Op zoek naar een passende toiletoplossing

Toilet Op Maat (TOM®) richt zich op toiletoplossingen voor mensen met een fysieke beperking. Het bedrijf biedt oplossingen voor degenen die problemen hebben met de persoonlijke hygiëne na toiletgebruik. Klaas Jan van Vuure, adviseur van TOM®, vindt dat alles bespreekbaar moet zijn op dat front.

Klaas Jan vertelt: “Men praat gemakkelijk over alledaagse zaken, maar niet over alles wat te maken heeft met een toiletbezoek en de stoelgang. Eén op de vijf Nederlanders heeft daar problemen mee! Het is belangrijk om daarover met cliënten in gesprek te gaan en daarbij de moeilijke gespreksonderwerpen op dit front niet te mijden. In alle discretie moet je vragen stellen waarna je op zoek gaat naar oplossingen. Je moet van alle markten thuis zijn.”

Toiletoplossingen

Mensen die thuis verzorging nodig hebben, worden vaak geholpen door buurtzorg die in kleine teams verpleging en persoonlijke hulp bieden. Toiletgebruik is echter een ongepland zorgmoment. Een (thuis)zorgmedewerker is niet altijd aanwezig als iemand ondersteuning nodig heeft bij de toiletgang. Men moet dan, als dat nog lukt, gaan douchen na de toiletgang of extra zorg inplannen. Dit is wederom een kwestie van tijd, geld en inzet die niet altijd voorhanden is. Voor sommige mensen is dit de aanleiding om niet meer thuis te kunnen blijven wonen. Dit is wat je wilt voorkomen. Als er ondersteuning nodig is bij de toiletgang, dan moet er worden gezorgd voor een passende toiletoplossing.

Maar wat zijn toiletoplossingen eigenlijk? Het is een breed begrip en er is tegenwoordig van alles mogelijk. Klaas Jan vertelt: “Het doel is dat toiletoplossingen bijdragen aan het vergroten van de zelfredzaamheid van de cliënt, het verlagen van de afhankelijkheid van ondersteuning door een (thuis)zorgmedewerker en het reduceren van ongeplande zorgmomenten. Je moet kijken naar de oplossing die het beste aansluit op de zorgvraag, situatie en wensen van de cliënt. Dit kan een spoel/föhn, zorgtoilet, toiletlift of een combinatie daarvan zijn. Daarbij kan gebruik worden gemaakt van diverse toilet- en douchehulpmiddelen.’’

Schone billen met een spoel/föhn

Als je jezelf niet kunt reinigen na toiletgebruik, dan is een spoel/föhn een goede oplossing om zelfredzaam te blijven. Dit is een toiletzitting met onderdouche en föhn in één. Hierbij wordt het onderlichaam met water gereinigd en daarna door een föhn met warme lucht droog geblazen.

“Het gebruik van water betekent een hygiënische en frisse reiniging na toiletgebruik. Hierdoor is toiletpapier (in principe) niet meer nodig”, vertelt Klaas Jan. Hij benadrukt dat de bediening van een spoel/föhn één van de belangrijkste aspecten is in het gebruik ervan. Je bent regelmatig bezig met het oplossen van gebruikersproblemen die te wijten zijn aan onjuiste bedieningen of onbruikbare afstandsbedieningen. In dit soort situaties kun je eenvoudige bedieningsmogelijkheden inzetten, zoals een grote éénknopsbediening. Hierdoor kunnen mensen met een verminderde handfunctie of cognitieve problemen de bediening gebruiken.

Spoel/föhn en toiletzittingen

Een spoel/föhn is een toiletzitting met onderdouche en föhn in één. Er zijn ook zittingen zoals een 5+-zitting die het toilet met enkele centimeters verhoogd of een zitting met nokken aan de onderzijde waarbij de nokken voorkomen dat de zitting verschuift, losraakt of kapotgaat.

Zorgtoilet

Het zorgtoilet heeft een grotere en vooral bredere zitting en is geschikt voor zware mensen en mensen in een rolstoel.

Toiletlift

De toiletlift helpt de gebruiker om zelfstandig en veilig op het toilet te gaan zitten en weer omhoog te komen vanuit een lage zitpositie.

Wandgrepen, armsteunset en toiletsteunen

Deze hulpmiddelen bieden (extra) ondersteuning en houvast bij het gaan zitten en opstaan van het toilet. De armsteunen en toiletsteunen zijn opklapbaar.

Elektrisch verstelbare wastafel

Als een wastafel door meerdere personen met verschillende lengtes of zittend wordt gebruikt, is het handig als de wastafel elektrisch verstelbaar is. De wastafel kan dan snel en eenvoudig op de juiste hoogte worden ingesteld. De geïntegreerde handgrepen bieden een stevig houvast.

Er zijn ook spoel/föhn-opzetsystemen die geschikt zijn voor zware belasting. Deze zijn bestand tegen een ongecontroleerde zit en een zijdelingse transfer vanuit een rolstoel. Deze opzetsystemen zijn tevens geschikt voor mensen die niet stil kunnen zitten (bijvoorbeeld spasmes) of geschikt voor mensen welke andere handelingen moeten verrichten op het toilet. Een spoel/föhn kan in de meeste gevallen worden gecombineerd met een toiletlift.

Het toilet voor de zorg

Een complete closetcombinatie met een spoel/föhn-installatie wordt een zorgtoilet genoemd.

Deze is uitermate geschikt voor thuissituaties maar ook voor het gebruik in een instelling, revalidatiekliniek, ziekenhuis of in een openbaar aangepast toilet. Klaas Jan vertelt: “Het maximale gebruikersgewicht ligt ruim boven de 300 kg. Het zorgtoilet wordt toegepast wanneer mensen het toilet zwaarder belasten en meer ruimte nodig hebben dan normaal, bijvoorbeeld bij een afwijkende zithouding.’’

Het zorgtoilet heeft een grotere en vooral bredere zitting, die meer steun en een groter draagvlak biedt. De gebruiker heeft dan meer stabiliteit tijdens het zitten. De föhn van het zorgtoilet blaast, in tegenstelling tot de meeste andere systemen, niet direct tegen de billen. Hierdoor worden de billen niet schraal. Dit is vooral belangrijk voor mensen die veel op hun billen zitten. Een zorgtoilet kan indien gewenst worden gecombineerd met een toiletlift of douchestoel. Hierbij wordt altijd gekeken naar een passende oplossing voor de zorgvraag van de cliënt.

Toiletlift voor zitten en opstaan

Door het gebruik van een toiletlift is het mogelijk om zelfstandig en veilig op het toilet te gaan zitten en weer omhoog te komen vanuit een lage zitpositie. Hoe weet je dan welke oplossing voor jou het beste is? Klaas Jan geeft aan dat er afhankelijk van de beperking gebruik kan worden gemaakt van een sta-op systeem (diagonaal), verticale lift of hoog/laag toilet.

Hij noemt enkele voorbeeldsituaties voor het gebruik van een toiletlift:

• De gebruiker heeft een probleem met de balans waardoor zitten en opstaan te veel kracht kost of niet veilig gaat.

• De gebruiker heeft een ongecontroleerde zitfunctie en belast de toiletzitting te veel.

• De gebruiker zit te hoog en krijgt hierdoor problemen met de stoelgang.

Sta-op systeem (diagonaal) en verticale lift

Een toilet met sta-op systeem helpt de gebruiker omhoog en beweegt ook mee naar voren zodat het gemakkelijker is om te gaan staan. Een verticale lift helpt de gebruiker omhoog waarna de gebruiker zelf gaat staan. Klaas Jan legt uit: “Het sta-op systeem en de verticale lift kunnen op vrijwel ieder toilet worden geplaatst en kunnen worden gecombineerd met een spoel/föhn. Beiden zijn voorzien van twee armsteunen en de bediening is aan te passen aan de situatie. Dat is ideaal voor de cliënt.’’

Hoog/laag toilet

Of het nu thuis is, in een zorginstelling of in een revalidatiekliniek: een hoog/laag toilet is een zeer nuttig hulpmiddel voor de zelfredzaamheid en mobiliteit op het toilet. Het hoog/laag toilet maakt het toiletgebruik niet alleen makkelijker maar ook veiliger. Daarbij beschikt het toilet over een kantelfunctie.

Klaas Jan legt uit: “Het hoog/laag toilet kan worden toegepast als sta-op hulp bij het zitten en opstaan en kan door rolstoelgebruikers op de juiste hoogte worden gezet voor een veilige transfer. Daarna kunnen zij het toilet op de juiste hoogte zetten voor een goede stoelgang.” Het hoog/laag toilet kan worden gecombineerd met meerdere spoel/föhns.

Toilet­ en douchehulpmiddelen

Er zijn diverse hulpmiddelen die een toiletbezoek of douchebeurt comfortabeler en gemakkelijker kunnen maken. Klaas Jan geeft aan dat ook hiermee de zelfstandigheid van een cliënt wordt vergroot of behouden. Een ander belangrijk punt is dat de (thuis)zorgmedewerker in de werkzaamheden wordt ondersteund en dit verlicht de fysieke belasting. Er zijn meerdere hulpmiddelen die in combinatie met een toiletoplossing kunnen worden ingezet. Denk hierbij aan toiletzittingen, een armsteunset, wandgrepen, toiletsteunen, een elektrisch verstelbare wastafel, een aankleedtafel, een douchebrancard, een douchelift en een douchezitje.

Duurzaamheid

Een advies voor een toiletoplossing komt tot stand vanuit de samenwerking met de cliënt, de Wmo-consulent en ergotherapeut. “Je bent altijd op zoek naar een duurzame toiletoplossing voor alle partijen”, vertelt Klaas Jan.

Huren van een toiletoplossing

Als een toiletoplossing kortdurend wordt gebruikt, kan het huren daarvan een optie zijn. De opdrachtgever of de eindgebruiker kan een huurcontract voor een voorziening afsluiten. Er hoeft dan geen nieuwe voorziening te worden aangeschaft voor een relatief korte periode. Vaak geldt er dan een all-inhuurprijs: advies, plaatsing, onderhoud, tussentijdse aanpassingen en storingen zijn hierbij inbegrepen.

Klaas Jan licht toe: “Het kan complex zijn om te bepalen welke toiletoplossing geschikt is voor een cliënt, omdat er vele ziektebeelden zijn en iedere situatie op zichzelf staat. De belangrijkste aspecten voor een cliënt zijn passing, bediening en zithouding.’’

Stel dat de verwachting is dat een cliënt met ALS een kort ziekteproces heeft. Voor deze cliënt komt al snel ter sprake of er een hulpmiddel bij het toilet nodig is. Wat heeft de cliënt dan nodig? Volstaat een spoel/föhn? Moet er rekening worden gehouden met de bediening? Gaat opstaan van het toilet in de toekomst wel lukken? Hoe kunnen we de partner ontlasten?

Bij deze cliënt wordt het toilet vaak meerdere keren aangepast aan de situatie. Door dit stap voor stap te doen lopen de kosten flink op en belast je de cliënt. Het juiste uitgangspunt bij ALS is om een toiletoplossing toe te passen die tijdens het gehele ziekteproces geschikt is en dus tot het laatste moment kan worden gebruikt. Hier is het huren van bijvoorbeeld een toiletlift met spoel/föhn of een zorgtoilet een goede optie.

Depot

Als een toiletoplossing ‘in eigendom’ wordt verstrekt, dan wordt deze eigendom van de gebruiker. Dit kan zijn omdat de gebruiker er dan zelf verantwoordelijk voor wordt gesteld, bijvoorbeeld bij een verhuizing of overlijden. Het kan ook zo zijn dat de gemeente niet weet wat er met de voorziening moet worden gedaan als deze niet meer nodig is. Als de toiletoplossing ‘in eigendom’ wordt verstrekt, dan gaat de waarde van de toiletoplossing op dat moment verloren voor de gemeente.

Daarom kan een voorziening het beste ‘in bruikleen’ worden verstrekt. Dit betekent dat de gebruiker de toiletoplossing te leen heeft en deze uiteindelijk weer inlevert bij de gemeente. Als een toiletvoorziening niet meer bij een cliënt in gebruik is, dan kan deze in het depot worden opgeslagen. De toiletvoorziening wordt gedemonteerd, getest op werking en er worden eventuele gebreken geïnventariseerd. De voorziening wordt gereconditioneerd, ingepakt en gelabeld.

Op deze manier kunnen toiletvoorzieningen opnieuw worden ingezet. Dit is duurzaam en de waarde van de voorziening blijft zo behouden voor de gemeente. Klaas Jan pleit er dan ook voor om de voorzieningen zo goed mogelijk te benutten!

“Het is van groot belang om het taboe te doorbreken. Praat met cliënten over hun persoonlijke hygiëne, toiletbezoek en hun stoelgang! Als je namelijk zelf je billen niet meer schoon kunt maken dan kun je niet meer thuis blijven wonen. Ga daarom altijd op zoek naar een passende toiletoplossing.”

Toilet Op Maat (TOM®) richt zich op toiletoplossingen voor mensen met een fysieke beperking. Wij leveren deskundig advies, maatwerk, installatie en service en onderhoud.

Neem voor meer informatie vrijblijvend contact met ons op via 085 - 130 19 59 of bezoek onze website www.toiletopmaat.nl

Aankleedtafel en douchebrancard

Mensen met een lichamelijke beperking kunnen ondersteuning nodig hebben bij de persoonlijke verzorging. Een aankleedtafel of douchebrancard biedt dan uitkomst. De gebruikers liggen veilig en comfortabel terwijl de (thuis)zorgmedewerkers in een ergonomische en gezonde positie kunnen werken. De aankleedtafel of douchebrancard wordt aan de muur bevestigd, heeft een elektrische hoogteverstelling en is opklapbaar.

Douchelift

Door het gebruik van een elektrische douchelift kan er zelfstandig en veilig worden gedoucht. Het is de ideale ondersteuning voor het gaan zitten en weer opstaan tijdens het douchen. De gebruiker heeft zelf de mogelijkheid om de douchelift te bedienen met de drukknoppen die op de linker- of rechterarmsteun worden aangebracht. De zachte antislip-zitting voorkomt dat iemand wegglijdt.

Douchezitje

Mensen die niet of niet langdurig kunnen staan in de douche, kunnen gebruikmaken van een douchezitje. Deze kan eenvoudig aan de muur worden bevestigd. Het is voor de gebruiker mogelijk om vanaf het zitje een transfer te maken, omdat de armleuningen opklapbaar zijn. Het douchezitje kan omhoog worden geklapt als deze niet in gebruik is, waardoor er meer bewegingsruimte ontstaat.