ASM 2011 28(2)

Tijdschrift van de ­ Koninklijke ­Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart

Jaargang 28 l Mei 2011

No clue?

Formatiespringen is fun voor para’s

Snorvliegen: luchtsport of verslaving? l Dutch Nationals

Fokker Spin Centennial l De deltavliegende Daltons Lichter dan lucht, los van de aarde l NK Zweefvliegen | Mei 2011

1

inhoud

Het laatste nieuws via

www.knvvl.nl

Mei 2011

3 Voorwoord Frits Brink, Voorzitter KNVvL 4 Snorvliegen: luchtsport of verslaving?

6 Dromen Fokker Spin Centennial in Haarlem

7 8

No clue?

NK Zweefvliegen op Terlet Zweefvliegtuigen winnen Berblinger innovatieprijs

9 Column Nachtmerrie 10 Kom naar de Dutch Nationals 12 Lichter dan lucht, los van de aarde 13 Meer deelnemers NK Schermvliegen 14 De deltavliegende Daltons 15 Agenda en verder AirActive en Elsefly 2011

16 W in je KNVvL lidmaatschap met de Air Sports Mail fotowedstrijd

Verschijnt 5x per jaar en is een ­uitgave van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart (KNVvL).

KvK 40409050 ‘s-Gravenhage. NE ISSM 0040/6023 Adres: KNVvL, Houttuinlaan 16A, 3447 GM Woerden, T: (0348) 437 060, F: (0348) 437 069, E: info@knvvl.nl Redactie en acquisitie: Veva Ekkelenkamp, Marijke van Geem, Bart Pelt Aan dit nummer werkten mee: Tekst: Peter Andriesse, Paul Beks, Frits Brink, Marijke van Geem, Wim de Gier, Harm J. Hazewinkel, HBP, ­Sylvia Krijnen, Erik Louwes, Frank Moorman, Han Nabben, Frits Snijder Foto’s: Peter Andriesse, Wim de Gier, Harm J. Hazewinkel, Tom Hendrix, Frank Moorman, Han Nabben, Gerard Rutten, Frits Snijder, Hijlko Soepboer, Yvonne Wiggers, Saskia Zegwaard, Kas van Zonneveld Coverfoto: Martijn van Dam Ontwerp en vormgeving: Verheul Communicatie, ­Alphen aan den Rijn. Druk en verzending: Okay Color Graphics, Alphen aan den Rijn.

Kopij: aanleveren in Word (*.doc) als ‘platte tekst’ (= zonder enige opmaak). De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden kopij te corrigeren, in te korten of niet te plaatsen. Geplaatste artikelen geven niet noodzakelijk de mening weer van redactie en uitgever (KNVvL), tenzij zij expliciet in functie zijn onderschreven. Anonieme bijdragen worden niet geplaatst, evenals bijdragen met lasterlijke uitlatingen jegens personen of instanties. Beeldmateriaal: van digitale foto’s het onbewerkte bronbestand uit de camera aanleveren. Bestandgrootte 1 MB, liefst groter, vanwege de voor druk vereiste resolutie (300 dpi). De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden beeldmateriaal op kwaliteit te beoordelen, te selecteren of niet te plaatsen.

Publicatierechten: tenzij de inzender anders aangeeft, gaan redactie en uitgever (KNVvL) er vanuit dat ingezonden tekst en beeldmateriaal vrij van rechten in ‘Air Sports Mail’ gepubliceerd kunnen worden en ook ter beschikking staan voor gehele of gedeeltelijke publicatie op officiële websites van de ‘KNVvL’. Voor het overige mag niets uit deze uitgave op enigerlei wijze worden ­gereproduceerd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. ©All rights reserved. No part of this magazine may be reproduced in any form or by any means without prior permission from the publisher. Advertenties: tarieven voor zakelijke advertenties zijn opvraag­ baar op het redactieadres, zie boven, of via communicatie@knvvl.nl.

2

| Mei 2011

Samen staan we sterk Foto Kas van Zonneveld

Allereerst nog even een herinnering; in de vorige Air Sports Mail kondigden we de fotowedstrijd aan voor een ieder die iets met de luchtsport heeft. Stuur voor 1 november 2011 een of meer foto’s in die je graag wilt delen met ons allen. Veel fotomateriaal is immers te mooi om alleen voor jezelf te houden!

In de afgelopen maanden zijn de activiteiten van de KNVvL met name in de sfeer van de belangenbehartiging van onze leden zeer ­intensief geweest. Steeds weer blijkt dat in goede samenwerking met bevriende organisaties we in de niet-commerciële luchtvaart stapje voor stapje vooruit gaan. De positieve ontwikkelingen die we nu zien, maken de toekomst voor ons allen minder bedreigend. Wel ervaren we veel tegenwerking bij nieuwe activiteiten van onze leden.

Vooroordelen spelen daarbij een belangrijke rol. Wij proberen steeds weer vanuit onze deskundigheid aan te geven dat overlast van onze activiteiten zeer beperkt is en dat de bescherming van ons leefmilieu bij ons allen hoog in het vaandel staat.

Het is goed te ervaren dat onze collega’s binnen de kleine luchtvaart toenadering zoeken om activiteiten te kunnen ontplooien en een s­tevige positie in te nemen richting de overheid en andere organisaties.

Verdeeldheid verzwakt ons, juist op een moment waarop we elkaar hard nodig hebben! De KNVvL is graag bereid hierin een rol te spelen die recht doet aan haar historisch opgebouwde positie.

Op 24 mei vindt onze algemene ledenvergadering plaats. Een moment binnen onze verenigingsdemocratie waarop we de vertegenwoordiging vanuit de grote diversiteit van onze leden kiezen. Leon Gommans

verliet het bestuur in de vorige ledenvergadering, na jarenlang de ­internationale zaken met een zeer grote inzet te hebben behartigd.

We zijn zeer gelukkig Rieteke van Luijt als opvolgster te mogen ­verwelkomen. Zeer ervaren binnen de wereld van regelgeving van met name de MLA’s zal zij haar bredere taak ongetwijfeld met ­enthousiasme oppakken.

Met het oog op het naderend vertrek van onze vicevoorzitter Frits Paymans aan het einde van dit jaar, hebben we ons goed ingedekt met het voorstellen van enkele zeer deskundige bestuursleden aan de ledenvergadering. Michiel Faassen zal zich inzetten voor interne ­zaken, Ronald Schnitker zal de portefeuille luchtrecht en veiligheid voor zijn rekening nemen, André Pierik zal zich als bestuurslid ­richten op PR/Communicatie en Chiel Wijnheijmer is kandidaat voor de portefeuille luchtruim. En, last but not least, Tjakke Schuringa, hij zal binnen het bestuur de verantwoordelijkheid voor CAMO op zich nemen. Ik beschouw het als een groot voorrecht dat deze mensen het bestuur willen versterken.

Voorzitter zijn van de KNVvL is soms hectisch, maar vooral ook ­inspirerend. Dat ervoer ik onlangs op het symposium van onze ­dochterorganisatie NvvL. Op de basis Gilze-Rijen was ik getuige van een indrukwekkende presentatie van de ontwikkeling van de nieuwe helikopter voor onze luchtmacht. Samenwerking van overheid en ­industrie in optima forma! Het was goed daar veel leden en relaties van de KNVvL te ontmoeten. Tot snel!

Frits Brink, Voorzitter KNVvL

| Mei 2011

3

Snorvliegen:

luchtsport of verslaving?

Als Frank Moorman deze vraag moet beantwoorden, zegt hij waarschijnlijk dat hij verslaafd is aan de luchtsport snorvliegen. Een wekker die veel te vroeg gaat, temperaturen onder nul en een terrein met beperkte ontheffingen houden hem niet tegen iedere mogelijkheid aan te grijpen om te gaan vliegen.

Voor Air Sports Mail schreef hij een verslag van een dagje snorvliegen.

Tekst Frank Moorman Foto’s Tom Hendrix en Frank Moorman

Z

ondagochtend en ik ben al vroeg wakker. Mijn laptop ligt

Passende oplossing

naast mijn bed. Ik check meteen op internet wat het weer

Om 08.05 uur stijgen wij op vanaf een voormalige ‘artikel 14

gaat doen. Voor snorvliegen mag het niet te hard waaien

ontheffing’-locatie die nog steeds bij de provincie in procedure is

en dat doet het in ons kikkerlandje te vaak. De wekker geeft

voor een passende oplossing. De tekst ‘passende oplossing’ komt

06.15 uur aan en de verwachting ziet er goed uit. Een vliegmaat

rechtstreeks uit de motie die voor vier luchtsporten, waaronder

stuurt een SMS: ‘ga jij ook vliegen?’ Ik sms terug: ‘Zekers, tot zo’.

snorvliegen, in de Tweede Kamer is ingediend en ook is aangenomen.

Als het vliegweer is, dan moet ik gewoon de lucht in.

In 2004 is snorvliegen gelegaliseerd, we voldoen aan een hele

4

| Mei 2011

Als het vliegweer is, dan moet ik gewoon de lucht in

Goed uitzicht

Het is nog erg koud als we het luchtruim kiezen, maar we zijn erop gekleed. Een volle tank met 10 liter brandstof, dus we kunnen lekker lang vliegen. Op hoogte doen we even een bovenwind check. Een snorvliegtuig vliegt maar 36 km/u, dus te veel wind en een slechte planning kan ervoor zorgen dat je niet meer terug reeks eisen. Maar opstijgen en landen is het probleem. Naast de

kunt komen. Het ziet er perfect uit en we plannen om een vlucht

Luchthavenregeling, welke een veel te zwaar en tijdrovend instrument

van 60-70 kilometer te maken. Twee uur genieten van een prachtig

voor de gemiddelde snorvlieger is, bestaat de TUG mogelijkheid.

uitzicht. Je zit heerlijk in de buitenlucht, een beter uitzicht kun je

TUG staat voor terrein voor Tijdelijk en Uitzonderlijk Gebruik.

jezelf niet wensen. Mensen op de grond zwaaien naar je.

Hierbij mogen helikopters twee starts en twee landingen per dag maken gedurende twaalf dagen per jaar hetgeen ze dan ook maar,

Met buizerds in de bel

ten onrechte, voor snorvliegers toepassen! Als ik dan samen met

Het begint zelfs thermisch te worden. Na een koude nacht met

mijn vliegmaat wil vliegen, dan kunnen we dus twaalf keer per

vorst en een zonnige ochtend zie je dat in het voorjaar wel vaker.

jaar vliegen. Wel moeten we dan altijd samen, op dezelfde dag, de

Ineens komen er flinke bellen los. Dit gebeurt ook bij de vlieg­

vlucht maken, want anders komt de ander dagen te kort. Ik heb

locatie. In een bel zien we een behoorlijk aantal roofvogels vliegen,

meerdere vliegmaten, maar dat is jammer dan. We moeten er wel

een stuk of acht. Moet je je eens voorstellen, twee snorvliegers

voor zorgen dat we elke vlucht minimaal een uur vliegen, om ons

en acht buizerds samen in een bel. We vliegen soms erg dicht

brevet geldig te houden! En natuurlijk moeten we ook goed oefenen

bij elkaar, als vliegers onder elkaar. Wat een ervaring! Met welk

om onze vliegkunsten op peil te houden.

verhaal zullen zij op hun nesten terugkeren?

Vals veilig gevoel

In een paar passen stil

Iedereen begrijpt dat deze situatie niet houdbaar is. Vandaar dat

Afijn, tijd om te landen. We vliegen de bel uit en gaan al glijdend

we ook naarstig op zoek zijn naar de ‘passende oplossing’. Die is

naar de landingsplek. De motor heb ik eigenlijk al een kwartier

overigens niet zo moeilijk hoor. Als je de tekst van de motie naleest,

daarvoor uit kunnen zetten, die stond vanwege de thermiek al

dan heb je niet alleen de oplossing, maar tevens lees je dan ook,

een hele poos stationair te draaien. En voor het landen heb je ‘m

dat de veiligheid door de RVGLT gewaarborgd is. Vroeger zouden

al helemaal niet nodig. We staan in een paar passen stil. Welk

koeien door de stoomtreinen zure melk geven, tegenwoordig is

vliegtuig heeft nou zo’n korte landingsafstand? Een locatie moet

luchtvaart nog steeds heel eng, in Nederland dan. De overdaad

minimaal 70 bij 25 meter groot zijn. Zowel voor de start als de

aan regulering zorgt voor een vals veilig gevoel.

landing is dit een prima eis. Op de grond babbelen we uiteraard

Het zou overigens zo maar kunnen, dat terwijl u deze ASM leest,

over de fantastische vlucht. Maar we bespreken ook zaken als de

we er samen met de overheid uitgekomen zijn. Eind april was er

starttechniek. Je kunt immers veel van elkaar leren. We ruimen

een belangrijke samenkomst. Als rasoptimist en realist ga ik van

alles op en pakken de boel in. Met een heerlijk gevoel rij ik terug

het positieve uit. We gaan verder met onze vlucht.

naar huis. Wanneer gaan we weer?

| Mei 2011

5

Dromen Tekst en foto Harm J. Hazewinkel

Fokker Spin Centennial in Haarlem Tekst Peter Andriesse Honderd jaar geleden, op 31 augustus 1911 vloog de 21-jarige Haarlemmer Anthony Fokker voor het eerst boven Haarlem in zijn zelfgebouwde Spin. Eén dag later rondde hij de St. Bavo kerk. ­Reden voor de Algemene Luchtvaartafdeling van de KNVvL, Het was warm, die junidag in 1961,

de stad Haarlem en Luchtvaart Themapark Aviodrome om deze

nu dus vijftig jaar geleden. Twee

gebeurtenis te gedenken ­tijdens de Fokker Spin Centennial.

jongemannen en een fiets, een KNVvL vlag en in de lucht een Piper. Zij

Anthony Fokkers vluchten in die feestperiode rond Koninginnedag (toen

­kijken naar de Nederlandse Rond-

nog eind augustus) - met een door hemzelf ontworpen en gebouwd vlieg-

vlucht van dat jaar. Misschien

tuig ‘De Spin’ - bezorgden hem landelijke bekendheid. Het was het begin

­dromen ze er van dat ze ooit ook in

van Fokkers zeer succesvolle bestaan als vliegtuigbouwer en ondernemer.

zo’n vliegtuig zullen zitten.

In de twintiger jaren was Fokker zelfs de grootse vliegtuigfabrikant ter wereld met fabrieken in Nederland en de Verenigde Staten.

Eigenlijk zijn dit soort foto’s van alle tijden, want als lid van de KNVvL hebben wij alle-

Symposia en vliegshows

maal gedroomd over vliegen en vliegtuigen.

Een eeuw later, van 3 augustus tot en met 3 september 2011, staat Haarlem

Een halve eeuw geleden was dat vliegen

in het teken van het Fokker Spin Centennial. Onder het motto ‘pionieren

voor de gemiddelde Nederlander en zelfs

en passie’ zullen er vele activiteiten plaatsvinden. Zo staat onder meer op

het gemiddelde KNVvL-lid niet steeds

de agenda een expositie in de St. Bavo van een originele Spin en andere

­weggelegd. De tijd van de chartermaat-

Fokker modellen, een luchtvaartsymposium ‘100 jaar Nederlandse innovaties

schappijen en goedkope vluchten naar de

voor de wereldlucht- en ruimtevaart’, een symposium over pioniers, culturele

zon was nog niet daar, laat staan dat u zelf

manifestaties en een luchtvaartmarkt. De afdeling Ballonvaren verzorgt een

ging sportvliegen. Dat was slechts aan een

ballonopstijging vanaf de Grote Markt, er zijn demonstraties van vliegende

beperkte, maar wel langzaam groeiende

Fokker modellen in Spaarnwoude door de plaatselijke modelvliegtuigclub

groep voorbehouden. Voor de meesten bleef

(met medewerking van de afdeling Parachutespringen), er is een Fly In op

het bij dromen, als het om privé vliegen ging.

vliegveld Lelystad en natuurlijk zal er weer een rondje boven de St. Bavo

Wel stond in datzelfde jaar 1961 in het

gedraaid worden door meerdere historische (Fokker) vliegtuigen.

KNVvL orgaan ‘Avia-Vliegwereld’ te lezen: “De KNVvL wil met alle beschikbare middelen ▲

de groei van de kleine luchtvaart bevorderen

▲

▲ ▲ ▲ ▲ ▲ ▲

▲

▲

▲

▲

▲

▲ ▲

▲

▲

▲ ▲ ▲ ▲ ▲ ▲

▲

▲

▲

▲

▲

▲

▲

▲

▲

▲

▲

▲

▲

▲

hoge fiscale lasten en het gebrek aan vlieg-

▲

▲

▲

▲

▲

▲

▲

▲

▲ ▲ ▲ ▲ ▲

losgegooid.” Die remmen waren dan, vooral,

▲ ▲

▲

▲

▲ ▲ ▲ ▲ ▲ ▲ ▲

▲

opzicht niets nieuws o ­ nder die stralende

door de stichting Fokker Spin Centennial (FSC): een samenwerking tussen de KNVvL ALA, de stad ­Haarlem, Nationaal Luchtvaart Themapark Aviodrome

▲

velden. Zo ziet u maar weer, er is ook in dit

Het festival ‘Pionieren en passie’ wordt georganiseerd

▲

remmen die deze groei tegenhouden worden

▲

▲

▲

en vooral trachten gedaan te krijgen dat de

‘Pionieren en passie’

▲

▲

▲ ▲

en anderen. ‘Pionieren en passie’ wordt gesponsord door onder meer Fokker Technologies, KLM, de gemeente

zomerzon. Maar laten we hopen dat de twee

Haarlem, TU Delft, NLR en de KNVvL.

jongens van deze foto hun droom hebben

Kijk voor meer informatie op www.fokkerspincentennial.nl.

kunnen verwezenlijken.

6

| Mei 2011

No Clue?

In Air Sports Mail lees je, wanneer het over parachutespringen gaat,

vaak over gedreven para’s die uitdagende toeren uithalen voor een nieuw record of over serieuze sporters van formatiespringteams die succesvol mee ­hebben gedaan aan kampioenschappen. Graag lichten wij een tipje van de sluier op over wat de mensen die het luchtruim als hun speeltuin ­bestempelen nog meer doen!

O

Tekst Sylvia Krijnen Foto’s Yvonne Wiggers en Saskia Zegwaard

m het seizoen 2011 in stijl te

werd en de nieuwere springtalenten kregen

­beginnen organiseerde het

pas bij het vliegtuig te horen met wie ze

+1 voor de Afdeling

­enthousiaste formatiespringteam

hun sprong zouden maken. No clue what

Parachutespringen

to do of no clue with who dus!

Sinds maart is de afdeling

Serge’s Angels begin april in samenwerking met Paracentrum Teuge een fun wedstrijd.

parachutespringen op Twitter en Face-

Veertien kleinere en grotere teams van divers

Creatieve competitie

book te vinden. De afdeling gebruikt

pluimage en ervaringsniveau namen deel aan

De enkele randvoorwaarden om veiligheid

deze social media om haar leden snel

deze dag, bedoeld om de vriendschappelijke

zeker te stellen weerhielden de 55 deel­

en efficiënt op de hoogte te houden

banden tussen springers te versterken.

nemende springers er niet van een fantas-

van het laatste nieuws. Daarnaast

tische, zonnige dag te beleven. Creatieve

­bieden de nieuwe kanalen een laag-

Fun

oplossingen om toch de sprong te oefenen,

drempelige manier om in contact te

Formatiespringers bereiden zich normaliter

pogingen tot omkoping, alles werd in het

komen met de afdeling. De afdeling

graag goed voor op een sprong. Op de

werk gesteld om de felbegeerde wisselbeker en

parachutespringen is te vinden op

grond en op weg naar exit hoogte oefenen

de door het centrum aangeboden sprongen

www.facebook.com/knvvlpara en

en visualiseren we een sprong graag keer

te winnen. Uiteindelijk ging team Hoppaa

www.twitter.com/knvvlpara. Helaas

op keer, zodat deze op weg naar beneden

Reloaded van Ilona De Graaff, Fons Kriegsz­

is de ASM een papieren medium en

zo goed mogelijk kan worden uitgevoerd.

man, Kim Lemmen, Eric Van De Kroft, met

kunt u niet op de Like button hiernaast

En daar zat nu juist net het fun element van

Marjolein Van De Vlies op video er met de

klikken om de afdeling te volgen,

deze wedstrijd. De meer ervaren springers

‘No Clue What To Do’ beker vandoor en

maar via uw computer of mobiele tele-

kregen pas in het vliegtuig te horen wat

wisten Yan Wolff en Mark Blom de ‘No Clue

foon is dit zo geregeld!

voor sprongcombinatie er van hen verwacht

With Who’ trofee in de wacht te slepen.

| Mei 2011

7

NK Zweefvliegen op Terlet Kan zijn dat de NK Zweefvliegen 2011 al een eind op dreef is als u dit leest. Hindert niet. Hebt u het weekend van 21-22 mei nog voor de boeg, overweeg dan serieus een tripje naar het Nationale Zweefvliegcentrum Terlet. Tekst en Foto’s Frits Snijder

Zo’n veertig man vliegen daarvandaan om de nationale titels. Onderhand tekent zich dan al wel een kopgroep in het klassement af. Schrijft de ­wedstrijdleiding weer opdrachten uit van 500+ km? Is afhankelijk van het weer, maar het zou zomaar kunnen, dat is wel eerder vertoond. April was dit jaar al goed voor enkele grote overlands, tot 800+ km. Om te zien zijn de lage finishes het spectaculairst, vooral wanneer de vliegers op final glide uit oostelijke richting naderen. Installeer u in de tweede helft van de middag relaxed met een colaatje in het gras en wacht tot ze voor uw neus langs stuiven. Door de week bent u natuurlijk ook welkom.

Volg het NK Zweefvliegen 2011 op www.nkzweefvliegen2011.nl.

Zweefvliegtuigen winnen Berblinger innovatieprijs ‘Technisch grensverleggend, duurzaam, milieuvriendelijk, maar ook praktisch bruikbaar’, dat waren de beoordelingscriteria van het Berblinger Flugwettbewerb 2011. De op innovatie ­gerichte wedstrijd telde 36 inzendingen – vliegtuigen, die allemaal iets bijzonders hadden.

Tekst en Foto’s Frits Snijder Lange Antares 20E

Sunseeker II

Swift-light Electric

Gedeelde winnaars (voor de ontwerpers elk

Electric, een low budget zweefvliegtuig in

haar ingezetene Albrecht Berblinger, een

€ 45.000) werden de zweefvliegtuigen Lange

de ultra-light klasse met eveneens een

kleermaker die zichzelf vleugels aanmat

Antares 20E en Sunseeker II. De Antares is

elektrische hulpmotor. De wedstrijd werd

en daarmee een vliegpoging deed vanaf

een al in productie genomen zelfstarter met

gehouden tijdens de AERO Friedrichshafen,

een brug over de Donau. Dat gebeurde

de modernste elektromotor en batterijen aan

de grootste general aviation beurs in Europa,

in 1811, twee eeuwen geleden. Natuurlijk

boord. De Sunseeker is een experimenteel

van 13 tot en met 16 april. Als laatste en

plonsde Albrecht pardoes in het water,

toestel, dat met een door zonnecellen aan-

­ultieme test moesten de vliegtuigen een

maar in de overlevering figureert hij nu als

gedreven elektromotor in staat is tot uit­

­retourvlucht Friedrichshafen – Ulm volbrengen.

held en vroeg luchtvaartpionier.

zonderlijke duurvluchten. De tweede prijs

Waarom naar Ulm? Omdat deze stad de

Kijk voor meer informatie op

(€ 10.000) ging naar de excentrieke Swift-light

wedstrijd organiseerde. Ze is vernoemd naar

www.berblinger.ulm.de

8

| Mei 2011

column nachtmerrie

O

fschoon ik slechts een zakelijke relatie met haar onder-

boys die in de luchtmacht een zo bevoorrechte positie bekleden.

houd begon zij ‘s ochtends vroeg op kantoor over haar

Met minder toestellen wordt die kans steeds kleiner. De kans dat

privéleven. Nooit eerder had iemand op de zaak haar

onze droom ooit uit zal komen lijkt te verdampen.

kunnen doorgronden. Privé was zij een gesloten boek voor ­iedereen. Bijna een ijskonijn met niet te evenaren charmante

De KLu gaat terug naar 69 F-16 vliegtuigen. Een respectabel aantal

­eigenschappen en bindingsangst. Spontaan begon zij over haar

maar wel weinig als je de inzetbaarheid meerekent. De operationele

vreselijke nachtmerrie. De aarde werd belaagd door een vloot van

beschikbaarheid is even droevig als die van de Saab Safir op de

buitenaardse modelvliegtuigjes die het niet alleen op de KNVvL

Rijksluchtvaartschool in de zestiger jaren. Experts schatten de

hadden voorzien maar op de gehele kleine luchtvaart.

­inzetbaarheid op 29 eenheden. Veertien in Amerika voor opleidingen, vier in Afghanistan, zes in Libië en drie voor de Quick reaction

Als expert op het gebied van dromen en de uitleg daarvan waar

force om de Russen tegen te houden. Van de twee overigen is er

het luchtvaartdromen betreft, kwam ik er na enig doorvragen

één in fraaie beschildering voor demonstraties niet geschikt voor

achter dat de landelijke pers hier debet aan moest zijn. Daags

operationele doelen. Resteert slechts één vliegtuig voor het bijhouden

­tevoren was er in een berichtje in de krant een beschouwing

van de vliegvaardigheid voor vele vliegers.

­gegeven over de zorgelijke teruggang van onze militaire luchtvloot in het algemeen en de F-16 vloot in het bijzonder. In het kader

In de afgelopen jaren zijn ruim 4500 burgerluchtvaartuigen uit­

van de bezuinigingen werden niet alleen alle Cougars afgestoten

gerust met een transponder om onder andere het botsingsgevaar

maar vormde de zoveelste aderlating van de F-16 vloot van maar

met jachtvliegtuigen zoals F-16’s te verminderen. Daarnaast

liefst 18 toestellen het droeve nieuws. Hoewel ik erken dat er aan

­maken ambtenaren zich nog steeds zorgen over het botsingsgevaar

bezuinigingen niet te ontkomen valt komt het mij voor dat hier

in de lucht met het voorbijgaan aan de falende KLu-verkeersleiding­

mede rekening gehouden moet worden met de tere zieltjes van

apparatuur, en bereiden plannen voor om de sportluchtvaart het

onze vrouwelijk medemens. Mijn analyse was in dit geval dat de

vliegen nog verder te belemmeren door het vrije luchtruim nog

gemiddelde vrouw zich onveiliger gaat voelen indien ons wapen-

meer in te perken.

schild een ernstige aderlating ondergaat.

Mijn nachtmerrie is een investering door de sportluchtvaart van 14 miljoen met een jaarlast van twee ton voor slechts één F-16

Ook mannen hebben dromen. Het karakter van deze is van een

die half Nederland ter beschikking heeft.

geheel andere orde. Wij macho’s treuren eerder om het verlies aan mogelijkheden om op een dergelijk sophisticated platform het zwerk te doorklieven en deel uit te maken van de 90 bijzondere

Studenten gezocht!

Met regelmaat heeft de KNVvL kleine werkzaamheden liggen op het administratieve vlak.

Hiervoor zoeken we enthousiaste studenten die van aanpakken weten en nauwkeurig kunnen werken.

De functie is op oproepbasis tegen een leuke studentenvergoeding.

Woon je in de omgeving van Woerden (of vind je reizen met je ov geen probleem?) en zoek je extra ­bijverdiensten? Stuur dan voor meer informatie een e-mail naar Annemiek Claessens via office@knvvl.nl.

| Mei 2011

9

75 jaar Leidsche Luchtvaart Club

Kom naar de Dutch Nationals De Leidsche Luchtvaart Club (LLC) bestaat 75 jaar en is daarmee een van de oudste modelvliegclubs in Nederland. Reden voor een jubileumjaar met diverse evenementen, waaronder de Dutch Nationals: een unieke modelvliegsportwedstrijd van internationale schaal, mét een recordpoging!

Tekst Paul Beks Foto’s Gerard Rutten

D

e LLC is opgericht op 12 mei 1936. In die tijd, zonder

de verschillende disciplines van de modelvliegsport. De Dutch

veel regels, vlogen de eerste leden van de club met

Nationals zijn gebaseerd op de ‘Nationals’ die ieder jaar in Groot-

­eenvoudige zelfgemaakte zwevers in de duinen bij

Brittannië door de zuster­organisatie van de KNVvL, de BMFA,

­Katwijk. Sinds de jaren na de Tweede Wereldoorlog is de LLC te

worden georganiseerd.

gast op (voormalig) Marine Vlieg Kamp Valkenburg, waar wordt gevlogen met zwevers, motormodellen en helikopters. Naast de

Schaal, Parachute, Electrozweef, Pylonrace

LLC is er nog een andere modelvliegclub (MVKV) actief op

en Zweef

­Valkenburg en maken twee ‘grote’ zweefvliegclubs en een motor-

Jarenlang levert de LLC deelnemers aan NK wedstrijden in

zweefvliegclub gebruik van het veld.

diverse categorieën, maar vanwege het besloten karakter van de voormalige militaire basis Valkenburg was het lastig om als

Grootschalig

gastheer voor wedstrijden op te treden. In 2007 gebeurde dat

De LLC viert het jubileum met onder meer een tentoonstelling

voor het eerst met een F3C wedstrijd, in 2010 werd als voor­

met indoorvliegshow in de 3 oktoberhal in Leiden op 22 mei

proefje op de Dutch N ­ ationals een gecombineerde heli- en

en een reünie voor leden en oud-leden op 10 september.

schaalwedstrijd gehouden. Tijdens de wedstrijden die om 10.00

Maar het spectaculairste evenement vindt plaats op zondag

uur beginnen, zullen er vijf diverse modelvliegsporten aan

19 juni op ­Valkenburg. Dan zijn de Dutch Nationals: een groot-

bod komen: Schaal, Parachute, Electrozweef (F5B), Pylonrace

schalige, ­gecombineerde wedstrijd die een goed beeld geeft van

(Quickie 500 en E-Quickie) en Zweef (F3J).

10

| Mei 2011

Spectaculaire ­modelvliegsport op ­voormalig Marine Vlieg Kamp Valkenburg

Tijd voor een nieuw logboekje?

Breng ook eens een bezoek aan onze online webwinkel Via http://www.knvvl.nl/webshop/ kunt u altijd veilig en snel online bestellen. Naast logboeken vindt u hier ook lesmateriaal, boeken waarin geschiedenis en luchtsporten ­ centraal staan of bijvoorbeeld de Low Countries luchtvaartkaart.

Meld u aan

De LLC nodigt graag alle luchtsporters van ­Nederland uit om bij de Dutch Nationals ­aanwezig te zijn. De toegang tot het evenement is uiteraard gratis. Ondanks dat Valkenburg geen militaire basis meer is, is er nog altijd ­bewaking aan de poort. Hierdoor is het noodzakelijk om u van tevoren aan te melden via een formulier op www.dutchnationals.nl of mail naar dutchnationals@gmail.com.

Recordpoging

Als klap op de vuurpijl zal tijdens de Dutch Nationals op 19 juni een recordpoging worden gedaan door Modelparachutespringers.

Wilt u op de hoogte ­blijven van het laatste KNVvL-nieuws?

Onze nieuwsbrief verschijnt om de week op vrijdag.

Zij zullen, naast het vliegen van de wedstrijden, ook een poging

Meld u zich nu aan voor onze twee-

gaan doen om het huidige record van het grootste aantal gelijk­

wekelijkse nieuwsbrief via www.knvvl.nl/

tijdige drops te verbreken.

actueel/aanmelden-nieuwsbrief

| Mei 2011

11

De luchtballon PH-AHE, ofwel de Abraham Hopman, rond 1938 met drie Fokker C10 verkenningsvliegtuigen.

Lichter dan lucht, los van de aarde De Nederlandse geschiedenis

van luchtballonnen en luchtschepen Deze zomer verschijnt een nieuw boek over de Nederlandse luchtvaartgeschiedenis. ‘De zoveelste historische uitgave’, zult u denken. Maar ­auteur en ballonvaarder Han Nabben verzekert u, dat dit boek iets ­toevoegt aan de luchtvaartbibliotheek. Het is voornamelijk gericht op de Nederlandse geschiedenis van luchtballonnen en luchtschepen.

Tekst en Foto’s Han Nabben

H

historie die nog niet eerder zo uitgebreid

Nieuwe inzichten

als het eerste Nederlandse luchtvaart-

en gedetailleerd werd opgetekend. Het

Deze fascinerende, maar tot nu toe vrijwel

slachtoffer? Was buitenplaats Concordia

boek richt zich in hoofdzaak op de periode

onontgonnen episode van de vroege

in Rotterdam daadwerkelijk de plek waar

voordat in 1909 het eerste gemotoriseerde

Neder­landse luchtvaarthistorie is vanaf

’s lands eerste luchtreiziger Abraham

vliegtuig in Nederland opsteeg. Op dat

het prille begin in 1783 gedetailleerd in

­Hopman voor het eerst opsteeg met zijn

moment waren Nederlanders, met wisselend

woord en beeld vastgelegd. ‘Lichter dan

luchtballon? En klopt het wel dat in 1785

succes, al ruim een eeuw bezig om los te

lucht, los van de aarde’ bevat niet eerder

de boeren uit Zevenhuizen bij de eerste

komen van de grond met behulp van zoge-

gepubliceerde historische afbeeldingen

ballonlanding in Nederland gewapend

et boek ‘Lichter dan lucht, los van

naamde lichter-dan-lucht vaartuigen:

en overzichten en levert soms verrassende

de aarde’ beschrijft een episode

luchtballonnen en luchtschepen.

nieuwe inzichten op. Wordt vliegtuigpiloot Clement van Maasdijk terecht beschouwd

uit de vaderlandse luchtvaart­

12

| Mei 2011

In 1911 steeg er voor het eerst een luchtschip op in Nederland: dit Duitse exemplaar van het type Parseval kwam los van de aarde bij draf- en renbaan Duindigt nabij Den Haag.

Het Nederlands Kampioenschap Schermvliegen Overland is in volle gang. Was er vorig jaar een recordaantal van veertig deelnemers, nu zijn er al ruim dertig deelnemers actief. De organisatie verwacht dan ook dat het deelnemers­record dit jaar zeker gebroken wordt.

Tekst Erik Louwes Foto Hijlko Soepboer

Meer deelnemers NK Schermvliegen

Marcel Bourgondien, Hijlko Soepboer en Jan Meerbeek zijn verantwoordelijk Reserveer nu

voor de drie jaar geleden op nieuwe leest geschoeide kampioenschappen.

‘Lichter dan lucht, los van de aarde’

“Het wordt een steeds groter succes,” vertelt Marcel enthousiast. “In het tweede

verschijnt in de zomer van 2011 bij

weekeinde van april zijn de eerste wedstrijdvluchten gemaakt en hebben zich

uitgeverij Koninklijke BDU. U kunt

al meer deelnemers aangemeld dan vorig jaar. We merken een steeds groter

nu alvast uw exemplaar reserveren.

­enthousiasme om in Nederland overland te vliegen. Ook voor beginners is het

Luchtvaartbedrijven kunnen het

goed te doen om aan de voorronden deel te nemen. Het is spannend en je kunt

boek voorzien van een eigen omslag.

meten hoe ver je bent met het overlandvliegen in ons land.”

Kijk voor meer informatie over deze uitgave op www.ballonboek.nl.

Taken vliegen Het NK Schermvliegen Overland telt in het totaal 22 wedstrijddagen. Elke wedstrijd­ dag schrijft de organisatie een taak uit die vanaf alle liervelden in Nederland kan worden gevlogen. Deelnemers ‘loggen’ vier van hun beste vluchten om mee

met rieken en als een stel uitzinnige

te doen aan het kampioenschap. De zestien beste deelnemers worden uitgenodigd

‘Menschen Eeters’ de luchtballon aanvielen,

voor de finaleweekeinden van 18 en 19 juni en van 25 en 26 juni. Tijdens die vier

zoals de ‘s Gravenhaagsche Courant

dagen moeten twee taken worden uitgevoerd. Als dat in het eerste weekeinde al

­indertijd suggereerde en tot op de dag van

kan worden uitgevoerd, blijft de finale daartoe beperkt.

vandaag in de geschiedenisboeken vermeld wordt? De antwoorden op deze en andere

Spectaculaire finale

vragen zijn te vinden in dit boek, dat voor

Marcel Bourgondien vertelt: “Vorig jaar was de finale heel spectaculair. Het was

de geïnteresseerde lezers tevens achter-

heel thermisch en er was weinig wind. Daardoor konden we een retourvlucht als

grondinformatie bevat over de hedendaagse

taak opgeven. We startten dicht bij Café ’t Proathuus in Vorden en konden op

praktijk van het ballonvaren.

het weiland voor het café landen. Dat was voor deelnemers en publiek heel erg aantrekkelijk. We hopen dit jaar op eenzelfde situatie.”

| Mei 2011

13

De deltavliegende Daltons Bob de Vries, Edwin van der Kraan, Eric van de Kroft en Wim de Gier zijn ‘De Daltons’. Enthousiaste parachutisten die samen vele sprongen hebben gemaakt. Het viertal ging afgelopen zomer de uitdaging aan in een andere discipline van de luchtsport. Zij gingen zeilvliegen in Frankrijk.

Tekst en Foto’s Wim de Gier

“B

est apart voor een groep parachutisten,” vertelt Wim de

twee uur naar beneden. “Met een big smile en terecht; het record

Gier over zijn ervaringen. “We springen fanatiek, al bijna

heeft hij nu stevig in handen,” lacht Wim de Gier.

30 jaar, en hebben duizenden sprongen op onze naam

staan. Vijf jaar geleden vroeg Edwin of wij samen een cursus

Luchtstaren

­deltavliegen wilden doen. Zo is het begonnen.” In 2006 deden

Parachutisten zijn wel lange dagen gewend vertelt Wim: “We zijn

De Daltons hun eerste loopoefeningen met een delta.

vaak van 9.00 uur tot 20.00 uur bezig met springen, vouwen,

Wim: “Als springers maken we graag tempo, dus we knalden al snel

­debriefen et cetera. Toch was ik nooit zo kapot van een springdag

de heuvel af, van boven naar beneden. Natuurlijk wilden wij méér en

als van een deltavlucht van anderhalf uur.” De rust die bij delta-

zijn we daarna regelmatig de bergen in geweest voor hoogtevluchten.”

vliegen hoort is wel wennen voor de para’s. “Alles 1.000 keer doorspreken, overleggen en weer doorspreken voordat er besloten

Speerthermiek

wordt. Soms blijven er daardoor mooie vluchten liggen en ben je

De gezonde, positieve competitiedrang van De Daltons kwam

vooral aan het navel- c.q. luchtstaren. Toch ben ik lekker verslaafd

­afgelopen zomer naar boven. Wim: “We vlogen op Col du Sapenay

geraakt aan deze mooie en geestelijk én lichamelijk vermoeiende

en met een vlucht van anderhalf uur had ik al snel het eerste

sport,” besluit Wim.

Daltonrecord in handen. De volgende dag was het weer ‘speerthermiek’. Na ruim anderhalf uur hield ik het voor gezien, maar

Kijk voor meer informatie over zeilvliegen in het

Bob bleef nog even hangen.” De laatste Dalton kwam pas na

­buitenland op www.zeilvliegen.nl

14

| Mei 2011

agenda en verder Evenementen 2011

AirActive - luchtsportbeurs

Texel Airshow 2011

NK Zeilvliegen (berg)

Wanneer: 09-07-2011

Wanneer: 30-07-2011

Wanneer: 07-08-2011

NK Zeilvliegen (slepen)

Elsefly Fly-in

Nationaal Model­

2e editie Höfteballooning

Wanneer: 02-06-2011

Wanneer: 14-07-2011

vliegkamp 2011

2011

6e WK Zweefvliegen

Elsefly Vliegshow

Wanneer: 06-08-2011

Wanneer: 19-08-2011

­vrouwen

Wanneer: 16-07-2011

Mossel Fly-in Midden Zeeland

Wanneer: 15-06-2011

Wanneer: 06-08-2011

AirActive en Elsefly 2011 In 2008 organiseerden Luchtsportcentrum ­Overijssel en de Elshof feestvereniging voor het eerst een fly-in voor paramotors. Deze fly-in was een succes en groeide al snel uit tot een luchtsport fly-in waar alle recreatieve luchtsportdisciplines aan deelnemen. Dit jaar pakt Elsefly nog beter uit met de actiefste Luchtsportbeurs van nederland.

L

uchtsportcentrum Overijssel heeft de handen ineengeslagen met ballon­­ vaartbedrijf ‘Met de Wind mee’ en

2011

samen breiden ze de evenementen rondom Elsefly uit. De organisatie gaat dit jaar van start met de zomerse luchtsportbeurs: AirActive. In de week voor de Elsefly, op zaterdag 9 en zondag 10 juli, vindt AirActive plaats op de Elshof in Overijssel. Een uitgelezen moment om andere vliegers te ontmoeten, nieuwe ideeën op te doen en op de hoogte te raken van de laatste ontwikkelingen in materiaal. Maar vooral ook de unieke mogelijkheid om materialen direct in de praktijk te testen op de nabij gelegen Elsefly Airport! KNVvL-leden hebben een streepje voor en mogen met € 1,00

ontbreken adembenemende ­aerobaticsacts

Niet alleen op de 16e is het luchtruim het

korting voor € 3,00 (incl. één consumptie

niet! Onder andere Dutch Thunder Yaks,

toneel van vliegspektakel en plezier. Ook

en parkeren) deze beurs bezoeken.

Pitts en Samson zullen dit onderdeel voor

op de andere dagen is er genoeg te zien.

hun rekening nemen.

Onder andere paramotors, zeilvliegers,

Aerobatics

Verder kun je genieten van de demonstraties

kleine vliegtuigjes en luchtballonnen

Elsefly bestaat naast de welbekende ­Fly-in

van diverse luchtsporten. Als je even genoeg

­kiezen dan het luchtruim! Reserveer 9, 10

ook uit een spectaculaire luchtshow die op

hebt van het omhoog kijken, dan kun je

en 14-17 juli dus alvast in je agenda.

16 juli plaatsvindt. Op deze f­ amiliedag

langs het informatieplein lopen waar allerlei

zul je bijna ogen tekort komen. Formatie-

informatie te vinden is over luchtsporten

Kijk voor meer informatie op

vliegen met oude vliegtuigen en natuurlijk

en vliegen in het algemeen.

www.elsefly.nl en www.airactive.nl.

| Mei 2011

15

Win je KNVvL lidmaatschap

met de Air Sports Mail fotowedstrijd!

Ben je trots op jouw luchtsport en wil je dat aan ­iedereen laten zien?

Pak dan nu je camera en doe mee aan de Air Sports Mail fotowedstrijd.

Niet alleen kun je jouw ­KNVvL ­lidmaatschap winnen, misschien komt jouw foto wel op de cover van Air Sports Mail editie 1 2012.

Je kunt meedoen in drie categorieën: -L uchtsport & Natuur in harmonie - Sportief & Spectaculair -M ooi Moment & Gevleugelde Generaties

Voorwaarden - De ingezonden foto’s zijn niet in drukwerk, online of op a ­ ndere wijze gepubliceerd; - Van iedere foto is het onbewerkte bronbestand* b ­ eschikbaar; - Door foto’s in te zenden geef je de KNVvL en Air Sports Mail de rechten om deze foto’s vrij van copyright te publiceren in Air Sports Mail, op www.knvvl.nl, in de nieuwsbrief en andere uitingen van de KNVvL; - De hoofdprijs is een KNVvL lidmaatschap, het betreft enkel de contributie aan de

Stuur per persoon maximaal vier foto’s in. Je kunt met ­meerdere foto’s in verschillende categorieën meedingen.

KNVvL, niet de contributie aan de afdeling; - KNVvL bestuurs- en personeelsleden en medewerkers van Air Sports Mail zijn­ ­uitgesloten van deelname.

De foto’s dienen wel voor 1 november 2011 per e-mail binnen te zijn bij de KNVvL. Stuur een e-mail naar communicatie@knvvl.nl en vermeld in het onderwerp van de e-mail de bestandsnaam van de foto, evenals je eigen naam. Verder willen we graag weten waar, wanneer, met ­welke camera en, indien van ­toepassing, met welke lens

* Toelichting: Bronbestand is het o ­ riginele bestand uit de camera, dat liefst direct en anders achteraf beschikbaar moet zijn, als je bijv. een bewerkte of sterk ­gecomprimeerde foto instuurt.

Kijk voor meer informatie

de foto gemaakt is. ­Vergeet niet je naam, telefoonnummer,

en voorwaarden op

­e-mailadres en postadres door te geven.

www.knvvl.nl/asm/fotowedstrijd