Een echte boost geven aan het volwassenenonderwijs. Dat was de ambitie van ‘Edusprong’ dat de Vlaamse regering in 2021 aftrapte. Het volwassenenonderwijs moest in de eerste plaats beter bekend worden. Want onbekend is onbemind. Als resultaat van een opgemerkte promotiecampagne vonden nu al meer mensen de weg naar een centrum voor volwassenenonderwijs (cvo) of een centrum voor basiseducatie (cbe). Alle centra werkten ook mee aan een regioscan om de leerbehoeften van hun eigen regio in kaart te brengen. Om mensen op de juiste weg te zetten naar de juiste opleiding kwam er een online toepassing Opleidingskompas. Ook werd gesleuteld aan de afstemming met de Examencommissie.
De centra kwamen met niet minder dan 192 voorstellen om de ambitie van Edusprong waar te maken. Elk van de projecten richtte zich op één of meerdere van deze vier speerpunten:
• via het volwassenenonderwijs elke Vlaming stimuleren om levenslang te blijven leren,
• de arbeidsmarktkansen van cursisten versterken via om- en bijscholing,
• digitale competenties versterken,
• inzetten op kwalificaties en het aantal mensen zonder diploma of certificaat verminderen.
In de projecten onderzochten de centra hoe ze het volwassenenonderwijs een duidelijker 21steeeuws karakter konden geven. Ze ontwikkelden meer flexibele leertrajecten die beter aansluiten bij de realiteit van onze snel veranderende wereld. Ze zochten ook naar oplossingen om het volwassenenonderwijs beter te laten aansluiten bij de noden van de arbeidsmarkt.
De centra experimenteerden, onder meer, met onderwijs op afstand door meer opleidingen en lessen online of hybride aan te bieden. Ze versterkten hun digitale cultuur en ICT-infrastructuur en richtten open leercentra in. Ze onderzochten hoe meer cursisten een opleiding konden volgen door bijvoorbeeld lessen aan te bieden op tijdstippen of plaatsen die voor hen beter geschikt waren. Ze boden leercoaching aan voor wie hiervoor nog een steuntje in de rug nodig had. Enzovoort.
Ondertussen zijn al die projecten geëvalueerd en vele werden ook goed bevonden. In dit magazine bundelden we ze onder de bouwstenen ‘bekendheid en begeleiding’, ‘trajecten en competenties’ en ‘organisatie-ondersteuning’. Alle projecten samen maakten de vier vooropgezette speerpunten waar. We wensen je veel leesplezier en hopen dat je er inspiratie uithaalt voor de eigen werking.
Natalie Verstraete
Afdelingshoofd
Levenslang Leren
Els De Saeger Beleidsondersteuner Edusprong
Departement Onderwijs en Vorming
SPEERPUNT: via het volwassenenonderwijs elke Vlaming stimuleren om levenslang te blijven leren
Edusprong zet het volwassenenonderwijs en een leercultuur op de kaart
Met Edusprong wordt het volwassenenonderwijs en een leercultuur op de kaart gezet, mét aandacht voor de uiteenlopende noden bij volwassenen. Mensen die meer hulp nodig hebben om hun weg te vinden, worden met gerichte communicatie en overzicht beter begeleid naar de mogelijkheden in het volwassenenonderwijs.
Centrale acties voor deze bouwsteen
• Een communicatiecampagne
• Het opleidingskompas
• Begeleiding van EVC-kandidaten
• Volwassenen informeren en begeleiden
68 lokale projecten
Onder de bouwsteen ‘bekendheid en begeleiding’ vind je projecten die het volwassenenonderwijs én een leercultuur op de kaart zetten, met aandacht voor volwassenen die begeleiding nodig hebben. We zetten er hier enkele in de kijker.
Ontdek alle lokale projecten voor deze bouwsteen
Naar de website van Edusprong
Afbeelding van Sven via
Pixabay
Ligo LiMiNo
Sterke ouders, sterke kinderen
In het project ‘Sterke ouders, sterke kinderen’ werkte Ligo LiMiNo samen met 11 basis- en secundaire scholen in de regio om de geletterdheid van kortgeschoolde ouders te versterken en om hun kinderen beter te kunnen ondersteunen in hun opvoeding en schoolloopbaan.
Ligo LiMiNo organiseerde cursussen voor kortgeschoolde ouders. De samenstelling van de oudergroepen varieerde sterk. Ook inhoudelijk waren er verschillen. Er werd heel erg op maat gewerkt, op basis van de behoeften van de ouders en de kinderen. Zo zijn er ‘Schoolbabbels’ voor anderstalige ouders met een focus op Nederlands in functie van hun kind en de school. Bij ‘Gezinsleren’ komen ouders met een kind in de derde kleuterklas of het eerste of tweede leerjaar samen om hun kinderen beter te kunnen begeleiden bij hun school- en huiswerk. In de groep ‘digitale vaardigheden’ lag de nadruk op de communicatie van de school en de gebruikte digitale toepassingen zoals bv. het communicatieplatform van de school of oefenplatforms.
LEES MEER
CVO Encora
Netwerken en samenwerken
Sommige mensen geraken op eigen initiatief niet tot bij een centrum voor volwassenenonderwijs om iets bij te leren. De eerste stap zetten schrikt hen misschien af. Het ontbreekt hen aan motivatie of ze weten gewoon niet dat er zoiets als een cvo bestaat. Daarom ging CVO Encora op zoek naar organisaties waar potentiële cursisten sowieso al te vinden waren. Zo bouwden ze een groot netwerk op van organisaties. Samen zetten ze mee de schouders onder een intensieve samenwerking om voor hun doelgroep de drempels om te gaan leren of bijleren een stuk lager te leggen of liefst helemaal weg te nemen.
CVO Gent
Leerloopbaanbegeleiding
Een doorgedreven 360° begeleiding met het oog op het voorkomen van schooluitval en het verhogen van de slaagkansen van kwetsbare cursisten. Dat was het opzet van het Edusprongproject van CVO Gent. Een trajectcoach onderzocht wat iemand belemmerde om te leren en wat het centrum kon doen om daar iets aan te verhelpen.
LEES MEER
LEES MEER
Ontmoetingsdag - 12 oktober 2023
Samen nadenken en inspiratie zoeken voor de toekomst van het volwassenenonderwijs
Op 12 oktober 2023 kwamen 140 onderwijsprofessionals samen in het Hendrik Consciencegebouw in Brussel. Allen met hetzelfde doel: samen nadenken en zich laten inspireren voor de toekomst van het volwassenenonderwijs en hoe Edusprong hierin een stimulerende rol speelt. Bekijk het filmpje!
En wat vonden de deelnemers?
“Het is tof om te ontdekken wat er allemaal leeft en wat er bezig is. Zowel centraal als bij onze concullega’s”
“De Edusprong-injectie heeft écht wel een boost gegeven om ons te doen nadenken”
“Goed om een overzicht te hebben van wat lopende is en waar we ons situeren”
“We ontdekken dat we eigenlijk allemaal apart aan hetzelfde aan het werken zijn. Het lijkt me een idee om over de koepels heen meer samen te werken. Zoals in zustersteden”
“Heel leuk om interactief in een kleine groep in een nadenkproces te duiken”
De pancartes over de centrale Edusprongacties voor heel Vlaanderen konden op heel wat belangstelling rekenen. Je kan ze onderaan deze webpagina bekijken.
“De namiddagsessies hebben me doen nadenken en geven een vonk: daar wil ik iets mee doen”
SPEERPUNTEN: kansen op de arbeidsmarkt versterken via om- en bijscholen en inzetten op kwalificaties
Edusprong verlaagt drempels naar om- en bijscholen
Hoe bouw je een traject op dat mensen optimaal de kans geeft om de nodige kwalificaties en diploma’s te behalen? Met verschillende initiatieven werden drempels naar om- en bijscholen in het volwassenenonderwijs verlaagd: door flexibele leerwegen, kwalificatie- en diplomatrajecten mogelijk te maken.
Centrale acties voor deze bouwsteen
• Beleid voor vrijstellingen
• Flexibele trajecten
• EVC-instrumenten
• Arbeidsmarktgerichte opleidingsprofielen
• Competenties zichtbaar maken
99 lokale projecten
Onder de bouwsteen ‘trajecten en competenties’ vind je projecten die drempels naar het volwassenenonderwijs verlagen, met flexibele leerwegen en trajecten. We zetten er hier enkele in de kijker.
Naar de website van Edusprong EDUSPRONG,
Ontdek alle lokale projecten voor deze bouwsteen:
CVO Vitant
Digitale simulatieomgeving elektromecanicien
Digitaal leren aan fysiek leren koppelen, bracht samenwerking met bedrijven en secundaire scholen uit de regio tot stand.
Samen sterker! Een mooi voorbeeld hiervan is het project ‘digitale simulatieomgeving elektromecanicien’ van CVO Vitant. Om veilig te leren werken met een fysieke installatie kunnen cursisten ze nu eerst (thuis) digitaal leren kennen. Door de digitale ook aan een fysieke omgeving te koppelen hebben handelingen in de simulatieomgeving meteen effect op de fysieke installatie. Deze zogenaamde ‘twinning’ wekte de interesse van verschillende secundaire scholen uit de regio. Met de hulp van de bedrijfswereld zal het project nog jaren vruchten afwerpen en nieuwe cursisten op zoek naar een beroepskwalificatie naar het volwassenenonderwijs lokken.
LEES MEER
Ligo MZW-Vlaanderen
Door extra te investeren in kwetsbare jongeren versterken we hun toekomst
“Voor ons centrum zal dit project een blijvende rol spelen want het maakt nu deel uit van onze reguliere werking”, zegt Michiel De Meester van Ligo Middenen Zuid-West-Vlaanderen. “Door extra te investeren in de ondersteuning van kwetsbare jongeren, versterken we niet alleen hun toekomst, maar ook de positie van ons centrum als belangrijke speler in hun ontwikkeling.”
Samenwerking
cvo
Bij Ligo merkte men dat de stap zetten naar werk of een opleiding bij VDAB,, een cvo of Syntra voor heel wat (anderstalige) jongeren vaak nog te groot is. Ligo Middenen Zuid-West-Vlaanderen wilde laaggeletterde jongeren (18 tot 25 jaar) daarom een duwtje in de rug geven. In een schakeltraject konden ze Nederlands oefenen en schaafden ze aan ontbrekende competenties. Dit alles om gemakkelijker de stap te zetten naar een opleiding of naar duurzaam werk.
LEES MEER
Meer handen op de werkvloer krijgen
Flexibele opleiding kinderbegeleider, aangepast aan de noden van de cursisten.
CVO uit alle Vlaamse provincies werkten samen om de opleiding ‘kinderbegeleider’ vlotter toegankelijk te maken. De opleiding is nu flexibel en aangepast aan de behoeften van de deelnemers. Dat zorgt ervoor dat meer cursisten sneller aan de slag kunnen. Tegelijk kunnen de cvo beter inspelen op de opleidingsbehoeften in de regio. Afstandsleren, hybride leren en werkplekleren maken nu een groot deel uit van de opleiding.
LEES MEER
Renáta Adrienn
SPEERPUNT: digitale competenties versterken
Edusprong versterkt digitale competenties
Om lerende volwassenen te kunnen ondersteunen in hun traject, moeten ook de centra zich goed organiseren. De bouwsteen ‘organisatieondersteuning’ zet in op het versterken van hulpmiddelen voor onderwijsorganisaties, rekening houdend met het steeds veranderende onderwijslandschap. Op die manier kunnen zij zich optimaal en efficiënt organiseren in functie van lerende volwassenen.
Centrale acties voor deze bouwsteen
• Regioscan
• Optimalisatie cursistenadministratie
• Regelluwe ruimte
Van 2021 tot 2024 was er een ‘regelluwe ruimte’ zodat de centra zich gemakkelijk en flexibeler konden organiseren om beter aan de noden en behoeften van de cursisten te beantwoorden.
25 lokale projecten
Onder de bouwsteen ‘organisatieondersteuning’ vind je projecten die ondersteuning en hulpmiddelen bieden aan onderwijsorganisaties om zich optimaal en efficiënt te organiseren. We zetten er hier enkele in de kijker.
CVO Brussel
Ontdek alle lokale projecten voor deze bouwsteen:
Naar de website van Edusprong
Naar de digitale school voor meer kansen op de werkvloer
Meer dan ooit komen we in contact met digitale diensten en technologieën. Helaas vertaalt zich dat niet in een toename van digitale vaardigheden. De meest kwetsbare mensen ondervinden moeilijkheden om mee te zijn.
Bij veel mensen ontbreken de digitale vaardigheden om hun job goed uit te voeren. De focus van het Edusprong-project van CVO Brussel lag op het in kaart brengen van de (digitale) noden en kansen van het centrum en het werkveld. Daarna volgden concrete acties, aangepaste opleidingen en alternatieve leeromgevingen om zo de arbeidskansen van hun cursisten te versterken.
LEES MEER
CVO Lethas
Overal toegang tot het klaslokaal door hybride lessen
Inspelen op een andere, nieuwe vorm van onderwijs. Dat had CVO Lethas voor ogen met de hybride lessen, eerst in de NT2-afdeling, later in andere afdelingen.
Samenwerking Ligo en cvo
Open leer- en begeleidingscentra in de Kempen
Niet alle (potentiële) cursisten hebben de nodige infrastructuur of een rustige werkplek om ongestoord te kunnen werken aan opdrachten of om te studeren.
Daarom sloeg het volwassenenonderwijs in de Kempen de handen in elkaar. Cursisten in het volwassenenonderwijs en alle volwassenen met vragen over leren kunnen nu terecht in een Klikpunt in hun buurt.
LEES MEER
De flexibiliteit die hybride lessen biedt, bleek voor potentiële cursisten de grootste troef. Dit brengt echter heel wat met zich mee. De klaslokalen moeten er goed voor uitgerust zijn. De docenten en cursisten moeten leren werken met de technologie. Er is aangepast lesmateriaal nodig. En de hybride lessen moeten hun weg vinden naar het nieuwe doelpubliek.
LEES MEER
Met wat hulp klikt het zeker!
Inspiratiedag - 18 maart 2024
Een kritische blik op de projecten en zoeken naar blijvende impact
Op de tweede studiedag over Edusprong stond alles in het teken van de centra en de lokale acties. Over elkaars projecten leren, naar de eigen projecten kijken met een kritische blik en ook netwerken. Levenslang leren geldt immers niet enkel voor cursisten maar ook voor de centra zelf.
Ongeveer 80 deelnemers namen deel aan de tweede studiedag over Edusprong in Brussel op 18 maart 2024. Ann Verhaegen, de secretaris-generaal van het Vlaamse Departement Onderwijs en Vorming, opende de dag.
Daarna was het de beurt aan Artemis Kubala voor een inspirerende keynote over volwasseneneducatie in transitie. Zij nam ons mee door drie belangrijke thema’s die bijdragen aan een beweging naar inclusieve en duurzame volwasseneneducatie: cultureel bewustzijn als bouwsteen voor betekenisvolle verandering, transitie van taal en taal in transitie, verandering gebaseerd op inspiratie.
Project GO! Academy
De projectleider van het Edusprong-project ‘GO! Academy’ benadrukte het belang van een inclusieve en toekomstgerichte volwasseneneducatie ook nog eens. GO! Academy is een virtuele omgeving waarin 10 centra hun kansen om op afstand te leren bundelden. De centra richtten expertisehubs op die netwerking tussen de centra mogelijk maken en duurzaamheid garanderen. Op deze manier weet iedereen wie waar aan werkt en kunnen de centra elkaar ook gemakkelijker vinden.
Next Ligo Network
Next Ligo Network, een netwerk van centra voor basiseducatie, presenteerde een systeem om impact te meten. Dat delen ze met dertien cbe. Het doel van het systeem is om de impact van projecten en beleidsmaatregelen te meten voor hun cursisten en de doelen die zij zichzelf stellen. Zes kritieke impactgebieden worden geëvalueerd.
Workshops
Daarna konden de deelnemers aan maar liefst 17 workshops deelnemen, netwerken, informatie uitwisselen over hun projecten en ‘best practices’ delen om hun eigen dagelijkse praktijk te verbeteren. Op die manier informatie uitwisselen in kleine groepen zorgde voor een prettige dynamiek.
Artemis Kubala nam de deelnemers mee door drie grote thema’s die bijdragen aan inclusief en duurzaam volwassenenonderwijs.
GO! Academy is een virtuele omgeving waarin 10 centra hun kansen om op afstand te leren bundelden.
ALLE PRESENTATIES VAN DE STUDIEDAG VIND JE HIER
Ann Verhaegen, secretaris-generaal van het Department opende de studiedag.
