Speech coordinerend minister kinderrechten sven gatz jaarverslag kinderrechtencommissariaat 16 novem

Toespraak van Sven Gatz Minister van Cultuur, Media, Jeugd en Brussel Bij de voorstelling van het jaarverslag 2015-2016 van het Kinderrechtencommissariaat, Brussel, woensdag 16 november 2016

Mijnheer de voorzitter, Geachte heer kinderrechtencommissaris, beste Bruno, Dames en heren,

- Graag wil ik de kinderrechtencommissaris en zijn team feliciteren met dit nieuwe jaarverslag met als titel: te veel geschillen over verschillen.

- Ook na 27 jaar kinderrechtenverdrag worden we inderdaad nog steeds uitgedaagd om op zoek te gaan naar nieuwe uitdagingen. Als minister van Jeugd, bevoegd voor de coĂśrdinatie van het Vlaams kinderrechtenbeleid voel ik mij door deze boodschap aangesproken.

- Dit jaarverslag kaart aan dat vandaag in Vlaanderen nog altijd een grote groep kinderen en jongeren in de kou staan blijft staan. Soms loopt het thuis vierkant. Soms laten professionals steken vallen. Dat kan gebeuren‌ Soms schiet het beleid tekort of is er zelfs geen beleid.

- De kinderrechtencommissaris heeft net aangetoond dat er te veel geschillen zijn over verschillen. En dat we te krampachtig omgaan met de verschillen. Sommige kinderen en jongeren met een beperking moeten

1

nog altijd een hele lijdensweg afleggen voor ze een school vinden waar ze eindelijk het onderwijs krijgen waar ze recht op hebben.

- Het verschil verschijnt dan als een tekort. De focus ligt zo sterk op wat die kinderen niet kunnen, dat er nog nauwelijks ruimte is om het kind achter de beperking te zien. Vandaar heb ik, als aanvulling bij de Vlaamse kinderrechtenmonitor, een onderzoek laten uitvoeren naar de vrijetijdsbesteding van kinderen en jongeren met een handicap tussen 6 en 18 jaar. Juist om kinderen zelf een stem te geven, werden in dit onderzoek ruim honderd kinderen bevraagd via groepsgesprekken. De kinderrechtenmonitor wil ervoor zorgen dat kinderrechten binnen de verschillende Vlaamse beleidsdomeinen sterker op de agenda geplaatst worden, dat het beleid inhoudelijk gevoed wordt en dat er gewerkt wordt aan de verbetering van de leefsituatie van kinderen, vanuit het oogpunt van het Kinderrechtenverdrag.

- In de jeugdzorg zien we nog altijd te veel kinderen en jongeren in een carrousel terechtkomen. De overdreven aandacht voor het verschil verdrinkt in speciaal in het leven geroepen labels en begeleidingsvormen die elke vorm van verschil dreigen te versmachten. De angst voor het onbekende is soms zo groot, dat maatregelen of afspraken buiten alle proportie zijn.

- Er wordt zelfs met een andere bril gekeken naar de vrijetijdsbesteding van kinderen en jongeren binnen de residentiĂŤle hulpverlening.

- Over die thematiek wordt op 19 december trouwens een onderzoek voorgesteld. Het betreft hier een tweede verdiepingsstudie bij de kinderrechtenmonitor.

2

- Leidt verschil tot geschil? Dan kan heldere communicatie van in het begin al heel wat verhelpen, zo geeft de kinderrechtencommissaris mee. We moeten daarbij aandacht hebben voor de stem en het perspectief van de kinderen.

- Met mijn ‘Burgerkabinet’, vorig jaar over het thema diversiteit en jeugd, heb ik daar mee willen op inzetten. Jongeren zelf een stem geven. Ook om het beleid mee te adviseren hoe het beter kan.

Via het Burgerkabinet legde ik de Vlamingen en Brusselaars (jong en oud) de vraag voor hoe we ervoor kunnen zorgen dat het jeugdwerk meer dan ooit toegankelijk wordt voor kinderen en jongeren die vandaag nog te weinig hun gading vinden in het aanbod. Vanuit de conclusies van het Burgerkabinet en gevoed door het traject dat de sector in dit verband aflegde, onderneem ik een aantal acties die wat dit betreft een wezenlijke bijdrage kunnen leveren. Zo lanceer ik een subsidieoproep ter ondersteuning van vindplaatsgerichte bruggenbouwers op lokaal niveau en ook een oproep rond straatburgerschap in Brussel. Daarmee wil ik de geschillen tussen de verschillen mee helpen wegwerken.

- De Kinderrechtencommissaris gaat ook dieper in op de problematiek van de rechten van kinderen op de vlucht. Hij kaart een aantal bestaande problemen aan, die nog scherper werden door een verhoogde instroom.

- Binnen mijn bevoegdheden heb ik van in het begin van de asielcrisis de steunpunten samengebracht om met hen te bekijken hoe we de vluchtelingen, die zich hier settelen en integreren, een zo warm mogelijk onthaal kunnen geven. De jeugdsector heeft daar, met “Wereldspelers”, gecoördineerd door de Ambrassade, een mooi project uitgerold. Die niet alleen een nuttige en aangename vrijetijdsbesteding biedt aan de

3

kinderen van vluchtelingen. Het project zet tegelijk ook in op vorming van ons jeugdwerk om met deze nieuwe uitdaging om te gaan.

- Daarmee zijn natuurlijk niet alle problemen van de baan. Maar een positieve klimaatvorming helpt ons al een hele stap vooruit. Er wordt daarmee ook ingegaan op een concrete aanbeveling van het KRC, die pleit voor een aanbod sport, spel en vrijetijd om zo – naast goede materiële opvang, psychologische ondersteuning en onderwijs, zo ook in te zetten op de ontwikkeling van kinderen en jongeren op de vlucht.

- Heel in het bijzonder wil ik het project van Vluchtelingenwerk Vlaanderen “Al-tochtonen van de toekomst” onder de aandacht brengen brengt dat met steun vanuit de middelen jeugd, nu al voor het vierde jaar op rij (2013-2016), jongeren die met hun ouders naar België zijn gevlucht, bij elkaar zet om te luisteren naar hun verhaal en van hen te horen hoe vluchtelingenjongeren beter onthaald kunnen worden in de toekomst. Daarnaast is er de “Integreer – speldoos” van jeugdorganisatie Tumult). Demos organiseerde een praktijktafel vluchtelingen.

- Een heel andere invalshoek in dit jaarverslag is de Europese verordening Gegevensbescherming die vraagt een leeftijdsgrens op 16 jaar in te voeren voor het gebruik van sociale media. De Kinderrechtencommissaris heeft dit terecht aangekaart. In een advies pleitte hij er voor om de minimumleeftijd voor sociale media op 13 jaar te houden. Ik ben hem daarin meteen gevolgd.

- Ik ben van oordeel dat we veeleer moeten inzetten op goede mediawijsheid voor kinderen én voor de ouders. Alleen zo kunnen we stappen vooruit zetten. Want een leeftijdsgrens instellen op 16 jaar, is in theorie mss wel haalbaar, maar hoe controleer je dit in de praktijk. Ik ben dan ook tevreden dat het Vlaams Parlement hierover unaniem een 4

resolutie heeft goedgekeurd. Ikzelf engageer er me toe op blijvend te investeren in Mediawijsheid.

- Tenslotte moeten we ook investeren in kindvriendelijke communicatie.

Praten over kinderrechten is goed. Er de kinderen ten volle bij betrekken is nog beter.

- Iedereen weet dat we met deze Vlaamse Regering een eerste maal een gebundeld Jeugd en Kinderrechtenbeleidsplan hebben opgemaakt, waarin dieper wordt ingegaan op de uitdagingen in de verschillende bevoegdheidsdomeinen van de Vlaamse Overheid, alsook op de kinderrechten.

- De voorbije maanden werd de monitor voor het jeugd– en kinderrechtenbeleidsplan 2015 -2019 opgestart. In juli werd gerapporteerd over de uitvoering van 23 prioritaire acties in het JKP in 2015 en de eerste helft van 2016.

- Ik ben erg blij en enthousiast – in deze week van de kinderrechten – vandaag de kind/jongeren vriendelijke versie van het JKP te kunnen voorstellen, die in de beleidsbrief aangekondigd was. Het is een vooral visuele vertaling van het Jeugd- en Kinderrechtenbeleidsplan speciaal gericht op kinderen en jongeren tussen 11 en 16 jaar. We maakten 13 animatiefilmpjes (1 introductie en 1 per thema) en, in samenwerking met jongeren over heel Vlaanderen, 12 interview filmpjes van jongeren die over de JKP thema’s praten.

- Ik wil mijn steentje bijdragen om onze jongeren en kinderen te informeren over het beleid dat voor hen wordt gemaakt. Dit is een essentiële stap naar meer participatie en emancipatie van deze doelgroep, wat ook een thema is in ons JKP. - De volgende 11 dagen staat telkens een ander thema in de kijker.

5

Ik nodig dan ook iedereen uit de filmpjes te delen met kinderen en jongeren in hun omgeving. Alle filmpjes zijn vanaf vandaag online terug te vinden op www.JKP.vlaanderen. Veel kijkplezier alvast!

- Tenslotte wil ik even stilstaan bij het volgende Belgische rapport over de naleving van het kinderrechtenverdrag dat in voorbereiding is. De Nationale Commissie voor de Rechten van hek Kind (NCRK) staat in voor de coördinatie ervan. Na consultatie van de reflectiegroep jeugd- en kinderrechtenbeleid op 9 juni heb ik op 24 juni de Vlaamse bijdrage voor het rapport aan de Vlaamse Regering voorgelegd en vervolgens aan de NCRK bezorgd.

- De bijdrage moest conform de richtlijnen van de Verenigde Naties zeer beknopt zijn. Op basis van afspraken die we binnen de NCRK gemaakt hadden, hebben we ons dan ook beperkt tot een aantal prioritaire thema’s waarbij de aandachtspunten van dit jaarverslag, bij nader toezien, toch wel vrij goed bij aansluiten. Voor de keuze van de thema’s hebben we ons grotendeels gebaseerd op de slotbeschouwingen van het VN-Comité voor de Rechten van het Kind bij het vorige rapport in 2010 en een advies dat het middenveld binnen de NCRK had afgeleverd.

- De Vlaamse bijdrage besteedde aandacht aan het geïntegreerd kinderrechtenbeleid, migratie, armoede, jeugdzorg en geestelijke gezondheidszorg met aandacht voor toegankelijkheid, kwaliteit en participatie, inclusie van kinderen met een handicap en kwalitatief onderwijs.

- Ik kan niet op alle beleidsaspecten ingaan maar ik wou toch enkele linken leggen met mijn bevoegdheden.

6

- Ik zal dit jaarverslag verder aandachtig doornemen en de aanspreekpunten voor het jeugd- en kinderrechtenbeleid van de bevoegde administraties uitnodigen om met hen eventuele knelpunten en bevindingen te bespreken.

7