Airsportsmail 2014-01 (31)

Tijdschrift van de ­ Koninklijke ­Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart

Jaargang 31 l Maart 2014

Veiligheid

IN DE LUCHTSPORT ‘Flying Roos’(14)wil jongste kampioen kunstvliegen worden

EUROPESE BREVETTEN VOOR ZWEEFVLIEGEN EN ­BALLONVAREN DUURDER

INHOUD

Het laatste nieuws via

www.knvvl.nl

Maart 2014

3 VOORWOORD Frits Brink, Voorzitter KNVvL 4 KNVvL Europese brevetten 6 OPERATIONS Luchtruimschendingen 10 VEILIGHEID Verplicht nummertje of cultuur?

12 AEROBATICS Flying Roos 13 MODELVLIEGSPORT Introductie pylonracen 14 BALLONVAREN Speurtocht naar historie 16 MODELVLIEGSPORT Vliegersvergaderingen 17 ZWEEFVLIEGEN Uit het plakboek van 18 PARACHUTESPRINGEN Geslaagde boogie in Sevilla

Veiligheid wordt duur ­betaald Foto Leo Benetti - Longhini

19 KORT NIEUWS Agenda en verder

Verschijnt 4x per jaar en is een uitgave van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart (KNVvL).

KvK 40409050 ‘s-Gravenhage. NE ISSM 0040/6023 Adres: KNVvL, Houttuinlaan 16A, 3447 GM Woerden, T: (0348) 437 060, F: (0348) 437 069, E: communicatie@knvvl.nl Redactie en acquisitie: Annemiek Claessens, Bart Pelt, Brenda Knibbe Aan dit nummer werkten mee: Tekst: Bob van Asselt, Chris Borra, Dutch Dakota Association, Emanuel Stassar, Frank Koelma, Frans Guise, Frits Brink, Han Nabben, Martijn Koekkoek, Peter Keim, Ronald Overdijk en Team Flying Roos. Foto’s: Dutch Dakota ­Association, Frans Guise, Leo Benetti – Longhini, Michael Kriek, Peter Keim, Peter van Doesburg, SKY unlimited en Skydive Spain. Beeldbewerking: Paul van Baardwijk. Ontwerp en v ­ ormgeving: Verheul ­Communicatie, ­Alphen aan den Rijn. Druk en verzending: Okay Color Graphics, Alphen aan den Rijn.

Kopij: aanleveren in Word (*.doc) als ‘platte tekst’ (= zonder enige opmaak). De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden kopij te corrigeren, in te korten of niet te plaatsen. Geplaatste artikelen geven niet noodzakelijk de mening weer van redactie en uitgever (KNVvL), tenzij zij expliciet in functie zijn onderschreven. Anonieme bijdragen worden niet geplaatst, evenals bijdragen met lasterlijke uitlatingen jegens personen of instanties. Beeldmateriaal: van digitale foto’s het onbewerkte bronbestand uit de camera aanleveren. Bestandgrootte 1 MB, liefst groter, vanwege de voor druk vereiste resolutie (300 dpi). De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden beeld­ materiaal op kwaliteit te beoordelen, te selecteren of niet te plaatsen.

KNVvL voor leden Ledenadministratie: richard.schotanus@knvvl.nl Financiële zaken: charlotte.zinnekeveld@knvvl.nl Operationele zaken: maya.de.best@knvvl.nl Communicatie: brenda.knibbe@knvvl.nl KNVvL Examinering ­Instituut (KEI): kei@knvvl.nl Directie en bestuur via: annemiek.claessens@knvvl.nl Kijk voor contact met onze a ­ fdelingen op www.knvvl.nl/contact voor de betreffende e-mailadressen. Meer informatie over brevetten van het KEI: www.brevet.aero Adres- of contactgegevens gewijzigd? Wijzig zelf je gegevens via mijn.knvvl.nl Opzeggen lidmaatschap Het opzeggen van uw lidmaatschap dient altijd schriftelijk te geschieden en kan ­uitsluitend door het lid persoonlijk ­worden verricht. De opzegging dient uiterlijk 30 november van het lopende kalenderjaar te zijn ontvangen door de ledenadministratie van de KNVvL of, als uw pas “CLB” vermeldt, door uw clubsecretaris. U ontvangt altijd een schriftelijke b ­ evestiging van uw opzegging. Heeft u deze niet ontvangen, dan mag u er niet van uitgaan dat uw lidmaatschap is opgezegd. Aspirant-leden (code op pas ASP) hoeven niet op te zeggen, het lidmaatschap verloopt automatisch op 31 december.

Publicatierechten: tenzij de inzender anders aangeeft, gaan redactie en uitgever (KNVvL) er vanuit dat ingezonden tekst en beeld­ materiaal vrij van rechten in ‘Airsportsmail’ gepubliceerd kunnen worden en ook ter beschikking staan voor gehele of gedeeltelijke publicatie op officiële websites van de ‘KNVvL’. Voor het overige mag niets uit deze uitgave op enigerlei wijze worden g ­ ereproduceerd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. ©All rights reserved. No part of this magazine may be reproduced in any form or by any means without prior permission from the publisher. Advertenties: tarieven voor zakelijke advertenties zijn opvraag­ baar op het redactieadres, zie boven, of via communicatie@knvvl.nl.

2

| Maart 2014

In januari publiceerde de Onderzoeksraad voor Veiligheid het rapport ‘Ongevallen in de kleine luchtvaart’ en dat kreeg de nodige aandacht.

Uit het rapport blijkt dat de kleine luchtvaart aanmerkelijk onveiliger is dan de grote luchtvaart of andere vormen van transport, zoals het wegverkeer. Het aantal fatale ongevallen op 1 miljoen vluchten is ­namelijk 4, terwijl in de grote luchtvaart dit aantal staat op 4 tot 5 vluchten per 10 miljoen. Factor 1:10 dus!

In het rapport wordt ook het risico van het beoefenen van de luchtsport vergeleken met het deelnemen aan het wegverkeer. Boeiend vanwege de cijfers wellicht, maar volstrekt irrelevant: het is appels met peren vergelijken. Daarmee wil ik zeker niet de importantie van het onderzoek ter discussie stellen. Het is zeer gedegen onderzocht met inbreng van en terugkoppeling aan relevante organisaties als de KNVvL en AOPA. Ik betreur het wel dat de uitkomsten sterk zijn beïnvloed door de gekozen onderzoeksperiode, waarbij het jaar 2012 als zeer uitzonderlijk valt aan te merken.

De conclusies van de Onderzoeksraad zijn voor ons luchtsporters van groot belang. Want de raad stelt dat de sector primair zelf ­verantwoordelijk is voor de veiligheid. Het toezicht op de naleving van de wet- en regelgeving door IL&T is beperkt. Terecht, want luchtsporters zijn zich als geen ander bewust van de gevaren van hun sport en doen er alles aan ongevallen te voorkomen.

De KNVvL maakt gebruik van het veiligheidsmanagementsysteem dat letterlijk van levensbelang is. Niet alleen voor de door de Onderzoeksraad bekeken gemotoriseerde vliegers en zweefvliegers, maar ook voor onze andere afdelingen. Een recent ongeval met een zeilvlieger toonde aan dat een dergelijk incident kan leiden tot beperkingen van onze luchtsport. En dat terwijl juist deze afdeling zeer serieus werk maakt van veiligheid. Veiligheid is ook het thema van het voorjaars-

congres dat wij 12 april samen met AOPA organiseren. Doordat veilig­ heid een zeer belangrijk onderdeel van ons beleid is, kunnen we tot een - naar mijn oordeel - gewenste situatie komen dat slechts gebrevetteerde luchtsporters recht hebben gebruik te maken van het luchtruim.

Dat minder vlieguren worden gemaakt vanwege de hoge brandstofprijzen en landingsgelden is ook niet bevorderlijk voor de veiligheid.

Het beoefenen van de luchtsport wordt steeds duurder. Zo zijn de ­brevetkosten voor gemotoriseerde vliegers de afgelopen jaren exorbitant gestegen als gevolg van de uitbesteding aan een commerciële partij.

Dat is onvoorstelbaar en niet te verdedigen. Voor de zweefvliegers en de ballonvaarders vrees ik het ergste vanwege het door ons zeer ­betreurde besluit dat IL&T de brevetuitgifte van ons gaat overnemen.

Lees hierover meer vanaf pagina 4 van deze Airsportsmail.

Na deze zorgen toch nog een lichtpunt: de afgelopen weken is door de organisaties die de sector General Aviation vertegenwoordigen op zeer constructieve wijze gesproken over de belangenbehartiging van de kleine luchtvaart. We gaan meer samenwerken en proactief opereren.

Ik hoop van harte dat door dit initiatief met name de LVNL en de ­Aldersclub zich positiever opstellen tegenover de kleine luchtvaart.

Frits Brink, voorzitter Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart

| Maart 2014

3

KNVvL Tekst Chris Borra Foto Frans Guise

DE OPLEIDINGEN EN BREVETTEN VOOR ZWEEFVLIEGEN EN BALLONVAREN MOETEN UITERLIJK APRIL 2015 VOLDOEN AAN EUROPESE REGELGEVING. IN HET NAJAAR VAN 2013 IS BESLOTEN DE VERANTWOORDELIJKHEID EN CONTROLE HIERVOOR NEER TE LEGGEN BIJ DE INSPECTIE L&T. DIT TOT GROOT ONGENOEGEN VAN DE KNVvL.

I

n 2008 heeft de Europese Commissie

­KNVvL de status ‘Qualified Entity’ of

zoals in artikel 4 punt 2 van de EU

besloten dat alle brevetten, bewijzen

­wellicht zelfs ‘Competent Authority’ toe

­verordening nr. 1178/211 is aangegeven.

van bevoegdheid en licenties volgens

te kennen. Tot het najaar van 2013 leek

Iedereen die een door de KNVvL uitgegeven

Europese regels uitgegeven moeten gaan

dat de goede kant op te gaan, toen geheel

brevet heeft voor zweefvliegen of ballon­

worden. Ook de opleidingen voor die

onverwacht bekend werd gemaakt dat

varen zal dus bij IL&T een nieuw brevet

­brevetten moeten aan de EU-regelgeving

IL&T de enige CA zou zijn en dat de

moeten aanvragen en daarvoor het tarief

gaan voldoen. Voor de brevettering in

­KNVvL geen QE-status zou krijgen.

van IL&T moeten betalen. Tevens moeten

de beroepsluchtvaart zijn daar goede

­Merkwaardig genoeg mag het Keurings

deze piloten aantonen over de vereiste

­argumenten voor te vinden. Het besluit

­Instituut voor Waterleiding Artikelen

­bekwaamheden te beschikken.

geldt echter ook voor het grootste deel

(KIWA) de brevetten voor gemotoriseerd

van de recreatieve luchtvaart, met name

vliegen en professioneel ballonvaren onder

IN STRIJD MET REGELS

gemotoriseerd vliegen, zweefvliegen en

de EU-regelgeving wel blijven uitgeven.

De opstelling van IL&T is in strijd met de

­ballonvaren. Hier deden zich geen noemens­

Het KIWA krijgt dus wel de QE-status.

betreffende Europese regelgeving. In de

waardige problemen voor, maar toch

Europese brevetten voor zweefvliegen en ballonvaren duurder

IL&T ZET KNVvL BUITENSPEL 4

| Maart 2014

EU-verordening staat letterlijk: “Bij de

­zullen op 8 april 2015 alle opleidingen en

BUITENSPEL GEZET

­opstelling van het conversieverslag moeten

brevetten voor zweefvliegen en ballonvaren

Uiteraard heeft Frits Brink, voorzitter

lidstaten ernaar streven piloten zoveel

aan die EU-regelgeving moeten voldoen.

van de KNVvL, direct na bekendmaking

­mogelijk hun huidige bevoegdheden te

van dit nieuws een persoonlijk gesprek

­laten behouden.” Ook het Europees

CA’S EN QE

aangevraagd met mevrouw Thunnissen,

­Parlement is van mening dat de overgang

Voor de uitvoering van die regelgeving

Inspecteur Leefomgeving & Transport.

naar de EU-brevetten soepel moet verlopen

worden in iedere EU-lidstaat één of

Uit dat gesprek is gebleken dat de besluiten

en heeft dit vastgelegd in een resolutie van

­meerdere ‘Competent Authorities’ (CA’s)

van IL&T vast staan. Ondertussen is ook

3 februari 2009.

aangesteld die brevetten uitgeven, toezicht

besloten dat IL&T zelf de uitgifte van

houden op de opleidingen en de instruc-

­brevetten voor zweefvliegen en (recreatief)

ALLES OP ALLES ZETTEN

teurs en de examinatoren ­certificeren. ­

ballonvaren, en de certificering van

De koepel voor de recreatieve luchtvaart,

De controle van deze CA’s ligt in handen

­opleidingen en examinatoren gaat uit­

met name de KNVvL en AOPA, is nog

van EASA. CA’s mogen ­taken uitbesteden,

voeren. Hiertoe wordt binnen Inspectie

steeds in gesprek met vertegenwoordigers

maar dit mag uitsluitend aan een ‘Qualified

een organisatie opgebouwd, met de

van IL&T over de wijze waarop de

Entity’ (QE). Een ­organisatie die geen

nodige investeringen in mankracht en

­EU-regelgeving in Nederland toegepast

QE-status heeft, kan dus volgens de

­automatisering. Een organisatie waarover

gaat worden. Daarbij blijkt bij herhaling

­EU-regels geen taak uitvoeren die te

de KNVvL al jaren beschikt, maar die nu

dat IL&T die regels strikter interpreteert

­maken heeft met toezicht, certificeren of

dus buitenspel wordt gezet.

dan de EU-regels vereisen. De uitvoering

uitgifte van brevetten.

wordt daardoor onnodig lastig en complex.

NIEUW BREVET AANVRAGEN

Dat zal onvermijdelijk ook tot een nodeloze

ONVERWACHTSE BESLISSING

Het is treurig dat IL&T de KNVvL organi-

verhoging van de kosten voor de recreatieve

De afgelopen jaren heeft de KNVvL overleg

satorisch buitenspel zet, maar nog erger

piloten leiden. De KNVvL zal alles op alles

gevoerd met vertegenwoordigers van het

is dat IL&T ook de door de KNVvL uit­

zetten om de overgang naar de EU-regels

ministerie van Infrastructuur en Milieu

gegeven brevetten niet als ‘door de lidstaat

soepel en efficiënt te laten verlopen en

over de overgang naar de EU-regelgeving.

erkend’ beschouwt. Daarom kunnen deze

de kosten en administratieve lasten voor

Daarbij was alles erop gericht om de

brevetten niet ‘ambtelijk worden omgezet’,

piloten zo laag mogelijk te houden.

| Maart 2014

5

KNVvL Tekst Martijn Koekkoek

­kunnen zijn dat in de zomerperiode ­relatief meer recreatief verkeer rondvliegt.

Toch is een afname zichtbaar: het aantal geregistreerde AI’s in de Maastricht ­omgeving was 111 in 2011 en 88 in 2012, een vermindering van 20%. Mogelijk heeft dit te maken met een afname in hoeveelheid verkeer, het kan ook zijn dat het

18 16 14 12 10 8

­actief benaderen van de veroorzakers van AI’s invloed had.

6 4 2

april 2013

maart 2013

januari 2013

februari 2013

december 2012

oktober 2012

november 2012

september 2012

juli 2012

juni 2012

mei 2012

augustus 2012

die zonder toestemming het gecontroleerde

april 2012

vliegers en zelfs onbemande vliegtuigen)

maart 2012

mei 2011

ballonnen, helikopters, ultralights, scherm­

januari 2012

0

(o.a. militaire vliegtuigen, zweefvliegtuigen,

februari 2012

In het luchtruim rond Maastricht is een

december 2011

(AI’S) EN HOE KUNT U ALS RECREATIEVE PILOOT HIER REKENING MEE HOUDEN?

oktober 2011

ZONDER TRANSPONDER

november 2011

WORDT GEREGISTREERD. WAT IS DE OORZAAK VAN DEZE AIRSPACE INFRINGEMENTS

grote diversiteit aan soorten vliegtuigen

H

9 per. Zw. Gem (Totaal)

EHBK CTR

20

september 2011

GEEN WONDER DAT HIER EEN RELATIEF HOOG AANTAL LUCHTRUIMSCHENDINGEN

periode. Een verklaring hiervoor zou

juli 2011

HET LUCHTRUIM ROND MAASTRICHT AACHEN AIRPORT IS VRIJ COMPLEX.

het aantal AI’s hoger is dan in de winter-

augustus 2011

rond Maastricht

EHBK TMA

juni 2011

LUCHTRUIMSCHENDINGEN

AANTAL GEREGISTREERDE LUCHTRUIM SCHENDINGEN EHBK

et luchtruim van Maastricht

luchtruim binnen vliegen. De meesten zijn

­bestaat uit Maastricht TMA 1

niet te bereiken door de luchtverkeersleiding

(1500-FL095), Maastricht TMA 2

en enkelen voeren geen transponder.

en of ander verkeer in de buurt is. In de

­incidenten geweest waarbij de separatie

De categorie zonder transponder, waarover

afbeelding ’Schendingen tussen mei 2012

in het geding kwam.

(FL095-FL195) en Maastricht CTR (GND3000). Naast Maastricht Aachen Airport

DIMENSIONS:

wordt gerapporteerd, is visueel waargenomen

en april 2013’ zien we de spreiding van

kent de provincie Limburg helikopter-

CTR GND - 3000 FT AMSL

of opgepikt door de primaire radar.

­AI-locaties. De ‘hotspots’ in het zuidoosten

OORZAKEN EN VEROORZAKERS

luchthavens, zweefvliegterreinen, micro-

TMA 1500 FT - FL 095

light luchthavens en modelvliegclubs.

XPNDR MANDATORY > 1200 FT

zijn voornamelijk vliegtuigen die door

Onderzoek in 2007 heeft uitgewezen dat

HOTSPOTS

­navigatiefouten een stukje ‘afsnijden’.

er zeven grote oorzaken van AI’s zijn:

­Tevens worden de TMA en CTR regelmatig

Een op zichzelf staande luchtruimschending

Ten noorden van de CTR wagen piloten

• Geen adequate vluchtvoorbereiding;

gebruikt voor ballonvaarten. Rondom

is niet per definitie gevaarlijk. Het is voor-

­regelmatig pogingen over te steken vanuit

• Gebruik van een verouderde

het luchtruim van Maastricht liggen de

namelijk afhankelijk van de locatie, route

Duitsland naar België en andersom. Hier-

­navigatiekaart;

gebieden in beheer van o.a. AOCS NM,

bij worden ook navigatiefouten gemaakt,

Brussel, ­Liège, Langen en Geilenkirchen.

maar tevens kan het zijn dat de QNH foutief

die in het verleden in het luchtruim zijn

Met elk van deze ‘ATC centres’ heeft

ingesteld is. De luchtruimschendingen in

aangebracht (bijvoorbeeld de introductie

Maastricht coördinatie over het verkeer in

het zuiden (rond Eijsden) en zuidwesten

deze gebieden, omdat naderings -en vertrekprocedures zich in de Maastricht TMA bevinden. In deze gebieden liggen civiele en militaire luchthavens, luchtvaartterreinen en in het westen van de TMA (in België) bevindt zich een militair ‘shooting range’.

gesepareerd te houden van verkeer door

zowel de Nederlandse luchtvaart als de

G airspace eronder. Daarnaast is een deel

omringende luchtvarenden.

LUCHTRUIM GEWIJZIGD

van de TMA (de landtong bij Eijsden)

In april 2013 is het luchtruim ten zuiden

aan België gedelegeerd en verder naar het

156 LUCHTRUIMSCHENDINGEN

van Maastricht gewijzigd. De CTR is naar

oosten is de TMA grens als rechte lijn

In de periode tussen mei 2011 en april

het zuiden toe met ongeveer 1 NM verlengd

­aangebracht. LVNL heeft daarbij zeer veel

2013 zijn in totaal 156 AI’s gemeld. Het is

om naderend verkeer voor baan 03 beter

energie gestoken in het informeren van

duidelijk te zien dat in de zomerperiode

6

| Maart 2014

IN DE PERIODE ­TUSSEN MEI 2011 EN APRIL 2013 ZIJN ER GEEN ­INCIDENTEN ­GEWEEST WAARBIJ DE SEPARATIE IN HET GEDING KWAM

hebben voornamelijk te maken met navigatiefouten. Ten noorden en zuiden ­

van de CTR zijn de locaties waar een hoger risico bestaat vanwege het naderende

• Onbekendheid met de wijzigingen

van klasse D); • Gebruik van een verouderde database van de GPS-navigatie; • Navigatiefouten en/of het kwijtraken van de positie;

­verkeer (2000 ft en lager) voor baan 03 of

• Hoge werklast in de cockpit;

baan 21. In de meeste gevallen heeft een

• Gebrek aan Radio Telefonie kunde.

AI geen ernstige gevolgen en blijft de s­eparatie binnen de norm. Doorgaans

BUITENLANDSE VLIEGTUIGEN

­

omdat de luchtverkeersleiding het verkeer

Uit de gegevens van LVNL komt naar

op de radar of visueel ziet en ander verkeer

­voren dat in het gebied rond EHBK één op

hierover informeert. In de periode tussen

de dertig AI’s wordt veroorzaakt door

mei 2011 en april 2013 zijn er geen

vliegtuigen met een Nederlandse registratie. >

| Maart 2014

7

ADVERTENTI E

Spor ters

winnen met Lotto!

INDIEN U NIET ZEKER BENT VAN UW LOCATIE, BENADER DAN ATC EN VRAAG OM ASSISTENTIE

Het merendeel wordt dus veroorzaakt door vliegtuigen uit buurlanden. Enkele keren Met Lotto maakt u elke zaterdag kans om miljonair te worden. Maar wist u dat u ook automatisch de Nederlandse sport steunt? Dankzij de jaarlijkse miljoenenbijdrage van Lotto worden sportbonden, sportverenigingen en top- en amateursporters ondersteund, wordt talent ontwikkeld en worden lokale clubhuizen en trainingsfaciliteiten verbeterd. Dus als u van sport houdt, speelt u Lotto! Ga naar lotto.nl of speel mee in de winkel.

Sporters winnen met Lotto!

was een militair vliegtuig de veroorzaker van een AI, andere veroorzakers zijn zweefvliegtuigen, ballonvaarders en ultralights.

Tevens blijkt het grootste aantal gevallen VFR-verkeer te zijn. Het maken van een

lotto.nl

AI door een vliegtuig dat IFR vliegt is zeer Sport algemeen A5 liggend V03.indd 1

ADVERTORI AL

07-02-13 09:31

zeldzaam en is meestal gerelateerd aan ­coördinatiefouten met naburige ­‘ATC ­centres’. In 30% van de gevallen is het noodzakelijk geweest traffic information te geven aan het verkeer onder controle van de verkeersleiding. In 15% van de ­gevallen

Driessen & Rappange Verzekeringen uit Amsterdam is het

is het noodzakelijk geweest ­instructies

enige gespecialiseerde luchtvaartverzekeringsbedrijf in

te geven aan verkeer onder controle van

­Nederland en bijvoorbeeld ook de huisverzekeraar van de

de verkeersleiding zodat een separatie­

KNVvL Afdeling Zweefvliegen. Alle leden van de afdeling

probleem voorkomen werd.

zweefvliegen beschikken over een collectieve aansprakelijkheidverzekering, maar ook een collectieve verzekering voor

VOORKOMEN IS BETER DAN GENEZEN

al het rollend materieel van de zweefvliegclubs, behoren tot

Naar aanleiding van zorgen over luchtruim­

het verzekeringspakket van de Nederlandse zweefvlieger dat

schendingen van het Veiligheidsplatform

door Driessen & Rappange verzekeringen wordt gevoerd.

Begin 2013 heeft Driessen & Rappange een spectaculaire

Schiphol en Eurocontrol heeft het ministerie

navigatievoorziening wordt verbeterd

van Infrastructuur en Milieu het initiatief

en het luchtruim wordt aangepast om

en/of GPS-apparatuur. Vertrouw daarbij

genomen een werkgroep op te richten.

­navigatie te vereenvoudigen en handhaving

niet alleen op uw apparatuur, volg uw

Deze Airspace Infringement werkgroep

effectiever te maken.

route ook aan de hand van kenmerken

• Gebruik up-to-date navigatiekaarten

nieuwe reisverzekering ontwikkeld en op de markt gebracht.

Naast een verzekering voor luchtvaartrisico’s kan de verzeke-

In deze Air Sport Mail treft u hiervan de flyer aan. Vliegers

ring desgewenst ook dienen als gewone vakantie reisverzekering

kunnen profiteren van de zeer uitgebreide dekking dat deze

voor u en eventueel voor uw gezin. De verzekering biedt

­bestaat naast het ministerie van Infra-

reisverkering biedt t.o.v. andere reisverkeringen. Zo is bij deze

standaard een Werelddekking.

structuur en Milieu (DGB) uit LVNL,

WAT KUNT U ZELF DOEN?

verzekering elke vlucht een reis. Er is dus ook in Nederland

Deze reisverzekering geldt voor, parachutisten, zweefvliegers,

AOPA, KNVvL, IL&T, CLSK, KLPD, NVL,

Zelf kunt u ook al maatregelen nemen,

schermvliegers, zeilvliegers, motorvliegers.

NACA, KNMI en NLR. Deze werkgroep

bijvoorbeeld:

richt zich op de uitwerking van maatregelen

• Zorg voor een adequate vluchtvoor­

het luchtruim contact op met ATC; • Neem ook contact op met ATC om te

standaard dekking voor o.a. hulpverlening, buitengewone kosten en bagage zonder dat er sprake is van een geboekte

op de grond; • Indien u niet zeker bent van uw locatie, benader dan ATC en vraag om assistentie; • Neem altijd ruim voor het betreden van

reis zoals gebruikelijk bij reisverzekeringen. Dus moet u extra

Nieuwsgierig geworden, lees de flyer en vraag vandaag naar

om (onder andere) communicatie over

bereiding. Bestudeer het luchtruim

kosten maken voor een gedwongen hotelovernachting, of

de mogelijkheden. Meer informatie treft u aan op de website

AI’s, de informatievoorziening (ten behoeve

en de bijbehorende classificaties.

vermelden dat u in de buurt van de

wordt uw kostbare GPS of logger gestolen in verband met

van Driessen & Rappange Verzekeringen.

van de vluchtvoorbereiding) en opleidingen

U heeft ­altijd toestemming nodig

CTR of TMA opereert, dan is het voor

te verbeteren. Technische verbeteringen

het luchtruim van Maastricht binnen

de verkeersleiding duidelijk wat uw

worden uitgewerkt, het gebruik van digitale

te mogen vliegen;

­intenties zijn.

een vlucht dan is deze verzekering onontbeerlijk. Ook is er een ongevallendekking van toepassing tijdens het vliegen.

www.driessenrappange.nl/plv

| Maart 2014

9

KNVvL Tekst Bob van Asselt

Veiligheid in de luchtsport

VERPLICHT NUMMERTJE

of cultuur?

INFORMED CULTURE

FLEXIBLE CULTURE

Those who manage and operate the system have

A culture in which an organisation is able to reconfigure

­current knowledge about the human, technical,

themselvers in the face of high tempo operations

­organisational and environmental factors that determine

or certain kinds of danger - often shifting from the

the safety of the system as a whole.

­conventional hierarchical mode to a flatter mode.

REPORTING CULTURE An organizational climate in which people are prepared to report their ­errors and near-misses.

SAFETY CULTURE

LEARNING CULTURE An organisation must ­process the willingness and the competence to draw the right conclusions from its safety information

JUST CULTURE

EÉN VAN DE MIDDELEN DIE WE HANTEREN OM LUCHTSPORTEN EN RECREATIEVE

An atmosphere of trust in which people are ancouraged (even rewarded) for providing

LUCHTVAART VEILIGER TE MAKEN IS HET VEILIGHEID MANAGEMENT SYSTEEM. HET

essential safety-related ­information, but in which they also clear about where the line

SUCCES VAN ZO’N SYSTEEM STAAT OF VALT BIJ HOE WE ERMEE OMGAAN. IS HET EEN

must be drawn between aceptable and unacceptable behaviour.

system and the will to ­implement major reforms.

VERPLICHT NUMMER? OF IS HET EEN ONDERDEEL VAN ONZE VEILIGHEIDSCULTUUR?

Zijn alle betrokkenen bereid handelen, gewoontes, normen en

keer nog durft te rapporteren. Doet u dat niet, dan is er geen

waarden die tot dan werden gehanteerd aan te passen? Deze vragen

reporting en informed culture en heeft het VMS geen nut.

geven het eigenlijk al aan; de groep moet zich op een bepaalde

V

manier (gaan) gedragen. Er moet een cultuur (gaan) heersen waarbinnen het VMS daadwerkelijk gaat leven en werken.

liegen is veilig. Tenminste, in vergelijking met andere

• Just Culture Reason stelt daarom dat een specifieke cultuur nodig is om mensen hun ervaringen spontaan te laten delen. Uiteraard kan

­vormen van transport. Daar wordt door de sector hard SAFETY CULTURE

iemand op zaken worden aangesproken, maar dan wel zonder

nul ongevallen. Maar is dat haalbaar? Met de invoering van het

De cultuur die het beste ‘past’ bij verhoging van de veiligheid is

de feiten tegen hem te gebruiken. Het zogenaamde ‘no blame’

Veiligheid Management Systeem (VMS) worden incidenten en

de Safety Culture. Prof. Dr. James Reason heeft omschreven hoe

aspect. Echter, stel dat sprake is van grove nalatigheid, opzet,

(bijna) ongevallen geregistreerd, zodat we ervan kunnen leren

deze Safety Culture in elkaar zit en hoe het effect kan hebben op

­bewust en keihard de regel overtreden. Dan moet worden

hoe het nóg veiliger kan.

bijvoorbeeld het succes van een VMS:

­opgetreden; en wel duidelijk en direct. Dat maakt dit een

GOEDE INTRODUCTIE VMS

• Informed Culture

aan gewerkt. We streven naar ‘zero incidents’, oftewel

­rechtvaardige cultuur, oftewel een Just Culture. U kunt veilig ­rapporteren, zonder sancties, tenzij u opzettelijk de zaken in het honderd laat lopen. Dat zal niet worden getolereerd.

Om optimaal gebruik te maken van het VMS, moeten we dit

Het systeem moet worden gevoed met informatie. Ook moeten

­systeem goed introduceren. Want bij de introductie van nieuwe

de mensen die het VMS beheren de kennis hebben om op de

systemen en methoden zijn mensen geneigd te doen ‘wat de baas

­goede manier met de informatie om te gaan, door bijvoorbeeld

vraagt’, maar vervolgens door te gaan op de manier waarop ze het

opleiding maar ook bereidheid. Als dit zo is kan worden ­gesproken

Uw rapport wordt verwerkt en daar komen zaken uit naar ­

al jaren doen. Mensen ervaren veranderingen vaak als bedreigend:

van een Informed Culture.

voren die voor iedereen belangrijk zijn te weten. De bereidheid

• Learning & Flexible Culture

daar in te investeren, te leren, briefings te geven en tijd in

“Waarom moet het nu zo? Het ging hiervoor toch ook niet • Reporting Culture

slecht?”. Een systeem dat ons met lichte dwang wordt opgelegd

­trainingen te stoppen moet aanwezig zijn. Er moet een L ­ earning

zal minder makkelijk worden geaccepteerd dan een systeem dat

De informatie waarmee het systeem wordt gevoed is voor een

Culture bestaan. En dat niet alleen op het niveau van het

vooraf is aangekondigd. Een dergelijk systeem is uitgebreid be-

­belangrijk deel afkomstig van de mensen in de sector zelf.

­individu. Ook de organisatie, de club of de school moet willen

sproken en bij de invoering spelen managers en/of overheden een

­Hiervoor moeten mensen bereid zijn hun narrow escapes

leren en waar nodig bereid zijn normen en waarden, principes

actieve rol. Zij laten zien dat ze ermee werken en hoe we met het

en vergissingen te rapporteren en dat kan als een Reporting

of wat dan ook, aan te passen; het roer desnoods helemaal

DEFINITIE CULTUUR

­Culture bestaat. Stel nu dat u iets doet dat ‘niet helemaal’

om te gooien. Daar moet de veerkracht voor aanwezig zijn,

Cultuur is volgens Geert Hofstede de collectieve mentale

­conform de procedures is. En vervolgens loopt het bijna

­oftewel een Flexible Culture.

VAN SYSTEEM NAAR CULTUUR

­programmering die de leden van een groep of categorie mensen

­verkeerd af. Maar gelukkig, u komt met de schrik vrij.

Het nut van het VMS is volledig afhankelijk van hoe we ermee

onderscheidt van die van een andere. Cultuur wordt overgedragen

Vervolgens rapporteert u wat u heeft ­gedaan, zodat anderen

Als deze vijf ‘culturen’ stevig zijn verankerd binnen de organisatie

omgaan. Worden voorvallen gemeld, en als ze worden gemeld,

via onze sociale omgeving. Het is een geheel van symbolen,

­ervan leren. Helaas, u wordt door de ­veiligheidsmanager

is sprake van een Safety Culture en zal het VMS werkelijk vruchten

hoe wordt er dan op gereageerd? Worden zaken aangepakt die

­gebruiken, normen en waarden, gewoonten, handelingen et cetera

­vermanend toegesproken en krijgt een waarschuwing dat u

afwerpen. Zo kunnen we werken aan een nog veiligere luchtvaart,

uit de voorvallen en de onderzoeken naar voren komen?

dat de groep onderscheidt van de andere groepen.

uit de club kunt worden gezet. De vraag is of u de volgende

of je nou vliegt, vaart of springt.

systeem moeten omgegaan.

10

| Maart 2014

| Maart 2014

11

AEROBATICS

MODELVLIEGSPORT

Tekst Team Flying Roos Foto’s SKY unlimited

Tekst Emanuel Stassar & Frank Koelma Foto Peter van Doesburg

Team Flying Roos

INTRODUCTIEDAG PYLONRACEN

Jongste vrouwelijke

aerobatics piloot

met model­vliegtuigen BEN JIJ RADIO CONTROLLED MODELVLIEGER EN HOUD JE VAN SNELHEID? OP ZATERDAG 3 MEI IS

VAN NEDERLAND

EEN GRATIS INTRODUCTIEDAG PYLONRACEN OP HET MODELVLIEGVELD ALMERE (MVA).

HET IS NOG NIET ZOVER, MAAR ALS HET AAN DE 14-JARIGE ROOS LIGT, WORDT ZIJ DE JONGSTE VROUWELIJKE AEROBATICS PILOOT VAN NEDERLAND. MET HAAR EIGEN TEAM FLYING ROOS HOOPT ZE IN 2016 MEE TE DOEN AAN ‘T DUTCH OPEN NATIONAL AEROBATIC CHAMPIONSHIP.

R

oos woont met haar ­moeder en drie jongere broertjes in Leimuiden, onder de rook van Schiphol. Het hele gezin

Het vliegen met snelle modellen is voor veel radio controlled

is gek van luchtvaart en bezoekt graag ­airshows. Roos

piloten een hele uitdaging. Als je eenmaal de snelheid onder

maakte foto’s van de aerobatics vliegtuigen en was gefascineerd

de knie hebt, wil je meer. Dan zijn wedstrijden tegen andere

door de Pitts Special. Haar wens zelf een keer te vliegen kwam

PATTY WAGSTAFF EN MAINSTREET

­afgelopen zomer uit. Moeder Wanda vertelt: “We gingen voor

Over twee jaar weten we of het Roos gelukt is. Aan haar motivatie

haar eerste vliegles naar SKY Unlimited in Teuge. Roos had al het

ligt het in i­eder geval niet. De middelbare scholiere zit in de tweede

SPANNING EN SPEKTAKEL

nodige voorwerk gedaan, dus toen de instructeur haar de oefeningen

van de havo op het Herbert Vissers College in Nieuw-Vennep en

Tijdens de Pylonrace wedstrijden vlieg je met drie piloten

uitlegde, kon ze die direct uitvoeren. Ze was helemaal ‘in control’.

volgt de talentklas business. De leukste vakken vindt zij wiskunde

­tegelijkertijd een circuit bestaande uit drie pylons. Degene

Eenmaal op de grond was het eerste dat ze tegen mij zei: ‘dit is

en natuurkunde. ­Vliegen is haar grootste hobby, ze wil er a­ lles over

die zo snel mogelijk tien ronden vliegt is de winnaar.

wat ik wil!’. Dit is haar droom”.

lezen en weten. Haar idool is Patty Wagstaff, een A­merikaanse

De piloten staan in het circuit, zodat ze de positie van de drie

aerobatics piloot. Tussen al het vliegen door luistert Roos graag

pylons goed kunnen zien. Je vliegt dus om jezelf heen. Vanwege

naar haar andere idolen: de boyband MainStreet.

de diversiteit aan klassen zijn de wedstrijden leuk voor iedereen.

EIGEN VLIEGTEAM

Inmiddels is die droom groter en groter geworden. Roos heeft

piloten in een pylonrace een geweldige uitdaging.

De snelheid maakt iedere race zeer spannend en spectaculair.

haar zinnen gezet op aerobatic. Ze wil de jongste vrouwelijke ZELF PYLONRACEN

kampioen kunstvliegen worden. Wanda: “Natuurlijk wil je als SPONSOR TEAM FLYING ROOS

Tijdens de introductiedag op zaterdag 3 mei in Almere zijn er

maar hoe doe je dat? Roos en ik zijn naar de vliegschool gegaan

Team Flying Roos begeleidt haar, zodat we de droom van Roos in

Naast vlieglessen is meer nodig om de droom van Roos te

demonstratiewedstrijden in diverse klassen en je krijgt alle

om informatie in te winnen over de opleiding en wat een brevet

het dagelijkse gezinsleven kunnen passen. We zijn enorm trots

laten ­uitkomen. Heeft Roos uw interesse gewekt? Neem contact

informatie die je maar nodig hebt. Pylonracen hoeft bijvoor-

haar kon opleveren. Daarna hebben we Team Flying Roos

dat we deze kans krijgen.”

op via e-mail: info.flying.roos@gmail.com of bel 06-83892662.

beeld geen dure hobby te zijn. Heb je een KNVvL of gelijk-

We bespreken graag de mogelijkheden.

waardig club brevet en ben je in het bezit van een snelle kist,

moeder je kind begeleiden in het waarmaken van die droom,

­opgericht en zijn we op zoek gegaan naar investeerders die ons kunnen helpen met het waarmaken van deze droom.”

JONGSTE VROUW OOIT

breng die dan vooral mee. Je kunt onder begeleiding je eer-

Het doel is Roos te laten deelnemen aan de DONAC 2016.

DONAC

ste vluchten rond de pylons maken. De dag wordt afgesloten

OPLEIDING GESTART

In het verleden ­deden er wel vrouwen mee aan deze open Neder-

De Dutch Open National Aerobatic Champion­ships, oftewel de

met een gezellige vliegersborrel.

Wanda: “Op haar veertiende verjaardag in december werd

landse kampioenschappen kunstvliegen, zoals Jane van der Luijt

DONAC, zijn de open Nederlandse kampioenschappen kunstvliegen.

Roos verrast door een investeerder die haar vlieglessen betaalt.

die in 2003 zelfs de advanced klasse won. Maar nog niet eerder

De organisatie ligt in handen van VINK (Vliegen Is Een Kunst), de

Ze is in februari officieel met de opleiding gestart. Maandelijks

was er een piloot o ­ nder de twintig die deelnam. Roos kan dus

afdeling Aerobatics van de KNVvL. ­Deelnemen kan in vier verschil-

vliegt ze in een Cessna Aerobat van SKY Unlimited, ze volgt de

­inderdaad geschiedenis schrijven door de jongste vrouwelijke

lende klassen: advanced, intermediate, standard en ­beginners.

Wil je op 3 mei kennismaken met pylonracen?

grondschool en is droog aan het oefenen aan de keukentafel.

­aerobatics piloot van Nederland te worden.

Kijk voor meer informatie op www.vliegeniseenkunst.nl/DONAC.

Meld je nu aan op www.F3D.nl.

12

| Maart 2014

| Maart 2014

13

HISTORISCHE LUCHTVAART Tekst Han Nabben Foto Michael Kriek Beeldbewerking Paul van Baardwijk

Plaats De Unie in Rotterdam, waarvandaan Abraham Hopman in 1804 als eerste ­Nederlandse luchtreiziger met zijn ballon ­opsteeg, lag ter hoogte van de huidige ­Bijenkorf. Op de voorgrond de Coolsingel.

Speurtocht naar historische luchtvaartgrond

WAAR STEEG DE EERSTE NEDERLANDSE LUCHTBALLON OP?

Historische kaart van Rotterdam uit 1839. Hopman’s opstijglocatie (rood) lag naast de huidige Bijenkorf (blauw) en de Beurstraverse (geel).

Hopman steeg op vanaf een platform naast het omcirkelde gebouw.

Prent uit 1804 van Hopman’s opstijging. De bomenrijen en het ­centrale gebouw komen ook op de historische plattegrond terug.

Naast het gebouw is een platform zichtbaar waarvandaan Hopman met zijn ballon opsteeg. Onder het platform staan vaten opgesteld waarin waterstofgas werd geproduceerd door ijzervijlsel op te lossen in zwavelzuur. Via een brede buis werd de ballon gevuld met het gas uit de vaten.

Gelukkig hebben we enkele concrete

deze oude kaarten nauwkeurig op moderne

KOOPGOOT

­aanwijzingen:

satellietbeelden kunnen worden geprojec-

De opstijglocatie van Hopman openbaarde

• De naam van buitensociëteit De Unie

teerd. Hij vond een gedetailleerde stads-

zich. Deze blijkt in de Rotterdamse

waar Hopman in 1804 opsteeg

plattegrond van Rotterdam uit de jaren

­binnenstad te liggen in de buurt van de

­ver­anderde medio jaren dertig van de

dertig van de negentiende eeuw, met daarop

huidige Beurstraverse, beter bekend als

­negentiende eeuw in de eerdergenoemde

een Plaats Concordia; de toenmalige naam

De Koopgoot. Deze verdiepte winkelstraat

Plaats Concordia.

van de oude Plaats De Unie. De locatie

ligt gedeeltelijk ter hoogte van een lang-

• De Unie grensde destijds aan een dieren-

grensde inderdaad zowel aan de inmiddels

werpige vijver die destijds onderdeel was

OP ZATERDAG 29 SEPTEMBER 1804 WAS HET EEN DRUKTE VAN BELANG OP BUITEN­

park, Menagerie Blaauwjan genaamd,

verdwenen Kerklaan als aan de Coolsingel.

van de buitensociëteit. Uit de oude gravure

SOCIËTEIT DE UNIE IN ROTTERDAM. ER STOND DAN OOK EEN ZÉÉR SPECTACULAIR

gelegen in het ambacht Cool.

­EVENEMENT OP HET PROGRAMMA: VOOR HET EERST IN DE GESCHIEDENIS ZOU EEN ­NEDERLANDER EEN LUCHTREIS PER LUCHTBALLON GAAN MAKEN. MAAR WAAR KWAM ’S LANDS EERSTE LUCHTREIZIGER PRECIES LOS VAN DE GROND?

H

blijkt dat Hopman met zijn ballon opsteeg SATELLIETBEELDEN

vanaf een platform direct naast het centrale

bezoekers de buitensociëteit zowel via de

De oude kaart gaf nog meer relevante

gebouw op het binnenplein van de buiten­

(niet meer bestaande) Kerklaan als via

­details vrij. Op het binnenplein van de

sociëteit. Dat brengt ons op een plek waar

de Coolsingel konden bereiken.

buiten­sociëteit waren enkele bomenrijen

de Dwaze Dagen die Hopman in 1804

• Er is één historische afbeelding bekend

ingetekend en midden op het centrale

met zijn opstijging ontketende nog steeds

van de opstijging in Rotterdam. Deze

plein van de buitensociëteit stond een

jaarlijks plaatsvinden: De Bijenkorf.

gravure laat Hopman’s ballon zien op

vierkant gebouw. Dat komt exact overeen

De historische opstijglocatie van Hopman

• Krantenberichten uit 1804 melden dat

et bericht over de opstijging gonsde

korte vaart botste de ‘Aërostatische Machine’

Nederland haar eerste zetje gaf veranderde

een plein met enkele bomenrijen, met

met de oude prent van de opstijging; we

ligt ter hoogte van de linker ingang van de

al een tijdje door de stad, maar of

met een ferme klap tussen Delfshaven en

meerdere malen van naam en functie.

centraal op het plein een vierkant gebouw

hebben vrijwel zeker de juiste locatie te

winkel aan de Rotterdamse Beurstraverse/

het daadwerkelijk ging lukken was

Van Oldebarneveltplaats.

Schiedam tegen een slootkant. Hopman viel

Het was niet bekend bij het grote publiek

met daarnaast een platform waarvandaan

pakken. Met behulp van drie punten op de

allerminst zeker. De techniek van de lucht-

bij de landing in de sloot. In zijn gedeelte-

en er is nooit een monument opgericht

de ballon opsteeg.

oude kaart die overeenkomen met heden-

ballon stond nog in de kinderschoenen en

lijk met slootwater doordrenkte pak keerde

op de lucht­vaarthistorische plek. Waar

Dat bleek voldoende om de exacte opstijg-

daagse locaties (o.a. kruisingen van nog

een eerdere poging van Abraham Hopman,

hij terug naar De Unie, waar ter ere van de

Hopman precies was opgestegen, is lang

locatie te reconstrueren.

bestaande wegen) kon de software de schaal

de ruimtereiziger in spé, was in Amsterdam

succesvolle ‘Opvaart der Luchtbol’ een

een mysterie gebleven. ‘In Rotterdam

uitgelopen op een debacle. Maar nu ging

‘Bal en Danspartij’ georganiseerd werd.

­vanaf Plaats De Unie’ leert de geschied-

STADSPLATTEGROND

Rotterdam matchen met de schaal van de

Meer informatie over de geschiedenis van

schrijving. Soms wordt abusievelijk

De Rotterdammer Frits Farinaux is lief­

oude plattegrond, waarna de historische

de ballon- en luchtscheepvaart in Nederland

het goed: even na vieren steeg Hopman

van satellietbeelden van het centrum van

onder luid gejuich op. Een lichte bries

PLAATS VAN HANDELING

­gesproken over ‘Plaats Concordia’. Maar

hebber van historische stadskaarten van zijn

locatie minutieus op het satellietbeeld

is te vinden in het boek ‘Lichter dan lucht,

stuurde de ballon westwaarts en na een

De locatie waar Hopman de luchtvaart in

waar lag de opstijglocatie nu precies?

stad én beschikt over software waarmee

­geprojecteerd werd.

los van de aarde’ (Han Nabben, BDU, 2011).

14

| Maart 2014

| Maart 2014

15

MODELVLIEGSPORT

ZWEEFVLIEGEN

Tekst en foto’s Peter Keim

Tekst en foto’s Frans Guise

ALLE MODELVLIEGERS VERGADEREN

UIT HET PLAKBOEK VAN…

Frans Guise

ZWEEFVLIEGER FRANS GUISE BEGON IN 1984 MET LUCHTSPORT OP VLIEGCLUB HAAMSTEDE. HIJ DRAAIDE NAAR EIGEN ZEGGEN JARENLANG RONDJES OM DE VUURTOREN, TOTDAT HIJ OP EEN ZOMERKAMP IN HET FRANSE ISSOUDUN ZIJN

VORIG JAAR EXPERIMENTEERDE DE AFDELING MODELVLIEGSPORT DOOR ALLE VLIEGERSVERGADERINGEN VAN COMMISSIE

EERSTE 300 KILOMETER VLOOG. SINDSDIEN IS HIJ GROOT LIEFHEBBER VAN OVERLANDVLIEGEN. DAARNAAST ZIJN SAFARI’S

SPORTZAKEN OP DEZELFDE DAG EN LOCATIE TE HOUDEN. DIT JAAR KOZEN DE MODELVLIEGERS VOOR DEZELFDE OPZET.

EN BERGVLIEGEN OOK MOOIE UITDAGINGEN VOOR HEM. FRANS MAAKTE 3.700 STARTS EN EEN SLORDIGE 1.450 VLIEGUREN. MET ZIJN ERVARING ZIT HET DUS WEL GOED. TEVENS IS HIJ CREWMEMBER VAN HET NEDERLANDS TEAM EN LAAT HIJ MAAR WEINIG EUROPESE EN WERELDKAMPIOENSCHAPPEN SCHIETEN. GELUKKIG VOOR AIRSPORTSMAIL HEEFT FRANS

Rob Metkemeijer en Paul Beks ontvangen hun certificaat

Vliegersvergadering RB Pylonrace

OOK VAAK ZIJN CAMERA MEE AAN BOORD. WANT ZOVEEL ZWEEFVLIEGEN, DAT LEVERT LEUKE PLAATJES OP!

DG-1000 van Vliegclub Haamstede bij het Mont Blanc massief in 2008.

Op het WK in Uvalde, Texas, in 2012 was het niet alleen stoffig, maar ook enorm heet: 40 graden in de schaduw en vaak boven de 50 graden op de startbaan. Run for the shadow!

O

p 11 januari werd het Bouw & Infra Park in Harderwijk overspoeld met leden van de afdeling

Modelvliegsport. In de ochtend stonden maar liefst acht vliegersvergaderingen

F2A (lijnbesturing speed) beginners kampioen Max ­Uttien met de E2K beker (Pylonrace) op de voorgrond

Piet Paulusma presenteert het weerbericht tijden het NK op Terlet in 2009.

Oant moarn!

Interim-voorzitter Hans van Rooy

plus enkele voorbesprekingen op het ­programma. Er werd gepraat over het ­afgelopen wedstrijdseizoen, het jaarverslag,

Bij onder andere RB Zweef en RB Elektro

LEZING PROFIELEN

data voor de wedstrijden in 2014 werden

zijn nieuwe subcommissieleden aangesloten.

Vorig jaar stond een lezing over profielen

vastgesteld, (sub)commissieleden be-

Dank aan diegenen die werden opgevolgd.

op de agenda, die wegens ziekte helaas niet

noemd, nieuwe wedstrijdprogramma’s

door kon gaan. Dit jaar wel. Rick Ruijsink

en reglements­wijzigingen besproken en

KAMPIOENEN EN CERTIFICATEN

vertelde over de theoretische achtergronden

maar liefst 141 medailles en diploma’s

Na de lunch begon het plenaire programma.

van profielen in een tijd waar het zelf ont-

voor ereplaatsen werden uitgereikt.

Hierbij reikte interim-voorzitter Hans van

werpen van (WK-)modellen over gaat naar

Rooy de wisselbekers uit aan de Nederlandse

het kopen ervan. Zijn verhaal had hij samen

OPVALLENDE CONSTATERINGEN

kampioenen. Daarna werd de organisatie

met Frits Donker Duyvis voorbereid. Beide

De genomen besluiten staan vermeld

van het WK RB Pylonrace, dat afgelopen

modelvliegers zijn aerodynamicus en vliegen

in de respectievelijke vergaderverslagen.

zomer op Deelen plaatsvond, in het zonnetje

wedstrijden op niveau. Het was een zeer

­Enkele opvallende constateringen:

gezet. Zij kregen tot hun grote verrassing

interessante lezing.

bij vrije vlucht en lijnbesturing blijken

certificaten uitgereikt. Vervolgens bracht

meer belangstellenden dan wedstrijd­

Rob Metkemeijer verslag uit over de besluiten

deelnemers aanwezig te zijn. Hieronder

van de december meeting van het CIAM

Kijk voor de presentatie van Rick Ruijsink

een ­redelijk aantal vaders met zonen.

Bureau, waar hij deel van uitmaakt.

bij ‘downloads’ op www.modelvliegsport.nl.

16

| Maart 2014

2011 EK Pociunai, Litouwen. Door turbulentie kreeg de Diane-2 van Thomas Gostner vlak boven de grond een tik achter de sleep met dít als gevolg. Het starten ging gewoon door!

Tijdens het WK van 2013 in Chaves landde Alfred Alfers 78 kilometer uit op de pampa van Argentinië. Het duurde bijna acht uur om hem over de dirt roads op te halen.

Het kan niet altijd goed gaan. In 2007 krijgt Calif een kabelbreuk achter de sleep. Hij draait ­terug, raakt een ­fabrieksdak, vliegt daarna door hoge coniferen met betonstaal vlechtwerk erin en landt op het dak van een honden­ kennel. Alléén materiële schade!

De ‘final glide’ naar huis met op de ­achtergrond de Mont Blanc. Sfeervol!

De vrouwenvliegdag in mei 2010. Wat een enthousiasme!

| Maart 2014

17

MEDEDELINGEN

Tekst Ronald Overdijk Foto Skydive Spain

agenda en verder

A D V E RT E N T I E

GESLAAGDE BOOGIE in Sevilla

GEEF ZE VOOR EEN DAG VLEUGELS Steun Stichting Hoogvliegers Stichting Hoogvliegers stuurt chronisch en ernstig zieke kinderen de lucht in. Als het kan laten we ze zelfs het vliegtuig besturen. Voor één dag piloot! Voor één dag je ziekte helemaal vergeten!

Hoe doen we dat?

Doneer op 6747

Verschillende piloten stellen belangeloos hun vrije tijd en helikopter of vliegtuig beschikbaar. We vliegen het hele jaar door, vanaf elk vliegveld in Nederland.

Enkele keren per jaar is er een Grote Hoogvliegersdag. Dan maken we er met veel kinderen tegelijk een feest van. We halen ze thuis op en brengen ze - indien nodig met aangepast vervoer - naar het dichtstbijzijnde vliegveld. Daar beleven ze een avontuur. Met brandweer, politie, stoere vrachtwagens en vette auto’s.

Maar vooral met helikopters en vliegtuigen! We organiseren overigens ook Individuele Hoogvliegersdagen.

Hoe kunt u ons helpen?

Een bedrijf kan voor € 25.000 hoofdsponsor Wat ons helpt is geld. Vanaf € 100 worden van een Grote Hoogvliegersdag. helpen we al een kind de lucht in.

www.stichtinghoogvliegers.nl Volg Stichting Hoogvliegers via Social Media.

18

| Maart 2014

IN DE KERSTVAKANTIE VAN 2013 ORGANISEERDE SKYDIVE SPAIN IN S ­ EVILLA EEN SPRINGBOOGIE. EEN BOOGIE IS EEN GROOT EVENEMENT VOOR ­PARACHUTISTEN WAARBIJ UIT MEERDERE VLIEGTUIGEN VERSCHILLENDE SPRONGEN GEMAAKT WORDEN.

Voor Nederland organiseerde Martijn van Dam de freeflying sprongen en Herman Landsman was verantwoordelijk voor de formatiesprongen. Bij freeflying vallen parachutisten met hun hoofd naar beneden of boven, resp. head-down en head-up geheten. Bij de formatiesprongen vallen de parachutisten op

EVENEMENTEN 2014

AERO Friedrichshafen

Nuclear Security

Koningsdag Fly-In

Summit 2014

Datum: 25-27 april

Datum: 24 en 25 maart

Locatie: Teuge Airport

Locatie: Den Haag

Voorjaarsvergadering

Theorie-examens

­Ledenraad KNVvL

schermvliegen

Datum: 14 mei

brevet 2 en 3

Locatie: Papendal

Datum: 28 maart

Theorie examen paramotor

Locatie: Jaarbeurs Utrecht

Datum: 16 mei

Vliegveiligheidscongres

Locatie: nnb

KNVvL - AOPA

NK parachutespringen

Datum: 12 april

Datum: 3-8 juli

Locatie: nnb

Locatie: Paracentrum Teuge

Datum: 9-12 april

Tekst en foto’s DDA

DE DDA MAAKT ZACHTE LANDING

op Schiphol

hun buik. De dropzone van Skydive Spain bij Sevilla wordt steeds populairder onder de Nederlandse parachutisten.

NA ENKELE JAREN IN LELYSTAD TE ZIJN

een Air Operator Certificate (AOC) en dat

kijkje in de cockpit en geniet u van het fraaie

Dit gaat helaas ten koste van de andere grote dropzone in

GEVESTIGD IS DE DUTCH DAKOTA

stelt de hoogste kwaliteitseisen in de civiele

uitzicht. Vliegt u mee in de K ­ oninklijke

­ASSOCIATION (DDA) WEER TERUG OP

luchtvaart aan mensen en materieel.

PH-PBA dan belooft de DDA u helemaal

Noord Spanje, Ampuriabrava.

SCHIPHOL OOST. HOOFDSPONSOR KLM

Ook al is de DDA een stichting die geheel

een bijzondere dag. U bent van harte welkom

VEEL SFEER

HEEFT HIERVOOR SPECIAAL RUIMTE

uit vrijwilligers bestaat, de mensen zijn

aan boord. De DDA verzorgt rondvluchten

Voor de boogie stonden drie razendsnel klimmende Dorniers

­BESCHIKBAAR GESTELD IN HANGAR 10.

goed getraind, gecertificeerd en doen er

vanaf Schiphol, Groningen, Rotterdam,

­alles aan vluchten met de Dakota’s tot een

Eindhoven en Maastricht, ­vanaf april tot eind

onvergetelijke herinnering te maken.

november. Het programma is te vinden op

G92 ter beschikking. Op de drie drukste dagen vlogen die bij elkaar meer dan zestig keer omhoog. Skydive Spain stelde

In de hangar krijgen de PH-PBA ‘Prinses

gratis videomensen ter beschikking om na de gemaakte

Amalia’ en de PH-DDZ ‘Doornroosje’

sprongen te kunnen debriefen en zo de kwaliteit te verbeteren.

een vaste plek waar ook technisch onder-

WELKOM AAN BOORD

Deze video’s werden aan het eind van de dag in de bar

houd aan de vliegtuigen plaatsvindt.

Een vlucht met de Dakota DC-3 is een

­getoond, wat voor veel sfeer zorgde. Al met al was het een

Ook de kantoren van techniek, operatie,

­bijzondere ervaring. De captain legt u voor

zeer geslaagd springevenement.

administratie en secretariaat bevinden

de vlucht uit wat een DC-3 is en hoe uniek

Kijk voor meer informatie op

zich op deze locatie. De DDA vliegt onder

dit toestel is. Tijdens de vlucht neemt u een

www.dutchdakota.nl.

de website. Wilt u deelnemen in de stichting, dan kunt u zich online aanmelden.

| Maart 2014

19

De KNVvL laat je ­zorgeloos

VLIEGEN! Onder andere door:

✓ Verzekeringen; voor de v ­ erschillende v ­ liegende ­afdelingen zijn collectieve W ­ A-verzekeringen afgesloten ✓ Belangen­behartiging op n ­ ationaal en i­nternationaal niveau op het gebied van lucht­ruim, luchtvaartterreinen en wet- en regelgeving ✓ Juridische ondersteuning ✓ Het verzorgen van o ­ pleidingen en b ­ revettering ✓ Ledenkorting op brevetten uitgegeven door het KEI ✓ 25% korting Libéma attractieparken, zoals Aviodrome, ­Safaripark Beekse Bergen, Dierenrijk, Sportiom, ­Nederlands ­Stripmuseum, Klimrijk en Speelland Beekse Bergen ✓ Korting op producten en diensten van Opticien George de Jong ✓ Gratis inloggen op de KNMI Meteo ­luchtvaart informatie ✓ Aanzienlijk voordeel op de zorg- en ­schadeverzekeringen van OHRA ✓ 4 keer per jaar het luchtvaarttijdschrift ‘Airsportsmail’ en het afdelingsblad

4X

PER JAAR HET LUCHTVAARTTIJDSCHRIFT AIRSPORTSMAIL