Het Gravensteen

De laatste weken is er veel aandacht gegaan naar de toekomstige plannen rond het Gravensteen. Centraal in de discussie staat het plan van de Stad Gent om onder andere het Gravensteen meer toegankelijk te maken. De voorgestelde plannen bevatten onder andere een toegang via de wal en een lift die tot de top van de donjon rijkt. De meningen over de specifieke planning zijn echter heel verdeeld en dit zien we ook gereflecteerd in de verscheidene opiniestukken en petities die hierdoor gestart zijn.

De ene zijde van de discussie focust namelijk op het historische belang van het gravensteen en is bezorgd om de aanpassingen die gesuggereerd worden. Zo bevat het ontwerp dat momenteel op de tafel ligt plannen om een muur in de walgracht te maken, wat bij veel mediëvisten in het verkeerde keelgat schoot.

Verder is - met de bouw van de giftshop - ook een van de weinige laatste stukken groen in het centrum dat verdwijnt een belangrijk knelpunt.

In een open brief die door veel bekende Gentenaren ondertekend is, werden deze bezorgdheden aangekaart en werd er kritiek gegeven op het gebrek aan reactie van het stadsbestuur. De vraag van de open brief wordt dan ook duidelijk gesteld:

“Wat we vragen is om het huiswerk opnieuw te maken en — in overleg met de Gentenaar — een alternatief te zoeken dat enerzijds het Gravensteen met respect voor zijn geschiedenis toegankelijker maakt, anderzijds het weinig groen in het centrum intact laat.”

De petitie op Change.org om deze plannen niet te laten doorgaan heeft intussen dan ook al meer dan 5.000 handtekeningen. Verder is er ook een website opgericht - sosgravensteen.be - om deze kritiek meer in het oog te brengen.

Anderzijds is er ook een open brief gekomen van Gentenaars en bezoekers met een beperking die tevens inspraak willen in de toekomstplannen. In een opiniestuk dat 6 maart op de vrt website verschenen is, wordt dan ook gepleit voor meer inspraak langs hun zijde.

De stortvloed aan reacties op de nieuwe plannen van Stad Gent had veel media-aandacht gekregen. Het feit dat het verdere overleg geen inspraak heeft van mensen met een beperking wordt in deze brief aangekaart. De discussie gaat namelijk over de toegankelijkheid van het Gravensteen: iets waar zij net centraal in staan. Op het einde van het opiniestuk wordt dit dan ook heel duidelijk gesteld dat men mét elkaar en niet over elkaar moet praten. De plannen zijn volgens deze opiniebrief dan ook al zeker een stap in de goede richting:

“Historische sites verliezen hun charme niet door ze voor iedereen te ontsluiten. Integendeel, ze evolueren naar een toekomst waarin inclusie geen issue meer hoeft te zijn, maar wel een evidentie.”

Ook de focus op het argument dat de vernieuwingen louter als toeristische trekpleister gebruikt worden, wordt in dit opiniestuk aangekaart:

“Historisch erfgoed toegankelijk maken heeft ook niks van doen met mensenmassa’s lokken, integendeel: het betekent dat je minder mensen –ook lokale bewoners- uitsluit van iets wat gemeengoed hoort te zijn, met name publieke gebouwen en sites. Het is een duurzaam antwoord op het toerisme van de toekomst”

De discussie is nu hoe dan ook verder uitgemond in hoe de stad moet omgaan met het gehele middeleeuwse erfgoed en zal zeker een invloed hebben op de toekomstige plannen van Gent over hoe het met al dit patrimonium - en niet enkel het Gravensteen - overweg zal gaan.

Wie zich meer wil verdiepen in deze discussie raden we alleszins de volgende bronnen aan als startpunt: https://historischehuizen.stad.gent/nl/gravensteen/historiek-en-verhalen/verbouwing-van-het-gravensteen https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2021/02/08/gravensteen-open-brief/ https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2021/03/05/opinie-gravensteen-toegankelijkheid/ https://www.knack.be/nieuws/belgie/maak-van-gent-een-h-echte-stadmet-een-echt-verleden/article-opinion-1702087.html