Zomerdromen

Het is warm vandaag en er hangt een heerlijke lucht van vers gemaaid hooi en zomerbloemen. De polder van de Maneswaard staat vol met ronde hooischelven en daarachter stroomt de Rijn. Op de Rijnbandijk in Opheusden klinken vrolijke kinderstemmen. De buurkinderen van Griffioen, Abbas en Stuurbrink en nog twee kinderen van schoenmaker Heij uit het dorp spelen tikkertje, verstoppertje en ik zie, ik zie wat jij niet ziet.

Gisteren is het gezin Abbas samen met de buren gevlucht, het was koud en mistig geweest. Papa had nog gauw een fiets gepakt uit hun schuurtje. Ze konden niet langer in Opheusden blijven, het voedsel raakte op en een gedeelte van de voorste schuilkelder was geraakt door een granaat.

’s Nachts schoten de Duitsers vanaf de Betuwelinie granaten over het dorp. Het maakte een fluitend lawaai en Janny was vaak heel angstig wakker geworden. De gevechten wilden maar niet stoppen en daarom besloot men te vluchten. Iedereen uit de kelder had zich die zondagmorgen 8 oktober 1944 verzameld in de schuur, toen de schuurdeur plotseling openging.

’s Nachts schoten de Duitsers vanaf de Betuwelinie granaten over het dorp. Het maakte een fluitend lawaai en Janny was vaak heel angstig wakker geworden. De gevechten wilden maar niet stoppen en daarom besloot men te vluchten.

Op de foto ziet u ze allemaal tegen de dijk aanzitten. In de zomer van 1944 lijkt de oorlog ver weg. Met een schok wordt Janny wakker, waar is ze? Opheusden, droomt ze? Ze wrijft in haar ogen en plotseling weet ze het weer.

De families van de Berg, Lindner, Griffioen, Abbas, Stuurbrink en nog enkele evacués uit Scheveningen hadden dagen in de kelders gezeten van boerderij Dijkzicht (nu Rijnbandijk 51). Boerderij Dijkzicht ligt net buiten het dorp. Opheusden was bevrijd door de Engelsen maar de Duitsers waren donderdag 5 oktober een tegenoffensief gestart. Het dorp was dan weer in Amerikaanse handen en dan weer in Duitse handen geweest en er werd vreselijk gevochten. De dode en gewonde soldaten lagen rondom de boerderij. Dijkzicht werd wel zeven keer getroffen door een voltreffer en iedere keer moesten de volwassen mannen gaan kijken of er geen brand was uitgebroken.

Een Duitse Soldaat stond verbaasd naar binnen te kijken, zoveel burgers nog in deze boerderij. Van de soldaat moesten ze vluchten naar het westen, Duits bezet gebied. Ze mochten niet over de dijk lopen en moesten lawaai maken want anders zou er misschien op hun geschoten kunnen worden. De jonge jongens liepen zingend voorop met stokken waaraan babyluiers waren gebonden en zo waren ze in Maurik aangekomen. De familie Abbas kwam bij de dorpsbakker terecht. Ineens ruikt Janny de lucht van versgebakken brood: ‘Ik ga papa en de bakker helpen’. Zachtjes, om de anderen niet wakker te maken gaat ze naar beneden. Het duurde lang voordat het weer zomer werd.

Wilt u meer lezen? Dijkvriendinnen (verhalen van meisjes uit Opheusden in oorlogstijd) is verkrijgbaar bij kantoorboekhandel Van Leeuwen.