ХАТЛОН
Барандагони ҷоизаҳои адабӣ муайян гардиданд
@ruznomai_khatlon khatlon.tj@mail.ru
Дар ин шумора:
Содироти Ҷумъа, 2 июли солимаҳсулоти 2021, №39 (3328) хушсифат ба Рӯзномаи «Хатлон» хориҷи кишРӯзномаи «Хатлон» вар @ruznomai_khatlon
2
Рузномаи «Хатлон» «Тоҷикистон ҳамеша дар қалби ман аст»
3
Дар масири Истиқлол
@ruznomai_khatlon
@ruznomai_khatlon
khatlon.tj@mail.ru
1
4
ХАТЛОН Саҳ.
Соли 90-уми нашр
Тоҷикистон, ба пеш!
Игор Черевченко:
Соли 90-уми нашр
№39 (3328), 02.07.2021
j t . a m o n z u r n o www.khatl
Нашрияи мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии вилояти Хатлон
Рушди маориф
Таъсиси 24,8 ҳазор ҷойи кори нав
Қадрдонии ғолибони олимпиадаҳо
30-юми июни соли 2021 дар театри вилоятии мусиқӣ-мазҳакавии ба номи Ато Муҳаммадҷонови шаҳри Бохтар бо иштироки Фирӯза Шарифӣ, муовини раиси вилояти Хатлон, Тоҷиниссо Маҳмадова, директори Маркази ҷумҳуриявии дарёфт ва рушди истеъдодҳои Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон, намояндагони Раёсати маорифи вилояти Хатлон, муовинони раисони шаҳру навоҳӣ, мудирони бахшу шуъбаҳои маориф ва ғолибони даври ҷумҳуриявии олимпиадаи мактаббачагон ҷамъомад доир гардид. Нахуст, Фирӯза Шарифӣ, муовини раиси вилояти Хатлон, суханронӣ карда, аз сифати таълиму тарбия, шароиту имконияти
кору таҳсил дар соҳаи маорифи вилоят ва дастовардҳои толибилмони муассисаҳои таълимӣ дар озмуну олимпиадаҳо ёдо-
вар гардид. Гуфта шуд, ки тибқи қарорҳои дахлдори раиси вилояти Хатлон ҳимояи рисолаҳои докторӣ ва номзадӣ дар самти фан ва илмҳои табиатшиносӣ, дақиқ ва риёзӣ ба олимону роҳбарони илмии онҳо (вобаста ба теъдодашон) мутаносибан дар ҳаҷми 10 ва 5 ҳазор сомонӣ, барои ҳимояи рисолаҳои докторӣ ва номзади илм ба кормандони соҳаи маориф ва омӯзгорони муассисаҳои таҳсилоти умумӣ низ (вобаста ба теъдодашон) мутаносибан дар ҳаҷми 10 ва 5 ҳазор сомонӣ, ҷоизаҳои раиси вилояти Хатлон дар соҳаи маориф ба миқдори 10 адад, ҳар кадом дар ҳаҷми 5 ҳазор сомонӣ, стипендияҳои раиси вилояти Хатлон ба олимони эҷодкор ва хонандагону донишҷӯёни аълохони муассисаҳои таҳсилоти олӣ, миёна ва касбии ҳудуди вилоят 120 адад, дар маҷмӯъ ба маблағи 252 ҳазор сомонӣ, стипендияҳои раиси вилояти Хатлон ба хонандагони аълохон ва навовару эҷодкори муассисаҳои таҳсилоти умумии шаҳру ноҳияҳои вилоят 70 адад, дар маҷмӯъ ба маблағи 168 ҳазор сомонӣ ҳамасола пешбинӣ карда мешавад. Сипас, Тоҷиниссо Маҳмадова дар бораи натиҷаи иштироки хонандагон дар олимпиадаҳои ҷумҳуриявию байналмилалӣ, таҳсили ҷавонон дар хориҷи кишвар ва талаботи он, шароити кории Марк ази дарёфт ва рушди истеъдодҳо дар шаҳру навоҳии мамлакат, ҳамкорӣ бо волидон, фарқгузории дастовард ва иштироки толибилмони муассисаҳои таълимии вилояти Хатлон дар озмуну олимпиадаҳои ҷумҳуриявию байналмилалӣ, дастгирӣ ва ҳавасмандгардонии омӯзгорон изҳори назар кард. Чанде аз хонандагони пешсафи муассисаҳои таълимии шаҳру ноҳияҳо оид ба ғамхориҳои Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии вилоя-
ти Хатлон ва имконияти иштирок дар олимпиадаҳо, шаффофияти баргузории озмуну олимпиадаҳо, таъсири фаъолияти Маркази дарёфт ва рушди истеъдодҳо табодули афкор намуданд. Дар рафти ҷамъомад гуфта шуд, ки ҳамасола баргузору роҳандозӣ ва қадршиносӣ гардидани ғолибони озмунҳои навтаъсиси вилоятӣ «Беҳтарин муассисаи таълимӣ», «Беҳтарин муассисаи томактабӣ», «Беҳтарин муассисаи таҳсилоти иловагӣ ва интернатӣ», «Беҳтарин маркази дарёфт ва рушди истеъдодҳо», «Беҳтарин маркази технология ва коммуникатсия», «Беҳтарин кабинети методӣ», «Беҳтарин муаллими сол», «Беҳтарин мураббии сол», «Беҳтарин хонандаи сол», «Беҳтарин навовару ихтироъкори ҷавону навраси сол», «Беҳтарин навқалами умедбахш» ва амсоли ин феҳристи нопурраи иқдомҳое мебошанд, ки амалигардонии онҳо низ натиҷаи дилхоҳ дода истодаанд. Қайд гардид, ки дастовардҳои имсолаи сатҳи байналмилалӣ ва ҷумҳуриявии шогирдони муассисаҳои таълимии вилояти Хатлон 445 ҷойи ифтихорӣ, дар қиёс ба соли 2019 наздик ба 2 баробар ва соли 2020 зиёда аз 4 баробар зиёд гардидааст ва ин боиси ифтихор мебошад. Дастовардҳои болозикр аз рӯйи намуди муассисаҳои таълимӣ ба мактабҳои намуди нав 214 ҷойи ифтихорӣ, ба мактабҳои муқаррарӣ-231 ҷойи ифтихорӣ мебошанд. Инчунин, вобаста ба фанҳои таълимӣ ба гурӯҳи фанҳои ҷамъиятӣ-гуманитарӣ 291 ҷойи ифтихорӣ, ба гурӯҳи фанҳои дақиқ, табиӣ ва риёзӣ 154 ҷойи ифтихорӣ рост меояд. Дар қисмати охири ҷамъомад хонандагони пешсаф ва ғолибони олимпиадаҳо бо медалу сипоснома ва туҳфаҳои пулӣ қадрдонӣ карда шуданд. С.АЗИЗЗОДА, «Хатлон»
Ба ифтихори 30-солагии Истиқлолияти давлатӣ
Кишоварзӣ яке аз соҳаҳои муҳиму афзалиятнок ба ҳисоб рафта, дар натиҷаи амалӣ гардидани тадбирҳои мушаххас дар 30 соли давраи Истиқлолият, ҳаҷми истеҳсоли маҳсулоти умумии кишоварзӣ аз 3,3 миллиард сомонӣ ба наздики 17 миллиард сомонӣ (соли 2020) расонида шуда, афзоиши он дар ин давра ҳамасола аз 7 то 10 фоиз таъмин гардид. Дар доираи Барномаҳои қабулгардидаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба рушди соҳаи боғу токпарварӣ майдони боғу токзорҳо ба 60 ҳазор гектар расонида шудааст, ки аз он 366 гектарашро боғҳои интенсивӣ ташкил медиҳад. Ҷиҳати нигоҳдории маҳсулоти кишоварзӣ, захира намудани маҳсулот ва таъмини бозори истеъмолӣ дар шаҳру ноҳияҳои вилоят 46 анбор бо иқтидори 5547 тонна ва 55 сардхона бо иқтидори 20 ҳазор тонна маҳсулоти кишоварзӣ барои захираи маводи аввалияи ғизоӣ омода мебошанд. Дар соҳаи чорводорӣ низ дар 30 соли Истиқлолият нишондиҳандаҳо назаррас арзёбӣ мегарданд. Дар натиҷаи меҳнати самарабахши чорводорон саршумори чорвои калону майда, паранда, асп ва оилаи занбӯри асал аз 1,7 то 2,4 маротиба ва истеҳсоли маҳсулоти соҳа, аз қабили гӯшт, шир, тухм, пашм ва асал аз 2 то 5,6 маротиба афзоиш ёфтааст. Дар даврони соҳибистиқлолӣ ба рушди соҳаи моҳипарварӣ диққати махсус зоҳир гардида, теъдоди хоҷагиҳои моҳипарварӣ аз 3 адад ба 260 адад расонида шуда, масоҳати кӯлу ҳавзҳо аз 1415 ба 2563 гектар ва истеҳсоли моҳӣ аз 462 ба 2551 тонна расонида шуд, ки афзоиши он нисбат ба соли 1991-ум 5,5 маротиба зиёд мебошад. Ба рушди соҳаи парандапарварӣ низ таваҷҷуҳи хоса зоҳир гардида, теъдоди фабрикаҳои парандапарварӣ аз 7 то ба 15 адад, саршумори паранда аз 896,3 ҳазор сар ба 2192 ҳазор сар, истеҳсоли тухм аз 32 ҳазор дона ба 1027,3 ҳазор донна ва истеҳсоли гӯшт фақат дар фабрикаҳо ба 7,2 ҳазор тонна расонида шуд. Дар даврони соҳибистиқлолӣ барои сокинони вилояти Хатлон зиёда аз 11 ҳазор гектар қитъаҳои замини наздиҳавлигӣ барои оилаҳои эҳтиёҷманд ҷудо гардида, наздики 90,0 ҳазор нафар эҳтиёҷмандон соҳиби қитъаи замини наздиҳавлигӣ гардиданд, ки зиёда 10 ҳазор нафари онро мутахассисон ва оилаҳои ҷавон ташкил медиҳад. Қобили қайд аст, ки зиёда аз 6 ҳазор гектари ин заминҳо самаранок ва мақсаднок истифода бурда шуда, барои таъмини аҳолӣ бо маводи ғизоӣ мусоидат намуд. Дар давраи соҳибистиқлолӣ дар ноҳияи Данғара 6000
Аз ҷумла, ҷойҳои кории навтаъсисдодашуда аз ҳисоби шахсони ҳуқуқӣ 3281 ва аз ҳисоби шахсони воқеӣ 21508 адад аст. Аз шумораи умумии ҷойҳои таъсисгардида 8 ҳазору 169 ҷойи кори доимӣ, 9 ҳазору 972 ҷойи кори мавсимӣ, 6 ҳазору 429 ҷойи кори муваққатӣ ва 219 ҷойи кори иловагӣ мебошад.
Афзун гардидани майдони кишт Барои таъмини фаровонии бозорҳои истеъмолии вилоят ва дигар минтақаҳои кишвар ба ҳолати 1 июни соли ҷорӣ дар майдони зиёда аз 314,5 ҳазор гектар кишти зироатҳои кишоварзӣ гузаронида шуд. Дар ин давра дар заминҳои киштбоби вилоят 128,2 ҳазор гектар ғалладонагиҳо, 132 ҳазор гектар зироатҳои техникӣ, аз ҷумла 123 ҳазор гектар пахта, 20,7 ҳазор гектар сабзавот, аз он 10,4 ҳазор гектар пиёз, 12,3 ҳазор гектар полезиҳо, 6160 гектар картошка ва 10,7 ҳазор гектар зироатҳои хӯроки чорво кишта шуд, ки дар маҷмӯъ, нисбати дурнамо 101 фоиз ва нисбати ҳамин давраи соли гузашта 1149 гектар зиёд мебошад.
Бунёди 684 иншооти тиббӣ дар вилоят Бахшида ба ҷашни 30-солагии Истиқлолияти давлатӣ дар вилоят сохтмони 941 иншоот дар соҳаи тандурустӣ ба нақша гирифта шуда, то 1 июни соли ҷорӣ дар 684 адад иншоот (72,7%) сохтмон ба анҷом расидааст. Қобили зикр аст, ки дар доираи созишнома ва ҳамкориҳои байниҳукуматӣ, моҳи июн дар вазъияти тантанавӣ Маҷмааи тандурустии “Дӯстии Тоҷикистону Ӯзбекистон” бо 200 кат дар ноҳияи Қубодиён, ки дорои 19 шуъба барои ташхис ва табобати беморон буда, бо таҷҳизоти пешрафтаи тиббӣ пурра муҷаҳҳаз гардонида шудааст, мавриди истифода қарор дода шуд. Дар вилоят ба масъалаи ҳифзи сиҳатии омма ва беҳтар намудани хизматрасонии тиббӣ ба аҳолӣ таваҷҷуҳи махсус зоҳир гардида, айни ҳол дар соҳаи тандурустӣ 1703 муассисаи муолиҷавию профилактикӣ фаъолият доранд.
Тафтиш ва таҳқиқи ҷиноятҳо рӯ ба афзоишанд 30 июн маҷлиси ҳайати мушовараи прокуратураи вилояти Хатлон баргузор гардид.
Беҳ аз санои олам деҳқон аст
Қобили қайд аст, ки дар маҷмӯи умумии истеҳсоли маҳсулоти кишоварзии ҷумҳурӣ ҳиссаи вилояти Хатлон 50,5 фоизро ташкил дода, дар миқёси ҷумҳурӣ аз ҳаҷми умумии истеҳсоли ғалладонагиҳо 63,1%, пахта 67,7%, сабзавот 59,3%, картошка 18,9%, полизиҳо 77,8%, пиёз 63,9% ва истеҳсоли моҳӣ 71,4%-ро ташкил медиҳад. Дар давраи солҳои 1991-2020 истифодаи самараноки заминҳои кишоварзӣ ва гирифтани се-чор ҳосил аз як замин таъмин гардида, майдони кишти гандум 2,1 маротиба, шолӣ 2,3 маротиба, лӯбиёгиҳо 2,4 маротиба, ҷуворимакка барои дон 2,6 маротиба, картошка 2,9 маротиба, сабзавот 3,5 маротиба ва полезӣ 2,1 маротиба зиёд гардида, истеҳсоли ғалладона 7,5 маротиба, сабзавот 22 маротиба, полизӣ 1,7 маротиба, мева 24,7 маротиба, ангур 2,7 маротиба ва ҳосилнокии онҳо аз 2 то 5 маротиба афзоиш ёфтааст. Таҳлилҳо нишон медиҳанд, ки ҳамасола хоҷагиҳои кишоварзии вилоят аз 12 ҳазор гектар то 18 ҳазор гектар заминҳои байни боғу токзорҳо, партов, чарогоҳҳое, ки имконияти кишт намуданро доштанд, заминҳое, ки зери корҳои мелиоративӣ қарор доранд, самаранок истифода бурда, фаровонии бозори истеъмолиро таъмин намуда, ҷиҳати муътадил нигоҳ доштани нарх дар бозорҳои вилоят ва ҷумҳурӣ саҳми босазои худро гузошта истодаанд. Кишоварзони вилоят ба кишти такрории зироатҳои кишоварзӣ сол аз сол диққати ҷиддӣ дода, кишти онро аз 50 ҳазор гектар оғоз намуда, то ба 130,6 ҳазор гектар расонида, аз ин ҳисоб маҳсулоти иловагӣ ба даст оварданд. Ғайр аз ин, дар ҳамаи бахшҳои хоҷагидории вилоят майдони гармхонаҳои доимоамалкунанда ба 56,7 гектар ва мавсимӣ ба 737,7 гектар расонида шуда, аз ин ҳисоб илова 34,5 ҳазор тонна сабзавоти барвақтӣ истеҳсол карда мешавад. Дар натиҷаи андешидани тадбирҳои самарабахш истеҳсоли ғалладонагиҳо ба 985,3 ҳазор тонна, картошка ба 207,8 ҳазор тонна, сабзавот ба 1470,7 ҳазор тонна, полизиҳо ба 589,1 ҳазор тонна, меваҷот ба 209,1 ҳазор тонна ва ангур ба 107,5 ҳазор тонна расонида шуд.
Дар давоми панҷ моҳи соли 2021 дар шаҳру ноҳияҳои вилояти Хатлон аз ҳисоби ҳамаи сарчашмаҳои маблағгузорӣ 24 ҳазору 789 ҷойи нав ва барқароршудаи корӣ ба истифода дода шудааст.
гектар заминҳои нав аз худ карда шуда, дар ноҳияи Ҷайҳун аз ҷониби Иттиҳодияи аграрии “Водии Заррин” 5314 гектар заминҳо ба гардиши кишоварзӣ ворид карда шуд. Дар ин давра 7773 гектар заминҳои партов, 9294 гектар заминҳои холимонда, дар маҷмӯъ 28381 гектар заминҳо ба гардиши кишоварзӣ ворид карда шуда, дар онҳо зироатҳои гуногуни кишоварзӣ кишт карда мешавад. Ҷиҳати беҳтар намудани таъминоти хоҷагиҳои кишоварзӣ бо оби полизӣ ба маблағи 152,1 миллион сомонӣ 144 дастгоҳи обкашӣ васлу насб гардида, 13 иншооти ёрирасони пойгоҳҳои обкашӣ аз нав сохта мавриди истифодабарӣ қарор гирифт. Танҳо дар 10 соли охир 4,6 ҳазор километр шабакаҳои обрасонӣ ва 7,1 ҳазор километр заҳбуру заҳкашҳоро тоза карда, ҳолати мелиоративии 64,6 ҳазор гектар заминҳо ба маблағи 70,3 миллион сомонӣ беҳ гардонида шуд. Бо ин мақсад 134 Ассотсиатсияҳои истифодабарандагони об ташкил карда шуда, 85 -тои онҳо бо биноҳои маъмурӣ таъмин карда шуданд. Айни ҳол дар вилоят баҳри афзун гардонидани маҳсулоти кишоварзӣ ва таъмини аҳолӣ бо маводи ғизоӣ имконияту захираҳо хеле зиёданд. Аз ҷумла, дар вилоят зиёда аз 15 ҳазор гектар заминҳои боир, наздик ба 20 ҳазор гектар заминҳои байни боғу токзор, зиёда аз 1500 гектар заминҳои аз гардиши кишоварзӣ берунмонда ва беш аз 16 ҳазор гектар заминҳои ҳолати мелиоративиашон ғайриқаноатбахш қарор доранд, ки дар ҳолати мақсаднок ва самаранок истифода бурдани онҳо имконияти ҳазорҳо тонна маводи ғизоӣ истеҳсол намудан мавҷуд мебошад. Дар натиҷаи ба роҳ мондани истифодаи самараноку оқилонаи заминҳо, зиёд намудани саршумори чорво ва баланд бардоштани маҳсулнокии он кишоварзони вилоят тавонистанд, дар таъмини яке аз ҳадафҳои стратегии кишвар - таъмини амнияти озуқаворӣ саҳми босазои худро гузоранд. М. Зуҳурзода, мудири шуъбаи иқтисод, молия ва ояндабинии дастгоҳи раиси вилоят
Дар маҷлис ҷамъбасти фаъолияти мақомоти прокуратураи вилояти Хатлон дар нимаи якуми соли 2021, муайян намудани вазифаҳои минбаъда баҳри таъмини волоияти қонун, таҳкими қонуният ва тартиботи ҳуқуқӣ, баррасии ҳолати иҷрои Фармони Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи пурзӯр намудани назорати прокурорӣ оид ба риояи ҳуқуқу озодиҳои инсон ва ба амал баровардани адолати судӣ” ва дигар санадҳои судӣ оид ба парвандаҳои ҷиноятӣ баррасӣ карда шуд. Гуфта шуд, ки тибқи маълумоти оморӣ дар нимаи аввали соли ҷорӣ нисбат ба ҳамин давраи соли 2020 аз тарафи кормандони мақомоти прокуратураи вилоят 731 эътироз, 445 пешниҳод оварда шуда, бо баррасии санадҳои эътиноӣ 720 нафар ба ҷавобгарии интизомӣ, 725 нафар ҷавобгарии моддӣ, 1281 нафар ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида шуда, нисбати 212 нафар парвандаи ҷиноятӣ боз карда шуд. Дар натиҷаи тафтиши прокурорӣ 58,5 миллион сомонӣ маблағи зарар аз ҳисоби вайронкунандаҳои қонун барқарор карда шудааст.
Соҳилмустаҳкамкунӣ дар Кӯлоб Дар мавзеи офатзадаи шаҳри Кӯлоб корҳои барқарорсозӣ бомаром идома дошта, аз ҷумла бо кумаки Агентии Япония оид ба ҳамкории байналмилалӣ (JICA) соҳили дарёчаи шаҳр, ки дар натиҷаи офати табиӣ зарар дидааст, мустаҳкам гардонида мешавад. Тавре аз шаҳрдории Кӯлоб иттилоъ доданд, агентии мазкур барои корҳои соҳилмустаҳкамкунии ин мавзеъ сӯзишворӣ кӯмак расонида, тасмим гирифтааст, ки минбаъд низ баҳри анҷоми корҳои соҳилмустаҳкамкунӣ дар шаҳри Кӯлоб мусоидат менамояд. Ёдовар мешавем, ки дар натиҷаи боришоти зиёд ва омадани сел рӯзи 11 майи соли ҷорӣ дар шаҳри Кӯлоб 43 хона пурра ва 102 хона қисман, 606 иншооти ёрирасон, 4 мактаб ва муассисаҳои томактабӣ, 6 километр роҳ, 10 пул, қариб 25 километр хатҳои интиқоли барқ, 65 пояи оҳану бетонӣ, 7 трансформатор, 13,5 километр иншооти соҳилмустаҳкамкунӣ, 500 метр қубурҳои обгузар ва дигар иншооту таҷҳизоти инфрасохтори истеҳсоливу иҷтимоӣ ва коммуналӣ зарар дид.
Хабарҳои бештар дар www. khatlon-ruznoma.tj Шанбе, 03.07.2021
Шабона +18+20 с Рӯзона +37 +390 с 0
Якшанбе, 04.07.2021
Шабона +19+21 с Рӯзона +37 +390 с 0
Душанбе, 05.07.2021
Шабона +21 +230 с Рӯзона +39 +410 с
Манбаъ: www.meteo.tj