KindVak Magazine november 2019

NR. 22 | 4e JAARGANG | NOVEMBER 2019

Het lerarentekort vraagt om inventieve oplossingen

Hoe AVG-bewust is de kinderopvang en het onderwijs?

Expertisecentrum voor zorg en onderwijs

Op zoek naar de samenhang van kinddiensten

KINDVAK | 16-17-18 januari 2020 | Brabanthallen, ‘s-Hertogenbosch

Het zijn weer drukke tijden voor de KindVak-crew. Met het produceren van deze nieuwe editie van het KindVak Magazine is weer ‘in de volle breedte’ aandacht voor het sociale domein.

Diverse aspecten worden op een heldere wijze belicht en geven een uitstekend beeld van de stand van zaken in kinderopvang, primair onderwijs en jeugdzorg.

Tegelijkertijd met het uitkomen van deze KindVak Magazine wordt er door ons hard gewerkt aan de nieuwe editie van het KindVak event in Brabanthallen ’s-Hertogenbosch. Extra nieuwsfeit hierbij: KindVak bestaat volgend jaar 25 jaar. Op een volle vloer met een extra beurshal tonen bedrijven hun nieuwste produkten en diensten aan professionals uit opvang, onderwijs en jeugdzorg. De integratie die gaande is tussen deze branches komt volop aan de orde in diverse items binnen het enorme workshopprogramma. Tekenend hiervoor is het AVS-symposium tijdens KindVak waar schoolleiders samenkomen om de kansen en de kracht van deze integratie te bespreken (lees hiervoor het artikel van Henk Derks in dit Magazine. 25 jaar KindVak wordt zo een wel heel mooie editie met een Oranje tintje: met de komst van Prinses Laurentien naar KindVak om aanwezig te zijn op het symposium voelen wij ons uiteraard enorm vereerd !

Natuurlijk verwachten we jou ook op ons event. Registreer je daarom op www.kindvak.nl en kies je workshop. We ontvangen je met koffie en een koekje, de garderobe is gratis en voor de registratiefee van € 10,00 heb je ook een gratis parkeerplaats óf busretour vanaf het station ’s-Hertogenbosch CS. Daarnaast ontvang je van ons het praktijkboek ‘De gelukkige PM-er’, 80 pagina’s waardevolle tips voor professionals in opvang, onderwijs en jeugdzorg.

Nog een laatste tip: exposanten van KindVak hebben uitnodigingskaarten gekregen.

Tot KindVak!

Colofon KindVak Magazine verschijnt 4x per jaar en wordt digitaal verspreid onder 25.000 KindVak professionals in Nederland én België.

KindVak Magazine is een uitgave van Context Media i.o.v. ConExpo bv Postbus 97 5150 AB Drunen 0416 - 53 27 51 kindvakmagazine@conexpo.nl

Uitgever Context Media Eindredactie Wim Koemans Hoofdredactie Thom Roozenbeek Redacteuren Jon Roozenbeek Aart Verschuur Vormgeving Studio Krul Adverteren?

Bel Wim! 0416 - 53 27 51 Door in te schrijven voor de KindVak-nieuwsbrief of een bezoek te brengen aan KindVak word je opgenomen in het Magazine bestand.

De redactie van KINDVAK Magazine stelt met zorg de inhoud samen voor iedere editie.

De inhoudelijke verantwoording voor ingebrachte teksten ligt bij de auteurs van deze teksten.

Wim Koemans Directeur ConExpo Organisator KindVak info@ConExpo.nl

2 | KINDVAK Magazine

NOVEMBER 2019

4 8 12 14

Het lerarentekort vraagt om inventieve oplossingen Een interview met Marc van der Meer Door Thom Roozenbeek

Hoe AVG-bewust is de kinderopvang en het onderwijs?

Door Marion van der Horst

Op zoek naar de samenhang van kinddiensten Door Henk Derks

Expertisecentrum voor zorg en onderwijs Door Aart Verschuur

KINDVAK Magazine | 3

Het lerarentekort vraagt om Een interview met Marc van der Marc van der Meer is hoogleraar onderwijsarbeidsmarkt, en houdt zich bezig met het vraagstuk van het lerarentekort en het onderwijs, dus de personeelsvoorziening. Dat is een heel omvangrijk vraagstuk met uiteenlopende aspecten over de vraag naar leerkrachten en het aanbod ervan. Hoewel er zijn al heel lang voorspellingen beschikbaar dat er een tekort zou aankomen, staat het nieuws vandaag de dag vol met berichten over scholen die niet aan voldoende personeel kunnen komen. KindVak Magazine bevroeg Marc van den Meer over het lerarentekort.

HET HUIDIGE TEKORT AAN DOCENTEN IS ZEKER NIET EEN NIEUW ISSUE. MET WELKE MAATREGELEN IS HET KABINET GEKOMEN? In de periode 2013-2014 werd een nieuwe lerarenagenda gelanceerd, maar toen ging het niet al te best met de staatskas. Het kabinet is toen vooral gaan investeren in de professionalisering van leerkrachten, dus leraren konden beurzen aanvragen en opleidingen volgen. Op zich een verstandige aanpak om de kwaliteit van het lesgeven een impuls te geven.

De vraag is daarbij wel of die investeringen goed zijn besteed. Stuur je een leerkracht

4 | KINDVAK Magazine

naar een masteropleiding of investeer je in de professionalisering van het hele team. Het eerste heeft pas zin als je het laatste ook doet.

EN DE SALARISSEN DAN? Ja, daar was dus geen geld voor beschikbaar. De lonen van leerkrachten zijn door de nullijn in de openbare financiĂŤn zo vijf jaar op nul gehouden, daarmee maak je de arbeidsverhoudingen natuurlijk niet aantrekkelijker.

Het spijt mij ontzettend dat we niet eerder in de kwaliteit van het onderwijs hebben geĂŻnvesteerd. Waarom hebben wij in 2010 het onderwijs niet tot een topsector gemaakt, zo-

NOVEMBER 2019

Door: Thom Roozenbeek

inventieve oplossingen r Meer als we dat ook hebben gedaan met chemie of de landbouw of de watersector. Onderwijs is natuurlijk de belangrijkste topsector. Alleen het feit dat er zo’n omvangrijk lerarentekort is geeft al sterk te denken.

HOE TYPEERT U DE OPLOSSINGEN VANUIT DEN HAAG? In zijn brief van januari 2019 somt het kabinet zes maatregelen op. De regering probeert de instroom te bevorderen en ook zij-instromers aan te moedigen in het onderwijs te gaan werken. En natuurlijk gaat het om het idee dat het onderwijs een aantrekkelijke plaats moet zijn om te werken. Dan gaat het om de besteding van de middelen om de werkdruk terug te dringen. De oplossingen die vanuit Den Haag worden gevonden zijn relatief beleidsarm en moeten lokaal worden uitgewerkt. Je ziet dat grote gemeenten nu hun eigen lerarenagenda maken.

Primair onderwijs

“Je zou ook kunnen zeggen dat er wel voldoende leerkrachten zijn, maar die staan niet (meer) voor de klas. Zij zijn op een of andere manier inactief” Je zou ook kunnen zeggen dat er wel voldoende leerkrachten zijn, maar die staan niet (meer) voor de klas. Zij zijn op een of andere manier inactief. Dan heet het dat de stille reserve moet worden aangesproken. Dat gebeurt natuurlijk alom. Dan vraag je de leraar die met pensioen gaat nog een jaar langer door te werken, of die vader of moeder met een geschikt brevet weer voor de klas te komen staan.

IS DAT VOLDOENDE? Dan kom je meteen bij een veel ingewikkelder punt. Kun je van het huidige bestand aan leerkrachten meer of beter gebruik maken?

We weten bijvoorbeeld dat er veel in deeltijd wordt gewerkt, wat zijn dan de prikkels om een extra dag te werken, dus drie in plaats

KINDVAK Magazine | 5

van twee, vier in plaats van drie of vijf in plaats van vier? Op dat laatste punt kun je zeggen: wat motiveert mensen om meer te werken?

En wat scheelt dat in hun portemonnee? Als je door een hoger inkomen ook meer kosten kwijt bent aan de kinderopvang of parkeeren reiskosten dan helpt het niet.

JE ZOU DUS KUNNEN ZEGGEN DAT ER MEER NODIG IS Er is zonder twijfel sprake van een ernstige crisissituatie. Gelukkig heeft onderwijs de inventiviteit om zelf oplossingen te vinden. We moeten wel! Misschien zorgen we voor een 80-20 model, met 4 dagen school en een dag andersoortige, creatieve activiteiten. Of we moeten gaan denken aan oplossingen in combinatie met de bibliotheek, de voor- en naschool of met sociaal-culturele instellingen in de wijk.

“Er is zonder twijfel sprake van een ernstige crisissituatie” Ik verwacht zelf dat de beslissende vernieuwingen uiteindelijk uit de school zelf zullen komen. Zo kan de school op een hele interessante manier gebruik maken van alumni in hun netwerk die niet direct de lerarenopleiding hebben gedaan maar wel bijvoorbeeld in de pedagogische wetenschappen of in de onderwijskunde geleerd hebben om te gaan met Special Educational Needs. Die mensen kunnen zich doorontwikkelen tot leerkrachten.

Als de politiek niet meer gaat investeren -wat ik maatschappelijk gezien onverantwoord vind- is er geen andere keus dan hele slimme innovatieve oplossingen te vinden voor het lerarenvraagstuk. We zullen wel moeten. Dat veronderstelt sociale investeringen.

6 | KINDVAK Magazine

Er is goede begeleiding nodig van nieuwkomers en ook vernieuwing van het personeelsbeleid.

Als de politiek niet meer gaat investeren -wat ik maatschappelijk gezien onverantwoord vind- is er geen andere keus dan hele slimme innovatieve oplossingen te vinden voor het lerarenvraagstuk” ZITTEN ER OOK POSITIEVE KANTEN AAN HET LERARENTEKORT? Never waste a good crisis, wordt wel gezegd.

Als er krapte is, zoals nu met de schaarste alom, dan komen oplossingen op die je van tevoren misschien niet bedacht zou hebben.

Interessante voorbeelden liggen voor het oprapen, denk aan het anders organiseren van het onderwijs in school. Dat is een. Waarom maken wij niet meer gebruik van min of meer gespecialiseerde, maar misschien op minder hoog niveau opgeleide onderwijsassistenten.

Rondom natuur en milieuvraagstukken of techniek op school. Zo hebben we dus politiek niet gedacht. In 2014 heeft de Vereniging van Hogescholen gezegd: zulke onderwijsassistenten willen we niet op de pabo hebben.

Dat vind ik een treurige beslissing.

“Als er krapte is, zoals nu met de schaarste alom, dan komen oplossingen op die je van tevoren misschien niet bedacht zou hebben” Vraag je liever af: kunnen we het onderwijs anders organiseren buiten de klas om? Welke combinaties van meer generieke instructie en soms wat zelfstandiger werken zijn haalbaar?

Overal ontstaan nieuwe doorlopende leerlijnen, bijvoorbeeld in de Voorschool of bijvoor-

NOVEMBER 2019

beeld het 10-14 onderwijs. Wat je ziet is dat scholen daarmee nu gaan experimenteren en dat geeft een impuls aan verandering.

Je ziet ook dat er gebruik wordt gemaakt van hybride docenten en van zij-instromers. Dat roept de vraag op of deze mensen de noodzakelijke pedagogische, didactische vaardigheden hebben. En de vraag of je ze snel genoeg kunt inwerken in de cultuur van het leerproces in een klas. Dat moet je goed begeleiden, als mensen meteen weer afhaken span je het paard achter de wagen.

en het leerproces moeten toelichten aan de ouders en de ouders daarbij moeten winnen en betrekken.

(advertentie)

IS ER NOG EEN ROL WEGGELEGD VOOR OUDERS? Ouders hebben soms meer en soms minder tijd, maar het zijn natuurlijk wel hun kinderen.

En daarbij wat mij betreft geen misverstand dat onderwijs echt hooggeschoold werk is.

Toch hebben ouders hun contacten, hun werk, hun netwerken. Er is eenvoudig veel meer te doen dan alleen pauzewacht of voorleesmoeder te zijn. Daar gaan misschien toch onbedachte oplossingen schuil voor het verbeteren van het schoolklimaat. Denk aan interessante gastlessen of het organiseren van buitenschoolse activiteiten, zodat niet alles op de schouders van dezelfde leerkrachten terecht komt.

De kunst is voor het onderwijskundig leiderschap op school en ook voor de directie, om zo’n vernieuwend en lerend klimaat te faciliteren. Dus de docenten daarbij te helpen dat de ouders ook gedisciplineerd worden en dus niet continu op het schoolplein voor hun eigen kind pleiten als die docent bezig is met andere leerlingen. Of begrip hebben voor het feit dat je een e-mailtje niet direct kunt beantwoorden omdat je ook je lessen nog moet geven. Dus de schoolleider zal ook het verhaal over de school, de doelstelling van de klas

Primair onderwijs

KINDVAK Magazine | 7

Door: Marion van der Horst

Hoe AVG-bewust is de kinderopvang en het onderwijs?

Doe de test! De Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) is nu ruim een jaar van kracht. Maar hoe gaan kinderopvangorganisaties en scholen om met de nieuwe privacywetgeving? De CED-Groep deed onderzoek en ontdekte dat de bewustwording op gang gekomen is, maar dat er ook nog veel moet gebeuren.

MAG DAT…?

Mag je alles over de kinderen in een app van het kinderdagverblijf noteren? Hoe zit het met het verwerken van gezondheidsgegevens zoals allergieën? En mag je foto’s via de app met de ouders en op social media delen?

Binnen kinderopvangorganisaties en scholen worden persoonsgegevens verwerkt. Dat betekent dat de AVG van toepassing is en er dus regels gelden.

AVG-BEWUST TEST Om te onderzoeken in hoeverre (onderwijs) professionals op de hoogte zijn, liet de CED-

CONCLUSIE: WE ZIJN ER NOG NIET “Na de analyse van de resultaten van de AVG-bewust test en de bevindingen die wij opdeden tijdens onze begeleiding aan scholen, kinderopvangorganisatie en samenwerkingsverbanden is onze conclusie dat de bewustwording m.b.t. de AVG zeker op gang is gekomen, maar dat er tegelijkertijd ook nog veel moet gebeuren”, concludeert Marion van der Horst (Functionaris voor Gegevensbescherming, CED-Groep).

Bewustwording is niet een moment, daarom moet er altijd aandacht voor de AVG blijven.

Hiervoor zijn verschillende mogelijkheden die

Groep een jaar lang professionals de AVG-bewust test invullen met 10 vragen over de AVG in de praktijk. Wat blijkt? Slechts 5 procent van de respondenten had 8 tot 10 van de vragen goed. De meeste respondenten (51 procent) beantwoordden in totaal 4 of 5 vragen

makkelijk in bijvoorbeeld teamvergaderingen ingepast kunnen worden.

goed.

Bekijk de resultaten uit de AVG-bewust scan van de CED-Groep op cedgroep.nl/privacy.

ganisaties die op grote schaal en stelselmatig kinderen observeren. Een FG heeft kennis van de AVG en heeft als taak om de organisatie te adviseren (gevraagd en ongevraagd) en con-

8 | KINDVAK Magazine

FUNCTIONARIS VOOR GEGEVENSBESCHERMING Het aanstellen van een Functionaris voor Gegevensbescherming (FG) is verplicht voor or-

NOVEMBER 2019

troleren op het gebied van privacy. Een FG meldt niet alleen welke persoonsgegevens onder de AVG níét mogen worden verwerkt, maar adviseert en ondersteunt organisaties ook bij de ontwikkeling van plannen en beleid om persoonsgegevens op de juiste wijze en op een nette manier te verwerken.

DE FG VOOR JOUW ORGANISATIE De CED-Groep kan een Functionaris Gegevensbescherming leveren die uitstekend in staat is organisaties te adviseren over te ondernemen AVG-stappen. Op deze manier kunnen scholen en kinderopvangorganisaties

“De CED-Groep heeft ons niet alleen helder ondersteund met hoe onze organisatie AVGproof wordt, maar wij hebben bij hen ook een Functionaris voor Gegevens-bescherming ingehuurd. Vragen die wij hebben (datalek, verwerkersovereenkomst, iso-certificaat, e.d.) worden snel en pragmatisch opgepakt.”

André Kok, controller en beveiligingsfunctionaris bij Bink kinderopvang DOE DE AVG-TEST Hoe AVG-bewust zijn jullie? Doe zelf de test op cedgroep.nl/privacy. Vul de 10 vragen over privacy-onderwerpen in waar je als op-

zich richten op hun kerntaak: goede opvang en goed onderwijs verzorgen, en hoeven ze zich niet doorlopend bezig te houden met wat wel/niet mag. Zo wordt de AVG een vanzelfsprekend onderdeel van het opvang/onderwijsproces zonder dat dit het dagelijkse werk

vang en/of school mee te maken kunt krijgen.

Binnen enkele minuten na het insturen, ontvang je de resultaten in je mailbox.

en de leuke aspecten zoals bijvoorbeeld het delen van foto’s op social media in de weg staat.

scholen, kinderopvangorganisaties en samenwerkingsverbanden als Functionaris voor Gegevensbescherming.

Algemeen

Over de auteur: Marion van der Horst is werkzaam bij de CED-Groep en begeleidt veel

KINDVAK Magazine | 9

(advertentie)

De firma Cats-educatief heeft als familie al ruim 70 jaar ervaring als leverancier aan scholen, kinderopvang, peuterspeelzaal en gastouders door het aanbieden van een zeer uitgebreid totaalpakket. Van meubilair tot speelgoed, verbruiksartikelen en knutselmaterialen, we hebben het allemaal.

Vanaf januari 2020 kunnen we met trots een nog mooier en completer pakket aanbieden en komt er een eigen catalogus. Op de KindVak zijn we te vinden met een mooie grote vernieuwende stand. Daarnaast hebben we ook een koopjeshoek met spectaculaire aanbiedingen van uitlopende artikelen, speciaal ingekochte artikelen en showroommodellen, kortingen kunnen oplopen tot 70% !

Vraag en aanbod binnen deze branche veranderen continue en het is belangrijk om daar op in te kunnen spelen, daarom is maatwerk en meedenken met de klant erg belangrijk, wij bieden u daarom altijd graag advies via mail, telefonisch of tijdens een persoonlijke afspraak.

Achter de schermen wordt er nog even hard doorgewerkt om ook de website te voorzien van nieuwe producten. Hier kunt u zich ook aanmelden voor onze nieuwsbrief met daarin onze wekelijks waanzinnige woensdag aanbieding en andere interessante informatie zoals de KindVak data.

We hebben zin in de beurs, kijken er naar uit om met trots onze nieuwe producten aan u te laten zien, hopelijk zien we u daar ook.

Team Cats-educatief

www.cats-educatief.nl

info@cats-educatief.nl

(advertentie)

FABRIEK69 & Schildje samen op de KindVak beurs om taboes te doorbeken!

Komende editie van het KindVak beurs zullen FABRIEK69 en Schildje zowel op stand 117 als in diverse workshops (Ws1) laten ervaren dat de onderwerpen intimiteit, seksualiteit en kindermishandeling niet zo ingewikkeld bespreekbaar zijn als ze soms lijken.

Het bespreekbaar maken kan door middel van verschillende interactieve en innovatieve tools en methoden. Tijdens KindVak nemen FABRIEK69 en Schildje je hierin mee zodat ook jij geïnspireerd naar huis gaat met praktische tips en ideeën. Zo kan jij morgen al aan de slag met je collega’s en met de kinderen.

FABRIEK69 is een samenwerkingsverband tussen vier bedrijven werkzaam op het gebied van relaties, intimiteit en seksualiteit (RIS) binnen zorg-, welzijn- en onderwijsorganisaties. FABRIEK69 maakt seksualiteit en aanverwante thema’s daar bespreekbaar maken. Dit doet zij o.a. door de krachten, kwaliteiten, kennis en ervaringen te bundelen van professionals uit het werkveld.

FABRIEK69 geeft/organiseert advies, ondersteuning, scholing, training, thema-avonden, lezingen en congressen. De focus ligt op de seksuele gezondheid van mensen (ongeacht leeftijd, geslacht, beperking, achtergrond etc.). Echter hebben we zeker oog voor de risico’s op dit gebied zoals seksueel geweld, kindermishandeling en huiselijk geweld.

SCHILDJE B.V. houdt zich bezig met het ontwikkelen en uitgeven van educatieve lespakketten en materialen, voor onderwijs, zorg & welzijn: methodes rondom veiligheid voor een weerbare toekomst!

Gekoppeld aan deze materialen geeft zij trainingen op het gebied van bewustwording- en het doorbreken van handelingsverlegenheid rondom het onderwerp kindermishandeling.

FABRIEK69 en SCHILDJE B.V. hebben samen de handen in één geslagen, om zo een nog vollediger aanbod te kunnen bieden en samen bereik je immers meer dan alleen, niet waar?

Samen richten wij ons op het behalen van de volgende doelstellingen: • Handelingsverlegenheid bij professionals (in de breedste zin van het woord) terugdringen.

• Signaleren en bespreekbaar maken van kindermishandeling en kinderen op een zo’n jong mogelijke leeftijd educatie bieden over het onderwerp.

• Kinderen moeten weten dat ze niet schuldig zijn. Het is niet normaal.

• Zij moeten weten dat en met wie zij hierover mogen en kunnen praten.

In het programmaboekje vind je meer informatie over de inhoud van de verschillende workshops die wij tijdens de KindVak geven. Wij gaan graag met je in gesprek, welke methodes bij jou én je organisatie aansluiten. We hebben immers maar één missie: taboe doorbreken door RIS en kindermishandeling bespreekbaar te maken!

Karin – Christel – Irene – Zosia (externe trainer) – Natascha – Judith – Nicky – Jeroen

Door: Henk Derks

Op zoek naar de samenhang van kinddiensten Er wordt op dit moment regelmatig gesproken over ‘de toekomstagenda schoolleiders’.

het lef hebben te ondernemen, kansen zien voor kinderen en verzilveren. Ondernemer-

Maar wat staat er eigenlijk op de agenda van de toekomst? Arie Slob, minister van Basisonderwijs- en Voortgezet Onderwijs en Media, zoekt samen met de schoolleiders naar antwoorden. Hij nodigt hen uit om mee na te denken over de toekomst van de school. Er is een platform opgericht waar schoolleiders hun ideeën voor de agenda van de toekomst kunnen delen (live vanaf november: www. deleiderschapsagenda.nl). Schoolleiders zijn een belangrijke spil in het herontwerpen van ‘de school’. Schoolleiders moeten ramen en deuren wagenwijd openzetten. De directeur van Audi schreef: ‘de wereld is nu zo turbulent dat je je oren op de rails moet leggen en niet op je eigen bureau. Oftewel: De denderende dynamiek van de dagelijkse samenleving voel je niet achter je bureau, die voel je in de praktijk. Je moet van buiten naar binnen denken. We denken te veel van binnen naar buiten.’ Dat is de beweging die ingezet is.

schap lijkt een belangrijke sleutel te zijn in het sociale domein om tot verbinding te komen.

Samen kom je verder! Het uitgangspunt is dat de versnippering van diensten rondom kinderen niet bevorderlijk is voor de kwaliteit. Als alle professionals vanuit hun vakgebied door een koker naar het kind kijken, mis je het totale beeld van het kind. Breng de verschillende disciplines bij elkaar, verbind en zoek naar kansen voor ontwikkeling van kind en gezin.

De AVS (Algemene Vereniging Schoolleiders) ondersteunt deze ontwikkeling. Zij zien kansen in het onderwijs voor schoolleiders die

12 | KINDVAK Magazine

Er is een ‘koffertje’ ontwikkeld waarin allerlei gereedschap zit voor ondernemers waaronder een boek met betrekking tot het ontschotten in het sociale domein. Aan dit koffertje is een website gekoppeld. Op de website www. ondernemendleiderschap.nl staan praktische handvatten, informatie en inspiratie voor schoolleiders (en anderen). Op deze website staan onder andere interviews van diverse mensen uit het werkveld: schoolleiders, managers uit de kinderopvang, bestuurders, politici en wetenschappers. Er loopt een project waar ook kinderen gevraagd worden hoe zij de school van de toekomst zien. Het geheel

NOVEMBER 2019

verschijnt uiteindelijk ook in boekvorm. Het eerste thema gaat over de houdbaarheid van

schoolleiders krijgen uit handen van de bestuurder van de AVS een koffertje uitgereikt.

het systeem: is het systeem van kinddiensten failliet? https://www.ondernemendleiderschap.nl/over-de-houdbaarheid-van-hetsysteem/

Het koffertje is gratis maar niet vrijblijvend.

Deze ondernemers verplichten zich om minimaal één bijeenkomst in de regio te organiseren. Deze bijeenkomst is met partners uit het sociale domein. De resultaten van deze bijeenkomst met betrekking tot de toekomst van de kinddiensten worden teruggekoppeld aan de minister. Alles wat zij nodig hebben voor deze eerste bijeenkomst zit in het koffertje of is te vinden op de website.

De toekomst van de school, maar ook die van de kinderopvang en het jeugd- en jongerenbeleid kan aan kwaliteit winnen wanneer er samenhang gebracht wordt in de verschillende kinddiensten. De verschillende instrumenten waarmee de ondernemende schoolleider op pad kan gaan, zijn verzameld in een koffertje. Concrete materialen waarmee hij/ zij een bijeenkomst in de regio kan beleggen.

Waarmee de schoolleiders kan onderzoeken of er draagvlak is voor verbinding en samenwerking tussen kinddiensten maar ook in samenwerking met het bedrijfsleven.

Voor meer informatie: info@ondernemendleiderschap.nl DE TIJDLIJN: De kick-off van dit ‘koffertjes’ project vindt plaats op woensdag 6 november ’s middags in de Meshallen in Wijchen. De eerste 30

Primair onderwijs

KINDVAK 2020 Op donderdag 16 januari 2020 is er een symposium op het 25-jarig bestaan van de KindVak in de Brabanthallen www.avs.nl/symposium. Daar wordt een eerste balans opgemaakt en gaan de verschillende schoolleiders die met het koffertje op pad zijn geweest in gesprek met collega’s uit het sociale domein (onderwijs, kinderopvang en jeugd en jongerenwerk). Het boek waarin het kader beschreven wordt en de interviews uitgewerkt zijn, verschijnt eveneens op die datum en wordt aangeboden aan bezoekers van de KindVak!

KINDVAK Magazine | 13

Door: Aart Verschuur

Expertisecentrum voor zorg en onderwijs In IKC IJmond werken professionals uit onderwijs, jeugdhulp en zorg nauw samen. Gezamenlijk bieden zij onderwijs, begeleiding en behandeling op maat aan kinderen van 2 tot 13 jaar. Het gaat om kwetsbare kinderen, die meer ondersteuning nodig hebben dan het reguliere basisonderwijs kan bieden.

Als het gaat om samenwerking tussen jeugdzorg en onderwijs loopt IKC IJmond flink voor de muziek uit. Besturen, directeuren en beroepskrachten hebben in de afgelopen jaren een unieke samenwerking in het leven geroepen, die verder gaat dan eigenlijk ‘mag’ van de huidige wet- en regelgeving. Gelukkig zijn ook gemeenten en onderwijsinspectie enthousiast, zij zien de noodzaak van deze samenwerking voor de kwetsbare doelgroep en durven buiten de gestelde kaders te denken.

We spreken in IKC IJmond met directeuren Karin Kersten en Jojanneke van Poeck, Julia Kerklaan (teamleider jeugdhulporganisatie Kenter) en Mark Nijland. De laatste is locatiecoördinator van de Antoniusschool, één van de twee scholen die onder IKC IJmond val-

14 | KINDVAK Magazine

len. Alle vier zijn zij bijzonder trots op wat IKC IJmond heeft gerealiseerd voor kinderen.

MAATWERK BIEDEN Op het ikc kunnen in de verschillende klassen bijvoorbeeld so-leerlingen en sbo-leerlingen door elkaar zitten. Leerlingen die lichamelijk, zintuiglijk of verstandelijk gehandicapt zijn en leerlingen die psychische problemen of gedragsproblemen hebben, krijgen speciaal onderwijs (so). Speciaal basisonderwijs (sbo) is er voor de kinderen die zich in het regulier onderwijs niet optimaal ontwikkelen. Zij hebben te maken met een lichtere problematiek dan de leerlingen op het speciaal onderwijs.

‘Zo kom je meteen bij onze visie op kinderen, jeugdhulp en onderwijs’, vertelt directeur

NOVEMBER 2019

Karin Kersten. ‘Wij hebben geen schotten en willen kinderen niet in hokjes stoppen. Wij kijken wat elk individueel kind nodig heeft en bieden dat als maatwerk aan. Niet alleen met de beroepskrachten van de organisaties die ons ikc in het leven hebben geroepen, ook met andere samenwerkingspartners zoals kinderopvang en het Centrum voor Jeugd en Gezin, het CJG.’ NU OP DE FIETS Kinderen hoeven niet meer zoals vroeger van heinde en verre hoeven te komen met busjes.

‘Kinderen worden tegenwoordig gewoon door hun ouders met de fiets gebracht’, vertelt Julia Kerklaan van jeugdhulporganisatie Kenter.

Coördinator Mark Nijland vult haar meteen aan: ‘Wij hebben geen knip meer. Bij ons hoeven kwetsbare kinderen hun veilige plek niet meer te verlaten wanneer zij behandeling of zorg nodig hebben. Wij zijn naar buiten één school. Alleen achter de schermen herken je nog de verschillende soorten organisaties.’

Voor iedereen heeft dit grote gevolgen. Zo moet Mark als locatiecoördinator teamvergaderingen leiden met al die verschillende professionals, en moet hij zorgen dat in de netwerkorganisatie alle neuzen dezelfde kant opstaan als het gaat om de ikc-werkwijze.

‘Zodat we richting ouders steeds met één gezicht naar buiten kunnen treden, als één team.’

‘Ons motto is niet voor niets “Samen komen we verder”.

BREDE BLIK Kinderen die worden toegelaten op IKC IJmond hebben al een heel toelatingstraject achter de rug. Daarna komen de verschillende werkvloeren in actie, met elkaar. ‘We kij-

Algemeen

ken intern welke behoefte het kind heeft en welke professionals daarbij nodig zijn’, vertelt directeur Jojanneke van Poecke.

‘Ons motto is niet voor niets “Samen komen we verder”. We zijn in ons land gewend dat elke professional vooral zijn eigen stukje doet, bij ons helpen alle professionals elkaar en het kind. Ook onze conciërge is pedagogisch medewerker. Iedereen kijkt met brede blik naar het kind en het gezin.’

‘Ook onze conciërge is pedagogisch medewerker. Iedereen kijkt met brede blik naar het kind en het gezin.’

‘Het zijn kinderen met wie echt wat aan de hand is’, vult Julia aan. ‘Het gaat niet om kinderen waarbij “het even niet loopt”. Onze kinderen kunnen te maken hebben met een forse ontwikkelingsproblematiek, psychiatrische problemen in wording, gezinsproblemen of een combinatie van deze factoren.’

En dan is het op jonge leeftijd vaak een kwestie van uitzoeken. Wat is de kindproblematiek, wat zit bij de ouders en wat kunnen de professionals – elk vanuit hun eigen vak – doen om de boel zo te versterken dat kinderen eventueel naar het reguliere onderwijs kunnen. Want dat wil je natuurlijk het liefst.

BEHANDELING Al dat uitzoeken en maatwerk zorgt ervoor dat in de verschillende groepen van IKC IJmond ook echt verschillende professionals rondlopen. Sbo-groepen werken met één leerkracht en hebben beschikking over een aantal uren ondersteuning. In de so-groepen is de ondersteuning intensiever en vaak meer in de groep aanwezig. Daarnaast zijn er twee klassen waar jeugdzorgwerker én leerkracht onderwijs en behandeling verzorgen, in de klas.

KINDVAK Magazine | 15

Mark: ‘De jeugdzorgwerkers bieden een gedragstherapeutische behandeling, dit gebeurt in nauwe samenwerking met ouders. Aan hen is dan weer een gedragswetenschapper gekoppeld en een behandelaar. Kinderen hoeven dus niet weg van de locatie als ze behandeling nodig hebben. Iedereen zit bij elkaar, met alle expertise.’

PARTOU KINDEROPVANG In IKC IJmond zitten twee jeugdzorgorganisaties die samen met onderwijsbesturen het ikc hebben opgezet. Kenter Jeugdhulp biedt jeugd-ggz en opvoedhulp, terwijl de Hartekamp Groep licht-verstandelijk beperkte kinderen bijstaat. Maar er zijn ook andere partijen (bijna) dagelijks te vinden in het ikc, vertelt directeur Karin Kersten.

‘Ook medewerkers van het CJG lopen hier rond. IKC IJmond heeft een vaste CJG-coach die onderdeel is van het zorgteam. In het zorgteam kijken we dan met elkaar wat er moet gebeuren om een kind vooruit te helpen. Dat gebeurt dan ofwel in gesprekken met ouders, via de eerste lijn van het CJG. Ofwel in de tweede lijn via de gespecialiseerde jeugdhulp van Kenter, waarvoor het CJG dan een indicatie afgeeft.’

En net als het CJG is ook de kinderopvang ketenpartner, besluit mededirecteur Jojanneke. ‘In het ikc heeft Partou een ruimte waar gespecialiseerde pedagogisch medewerkers kinderen opvangen. Partou regelt in principe de opvang zelf, maar hun medewerkers kunnen wel altijd vragen stellen of hulp vragen bij het zorgteam of de locatiecoördinator. En kinderen die een behandeling krijgen van Kenter worden altijd warm overgedragen, door gesprekken met de gedragswetenschapper of de mentor van het kind.’

16 | KINDVAK Magazine

IKC IJmond is een samenwerking van Samenwerkingsverband Passend Onderwijs IJmond, de Antoniusschool (Aloysiusstichting), De Hartekamp Groep, Kenter Jeugdhulp, SBO De Zeearend (Stichting Fedra) en SBO De Boekanier (OPO IJmond). Daarnaast zijn veel samenwerkingspartners actief, zoals Partou kinderopvang dat in het ikc een bsogroep draait.

Aart Verschuur is redacteur van KindVak Magazine en hoofdredacteur van tijdschrift Kindcentrum BBMP.

NOVEMBER 2019

(advertentie)

Kennismaken met onze Speelboot?

Van Hut Naar Her is een startup met 100% Dutch design speelobjecten. Al onze producten zijn gemaakt van Triple A 1,5 cm. dik golfkarton en worden geproduceerd in Nederland. Zo ook onze Speelboot, die is ontworpen in co-creatie met de pedagogisch medewerkers van een kinderdagverblijf. Zij stelden de eisen, wij ontwierpen de boot.

Zo kunnen er tenminste 6 kinderen samen in spelen en heeft de boot een houtprint gekregen waardoor hij een neutrale uitstraling heeft en universeel te gebruiken is. De pedagogisch medewerkers zetten de boot gedurende het jaar in voor diverse thema’s zoals vervoer en vakantie, daarnaast is de boot om te bouwen van stoomboot naar kerststal en boerderij. Heel praktisch is de handige opberg-set waarin de stevige panelen zo plat zijn opgeruimd.

Wil je de boot een eigen signatuur geven?

Bijvoorbeeld met je eigen logo of print-design?

Dat is allemaal mogelijk omdat Van Hut Naar Her het hele productieproces in eigen hand heeft.

Kennismaken met onze Speelboot?

Kom dan naar Kindvak, daar zullen wij de Speelboot demonstreren. Je kunt ook aanhaken bij onze vaarroute voor een demonstratie op locatie. Vaar je mee?

DaniĂŤlle Broess en Wilma Heideman * wilmaendanielle@vanhutnaarher.nl * 06-42244994 * www.vanhutnaarher.nl

(advertentie)

Dinsdag 19 november Symposium: ‘52 stemmen van het kind’ GEEF HET KIND EEN STEM BIJ KINDERMISHANDELING. ZORG DAT JIJ DEGENE BENT DIE ER WÉL NAAR VRAAGT! Maar liefst 119.000 kinderen per jaar zijn slachtoffer van kindermishandeling. Dat komt neer op minstens 1 kind per plas. Daarvan overlijden er jaarlijks 52. Dit zijn de harde cijfers en deze moeten omlaag!

Alleen waarom moet het altijd over de kinderen gaan?

Tijdens dit symposium staan de kinderen centraal: we geven kinderen zelf een stem en we gaan in op waarom dit zo belangrijk is. Hoewel kindermishandeling een beladen onderwerp is, is het belangrijk om hierover in gesprek te gaan. Tijdens dit symposium laten we zien hoe we dit taboe doorbreken.

Met deskundige gastsprekers Anton Horeweg (trauma sensitief onderwijs) en Marike van Gemert (praten met kinderen over kindermishandeling) en interactieve workshops.

Dagvoorzitterschap wordt verzorgd door Augeo Jongerentaskforce.

Programma: 15:30 – 16:00 uur Inloop en inschrijving workshops 16:00 – 16:15 uur Opening en inleiding door Naima Dhawtal (Augeo Jongerentaskforce) 16:15 – 17:15 uur Lezing Anton Horeweg (Trauma sensitief onderwijs) 17:15 – 18:00 uur Soep met broodjes 18:00 – 19:00 uur Interactieve workshops 19:15 – 20:15 uur Lezing Marike van Gemert (Praten met kinderen over kindermishandeling) Meer weten en tickets via: www.fabriek69.nl/52-stemmen-van-het-kind.html

(advertentie)

Helder & van Pas is een collectief van ervaren adviseurs, wij zijn gespecialiseerd in de branches Kinderopvang, Onderwijs en Peuterspeelzaalwerk.

Wij inspireren, verbinden en versterken deze partners in hun eigen ontwikkeling èn samenwerking.

Wij geloven in ontwikkelen door te doen!

Thema’s voor waar wij ons o.a. mee bezig houden: • Toezicht kinderopvang • Babyscholing “Hart voor baby’s” (geaccrediteerd) • BSO training “De magische wereld van de BSO” • Wet en regelgeving (o.a. IKK) • Strategische kindplanning • Gezonde bedrijfsvoering Dit doen wij middels trainingen, workshops, coaching, advisering, en interim management.

Wij sparren graag met je over je ideeën, wensen en verwachtingen.

Maar wij houden je ook altijd een kritische spiegel voor: Wat verwacht je van je medewerkers?

Hoe reëel is dat?

Met wie wil je aan de slag?

Wat moet het opleveren?

Wanneer is het een succes?

Werken volgens heldere afspraken! Innovatief, maar met realistische ambities!

Onze trainingen en workshops zijn bovenal praktisch, inspirerend en interactief!

Dat wat we doen is Helder en komt u direct van Pas! Meer weten?

Kom kennismaken met onze workshops op de KindVak beurs!

Voor aanmelden, zie het programma!

Of neem gerust contact met ons op: 06-20187783 / 06-19650888 | contact@heldervanpas.nl | www.heldervanpas.nl

CADEAU BIJ DEELNAME ‘DE GELUKKIGE PM-ER’, EEN LEES-, DOEEN INSPIRATIEBOEK VOOR IEDEREEN DIE WERKT MET JONGE KINDEREN

REGISTREER JE BEZOEK OP WWW.KINDVAK.NL/REGISTRATIE VOOR DE REGISTRATIEFEE VAN € 10,- ONTVANG JE - KOPJE KOFFIE MET LEKKERS BEWAAKTE GARDEROBE - PARKEERPLAATS VOOR JE AUTO - BUSRETOUR VAN EN NAAR STATION ’S-HERTOGENBOSCH CS - DEELNAME AAN WORKSHOPS EN THEATER - DE GELUKKIGE PM-ER, EEN INSPIRATIEBOEK T.W.V. 9,95* HÉT VAKEVENT VOOR PROFESSIONALS IN PRIMAIR ONDERWIJS, KINDEROPVANG & JEUGDZORG