Paasmaandag eerste dag ruiselede kinderrechtencommissaris 06 08 2015

Standpunt DATUM

6 april 2015

Wat?

Verblijf kinderrechtencommissaris in Gemeenschapsinstelling Ruidelede

De tijd stuurt en ordent Kinderrechtencommissaris Bruno Vanobbergen over zijn verblijf in de Gemeenschapsinstelling De Zande campus Ruiselede

Paasmaandag op kamp met veel regels Eerst zeker dit: het was vandaag paasmaandag en dus geen gewone dag in de gemeenschapsinstelling van Ruiselede. Dit maakt dat vandaag soms weg had van een kampdag. Mountainbiken op het terrein met leefgroep 4 (gesloten regime), voetballen, biljarten, FIFA op de Playstation, manillen. En ’s avonds croques monsieurs met chocolademelk, bereid door Abdullah en Lars van groep 4. Het is wel een kamp met heel veel regels.

Voor bijna alles wat je doet, vraag je eerst toestemming. En je spreekt de opvoeder aan met ‘mijnheer’ en ‘mevrouw’. De jongens zijn opvallend gehoorzaam. Wanneer we na het voetballen, terug op de leefgroep komen, dient iedereen eerst 10 minuten op de kamer te verblijven. Dit gebeurt zonder enig probleem. Wanneer deze middag na het nieuws van 13u iedereen gevraagd werd om op de kamer te gaan rusten, zijn alle jongens binnen de twee minuten uit de leefruimte verdwenen. Tafel opruimen, de radio stiller zetten, vegen: het gebeurt allemaal even vlot. ’s Avonds aan tafel hebben nogal wat jongens het over hoe sommige opvoeders wel heel streng zijn en soms maatregelen nemen die buiten alle proportie zijn. De oranje en de rode fase (‘het cachot’) zijn niet zo transparant en geven duidelijk aanleiding tot frustratie. Opvallend is ook de strakke structuur. De tijd stuurt en ordent. En tegelijk zit hier ook wel weer speling op. Een kaartspel dat tegen bedtijd nog niet beëindigd is, kan toch nog afgemaakt worden.

De manifeste plek die tijd en structuur innemen suggereren een grote aandacht voor gedrag. En dat is ook zo. Geen handen in de zakken in de onthaalleefgroep. Maar het gaat om veel meer dan gedrag vandaag. ‘Het gesticht’ draagt sporen van een diep verleden in zich (jongeren eten op plastieken borden, begeleiders op ‘echte’ borden), maar onttrekt zich ook uit

wel de starre hardnekkigheid van de Vlaamse poldergrond. De aandacht voor de variatie in populatie is groot.

Schiereilanden om te differentiëren ‘Ruiselede’ is nog altijd een beetje een eiland in de samenleving, maar het bestaat uit een verscheidenheid aan schiereilanden waar men zo goed en zo kwaad als dit gaat, probeert in te spelen op een grote diversiteit aan vragen en noden. Het onderwijs – en de aansluiting met ‘het leven’ dat dit onderwijs beoogt – is niet meer te vergelijken met de onderwijssituatie van pakweg vijf jaar geleden. Er zijn ook de bewonersraden waarvan ik er een bijwoonde in groep 4. Het is mooi om te zien hoe acht jongemannen met elkaar proberen samenleven. En dus met elkaar afspraken moeten maken. Over hoe de toiletten en de douches proper kunnen blijven. Maar ook over wie zondag eten zal klaarmaken. Het zijn niet de besognes van een doorsnee Vlaamse 15jarige, maar hier is dit dagelijkse kost.

De jongere in Ruiselede bestaat niet. Er zijn stoere kerels, er zijn o zo kwetsbare jongens. Er zijn er die hier voor de zesde keer zijn, anderen beleven hier hun eerste week. Sommigen lijken hier de dagen af te tellen (‘ik ben hier negen maand en 19 dagen’), anderen geven aan het hier goed te hebben (‘ik ben hier weg van wat voor mij niet veilig is’). Ook ’Ruiselede’ op zich bestaat niet. Het huis nodigt soms uit (kijk naar de prachtige klaslokalen in de volledig gerenoveerde kapel), het huis stoot soms enorm af (kijk naar Alejandro’s kamer waar de muren en de kast vol gekrabbeld staan met allerlei teksten).

De dag begon in de onthaalfase. Nog steeds zeer gestandaardiseerd en daarom bij momenten fel bekritiseerd. Het onthaal maakt indruk en drukt ongetwijfeld een grote stempel op het vervolg van ieders verhaal. En wat misschien wel het meest enge is: in een onderbroek moeten kruipen die niet de jouwe is.

2