Ва, инак, биёмадааст ба панљоњ рўз пеш, Љашни Сада - тилояи Наврўзи навбањор.
ХАТЛОН
БАНЇ-ОДАМ АЪЗОИ ЯКДИГАРАНД
Нашрияи маќомоти иљроияи њокимияти давлатии вилояти Хатлон №4 (3141)
панљшанбе, 1 феврали соли 2018
www.khatlon-ruznoma.tj
E-mail: khatlon.tj@mail.ru Тантанањои иди Сада
Давлатшоњ Гулмањмадзода: «Сада муждаест аз омадани бањор ва омодагињо ба киштукор»
Сада ойини ниёкон, рамзи пирўзии рушної бар зулмот, некї ба бадї, гармї бар сардї буда, њазорсолањо муќаддам аљдодони мо ин санаи муњимро таљлил менамуданд. Гулханњо афрўхта шодию хурсандї менамуданд. Сада ба ибораи дигар, љашни камарбандї ва ё худ омодагї ба Наврўзи Аљам-ба кишту кори дењќонї мебошад. Хушбахтона, зери сиёсати хирадмандонаи Роњбари давлат, Асосгузори сулњу вањдат-Пешвои миллат муњтарам Эмомалї Рањмон љашни Сада бо омодагии њамаљониба таљлил гашта истодааст. Дарвоќеъ Сада пайкрасони Наврўзи навбањор аст. Ба ќавли шоир: Сада љашни мулуки номдор аст, Зи Афридуну аз Љам ёдгор аст. Субњи 30 январи соли 2018 назди театри мусиќї-мазњакавии ба номи Ато Муњаммадљонови шањри Ќўрѓонтеппа базмгоњро мемонд. Хурду бузург дар тан либосњои миллї - адрасу чакан хурсандї доштанд. Сокинони 25 шањру ноњияи вилоят њунари дастони хешро ба маърази тамошо бароварда буданд. Кишоварзон њосили бо араќи љабин рўёнидаи худро, ки аз сабзавоту полезї, меваю ѓалладонагињои гуногун иборат буд, ба намоиш бароварда, шукрона аз рўзгори осуда, вањдату якпорчагии мењан доштанд. Гулханњои афрўхта, шеъру суруд, раќсњои љолиб шањодат аз сиёсати оќилонаи Роњбари давлат, сулњу вањдат, якпорчагии ватани аљдодиямон буд, ки оинњои ниёгонро аз нав эњё гардонид. Раиси вилоят, узви Маљлиси миллии Маљлиси Олии Љумњурии Тољикистон Давлатшоњ Гулмањмадзода бо мењмонон аз намоишгоњи дастовардњои хољагии халќ дидан намуданд. Гулдўзињои пурнаќшу нигор, чаканњои бомањорати махсус дўхташуда диќќати њар бинандаро ба худ љалб менамуд. Хўрокњои омоданамуда, њунарњои дастии њунармандон, табаќтарошу кулолгар, зардўзу заргарон ва ошпазон бори дигар аз њунари волои аљдодони мо шањодат медод. Сипас, дар толори театри вилоятии ба номи Ато Муњаммадљонови шањри Ќўрѓонтеппа бо ширкати намояндагони ташкилоту муассисањо, шањру ноњияњо ва
маќомоти иљроияи њокимияти давлатии вилоят љамъомади тантанавї доир гардид. Раиси вилояти Хатлон Давлатшоњ Гулмањмадзода љамъомадро оѓоз бахшида, таъкид дошт, ки суннату ойинњои
нек ва љашнњои миллии мо, мисли Наврўз, Мењргон ва Сада дар тўли таърих барои тарѓиби ахлоќу маънавиёти созанда хизмат кардаанд. Аз ин љашнњо Сада яке аз љашнњои ќадимаи мавсимии халќиятњои ориёинажод ба шумор рафта, рўзи 10-уми моњи Бањмани солшумории шамсї таљлил мегардид, ки мутобиќи солшумории мелодї ба поёни рўзи 30 - юм ва оѓози рўзи 31 - уми январ рост меояд. Аз ин рў, бо дастуру њидоятњои Президенти Љумњурии Тољикистон муњтарам Эмомалї Рањмон имрўз иди Садаро дар тамоми љумњурї бошукўњу шањомат љашн гирифта истодаанд. Њамин тавр, раиси вилояти Хатлон иштирокдорони чорабинї ва дар шахсияти онњо кулли мардуми шарифи вилоятро ба муносибати љашни миллї-иди Сада табрик гуфта, ба онњо дар оѓози фарорасии эњёи табиат саодатмандию бурдборињо таманно намуд. Тав-
ре ки Давлатшоњ Гулмањмадзода иброз дошт, ин љашнро барои он Сада меноманд, ки аслан аз шумораи сад гирифта шуда, аз 10-уми моњи Бањман то омадани Наврўз 50 шабу 50 рўзро фаро мегирад. Ба ќавли Абўрайњони Берунї аљдодони барўманди мо шабу рўзро алоњида њисоб мекарданд, ки он дар якљоягї то расидани Наврўз 50 шабу рўзро ташкил медод. Иди Сада чун рамзи гузаштани сардињои зимистон, муждае аз наздик расидани бањор ва чун гиромидошти ойини оташпарастї ва бузургдошти Мењр истиќбол гирифта мешуд. Сада моњиятан пирўзии рўшноиро бар торикї ифода намуда, бо тантанаи оташафрўзї омадани фасли бањору муждаи пешомади Наврўзро мерасонд. Ба хотири гиромидошти он мардум, бахусус дењќонон, гулханњои бузург афрўхта, шодиву хушњолї менамуданд. Сарчашмањои таърихї ва бозёфтњои бостоншиносї гувоњї медињанд, ки бузургдошти оташ ва ойини Мењрпарастї дар миёни гузаштагони тољикон ва дигар халќњои форсизабон таќрибан дањ - дувоздањ њазор сол пеш падид омадааст. Дертар, дар њамин
замина, љашнњои мавсимии шаби Ялдо ва Сада зимни мушоњидањои бурљњои фалак, њаракати Офтоб ва дигар љирмњои кайњонї маълум
гардидааст. Абулќосим Фирдавсї дар “Шоњнома” пайдоиши љашни Садаро ба давраи подшоњии Њушанг нисбат медињад. Мувофиќи нигориши ў Њушанг ба мардум тарзи афрўхтани оташро омўзонид ва ба хотири гиромидошт љашни Садаро бунёд гузошт. Абўрайњони Берунї љашни Садаро рамзи пирўзии Фаридун бар Зањњок шумурда, фарорасии адолату осоишро дар мамлакат ба оташафрўзии ойини Сада нисбат медињад. Њамин тариќ, пазироии љашни Садаро ба шоњони пешдодїЊушангу Фаридун нисбат дода, онро бошукўњу шањомоти хоса зимни афрўхтани гулхан ва дар гирди он раќсу бозї намудан пешвоз мегирифтанд. Чуноне ки зимни суханронї таъкид гашт, Сада бо гулхани рўшноиафзоии хеш сардињои зимистонро бо рўшноиву гармињои бањор мепайваст ва 50 рўзу 50 шаби фарорасии Наврўзро мардум бесаброна шумурда, ба пазироии бузургтарин љашни бањор ва истиќболи соли нави аљдодї – Наврўзи оламафрўз омода мегаштанд. Љашни Садаро, агар бо як калима баён кунем, аслан љашни ОТАШ ном дорад. Гузаштагони мо дар ин рўз љашн ороста, тамоми шаб гулхан меафрўхтанд ва дар гирди он раќс мекарданд ва суруд мехонданд. Сада то асри 12 љашн гирифта мешуд, лекин баъдњо аз байн рафт, вале нишонањои он - гулхан афрўхтан, дар гирди он базм оростан њанўз њам дар байни мардуми тољик ба назар мерасад. Раиси вилоят Давлатшоњ Гулмањмадзода зимни суханронї аз дастовардњои кишоварзони вилоят дар соли 2017 сухан намуда, таъкид дошт ки дар њамаи бахшњои хољагидорї дар майдони 413,9 њазор гектар кишти асосї ва 96526 гектар кишти такрории зироатњо гузаронида, дурнамои пешбинишударо таъмин карданд, ки киштро нисбати соли 2016-ум
ВАХШОНА, “Хатлон”
Чорабинї хотирмон гузашт
Њамойиши њунармандони шањру навоњии минтаќаи Ќўрѓонтеппа тањти унвони “Њунарњои мардумї-рукни муњимтарини фарњанги миллї”, ки бо ибтикори маќомоти иљроияи њокимияти давлатии вилояти Хат-
лон ва Раёсати кор бо љавонон ва варзиши вилоят бахшида ба Соли рушди сайёњї ва њунарњои мардумї ташкил ёфтааст, дар ноњияи Абдурањмони Љомї баргузор гардид. Дар ин чорабинии муњими сиёсїфарњангї, ки аз Паёми навбатии Асосгузори сулњу вањдати миллїПешвои миллат, Президенти мамлакат муњтарам Эмомалї Рањмон ба Маљлиси Олии Љумњурии Тољикистон сарчашма мегирад, њунармандони асил эъљози дастонашонро, аз ќабили чакандўзию гулдўзї, адрасбофї, наќшу нигорпартої
мутаносибан 1503 -2874 гектар зиёд намуданд. Бо истифода аз тухмињои хушсифат ва риояи агротехникаи зироатњои кишоварзї дар њамаи шаклњои хољагидорї дар вилоят 903,1 њазор тонна ѓалладонагињо, 259,3 њазор тонна пахта, 1 миллиону 21 њазор тонна сабзавот, 162,7 њазор тонна картошка, 482,4 њазор тонна полезї, 173,9 њазор тонна мевагињо, 101,4 њазор тонна ангур истењсол карда шуд, ки ба истиснои истењсоли картошка истењсоли дигар намуди мањсулоти кишоварзї таъмин гардида, нисбати соли 2016-ум аз як то 34 фоиз афзоиш ёфт. Тавре ки ироа гардид, дар баробари афзоиши истењсоли мањсулоти кишоварзї содироти он низ ба хориљи кишвар зиёд гардида, аз њудуди вилоят 91,5 њазор тонна, аз љумла 55865 тонна сабзавот ба хориљи кишвар содирот карда шуд, ки 155,1 фоизи наќшаро ташкил медињад. Дар маљмўъ њаљми умумии мањсулоти кишоварзї ба 12,7 млрд сомонї расонида шуд. Чуноне ки роњбари аввали вилоят таъкид дошт, соли сипаригашта дар шањру ноњияњои вилоят 1341 гектар боѓњои нав, 74 гектар токзорњои нав, 6 гектар боѓњои интенсивї ва 9,7 гектар ситрусї бунёд гардида, 244,9 гектар боѓу токзорњо барќарор карда шуд. Њамин тавр, дар љамъомад доир ба дастовардњои соњаи чорводорї, парандапарварї, истењсоли моњї, сабзавоту полезї, ѓалладона сухан ронда таъкид гардид, ки соли 2017-ум 52 фисади њаљми умумии мањсулоти кишоварзии љумњурї дар вилояти Хатлон истењсол гардидааст. Давлатшоњ Гулмањмадзода бори дигар иштирокчиёни љамъомад бахусус кормандони соњаи кишоварзиро, бањри истењсоли мањсулоти тару тоза изњори сипос намуда, таъкид дошт, ки аз њар як рўзу соати мављуда истифода баранд, бањри замина гузоштан барои њосили бештару бењтар кўшиш ба харљ дињанд. Пас аз суханронї беш аз 100 нафар бењтарин кормандони соњањои хољагии халќи вилоят, собиќадорони мењнат бо Сипосномаи раиси вилоят ва туњфањои пулию молї сарфароз гардонида шуданд. Њамчунин, дар ин љамъомади тантанавї барандагони љоизаи ба номи Шамсиддин Шоњин ва Носири Хусрав Зафари Мирзоиён ва Чўпон Бадал бо 5000 сомонигї ќадрдонї шуданд. Раиси вилоят Давлатшоњ Гулмањмадзода ѓолибонро табрик гуфта, барояшон тансињативу бурдборињо таманно намуд. Санъаткорони вилоят бо њунари волои хеш-шеъру тарона, сурудњо ва раќсњои љолиб хотири њамагонро болида гардониданд.
дар гилем, наљљорї, косибї ва ѓайра, ки аз соњибтамаддунию бофарњангї ва мероси ѓанидоштаи миллати тољик дарак медињад, ба маъраз гузоштанд. Муовини раиси вилоят Махфират Хидирзода, раиси ноњияи Абдурањмони Љомї Абдуљаббор Бањодурзода, сардори Раёсати кор бо љавонон ва варзиши вилоят Љамолиддин Исматуллозода, намояндагони маќомоти иљроияи њокимияти давлатии шањру навоњии минтаќа аз намоишгоњ дидан намуда, ба мањсули дастони фусункори њунармандони моњир бањои сазовор доданд. Сипас бахшида ба Соли рушди сайёњї ва њунарњои мардумї дар кохи фарњанги ноњия конференсия доир гардид, ки онро бо сухани табрикї раиси ноњия А. Бањодурзода кушода, аз номи маќомоти иљроияи њокимияти давлатї ва мардуми ватандўсту њунарпарвари ноњия мењмононро хушомадед гуфт.
Муовини раиси вилоят Махфират Хидирзода дар баромади пурмуњтавои худ љанбањои воќеї доштан ва сариваќтї ба њаёт ворид шудани соли махсус, бахшида ба рушди сайёњї ва њунарњои мардумиро дар кишварамон арзёбї намуд. Ќайд гардид, ки ин њама таваљљуњ ва посдорињо нисбат ба сарзамини куњанбунёд ва шоњкорињои миллати тољик аз сиёсати раъиятпарварона ва воќеъбинонаи Пешвои миллат муњтарам Эмомалї Рањмон дарак медињад. Дар кори конференсия, њамчунин, коршиносону таърихдонон баромад намуда, аз таърихи бойю ѓании тољикон дар самти эљоди бемисли чакандўзї, ќуроќдўзї, намадбофї, рангофарї, кандакорї дар чўб, кулолгарї, чармгарї ва ѓайра маълумот доданд. Конференсияро санъаткорони бахши фарњанги ноњия бо дастагули тару тозаи консертї њусни анљом бахшиданд, ки он барои њамагон хотирнишон буд. И. Њасанов, “Хатлон”. Аксбардор М. Ашўров
и 77 ррЎЎззи ОН ЛО АТТЛ ХХА ИСТЕЊСОЛИ МАЊСУЛОТ ТО 38% АФЗОИШ ЁФТ Дар вилояти Хатлон соли 2017 истењсоли тамоми анвои мањсулоти кишоварзї аз 3,1 то 38 дарсад афзоиш ёфт. Тавре ки аз Сарраёсати кишоварзии вилоят ба рўзномаи “Хатлон” иттилоъ доданд, соли гузашта љамъан ќариб 900 њазор тонна ѓалладонагињо, беш аз як миллион тонна сабзавот, 476 њазор тонна полезї, 171 њазор тонна мева, наздики сад њазор тонна ангур, 110 њазор тонна гўшт, 393 њазор тонна шир, 68,2 миллион дона тухм, 931 тонна асал, 1077 тонна моњї истењсол карда шуд.
БУНЁДИ 1341 ГЕКТАР БОЃИ НАВ ДАР ЯК СОЛ Давоми як сол дар шањру ноњияњои вилояти Хатлон 1341 гектар боѓњои нав бунёд гардида, 245 гектар боѓу токзори куњна барќарор карда шуданд. Аз шуъбаи иттилоотию тањлилии дастгоњи раиси вилоят ба рўзномаи “Хатлон” хабар доданд, ки 933 гектар боѓњои нав дар заминњои лалмї бунёд гардида, нишондодњои Барномаи рушди соњаи боѓу токпарварї иљро шуд. Натиљаи сол то сол
рушд ёфтани майдони боѓу токзорњо мебошад, ки истењсоли мева ва ангур дар ноњияњои Фархор, Данѓара, Љайњун, Љ. Балхї, Шањритўс, Бохтар, Ќубодиён, Муъминобод, Хуросон, Вахш, Дўстї, Ш. Шоњин ва Восеъ афзоиш ёфт.
МУЉОЗОТИ ВАЙРОНКУНАНДАЊОИ ЌОНУН 5456 њолати вайронкунии ќонунгузории замин дар майдони 19,1 њазор гектар замини ќаламрави вилояти Хатлон ошкор карда шуд. Ба ќавли масъулони кумитаи идораи замини вилояти Хатлон, соли 2017 барои ба љавобгарии маъмурї кашидани вайронкунандагони ќонунгузории замин 4115 адад протокол ва ќарорњо тартиб дода, ба маблаѓи 1,4 миллион сомонї љарима баста шудааст. “Бо маќсади ба гардиши кишоварзї ворид намудани заминњои холимонда ва партов, соли сипаригардида дар заминњои партов, чарогоњњо ва дигар заминњои шањру ноњияњо дар майдони 3738 гектар кишти зироатњо гузаронида шуд”, - афзуд манбаъ.
КОЊИШИ ЉИНОЯТЊОИ ИФРОТГАРОИЮ ТЕРРОРИСТЇ Раёсати ВКД дар вилояти Хатлон иттилоъ дод, ки дар соли 2017 ягон њолати ба узвияти гурўњњои экстремистию террористї дар хориљи кишвар шомил шудани сокинони вилоят ба ќайд гирифта нашудааст. Искандар Солењзода, сардори Раёсати ВКД дар вилоят, дар аснои нишасти матбуотиаш гуфт, ки дар натиљаи пурзўр намудани фаъолияти маќомотњои њифзи њуќуќ сатњи љиноятњои вазнин, аз љумла љинояти марбут ба ифротгароию терроризм дар соли сипаришуда коњиш ёфт.
“Якчанд њолати иштироки сокинони вилоят дар задухўрдњои мусаллањонаи хориљи кишвар ошкор гардид, аммо маълум шуд, ки онњо солњои 2014-2016 ба он мамлакатњо сафар кардаанд. Дар соли 2017 чунин њолат ба ќайд гирифта нашудааст”, афзуд И. Солењзода.
ИЌДОМЊОИ НАВИ СОЊИБКОРОНИ МАЊАЛЛЇ Дар вилояти Хатлон алъон 5882 нафар тибќи шањодатнома ва 25187 нафар тибќи патент ба фаъолияти соњибкорї машѓул буда, аз њисоби онњо соли 2017 ба буљети мањаллї 76,2 миллион сомонї маблаѓ ворид гардидааст. Ќурбоналї Ќурбонов, сардори Раёсати сармоягузорї ва идораи амволи давлатии вилоят, бо ироаи ин хабар дар нишасти матбуотиаш гуфт, ки соњибкорони мањаллї давоми сол бо сарфи 98 миллион сомонї 182 иншооти истењсолї ва ѓайриистењсолї бунёд намуданд. “Бо иќдоми соњибкорони вилоят соли гузашта дастаљамъонаи суннатии 3127 писарбача ва тўйи арўсию домодии 217 љуфти нављавонон гузаронида шуд”, - зир кард Ќ. Ќурбонов.
ТАСДИЌИ ГЕНПЛАНИ 20 ШАЊРУ НОЊИЯИ ВИЛОЯТ Аз 25 шањру ноњияи вилояти Хатлон то имрўз дар 20 шањру ноњия наќшањои генералии нав тањия ва тасдиќ гардида, ду наќшаи генералї барои тасдиќ ба Њукумати Љумњурии Тољикистон пешнињод шудааст. Тавре ки аз маќомоти иљроияи њокимияти давлатии вилоят иттилоъ доданд, айни њол дар се ноњияи дигари вилоят корњои балоињагирии наќшаи генералї идома доранд. Раванди татбиќи наќшањои генералии тасдиќшуда аллакай оѓоз
гардидааст. Масалан, соли гузашта барои бунёди иншоот дар шањру ноњияњои вилояти Хатлон аз њисоби њамаи манбаъњои маблаѓгузорї дар њаљми 1,8 миллиард сомонї маблаѓгузорињо аз худ карда шудааст.
ЊАВАСМАНДСОЗИИ ОМЎЗГОРОНУ ТАБИБОНИ ЉАВОН Дар Соли љавонон 29 омўзгори љавон аз ноњияњои Ёвон, Бохтар ва Љалолиддини Балхї бо ќитъаи замин барои бунёди манзили зист таъмин гардиданд. Дар баробари ин, соли гузашта омўзгорони љавон дар шањри Норак ба 5 нафар ва дар ноњияи Ёвон ба 3 нафар омўзгорони љавон ќарзњои боимтиёзи бонкї људо шудаанд. Ќобили зикр аст, ки то ин љониб дар вилоят ба 1962 нафар омўзгори љавон ќитъаи замин барои сохтмони манзили истиќоматї, ба 134 нафар ќитъаи замин барои полезкориву боѓдорї ва ба 343 нафар ќарзи имтиёздори бонкї дода шудааст. Њамзамон, дар вилоят барои њавасманд кардани мутахассисони љавони соњаи тиб ба 346 нафар ќитъаи замини наздињавлигї, ба 40 нафар манзили зист ва ба 413 нафари дигар ќарзњои имтиёзноки бонкї ироа гардидааст.
ШУМОРАИ ЗАНОНИ РОЊБАР МЕАФЗОЯД Айни замон дар сатњи вилоят 14,7 фоизи шумораи умумии хизматчиёни давлатиро бонувон ташкил медињанд. Раъно Рањимзода, сардори Раёсати кор бо занон ва оилаи вилояти Хатлон, бо тасдиќи ин хабар ба рўзномаи “Хатлон” гуфт, ки то имрўз љињати љалб ва пешбарї намудани занон ба вазифањои роњбарикунанда, баланд бардоштани обрўву нуфуз ва дар арсаи сиёсат афзудани теъдоди онњо, 5516 нафар бо-
нувон тавсия гардидаанд, ки дар ин вазифањо кору фаъолият доранд ва ин нисбат ба соли гузашта 316 нафар зиёд мебошад. Ќобили зикр аст, ки раисии як шањр (Сарбанд - Санавбар Самизода) ва як ноњияи вилояти Хатлон (Балљувон - Маърифат Зоирзода)-ро имрўз занон ба уњда доранд.
БАРОИ 408 ЊАЗОР ХОНАНДА ЛИБОС МЕДЎЗАНД Бо маќсади дар соли нави тањсили 2018-2019 таъмин намудани хонандагони муассисањои таълимї бо либосњои хуштарњу шинами мактабї миёни шуъбањои маорифи шањру ноњияњо ва корхонањои дўзандагии ватанї шартномањои тарафайн баста шудааст. Ба иттилои Диловар Исоев, сардори Раёсати маорифи вилоят, наќшаи тасдиќшуда ба 408 њазору 49 нафар хонанда рост меояд, ки ин 57,7%-и шумораи умумии муњассилонро дарбар мегирад. Дар соли тањсили гузашта корхонањои мањаллии дўзандагї барои 173 њазор хонандаи муассисањои таълимї либоси ягонаи мактабї дўхтанд, ки ин баробари 46 фоизи талабот буд.
БОНУВОНИ БЕШУЃЛ ЊУНАРЊОИ ДАСТЇ МЕОМЎЗАНД Аз љониби маќомотњои мањаллї ва соњибкорони ватанї 143 дастгоњи адрасбофї ва 30 дастгоњи атласбофї харидорї ва насб гардида, 1651 нафар занону духтарони хонашин ройгон омўзонида шудаанд. Ин теъдоди бонувон пас аз омўзиш бо љойи кори доимї таъмин гардиданд. Инчунин, бо маќсади эњё намудани њунарњои мардумї дар шањру ноњияњои вилоят барои дар хона
омўзондани њунарњои дастї курсњо ташкил гардида, беш аз 3742 зани хонашин соњиби касб ва шањодатнома шуданд. Масъули гўша М. НОСИРЉОН