Klim- en bergsportmagazine 2012 2

Klim- en bergsportmagazine KBF

| verschijnt zes keer per jaar | januari (Summit 12), februari, april, juni, september en november | april 2012 | afgiftekantoor 3500 Hasselt 1 | afzendadres Statiestraat 64 – 2070 Zwijndrecht | erkenningsnr. P309808

W W W. H a G lo F S . S E

HIEr bEGInt ’t.

Eidetind, nordland noorwegen, gelegen op de 67ste breedtegraad. de steile rots en haar silhouet trekt klimmers uit de hele wereld aan en dankzij de middernachtzon kan er in de maand juli 24 uur per dag geklommen worden.

Hier kom je dicht bij de realiteit. de realiteit waarvoor wij producten creëren, een realiteit inclusief zweterige tochten, koude kampeerplekken en lange afdalingen.

Hier maak je ook van dichtbij de afwisselingen van de natuur mee; de eerste zonnestralen in de ochtend en de blauwe lichten van de schemering aan de horizon.

nI cK laS bloM

Welkom in onze wereld. Welkom bij Haglöfs.

El Ec t ron J ac K E t lichtgewicht jak met verstevigingen op kwetsbare, gevoelige plekken. Gemaakt met Gore-tex® Paclite HAGLÖFS LOGOTYPE

en Gore-tex® Pro Shell. ritsen onder de armen voor B A S I C L O G O T Y P E . TO B E U S E D A S N E G AT IV E WH IT E O N A B L A C K O R D A R K B A C K G R O U N D

roc Hard

E ry x Hood

ventilatie en kap op drie manieren instelbaar.

duurzame klimrugzak met

Zacht winddicht en waterbestendig

zorgvuldig uitgekiende details.

jak gevoerd met Windstopper®.

onverwoestbaar materiaal,

Kap geschikt voor helm en ritsen

riemen en gespen.

onder de armen voor ventilatie.

o Ut S t a ndI n G o Ut do o r EQ UIPMEn t

JAARGANG 5 nr 2 Inhoudsopgave

3 | Voorwoord

12

3 | Clubkalenders 9 | up 2 date 11 | kongor 12 | scottish winter climbing 14 | hulk

14

17 | rocks on tour 18 | verzonken dorpen ...

20 | stubai 24 | wandelreportage 28 | monte rosa-hut

24

31 | voetafdruk 33 | boekennieuws 34 | kbf-shop 35 | refugenieuws

28

36 | praktisch clubs 1

VOORWOORD Jaargetijden glijden voorbij …

Tiktiktik op het klavier, punt, komma …

Enter …

Het bureauwerk heeft opnieuw de plaats ingenomen van de winteractiviteiten: ski, ijsklimmen, langlauf in de Venen, alles herinneringen …

Ik liep onlangs door de stad, mijn hoofd naar beneden gebogen, de stenen tellend in de straat. Hoeveel passen tot op de hoek van de straat? Hoeveel slagen in het ijs tot de volgende relais?

Enter …

Ik keek opzij en zag mezelf in het raam van de klerenwinkel, rood-oranje Gore-Tex, witte helm. Mijn stijgijzers maakten een schrapend geluid in de straat, het ijs was hard …

Zacht plaats ik mijn stijgijzers, want het winkelglas mag niet splinteren. Mijn linkervoet glijdt echter weg en ik plaats mijn voet in een plas naast de stoep. Een koude rilling gaat door mijn lichaam …

Enter …

Even kijk ik op en ik zie een McDonald … Een alpenkauw vliegt rakelings langs me. Hoor ik het donkere roteren van een helikopter? Als ik opkijk daveren grondboren naast me en de werkman zit onder zijn grote oorbeschermers in zijn eigen gedachten. Ik sluit mezelf ook opnieuw op in gedachten en zet mijn tocht door de stad verder …

Enter …

Plots hoor ik het gesuis van vallende stenen en ijs langs me. Ik schrik en kijk boven me … een inmense klokkentoren rijst naast me op. De ruwe stenen van de kerk doen me besluiten enkele passen te boulderen, maar doordringende blikken van de langslopende mensen nopen me toch mijn weg op een normale manier te vervolgen …

Enter …

Hoe en in welke mate beïnvloedt het klimmen mijn leven? Hoe kan mijn dagdagelijkse leven mijn klimmen beïnvloeden? Welke invloed hebben beiden op elkaar?

Enter …

Ik bedenk me: “ooit schrijf ik er een boek over …”

Enter …

De redactie Reginald Roels

Foto kaft: zie artikel pagina 20: Stubaier Höhenweg

Clubkalenders BAC ANTWERPEN Voor meer informatie over de activiteiten: www.bacantwerpen.be Algemene mededeling WIJZIGING REKENINGNUMMER BAC-Antwerpen Vanaf 1 september 2011 dienen de lidgelden gestort op het volgende nieuwe rekeningnummer 068-2247992-44 IBAN BE 55068224799244 BIC: GKCCBEBB Door storting op dit rekeningnummer, kunnen de lidgelden onmiddellijk verwerkt worden door het KBF-secretariaat zodat de aflevering van de lidkaarten veel sneller zal kunnen gebeuren.

Algemene mededeling Klimzaal Den Greep en BAC Antwerpen BAC Antwerpen en klimzaal Den Greep werken samen waardoor we als club een vaste locatie hebben. Hier zal elke donderdagavond niet alleen een klimavond maar ook een ontmoetingsruimte zijn voor de leden van BAC Antwerpen.

13/01 – 15/06/2012: KlimA’pen Voorjaar 2012 – NRG (Lier) Jeugdwerking van BAC-Antwerpen voor jongeren vanaf 12 jaar. Ook in het voorjaar wordt er weer geklommen!

Contact: Luk De Clercq – 03 482 07 37 – kristinenluk@gmail.com 15/04/2012: Klimtreffen Locatie wordt beslist i.f.v. weersomstandigheden Zelfstandig klimmen onder clubleden. I.g.v. deelname graag een seintje!

Contact: Bert Verwerft – 0497 45 63 04 – bert.verwerft@gmail.com 17/04 – 07/07/2012: Opleiding tot zelfstandig bergwandelen Deelnemers krijgen de nodige theoretische en praktische bagage om in zomerse omstandigheden zelfstandig meerdaagse bergtochten (geen hooggebergte) te plannen en uit te voeren.

Module 1: 4 lesavonden op 17/04 (Weerkunde – Wendy Van Gool), 24/04 (Oriëntatie en tochtplanning – Wendy Van Gool), 08/05 (EHBO in de bergen – Carla Amend), 22/05 (Touwgebruik en veiligheid bij het bergwandelen, materiaal en voeding – Henk Vandenhoeck).

Module 2: weekend van 12 en 13/05/2012 in de Ardennen waar we ons vooral gaan verdiepen rond fauna en flora, tochtvoorbereiding, kaartlezen en oriëntatie Module 3: praktijkweek in de Alpen (Ecrins, Frankrijk) van 30/06 tot 07/07/2012 waar we tijdens het uitvoeren van meerdaagse bergtochten zoveel mogelijk facetten uit de opleiding willen inoefenen. We kiezen La Bérarde als vertrekpunt van de tochten.

Deelnameprijs = € 190 voor leden BAC-Antwerpen, € 210 voor leden andere KBF-club.

17/04 – 07/07/2012: Opleiding bergbeklimmers beginners Doel van de cursus: aanleren en toepassen van

technieken nodig om zelfstandig en veilig alpiene beklimmen te maken in sneeuw, rots en ijs van moeilijkheid F – PD. Module 1: 4 lesavonden op 17/04 (Weerkunde – Wendy Van Gool), 24/04 (Oriëntatie en tochtplanning – Wendy Van Gool), 08/05 (EHBO in de bergen – Carla Amend), 22/05 (Touwgebruik en veiligheid bij het bergwandelen, materiaal en voeding – Henk Vandenhoeck).

Module 2: weekend van 12 en 13/05/2012 in de Ardennen waar we ons vooral gaan verdiepen rond rotsgewenning, touwtechnieken, tochtvoorbereiding, kaartlezen en oriëntatie.

Module 3: praktijkweek in de Alpen (Ecrins, Frankrijk) van 30/06 tot 07/07/2012 waar we tijdens het uitvoeren van meerdaagse bergtochten zoveel mogelijk facetten uit de opleiding willen inoefenen. We kiezen La Bérarde als vertrekpunt van de tochten Deelnameprijs = € 260 voor leden BAC-Antwerpen, € 285 voor leden andere KBF-club 17/04 – 22/05/2012: Clinics bergwandelen 4 lesavonden “theorie” rond bergwandelen kunnen ook afzonderlijk gevolgd worden indien de cursus niet volzet is.

Data: 17/04 (Weerkunde – Wendy Van Gool), 24/04 (Oriëntatie en tochtplanning – Wendy Van Gool), 08/05 (EHBO in de bergen – Carla Amend), 22/05 (Touwgebruik en veiligheid bij het bergwandelen, materiaal en voeding – Henk Vandenhoeck).

Deelnameprijs per clinic = € 5 12/05/2012: Klimtreffen Locatie wordt beslist i.f.v. weersomstandigheden Zelfstandig klimmen onder clubleden. I.g.v. deelname graag een seintje!

Contact: Bert Verwerft – 0497 45 63 04 – bert.verwerft@gmail.com 24/05 – 07/06/2012: KVB 1 – (Cursus Veilig indoorklimmen) Doel is om mensen zonder klimervaring vertrouwd te maken met de basis van de klimsport.

Mensen op te leiden tot het behalen van het Klimvaardigheidsbewijs 1. De laatste les avond wordt de proef tot behalen van KVB 1 afgenomen.

Data: 24/05, 31/05 en 07/06 telkens van 20.00u tot 22.30u.

Deelnameprijs = € 35 voor leden BAC-Antwerpen, € 40 voor leden andere KBF-club 24/06/2012: Klimtreffen Locatie wordt beslist i.f.v. weersomstandigheden Zelfstandig klimmen onder clubleden. I.g.v. deelname graag een seintje!

Contact: Bert Verwerft – 0497 45 63 04 – bert.verwerft@gmail.com

BAC LIMBURG Voor meer informatie over de activiteiten: www.bac-limburg.be Voor vragen of informatie kan u terecht bij onze

3

voorzitter Luc Vroninks – Luc.vroninks@scarlet.be Voor last minute informatie zie ook onze site.

Klimschool Voorjaar 2010 11/03/2012: Afspraak om 09.00u aan de buitenklimmuur in Hasselt (Japanse tuin)

Info: kristof.sarens@bergpallieters.be 30/06/2012: Klimschool 2de jaar – Goyet Info: christophe.spors@bergpallieters.be

BERGSPORT oost-vlaanderen

25/03/2012: Eerste rotsgewenning in Dave 15/04/2012: Beez 6/05/2012 Yvoir

Voor meer informatie over de activiteiten: www.bovl.be 07 – 09/04/2012: Klimtreffen – Fontainebleau (FR) Contactpersoon: info@bovl.be

13/05/2012: Les Awirs 01 – 03/06/2012: Afsluiting klimschool Hotton met BBQ en verblijf op camping Voor de klimschool in de Ardennen wordt steeds afgesproken om 08.30u aan de parking van de oude Quick in Sint-Truiden.

15/04/2012: Klimtreffen – Yvoir Contactpersoon: info@bovl.be

Voor meer informatie over de activiteiten: www.bergpallieters.be

21 – 22/04/2012: Cursus GPS gevorderden – Bergelen (Gullegem) In samenwerking met de West–Vlaamse Bergsportvereniging.

Beginners op zaterdag en gevorderden op zondag. Lesgever is een persoon van Garmin.

Contactpersoon: info@bovl.be

01/04/2012: Open klimdag – Yvoir Info: koen.van.hemelrijck@bergpallieters.be

22/04/2012: Klimschool KVB3 – Yvoir Contactpersoon: info@bovl.be

21/04/2012: Klimschool 2de jaar – Corphalie Info: christophe.spors@bergpallieters.be

06/05/2012: Klimschool KVB3 – Ecologische rotskuisdag Contactpersoon: info@bovl.be

BERGPALLIETERS

22/04/2012: Klimschool 3de jaar Klimmuur De Bergpallieters – Buggenhout Info: marc.vanden.berghe@bergpallieters.be 27/04/2012: Klimschool 2de jaar Klimmuur De Bergpallieters – Buggenhout Info: christophe.spors@bergpallieters.be 28/04/2012: Klimschool 1ste jaar – Hotton Info: kristof.sarens@bergpallieters.be 01/05/2012: Klimschool 2de jaar – Dave Info: christophe.spors@bergpallieters.be 05/05/2012: Klimmuurfeesten Klimmuur De Bergpallieters – Buggenhout Info: koen.van.hemelrijck@bergpallieters.be 06/05/2012: Klimmuurfeesten + Mountainbiketocht Klimmuur De Bergpallieters – Buggenhout Info: koen.van.hemelrijck@bergpallieters.be 12/05/2012: Klimschool 1ste jaar – Yvoir Info: kristof.sarens@bergpallieters.be 13/05/2012: Klimschool 3de jaar – Pont-à-Lesse Info: marc.vanden.berghe@bergpallieters.be

4

15/04/2012: Dagwandeling – Zuiddorpe Contactpersoon: info@bovl.be

02/06/2012: Open klimdag – Pont-à-Lesse Info: koen.van.hemelrijck@bergpallieters.be 09/06/2012: Klimschool 2de jaar – MLD Info: christophe.spors@bergpallieters.be 23/06/2012: Klimschool 1ste jaar – Dave

12 – 13/05/2012: Weekend zomertrekking – Chaveehut (Maillen) Doelgroep: beginnende trekkers (huttentochten of kampeertrekkings). We geven info over tochtplanning, voeding, materiaal, kamperen in de bergen, basisnavigatie, enz. Op EHBO en weerkunde gaan we niet uitgebreid in.

Contactpersoon: info@bovl.be 17 – 20/05/2012: Klimtreffen Contactpersoon: info@bovl.be 31/05/2012: Clubavond Jo De Smedt komt vertellen over z'n avonturen met z'n hond Ora in de bergen. Hij nam deze mee tijdens veel van zijn beklimmingen van 4000'ers.

Contactpersoon: info@bovl.be 02 – 03/06/2012: Cursus Kaart & Kompas – Rochefort In samenwerking met de West–Vlaamse Bergsportvereniging Contactpersoon: info@bovl.be 03/06/2012: Klimschool KVB3 – Marche les Dames Contactpersoon: info@bovl.be 17/06/2012: Klimtreffen – Hotton Contactpersoon: info@bovl.be 24/06/2012: Klimschool KVB3 – Pont-à-Lesse Contactpersoon: info@bovl.be Doorlopend jeugdwerking – van 10 tot 18 jaar,

elke vrijdagavond in Gent van 18.30u tot 20.00u (uitgezonderd de schoolvakanties en juli en augustus).

Contactpersoon: jeugd@bovl.be

Bleau Climbing Team Voor meer informatie over de activiteiten: www.bleau.be Renaat Will – 0485 58 61 72 – renaat@bleau.be Doorlopend: Jeugdklimclub De club biedt kinderen de mogelijkheid zich te ontwikkelen in de klimsport en staat open voor kleutertjes tot pubers, voor kids die vooral plezier willen beleven en voor een kampioen in spe die keihard wil trainen. De begeleiding wordt verzorgd door gediplomeerde trainers.

Doorlopend: Lessenreeksen klimtechniek voor volwassenen Volwassenen kunnen 's avonds bij ons terecht om aan de klimtechniek te werken. Er starten begin februari verschillende cursussen 'Basistechnieken' en 'Op weg naar Blauw'. Ideaal dus voor mensen die vooruit willen in het klimmen!

Doorlopend: G-werking Met dit project geven we mensen met een verstandelijke of lichamelijke beperking de kans om de klimsport te ontdekken. Op weekdagen zijn er initiaties, en na de eerste kennismaking kan iedereen instappen in de clubwerking.

01/04/2012: Bleau Beach Westende Zon, zee, strand en boulders? Eén adres, Bleau Beach Westende. Vanaf begin april kan u er weer terecht voor sportkampen, cursussen, sportdagen en stevige klimsessies!

01 - 06/04/2012, 09 – 14/04/2012, 08 – 13/07/2012 en 16 – 21/07/2012: Outdoor Voorklimmen Volwassenen Op 6 dagen tijd leren we de noodzakelijke knopen en technieken aan om in alle veiligheid als zelfstandig rotsklimmer aan de slag te gaan.

Deze stage heeft dezelfde inhoud als een klassieke klimschoolcursus en levert in principe KVB 3 op. Naast het technische deel is het natuurlijk de bedoeling dat iedereen zoveel mogelijk klimt.

01 – 06/04/2012, 09 – 14/04/2012, 08 – 13/07/2012 en 16 – 21/07/2012: Outdoor Voorklimmen Jeugd Op 6 dagen tijd leren we klimmers vanaf 12 jaar de noodzakelijke knopen en technieken aan om onder begeleiding als rotsklimmer aan de slag te gaan. Deelnemers kunnen KVB 2 behalen. Naast het technische deel is het natuurlijk de bedoeling dat iedereen zoveel mogelijk klimt. Klimmers vanaf 16 jaar kunnen aansluiten bij de volwassenencursus en kunnen dus KVB 3 behalen.

09 – 13/04/2012, 02 – 06/07/2012, 09 – 13/07/2012, 23 – 27/07/2012 en 20 – 24/08/2012: Avontuurlijke klim- en sportkampen Klimzaal Bleau, Gent (9u00 – 17u00) Ben je tussen 6 en 12 jaar oud? Hang je graag de aap uit? Wil je klimmen als Spiderman? ‘s Ochtends leer je in de klimzaal allerlei klim-

technieken, speel je klimspelletjes, en word je beresterk. 's Middags gaan we op avontuur in de buurt en doen we allerlei coole activiteiten.

20 – 22/04/2012: Go Wild Hotton Tijdens de tweede editie van dit avonturensportfestival kan u allerlei sporten beoefenen, aan wedstrijden deelnemen of initiaties volgen. Op het programma staan klimmen, mountainbike, oriëntatielopen, kajak, slackline … U kan er ook cursussen KVB 1 en 2 volgen, of deelnemen aan een KVB 3-evaluatie.

20 – 22/04/2012, 29/06 – 01/07/2012 en 28 – 30/09/2012: Pepsi Max RocksOnTour Pepsi Max Rocks on Tour is een rondreizende klimzaal die op tournee gaat naar unieke plaatsen. Je kan er terecht voor een vrije klimsessie, sportkampen, feestjes, sportdagen en teambuildings. Er is ook een wedstrijdcircuit bestaande uit drie wedstrijden Rocks@Hotton, Rocks@ Westende, en Rocks@Antwerpen. De selecties gebeuren op vrijdagavond en zaterdag, met een finale op zaterdagavond. Op zondag is het dan de beurt aan de jeugd.

04 – 06/05/2012 en 22 – 24/06/2012: Bleau Roots Weekend – Fontainebleau, Frankrijk In mei en juni gaan we terug naar het Mekka van het boulderen: Fontainebleau. Iedereen is welkom: echte 'Bleausards', leden van de jeugdklimclub, maar ook klimmende ouders en mensen die nog nooit outdoor boulderden, want we voorzien er een initiatie. We leren dan meteen de veiligheidsregels aan en geven de nodige informatie mee.

13/05/12: Youth Boulder 2012 De manches van het Youth Boulder Circuit doen dienst als selectie voor het BK Boulderen voor jeugd, dat plaatsvindt in Klimzaal Bleau. Niet te geloven hoe sterk die jongeren al zijn!

17 – 22/06/2012 en 12 – 17/08/2012: Initiatieweek Canyoning Spreken bergen, water, natuur en actie sterk tot uw verbeelding, dan zijn deze stages zeker uw ding! Ervaring is niet vereist, we leren je alle noodzakelijke kennis aan om vlot te functioneren binnen een groep canyoneers. De stages zijn de perfecte voorbereiding voor zij die een uitgebreidere opleiding willen volgen binnen het canyoning. Naast het technische deel is het natuurlijk de bedoeling om eventueel vroeger opgedane canyoning-ervaring sterk uit te breiden: rappellen, springen, glijden en zwemmen zijn dagelijkse kost!

17 – 22/06/2012, 01 – 06/07/2012 en 02 – 07/09/2012: Bergbeklimmen Beginners U leert hier alle technieken om eenvoudige alpiene beklimmingen te maken, en dat zowel op rots als sneeuw en ijs (veilig vorderen in touwgroep op gletsjer, crevasse- en rotsredding, meteo, oriëntatie ...). Na deze stage kan u zelfstandig beklimmingen doen van niveau F–PD.

BERGSPORTVERENIGING PROVINCIE ANTWERPEN Voor meer informatie over de activiteiten: www.bergsport-bpa.be 01/04/2012: Open klimsdag – Yvoir Verantwoordelijke: Herman Lievens 8/04/2012: Voormiddagwandeling – Eindhout Langs de valleien van de Laak en de Nete.

Afspraak om 09.00u aan de kerk.

Wandelleider Marcel Bervoets – 0475 56 59 27 15/04/2012: Dagwandeling – Celles Vertrek om 09.00 u. aan de kerk.

Wandelleider Marcel Vleugels – 0494 40 66 87 15/04/2012: Klimschool A – Yvoir Lesgever: G. van Eester 19/04/2012: Attestuitreiking Hooggebergtecursus Huis van de Sport (Berchem) 21/04/2012: BPA-JEUGD KVB3 Indoorles Klimzaal Greep te Mortsel (17:00u – 20:00u) Geert Pustjens – 0496 73 77 42 – jeugd@bergsport-bpa.be 22/04/2012: Klimschool B – Yvoir Lesgever: D. Van Den Brande 22/04/2012: BPA-JEUGD KVB3 Outdoorles Klimmassief in Ardennen (09:30u-16:00u) Geert Pustjens – 0496 73 77 42 – jeugd@bergsport-bpa.be 22/04/2012: Oriëntatie zoektocht: Praktijk- of herhalingsoefening kaart & kompas kennis Voorinschrijven verplicht: meer info zie elders Horizon (infoblad BPA) Vertrek hoofdparking domein “De Hoge Rielen” Molenstraat 62, 2460 Kasterlee (Tielen).

Wandelleider Gui Lemmens – 496 55 90 10 – gui.lemmens@telenet.be 22/04/2012: Voormiddagwandeling – Vorselaar Vertrek om 09.00u op de Markt van Vorselaar.

Wandeling langs de boorden van de Aa rivier en door het landelijk gebied van Lille en Vorselaar.

Wandelleider Jos Korthout – 0478 20 6515 29/04/2012: BPA-JEUGD ViaFerrata-dag – Marche-les-Dames (09:30u-16:00u) Wim Gonthier – 03 541 63 20 – jeugd@bergsportbpa.be 29/04/2012: Voormiddagwandeling – Antwerpen Linkeroever Langs de Schelde, Galgenweel, Rot, Top hat, bos, Blokkersdijk, Schelde.

Vertrek aan het metrostation Frederik Van Eeden.

Auto: E17, afrit Linkeroever, P&R F. Van Eedenplein vlakbij de voetgangerstunnel).

Wandelleider Helga Deprez – 0485 95 47 30 29/04/2012: BNA – Durnal Verantwoordelijke: Vic Vervloet

06/05/2012: Conditiewandeling – Walk Rivierenwandeling Vertrek parking bij de kerk van Walk. Vertrek om 09.00u aankomst om 18.00u voor een wandeltraining van 30 km.

Wandelleider Gui Lemmens – 0496 55 9 010 – gui.lemmens@telenet.be 12/05/2012: BPA-JEUGD KVB3 Indoorles – Klimzaal Greep te Mortsel (17:00u-20:00u) Geert Pustjens 0496 73 77 42 – jeugd@bergsport-bpa.be 12/05/2012: Klimschool A – Mozet G. Van Eester 12/05/2012: Klimschool A – Dave G. Van Eester 13/05/2012: Dagwandeling – Beho Vertrek om 09.00u aan de kerk, afstand ongeveer 28km.

Wandelleider Marcel Vleugels – 0494 40 66 87 13/05/2012: Klimschool B – Marche les Dames David Van den Brande 13/05/2012: BPA-JEUGD KVB3 Outdoorles – Ardennen (09:30u-16:00u) Geert Pustjens – 0496 73 77 42 – jeugd@bergsport-bpa.be 20/05/2012: Voormiddagwandeling – Beerse Vertrek 09.00u aan de kerk van Beerse.

Wandelleider Frans De Bie – 0476 23 93 17 20/05/2012: Open klimdag – Corphalie Herman Lievens 26/05/2012: Opfrissing HGB – Mozet Johan Lohaus 29/05/212: Dagwandeling, bedevaart van Tongerlo naar OLV van Scherpenheuvel Vertrek om 09.00u aan de Abdij van Tongerlo We volgen de GR5 waardoor er de mogelijkheid is om te stoppen of aan te sluiten aan de Abdij van Averbode 16,3 km Verwittigen op voorhand om het vervoer terug naar Tongerlo te regelen.

Wandelleider Magda Nuyts – 0472 88 40 79 – wellens.nuyts@skynet.be 02/06/2012: BPA-JEUGD KVB3 Indoorles – Klimzaal Greep te Mortsel (17:00u-20:00u) Geert Pustjens – 0496 73 77 42 – jeugd@bergsport-bpa.be 03/06/2012: BPA-JEUGD KVB3 Outdoorles – Klimmassief in Ardennen (09:30u-16:00u) Geert Pustjens – 0496 73 77 42 – jeugd@bergsport-bpa.be 03/06/2012: Dagwandeling – Oizy Vertrek om 09.00u aan de kerk, wandeling van 24 km Wandelleider Marcel Vleugels – 0494 40 66 87 10/06/2012: Conditiewandeling – dagwandeling “Meanders van de Semois” Vertrek om 09.00u aan de kerk Rochehaut (meenemen van watersandalen aangeraden, zwem-

5

pak voor de durvers).

Wandelleider Gui Lemmens – 0496 55 9 010 – gui.lemmens@telenet.be 17/06/2012: Voormiddagwandeling – Wechelderzande Vertrek om 09.00u aan de kerk, wandeling van ongeveer 15km (tot 12.15u) Wandelleider Frans De Bie – 0476 23 93 17 23/06/2012: Jaarlijkse cultuurwandeling – Westerlo Drie wandelingen op 1 dag!

Voor de cultuurwandeling inschrijven tot 20 juni op 014 54 80 59 of 0478 20 65 15 Wandeling 1. Afspraak: 15.00u: plaats: Kasteel Gemeentehuis: Boerenkrijglaan 61 Bijdrage: € 5 p/p voor de gids, ter plaatse te betalen.

23/06/2012: Avondwandeling: Groep 1 (wandeling van 12 à 13 km) Afspraak om 18.00u op de Grote Markt Westerlo 28. Rustige recreatieve familiewandeling door de schilderachtige omgeving van Westerlo (daarna verbroedering met groep 2).

Wandelleiders Patrick en José Korthout 23/06/2012: Avondwandeling: Groep 2: (semi sportieve wandeling van 19 km) Afspraak om 18.00u op de Grote Markt 28 Westerlo. Langere en sportievere wandeling van 19km door de prachtige en kronkelende vallei van de Grote Nete richting Oosterlo.

Wandelleider Jos Korthout 014 54 80 59 of 0478 20 65 15 Om 21.30u: verbroedering en verzustering tussen de twee groepen met trippel, trappist, koffie, enz ... en wie weet ... volgt er nog een verrassing ...

BERGSPORTVERENIGING KLEIN-BRABANT Voor meer informatie over de activiteiten: www.bvkb.be 16/04/2012: Klimvaardigheidsbewijs IV – Breeven Info: Jeroen.Verspreet@bvkb.be 22/04//2012: Dagwandeling – Klimax (09.15u) – Dworp (10.00u) Info: wandelen@bvkb.be

6

13/05/2012: Dagwandeling – Bertem Info: wandelen@bvkb.be 20/05/2012: European Youth Championship Edinburgh 21/05/2012: Klimvaardigheidsbewijs IV – Breeven Info: Jeroen.Verspreet@bvkb.be 26/05/2012: Rotsklimmen jeugd Info: bestuur@bvkb.be 02/06/2012: Klimschool – Ardennen Info: Jeroen.Verspreet@bvkb.be 08/06/2012: Vergadering openhouders Klimax Info: bestuur@bvkb.be 08 – 10/06/2012: European Youth Competition – Voiron 16 – 17/06/2012: Wandel kampeerweekend – Chaveehut Info: wandelen@bvkb.be 24/06/2012: Klimvaardigheidsbewijs III – Yvoir Info: Jeroen.Verspreet@bvkb.be 30/06 – 01/072012: European Youth Competition – Linz 30/06 – 01/07/2012: Weekend jeugdtraining Info: Liselotte.DeBruyn@bvkb.be

BERGSPORT VLAAMS-BRABANT Voor meer informatie over de activiteiten: www.bvlb.be 20/04/2012: Clubavond: Elbrus expeditie door Frank Mattens en zijn ploeg OC Berkenhof te Kortenberg Info: annie.demeyere@bvlb.be 22/04/2012: Klimschooldag – Durnal + jeugd picknick Info: bart.despiegelaere@bvlb.be 28 – 29/04/2012: Voorbereidingsweekend Jeugdhuttentocht Arolla 2012 Info: geza.toth@bvlb.be

27/04/2012: Klimvaardigheidsbewijs III – Breeven Info: Jeroen.Verspreet@bvkb.be

11/05/2012: Clubavond: Praktische clinic EHBO in de bergen OC Berkenhof te Kortenberg Info: annie.demeyere@bvlb.be

28 - 29/04/2012: Klimvaardigheidsbewijs III – Hotton Info: Jeroen.Verspreet@bvkb.be

13/05/2012: Klimschooldag – Beez/Marche Les Dames/Grande Malades Info: bart.despiegelaere@bvlb.be

28 – 29/04/2012: Klimvaardigheidsbewijs IV – Ardennen Info: Jeroen.Verspreet@bvkb.be

10/06/2012: Klimschooldag – Les Awirs Info: bart.despiegelaere@bvlb.be

05/05//2012: Clubkampioenschap – Klimax bestuur@bvkb.be

30/06 – 01/07/2012: 1e jeugdweekend 2012 – Boetkamp Info: geza.toth@bvlb.be

12 – 20/05/2012: Meibeklimming Info: bestuur@bvkb.be

01/07/2012: Vrije klimdag – Les Awirs Info: bart.despiegelaere@bvlb.be

centrale wandelingen Voor meer informatie over de activiteiten: www.bvlb.be 01/04/2012: Dagwandeling in Dessel Vertrek om 10.00u aan de kerk.

Wandelleider Julien Baeten – 03 455 72 95 15/04/2012: Dagwandeling in Zuyddorpe (Zeeuws-Vlaanderen) ca. 28 km Vertrek om 10.00u aan de kerk.

Wandelleider Luc Van der Sluys – 0499 57 24 59 22/04/2012: Dagwandeling in Asse Vertrek om 10.00u op de Hopmarkt.

Wandelleider Theo Goovaerts – 0486 58 47 61 29/04/2012: Voormiddagwandeling in Dworp (met Hallerbos) Vertrek om 10.00u aan de kerk.

Namiddagwandeling in Dworp.

Vertrek om 13.30u aan de kerk.

Wandelleider Julien Baeten – 03 455 72 95 06/05/2012: Dagwandeling in Lorcé Vertrek om 10.00u aan de kerk.

Wandelleider Julien Baeten – 03 455 72 95 13/05/2012: Dagwandeling in 's Gravenvoeren Vertrek om 10.00u op de grote parking. (komende van Moelingen 100 m voor de kerk de straat naar rechts inrijden).

Wandelleider Theo Goovaerts – 0486 58 47 61 20/05/2012: Dagwandeling in het Natuurpark De Hoge Kempen Vertrek om 10.00u aan het oude station van As bij Genk (kruising Stationstraat en Nielerlaan in As).

Wandelleider Jos en Suzanne Nellis – 0495 17 73 52 27/05/2012: Dagwandeling in Comblain-auPont Vertrek om 10.00u aan de kerk.

Wandelleider Roger Goovaerts – 0486 99 13 71 03/06/2012: Dagwandeling in Opwijk Vertrek om 10.00u op de parking van het Gemeenschapscentrum Hof ten Hemelrijk.

Wandelleider Theo Goovaerts – 0486 58 47 61 10/06/2012: Dagwandeling in Chaam (Nederland) Vertrek om 10.00u aan de kerk.

Wandelleider Jan en Lily Wouters – 0495 23 55 46 17/06/2012: Dagwandeling in Spontin Vertrek om 10.00u aan de kerk.

Wandelleider Roger Goovaerts – 0486 99 13 71 24/06/2012: Dagwandeling in de Hoge Venen Vertrek om 10.00u aan de Baraque-Michel.

Wandelleider Julien Baeten – 03 455 72 95 01/07/2012: Symbolische afsluiting wandeljaar in Louvain-la-Neuve Culturele uitstap onder leiding van een deskundige gids naar de site van Louvain-la-Neuve.

Een nieuw en zeer mooi museum gewijd aan "Kuifje" en de figuur van Hergé.

Vervolgens de kerk, het stadsmuseum en de uni-

versitaire site zelf.

Bijeenkomst aan het station van Louvain-laNeuve tussen 10.00u. en 10.30u. (rechtstreekse treinverbinding vanuit Brussel). Het bezoek begint al in de voormiddag.

Middageten is vrij in één van de vele snackbars of restaurantjes. Er is GEEN avondmaal voorzien, wel de tijd voor een pintje en een gezellige babbel achteraf.

Deelname in de onkosten: gids en inkomgelden: € 27 te storten op rekening van Jan Bril BE60 0618 1674 9070 met vermelding "Louvain-laNeuve" en dit vóór 01 juni 2012.

Verdere info bij Jan Bril 02 523 18 54.

CANYON TEAM VLAANDEREN Voor meer informatie over de activiteiten: www.canyonteamvlaanderen.be 01 – 07/04/2012: Canyoningtreffen Alpes-Maritimes Dit is een treffen pur sang, er worden geen begeleidende monitoren in de canyons voorzien.

Monitoren zullen soms wel meegaan, maar niet als lesgever noch als begeleider! Iedereen die deelneemt aan het treffen wordt verwacht 99% zelfstandig canyoneer te zijn. Uiteraard is er een monitor ter plaatse die de streek goed kent, en die je eventueel kan adviseren bij de keuze van de af te dalen canyons. Keuze in functie van jouw niveau, het waterpeil, de meteo...

Canyon Team Vlaanderen zorgt voor een grote gezamenlijke tent die fungeert als “meeting point”, eetplaats, bar … Je persoonlijke slaaptent dien je wel te voorzien.

De optie “Vol Pension” wordt mogelijks voorzien. Dan kan je genieten van ontbijt met warme drank, broodje voor ’s middags (zelf samen te stellen) en een uitgebreid avondmaal (zonder drank). Er bestaat ook een kans dat we op de camping kunnen eten, correcte info volgt hieromtrent eind februari. Drank vóór, tijdens en na het avondeten worden voorzien door Canyon Team Vlaanderen. De afrekening gebeurt op het einde van de week.

Belangrijk: iedereen dient wel zijn/haar eigen drinkbeker, soepkom, bord en bestek mee te nemen!!!

Meer informatie op www.canyonteamvlaanderen.be 07 – 14/04/2012: Canyoningtreffen Madeira Het treffen voor gevorderden is volledig kostendelend.

Inbegrepen: dit treffen is kostendelend. We huren een grote vakantiewoning (met een beetje geluk en als de prijs het toestaat met zwembad :-)). De kosten van de auto's, het verblijf en het eten worden gedeeld.

Niet inbegrepen: vlucht van/naar Madeira, volledige canyoning uitrusting (incl. touwen).

21 – 27/04/2012: In navolging van het treffen in Nepal van 2011, gaat er ook dit jaar een “Rendez-vous International Canyon” door. Ditmaal in de Serra da Canastra, Brazilië.

Dit Internationale treffen staat open voor iedereen die voldoende ervaring heeft om zelfstandig technische canyons af te dalen en wie zin heeft

om een week canyons af te dalen met canyoneers van over de hele wereld. Meer informatie vind je terug op de site van de organisatie http:// ricbrazil2012.org/ of op de facebook pagina.

Prijzen voor deelname zijn voorlopig nog niet bekend. De vlucht naar Sao Paolo kost ongeveer 680 euro met Swiss Air en duurt een kleine 15 uur. Verdere info volgt via www.canyonteamvlaanderen.be 27/05/2012: Opleidingsstage wildwaterzwemmen Arras Door voldoende technische kennis en een goede voorbereiding kunnen we ervoor zorgen dat canyoning niet zo'n extreem gevaarlijke sport is als de naam die ze soms heeft. Een wildwaterstage is de ideale mogelijkheid om in veilige omstandigheden de kracht van water te leren kennen en je eigen grenzen hierin af te tasten.

In een artificiële waterloop wordt letterlijk 'wild water' gecreëerd met behulp van pompen.

Vooral kayakers trainen in deze bassins maar ook voor canyoneers is dit een superinteressante training.

Een parcours kunnen volgen, over of uit een stroming geraken, een ploeglid redden in het water of van langs de kant, jezelf van je touw bevrijden … het zijn allemaal zaken die in een canyon levensnoodzakelijk kunnen blijken.

Wildwaterzwemmen is bovendien en vooral ook een heel plezante, uitdagende en inspannende activiteit!

Limburgse Bergsportvereniging Voor meer informatie over de activiteiten: www.klimburger.be

30/04/2012: Info-avond Hemelvaartklimtreffen Tussen 20.00u en 21.00u in cafetaria van Olympia (Hasselt) 06/05/2012: GR-wandeling – Membach (GR 573) Afstand: 22 km.

Wandelleiders Ronny Pecinovsky en Luc Machiels 06/05/2012: Wandeling – Anseremme Afstand: ca.20 km. Vertrek wandeling om 10.00u aan de kerk St. Anne te Anseremme.

Wandelleider Jef Nulens – 011 21 00 05 of 0474 68 40 01 13/05/2012: Jeugdklimschool – Durnal 13/05/2012: Klimschool – Hotton 13/05/2012: Klimschool 3de jaars – Corphalie 7 – 20/05/2012: GR-wandelweekend Zwarte woud Zwarte Woud Trajecten van Westweg en Schluchtensteig.

Wandelleiders Michel Wenmaekers en Luc Machiels.

17 – 20/05/2012: Hemelvaartklimtreffen Bourgogne Info via info@klimburger.be of op info avond 30 april 26 – 27/05/2012: Jeugdklimschool weekend 02/06/2012: Klimtreffen 03/06/2012: GR-wandeling Hasselt – Diepenbeek (GR 564) Halve dag tocht – Afstand: 10 km.

Hasselt (Sluis van Godsheide) – Diepenbeek Dit is een rolstoelvriendelijke tocht!

Wandelleiders Luc Machiels en Rudy Steyls.

07 – 09/04/2012: Klimtreffen – Fontainbleau 15/04/2012: GR-wandeling – Neerpelt Hageven (GR 564) Afstand: 24 km.

Wandelleiders Willy Vandaele en Rudy Steyls 15/04/2012: Wandelig – Sint Joris Weert Wandeling door de Dijle- en Laanvallei – Afstand: ca 23 km. Vertrek wandeling om 09.30u parking Brigand Scouts, Beekstraat te Sint-JorisWeert​.

Wandelleider Marinus Nelissen – 011 88 36 38 of 0476 95 74 75 of marinus.nelisse​n@skynet.be 20/04/2012: Klimschool materiaalavond 22/04/2012: GR-wandeling Borgloon – Broekem (GR 564 en GR 128) Halve dag tocht – Afstand: 10 km.

Wandelleider Bernadette Vanwalle 22/04/2012: Jeugdklimschool – Yvoir

03/06/2012: Open klimdag – Hotton Voor leden en niet-leden die geïnteresseerd zijn in een kennismaking met het rotsklimmen. Begeleiding aan de rotsen tussen 10.30u en 16.00u.

Raadpleeg de website voor voorwaarden en eventuele wijzigingen 10/06/2012: Klimschool – MLD 17/06/2012: Conditiewandeling door de valleien van de Salm en de Amblève Afstand kleine wandeling: 22 km, en de conditiewandeli​ng: 32 km.

Vertrek wandeling om 09.00uop de parking zwembad, Avenue de Salm 170 te Trois-Ponts.

Wandelleider Roland Buntinx – 0475 54 42 95 – roland.buntinx@​telenet.be 24/06/2012: Jeugdklimschool – Les Awirs

VLAAMSE BERGSPORT WAASLAND

22/04/2012: Klimschool – Durnal 22/04/2012: Klimschool 3de jaars – Corphalie 27/04/2012: Clubavond EHBO Om 20.00u in stedelijk sportcentrum Genk

Voor meer informatie over de activiteiten: www.bergsportwaasland.be 31/03 – 07/04/2012: VBW Alpine School: Toerskistage Andermatt Stefan Huylebroeck – 0494 78 72 58 –

7

stefan.huylebroeck@mobistar.be Rik De Clercq – 0486 13 44 00 – rik.de.clercq1@pandora.be 01/04/2012: dagwandeling Vlaamse ardennen – Geraardsbergen Jean-Pierre Longerstay – 0476 41 30 26 – jp.longerstay@belgacom.net 11 – 15/04/2012: Paaseistage Jeugdklimmen 10-16 & Jeugdklimmen 16+ Met overnachting in de Chaveehut.

Wim – 0478 20 59 69 – wim.verberckmoes@belgacom.net 21/04/2012: Klimschool KVB3 – Durnal (09.30u) Nick Van Keer – 0479 32 46 92 – nick.vbw@skynet.be Tom Weyn – 0498 83 74 93 – tomweyn@telenet.be 21/04/2012: Open klimdag – Pont-à-Lesse (09.45u) André Baert – 0488 87 48 56 – andre.baert@telenet.be 21/04/2012: Jeugdklimmen 16+ – Durnal (09.30u) Wim – 0478 20 59 69 – wim.verberckmoes@belgacom.net 22/04/20121: Klimschool KVB3 – Ecologisch rotsbeheer (werkdag) (09.00u) Nick Van Keer – 0479 32 46 92 – nick.vbw@skynet.be Tom Weyn – 0498 83 74 93 – tomweyn@telenet.be 24/04/2012: Jeugdklimmen – Buitenklimmuur Bornem-Breeven (19.00u) Wim – 0478 20 59 69 – wim.verberckmoes@belgacom.net 12/05/2012: Jeugdklimmen – Durnal (09.30u) Wim – 0478 20 59 69 – wim.verberckmoes@belgacom.net 12/05/2012: Klimschool KVB3 – Durnal (09.30u) Nick Van Keer – 0479 32 46 92 – nick.vbw@skynet.be Tom Weyn – 0498 83 74 93 – tomweyn@telenet.be 12/05/2012: Open klimdag – Marche-les-Dames (09.45u) André Baert – 0488 87 48 56 – andre.baert@telenet.be 13/05/2012: Jeugdklimmen 16+ – Dave (09.30u) Wim – 0478 20 59 69 – wim.verberckmoes@belgacom.net 13/05/2012: Klimschool KVB3 – Dave (09.30u) Nick Van Keer – 0479 32 46 92 – nick.vbw@skynet.be Tom Weyn – 0498 83 74 93 – tomweyn@telenet.be 13/05/2012: Open klimdag – Dave (09.45u) André Baert – 0488 87 48 56 – andre.baert@telenet.be

8

16 – 20/05/2012: Wandelhappening Westerwald – Nistertal Robert Verberckmoes – 03 770 64 83 – vbwaas@skynet.be 22/05/2012: Jeugdklimmen – Buitenklimmuur Bornem-Breeven (19.00u)

Wim – 0478 20 59 69 – wim.verberckmoes@belgacom.net 02/06/2012: Klimschool KVB3 – Marche-lesDames (09.30u) Nick Van Keer – 0479 32 46 92 – nick.vbw@skynet.be Tom Weyn – 0498 83 74 93 – tomweyn@telenet.be 03/06/2012: Klimschool KVB3 – Yvoir (09.30u) Nick Van Keer – 0479 32 46 92 – nick.vbw@skynet.be Tom Weyn – 0498 83 74 93 – tomweyn@telenet.be

29/04/2012: Lesdag outdoor – KVB3 & KVB4 – Durnal Afspraak: 10.00u aan het massief Info : karl.vansteenkiste@usa.net 05 – 06/05/2012: Lentebivak Info: peter.degrijze@pandora.be 06/05/2012: Wandeling te Drongen-Baarle Afspraak: 09.15u op de parking aan de Kerk van Drongen-Baarle Info: lucbiebouw@hotmail.com

03/06/2012: Open klimdag – Carriere Les Awirs (09.45u) André Baert – 0488 87 48 56 – andre.baert@telenet.be

12/05/2012: Lesdag outdoor – KVB4 – Dave Afspraak: 10.00u aan het massief Info: karl.vansteenkiste@usa.net

10/06/2012: Dagwandeling (2 lussen) (09.30u en 13.30u) “De oude statie” Buitenstraat 1, De Klinge.

Robert Verberckmoes – 03 770 64 83

13/05/2012: Lesdag outdoor – KVB3 & KVB4 – Yvoir Afspraak: 10.00u aan het massief Info: karl.vansteenkiste@usa.net

14/06/2012: Klimschool KVB3 – Buitenklimmuur Bornem-Breeven (19.00u) Herhalingsles.

Nick Van Keer – 0479 32 46 92 – nick.vbw@skynet.be Tom Weyn – 0498 83 74 93 – tomweyn@telenet.be

17 – 20/05/2012: Verlengd boulderweekend in Fontainebleau Info: leo.vanreybrouck@vrplastics.be

17/06/2012: Open klimdag – Beez (09.45u) André Baert – 0488 87 48 56 – andre.baert@telenet.be 24/06/2012: Klimschool KVB3 – Durnal (10.00u) – Evaluatie 1 Nick Van Keer – 0479 32 46 92 – nick.vbw@skynet.be Tom Weyn 0498 83 74 93 – tomweyn@telenet.be 24/06/2012 of 01/07/2012: Jeugdklimmen 16+ – locatie nog te bepalen (09.30u) Wim – 0478 20 59 69 – wim.verberckmoes@belgacom.net

WEST-VLAAMSE BERGSPORTVERENIGING Voor meer informatie over de activiteiten: www.westvlaamsebergsportvereniging.be 08 – 14/04/2012: Skiën – La Plagne Info: hansvanlancker@fulladsl.be 15/04/2012: Jeugdklimmen – Rotterdam Info: stijn.hinnekens@telenet.be 21/04/2012: Lesdag indoor – KVB3 & KVB4 Info: karl.vansteenkiste@usa.net 21/04/2012: GPS cursus gevorderden Info: lucbiebouw@hotmail.com 22/04/2012: GPS cursus initiatie beginners Info: lucbiebouw@hotmail.com 22/04/2012: Jeugdklimmen – outdoor Dave Info: stijn.hinnekens@telenet.be 28/04/2012: Hooggebergtedag – Marche les Dames Afsraak: 10.00u aan het wachtlokaal Info: thomas.de.bevere@skynet.be

26 – 27/05/2012: Mountainbike te La Roche Info: peter.degrijze@pandora.be 02 – 03/06/2012: Oriëntatie cursus Info: lucbiebouw@hotmail.com en/of heidi.hooghe@scarlet.be 03/06/2012: Jeugdklimmen – Outdoor Yvoir Info: stijn.hinnekens@telenet.be 10/06/2012: Wandeling Info: lucbiebouw@hotmail.com 16 – 17/06/2012: Wandelingweekend Info: lucbiebouw@hotmail.com 17/06/2012: Lesdag outdoor – KVB3 & KVB4 – Pont-à-Lesse Afspraak: 10.00 uur aan het massief Info: karl.vansteenkiste@usa.net 30/06/2012: Jeugdklimmen – Outdoor Pont-àLesse Info: stijn.hinnekens@telenet.be

UP 2 DATE Kortingen in buitensportzaken voor KBF-leden bij onze KBF-partners: Kampeerder 2 (Antwerpen): 8 % (d.m.v. tegoedbon) De Berghut (Hamme): 10 % (d.m.v. tegoedbon) TRAXS (Hasselt): 5 % Mounteq: 10% Altiplano Books (online-shop): 10 % (KBF registreren met lidnummer) bij anderen: AS Adventure (diverse filialen): 5 % Avventura (Gent): 10 % Avventura (Brussel): 10 % Avventura (Brugge): 10 % Atlas & Zanzibar (Gent): 5 % Trekking (Aalst): 5 % Base Camp (Nijlen): 10 % voor KBF-leden, 5 % (klantenkaart) voor niet-leden Horizon Buitensport (St.Niklaas): 5 % North Face Store (Antwerpen, Leuven, Hasselt): 5 % Into The Wild (Nieuwpoort) : 10 %

KBF-partners Winkels π K2 – Antwerpen (www.kampeerder.be)

π DE BERGHUT – Hamme (www.berghut.be)

π ALTIPLANO BOOKS – Gent (www.altiplanobooks.be)

π MOUNTEQSHOP – Desselgem (www.mounteqshop.be)

TE KOOP Bergschoenen BOREAL DRY LINE DAMES – type D, Maat 38, 1 x gebruikt Lichte, maar robuuste 3-4 seizoen bergschoen, geschikt voor winterbeklimmingen – technische trekkings, ijsklimmen …

Absolute waterdichtheid en ademend – 2,6 mm. Split leer en Lorica. HFS gepolsterde hielsysteem voor een perfecte passen. Rubberrand voor bescherming met laterale versterkingen voor torsiecontrole.

Boreal Mount FDS-3 met triple density rubber.

Plus 10 mm EVA-Pro tussenzool voor schokdemping en thermische isolatie. Technische Crampon compatibel.

Nieuwprijs: € 250 Vraagprijs: € 180 E-mail: valerievanderlooy@hotmail.com

Fotos Chaveehut De Chaveehut is op zoek naar foto's om in de Chaveehut gedurende een jaar ten toon gesteld te worden. Eventuele schenkingen van foto's worden ook in dank aanvaard.

Het formaat ligt liefst tussen 18x24 cm en 24x30 cm. Er wordt geen financiële vergoeding voorzien; er is enkel "eeuwige" dank en roem.

Ben jij bereid om zo een foto in bruikleen te geven of te schenken neem dan contact op met Gonda en Bart Vercruyssen-Martens via bart. vercruyssen@belgacom.net of 09/374 12 50 (na 19.00u).

Met dank bij voorbaat aan allen die de Chaveehut hiermee willen helpen.

Bart Vercruyssen, refugeverantwoordelijke

Verdelers π PETZL – ALPITEC (www.petzl.com)

π HAGLÖFS (www.haglofs.be) π ADIDAS EYEWEAR (www.adidas.com/eyewear)

π BEAL (www.beal-planet.com) Anderen π BELCLIMB

HET BOEK "OP WEG MET DE BELGISCHE ALPENCLUB" tweede druk In 125 blz. beschrijft Herman Bovée (voorzitter BAC van 1992 – 2001) wat bij beleefde vanaf de stichting Sectie Antwerpen in 1960 tot het einde van zijn voorzitterschap van BAC (Belgische Alpenclub).

(www.belclimb.net)

π ALPY vzw (www.alpy.be)

TE KOOP Vest Berghaus Gore-Tex – XCR (3 lagen) NIEUW! Model: Pinnacle III. Maat: XL Kleur: Blauw Nieuwprijs: € 449 Vraagprijs: € 250 Contact: Roger Volders – 0478 53 67 54 E-mail: voldersroger@yahoo.co.uk

AGENDA WEDSTRIJDKLIMMEN NATIONAAL 2011 – 2012

28/04/2012 (L'Escale)

YBC 3

13/05/2012 (Bleau)

Finals JBC

05 – 06/05/2012 (Entre Ciel et Terre)

Lead 12

05 – 06/05/2012 (Entre Ciel et Terre)

Speed 12

KBF ORGANISEERT DE SPORTTECHNISCHE MODULE LEIDEND TOT HET SPORTTECHNISCH BREVET INSTRUCTER B ROTSKLIMMEN Ben je initiator Sportklimmen? Ben je in het bezit van een palmares van minimum 10 alpine rotskoersen van minimum niveau D en minstens 8 touwlengtes? Beheers je het niveau 6a? Wil je in een intensieve opleiding je kennis aanzienlijk uitbreiden en die later ten dienste stellen van andere klimmers? Dan is deze opleiding iets voor jou!

De opleiding begint met het behalen van het sporttechnisch brevet bij KBF, waarvoor een specifieke cursus georganiseerd wordt.

Praktisch Periode: 18 april tot 17 september 2012, combinatie van weekavonden, weekenddagen en een vierdaagse stage in Valle dell'Orco (Italië), afgesloten met een eindproef en schriftelijk examen.

Deelnameprijs: 330 euro (omvat onkosten lesgevers, lesteksten, 4 dagen halpension tijdens buitenlands gedeelte) Meer informatie?

Contacteer het KBF-secretariaat (Koen Hauchecorne, 03/830 75 04, koen.hauchecorne@klimenbergsportfederatie.be) Na het behalen van dit sporttechnisch brevet, dien je nog 3 verschillende cursusonderdelen te volgen bij het BLOSO.

Hij grasduinde in alle verslagen van de vergaderingen en alle tijdschriften BOBA’s (Berg Op-Berg Af ) om de geschiedenis zo nauwkeurig mogelijk weer te geven. Zijn hoofddoel was een ode te brengen aan alle mensen die zich voor de Belgische Alpenclub hebben ingezet en in de vergetelheid dreigden te geraken.

Geïnteresseerden kunnen het boek bestellen via herman.bovee@telenet.be.

Prijs : € 19 (+ eventueel € 3,5 verzendingskosten) te storten op rek nr. 000 0510376 59 van Bovée Herman, Eksterlaar 225,2100 Deurne met vermelding 'boek'.

Geïnteresseerden kunnen het boek al bestellen via herman.bovee@telenet.be

9

ALPIENE ERVARING OPDOEN: 10 BEKLIMMINGEN WALLIS Dit compacte boekje omschrijft een tiental normaalroutes op drie- en vierduidenders in de Walliser Alpen. Deze 10 routes staan vaak op het verlanglijstje van de beginnend bergbeklimmer.

De auteurs, Koen Hauchecorne, Bart Overlaet en Helmuth van Pottelbergh,hebben gemerkt dat er bij veel van deze mensen behoefte is aan een ander type alpiene literatuur. Literatuur die net iets meer ondersteuning biedt dan de klassieke alpengidsjes.

De KBF heeft een compleet aanbod stages met als doel zelfstandig bergbeklimmers op te leiden. Het volgen van een stage heeft als doel de bergbeklimmer alles aan te leren om zelfstandig op pad te gaan. Bij het plannen van je eerste beklimmingen dien je echter veel en verschillende keuzes te maken, informatie als specifieke gevaren, een marsplan, nuttige tips … die je niet onmiddellijk in de klassieke gidsjes terugvindt.

10 BEKLIMMINGEN ALPIENE ERVARING OPDOEN

wallis

Dit boekje, ‘Alpiene ervaring opdoen: 10 beklimmingen Wallis’ biedt welkome ondersteuning door routespecifieke aandachtspunten te beschrijven. Ook wijzigingen in het routeverloop als gevolg van de klimaatverandering komen aan bod. Per route vind je eveneens een volledig gedetailleeerd marsplan als nuttige tips en gevaren.

Het boekje is dus een goed startpunt voor wie na het volgen van alpiene cursussen stap voor stap en op veilige wijze zijn of haar alpiene carrière wil vervolgen. Ook voor gevorderde en ervaren alpinisten is het een inspiratiebron om nieuwe beklimmingen te ontdekken.

KONGOR Dit boek ‘Alpiene ervaring opdoen: 10 beklimmingen Wallis’ is een eerste uitgave van Kongor. Kongor is in een organisatie voor gepassioneerde klimmers en bergsporters die veelgevraagde gespecialiseerde boeken, gidsen of andere publicaties uitbrengt, die klimmers en bergsporters kan helpen om hun sport beter te beoefenen. Meer info vind je op kongor.be.

Heb je een goed idee voor een bergsportpublicatie? Wens je je expertise te delen via een interessant boek? Heb je een vlotte pen en denk je er al lang aan om iets te publiceren rond bergsport? Wij zijn steeds op zoek naar originele, kwaliteitsvolle inbreng. Laat ons iets weten via info@kongor.be.

KOEN HAUCHECORNE - BART OVERLAET - HELMUTH VAN POTTELBERGH

KBF heeft een partnership aangegaan met Kongor. Alle KBF leden kunnen het boek online via de KBF shop aankopen aan een aankoopprijs van 19 euro.

Tot en met 1 juni loopt een voordeelactie, portkosten voor verzending worden niet aangerekend. Voor 19 euro krijg je het boek bij je thuis opgestuurd.

11

SCOTTISH WINTER CLIMBING, THE BOLLOCKS !

Elke klimmer heeft ooit wel al eens iets gelezen over Schots winterklimmen en stelt zich waarschijnlijk dan onmiddellijk de Ben Nevis voor, klimmen in een ijskoude sneeuwstorm, mistig weer of rampzaliger, een combinatie van dit alles. Wel ‘Scottisch Winter Climbing’ heeft daar iets van weg maar is ook veel meer. Op uitnodiging van de BMC hadden we het voorrecht ons een week lang, samen met andere klimmers wereldwijd, onder te dompelen in het Schotse winterklimmen.

12

Zoals de naam het zegt speelt alles zich voornamelijk af in Schotland. Iedereen kent Ben Nevis en haar bekende gully’s, echter hiernaast bestaan er een 20-tal grote populaire gebieden en een 50-tal kleinere, meestal meer afgelegen, min of meer verspreid over heel Schotland. Wat ze allemaal gemeen hebben is een lange aanloop. In de Cairngorms, tussen Perth en Inverness, loop je een dik uur aan tot de eerste Coire’s (spreek uit als: ‘cworrées’) of rotsen. Dit massief is gekend om zijn korte aanlooptijd.

Schots winterklimmen biedt zowel klimroutes aan op ijs, sneeuw, rots of een mixe van deze terreinen. Een waterval van 6 touwlengtes, een sneeuwcouloir van 400m of een klimroute van 60meter enkel op rots, onderverdeeld in drie lengtes van 20meter (!), dit alles valt onder ‘Scottisch Winter Climbing’. Voor al deze routes bestaat één quotatiesysteem dat bestaat uit een Romeins en een Arabisch cijfer. Het eerste cijfer, van I tot XI geeft de algemene moeilijkheid weer. Het tweede cijfer, van 1 tot 11, geeft de technisch moeilijkste pas weer. De algemene moeilijkheid heeft vooral te maken met het engagement en mogelijkheid van plaatsen van protectie. Voor sneeuw- en ijsterrein gaat de technische moeilijkheid tot 5-6, voor rotsterrein (voorlopig nu) tot 11. Een voorbeeld: Glover’s Chimney 200m III, 4 (Tower Ridge, Ben Nevis) = deze route start met een ijswaterval (3) gaat over in een sneeuwgully van 35°-40° (2-3) en eindigt in een nauwe schoorsteen (4).

Wat al deze beklimmingen gemeen hebben is de manier van beveiligen.

Boorhaken zijn er onaanvaardbaar en routes worden geopend van beneden uit. In sommige klassieke beklimmingen is er sporadisch een slaghaak te vinden doch alles wordt afgezekerd met mobiele zekeringsmiddelen. In de

eerste plaats vooral klemblokjes (nuts) en hexcentrics, in ijsterrein ijsvijzen en soms ijshaken (kunnen handig zijn in bevroren turf ). Gezien de rots meestal verijst of besneeuwd is pakken friends meestal niet goed. Ook de stand wordt altijd opgebouwd met mobiele zekeringsmiddelen. Hier komt nog bij kijken dat barsten veelal bevroren of ondergesneeuwd zijn. Kuisen is dus de boodschap! Het vergt heel wat ervaring om een neus te hebben voor potentieel interessant ondergesneeuwde barsten. Vijf barsten kuisen en tot de conclusie komen dat geen van allen geschikt is voor een zekering is in het begin frustrerend. Winterklimmen in Schotland vergt dus engagement, maar in alle terreinen (van sneeuw, ijs tot rots) kan je eenvoudige lengtes klimmen reeds vanaf één touwlengte zodat je rustig kan starten en wennen aan deze specifieke manier van klimmen.

Dit Schots winterklimmen heeft veel eigenschappen gemeen met het alpiene klimmen in hooggebergte (zelf alle standen en tussenzekering plaatsen, sneeuw- ijs- of mixte terrein) doch het leunt ook dicht aan tegen het sportklimmen. Verschillende beklimmingen bestaan slechts uit één of twee touwlengtes waar de nadruk vooral ligt op de prestatie. Het is dus perfect mogelijk dat je je met de auto verplaatst naar een klimgebied (2 tot 3uur rijden) om dan na een lange aanloop (2 tot 3uur wandelen) een route te gaan klimmen van 2 touwlengtes terwijl je evengoed in hetzelfde gebied lijnen kunt klimmen van 300m tot 500m. De voorkeur kan dus ook uitgaan naar technisch zeer moeilijke en korte lengtes in plaats van langere eerder klassieke routes. De manier waarop deze korte routes worden besproken is identiek aan het sportklimmen. Elke pas en/of crux wordt uitvoerig besproken.

Met handen en voeten wordt uitgelegd op welke manier je je ijsbijl en

stijgijzer plaats in die barst of richel. Het Schots winterklimmen heeft ook een echte klimgemeenschap met websites en blogs waar de prestaties en condities op de voet worden gevolgd. De gemeenschap zorgt voor een onderlinge positieve concurrentie wat maakt dat de laatste jaren zowel het aantal klimmers als de prestaties zijn toegenomen. Gezien het potentieel aan rotswanden worden er wekelijks nieuwe routes geopend. In populaire bestaande klimgebieden is er ook nog ruimte om nieuwe routes te openen. Wat ons ook opviel is dat zowel jongere als oudere klimmers heel gepassioneerd klimmen en zeer stevige prestaties neerzetten.

In technisch moeilijkere klimroutes wordt er zeer traag geklommen. Hoe moeilijker de technische graad, hoe moeilijker uiteraard ook om je voor te bewegen maar evengoed om je tussenzekeringen te plaatsen. Zeker als je weet dat veel barsten en spleten ondergesneeuwd of verijst zijn. Het is dus niet ongewoon dat je 1 tot 4uur doet over één touwlengte. Niet te vergeten is dus warme kledij voor de zekeraar, elke klimmer heeft er een ‘belay jacket’, niet in dons maar wel synthetisc (genre thermaloft of primaloft) omdat dons bij vochtig weer nat wordt en slecht of niet meer isoleert.

Gezien de Britten meestel een regenachtige zomer hebben is de winter hun klimseizoen. Bij sneeuw, mist, hagelbuien of zelfs storm … kan er immers geklommen worden zolang de temperatuur niet te positief is. Er wordt dus geklommen in (zeer) slecht weer (windstoten van 60 - 80km/u, mist, sneeuw …) en daar zijn ze fier op. Ze steken al te graag door dat dit typisch is voor Schots winter klimmen, hoe slechter het weer, hoe riskanter de beklimming, hoe meer fun. De Britten zijn dol op enig drama en enig ‘machismo’ zit er wel ingebakken. Doch gezien de lange maar meestal makkelijke aanlopen en de mogelijkheid om korte lengtes te klimmen kan je bij te slecht weer de beklimming meestal zonder veel moeilijkheden stoppen. Je oriëntatievaardigheden moeten wel op punt staan. De zichtbaarheid kan heel slecht zijn. In de klimgidsen staat heel uitvoerig beschreven hoe je van de top bij slechte zichtbaarheid afdaalt, vooral voor de Ben Nevis. Hiervoor heeft de MCS (Mountaineering Council of Schotland – de Schotse Klim- en Bergsportfederatie) zelfs speciaal flyers gemaakt die je ter plaatse in hutten of winkels vindt.

Schots winterklimmen kan gezien worden als een afzonderlijk tak van bergsport waarvoor specifieke vaardigheden noodzakelijk zijn. Maar ook klimmers met beperkte alpiene ervaring kunnen er genieten van deze unieke discipline mits ze open staan voor de Schotse weersomstandigheden.

Plan je een klimuitstap naar Schotland in de winter bereid je dan goed voor en start met eenvoudigere routes alvorens je te wagen in de zwaardere mixte-routes.

Gorik Dirix

Praktisch Zowel uitgeverij Cicerone als de Scottish Mountaineering Club (SMC) hebben verschillende klimgidsen. De SMC hebben een overzichtstopo ‘Scottich Winter Climbs’ met een selectie van beklimmingen verspreid over de belangrijkste klimgebieden. Daarnaast hebben ze per klimgebied uitgebreide topo’s (www.smc.org.uk). Topo’s kan je ook in enkele bergsportzaken kopen en bestellen.

Met de wagen kan je via de overzetboot (Duinkerke of Calais – Dover) of tunnel. De overzetboot is meestal goedkoper maar langer (2 uur). Van Dover tot Aviemore is het 1 100km. Je kan ook vliegen op Inverness.

Naast standaard klimmateriaal zijn enkele slaghaken, een set hexcentrics, ijsvijzen en eventueel ijshaak zeker noodzakelijk. Tijdens het klimmen moeten je ijsbijlen bevestigd zijn aan je klimgordel, dit kan met een hulptouw maar verschillende merken hebben er ook een speciaal systeem voor ontwikkeld. Een sluitende skibril is ook handig om de sneeuwbuien en spindrift te trotseren. Reservehandschoenen zijn praktisch, als je budget het nog toelaat zorgt een ‘belay jacket’ ervoor dat je er uit ziet als een echte local.

Enkele interessante websites en blogs: http://www.scottishwinter.com/ http://blog.westcoast-mountainguides.co.uk/ http://scottishwinterroutes.com/

13

THE INCREDIBLE HULK

TWEE VLAMINGEN OP JACHT IN DE HIGH SIERRAS

Het is pas sinds enkele jaren dat The Incredible Hulk in de internationale klimwereld naambekendheid aan het verwerven is. De populariteit van deze prachtige locatie kreeg bovendien een heuse boost nadat er vorig jaar een filmpje online kwam waarin de oude rot in het vak, Peter Croft, samen met highballqueen, Lisa Rands, Venturi Effect 5.12+ onder handen neemt. Dit is een 10 lengtes lange route hoofdzakelijk bestaande uit vingerbarsten. Tijdens onze drie maand durende trip doorheen Canada en de U.S.A. kwamen de beelden terug bovendrijven, en aangezien Yosemite onze laatste bestemming zou worden, konden we niet anders dan een bezoekje brengen aan de Hulk, die vlakbij lag.

14

Gelegen op 2700 m hoogte, vormt de Hulk een prima alternatief voor zij die de hitte in Yosemite Valley willen ontvluchten maar geen zin hebben om dat alternatief te zoeken in Tuolumne Meadows, waar het klimmen hoofdzakelijk bestaat uit runouts op met knobs bezaaide dallen. De rots zelf is zeer solide en vergelijkbaar met die van Yosemite, maar wordt gekenmerkt door een iets ruwere structuur, en totale afwezigheid van enige off-width of chimney. Ideaal voor ons en anderen, die het soms toch beangstigende gefrul en gesqueeze in de wijdere barsten schuwen.

Bepakt met een gigantisch zware rugzak, volgestouwd met mondvoorraad voor vier klimdagen, begonnen we aan de instijg. Al gauw bleek dit geen sinecure te zijn. De topo beschrijft vaag de te volgen route en al gauw liepen we verloren in een moerasachtig gebied, op zoek naar een plaats om de rivier over te steken. Na lang ploeteren, veel gevloek en een paar natte schoenen konden we de overkant bereiken, om vervolgens aan de echte crux te beginnen: gedurende 2,5 mijl een weg vinden tussen losse blokken om 1000m hoogteverschil te overbruggen. How easy can it get?

Na 5 uur afzien kwam de Hulk binnen handbereik. Tim was reeds voorop gegaan en had een ideale bivakplek gevonden. Kapot kropen we in onze tent, klaar voor een rendez-vous met mister Hulk.

De topo beschrijft jammer genoeg slechts vier routes, waarvan twee echt de moeite waard waren voor ons: Sunspot Dihedral (5.11b) en Positive Vibrations (5.11a). Deze twee routes hebben ondertussen de status van überklassiekers verworven en zijn bijgevolg altijd bevolkt met klimmers van her en der. Aangetrokken door de grote oranje-rode vlek op de anders witte wand, zou Sunspot onze eerste route worden. De centrale en prachtige lengtes bestaan uit liebacking en handjamming met perfecte voeten, en de vermelding in de topo dat je de Rostrum in Yosemite omhoog moet kunnen cruisen als je deze route wilt aanvatten bleek pure quatsch te zijn. De mentale

crux voor mij was het spooky einde van de derde lengte: een groove van een 10-tal meter met weinig mogelijkheden tot het plaatsen van deftige pro.

Het 5.11b gedeelte bevond zich aan de start van de vijfde lengte. Een korte passage met twee boorhaken waarbij enkele nijpers moesten overwonnen worden. Volgens de topo was het inpikken van de setjes “committed”.

De tweede route werd Positive Vibrations, een 5.11a, die naar mijn mening harder aanvoelde en een grotere uitdaging vormde dan Sunspot. Na een tricky traversé in de tweede lengte, waarbij ik moest vermijden een losse schel af te trappen met mijn linkervoet, kon Tim de leuke stemming lengte met een finger liebacking sequentie op het einde aanvatten. De vierde lengte bestond uit een passage met handjams en cupped hands, waar ik vlot voorbij klom. Vertrekkende van niveau zero, geeft het enorme voldoening om na maanden hard werk de progressie bij mezelf te zien. Onze opmars werd al snel afgeremd door twee vrouwen voor ons, die reeds in de route bezig waren om 6 uur 's morgens en die wij inhaalden in de vijfde lengte na twee uur later vertrokken te zijn. Na wat gefoefel en verder een louche relais op cams, bereikten we zonder problemen de top.

Nu we de twee moeilijkste routes in de topo hadden afgewerkt, was het tijd om de routes te bekijken die we op internet hadden gevonden. Na wat googlen slaagden we erin de beschrijving van Venturi Effect, Airstream en Tradewinds terug te vinden. We wilden iets hard proberen en Airstream, met 5.13b de hardste route op de wand, leek hiervoor geschikt te zijn. De hardere lengtes bestaan uit face climbing en stemming, en zijn volledig behaakt. Een pak minder commitment dus. Na opnieuw te starten in Sunspot, buigt de route af naar rechts en traverseert onder een verzurend dak door. Even later kregen we de eerste 5.12c lengte, omschreven als “Mystery Stemming”, voorgeschoteld. Een kleine sequentie halverwege de route bleek

bijna onmogelijk te zijn. Er was blijkbaar ook een greep losgekomen op die plek, wat het enigma misschien kan verklaren. Hoe het ook zij, noch ik noch Tim konden de pas trekken, of beter gezegd stemmen. Toen er ook nog een koude wind opkwam, en na een blik geworpen te hebben op de volgende 5.13b lengte, nog vlakker en met nog minder grepen te bespeuren, hielden we het beiden voor gezien.Ik toch nog tevreden dat ik het dak lager in de route had kunnen trekken.

Op onze vierde en laatste dag stond Venturi Effect op het menu. Voor ik goed en wel vertrokken was in de route had ik het al opgegeven. De combinatie van weinig slaap en veel klimmen was blijkbaar nefast voor een succesvolle beklimming van een route met als eerste lengte een minuscule vingerbarst waarbij ik eerder de indruk had te boulderen dan te tradklimmen.

Twee andere klimmers die eveneens de route onder handen wilden nemen, en er overigens wat frisser uitzagen dan wij, raadden ons aan een gemakkelijkere route iets rechts van Venturi Effect te proberen. Zonder twijfel was Tradewinds de coolste route die we tijdens de vier dagen geklommen hebben, wat ik aanvankelijk niet dacht, toen ik in de eerste lengte een groove werd ingestuurd en pompaf mijzelf met behulp van gear door de crux moest sleuren. Het vervolg van de route was lengte voor lengte subliem. Vooral het korte oponthoud in de vierde lengte zal ons nog lang bijblijven. Toen het voor Tim duidelijk werd dat hij geen deftige pro kon steken in de komende meters en met het vooruitzicht een stuikske op dubieuze nuts te nemen tot in mijn nek, transformeerde mijn klimpartner in een standbeeld – en met de felle en tot op het bot verkillende wind ik ook trouwens. Nomen est omen, en dit gold voor alle routes waarvan de naam iets winderigs suggereerde.

Drie kwartier later en drie (= alle) koeken minder, vond Tim zijn ballen terug en klom de sequentie tot aan een verroeste plaquette. De twee laatste lengtes bleken de zotste te zijn van allemaal. Met op het einde van lengte 7 een obligatoire jeté vanuit een hoek naar een bak om de relais te bereiken, na eerst een ongelooflijke vingerbarst te klimmen, was de toon gezet voor de finale. Startend met een onderhandse barst traversée en een blanke wand voor de voeten, ging de route vervolgens over in een krachtige lieback sequentie en enkele fingerlocks. Na nog een traverse onder een dak door, eindigt de route met een 5.10 barst, die onmens zwaar aanvoelde door de ontstane touwwrijving in de traversées. Fysiek en mentaal dood, en met hielen in de fik heb ik het uiteindelijk gehaald, en kon in de Crow’s Nest na een gigantische oerkreet mijn tenen weer ademruimte geven. Klimmen kan toch zo plezant zijn. We hebben de confrontatie met de Incredible Hulk

overleefd en ik denk dat een tweede ontmoeting niet lang zal uitblijven, we hebben immers nog wat projecten af te werken.

Sam Vanden Driessche

Topo’s en andere informatie Wij hadden de topo “High Sierra Climbing” (Chris McNamara, 2004) ter onzer beschikking, maar bij nader inzien bleek deze te gedateerd en dus ontoereikend. De topo is gedeeltelijk te downloaden via de site www.supertopo.com. Hier vindt men ook de info terug over de aanloop naar de wand. Sinds 2004 is één en ander veranderd met betrekking tot de te volgen aanlooproute. Het Hoover Wilderness sign is zo even twee mijl eerder te spotten (de ‘wilderness’ werd uitgebreid), en de plaats waar men moet oversteken is niet ter hoogte van de beverdammen, maar eerder ter hoogte van een grote en gemakkelijk over te steken boomstam over de rivier, en vervolgens de rotsachtige helling op om zo te traverseren tot men Little Slide Canyon bereikt (rode pijlen). Zeer belangrijk als men zich enkele uren bushwacking en natte schoenen wil besparen.

Waar bovenstaande topo enkel informatie voorziet over Red Dihedral, Positive Vibrations en Sunspot Dihedral, geeft het veel algemenere “The High Sierra: Peaks, Passes, and Trails” (R. J. Secor, 2009) info over de meest recent geopende routes op de Hulk, waaronder Sun Burn 5.12+; Solar Flare 5.12+; Astrohulk 5.11a; Blowhard 5.12+; Eye of the Storm 5.12+ en the Polish Route. Het enige nadeel hier is dat er geen aparte topo voorzien is per route. Men moet het stellen met beschrijvingen per lengte en een overzichtsfoto van de wand. De gids is gedeeltelijk online te vinden via Google Books. Volgende sites vormen een enorme bron van informatie, en het is aan te raden deze te raadplegen voor men afzakt naar de Hulk.

• www.mountainproject.com/v/incredible-hulk/105852180 • dreaminvertical.wordpress.com/2009/10/15/incredible-hulk-toposand-information/ • www.summitpost.org/incredible-hulk/151833

Video's (om de speekselklieren aan het werk te zetten) • Venturi Effect: www.youtube.com/watch?v=rGA1vI2HxTs • Solar Flare: www.youtube.com/watch?v=sbqNDpgPvrg

15

COMMANDOTOUWEN

GOEMAN

Blikstraat 34, B-9340 Lede Tel.: 053-80.74.64 Fax: 053-80.45.29 commandotouwen.goeman@skynet.be

Producent van duurzame touwen Voor iedereen aan groothandelsprijzen!

Touw voor “Death-ride” en koordenpiste (20 mm) / Remtouw voor “Death-ride” (13 mm) / Klimtouw Goeman Dyn 11mm / Klimtouw Goeman Dyn 10,5mm / Semi-Statisch touw (11mm) - industriële hoogtewerken / Rappeltouw (9 mm) - tweelingtouw / Klimtouw (8,8mm) - dubbeltouw / Canyoning touw 10mm / Prussik touw (5 en 7mm) / Touwladders (lengte: 10m) / Touw voor arboristen: 13mm - 18mm Ook ander klimmateriaal is bij ons te bekomen Ref: leverancier van het Belgisch leger - UIAA en CE-labels

ROCKS ON TOUR 2011

Een rondreizende klimzaal op tournée De klimsport in de picture zetten, dat was de doelstelling van de eerste editie van Rocks On Tour. Het concept was eenvoudig: we lokken de mensen niet naar de klimzaal maar we gaan met de klimsport naar de mensen toe. Met Rocks On Tour blijven we immers niet binnen de muren van een klimzaal maar komen we met de klimsport naar buiten.

Met een weide in Hotton, het strand van Westende en de Groenplaats in Antwerpen werden drie unieke locaties gevonden, waar je in openlucht kon genieten van een klimsessie. De boulders werden zodanig ontworpen dat ze demonteerbaar en verplaatsbaar zijn, en zo gingen ze samen met de valmatten op drie camions van locatie naar locatie.

De wedstrijdklimmers zorgden voor spektakel in het wedstrijdcircuit met een manche op elke locatie met Jurgen Lis bij de mannen en Magali Hayen bij de vrouwen als eindwinnaars van Rocks On Tour 2011. De toevallige voorbijganger kon de sfeer van de klimsport eens opsnuiven en kreeg de kans om ook zijn kans te wagen op de kunstmatige boulders.

GO WILD HOTTON Rocks On Tour opende op het avonturenfestival GO WILD (www.go-wild. be). Op dit avontuurlijk sportfestival kan je allerlei avontuurlijke sporten beoefenen zoals kayak, slackline, mountainbike, oriëntatielopen,… en uiteraard ook klimmen.

Op de klimrotsen van Hotton kon je een cursus KVB1 of KVB2 volgen, maar de blikvanger van het festival was de finale van de bouldercompetitie op zaterdagavond. Na een actieve dag genoten de festivalgangers van een bbq op het festivalterrein terwijl de finalisten van de bouldercompetitie in de spots stonden.

De 300 enthousiaste toeschouwers zagen bij de mannen een strijd tussen de Roemeen Gabriel Pavel, de Nederlander Wolter Westdijk en Jurgen Lis. Jurgen klom uiteindelijk onze buitenlanders naar huis. Bij de vrouwen kon Magali Hayen het Nederlandse talent Mithe Van Lieren afhouden.

BLEAU BEACH WESTENDE Na het festival verhuisden de boulders van de Ardennen naar de Vlaamse Kust voor een nieuw avontuurtje aan de “beach”. De boulders werden opgebouwd op het strand van Westende waar ze 5 maanden bleven staan

onder de naam “Bleau Beach Westende”. De West-Vlamingen hadden voor de zomerperiode een openluchtklimzaal op het strand.

Andere klimmers konden dan weer een uitstapje naar zee combineren met een bezoekje aan “Bleau Beach Westende”. Toeristen keken eerst raar op als ze van op de dijk de klimtorens zagen. Uit nieuwsgierigheid kwamen ze kijken en konden ze zelf klimschoenen aantrekken en eens proberen.

Beach Boy’s Tom De Meester en Sven Van Cleemput openden heel de zomer de openluchtklimzaal en zorgden voor de begeleiding van schoolgroepen. Bij het vele regenweer was het afzien maar bij mooi weer genoten ze van achter hun strandbar.

In september stond er met Rocks@westende de tweede manche van het Rocks On Tour-circuit op het programma. Nicolas Farcy haalde het in een spannende finale net voor Loïc Timmermans.

Bij de vrouwen was Magali Hayen opnieuw te sterk voor Liesbeth Wulteputte. Liam Thijs bij de jongens en Dawn Claeijs bij de meisjes toonden zich de sterksten bij de jeugd.

Tibo Van Speybroeck zorgde met een achterwaartse salto in de slacklinecontest voor het spektakel.

ROCKS@ANTWERPEN Eind september hielden de boulders uiteindelijk halt op de Groenplaats in Antwerpen. Hier waren de weergoden ons wel goed gezind want een heerlijk nazomers zonnetje was de hele tijd van de partij.

Met de Groenplaats was gekozen voor een unieke locatie met heel wat toevallige voorbijgangers die toch eens een kijkje kwamen nemen.

Heel wat klimmers zakten zaterdag af naar de Groenplaats en kregen er 30 nieuwe boulders voorgeschoteld in de kwalificaties. Bij de heren won Jurgen Lis voor het jonge talent Ignace Debreyne en Antwerpse klimmer Marius Oniga. Met zijn overwinning won Jurgen Lis het eindklassement van Rocks On Tour. Bij de vrouwen vervolledigde Magali Hayen haar hattrick en was dan ook de logische eindwinnaar van Rocks On Tour. De jeugd kwam zondag in actie.

Bij de vrouwen was er een ex aequo voor het trio Dawn Claeijs, Celine Cuypers en Chloé Caulier.

En bij de heren ging het duo Manolo Debreyne en Liam Thijs met de overwinning lopen. Naast het succesvolle wedstrijdcircuit kwamen er zo’n 500 klimmers naar de Groenplaats om er op deze unieke locatie eens te klimmen en ook de Antwerpse jeugd genoot van de klimboulders waarbij zo’n 400 kinderen met de school kwamen klimmen.

ROCKS ON TOUR 2012 Na het succes van het eerste jaar komt er in 2012 een tweede editie van Rocks On Tour.

Vanaf de Paasvakantie staan de klimboulders terug op het sportstrand van Westende. Tussen 5 en 10 oktober brengen we terug een bezoekje aan de Groenplaats. Bij elke manche is er een apart jeugdklassement. Alle informatie via: www.rocksontour.be Bert Geerinckx

17

VERZONKEN DORP IN DE PYRENEEËN

© Eddie Daems

In de 20ste eeuw werden in onze Europese gebergten verschillende stuwdammen aangelegd, die intussen hun nut bewezen hebben. Maar de totale kost die deze constructies meebrengt werd nog nooit in kaart gebracht. Hoeveel personen kwamen zonder huis te zitten en op welke manier? Sommigen zagen hun huis verdwijnen onder het water, anderen werden hun huis uitgejaagd zodat bulldozers ze met de grond gelijk konden maken. Totale dorpen werden overspoeld, afgebroken of verlaten. De architectuur en de tradities van de dorpen gingen verloren en hechte gemeenschappen werden uit elkaar gehaald om elders een nieuw leven te herbeginnen. Een gedwongen keuze zonder de mogelijkheid om terug te keren.

18

Samen met de huizen verdwenen ook hectaren bossen, velden, weiden en akkers onder water. Het natuurlijk regime van de rivieren veranderde en de biodiversiteit verdween. Een groot aantal plantensoorten, bomen en dieren zijn met uitsterven bedreigd. De artificiële stijging van het water aan het begin van de zomer is negatief voor de kiemende vegetatie en broedplaatsen van vogels op de oevers, en de uitstoot van grote hoeveelheden bezinksel tijdens operaties om de stuwdam te kuisen heeft grote gevolgen voor de vis fauna en waterkwaliteit.

Wanneer we de ecologische aspecten, het verlies van een historisch-artistiek patrimonium en het menselijk leed optellen is het duidelijk dat stuwdammen niet alleen tot ontwikkeling en vooruitgang leiden, maar dat er serieuze problemen mee gepaard gaan.

Deze hydraulische politiek speelde een beslissende rol in het ontvolkingproces in Aragón. Veel gezinnen werden gedwongen te emigreren. Een eerste schatting toont ongeveer 4000 personen die zonder huis kwamen te zitten, 30 dorpen die onbewoond werden en 8 à 9 hectaren bossen, velden, weiden en akkers die onder water blijven.

Nog steeds strijdt een deel van de bevolking tegen deze politiek om te voorkomen dat nog meer schade wordt aangericht. Tal van bewegingen en organisaties werden opgericht. Wij bespreken hier twee dorpen uit de regio Sobrarbe in de Spaanse Pyreneeën: Mediano en Jánovas. Mediano ligt in de vallei van de rivier Susía, waar de “Asociación Río Susía” strijd levert. Rond het dorp Jánovas werd de organisatie “Asociación de vecinos afectados por el embalse de Jánovas” opgericht.

Mediano Het dorp Mediano is één van de vele voorbeelden van de hydraulische politiek in Aragón. Van het oude dorp is in de lente enkel de top van de

kerktoren te zien, die oprijst uit het meer. Aan het einde van de zomer is het niveau van het stuwmeer danig gezakt dat de kerk volledig op het land ligt en de resten van het oude Mediano in een modderpoel staan. Wat voor de bevolking schrijnend is om te zien, levert veel toeristen prachtige beelden.

Wij spraken enkele oorspronkelijke bewoners die konden vertellen dat waar nu enkele nieuwe huizen staan vroeger de velden het dorp omringden. De overheid had in de jaren zestig beslist een stuwdam te bouwen en ze waren hun huis uitgezet. De manier waarop dit gebeurd was werd door haar ver van rooskleurig voorgesteld. Veel van de bewoners hadden, ondanks hun kleine inkomsten en het besef dat ze ooit toch zouden moeten emigreren, liever in het dorp gebleven. In tegenstelling tot wat officiële instanties beweren moet er dus wel een zeker verzet geweest zijn.

Sommigen hadden zelfs het gevoel dat ze zonder stuwdam hadden kunnen overleven en dat na tientallen jaren de opkomst van toerisme hen nieuw leven zou ingeblazen hebben. De huisjes die nu aan de rand van het meer staan leven nu ook van landelijk toerisme. Het dorp onder water werd al verschillende malen door duikers gefilmd. Er bestaan dus tal van reportages over, die volgens de bewoners moeilijk te verkrijgen zijn, daar ze eigendom zijn van universiteiten of onderzoekscentra.

Eén van de filmpjes die gemaakt werden zal te zien zijn op de volgende expositie van ALPY vzw.

Nu, 8 jaar na ons gesprek met het bejaarde koppel, kunnen we jammer genoeg geen oude bewoners meer vinden. Daarmee is ook het laatste verdriet uit het nieuwe Mediano verdwenen. Maar waar je ook rondvraagt in de buurt krijg je van de bevolking dezelfde verhalen.

Jánovas Het onrecht wordt een flagrante kaakslag wanneer deze projecten, waarbij handenvol geld van de belastingbetalers wordt verspild, niet eens worden afgewerkt. Dat was het geval voor het stuwmeer van Jánovas, een monsterproject van de jaren 1950, waarbij 150 families van de dorpen van Jánovas, Lavelilla en Lacort aan de oevers van de rivier Ara in Huesca, gedwongen zouden worden onteigend en uitgewezen, maar waarbij ook de dorpen Albella, Ligüerre de Ara, Javierre de Ara, Santa Olaria en Burgasé werden getroffen.

De bedoeling was een enorme stuwdam aan te leggen voor de opwekking van elektriciteit. Na enkele problemen tussen De Staat en de concessiehouder begonnen begin jaren zestig de eerste onteigeningen. Enkele jaren later, toen bleek dat een aantal mensen niet goedwillend weg gingen, begon het bedrijf de lege huizen op te blazen zonder enige vorm van veiligheidsmaatregelen te nemen om de inwoners te beschermen. Omdat de inspectiedienst van de provincie Huesca had verboden de school te Jánovas te sluiten zolang er kinderen in het dorp woonden, besloot het bedrijf dit zelf te regelen. Het opblazen van de huizen en de sluiting van de school maakten het voor de inwoners onmogelijk om verder in hun dorpen te blijven wonen. Waarna de velden, de fruit- en olijfbomen en de bevloeiingskanalen gesloopt werden en ten slotte water en elektriciteit werden afgesloten.

In 1984 werden de laatste vechtende inwoners uit hun woning verdreven, hoewel noch de Regering noch de concessiehouder op dat moment geïnteresseerd leek om de bouwwerken aan te vatten. In 2001, na een jarenlang juridisch steekspel, sociale mobilisatie en milieuacties, werd een milieueffectenrapport over het project opgesteld om zo tegemoet te komen aan de nieuwe Europese richtlijn. Het resultaat was negatief maar het project werd nog steeds niet officieel afgekeurd. Pas in juni 2008 maakte het Ministerie van Leefmilieu de stopzetting bekend van de bouw van de waterkrachtcentrales van Fiscal en Jánovas, op de rivier de Ara, en die van Escalona-Boltaña, op de rivier de Cinca.

De Vereniging van Gedupeerden van het stuwmeer van Jánovas eiste daarop een eerlijke teruggave. De voorzitter van de Hydrografische Confederatie van de Ebro (CHE) verzekerde de onteigenden dat ze hun vroegere bezittingen zouden recupereren na terugbetaling van het geld dat ze eertijds ontvingen, evenwel berekend tegen de huidige index. Maar wat de eigenaars overdroegen waren bezittingen in goede staat en wat ze terugkrijgen blijken ruïnes te zijn, zonder zelfs maar de verdere veroorzaakte

schade op te meten. Het verhaal van Jánovas en zijn stuwmeer bulkt van de gevallen van verzuim en machtsmisbruik met bovendien een schandelijk wanbeheer van overheidsgeld.

In juli 2011 werden de plannen voor herinrichting van het gebied door de bevoegde gemeente Fiscal goedgekeurd. Alle gedupeerden van Jánovas en omgeving kunnen deze plannen inzien en becommentariëren. Of de uiteindelijke realisatie van de plannen ook rekening houdt met hun inspraak valt nog af te wachten.

Op de expositie van ALPY vzw zijn foto’s van Jánovas en plannen van ruimtelijke ordening aanwezig.

Tekst: Séverine Baert & Ilse Van den Bossche (ALPY vzw) Fotografie: Eddie Daems, Alfonso Lopez Moya

ALPY startte een project over verzonken dorpen in de Alpen en Pyreneeën, met als doel een duurzaam en participatief beleid voor de bouw van stuwdammen in de toekomst te ondersteunen en de schade uit het verleden te verzachten en te beperken. ALPY wil met dit project het cultureel verlies ten gevolge van de bestaande stuwdammen beperken, het leed van de slachtoffers en hun nabestaanden erkennen en verzachten en een duurzaam en participatief beleid voor de bouw van stuwdammen in de toekomst ondersteunen.

Met de organisatie van de tentoonstelling Río Susía in België is een eerste stap in dit project gezet (zie KBF-magazine). De bewoners en leden van de Asociación Río Susía kregen via deze tentoonstelling een stem hier in België en daardoor ook aandacht voor hun bedreigd gebied. In het verlengde van deze tentoonstelling organiseert ALPY in april 2012 een expositie “Spookdorpen in de Pyreneeën”. Dorpen als Mediano en Jánovas staan hier in de kijker. Meer informatie op onze website http://alpyvzw.wordpress.com en op http://www.facebook.com/ALPYvzw.

Meer informatie over de bereikbaarheid van deze en andere verzonken en verlaten dorpen in de Alpen en Pyreneeën kan je krijgen via alpyvzw@ telenet.be. Wie lid is kan onze bibliotheek bezoeken, na afspraak. Wij helpen onze leden ook bij het voorbereiden van hun reis.

19

STUBAIER HÖHENWEg

De Stubaier Höhenweg staat bekend als een technische tocht die als een hoefijzer het Stubaital omsluit.

Een parcours voor ervaren bergwandelaars, die hutten op geregelde afstand vinden en nog enkele via ferrata’s onderweg kunnen meepikken.

De eerste blaren Aantal wandeluren: 5 u Hoogtemeters: 1400 m stijgen en 800 m dalen Vanuit Neustift vertrekken we in wijzerszin langsheen de höhenweg. Er zijn diverse opties voor de eerste dag. We kiezen voor de meest aantrekkelijke route: de lift richting de Elferhütte, daarna stijgen richting de gelijknamige Elferspitze om dan via de Zwölfenieder en Gratzengrüb af te dalen naar de Karalm waar we de laatste klim naar de Innsbrücker Hutte aanvangen.

Het is zonnig en warm. Onze benen verademen als we de broekspijpen afritsen. We genieten volop van het zicht op de U-vormige valleien en imposante bergen. De eerste blaren worden gevormd door de stroeve zolen van de D-schoenen. Minder comfortabel om te wandelen maar, denken we, handiger bij het klettersteigen. Een halve liter schiwasser is bijzonder welkom op het zonnige terras van de Karalm.

De laatste klim richting de Pinnisjoch kruipt in de benen. Na een behoorlijke eerste etappe, klotst het Weissbier vlot naar binnen. Na enkele spelletjes Wiezen, hebben Ivo en ik snel door dat we ons best gaan mogen doen om deze week niet onder tafel gespeeld te worden door mijn schoonouders.

Mer de nuages Aantal wandeluren: 6,5 u Hoogtemeters: 850 m stijgen en 800 m dalen, ligt iets lager als je de klettersteig neemt op het einde van de etappe

20

Een sober ontbijt van yoghurt met een bodempje muesli en een bak koffie vult net de magen. We vangen aan in de mist, maar na enkele honderden klimmeters kunnen we even uitkijken over een woelige wolkenzee. Mistige bergkammen duiken op aan de horizon. Als het panoramapad weer naar beneden duikt en lager de grillige bergflank volgt, zitten we terug in de erwtensoep. Enkele zeldzame tegenliggers duiken als mysterieuze schimmen op. Ze verdwijnen al even snel terug in het decor. Dauwdruppels hangen als parelsnoeren aan de lange grasstengels.

Af en toe helpen treden en kettingen ons over technische passages heen.

Enkele gedenktekens en zelfs een foto van een gehavend gezicht manen aan tot voorzichtigheid. Als Martine enkele koprollen maakt en een tien-

tal meters lager op het zigzaggende pad terug neerkomt, worden we met onze neus op de feiten gedrukt.

Pas in de late namiddag begint het wolkendek open te scheuren. Bij de laatste splitsing splitsen onze wegen even. Martine en Willy dalen verder af en krijgen daarna een pittige klim naar de berghut voorgeschoteld. Wij nemen de hoge route naar de Bremer Hütte, waarvan het laatste stuk een korte klettersteig is. Het pad stijgt verder richting de Lautersee en snijdt de rotsige flank aan net onder de hut. De talloze treden zorgen ervoor dat de korte via ferrata eenvoudig blijft.

We zijn ruim op tijd binnen en doen ons op het terras te goed aan een ruime portie Kaiserschmarren. Dat bekopen we ’s avonds als we een bord met twee grote knödels, een berg zuurkool en twee serieuze lappen varkensvlees voor de neus gezet krijgen. Onze maag ligt compleet ondersteboven.

Mijn eerste via ferrata Aantal wandeluren: 7 u Hoogtemeters: 1000 m stijgen en 1250 m dalen Het is volledig opgeklaard. De ochtendzon werpt een warme gloed over de bergen. Voor het eerst lijken de gletsjers dichtbij. Een pittige klim leidt ons naar Simmingjöchl. Via kabels trekken we ons omhoog over de gekantelde kalksteenplaten.

Na een tussenstop in de Nurnberger Hütte zetten we verder koers naar de Sulzenau Hütte over een droomwandelparcours. Een blokkenterrein en enkele staalkabels leiden ons naar de Niederl bergkam. Een koppel daalt hier op kousenvoeten af, duidelijk niet op hun plaats in dit ruwe terrein.

Vanaf de gelijknamige berg op de grens met Italië, duikt de Wilder Freiger Ferner abrupt de diepte in. De groenblauwe Grünausee wordt afgedamd door een lange zijmorene van de gletsjer. Het is er best druk, heel wat dagjesmensen klimmen vanuit de vallei naar het meer. We lopen verder over een morenerug omlaag richting de Sulzenauhütte.

Onze vroege start zorgt ervoor dat we enkele uurtjes tijd over hebben voor het avondmaal. We pikken nog een klettersteig mee die deels bovenlangs maar ook in de kloof van de bulderende Sulzaubach is aangelegd. Bijzonder indrukwekkend, en enkele stukken zijn best technisch.

Af en toe zetten we het verstand op nul als een sprong gewaagd moet worden over het wassende water. Dankzij onze bergtochten heb ik mijn

hoogtevrees grotendeels overwonnen, maar van zodra het echt technisch wordt, komt de onzekerheid terug. Ik durf niet meteen met gestrekte armen aan de kabel te hangen en voeten tegen de wand te plaatsen. Ik sla een afdalend stukje over maar krijg spijt. Na het avondmaal vergezelt Martine me nog eens voor een tweede poging. Dankzij haar aanwijzingen lukt het deze keer wel. Al voel ik me nog soms erg onrustig, waardoor ik enkele keren vergeet mijn setje over te pikken. Alweer een grens verlegd.

De ratio en het hart Aantal wandeluren: 3 u, ‘s morgens naar Aussichtspunkt Hundsheim gestapt en terug (+ 3 uur) Hoogtemeters: 500 m stijgen en 400 m dalen (+ 630 m stijgen en 630 m dalen) Met slechts een halve etappe op het programma, besluiten we een poging te wagen de Aperer Freiger te beklimmen, een drieduizender temidden de gletsjers maar via paden en een rotsige graat door wandelaars te bereiken. De Lübecker Weg leidt ons langsheen het Blaue Lacke, ontstaan door het afsmelten van de Sulzenauferner die zich intussen al veel dieper in de vallei heeft teruggetrokken. De sporen van het grijze puin tegen de bergflanken zijn tekenend.

Na het Aussichtspunkt Hundsheim begint het weer om te slaan. Wolken komen nu snel opzetten vanuit het zuiden. Het verhoopte uitzicht over de Wilder Pfaff en Zückerhutl, de hoogste toppen van de streek, zit er duidelijk niet meer in. Omdat we vrezen voor mist en regen op de top van de Aperer Freiger en een riskante afdaling over granieten rotsblokken, keren we met tegenzin terug naar de Sulzenauhut. Geregeld kijken we nog eens over onze schouder heen naar de bergtop. Verstand en gevoel zijn soms moeilijk te verzoenen.

Als we terug zijn, begint het al te druppelen. De meeste hikers kiezen voor het pad dat de rivier volgt richting de Sulzenauferner om daarna te stijgen naar de Beiljoch. Wij houden het bij de traditionele route langsheen de bergflank, iets technischer maar wel met een mooi uitzicht over het kronkelende smeltwater van de gletsjers. Intussen begint onder onze laag regenkledij het zweet ook al serieus te meanderen. Van het ademvermogen van ons technisch gerief is weinig te merken.

Op de col staan honderden steenmannetjes bijna tegen elkaar aan geschurkt. Meerdere wolkenlagen omsluiten het landschap. Behoedzaam dalen we af door rotsblokken en puin. De Dresdnerhütte is een waar berghotel. Het is er gelukkig rustig en we laten ons de luxe in dit grauwe donkere weer welbevallen. Gratis warme douches en tapijt in de kamers, wat kan een mens nog meer wensen. Willy en Ivo hebben nog wat ‘poer’ over en wagen zich aan de klettersteig naar de Egesengrat, goed voor 230 hoogtemeters en categorie C met twee stukjes D. Voor de meer geoefende klettersteigers dus. Na een tweetal uurtjes verschijnen ze bezweet terug. Na het aanhoren van hun ervaringen, zien Martine en ikzelf dit ook wel zitten.

De aanhouder wint Aantal wandeluren: 6 u (door te starten met de via ferrata naar de Egesengrat hebben we er zeker 1 u tot 1,5 u langer over gedaan) Hoogtemeters: 850 m stijgen en 900 m dalen Dromen van kabels, treden en afgronden, het valt niet te ontkennen dat er bij mij wat spanning leeft. Na zo’n rusteloze nacht ben ik niet erg uitgeslapen, maar de adrenaline zorgt voor de nodige energie. Na een copieus ontbijt, trekken we de hele klettersteiguitrusting aan: klimgordel, klettersteigset, handschoentjes zonder vingers en klimhelm. Ook nog een lange bandschling en musketon hangen we aan de gordel, mocht het nodig zijn

om even uit te rusten. Onze ventjes hebben beloofd onze rugzak mee te nemen naar de top van de Egesengrat waar we samen verder trekken richting de Neue Regensburger Hütte. Intussen is de mist verdwenen en valt er opnieuw van de omgeving te genieten.

Martine gaat voorop. Ze is duidelijk geboren met de nodige portie durf.

Als mid-veertiger wist ze haar man te overtuigen om te leren rotskimmen en enkele jaren later om een hooggebergtecursus te volgen. Geduldig geeft ze me duidelijke instructies bij de moeilijke passages. Terugkeren is hier geen optie, dus volg ik gehoorzamend. Ik laat mezelf geen ruimte

21

om in paniek te slaan. Soms zijn de stappen erg groot, en geregeld is het dus optrekken of duwen met volle kracht. Een tikkeltje opgelucht bereik ik de top van de Egesengrat. Snel pakken we de rugzakken in voor de rest van de etappe.

We dalen af langs een brede grintweg. Een groepje mountainbikers zwoegen er omhoog. Wat later is het wandelspoor opnieuw twee bergschoenen breed. Gestaag gaat het bergop langsheen de bergflank. Aan de horizon verschijnt een keten van rotsige toppen en spaltige gletsjers.

De laatste meters naar de Grawaggruabennieder pijnigen de kuiten. Vanop de col zien we waarom dit als de sleuteletappe beschouwd wordt. We kijken uit over een vallei vol grijze en roestkleurige blokken. De steile afdaling over los puin en grint op een bedje van gletsjerijs is doenbaar voor ervaren stappers.

Nabij de Falbesoner See is er opnieuw een uitgetreden pad. In de verte duikt de Neue Regensburger Hütte op aan de rand van de vlakke Hochmoos. Na het zoveelste laatste bultje komen we eindelijk aan de hut waar we de laatste zonnestralen opvangen op het terras.

Schiwasser Aantal wandeluren: 9 u Hoogtemeters: 1030 m stijgen en 1090 m dalen

Steekkaart Route en bewegwijzering

Onder een wolkenloze hemel klimmen we in alle vroegte naar de Schrimmennieder. In de Platzengrübe laat een bergkoe zich zowaar aaien. Na een lange traversée bereiken we nog voor de middag de Franz-Senn-Hütte waar we ons schiwasserreservoir opnieuw aanvullen. Morgen wordt slecht weer aangekondigd dus beslissen we door te gaan naar de Starkenburger Hütte. Na een mobiel belletje is onze reservatie geregeld.

In een bakkende zon gaat het terug langzaam bergop. De Seducker Hochalm komt als geroepen. Een oude man baat er zijn almhutje uit. We klinken met schiwasser gevulde bierglazen.

De witte rotsen van de Schlicker Seepitze doen terugdenken aan het preAlpentijdperk toen dode schaal- en schelpdieren neerdaalden op de bodem van de zee en door druk van bovenliggende lagen kalksteen gevormd werd. Het is heerlijk om ’s avonds nog onderweg te zijn. De zon zakt stilaan dieper en een indringende rust daalt neer over de bergen.

De route is uitstekend gemarkeerd. Er zijn diverse kettingen en af en toe zwaardere passages over blokken en puin. Tredzekerheid en bergwandelervaring zijn absoluut noodzakelijk.

De klettersteigs nabij de hutten zijn optioneel. De nodige uitrusting is hierbij noodzakelijk.

Terug in de beschaving

Bevoorrading

Aantal wandeluren: 2 u Hoogtemeters: 0m stijgen en 1240 m dalen Tussen de lorken en groene almen dalen we in een tweetal uurtjes af naar Neustift. Niet veel later zitten we terug in de auto op weg naar Innsbrück.

Op naar de Dolomieten!

Debbie Sanders

Bereikbaarheid Neustift is zowel bereikbaar met de auto als het openbaar vervoer.

De Stubaibus van Innsbrück rijdt voorbij Neustift diep de vallei in waardoor in- en uitpikken op de route perfect mogelijk is.

Overnachting Op de höhenweg sliepen we in comfortabele berghutten (vaak warme douche). Reserveren is aangeraden. Bivakkeren is mogelijks langs de route maar de plekjes liggen er niet voor het rapen.

Er is geen herbevoorrading mogelijk maar er zijn tal van hutten waar je kan eten en drinken.

Uitgebreide praktische informatie op www.debbiesanders.be (verslag op pagina ‘Europa’)

23

WANDELREPORTAGE

BELGIË, NEDERLAND, DUITSLAND Ambassadeur op het Hertog Limburgpad Aanleiding voor mijn tocht is een voordracht over het oude Hertogdom Limburg in de bibliotheek van Kerkrade. Als Brabander voel ik me haast persoonlijk schuldig voor de Slag bij Woeringen en de verovering van het hertogdom door de Brabanders. Misschien kan ik die geschiedenis wandelend en schrijvend goedmaken …

Lintburg Na de voordracht polst de spreker, Frits Sprokel, me of ik ambassadeur van het Hertog Limburgpad (HLP) voor Vlaanderen wil zijn. Eerste voorwaarde voor mijn benoeming: het pad helemaal afwandelen. En zo sta ik op een mooie lentedag midden op het langgerekte, gekasseide plein van Limbourg. Vanuit dit bastion regeerden tussen de 11de en 13de eeuw de hertogen. De Vesder stroomt in het dal als een lint onder en rond de burcht. Lintburg of Limburg, ligt hierin de naamverklaring of is het volksetymologie? Twee rijen statige herenhuizen domineren vandaag de Place St Georges. Eén van die mooie gevels is van het voormalige prinsbisschoppelijke paleis. Nu woont Jack Buck hier, ‘ambassadeur voor het Land van Rode’ van het HLP en organisator van de feestelijke inhuldiging in 2009. Mijn toekomstige collega mag zijn vergulde ambassadeursplaat echter niet zomaar tegen de beschermde gevel nagelen, dus staat ze uitgestald achter een venster.

Oud en nieuw Limburg

24

De Maas vormde de westgrens van het oude Hertogdom Limburg.

Dit omvatte het Land van Herve, de Voerstreek, een stuk Hoge Venen voorbij Eupen en een grote enclave in de Ourthevallei. In 1815, na de val van Napoleon, viste koning Willem I de naam Limburg weer op voor zijn nieuwe provincie. Na de afscheuring van België werden in 1839 de huidige grenzen van een opgesplitst Nederlands en Belgisch Limburg vastgelegd. Het middeleeuwse Hertogdom Limburg ligt dus voor een groot deel in Wallonië, inclusief ‘residentiehoofdstad’ Limbourg.

Regelmatig volgt het traject bekende paden, zoals GR 128, GR 563 en GR 573.

Langs hagen en heggen Vanuit Limbourg daal ik langzaam de Vesdervallei in. Op een oud pad door een landschap van hagen en heggen loopt het HLP, in het spoor van GR 573, langs de mooi gelegen kerk van Goë. Onderweg naar Eupen verraadt de dubbele oude grenspaal 178 dat we Duitstalig België intrekken. Hij markeert de scheiding tussen het oude Pruisen en het België van 1830, zonder Oostkantons. In de verte pieken al de groene spitsen van de Eupense Sint-Nikolaaskerk. De oude Limburger Weg voert me richting Eupense bovenstad. Het kleine stedelijke museum van Eupen langs het traject is een must – zeker voor een ambassadeur in spe – om meer kennis te vergaren over het Hertogdom Limburg. Tussen de carnavalmaskers en andere parafernalia hangen ook eeuwenoude prenten en kaarten van het Hertogdom en van de residentiestad ‘Limborch’. Die zag er toen nog uit als een waar bastion.

Fleurige Hohnbachvallei Door de velden zet ik wat later koers naar Walhorn. Het kermisplein van het 1100 jaar oude dorpje wordt binnenkort omgedoopt tot ‘Rolduc-Platz’, als eerbewijs aan abdij Rolduc, het religieuze machtscentrum van het voormalige Hertogdom. Het zal voor de inwoners even wennen worden aan de nieuwe naam, die er onrechtstreeks gekomen is dankzij het HLP. In 2009 en 2010 werden immers ‘estafettetochten’ op het HLP gehouden, waarbij telkens de lokale burgemeester mee op pad ging.

De E40 snijdt dwars door Walhorn.

Als het autolawaai is weggestorven, komt Astenet in zicht. Langs een eikenhouten kapel en kasteel Thor kom ik bij het rusthuis Katharinenstift. Hier begint een grasgroen traject. Wit-rode GR-streepjes loodsen me via hekjes dwars door de weiden. Ze zijn van GR 563, waarmee het HLP nu een tijd samenloopt. Het pad voert door de enig mooie Hohnbachvallei. In de lente bloeien er fleurige anemonen of bosmuur langs de paden en op de beboste oevers van de slingerende rivier groeien wilde narcissen, hyacinten en daslook. Wie goed speurt kan hier goudveil, waterkers, blauwe rapunzel, zinkboerenkers, orchideeën en het unieke zinkviooltje waarnemen.

Zink en pelgrims Langs kasteel Eyneburg kom ik wat later Kelmis binnen. Boven de mooie Geulvallei loopt het HLP naar Neu-Moresnet. Internationale vrachttreinen rollen er over de 1107 meter lange ‘luchtbrug’, die deel uitmaakt van de spoorlijn Antwerpen – Aken. Wat verder ligt Moresnet-Chapelle, een klein pelgrimsoord. Hier pikt het HLP de Compostelaroute op die van de Akense Sint-Jakobskerk naar de Maasvallei loopt. Die ‘Pilgerweg’ loopt in een vrij rechte lijn stijgend door het uitgestrekte Preuswald. Op het hoogste punt van het HLP (348 m) draaien we naar links.

vallei, een bijzonder mooi traject door een oud beukenwoud. Langs een oude molen en het kasteel Wilhelmstein bereiken we de stad Herzogenrath (‘s Hertogenrode). Deze grensstad wordt gedomineerd door de Burg Rode, ooit strategisch gebouwd boven de rivier de Worm om er het handelsverkeer te controleren. Ook de Hertogen van Limburg verbleven hier wel eens.

Burg Rode heeft echter ook een minder fraaie kant. Er werden in de 17de eeuw processen gevoerd tegen de Bokkenrijders. In de slotkelders werd gemarteld om bekentenissen af te dwingen van vermeende misdadigers. Bij deze ‘heksenjachten’ vonden ook onschuldigen de dood.

Grenslijnen

Hertogelijke grafkerk Rolduc

De huidige grenslijn tussen België en Duitsland, rechts in het bos, is nog een uniek overblijfsel van de scheiding tussen het Hertogdom Limburg en de Vrije Rijksstaat Aken. Op een stafkaart zie je ter hoogte van grenspaal 1026 een vreemde insnijding op die grenslijn. Dat inhammetje was een ‘Melatenwiese’, een afgelegen weide waarnaar Aken zijn leprozen verbande. De Hertogen waren blijkbaar niet happig om dat stukje grond op te eisen en vreemd genoeg werd die grensinsprong ook later nooit gecorrigeerd. Achter elk streepje van deze grens schuilt wel een boeiend verhaal en in het Preuswald wemelt het van oude grenspalen.

Licht dalend kom ik op het hoogste punt van Nederland, vlakbij de Boudewijntoren. Vervolgens gaat het de Vaalserberg af. Het HLP kiest voor de Nederlandse kant. Langs golvende bosranden trek ik even later over de Viergrenzenweg en de Nieuwe Hertogenweg Vaals binnen. Het HLP voert hier langs het Bloemendalkasteel en het enorme Von Clermonthuis, nu gemeentehuis. Meteen voorbij Vaals steek ik de Duitse grens over.

Op amper een kwartiertje wandelen van Herzogenrath ligt het abdijcomplex van Rolduc. We zijn terug in Nederlands-Limburg. Het HLP laat ons eerst nog een rondje maken langs de wijngaard van de Catharinagilde en de abdijvijvers. De voormalige abdij, tevens grafkerk van de Hertogen, werd begin 12de eeuw gesticht door de Doornikse Ailbertus. Het is nu een hotel en congrescentrum. Je kan er nog wel het mooie kerkinterieur aanschouwen en afdalen in de Romaanse crypte. Op het grote voorplein pronkt de zuil van het HLP, uit Naamse natuursteen met een messing kroon als top. Vervolgens loopt het HLP dwars door de stad Kerkrade om aan de andere kant Duitsland weer in te trekken. Maar niet voor lang, aan de overzijde van de A76 ben ik 2 uren later terug in Nederland.

Burchten en bokkenrijders Langs een golfterrein, akkers en een strook bos bereik ik over de Herzogsweg het gekasseide dorp Seffent met zijn paradijselijke bronnengebied ‘Sieben Quellen’. In rechte lijn gaat het vervolgens over asfalt naar en door Laurensberg en langs het historische kasteel Schloss Rahe. De stad Aken ligt vlakbij maar we draaien er van weg en lopen wat later in de brede Worm-

Ambassadeurswoning gezocht Er komt sterkere golving in het landschap als we voorbij Baneheide in het Limburgse Heuvelland belanden. Holle, zanderige paden en passages door weiden met hekjes zijn typisch voor dit in Nederland zeer geliefde wandelgebied. Karaktervolle dorpjes als Wahlwiller, Mechelen en Epen liggen op ons pad. Na Epen is het kort klimmen om in het Bovenste Bos op zoek te gaan naar de grens met Vlaanderen. Het zijn de vertrouwde witrode streepjes van GR 128 Vlaanderenroute die me het Voerense dorpje Teuven in leiden. Tijd om als ambassadeur voor Vlaanderen uit te kijken naar een geschikte ambtswoning. Het wat verborgen gelegen kasteel van

Sinnich lijkt me wel wat, maar voorlopig neem ik mijn intrek op camping Hacienda ...

Voerense wandelbrandstof Muzikaal begeleid door een zanglijster daal ik de volgende ochtend over een stenig, hol paadje flierefluitend af naar het gehucht Veurs. Het traject van onze eigen GR 128, dat door het HLP hier een tijdje wordt geadopteerd, is toch wel prachtig! In de kleine kruidenierszaak van Jetteke verhuist een flesje ‘Voerdrupke’ naar mijn kant van de winkeltoog. Ideale wandelbrandstof om een sputterende thermometer te lijf te gaan op deze kille morgen. Over de beboste heuveltoppen en hellingen van Voeren trekken we naar de taalgrens. Overal appelbomen hier. Zelfs de meer dan vijf meter dikke zomerlinde van Warsage, die langs ons pad staat, is in de volksmond bekend als ‘de appelboom’. Een lange afdaling brengt me nu snel in de vallei van de Berwijn. Cisterciënzermonniken vonden het hier al in de 12de eeuw zo mooi dat ze er de naam ‘Vallei van God’ aan gaven, of ‘Val-Dieu’. Nippen aan het plaatselijke abdijbier is populair, maar de be-

25

Liebaardstraat 85 - 8792 Desselgem

NIEUW

1 0 % KB F korting

Binnenkort opening van onze winkel te Desselgem met speciale acties tijdens de hele maand april >> Mounteqshop.be

kende Val-Dieu-kaas wordt niet hier gemaakt. Door een Herve-landschap van hagen, hekjes en weiden loop ik naar Aubel. Meer zulke paden leiden langs het Amerikaans oorlogskerkhof van Hombourg en verder tot HenriChapelle.

Kroon op de tocht Hoewel de dorpen Welkenraedt en Baelen deel uitmaakten van het Hertogdom Limburg is de Plat-dietse taal van het oude Limburg enkel nog herkenbaar in de plaatsnamen. De laatste kilometers HLP, over een mooi en hooglopend graspad, gunnen me een prachtige blik over oud Limburg

en zijn residentieburcht. Nog even in de Vesdervallei Dolhain door, niet meteen het fraaiste dorp van onze tocht. Tot slot een rentree en grandeur, want net voor de stadswallen van Limbourg staat weer zo'n gekroonde zuil van het HLP. Op het historische plein dwaalt mijn blik nog een laatste keer langs de mooie gevels en naar dat ene raam waarachter een blinkende ambassadeursplaat prijkt ...

Tekst en foto’s: Luc Selleslagh Bron: magazine OP PAD

Steekkaart Route en bewegwijzering Het Hertog Limburg Pad ontstond uit het idee om Limbourg, de residentiestad van de Hertogen, te verbinden met hun grafkerk Rolduc.

In 2010 werd dit vrijwilligerswerk bekroond toen kroonprins WillemAlexander als toekomstige titeldrager van ‘Hertog van Limburg’ naar abdij Rolduc kwam.

De lengte van het HLP is 140 km. Wij liepen de tocht in vijf etappes van 25 tot 32 km. Regelmatig volgt het traject GR-paden, zoals GR 128, GR 563, GR 573, het Krijtlandpad en het Duitse X1 pad. Voorlopig is er geen eigen bewegwijzering. Behalve twee zuilen bij Limbourg en Rolduc zijn er langs de route sporadisch insignes van het HLP aangebracht: zie www.hertoglimburgpad.nl.

Kaarten en gidsen De gids ‘Hertog Limburgpad’ verdeelt de tocht in 10 etappes van 7 tot 17 km. Hij bestaat in het Nederlands, Duits en Frans en bevat een routebeschrijving en veel historische achtergrond. De schematische kaartjes en beschrijvingen volstaan om het pad vlot te kunnen volgen.

In de gids zijn ook tien extra wandellussen van 4,5 tot 14 km opgenomen. Ze zijn te koop in de boekhandels van de streek en via f.sprokel@ home.nl. Prijs € 15.

Info Eupen en Welkenraedt hebben een treinstation kort bij het HLP. Limbourg bereik je via het station van Verviers + bus 725, afstappen in Dolhain. Er is weinig grensoverschrijdend vervoer. TEC-bus 396 rijdt elke dag meermaals tussen Eupen en Vaals, via Walhorn, Astenet, Kelmis en Moresnet.

Er zijn veel overnachtingsmogelijkheden, vooral familiale hotel-restaurants.

Abdijhotel Rolduc biedt luxueuze HLP-arrangementen aan, maar je kan er ook budgetvriendelijk overnachten; www.rolduc.com. Campings liggen ongelijk verspreid over de route, soms op een paar km van het pad. Vooral Nederlands-Limburg is goed voorzien. Zelf sliepen we op campings nabij Vaals en Teuven.

Een lange lijst van overnachtingsmogelijkheden is opgenomen in de gids van het HLP.

27

HOE ONTWERP EN BOUW JE EEN HIGHTECH ALPENHUT … die een toonbeeld van duurzaamheid en energiezuinigheid moet zijn op een locatie tussen de Alpenpieken waar geen snelweg of nutsleiding naartoe leidt?

De Zwitserse architect Deplazes kwam het op 5 december 2011 uitleggen tijdens een druk bijgewoonde lezing in de BOZAR. Voor de Monte Rosa-hut won Andrea Deplazes enkele jaren geleden nog de Bronzen Holcim award. De architect is onder meer bekend van zijn bouwbijbel “Constructing Architecture: Materials, Processes, Structures”.

Hij is ook docent aan de Architectuurfaculteit van Zurich.

Het team Deplazes en Bearth creëerde verschillende ontwerpen voor particuliere woningen, maar heeft ook een reeks merkwaardige creaties op zijn naam. Het Künstlerhaus van Marktoberdorf (1997), het SIA Haus in Zürich (2004) en het Weingut Gantenbein in Fläsch (2007) zijn maar enkele voorbeelden van hun opmerkelijke projecten. Dat laatste project kwam ook aan bod in zijn lezing in Brussel. Die besloot hij evenwel met de toelichting van de alpinehut van Monte Rosa die hij samen met zijn studenten ontwierp. Die hadden daar een vette kluif aan, want hoe ga je op een hoogte van meer dan 2800 meter waar geen enkele weg naar toe leidt en waar geen nutsleidingen liggen, een hut bouwen waar tientallen alpinisten op adem kunnen komen en kunnen overnachten?

De nieuwe hut is een hightechconstructie en een toonbeeld van duurzaamheid. Voor de bouw werd gebruik gemaakt van helikopters die de verschillende modules ter plekke vlogen waar ze in snel tempo geassembleerd werden tot een geheel. Holcim, sponsor van dit project en samen met Febelcem ook sponsor van de lezing, maakte een knap filmpje dat een goed beeld geeft van de complexiteit van dit project.

Deze film is ook te bekijken op Youtube op volgende link: www.youtube.com/watch?v=j9Kh6PprQtE&feature=player_embedded

28

Bijgenaamd ‘de Bergkristal’ genereert dit innovatieve gebouw meer dan 90% van de energie die het nodig heeft, etensbereiding niet meegerekend. De eerste steen werd gelegd in augustus 2008 en de fundamenten waren voor het begin de winter klaar. Dankzij de geprefabriceerde elementen, die eerst per trein werden vervoerd en vervolgens met helikopters overgevlogen naar het gebouw om ter plaatste gemonteerd te worden, werd het gebouw in de zomer van 2009 na slechts vijf maanden voltooid. Na de inauguratie werd de hut met 120 bedden gesloten voor de winter om te heropenen voor het zomerseizoen. In maart 2010 werd de hut dan eindelijk opengesteld voor wandelaars en bergbeklimmers.

Op 2883 meter boven zeeniveau is de Monte Rosa-hut vandaag de dag de meest complexe houten constructie in Zwitserland. De hut is bedekt met een fonkelende zilveren aluminium huid en bezit aan de zuidzijde een geïntegreerd fotovoltaïsch systeem. Zonnecollectoren naast het gebouw zorgen voor warm water en verwarmen de ventilatielucht die de temperatuur in de kamers regelt. Tijdens de korte jaarlijkse smeltperiode wordt het smeltwater opgevangen en in een grot verzameld, zodat het dienst kan doen als toilet- en douchewater. Een microfiltratiesysteem op basis van bacteriën zuivert de riolering, waarna het water herbruikt wordt om de toiletten te spoelen.

Een dergelijk hoge mate van energiezelfvoorziening vereist interactie tussen de individuele energiecomponenten en een slim management.

Software ontwikkeld door het Zwitserse Federale Instituut voor Technologie (ETH Zürich) stuurt de technologie in de Monte Rosa. De relevante gegevens uit het reservatiesysteem, de energieopslag en het weerstation worden bijvoorbeeld vanuit de hut naar een computer aan de ETH Zurich gestuurd. De computer gebruikt vervolgens de gegevens om de mate van energiezelfvoorziening te maximaliseren. Alle acties die vervolgens noodzakelijk blijken – zoals de opdracht om het gecombineerde warmte- en energiesysteem in te schakelen wanneer blijkt dat de zonnestraling onvoldoende is voor het genereren van energie – worden automatisch uitgevoerd.

Met haar combinatie van uitstekende architectuur en baanbrekende technologie luidt het project een nieuw hoofdstuk in duurzaam bouwen in.

ETH Zurich zoekt naar manieren om dit project als een uitstekend voorbeeld van het combineren van duurzaamheid en architectuur met stateof-the-art technologie verder te gebruiken. Voor de SAC – met meer dan 120.000 leden één van de grootste sportbonden in Zwitserland – is de bouw van de nieuwe hut een mijlpaal in de 145-jarige hutgeschiedenis.

De Monte Rosa-hut kostte 6,5 miljoen dollar (± 5 miljoen euro). Afgezien van de SAC en de ETH Zürich werd een aantal mecenassen en sponsors zoals Holcim bereid gevonden financiële en materiële steun voor het project te leveren.

Bron: architectenbureau Architectura (www.architectura.be) Foto’s: Holcim

29

Verkrijgbaar bij volgende KBF-partners : DE BERGHUT KAMPEERDER 2 MOUNTEQSHOP en andere : AVVENTURA TREKKING KARIBOE TRAXS

VOETAFDRUK Alles wat je wilde weten over ecologie van de rotsen, maar nooit durfde te vragen!

IN DE MAAT VAN DE SEIZOENEN De vergunningspolonaise, een delicate evenwichtsoefening In de vorige aflevering van Voetafdruk (zie Klim- en Bergsportmagazine KBF, februari 2012, p. 28) bevestigde Kobe van het onvolprezen Belgian Rebolting Team dat het inrichten van klimroutes een milieuvergunning vereist. “Jezus”, denk ik als openluchtsporter in een eerste opwelling: “Wat een regelneverij!”

Maar goed, naast bergliefhebber pretendeer ik ook een verantwoordelijk natuurbel(i)ever te zijn, en dus toog ik eind september van vorig jaar naar de studiedag georganiseerd door het KBF en haar zusterorganisatie, de CAB. Ik wilde doorgronden welke de ‘Permis nécessaires à l’amènagement et l’exploitation écologique d’un site naturel d’escalade’ (ik vertaal letterlijk: de noodzakelijke vergunningen voor het ecologisch * inrichten en equiperen van een natuurlijke klimstek) waren. Als jurist was ik trouwens benieuwd kennis te maken met de publieke instanties die terzake ongetwijfeld doorwrochte wetteksten afgeleverd hadden. Tenslotte keek ik reikhalzend uit naar een clash tussen de verschillende stakeholders, namelijk, de ambtenaars, de ‘groene’ jongens en meisjes … en geprangd tussen beiden, de klimmers.

In zijn inleiding zette de adjunct-coördinator van de vzw Contrat de rivière Haute-Meuse, een samenwerkingsverband rond het riviermilieu waarin zowel KBF al CAB participeren, onmiddellijk de toon van deze studienamiddag, nl., de luisterbereidheid van de zogenaamde opponenten enerzijds, en de zoektocht naar een consensus tussen op het eerste gezicht tegenstrijdige belangen anderzijds.

“Tof”, dacht ik, alreeds surfend op de positieve vibes in het auditorium, maar toch nog niet helemaal over mijn initiële argwaan heen zijnd: “Maar de wetgeving dan, en de verschillende beslissingsniveaus?”

Ik vreesde m.a.w. dat de spreker van de Direction Générale de l’Aména­gement du Territoire, du Logement et du Patrimoine, na een uitputtend juridisch exposé, zou concluderen: “Dura lex, sed lex” *.

Na aandachtig luisteren, kwam ik tot het volgende vereenvoudigde schema wat betreft de wettelijke vereisten die zich aan rotsbeheerders opdringen: a) ligt het klimgebied NIET in een Natura 2000-gebied *, dan is één enkele vergunning vereist, die in feite een milieu- en een bouwvergunning combineert. b) ligt het klimgebied BINNEN een Natura 2000-gebied *, dan zijn zowel een milieu- en een bouwvergunning verplicht, maar de milieuvergunning wordt pas toegekend op voorwaarde dat eerst de bouwvergunning is verleend.

(denk aan: betreding die erosie * veroorzaakt en verstoring van broedende vogels) belichtte en Natagora, de Waalse tegenvoeter van Natuurpunt, dat een lans brak voor de natuurontwikkeling door paradoxaal genoeg terug te grijpen naar de restauratie van schrale kalkgraslanden (pro memorie: bloeiende orchideeën).

Tenslotte leerde ik dat het de vaste wil is van KBF om deze boodschap uit te dragen via gerichte info. De ecologische gedragsregels die gepubliceerd zijn op haar webstek en nog eens in herinnering gebracht werden in het vorige nummer van KBF-magazine, zullen de aandachtige lezer niet ontgaan zijn.

Slotsom. Ik hou een goed gevoel over aan de studiedag. De getrokken messen van de actoren bleven in de schede, voorgoed mijns inziens. Er werd naar mekaar geluisterd. Ik meende sporen van empathie te onderkennen. Pril, maar toch.

SCHUINSMARCHEERDER Het is algemeen geweten dat de hofnar zijn kasteelheer geregeld de les spelde; ik laat daarom graag Urbanus, Vlaanderens populairste zotskap, aan het woord. Hij zegt wat er van a(a)n(us) is:

“Als je een weg trekt door een bos, heb je twee bossen.”

KUITENBIJTER ecologie

samenhang in de natuur, gestoeld op precaire evenwichten; vergelijk met een kunstig kaartenhuis, neem één speelkaart weg, dan stort het ganse boeltje in; is volgens kwatongen een beletsel voor de economische groei; verlichte geesten proberen beide erfvijanden te verzoenen

dura lex sed lex

stoplap van de jurist zonder hart: ook al is de wet harteloos in zijn toepassing, het is en blijft de wet

Natura 2000

’t is Europa, dus hier spot men niet mee; Europees netwerk van aaneengesloten, waardevolle natuurverbindingen waarbinnen het behoud van de Europese biodiversiteit centraal staat in harmonie met lokale en rurale, sociale en economische activiteiten

biodiversiteit

het bewijs dat de natuur de lat hoog legt; onder dit vaandel scharen zich diegenen die het goed menen met de natuur, in hun strijd tegen de oprukkende eenheidsworst in hun leefomgeving; let op mijn woorden, als onze politici het begrip "duurzaamheid" (zie hierna) moegekauwd zijn, zullen ze de notie van "biodiversiteit" trachten te recupereren

duurzaamheid

bij het opstaan en het slapengaan, voor en na het eten, bij het aanvangen van een gevaarlijk werk, in tijden van bekoring, steeds opnieuw verder kijken dan onze neus lang is en handelen met in het achterhoofd het welzijn van hen die na ons komen

erosie

krantenkop in "'t Belangske" : Modderlawine in Haspengouw. Voetbalterrein van Rapid Spouwen van de buitenwereld afgesneden.

‘t Belangske

Het Belang van Limburg, een zelfverklaarde kwaliteitskrant

“Voer voor administratieve bollebozen”, hoor ik de lezer sneren: “Wat koop ik daarvoor?”

Mijn oogopener tijdens deze studiedag is het besef dat alles te maken heeft met het impact van elke gebruiker op de open ruimte, niet alleen bij het uitrusten en het onderhouden van de klimroutes en hun toegangswegen, maar ook bij het klimmen zelf. En het lijkt me logisch dat hoe waardevoller (lees: biodiverser *) de natuur is die we bestijgen, hoe respectvoller we ons (dienen te) gedragen. Want alle belanghebbenden worden gedragen door één gemeenschappelijke strategie, zijnde de duurzame * instandhouding van rotsgebieden.

Deze visie werd nog eens benadrukt door het Departement de la Nature et des Forêts, dat het natuurbehoud en de –bescherming

31

boekennieuws Voor al uw boeken, natuurgidsen, fotoboeken kaarten of reisverhalen… neem een kijkje op de website van de KBF-partner ALTIPLANOBOOKS: www.altiplanobooks.be. Leden van KBF krijgen 10% korting op de aangegeven prijs!

Finale Climbing ISBN:978-88-896634-33-2 Uitgeverij: Versante Sud Auteur: Marco Tomassini € 35,00 – Engelstalig Nieuwe topo van dit klimgebied in het Ligurische karstlandschap . Er zijn meer dan 130 massieven in de gids opgenomen, waarvan alle routes zijn geherwaardeerd door de auteur. Dit vormt een enorm pluspunt voor deze topo. Finale is al een relatief oud klimgebied waardoor de originele waardering niet langer geldig is, omdat bijvoorbeeld vroegere grepen afgebroken zijn. In deze topo is veel aandacht geschonken aan een uitgebreide en correcte beschrijving van de aanloop naar het massief. Tevens zijn in de gids de GPS-coördinaten opgenomen van de massieven en de deelmassieven.

Elk massief is voorzien van duidelijke tekeningen, waarop de routes relatief gedetailleerd zijn weergegeven. In de tekening kan je zien welk niveau de aangegeven route heeft. Verder wordt per gebied aan de hand van pictogrammen veel informatie meegegeven zoals oriëntatie, kwaliteit van behaking, parkeergelegenheid … kortom een zeer goede topo over een prachtig klimgebied.

Wandelen in de Oostenrijkse Alpen ISBN:978-90-25750-05-3 Uitgeverij: Gottmer (Dominicus) € 19,90 – Nederlandstalig Voor deze wandelgids selecteerde Jonathan Vandevoorde, hoofdredacteur van Bergen Magazine, zijn meest favoriete bergwandelingen in Oostenrijk.

29 Tochten worden uitvoerig besproken met de focus op de wetenswaardigheden onderweg. Daarnaast worden nog eens een 80-tal (maardaagse) tochten beknopt beschreven waarbij zowel aan de ervaren bergwandelaar als aan de gezinnen met kinderen is gedacht.

De gids wordt opgesmukt door de vele kleurenfoto’s, minpuntje zijn de summiere kaartjes.

Spanish Pyrenees and Steppes of Huesca ISBN: 978-90-50113-82-3 Uitgeverij: Crossbill Guides € 24,95 – Engelstalig De nieuwste telg van deze reeks is opnieuw een pracht exemplaar geworden. In deze gidsen wordt de focus vooral gelegd op de natuurbeleving van een specifieke regio waar een grote biodiversiteit kan worden aangetroffen. Het landschap en de fauna & Flora worden in de eerste twee delen van de gids dan ook uitvoerig besproken. Aan de hand van duidelijke routebeschrijvingen en een summier kaartje kan je via het praktische deel van deze gids zowel een tocht plannen in het Nationaal Park Ordesa en Monte Perdido, de steppes van Belchite als in het stroomgebied van de Ebro. Door de uitgebreide informatie over de waar te nemen fauna & flora bij iedere route kan je de tochten nog intenser beleven.

Sportklettern in Berner Oberland ISBN: 9783906087351 € 60 – Duitstalig KBF-lid Bart Vandendries gaat elk jaar minstens 1 keer sportklimmen in Berner Oberland, samen met zijn Zwitserse vriend Hans Grossen.

Berner Oberland is bij het grote publiek vooral bekend voor vierduizender-alpinisme. Maar wat ondertussen ook meer en meer bekend begint te worden is dat Berner Oberland een fantastisch gebied is voor sportklimmers. Hans Grossen opende tientallen routes in de streek. In het boek worden 71 sportklimgebieden voorgesteld, zowel gebieden met enkele touwlengtes als lange meertouwenlengtes, en gebieden met goede afzekering als alpien zelf af te zekeren.

Telkens wordt het gebied voorgesteld met de klimstijl eigen aan dit gebied, worden de mooie routes vermeld en af en toe wordt een insideranekdote verteld.

Maar bovenal biedt het boek volop klimactie: 220 knappe kleurfoto's illustreren het grote aanbod van klimgebieden en doen verlangen naar een klimtrip in Berner Oberland.

33

KBF-SHOP BOEKEN 1. Alpine Rotsklimmen Van klimschool tot hoogalpiene routes Auteur: Koen Hauchecorne Prijs: € 35,00

MERCHANDISING 1. Opnaaibadge 6cm x 4cm Badge die je op je kleren kan naaien.

Prijs: € 2,50 2. T-shirts KBF Prijs: € 16,00 (verzendingskosten inclusief ) Kleur man: grijs-blauw met witte bedrukking.

Kleur dames: grijs-groen met witte bedrukking.

2. Kennismaken met sportklimmen Klimactiviteiten worden aangeboden die te realiseren zijn met de basisinventaris van een turnlokaal, voor groepen van 25 à 30 kinderen. Stapsgewijs wordt de overgang gemaakt naar klimmen in een echte klimzaal.

Prijs: € 25,00

TOPO Marche-les-Dames (Nieuw - uitgave 2011) Prijs: 18,00

KAARTEN Topo Beez Prijs: € 6,00

1. Snowcard Snowcard DAV Prijs: € 12,00

Topo Carrière des Awirs Carrière de l'Abbaye de Flône Prijs: € 15,00

Cursusboekjes KVB 1 (indoor Toprope – 36 pag – 12,5 x 9 cm)

Topo Corphalie (Huy) Prijs: € 8,00

KVB 2 (indoor voorklimmen – 48 pag – 12,5 x 9 cm) KVB 3 (outdoor voorklimmen – 56 pag – 12,5 x 9 cm) Deze cursusboekjes zijn bestemd voor de leerlingen, bevatten een handig overzicht van de aangeleerde technieken plus overzichtelijke illustraties.

Prijs leden KBF: € 7,50 / stuk

Topo Durnal (Nieuw – uitgave 2011) Prijs: € 7,50

Topo Freyr Prijs: € 24,00

KVB 1 instructeurshandleiding “Indoor Toprope – 36 pag” (24 x 17 cm) KVB 2 instructeurshandleiding “Indoor voorklimmen” (24 x 17 cm) KVB 3 instructeurshandleiding “Outdoor voorklimmen” (24 x 17 cm) Dit is de handleiding voor docenten, inclusief de bijhorende leskaarten.

Prijs leden KBF: € 16.00 / stuk

34

Topo Mozet (Nieuw – uitgave 2011) Prijs: € 16,00

Topo Plain des Fosses Prijs: € 8,00

Topo Yvoir (Nieuw – uitgave 2011) Prijs: € 12,00 Topo Hotton Prijs: € 9,00 Topo Pont-à-Lesse (Nieuw – uitgave 2011) Prijs: € 12,00

Refugenieuws REFUGE JEF DE ROECK (HOGE VENEN)

REFUGE JEAN DUCHESNE

Rue Abbé Toussaint 19, OVIFAT, tel. 080 44 67 17

Chaussée des Alpinistes 1, 5500 Anseremme (Dinant)

Voor activiteiten als wandelingen, langlauftochten, mountainbike of een gezellig treffen in een prachtige omgeving. Voor groepsreservaties en toegangscode: zie onderstaande telefoonnummers. Ieder niet-lid mag op uitnodiging en in het bijzijn van een lid, ten hoogste tweemaal overnachten in de refuge. Bij een eventuele derde overnachting zal het niet-lid lid moeten worden van de KBF. In de tussenseizoenen kan een KBF-lid met een groep verblijven, hij is dan als dusdanig ook verantwoordelijk voor de refuge, dit enkel na overleg met de refugeverantwoordelijke, om de bezetting in de refuge te kennen en verder afspraken te maken. Hij/zij zal er tevens op toezien dat het huis­reglement gerespecteerd wordt.

Refugeverantwoordelijke: Paul Verzele

Gelegen op het plateau van Freyr, boven het meest indrukwekkende rotsmassief van België, Freyr ...

Hier heeft de CMBel een hut beschikbaar voor o.a. KBF-leden. Deze hut biedt slaapgelegenheid aan 32 personen. Indien het te veel regent, is dit de ideale oplossing om droog te blijven tijdens de weekends, na een zware klimdag.

Overnachting is ook mogelijk op de bivakweide en dit in een (kleine) tent of bivakzak. Omdat het hier niet gaat om een officiële camping, maar om een bivakplaats zijn grote tenten – model bungalow – verboden.

Refugewacht: Club Alpin Belge – 081 23 43 21

Tarieven (prijzen BTW inbegrepen) – Prijzen geldig vanaf 19/09/2011 Lid € 5,00 Niet-lid € 10,00 Lid t.e.m. 12 jaar € 3,00 Niet-lid t.e.m. 12 jaat € 5,00 Tot en met 5 jaar gratis

Overnachtingstarief Freyr Refuge Jean Duchesne Leden € 4,00 Niet-leden € 8,00 Bivakweide Leden € 2,00 Niet-leden € 4,00

Reservatie via het KBF-secretariaat. De bezetting van de refuge is ook online te raadplegen op www.klimenbergsportfederatie.be, onder de “refuge in Ovifat” ... en zo ook de refugeverantwoordelijken.

Om de bereikbaarheid van de refuge te garanderen, zal in de toekomst het codenummer van de hut kunnen aangevraagd worden op het secretariaat tel. 03 830 75 00 of bij Paul Verzele, gsm 0478 25 67 84.

• RESERVATIES

Alle reservaties gebeuren via het KBF-secretariaat Tel. +32 (0)3 830 75 00 Fax +32 (0)3 830 36 24 info@klimbergsportfederatie.be

• OPENINGSTIJDEN

Van 1 maart tot 30 juni en van 1 september tot 30 oktober is de hut elk weekend open (tijdens de week vanaf minimum 20 personen).

Van 1 juli tot 31 augustus: alle dagen met enkel trekkerskeukenformule en ontbijt.

De hut is dagelijks gesloten van 10u tot 16u.

Van 1 november tot 28 (29) februari is de hut zowel tijdens het weekend als de week pas open vanaf min. 20 personen.

De huttenwirten komen aan op vrijdag rond 20u. en vertrekken op zondagochtend rond 11u.

Hutverantwoordelijken: Bart en Gonda Vercruyssen-Martens tel. na 19.00u: +32 (0)9 374 12 50

Rue de la chavée 7, 5330 Maillen, tel. +32 (0)83 65 52 39 TARIEVEN 2012 waarborgsom

€ 75

(10-29 pers)

€ 125

(vanaf 30 pers)

trekkers keuken

€ 1,80

ontbijt

€5

lunch

€5

avondmaal

€ 10 KAMER

LAGER

TENT

lid van een bergsportfederatie

€ 7,50

€6

€4

niet-lid

€ 15

€ 12

€8

kind lid <13j

€5

€ 3,50

€ 1,50

kind niet-lid <13j

€ 10

€7

€3

35

Praktisch: clubs BAC ANTWERPEN

KLIMCLUB HUNGARIA

Rek. BE55 0682 2479 9244 (enkel lidgelden)

Rek. BE55 0682 2479 9244 (enkel lidgelden)

Rek. BE55 0682 2479 9244 (enkel lidgelden)

secretaris: Herman De Kegel

0486 60 35 65 herman.de.kegel@skynet.be

secretaris: Renaat Will

0485 58 61 72 renaat@bleau.be

bestuurder: Tijl Smitz

0473 44 94 33 tijl@climbcoach.be

voorzitter: Henk Vandenhoeck

03 440 44 68 henkvandenhoeck@gmail.com

voorzitter: Bert Geerinckx

0486 62 24 35 bert@bleau.be

bestuurder: Charlotte De Roey

0479 27 78 38

vzwklimclubhungaria@gmail.com

BAC LIMBURG

blueberry club

LIMBURGSE BERGSPORTVERENIGING

Rek. BE55 0682 2479 9244 (enkel lidgelden)

Rek. BE55 0682 2479 9244 (enkel lidgelden)

Rek. BE55 0682 2479 9244 (enkel lidgelden)

secretaris: Greet Schoofs

012 74 71 34

secretaris: Serge Miesse

0475 59 52 28

serge.miesse@telenet.be

secretaris: Kees van Looij kees.van.looij@telenet.be

voorzitter: Luc Vroninks

0475 42 27 04 luc.vroninks@scarlet.be

voorzitter: Tim Van Coillie

0486 97 64 59 tim@blueberry-hill.be

voorzitter: Lode Draelants

0496 40 03 21 voorzitter@klimburger.be

BERGSPORTVERENIGING KLEIN-BRABANT

CANYON TEAM VLAANDEREN

VLAAMSE BERGSPORT WAASLAND

Rek. BE55 0682 2479 9244 (enkel lidgelden)

Rek. BE55 0682 2479 9244 (enkel lidgelden)

Rek. BE55 0682 2479 9244 (enkel lidgelden)

secretaris: Stef Duymelinck

0494 44 09 61 Stef.duymelinck@bvkb.be

secretaris: Helena Debedts helena.debedts@ canyonteamvlaanderen.be

secretaris: Robert Verberckmoes

03 770 64 83

vbwaas@skynet.be

voorzitter: Koen De Laet

0475 26 50 32 koen.delaet@bvkb.be

voorzitter: Jeroen Schurmans

info@canyonteamvlaanderen.be

voorzitter: Peter Dullaert

03 766 72 78 peter.vbw@telenet.be

BERGSPORTVERENIGING PROVINCIE ANTWERPEN

DE BERGPALLIETERS

WEST-VLAAMSE BERGSPORTVERENIGING

Rek. BE55 0682 2479 9244 (enkel lidgelden)

Rek. BE07 0014 1279 2266 (enkel lidgelden)

Rek. BE55 0682 2479 9244 (enkel lidgelden)

secretaris: Eva Mondelaers

0497 40 42 78 secretaris@bergsport-bpa.be

secretaris: RenĂŠ Moortgat

0477 67 44 52 rene.moortgat@bergpallieters.be

secretaris: Thomas De Bevere

thomas.de.bevere@skynet.be

voorzitter: Jan Van Herbruggen

janvanherbruggen@yahoo.com

voorzitter: Koen Van Hemelrijck

0473 66 11 32 koen.van.hemelrijck@bergpallieters.be

voorzitter: Bart Vercruyssen

0474 28 69 26 bart.vercruyssen@belgacom.net

BERGSPORT VLAAMS-BRABANT

36

BLEAU CLIMBING TEAM

bergsport OOST-VLAANDEREN

Rek. BE55 0682 2479 9244 (enkel lidgelden)

Rek. BE55 0682 2479 9244 (enkel lidgelden)

secretaris: Geza Toth

02 582 55 11 secretariaat@bvlb.be

secretaris: Anneleen De Maesschalck

0499 40 00 81 anneleen@bovl.be

voorzitter: Walter De Bruyne

053 80 46 29 walter.de.bruyne@bvlb.be

Voorzitter: Philippe Caboor

09 371 46 72

philippe@bovl.be

Praktisch: federatie FEDERATIE Voorzitter: Tuur Ceuleers gsm 0472 69 89 23 tuur.ceuleers@klimenbergsportfederatie.be Ondervoorzitter: Frank Stevens gsm 0485 18 54 58 frank.stevens@roosendaal-keyzer.be

Sporttechnisch Team Gorik Dirix gorik.dirix@klimenbergsportfederatie.be Alex Liebens alex.liebens@klimenbergsportfederatie.be Koen Hauchecorne koen.hauchecorne@klimenbergsportfederatie.be

Penningmeester: Paul Verzele gsm 0478 25 67 84 paul.verzele@belgacom.net

Jan Verhoeven jan.verhoeven@klimenbergsportfederatie.be

Secretaris: Herman De Kegel tel. 09 229 25 93 herman.de.kegel@skynet.be

BIBLIOTHEEK

Bestuurders: Herman Lievens Karl Vansteenkiste Lode beckers

Lode Draelants Luc Vroninks

Rekeningnummers Lidgelden clubs (zie clubs pg. 35) Stages KBF IBAN: BE87 0882 4050 2094 Chaveehut IBAN: BE14 0682 1547 1783

Tijdens kantooruren en op de laatste woensdag van de maand ook tussen 17.00u en 21.00u

HUTTEN REFUGE JEF DE ROECK Rue de l’Abbé Toussaint 19, 4950 Ovifat – tel. 080 44 67 17 Refugeverantw: Paul Verzele, gsm 0478 25 67 84 Reservatie via het KBF-secretariaat REFUGE DUCHESNE Chée des Alpinistes, 5500 Dinant

Refuge Jef De Roeck IBAN: BE02 0688 9347 8040

CHAVEEHUT Rue de la Chavee 7, 5330 Maillen tel. 083 65 52 39 Reservatie via het secretariaat / website

SECRETARIAAT

BEHEER KLIMGEBIEDEN

Openingsuren maandag – vrijdag van 09.00u - 17.00u

Belgian Rebolting Team www.rebolting.be info@rebolting.be Contactpersoon: Kobe Bellinkx, Schrijversweg 4, 3660 Opglabbeek – gsm 0486 123 786

Contact: tel. 03 830 75 00 – fax 03 830 36 24 info@klimenbergsportfederatie.be

COLOFON Klim- en bergsportmagazine KBF Dit federatietijdschrift verschijnt zes maal per jaar en is een uitgave van de Klim- en Bergsportfederatie.

Verschijningsdata 2012 Begin januari (Summit 2012), begin februari, begin april, half juni, begin september en begin november.

Redactieverantwoordelijke: Reginald Roels reginald.roels@klimenbergsportfederatie.be Redactiemedewerkers: Herman De Kegel Luc Vandenbosch (ecologie) Louis De Geest (ecologie) De redactie staat open voor bijdragen van leden, en derden waarbij de redactie het recht heeft, zonder opgave van redenen, de bijdragen niet te plaatsen of te wijzigen.

Uiterste inzenddata artikels/teksten 2012: Voor uitgave juni 2012: 23/04/2012 Voor uitgave september 2012: 16/07/2012 Voor uitgave november 2012: 10/09/2012

Vormgeving, prepress en druk: Designpartner / Drukkerij Paesen Opglabbeek

Publiciteit: Secretariaat KBF, tel. 03 830 75 06

Verantwoordelijke uitgever: Tuur Ceuleers p/a Statiestraat 64 – 2070 Zwijndrecht

Centrale Wandelingen Administratief Team Tom Sluyts tom.sluyts@klimenbergsportfederatie.be Reginald Roels reginald.roels@klimenbergsportfederatie.be Wendy Saerens wendy.saerens@klimenbergsportfederatie.be Gerd Peremans gerd.peremans@klimenbergsportfederatie.be Syuzanna Mkrtchyan syuzanna@klimenbergsportfederatie.be

Voorzitter: Jan Bril K. Fossoullaan 6 – 1070 Brussel tel. & fax: 02 523 18 54 Secretaris: Julien Baeten tel. 03 455 72 95 Coördinator: Theo Goovaerts tel. 0486 58 47 61 theo.goovaerts@telenet.be Klim- en bergsportfederatie Statiestraat 64 2070 Zwijndrecht www.klimenbergsportfederatie.be