Telerevalideren zó werkt het!

Online werken aan herstel Telerevalideren: zó werkt het

Na een hartinfarct, klepoperatie of plaatsing van een pacemaker online aan herstel werken: het kan dankzij de telehartrevalidatieprogramma’s van verschillende ziekenhuizen en medische centra. Hoe zo’n programma eruit ziet en wat de voor- en nadelen ervan zijn? We vroegen Máxima Medisch Centrum en Isala hun diensten te beschrijven.

TeleFIT volgens MMC: cardiotraining met krachtoefeningen +

Máxima Medisch Centrum

Sinds april 2020 biedt het Máxima Medisch Centrum (MMC) TeleFIT aan, in samenwerking met een cardioloog, verpleegkundig specialist, fysiotherapeut en bewegingsagoog.

Doelgroep

Patiënten met een laag cardiaal risico level 1.1 Doel

TeleFIT is ontwikkeld om zoveel mogelijk patiënten te faciliteren in hartrevalidatie thuis.

Opzet

De poli Sportgeneeskunde neemt de fietsergometrie af. Daarna volgt de fysieke intake waarbij de patiënt zijn persoonlijke doelen formuleert. Na de intake wordt de intensiteit van de training bepaald. De begeleiding op afstand vindt plaats met behulp van een digitaal portaal en videoconsulten. Patiënten trainen twee keer per week thuis via een beeldverbinding. Dit doen ze onder begeleiding van een fysiotherapeut en een bewegingsagoog. De training bestaat uit een cardiotraining, aangevuld met krachtoefeningen. Het niveau wordt tijdens de sessie aangepast met behulp van de Borg-score.2

Aan elke TeleFIT-sessie doen maximaal zes patiënten mee. Voorafgaand aan de sessie geven ze hun bloeddruk en hartslag door (MMC stelt bloeddrukmeters en saturatiemeters beschikbaar). Ook tijdens de sessie geven ze hun waarden door. De fysiotherapeuten starten de sessie en heten elk van de deelnemers welkom en informeren naar ieders welbevinden. Daarnaast informeren ze of er bij ieder iemand aanwezig is thuis.

De bewegingsagoog voert de oefeningen uit, de fysiotherapeut controleert de uitvoering van de oefeningen bij de patiënten. Een verpleegkundig specialist staat gedurende de gehele sessie stand-by en kan een patiënt bij klachten of overleg apart nemen. Het aantal trainingssessies is afhankelijk van de persoonlijke doelstellingen.

Voordelen TeleFIT

• Patiënten die anders niet zouden revalideren doen toch mee. • Patiënten hoeven minder te reizen. • Patiënten implementeren het bewegen in hun dagelijks leven en worden in de thuissetting ‘getraind’. • Patiënt zijn actief betrokken bij het monitoren en meten van hun voortgang.

Nadelen TeleFIT

• Inloggen kan vertragend werken. • De fysiotherapeut is druk met randvoorwaarden als bijvoorbeeld inlogproblemen. • Patiënten blijken het soms moeilijk te vinden om te werken met de laptop, het portaal en de sensoren. • In de beginfase waren de groepen klein (3-5 personen). Ook het aantal deelnemers per sessie varieerde. Voor een training zijn minimaal 3 zorgprofessionals nodig: de bewegingsagoog, de therapeut en de verpleegkundig specialist.

Dit kost uiteindelijk meer dan een fysieke groep met 9-10 patiënten en 2 fysiotherapeuten. • Het is lastiger om tijdens de training persoonlijke gesprekken te voeren met patiënten.

Toekomstbeeld

Het is de missie van Máxima Medisch Centrum om de waarde van revalidatie voor de patiënt te vergroten en de revalidatie dichter bij huis te organiseren. Het centrum is eropuit een gezonde leefstijl in een zo vroeg mogelijk stadium te implementeren in de eigen leefomgeving en de patiënt minder afhankelijk te maken van het ziekenhuis.

Isala

Isala is in 2019 (tijdens COVID) gestart met telehartrevalidatie. In het streven het aantal fysieke contacten zoveel mogelijk te beperken, zijn er bij diverse revalidatiegroepen verschillende manieren van telerevalidatie uitgeprobeerd. Denk aan virtueel trainen, oefenschema’s via een patiëntenportaal en telemonitoring via een app.

Doelgroep

De telehartrevalidatie is bedoeld voor patiënten met een van de volgende indicaties: ACS (Acuut Coronair Syndroom, waaronder een groot, middel of klein myocardinfarct), (instabiele) AP (Angina Pectoris), PCI (Percutane Coronaire Interventie), CABG (Coronary Artery Bypass Grafting), OHCA (Out of Hospital Cardiac Arrest), klepoperaties, ARR (Aortawortelvervanging), aortavervanging, pacemaker-/ICDplaatsing en hartritmestoornissen.

Doel

Patiënten die niet voldoen aan de beweegrichtlijnen van de Gezondheidsraad een actieve leefstijl helpen ontwikkelen.3

Opzet

Isala begeleidt patiënten van de actieveleefstijlgroep gedurende een half jaar. Daarbij komen de deelnemers de eerste zes weken één keer per week fysiek trainen. Daarna komen ze één keer per maand terug. Verder monitort Isala de patiënten via de Thuismeten-app waarmee ze dagelijks hun beweeggedrag insturen. Aan de hand hiervan kunnen betrokken zorgprofessionals de patiënten stimuleren om een activiteit te ondernemen. Via de app is er contact mogelijk tussen patiënt en fysiotherapeut.

Binnen de reguliere hartrevalidatie (met als doel de conditie te verbeteren, angsten te overwinnen of grenzen te hanteren) krijgen patiënten de keuze of ze fysiek willen trainen of telerevalidatie willen volgen. Kiezen ze voor telerevalidatie, dan hebben patiënten daarbinnen de keuze of ze één keer fysiek aanwezig zijn en de overige negen trainingen via telerevalidatie doen. Of dat ze één keer per week fysiek aanwezig zijn en daarnaast één keer per week telerevalidatie volgen, gedurende vijf weken. Voor deze vorm van telerevalidatie gebruikt Isala oefenschema’s op maat via Telerevalidatie.nl. Het startmoment voor telerevalidatie ligt gelijk aan het startmoment voor fysieke revalidatie (twee weken na percutane interventie, vier weken na robotchirurgie, zes weken na sternotomie). De hartrevalidatietrainingen die Isala in het Harthuis geeft zijn gebaseerd op de Richtlijn Hartrevalidatie KNGF (2011)4 en de Multidisciplinaire Richtlijn Hartrevalidatie (2011).5

Voordelen telehartrevalidatie Isala

• Patiënten hebben zelfregie in hun revalidatie. • Het is eenvoudig zorg op maat te bieden. • Het is makkelijker om patiënten over een langere periode te volgen, wat noodzakelijk is voor het ontwikkelen van een actieve leefstijl. • Patiënten hoeven niet te reizen.

Nadelen telehartrevalidatie Isala

• Patiënten trainen thuis minder intensief omdat er geen toezicht is op de veiligheid tijdens de training. • Patiënten missen ‘de stok achter de deur’ om te bewegen, het sociale aspect en het lotgenotencontact.

Toekomstbeeld

Op dit moment is Isala bezig om naast telerevalidatie voor de leefstijlgroepen ook telemonitoring op te zetten voor andere disciplines die betrokken zijn bij de revalidatie, zoals hartrevalidatieverpleegkundigen. Om de patiënten nog optimaler te begeleiden, onderzoekt Isala hoe de digitalisering van de revalidatie in de preoperatieve fase verder uit te breiden is en welke applicatie dan het meest aansluit bij de wensen en mogelijkheden.

Literatuur: www.kngf.nl/fysiopraxis

Eet smakelijk... ook je gewrichten smullen mee

Als de kraakbeenlaag tussen onze gewrichten niet continu van voldoende voedingssto en en beweging wordt voorzien, zal deze ‘verhongeren’ en langzaam maar zeker afbreken. Het verdwijnen van het gewrichtssmeer gaat gepaard met pijn en resulteert in het ergste geval in over elkaar schurende botten en artrose.

Je zou het kunnen vergelijken met de ketting van je fiets, het scharnier van je slaapkamerdeur of de versnellingsbak van je auto. Bij onvoldoende olie en beweging drogen ze uit en piept en kraakt het al gauw aan alle kanten – tot ze helemaal vastlopen.

Voedingssto en en dagelijkse beweging Vezelrijke voedingsmiddelen, zoals bonen, linzen, tomaten en kruiden, barsten van de voedingssto en en vitamines en zijn het favoriete voedsel van ons gewrichtsvocht. Het gewrichtskraakbeen wordt op zijn beurt blij van een uitgebalanceerd bewegingsprogramma. Want naast dat regelmatige lichaamsbeweging ons plezier schenkt, stress vermindert en goed is voor onze sociale contacten, voedt en smeert het de gewrichten en houdt ons zo mobiel. Een goede balans tussen belasting en ontlasting is daarbij de sleutel naar goed gevoede en gelukkige gewrichten. Naast voeding en beweging kan men ook denken aan enzymen. Enzymen (fermenten) zijn eiwitverbindingen. Volgens de enzymtherapie kunnen fermenten een positieve invloed hebben op de gezondheid, waar feitelijk al duizenden jaren gebruik van wordt gemaakt. In de tweede helft van de vorige eeuw kwam het onderzoek naar de werking en functie van enzymen in een stroomversnelling. Inmiddels zijn er veel enzympreparaten verkrijgbaar.

Er zijn opties te over om ons kraakbeen van zijn welverdiende voeding te voorzien. De kleinste veranderingen in ons dagelijks leven kunnen al een grote impact hebben. Ga bijvoorbeeld elke avond na het eten nog even een blokje om. Of loop als je de trap neemt de laatste vijf treden nog eens af en weer op. Doe je het liever iets rustiger aan? Ga dan gewoon eens op de eettafel zitten en laat je benen een poosje bungelen. Zwier ze zachtjes heen en weer, zonder kracht te zetten. Net als toen je nog klein was, losjes en ontspannen. Je kniegewrichten zullen je dankbaar zijn voor deze ‘extra traktatie’ en je belonen met meer bewegingsvrijheid en minder pijn.

In ieder huishouden zijn er zo tal van praktische ‘trainingstools’ aanwezig om de gewrichten gelukkig te houden. Zo kan een handdoek van pas komen als je last hebt van stijve schouders door een gebrek aan gewrichtssmeer. Ga zitten op een stoel, neem de handdoek in je hand en zwaai je arm naar voren en naar achteren. Je kunt je schoudergewricht bijna horen smakken van genot.