ASM 2009 26(2)

Tijdschrift van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart

Jaargang 26 l Mei 2009

Extreem:

RED BULL X-ALPS 2009 DE KNVVL VERHUIST!

Blériot achterna l Verfijning Luchtvaartfrequenties WK Paraski l AERO Friedrichshafen 2009 6 vragen aan… EASA l CIVL: veiligheid voorop | Mei 2009

22342-2_ASM 0209.indd 1

1

06-05-2009 14:36:37

INHOUD

DE KNVVL VERHUIST!

Mei 2009

3 4 6

Voorwoord Chris Borra, Voorzitter KNVvL

7 8 9

KNVvL Topsport: een sprong vooruit

Eerste vlucht over het Kanaal herdacht Frisse para’s 8,33 Verfijning Luchtvaartfrequenties

Ballonmanie om gevallen hoed Column Lucht en Ruimte Een dagje in de wolken

10 12

AERO Friedrichshafen 2009 Glascockpits en Gyrocopters

13 14 15

6 vragen aan… EASA

16

Afscheid Jozef Israëlsplein 8 De KNVvL verhuist!

WK nullen trappen CIVL: veiligheid voorop

Steun voor eerste Nederlands team X-Alps Agenda en verder

is een driemaandelijkse uitgave van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart (KNVvL).

KvK 40409050 ‘s-Gravenhage. NE ISSM 0040/6023 Adres: KNVvL, Jozef Israëlsplein 8, 2596 AS DEN HAAG, T: (070) 314 36 00, F: (070) 324 39 00, E: info@knvvl.nl Redactie en acquisitie: Veva Ekkelenkamp. Aan dit nummer werkten mee: Chris Borra, Fred Breitenstein, Leon Gommans, Harm Hazewinkel, Hans van Hoesel, Henk van Hoorn, Edo de Jongh, Koos de Keizer, Erik Louwes, Petra Oldenburger, Frits Paymans, Frits Sijnder, Michaël Tefsen, Henny Wiggers, Bert Wijnands, Jessica Zeevaart, Aviodrome. Foto’s: Jorg Bajefsky, Cornel Baumbach, Leonardo B. da Silveria, Ronny Geijsen, Frans Herinx, Henk van Hoorn, Edo de Jongh, Jeroen Kroon, Andris Ostrovskis, Frits Sijnder, Michaël Tefsen, Henny Wiggers, Stichting Vroege Vogels. Ontwerp en vormgeving: VerheulCommunicatie.com Alphen aan den Rijn. Druk en verzending: Thieme MediaCenter Rotterdam.

Kopij: aanleveren in Word (*.doc) als ‘platte tekst’ (= zonder enige opmaak). De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden kopij te corrigeren, in te korten of niet te plaatsen. Geplaatste artikelen geven niet noodzakelijk de mening weer van redactie en uitgever (KNVvL), tenzij zij expliciet in functie zijn onderschreven. Anonieme bijdragen worden niet geplaatst, evenals bijdragen met lasterlijke uitlatingen jegens personen of instanties. Beeldmateriaal: van digitale foto’s het onbewerkte bronbestand uit de camera aanleveren. Bestandgrootte 1 MB, liefst groter, vanwege de voor druk vereiste resolutie (300 dpi). De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden beeldmateriaal op kwaliteit te beoordelen, te selecteren of niet te plaatsen.

Publicatierechten: tenzij de inzender anders aangeeft, gaan redactie en uitgever (KNVvL) er vanuit dat ingezonden tekst en beeldmateriaal vrij van rechten in ‘Air Sports Mail’ gepubliceerd kunnen worden en ook ter beschikking staan voor gehele of gedeeltelijke publicatie op officiële websites van de ‘KNVvL’. Voor het overige mag niets uit deze uitgave op enigerlei wijze worden gereproduceerd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. ©All rights reserved. No part of this magazine may be reproduced in any form or by any means without prior permission from the publisher. Advertenties: tarieven voor zakelijke advertenties zijn opvraagbaar op het redactieadres, zie boven.

2

22342-2_ASM 0209.indd 2

| Mei 2009

06-05-2009 14:36:43

Kort maar hevig Foto SkyGliders

Op 6 november 2007 ben ik, in een nogal rumoerige vergadering van de ledenraad, verkozen tot voorzitter van de KNVvL. Op een aantal terreinen was die verkiezing een unicum. Er werd ditmaal gekozen tussen twee kandidaten die door verschillende afdelingen kandidaat gesteld waren. Tot in het verre verleden was het gebruikelijk dat de door het hoofdbestuur aangedragen enige kandidaat bij acclamatie werd verkozen. Het was ook de eerste keer dat een marineofficier, zij het inmiddels buiten dienst, tot voorzitter was verkozen.

Luchtmacht- en landmachtofficieren waren mij wel voorgegaan en een van de oprichters van de KNVvL, LtZ Rambaldo, was een marineofficier. Maar in de voorzittersstoel had nog nooit een marineofficier gezeten. En, eveneens geheel in strijd met de traditie, had ik niet het voornemen om voor een langere periode de functie van voorzitter uit te oefenen. V贸贸r de vergadering had ik al aangekondigd de functie maar voor een beperkte tijd te willen vervullen en dat ik in die periode primair als veranderings- en projectmanager zou optreden.

Dat veranderingen hard nodig waren was duidelijk. Het spanningsveld tussen een aantal afdelingen en het hoofdbestuur was zodanig opgelopen dat effectief besturen vrijwel onmogelijk was geworden.

Er moest nodig verbetering komen in de relatie tussen het hoofdbestuur en de afdelingen en in de onderlinge samenhang binnen de KNVvL. Daarvoor waren ingrijpende interne veranderingen nodig.

Sommige daarvan stonden al lang in de beleidsplannen maar waren nooit uitgevoerd.

Inmiddels zijn die veranderingen vrijwel allemaal gerealiseerd.

In de vorige Air Sports Mail heb ik o.a. vermeld dat het besturingsmodel van de KNVvL is aangepast en de afdelingen nu veel directer bij de besluitvorming betrokken worden. Daarnaast is de informatieverstrekking aan de leden over de belangenbehartiging verbeterd.

Nu kunnen er nog een paar resultaten worden gemeld. Het pand aan het Josef Isra毛lsplein in Den Haag is voor een gunstige prijs verkocht. Er is een nieuwe kantoorruimte gehuurd in Woerden en de verhuizing daar naartoe is in volle gang. Er is een interim directeur aangetreden die afkomstig is uit de wereld van bondsbesturen en er wordt naarstig gezocht naar een meer permanente invulling door iemand met een soortgelijke signatuur. Er is een leverancier voor het nieuwe geautomatiseerde ledenadministratiesysteem geselecteerd.

DAT VERANDERINGEN HARD NODIG WAREN WAS DUIDELIJK Het systeem zal de komende maanden worden ingeregeld, ge茂nstalleerd en zal ook de uitgifte en verlenging van brevetten ondersteunen.

De klus zoals ik me die had voorgenomen is daarmee voor het grootste deel geklaard. En voor het resterende deel zijn de condities geschapen. Ik treed daarom, een beetje nahijgend maar met een redelijk voldaan gevoel, op 19 mei aanstaande af als voorzitter.

Ik wil zeker niet de schijn wekken dat ik al deze veranderingen zelf teweeg heb gebracht. Daar is door diverse bestuursleden en personeelsleden veel werk voor verricht. En ik heb tijdens dat traject veel steun ondervonden, soms uit onverwachte hoek. Toch was het besturen van het veranderingstraject een zware taak. En, eigenlijk veel erger, ik heb er veel vliegbare dagen ongebruikt voor voorbij moeten laten gaan.

Maar ik heb ook mooie momenten meegemaakt, aangename contacten en memorabele ervaringen opgedaan. Ik ben iedereen die mij gedurende het traject heeft geholpen en ondersteund buitengewoon dankbaar.

Ik ga nu weer wat meer vliegen en ik hoop velen van u weer in de lucht of op een mooie dag op een vliegstek tegen te komen.

Chris Borra, Voorzitter KNVvL

| Mei 2009

22342-2_ASM 0209.indd 3

3

06-05-2009 14:36:56

Het model in volle vlucht.

De bouw van het model kostte 2.500 uur

“MET HET RISICO DAT IK HET GEHELE TOESTEL ZOU VERNIELEN SLOOT IK DE ONTSTEKING AF OP 20 METER. HET LANDINGSGESTEL BEGAF HET, DE PROPELLER WAS BESCHADIGD, MAAR ACH, WAT MAAKT DAT NOU UIT? IK BEN HET KANAAL OVERGESTOKEN!” ALDUS LOUIS BLÉRIOT OP 25 JULI 1909 TOEN HIJ OP ENGELSE BODEM DOOR DE BRITSE DOUANE WERD BEGROET. NOTA BENE ALS SCHIPPER, WANT VOOR VLIEGERS BESTONDEN NOG GEEN FORMULIEREN...

BLÉRIOT ACHTERNA

Eerste vlucht over het kanaal herdacht Tekst Fred Breitenstein en Henk van Hoorn Foto’s Stichting Vroege Vogels, Henk van Hoorn, Cornel Baumbach

n het eeuwfeest van de luchtvaart is er

gestimuleerd door de Engelse krant Daily

Parijs. Het vliegtuig was recent gewisseld

een historisch hoogtepunt op komst:

Mail. Diegene die er als eerste in zou

van motor, omdat de vele storingen alle

25 juli 2009 is het precies 100 jaar

slagen dit kunststukje uit te voeren kon

het gevolg waren van onbetrouwbare

geleden dat de Fransman Louis Blériot met

de prijs van £ 1,000 in ontvangst nemen.

motoren. Nu had hij al zijn hoop gevestigd

een motorvliegtuig het Kanaal overstak. Zijn

In juni 1909 kwamen de eerste inschrij-

op een 3 cilinder Anzani motorfietsmotor.

vlucht van Calais (Frankrijk) naar Dover

vingen van Hubert Latham, Henry Farman

Niet zonder succes, want de vliegtijden

(Engeland) over een afstand van circa 45 km

en Charles de Lambert. De eerste poging

schoten omhoog; er werden enkele vluchten

duurde 37 minuten en hij werd daarmee

werd ondernomen door Hubert Latham op

van rond de 45 minuten geregistreerd. De

vereeuwigd in de luchtvaartgeschiedenis.

19 juli, maar eindigde in een mislukking

eerste echte overlandvlucht met de Blériot

I

vanwege ontstekingsproblemen.

XI maakte hij op 13 juli ten zuiden van

1000 POND

Louis Blériot was ondertussen nog druk

Parijs. De afstand? 41 kilometer! Dit was

De uitdaging om met een motorvliegtuig

bezig met testvluchten van zijn nieuwste

het moment waarop Blériot had gewacht

het Kanaal over te steken werd in 1909

vliegtuig, de Blériot XI, in de buurt van

en hij schreef zich in voor de wedstrijd.

4

22342-2_ASM 0209.indd 4

| Mei 2009

06-05-2009 14:37:02

Even bijpraten tussen twee vluchtjes. In de cockpit Jaap van Mesdag, mede oprichter van de Stichting Vroege Vogels.

De modelmotor in detail: 280 cm3, 4 takt en is een replica van de Anzani motor uit 1910.

Het vliegtuig werd op de trein gezet naar Calais, waar het kamp werd opgeslagen bij Les Baraques (Blériot Plage). De dagen voorafgaand aan de oversteek verliepen gespannen en de concurrentie werd nauwlettend in de gaten gehouden. Uiteindelijk was het geschikte weer daar en in de vroege

Links Henk van Hoorn (in vol ornaat) rechts Alfred Kirst (Hoofdredacteur FMT).

morgen van 25 juli 1909 steeg Louis Blériot op om zijn beroemde vlucht van Calais naar Dover te maken.

EVENEMENT

In het weekend van 25 en 26 juli 2009 zal de historische Kanaalvlucht internationaal worden herdacht met een grootscheeps evenement bij het Kanaal. Uiteraard wordt de vlucht van Louis Blériot overgedaan met replica’s van de Blériot XI. Niet alleen

DE DAGEN VOORAFGAAND AAN DE OVERSTEEK VERLIEPEN GESPANNEN EN DE CONCURRENTIE WERD NAUWLETTEND IN DE GATEN GEHOUDEN

fullsize, maar ook op schaal met de modelversie van Blériot XI. Teams uit Engeland, Frankrijk, Zweden en ook uit Nederland

Al in 1985 is begonnen met de bouw van

Kanaalvlucht in juli 2009 wordt nu alles

zullen deelnemen.

een fullsize replica van de Blériot XI.

in gereedheid gebracht om de overtocht

In het ochtendprogramma gaan twee model-

Onder aanvoering van Blériot-fanaat en

met het schaalmodel tot een succes te

teams de oversteek wagen en ‘s middags

modelvlieger Henk van Hoorn is er vele

maken. Het modelvliegtuig wordt bestuurd

volgen de fullsize replica’s. Tussendoor

jaren hard gewerkt aan de kist. In 2001

vanuit een Robinson R44 helikopter.

vertrekken nog eens 250 verschillende lucht-

maakte het vliegtuig de eerste ‘hopjes’ en

Louis Blériot heeft in 1909 vele dagen aan

vaartuigen vanuit Calais richting Dover.

op dit moment wordt alles klaargestoomd

de kust bij Calais geduldig moeten wachten

Het geheel wordt afgesloten met specta-

voor de Kanaalvlucht. Stichting Vroege

totdat het weer een poging toeliet. Nu maar

culaire demonstraties van de Red Arrows

Vogels beschikt over een unieke vloot

hopen dat 25 en 26 juli 2009 prachtig

en Patrouille de France, de stuntteams van

historische vliegtuigen en naast de Blériot

vliegweer biedt en de beide Blériot XI’s

de Engelse en Franse Luchtmacht.

XI zullen nog vier andere vliegtuigen deel-

de herdenkingsvluchten daadwerkelijk

nemen.

kunnen maken.

NEDERLANDSE DEELNAME

De halve-schaal model Blériot XI van

Het team van de Stichting Vroege Vogels te

Henk van Hoorn en het modelteam is,

Lelystad vertegenwoordigt de Nederlandse

net als de fullsize, gebouwd vanaf de

deelname tijdens de festiviteiten op 25 en

‘Roosendaal tekeningen’. Tot in detail is

26 juli aanstaande, zij vliegen mee met

het vliegtuig op schaal nagebouwd: zelfs

MEER INFORMATIE OP

onder andere een model- en een fullsize

de krachtbron is een geschaalde 3 cilinder

WWW.BLERIOT2009.COM EN

Blériot XI.

Anzani motor. Vooruitblikkend naar de

WWW.VROEGEVOGELS.ORG

| Mei 2009

22342-2_ASM 0209.indd 5

5

06-05-2009 14:37:05

33

8, VERFIJNING LUCHTVAARTFREQUENTIES Tekst KNVvL Operations Bron Eurocontrol

Seniore houders van een RT-licence kunnen zich de eerste aanpassing van de luchtvaartband wellicht nog herinneren.

De scheiding van 100 kHz werd gevierendeeld, waardoor het aantal frequenties verdrievoudigde. Zo kwamen bijvoorbeeld tussen de 118,1 en de 118,2 de waardes 118,125; 118,150 en de 118,175. De radiopanelen hadden echter maar twee cijfers achter de komma, waardoor jarenlang gevlogen werd met de radio op 118,12 en 118,17, etc.

Door een besluit van ICAO in 2006 is er weer een dergelijke verfijning van de frequentiescheiding aanstaande, ook voor de kleine luchtvaart. De invoering van ‘8,33’, zoals deze technologie wordt genoemd, is de volgende versmalling van de frequentieseparatie

Frisse

para’s Tekst Edo de Jongh Foto’s Edo de Jongh

in de luchtvaartband (118 tot 137 MHz). Door de huidige scheiding van 25 kHz wederom te delen ontstaan er drie keer

In de lente is het nieuwe springseizoen weer begonnen.

zoveel frequenties met een scheiding van 8,33 kHz. Oorzaak is

Op veel paracentra in Nederland zijn daarom opfris-

de gestaag toenemende commerciële luchtvaart die behoefte heeft

cursussen gegeven voor parachutisten die nog niet

aan meer frequenties. Boven FL 195 wordt 8,33 al standaard toe-

in het bezit zijn van een A-brevet en die langer dan

gepast.

drie maanden niet gesprongen hebben. Naast herhaling

Inmiddels heeft de Nederlandse overheid per AIC-A 10/07 en

van de theorie was er aadacht voor het gebruik van

AIC-B 08/07 een advies afgegeven om bij vervanging en/of aan-

square reserves en werd er een uitgebreide harnas-

schaf voor een 8,33 kHz-set in plaats van het in de luchtsporten

test afgelegd.

gebruikelijke 25 kHz-set te kiezen. Hiermee is aangegeven dat ook

Blijkbaar is er veel slecht weer geweest deze winter,

de ‘lower airspace’ (< FL 195) voor 8,33 spoedig aan de beurt

want ondanks de ongelukkige timing met het carnavals-

komt. Over de invoering is nog geen duidelijkheid. De mogelijk-

weekeinde kwamen er op de ENPC in Seppe zestien

heid van fasering is niet ondenkbaar. Alleen in bepaalde gebieden?

opfrissers opdagen. Opleidingscoördinator Edo de

Alleen voor IFR?

Jongh vertelt: “sommige springers hadden net één of

Eurocontrol, dat de introductie van 8,33 kHz coördineert, heeft

twee sprongen, anderen veertig of meer. Gelukkig

de nodige scenario’s klaar liggen. Europe Air Sports (EAS) en

was er voldoende kader om alles in goede banen te

de European Gliding Union (EGU) hebben gepleit voor een

leiden; met vier mensen zijn we in sneltreinvaart door

invoeringstermijn van zeven jaar, tot 2014, gerekend vanaf de

alle theorie heengevlogen. De briefing voor het gebruik

besluitdatum van de Europese Commissie. De bestaande radio-

van square reserves was belangrijk: je moet weten

sets kunnen dan in deze korte periode op een acceptabele wijze

wat je moet doen als je door wat voor reden dan ook

uitfaseren. Technisch levert deze aanpassing problemen op bij

aan twee parachutes zou komen te hangen. Hier zal

de inbouw (b.v. nieuw instrumentpaneel) en financieel is de

nog eens extra aandacht aan besteed worden zodra

investering na de transponder een nieuwe aanslag op het budget.

onze sets omgebouwd zijn in het voorjaar. Tot slot

Bovendien zou bij een betere frequentieverdeling over de regio’s

hebben alle opfrissers een uitgebreide harnastest

de verfijning overbodig zijn. Maar de verantwoordelijke mede-

afgelegd, waarbij onder andere gecontroleerd wordt

gebruikers van het Nederlandse luchtruim zijn bereid om mee te

of de springer de reserveprocedure nog onder de

werken, mits een reële introductietermijn wordt aangehouden.

knie heeft.”

De Jongh besluit: “de frisse para’s zijn klaar voor het nieuwe springseizoen!”

6

22342-2_ASM 0209.indd 6

| Mei 2009

06-05-2009 14:37:11

SUCCESSEN BINNEN DE SPORT ZIJN IN NEDERLAND VOORWAARDEN VOOR AANDACHT EN STEUN AAN DE

Onze topper bij zweefvliegen: Ronald Termaat

SPORT. DE KNVVL WIL MEER UITSTRALING VOOR DE LUCHTSPORTEN EN DAAROM MOETEN WE DE KOMENDE JAREN STEVIG VERANDEREN. ALS WE VAKER WILLEN WINNEN BIJ DE DIVERSE LUCHTSPORTEN IS PROFESSIONALISERING NOODZAKELIJK. WE GAAN OP WEG VAN LUCHTSPORT NAAR TOPSPORT!

KNVvL topsport

EEN SPRONG VOORUIT Tekst Bert Wijnands Foto Jeroen Kroon WORLD AIR GAMES 2009

P

rofessionalisering is makkelijker gezegd dan gedaan. Er is

Ondanks de financiële problemen vanwege de kredietcrisis heeft de

weinig geld en dus moeten onze topsporters werken voor

FAI aangekondigd dat de World Air Games in juni gewoon doorgaan!

hun levensonderhoud of studeren voor hun toekomst. Je

Met nog steeds als ambitieuze doelstellingen: veel publiek bij de

fulltime bezig kunnen houden met je luchtsport is een luxe die we

wedstrijden, aandacht en exposure van de media en topwedstrijden

ons nog niet kunnen permitteren. Maar daarin zijn wij niet de enige

in zo’n 25 luchtsportdisciplines. Nederland neemt deel in vier

sportbond. Het NOC*NSF heeft al veel lessen van andere sport-

disciplines: we hebben een topper bij zweefvliegen, een super

bonden geleerd en steunt ons bij de realisatie van KNVvL topsport.

talent van nog geen 20 jaar bij modelvliegen en bij schermvliegen

We moeten veel meer samenwerken binnen de luchtsporten. De

en ballonvaren deelnemers met ervaring die de Nederlandse

eerste stap is geweest om de verantwoordelijkheid hiervoor te leggen

kleuren hoog zullen houden. Het Nederlandse team heeft inmiddels

bij drie personen. Dat zijn Bert Wijnands (sportzaken hoofdbestuur),

afspraken gemaakt over voorbereiding, kleding en de noodzakelijke

Frouwke Kuijpers (coaching) en Peter Keim (coördinatie en com-

financiën. Publiciteit en promotie in Nederland zijn een belangrijk

municatie). Nu wordt er samengewerkt met de coaches en teams

onderdeel van onze plannen. Het is nieuw, spannend en kan voor

in de verschillende disciplines. Maar deze samenwerking is niet

de luchtsporten een belangrijke doorbraak worden. We zullen u

meer vrijblijvend. Er worden afspraken gemaakt, er wordt inzet

van de voortgang via onze nieuwsbrieven op de hoogte houden.

gevraagd en dat alles moet leiden tot betere prestaties. Op termijn is

Het Nederlandse WAG-team

de aanstelling van een Topsportcoördinator daarom noodzakelijk.

Daarnaast zijn we druk bezig met het opstellen van een programma voor de komende winter, waarbij niet sportspecifieke zaken zoals

De communicatie moet dus beter, zodat alle luchtsporten kunnen

Mental Coaching, conditie en voeding aan bod komen. Daarbij

profiteren van de samenwerking. In de toekomst zullen uitnodi-

plannen we een programma van introducties voor een groep brede

gingen en inschrijving via de websites worden gecommuniceerd.

sporters tot uiteindelijk specifieke trainingen op deze gebieden

Door betere prestaties en aanpassing van de internationale FAI

voor onze Absolute Toppers en Aanstormende Talenten.

regels moeten we erin slagen binnen vier jaar minstens twee lucht-

De afgelopen winter hebben we in totaal vijf bijeenkomsten

sporten in de topsport Categorie 1 te krijgen binnen NOC*NSF.

georganiseerd, waarbij de belangstelling groot was. Maar toch

Een ambitieus maar noodzakelijk streven. Over vier jaar willen we

waren hierbij niet alle disciplines even goed vertegenwoordigd.

niet weer een stap achteruit doen maar een sprong vooruit.

| Mei 2009

22342-2_ASM 0209.indd 7

7

06-05-2009 14:37:14

Wandbord met polychrome decor chapeau tombe.

Frankrijk, Nevers, 18e eeuw, 22 cm diameter.

Ballonmanie OM GEVALLEN HOED “NIETS ZAL OOIT HET OGENBLIK VAN VREUGDEVOLLE OPWINDING EVENAREN DAT MIJN HELE WEZEN DOORDRONG, TOEN IK MEZELF VAN DE AARDE VOELDE WEGVLIEGEN; HET WAS VOLMAAKTE GELUKZALIGHEID”.

Tekst Hans van Hoesel Foto’s Andris Ostrovskis

een woorden uit de mond van een

Delavoy schreef hierover in Le Journal de

onder een zwarte hoed die uit de mand valt.

overjarige pilot-under-training

Paris het (vertaalde) gedicht:

Deze hoed is doorgaans aan de rechterzijde

die voor het eerst met een ballon

‘Ik zie jullie hoeden en heb hierover zorg,

afgebeeld. Om de aandacht niet te veel van

solo ging varen, maar de uitspraak van

mijn vrienden,

het decor af te leiden werden de randen

Professor Jacques Alexandre Cesar Charles

ik kan het me heel goed voorstellen,

van de borden eenvoudig versierd: wat

naar aanleiding van zijn fameuze gasballon-

een hoed heb je nodig,

blaadjes, boogjes of stippen. Vaak schilder-

vaart op 1 december 1783, samen met

opdat deze jou kroont met de glorie’

den leerlingen de randen van de borden

G

Noel Robert. Het was ’s werelds eerste gasballonvaart.

(met de hand) en een meer bedreven Het voorval van de ‘gevallen hoed’

schilder voltooide dan het wandbord door

amuseerde destijds het Franse publiek.

het centrale decor te schilderen.

In tegenstelling tot de eerste hetelucht-

De makers van wandborden vonden in het

Deze wandborden zijn nog wel eens aan te

ballon van de gebroeders Montgolfier, was

voorval voldoende inspiratie om het af te

treffen in een antiekzaak, maar ook steeds

de eerste gasballon wat minder uitbundig

beelden. Het afbeelden van actualiteiten

vaker bij gerenommeerde veilinghuizen.

versierd. De envelope zelf was in rood, geel

op wandborden werd in de 18e en

Een origineel 18e eeuws wandbord met dit

en wit uitgevoerd. De mand daarentegen,

19e eeuw veelvuldig toegepast. Met name

decor is redelijk zeldzaam. Recentelijk zijn

zo blijkt uit beschrijvingen van ooggetuigen,

de wandborden met ballontaferelen droe-

er in Engeland en Frankrijk enkele geveild,

was gemaakt in de vorm van een schuitje

gen bij aan de uitbundige ballonmanie die

de opbrengsten waren resp. € 650 en

en dat schuitje was wel heel fraai gedeco-

er toen in Frankrijk heerste.

€ 800! Overweegt u de aankoop van een dergelijk object, laat u zich dan goed

reerd. Charles en Robert hadden de mogelijkheid om in hun schuitje te zitten en

WANDBORD

adviseren over de authenticiteit ervan.

vooroverleunend naar het publiek te

Het decor toont een ballonmand in de

Het is namelijk uitermate moeilijk om

zwaaien. Op een gegeven moment verloor

vorm van een schuitje, met daarin twee

zowel de ouderdom als afkomst van een

één van hen zijn hoed. De dichter Pierre

personen: Charles en Robert met daar-

wandbord vast te stellen.

8

22342-2_ASM 0209.indd 8

| Mei 2009

06-05-2009 14:37:18

column LUCHT EN RUIMTE

S

port en recreatie zijn er in vele vormen. De contrasten

De schaars beschikbare grond in Nederland biedt nog altijd vol-

zijn veelal extreem. Vergt de ene sport een inspanning

doende ruimte voor het aanleggen van sportvelden en fietspaden.

die aan het onmogelijke grenst, de ander lijkt zich in

Voor vrijwel elke activiteit wordt ruimte gevonden of zelfs gemaakt.

volstrekte rust te voltrekken. Bij recreatie is het niet veel anders.

Ruimtevretende golfterreinen verrijzen als paddenstoelen uit de

Eén ding hebben ze gemeen: beide hebben behoefte aan voldoende

grond. Voor marathons en wielerwedstrijden legt men zelfs tijdelijk

ruimte, waarbij lucht een onmisbare factor is. Bij de ene sport is

hele stukken infrastructuur plat.

het een met wiskundige precisie vastgesteld speelveld en bij de ander

Er is één uitzondering: de derde dimensie. En daar kan onze over-

de openbare ruimte die voor iedereen toegankelijk is. Recreatie wijkt

heid niet mee omgaan. De onmetelijke ruimte die boven ons ligt

daar nauwelijks vanaf. Waar onze oosterburen veelal genoegen

is deels beschikbaar voor de infrastructuur van de burgerluchtvaart.

nemen met een kuil in het strand, claimen wandelaars toch al

Wat er overblijft is toebedeeld aan Defensie, die er door gebrek aan

gauw een vierdaagse aan goed geplaveide infrastructuur binnen

vliegtuigen spaarzaam gebruik van maakt, maar het wel continue

of buiten de bebouwde kom. De lucht is een onmisbare factor bij

bezet houdt. Waar tweedimensionaal alle ruimte voorhanden blijkt

beide bezigheden, al wordt deze zelden verder benut dan als leve-

te zijn, blijkt de derde dimensie de snelst slinkende waar het sport

rancier van zuurstof voor de inspanningen die de beoefenaar geen

en recreatie betreft. Ondanks kapitale particuliere investeringen ten

minuut kan missen. Hier en daar wordt een vliegertje opgelaten

behoeve van de veiligheid krimpt het beschikbare luchtruim met een

of zoekt een balletje zijn weg door het zwerk maar van een echte

snelheid die zelfs de kredietcrisis doet verbleken. Recent is gebleken

benutting is vrijwel geen sprake. Recreërend komt men zelden

dat dankzij de installatie van vermeende veiligheidsapparatuur

verder dan de streling voor het oog, waarbij het vrije zicht veelal

nog minder luchtruim beschikbaar is. Gebrek aan gedegen onder-

wordt belemmerd door bergen, menselijke bouwwerken of natuur-

zoek en gemis aan kennis van zaken wordt de bakermat van de

verschijnselen als te veel waterdamp (mist).

luchtvaart, de sport en de recreatie ten gronde gericht. Nederland

Een enkele sport maakt werkelijk gebruik van de lucht zonder dat

is de risee van de luchtvaart in Europa, ze lachen zich daar suf om

daar ook maar iets aan onttrokken wordt. Lucht die een profiel

de bekrompen kneuterigheid van dit klompenvolkje.

passeert geeft draagvermogen aan het luchtvaartuig zonder iets te hoeven afgeven. Een voorwaarde is dat er voldoende ruimte beschikbaar is. En dat is waar het over het algemeen aan schort.

Een dagje in de wolken Tekst www.aviodrome.nl

aan deelneemt. Dit is de ideale gelegenheid

in de geschiedenis van de Nederlandse

om bij u in de buurt te genieten van historisch

luchtvaart de revue passeren. Naast sensa-

In dit jaar waarin de Nederlandse gemotori-

vliegend erfgoed. U kunt de Aviodrome en

tionele demonstraties is er ook een aantrek-

seerde luchtvaart 100 jaar bestaat, is er bij

haar vrienden steunen door lid te worden

kelijk programma op de grond. Meer over

de Aviodrome in Lelystad veel te beleven.

van één van de vliegorganisaties. Als tegen-

deze show op www.airshowlelystad.nl.

Zo is er bijvoorbeeld de Legendarische

prestatie kunt u dan zelfs ter plekke een

Londen-Melbourne Race Fly-in in het weekend

rondvlucht maken in een Catalina, een Dakota,

van 4 en 5 juli. En tijdens de zomervakantie

een Fokker S.11 en als u een vliegersbrevet

Nationaal Luchtvaart - Themapark

gaat de Aviodrome, samen met bevriende

heeft, zelfs een Fouga Magister straaljager!

organisaties, in de weekenden on-tour met

De climax van 100 jaar gemotoriseerd vliegen

AVIODROME

een groot aantal historische vliegtuigen.

in Nederland is op 29 augustus tijdens de

Verschillende luchthavens in heel Nederland

BankGiro Loterij Airshow. De Aviodrome is

Kortom, een bezoekje aan het Luchtvaart-

worden bezocht door deze BankGiro Loterij

het decor van een spectaculaire vliegshow

Themapark Aviodrome op de Luchthaven

Airtour, waar een vloot van 15 tot 20 vliegtuigen

waarbij vliegtuigen die een rol hebben gespeeld

Lelystad is dit jaar zeker de moeite waard!

Luchthaven Lelystad

| Mei 2009

22342-2_ASM 0209.indd 9

9

06-05-2009 14:37:29

Ingebouwde LX-8000 voor vario/gps navigatie, met FLARM.

Uitklapbare jet op HpH 304S ‘Shark’.

Nederlands Draline team demonstreert inbouwset PST jet.

AERO Friedrichshafen 2009

GLASCOCKPITS EN GYROCOPTERS IEDER JAAR VINDT IN APRIL DE AERO FRIEDRICHSHAFEN PLAATS: DE GROOTSTE BEURS VOOR DE GENERAL AVIATION IN EUROPA. VOOR ZOWEL DE AFDELING ZWEEFVLIEGEN ALS DE AFDELING GEMOTORISEERD VLIEGEN IS DIT DE AUTORAI ONDER DE LUCHTSPORTBEURZEN. ONDANKS DE ECONOMISCHE CRISIS WERD ER FLINK UITGEPAKT EN STONDEN DE NIEUWSTE ONTWIKKELINGEN CENTRAAL. SPECIAAL VOOR AIR SPORTS MAIL DEDEN BEIDE AFDELINGEN VERSLAG. Tekst en foto’s Zweefvliegen Frits Snijder Tekst en foto’s Gemotoriseerd vliegen Michaël Tefsen

Zweefvliegen De meest begerenswaardige vliegtuigen dragen firmanamen als

miek, waar het gemiddelde stijgen van andere zweefvliegtuigen

Schempp-Hirth, Schleicher, Lange, DG en Stemme. Duitse con-

met een modern profiel nogal eens te wensen over laat.

structeurs staan al generaties lang aan de top. Zo zeker zijn ze van hun zaak, dat ze exposeren eigenlijk overbodig vinden. Maar één

BATTERIJ- EN JETPOWER

uitzondering maken ze: de AERO Friedrichshafen van 2 t/m 5

De ‘thuisbrengers’ en zelfstarters van zweefvliegtuigen hebben

april jl. Vernieuwing en ontwikkeling staan, ondanks de crisis,

meestal een luidruchtige verbrandingsmotor. Lange levert met

(nog) niet stil. Schempp-Hirth stal de show met zijn ‘Arcus’. Een

zijn ‘Antares’ tot op heden de enige, stille ‘Elektrosegler’. Maar

20m tweezitter waarvan de romp van de Duo-Discus is afgeleid,

DG heeft voor zijn DG-1001 ook een elektromotor in petto. Een

maar met een compleet nieuwe, van welvingskleppen voorziene

nadeel zijn de batterijen die mee moeten. Door inspanning van

vleugel. De ‘Arcus’ zou goed moeten presteren in turbulente ther-

de automobielindustrie zullen die naar verwachting efficiënter en

10

22342-2_ASM 0209.indd 10

| Mei 2009

06-05-2009 14:37:48

betaalbaarder worden. En wat dacht je van een mini-turbojet als alternatieve aandrijving? Al ingebouwd en productiegereed in de Tsjechische HpH ‘Shark’. Op proef in een Ventus 2cxa van Schempp-Hirth. Het Limburgse metaalbedrijf Draline prepareert de uit de modelvliegsport afkomstige PST mini-jet voor inbouw.

De constructieve eisen zijn zo gering, dat retrofit in bestaande zweefkisten mogelijk is. En het geluid valt reuze mee.

COCKPITVERGLAZING

Het favoriete vario/gps navigatiesysteem is momenteel de LX-8000.

Althans, je zag hem in het instrumentenpaneel van vrijwel elke zweefkist op de beursvloer. De LX-8000 heeft een MFD (Multi Functional Display) in kleur, dat zelfs in zonlicht goed uitleesbaar blijft. Het FLARM anti-botsingsyteem is geïntegreerd. SeeYou is het door zweefvliegers meest gebruikte in-flight navigatie- en moving map programma. Voor vluchtplanning en -analyse gebruik je de aparte PC-versie op je laptop. Eigenlijk is dat dubbelop. Stel je in plaats daarvan een paneel voor uit een glascockpit, maar dan uitneembaar en draagbaar wherever you go, een soort tablet PC. Het bevat alle essentiële functies voor vluchtplanning, navigatie en –analyse. Misschien wil je nog meer op je scherm. Zoals de

Vreemde eend in de bijt; het oostblok rukt op

vlieginstrumenten die nu nog deel uitmaken van de traditionele klokkenwinkel op je dash. Want samen met GPS stoppen ze de daarvoor noodzakelijke MEMS (Micro-Electro Mechanical Systems) LED-verlichting doet zijn intrede

met gemak in je tablet. Onvoorstelbaar? Het zou zomaar kunnen dat je ze op de volgende AERO (8-11 april 2010) al ziet. De glazen cockpits rukken verder op binnen de General Aviation.

Gemotoriseerd vliegen Ook bij het gemotoriseerd vliegen waren de gevestigde namen ruimschoots vertegenwoordigd op AERO Friedrichshafen 2009.

De meeste ontwikkelingen in de kleine luchtvaart zijn hoofdzakelijk gericht op de Light Sport Aircraft (LSA) markt. Doordat de LSA markt nog niet erkend is binnen Europa worden deze vliegtuigen enigszins uitgekleed en als MLA voor de Europese markt aangeboden.

Opmerkelijk is dat de vliegtuigen steeds meer op elkaar gaan lijken.

Vele fabrikanten richten zich meer en meer op de geavanceerde snelle laagdekkers met daarnaast de opgesmukte hoogdekkers om een zo breed mogelijke afzetmarkt te creëren. Iedere fabrikant probeert zich toch te onderscheiden van zijn concurrent, wat zich hoofdzakelijk beperkt tot de afwerking van het vliegtuig.

Een MLA-gyrocopter, iets voor Nederland?

OPVALLEN

EXPERIMENTALS

In Nederland kennen wij ze nog niet als MLA, maar er is duidelijk

De uitbreiding van Europa brengt een toename van het aantal

een opkomende markt voor gyrocopters in het lichte segment.

Oost-Europese aanbieders op de MLA en LSA markt. Wij zagen

Op de beurs in Friedrichshafen was dit broertje van de helikopter

vertegenwoordigers uit onder meer Roemenië, Polen en Tsjechië.

opvallend aanwezig. Wie meer op wil vallen kan zich ook richten

De Tsjechen presenteerden hun vliegtuigen met daaromheen

op een vernieuwing van de verlichting, want ook in de General

lopende, schaarsgeklede dames; iets wat in de autowereld gebrui-

Aviation doet de LED-verlichting zijn intrede. Deze vorm van ver-

kelijker is, maar binnen de luchtvaartwereld nog niet eerder gezien

lichting verbruikt aanzienlijk minder stroom en genereert bijzonder

werd. Daarnaast zijn de Tsjechen ook bezig met het produceren

veel licht: een prima vervanger van strobelights als landings- en

van lichte toestellen met vier zitplaatsen. De vraag is of deze een

navigatielichten. Binnen het hogere segment van de GA markt is

succes worden op de Europese markt, aangezien hier nog niet

er weinig sprake van echte vernieuwing: het verfraaien van het

echt een categorie voor is. Deze vliegtuigen zullen waarschijnlijk

interieur en het vervangen van het analoge instrumentenpaneel

in de zelfbouwmarkt worden aangeboden en daarom onder de

door glascockpits voert de boventoon.

experimentals gaan vallen.

| Mei 2009

22342-2_ASM 0209.indd 11

11

06-05-2009 14:37:56

CIVL: VEILIGHEID VOOROP Tekst Koos de Keizer Foto Jorg Bajefsky

Tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van de internationale zeilvliegbond Commission Internationale de Vol Libre (CIVL) werd het duidelijk: in

WK ‘NULLEN TRAPPEN’ IN DE SNEEUW Tekst Henny Wiggers, Petra Oldenburger Foto Henny Wiggers

2009 staat alles in het teken van veiligheid. Veiligheid van vleugels, het voorkomen van wolkenvliegen, standaarden voor helmen en harnassen bij parapenten en meer. Daarnaast was er aandacht voor de sprogs problematiek, het dopingbeleid en werd het WK Zeilvliegen in 2011 toegewezen aan Italië.

Concreet is er voor wedstrijden bepaald dat er meer druk komt op organisaties om ervoor te zorgen dat incidenten beter gemeld worden en in de centrale database voor ongevallen en incidenten terecht komen. Daarnaast krijgt de wedstrijdleider de mogelijkheid om ook het vrij vliegen te verbieden als een wedstrijdtaak om veiligheidsredenen wordt gecanceld.

De afstelling van de sprogs - belangrijk voor de pitch stabiliteit aan de vleugel - levert bij veel zeilvliegers problemen op. Tijdens de laatste vergadering van de Europese Hanggliding en Paragliding Union (EHPU) is besloten dat er iets moet gebeuren met gevaarlijk afgestelde toestellen. Voor het oplossen van de sprog problemen is een werkgroep ingesteld die tot het WK 2011 de tijd heeft om met maatregelen te

Het Oostenrijkse Donnersbachwald was van 10 tot 15

komen. Tevens gaat iedere deelnemer gemeten worden en worden

maart het decor voor het 12e FAI Wereldkampioenschap

er nieuwe limieten gesteld.

Paraski. Binnen parachutespringen is Paraski één van de

Het Nederlandse kernteam was al bekend met dopingcontroles buiten

minder bekende disciplines. De wedstrijd bestaat uit zes

wedstrijdverband, maar dit wordt nu ook in meerdere landen toegepast.

precisielandingen uit een helicopter (IPC regels) en twee

De internationale antidoping organisatie WADA wil nu van iedere

reuzenslalom afdalingen (FIS regels). De elektronische

topsporter weten waar hij/zij het hele jaar door, op ieder uur van de

schijf waarmee de precisielandingen gemeten worden ligt

dag is: erg overdreven natuurlijk. Maar door slim onderhandelen heeft

op een helling met een hoek van 25 tot 30˚. Afwijkende

de FAI bereikt dat we in de luchtsporten zuurstof mogen gebruiken.

windstromingen uit de bergen en het landen op een

Een verboden stof, maar voor ons écht noodzakelijk als we de hoogte

schuine helling maken het precisiespringen zeer uitdagend

in willen.

en veel technischer dan ‘gewoon’ precisiespringen. Het

Ten slotte is het bestuur van de CIVL voor het komende jaar vastgesteld.

combinatieklassement wordt bepaald door de tijd bij het

Het KNVvL-erelid Flip Koetsier werd weer herkozen als president.

skiën en de centimeters bij het springen. Elke seconde

De vergadering eindigde met het streven om allen het komende jaar te

langzamer dan de snelste skiër is 3 strafpunten. Elke cm

werken aan meer veiligheid in de zeilvliegsport.

bij het precisiespringen is ook een strafpunt. De deelnemer met de minste punten over beide takken van de sport heeft gewonnen.

Onder leiding van teammanager Petra Oldenburger werd Nederland vertegenwoordigd door Mark Sangster, Edu Mertz, Johan Wiltink en Henny Wiggers. Deze delegatie heeft ondanks de één na laatste plaats een goede indruk achtergelaten en heeft veel potentie laten zien. Volgend seizoen gaat het team bij één van de Oostenrijkse deelnemers op ski-stage.

Deze zomer zal in het eigen sneeuwloze, vlakke Nederland extra aandacht besteed worden aan het ‘nullen trappen’.

12

22342-2_ASM 0209.indd 12

| Mei 2009

06-05-2009 14:38:11

6

VRAGEN AAN…

LEON GOMMANS - EASA HOOFDBESTUURSLID LEON GOMMANS IS NAMENS DE KNVVL ACTIEF BEZIG MET HET BEHARTIGEN VAN DE NEDERLANDSE BELANGEN IN EUROPA. DE EUROPEAN AVIATION SAFETY AGENCY (EASA) IS DAARBIJ DE BELANGRIJKSTE ORGANISATIE WAAR HIJ MEE TE MAKEN KRIJGT. LEON WERKT SINDS ZIJN AFSTUDEREN IN 1981 IN DE AUTOMATISERING, OP DIT MOMENT ALS CHIEF ARCHITECT BIJ HET KLM AUTOMATISERINGSCENTRUM. ZIJN LIEFDE VOOR LUCHTSPORTEN WERD OPGEWEKT DOOR MS FLIGHTSIMULATOR OP DE PC, WAARNA HIJ VIA MODELVLIEGEN EN ULTRALIGHTVLIEGEN UITEINDELIJK SENIOR EXAMINER MLA BIJ IVW WAS. Foto’s Frans Herinx

1. WAT DOET EASA?

Naast ons lidmaatschap zijn Herry Schoevers

EASA is binnen de Europese luchtvaart

(als Secretary-General) en oud KNVvL

primair opgericht om nietsvermoedende

voorzitter Cor van den Burg (als bestuurslid)

Het doel van EASA is helder, maar in de

burgers tegen de gevaren van luchtvaart

bij EAS betrokken.

praktijk lijkt EASA meer een doel op zich

te beschermen. EASA stelt veiligheids-

5. WAT IS DE TOEKOMSTIGE ROL VAN EAS?

te worden. Het bedenken van Europese

regels op voor de luchtvaart binnen

3. WAT DOET EAS NOG MEER?

regels komt steeds meer op de voorgrond,

Europa, die na goedkeuring voor iedere

De Europees Commissie (EC) doet via

waarbij het de vraag is of de veiligheid

lidstaat verplicht worden. Een luchtsporter

EASA voorstellen die het Europees Parle-

hiermee gediend wordt. Als KNVvL moeten

is geen ‘nietsvermoedende’ burger:

ment (EP) en de Raad moeten aannemen.

we samen met EAS waken voor oplopende

door opleiding en ervaring zijn de gevaren

Om te voorkomen dat EASA zonder kennis

regeldruk waardoor de luchtsporten het

bekend. De rol van EASA is daardoor in

van zake voor ons regelgeving laat invoe-

onnodig zwaar krijgen.

theorie beperkter, maar de praktijk is helaas

ren, voert EAS een intense lobby op alle

anders.

fronten en worden er workshops met EASA

6. KAN EEN LID BIJDRAGEN?

en de KNVvL georganiseerd.

Jazeker, alle Europese belanghebbenden

2. HOE HEEFT DE KNVVL DAAR INVLOED OP?

kunnen commentaar leveren op concept4. WELKE SUCCESSEN BOEKT EAS?

regelgeving via de EASA website.

Via Europe Air Sports (EAS), de Europese

Zonder het werk van EAS waren de vlieg-

Dit kan namens een vereniging of als

belangenbehartiger voor luchtsporten

tuigonderhoudregels veel te zwaar geworden,

individu. Commentaar moet voorzien zijn

in Europa, waar de KNVvL lid van is. EAS

hadden we moeten betalen voor de instand-

van een goede motivatie en alternatieven.

bestuursleden en technical officers hebben

houding van de luchtverkeersleidingorga-

Samen kunnen we EASA scherp

zitting in werkgroepen en vergaderingen van

nisatie en was er te strenge regelgeving

houden voor de belangen van de kleine

EASA en kunnen hier invloed uitoefenen.

voor kleine luchthavens.

luchtvaart.

| Mei 2009

22342-2_ASM 0209.indd 13

13

06-05-2009 14:38:18

Steun voor eerste Nederlands team X-Alps OP 19 JULI AANSTAANDE START IN SALZBURG DE RED BULL X-ALPS 2009: EEN EXTREME EN UITDAGENDE TOCHT VOOR SCHERMVLIEGERS. MET SLECHTS EEN SCHERM EN EEN PAAR WANDELSCHOENEN MOETEN ZIJ DE ALPEN OVER STEKEN OM DRIE WEKEN LATER TE FINISHEN IN MONACO. VLIEGEND OF LOPEND, DE RACE GAAT DAG EN NACHT DOOR, IN WEER EN WIND.

Tekst Erik Louwes Foto’s Ronny Geijsen en Leonardo B. da Silveria

et is de eerste keer dat een Neder-

kaarten te vergoeden, zodat het dáár in

6 XAlps XS versie. Dit zijn de beste wed-

lands team meedoet aan deze

ieder geval niet aan ligt.’ De eerste € 750

strijdmachines speciaal voor deze extreme

uitputtingslag. Deelnemer Ronny

heeft Verton reeds overhandigd. Het bestuur

race’, aldus Beker. Via www.redbullxalps.

Geijsen en zijn begeleider Hugo Robben zijn

van de afdeling schermvliegen steunt het

com is de complete race te volgen.

bijzonder blij met de uitnodiging: ‘nu moeten

initiatief en heeft ook € 500 toegezegd.

we het allemaal nog wel waarmaken!’

Afdelingsvoorzitter Cees van Rest:

Gelukkig blijkt de steun aan het Neder-

‘de deelname van Ronny en Hugo geeft

landse team voor de Red Bull X-Alps al

een geweldige uitstraling aan de sport.

bijzonder groot. Zo is vliegfanaat Huub

Het zijn twee fantastische piloten die onze

DE ALPEN OVER!

Verton een inzamelingsactie begonnen.

steun verdienen.’ Niet alleen financieel

Ook de Nederlandse deelname aan

Verton: ‘we hebben het volste vertrouwen

maar ook materieel kan het Nederlandse

de Red Bull X-Alps 2009 steunen?

dat Ronny en Hugo iets moois gaan neer-

team rekenen op steun. Marcel Beker stelt

Maak minimaal € 10 over naar rekening

zetten. Daarom zamelen we geld in om hun

namens Moonair een scherm beschikbaar.

92.85.51.296 ten name van H.M. Verton

kosten voor training, vervoer, overnachting,

‘Ronny krijgt als een van drie piloten de

te Yerseke onder vermelding van X-Alps.

materiaal, communicatiemiddelen en

speciaal ontworpen Gin Boomerang

H

14

22342-2_ASM 0209.indd 14

HELP RONNY & HUGO

| Mei 2009

06-05-2009 14:38:27

agenda en verder EVENEMENTEN 2009

Vliegangstweekend

Teuge 2-daagse zweef-

24e Friese Ballonfeesten

Aviodrome

vliegwedstrijd

in Joure

2e Dutch Balloon Throphy

Wanneer: 20 en 21 juni

Wanneer: 11 en 12 juli

Wanneer: 22 t/m 26 juli

Wanneer: 20 t/m 24 mei

WK Zweefvliegen

BankGiro Loterij Airtour

EK modelvliegsport F2

NK Deltavliegen deel 1

junioren

Aviodrome

Wanneer: 26 juli –

Wanneer: 21- 24 mei

Wanneer: 24 juni t/m 3 juli

Wanneer: 11 juli t/m

3 augustus

NK Zweefvliegen

Legendarische Londen –

23 augustus

NK Deltavliegen deel 2

Wanneer: 21 t/m 31 mei

Melbourne Race Fly-in

WK modelvliegsport F1

Wanneer: 2 - 8 augustus

World Air Games

Aviodrome

Senior

BankGiro Loterij Airshow

Wanneer: 7 – 13 juni

Wanneer: 4 en 5 juli

Wanneer: 19 – 26 juli

Wanneer: 29 augustus

Luchtmachtdagen

Op Vakantie!

Red Bull X-Alps

Luchtvaartberoepen-

Wanneer: 19 en 20 juni

Aviodrome

Wanneer: vanaf 19 juli

en opleidingenmarkt

WK Deltavliegen

Wanneer: 4 juli t/m

WK modelvliegsport F3D

Aviodrome

Wanneer: 20 juni – 4 juli

6 september

Wanneer: 20 – 26 juli

Wanneer: 26 september

DE KNVVL VERHUIST!

HANDIG:

automatische incasso NOOIT MEER VERGETEN UW LIDMAATSCHAP TE BETALEN? ALTIJD OP TIJD UW NIEUWE SPORTKAART ONTVANGEN? BETAAL NU VIA AUTOMATISCHE INCASSO. Momenteel is er een behoorlijk aantal leden dat via automatische incasso betaalt. Dit zorgt ervoor dat zij hun nieuwe sportkaart vaak in december al ontvangen. Dit jaar wordt de nieuwe ledenadministratie gerealiseerd. Wij zouden graag zien dat, indien u dit nog niet heeft, u ons machtigt de lidmaatschapsgelden aan het eind van het jaar automatisch van uw rekening af te laten schrijven. Zo zorgt u ervoor dat u uw sportkaart op tijd in huis heeft en dat u nooit te laat bent met betalen. Mocht u dit voor volgend jaar willen regelen, dan verzoeken we u om een mailtje te sturen aan leden@knvvl.nl.

Vermeld hierin uw naam, adres, woonplaats, uw lidnummer en (bank)rekeningnummer én dat u ons machtigt het bedrag van uw rekening af te schrijven. Uiteraard kan dit ook per post.

Stuur uw machtiging naar de KNVvL, ter attentie van de

Ontvang de knvvl nieuwsbrief

Ledenadministratie. Dit kan tot 1 juni naar het volgende adres: Jozef Israëlsplein 8, 2596 AS te Den Haag. En daarna naar ons nieuwe adres: Houttuinlaan 16a, 3447 GM Woerden.

Op de hoogte blijven van het laatste nieuws van de KNVvL?

Na ontvangst van uw machtiging sturen wij u een bevestiging

Alles weten rondom de kleine luchtvaart: invoering van de

en heeft u vanaf volgend vliegseizoen weer één zorg minder.

transponder, de Natura2000 gebieden of de sportprestaties van de luchtsporters? Meld u nu aan voor de digitale nieuwsbrief

Alvast vriendelijk bedankt voor de moeite,

en ontvang om de week het laatste nieuws in uw mailbox.

KNVvL financiële administratie

Ga naar www.knvvl.nl.

| Mei 2009

22342-2_ASM 0209.indd 15

15

06-05-2009 14:38:37

Het pand van de KNVvL op het Jozef Israëlsplein.

Verhuisbericht

Geachte leden, DE KNVVL VERHUIST! PER 1 JUNI IS ONS NIEUWE ADRES: Hanneke de Lange presenteert de Prins de sleutel van het Verenigingsgebouw

KONINKLIJKE NEDERLANDSE VERENIGING VOOR LUCHTVAART HOUTTUINLAAN 16A 3447 GM WOERDEN

In verband met deze verhuizing is het kantoor in de periode van 25 mei tot en met 5 juni beperkt bereikbaar. Daarnaast zal mogelijk de uitgifte van nieuwe brevetten in deze periode enige vertraging op kunnen lopen. Denkt u eraan deze tijdig te verlengen? Uiteraard zullen wij ernaar streven de overlast tot een minimum te beperken.

In de clubsalon, spreker is de vroegere secretaris (1910-1926) van de KNVvL, jhr. V.d. Berch v. Heemstede.

Afscheid Jozef Israëlsplein 8

Ons nieuwe telefoonnummer en meer informatie over de verhuizing kunt u vinden op onze website, www.knvvl.nl.

Met vriendelijke groet, Bestuur en medewerkers van de KNVvL

Tekst Harm J. Hazewinkel Na ruim een halve eeuw neemt de KNVvL afscheid van het pand aan het Jozef Israëlsplein in Den Haag. Generaties KNVvL-leden zijn met dit gebouw opgegroeid, dus een afscheid mag niet onopgemerkt voorbijgaan. Op zaterdagochtend 19 oktober 1957 verrichtte Prins Bernhard, beschermheer van de KNVvL, de officiële opening. De KNVvL bestond toen vijftig jaar. Buiten stond de Luchtmachtkapel aangetreden en de Prins inspecteerde een erewacht van de Jeugd Luchtvaart Brigade (JLB). Anneke de Lange, dochter van de voorzitter van het jubileumcomité en zweefvliegpionier L.A. de Lange, bood de Prins de sleutel van het gebouw aan. Eenmaal binnen ondertekende de Prins de oorkonde, die in de hal van het gebouw tot de dag van de verhuizing herinnerde aan de opening.

Sindsdien is veel veranderd, in het gebouw en binnen de KNVvL. Vermoedelijk heeft alleen de kamer van de Algemeen Secretaris (directeur) steeds dezelfde bestemming gehouden.

De bibliotheek, destijds op de begane grond, vertrok naar het Aviodome. Een publieksbalie kwam en verdween en de clubsalon onderging een metamorfose. Ook de afdelingssecretariaten zijn binnen het pand meer dan eens verhuisd.

En toen het aantal werknemers afnam werd ook een deel van het gebouw verhuurd. Thans is dat alles voorbij. Maar het Jozef Israëlsplein zal bij velen in herinnering blijven.

22342-2_ASM 0209.indd 16

06-05-2009 14:38:38