimaatcrisis wijzigende habitats.

het omzeilen van obstakels en om botsingen met andere

Namens Nederland dringt hij aan op actualisering van de

luchtvaartuigen te voorkomen. De overheid heeft een indruk-

gedateerde richtlijnen. Een zegen zo een premier, die in de juiste

wekkende hoeveelheid regels opgesteld onder andere over de

bewoording het KNVvL standpunt weergeeft en uitdraagt!

minimale zichtcondities in verschillende delen van het luchtruim.

De heer Barroso antwoord op onderkoelde toon dat het allemaal

Daarnaast is een goede uitkijk verplicht. Ondanks deze tsunami

zo een vaart niet loopt en dat Nederland bewijst dat ecologie en

aan luchtverkeersregels, lijkt diezelfde overheid te twijfelen aan

economie hand in hand gaan, zoals in de Westerschelde en op de

haar eigen beleid en vooral aan haar eigen kennis van de lucht-

Maasvlakte II. De tekst van richtlijnen geeft immers ruimte aan

vaart. Het heldere vliegzicht wordt door de overheid op ernstige

alle mogelijke ontwikkelingen, mits de biodiversiteit in Europa

wijze vertroebelt door de grauwsluier die door de natuurwetgeving

geen gevaar loopt. Aan de richtlijnen ligt het niet volgens Barroso!

over de luchtsporten wordt uitgerold. De opstellers van Natura

Een tweede toppoliticus die het KNVvL standpunt ondersteund.

2000 beheerplannen (162) zijn drukdoende om op geheel eigen wijze het bestaande gebruik, waaronder het vliegen, te toetsen.

Tussen de regels door moet je dan toch constateren dat de Premier

Van Brussel hoeft dat niet maar ja Wij wonen in Nederland waar

in het eigen mes van de Nederlandse regelgeving gevallen is.

het altijd ietsje meer mag zijn. Onkundig en met grote willekeur

Het zelfde mes dat de sportluchtvaart bij voortduring bedreigt.

verzint elke opsteller zijn eigen ideeën over de sportluchtvaart.

Niet Europa, maar de eigen Nederlandse ambtenaren creëren hier de mistige toestand.

Wat de een als normaal en toelaatbaar kwalificeert, wordt door de ander verfoeit en als significant verstorend aangemerkt. Op 1000 voet over de Voordelta vliegen met een motorvliegtuig is geen probleem, maar is voor stille zweeftoestellen verboden.

Verkeersvliegtuigen vliegen op 2000 voet over Langeveld, maar elke toename van het zweefvliegen op het zweefvliegterrein Langeveld is ongewenst wegens aantasting van het natuurschoon en optische verstoring door de mens. Snelwegen en dubbelspoor zijn geen probleem, maar het geluid en de trillingen van een lier en een terreinwagen zijn volgens ‘Deskundige’ ecologen een significante verstoring voor de nauwe korfslak. Een leek staat hier even met de oren te klapperen dat grijze of witte duinen met bijbehorend struweel last hebben van minimaal geluid.

Evenmin is voor te stellen dat de nauwe korfslak massaal op de

KIJKJE IN DE COCKPIT

In de meivakantie, van vrijdag 30 april t/m zondag 9 mei, vinden de Open Cockpit dagen plaats bij Nationaal Luchtvaart-

vlucht slaat. In Nederland zijn de natuurwetten een middel

Themapark Aviodrome. Vind je het leuk om vliegtuigen van

geworden om het normale dagelijkse leven en maatschappelijke

binnen te bekijken of in de cockpit plaats te nemen en je een

ontwikkelingen tegen te gaan. Onze volledig doorgeschoten

echte piloot te voelen? Dan ben je bij ons aan het juiste adres!

regelgeving, als gevolg van een incorrecte vertaling van Europese

Toestellen die normaal gesproken gesloten zijn, worden in

richtlijnen, dreigt vele ontwikkelingen in de agrarische, economi-

de meivakantie geopend! Als je vragen hebt over hoe alles

sche en sportieve sector te stagneren.

werkt in een cockpit kun je deze stellen aan onze experts.

Mogelijk is er zicht op verbetering. In de crisis en herstelwet

Wij zorgen voor een checklist met daarop openingstijden,

buigt de 2de kamer zich over de fouten die gemaakt zijn en ook

zodat je geen enkel toestel kunt vergeten.

onze eigen premier maakt zich zorgen over de knellende regel-

Het Nationaal Luchtvaart-Themapark is in de meivakantie

geving. Zo laat hij aan de President van de Europese Commissie

iedere dag geopend van 10.00- 17.00 uur en is te vinden aan

weten bezorgd te zijn over de implementatie van Natura 2000,

de Pelikaanweg 50 op Luchthaven Lelystad.

waarbij de balans tussen economie en ecologie onder andere zoek zou zijn door de interpretatie van het voorzorgsbeginsel.

KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP WWW.AVIODROME.NL

| Maart 2010

24726-1_ASM 01-10.indd 9

9

05-03-2010 15:26:24

Er is niets mooier dan het uiteindelijke vliegen met je zelfgebouwde vliegtuig.

40 JAAR AMATEURVLIEGTUIGBO DE NEDERLANDSE GENERAL AVIATION VIERDE EEN FEESTJE TIJDENS DE FIRST DUTCH LIGHT AIRCRAFT FLY-IN OP TEXEL AIRPORT. OP 13 SEPTEMBER 2009 WAS HET PRECIES 40 JAAR GELEDEN DAT COR DIJKMAN DULKES HET DOOR HEM ZELF ONTWORPEN EN GEBOUWDE VLIEGTUIG DE PH-COR HET LUCHTRUIM ZAG KIEZEN. DIE EERSTE VLUCHT VAN DE PH-COR MARKEERDE DE START VAN DE AMATEURVLIEGTUIGBOUW IN NEDERLAND. VEERTIG JAAR LATER IS HET BOUWEN VAN EEN EIGEN VLIEGTUIG NOG STEEDS POPULAIR.

Tekst Henk Roelofs Foto’s Marcel Flick, Linze Folkeringa en Tim Weert

e meest gestelde vraag aan

TIJD

amateurvliegtuigbouwers is

Na de vraag of het moeilijk is om zelf een

Lang niet alle projecten worden ook daad-

natuurlijk ‘Is het moeilijk om

vliegtuig te bouwen, volgt vaak de vraag

werkelijk afgebouwd. Je moet echt twee

zelf een vliegtuig te bouwen?’ Het antwoord

‘Kan iedereen een vliegtuig bouwen?’ Het

rechterhanden hebben en over de tijd en

luidt steevast: ‘Nee, het is niet moeilijk,

antwoord daarop is dan vaak ‘Nou nee’.

de discipline beschikken om regelmatig

D

het is alleen heel veel werk.’ De meeste vliegtuigen die momenteel door amateurs worden gebouwd zijn zogenaamde 51% kits.

VEILIGHEID

Dit betekent dat 51% van het vliegtuig door

Amateur gebouwde vliegtuigen zijn tegenwoordig uitermate veilige vliegtuigen met

de amateurvliegtuigbouwer gebouwd wordt

ingebouwde veiligheidsmarges waardoor eventuele bouwfouten niet direct de veiligheid

en 49% door de fabriek voorgemonteerd

in het geding brengen. Zo zijn de prototypen van bijvoorbeeld de Europa getest tot een

aangeleverd wordt. Ook de Europa die je hier

‘load factor’ van + 8,5 G en - 4 G terwijl de zogenaamde ‘operating limits’ voor dagelijks

op de foto’s ziet valt onder deze categorie.

gebruik aanzienlijk lager zijn: + 4 G en - 2 G. Recent onderzoek in de VS geeft aan dat

Een 51% kit betekent ook dat de fabriek al

het aantal ongelukken met zogenaamde ‘home builds’ slechts 1 procentpunt hoger ligt

meerdere prototypen heeft gebouwd en deze

ten opzichte van gecertificeerde fabrieksgebouwde vliegtuigen en dat dit percentage over

uitgebreid getest heeft, voordat de eerste

de jaren gestaag afneemt.

kits afgeleverd worden aan de bouwers.

10

24726-1_ASM 01-10.indd 10

| Maart 2010

05-03-2010 15:26:42

Deze Europa behoort ook tot de 51% hits.

Je moet een bijzonder handige en enthousiaste bouwer zijn.

BOUW IN NEDERLAND aan het project te kunnen werken. Met name dat laatste wordt veel enthousiast

PH-COR

beginnende bouwers fataal. Als je droomt

Tegenwoordig zijn de meeste amateurvliegtuigbouwers verenigd binnen de NVAV

van vliegen en het bouwen als een nood-

(Nederlandse Vereniging van Amateur Vliegtuigbouwers). Dat amateurvliegtuigbouw

zakelijk kwaad beschouwd kun je er beter

leeft in Nederland is duidelijk: er zijn op dit moment meer dan driehonderd(!) projecten

niet aan beginnen. De bouwtijd die veel

aangemeld bij de NVAV. De PH-COR was het eerste project dat onder projectnummer

fabrikanten op hun kits vermelden moet je

5 werd ingeschreven. De nummers 1 tot en met 4 zijn niet toegekend.

dan ook met een flinke korrel zout nemen.

Tijdens de First Dutch Light Aircraft Fly-in op Texel waren er veel door amateurs

Als er 500 uur staat kun je dat rustig met

gebouwde vliegtuigen te bewonderen, die uiteraard tot glimmens toe gepoetst waren

een factor drie vermenigvuldigen en dan nog

voor deze speciale gelegenheid. In het museum van Texel Airport is de PH-COR nog

moet je een bijzonder handige bouwer zijn

steeds te bewonderen.

om het project daadwerkelijk binnen 1500 uur af te ronden. Ervaring helpt overigens wel, mensen die al eens eerder een vliegtuig

Met alle papieren op zak en de verzekering

enkele aanpassingen noodzakelijk. Trim-

hebben gebouwd doen dat aanzienlijk sneller

in orde, komt dan de dag van de eerste

vlakjes worden versteld en soms worden

dan de beginnende bouwer. Ook doet een

vlucht rap dichterbij. Een dag die bij iedere

er ook zogenaamde stallstrips gemonteerd

beginnende bouwer er goed aan om hulp

bouwer lang in het geheugen gegrift zal

om de overtrek vriendelijker te maken voor

te vragen, bijvoorbeeld via de NVAV.

blijven staan. Alleen de zeer ervaren vliegers

de amateurbouwer, die ook vaak amateur-

doen de eerste vlucht zelf, de meesten

vlieger is. Pas als alles klaar is kun je voor

VLIEGEN

roepen de hulp in van een ervaren test-

het eerst zelf plaatsnemen in de cockpit

Als dan eindelijk na heel lang bouwen je

vlieger. Zo’n testvlieger kent de specifieke

van jouw zelfgebouwde kist. Niets kan de

trotse creatie klaar is, kun je niet direct

eigenschappen van het type vliegtuig en is

kick beschrijven die je krijgt zodra je de

instappen en wegvliegen. Dan volgt eerst

in staat om bijvoorbeeld de eerste over-

stuurknuppel in handen neemt. Met bloed,

de berg papierwerk om het bewijs van

trekproeven te doen en het vliegtuig ook

zweet en tranen heb je gewerkt aan jouw

luchtwaardigheid te verkrijgen en om de

weer veilig terug te brengen.

eigen vliegtuig. Als je daarmee het lucht-

kist bijvoorbeeld ook verzekerd te krijgen.

Na deze eerste vlucht zijn er vaak nog

ruim kiest, ben je echt in de wolken!

| Maart 2010

24726-1_ASM 01-10.indd 11

11

05-03-2010 15:26:46

Deze modelpara is al helemaal klaar voor het NK.

Een modelparachutist moet een ‘menselijk’ hoofd hebben.

Precisielanden met Modelpara’s

Tekst Gerard Rutten Foto’s Brabantse Luchtvaart Club

IN DE MODELVLIEGSPORT WORDEN ALLERLEI LUCHTSPORTDISCIPLINES OP SCHAAL BEOEFEND. DUS WAAROM NIET PARACHUTESPRINGEN MET RADIOBESTUURDE MODELPARACHUTISTEN?

I

n onze buurlanden Duitsland en België worden er reeds

aangeven doel of zo kort mogelijk daarbij landen. Tijdens een

wedstrijden gehouden in deze klasse. Enkele experimentele

wedstrijd worden er meerdere sprongen gemaakt. Degene die daar-

Nederlandse vliegers hebben in Duitsland deelgenomen aan

bij regelmatig het kortst bij het doel kan landen is de uiteindelijke

de wedstrijden. Er komt nu een officieel Nederlands kampioen-

winnaar. Nederlands kampioen wordt degene die van het totaal

schap in deze discipline!

van de drie officiële wedstrijden het beste resultaat heeft behaald.

De modelparachutist moet wel aan enkele eisen voldoen. Zo moet deze op een menselijke parachutist, dus compleet met hoofd en

De reglementen voor het NK zijn gebaseerd op de Duitse regle-

ledematen lijken en daarnaast moet de parachute door de bestuurder

menten en naar Nederlandse maatstaven aangepast door onder

geopend kunnen worden. De modelpara weegt ca. 1900 gram en

andere de leden van de Brabantse Luchtvaart Club en het

wordt door radiobestuurde modelvliegtuigen op hoogte gebracht.

RC-parateam van de ModelVliegClub Bergeijk. Samen met de

Daar wordt de parachutist losgekoppeld van het modelvliegtuig.

commissie Sportzaken van de afdeling Modelvliegsport is het

De parachutist moet een duidelijk herkenbare vrije val maken,

uiteindelijke reglement tot stand gekomen, dat kan worden gedown-

voordat de parachute door de bestuurder geopend wordt. Daarna

load via www.modelvliegsport.nl. Op deze site zijn ook de wedstrijden

moet de parachutist, net zoals bij precisielanden, op een daarvoor

in deze klasse voor de komende drie jaar te bekijken.

VLIEG MEE IN HET HEMELVAARTWEEKEND KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP WWW.AVIODROME.NL OF BEL 0320 - 289 840

Tijdens de start van het rondvluchtenseizoen in het Hemelvaartweekend (13 t/m 16 mei) zijn diverse historische vliegtuigen na een lange winterstop weer aanwezig bij de Aviodrome. Je hebt het hele weekend de mogelijkheid om een rondvlucht te maken met één van deze historische vliegtuigen. Voor kinderen van 8 tot 16 jaar hebben we tijdens het Hemelvaartsweekend een speciale aanbieding: voor € 35,- mag je 15 minuten meevliegen in een echt Cessna vliegtuig.

Vind je het leuker om uit te proberen of je met een modelvliegtuig of helikopter kunt vliegen?

Dit kan op Hemelvaartsdag (donderdag 13 mei)! Ook kun je terecht voor informatie over diverse luchtsporten. Hoe werkt bijvoorbeeld een parachute en hoe stijgt een zweefvliegtuig op? Op al je vragen krijg je antwoord. Ook heb je tijdens het Hemelvaartweekend de mogelijkheid om een rondleiding te krijgen van een echte vliegtuig expert en natuurlijk kun je ook het museum bezoeken.

12

24726-1_ASM 01-10.indd 12

| Maart 2010

05-03-2010 15:26:58

BSA: Balloon Sensitive Areas DE KNVVL EN DE PBN (PROFESSIONELE BALLONVAARDERS IN NEDERLAND) HEBBEN HET INITIATIEF GENOMEN OM EEN DATABASE TE MAKEN MET BALLOON SENSITIVE AREAS, OFTEWEL BALLONGEVOELIGE GEBIEDEN IN NEDERLAND. BALLONVAARDERS VERWACHTEN VEEL VAN EEN GOED SYSTEEM WAARIN DE GEVOELIGE GEBIEDEN IN NEDERLAND IN KAART WORDEN GEBRACHT. Tekst en foto’s Huib Holsteijn

De exacte landingsplek moet de ballonvaarder op zicht uitkiezen.

N

atuurlijk heeft iedere ballonvaar-

ballonvaren erg leuk maar het geeft ook

manieren de gevoelige gebieden te voorschijn

der de VFR kaart aan boord en

wel wat extra zorg over de route en de

kunnen toveren. Via een data-export zal

zijn de meeste vluchtregels gelijk

uiteindelijke landingsplek.

het mogelijk zijn deze gebieden in de GPS te laden. De gebieden die gemarkeerd worden

aan die van andere luchtsporten. Behalve bij de landing. Een ballonvaarder vaart

Veel ballonvaarders hebben op hun kaart

zijn bijvoorbeeld Natura 2000 gebieden,

eigenlijk altijd van A naar ? en de ballon is

en in hun GPS locaties aangemerkt waar

gebieden met vee zoals paarden, struisvogels,

vrijgesteld van landingen op luchtvaart-

ze beter niet kunnen landen. Dit doen zij

dierentuinen, gebieden met (tijdelijke)

terreinen. Sterker nog: op de meeste lucht-

naar aanleiding van eerdere ervaringen

dierziekten Q-koorts), gebieden met land-

vaartterreinen ben je als ballon die zomaar

met locaties waar je op het eerste gezicht

eigenaren die eerder hebben aangegeven dat

komt binnenvallen meestal niet echt

misschien prima kunt landen, maar wat

ballonnen niet welkom zijn, enzovoorts.

welkom! Buiten de bebouwde kom mag de

later niet verstandig blijkt, zoals op golf-

ballonvaarder besluiten te landen zolang

banen, sportvelden of in de buurt van

Alle ballonvaarders, maar ook landeigena-

dat maar veilig kan, rekening houdend

paarden. Wat ontbreekt bij deze manier van

ren kunnen via de regionale coördinator

met mens, dier en goed. Met een goede

registreren is een dynamisch systeem dat de

hun ervaringen op de kaart zetten waar-

voorbereiding kunnen de meeste onzeker-

opgedane informatie beschikbaar maakt

door alle ballonvaarders met deze locaties

heden rondom de ballonvaart wel

voor alle ballonvaarders. De KNVvL en

rekening kunnen houden. Zo maken

weggenomen worden maar de exacte

PBN ontwikkelen nu zo’n systeem waarbij

we ballonvaren in Nederland veiliger en

landingplek staat nooit vast. Dit maakt

we straks in Google Maps op verschillende

prettiger voor iedereen!

| Maart 2010

24726-1_ASM 01-10.indd 13

13

05-03-2010 15:27:00

RECORDS TIJDENS FORBES FLATLANDS 2010 BEGIN 2010 NAMEN DRIE NEDERLANDSE ZEILVLIEGERS DEEL AAN DE AUSTRALISCHE FORBES FLATLANDS: ROB IN ’T GROEN, HADEWYCH VAN KEMPEN EN GIJS WANDERS. TIJDENS DE 9-DAAGSE WEDSTRIJD VARIEERDEN DE AFSTANDEN PER DAG VAN 128 TOT 194 KM. ELKE DAG Nederlands kampioen schermvliegen vlakland Hans ter Maat.

Tekst Erik Louwes Foto’s Marcel Bourgondiën

Schermen over Nederland

STONDEN ER VEEL PILOTEN OP GOAL. BEHALVE DE LAATSTE DAG, TOEN HAALDE HELEMAAL NIEMAND GOAL! Tekst Gijs Wanders Foto’s Joerg Bajewski De eerste plaats was uiteindelijk voor Jon Durand jr. uit Australië gevolgd door Attila Bertok uit Hongarije en Zac Majors uit de Verenigde Staten. Een bijzondere prestatie werd geleverd door de pas 17-jarige Jonas Lobitz uit Nieuw-Zeeland. Hij

DAT JE LANG EN VER KON ZWEEFVLIEGEN BOVEN NEDERLAND IS

behaalde in dit sterk bezette internationale veld de 21e plek.

BIJ IEDEREEN WEL BEKEND. “MAAR JE KRIJGT NOG STEEDS

Van de Nederlanders verbeterden Rob en Gijs op de tweede

VERBAASDE REACTIES ALS DAT MET EEN SCHERM LUKT”, ZEGT

dag hun persoonlijke afstandsrecords: Rob vloog in 3.47 uur

HANS TER MAAT DIE DIT JAAR DE TITEL NEDERLANDS KAMPIOEN

maar liefst 194 km (48,5 km/u) en haalde goal. Gijs verbeter-

SCHERMVLIEGEN VLAKLAND VERDEDIGT. IN HET PAASWEEKEND

de zijn persoonlijke afstandsrecord tot 156 km (was 85 km)

STARTEN DE VOORRONDES OVER TIEN WEEKENDEN.

en deed daar 4.59 uur over. Hadewych’s langste vlucht in de Forbes Flatlands 2010 was 135 km, helaas haalde zij niet

Overlandvliegen wint enorm aan populariteit in Nederland.

haar 183 km van het jaar ervoor.

Marcel Borgondien, een van de organisatoren van de NKSV vertelt: “Vroeger werd je door een lier omhoog getrokken boven het lierveld.

Door de verschillende taken in alle windrichtingen kon de

Als je je dan van de kabel afkoppelde zakte je weer naar beneden.

wijde omgeving mooi worden verkend. Want dankzij de regen

Met de schermen en kennis die we toen hadden zat er niet meer

in december zag het Australische landschap er groener uit dan

in. Voor lange vluchten moest je, net als voor skiën, naar het

ooit tevoren. De Forbes Flatlands 2010 was mede daardoor

buitenland. Dat hoeft niet meer. Richtte je je vroeger op het lierveld

een geweldig evenement, dat met een A-klasse competitie

om terug te komen, bij overlandvliegen moet je het lierveld durven

en een Sportsclass competitie ook voor de minder ervaren

te verlaten. Dus écht wegvliegen.” Sinds een jaar of vier worden

piloten veel te bieden had.

vluchten van ruim 100 kilometer ook in Nederland gemaakt.

“We weten dat het kan en nu ontstaat een wedstrijdgevoel. Piloten

KIJK VOOR MEER INFORMATIE, TRACKLOGS IN GOOGLE EARTH EN

gaan er echt voor.” Titelverdediger Hans ter Maat beschrijft een

UITSLAGEN OP WWW.MOYES.COM.AU/FORBES2010

groeiend concurrentiegevoel binnen de schermvliegverenigingen.

Het overlandvliegen betekent een belangrijke impuls voor het schermvliegen. “Zweefvliegers hebben een traditie vanuit de jaren twintig van de vorige eeuw. Zij hebben een veel langere historie en dus ook ontwikkeling van materialen en technieken. Schermvliegen bestaat pas enkele decennia. Dat het overlandvliegen nu ook dicht bij huis kan is prachtig.” Ter Maat heeft al helemaal zin in het NKSV. “Het mooiste is om ergens in een weiland te landen en je duimen omhoog te steken dat het goed is gegaan.”

VOLG DE NEDERLANDSE KAMPIOENSCHAPPEN SCHERMVLIEGEN VLAKLAND OP WWW.GOXC.ORG

14

24726-1_ASM 01-10.indd 14

| Maart 2010

05-03-2010 15:27:09

agenda en verder EVENEMENTEN 2010

NK Ballonvaren

Fly-in vliegclub

World Balloon Trophy

Wanneer:

Wieringermeer

Wanneer:

Aero Friedrichshafen

12 t/m 16 mei 2010

Wanneer: 5 juni 2010

21 t/m 25 juli 2010

Wanneer:

NK Zweefvliegen

Luchtmachtdagen

Euroglide 2010

8 t/m 11 april 2010

Wanneer:

Wanneer:

Wanneer:

Regiojaardiner KNVOL

13 t/m 23 mei 2010

18 en 19 juni 2010

21 juni t/m 3 juli 2010

Wanneer:

Presentatie instand-

Fly-in 100 jaar vliegveld

NK Parachutespringen

12 april il 2010

houding en afstoting F-16 afs

Brasschaat

Wanneer:

Wanneer: 25 me mei 2010 ei 2

Wanneer: 19 juni 2010

20 t/m 22 augustus 2010

19 EN 20 JUNI

Vliegangstweekend

TER NAGEDACHTENIS

Met leedwezen hebben wij kennisgenomen van het heengaan van enkele exemplaren wild in de Oostvaardersplassen.

Na een vrijwel ongestoord leven is de strenge winter en het voedseltekort hen fataal geworden.

De op vermeende vliegtuigverstoring verbaliserend boswachter S. weigerde elke vorm van bijvoeding

Wist je dat een derde van de volwassenen in de westerse wereld in meer of mindere mate last van vliegangst heeft?

De meeste mensen worden met name bang van turbulentie en onbekende geluiden. Vaak komen deze angstgevoelens voort uit claustrofobie, hoogtevrees of controledrang.

Maar het is helemaal niet nodig om je hierbij neer te leggen.

Stichting VALK, opgericht door de KLM en de Universiteit Leiden, behandelt al jaren mensen met vliegangst en laat zien dat 98% van de deelnemers zijn of haar angst kan overwinnen. Stichting VALK bezoekt voor de vijfde keer de Aviodrome om tijdens het Vliegangstweekend gratis introductieworkshops te geven voor mensen die bang zijn

(STAATSBOSWACHTERWANBEHEER)

om te vliegen. Van te voren aanmelden is niet nodig, kom gewoon bij ons langs.

KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP WWW.AVIODROME.NL OF WWW.VALK.ORG

| Maart 2010

24726-1_ASM 01-10.indd 15

15

05-03-2010 15:27:19

PROFITEER EE ER NU VAN N DUBBEL EL L VOORDEEL! E EL!

LuchtvaartKennis, sinds bijna zestig jaar het orgaan van de gelijknamige miige afdeling van de KNVvL, heeft eeeft een gedaanteverwisseling ondergaan. nd dergaan.

LUCHTVAARTKENNIS IS VERNIEUWD! Het magazine is nog aantrekkelijker geworden voor wie belangstelling heeft voor de luchtvaartgeschiedenis in het algemeen en die van Nederland in het bijzonder. Rijker geïllustreerd dan voorheen biedt het de lezer in vier nummers per jaar bijdragen over de meest uiteenlopende onderwerpen. Lees in het eerste nummer van 2010 over de Fokker C.10 verkenner uit de meidagen van 1940, het Snellen V.20 zweefvliegtuig en zijn ontwerper, het vliegveld Ubbena bij Assen, Fireflies op Nieuw Guinea en het Franse Caudron Aiglon sportvliegtuig.

Wordt lid van de KNVvL afdeling Luchtvaartkennis en betaal slechts € 32,- contributie. Niet alleen ontvangt u dan vier keer per jaar het vernieuwde LuchtvaartKennis (normaal € 7,50) u ontvangt ook zes keer per jaar het blad Verenigde Vleugels. Dubbel zo voordelig dus!

MEER INFORMATIE OVER HET LIDMAATSCHAP OF EEN PROEFNUMMER AANVRAGEN?

Stuur dan een e-mail naar luchtvaartkennis@knvvl.nl of richt u tot de secretaris L. Kuipers, Livingstonelaan 1250, 3526 JV Utrecht.

24726-1_ASM 01-10.indd 16

05-03-2010 15:27:43