Airsportsmail 2012-01 (29)

Tijdschrift van de 足 Koninklijke 足Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart

Jaargang 29 l Maart 2012

Topsportdag vol inspanning en ontspanning Helikopterreddingen in de bergen l Zweven boven Afrika Veel publiek bij delta- en schermvliegbeurs Wageningen Hellingvliegen met modellen l Jongste ballonvaarder | Maart 2012

1

inhoud

Het laatste nieuws via

www.knvvl.nl

Maart 2012

3 Voorwoord Ronald Termaat, Directeur KNVvL 4 Helikopterreddingsacties in de bergen 7 Hellingvliegen met modelzwevers 8 S tress en slaap op de KNVvL Topsportdag 10 Zweven boven Zuid-Afrika 12 Veel publiek bij delta- en schermvliegbeurs Wageningen 14 Bakermat van de KNVvL: Het Zuid-Hollandsch Koffiehuis 15 A genda en verder Jongste ballonvaarder van Nederland

Blijf op de hoogte: meld je aan voor de digitale nieuwsbrief!

Ontvang om de week updates van de KNVvL en alles wat met l­uchtsport te maken heeft. Ga naar www.knvvl.nl

Verschijnt 5x per jaar en is een ­uitgave van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart (KNVvL).

KvK 40409050 ‘s-Gravenhage. NE ISSM 0040/6023 Adres: KNVvL, Houttuinlaan 16A, 3447 GM Woerden, T: (0348) 437 060, F: (0348) 437 069, E: info@knvvl.nl Redactie en acquisitie: Marijke van Geem, Bart Pelt Aan dit nummer werkten mee: Tekst: Peter Blokker, Marijke van Geem, Harm J. Hazewinkel, Erik Louwes, Ronald Termaat, Arthur Werner Foto’s: Peter Blokker, Arnoud Ens, Frans Guise, Harm J. Hazewinkel, Wil Janssens, Erik Louwes, Dirk Schipper, Ronald Termaat Cover: Henk Tito Ontwerp en vormgeving: Verheul Communicatie, ­Alphen aan den Rijn.

Druk en verzending: Okay Color Graphics, Alphen aan den Rijn.

Kopij: aanleveren in Word (*.doc) als ‘platte tekst’ (= zonder enige opmaak). De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden kopij te corrigeren, in te korten of niet te plaatsen. Geplaatste artikelen geven niet noodzakelijk de mening weer van redactie en uitgever (KNVvL), tenzij zij expliciet in functie zijn onderschreven. Anonieme bijdragen worden niet geplaatst, evenals bijdragen met lasterlijke uitlatingen jegens personen of instanties. Beeldmateriaal: van digitale foto’s het onbewerkte bronbestand uit de camera aanleveren. Bestandgrootte 1 MB, liefst groter, vanwege de voor druk vereiste resolutie (300 dpi). De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden beeldmateriaal op kwaliteit te beoordelen, te selecteren of niet te plaatsen.

Publicatierechten: tenzij de inzender anders aangeeft, gaan redactie en uitgever (KNVvL) er vanuit dat ingezonden tekst en beeldmateriaal vrij van rechten in ‘Air Sports Mail’ gepubliceerd kunnen worden en ook ter beschikking staan voor gehele of gedeeltelijke publicatie op officiële websites van de ‘KNVvL’. Voor het overige mag niets uit deze uitgave op enigerlei wijze worden ­gereproduceerd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. ©All rights reserved. No part of this magazine may be reproduced in any form or by any means without prior permission from the publisher. Advertenties: tarieven voor zakelijke advertenties zijn opvraag­ baar op het redactieadres, zie boven, of via communicatie@knvvl.nl.

2

| Maart 2012

Samenwerken en plannen maken Foto Frits Snijder

We staan weer aan de start van het vliegseizoen 2012 en de meesten van ons hebben het materiaal al op orde. Sommigen hebben helemaal geen winterpauze genomen en vlogen de afgelopen maanden landen als Australië, Zuid-Afrika en Zuid-Amerika. Door het simpele feit dat de draaias van de aarde niet loodrecht op de zon staat, is het daar tijdens onze winter heerlijk weer.

Het afgelopen jaar heeft zich positief ontwikkeld voor de KNVvL. Ons ledenaantal is sinds jaren niet zo hoog geweest en heeft de magische 15.000 grens gepasseerd. Een goede zaak, want zo kunnen we meer en meer luchtsportliefhebbers bedienen. Er komt een hoop wet- en ­regelgeving op ons af, dus moeten we onze doelen duidelijk voor ogen hebben. Door gezamenlijk op te treden kunnen we een vuist maken en de rechten die we als luchtvarenden in Nederland hebben verdedigen.

Het is dan ook goed te zien dat we steeds meer samenwerkingsrelaties aangaan met andere partijen die zich sterk maken voor de luchtvaart en dat steeds meer partijen zich bij ons aansluiten. De Stichting ­Fokker-van den Berch van Heemstede Luchtvaartfonds, oftewel Het Nationaal Luchtvaart Fonds, met voorzitter Oud-luchtmacht­ bevelhebber luitenant-generaal b.d. professor Ben Droste houdt nu weer kantoor bij de KNVvL. Dit mede vanwege het hernieuwde ­vertrouwen dat Ben Droste in de KNVvL heeft uitgesproken. ­Daarnaast vindt er een steeds nauwere samenwerking met AOPA plaats waarbij goede afstemming en gezamenlijk acteren tot betere ­resultaten leidt.

Ook vanuit de afdelingen die normaal wat minder in de aandacht staan, zoals de Algemene Luchtvaart Afdeling (ALA) en de afdeling Luchtvaartwetenschappen, komen meerdere initiatieven voor ­activiteiten en samenwerking. Te noemen valt hierbij het succesvolle Fokker-Spin Centennial in Haarlem waar deze twee afdelingen een grote rol in de organisatie op zich hebben genomen en waarbij onze sport uitermate positief door de media is belicht.

Zo is de structuur van onze vereniging: de zaken die wij centraal kunnen regelen, gebeuren centraal. De specifieke sportieve of ­luchtvaartgerelateerde activiteiten komen vanuit de afdelingen.

In 2011 is er € 25.000,- subsidie toegekend aan de afdelingen voor sport- en ledenontwikkeling, bovenop de afdelingstoeslag. Iedere ­afdeling met een gedegen plan kon een aanvraag indienen om in ­aanmerking te komen voor deze subsidie. De subsidie is bijvoorbeeld gebruikt om activiteiten bij clubs te ondersteunen. Een behoorlijk aantal afdelingen heeft hier al gebruik van gemaakt. Uw afdeling nog niet, maar u heeft wel een goed plan? Klop dan even aan bij uw afdeling, want ook voor 2012 is deze subsidie beschikbaar.

Eén van de projecten die dit jaar loopt heeft te maken met PR & ­communicatie. Ik weet dat er erg veel tijd en energie door de KNVvL medewerkers en de vele vrijwilligers wordt gestopt in het mogelijk maken van de luchtsporten in al zijn facetten. Het is niet altijd even duidelijk voor u wat er gebeurt en daar gaan we dan ook meer aandacht aan besteden, met onder andere een nieuwe website en een vernieuwing van Air Sports Mail. Schrijf u in ieder geval in voor de tweewekelijkse nieuwsbrief en houd uw gegevens via mijn.knvvl.nl up to date.

Veel vliegplezier toegewenst in 2012!

Ronald Termaat, Directeur KNVvL

| Maart 2012

3

Als de helikopter komt

Risicobeperking bij reddingsacties in de bergen Zo nu en dan komt het voor dat een vlucht op een minder ideale plek wordt ­beëindigd: in een boom, aan een kabel, op een steile ­bergflank of te ver van de ­beschaving. Om de piloot uit zijn benarde p ­ ositie te bevrijden wordt vaak een ­helikopter ingezet, maar de redding van het slachtoffer is tegelijk een risico voor anderen. Hoe kunnen we bij een dergelijke reddingsactie een ‘ongeluk na een ongeluk’ proberen te voorkomen?

4

| Maart 2012

Tekst en foto’s Peter Blokker

Belangrijke telefoonnummers

Naast het algemene noodnummer 112 kan je in de Alpenlanden direct de reddingsdienst inschakelen.

- Oostenrijk: Bergreddingsdienst: + 43 140 Reddingsdienst Innsbruck: +43 512 140

I

- Duitsland:

n het kader van bijscholing van berg-

moderne vario’s of smartphone applica-

Bergreddingsdienst: + 19 222

sportinstructeurs volgde Peter Blokker

ties. Opgave van hetgeen is voorgevallen,

Reddingsdienst

de training bergredding bij Air Zermatt.

de mogelijke verwondingen en het aantal

Bayern: +49 (0) 83 119 222

Peter vertelt: “Het oefenen van het zwevend

­betrokkenen helpen de meldcentrale om

- Frankrijk:

in- en uitstappen van een helikopter op

de juiste middelen in te zetten.” Paragliden

Chamonix PGHM:

een steile helling en aan een longline tien-

vindt vaak plaats op afgelegen of moeilijk

tallen meters onder het toestel hangen is

bereikbare plaatsen. Daarom is het efficiënt

enorm leerzaam en uiteraard spectaculair.

de bergreddingsdienst direct te benaderen,

Ik ben me vooral bewust geworden van

in plaats van het algemene alarmnummer.

de kwetsbaarheid en gevoeligheid van de

“Ben je getuige van een ongeval en vermoed

+33 (0) 562 924 141

helikopter en de risico’s waaraan berg­

je dat een helikopterinzet nodig is? Sla dan

Noodfrequentie FFVL:

redders worden blootgesteld.” Volgens

direct alarm. In geval van loos alarm

­Peter kunnen zowel het slachtoffer als de

draait de naar eer en geweten alarmerende

- Zwitserland:

indirect betrokken paragliders en omstanders

persoon niet voor de kosten op.”

Rega 1414 / +41 333 333 333 /

+33 (0) 450 531 689 Briançon (Ecrins): +33 (0) 492 222 222 Hautes Pyrénées:

143.9875 MHz

161.300 MHz

het risico op gevolgschade beperken door een aantal eenvoudige voorzorgs-

Maak het luchtruim vrij

maatregelen te nemen.

Andere luchtsporters hebben soms niet in de gaten dat een ongeval heeft plaats­

Pas op voor downwash

Alarmeer direct

gevonden en een helikopter wordt ingezet.

Onderschat nooit het effect van de down-

Hoe vollediger de informatie die de reddings­

Via de porto kunnen enkele - maar niet

wash van een startende, zwevende of

dienst ontvangt, des te soepeler kan de

alle - piloten die in de lucht zijn worden

­landende helikopter. De rotor produceert

redding worden uitgevoerd. Exacte gegevens

gealarmeerd. Schreeuwen en wild gebaren

windstoten tot 50 km/u die tot een afstand

van de plek van het ongeval, zoals coör­

leidt vaak tot misverstanden en beperkt de

van 50 meter onder en rondom het toestel

dinaten, weer, wind en hindernissen helpen

oplettendheid nog verder. “Zodra je weet dat

reiken. Binnen dit bereik kunnen complete

de reddingsdienst om snel ter plekke te

een helikopter in aankomst is, dien je het

pakzakken de lucht in worden geslingerd

zijn. Het is sterk aan te bevelen je mobiele

werkgebied van de helikopter te verlaten en

en schade veroorzaken. Peter: “Een uitgelegd

telefoon tijdens het vliegen binnen hand-

in geen geval richting het toestel te vliegen.

scherm vastleggen met een pakzak en helm

bereik te houden en niet achterin het

Het vrije luchtruim boven het dal kiezen is

volstaat dus niet. Het beste is om het scherm

­harnas op te bergen. Peter: “Oefen ook in

de veilige optie, omdat reddingsacties dichter

als een fieldpack bij elkaar te nemen en deze

het uitlezen van je huidige coördinaten met

langs de flanken van de berg plaatsvinden.”

met je lichaamsgewicht te verzwaren.”

| Maart 2012

5

>

Heb je contact met het slachtoffer, stel hem dan gerust en meld dat redding in aantocht is

Veiligheidsfolders

> Help het slachtoffer

Nuttige informatie voor alarmeringen in een overzichtelijke flyer om zelf te printen:

Als je het slachtoffer kunt bereiken zonder

- www.nkbv.nl/blobs/veiligheidscampagne/veiligheidswijzer2.pdf

zelf gevaar te lopen is, kun je de volgende

- www.rega.ch/pdf/einsatz/Merkblatt_Alarmierung_Rettungshelikopter_en.pdf

acties ondernemen:

- http://federation.ffvl.fr/sites/ffvl.fr/files/secours-2009-GB-1.pdf

1. Blijkt dat het slachtoffer niets mankeert en is een georganiseerde redding niet

Handige Apps

nodig, meld dit dan met de exacte

Deze Apps helpen je om je huidige coördinaten naar de reddingsdienst van je

­locatie aan de alarmcentrale zodat een

keuze te zenden, per telefoon of – soms een uitkomst bij haperend bereik – per sms:

nodeloze inzet met daaraan verbonden

Mammut Safety, Parawing SOS en iRega.

risico’s afgeblazen kan worden.

Doe dit alleen als je absoluut zeker bent dat het ongeluk zonder letsel is

niet mogelijk, omdat de downwash van de

een ‘Y’ (Yes, we hebben hulp nodig).

­afgelopen, hetgeen enkel kan als je

rotor een verstrikt scherm weg kan blazen

Hiermee markeer je de landingsplaats en

­direct contact met het slachtoffer hebt,

en daarmee de piloot verder in gevaar

dien je t­ evens bij slecht zicht (bijvoorbeeld

of als je zelf het slachtoffer bent.

brengt. De helikopter zal een landings-

door opstuivende sneeuw) als referentie-

2. Heb je contact met het slachtoffer, stel

plaats kiezen van waaruit de redding kan

punt voor het inschatten van de hoogte

hem dan gerust en meld dat redding

worden uitgevoerd. Voor de landing van

en ­afstand. Verander daarom ook niet

in aantocht is. Indien je de basisvaar-

een reddingshelikopter is een zo vlak

van positie en ga bij voorkeur zodra de

digheden van EHBO beheerst, schroom

­mogelijk terrein van circa 25 bij 25 meter

­helikopter nadert op een knie zitten om

dan niet deze toe te passen, maar ver-

groot nodig zonder hindernissen.

beter stand te houden in de downwash

geet nooit je eigen veiligheid.

De meeste luchtsporters kunnen een

van de landende helikopter. Wacht tot

­geschikt landings­terrein goed inschatten

het toestel geland is en een medewerker

scherm indien mogelijk los van de piloot

omdat ze ­ongeveer dezelfde criteria hanteren.

van de reddingsdienst naar je toe komt.”

en bescherm beide tegen de downwash

Peter: “Voor de bemanning is het handig

van de helikopter.

als één persoon op de grond het toestel kan

Door zorgvuldig handelen kunnen de

binnenloodsen. Stel je daarvoor duidelijk

­reddingsmedewerkers het slachtoffer

Loods de landende helikopter

op, met je rug naar de wind gekeerd,

­optimaal helpen en blijven de risico’s voor

Bij paragliders, basejumpers, zeilvliegers en

aan de rand van het landingsterrein.

de betrokkenen van een reddingsactie tot

parachutisten is een directe redding vaak

Steek je armen omhoog in de vorm van

een minimum beperkt.

3. Is een helikopter in aantocht, maak het

6

| Maart 2012

Hellingvliegen met modelzwevers Bij veel modelvliegers gaat er op een vakantie een vliegtuig mee.

Je weet immers maar nooit of er een gelegenheid is om te vliegen. ­Hellingvliegen, in de ‘hangwind’ en de thermiek van de Alpen of de Wasserkuppe in Duitsland is dan extra speciaal.

Tekst Arthur Werner Foto’s Dirk Schipper

H

eb je naast je bagage nog ruimte over, dan is die eenvoudig

het toestel onherroepelijk, tenzij je zo zuinig mogelijk vliegt en

op te vullen met een gemakkelijk te transporteren en te

elke stukje stijgwind meepakt. Zakt het vliegtuig te veel, dan is er

vliegen model ‘voor erbij’. Maar er zijn ook modelvliegers

een aantal mogelijkheden:

die speciaal op vakantie gaan voor het modelvliegen aan de helling.

De meegebrachte modelzwevers variëren van kleine funflyers tot grote (schaal 1:3 of 1:4) schaalkisten, die vaak in een dakkoffers meegenomen worden naar populaire berglocaties.

1. Beperk de schade en land iets verder naar beneden. Niet iedere helling is hier geschikt voor.

2. Ben je niet bang uitgevallen: steek het dal in en zoek een ­thermiekbel om weer hoogte te pakken.

3. Land in het dal terwijl je zelf nog boven op de berg staat.

Stijgwind en thermiekbellen

Deze optie kun je het beste vermijden.

Wanneer er wind tegen een helling staat, dan wordt de luchtstroom omgebogen naar boven. Voor de helling ontstaat een stijgwind

Omdat het de bedoeling is het toestel boven op de berg te landen,

waarin een vliegtuig op hoogte kan blijven en zelfs kan stijgen.

heeft hellingvliegen altijd iets spannends. Samen met het op ­ooghoogte

In de bergen zorgt op een zonnige dag naast de (meteo) wind ook

voorlangs kunnen vliegen maakt het tot een speciale ervaring.

de dalwind voor een gestage stijgwind langs de helling. Daarnaast komen er bij goede condities regelmatig thermiekbellen los. Als modelvlieger kun je met een simpel windvaantje controleren of de

Hellingvliegen in Nederland?

wind goed van voren komt. Zoek een plek bovenop de berg of

Je hoeft niet per se naar het buitenland om te hellingvliegen:

­helling en controleer of er thermiek loskomt en of de condities

het kan ook in Nederland. Vooral aan de Zeeuwse en

überhaupt vliegbaar zijn. Vervolgens wordt het model gestart;

Noord-Hollandse kust wordt veel gevlogen. Als de wind

en dan wordt het spannend!

dwars op het duin staat dan vind je er afhankelijk van de windsterkte zeilvliegers, paragliders, zweefvliegers en

Landen op de berg

­modelvliegers. Met name in de zomer moet hierbij rekening

Blaast het flink van voren, dan pakt het toestel meteen hoogte en

gehouden w ­ orden met plaatselijke bepalingen.

kun je stevig rondvliegen. Zijn de condities marginaal, dan zakt

| Maart 2012

7

Papendal stond op 11 februari 2012 wederom in het teken van een KNVvL ­Topsportdag. Topsportcoördinator Frouwke Kuijpers had een divers ­programma vol inspanning en ontspanning samengesteld. KNVvL voorzitter Frits Brink opende de dag met een bijzondere mededeling voor Tim Kuijpers, de Wereldkampioen zweefvliegen bij de junioren. Hij kreeg de zilveren KNVvL penning uitgereikt voor incidentele, uitzonderlijke prestaties.

Tekst Marijke van Geem Foto’s Frans Guise

Stress en slaap op de KNVvL Topsportdag

D

e ochtend begon met een intro-

wordt onderdrukt. Je blijft ook over meer-

maar wat nu als de spanning je parten gaat

ductie op het gebied van sport-

dere dagen de energie houden terwijl je

spelen en invloed heeft op je resultaten?

voeding. Enkele KNVvL top­

normaal bij een wedstrijd elke dag wel

Rico Schuijers en Francesco Wessels,

sporters keken na een testperiode terug

­vermoeider wordt.” Aanvullend gaf Michiel

beide verbonden aan NOC*NSF, vormen

op het gebruik van de voedingslijn van

van Dorp, gezondheidswetenschapper en

samen ‘Mentale Ondersteuning Topsport’

Herbalife24. Zeilvlieger Arno Tänzer

voedingscoach nog een korte presentatie

(MOT). Dit duo wist in een interactieve

gaf aan dat hij met het gebruik van

over de verschillende producten die

sessie haarfijn uit de doeken te doen wat

­Herbalife24 de hele dag energie blijft

Herbalife24 biedt.

spanning met jou als (top)sporter doet en hoe je voorkomt dat spanning omslaat in

­houden zonder de gebruikelijke dipjes: “Al met al is het mij goed bevallen.”

Positieve spanning en disstress

stress. Zij vertelden: “Stress is het waar­

Zweefvlieger Ronald Termaat heeft deze

Na een korte pauze vervolgde de ochtend­

genomen verschil tussen eisen en capa­

producten gebruikt tijdens zijn deelname

sessie ‘Ontspanning & Stress’. Wedstrijden

citeiten. Wanneer deze verschillen klein

aan de Open Kampioenschappen in

gaan vaak hand in hand met een zeker

zijn, kan dit een positief effect hebben

­Zuid-Afrika: “Je merkt dat de vermoeid-

mate van spanning. Natuurlijk is het

op spanning. Wordt dit verschil groter dan

heid wegblijft en ook het hongergevoel

goed om wedstrijdspanning te voelen,

spreken we van disstress.”

8

| Maart 2012

Tim Kuijpers was vanuit Oxford even ­telefonisch aanwezig. Frits Brink ­overhandigde hem s­ ymbolisch de zilveren KNVvL penning met de inscriptie ‘Tim Kuijpers, Wereldkampioen Zweefvliegen Junioren Clubklasse, Musbach 10 augustus 2011’.

Rico Schuijers vertelt hoe spanning om kan slaan in stress

Slaapfasen

Een gemiddeld mens doorloopt ­ongeveer vijf slaapcycli van vijf fasen per nacht: Klaas Vaak

Nadat de spanning in de ochtendsessie was behandeld, vervolgde de topsportdag in de middag met het ontspannende ­onderwerp ‘Slapen’. Emeritus hoogleraar Neurofysiologie bij de Radboud Universiteit Ton Coenen, neuroloog Marcel Smits, werkzaam bij het ziekenhuis Gelderse ­Vallei in Ede en Toine Schoutens, directeur van Stichting Onderzoek Licht en Gezond-

- Fase 1: Dit is de overgangsfase tussen w ­ aken en slapen. Je hebt moeite je ogen open te houden en valt u ­ iteindelijk in slaap.

- Fase 2: Dit is het begin van de echte slaap. Maar de slaap is nog licht.

Je wordt niet meer van elk geluid wakker, maar als je wordt gewekt in deze fase heb je nog niet het gevoel diep geslapen te hebben.

- F ase 3: Dit is de overgangsfase naar de diepe slaap. Je ademhaling wordt ­helemaal regelmatig, je hartritme daalt, je spieren raken totaal ontspannen.

- F ase 4: Dit is de fase van de echte diepe slaap. Ademhaling en hartritme

heid, namen de topsporters mee naar de

zijn op zijn laagst. Als je uit deze slaap g­ ewekt wordt ben je gedesoriënteerd

wereld van Klaas Vaak. Ton Coenen licht

en heb je tijd nodig om je te realiseren waar je bent.

toe: “Slaap is belangrijk, want zonder slaap kunnen we de dag niet verwerken.

- F ase 5 (REM slaap): In deze fase zijn er snelle oog­bewegingen en is er

De meeste mensen weten dat slaap uit

­sprake van grote hersenactiviteit. De hersenen zijn a­ ctief met dromen, het

meerdere fasen bestaat, maar wat gebeurt

verwerken van informatie en allerlei geheugenfuncties.

er in elke fase?” Ton Coenen introduceerde de slaapfases van de mens en de op een EEG waarneembare golven.

Hij vertelt: “Sommige mensen slapen acht

hebben met het reactievermogen. Goed

wereld en zullen in min of meerdere mate

uur per nacht, een ander is na vijf uur

uitgeslapen aan een wedstrijd verschijnen

hiermee te maken krijgen. Vooral ochtend-

slaap weer fris als een hoentje. Toch lijkt

is dus echt van belang. Marcel Smits vertelt:

mensen hebben meer last van ­jetlag bij het

er een verband te bestaan dat mensen die

“Melatonine is een lichaamseigen stof die

reizen naar het westen terwijl avondmensen

aanzienlijk korter slapen, ook minder lang

door de pijnappelklier wordt geproduceerd.

meer moeite hebben bij het reizen naar het

leven. Het omgooien van het slaap-waak-

De bekendste functie van die stof is het

oosten. Het verminderen van een jetlag

ritme gaat niet zomaar. Dit ritme is name-

­regelen van het slaapritme. Niet iedereen

vergt voorbereiding en d ­ iscipline.” Aldus

lijk gekoppeld aan het temperatuurritme en

kan deze stof van nature goed aanmaken

Toine. Daarnaast heeft hij uiteengezet hoe

zal geleidelijk moeten worden verschoven.”

en dan kun je wel wat hulp uit een potje

lichttherapie je slaapgewoontes positief

gebruiken. Mits goed gedoseerd, kan het

kunnen ­beïnvloeden. Toine Schouten leverde

Slapende sporters

gebruik van extra melatonine je slaappatroon

onder andere een bijdrage aan het document

Een slaaptekort kan de mentale en fysieke

helpen verbeteren.” Toine Schoutens ging

‘Slim reizen zonder jetlag’ Zijn adviezen

prestaties van een (top)sporter flink onder­

hierop in en vertelde dat melatonine ook

zijn ook online te lezen op www.solg.nl.

mijnen. Een vermoeide sporter kan zich

wel gebruikt wordt bij het verwerken van

De Topsportdag vol stress en slaap werd

minder goed concentreren en zal moeite

een jetlag. “Topsporters komen overal ter

afgesloten met een ontspannen borrel.

| Maart 2012

9

Zweven boven

Zuid-Afrika

Zweefvliegers kunnen in de wintermaanden de kist opbergen en wachten op mooier weer. Of ze reizen af naar het zuidelijk halfrond om daar te profiteren van optimale weersomstandigheden. Ronald Termaat ­gebruikte de Zuid-Afrikaanse Nationals om te trainen voor het komende wk.

Speciaal voor Air Sports Mail hield hij een dag lang zijn ervaring bij tijdens het vliegen op de Nationale kampioenschappen van Zuid-Afrika Tekst Ronald Termaat Foto’s Ronald Termaat en Will Janssens

H

et is dag zeven van de Zuid-Afrikaanse Nationals.

­verderop zie ik weer goede cumulus staan. Ik zit onder wat kleine

­Vijfhonderd meter, de vario beweegt tussen de 0 en 1 m/s.

pluisjes en klim nu bijna een meter gemiddeld. De opdracht van

Het is kwart over drie en ik heb inmiddels 250 kilometer

vandaag is 664 kilometer, dus nog ruim 400 kilometer te gaan.

achter me liggen. M’n gemiddelde toont 109 km/u. Dat lijkt heel

Einde thermiek is 18:00 uur en vanaf 17:00 uur sterk afnemend.

wat, maar is voor Zuid-Afrika en de verwachting voor de dag

Met deze snelheid ben ik om 19:00 uur terug, dus dat gaat niet

­matig. Vijftig kilometer terug heb ik een groep verlaten die, zoals

lukken. Twee kilometer en 90 graden van koers ontwikkelt zich

­gebruikelijk, achter me goed stijgen vindt. Ik ben van wolk naar

een plukje. Ik twijfel kort; ik heb nu immers stijgen en het

wolk gezigzagd om goed stijgen te vinden. Veertig kilometer

stijgen onder een plukje op 2000 meter hoogte staat kan moeilijk

10

| Maart 2012

Ronald Termaat in zijn JS1

een aanrader voor iedereen die in de winter toch een mooie wedstrijd wil vliegen te vinden zijn. Maar het werkt: de vario klimt tot 4 m/s en de

zuidelijke keerpunt kunnen bereiken. Na het ronden twijfel ik

tot 600 kg gevulde JS1 klimt gemoedelijk omhoog. De wereld

tussen meer in de zon te blijven, of directer op koers richting de

ziet er opeens weer veel beter uit, maar schijn bedriegt. Na het

CB’s. Dat kan heel goed zijn, maar ook slecht. In ieder geval moet

volgende keerpunt moeten we naar het zuiden. Kijkend naar

ik hoog blijven zodat er opties zijn. Arne meldt goed stijgen en dat

het zuiden zie ik enorme cumulonimbi (CB) ontwikkelen.

geeft me vertrouwen om op koers te blijven. Inmiddels ontwaar

Die lijken de weg c­ ompleet te versperren en geven een enorme

ik een grote muur van regen, gelukkig niet direct op koers.

hoeveelheid schaduw over het gebied waar we heen moeten.

Mooie verlichting dankzij de bliksem maakt het plaatje compleet.

Het is duidelijk dat er genoeg energie in de lucht zit. Voor de

Muur van regen

CB’s klim ik nog tot 2800 meter en waag me dan het donkere

Mijn zuurstofinstallatie geeft korte pufjes als ik op 2800 meter

­gebied in. Het zicht is uitstekend, maar hoelang blijft dit goed

de thermiekbel verlaat en met een grondsnelheid van 220 km/u

gaan? Ik concentreer me op de trekrichting in combinatie

richting het keerpunt vlieg. De grond ligt op 1400 meter msl dus

met de wind en de verwachting. Het lijkt erop dat de CB’s

ik bevind me inmiddels op 4200 meter en dat helpt met je snelheid.

­behoorlijk stationair zijn, en de 100 kilometer die nog naar

De lucht afspeurend naar andere deelnemers levert niets op.

het zuiden te gaan zijn moeten zonder grote problemen te over-

Over de radio verneem ik dat de Deense zweefvlieger Arne Bøye-

bruggen zijn. Hoop ik...

Moller, met wie ik gelijk gestart ben, 40 kilometer voor me zit en het keerpunt net rond. Hij gelooft dat we net langs de buien het­

Rode zandstormen

Dan begint het te stijgen en moet ik m’n vaart verhogen om ­ uit de wolk te blijven. Ruim 50 kilometer kan ik zo doorvliegen South African Nationals 2011

met de snelheid rond de 200 km/u. Totdat het einde van de wolk

De Zuid-Afrikaanse Nationals is een uitstekende manier om

nadert, 30 kilometer voor het keerpunt. Richting het keerpunt is

in de Europese winter te trainen voor het komende seizoen.

een groot gat, met een paar kleine cumultjes. Die volg ik om

Het aantal deelnemers is niet groot, maar het niveau is

hoog te blijven. Arne is net gerond en meldt geen stijgen. Links

erg hoog. Meerdere (oud) wereld- en nationaal kampioenen

voor me zie ik op de grond enorme rode stofstormen ontstaan.

strijden mee. In december 2011 werden er tien dagen

Zo’n convergentielijn geeft vaak enorm goed stijgen en kan je

­opdrachten gevlogen tussen 330 en 664 kilometer.

heel laag aanvliegen.

Ronald Termaat eindigde uiteindelijk op een tweede plaats,

Gelukkig vind ik nog wat stijgen en dat zorgt er voor dat ik op

met een achterstand van 1 punt (zes seconden) op de

een comfortabele hoogte weer bij de CB’s aankom. Waar zit het

­winnaar: de Zuid-Afrikaan Oscar Goudriaan. De Deen Arne

stijgen? Ik zoek naar signalen die op stijgen duiden: vogels, andere

Bøye-Moller eindigde als derde.

vliegtuigen, dust devils of rode zandstormen. Maar al wat ik zie is een muur van regen met mooie bliksemflitsen rechts van me. >

| Maart 2012

11

>

De voorkant van de wolk ziet er wel veelbelovend uit, en een goede 20 minuten geleden werkte het toch ook. Als ik hier niks kan vinden moet ik naar links, de zon in. Deze twee benen bevinden zich echter tussen twee verkeersgebieden in. Veel mogelijkheden om van koers af te wijken zijn hier niet. Maar dan komt het stijgen.

Eén meter, twee, drie, drie en een half. Ik draai en met gemiddeld 3,8 m/s ga ik omhoog. Zou er nog meer zitten? Ik besluit geen ­risico te nemen en eerst de maximale hoogte te pakken. Vlak ­onder de basis aangekomen ga ik weer verder. De vario stijgt verder.

Plus vier, plus vijf. Ik verhoog m’n snelheid tot aan de gele streep.

M’n grondsnelheid is nu tussen de 250 en 270km/h en de vario gaat naar de aanslag. Kennelijk zat er toch beter stijgen.

Agrarisch en woestijnachtig

Het landschap waar de wedstrijden gevlogen worden is ­vergelijkbaar met het midden van Frankrijk, dankzij de vele agrarische gebieden. In het zuidwesten is het ter hoogte van de Gariep Dam meer woestijnachtig. Volgens Ronald Termaat zijn er in ieder geval ruime landingsmogelijkheden. Hij vertelt: “Ik vind het echt een aanrader voor iedereen die in de winter toch een mooie wedstrijd wil vliegen. Sommigen zeggen dat

Voor de foto was Lukas ten Napel stand in voor Hans ter Maat

Zuid-Afrika een gevaarlijk land is. Het enige advies dat ik daarover kan geven is dat je de gele schapen niet moet aaien, en altijd aan de goede kant van het hek moet landen.”

Zoals bijna elke dag is de finalglide goed voor verhoogde hartslag Finalglide

Dan komt de keus, de lijn met stijgen gaat zo’n 35 graden rechts van koers verder. Op koers is een groot blauw gat met in de verte cumuls. De verte betekent al gauw zo’n vijftig tot zestig kilometer.

Arne is op koers gegaan. Ik ga naar rechts en kan met hoge snelheid naar het einde van de CB vliegen. Dit stuk heeft de gemiddelde snelheid enorm omhoog gebracht en met nog zo’n 150 kilometer te gaan krijg ik weer goede hoop dat het mogelijk moet zijn terug te komen. De lucht begint ineens behoorlijk leeg te geraken: ­weinig cumulus. Alleen opnieuw 35 graden rechts van koers nog een groepje. Ik ga daarheen en vind na enig zoeken weer goed ­stijgen dat me bijna op finalglide brengt. Twintig kilometer voor het laatste keerpunt klim ik nog een beetje en begin dan aan m’n finalglide van 90 kilometer. De groep die ik 400 kilometer terug verliet rondt het keerpunt 10 kilometer voor mij. Net na Arne rond ik ook, maar hij zit lager en ik haal hem op finalglide in.

Zoals bijna elke dag is de finalglide goed voor verhoogde hartslag.

Negentig kilometer glijden zonder dat er enig stijgen is. Onder je glijpad zakken betekent meteen dat je het niet haalt. Maar ook deze keer laat de JS1 me niet in de steek en kan ik weer veilig landen op Welkom Airport, de thuisbasis van de Nationals. Uiteindelijk behaal ik 951 punten en een zevende dagplek. Niet optimaal, maar toch tevreden gezien de verschillende uitdagingen.

12

| Maart 2012

Die helmen zijn echt hip.

Voor sommige maten zijn we al ­uitverkocht

Veel publiek bij delta- en schermvliegbeurs Wageningen Deze jaarlijks terug­kerende beurs aan het e ­ inde van januari geldt als hét ontmoetingsmoment voor para- en hanggliders om af te spreken voor vakanties, of om even bij te praten. Maar ook voor enkele tientallen mensen die graag willen weten hoe dat nu is om te scherm- of zeilvliegen

“I

k kreeg een cursus van mijn kinderen

Sports richtte zich duidelijk meer op de

Prijsuitreikingen

cadeau. Ik heb het altijd gewild, maar

­sociale ontmoetingen dan op verkoop: in hun

De beurs werd opgeluisterd met de prijs­

het is er nog niet van gekomen. Hoe gaat

tent was het een samenkomen van vliegers.

uitreikingen van de afdelingen delta- en

het eigenlijk in zijn werk?”, vroeg een man bij

Ronald ten Berge: “Naast gezelligheid hebben

schermvliegen. Bij de afdeling scherm­

de stand van de KNVvL waar de afdelingen

we wel redelijk wat inschrijvingen gekregen,

vliegen ging het om de uitreiking van de

schermvliegen en delta als elk jaar gebroe-

voornamelijk voor onze veiligheidstraining.

prijzen voor de XC Contest: dit is een online

derlijk bij elkaar stonden. “U kunt eerst een

Mensen doen dat graag in de eigen taal.”

­competitie waarbij piloten hun elektronisch

introductieweekeind doen of direct een

Ook André Manuel van Touch the Sky had

geregistreerde vluchten aanmelden en

­cursusweek boeken. Maar loop even rond,

het rondom zijn terreinwagen gezellig druk.

daarmee punten kunnen verdienen.

dan is er vast een vliegschool die zal bevallen.

“Wij hebben diverse aanmeldingen voor

De schermvliegers kennen daarin zowel een

Kies een KNVvL-erkende school want dan

tochten, dat vinden gevorderde scherm­

nationaal (vluchten gemaakt in Nederland)

bent u verzekerd van een goede en veilige

vliegers toch leuk.” Bij Airtime was een groot

als een internationaal klassement.

opleiding.” De man kwam later tevreden

aantal producten verkrijgbaar. “Die helmen

Voorzitter Maarten van Eck van scherm­

­terug. Hij had zijn keus gemaakt en zag uit

zijn echt hip. Voor sommige maten zijn we al

vliegen reikte de prijzen uit.

naar de eerste lesweek.

uitverkocht”, laat Ayke Jager weten. “Maar het gaat natuurlijk om de ontmoeting.”

Ontmoetingen

Top 3 NATIONAAL

Nagenoeg alle scholen waren met een

Volgeboekt

1. Hans ter Maat 339,97 pt

stand vertegenwoordigd waarbij het publiek

Dat het voor opleidingsinstanties en voor

2. Remko Bolt 333,43 pt

een uitgebreid aanbod aan informatie over

handelaren interessant is om op de beurs

3. Wilco Lengkeek 306,46 pt

vliegcursussen en vakanties maar ook

te staan, is volgens organisator Ton Draaijer

­producten konden verkrijgen. Action Air

wel bewezen doordat alle deelnemers van

Top 3 INTERNATIONAAL

vorig jaar op de kortst mogelijke termijn

1. Wilco Lengkeek 738,19 pt

hadden ingeschreven. Daarmee was de beurs

2. Remko Bolt 702,55 pt

direct volgeboekt. Hij vertelt: “We hebben

3. Pierre van Bragt 573,72 pt

weinig veranderd in vergelijking met vorig jaar en toch is de organisatie veel werk. Een avond tevoren wilde iemand nog afzeggen,

Bestuurslid Annet Vieregge en commissielid

het kwam even niet goed uit. Gelukkig heb ik

Coen Jansen van Delta ­overhandigde de

hem kunnen overhalen en is hij toch gekomen.

prijzen voor de beste prestaties in over­

Ik vind het belangrijk dat alle scholen er

landcompetitie (OLC) aan de zeilvliegers

kunnen zijn en iedereen tevreden is.” Over

Rob in ’t Groen (winnaar) en Joost Eertman

bezoek had Ton niet te klagen. Voor drie uur

(tweede plaats). Tevens werden de prijzen

was het bezoekersaantal van vorig jaar al

verloot (met dank aan Bever Zwerfsport)

overschreden. De beurs kreeg nog aandacht

onder de piloten die de enquête van

op een lokaal radiostation en dat leverde

de ­sportcommissie hadden ingevuld t.a.v.

toch ook weer dagjesmensen op.

de locatie van het NK zeilvliegen 2012.

| Maart 2012

13

Van het historische Zuid-Hollandsch Koffiehuis is slechts de gevel bewaard gebleven en die is thans een gemeentelijk monument. Binnen overheersen nu minder historische gokkasten en speelautomaten.

Bakermat van de KNVvL

Het Zuid-Hollandsch Koffiehuis De oprichtingsvergadering van de KNVvL vond, aldus het Gedenkboek uit 1912, plaats ‘te 3 uur ’s middags van den 19en October (1907) in ’t Zuid-Hollandsch Koffiehuis te ’s Gravenhage’. Dit maakt het Zuid-Hollandsch Koffiehuis de ­bakermat van de KNVvL.

W

Tekst en foto’s Harm J. Hazewinkel

ie echter naar deze ‘herinne­

was het destijds, anders dan zijn naam

Waar nu poffertjes te krijgen zijn, bevond

rings­plek’ een pelgrimage zou

doet vermoeden, eigendom van de Zuid

zich voor de oorlog een etablissement dat

willen ondernemen, wordt

Hollandsche Bierbrouwerij. In zijn tijd

bekend stond als ’t Wachtje’. Het ontleende

­tegenwoordig – helaas ook in publicaties van

was het één van de meer luxe gelegen­

zijn naam aan de oude Grenadierswacht

onze vereniging – de verkeerde kant opge-

heden van Den Haag en de plaats van

bij de Bosbrug en was, nadat de militairen

stuurd met de toevoeging ‘aan het Malieveld’.

­belangrijke bijeenkomsten. Hier vergaderde

het veld geruimd hadden, als een soort

Dit nu is onjuist. Men komt dan bij een

de letterkundige vereniging ‘Aesthetica’,

­literatencafé het trefpunt voor journalisten,

poffertjeshuis, waarvan meteen duidelijk zal

waar de jonge Louis Couperus nog lid

schrijvers, artiesten en andere represen-

zijn dat dit niet de plaats voor de oprichting

van was, maar ook werd hier in 1908 de

tanten van het Haagse culturele leven.

van een zo serieuze vereniging was en

Nederlandse Bond voor Lichamelijke

De KNVvL heeft hiermee echter niets van

trouwens, in 1907 bestond het nog niet.

­Opvoeding opgericht, die tot op heden

doen gehad. Het beruchte bombardement

de Vierdaagse wandelmars in Nijmegen

op het Bezuidenhout op 3 maart 1945

Belangrijke bijeenkomsten

organiseert. En in 1907 vond hier dus de

maakte een einde aan zijn bestaan.

Van het echte Zuid-Hollandsch Koffiehuis

oprichting plaats van een ‘Vereeniging

staat alleen de gevel nog overeind. Deze is

ter bevordering van de luchtscheepvaart’,

Misschien kan bij een volgend jubileum

te vinden op de Dagelijkse Groenmarkt 37,

zoals de eerste naam korte tijd luidde.

van de KNVvL op de Groenmarkt nog eens een gedenksteen(tje) worden aangebracht.

tegenover de Grote of Sint Jacobskerk. In 1889-1890 gebouwd naar een ontwerp van

Men mag degenen die aan het Malieveld

Maar laten we in elk geval onthouden dat

de Haagse architect Johannes Mutters jr.,

dachten overigens niet te hard aanvallen.

daar de bakermat van de KNVvL ligt.

14

| Maart 2012

agenda en verder Evenementen 2012

NK Zeilvliegen

Vliegshow Volkel in de

Elsefly 2012

- Slepen

Wolken 2012

Wanneer:

Aero Friedrichshafen 2012

Wanneer:

Wanneer: 20 mei 2012

8 t/m 10 juni 2012

Wanneer: 19-04-2012

17 t/m 20 mei 2012

Waar: Vliegstrip park Volkel

Waar: De Elshof te Wijhe

Waar: Friedrichshafen

Waar: Deelen

in Volkel

Texel Airshow 2012

(Duitsland)

NK Zweefvliegen 2012

NK Zeilvliegen

Wanneer: 28-07-2012

Theorie-examens

Wanneer:

- bergvliegen

Waar: De Cocksdorp

schermvliegen

17 t/m 26 mei 2012

Wanneer: 27 mei t/m

(Texel)

Wanneer: 20 april 2012

Waar: Nationaal

2 juni 2012

Waar: Jaarbeurs Utrecht

­Zweefvliegcentrum Terlet

Waar: Schiesling/Aflenz (Oostenrijk)

Jongste ballonvaarder van Nederland BPL uitgereikt door Ronald Termaat, directeur KEI. Andris is pas 20 jaar en daarmee

Contact met KNVvL

de jongste gebrevetteerde Nederlandse ballonvaarder. Zijn eerste ballonvaart maakte

Kijk op www.knvvl.nl voor contact­

hij reeds op 6-jarige leeftijd in Letland. Hij kon toen nauwelijks over de rand van de

gegevens van onze afdelingen of

­ballonmand kijken. Deze heuglijke vaart zal hem altijd bijblijven want bij de enigszins

bel 0348-437060. Voor informatie

onstuimige landing kwam zijn oma met haar volle gewicht op hem terecht. Andris is

over de brevetten van het KEI zie

van plan om zich bezig te gaan houden met wedstrijdballonvaren en kijkt dan ook met

www.brevet. . Voor direct contact met

belangstelling uit naar het komend

het kantoor in Woerden stuur

ballonseizoen. Voorzover zijn HBO-

een e-mail aan:

studie HRM dat toelaat, zal hij vaak

-L edenadministratie:

Op vrijdag 10 februari kreeg Andris Ostrovskis (1991) uit ’s-Hertogenbosch zijn KNVvL

richard.schotanus@knvvl.nl

aanwezig zijn bij ballonevenementen,

- F inanciële zaken:

zowel in Nederland als daarbuiten.

charlotte.zinnekeveld@knvvl.nl

Wij wensen Andris veel succes toe

-O perationele zaken:

met zijn ballonvaartcarrière en vooral

maya.de.best@knvvl.nl

veel soft landings.

-C ommunicatie: marijke.van.geem@knvvl.nl -K NVvL Examinering Instituut (KEI): kei@knvvl.nl Opzeggen lidmaatschap

-D irectie en bestuur via: annemiek.claessens@knvvl.nl

Het opzeggen van uw lidmaatschap dient altijd ­schriftelijk te geschieden en kan uitsluitend door het lid persoonlijk worden verricht. De opzegging dient ­uiterlijk 30 november van het lopende kalenderjaar te zijn ­ontvangen door de ledenadministratie van de KNVvL. U ontvangt altijd een schriftelijke ­bevestiging van uw opzegging.

Heeft u deze niet ontvangen, dan mag u er niet van uitgaan dat uw ­lidmaatschap is opgezegd.

Voordelen KNVvL lidmaatschap - Collectieve WA-verzekeringen voor de vliegende ­afdelingen, met uitzondering van ­gemotoriseerd vliegen - Belangenbehartiging op ­nationaal en internationaal ­niveau - Juridische ondersteuning bij het aanvragen van ­luchtsportterreinen

- Vier keer per jaar hét ­Nederlandse tijdschrift ­Airsportsmail vol met informatie voor luchtvaart­­­­lief­hebbers en luchtsporters - Flinke ledenkorting op de ­brevetten, uitgegeven door het KEI - Online ledenadministratie waarin je zelf je ­gegevens bij kunt houden via mijn.knvvl.nl

| Maart 2012

15

›

›

›

›

›