Listin að lifa vor 2014

ISTIN LAÐ LIFA SUMAR

m

æ

li

sú

tg

áf

a

2014

Landssamband eldri 25 ára

L E B . I S

Af

borgara

Öldungaráð í öll sveitarfélög - 21 Fjölgun eldri borgara er tækifæri, ekki ógn - 39 Verkefnin sem LEB sinnir fyrir eldri borgara - 44

Apótekið þitt í gamla Héðinshúsinu við Seljaveg 2

Reykjavíkur Apótek býður upp á allar tegundir lyfja. Mikið og fjölbreytt úrval af heilsulyfjum, bað- og ilmvörum, gjafavörum auk ýmissa annarra góðra kosta.

Reykjavíkur Apótek er sjálfstætt starfandi apótek sem leggur áherslu á persónulega þjónustu og hagstætt verð.

Öryrkjar og eldri borgarar njóta sérkjara hjá okkur Afgreiðslutími: 9-18:30 virka daga 10-16:00 laugardaga

Meðal efnis Afmæliskveðja frá forseta Íslands..................................... 4 Landssamband eldri borgara 25 ára................................. 6 Vel sóttur formannafundur LEB i Garðabæ.................... 8 Ekki gera ekki neitt er mottó FEBS.................................10 „Í betra formi 81 árs en um fimmtugt“.......................... 12 Heildarþjónusta fyrir augu á öllum aldri........................ 13 Fjármál við starfslok.........................................................14 Hamingja á efri árum.......................................................16 Aðildarfélög Landssambands eldri borgara.....................19 Mikil gróska í félögum eldri borgara um allt land......... 20 Öldungaráð í öll sveitarfélög...........................................21 Ályktun kjaranefndar LEB frá 18. mars 2014................. 22 Fræðsluhornið................................................................ 24 Aukakílóin...................................................................... 26 Nýr framkvæmdastjóri hjá LEB...................................... 28 Áfengisveitingar á elliheimilum...................................... 28 Samstarf LEB og Securitas.............................................. 29 Krossgáta......................................................................... 30 Vísnaskrínið.....................................................................31 Samstarfsnefnd eldri borgara á Norðurlöndum............. 32 Margt til lista lagt............................................................ 33 Þjónustustefna TR.......................................................... 34 Um Öldrunarráð Íslands................................................ 36 Aldrei of seint................................................................. 36 Hátt í 60% verðmunur á matarþjónustu........................ 38 Stefnumót við framtíðina............................................... 39 Málþing um farsæl efri ár í Garðabæ............................. 42 Nokkur atriði sem LEB leggur áherslu á:....................... 43 Hvað gerir LEB fyrir eldri borgara?................................ 44 Viðurkenndur málssvari eldri borgara á landsvísu......... 44 Ár aldraðra 2012............................................................. 46

Útgáfustjórn: Grétar Snær Hjartarson, gretar@heima. is, Bryndís Steinþórsdóttir, bryndisst@internet.is, Þrúður Kristjánsdóttir, thrudkri@simnet.is, Haukur Ingibergsson, 8haukur8@gmail.com, Jóna Valgerður Kristjánsdóttir jvalgerdur@gmail.com.

Ritstjóri: Jóhannes Bjarni Guðmundsson, lal@dot.is Forsíðumynd: JBG. Frá formannafundi LEB í Jónshúsi í Garðabæ.

Auglýsingar: Sökkólfur ehf., lal@dot.is Umbrot & útlit: Sökkólfur ehf., kjartan@dot.is Prentvinnsla: Ísafoldarprentsmiðja. Útgefandi: Landssamband eldri borgara, Sigtúni 42, 105 Reykjavík, leb@leb.is

Kæru félagar Eins og þetta blað ber með sér eru nú 25 ár síðan samtök aldraðra sem nú heitir Landssamband eldri borgara var stofnað þann 19. júní 1989. Það eru merk tímamót í lífi allra. Fjórðungur úr öld. Í lífi okkar mannanna erum við að fullorðnast við 25 árin. Flestir búnir að ljúka sínu námi og lífsbaráttan tekin við. Í Landssambandinu höfum við líka verið að þreifa okkur áfram, læra og þroskast. Taka púlsinn á samfélaginu, finna okkur stað, ná samkomulagi við stofnanir um að viðurkenna tilvist okkar, stofna til samstarfs við þá aðila sem geti stuðlað að bættum hag okkar, afla fjár til starfseminnar og fleira. Við höfum náð verulegum árangri.

Stjórnvöld hafa viðurkennt að við séum í forsvari fyrir eldri borgara á Íslandi, að við eigum að hafa umsagnarrétt og áhrif á þau mál sem okkur varða. En það kallar líka á meiri störf í ýmsum starfshópum og nefndum á opinberum vettvangi. Það er því mikils virði að við séum í einu landssambandi og stillum saman strengina. Í sumum nágrannalöndum okkar eru fleiri en eitt samband eldri borgara. Við þurfum því að efla okkar landssamband okkur eldri borgurum til hagsbóta. Það gerum við best með því að öll félög eldri borgara í landinu séu aðilar að Landssambandi eldri borgara. Sá árangur sem náðst hefur í kjarabaráttunni á síðustu misserum er samstöðunni að þakka.

Eldri borgarar eru stækkandi hópur í samfélaginu og breiður í aldursbili. Hann getur náð yfir aldur frá 60-110 ára. Það eru 50 ár. Það gefur því auga leið að þetta er margbreytilegur hópur með mismunandi þarfir bæði félagslega og fjárhagslega.

Heimurinn er margbreytilegur og á Íslandi hefur sá hópur sem nú er eldri borgarar lifað ótrúlegar þjóðfélagsbreytingar. Mörg erum við fædd í torfbæ, höfum búið í sveit og flutt svo í kaupstaðinn. Við áttum ekki margra kosta völ á unglingsárum.

Flestir fóru að vinna fyrir sér eftir fermingu eða a.m.k. 16 ára.

Menntunarmöguleikar voru af skornum skammti, nema foreldrar væru efnaðir. En við höfum fylgt þróuninni og í dag er það sama fólk að nýta nýjustu tækni, farsíma, snjallsíma, tölvur og tæki. Ferðast um heiminn þeir sem kannski komu fyrst til höfuðborgarinnar eftir tvítugt. Í dag erum við með sérhannaðar íbúðir fyrir aldraða, en áður hírðust þeir í horninu hjá einhverjum. Í dag ökum við mörg hver eigin bíl meðan heilsan leyfir. Í dag höfum við almannatryggingar og lífeyrissjóði til að sjá okkur farborða á efri árum. Við getum endalaust deilt um að ekki sé nóg að gert. Og þannig verður það alltaf.

Hin nýja kynslóð eldri borgara mun gera enn meiri kröfur en áður hefur verið gert. Hún vill ráða sér sjálf og ekki vera upp á aðra komin. Hún vill velja sér hlutverk og eiga stað og virðingu í samfélaginu. Landssambandið hefur miklu hlutverki að gegna fyrir fjölbreyttan hóp eldri borgara. Með samstarfi næst árangur. Mín ósk okkur til handa á þessum tímamótum er að okkur takist að virkja þann kraft sem í eldri borgurum býr og ná þannig þeim árangri sem við stefnum að til þess að bæta okkar aðstöðu og afkomu á ókomnum árum.

Jóna Valgerður Kristjánsdóttir, formaður LEB. 3

Ljósmynd: Hermann Sigurðsson.

Afmæliskveðja frá forseta Íslands

Þegar landssamtökum eldra fólks var ýtt úr vör var það til vitnis um þáttaskil í þróun íslensks samfélags. Með bættum efnahag og framförum í heilbrigðismálum náðu landsmenn sífellt hærri aldri og æ fleiri héldu fullum kröftum. Þarfirnar og viðhorfin voru að taka stakkaskiptum.

Landssamband eldri borgara hefur nú í aldarfjórðung verið vettvangur umræðu og baráttu fyrir betri þjónustu og margvíslegum hagsmunum, en um leið eins konar samviskuvaki: minnt þjóðina á framlag fyrri kynslóða til þess Íslands sem við nú njótum og líka á skyldur hinna yngri við fólkið sem með lífsverki sínu lagði grundvöll að hagsæld og framförum okkar tíma.

Jafnframt hefur sambandið og félög þess áréttað kraftinn sem enn býr í hinum eldri; að nauðsynlegt sé að endurskoða hefðbundin viðhorf til getu og réttar, þjónustu og aðbúnaðar.

Málflutningurinn hefur ávallt verið efnisríkur og sannfærandi enda hefur Landssambandið notið forystu úrvalssveitar sem hert var í glímunni við önnur vandamál, kom úr flokkum og samtökum sem eiga fjölbreyttar rætur. Gamlir mótherjar gerðust vinir og baráttufélagar í samtökum hinna eldri.

Hún er skemmtileg minningin frá því þegar ég tók á móti fulltrúum Landssambands eldri borgara hér á Bessastöðum og í salinn gengu glaðir og brosandi margir félagar sem áður voru í forystu andstæðra flokka, skipuðu stjórnir í samtökum launafólks og atvinnulífs; andlitin sem þjóðin hafði áður þekkt úr kappræðu daganna en voru nú sameinuð á vettvangi hagsmuna hinna eldri.

Landssambandið og aðildarfélögin öll hafa því á margan hátt orðið okkur til gæfu – fært þjóðinni dýrmæta lærdóma: að kynslóðirnar eru í þakkarskuld hver við aðra og samstaðan gerir okkur sterkari. Ég færi Landssambandinu árnaðaróskir á þessum tímamótum og jafnframt þakkir Íslendinga fyrir framgöngu og málflutning í þágu betra samfélags.

4

FRÆNDUR OG FORNAR SLÓÐIR FERÐIR ELDRI BORGARA SUMARIÐ 2014

FLUGFELAG.IS

SKELLTU ÞÉR Í FRÓÐLEGA SKEMMTIFERÐ TIL FÆREYJA EÐA GRÆNLANDS

23.–26. MAÍ

FÆREYJAR

HEIMKYNNI VINA OG FRÆNDA Flug fram og til baka • Gott hótel í miðbæ Tórshavn • Morgunmatur og kvöldverður • Sigling, akstur og skoðunarferðir • Kaffi og pönnukökur í skoðunarferðum • Íslensk fararstjórn

187.900 kr.

Verð á mann í tvegg ja manna herbergi.

Aukag jald fyrir einbýli er 16.200 kr.

5.–8. JÚLÍ OG 12.–15. JÚLÍ

GRÆNLAND

FORNAR BYGGÐIR NORRÆNNA MANNA OG GRÆNLAND Í DAG – EYSTRIBYGGÐ Flug fram og til baka • Hótelgisting með morgunverði • Hádegisverður • Bátsferðir, akstur og skoðunarferðir • Íslenskur fararstjóri og grænlensk/ dönsk leiðsögn

198.000 kr. ÍSLENSKA/SIA.IS/FLU 67915 02/14

Verð á mann í tvegg ja manna herbergi.

FLUGFÉLAG ÍSLANDS MÆLIR MEÐ fræðandi skemmtireisum til grannþjóða okkar í góðum félagsskap eldri borgara.

Nánari upplýsingar gefa Sigurður Aðalsteinsson í síma 896 5664 eða sigurdura@flugfelag.is og hópadeild Flugfélags Íslands í síma 570 3075. Sjá einnig www.flugfelag.is

Landssamband eldri borgara 25 ára Stiklað á stóru í sögu LEB Ljósmyndasafn Dags/Minjasafnið á Akureyri

Laugardaginn 29. apríl 1989 var haldin á Hótel Loftleiðum, undirbúningsráðstefna að stofnun „Landssambands aldraðra.“ Á ráðstefnunni hélt Bergsteinn Sigurðarson erindi um tildrög að stofnun Landssambands aldraðra, markmið þess og samtakamátt og einnig lagði hann fram tillögu að lögum Landssambands eldri borgara. Þarna kemur strax fram að menn hafa greinilega rætt um hvort sambandið ætti að heita Landssamband aldraðra eða Landssamband

Aðalsteinn Óskarsson, fyrsti formaður LEB, 1989-1991.

borgara (LEB). Ekki verður með vissu séð hvort árið þessi breyting verður á nafni sambandsins.

Landssambandið er samtök sem hin einstöku FEB-félög í landinu eiga aðild að og stjórn LEB hefur samþykkt og nú eru það 53 félög sem standa að LEB. Elsta félagið er FEB í Hafnarfirði, sem hét reyndar í upphafi „Styrktarfélag aldraðra í Hafnarfirði“ og var stofnað 26. mars 1968, en á aðalfundi árið 1992 var nafni félagsins breytt í „Félag eldri borgara í Hafnarfirði.“

Formenn sambandsins frá stofnun

Ólafur Jónsson, 1991-1997.

Benedikt Davíðsson, 1997-2005.

eldri borgara. Meðal þess sem gerðist á undirbúningsráðstefnunni var að Adda Bára Sigfúsdóttir flutti erindi um norrænt samstarf og starf landssambanda á Norðurlöndum. Þá var ákveðin dagsetning stofnfundar og kosin 5 manna undirbúningsnefnd, en ekki liggur fyrir hverjir voru í nefndinni.

Landssambandið var svo stofnað á Akureyri á kvenréttindadaginn 19. júní 1989 en þar hafði Félag aldraðra þá starfað í tæp sjö ár. Aðilar að stofnfundi vori tíu félög eldri borgara víðs vegar um landið. Fulltrúar voru frá eftirtöldum félögum eldri borgara: Akureyri, Reykjavík, Hveragerði, Akranesi, Kópavogi, Borgarnesi, Húsavík, Egilsstöðum, Siglufirði og Ólafsfirði.

Aðalsteinn Óskarsson á Akureyri setti fundinn og skipaði Snorra Jónsson fundarstjóra frá Akureyri. Fundarritarar voru Ólafur Steinsson, Hvera6

Ólafur Ólafsson, 2005-2007.

Helgi K. Hjálmsson, 2007-2011.

gerði og Einar Albertsson, Siglufirði. Í kjörbréfanefnd voru Adda Bára Sigfúsdóttir, Ólafur Jónsson og Guðrún Þorsteinsdóttir.

Aðalsteinn Óskarsson var kjörinn formaður og aðrir í aðalstjórn: Adda Bára Sigfúsdóttir, Reykjavík, Guðrún Þór, Kópavogi, Einar Albertsson, Siglufirði og Steinar Guðmundsson, Akranesi. Í varastjórn voru kjörnir: Ólafur Steinsson, Hveragerði, Steinunn Finnbogadóttir, Reykjavík, Oddný Þorkelsdóttir, Borgarnesi, Páll Sigurbjörnsson, Egilsstöðum og Stefán Halldórsson, Húsavík. Skoðunarmenn ársreikninga voru: Valdimar Óskarsson Reykjavík, Magnús Kristjánsson, Kópavogi og til vara, Ægir Ólafsson, Reykjavík.

Upphaflega hét sambandið Landssamband aldraðra en 1997 eða 1999 breytist nafnið í Landssamband eldri

Jóna Valgerður Kristjánsdóttir, 2011 og er enn.

Á stofnfundi landssambandsins voru lög sambandsins samþykkt og í þeim segir að heimili þess skuli vera í Reykjavík og aðild að því eigi félög fólks sem er 60 ára og eldra. Markmið LEB er að vinna að hagsmuna- velferðar- og áhugamálum aldraðra, og koma fram fyrir hönd aðildarfélaganna gagnvart Alþingi, ríkissstjórn, stjórnvöldum og öðrum sem sinna málefnum aldraðra fyrir landið í heild. LEB skal stuðla að samvinnu félaga eldri borgara og vinna að því að slík félög séu starfandi í öllum sveitarfélögum. LEB tekur þátt í innlendu sem erlendu samstarfi eftir því sem stjórnin ákvarðar.

Eins og fyrr segir var Aðalsteinn Óskarsson á Akureyri, formaður Félags eldri borgara á Akureyri kosinn fyrsti formaður Landssambandsins. Ólafur Jónsson, Reykjavík, var formaður frá 1991-1997.

sér það sem LEB er að fást við. Það má gera með því að fara inn á heimasíðuna og skoða t.d. fundargerðir.

Efni sem snertir málefni eldri borgara og ályktanir má finna á forsíðu og undir fréttum. Í fundargerðum Stjórn LEB á fundi síðstliðið haust, frá vinstri: Jón Kr. Óskarsson, Ragnheiður Stephensen, Haukur Ingibergsson, er m.a. vel greint Jóna Valgerður, Grétar Snær Hjartarson þáverandi framkvæmdastjóri, Eyjólfur Eysteinsson, Jóhannes Sigvalda- frá starfi formanns son, Sveinn Hallgrímsson og Þórunn Sveinbjörnsdóttir formaður FEB í Reykjavík. og nefnda á milli stjórnarfunda. Þá tók við formennsku Benedikt Landssambandið hefur aðsetur sitt Eins og áður segir eru aðilar að landsDavíðsson, sem var formaður frá 1997 að Sigtúni 42 105 Reykjavík og er sambandinu félög fólks sem náð hefur til ársins 2005, en þá tók við Ólafur Haukur Ingibergsson framkvæmda- 60 ára aldri og vinna að almennum Ólafsson, fyrrverandi landlæknir, sem stjóri sambandsins. Sími á skrifstofu hagsmunamálum eldri borgara, svo og var formaður til ársins 2007. Helgi K. er: 567 7111 og gsm sími er 859 9711. að tómstunda-, fræðslu- og menningarHjálmsson var svo formaður þaðan í Netfang LEB er: leb@leb.is og heima- málum. frá, til 2011, en þá tók við formennsku síðan leb.is. Á heimasíðu sambandsins Félögin starfa sjálfstætt hvert á sínu núverandi formaður Jóna Valgerður er að finna mikið af gagnlegum upplýs- félagssvæði.

Kristjánsdóttir og er hún fyrsta konan ingum og tenglum. Félagsmenn mættu Samantekt: Grétar Snær Hjartarson. sem gegnir formennsku í LEB. gjarnarn vera duglegri við að kynna

Sími 519 7550

TÖLVUNÁMSKEIÐ FYRIR ELDRI BORGARA BYRJENDUR 60+

Námskeið sérstaklega ætlað 60 ára og eldri sem litla sem enga tölvukunnáttu hafa. Hæg yfirferð með reglulegum upprifjunum og endurtekningum í umsjá þolinmóðra og reyndra kennara. Tölvugrunnur, internetið og tölvupóstur.

Næsta námskeið hefst: 28. apríl • Lýkur: 22. maí • Verð: 34.900 kr.

Kennt: mán. og fim. (sjö skipti) frá kl. 13–16 (Kennslubók á íslensku innifalin)

FRAMHALD 60+

Hentar þeim sem lokið hafa byrjendanámskeiðinu eða hafa sambærilega undirstöðu. Byrjað er á upprifjun tölvugrunns áður en haldið er lengra í ritvinnslu.

Frekari æfingar í notkun internets (t.d. Facebook o.fl.) og í allri meðferð tölvupósts.

Næsta námskeið hefst: 29. apríl • Lýkur: 20. maí • Verð: 34.900 kr.

Kennt: Þri. og fös. (sjö skipti) frá kl. 13–16 (Kennslubók á íslensku innifalin)

PIPAR\TBWA

•

SÍA

•

132754

STAFRÆNAR MYNDAVÉLAR OG TÖLVAN 60+

Vinsælt og gagnlegt námskeið þar sem tekið er fyrir það helsta sem almennir notendur þurfa að kunna um stafrænar myndavélar. Yfirfærsla mynda í heimilistölvuna, skipulag myndasafns, einfaldar lagfæringar, myndir prentaðar og sendar í tölvupósti.

Næsta námskeið hefst: 13. maí • Lýkur: 22. maí • Verð: 22.900 kr.

Kennt: þri. og fim. (fjögur skipti) frá kl. 13–16 (Kennsluhefti á íslensku innifalið)

4. Landsmót UMFÍ 50+ Íþrótta- og heilsuhátíð!

Húsavík 20.–22. júní 2014 Keppnisgreinar: Blak, boccia, bogfimi, bridds, dráttavélaakstur, fjallahlaup, frjálsar íþróttir, golf, hestaíþróttir, hrútadómar,jurtagreining, línudans, pútt, pönnukökubakstur, ringó, skák, skotfimi, stígvélakast, sund, sýningar, þríþraut.

Velkomin til Húsavíkur!

Skeifunni 11B • Reykjavík • Sími 519 7550 • promennt@promennt.is • promennt.is NORÐURÞING

Þingeyjarsveit

Nánari upplýsingar á www.umfi.is

7

Vel sóttur formannafundur LEB í Garðabæ

Tæplega 30 forsvarsmenn félaga eldri borgara vítt og breitt um landið saman komnir við Jónshús í Garðabæ ásamt bæjarstjóra Garðabæjar og framkvæmdastjóra LEB. Formannafundur Landsþað mikil og góð auglýsing sambands eldri borgara var fyrir landssambandið og til haldinn 25. mars s.l. í Jónsþess fallið að kynna LEB og húsi í Garðabæ. Félag eldri fjölga meðlimum í félögum borgara í Garðabæ sem hefur eldri borgara. Tóku fundarí Jónshúsi alveg fyrirmyndar menn þessari tillögu vel, aðstöðu fyrir sitt félagsþó kostnaður yrði all verustarf, bauð fram húsnæði legur. Síðan kynnti Haukur og sá um kaffi og meðlæti.

Ingibergsson varaformaður Fundurinn hófst kl. 13:00 og og framkvæmdastjóri ýmishonum lauk kl. 17:00. Um legt um stöðu eldri borgara, 30 formenn og varaformenn um þróun félagsstarfsins og sátu fundinn auk stjórnar lagði spurningalista fyrir landssambandsins. Í upphafi fundarmenn um að skoða fundar ávarpaði bæjarstjóri breytingar í sambandi við Garðabæjar, Gunnar Einars- Jóna Valgerður ásamt Gunnari Einarssyni, bæjarstjóra í Garðabæ, félagaskrá, félagaskírteini, son fundarmenn og bauð þá og Ástbirni Egilssyni, formanni FEB Garðabæ, við upphaf formanna- og afsláttarbókina. Þórunn velkomna. Formaður LEB fundarins.

Sveinbjörnsdóttir formaður Jóna Valgerður KristjánsFEB í Reykjavík og forstjórnarkosningar, lögð fram tillaga dóttir flutti yfirlit um störf stjórnar um öldungaráð í öllum sveitarfélögum maður kjaranefndar LEB, flutti erindi frá landsfundi 2013. Þar kom fram að og skorað á félögin að fylgja því máli um réttindi tengd stéttarfélagsaðild og stjórnin hefur unnið mikið að kjara- eftir fyrir og eftir kosningarnar í vor. hvatti til að menn skoðuðu réttindi málum og náð verulegum árangri í að Kom fram að víða er undirbúningur sín áður en starfsaldri lyki, t.d. hvað skerðingar á bótum almannatrygginga kominn vel á veg ekki síst á Suður- varðaði styrki vegna heyrnartækja og frá árinu 2009 væru dregnar til baka. nesjum undir öruggri forystu Eyjólfs gleraugna. Fundarstjóri var Ástbjörn Skýrsla formanns verður birt í heild í Eysteinssonar formanns FEBS. Lands- Egilsson formaður FEB í Garðabæ fundargerð formannafundar á heima- sambandið verður 25 ára 19. júní n.k. og ritari var Rannveig Björnsdóttir. síðunni. Gjaldkeri LEB Eyjólfur Ey- og lagði formaður LEB til að gefið væri Létt andrúmsloft var yfir fundinum steinsson lagði fram reikninga s.l. árs út afmælisblað af Listinni að lifa, sem og fjörugar umræður um málin. Var til kynningar, en þeir verða afgreiddir á væri tvöfalt að stærð við venjulegt blað stjórninni þakkað með lófaklappi fyrir næsta landsfundi. Einnig var lögð fram og prentað á betri pappír. Blaðið yrði kraftmikið starf. endurskoðuð fjárhagsáætlun yfirstand- sent á öll heimili landsins þar sem andi árs. Þá var rætt um næstu sveitar- væru 60 ára og eldri til heimilis. Væri 8

SSttiillllaannlleeggiiRR o ogg þþæ æggiilleeggiiRR

rafmagnslyftistólar rafmagnslyftistólar vandaðir vandaðirþægilegir þægilegirhægindastólar hægindastólarmeð meðfjarstýringu fjarstýringuog oglyftimótor. lyftimótor.Hallaðu Hallaðuþér þéraftur afturog og slappaðu slappaðuaf, af,algjörlega algjörlegaáreynslulaust. áreynslulaust.Með Meðþví þvíað aðýta ýtaáátakka takkagetur geturþú þúsett settþig þigí íhvaða hvaða stellingu stellingusem semer, er,eins einsog ogtiltildaæmis daæmisað aðlyfta lyftaþér þérupp. upp.Stólarnir Stólarnirveita veitaþér þérgóðan góðanmjóbaksmjóbaksog oghöfuðstuðning. höfuðstuðning.komdu komduog ognýttu nýttuþér þérþetta þettafrábæra frábæratilboð. tilboð.

roland roland

RafStýRðuR RafStýRðuRHægindaStóll HægindaStóll Með MeðleðuRáklæði. leðuRáklæði.

191.990 191.990 Fullt FulltVeRð VeRð239.990 239.990

20% afsláttur afsláttur

ZuricH ZuricH

RafStýRðuR RafStýRðuRHægindaStóll HægindaStóll Með Meðtauáklæði. tauáklæði.

159.990 159.990 Fullt FulltVeRð VeRð199.990 199.990

20% afsláttur afsláttur

––Reykjavík Reykjavík&&akuReyRi akuReyRi––

HHúússggaaggnnaaHHöölllli n i n• •B Bí lídl ds hs hö öf ðf ða a2 20 0• •R Re ey yk kj aj av ví kí k• •ooppi iðð VVi ri kr ka ad da ag ga a1 01 0- 1- 81 8, ,l al au ug ga ar dr d. .1 1 -1 1- 71 7o og gs us un n nu ud d. .1 31 3- 1- 71 7 ooggDDa al sl bs br ar au ut t1 1• •AAk ku ur er ey yr ir iooppi iðð VVi ri kr ka ad da ag ga ak kl l1 01 0– 1– 81 8o og gl al au ug ga ar dr da ag ga a1 1 -1 1- 61 6EEi itttt ssí ímmaannúúmmEErr5 5 58 81 1 01 00 0

Ekki gera ekki neitt er mottó FEBS félögunum á svæðinu og vinna saman með formlegum hætti með okkur að mótun framtíðarstefnu í öldrunarmálum hér í samráði og samvinnu við alla aðila sem koma að þessum mikilvæga málaflokki“, segir Eyjólfur.

FEBS hefur sett á fót vefsíðu félagsins á www.febs.is sem Hildur Harðardóttir hefur átt veg og vanda að. Eins

og áður sagði er fjölbreytt félagsstarf meðal eldri borgara á Suðurnesjum.

Eldeyjarkórinn, sem oft er kallaður flaggskipið í félaginu, starfar af miklum krafti, félagsmenn FEBS halda áfram að leiðbeina í grunnskólum á Suðurnesjum við lestur, bókmenntaklúbbur er starfandi og tölvunefnd er að taka til starfa svo eitthvað sé nefnt.

Eyjólfur Eysteinsson, formaður FEBS

Íslenskt samfélag stendur á næstu árum og áratugum frammi fyrir krefjandi verkefnum á sviði velferðarþjónustu. Eldri borgurum mun fjölga verulega, nýir notendahópar koma fram á sjónarsviðið og kröfur til þjónustunnar taka á sig fjölbreyttari og víðtækari mynd. Þetta kallar síðan á sérhæfingu með aukinni samþættingu og góðri yfirsýn.

Nú eru um 2100 manns í Félagi eldri borgara á Suðurnesjum FEBS og fer fjölgandi. Í félaginu fer fram mjög fjölbreytt félagsstarf í Grindavík með aðsetri í Víðihlíð, Vogum í Álfagerði, Sandgerði í Miðhúsum og Auðarstofu í Garði. Eyjólfur Eysteinsson formaður FEBS sagði í skýrslu sinni sem hann flutti á aðalfundi félagsins í mars s.l. að sá stuðningur sem félagið fær víða væri ómetanlegur. Staðfest er að sú aðstaða sem félagið hefur haft til afnota verður áfram sú sama eftir að hjúkrunarheimilið á Nesvöllum hefur tekið til starfa.

Fyrirtæki á Suðurnesjum sem veita félagsmönnum afslátt af viðskiptum eru nú um 90 og Landsbanki Íslands í Reykjanesbæ er viðskiptabanki félagsins. Fjárhagur félagsins er mjög góður sem gerir félaginu kleift að styrkja hópferðir félagsmanna innanlands.

Formaður FEBS á m.a. sæti í starfshópi sem er að vinna að tillögum um flutning á málefnum eldri borgara til sveitarfélaga. „Við eldri borgarar leggjum áherslu á að sveitarfélögin hafi ábyrgð á stjórn og skipulagi á þjónustu við okkur“, segir Eyjólfur Eysteinsson. „Eitt umfangsmesta verkefnið við yfirfærsluna snýr að því að endurskoða fyrirkomulag á greiðslu til þeirra sem búa á hjúkrunarheimilum og afnema svonefnt vasapeningakerfi. Það er réttlætismál og löngu tímabært að endurskoða greiðslufyrirkomulag einstaklinga sem dvelja á hjúkrunarheimilum og afnema vasapeningakerfið.

Heimilismenn greiði sjálfir húsaleigu og annan kostnað sem fylgir heimilishaldi. Félag eldri borgara á Suðurnesjum vill því leita nýrra leiða með sveitar-

Til þess að bregðast við þessum aðstæðum hafa stjórnvöld víða um lönd leitað leiða til nýsköpunar og skoðað á hvern hátt unnt sé í meira mæli að beita tæknilegum lausnum í velferðarþjónustunni.

10

Hvar liggja möguleikarnir?

Nýsköpun og tækni í velferðarþjónustu.

Dagskrá ráðstefnu í Hofi á Akureyri 5. – 6. júní 2014 Fimmtudagur 5. júní 2014 12.00 – 13.00 Skráning.

13.00 – 13.30 Hvert stefnir?

Ráðherrar félags- og heilbrigðismála leggja línurnar.

13.30 – 14.20 Nýsköpun og tækni í velferðarþjónustu á Norðurlöndunum – Hvaðan blása ferskir vindar?

Dennis C. Søndergård, Project Manager, Nordic Centre for Welfare and Social Issues.

14.20 – 15.00 Stefna og áætlun í velferðartækni í Noregi. Lasse Frantzen, Manager Norwegian National Welfare Tecnhology 15.00 – 15.40 Fjórar lausnir sem vísa veginn. Kynntar verða lausnir sem hver á sinn hátt sýna hvernig ný þekking, nýtt samstarf og ný tækni geta stuðlað að bættri velferð.

15.40 – 16.10 „Lausnargallerí – fyrsti hluti“. Ráðstefnugestir eiga hraðstefnumót við fulltrúa notenda, sveitarfélaga, atvinnu- og þjónustufyrirtækja, frumkvöðla,hugmyndasmiði og fulltrúa fyrirtækja sem bjóða mögulegar velferðarlausnir af ýmsu tagi.

16.10 – 16.40 Nýsköpun í velferðarmálum á Íslandi. Getur Ísland orðið fyrirmynd?

Hilmar Bragi Janusson, forseti Verkfræðiog náttúruvísindasviðs Háskóla Íslands.

16.40 – 17.00 Uppbygging þekkingar og færni í nýsköpun á vettvangi sveitarfélaga, skólastofnana og almennings.

Berglind Hallgrímsdóttir, framkvæmdastjóri Nýsköpunarmiðstöðvar Íslands.

17.00 – 17.10 Erum við einhverju nær? – umræða dagsins í hnotskurn.

17.00 -

Samvera – tónlist – skemmtun.

Föstudagur 6. júní 2014 09.00 – 09.30 Öryggi á heimilinu – Nýjar lausnir.

Björk Pálsdóttir, forstöðumaður Hjálpartækjamiðstöðvar Íslands.

09.30 – 10.00 Nýsköpun og tækni í velferð fjallar fyrst og fremst um fólk. Tækni til stuðnings fólki með skerta færni.

Tækni-Miðlun-Færni.

Sigrún Jóhannsdóttir, framkvæmdastjóri TMF Tölvumiðstöðvar.

10.00 – 10.30 Nýsköpun og tækni í þjálfun og umönnun.

Ester Einarsdóttir og Dagný Linda Kristjánsdóttir, iðjuþjálfar við Öldrunarheimili Akureyrar.

10.30 – 11.00 „Lausnargallerí – annar hluti“.

11.00 – 11.30 Algild hönnun – Aðgengilegt samfélag fyrir alla?

Snæfríður Þóra Egilson, iðjuþjálfi og prófessor við Félags- og mannvísindadeild Háskóla Íslands.

11.30 – 12:30 Stefna og framkvæmdaáætlun í nýsköpun og tækni í félagsþjónustu.

Eygló Harðardóttir, félags- og húsnæðismálaráðherra.

12.30 – 12.45 Næstu skref.

Ráðstefnan er haldin á vegum velferðarráðuneytisins, í samvinnu við Norrænu ráðherranefndina, á formennskuári Íslands í norrænu samstarfi.

Aðgangur er ókeypis.

Skráning og nánari dagskrá er á heimasíðu velferðarráðuneytisins

ÍSLENSKA SIA.IS ICE 68559 04/14

HÓPFERÐIR

SJÁIÐ HEIMINN Í GÓÐRA VINA HÓPI Árshátíð, haustferð, stórafmæli?

Njótið þess að ferðast saman og vera til.

Icelandair býður hópferðir til fjölmargra áfangastaða austan hafs og vestan, ferðir sniðnar að þörfum fólks í góðra vina hópi* sem eiga örugglega eftir að hressa upp á tilveruna.

+ Nánari upplýsingar hjá hópadeild Icelandair í síma 50 50 406 eða á hopar@icelandair.is * Hópur miðast við að 10 eða fleiri ferðist saman.

Hafið samband við hópadeild Icelandair Skipuleggið ferðina tímanlega. Við getum séð um að bóka flug, hótel, rútur, skoðunarferðir og kvöldverði. Leitið tilboða með því að fylla út fyrirspurnarformið á icelandair.is/hopar

„Í betra formi 81 árs en um fimmtugt“ Jón Örn Bogason er einn þeirra fjölmörgu eldri borgara sem stundar reglulega líkamsrækt í World Class í Laugardal og var einn þeirra sem tók þátt í íhlutunarrannsókn um bætta heilsu og betri lífsgæði á vegum sérfræðinga í Háskóla Íslands og fór hún að hluta til fram í World Class en stöðin var einn helsti styrktaraðili rannsóknarinnar. Jón Örn segir það skipta sig gríðarlegu máli að mæta í ræktina. Hann varð 81 árs í byrjun apríl á þessu ári og er greinilega í fínu formi. „Ég kem hingað tvisvar til þrisvar í hverri viku og svo fer ég og syndi auk þess um helgar, enda get ég æft það sjálfur. Það er algjör lúxus að koma hingað og fá góða leiðsögn hjá fagfólki í því sem maður er að gera hverju sinni. Ég var loftskeytamaður á skipum hér áður fyrr og þar var oft ekki mikil hreyfing stunduð langtímum saman. Þannig að þótt ótrúlegt megi virðast þá finnst mér ég hafa meira þol í dag en þegar ég var á sjónum þrátt fyrir að hafa verið aðeins fimmtugur! Það þýðir ekkert að dútla við þetta, maður verður að reyna á sig, en um leið að fylgjast vel með sér, hjartslættinum og fleiru. Ég finn hins vegar að um leið og maður slakar á í ræktinni þá finn ég frekar fyrir slappleika. Mataræðið skiptir líka miklu máli. Það er ekki nóg bara að hreyfa sig. Ég finn að það gerir mér gott að stunda fjölbreytta hreyfingu. Ekki bara að fara í ræktina og

Jón Örn Bogason eftir eina morgunæfinguna í World Class Laugum. synda, heldur líka að stunda útiveru, fara í göngutúra og fá mér frískt loft. Þetta er allt nauðsynlegt í bland. Það geta allir gert eitthvað.“ segir þessi hressi árskorthafi í World Class.

Markviss þjálfun skiptir sköpum

Markviss þol- og styrktarþjálfun rannsóknarteymis undir stjórn Janusar Guðlaugssonar, Dr. Erlings Jóhannssonar og Dr. Sigurbjörns Árna Arngrímssonar fór fram í heilsuræktarstöðvum World Class þar sem hreyfifærni eldri aldurshópa tók mjög jákvæðum breytingum samhliða auknum vöðvastyrk og meiri vöðvamassa.

„Ævintýri á gönguför“: Jón Örn í göngutúr á nýju göngubretti í World Class þar sem hann getur notið þess að fylgja alþjóðlegum gönguleiðum á skjá göngubrettisins.

12

Samhliða styrktarþjálfun stunduðu hinir eldri þolþjálfun, bættu marktækt afkastagetu sína og snéru þannig við ákveðnu ferli öldrunareinkenna. Það getur verið erfitt að ná meiri styrk og koma í veg fyrir vöðvarýrnun án sérhæfðra styrktartækja og markvissrar þjálfunar, en í heilsu­ ræktar­stöðvum World Class eru kjöraðstæður og sérhæfð þekking til staðar til að berjast gegn öldrunar­ferlinu.

Janus Guðlaugsson íþróttafræðingur og lektor við Háskóla Íslands hefur margra ára reynslu af því að vinna með eldri borgurum í líkams- og heilsurækt, m.a. í World Class. ,,Vöðvamassi tekur miklum breytingum á seinni hluta æviskeiðs hvers einstaklings en sterk tengsl eru á milli vöðvarýrnunar og hreyfiskerðingar þegar einstaklingur eldist. Minni vöðvastyrkur í neðri hluta líkamans dregur ekki aðeins úr hreyfigetu og færni hinna eldri til að sinna athöfunum daglegs lífs heldur verður hættan á að detta meiri.“, segir Janus.

Að hans sögn er hámarks-vöðvastyrkur að jafnaði á milli 20 og 30 ára aldurs.

Eftir 50 ára aldurinn fer vöðvarýrnun, sem er um 1-1,5% á ári, að segja til sín ef markviss þjálfun er ekki stunduð. Eftir 70 ára aldurinn verður rýrnunin enn meiri eða um 3-4% á ári. ,,Með markvissri styrktarþjálfun má hins vegar auka vöðvamassa og bæta styrk eldri einstaklinga og stemma þannig stigu við þeirri vöðvarýrnun sem annars á sér stað hjá þessum aldurshópi.

Heildarþjónusta fyrir augu á öllum aldri

Augnlæknastöðin Sjónlag í Glæsibæ er alhliða augnlæknastöð þar sem áhersla er lögð á góða þjónustu og fullkominn tækjabúnað. Miklar framfarir á sviði læknavísindanna gera það að verkum að lífsgæði eldra fólks eru betri nú en fyrir aðeins fáum árum. Dæmi um ofangreint eru augasteinsaðerðir en þar hafa orðið miklar framfarir á síðustu árum og áratugum. Kristinn Ólafsson framkvæmdastjóri Sjónlags segir að augasteinsaðgerðum hafi farið ört fjölgandi síðastliðin ár. „Þörfin fyrir þessar aðgerðir hefur alltaf verið til staðar, en nú eru kröfur fólks til lífsgæða meiri en áður. Sjötugur einstaklingur er í dag virkari en fyrir um tíu árum síðan. Eldra fólk vill geta stundað sín áhugamál, spilað golf og ferðast eða hvað það nú er,“ segir Kristinn. „Þess vegna er mikil aukning á augasteinsaðgerðunum. Vandamálið hefur hins vegar verið að í gegnum hið opinbera er um eins og hálfs árs bið eftir þessum aðgerðum. Þess vegna eru stöðugt fleiri sem kjósa að greiða fyrir þetta úr eigin vasa og komast strax að.“ Hvað kostar augasteinsaðgerð? „Það fer alveg eftir því hvernig aðgerð er um að ræða. Ef einstaklingurinn velur að greiða sjálfur fyrir aðgerðina kostar aðgerðin frá 195 þúsund á augað. Ef

valdar eru dýrari tegundir gerviaugasteina, t.d. svokallaðir fjölfókus gerviaugasteinar, hækkar verðið. Sumir sætta sig við að nota gleraugu, t.d. lesgleraugu, meðan aðrir vilja það ekki og þurfa þá flóknari og dýrari aðgerð.“

ýmislegt hægt að gera fyrirbyggjandi. Nauðsynlegt er að mæla sjón og augnþrýsting og skoða augnbotnana. Oft er hægt að fyrirbyggja og eða meðhöndla sjúkdóma á byrjunarstigi áður en óafturkræfar alvarlegar skemmdir hafa Það hefur verið gríðarleg ör þróun orðið. Ég las eitt sinn að á þessu sviði læknavísindanna? endingatími líffæranna Kristinn Ólafsson. „Já það hafa orðið miklar væri um 60 ár almennt, framfarir. Fyrir ekki mörgum þannig að með hærri lífárum síðan var aðgerð eins og að skipta aldri þarf viðhaldið að vera meira og um augasteina inngripsmikil og þurftu betra“, segir Kristinn. sjúklingarnir að vera inniliggjandi á sjúkrahúsi í nokkra daga eftir aðgerð- Njóta eldri borgarar eða lífeyrisþegar einina. Þetta er allt miklu einfaldara í dag. hverra sérkjara hjá Sjónlagi?

Aðgerðin er gerð í staðdeyfingu og ein- „Við leggjum mikla áherslu á að vera staklingurinn fer aftur heim að lokinni með góða þjónustu og ódýra vöru. aðgerð þannig að tækninni fleygir Þannig að það er alveg sama á hvaða fram. Það er fróðlegt og skemmtilegt að aldri fólk er það fá allir góð kjör.“ Að fylgjast með þessari breytingu sem hef- sögn Kristins koma margir eldri borgur orðið og á eftir að verða enn meiri. arar í gleraugnaverslunina Eyesland Með hækkandi meðalaldri og almennt sem er í sama húnsæði. „Kosturinn betri heilsu er nú hægt að lifa lengur og við stöðina okkar er að hér getur fólk njóta meiri lífsgæða en áður.“ komið og hitt sinn augnlækni, fengið greiningu sinna vandamála og gengið Hefurðu einhver skilaboð fyrir lesendur út með þá lausn sem hentar hverjum blaðsins, þ.e.a.s. eldri borgara? og einum. Það má því segja að hér sé „Fólk sem komið er yfir 60 ára ætti að heildarþjónusta fyrir augun.“ fara reglulega til augnlæknis, því það er 13

Fjármál við starfslok VÍB hefur á undanförnum mánuðum boðið upp á fræðslufundi um fjármál við starfslok. Þegar starfsævinni lýkur taka fjármálin meiri breytingum en margir eru búnir undir og geta flækst til muna. Á fundunum er farið yfir nokkur atriði sem mikilvægt er að hafa á hreinu.

Tryggingastofnun

Allar nauðsynlegar upplýsingar um greiðslur og skerðingar Tryggingastofnunar er að finna á vefsíðunni www. tr.is. Misskilningur vegna kerfisins er afar útbreiddur en má auðveldlega leiðrétta með því að eyða nokkrum mínútum á vefsíðunni. Í reiknivél lífeyris, á forsíðu tr.is, er hægt að fá nákvæma mynd af þeim áhrifum sem tekjur geta haft á greiðslur og þar má meðal annars sjá að vextir hafa talsvert minni áhrif á bætur en margir halda. Að auki er mikilvægt að gleyma ekki að skila inn tekjuáætlun, þannig má draga úr líkum þess að stofnunin sendi rukkun seinna meir.

Að fresta eða flýta töku lífeyris

Því fer fjarri að allir hætti að vinna 67 ára og því er fullt tilefni til að kynna sér reglur lífeyrissjóða varðandi töku lífeyris. Reglurnar eru misjafnar milli sjóða en þeir geta allir með lítilli fyrirhöfn gefið upp skerðingu eða aukningu réttinda vegna slíkrar tilfærslu. Þetta eru mikilvægar upplýsingar sem auðvelt er að verða sér út um.

Er skynsamlegt að taka út séreignarsparnað?

Séreignarsparnaði (viðbótarlífeyri) er ætlað að vega á móti þeim tekjumissi

14

Björn Berg Gunnarsson frá VÍB. sem við verðum flest fyrir þegar lífeyrissjóðsgreiðslur taka við af launum. Eftir 60 ára aldur er ráðstöfun sparnaðarins frjáls og er heimilt að leyfa honum að ávaxtast áfram (sem hann gerir án fjármagnstekjuskatts) eða að fá hann greiddann út. Lítið mál er að fá reglulegar greiðslur úr séreignarsparnaði, stórar og smáar og frjálst er að gera breytingar á greiðslutilhögun. Vert er að muna að við ráðum sjálf hvernig séreignarsparnaður er ávaxtaður og ef sparnaðurinn er á Íslandi er lítið mál að gera breytingar.

Við útgreiðslu er mikilvægt að

muna eftir þrepaskipta tekjuskattskerfinu og vera meðvituð um þann skatt sem þarf að greiða.

Fjármál við starfslok

Upptaka af námskeiði VÍB um fjármál við starfslok er aðgengileg á vefnum www.vib.is. Á forsíðunni er smellt á „Sjónvarp“ og er þar fjölmörg fræðslumyndbönd að finna.

Ráðgjafar eigna- og lífeyrisþjónustu VÍB hafa sérhæft sig í ráðgjöf um fjármál við starfslok. Velkomið er að hafa samband í síma 440-4900 eða á vib@vib.is.

Göngustafir Þægilegir og öruggir stafir. Stílhrein hönnun og mikið úrval.

Fjöldi aukahluta.

Rafknúnir hægindastólar Lyftihægindastólar sem auðvelda fólki að setjast og standa upp. Gott úrval og margskonar áklæði.

HEILSUEFLING OG AUKIN LÍFSGÆÐI

Spennist frá gólfi upp í loft

Eirberg ehf. er innflutnings- og þjónustufyrirtæki sem hefur á að skipa fagmenntuðu starfsfólki. Markmið okkar eru að efla heilsu og auka lífsgæði, auðvelda störf og daglegt líf, stuðla að hagræði og vinnuvernd.

á Læsing bili 45° milli

Sturtustólar og kollar Tegundir sem henta flestum sturtuklefum.

Stillanleg hæð.

Stöðugir á ójöfnu undirlagi.

Stuðningssúla Spennt milli gólfs og lofts.

Má nota hvar sem er í íbúðinni.

Eirberg ehf. Stórhöfða 25 • eirberg@eirberg.is • Sími 569 3100 • eirberg.is

Hamingja á efri árum Ég er nú ekki orðin fjörgömul en það fer að styttast í það hjá mér, nú þegar ég er orðin fimmtug og farin að huga að seinni hálfleik ævinnar. Pabbi minn var 73 ára þegar hann dó, hann var alls ekki tilbúinn að deyja og sagði að honum liði alltaf eins og hann væri 25 ára. Pabbi sagði oft að það væri mikilvægt að finna sér einhvern tilgang og finna sér eitthvað til að dunda við og ég ætla að leggja út frá því í þessari grein.

Samvera

Ég er alin upp í Nýhöfn á Melrakkasléttu og þegar ég var yngri hafði ég alveg sérstaka ánægju af því að heimsækja gamla fólkið í sveitinni. Þegar lítið var við að vera fór ég og spilaði við Margréti í Leirhöfn, við spiluðum marías og ég færði henni blóm sem ég tíndi í haganum. Í sömu heimsókn reyndi ég yfirleitt líka að kíkja til Möngu sem einnig bjó í Leirhöfn, hún átti servíettu­ safn sem við dunduðum okkur við að skoða saman. Þá er ótalin Guðlaug í Sandvík, við skoðuðum myndir sem hún hafði teiknað, ég man eftir mjög fallegum myndum af Kerlingafjöllum.

Guðlaug var með fallegt, sítt grátt hár sem mér fannst mikið til koma og ég man eftir að hafa setið og horft á hana greiða sér. Reyndar fylgdist ég einnig með af athygli hvernig bæði Sesselja amma í Nýhöfn og Andrea í Leirhöfn krulluðu á sér hárið með heitu krullujárni. Þetta var allt mjög spennandi og að mínu áliti átti ég í góðu vinfengi við allt þetta góða fólk. Kristinn afi sat við skriftir uppi á lofti í Nýhöfn, það var líka gaman að koma til hans og skoða ritvélina og gleraugun hans. Hann var með mjög sérstök gleraugu því hann hafði misst annað augað í slysi og sá mjög illa með hinu en það stoppaði hann ekki í að skrifa bækur eins og vindurinn. Ég hef aelltaf öfundað dáltítið eldra fólk sem er búið að ná ákveðnu æðruleysi og þá hlakka ég til að verða gömul, mér hefur alltaf fundist að það væri ákveðið frelsi í því að vera gamall, viðkvæðið er alltaf að þá getur maður gert það sem maður vill. Mig langar að vera 16

því ekki að það er aldrei of seint að eignast nýja vini, bara að snúa sér að næsta manni og byrja að spjalla.

Hjartaheilt fólk

Anna Jóna Guðmundsdóttir Styrkleikaþjálfi og eigandi Auðnu ráðgjafar svona gömul kona, vera með dót og spennandi hluti hjá mér sem krakkar geta komið og skoðað og haft ánægju af. Það sem einkenndi líka eldra fólkið í mínu ungdæmi var að þau höfðu áhugamál, voru hluti af samfélaginu, þeim var annt um útlit sitt og það var hreint í kring um þau.

Sjálfræði, færni og tengsl

Nú þegar ég hef lesið mér til um hvað stuðlar að hamingju á efri árum sé ég að þetta voru allt þættir sem skipta máli. Það er kenning sem segir að við höfum í grunninn þrjár þarfir sem við þurfum öll að fá uppfylltar. Sú fyrsta er SJÁLFRÆÐI, við þurfum að fá að vera sjálfráð með eigð líf, það hverju við klæðumst, hvað við borðum og hvað við gerum dags daglega. Rannsóknir á dvalarheimilum sýna til dæmis að þeim mun meira sjálfræði þeim mun heilsubetri eru íbúar.

Annað er FÆRNI, allir þurfa að vera í þeim aðstæðum að þeir upplifi færni til að gera hluti, huga að daglegum þörfum og sinna eigin áhugamálum og hugðarefnum eftir því sem heilsan leyfir. Að lokum TENGSL, tengsl eru öllum nauðsynleg, að vera í góðum tenglsum við fjölskyldu og vini er ómetanlegt. Það sem kemur mörgum á óvart varðandi rannsóknir á tengslum fólks á efri árum er að þar er mesta hamingjan tengd, tengslum við systkini og vini. Það virðist vera að á öllum aldri fáum við mest út úr því að umgangast fólk á okkar reki. Gleymum

Eitt er það sem reynist mörgum erfitt það er að finna tilgang þegar að starfsævinni lýkur, börnin eru uppkomin og enginn þarf beint á manni að halda lengur, þá getur komið ákveðinn tómleiki og einmannakennd. Ekki bætir stöðuna þegar horft er mikið á sjónvarp og endalaust er fjallað um það sem er að og stjórnmálamenn rífast og allt virðist vera að fara til fjandans. Þá reynir á að finna sér tilgang og eitthvað til að dunda við, horfa á það sem er í boði og reyna að fjölga ánægjustundum, hver ánægjustund skiptir máli og bætir heilsu og eykur langlífi.

Brené Brown er bandarísk fræðikona, rannsóknir hennar hafa sýnt að það sem einkennir fólk sem er gott í samskiptum er að það er HJARTAHEILT. Fólk sem þorir að berskjalda sig, segja hvað það vill, viðurkenna mistök, tjá öðrum ást og sækjast efir því sem það vill í lífnu. Að vera hjartaheill og tala um eigin hjartans mál við aðra er gott ráð við skömm, samviskubiti og stuðlar að lífsgæðum. Því skyldi fólk á efri árum leita eftir hverju tækifæri til að eiga samtöl og samskipti sem eru opin og berskjölduð. Ég hvet alla til mæta í félagsmiðstöðvar þar sem þær eru að finna, halda góðu sambandi við nágranna og nýta nýja upplýsingatækni til að vera í sambandi við gamla kunningja og nýja.

Ellimóð Til hamingju með 25 ára afmælið elskurnar!

Elli, þú ert ekki þung anda Guði kærum fögur sál er ávallt ung undir silfurhærum. (Úr ljóðinu Haustkvöld eftir Steingrím Thorsteinsson)

Augnheilbrigði Augnheilbrigði

Heilbrigði augna Provision er fyrirtæki sem var stofnað árið 2007 og hefur það hlutverk að opna augu almennings fyrir augnheilbrigði.

Með það að leiðarljósi flytur fyrirtækið inn vörur sem ekki bara stuðla að augnheilbrigði heldur er einnig markmiðið að létta fólki lífið sem haldið er augnsjúkdómum. Því er leitast við að finna vörur sem hafa eitthvað meira fram að færa en það sem til er fyrir og/eða vantar upp á fyrir ákveðinn hóp fólks með augnsjúkdóma. Vörur frá Provision fást í apótekum um land allt.

Augnbotnahrörnun Augnbotnahrörnun er algengasta orsök lögblindu á Íslandi hjá fólki eldra en 50 ára. Sjúkdómurinn leggst á miðgróf sjónhimnu í augnbotnum og skerðir lestrarsjón og sjónEldri skerpu. Vitað er að ellihrörnun í augnbotnum er algengari umbúðir með hækkandi ýta undir þróun votrar Eldrialdri og að reykingar hrörnunar. Ættarsaga og hár umbúðir blóðþrýstingur eru einnig áhættuþættir.

Unnt er að hægja á sjúkdómnum og draga úr líkum á votri hrörnun með inntöku ákveðinna vítamína. Viteyes er sérþróað vítamín með tilliti til augnbotnahrörnunar og fæst nú í nýjum umbúðum í apótekum - Viteyes AREDS2.

Hvarmabólga

Nýjar

Hvarmabólga (Blepharitis) er líklega einn algengasti augnumbúðir Nýjar sjúkdómurinn á Íslandi. Sjúkdómurinn getur valdið einkennum sem eru afar óþægileg þ.e.a.s. bólgu, kláða ogumbúðir jafnvel slímmyndun í augnhvörmum og hafa ríkuleg áhrif á daglegt líf fólks. Meðferð hvarmabólgu er oftast ekki flókin en hún krefst töluverðrar natni og reglusemi. Þvottur hvarma er mikilvægur kvölds og morgna.

Provision býður upp á dauðhreinsuð gel og klúta sem gagnast mjög við hvarmabólgu. Vörur sem ættu að létta fólki með hvarmabólgu lífið.

Þurr augu

NÝTT OG ENDURBÆTT NÝTT OG ENDURBÆTT AUGNVÍTAMÍN AUGNVÍTAMÍN Í NÝJUM UMBÚÐUM! Í NÝJUM UMBÚÐUM!

Augnþurrkur er afar algengt vandamál. Líklegt er að um 15.000 íslendingar þjáist af þurrum augum. Mörgum þykir einkennilegt að aukið táraflæði sé eitt algengasta einkenni þurra augna. Einnig valda mörg lyf þurrum augum.

Blephaclean eru sótthreinsandi klútar.

Dauðhreinsaðir blautklútar sem eru án rotvarnar- og ilmefna. Vinna vel á hvarmabólgu og fjarlægja mjúklega leifar af slími og húðskorpu af augnhvörmum og úr augnhárum.

Blephaclean hjálpa við hjöðnun á þrota í kringum augun og hreinsa án þess að valda ertingu í augum eða á húð. Klútarnir gefa raka og mýkja húðina. Hentar einnig þeim sem nota linsur og fólki með þurr augu.

Thealoz augndropar eru rakagefandi og verndandi augndropar við augnþurrki. Aðalinnihaldsefni er trehalósi, náttúrulegt efni sem finnst hjá mörgum Blephagel er dauðhreinsað gel jurtum og dýrum sem sem er án rotvarnar- og ilmefna og lifa í mjög þurru umalkóhóls. 30g túpa, fjölskammtadæla hverfi. Þeir vernda og (án lofts). Blephagel er til hreinsunar stuðla að jafnvægimeð í Viteyes er andoxunarvítamín sinki, lúteins og zeaxantíns og á viðkvæmum, þurrum og/eða frumuhimnum með því klístruðum (slímmyndun) augnlokum er ætlað aðallega við aldursbundinni augnbotnahrörnun. er að hindra skemmdir á og Nú augnhárum.

Gelið vinnur vel á próteinum og lípíðum, hvarmabólgu, veitir Viteyes er andoxunarvítamín með sinki, lúteins og zeaxantíns vítamínið endurbættri formúlu sem gerir það enn betra en áður. og raka og mýkir auk andoxunaráhrifa.

Enginmeð rotvarnarefni eru í dropunum augnlokin án þess að hafa áhrif á og þá má nota með snertilinsum.

Lausnin er varin síu er ætlað aðallega viðaf aldursbundinni augnbotnahrörnun.

Nú er húðarinnar – náttúrulegt ph-gildi í tappa sem hindrar að bakteríur komist inn í lausnina en blephagel er hvorki feitt né klístrað. nota má dropana í 8 vikur eftir að flaskan er opnuð. vítamínið endurbættri formúlu sem gerir þaðogNota enn betra ení 8áður. má gelið vikur eftir að túpan Viteyes kemurmeð á næstu mánuðum í nýjum umbúðum verður er opnuð.

fáanlegt á sömu stöðum og áður, um allt land.

Viteyes kemur á næstu mánuðum í nýjum umbúðum og verður fáanlegt á sömu stöðum og áður, um allt land.

Fæst í apótekum um land allt.

Fæst í öllum helstu apótekum um allt land.

VERTU MEÐ - SKRÁÐU ÞIG Í FÉLAG ELDRI BORGARA! Landssamband eldri borgara, LEB hvetur alla sem orðnir eru 60 ára og eldri að skrá sig í félag eldri borgara á sínu svæði. Hægt er að klippa út þetta eyðublað og senda til næsta félags. Listi yfir aðildarfélög LEB er að finna á næstu opnu. Einnig er hægt að hafa samband við viðkomandi félag, með tölvupósti eða öðrum hætti.

Ég undirritaður/uð skrái mig hér með sem félaga í Félagi eldri borgara í/á_____________________ _________________________________ _______________ ________________________ Nafn Kennitala Heimilisfang _________________________________ Heimasími/GSM

____________________________________________ Netfang

Greiðslumáti: Mastercard □

VISA □

Greiðsluseðill í pósti □

Í heimabanka □

(Til að gæta fyllsta öryggis verður hringt í viðkomandi ef greitt er með greiðslukorti.)

!

Heilsulindir í Reykjavík

SUMARDVÖL 2014 Í HELLUDAL FYRIR ELDRI BORGARA Boðið verður upp á sumardvöl í fallegri sveit í Helludal í Biskupstungum. Áhersla verður á heilsuhvetjandi tilbreytingu með hollu og góðu mataræði, léttum æfingum, styrkjandi gönguferðum og ekki má gleyma skemmtilegri samveru. Gestirnir fá heim með sér æfingaáætlun sem þeir geta nýtt áfram sér til heilsubótar.

Gott fyrir líkama

og sál

Fyrir hverja?

Sumardvölin er fyrir eldri borgarar sem hafa áhuga og getu til að nýta sér þjónustuna.

Miðað er við að gestir séu tiltölulega frískir og hafi gaman af útiveru og heilsueflingu.

Dagsetningar: 30. júní - 4. júlí 7. júlí - 11. júlí 21. júlí - 24. júlí 28. júlí - 31. júlí

(4 nætur) (4 nætur) (3 nætur) (3 nætur)

Verð: Kr. 55.500 - 78.000.- vikan, fer eftir vali á herbergjum

Innifalið: • Gisting í 2ja manna herbergjum • Fullt fæði • Gönguferðir • Skógarferðir og léttar æfingar • Æfingaáætlun • Heitur pottur og gott fjallaloft • Góð samvera innanum dýr og menn • Óvæntar uppákomur

Staðarhaldari og ábyrgðaraðili Svava Jónsdóttir, hjúkrunarfræðingur með yfir 30 ára reynslu af almennri hjúkrun, heilsueflingu og ráðgjöf.

Frekari upplýsingar og skráning hjá Svövu á netfangið svavajo@simnet.is eða í síma 898 9832

Reykvíkingar, 70 ára og eldri fá ókeypis aðgang að sundstöðum ÍTR

www.itr.is

18

ı

sími 411 11 5000

Aðildarfélög Landssambands eldri borgara Aðildarfélög Landssambands eldri borgara Heiti félags FEB Reykjavík og nágrenni FEB Kópavogi FEB Garðabæ FEB Álftanesi FEB Hafnarfirði FEB Suðurnesjum FA Mosfellsbæ og nágr.

FEB Akranesi FEB Borgarnesi FEB Borgarfjarðardölum Aftanskin FEB Stykkishólmi FEB Grundarfjarðarbæ FEB Snæfellsbæ FEB Dalasýslu og Reykhólahr.

FEB Ísafirði FEB Bolungarvík FEB Önundarfirði FEB Vestur-Barðastr.sýslu FEB Strandasýslu FEB Vestur-Húnavatnssýslu FEB Austur-Húnaþingi FEB Skagafirði FEB Siglufirði FEB Akureyri Félag aldraðra Eyjafirði FEB Grýtubakkahreppi Félag aldraðra Dalvík og nágr.

FEB Ólafsfirði FEB Húsavík FEB Þingeyjarsveit Félag eldri Mývetninga FEB Öxarfjarðarhéraði FEB Raufarhöfn FEB Þistilfirði FEB Vopnafirði og Bakkafirði FEB Fljótsdalshéraði FEB Reyðarfirði FEB Norðfirði FEB Eskifirði Perlur, FEB Fáskrúðsfirði FEB Djúpavogi Félag eldri Hornfirðinga FEB Selfossi FEB Skeiða og Gnúpverjahr.

FEB Biskupstungum FEB Hveragerði FEB Þorlákshöfn FEB Eyrarbakka Félag eldri Hrunamanna FEB Rangárvallasýslu Samherji FEB Mýrdals- og Austur-Eyjafjallahr.

FEB Skaftárhreppi FEB Vestmannaeyjum

Heimili Pnr. Stangarhylur 4 110 Gullsmári 9 201 Jónshús Strikið 6 210 Suðurtún 25 225 Flatahraun 3 220 Njarðarvöllum 4 260 Eirhamar 270 Höfðagrund 15 300 Arnarkletti 23 310 Vatnshömrum 311 Lágholt 8 340 Hrannarstígur 40 350 Grundarbraut 6a 355 Sunnubraut 19 370 Urðarvegi 32 400 Skólastíg 8 415 Brimnesvegi 22 425 Sigtún 15 450 Lækjartún 21 510 Strandgötu 10 530 Árbraut 21 540 Sauðármýri 3 550 Hlíðarvegi 17 580 Bugðusíðu 1 603 Grísará II 601 Lómatjörn 601 Karlsbraut 13 620 Aðalgata 58 625 Holtagerði 8 640 Lækjarvöllum 641 Lynghrauni 5 660 Gilhaga 2 671 Breiðablik Ágata 1675 Miðholti 1 680 Refstað I 690 Hléskógar 2 700 Melgerði 13 730 Nesbakka 1 740 Hátún 11b 735 Skólavegi 37 750 Borgargarði 5 765 Bjarnahóll 10 780 Grænumörk 5 800 Skeiðháholti 1 801 Laugargerði 801 Arnarheiði 35 810 Selvogsbraut 5a 815 Eyrargötu 36 820 Hvammur 845 Borgartúni 6 850

GSM 8987288 8922006 8982432 8926060 8956158 8961064 8610666 8941297 8935872 4370041 8611312 8977047 8652199 8941824 8445970 4567210 8932693 8931217 8683059 4512389 8628603 8482504 8925414 8953210 8974333 8960847 8611384 8630890 8956771 8690294 8659775 4652240 8611314 8694106 8621443 8465412 8644237 6920224 8611937 8670241 8484282 8947210 8637133 8611785 8981571 8493312 8466222 8661962 8646639 8697219

Formðaur Þórunn Sveinbjörnsdóttir Baldur Þór Baldvinsson Ástbjörn Egilsson Gunndór Ísdal Karlsson Jón Kr. Óskarsson Eyjólfur Eysteinsson Harald Holsvik Ingimar Magnússon Guðrún M Harðardóttir Sveinn Hallgrímsson Jón Eyþór Lárentsínusson Elísabet Árnadóttir Emanúel Ragnarsson Þrúður Kristjánsdóttir Grétar Þórðarson Ingibjörg Guðfinnsdóttir Guðmundur B Hagalínsson Hermann Ármannsson Sigrún Valdimarsdóttir Sigurbjörg M Guðmannsdóttir Sigurjón Guðmundsson Inga Valdís Tómasdóttir Sverrir Sveinsson Sigurður Hermansson Hildur Gísladóttir Valgerður Sverrisdóttir Helgi Björnsson Fjóla Björgvinsdóttir Anna Sigrún Mikaelsdóttir Sigurður Pálsson Finnur Baldursson Brynjar Halldórsson Helgi Ólafsson Björgvin Þóroddsson Ágústa Þorkelsdóttir Sævar Sigurbjarnarson Erla Hjaltadóttir Hlín Aðalsteinsdóttir Hallgrímur Arason Stefanía Óskarsdóttir Erla S. Ingimundardóttir Björn Kristjánsson Sigríður J Guðmundsdóttir Vilmundur Jónsson Fríður Pétursdóttir Hrafnhildur S Björnsdóttir Anna Lúthersdóttir Regína Guðjónsdóttir Björg Björnsdóttir Hilmar E Guðjónsson

Netfang feb@feb.is febk@febk.is, febg@febg.is, isdal@simnet.is febh@islandia.is, eye@simnet.is harris@simnet.is ingimarm@internet.is sigunna@simnet.is sveinnhallgrims@gmail.com audurbardar@gmail.com elsaarna@simnet.is emanuel@simnet.is thrudkri@simnet.is gretarth@internet.is ingy@snerpa.is gbog@simnet.is herma@simnet.is feb.strandasyslu@gmail.com sigurbjörgmg@simnet.is sgfoss@simnet.is ingavald@fjolnet.is svesve@simnet.is sigherm@simnet.is hilgils@simnet.is valgerdur.sverrisdottir@gmail.com helgiheidarb@simnet.is bb16@simnet.is annamik@simnet.is sipa@mi.is finnurbald@gmail.com brynjarh@islandia.is hlegardur@gmail.com afibeggi@simnet.is refstadur@simnet.is saerr@simnet.is erlahj@gmail.com krjoh@simnet.is hallgrimurara@simnet.is stebbao@simnet.is bryndisjo@simnet.is bjossik@simnet.is sirry.gudmunds@gmail.com eldriskeidgnup@gmail.com reynir1913@visir.is febh@hotmail.co.uk annalut@simnet.is siggeiri@simnet.is hvammur@simnet.is heyjolm@simnet.is

Kerlingadal

871

8460017 Guðrún Áslaug Árnadóttir

karlpalma@islandia.is

Eystrahrauni Áshamar 3f

880 900

8897239 Katrín Þórarinsdóttir 8944621 Gísli Halldór Jónasson

jonthth@talnet.is gstef@centrum.is

19

Mikil gróska í félögum eldri borgara um allt land Nú eru 53 félög innan LEB þegar þetta er skrifað og útlit fyrir að 2-3 séu að bætast við. Félagar eru nú tæplega 21.000. Þar sem félögin eru svo mörg sem raun ber vitni er að sjálfsögðu ekki hægt að taka fyrir hvað hvert og eitt félag er að fást við í sínu félagsstarfi. Öll eru þau að vinna að sama markmiði. Að bjóða upp á fjölbreytt félagsstarf, þannig að allir geti fundið eitthvað við sitt hæfi. Þar má nefna félagsvist, bridge, bingó, boccia, dans og sund. Haldin eru opin hús með ýmsu skemmtiefni og alltaf eru veitingar á boðstólum í tengslum við starfið. Ýmis námskeið eru í boði í handavinnu og öðrum tómstundum. Þorrablótum FEB- félaga er sífellt að fjölga og er mikil ánægja með þau.

Gönguklúbbar starfa víða og halda þar með við hreyfifærni og heilsu þeirra sem það stunda reglulega. Rannsóknir hafa sýnt að þeir sem eru félagslega virkir halda heilsunni betur og lengur en aðrir. Kórar eldri borgara eru oft liður í starfsemi félaganna og hefur það mikið gildi því söngurinn nærir og gleður, auk þess sem samvera kórfélaga er stór hluti af ánægjunni. Kórarnir taka oft lagið á fundum og samkomum félaganna og heimsækja dvalar- og hjúkrunarheimili og smita þar sönggleðinni. Jafnframt hafa kórarnir hver í sinni heimabyggð lagt sitt af mörkum við ýmsar opinberar athafnir í sínu sveitarfélagi og nágrannabyggðum.

Ekki má gleyma ferðalögum eldri borgara, bæði innanlands og utan sem félögin hafa haft forgöngu um. Eru það bæði leikhúsferðir, rútuferðir um landið og sólarlandaferðir til útlanda. Þá hafa nokkur hótel eins og Hótel Örk í Hveragerði verið með ýmsar uppákomur fyrir eldri borgara eins og Sparidaga og aðventukvöld. Væri ekki úr vegi að fleiri hótel fetuðu í þeirra fótspor,(og það hefur verið reynt) því eldri borgurum fjölgar og þá er þetta að verða stór markhópur eins og sagt er á viðskiptamáli. Mörg félög eru með námskeið í Íslendingasögum og taka fyrir eina sögu á vetri og fara síðan á 20

Frá félagsstarfinu á Reykhólum. Ljósmynd Hlynur Þór Magnússon. þær slóðir sem sagan gerist þegar námskeiði lýkur. Þetta er vaxandi þáttur hjá öllum stærri FEB-félögum.

Ný og vaxandi grein er íþróttamót 50+ sem UMFÍ hefur veg og vanda af og er þátttaka eldri borgara stöðugt að aukast. Þar er keppt í línudansi, pönnukökubakstri, sundi, hlaupi og boccia svo eitthvað sé nefnt. Þessi íþróttamót eru haldin vítt og breitt um landið og var síðasta mót haldið í Vík í Mýrdal. Það næsta verður á Húsavík í sumar. Þá er jafnan leitað samstarfs við það FEBfélag sem starfar á viðkomandi svæði þar sem mótið er haldið.

Allir sjá að það er margt að gerast í félagsstarfi eldri borgara og sem flestir á þessum aldri ættu að taka þátt í starfinu í sinni heimabyggð og efla þannig samkennd og samveru. Látum nokkra núverandi og fyrrverandi formenn FEB félaga eiga síðustu orðin um fáein atriði sem eru m.a. á döfinni hjá þeim.

Ragnheiður Stephensen fyrrverandi formaður FEB í Mosfellsbæ: „Við höfum hér það sem kallað er Kíkt fyrir hornið. Þar tekur sig saman hópur eldri borgara og heimsækir söfn eða einhverjar menningarstofnanir í nágrannabæjum. Einnig er í félaginu

starfandi umræðutorg til að ræða um menn og málefni líðandi stundar.“ Eyjólfur Eysteinsson FEB Suðurnesjum: „Við höldum hér Sagnakvöld á Ljósanótt í Reykjanesbæ. Um það sjá eldri borgarar og eru með skemmtilegar frásagnir frá fyrri tíð. Þá hafa eldri borgarar í Sandgerði verið að aðstoða við lestrarkennslu grunnskólabarna og hefur það gefið góða raun. Einn hópur er í línudansi í félaginu og hann fer og dansar fyrir leikskólabörn og þau koma svo líka til eldri borgara og syngja í staðinn fyrir þau.“ Sigríður Guðmundsdóttir formaður FEB á Selfossi: „Við höfum aðgang að bókasafni í okkar húsnæði. Þar er oft setið og lesið eða bækur fengnar að láni.“ Björn Pálsson fyrrverandi formaður FEB á Norðfirði: „Hér í Neskaupstað er Sögustund eldri borgara alltaf á föstudögum. Við öflum líka fjár fyrir félagið með því að taka að okkur móttöku gesta í Safnahúsinu í 3 mánuði yfir sumarið. Hver félagi sem það getur tekur eina viku.“ Hallgrímur Arason formaður FEB á Eskifirði: „Hér á Eskifirði annast eldri borgarar í félaginu gæslu á Sjóminjasafninu og við fáum af því tekjur.“

Öldungaráð í öll sveitarfélög Nú standa fyrir dyrum sveitarstjórnarkosningar í vor. Við eldri borgarar sem jafnframt erum stækkandi hópur í þjóðfélaginu viljum gjarnan vera með í að móta tillögur um okkar málefni og hvernig þeim málum er fyrirkomið í okkar nærsamfélagi. Þó við séum ekki að hugsa til framboðs þá höfum við kosningarétt! Því vil ég með þessum orðum hvetja stjórnir félaga eldri borgara vítt og breitt um landið til að hafa samband við þá sem hyggjast bjóða sig fram í vor í þeirra sveitarfélagi og fá þá á fund og spyrja spurninga.

Hvað ætlar ný sveitarstjórn að gera á næsta kjörtímabili í málefnum eldri borgara? Hvernig er heimaþjónustan?

Eru heimsendingar á mat? Er einhver starfsmaður á vegum sveitarfélagsins að sinna þörfum eða starfsemi fyrir eldri borgara? Hvað með húsnæði fyrir starf Félags eldri borgara? Er það fyrir hendi eða nægilegt? Verður kosið öldungaráð hjá ykkur?

Finnst ykkur, góðir félagar, það vera metið að verðleikum allt það starf sem félög eldri borgara eru að leggja fram til að halda uppi félagslegri starfsemi? Það starf er vafalaust stór þáttur í því að rjúfa félagslega einangrun, sem oft sækir að á efri árum. Væri það starf ekki jafn mikið og raun ber vitni væri andleg heilsa eldri borgara miklu verri en hún er og það hefur áhrif á líkamlega heilsu, sem svo aftur bitnar á heilbrigðis- eða félagslega kerfinu. Nýleg rannsókn á heilsufari eldri borgara sýnir að þeir sem eru félagslega virkir búa við betri heilsu en aðrir.

Öldungaráð

Til þess að búa til samráðsvettvang fyrir sveitarstjórnir og félög eldri borgara, þá ættu allar sveitarstjórnir að skipa öldungaráð, að loknum kosningum, eða láta kjósa það með beinni kosningu.

Slík öldungaráð starfa samkvæmt lögum á öllum Norðurlöndunum nema Íslandi og Færeyjum. Öldungaráð er þó starfandi í Hafnarfirði, og tillaga var samþykkt hjá borgarstjórn Reykjavíkur s.l. vetur um öldungaráð, en hefur ekki komist í framkvæmd enn svo vitað sé.

Helstu reglur um starfsemi öldunga-

Greinarhöfundur við heimili sitt í Mýrartungu II í Reykhólasveit ásamt einu barnabarni sínu, Guðmundi Alex. ráða t.d. í Danmörku eru þannig að í hverju sveitarfélagi skal stofna a.m.k. eitt öldungaráð og það skipa 5 menn og 5 til vara . Síðan eru ákveðnar reglur um hvernig kjósa skuli í öldungaráð í Danmörku. Eftir að hafa rætt málið nokkuð við ýmsa aðila tel ég að best væri hér á landi að sveitarstjórn kysi í ráðið eftir kosningar eins og í aðrar nefndir og ráð. Sveitarstjórn hafi samband við Félag eldri borgara í sveitarfélaginu og gefi þeim kost á að tilnefna fólk í öldungaráð og félögin geta allt eins tilnefnt fleiri en úr eigin félagatali, en ekki aðra en þá sem eru 60 ára eða eldri. Sveitarstjórnin gefur út samþykkt um starfsemi öldungaráðs og það setur sér starfsreglur. Öldungaráð ráðleggur sveitarstjórn um málefni aldraðra og stuðlar að skoðanaskiptum eldri borgara og kjörinna fulltrúa um stefnu og framkvæmd þeirra mála. Með skipan öldungaráða í öllum sveitarfélögum og með þeim samningi sem Landssamband eldri borgara gerði fyrir ári síðan við Velferðarráðuneytið um að Landssambandið sé formlega viðurkennt sem málsvari allra eldri borgara á Íslandi værum við búin að koma málum okkar í all góðan farveg í stjórnkerfinu sem við getum nýtt okkur til áhrifa.

Við höfum reynsluna

Oft hefur verið um það rætt að á uppgangsárum í fjármálalífi Íslendinga, hafi bankarnir unnið að því að koma eldra fólkinu frá og setja yngra fólk í ábyrgðarstöður. Jafnvel er talið að þar hafi fjármálastofnanirnar gert mikil mistök, með því að kasta burt reynslu hinna eldri og reyndari, og hafi það átt sinn þátt í hruninu. Minna má líka á það að í mörgum þjóðfélögum hefur verið litið til elsta hópsins með virðingu og hann haft ákveðið hlutverk sem leiðandi í ákvarðanatöku fyrir samfélagið í heild. Við eldri borgarar höfum ekki aðstöðu til mikilla áhrifa þegar við erum hætt störfum á vinnumarkaðnum.

Við höfum aðeins áhrif með orðum, skrifum og ályktunum. Margir eru þó enn vel í stakk búnir til að miðla af reynslu sinni og uppsafnaðri þekkingu í gegnum lífið. Þessa þekkingu og reynslu á að nýta okkur öllum til hagsbóta. Það er meðal annars hægt að gera með stofnun öldungaráða í öllum sveitarfélögum landsins. Þar sem við miðum okkur oft við nágrannaþjóðir okkar er tími til kominn að við séum ekki eftirbátar nágranna okkar á Norðurlöndum í þessum efnum.

Jóna Valgerður Kristjánsdóttir.

21

Afmæliskveðja frá Eygló Harðardóttur, félags- og húsnæðismálaráðherra Kæru lesendur. Ég óska félögum í Landssambandi eldri borgara til hamingju með tímamótin og 25 ára afmæli þessara mikilvægu heildarsamtaka hinna eldri og reyndari borgara í landinu.

Við sem yngri erum höfum margt að læra af ykkur sem eigið lengra líf að baki, fjölbreytta reynslu úr lífi og starfi og margvíslega menntun, hvort sem hennar hefur verið aflað í hefðbundnum skólum eða í skóla lífsins.

Viðhorf til eldra fólks og staða þess í íslensku samfélagi hafa tekið töluverðum breytingum í gegnum tíðina. Segja má að eftir að þriggja kynslóða fjölskyldugerð sveitasamfélagsins leið undir lok hafi skapast áður óþekkt gjá á milli kynslóða. Elsta kynslóðin bar skarðan hlut frá borði við þennan aðskilnað þar sem yngra fólkið missti sýn og skilning á mikilvægi þeirrar þekkingar og kunnáttu sem fólk aflar sér með árum og lífsreynslu. Félagslegu tengslin breyttust og margir hinna eldri fengu tilfinningu fyrir því að hafa glatað hlutverki sínu og verið settir til hliðar.

Umræða um málefni eldri borgara endurspeglaði breytt og verri viðhorf.

Um langt skeið mátti á henni skilja

Eygló Harðardóttir félags- og húsnæðismálaráðherra. að eldri borgarar væru upp til hópa óvirkir, heilsulausir og hjálparvana og að einu málefni samfélagsins sem þá vörðuðu væru heilbrigðismál og bygging og rekstur hjúkrunarheimila. Nú er þessi tími liðinn, sem betur fer.

Eftir því sem ég fæ best séð hafa á liðnum árum orðið mikilvægar breytingar á viðhorfum samfélagsins til eldra borgara og þeir hafa styrkt stöðu sína á ný.

Aldurssamsetning þjóðarinnar breytist hratt, eldra fólki fjölgar hlutfallslega mest, lífslíkur aukast og heilsufar fer batnandi. Við vitum öll að aldur er afstæður og meðan fólk heldur andlegri og líkamlegri heilsu er aldur engin fyrirstaða fyrir virkri þátttöku í samfélaginu.

Hinir svokölluðu eldri borgarar þessa lands eru nú stór og fjölbreyttur hópur fólks sem lætur til sín taka í samfélagsumræðunni og er ekkert óviðkomandi.

Landssamband eldri borgara á tvímælalaust mikilvægan þátt í því hvernig viðhorf til eldra fólks hafa breyst til betri vegar og staða þess í samfélginu sömuleiðis. Allar kynslóðir eru mikilvægar og hafa eitthvað fram að færa sem skiptir máli í heildarsamhenginu. Þetta ætti nú öllum að vera orðið ljóst.

Framundan eru margvísleg og stór viðfangsefni. Kjör eldri borgara ber þar hátt og ég mun áfram vinna að því að skila til baka þeim skerðingum sem þeir hafa sætt á undanförnum árum. Að mörgu fleiru er þó að hyggja, hvort sem um ræðir húsnæðismál, atvinnumál, lífeyrismál og svo mætti áfram telja. Ég legg almennt áherslu á víðtækt samráð og samvinnu í þeim málaflokkum sem ég ber ábyrgð á sem félags- og húsnæðismálaráðherra. Þannig eru mestar líkur á skynsamlegum niðurstöðum í vandasömum verkefnum.

Um leið og ég ítreka hamingjuóskir til Landssambands eldri borgara á tímamótum óska ég þess að eiga framundan gott samstarf við þessi mikilvægu samtök, líkt og verið hefur.

Ályktun kjaranefndar LEB frá 18. mars 2014 Kjaranefnd LEB skorar á ríkisstjórn og sérstaklega Heilbrigðisráðherra að skoða þá þætti í sjúkratryggingum sem tryggja fólki stuðning við þau hjálpartæki sem eru þeim annaðhvort lífsnauðsynleg og/eða bæta lífsgæði fólks til muna. Má þar nefna niðurgreiðslu á heyrnartækjum sem hefur ekki hækkað árum saman. Á sama tíma hafa tækin hækkað verulega í verði. Það er ljóst að verðmunur á heyrnartækjum er mikill og þar af leiðir að mikill munur verður á því hvort þeir sem eru á lægstu tekjunum eigi nokkra möguleika á að njóta mestu gæðanna. Enn og aftur þessi alvarlega mismunun.

Kjaranefndin hefur einnig fjallað um að ef einstaklingur fær leiðréttingu 22

á lífeyri eins og um síðustu áramót, þá fylgir ekki leiðrétting á viðmiðunartölum TR þannig að fólk getur fallið í annan gjaldflokk eða misst annan bótarétt við 1-2.000 krónu hækkun frá TR. Kjaranefndin beinir því til félagsmálaráðherra að endurskoða og leiðrétta þessar viðmiðunartölur. Þá hefur kjaranefnd LEB fjallað um þann vanda sem þó nokkuð stór hópur eldri borgara glímir við en það er alltof há húsaleiga. Komið hafa fram tölur allt upp í 150 þúsund á mánuði og hafa þeir einstaklingar sem eru í þeirri stöðu og með lágmarkslífeyri ekki lengur tök á að framfleyta sér út mánuðinn. Þetta er fullkomlega óásættanlegt í velferðarþjóðfélagi eins og Ísland er. Okur á

ekki að líðast. Þá vill kjaranefndin beina því til innanríkisráðherra að heimild verði sett í lög um að sveitarfélög geti fellt niður fasteignaskatta á húsnæði sem eldri borgarar eiga og búa í.

Stærsta málið nú er að ríkisstjórn hækki bætur í samræmi við þá launaþróun sem er að eiga sér stað á síðustu mánuðum. Auk þess að rifja upp kosningaloforðin um að laga kjör eldri borgara vegna niðurskurðar á krepputímum. Í kjaranefnd LEB eru Þórunn Sveinbjörnsdóttir, Grétar Þorsteinsson, Sverrir Vilbergsson, Jón Kr. Óskarsson, Baldur Þór Baldvinsson, og Stefanía Magnúsdóttir.

MADE

BY SWEDEN - VOLVO XC60 OG ZLATAN -

Svíþjóð, líkt og Ísland, er land andstæðna. Þar tekst ljósið á við myrkrið.

Stórbrotið landslag, langar vegalengdir, snjór, rigning og ís. Þetta er heimili Volvo XC60. Bíll sem er byggður fyrir ólíkar aðstæður.

Upplifðu einstaka hönnun og skandinavískan lúxus.

KYNNTU ÞÉR NÝJAN OG ÖFLUGRI VOLVO XC60

Volvo xc60 awd verð frá 8.790.000 kr. volvo.is

Komdu og skoðaðu Volvo XC60 AWD með nýrri og öflugri dísilvél Meira afl, aukin sparneytni og enn skemmtilegri í akstri Opið virka daga kl. 9-17 og laugardaga kl. 12-16.

Brimborg Reykjavík: Bíldshöfða 6, sími 515 7000 I Brimborg Akureyri: Tryggvabraut 5, sími 515 7050 I volvo.is Volvo XC60 AWD, D4 dísil, 20 ventlar, 5 strokkar, 181 hö, tog 420 Nm, sjálfskiptur. Eldsneytisnotkun í blönduðum akstri 6,4 l/100 km. CO2 169 g/km.

Brimborg og Volvo áskilja sér rétt til að breyta verði og búnaði án fyrirvara. Útbúnaður getur verið frábrugðinn mynd í auglýsingu.

Fræðsluhornið Bryndís Steinþórsdóttir Ágætu lesendur bestu þakkir fyrir ánægjuleg samtöl og efni í blaðið. Enn á ný erum við minnt á að vanda vöruval og velja holl matvæli. Skráargatið sem er opinbert, samnorrænt merki var tekið upp hér á landi 12. nóvember s.l. sem liður í því að stuðla að bættu mataræði og bættri heilsu.

Markmiðið með Skráargatinu er að auðvelda neytendum að velja hollari matvöru á einfaldan og fljótlegan hátt. Merkið er sett á umbúðir matvæla sem uppfylla ákveðin skilyrði um samsetningu og magn næringarefna. Þannig stendur Skráargatið fyrir minni og hollari fitu, minna salt, minni sykur og meira af trefjum og heilkorni í matvörum. Merkið má einnig nota á ópakkaðan fisk, ávexti og grænmeti.

Markmiðið er einnig að hvetja matvælaframleiðendur til að þróa hollari vörur og stuðla að auknu framboði á markaði. Matvælastofnun og embætti landlæknis standa sameiginlega að merkinu hér á landi.

Stofnanirnar hvetja fólk til að kynna sér merkið og nýta sér það við næstu innkaup á matvörum.

Nánari upplýsingar má fá á www.skraargat.is Hér koma nokkrar áhugaverðar uppskriftir sem þættinum hafa borist:

Orkudrykkur: Spinat mango boost, frá Guðrúnu M

1 lúka ferskt spínat 1 mango 1 gulrót 1 grænt epli engifer 2 – 3 sm (1 daðla) klaki eftir smekk og vatn ef þarf.

Grænmetið er hreinsað og smækkað.

Látið í blandara ásamt klaka og vatni ef vill.

Blandað þar til það er silkimjúkt.

Rauðrófusúpa, rússnesk, frá Elísabetu S. M. Rauðrófur eru hollar, ódýrar og hitaeiningasnauðar

500 g rauðrófur 2 laukar 2 gulrætur 200 g hvítkál 2 msk olífuolía 1 lítri vatn 2 grænmetisteningar (gjarnan gerlausir) 1 lárviðarlauf 1-2 msk sítrónusafi eða hvítvínsedik steinselja, smátt söxuð sýrður rjómi (5%) svartur pipar og salt (ef þarf, því allir súputeningar eru saltir).

Afhýðið rauðrófur, lauk og gulrætur, skerið burt stofn og ystu blöðin af hvítkálinu. Skerið allt grænmetið í þunnar ræmur. Skiljið eftir smá bút af rauðrófu. Hitið olíuna í potti og látið grænmetið krauma í nokkrar mínútur.

24

Hellið vatninu yfir, setjið teninga, lárviðarlauf og pipar saman við og sjóðið í lokuðum potti í 20-30 mínútur. (Ef þið viljið er einnig hægt að mauka grænmetið í matvinnsluvél eftir suðu).

Rífið rauðrófubútinn smátt og setið út í súpuna rétt áður en hún er borin fram. Súpan verður þá fallega rauð.

Bragðbætið með sítrónusafa eða ediki og salti ef þarf. Stráið ferskri smátt saxaðri steinselju yfir súpuna og berið fram með sýrðum rjóma.

Rauðrófu forréttur frá Sollu E. á Gló

2 hnefar klettasalat 2 msk kapersber 1 msk svört (eða hvít) sesamfræ 1-2 rauðrófur, skornar í mjög þunnar sneiðar (ég nota mandolin).

Marínering: 3 msk, góð kaldpressuð olía 1 msk tamari-sósa 1 msk fínt saxaður kóríander 1 hvítlauksrif 1 tsk engiferduft 1 tsk smátt saxaður chili-pipar.

Skerið rauðrófurnar í mjög þunnar sneiðar, gott að nota mandolin, hrærið saman öllu sem á að fara í maríneringuna og látið rauðrófusneiðarnar marínerast þar í um 15 mín. (í lagi að hafa lengur).

Setjið helminginn af klettasalatinu á fat, blandið rauðrófusneiðum og restinni af klettasalatinu saman og setjið ofan á, toppið með kapersberjum og svörtum sesamfræjum. Slettið smávegis af piparrótarsósunni yfir og berið restina af sósunni fram í lítilli skál.

Piparrótarsósa: 75 g kasjúhnetur 50 g brasilíuhnetur 3/4 bolli vatn 1 límóna, afhýdd ½ bolli kaldpressuð ólífuolía 2 msk rifin piparrót 2 msk næringarger (fæst í Bónus) 2-3 döðlur 1 hvítlauksrif ½ tsk sjávarsalt smávegis nýmalaður svartur pipar.

Allt sett í blandara og blandað þar til sósan er silkimjúk, ef hún er of þykk má bæta smávegis vatni út í, ef hún er of þunn má bæta smávegis hnetum út í.

Melónuforréttur frá Guðrúnu K

1 melóna rækjur og kræklingur 200 g sýrður rjómi 2 msk olíusósa (majónes) 100 g rifinn gráðostur kaviar og paprikuduft Melónan skorin þversum í 5-6 sneiðar.

Rækjurnar og kræklingurinn látin á miðjuna og blöndu af olíusósu og sýrðum rjóma hellt yfir. Ostinum stráð yfir og skreytt með kaviar og paprikudufti

Eplakaka með möndluloki frá Guðrúnu K.

1 kg epli og 2 msk sykur 150 g smjör 85 g sykur (1 dl) 2 egg 60 g hveiti (1 dl) 2 dl fínt malaðar möndlur Hrært deig. Eplabátar settir í eldfast

mót og sykri stráð yfir. Deigið er sett yfir og bakað í miðjum ofni við 180 °C í 20- 30 mín. Góð með þeyttum rjóma eða sýrðum rjóma.

Handavinna: Sjal frá Björgu í Föndru

Garn: Air lux frá Katia 3 dokkur Prjónar nr: 3½ og 4mm

Hversdagskökur- ljúffengar og fremur hollar frá Sigrúnu D. El. 1 bolli rúgmjöl 1 bolli grahamsmjöl 1 bolli heilhveiti 4 tsk lyftiduft ½ - 1 bolli sykur eða hrásykur 1 bolli saxaðar döðlur ½ bolli brytjað suðusúkkulaði ½ -1 bolli matarolía 1-2 bollar mjólk eða vatn

Allt sett í skál og hrært með sleif. Ath. að deigið má ekki vera of þykkt.

Sett með matskeið á plötu eða í lítil pappírsmót.

Bakað við 180° í 10-20 mín. Þessar kökur er tilvalið að baka t.d. á sunnudagsmorgnum þegar litlu börnin ber að garði og langar í eitthvað sætt á eftir Cheeriosinu.

Nýtum afganga. Látum ekki spyrjast um okkur að við hendum afgöngum

Drýgjum þá t.d. með soðnu grænmeti og grófu brauði og /eða grænmetissalati, við getum einnig bakað ósætar pönnukökur.

Pönnukökur með fyllingum (t.d. afgöngum) Búið til venjulegt pönnukökudeig, án salts (ef fyllingin er sölt) og án sykurs.

Dæmi um fyllingu: Grænmeti, grænmetiréttir, fiskiréttir, kjúklingaréttir eða aðrir kjötréttir.

Rækjur í hollenskri sósu eða jafningi o.fl. Smyrjið eldfast mót. Vefjið pönnukökunum upp með fyllingunni. Raðið þeim í mótið og stráið rifnum osti yfir.

Bakið við 200 – 250° hita eða þar til osturinn er bráðnaður og innihaldið heitt. Berið fram með t.d. góðu grænmetissalati.

Fyrstu og seinustu 6 L á prjóninum eru alltaf prj sl fram og til baka Fitjið upp 120 L og prj 8 umf. sl Prjónið því næst munstrið eins og hér sést X X X \ O X X X X X \ O X X X \ O X \

O

O

\

O

\

O X X X X X X O

\ X X X X O / X X O / O

/ /

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

X X X X X X

X X X X O / X X O /

O

X X X X X / X X / X

/

O

/

O

/

O X X X X X X O

O

X X \ O X X X \ O X \ \

/

O

O

/

O

O

/

O

O

X X X X X O X X X \ X X \ X X \ X

Barnahúfa með eyrnaskjólum frá Margréti

Efni Babygarn og prjónar nr. 3 eða garn sem passar fyrir próna nr 3 Munstur: slétt= sl , br= brugðið, p= prjónn 1. p. sl , 2. p. b ,3. p. sl, , 4. br , 5. p sl , 6. p sl , 7. p br , 8.p , br Þessir 8 prjónar eru munstrið.

Byrjað á hægra eyrnaskjóli. Fitjið upp 7 lykkjur á prjóna nr.3 og prjónið 4 umferðir garðaprjón, síðan munstur.

Tekið úr eftir fyrstu 3 lykkjurnar og fyrir síðustu 3 lykkjurnar, sem eru alltaf prjónaðar sléttar.

Aukið síðan út í 8. hverjum prjóni þar til lykkjurnar eru 21. Þegar búið er að prjóna 7 munstur eru fitjaðar upp 10 nýjar lykkjur í hnakkanum. Prjónið 13 lykkjur slétt, 15 lykkjur munstur og 3 sl.

3 p, 3 br 15 l munstur, 3 sl.

4 p er eins og 2 p, 5p eins og 3 p, 6 p eins og 2 p, 7 p er eins og 3 p, 8 p eins og 2 p.

Prjónið 8 p. munstur með 3 sléttum í kantinum við hnakkann. Prjónið annað stykki eins, en vinstra eyrnaskjól.

Búið til hnappagat eftir 4 umferðir.

Nú eru stykkin sett saman á einn prjón og fitjaðar upp 28 lykkjur. Þá eru 90 lykkjur á prjónunum. Því næst er prjónað munstur nema 34 miðlykkjurnar sem eru prjónaðar slétt fyrstu 4 umferðirnar, síðan er prjónað munstur allar lykkjurnar Þegar komin eru 5 munstur er byrjað að taka úr. x Prjónið 7 lykkjur og takið síðan 2 saman út prjóninn. x Prjónið 3 umferðir án úrtöku og síðan x 6 l. tvær saman x endurtakið í 4 hverri umferð með einni lykkju minna á milli þar til 10 lykkjur eru eftir. Slítið frá og þræðið garnið í gegnum lykkjurnar og herðið að. Gangið frá endanum.

með 6 sl L í byrjun og enda hverrar umf (Fyrstu 6 L sl, munstur og síðustu 6 L sl) Endurtakið munstur 12 sinnum, og að lokum eru prj. 8 umf sl.

Ég hlakka til að heyra frá ykkur og er til viðtals ef óskað er.

Með bestu óskum.

Bryndís Steinþórsdóttir hússtjórnarkennari. bryndis@internet.is 25

Mataræði á efri árum

Aukakílóin

Þegar við erum hætt að vinna og orðin eftirlaunaþegar er ýmislegt sem breytist hjá okkur. Við hættum að fara daglega til vinnu og hreyfum okkur því minna en áður, en matur á heimilinu er alltaf nærtækur. Brennsla líkamans minnkar og efnaskiptin einnig. Flest okkar sakna vinnufélaga og starfsins okkar og við förum hugsanlega að narta meira í mat. Ef við förum ekki varlega vilja aukakílóin hlaðast utan á okkur.

Orkuþörfin minnkar en þörfin fyrir vítamín, steinefni, prótein, lífsnauðsynlegar fitusýrur og trefjar minnkar umsjón Hildur Helga Gísladóttir framkvæmdastjóri ekki. Við þurfum því að vanda okkur meira en áður og velja rétta matinn, svo að við fáum þau lífsnauðsynlegu næringarefni sem við þörfnumst. Vísindamenn á sviði næringar og heilsu eru sammála um að best sé að fá næringarefnin úr matnum sjálfum, frekar en að fá þau úr fæðubótarefnum.

Hvað eigum við þá helst að borða?

Við eigum að borða mat sem inniheldur mikið af lífsnauðsynlegum næringarefnum, en að sama skapi ekki mikla orku (eða hitaeiningar). Það sem við eigum að leggja áherslu á, er að borða daglega grænmeti, ferska ávexti, fitulitlar mjólkurvörur, grófan kornmat, mjúka fitu og hóflega af próteinríkri fæðu. Af próteinríkri fæðu er fiskurinn bestur, en einnig má fá í staðinn magurt kjöt, egg, baunir og hnetur. Á Íslandi er nauðsynlegt að taka D-vítamín í töfluformi eða taka lýsi. Ráðlagðir dagskammtar af D-vítamíni eru 20 míkrógrömm fyrir 70 ára og eldri.

En hvað eigum við þá helst að forðast eða minnka stórlega?

Ef við viljum koma í veg fyrir aukakílóin, verðum við að draga stórlega úr neyslu á sykri og sykruðum mat, kökum, kexi, sælgæti og gosdrykkjum.

Einnig öllu því sem hefur að geyma mikið af sigtuðu korni, svo sem hvítu hveiti, hvítum hrísgrjónum og fínunninni sterkju, hvítu pasta og pitsum.

Mjög mikilvægt er að lesa um efna26

Elísabet S. Magnúsdóttir, MSc. næringarfræðingur. innihald á öllum tilbúnum dósa- og pakkavörum, og forðast matvörur þar sem sykur, glúkósi, frúktósi eða sterkja eru í fyrstu sætunum í innihaldslýsingunni (e. ingredients, d. ingredienser).

Kaupum mest ferskt hráefni og eldum matinn frá grunni. Með því að forðast og þegar þangað var komið var opnuðí önnur þessar matvörur má koma veg flaska fyriraf Fanta Lemon og nú skildum við gjöra svo vel að dansa uppþembu þyngdaraukningu. með þeim viðog indverska tónlist. Þetta var mikið fjör en

klukkan var orðin margt og við áttum að mæta fljótlega í rútuna. Húsbóndinn á heimilinu átti forláta mótorhjól og skutlaði hann okkur að rútunni og voru samferðakonur okkar undrandi á svipinn þegar við komum brunandi á staðinn á mótorfák og auðvitað á síðustu stundu. Þessi heimsókn var eftirminnilegasti hluti ferðarinnar og mun seint gleymast. Gestrisni þorpsbúa og hlýja var með ólíkindum. Það brostu allir og virtust vera hamingjusamir þó að þau væru í raun og veru sárafátæk

Annað sem skiptir miklu máli fyrir okkur.

Ég ráðlegg öllum sem vilja fækka aukakílóunum að hafa reglu á máltíðunum. Borða góðan og hollan Þroskandi og ógleymanleg reynsla borða morgunverð, hóflega stóran, Það að fá tækifæri til að fara slíka ferð er ómetanlegt. hægt og njóta bragðsins. Ekki lesa dagÞetta er lífsreynsla sem skilur mikið eftir sig. Það var mjög blöðin á meðan á máltíðinni stendur. gaman að kynnast öllum þessum frábæru konum og mjög athyglisvert að sjá við hverju þær hafa fengið hóflega áorkað með Finna hvenær erum orðin vinnu sinn í ACWW. Þrátt fyrir ólíkan bakgrunn þeirra eru allar konur að vinna að sameiginlegum södd og þessar hætta þá. Þetta á reyndarverkefnvið og ótrúlega dýrmætt að hittast á þessum vettvangi og umum allar máltíðir dagsins.

Hádegisdeila reynslu, skoðunum og hugmyndum. verðurinn getur verið aðalmáltíð dagsVið höfum það svo gott á Íslandi að við gleymum oft inshvað eðalífiðaukamáltíðin eftir löndum aðstæðum getur verið erfitt í fátækari heims og hvað konur geta búið við erfið lífskjör. Það þroskar okkur hvers og eins.

Við forðumst feitu sósað kynnast aðstæðum kynsystra okkar víðs vegar um heiminn ogog að taka þátt í alþjóðlegu samstarfi til að Látum bæta þeirra urnar sykruðu eftirréttina. hag. grænmetið fylla að minnsta kosti helminginn af diskinum. Ef um aðalmáltíð dagsins er að ræða er próteinfæðan þar til staðar, ekki svo stór skammtur (120 grömm er ríflegur skammtur). Síðan eru kartöflurnar okkar góðu nauðsynlegar, ásamt grænmetinu. Í staðinn fyrir kartöflur mætti borða brún hrísgrjón, bankabygg eða annað heilkorn.

Kvöldverðurinn getur svo verið með ýmsu móti, heitur eða kaldur. Ekki gleyma grænmetinu í aukamáltíðina.

Við getum haft grænmetissúpu úr fersku grænmeti eða grænmetissalat með fiski, eggi eða kjúklingi. Með því höfum við gjarnan gróft brauð með hollu próteinríku áleggi. Ekki gleyma ráðleggingum landlæknisembættisins um 5 skammta af grænmeti og ávöxtum

Hafkalk 1/4

daglega. Grænmetið ætti að vera u.þ.b.

300 grömm og ávextirnir 200 grömm.

Hollara er að borða ávextina heila, ekki sem safa. Það verður enginn of þungur af grænmeti. Njótum matarins, borðum hægt, fylgjumst vandlega með því hvenær við erum hæfilega södd og hættum þá. Ekki horfa á sjónvarp eða lesa á meðan við borðum. Reynum að salta matinn sem minnst. Gleymum ekki að drekka nóg af vatni, því þorstatilfinningin dofnar þegar við eldumst.

Veitum því sérstaka athygli hvenær við erum svöng og hvenær við erum orðin södd. Hugsum ekki um aðra þegar við komum í veislur, við þurfum ekki að borða fyrir gestgjafann, jafnvel þó í boði séu miklar kræsingar. Við hugsum eingöngu um okkur og okkar heilsu. Hafi aukakílóin hlaðist á okkur, verðum við hægt og rólega að breyta matarvenjum okkar. Breytum hugarfarinu og það strax í dag. Við vitum að alls konar sjúkdómar og erfiðleikar geta fylgt ofþyngdinni. Flestir þola alveg að vera svangir í dálítinn tíma, en við þolum ekki að vera í stöðugri veislu. Förum eftir ráðleggingum landlæknisembættisins um mataræði, þær eru byggðar á vísindalegum grunni, hjálpa okkur að borða rétt og fá lífsnauðsynleg næringarefni.

Gangi ykkur vel.

Allt fyrir silkiborðasauminn 20% kynningarafsláttur

Föndra Föndra

Dalvegi • Kópavogi Sunnuhlíð • Akureyri

19

Turbuhaler innöndunartæki

Einfalt og auðvelt í notkun

Turbuhaler er fjölskammta innöndunartæki sem inniheldur ýmis lyf við lungnasjúkdómum eins og astma og langvinnri lungnateppu

10 -2 013 - 01

Leiðbeiningar um notkun fást á næstu heilsugæslustöð eða í lyfjaverslunum

Umboðsaðili: Vistor.hf. Hörgatúni 2, 210 Garðabæ, sími 535 7000

Nýr framÁfengisveitingar kvæmdastjóri á elliheimilum hjá LEB Listinni að lifa bárust skemmtilegar vangaveltur Philip Vogler á Egilsstöðum varðandi umræður um áfengisveitingar á elliheimilum, sem hér fer á eftir:

Skapast ró um elliár, oft á manni vantar hár.

Til muna flestar minnka þrár, margur haus er fráleitt klár.

Ég hef ekki enn tekið þátt í félagsstörfum eldri borgara en það líður að því enda er ég árgerð 1950. Annars fylgist ég eitthvað með málefnum aldraðra vegna eigin foreldrar og tengdaforeldra. Þess vegna hef ég orðið var við umræðu um stefnu í mögulegum áfengisveitingum á elliheimilum.

Hér fyrir neðan er smá innlegg í þá umræðu. Ef ykkur finnst það passa inn í Listina að lifa þá væri það fínt.

Þó miðli börnum fúlgu fjár, fer samt maður enn á krár.

Ef ver þar miklu í vínsins tár verður snauður kannski og blár. Ætti frekar úr að draga, ástand setustofa laga.

Best sig sjálfan beita aga, bjartra njóta ellidaga.

Með kveðju, Philip Vogler

Hvað segja börnin um afa og ömmu?

Um mánaðamótin nóvember desember s.l. lét Grétar Snær Hjartarson af störfum að eigin ósk, sem framkvæmdastjóri Landssambands eldri borgara (LEB). Hann tók við því starfi á vormánuðum 2011 við erfiðar aðstæður. Grétar lyfti grettistaki við að koma rekstri LEB á réttan kjöl og var vakinn og sofinn að huga að velferð sambandsins í störfum sínum. Honum er þakkað af heilum hug af stjórn LEB fyrir alla vinnuna. Um leið óskar stjórn LEB honum velfarnaðar í öðrum þeim störfum sem hann er að vinna í þágu eldri borgara, því þar er hann vissulega ennþá að.

Nýr framkvæmdastjóri LEB er Haukur Ingibergsson og tók hann formlega við stöðunni 1. desember s.l. Haukur hefur nýlega látið af störfum í opinberu starfi sem hann gegndi um árabil, við góðan orðstýr. Hann hefur unnið ötullega að málefnum eldri borgara hin síðari ár og hann er jafnframt stjórnarmaður í LEB og gegnir þar varaformennsku. Það er því mikill akkur fyrir Landssambandið að fá til starfa framkvæmdastjóra sem þekkir vel starfsemi Landssambandins og er fullur af áhuga fyrir velferð og framtíð þess.

28

Sigurbjörg Heiða 3ja ára Dalabyggð

„Ég á afa og ömmu á Akranesi og þegar ég er hjá þeim fer ég oft að hjóla úti.

Svo er líka fullt af dóti hjá þeim sem mamma og bróðir hennar áttu þegar þau voru lítil. Ég á líka afa og ömmu í Borgarnesi. Það er gaman að vera hjá þeim öllum. Þau eru öll góð og ömmur mínar eru báðar sætar.“

Embla Kristín að verða 5 ára Dalabyggð

„Ég á fjórar ömmur og einn afa, ég fer stundum til þeirra og við förum til dæmis út að labba og horfum á sjónvarpið. Ég má ekki hofa á allt, en ég er búin að horfa á alla diskana hjá ömmu Gullu. Afi og amma á Kvennabrekku eiga fullt af dýrum, alls konar dýr og ég er ekkert hrædd við þau. Bara þegar ég var smábarn, ég er ekki smábarn núna.

Einu sinni „látti“pabbi mig í hjólbörur og nautið kom og velti hjólbörunum og það þurfti að láta klaka á ennið mitt. Ég fæ stundum að sofa heima hjá afa og ömmu og þar er hellingur af dóti.“

Samstarf LEB og Securitas Securitas og Landssamband eldri borgara eiga í góðri samvinnu um að bæta öryggismál eldri borgara og kynna þeim margs konar tæki sem stuðlað getur að öruggara ævikvöldi. Einn liður í þessu samstarfi er að fulltrúar frá Securitas hafa mætt á fundi hjá eldri borgurum og kynnt það sem fyrirtækið hefur uppá að bjóða. Ein slík kynning var nýlega haldin á Nesvöllum hjá FEB á Suðurnesjum og fékk góðar viðtökur hjá þeim gestum sem mættu á Nesvelli. Haukur Ingibergsson, varaformaður Landssambandsins flutti ávarp í upphafi og sagði frá mikilvægi þess fyrir eldri borgara að vera í góðum samskiptum við Securitas, en fyrirtækið er eitt af hollvinum LEB. Rætt var um gildi þess fyrir eldri borgara að hafa öryggishnappinn á sér og einnig voru kynnt fjölmörg önnur öryggisatriði sem og öryggistæki. Að lokinni kynn-

Slegið á létta stengi, Kjartan Már Kjartansson á gítar, Hjörtur Freyr Vigfússon, markaðsstjóri Securitas, á hljómborð og Haukur Ingibergsson, framkvæmdastjóri LEB, á harmonikku. ingunni slógu Kjartan Már Kjartansson og hans menn á létta strengi að

Kjartan Már, framkvæmdastjóri Securitas á Reykjanesi.

Meðalævin er að lengjast og því er að spáð að draga muni saman með körlum og konum. Í mannfjöldaspá Hagstofu Íslands er því spáð að árið 2060 muni stúlkur geta vænst þess að verða rúmlega 88 ára og að drengir tæplega 87 ára.

loknu kaffihléi. Securitas hefur vaxið og dafnað í þau 35 ár sem það hefur starfað. Hjá fyrirtækinu vinna mörg hundruð starfsmenn og þótt megin starfsstöðin sé í Reykjavík er fyrirtækið líka með starfsstöðvar á Reykjanesi, Akureyri, Reyðarfirði, Eskifirði, Selfossi, í Borgarnesi og Hveragerði. Þjónustuframboð Securitas spannar öll svið mannaðrar gæslu og fjargæslu. Vörur sem félagið selur eru m.a. innbrotaviðvörunarkerfi, brunaviðvörunarkerfi, myndavélakerfi, aðgangsstýrikerfi og slökkvikerfi. Securitas er leiðandi fyrirtæki sem vinnur mikið forvarnarstarf með það að markmiði að auka öryggi viðskiptavina sinna og koma í veg fyrir að þeir verði fyrir tjóni. Heiðarleiki, árverkni og hálpsemi eru þau orð sem Securitas setur sér að vinna eftir gagnvart sínum viðskiptavinum sem í dag telja um tuttugu þúsund.

Nýfæddir drengir geta vænst þess að verða 80,8 ára núna.

Nýfæddar stúlkur geta vænst þess að verða 83,9 ára.

29

KROSSGÁTA Lausnarorðið felst í númeruðum reitum í gátunni.

Dregið verður úr réttum lausnum. Sendið lausnir til skrifstofu LEB fyrir 15. júní 2014. LEB, Sigtúni 42, - 105 Reykjavik.

Vinningshafi síðustu krossgátu var: Ingibjörg Þorgilsdóttir, Stóragerði 2, 860 Hvolsvelli. og hlýtur hún kr. 10.000 í verðlaun.

Lausnarorð síðustu gátu var: Hollur er heimróður Keppni Flatn-­‐ Hætta Lang-­‐ eskja við amma Bjálki

Getur Stóð Óhóf Lykkja

Hrauk-­‐

Rár Tónn Aðstoð upp Vegur Una ar Fóta-­‐ Jómfrú Reipi Teppi Tjón Temur Sérhlj. mennt

Fugl Um-­‐ stang

4

Ílát Vantrú Gösl

7

14

Tölur Vera Tusk Kant-­‐ Óæfð Fen Bíl-­‐ aður Harð-­‐ Hjól stjóri Slarka æri Stafina Galdur

11

19

Sósa Tamin

Ögn Bolur

Andvari 16

Veisla Öskra

Par 6 Upphaf

Vökva Mixtúra Kúgar

Hellti Föggur 12

Tenging Mælti

22

Klafi Myllur Vigtaði

20 Snert-­‐ ill

Skraut Friður Skaði

Hagur Spurn

Háð

Blóm 2 Áhald Núna

9

Skafinn Sjór

Veiði-­‐ skip Samhlj.

5

Hafrót For

13

Dregur Spann Sálin

17

Hrjúf Röstin

Firn

Skurður Vangá

Væta Vangi Trjóna

Ó-­‐ hræsi

Alls-­‐ lausar Bikkja Vot-­‐ lendi

Kerald Kimi Röð

10

Von 18

Möndull-­‐ inn

Frá KL. 15 Hylur

8

3

1

2

3

4

12

13

14

15

30

Andar Hita-­‐ tæki

Sérstök Biður

Skjól Rugl Móða

Átt

1

15

5 16

17

6

Títt Töfra-­‐ stafur

7

8

18

19

20

21

9

10

21

22

11

Vísnaskrínið Ég byggði mér hús eins og bænda er siður og bjó þar af mikilli spekt. Þröskuldinn upp og þakið niður, þá var ég arkitekt. Þessi vísa birtist í síðasta Vísnaskríni og sagði ég hana vera eftir Þorstein Þorsteinsson, eldri frá Skálpastöðum í Lundarreykjadal. Þarna varð mér það á að rangfeðra Þorstein. Hann var Guðmundsson en ekki Þorsteinsson. Þetta leiðréttist hér með um leið og aðstendendur eru beðnir velvirðingar á þessum mistökum. Þorsteinn orkti þegar honum fannst skrokkurinn ekki ætla að endast sem skyldi

Kemur þá inn Jóhann Garðar Jóhannsson og er beðinn um fyrripart.

Hafi ég reynt að henda steini hefir hann lent á réttum stað.

Maríus botnaði samstundis.

Hafirðu lofað hundi beini hefurðu alltaf svikið það. Ég hef haft það fyrir sið að birta ekki vísur á prenti ef ég veit ekki nafn höfundar, en brýt nú þá reglu. Morguninn eftir mikinn gleðskap á þorrablóti orkti einn gestanna.

Drottinn skapti mig til manns úr mold og leir og ryki.

Var það ekki á ábyrgð hans að ekki smíðin sviki?

Hvílík högg og hamraskak, af hjarta yrði ég glaður ef þú hvíldist andartak elsku timburmaður.

Þorsteinn vissi líka fullvel um gildi þagmælskunnar.

Bjarni Jónsson frá Gröf í Víðidal, úrsmiður á Akureyri, var prýðis hagyrðingur en hefur vafalaust ekki verið of fjáður þegar hann orkti.

Það geta brugðist þagnarheit þegar skiljast vegir. Þrír ef vita, þjóðin veit það sem enginn segir.

Daði Guðmundsson í Snóksdal handtók Jón, biskup, Arason og syni hans. Hirðstjórinn Laurentius Mule taldi að öxin og jörðin geymdi þá best, en biskup orkti.

Ég er ekki alveg snauður allt þó bresti mig því fátæktin er einnig auður útaf fyrir sig.

Bjarni hugsaði líka um vistaskiptin á eftirfarandi hátt.

Vondslega hefur oss veröldin blekkt, vélað og tælt oss nógu frekt, ef ég skal dæmdur af danskri slekt og deyja svo fyrir kóngsins mekt.

Syndir eins og fjaðrafok finnast kringum veginn, þegar ég í leiðarlok lendi hinumegin.

Ingi Kr. Stefánsson, tannlæknir, gerir góðlátlegt gys að jólaguðspjallinu með nýtískulegu ívafi.

Lárus Þórðarson og Reynir Jónasson, organisti og nikkuleikari með meiru, voru samkennarar við Álftamýrarskóla. Eitt sinn, á þriðjudagsmorgni, hringdi Reynir og boðaði forföll.

Lárus greip þetta á lofti og út flaug vísa.

Maríu fylgdi maður sem til manntals gekk í Betlehem.

Geistlega hana gerði bomm Guð á himnum punktur com.

Kirkjuverðinum í Víðistaðakirkju í Hafnarfirði, Karli Kristensen, þótti ómaklega vegið að heilögu jólaguðspjalli og svaraði vísunni þannig. Þeir sem gera að öllu gys Guðs orði – mönnum til athlæis, þeir gætu hafnað til heimilis í hel att víti punktur is.

Maríur Ólafsson sat ásamt fleiri hagyrðingum á veitingahúsi og botnaði tafarlaust alla fyrriparta sem komið var með.

Ellikerling ill og grá engum reynist vægin.

Hann hefur kanski háttað hjá henni á mánudaginn.

Sveinn Víkingur gaf út þrjú kver með vísnagátum, 50 gátur í hverju kveri. Að þessu sinni lýkur Vísnaskríninu með gátu úr einu kveri Sveins.

Allir reyna að elta það. Ófúsir að taka það.

Fáir þeir, sem finna það.

Fæstum létt að greiða það.

Lausn gátunnar er á bls. 43.

31

Fréttir frá Samstarfsnefnd eldri borgara á Norðurlöndum

Formaður LEB á sæti í Norrænu samstarfsnefndinni sem Landssamtök eldri borgara á Norðurlöndunum hafa myndað. Hér eru nokkur af þeim atriðum sem komið hafa fram á þeim fundum uppá síðkastið.

Færeyjar:

Ný lög um eldri borgara eru í vinnslu og eiga að taka gildi 1. janúar 2015. Þar er áætlað að flytja málaflokkinn frá ríki til sveitarfélaga. Þetta hefur verið í vinnslu frá 2012. Landsfélag Pensionista í Færeyjum telur að löggjöfin komi ekki til móts við þeirra tillögur um sjálfsákvörðunarrétt og þarfir aldraðra. Þeir telja einnig að fátækt sé ríkjandi meðal eldra fólks í Færeyjum.

Noregur:

Þar er mikið rætt um hreyfingu og hollt mataræði. Þann 12. jan. sl. var ráðstefna í Noregi sem bar heitið: Omsorg gjennom mat og maltider. Þar var fjallað um mat, máltíðir og heilsu. Því verður fylgt eftir með annarri ráðstefnu 16. september n.k. þar sem sjónum er beint að heilsu og næringu. Þeir leggja áherslu á að velferðartækni fyrir aldraða sé þjónusta sem býðst en ekki vara sem á að seljast. Þeir vilja fá umboðsmann aldraðra og meiri fjármuni til að efla hreyfingu aldraðra og helst að fá „Aktivitetssenter“ sett á fót. Þó að rannsóknir sýni að í Noregi sé best að eldast þá eru 25% með lágmarkseftirlaun og margir sagðir undir fátæktarmörkum. Þar er algengt að fara á eftirlaun 61 árs, en fólk kemur líka seint út í atvinnulífið. Í Noregi er búið að lögleiða notkun GPS tækja við vöktun alzheimersjúklinga.

Danmörk: Í Danmörku var sett aukafjárveiting í fjárlögin um betri heimilishjálp. Þar er lögð

Frá sameiginlegum kvöldverði fulltrúa frá félögum eldri borgara á Norðurlöndum. áhersla á endurhæfingu aldraðra, einnig menntun starfsfólks í heimaþjónustu.

Sveitarfélögin sóttu það stíft að fá meira í þennan málaflokk og Danir telja að hin nýju öldungaráð hafi þar áhrif. Brýnt sé að virkja öll öldungaráð og að þar fari fram pólitísk umræða um stöðu eldri borgara. Lélegt tölvulæsi eldri borgara er vandamál vegna síaukinnar tölvuvæðingar og verið að stofna tölvumiðstöðvar til að leiðbeina eldri borgurum. Samtök eldri borgara vilja einnig vera meira sýnileg meðal framtíðarfélaga sem eru nú á milli 50 og 60 ára.

Svíþjóð: Umræður um aðbúnað aldraðra hafa verið háværar í Svíþjóð. Þar virðist lítill pólitískur áhugi á málefnum aldraðra. Í rannsókn kom fram að 16% kvenna og 13% karla eldri en 65 ára eru beitt ofbeldi í Svíþjóð. Þar hefur verið hleypt af stokkunum herferð sem ber yfirskriftina: „Ofbeldi gegn öldruðum á ekki að líðast.“ Í Svíþjóð eru helstu áherslumál hjá Samtökum eldri borgara eftirfarandi: Heimilislæknar fari

í heimavitjanir. Ókeypis tanneftirlit annað hvert ár. Mikilvægi góðrar heilsu og næringar. Leggja áherslu á fjölgun heilsuræktarstöðva fyrir eldri borgara.

Málefni aldraðra verði EKKI flutt til sveitarfélaga. Leggja meiri áherslu á menningu og frelsi. Þá vilja þeir að allir sem þurfa af heilsufarsástæðum að dvelja á hjúkrunarheimilum eigi hafa til þess lagalegan rétt.

Finnland: Þar gengu ný öldrunarlög í gildi 1. júlí 2013. Tilgangur þeirra er m.a. að bæta heilsufar og velferð eldri borgara og draga úr misskiptingu velferðarinnar; að styðja þátttöku aldraðra í samfélaginu; að bæta sjálfstæði aldraðra með því að grípa snemma til aðgerða til að koma í veg fyrir minnkandi hreyfigetu; að aldraðir hafi greiðan aðgang að mati á þeirri þjónustu sem þeir þarfnast. Öldungaráð er lögfest sem ópólitískt og ráðgefandi ráð. Í Finnlandi er þó eins og hjá flestum öðrum talið að of litlu fé sé varið til öldrunarmála.

JVK tók saman.

Alþýðusamband Íslands óskar eldri borgurum til hamingju með 25 ára afmæli Landssambandsins og þakkar öflugt samstarf á liðnum árum.

32

Margt til lista lagt Landssamband eldri borgara verður 25 ára þann merka dag 19. júní og er því rétt komið af unglingsaldri. Ég óska sambandinu og félögum þess innilega til hamingju með áfangann og afmælið. Þrátt fyrir ungan aldur hefur Landssamband eldri borgara náð að sanna sig sem öflugt félag sem hlustað er á. Landssambandið á fulltrúa í mikilvægum lögbundnum nefndum. Fulltrúi sambandsins situr í stjórn Framkvæmdasjóðs aldraðra og einnig í samstarfsnefnd um málefni aldraðra sem meðal annars skal vera ráðherra og ríkisstjórn til ráðuneytis um málefni sem varða aldraða. Landssamband eldri borgara er jafnan kallað til í verkefnanefndir þar sem málefni aldraðra eru til umfjöllunar, ályktanir sambandsins vekja jafnan athygli og fjölmiðlar eru fljótir að leita álits hjá for-

Kristján Þór Júlíusson heilbrigðisráðherra

svarsmönnum þess ef opinber umræða býður upp á slíkt. Í ljósi þessa finnst mér réttmætt að segja að Landssambandi eldri borgara er margt til lista lagt.

Það hefur sýnt sig í gegnum tíðina að öflug félagasamtök sem starfa af ábyrgð og fagmennsku geta áorkað miklu og unnið gagn, ekki aðeins félögum sínum heldur samfélaginu öllu. Þannig lít ég á Landssamband eldri borgara og fagna því tilveru félagsins og styrknum sem það býr yfir.

Auðvitað er ég ekki alltaf sammála öllum áherslum þess og stundum ganga forsvarsmenn þess hart fram og eru óvægnir í gagnrýni sinni á stjórnvöld. Þetta er hins vegar eðlilegt. Það þarf sterka rödd svo heyrist og Landssamband eldri borgara hefur þá rödd, lætur í sér heyra og vinnur ötullega að bættum hag aldraðra. Ég ítreka hamingjuóskir mínar til Landssambands eldri borgara og allra þeirra sem að félaginu standa og vonast eftir farsælu samstarfi framundan við þetta öfluga félag.

Ferðumst innanlands Komdu til okkar og upplifðu stemninguna.

Troðfullur sýningarsalur af hjólhýsum við allra hæfi á frábæru verði.

Opið laugardaga og sunnudaga frá 12 til 16.

VIKURHVARF 6 • 203 KOPAVOGUR • SIMI 557 7720 • VIKURVERK@VIKURVERK.IS • WWW.VIKURVERK.IS

33

Þjónustustefna TR Tryggingastofnun greiðir hátt í 60 þúsund manns lífeyri og bætur í hverjum mánuði. Því fylgir annasöm þjónusta sem felst í að veita leiðsögn um almannatryggingakerfið. Þjónustumiðstöð Tryggingastofnunar á Laugavegi sinnir öllu landinu, sérstaklega simleiðis og með tölvupósti.

Allir landsmenn geta þó sótt þjónustu um almannatryggingar í sinni heimabyggð hjá umboðum sýslumanna um allt land. Hver ráðgjafi í þjónustumiðstöðinni á Laugavegi annar að meðaltali 7 – 8 erindum á klukkustund og daglega fá um 500 manns svör við margvíslegum erindum hjá þeim. Ætla má að umferð í umboðunum séu sambærileg. Þjónustustefna Tryggingastofnunar byggir á framtíðarsýn stofnunarinnar fram til ársins 2015. Hún vísar veginn í samskiptum starfsmanna við alla sem eiga erindi við stofnunina með gildin traust, samvinnu og metnað að leiðarljósi.

Markmið þjónustustefnunnar er að jafnræðis sé gætt við afgreiðslu mála, að þeir sem eiga erindi við Tryggingastofnun séu sáttir við samskipti sín við starfsmenn og að samhæfð þjónusta bjóðist um allt land. Áhersla er lögð ÖRYGGISHNAPPUR SECURITAS á fagleg vinnubrögð, persónuHNAPPUR SEM BJARGAÐ GETUR lega þjónustu, LÍFI ÞÍNU OG ÞINNA NÁNUSTU rafræna þjónustu og samvinnu.

Með faglegum vinnubrögðum er átt við greiningu á erindum, ráðgjöf í samræmi við gildandi lög og reglur og jafnræði við afgreiðslu mála. Meðferð og varsla persónugreinanlegra gagna er örugg og einstök erindi afgreidd svo fljótt sem auðið er, í þeirri röð sem þau berast.

Lagt er upp úr að starfsmenn hafi þekkingu, HOLLVINUR LEB aðstöðu og tækja-

34

búnað til að geta sinnt störfum sínum.

Vaxandi kröfur eru um framboð rafrænnar þjónustu í samfélaginu.

Rafrænum samskiptum Tryggingastofnunar við viðskiptavini hefur verið vel tekið. Lögð er áhersla á að vefurinn nýtist fólki með mismunandi þarfir og að sem flestir geti afgreitt sig sjálfir á persónulegu vefsvæði á „Mínum síðum“ á tr.is, sem einungis viðkomandi einstaklingur eða umboðsmaður hans hafa aðgang að. Rafræn þjónusta hefur ýmsa kosti í för með sér, s.s. aðgengi, gæðaeftirlit, öryggi og skilvirkni. Því fleiri sem nýta rafræna þjónustu þeim mun betur er hægt að sinna þörfum þeirra sem vilja hafa bein samskipti við starfsmenn. Tryggingastofnun býður margar þjónustuleiðir þar sem sérþjálfaðir starfsmenn sinna erindum sem berast. Hægt er að koma beint inn af götunni, hringja eða senda tölvupóst. Í nokkur ár hefur nýjum lífeyrisþegum verið boðið að koma í kynningarviðtöl sem hafa gefist vel. Í viðtölunum er farið yfir möguleg réttindi og kennd notkun rafrænna þjónustuleiða.

Tryggingastofnun er í fjölbreyttu samstarfi við aðrar stofnanir og hagsmunaaðila. Nefna má Öryrkjabandalagð, Þroskahjálp og samtök eldri borgara.

Gjarnan er leitað til fulltrúa þessara hagsmunasamtaka við hönnun auglýsinga, bréfa og upplýsinga til lífeyrisþega á vefnum. Samstarf við aðrar stofnanir eins og Þjóðskrá og Ríkisskattstjóra er mikilvægt til að tryggja að réttar bætur berist á réttum tíma í hendur þeirra sem eiga rétt á þeim. Fulltrúar Tryggingastofnunar kynntu almannatryggingar og starf stofnunarinnar á hátt í 100 opnum fundum á árinu 2013 víða um land. Eins er stofnunin í samstarfi við erlendar systurstofnanir og alþjóðleg samtök vegna samninga um almannatryggingar á milli landa. Íslenska almannatryggingakerfið er einn mikilvægasti hornsteinn velferðarsamfélagsins. Það skiptir máli að þeir sem eiga rétt á bótum fái notið þeirra og að misnotkun sé haldið í lágmarki.

Starfsfólk Tryggingastofnunar leggur sitt af mörkum til þess með því að veita réttar og raunhæfar upplýsingar.

Sigla Heilarit til greiningar á heilabilun Nýjung í heilsugæslu eldra fólks

Áralöng þróun skilar árangri Fyrirtækið Mentis Cura hefur um árabil unnið að þróun aðferðar til að meta heilabilunarsjúkdóma líkt og Alzheimerssjúkdóm út frá heilariti. Á síðast ári kynnti félagið afurð sína undir nafninu „Sigla“ sem nýjung í heilsugæslu eldra fólks. Greiningin er mikilvægt tæki til að greina heilabilunarsjúkdóma snemma, greina á milli ólíkra heilabilunarsjúkdóma og fylgjast með framgangi sjúkdóms og/eða árangri meðferðar.

Greining skiptir öllu Þrátt fyrir að ekki sé hægt að koma í veg fyrir heilabilun þá getur skipt máli að einstaklingar séu greindir snemma og á sem nákvæmastan hátt, bæði fyrir þá sjálfa og aðstandendur.

Greiningarmiðstöð Mentis Cura Greiningarmiðstöð Mentis Cura er staðsett í Álftamýri 1–5 í Reykjavík. Þar er boðið upp á upptöku heilarita og úrvinnslu á þeim til greiningar með tílvísun frá lækni. Álftamýri 1-5, 108 Reykjavík.

Opnunartími: mán.-fös. 9-16 Síminn er 511 5099. greining@mentiscura.is

www.mentiscura.is

Um Öldrunarráð Íslands Öldrunarráð Íslands eru regnhlífa­ samtök þeirra sem starfa að hags­mun­ um aldraðra hér á land. Að Öldrunarráði Íslands eiga því aðild samtök, félög, fyrirtæki og stofnanir, þar með talið sveitarfélög, sem vinna að málefnum aldraðra. Eru aðilar vel á fjórða tuginn. Markmið Öldrunarráðs Íslands er að vinna að bættum hag aldraðra. Tilgangi sínum hyggst ráðið meðal annars ná með því að: a. vinna að samræmdri stefnu í málefnum aldraðra og framkvæmd hennar. b. koma fram fyrir hönd aðila sinna eftir því sem við á. c. standa fyrir námskeiðum og ráðstefnum og beita sér fyrir almennri upplýsinga- og fræðslustarfsemi um málefni aldraðra. d. efla rannsóknir í öldrunarmálum með starfsemi sérstaks rannsóknarsjóðs. e. veita aðilum sínum aðstoð við skipulagningu verkefna og framkvæmd þeirra. f. annast samskipti við erlenda aðila

Afmæliskveðja frá FÁÍA

Aldrei of seint

frá Sveitarfélaginu Árborg, Jóna Valgerður Kristjánsdóttir frá Landssambandi eldri borgara, Linda Baldursdóttir frá ASÍ og loks Ragnhildur G. Hjartardóttir frá hjúkrunarheimilinu Mörk.

Pétur Magnússon Formaður Öldrunarráðs Íslands Stjórn Öldrunarráðs Íslands skipa níu aðilar. Formaður er Pétur Magnússon, forstjóri Hrafnistu og er hann fulltrúi Sjómannadagsráðs. Ásamt Pétri skipa stjórnina Berglind Magnúsdóttir frá Sálfræðingafélagi Íslands sem er varaformaður, Jón H. Magnússon frá Samtökum atvinnulífsins sem er gjaldkeri og Ingibjörg Þórisdóttir frá Félagi íslenskra hjúkrunarfræðinga sem er ritari. Meðstjórnendur eru svo Aðalbjörg Traustadóttir frá Reykjavíkurborg, Guðlaug Jóna Hilmarsdóttir

Næg verkefni í framtíðinni þó margt hafi færst til betri vegar

Við stofnun Öldrunarráðs fyrir um 40 árum var mikil áhersla lögð á fræðslu þar sem takmarkið var að upplýsa þjóðina um ýmis hagsmunamál aldraðra. Í dag, þegar vitundin er orðin mun sterkari, ætlar ráðið að skoða hvar veikir blettir eru á hagsmunagæslu aldraðra og finna út frá því hvar kraftar ráðsins nýtast best. Það er mikilvægt að andlega, líkamlega og félagslega þættinum í lífi aldraðra sé sífellt haldið á lofti. Takmark Öldrunarráðs Íslands er að ná breiðri samstöðu um það í þjóðfélaginu.

Hvað segja börnin um afa og ömmu?

Markmiðið okkar „Aldrei of seint“ er að efla og styrkja velferð manna.

En starfsemi okkar ljóst bæði og leynt er leiðsögn um feril íþróttanna.

Hj.Þ. Það er aldrei of seint að vinna að velferðarmálum aldraðra. Í aldarfjórðung hefur Landssamband eldri borgara staðið á velferðarvaktinni í félags- og hagsmunamálum fyrir eldri borgara á Íslandi. Til hamingju með árangurinn Með þökk fyrir góða samvinnu á liðnum árum.

Innilegar afmæliskveðjur Félag áhugafólks um íþróttir aldraðra.

36

Gústaf Eiríkur 6 ára, Reykjavík

„Það er alltaf gaman hjá ömmu og afa.

Amma kemur stundum með dót og óhollt nammi. Það er gaman að vera í gömlu rútunni hans afa. Síðast sá ég könguló aftast í rútunni.“

Símon Konrad 8 ára, Reykjavík

„Amma og afi eru voða góð. Það er gaman að baka með ömmu og kíkja undir bíla með afa til að gá hvort allt er í lagi og gera við. Ég á líka ömmu í Þýskalandi.“

Það er bæði þægilegt og öruggt að breyta tekjuáætlun á á tr.is

RÉTT TEKJUÁÆTLUN RÉTTAR GREIÐSLUR Þjónustumiðstöð Laugavegi 114 og hjá umboðum um allt land, sími 5604400, grænt númer 8006044, www.tr.is

Hátt í 60% verðmunur á matarþjónustu fyrir eldri borgara Velferðarnefnd LEB gerði í febrúar í fyrra könnun um matar- og heimaþjónustu fyrir eldri borgara í nokkrum sveitarfélögum á höfuðborgarasvæðinu. Nefndin fékk svör frá Reykjavík, Garðabæ, Kópavogi, Hafnarfirði og Mosfellsbæ, en nefndinni bárust engin svör frá Akureyri og Seltjarnarnesi. Niðurstaðan er sú að mikill munur er á verði máltíða eftir sveitarfélögum. Dýrust var máltíðin í Kópavogi af þeim sem svöruðu, en þar kostaði máltíðin 940 krónur og heimsendingargjald var 350 krónur, sem þýðir samanlagt 1290 krónur. Ódýrust var máltiðin í Reykjavík eða 830 krónur að meðtöldu heimsendingargjaldinu. Munurinn þarna er því 460 krónur eða yfir 50%. Þótt könnunin sé ekki fullkomin þá gefur hún ákveðnar vísbendingar og getur nýst eldri borgurum nú í aðdraganda sveitarstjórnarkosninga til að þrýsta á um úrbætur ef þarf. Þá má geta þess að nefndarmenn velferðarnefndar LEB hafa einnig skoðað gæði þess matar sem sum sveitarfélög bjóða uppá og hafa gert athugasemdir þar sem ástæða hefur þótt til. Þessi könnun fjallaði ekkert um gæði matarins sem boðið er uppá, að öðru leyti en því sem spurningar hér að neðan bera með sér.

Svör við fyrirspurn Velferðarnefndar LEB í febrúar 2013:

Reykjavík

Garðabær

Mosfellsbær

Reykjanesbær

Kópavogur

Hafnarfjörður

38

Kröfur um menntun og starfsreynslu?

Krafa um sakavottorð?

Heimsending máltíða?

Kunnátta í alm. heimilisstörfum og þrifum.Reynsla æskileg. Mannleg samskipti.Frumkvæði, áreiðanleiki. Íslenskukunnátta.

Félagsliðanám æskilegt, annars sá hæfasti.

Ekki í dag.

Verið að skoða hvernig staðið verður að því.

Já fyrir félagslega þjónustu.

Ekið daglega heim til fólks frá kl. 10.00-16.00.

Matur kældur, dags. pökkunard. síðasti neyslud.

Velferðarsvið Rvk. Bílstjóri á vegum Garðabæjar ekur máltíðum heim.

Reynsla af ræstingu eða umönnun m/ fagnámskeið ganga fyrir. Vilji og áhugi á að starfa m/öldruðum Reynsla af umönnun og ræstingu. Góð færni í samskiptum.

Ekki að svo komnu.

Matarbakkar færðir heim til fólks. Matarþj. ekki veitt í Kjósarhr.

Næringarráðgjafi ásamt næringarráði Eirar tryggir gæði. Samkv. manneldimarkmiðum

Starfsfólk í heimaþjónustu skili inn sakavottorði.

20 ára. Reynsla og áhugi. Stundvís, jákvæðni, góð mannleg samskipti.

Menntun, óskilgreint. Reynsla og áhugi á að starfa m/ öldruðum.

Já, gerð krafa um sakavottorð hjá heimaþjónustu.

Keyrt út alla virka daga. Helgarmatur keyrður út seinnip. föstud. í ílátum til upphitunar. Samn. við Menu.

Matarbakkar heitur matur keyrður út kl.

11.30- 13.00.

Já, fyrir félagslega þjónustu.

Nei, fyrir heimaþjónustu.

Já, gerð krafa um sakavottorð.

Matur keyrður út alla daga ársins.

Ekið frá framleiðanda og heim.

Er fylgt manneldismarkmiðum manneldisráðs Ísl. ?

Matseðill til 4ja mán. Grunnreglur f. samsetn. og hlutfall fæðuteg f. tímabilið. Tillit til óska og þarfa.

Hvernig og hve oft er mælt næringargildi máltíða.?

Samsetning matseðils, meðlætis, skammtastærð, eldunaraðf.

Reiknað x 4 á s.l. 17 árum.

Kostnaður máltíðar?

Máltíðir frá SS. Manneldismarkmiðum Manneldisráðs fylgt.

Allur matur er merktur innihaldi og næringargildi.

Reiknað eftir Dankost, er viðurkennd leið.

Vigt og skammtastærðir samkv. fyrirmælum næringarráðgj.

Eirar

Máltíð kr. 844 Heimsendingargj. kr 187 = kr 1031.

Stefnu manneldisráðs er fylgt.

Næringargildi er reiknað út fyrir hvern og einn rétt.

Máltíðin kr. 965.

Sérstakt heimsendingargj. ekki tilnefnt.

Alltaf höfð til hliðsjónar við samsetningu.

Skútan framleiðir matinn.

Manneldismarkmiðum Manneldisráðs er fylgt.

Næringargildi hverrar máltíðar er alltaf reiknað út.

Máltíðin kr. 940.

Heim­sending kr. 350 = kr. 1290.

Kr. 900 máltíðin með heimsendingu.

Næringargildi er mælt reglulega en mætti vera oftar.

Máltíð kr. 640 Heimsendingargj. kr. 190 = 830 kr.

Máltíð kr. 800 Heimsendingargj.

Kr. 220 = kr 1020

Stefnumót við framtíðina Fyrir rúmlega tvö þúsund árum, átti Cíceró samtal „um ellina“ við vin sinn Attícus. Í ræðu sinni dregur Cícerió fram þau fjögur meginatriði sem ellinni er helst fundið til foráttu; 1. Svipti menn starfshæfni og útiloki frá störfum 2. Veikli líkamann svo dregur úr þreki og virkni manna 3. Ræni menn lystisemdum og svipti lífsnautn 4. Nánd dauðans varpar skugga á lífsgleði eldra fólks Hvert þessara atriða rekur hann síðan ítarlega og hrekur svo með rökum og dæmum hverja staðhæfinguna af annarri. Sem dæmi um mótrök Cíceró við fyrstu fullyrðingunni, segir hann; „Svipti ellin oss starfshæfni? Ég spyr, á hvaða sviðum? Er átt við athafnir sem kefjast lífsorku manndómsára? En eru þá ekki önnur svið þar sem aldnir menn geta beitt hugarorku sinni, þótt líkamsþrekið sé skert?“ (Cíceró, 1982, bls. 48).

Hluti af umræðu um málefni eldra fólks á Íslandi hefur falist í ásökunum um aðgerðaleysi eða boðun um kvíðablandna framtíð þar sem eldra fólki fjölgi svo mjög að líkja megi við flóðbylgju, sem samfélagið sé ekki búið undir að mæta. Meðal annars er rætt um að eldra fólk sé fyrir á sjúkrahúsum landsins og því þurfi að byggja fleiri hjúkrunarheimili.

Annar hluti umræðunnar markast svo af viðhorfum til fullorðinsáranna/ ellinnar. Þá er haldið uppi einu sjónarmiði umfram önnur, til dæmis að eldra fólk eigi að hætta störfum og framlagi sínu til samfélagsins á ákveðnum aldri og draga sig í hlé sökum aldurs (hlédrægnikenning). Að eldra fólk eigi að viðhalda virkni sinni og getu eins lengi og kostur er, sjálfu sér og öðrum til hagsbóta (athafnakenning). Eða að eldra fólk eigi að halda venjum sínum og hlutverkum en um leið laga sig að aðstæðum sínum og umhverfi (samfellukenning). Í ljósi þeirra fjögurra ógnana sem eldra fólk stendur frammi fyrir, eins og Cíceró lýsir þeim og viðbrögðum við þeim, virðist fátt hafa breyst í umræðunni á tvö þúsund árum.

Halldór S. Guðmundsson.

Sigurveig H. Sigurðardóttir.

Mynd 1. Mannfjöldaspá eftir aldurshópum, 2013-2030 (Hagstofa Íslands, 2014).

Hvað varðar fjölda eldra fólks og hlutfallslega fjölgun í eldri aldurshópum, er viðeigandi að horfa til mannfjöldaspár Hagstofu Íslands (mynd 1 og tafla 1). Enginn vafi er á að hlutfall eldra fólks mun hækka, en stærstu breytingarnar verða ekki fyrr en eftir 2025 þegar hlutfall þeirra sem eru 80 ára og eldri hækkar töluvert á hverju fimm ára tímabili. Fram til þess tíma er fjölgun í yngri aldurshópunum og það eru aldurshópar sem að mestu eru sjálfbjarga. Sá hluti hópsins sem verður 80 ára og eldri mun líklega þurfa að reiða sig á einhverja þætti opinberrar velferðarþjónustu og aðstoð fjölskyldu sinnar. En slík framtíðarmynd er óviss. Í fyrsta lagi vegna þess að það er erfitt að spá, en líka vegna þess að það eru margir fleiri þættir en aldur einn og sér, sem hafa áhrif á virkni og lífsgæði.

Framfarir í læknavísindum eru miklar og hvatning um hreyfingu og hollt mat-

aræði munu einnig hafa áhrif á heilsu eldra fólks framtíðarinnar. Áhrifaþættir þegar litið er til framtíðar, eru núverandi aðstæður, lífsgæði og viðhorf þeirra einstaklinga sem mynda uppistöðuna í hópi 80 ára og eldri um og eftir árið 2025. Og hvað vitum við í dag? Við vitum að yngri og eldri íslendingar búa við betra heilsufar, betri heilbrigðisþjónustu, betri félagslega þjónustu, meiri menntun, þeir ferðast meira og flytja meira en áður hefur þekkts, og þeir búa að talið er við betri fjárhagsleg kjör en áður hafa þekkst.

Sá hópur sem er að komast yfir 60 ára aldurinn hefur reynslu af miklum samfélagslegum umbreytingum eftirstríðsára, togaravæðingu, uppbyggingu íbúðarhúsnæðis og velferðarþjónustu, hefur upplifað umbyltingu í atvinnulífinu og tekið þátt í tæknilegri framþróun sem flokkast líklega undir algjöra byltingu. Þessi aldurshópur er 39

Fjöldi 60 ára og eldri Fjöldi 80 ára og eldri Hlutfall 60 ára og eldri Hlutfall 80 ára og eldri

2013 58.346 11.646 18,1% 3,6%

2015 62.109 12.145 19,0% 3,7%

2020 72.723 12.947 21,2% 3,8%

2025 83.286 14.728 23,3% 4,1%

2030 92.252 18.504 24,8% 5,0%

2035 100.220 23.178 26,1% 6,0%

2040 107.428 28.385 27,1% 7,2%

2045 115.003 32.708 28,3% 8,1%

2050 121.093 35.257 29,1% 8,5%

2055 127.600 37.188 30,1% 8,8%

2060 130.971 38.892 30,4% 9,0%

Tafla 1. Mannfjöldaspá 60 ára og eldri (Hagstofa Íslands, 2014) stór-notendur tómstunda- og menningartilboða og hefur tileinkað sér afþreyingarmenningu á sviði samskipta og einkalífs. Þarna er á ferðinni fólk sem hefur heilsu, starfsgetu og starfsorku sem takmarkast ekki af tölugildinu 67. Það er þess vegna nokkuð skýr framtíðarmynd sem birtist. Eldra fólk í nánustu framtíð mun í meira mæli vera virkt, við góða heilsu, njóta lífsins lystisemda og það mun væntanlega ekki láta áhyggjur af endalokum lífsins trufla sig í að njóta lífsgæða í núinu.

Sem sagt, einstaklingar sem í gerðum sínum fylgja ráðleggingum Cícero‘s og finna virkni sinni og löngunum farveg þrátt fyrir hækkandi aldur.

Gangi þetta eftir, má gera ráð fyrir að huga þurfi að endurmati samfélagsviðhorfa til eldra fólks og ekki síður að finna nýjar lausnir í velferðarþjónustunni, lausnir sem taka mið af þörfum notendahópsins, reynslu hans og getu og kröfum um breytingar á þjónustueða stuðningsúrræðum samfélags og ættingja. Gera má ráð fyrir að skýra þurfi betur verksvið og skyldur hinnar óformlegu (fjölskyldan/vinir) og hinnar formlegu (opinberu) þjónustu. Í vaxandi mæli munu úrlausnir byggja á tæknilegum úrræðum þar sem upplýsingar, félagsráðgjöf, stuðningur, eftirlit og meðferð verður veitt í gegnum hinn stafræna heim samskipta og mynda.

Samþætting, samstarf, lausnarmiðun og þjónustulund verða leiðandi stef og markmiðið að styðja sjálfstæði og sjálfbærni einstaklinga í umhverfi sínu og aðstæðum. Í rökræðu sinni um lystisemdir og lífsnautnina sagði Cíceró; „Þetta er sú hamingja sem aldnir menn fá notið, og ekki er aldurinn því til fyrirstöðu að menn vinni af gleði að öðrum störfum og ekki hvað síst akuryrkju til hárrar elli“ (bls. 74).

Stefnumótið við framtíðina felur því ekki í sér að ógnanir efri ára eða að ógnin sem liggur í „fjölgun“ eldra fólks, séu fyrirsjáanlegur vandi. Miklu 40

frekar hitt, að á næstu áratugum ber að strönd stórkostlegt tækifæri sem liggur í stækkandi auðlind sem eldra fólk er og verður til að auðga samfélagið og velferðarþjónustuna. Til að svo megi verða þarf umræðan í samfélaginu og þjónusta þess, að yfirgefa skort- og skerðingarhugsun á leiðinni yfir í betra samfélag á grundvelli samhjálpar, virðingar, gæða og getu.

Heimildir: Bond, J., Dittmann-Kohi, F.,Westerhof, G.J. og Peace, S. (2007). Ageing into the future. Í J.Bond, S. Peace, F.Dittmann-Kohli og G. Westerhof

(ritstjórar), Ageing in society (bls.

296-308). London: Sage.

Cíceró, M. T. (1982). Um ellina (Kjartan Ragnars þýddi). Lærdómsrit bókmenntafélagsins.

Reykjavík: Hið íslenska bókmenntafélag.

Hagstofa Íslands (2014). Spá um mannfjölda eftir kyni og aldri 2013-2061.

Sótt 6. apríl 2014 af http://hagstofa.is/Hagtolur/Mannfjoldi/ Framreikningur-mannfjoldans.

Höfundar: Halldór S. Guðmundsson, framkvæmdastjóri Öldrunarheimila Akureyrar og lektor við félagsráðgjafardeild Háskóla Íslands og dr. Sigurveig H. Sigurðardóttir dósent við félagsráðgjafardeild Háskóla Íslands.

Hvað segja börnin um afa og ömmu?

Bergjón Paul 4ra ára, Dalabyggð

„Ég á fjórar ömmur og afa, tvær eiga heima í Búðardal og ein í Borgarnesi og ein í Þýskalandi. Ég hef farið til „Dojtsland“ til ömmu. Ég fer oft til Ínu ömmu og afa Sigga þá horfum við á sjónvarpið og ég má stundum spila leiki í tölvu með Erni frænda mínum. Ég fer stundum í heimsókn til langafa og langömmu, en langafi er á sjúkrahúsi, honum er svo illt í bakinu sínu. Langafi og langamma í Borgarnesi eru líka góð, þau gefa mér sleikjó. Ég er heppinn!“

Eysteinn Fannar 8 ára, Dalabyggð

„Ég á tvo afa og tvær ömmur, ein amma og afi eiga heima í Garðabæ og ein amma og afi á Spágilsstöðum. Ég fer oft þangað og þá er ég að leika við Sigurvin frænda minn. Svo fer ég í fjárhúsið með afa og ég get alveg hjálpað til. Stundum fer ég á hestbak en ekki oft. Ég á hest, en það er eftir að temja hann, hann heitir Meitill. Stundum fer ég til afa og ömmu í Garðabæ og gisti stundum þar, þau eru líka góð. Þar fer ég stundum í tölvuna eða „Æpadinn“. Ég á líka „Æpad.““

Viltu létta þér lífið?

Fastus býður uppá fjölbreytt úrval af vörum sem auðvelda athafnir daglegs lífs.

Starfsfólk Fastus leggur metnað sinn í að finna lausnir og aðstoða við val á vörum.

Vandaðar heilsudýnur

Hjálpartæki til daglegs lífs

Bað- og salernishjálpartæki FASTUS_H_17.04.14

Gönguhjálpartæki

Þessar vörur fást einnig í Lyfju & Reykjavíkurapóteki

Næringarvörur

Stuðningshlífar Veit á vandaða lausn Verið velkomin í verslun okkar að Síðumúla 16 - 2.hæð. Opið mán - fös 8.30 - 17.00 Síðumúli 16 • 108 Reykjavík • Sími 580 3900 • www.fastus.is

Málþing um farsæl efri ár í Garðabæ Góðar umræður sköpuðust á málþingi um farsæl efri ár í Garðabæ, sem haldið var í Sjálandsskóla 8. apríl. Hátt í 60 manns tóku þátt í þinginu. Setið var við átta borð og stýrði borðstjóri umræðunum á hverju borði þar sem tekist var á við spurningar um hvernig hægt sé að stuðla að því að efri árin verði farsæl.

Náttúran og gönguleiðir

Fyrsta spurningin sem þátttakendur svöruðu var: „Hvað er gott við að eldast í Garðabæ?“ Eftir að þátttakendur höfðu velt þessari spurningu fyrir sér við borðin kom fulltrúi hvers borðs upp og sagði frá því sem fólk taldi mikilvægast. Nokkuð samhljómur var í svörunum og kom gott aðgengi að náttúru og gönguleiðum, öflugt félagsstarf og gott samfélag fram í máli fulltrúa allra borðanna. Einnig kom fram ánægja með íþróttastarf og þjónustu Bókasafns Garðabæjar.

Líflegar umræður voru á málþinginu í vinnuhópum. Ljósmynd Ingrid Kuhlman.

Ingrid Kuhlman frá fyrirtækinu Þekkingarmiðlun stýrði þinginu og mun taka saman skýrslu um niðurstöður þess sem aðstandendur þingsins ætla

að afhenda bæjarstjóra Garðabæjar til eftirfylgni. Skýrslan verður einnig birt á vef Garðabæjar.

Heimild:gardabaer.is

Krá, vínbúð og bókakaffi

Næst var tekist á við spurninguna um hvernig Garðabær gæti stuðlað að farsælum efri árum. Þar kom m.a. fram að fólk vill sjá félagsstarfið eflast enn frekar, það vill hafa gott aðgengi að heimaþjónustu og að unnið verði að því að rjúfa félagslega einangrun.

Einnig komu fram ábendingar um að það vantaði krá í bæinn, vínbúð og bókakaffi svo eitthvað sé nefnt.

Frumkvæði Félags eldri borgara

Í síðustu umferðinni var málaflokkum skipt á milli borða. Þátttakendur á tveimur borðum veltu fyrir sér hugtakinu búsetulífsgæðum og hvernig megi stuðla að þeim í Garðabæ, næstu tvö ræddu um heilsutengd lífsgæði og þau sem eftir voru fjölluðu annars vegar um tómstundir og námskeið og hins vegar um þátttöku og virkni.

Málþingið var haldið að frumkvæði Félags eldri borgara í Garðabæ í samstarfi við Félag eldri borgara á Álftanesi.

Góð þátttaka var í þinginu og ánægja með framtakið. Ljósmynd Ástbjörn Egilsson.

Ellimóður Aldurinn finnst mér alls ekki þungur Því uni ég gráu hárunum Mér sýnist ég ennþá sætur og ungur Því sjónin daprast með árunum Ragnar Ingi Aðalsteinsson.

42

Nokkur atriði sem Landssambandið leggur áherslu á: • Dvalargjöld á stofnunum/heimilum fyrir eldri borgara verði lögð niður í núverandi mynd og íbúar haldi fjárhagslegu sjálfstæði.

• Eldri borgurum standi til boða notendastýrð persónuleg aðstoð.

• Valkostir varðandi búsetu og þjónustu við aldraða verði auknir.

• Heimaþjónusta verði efld verulega í samræmi við stefnu stjórnvalda.

• Samræmi verði í lífeyrisgreiðslum öryrkja og eldri borgara. Núna lækkar lífeyrir öryrkja við 67 ára aldur um nálægt 40 þúsund krónur þegar þeir verða, að mati stjórnvalda, bráðfrískir eldri borgarar.

• Stuðlað verði að lækkun lyfjaverðs t.d. með lækkun virðisaukaskatts í 7% og kostnaður eldra fólks varðandi heilbrigðisþjónustuna lækkaður.

• Fasteignagjöld af íbúðum sem eldri borgarar eiga og búa í verði lækkuð verulega, eða felld niður.

• Komið verði á fót Embætti umboðsmanns aldraðra.

• Auk þess eru kjaramál- lífeyrismál á hverjum tíma sífellt baráttuefni.

• Landssambandið gefur út blaðið Listin að lifa. Það kom að jafnaði út 3 – 4 sinnum á ári hér áður fyrr, en hefur á seinni árum verið gefið út 2svar á ári.

• Hér eru tínd til örfá af þeim baráttumálum sem Landssambandið hefur unnið að, en of langt mál yrði að tíunda öll baráttumálin.

Hvað segja börnin um afa og ömmu?

Íslenskar konur í níunda sæti Lengi vel voru lífslíkur íslenskra kvenna hæstar í heiminum en þær hafa dregist nokkuð afturúr stallsystrum sínum í Evrópu á þessari öld. Ástæðan fyrir því er hraðari aukning ævilengdar í nokkrum Evrópulöndum. Árið 2010 var meðalævilengd íslenskra kvenna 83,7 ár og skipuðu þær níunda sætið meðal Evrópuþjóða. Elstar evrópskra kvenna verða konur á Spáni (85,3 ár), Frakklandi (85,0 ár) og Sviss (84,6 ár). Meðalævilengd evrópskra kvenna er styst í Moldóvu (73,4 ár) og Úkraínu (74,3 ár).

Heimild: Hagstofa Íslands

Lausn á vísnagátu frá síðu 31:

Hjörtur Hjálmarsson leysti gátuna þannig.

Löngum reynist lánið valt, lánast stundum glópum allt láns, með gætni leita skalt lán menn taka, sé það falt.

Baldur 6 ára, Dalabyggð

„Ég átti margar ömmur og marga langafa, en þau eru núna dáin, núna á ég tvo afa og tvær ömmur. Ég er oft hjá ömmu Gunnu og afa Árna. Ég er líka stundum að gista hjá þeim. Ég á bangsa þar sem ég er að nota og einn gamlan sem ég er hættur með. Stundum förum við afi einn rúnt í bílnum. Amma mín er voða dugleg að prjóna, hún gefur mér fullt af sokkum og vettlingum, en núna þarf ég ekki vettlinga. Ég fékk frá henni ömmu nefnilega vinnuvettlinga sem ég nota alltaf heima. Afi Árni kann að smíða og svo kann hann líka margt. Ég fer stundum á fjórhjól með Gústa frænda mínum, það finnst mér skemmtilegt. Afi og amma eru alltaf góð, þau skamma mig aldrei.

En ég má ekki gera við bláa traktorinn, bara rétta það sem vantar.“

Dagbjört María að verða 6 ára Dalabyggð

„Ég átti ömmu sem er núna dáin, hún gaf mér alltaf nammi þegar ég kom á sjúkrahúsið, hún var voða góð. Núna á ég ömmu Björk og Matthías afa. Ég þekki þau svo vel. Stundum er ég að gista hjá þeim, þá fæ ég stundum að sofa í miðjunni hjá þeim. Þá vek ég stundum afa og þá kyssir hann mig og segir mér sögu af Bangsímon. Afi minn er með einn bilaðan fót. Stundum sit ég á fætinum hans og hann hossar mér eins og ég sé á hesti. Þá segir hann mér líka sögur af Bangsímon og stundum er stelpa í sögunni sem heitir Dagbjört eins og ég, stelpan er sko ég. Það er rosa skemmtilegt. Stundum má ég fara í „Æpodinn“ hjá þeim, svo gefa þau mér ís,vínber og epli.“

43

Hvað gerir LEB fyrir eldri borgara?

Aðildargjald að Landssambandi eldri borgara er í dag aðeins 600 krónur á ári sem er ekki há upphæð ef tekið er tillit til margvíslegra verkefna sem stjórn LEB sinnir. Æðsta vald í málefnum LEB er í höndum landsfundar sem haldinn er á oddatöluári. Það ár sem landsfundur er ekki, er haldinn formannafundur þ.e. fundur með formönnum allra FEB-félaganna. Á milli landsfunda fer stjórn LEB með málefni sambandsins í góðri samvinnu við formenn félaganna. Í stjórn LEB eiga sæti 5 aðalmenn og þrír til vara. Varamenn geta setið fundi stjórnar með málfrelsi og tillögurétti.

Landssambandið hefur samráð við sameiginlega kjaramálanefnd stærstu

Viðurkenndur málssvari eldri borgara á landsvísu Á seinni árum hafa verið gerðir samstarfssamningar milli LEB og ýmissa aðila. Má þar nefna samstarfssamning við velferðarráðuneytið þar sem LEB er viðurkenndur formlegur málsvari eldri borgara á landsvísu. Samstarf við Háskóla Íslands nánar tiltekið við Rannsóknarstofnun í barna-og fjölskylduvernd og Stofnun stjórnsýslufræða, um að miðla upplýsingum um rannsóknir, nýjungar og námsefni í málefnum eldri borgara með því að halda málþing, námskeið og ráðstefnur um þau mál í samráði við LEB. Samstarfssamningur er milli UMFÍ og LEB og út úr þeirri samvinnu hafa komið íþróttamót 50+. Þá var nýlega gerður samstarfssamningur við Securitas um að kynna hjá FEB-félögum hina ýmsu velferðartækni sem eldri borgarar þurfa að nýta í vaxandi mæli.

44

samtaka launamanna á Íslandi. Landssambandið er einnig aðili að samstarfsnefnd samtaka norrænna eldri borgara, Nordisk samarbejdekommité(NSK) Eftirfarandi nefndir eru starfandi á vegum LEB og kosnar eftir hvern landsfund: Kjaramálanefnd, útgáfunefnd, velferðarnefnd, fjármálaráð og samráðs­ nefnd með Tryggingastofnun ríkisins. Þá hefur Landssambandið átt aðild að mörgum starfshópum sem skipaðir eru af stjórnvöldum. Má þar nefna Starfshóp um endurskoðun almannatrygginga, sem starfað hefur frá apríl 2011 og þar hafa þau Jóna Valgerður Kristjánsdóttir, formaður LEB og Haukur Ingibergsson varaformaður, verið skeleggir málsvarar LEB. Eftir hverjar þingkosningar er einnig skipað samkvæmt

lögum um málefni aldraðra í Samstarfsnefnd um málefni aldraðra og í stjórn Framkvæmdasjóðs aldraðra og á LEB fulltrúa í þeim báðum. Einnig á LEB tímabundna aðild að eftirfarandi starfshópum á vegum Velferðarráðuneytis: Nefnd um flutning málefna aldraðra frá ríki til sveitarfélaga, starfshópi um stefnu í húsnæðismálum, starfshópi um mótun fjölskyldustefnu, starfshópi um tæknilausnir í velferðarþjónustu, endurskoðun á lögum um málefni fatlaðra og félagsþjónustu sveitarfélaga.

Forysta LEB hvetur alla sem orðnir eru 60 ára og eldri að ganga til liðs við Félag eldri borgara á sínu svæði. Sameinaðir undir sterku Landssambandi verða eldri borgarar enn sterkari sem afl á landsvísu sem eftir er tekið.

Hvað segja börnin um afa og ömmu?

Matthías Hálfdán 7 ára Dalabyggð

„Ég á eina ömmu á Íslandi og svo ömmu Anne og mormor og morfar í Danmörku. Ég fór til þeirra í sumar og það var gaman. Þar var gott að vera úti, alltaf sól gott veður, við vorum með tjald þar og ef það kom vatn á tjaldið þá lak það í gegn. Ég kann alveg dönsku af því mamma mín talar stundum dönsku við mig. Svo fer ég oft til ömmu Elínar af því hún býr svo stutt frá, stundum fer ég labbandi, en stundum á hjólabrettinu. Amma gefur mér nammi og kakó. Núna er ég alveg hættur að vera myrkfælinn. Haukur frændi minn kenndi mér að hætta því.“

Dagný Þóra 8 ára Dalabyggð

„Ég á þrjár ömmur og einn afa á Íslandi og einn afa í Noregi. Ég fer stundum til afa og ömmu og þá fer ég með þeim í hesthúsin og fjárhúsin. Ég á hest sem er upp í sveit. Pabbi er ekki búin að temja hann, en ég fer á Fálka hestinn hennar mömmu. Amma Bogdís á líka geitur og kiðlingarnir eru svo skemmtilegir, þeir eru svo kátir. Einu sinni voru amma Bogdís og amma Sigrún að smala og ég þurfti að standa fyrir og það slapp ein rolla framhjá. Sigrún langamma er svo flott af því hún bakar svo góðar kökur og bestu pönnukökurnar!“

HEIMAVÖRN SECURITAS

OKKAR VAKT LÝKUR ALDREI NJÓTTU ÞESS AÐ VERA AÐ HEIMAN Við hjá Securitas höfum að bjóða forvarnir sem stórauka öryggi þitt og varðveitum fyrir þig aukalykil að heimilinu. Heimavörn Securitas gerir viðvart: ◊ Ef óæskilegur umgangur er um heimilið ◊ Ef reyk leggur um vistarverur ◊ Ef kemur upp vatns- eða gasleki ◊ Ef rafstraumur fer af húsinu Skoðaðu úrval öryggislausna á securitas.is, hafðu samband við okkur í síma 580 7000 eða sendu okkur tölvupóst í securitas@securitas.is og við göngum í málið.

BRUNI

VATNSLEKI

GASLEKI

SPENNUVAKT

LYKLAAFHENDING

ÍSLENSKA SIA.IS SEC 68387 03/14

INNBROT

Ár aldraðra 2012 Hver man ekki þegar Vilhjálmur Vilhjálmsson söng um árið 2012, þá átti tunglið að vera malbikað og steypt í hólf og gólf og enginn þurfti að vinna því vélar unnu öll störf.

En svo kom árið 2012, tunglið var enn jafn dularfullt og Evrópusamtök aldraðra samþykktu að gera árið að Ári aldraðra og 1. október varð dagur aldraðra í Evrópu.

Nú átti að beina augum allra að eldri borgurum og leggja áherslu á það sem bætt gæti hag þeirra og brúa átti bilið milli ungra og aldraðra. Á Íslandi þótti sjálfsagt að taka þátt, gera eitthvað sérstakt, eitthvað áhugavert, láta ljós okkar eldri borgara skína.

Félag eldri borgara á Suðurnesjum (FEBS) ákvað að kalla verkefnið „Ævintýrið“. Leitað var eftir samstarfi við skólana á Suðurnesjum og komið upp samstarfsnefndum skóla og fulltrúa eldri borgara. Í heimabæ mínum Sandgerði var samstarfsnefndin skipuð fulltrúa FEBS, fulltrúa grunnskólans og fulltrúum nemenda. Fundað var bæði með fulltrúum skólans og eldri borgurum í félagsmiðstöðinni í Miðhúsum.

Margar skemmtilegar hugmyndir um sam­starfs­verk­efni litu dagsins ljós og nokkur valin sem unnið var með og gaman að kynna hér. Ólafur Gunnlaugsson og Jórunn Guðmundsdóttir eldri borgarar heimsóttu nemendur í 10. bekk. Ólafur sagði frá skólagöngu sinni og lífinu í Sandgerði um miðja síðustu öld í máli og myndum, Jórunn sagði frá starfi Félags eldri borgara, umræður urðu á eftir um lífið áður fyrr og í dag.

Nemendur í 1. bekk fóru í heimsókn í félagsmiðstöð eldri borgara í Miðhúsum, þar kynntu börnin verkefni sem þau voru að vinna í skólanum, eldra fólkið kynnti sín verkefni og boðið var uppá mjólk og kökur. Í lokin var sungið og farið í boccia.

Af öðrum samstarfsverkefnum má nefna að eldri borgara spiluðu vist við nemendur á jólaföstunni og nemendum var boðið í Miðhús í laufabrauðsbakstur. Nemendur í 8. 9. og 10. bekk 46

Jórunn Alda Guðmundsdóttir, varaformaður FEB Suðurnesjum, Sandgerði. grunnskólans tóku þátt í könnun á vegum FEBS en spurningarnar voru unnar af Landssambandi eldri borgara.

Alls svöruðu 65 nemendur af 72 í þessum bekkjardeildum. Þar kom margt áhugavert fram sem vert hefði verið að vinna með.

Myndir úr félagsstarfinu á Suðurnesjum.

Ævintýrið var skemmtilegt og því er ekki lokið, yngstu nemendur grunn- og leikskóla heimsækja enn eldri borgara í þjónustumiðstöðvar. Eldri borgarar í Reykjanesbæ tóku að sér stuðning í lestri í grunnskólunum og sinna því verkefni áfram. Í framhaldi af samstarfinu á ári aldraðra, var óskað eftir því við fulltrúa eldri borgara í Sandgerði, að hann tæki sæti sem fulltrúi grenndarsamfélagsins í Skólaráði Grunnskóla Sandgerðis og tók hann það að sér. Það er okkar sem eldri erum að vera virk í samfélaginu, við höfum af mörgu að miðla sem getur nýst öðrum til aukinnar þekkingar og um leið aukum við eigin lífsgæði.

Kveð ykkur með hvatningarorði okkar í FEBS sem er: Ekki gera ekki neitt!

Þráir þú dýpri svefn?

Heilsurúm í sérflokki

DÝNUR OG KODDAR

Fyrir þínar bestu stundir!

EINA DÝNAN OG KODDINN SEM VIÐURKENND ERU AF NASA OG VOTTUÐ AF GEIMFERÐASTOFNUNINNI

Upplifðu þægindi, upplifðu stuðning, upplifðu TEMPUR® Þegar þú sefur á TEMPUR heilsudýnu, hvílast hryggur og liðir í sinni náttúrulegu stöðu. Með því einu að snerta takka getur þú stillt rúmið í hvaða stöðu sem er og með öðrum færðu nudd. Vaknaðu upp endurnærð(ur) og tilbúin(n) í átök dagsins.

Stillanlegu heilsurúmin frá C&J: n Inndraganlegur botn. n Lyftigeta er yfir 2 x450 kg per botn. n Mótor þarfnast ekki viðhalds. Þráðlaus fjarstýring

n Tvíhert stálgrind undir botni.

LED-vasaljós

n 2 nuddmótorar með tímarofa.

Klukka

n Þráðlaus fjarstýring með klukku, vekjara

Vekjaraklukka Upp/niður höfðalag Upp/niður fótasvæði

og vasaljósi.

Rúm í flata stöðu

n LED lýsing undir rúmi - góð næturlýsing.

3 minni

n Hliðar og endastopparar svo dýnur

Nudd Bylgjunudd

færist ekki í sundur. n Botn er sérstaklega hannaður fyrir Tempur heilsudýnur.

Faxafeni 5, Reykjavik • Dalsbraut 1 Akureyri • Skeiði 1, Ísafirði • Sími 588 8477 • www.betrabak.is

VÍB styður Víking Heiðar Ólafsson til góðra verka.

ENNEMM / SÍA / NM59560

Á FAGLEGUM NÓTUM

RÁÐGJÖF UM SPARNAÐ OG FJÁRFESTINGAR VÍB er einn stærsti og öflugasti aðilinn á íslenskum eignastýringarmarkaði með hundruð milljarða króna í eignastýringu og vörslu fyrir tugi þúsunda

viðskiptavina, allt frá einstaklingum til fagfjárfesta.

Kynntu þér starfsemi VÍB á vib.is eða hafðu samband í síma 440 4900.

» » » »

Ráðgjöf og verðbréf Lífeyrisþjónusta Einkabankaþjónusta Fagfjárfestaþjónusta

Nýlega var VÍB valið besta íslenska eignastýringarfyrirtækið af breska fjármálaritinu World Finance.

Horft var til margra þátta, s.s. árangurs síðasta árs, fjárfestingaraðferða, þjónustu og fræðslu. Við erum afar stolt af þessum verðlaunum og ekki síður ánægð með að Íslendingar segjast myndu leita fyrst til okkar ef þeir þyrftu á eignastýringarþjónustu að halda.* Kynntu þér árangurinn, aðferðirnar og fjárfestingarkostina sem öfluðu okkur viðurkenningar og trausts. * Skv. netkönnun Capacent Gallup í maí 2013.

Íslandsbanki | Kirkjusandi | 155 Reykjavík | Sími 440 4900 | vib@vib.is facebook.com/VIB.stofan | @vibstofan | www.vib.is