Ευ Ζην, τα πάντα για την υγεία- Απρίλιος 2022

ευΖΗΝ

τα πάντα για την υγεία

ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ ΜΕ ΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΜΑΓΝΗΣΙΑ  ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

η αντιΓHρανςη και … τα μυςτικa της τα αυτοaνοςα νοςHματα και η αντιμετωπιςή τους

ΔημHτριος

ΓεωρΓαντζHς Γυναικολόγος – μαιευτήρας

το κοινό μυστικό των γυναικών που ντρέπονται να εκμυστηρευθούν…

editorial Υγεία μας, η… πολύτιμη!

ΗΛΙΑΣ ΚΟυτΣεΡΗΣ

εΚΔΟτΗΣ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΑΡΕΚΛΙΔΟΥ ΙΔΙΟΚτΗΣΙΑ METAMEDIA IKE υΠευΘυΝΟΣ υΛΗΣ ΗΛΙΑΣ ΚΟΥΤΣΕΡΗΣ GRAPHIC DESIGNER ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΔΙΑΚΟΣΙΑ υΠευΘυΝΗ MARKETING ΝΑΝΣΥ ΠΑΡΑΔΑΚΗ ΙΑΣΟΝΟΣ 77 ΜΕ Κ. ΚΑΡΤΑΛΗ, ΒΟΛΟΣ, ΤΗΛ.: 24210 85531 - 4

4 ευΖΗΝ

Τ

ελικά, όσες κουβέντες και εάν κάνουμε, όσες ευχές και αν δίνουμε, η επικρατέστερη έκφραση της επιθυμίας και της ελπίδας για κάτι που θέλουμε να συμβεί στο μέλλον σε εμάς και στον καθένα μας, είναι η ΥΓΕΙΑ! Τα τελευταία χρόνια μάλιστα, έχοντας βιώσει τραγικές καταστάσεις λόγω της πανδημίας, βλέποντας συνανθρώπους μας να χάνονται από τη μια στιγμή στην άλλη, η συγκεκριμένη ευχή, έλαβε πραγματικό νόημα, μιας που σε κάποιες περιπτώσεις στο παρελθόν, μπορεί να λέγονταν και μόνο από… συνήθεια. Υγεία λοιπόν και υγεία σε όλον μας τον οργανισμό, εννοώντας και την φυσική και την ψυχολογική ακόμα και την πνευματική μας κατάσταση. Το μυστικό» της καλής υγείας , είναι η πρόληψη, η οποία αποτελεί τον βασικό παράγοντα βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου ατόμων και κοινωνιών για την ελαχιστοποίηση της νοσηρότητας και πρόωρης θνησιμότητας. Μιας που διανύουμε τον Απρίλη, να αναφέρουμε, ότι στις 7 Απριλίου 1946 «γεννήθηκε» ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, ένα θεσμικό όργανο του Ο.Η.Ε. εξειδικευμένο σε θέματα υγείας και σύμφωνα με τον ορισμό που διατυπώθηκε στο καταστατικό του, ως υγεία ορίζεται η κατάσταση της πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι μόνον η απουσία ασθένειας ή αναπηρίας, αποτυπώνοντας πιστά την ρήση των αρχαίων προγόνων μας «Νούς υγιής εν σώματι υγιεί». Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε και όχι απλώς να το λέμε, ότι όσο δύσκολοι και να είναι οι ρυθμοί της εργασίας όσο δύσκολη και να είναι η ζωή μας, θα πρέπει να κοιτάξουμε το πιο πολύτιμο αγαθό, την υγεία μας και να την διαφυλάξουμε. Το οφείλουμε αυτό σε εμάς τους ίδιους καταρχήν, στους ανθρώπους που μας αγαπούν, στις οικογένειές μας, αλλά κατ΄ επέκταση και στην κοινωνία, της οποίας είμαστε μέλη. Έναν λόγο παραπάνω να προσέξουμε

την υγεία μας, έχουμε, εξαιτίας της έντονης και δυσλειτουργικής πλέον καθημερινότητας όλων μας. Καθώς αναφερθήκαμε στον Π.Ο.Υ., κάποιοι αριθμοί, δείχνουν και το μέγεθος των δεδομένων που αφορούν στην υγεία, ξαφνιάζουν, αλλά προκαλούν το ερέθισμα ίσως, για να συνειδητοποιήσουμε την κατάσταση … Έτσι λοιπόν, «τουλάχιστον το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού εξακολουθεί να μην έχει πλήρη κάλυψη βασικών υπηρεσιών υγείας, 97 εκατ. πρόωρους θανάτους, θα μπορούσαν να αποτρέψουν οι επενδύσεις στα συστήματα υγείας, περίπου 100 εκατομμύρια άνθρωποι εξακολουθούν να ωθούνται σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, επειδή πρέπει να πληρώσουν για την υγειονομική τους περίθαλψη. Πάνω από 800 εκατομμύρια άνθρωποι (σχεδόν το 12% του παγκόσμιου πληθυσμού) δαπάνησαν τουλάχιστον το 10% των οικογενειακών προϋπολογισμών τους για να πληρώσουν για την υγειονομική περίθαλψη. Στόχος όλων μας, πρέπει να παραμένει η πρόληψη και η άμεση αντιμετώπιση των όποιων προβλημάτων υγείας. Η πρόληψη πρέπει όπως λένε οι ειδικοί, να αρχίζει από την μικρή ηλικία , εφαρμόζοντας πιστά τα προγράμματα των υποχρεωτικών εμβολιασμών. Μεγαλώνοντας ελέγχουμε την σωστή ανάπτυξη, τις δεξιότητες των παιδιών , τη διατροφή τους , τον βαθμό άθλησης , την υγιεινή των δοντιών , την όραση, την ακοή κ.α. Για τους ενήλικες υπάρχουν κανόνες και μοντέλα εξετάσεων, οι οποίες είναι τεκμηριωμένα αποτελεσματικές στην διάγνωση νόσων, πριν την εκδήλωση τους. Μέσα απ΄το τεύχος «ΕΥ ΖΗΝ» που κρατάτε στα χέρια σας, προσπαθήσαμε για μία ακόμη φορά, να καταγράψουμε συμβουλές, λύσεις, προτάσεις και ό,τι αφορά στην υγεία μας και την αντιμετώπιση των όποιων προβλημάτων, με την πολύτιμη συνεργασία επιστημόνων και ανθρώπων που μπορούν και γνωρίζουν…

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

5.

ΔΗΜΗτΡΙΟΣ ΓεωΡΓΑΝτζΗΣ Ακράτεια ούρων, ατροφία κόλπου, πόνος στη σεξουαλική επαφή!

30. ΔΗΜΗτΡΗΣ ΚΟυβεΛΑΣ Η παραπληροφόρηση για τα εμβόλια και τις ανεπιθύμητες ενέργειες

9.

ΜΑΡΙΑ ΣΑΚΟυφΑΚΗ Εμμηνόπαυση: Πλήθος αλλαγών στην εμφάνιση της γυναίκας με ασφυκτικές ψυχολογικές διεργασίες

32. ΚωΝΣτΑΝτΙΝΟΣ ΧΡΗΣτΟυ Ποιες οι επιπτώσεις και η αντιμετώπιση του «συνδρόμου Long-Covid»

10. ΚωΝΣτΑΝτΙΝΟΣ ΚΑΛΟΚΑΣΙΔΗΣ Η αντιγήρανση και … τα μυστικά της

34. βΑΣΙΛεΙΟΣ Κ. ΚΟυΚΙΟΣ Θεραπευτική Άσκηση - Θεραπευτική Μάλαξη

12. ευφΡΟΣυΝΗ ΛΑΐΝΗ ΑΝΔΡεΑΣ ΛΑΐΝΗΣ Τεστ Παπ Υγρής Φάσης

36. ΙωΑΝΝΗΣ ε. ΝτΟβΡΟΣ Τι είναι Health Coaching?

14. ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΡΑΠΑΣ Υποδεκτικότητα του Ενδομήτριου 16. ΑΝΑΣτΑΣΙΑ Μ. ΟΙΚΟΝΟΜΟυ Επείγοντα παιδοχειρουργικά προβλήματα: Όσα πρέπει να γνωρίζει ο γονέας 17. ΓεωΡΓΙΟΣ ΧΑΡΙτΟΣ Η εξάρτηση των παιδιών από τις οθόνες, μάστιγα της σύγχρονης παιδιατρικής 18. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΓΙΑΝΝΟυΚΑΣ Πρόληψη, Διάγνωση και σύγχρονη θεραπεία των Αγγειακών Παθήσεων 20. φΙΛΙτΣΑ Ν. ΓΡΗΓΟΡΙΟυ ΕΜΒΟΕΣ:Σύγχρονες αντιλήψεις για την παθοφυσιολογία, την διάγνωση και θεραπεία

10

#

22. ΔΗΜΗτΡΗΣ ΛΙΝΟΣ Πως ο τραυματισμός του παγκρέατος οδηγεί σε καρκίνο 24. ΙωΑΝΝΑ φωΣτΗΡΟΠΟυΛΟυ Καρκίνος: Πρόληψη, πρόωρη ανίχνευση, θεραπεία, αποκατάσταση 26. ΜετΑΜΟΣΧευΣΗ Δώρο ζωής στον συνάνθρωπο 27. ευΑΓΓεΛΟΣ Ι. ΓΙΑΣΛΑΚΙωτΗΣ Ελάχιστα επεμβατικές χειρουργικές θεραπείες. Για την καλοήθη υπερπλασία του προστάτη- REZUM 28. ΚωΝΣτΑΝτΙΝΟΣ ΑΡ. ΜΑΡΑβεΓΙΑΣ Λεμφαδένας φρουρός με ραδιοσήμανση στην Άνασσα Γενική κλινική

6 ευΖΗΝ

29. ΣτεΡΓΙΟΣ ΜΠΡΙζΑΣ Καλοήθεις Όγκοι του εγκεφάλου Διάγνωση και θεραπεία

38. ΠΑΧυΣΑΡΚΙΑ: Οι αίτιες, οι δίαιτες και τα αίτια της αποτυχίας 39. ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΣτΑΘΟΠΟυΛΟυ Διατροφή και εμμηνόπαυση!

40. ΣΠυΡΙΔωΝ ΨΑΡΙΑΝΟΣ ΠΑΟΛΑ ΡΑΠΠΙΝΙ ΚωΝΣτΑΝτΙΝΙΑ τυΡΠΑΝΑΚΗ ΑΡΙΣτεΑ ΓΙΑΝΝΑ ΣΑΡΗΓΙΑΝΝΗ Χρόνια Νεφρική Νόσος 41. ΑΡτεΜΙΣ ζΑβΑΛΙΓΚΟυ Τι εκφράζει πραγματικά ο θυμός; 42. ΣτΡΑτΗΓΟυΛΑ ΠΑΡΑΣΚευΟΠΟυΛΟυ Η ψυχοθεραπεία στη διαχείριση των αυτοάνοσων νοσημάτων 44. εΝΑΛΛΑΚτΙΚΗ ΙΑτΡΙΚΗ: Δέκα μορφές εναλλακτικής θεραπείας 50. ΣΚυΛΟΣ - ΓΑτΑ Οι βασικές ανάγκες και η φροντίδα 51. ΚωΝΣτΑΝτΙΝΟΣ ΑΔΑΜΟΠΟυΛΟΣ Η στείρωση των ζώων συντροφιάς και τα οφέλη της 52. ΑυΓΟ Η διατροφική αξία: Ανακαλύψτε το!

55. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ Μπορεί η Καλή Μάσηση να Εμποδίσει την Παχυσαρκία; 56. υΠΝΟΣ Υπάρχουν συμβουλές; Βεβαίως! Μάθετε τι πρέπει και τι δεν πρέπει να κάνετε…

Ακράτεια ούρων, ατροφία κόλπου, πόνος στη σεξουαλική επαφή!

Το κοινό μυστικό των γυναικών που ντρέπονται να εκμυστηρευθούν…

Ε Πρωτοποριακή θεραπεία για κολπική αναζωογόνηση με Laser για την επαναφορά του μυϊκού τόνου

8 ευΖΗΝ

να μεγάλο ποσοστό γυναικών(>50%) στην εμμηνόπαυση, παρουσιάζει ακράτεια ούρων (στην προσπάθεια μεταξύ άλλων για βήχα, φτέρνισμα, άσκηση) ατροφία κόλπου, πόνο στην επαφή, κολπική αιμόρροια μετά την επαφή, αίσθημα καύσου κ.α.. Τα παραπάνω συμπτώματα, οφείλονται στην αλλαγή του ορμονικού προφίλ, που συμβαίνει στην περίοδο της εμμηνόπαυσης, στην παχυσαρκία, στην ηλικία, αλλά και στο ιστορικό φυσιολογικών τοκετών της γυναίκας. Όπως σημειώνει στο «ΕΥ ΖΗΝ», ο Βολιώτης Γυναικολόγος Μαιευτήρας κ. Δημήτριος Γεωργαντζής «τα ίδια ωστόσο συμπτώματα, μπορεί να παρουσιαστούν και σε γυναίκες μικρότερης ηλικίας, ιδίως μετά από τοκετό, δρώντας αρνητικά στην ψυχολογία τους και στην κοινωνική τους ζωή, αφού τις κάνει να αισθάνονται δυσλειτουργικές. Εξίσου σημαντική είναι και η επίδραση που έχουν τα συμπτώματα και στην σεξουαλική ζωή». Λύση η κολπική αναζωογόνηση με Laser Οι συχνότερες περιγραφές σε γυναίκες με κολπική χαλάρωση, αναφέρουν την μειωμένη

αισθητικότητα, την αίσθηση χαλάρωσης, αλλά και την κλασσική περιγραφή, ότι το σεξ δεν είναι πια το ίδιο… Μέχρι τώρα η αντιμετώπιση περιελάμβανε τη χρήση κολπικών αλοιφών, η οποία όμως είχε δράση μόνο για το χρονικό διάστημα της θεραπείας, ενώ υπάρχουν περιορισμοί, για τη χρήση τους σε γυναίκες με ιστορικό καρκίνου μαστού. Στα δυσάρεστα, αλλά και ενοχλητικά, για την καθημερινότητα της γυναίκας συμπτώματα, έρχεται να δώσει λύση η κολπική αναζωογόνηση με Laser. Πρόκειται για μια πρωτοποριακή θεραπεία που στοχεύει στην επαναφορά του μυϊκού τόνου του κόλπου. Το ειδικού τύπου Laser προκαλεί την παραγωγή κολλαγόνου από τους ινοβλάστες, με αποτέλεσμα την ενυδάτωση του κόλπου και την αναγέννηση και αποκατάσταση του κολπικού τοιχώματος. «Ασφαλή μέθοδο θεραπείας» Η κολπική αναζωογόνηση με Laser, αποτελεί μια ασφαλή μέθοδο θεραπείας, που πραγματοποιείται στο κατάλληλα εξοπλισμένο ιατρείο. Η εφαρμογή του Laser γίνεται με ειδική κολπική κεφαλή (παρόμοια με την κεφαλή που γίνεται ο κολπικός υπέρηχος) είναι ανώδυνη και επιτρέπει την άμεση επιστροφή στη καθημερινή δραστηριότητα.

Ο Βολιώτης Γυναικολόγος – Μαιευτήρας κ. Δημήτριος Γεωργαντζής

ευΖΗΝ 9

Εφόσον η θεραπεία πραγματοποιείται με το κατάλληλο μηχάνημα Laser (ΕΓΚΡΙΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ FDA), προσφέρει πολλαπλά πλεονεκτήματα • Μη επεμβατική μέθοδος, χωρίς τομές • Πραγματοποιείται με τοπική αναισθησία • Δεν απαιτείται ειδική προετοιμασία • Ολοκληρώνεται σε 3 συνεδρίες, με μεσοδιάστημα 30-40 ημερών • Η διάρκεια της κάθε συνεδρίας είναι 10 λεπτά • Η γυναίκα μπορεί να έχει σεξουαλική δραστηριότητα μετά από 1 εβδομάδα • Αποφεύγει το χειρουργείο

10ευΖΗΝ

• Πολύ μικρότερο κόστος από ένα χειρουργείο • Δυνατότητα εφαρμογής σε γυναίκες με ιστορικό γυναικολογικού καρκίνου Η κλασματική LASER ανάπλαση κόλπου (Fractional LASER CO2 vaginal rejuvenation) ουσιαστικά είναι μια ασφαλής μέθοδος, που προκαλεί την φυσική παραγωγή κολλαγόνου και αποκαθιστά την χλωρίδα και το Ph του κόλπου, δίνοντας τη δυνατότητα στις γυναίκες, να επιστρέψουν στη φυσιολογική σεξουαλική τους δραστηριότητα, ενώ η βελτίωση της ακράτειας ούρων, τους παρέχει την δυνατότητα να επανακτήσουν τον έλεγχο του σώματος τους και να επανέλθουν στην καθημερινότητα τους.

Το μηχάνημα για την κλασματική LASER ανάπλαση κόλπου

εμμηνοπαυςη

ΠλΗθος ΑλλΑγων ςτΗν εμφΑνιςΗ τΗς γΥνΑικΑς με ΑςφΥκτικες ψΥχολογικες διεργΑςιες

Γράφει η Δρ Μαρία Σακουφάκη, Επισκέπτρια Προαγωγής Δημόσιας Υγείας, Πρόεδρος ΔΣ του Πανελληνίου Συλλόγου Επισκεπτών Υγείας (ΠΣΕΥ/ΝΠΔΔ)

Μ

ε το μήνυμα «ΣΠΑΣΤΕ ΤΗΝ ΠΡΟΚΑΤΑΛΗΨ Η» και θέμα «Η ισότητα των φύλων σήμερα για ένα βιώσιμο αύριο», εορτάστηκε φέτος η Παγκόσμια Ημέρα Γυναίκας, αναγνωρίζοντας τη συμβολή των γυναικών και των κοριτσιών σε όλο τον κόσμο, που ηγούνται της ευθύνης για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, την μείωση του κινδύνου καταστροφών, την διατήρηση όσον το δυνατόν της συνηθισμένης καθημερινότητας κατά τη διάρκεια της πανδημίας και την επιστροφή στην κανονικότητα μετά από τη λήξη της ώστε να οικοδομήσουμε ένα πιο βιώσιμο μέλλον για όλους. Όπως έχει εξάλλου ειπωθεί «Οι γυναίκες είναι οι πραγματικοί αρχιτέκτονες της κοινωνίας» (Harriet Beecher Stowe). Ο φετινός εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας θα λέγαμε ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικός και συμβολικός καθώς οι γυναίκες, παράλληλα με τις μεγάλες τους ευθύνες στη σύγχρονη κοινωνία, καλούνται να αγωνιστούν, έναντι ενός δύσκολου και ύπουλου αντιπάλου: την υγειονομική κρίση, που πλήττει τον πλανήτη μας για δεύτερη συνεχή χρονιά και συνεχίζει να βρίσκει τις γυναίκες στην πρώτη γραμμή του αγώνα κατά της πανδημίας του κορονοϊού, καθώς αποτελούν την

πλειοψηφία των εργαζομένων που απασχολούνται στις υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης. Πολλές γυναίκες όμως έχουν πληγεί σοβαρά από την κρίση λόγω της απώλειας θέσεων εργασίας ή της απασχόλησής τους σε επισφαλείς θέσεις εργασίας. Επιπλέον, οι συνεχόμενοι εγκλεισμοί έχουν οδηγήσει σε αύξηση της ενδοοικογενειακής βίας. Υπάρχουν όμως και ζητήματα υγείας τα οποία με την σειρά τους επιδεινώνουν στις σωματικές και ψυχικές λειτουργίες της γυναίκας και αν και είναι πρωτίστης σημασίας παραμένουν σιωπηλά με ανυπολόγιστες συνέπειες. Ένα τέτοιο σημαντικό θέμα είναι και η Εμμηνόπαυση η οποία δημιουργεί πλήθος αλλαγές στην εμφάνιση της γυναίκας, στον σωματότυπο της, δημιουργεί ασφυκτικές ψυχολογικές διεργασίες με επιπτώσεις στο προσωπικό, οικογενειακό, κοινωνικό περιβάλλον.Η εμμηνόπαυση, αν και συχνά θεωρείται ως «ταμπού», σήμερα, χάρη στις προσπάθειες όλων των αρμοδίων φορέων, των επιστημονικών εταιρειών και των συλλόγων γυναικών, όπως είναι η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗΣ, συζητείται όλο και περισσότερο και γίνεται μεγάλη προσπάθεια ενημέρωσης τόσο των γυναικών όσο και του ευρέως κοινού. Αυτή η περίοδος της ζωής είναι τόσο

φυσική όσο και το να έχεις παιδί ενώ η ελευθερία που προκύπτει από το να μην είσαι πλέον γόνιμη είναι τεράστια. Η εμμηνόπαυση μπορεί οπωσδήποτε να χρησιμοποιηθεί ως μια στιγμή επανεφεύρεσης του εαυτού μιας γυναίκας. Είναι η στιγμή της κάθε γυναίκας για να ανακαλύψει ξανά τον εαυτό της μετά από χρόνια εστίασης στις ανάγκες όλων των άλλων. Επιπλέον, η ολιστική αντιμετώπιση των προβλημάτων υγείας των γυναικών μέσα από τους φορείς πρωτοβάθμιας υγείας και πρόληψης θα περιόριζε σημαντικά την μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων, αλλά και θα πετύχαινε το μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα: τον περιορισμό των νοσήσεων στην γυναίκα και την διοχέτευση της γυναικείας δημιουργικότητας σε ρόλους που ενισχύουν και ενδυναμώνουν την ίδια την ζωή… Γιατί, όπως έχει ειπωθεί, «η ζωή δε γίνεται ευκολότερη η πιο συγχωρητική, εμείς γινόμαστε πιο δυνατοί και πιο ανθεκτικοί στην πορεία της» (SteveMaraboli) Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Επισκεπτών Υγείας θέλοντας να τιμήσει όλες τις γυναίκες και να βοηθήσει να εξαπλωθεί το μήνυμα, σας προσκαλεί να σταυρώσετε τα χέρια και να αναρτήσετε τη δική σας selfie στη σελίδα του στο fb: Πανελλήνιος Σύλλογος Επισκεπτών Υγείας

Η ολιστική αντιμετώπιση των προβλημάτων υγείας, θα περιόριζε σημαντικά την μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων ευΖΗΝ11

η αντιΓHρανςη κΑι … τΑ μΥςτικa τΗς

Πως μπορείτε να βοηθήσετε το δέρμα να διατηρήσει την υγρασία του

12 ευΖΗΝ

(λεκέδες) και βαθύτερες ρυτίδες. Με την πάροδο του χρόνου αυτά συσσωρεύονται. Τα αντιγηραντικά προϊόντα έχουν σχεδιαστεί ειδικά για να βοηθούν το δέρμα να διατηρεί την υγρασία, να ενισχύεται η σφριγηλότηταελαστικότητα και να ανανεώνουν την εξωτερική στιβάδα (κερατίνη) κυρίως μέσω της απολέπισης (peeling) . Γράφει ο Δρ Κωνσταντίνος Καλοκασίδης, Δερματολόγος Αφροδισιολόγος - Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ, μέλος ΕΛ.ΕΤ.ΕΜ*

Π

ολλά καλά πράγματα μας συμβαίνουν καθώς μεγαλώνουμε. Συγκεντρώνουμε όμορφες εμπειρίες, και αναπτύσσουμε δεσμούς με τους ανθρώπους που αγαπάμε. Παράλληλα όμως ο χρόνος επιδρά στην εξωτερική μας εμφάνιση στον καθένα διαφορετικά ανάλογα με το γενετικό μας υλικό (κληρονομικότητα) και τον τρόπο ζωής μας (έκθεση σε ήλιο , κάπνισμα, χρήση αλκοόλ, διατροφή που ακολουθούμε). Ευτυχώς, τα σύγχρονα δερμοκαλλυντικά ,τα οποία ενισχύουν και ολοκληρώνουν τις θεραπείες αντιγήρανσης που προσφέρουμε στο χώρο του ιατρείου, μπορούν να καθυστερήσουν και να επιδιορθώσουν σε μεγάλο βαθμό την φθορά του χρόνου. Η επιστημονική ομάδα που εξελίσσει θεραπείες αντιγήρανσης έχει ως προτεραιότητα να περιέχουν ενεργά δραστικά συστατικά και το τελικό προϊόν να είναι φυσικό προϊόν . Παρέχει εξατομικευμένα και στοχευμένα προιόντα ανάλογα με τον τύπο του δέρματος που είναι υποαλλεργικά ενώ υπάρχουν και εξειδικευμένες σειρές όπως είναι η vegan. Η κοινωνική ευαισθησία επιβάλλει να είναι cruelty free δηλαδή να μην εχουν υποφέρει ζώα κατά την εξέλιξη των καλλυντικών. Η απώλεια υγρασίας και ελαστικότητας είναι οι βασικοί παράγοντες γήρανσης, ανεξάρτητα από τον τύπο δέρματος. Όταν το δέρμα χάνει αυτά τα βασικά χαρακτηριστικά, χάνει επίσης τη σφριγηλότητα και την ελαστικότητά του. Αυτό οδηγεί σε ένα δέρμα λεπτό και ατροφικό , με εμφανείς λεπτές ρυτίδες ή σε ένα δέρμα παχύ και θαμπό με δυσχρωμίες και μελαχρωματικές κηλίδες

τα συστατικά στα αντιγηραντικά προϊόντα Περιέχουν μια σειρά συστατικών, όπως: • Ρετινοειδή: Ενώσεις βιταμίνης Α που βοηθούν στην ανανέωση του δέρματος μέσω της διαδικασίας της απόπτωσης (peeling). Πρέπει να εφαρμόζονται βράδυ , γι αυτό και περιέχονται σε κρέμες και ορούς νύχτας. Οξέα φρούτων: λειτουργούν με παραπλήσιο τρόπο με τα ρετινοειδή, προκαλώντας και αυτά απολέπιση (peeling). Πρέπει και αυτά να εφαρμόζονται βράδυ • Ασκορβικό οξύ: Ενώσεις βιταμίνης C που μειώνουν τις λεπτές γραμμές και τις ρυτίδες και ενώ προσφέρουν άμεση λάμψη στο δέρμα.

• Πεπτίδια: Βελτιώνουν την υφή του δέρματος διεγείροντας την παραγωγή κολλαγόνου. Αρα λειτουργούν συσφιγκτικά • Αντιοξειδωτικά: Τα αντιοξειδωτικά που βρίσκονται στα εκχυλίσματα τσαγιού βοηθούν στη θρέψη του γερασμένου δέρματος και καταπολεμούν τους βλαπτικούς περιβαλλοντικούς παράγοντες.

• Αντιφλεγμονώδη: Μειώνει τις βλάβες από τον ήλιο (φωτογήρανση) και άλλους επιβαρυντικούς περιβαλλοντικούς παράγοντες. Ας ρίξουμε μια ματιά σε μερικά από τα κυριότερα αντιγηραντικά ενεργά συστατικά που περιεχονται σε αντιγηραντικές κρέμες και ορούς Το έλαιο κάνναβης ή hemp oil προσφέρει μια πλούσια και βαθιά ενυδάτωση. Βελτιώνει επίσης την ελαστικότητα και σφριγηλότητα του δέρματος. Ακόμα, βοηθά στην απομάκρυνση της υπερβολικής λιπαρότητας και στην ρυθμιση του σμηγματος (σμηγματορρύθμιση). Το Hemp Oil είναι πολύ πλούσιο σε θρεπτικά στοιχεία, βιταμίνες (B1, B2 B3 B6 C, D και Ε) και αντιοξειδωτικά, περιέχει 21 αμινοξέα και είναι πλούσιο σε Ω-3 και Ω-6 λιπαρά οξέα. Αυτά είναι απαραίτητα για τη διατήρηση ενός υγιούς και νεανικού δέρματος και προσδίδουν λάμψη στο δέρμα. Τα αναζωογονητικά

θρεπτικά συστατικά του κανναβέλαιου μπορούν να εισχωρούν βαθιά στα δερματικά κύτταρα, έχοντας φυσική μαλακτική δράση και δημιουργώντας ένα δυνατό φράγμα στην απώλεια υγρασίας. Το ελιξίριο σαλιγκαριού είναι πλούσιο σε βλεννοπολυσακχαρίτες, που θωρακίζουν το δέρμα μέσω του σχηματισμού προστατευτικής μεμβράνης και το προστατεύουν από τις αρνητικές επιδράσεις των περιβαλλοντικών παραγόντων ενώ διαθέτει και ενυδατικές ιδιότητες. Συμμετέχει στον έλεγχο της φλεγμονής αλλά και στην αναδόμηση και επιδιόρθωση της επιδερμίδας (επισκευάζει τους κατεστραμμένους ιστούς) που είναι πολύ σημαντική δράση για την αντιγήρανση. Η χημική ανάλυση της έκκρισης του σαλιγκαριού παρουσιάζει ένα συνδυασμό δραστικών ουσιών από τα οποία ξεχωρίζουν η αλλαντοΐνη, η ελαστίνη, βιταμίνες και απαραίτητα αμινοξέα και το κολλαγόνο, ουσίες που παίζουν ανεκτίμητο ρόλο στην αποκατάσταση της ισορροπίας, της ελαστικότητας και στη διατήρηση της νεανικότητας και λάμψης του δέρματος το ακέτυλο-εξαπεπτίδιο 8: Είναι το «βαρύ πυροβολικό της αντιγήρανσης». Έχει ιδιότητες δέσμευσης νερού και επαναφοράς της φυσικής υγρασίας αλλά και ικανότητες αποκατάστασης και ανάπλασης του δέρματος. Θεωρείται το πεπτίδιο που στοχεύει τις ρυτίδες έκφρασης. Η κύρια δράση του είναι η νεοκολλαγονογένεση δηλαδή η παραγωγή νέου κολλαγόνου με ευεργετική επίδραση στην πυκνότητα και στο πάχος και σφριγηλότητα του δέρματος. Συμπερασματικά, τα προϊόντα αντιγήρανσης δεν μπορούν να περιγράφουνε ως θεραπευτικά μέσα (φάρμακα). Είναι όμως εξαιρετικά χρήσιμα στην πρόληψη και επιβράδυνση της γήρανσης, προσφέροντας την καλύτερη δυνατή εκδοχή του δέρματος μας βάση του γενετικού υλικού μας (κληρονομικότητα) , της ηλικίας μας (χρονογήρανση) αλλά και την έκθεση μας σε επιβαρυντικούς περιβαλλοντικούς παράγοντες όπως ο ήλιος (φωτογήρναση) και βλαπτικές συνήθειες του καθημερινού μας lifestyle. Πολλές αντιγηραντικές κρέμες στην αγορά υπόσχονται πράγματα ουτοπικά και παραπλανητικά. Θέλει προσοχή στο να επιλέξουμε ποιοτικά προϊόντα με ενεργά συστατικά που λειτουργούν καλύτερα στο δέρματος μας, διαθέτοντας παράλληλα και μια σωστή αναλογία κόστους και αποτελέσματος.

*Επιστημονικής Επιτροπής Ελληνικής Εταιρείας Εμμηνόπαυσης

ευΖΗΝ 13

τεστ Παπ Υγρής φάσης & Co - Testing

Λαΐνη ευφροσύνη Ειδ.Ιατρός Κυτταρολόγος

Λαΐνης Ανδρέας Ιατρός Κυτταρολόγος

14 ευΖΗΝ

Για περισσότερο από 20 χρόνια οι επιστήμονες υγείας εμπιστεύονται το τεστ Παπ υγρής φάσης για τους εξής λόγους:  Είναι σημαντικά πιο αποτελεσματικό από το συμβατικό Τεστ Παπ στην ανίχνευση LSIL αλλοιώσεων (Χαμηλού βαθμού ενδοεπιθηλιακές βλάβες του πλακώδους επιθηλίου) αλλά και πιο σοβαρών αλλοιώσεων και έχει μεγαλύτερη διαγνωστική ακρίβεια (95%) συγκριτικά με το συμβατικό Τεστ Παπ (70%)  Ανιχνεύει 59,7% περισσότερες HSIL αλλοιώσεις (Υψηλού βαθμού ενδοεπιθηλιακές βλάβες του πλακώδους επιθηλίου) συγκριτικά με το συμβατικό Τεστ Παπ  Έχει μεγαλύτερη ευαισθησία στην ανίχνευση των αδενοκαρκινωμάτων (87%) συγκριτικά με το συμβατικό Τεστ Παπ (55%)  Επιτρέπει τη διενέργεια επικουρικών εξετάσεων στο ίδιο δείγμα, όπως τη μοριακή ανίχνευση και τυποποίηση του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων DNA HPV Test, mRNA HPV Test καθώς και τη μοριακή ανίχνευση σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων STI’s (χλαμύδια, ουρεόπλασμα, μυκόπλασμα, ερπητοϊός κ.λ.π.). Η προτεινόμενη μέθοδος screening είναι το Co-Testing δηλαδή ο συνδυασμός του Τεστ Παπ Υγρής Φάσης και του DNA HPV Test διότι:  δίνει τη δυνατότητα για έγκαιρη διάγνωση προκαρκινικών αλλοιώσεων και για παρακολούθηση της εξέλιξης της νόσου  βελτιώνει την διαγνωστική ακρίβεια σχεδόν στο 100% λόγω της επιπρόσθετης επιβεβαίωσης που παρέχει ο προληπτικός έλεγχος αυτών των δύο εξετάσεων  μπορεί να διαγνώσει 70% περισσότερους καρκίνους απ’ ότι το DNA HPV Test μόνο του.

Πολυάριθμα επιστημονικά δεδομένα αποδεικνύουν ότι το Co-Testing, (το Test Pap Υγρής Φάσης σε συνδυασμό είτε με DNA HPV TEST, είτε με mRNA HPV TEST) προσφέρει την καλύτερη δυνατή προστασία των γυναικών από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και ειδικά στις ηλικίες 30-65 ετών. Στη συνέχεια, το mRNA HPV Test είναι πολύ σημαντικό να διενεργείται, διότι:  στοχεύει στους επικίνδυνους - ογκογόνους τύπους του ιού HPV οι οποίοι σχετίζονται με το 90% των επιθηλιακών καρκίνων και με το 94% των αδενοκαρκινωμάτων.  ανιχνεύει τις ογκοπρωτεΐνες Ε6/Ε7 mRNA του ιού, η υπερέκφραση των οποίων φανερώνουν ενεργή-εμμένουσα HPV λοίμωξη που είναι πιθανόν να εξελιχθεί σε καρκίνο.  προσφέρει αυξημένη ειδικότητα η οποία συντελεί σε μείωση ψευδώς θετικών αποτελεσμάτων κατά 29% Τέλος, η μοριακή ανίχνευση των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων θα πρέπει να συνδυάζεται με τη μοριακή ανίχνευση του ιού του HPV διότι όταν ο ιός συνυπάρχει με κάποιο βακτήριο:  μειώνεται κατά 70% ή ακόμη και αναστέλλεται η δυνατότητα ίασης από τον ιό.  υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να προκαλέσουν αποβολή κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης μιας γυναίκας  έχουν επιβαρυντικές επιπλοκές για τη γονιμότητα της γυναίκας και του άνδρα, ιδιαίτερα όταν η λοίμωξη παραμένει ασυμπτωματική  μπορούν να προκαλέσουν προστατίτιδα στον άνδρα καθώς και οφθαλμολογικά προβλήματα στα έμβρυα  μειώνεται η άμυνα του οργανισμού τοπικά και υποβοηθείται η εμφάνιση ιογενών βλαβών Όλες οι εξετάσεις μοριακής ανίχνευσης ιών και βακτηρίων διενεργούνται με την μέθοδο της μοριακής βιολογίας, την λεγόμενη PCR, όπου απομονώνεται και πολλαπλασιάζεται μέρος του γενετικού υλικού μέχρι να ανιχνευθεί η μόλυνση κάποιου ιού ή βακτηρίου με επίπεδο ευαισθησίας 97%. Ιδιαίτερα για τα χλαμύδια που το 80% των γυναικών είναι ασυμπτωματικές, συστήνεται και από τους παγκόσμιους οργανισμούς World Health Organisation και British Association for Sexual Health & HIV. Συμπερασματικά, όλες αυτές οι εξετάσεις γίνονται για την διατήρηση της υγείας της γυναίκας και για τη διαχείριση όλων των παθολογικών καταστάσεων σε όλα τα στάδια, από την πρόληψη έως και μετά τη θεραπεία.

υποΔεκτικοτητα του ενΔομητριου το «μΑΥρο κοΥτι» ςτΗν εξωςωμΑτικΗ γονιμοΠοιΗςΗ

Η Ο Γιάννης Πράπας MD, PHD είναι Καθηγητής ΜαιευτικήςΓυναικολογίας στο Α.Π.Θ. Η εξειδίκευσή του στα προβλήματα υπογονιμότητας, εξωσωματικής γονιμοποίησης και ανοσοβιολογίας της αναπαραγωγής, πραγματοποιήθηκε στο Bordeaux της Γαλλίας, στις Βρυξέλλες του Βελγίου και στο πανεπιστήμιο Yale των Η.Π.Α. Επιστημονικός Διευθυντής της Μονάδας Εξωσωματικής Γονιμοποίησης IAKENTRO (www.iakentro.com)

σωστή εμφύτευση του εμβρύου στη μήτρα αποτελεί βασικό παράγοντα επιτυχίας στην εξωσωματική γονιμοποίηση (ομόλογη ή ετερόλογη) και αποφυγής επιπλοκών στη διάρκεια της κύησης (αποβολές, υπέρταση εγκυμοσύνης κ.λ.π.). Γνωρίζουμε ότι το ποσοστό επίτευξης εγκυμοσύνης ανά κύκλο στη φύση, σε ζευγάρια που δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα γονιμότητας, είναι περίπου 20- 25% και όχι 100% όπως ορισμένοι νομίζουν. Το χαμηλό αυτό ποσοστό επίτευξης εγκυμοσύνης, σε σχέση με άλλα είδη του ζωικού βασιλείου, οφείλεται στο γεγονός ότι παρά την κανονικότητα του κύκλου, δεν παράγονται πάντοτε καλής ποιότητας ωάρια σε κάθε εμμηνορρυσιακό κύκλο και το ενδομήτριο δεν κάνει δεκτά όλα τα έμβρυα. Η μήτρα έχει την ικανότητα, ανά πάσα στιγμή, να ελέγχει τη βιωσιμότητα του εμβρύου που βρίσκεται μέσα στην κοιλότητα της. Ο έλεγχος αυτός βασίζεται σε ένα βιοχημικό διάλογο μεταξύ του εμβρύου και της μήτρας. Εάν η μήτρα διαπιστώσει ότι το έμβρυο γενετικά δεν είναι βιώσιμο τότε είτε δεν επιτρέπει την εμφύτευση του είτε το αποβάλλει στη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Επομένως η διαδικασία εμφύτευσης εξαρτάται από την βιωσιμότητα του εμβρύου και την

υποδεκτικότητα του ενδομητρίου (“pas de deux”). Από τα παραπάνω πιστεύω να γίνεται αντιληπτό γιατί δεν μπορούμε να αναστείλουμε όλες τις αποβολές στη διάρκεια της κύησης και θα πρέπει οι έγκυες που έχουν αποβολές να μην αισθάνονται ένοχες και να μην έχουν τύψεις θεωρώντας ότι φταίνε οι ίδιες για τις αποβολές ή ο τρόπος ζωής των. Εάν η μήτρα αποφασίσει ότι το έμβρυο είναι γενετικά προβληματικό τότε θα το αποβάλλει οπωσδήποτε. Ο συγχρονισμός μεταξύ ωριμότητας του εμβρύου και υποδεκτικού ενδομητρίου της μήτρας ήταν πάντοτε ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα των ερευνητών που ασχολούνται με την αναπαραγωγή. Το ενδομήτριο, στη μεγαλύτερη διάρκεια ενός φυσιολογικού εμμηνορρυσιακού κύκλου, είναι μη υποδεκτικό (εχθρικό για το έμβρυο) αλλά μετατρέπεται σε υποδεκτικό (φιλικό για το έμβρυο) 48 ώρες μετά την ωοθυλακιορρηξία και παραμένει δεκτικό μόνο για τις επόμενες 4-5 ημέρες. Η ομάδα μας στο IAKENTRO δημοσίευσε το 1998, και παραμένει μέχρι και σήμερα αποδεκτό, ότι το άνοιγμα του παραθύρου υποδεκτικότητας (window of implantation) του ενδομητρίου στη γυναίκα εξαρτάται από την έναρξη παραγωγής ή χορήγησης προγεστερόνης. Από τη στιγμή που το ενδομήτριο αρχίσει να είναι υποδεκτικό η παραπέρα πορεία του είναι προκαθορισμένη και μη αναστρέψιμη και καταλήγει σε μη υποδεκτικό 4-5 ημέρες αργότερα.

Δυστυχώς, η διαδικασία μετατροπής του ενδομητρίου από μη υποδεκτικό σε υποδεκτικό δεν είναι ακριβώς ίδια στα πειραματόζωα και στον άνθρωπο. Έτσι, τα πειράματα σε πειραματόζωα είναι πολύ δυσκολότερα και η εξαγωγή συμπερασμάτων αμφίβολη. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με θέματα βιοηθικής που προκύπτουν για πειράματα στον άνθρωπο έχουν αφήσει το θέμα της υποδεκτικότητας να είναι το μαύρο κουτί στην εξωσωματική γονιμοποίηση. Το ιδανικότερο σενάριο εμβρυομεταφοράς στην κλασσική εξωσωματική γονιμοποίηση είναι να πετύχουμε το προς μεταφορά έμβρυο να είναι στο στάδιο της βλαστοκύστης, την 5η ημέρα καλλιέργειας από την ημέρα γονιμοποίησης και το ενδομήτριο να είναι στην 4 ή 5 η ημέρα από τη λήψη των ωαρίων και την έναρξη χορήγησης προγεστερόνης. Όμως, η επίτευξη εγκυμοσύνης έξω από αυτά τα όρια δεν αποκλείεται πλην όμως τα ποσοστά επιτυχίας μειώνονται σημαντικά. Δεν γνωρίζουμε πότε ακριβώς κλείνει το παράθυρο εμφύτευσης αλλά είναι γνωστό ότι η βλαστοκύστη, στα υπάρχοντα θρεπτικά υλικά μπορεί να επιβιώσει μέχρι το μεσημέρι της 6ης ημέρας. Δυστυχώς δεν υπάρχει κανένα τεστ ικανό να μας δείξει ακριβώς την ιδανική ημέρα εμβρυομεταφοράς για κάθε γυναίκα. Τα προτεινόμενα τεστ βιοψίας ενδομητρίου, παρά το υψηλό κόστος, δεν έχουν πείσει την επιστημονική κοινότητα για την αποτελεσματικότητα τους και αμφισβητούνται. Σε περιπτώσεις δωρεάς ωαρίων ή εμβρύων τα πράγματα είναι ευκολότερα καθότι τα υπάρχοντα πρωτόκολλα διακόπτουν την ορμονική επικοινωνία εγκεφάλου - μήτρας με αποτέλεσμα η μήτρα να βρίσκεται υπό τον έλεγχο μόνο των ορμονικών σκευασμάτων που χορηγούνται από τον θεράποντα ιατρό. Έτσι, η ημέρα έναρξης χορήγησης προγεστερόνης στην δέκτρια καθορίζεται ανάλογα με την ηλικία του εμβρύου και την προγραμματισμένη ημέρα εμβρυομεταφοράς. Για το λόγο αυτό τα ποσοστά επίτευξης εγκυμοσύνης στις περιπτώσεις δωρεάς ωαρίων ή

εμβρύων είναι σαφώς υψηλότερα των αντιστοίχων που παρατηρούνται στην κλασσική εξωσωματική γονιμοποίηση. Επίσης, στις περιπτώσεις εμβρυομεταφοράς εμβρύων από δωρεά σε φυσικούς κύκλους τα ποσοστά επίτευξης εγκυμοσύνης φαίνεται να είναι χαμηλότερα σε σχέση με τα αντίστοιχα σε τεχνητούς κύκλους που αναφέρθηκαν προηγούμενα. Συμπερασματικά, η υποδεκτικότητα του ενδομητρίου εξαρτάται από την καλή ωοθυλακιορρηξία και τη δράση της προγεστερόνης, διαρκεί 4-5 ημέρες και από τη στιγμή που γίνεται υποδεκτικό η πορεία του είναι προκαθορισμένη και μη αναστρέψιμη. Βέβαια, όλα τα παραπάνω

προυποθέτουν την ύπαρξη ενός υγιούς ενδομητρίου που ελέγχεται με την υστεροσκόπηση κατά τη διερεύνηση της γονιμότητας. Για τους παραπάνω λόγους στις περιπτώσεις βιοχημικών κυήσεων ή αποβολών 1ου τριμήνου, ο θεράπων ιατρός αρχικά επικεντρώνει το ενδιαφέρον του στην ποιότητα των εμβρύων και εν συνεχεία σε πιθανά αίτια του ενδομητρίου. Από τη στιγμή της τοποθέτησης των εμβρύων εντός της ενδομήτριας κοιλότητας οι βιοχημικές διαδικασίες απαραίτητες για την εμφύτευση και την εξέλιξη της εγκυμοσύνης δεν μπορούν να ελεγχθούν από τους θεράποντες ιατρούς και μέχρι σήμερα παραμένουν ανεξερεύνητες.

εΠειγοντΑ ΠΑιδοχειροΥργικΑ ΠροΒλΗμΑτΑ:

οςΑ ΠρεΠει νΑ γνωριΖει ο γονεΑς

Δρ. Οικονόμου Μ. Αναστασία Χειρουργός Παίδων Διδάκτωρ Ιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών www.droikonomou.gr info@droikonomou.gr

«Ε

μπιστευθείτε το ένστικτό σας!»: είναι μια συχνή συμβουλή που δίνω στους γονείς. Όταν νιώθετε πως κάτι σοβαρό συμβαίνει στο παιδί σας αναζητήστε ΑΜΕΣΑ ιατρική βοήθεια. Πώς, όμως, θα αναγνωρίσετε τα σοβαρά σημάδια; Ας ρίξουμε φως! Ο πόνος στον όρχι αποτελεί σύμπτωμα που δεν πρέπει ποτέ να αγνοείτε.

1. Η πιο σοβαρή αιτία είναι η συστροφή του όρχεως, καθώς έχουμε χρονικό περιθώριο 6-8 ωρών για να μη νεκρωθεί ο όρχις. Μόλις γίνει η διάγνωση ο μικρός ασθενής οδηγείται στο χειρουργείο. Πρόκειται για κατάσταση που εμφανίζεται συχνότερα στα νεογνά και στους εφήβους. Το μωρό σας θα παρουσιάσει έντονο κλάμα, άρνηση να φάει, ενώ κατά την αλλαγή της πάνας θα διαπιστώσετε διόγκωση στο όσχεο του παιδιού. Από την άλλη ο έφηβος θα πονά ξαφνικά, έντονα στον όρχι, θα είναι ωχρός και πιθανόν να κάνει έμετο.

2. Στις ενδιάμεσες ηλικίες, συχνότερα, ο πόνος στον όρχι σχετίζεται με συστροφή κύστης Morgagni. Πρόκειται για εμβρυϊκό υπόλλειμμα στην επιφάνεια του όρχι. Ο πόνος του παιδιού δεν είναι τόσο έντονος, όπως στην περίπτωση της συστροφής του όρχι. Η θεραπεία, μπορεί να είναι συντηρητική με φαρμακευτική αγωγή, είτε χειρουργική με αφαίρεση της κύστης.

3. Η περιεσφιγμένη βουβωνοκήλη ενέχει σοβαρό κίνδυνο νέκρωσης

18 ευΖΗΝ

του περιεχομένου (συνήθως είναι έντερο). Συμβαίνει στην περίπτωση που το περιεχόμενο της κήλης προπίπτει και δεν επιστρέφει στη θέση του. Το παιδί σας εμφανίζει ξαφνικά μια διόγκωση στη βουβωνική χώρα επώδυνη-σκληρή με έντονη ανησυχία. Αναζητήστε άμεσα τον Παιδοχειρουργό, ο οποίος θα προβεί σε επείγουσα ανάταξη με χειρισμούς. Επί αποτυχίας το επείγον χειρουργείο αποτελεί την οριστική θεραπεία.  Η παραφίμωση αποτελεί επείγουσα κατάσταση στην παιδοουρολογία, καθώς εάν δεν αντιμετωπισθεί άμεσα από τον Παιδοχειρουργό ενέχει τον κίνδυνο ισχαιμίας και νέκρωσης της βαλάνου! Συμβαίνει όταν η ακροποσθία (πετσάκι) έλκεται προς τα πίσω αλλά δεν επανέρχεται στη φυσιολογική της θέση αμέσως, με αποτέλεσμα να παγιδεύεται πίσω από τη στεφανιαία αύλακα. Αυτό οδηγεί σε διόγκωση της βαλάνου και έντονο πόνο στο πέος. Η θεραπεία αρχικά είναι συντηρητική. Σε περιβάλλον ιατρείου και με χρήση τοπικής αναισθησίας ο Παιδοχειρουργός ανατάσσει την παραφίμωση με ειδικούς χειρισμούς. Αν η προσπάθεια αποτύχει ή η παραφίμωση υποτροπιάσει, τότε η χειρουργική σχάση της ακροποσθίας αποτελεί την οριστική λύση στο πρόβλημα. Η συχνότερη αγωνιώδης ερώτηση του γονέα, κάθε φορά που πονά η κοιλιά του παιδιού του, είναι αν πάσχει από

tip:

σκωληκοειδίτιδα. Πρέπει να θυμόμαστε πως κάθε κοιλιακό άλγος δε σημαίνει απαραίτητα και σκωληκοειδίτιδα, ενώ η σκωληκοειδίτιδα εμφανίζεται πάντα με κοιλιακό άλγος.  Η σκωληκοειδίτιδα είναι επείγουσα χειρουργική κατάσταση καθώς η σκωληκοειδής θα πρέπει να αφαιρεθεί χειρουργικά άμεσα. Ένας απλός κανόνας είναι ο εξής: • Κοιλιακός πόνος - όχι απαραίτητα πολύ δυνατός από την αρχή συνεχόμενος, σταδιακά επιδεινούμενος που μπορεί να συνοδεύεται από • αρχικά χαμηλή πυρετική κίνηση (δέκατα) με εξέλιξη σε υψηλό πυρετό (έως 39 οC) • ναυτία/τάση για έμετο που συνήθως ακολουθεί τον πόνο • ανορεξία και όψη πάσχοντος, καταβολή ή άρνηση για παιχνίδι • ανταλγική θέση (ο ασθενής παίρνει εντός 12ώρου θέση που να πονά λιγότερο, συνήθως γέρνει προς τα δεξιά με το χέρι πάνω από τη θέση που πονά, ενώ δυσκολεύεται στη κίνηση, ακόμα και να ανέβει στο εξεταστικό κρεβάτι) χρήζει διερεύνησης από ειδικό!! Εάν υποψιάζεστε σκωληκοειδίτιδα με βάση τα παραπάνω θα πρέπει να αναζητήσετε άμεσα ιατρική γνώμη! Προηγουμένως αποφύγετε τη λήψη τροφής ή παυσιπόνων.

Τα επείγοντα παιδοχειρουργικά προβλήματα δημιουργούν έντονη αγωνία τόσο στο μικρό ασθενή, όσο και στο γονέα… Προνοήστε: επιλέξτε τον Παιδοχειρουργό του παιδιού σας πριν τον χρειαστείτε!

Η εξάρτηση των παιδιών από τις οθόνες, μάστιγα της σύγχρονης παιδιατρικής

Γεώργιος Χαρίτος Ειδικός Παιδίατρος

Ε

Μέλος της «European Respiratory Society» drharitos.blogspot.com

άν έπρεπε να διαλέξουμε μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της σύγχρονης παιδιατρικής, αυτή θα ήτανε ο έλεγχος του χρόνου οθόνης καθώς και του περιεχομένου στο οποίο εκθέτουμε τα

παιδιά μας. Τα Ελληνόπουλα από πολύ μικρή ηλικία περνούν πολλές ώρες μπροστά στο κινητό, τις περισσότερες από κάθε άλλο παιδί στην Ευρώπη. Το πρόβλημα κλιμακώνεται σταδιακά από την βρεφική κιόλας ηλικία με βίντεο παιδικών τραγουδιών, περνά σε «εκπαιδευτικό περιεχόμενο» στην ηλικία των δυο, για να ακολουθήσουν σε μεγαλύτερες ηλικίες τα διαδικτυακά παιχνίδια αλλά και οι αλληλεπιδράσεις στα κοινωνικά δίκτυα με «φίλους», τους οποίους η οικογένεια αγνοεί. Η φάκα, λοιπόν, είναι παραπάνω από προφανής. Γιατί, λοιπόν, επιμένουμε ανελλιπώς να πέφτουμε ολοένα και περισσότερο μέσα της;

Τα συμπτώματα που προκύπτουν από τον αυξημένο χρόνο οθόνης γίνονται ολοένα και πιο έκδηλα. Η πανδημία απλώς διόγκωσε ένα πρόβλημα που ήταν ήδη εκεί.

1. Παχυσαρκία. Χρόνος οθόνης σημαίνει ακινησία, απραξία, συχνά και υπερφαγία. Οι γονείς μάλιστα, επιμένουν να χρησιμοποιούν συστηματικά τις οθόνες «για να φάει το παιδί», μια συνήθεια η οποία όσο περνά ο καιρός γίνεται ολοένα και πιο δεσμευτική για την οικογένεια.

2. Διαταραχές ύπνου. Είναι γνωστό ότι η ακτινοβολία και η έκθεση σε οθόνες αναστέλλει την εύρυθμη έκκρισης της μελανίνης, που είναι η ορμόνη που μας οδηγεί σε έναν ομαλό ύπνο.

3. Διαταραχές συμπεριφοράς. Οι οθόνες κάνουν τα παιδιά μας πολλές φορές νευρικά και κυκλοθυμικά, σε μεγαλύτερη ηλικία ενδεχομένως βίαια από την υιοθέτηση μη υγιών προτύπων που προβάλλονται μέσα από βίντεο και παιχνίδια. Συχνά σημειώνεται αδυναμία συγκέντρωσης και μειωμένη σχολική απόδοση.

4. τέλος, πολύς χρόνος σε οθόνες σημαίνει πρακτικά ελάχιστος χρόνος για ελεύθερο παιχνίδι, δημιουργικό, αληθινή επαφή με φίλους, με το φυσικό περιβάλλον, με το βιβλίο. τι μπορούμε να κάνουμε; • Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής συστήνει πλήρη αποχή από τις οθόνες έως την ηλικία των 18 μηνών, την περίοδο δηλαδή κατά την οποία κατεξοχήν αναπτύσσεται ο εγκέφαλος του παιδιού.

• Από 18 έως 24 μηνών, επιτρέπουμε μισή ώρα οθόνης καθ’ όλη την διάρκεια της ημέρας, αυστηρά για εκπαιδευτικό περιεχόμενο και παρουσία του ενός γονέα ή αλλού

φροντιστή.

• Από 2 έως 5 ετών, αυξάνουμε τον χρόνο αυτό σε μια ώρα ημερησίως τις καθημερινές και εως τρεις ώρες τα Σαββατοκύριακα. Συνυπολογίζεται η οποιαδήποτε επαφή με οθόνη, συμπεριλαμβανομένης και αυτής με την τηλεόραση. Από που να ξεκινήσουμε: • ενθαρρύνουμε τα παιδιά να εμπλακούν σε δραστηριότητες εκτός του σπιτιού.

• Κλείνουμε την τηλεόραση κατά την διάρκεια του οικογενειακού γεύματος.

• Απομακρύνουμε τις τηλεοράσεις από τα υπνοδωμάτια, απαγορεύουμε την χρήση οθόνης 60 λεπτά προ της βραδινής κατάκλισης. Πάνω από όλα, όμως, καθοδηγούμε τα παιδιά μας με το προσωπικό μας παράδειγμα. Ο γονιός που όλη την ημέρα είναι σκυμμένος επάνω από ένα κινητό δεν μπορεί να εμπνεύσει το παιδί του για οτιδήποτε διαφορετικό. Η νευροανάπτυξη του παιδιού μας περνά μέσα από κλειστές οθόνες, μέσα από το διάβασμα, την επαφή με αληθινούς φίλους, την επαφή με την φύση και όχι μέσα από κατασκευασμένες εικονικές πραγματικότητες και ψηφιακούς ήρωες φιλτραρισμένους τεχνηέντως.

ευΖΗΝ 19

Πρόληψη, διάγνωση και σύγχρονη θεραπεία των Αγγειακών Παθήσεων

Ο

Αθανάσιος Γιαννούκας MSc, MD, PhD, FEBVS Καθηγητής Αγγειοχειρουργικής Τμήματος Ιατρικής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Διευθυντής Αγγειοχειρουργικής Κλινικής Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας

20 ευΖΗΝ

ι αρτηριακές παθήσεις όπως στένωση των καρωτίδων, στένωση των αρτηριών στα πόδια, στένωση της κοιλιακής αορτής αποτελούν εκδηλώσεις της αθηρωματικής νόσου, της ίδιας πάθησης που προκαλεί και τη στένωση των στεφανιαίων αρτηριών στην καρδιά. Πολλές φορές συνυπάρχει στεφανιαία νόσος με νόσο των καρωτίδων ή των αρτηριών στα πόδια. Ο κίνδυνος θανάτου από έμφραγμα του μυοκαρδίου ή από εγκεφαλικό είναι το ίδιο αυξημένος ανεξάρτητα από το πού εμφανίζεται η νόσος, στην καρδιά, τις καρωτίδες ή στις αρτηρίες των ποδιών. Σημαντική είναι πρόληψη και για τον λόγο αυτό άνδρες ηλικίας άνω των 45 ετών και γυναίκες άνω των 55 ετών, ιδιαίτερα αν υπάρχει και οικογενειακό ιστορικό στεφανιαίας η άλλης αρτηριακής νόσου, θα πρέπει να υποβάλλονται σε προληπτικές εξετάσεις. Είναι σημαντικό να ανακαλυφθούν πολύ

νωρίς και να αντιμετωπισθούν οι γνωστοί παράγοντες κινδύνου όπως υπέρταση, υπερλιπιδαιμία, σακχαρώδης διαβήτης και η διακοπή του καπνίσματος. Σήμερα με την πρόοδο της τεχνολογίας η διάγνωση γίνεται αναίμακτα με την έγχρωμη υπερηχογραφία Τρίπλεξ και την αξονική αγγειογραφία ενώ η θεραπεία μπορεί να γίνει με ενδαγγειακές τεχνικές (αγγειοπλαστική, στεντ) στις καρωτίδες και τις αρτηρίες στα κάτω άκρα που δεν απαιτούν μεγάλη νοσηλεία και δεν επιβαρύνουν πολύ τον ασθενή. Βέβαια όταν η νόσος είναι εκτεταμένη μπορεί να απαιτηθεί ανοιχτή χειρουργική επέμβαση ή συνδυασμός ανοιχτής και ενδαγγειακής επέμβασης. Είναι σημαντικό όμως να τονισθεί ότι και μετά την όποια επέμβαση η φαρμακευτική θεραπεία για τον έλεγχο των παραγόντων κινδύνου θα πρέπει να συνεχισθεί γιατί η στένωση των αγγείων μπορεί να παρουσιασθεί ξανά είτε στο ίδιο σημείο είτε σε διαφορετικό. Μια άλλη συχνή πάθηση είναι το ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής, που

συνήθως δεν δίνει συμπτώματα μέχρι να γίνει ρήξη, οπότε το 50% πεθαίνει πριν φθάσει στο νοσοκομείο και από το 50% που θα φθάσει στο νοσοκομείο οι μισοί μόνο θα επιβιώσουν από την επέμβαση. Και εδώ σημαντικό ρόλο έχει η πρόληψη κυρίως η διακοπή του καπνίσματος και η ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. Άνδρες ή γυναίκες καπνιστές ηλικίας άνω των 60 θα πρέπει να υποβάλλονται σε ένα έγχρωμο υπερηχογράφημα Τρίπλεξ της κοιλιακής αορτής. Αν όμως υπάρχει θετικό οικογενειακό ιστορικό τότε αυτό θα πρέπει να γίνεται νωρίτερα, στην ηλικία των 45-50 ετών. Σήμερα με την πρόοδο της τεχνολογίας, της αναισθησιολογίας η χειρουργική θεραπεία έχει πολύ μικρή θνητότητα (3% για την ανοιχτή επέμβαση - 1% για την ενδαγγειακή με στέντ). Ιδιαίτερα αν η ανατομία του ανευρύσματος επιτρέπει την ενδαγγειακή θεραπεία με στεντ αυτό γίνεται χωρίς γενική αναισθησία και ο ασθενής μετά από παραμονή 3-4 ημερών στο νοσοκομείο επανέρχεται στην συνηθισμένη δραστηριότητά του. Τέλος, οι φλεβικοί κιρσοί των κάτω άκρων αποτελούν μία πολύ συχνή πάθηση στο γενικό πληθυσμό, ενώ η αιτία για την ανάπτυξη τους έχει γενετικό υπόβαθρο. Ισχυρή ένδειξη γι’ αυτό αποτελεί το γεγονός ότι υπάρχει κληρονομική προδιάθεση στην ανάπτυξη κιρσών. Η νόσος μπορεί να εμφανιστεί από την εφηβική ηλικία και να εξελιχθεί αργότερα ή να εμφανιστεί μετά την ενηλικίωση, πολλές φορές με αφορμή κάποιο γεγονός όπως για παράδειγμα στις γυναίκες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Άλλοι παράγοντες που μπορεί να αναδείξουν την υπάρχουσα προδιάθεση είναι η παχυσαρκία, η λήψη αντισυλληπτικών φαρμάκων, η παρατεταμένη ορθοστασία κ.α. Εκτός από την κλινική εξέταση, το Τriplex (έγχρωμο υπερηχογράφημα φλεβών)

Θεραπεία στένωσης καρωτίδας με στέντ

Θεραπεία φλεβικών κιρσών με Laser

αποτελεί τη βασική εξέταση για τη διάγνωση. Για τη θεραπεία στα αρχικά στάδια συστήνονται η αποφυγή ορθοστασίας, η εφαρμογή ελαστικής κάλτσας, η απώλεια σωματικού βάρους και τα φλεβοτονικά φάρμακα για την μείωση της φλεγμονής του φλεβικού τοιχώματος. Στα πιο προχωρημένα στάδια (κιρσοί, οίδημα, δερματικές αλλοιώσεις) συστήνεται επεμβατική αντιμετώπιση. Σήμερα έχει καθιερωθεί η ενδαγγειακή θεραπεία με τη χρήση Laser ή ραδιοσυχνοτήτων, οι οποίες γίνονται με τοπική αναισθησία και χωρίς νοσηλεία στο νοσοκομείο. Νεότερες ενδαγγειακές μέθοδοι, όπως η εφαρμογή συγκολλητικής ουσίας (κόλλας) εντός της σαφηνούς φλέβας ή η φαρμακομηχανική σύγκλιση της φλέβας, δεν απαιτούν κανενός είδος αναισθησία και νοσηλεία.

Ενδαγγειακή θεραπεία ανευρύσματος κοιλιακής αορτής με στέντ

Θεραπεία στένωσης καρωτίδας με ανοιχτή επέμβαση (ενδαρτηριεκτομή και εμβάλωμα)

Ο ασθενής μετά από ενδαγγειακή θεραπεία των κιρσών, μπορεί να επανέλθει στην καθημερινή του δραστηριότητα σε 1-2 μέρες από την επέμβαση. Υποτροπή των φλεβικών κιρσών μπορεί να συμβεί μετά την πάροδο ετών, κυρίως εξαιτίας της προόδου της νόσου, ωστόσο δεν συνοδεύεται με σημαντικά ενοχλήματα και μπορεί να αντιμετωπιστεί με σκληροθεραπεία με αφρό ή με τοπική κιρσεκτομή με τοπική αναισθησία. Όλες οι προληπτικές και διαγνωστικές εξετάσεις και οι μοντέρνες θεραπείες γίνονται σήμερα στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Λάρισας και έτσι δεν απαιτείται η εσωτερική μετανάστευση ασθενών από την Θεσσαλία και την Κεντρική Ελλάδα προς την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη.

ευΖΗΝ 21

εμΒοες

ςΥγχρονες ΑντιλΗψεις γιΑ τΗν ΠΑθοφΥςιολογιΑ, τΗν διΑγνωςΗ κΑι θερΑΠειΑ εμΒοων

Σ Φιλίτσα Ν. Γρηγορίου Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος Μετεκπαιδευθείσα στην Ακοολογία & Νευροωτολογία

22 ευΖΗΝ

την καθημερινή ιατρική μας πράξη αντιμετωπίζουμε ασθενείς που πάσχουν από εμβοές είτε ως μεμονωμένο σύμπτωμα μη σχετιζόμενο με ωτολογική πάθηση είτε σε συνδυασμό με άλλα συμπτώματα, όπως βαρηκοΐα, ζάλη ή ίλιγγο, ωταλγία ή αίσθημα βάρους ή πληρότητας στο αυτί, που εκδηλώνονται στις διάφορες ωτολογικές παθήσεις. Ο ωτορινολαρυγγολόγος είναι κατεξοχήν ειδικός ιατρός στον οποίο απευθύνεται ο ασθενής που ενοχλείται ή υποφέρει από τις εμβοές του. Σύμφωνα με διεθνείς στατιστικές, ένα ποσοστό 10-20% των ανθρώπων έχουν εμβοές, ένα ποσοστό 5% ενοχλούνται από αυτές και ζητούν ιατρική υποστήριξη. Ποσοστό 1% των ενηλίκων υποφέρουν από έντονες και επίμονες εμβοές, που δημιουργούν σοβαρές ψυχολογικές και ψυχοσωματικές διαταραχές, δημιουργούν προβλήματα

στην επαγγελματική τους δραστηριότητα και στην κοινωνική τους ζωή. Τα τελευταία χρόνια έχουν δημιουργηθεί στο εξωτερικό ειδικά κέντρα εμβοών, που παρέχουν εξειδικευμένη συνδρομή στους ασθενείς που πάσχουν από εμβοές. Στα κέντρα αυτά εφαρμόζεται ειδική θεραπεία με την μέθοδο της επανεκπαίδευσης, που συνδυάζει την ενημέρωση και την καθοδήγηση την ηχητική θεραπεία με γεννήτριες ειδικού θορύβου και την ψυχολογική θεραπεία των πασχόντων. Οι εμβοές είναι μια ακουστική ψευδαίσθηση ή εικονική ηχητική εντύπωση, είναι μια ψευδής αντίληψη παρουσίας ήχων που ακούγονται σαν κουδούνισμα, στα αυτιά μας ή στο κεφάλι μας, χωρίς να υπάρξει εξωτερική ηχητική πηγή. Οι πάσχοντες περιγράφουν συνήθως τις εμβοές τους σαν κουδούνισμα, βούισμα μέλισσας, θόρυβος ψυγείου, θόρυβο ανεμιστήρα, παράσιτα ραδιοφώνου ή τηλεόρασης, φλοίσβο θάλασσας, θρόισμα φύλλων, φύσημα, σφύριγμα.

Σύμφωνα με τις επιδημιολογικές μελέτες, οι εμβοές προκαλούν κατάθλιψη μόνο στο 25% των πασχόντων. Δεν παρατηρείται συσχέτιση της κατάθλιψης με τα ψυχοακουστικά χαρακτηριστικά των εμβοών όπως είναι ο μέσος όρος ακουστότητας, το ύψος και η επικαλυπτότητα των εμβοών. Αιτιολογική διάγνωση Οι εμβοές ως μεμονωμένο σύμπτωμα μπορεί να είναι εκδήλωση βλάβης του ακουστικού συστήματος, του περιφερικού ή κεντρικού τμήματος ή άλλων συστημάτων, όπως του κυκλοφορικού, του μυοσκελετικού, του νευρικού συστήματος. Μπορεί επίσης να είναι εκδήλωση ψυχικής η ψυχολογικής διαταραχής. Οι εμβοές μπορεί να είναι μόνιμες ή παροδικές, διαφέρουν δε ως προς την ένταση, την διάρκεια, την χροιά. Ανάλογη με αυτά τα χαρακτηριστικά των εμβοών είναι η αντίδραση του ατόμου, που κυμαίνεται από μια απλή ενόχληση μέχρι τάση για αυτοκτονία.

Οι ωτολογικές παθήσεις που μπορεί να συνοδεύονται από εμβοές, ανάλογα με την εντόπιση της βλάβης είναι: • Ακουστικός πόρος: κυψελίδα, ξένο σώμα εξοστώσεις παθήσεις κροταφογναθικής άρθρωσης.

• Μέσο ους: διάτρηση τυμπανικού υμένα, δυσλειτουργία ευσταχειανης σάλπιγγας, συλλογή υγρού στο μέσο ους, μέση ωτίτιδα, βαρότραυμα, τυμπανοσκλήρυνση, ωτοσκλήρυνση, αγγειακοί όγκοι (π.χ παραγαγγλίωμα).

• Έσω ους: θορυβογενής βαρηκοΐα, αιφνίδια βαρηκοΐα, ωτοσκλήρυνση, ρήξη μεμβράνης της στρογγυλής θυρίδας, λαβυρινθίτιδα, νόσος Μeniere, πρεσβυοακουσία, ακουστικό νευρίνωμα, λαβυρινθική διάσειση, κρανιοεγκεφαλική κάκωση, βαρότραυμα, κάταγμα λιθοειδούς, ωτοτοξικά φάρμακα. Γενικές παθήσεις που συνδυάζουν εμβοές είναι: αναιμία, αρτηριοσκλήρυνση, υπέρταση, υπόσταση, σακχαρώδης διαβήτης, αγγειοπάθειες, καρδιολογικά νοσήματα,

μεταβολικά νοσήματα, νευρολογικές παθήσεις, ψυχικές και ψυχολογικές καταστάσεις,stress. Θεραπεία των εμβοών Γενικά τα αποτελέσματα των διαφόρων θεραπευτικών μεθόδων κρίνονται πτωχά και αμφισβητούμενα. Η κύρια αιτία αποτυχίας μιας συγκεκριμένης μιας συγκεκριμένης θεραπευτικής μεθόδου είναι αφενός η ουσιαστική άγνοια των μηχανισμών γένεσης των εμβοών και αφετέρου η μεγάλη ποικιλία των χαρακτήρων του προβλήματος και της ιδιοσυστασίας των πασχόντων. Οι κυριότερες μέθοδοι που έχουν προταθεί για την αντιμετώπιση του προβλήματος περιλαμβάνουν: φάρμακα, ηλεκτρικό ερεθισμό, συσκευές ηχοκάλυψης (masking), χειρουργική αντιμετώπιση, ψυχοθεραπεία, ένεση botox, έγχυση τοπικού αναισθητικού με ιοντοφόρηση, βιοανάδραση, εναλλακτικές θεραπείες, ομοιοπαθητική βελονισμό, yoga, θεραπεία με magnet laser.

ευΖΗΝ 23

Πως ο τρΑΥμΑτιςμος τοΥ ΠΑγκρεΑτος οδΗγει ςε κΑρκινο

Στους παράγοντες που αυξάνουν τις πιθανότητες καρκίνου, είναι και το κάπνισμα, η παχυσαρκία, ο διαβήτης, η παγκρεατίτιδα

και συγκεκριμένα ινσουλίνη, η οποία μειώνει τα υψηλά επίπεδά του και γλυκαγόνη, η οποία απελευθερώνεται όταν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα είναι χαμηλά», μας εξηγεί ο Καθηγητής Χειρουργικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και Διευθυντής Χειρουργικής Κλινικής, κ. Δημήτρης Λινός. «Στο πάγκρεας μπορούν να εμφανιστούν διάφοροι τύποι όγκων, συμπεριλαμβανομένων καρκινικών και μη καρκινικών. Ένας καρκινικός όγκος σχηματίζεται όταν τα κύτταρα εμφανίζουν μεταλλάξεις στο DNA τους, οι οποίες δίνουν εντολή για υπερπολλαπλασιασμό των κυττάρων και για παρατεταμένη επιβίωσή τους. Όσο δεν καταστρέφονται ή δεν αφαιρούνται αυτά τα κύτταρα, τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος εξάπλωσης του καρκίνου σε άλλα όργανα του σώματος, κοντινά ή απομακρυσμένα», προσθέτει.

Ο Καθηγητής Χειρουργικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Δημήτρης Λινός

Μ

ια πρωτοποριακή έρευνα αποκάλυψε τις μεταλλάξεις που εξηγούν πώς τα ίδια τα κύτταρα που βοηθούν στην επούλωση του παγκρέατος μετά από τραυματισμό μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο. Τα ευρήματά της θα βοηθήσουν στην καλύτερη κατανόηση των μηχανισμών επούλωσης στο πάγκρεας καθώς και στο πότε αυτοί οδηγούν σε καρκίνο. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι έριξαν φως στη διαδικασία σχηματισμού και εξέλιξης των όγκων, που επί χρόνια αναζητούσαν οι επιστήμονες. «Το πάγκρεας είναι ένας αδένας που βρίσκεται στο πίσω μέρος της κοιλιάς, έχει σχήμα πεπλατυσμένου αχλαδιού και μήκος 15 εκατοστά. Είναι μέρος του πεπτικού συστήματος που παράγει και απελευθερώνει λιπάση για τη διάσπαση των λιπών, αμυλάση για τη διάσπαση των υδατανθράκων και πρωτεάση για τη διάσπαση των πρωτεϊνών. Επιπλέον, παράγει και τροφοδοτεί τον οργανισμό με ορμόνες που ελέγχουν την ποσότητα σακχάρου στην κυκλοφορία του αίματος

24 ευΖΗΝ

Ποιες κατηγορίες ανθρώπων, θα πρέπει να ελέγχονται τακτικά

τι πυροδοτεί τις μεταλλάξεις Παρότι δεν είναι ξεκάθαρο τι πυροδοτεί τις μεταλλάξεις, έχουν βρεθεί ορισμένοι παράγοντες που αυξάνουν τις πιθανότητες καρκίνου του παγκρέατος, στους οποίους περιλαμβάνεται το κάπνισμα, η παχυσαρκία, ο διαβήτης, η παγκρεατίτιδα (χρόνια φλεγμονή στο πάγκρεας) και η γήρανση. Ο συνδυασμός κάποιων από αυτούς αυξάνει και πολλαπλασιάζει τον κίνδυνο. Επί του παρόντος, ο συγκεκριμένος καρκίνος δεν είναι εύκολα διαχειρίσιμος. Μεταξύ των αιτιών είναι η καθυστερημένη διάγνωση, λόγω της έλλειψης συμπτωμάτων στα αρχικά στάδια. Ορισμένα από τα συμπτώματα που εμφανίζονται, όπως ο διαβήτης και η αύξηση του σωματικού βάρους, μπορούν να παραπλανήσουν και να μην ερευνηθεί η πιθανότητα ύπαρξης καρκίνου. Για να αλλάξουν αυτά τα δεδομένα, απαιτείται περισσότερη έρευνα και νέες θεραπείες.

Η επιστημονική κοινότητα γνωρίζει εδώ και καιρό ότι υπάρχει σύνδεση μεταξύ τραυματισμού του παγκρέατος και καρκίνου, αλλά οι υποκείμενοι μηχανισμοί πίσω από αυτή τη διαδικασία ήταν ακατανόητοι. Τώρα, μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε από ερευνητές της Ιατρικής Σχολής Βασικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Vanderbilt και του Ινστιτούτου Βιολογικών Σπουδών Salk και δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Gastroenterology, έδειξε ότι κάποια κύτταρα του παγκρέατος (acinar) σχηματίζουν νέους κυτταρικούς τύπους για να μετριάσουν τον τραυματισμό, αλλά στη συνέχεια είναι ευάλωτα σε καρκινικές μεταλλάξεις. Όπως ανέφεραν οι ερευνητές, τα ευρήματα αυτής της μελέτης υποστηρίζουν την από καιρό

τα κύτταρα αλλάζουν ως απάντηση στον τραυματισμό και ότι τα ευρήματά τους αποτελούν μια πολύτιμη πηγή για την κατανόηση των διαδικασιών που συμβαίνουν στον τραυματισμό του παγκρέατος και την καρκινογένεση. Στο μέλλον τα δεδομένα αυτά θα βρουν εφαρμογή στην ανάπτυξη νέων διαγνωστικών εξετάσεων, όπως ενός τεστ αίματος ή ούρων που θα ανιχνεύει τον καρκίνο του παγκρέατος σε πρώιμο στάδιο ή/και στην ανάπτυξη φαρμάκων για ασθενείς με τραυματισμό του παγκρέατος που στοχεύουν στην οδό της μεταπλασίας, ώστε να αποτραπεί εξ αρχής η εμφάνιση καρκίνου στον αδένα. Ποιοι θα πρέπει να ελέγχονται τακτικά «Υπάρχουν ορισμένες κατηγορίες

στο λεπτό έντερο ή το στομάχι, χωρίς να επηρεάζει κανένα από τα κοντινά μεγάλα αιμοφόρα αγγεία, τότε μπορεί να αφαιρεθεί με χειρουργική επέμβαση και κατόπιν ο ασθενής να ακολουθήσει χημειοθεραπεία. Εάν έχει επηρεάσει τα γειτονικά αιμοφόρα αγγεία, και δεν είναι εφικτή η πλήρης αφαίρεση του καρκίνου (τότε η υποτροπή είναι πολύ πιθανή), επιλέγεται πρώτα η χημειοθεραπεία για μείωση του όγκου και κατόπιν η χειρουργική αφαίρεσή του. Στις περιπτώσεις που ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί είτε σε κοντινά όργανα ή σε απομακρυσμένα γίνονται χειρουργικές επεμβάσεις μόνο για να βοηθήσουν στον έλεγχο ή την πρόληψη των συμπτωμάτων που προκαλούνται από τον καρκίνο.

διατυπωμένη θέση τους ότι όταν το πάγκρεας φλεγμαίνει, είτε από φυσικούς τραυματισμούς είτε από φλεγμονώδεις ασθένειες όπως η παγκρεατίτιδα, τα κύτταρα αυτά χάνουν τα χαρακτηριστικά τους και επαναπρογραμματίζονται σε μια πιο πρωτόγονη, αναπτυξιακά εύπλαστη κατάσταση που μοιάζει με τα βλαστοκύτταρα, η οποία υπό κανονικές συνθήκες συμβάλλει στην αποκατάσταση των ιστών. Συνήθως, η διαδικασία αυτή εξελίσσεται ομαλά, αλλά μερικές φορές τα νεοσχηματισμένα κύτταρα προωθούν την ανάπτυξη ενός από τους πιο «σκληρούς» καρκίνους που γνωρίζει η ιατρική επιστήμη. Τόνισαν δε ότι κατέγραψαν με εξαιρετική ανάλυση, τον τρόπο με τον οποίο αυτά

ανθρώπων που θα πρέπει να ελέγχονται τακτικά για καρκίνο του παγκρέατος και συγκεκριμένα όσοι έχουν οικογενειακό ιστορικό, κληρονομική παγκρεατίτιδα ή κληρονομικά σύνδρομα που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Οι εξετάσεις που διενεργούνται για τον σκοπό αυτό είναι η αξονική τομογραφία, η μαγνητική τομογραφία, το ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα και κάποιες εξειδικευμένες αιματολογικές εξετάσεις. Εάν ανιχνευθεί όγκος, η θεραπεία εξαρτάται από το σημείο που έχει αναπτυχθεί, τον τύπο του καρκίνου, τη γενική υγεία του ασθενή, τον βαθμό και το στάδιό του. Εάν βρίσκεται μόνο στο πάγκρεας ή έχει αναπτυχθεί ακριβώς έξω από αυτό, όπως

Ο τύπος της χειρουργικής επέμβασης εξαρτάται από τη θέση και τον τύπο του όγκου. Σχεδόν πάντα πραγματοποιείται με ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές, λαπαροσκοπικής ή ρομποτικής χειρουργικής, οι οποίες προσφέρουν στον ασθενή ταχύτερη ανάρρωση. Οι επεμβάσεις για την αντιμετώπιση του καρκίνου του παγκρέατος είναι πολύωρες, σύνθετες και έχουν υψηλό βαθμό δυσκολίας. Γι’ αυτό θα πρέπει να γίνονται μόνο από χειρουργούς που ειδικεύονται σε αυτές και έχουν να επιδείξουν υψηλά ποσοστά επιτυχίας», καταλήγει ο πρώην Πρόεδρος της Διεθνούς Εταιρείας Χειρουργών των Ενδοκρινών Αδένων Καθηγητής Δημήτρης Λινός.

ευΖΗΝ 25

καρκινος:

ΠρολΗψΗ, ΠροωρΗ ΑνιχνεΥςΗ, θερΑΠειΑ, ΑΠοκΑτΑςτΑςΗ

Ο καρκίνος είναι η δεύτερη κύρια αιτία θανάτου παγκοσμίως

Γράφει η Ιωάννα φωστηροπούλου BSc, MSc, PhD, Επισκέπτρια Υγείας της 4ης ΥΠΕ

Ο

ι κυριότερες μορφές καρκίνου στις γυναίκες είναι ο καρκίνος του μαστού, του παχέος εντέρου, του πνεύμονα, της ουροδόχου κύστεως και του παγκρέατος, ενώ εξίσου υψηλά ποσοστά παρουσιάζει και ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας. Η πανδημία Covid-19 για 3η δυστυχώς συνεχή χρονιά, έχει επηρεάσει σημαντικά τους καρκινοπαθείς λόγω αναβολής του προσυμπτωματικού τους ελέγχου καθώς και των καθυστερήσεων και των τροποποιήσεων στις θεραπείες τους. Πρέπει να εστιάσουμε στους πυλώνες αντιμετώπισης αυτής της μεγάλης ομάδας ασθενειών που τις ονομάζουμε όλες μαζί καρκίνο και ας είμαστε ενεργοί σε κάθε βήμα. Οι πυλώνες είναι: Πρόληψη, πρόωρη ανίχνευση, θεραπεία, αποκατάσταση 1ος Πυλώνας: Πρόληψη Η πρόληψη αφορά τόσο το άτομο, όσο και το κοινωνικό σύνολο και αποτελει τόσο προσωπική επιλογή όσο και δημόσια κοινωνική πολιτική. Η διακοπή του καπνίσματος σε προσωπικό επίπεδο αλλά και η απαγόρευση του σε δημόσιους χώρους

26 ευΖΗΝ

είναι μέτρο πρόληψης καθώς το κάπνισμά συνδέεται άμεσα με τον καρκίνο του πνεύμονα, του προστάτη και της ουροδόχου κύστεως τόσο σε γυναίκες όσο και σε άνδρες. Η κατανάλωση μιας ισορροπημένης δίαιτας πλούσιας σε φυτικές ίνες, ιχνοστοιχεία και βιταμίνες και φτωχή σε κορεσμένα λιπαρά και νιτρικά άλατα προστατεύει από τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Η ήπια σωματική άσκηση σε καθημερινό επίπεδο, βοηθάει στον έλεγχο του στρες, σημαντικού πυροδοτικού παράγοντα στην εμφάνιση την εξάπλωση και την πρόγνωση του καρκίνου. Ο έγκαιρος και έγκυρος εμβολιασμός με αντικαρκινικά εμβόλια (HPV, HBV) προστατεύει από τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων που ενοχοποιείται άμεσα για καρκίνους των γυναικείων γεννητικών οργάνων και του μαστού ενώ στον ιό της Ηπατίτιδας Β και τη χρόνια φλεγμονή που προκαλεί στο ήπαρ οφείλονται πάνω από το 50% των καρκίνων του ήπατος.

2ος Πυλώνας: Πρόωρη ανίχνευση Για κάθε μια από τις συχνότερα εμφανιζόμενες μορφές καρκίνου στην Ελλάδα υπάρχουν απλές και δωρεάν εξετάσεις που μπορούμε όλοι μας να κάνουμε. Για τον καρκίνο του μαστού για τις γυναίκες 39-49 ετών μαστογραφία και υπερηχογραφική εκτίμηση κάθε 2 έτη ενώ από 50 ετών και άνω κάθε έτος. Έχει θεσπιστεί και ετήσια άδεια μίας ημέρας στα πλαίσια κοινωνικής πολιτικής για τις εργαζόμενες. Για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας για τις γυναίκες 21 ετών και άνω ετήσιος έλεγχος pap test. Για τον καρκίνο του παχέος εντέρου, εξέταση ανίχνευσης αιμοσφαιρίνης κάθε έτος για άνδρες και γυναίκες 50-75 ετών ή κολονοσκόπηση κάθε 5 έτη. Για τον καρκίνο του προστάτη σε άνδρες 55-75 ετών ετήσια ουρολογική εξέταση και εξέταση PSA εάν είναι πάνω από 2,5ng/ml ή ανά 2 έτη εάν είναι κάτω από 2,5ng/ml.

Πληροφορίες μπορούμε εύκολα να πάρουμε και από ένα ΚΕΠ Υγείας και κυρίως από επαγγελματίες της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας όπως οι Επισκέπτες Υγείας.

3ος Πυλώνας: Θεραπεία Αν και οι περισσότεροι νομίζουμε ότι λίγα περιθώρια παρέμβασης έχει ο ασθενής στην θεραπεία του, η πλειοψηφία των σχετικών ερευνών δείχνει ότι η διατήρηση ενός επιπέδου φυσικής δραστηριότητας και υγιεινής δίαιτας συμβάλει και στην διατήρηση της μυϊκής μάζας και της φυσικής σωματικής εικόνας του ασθενή αλλά και στην ψυχική του υγεία καθώς αυξάνει τις ορμόνες της ευτυχίας και συμβάλει στην καταπολέμηση της κατάθλιψης που είναι συνοδός νόσος σε πολλές περιπτώσεις.

4ος Πυλώνας: Αποκατάσταση Ο καρκίνος είναι στην πλειοψηφία του πλέον στον δυτικό κόσμο μια χρόνια νόσος με εξάρσεις και υφέσεις και σε σπάνιες περιπτώσεις μια θανατική καταδίκη. Είναι αντιμετωπίσιμος και ιάσιμος και αν τον θέσουμε στο απόκεντρο της ύπαρξης μας, θα μπορέσουμε να ζήσουμε πολλά χαρούμενα και δημιουργικά χρόνια με αυτόν. Σε κάθε περίπτωση είναι δική μας επιλογή, όσο και πρόοδος της επιστήμης, η ζωή με καρκίνο ή χωρίς αυτόν. Κάθε χρόνο, (στις 4 Φεβρουαρίου), η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου εστιάζει την παγκόσμια προσοχή στον καρκίνο και στην πρόληψη, τη διάγνωση και τη θεραπεία του, αναγνωρίζοντας τη δέσμευση των οργανισμών, των κοινοτήτων και των ατόμων να μειώσουν τον παγκόσμιο αντίκτυπο της νόσου. Ο καρκίνος είναι η δεύτερη κύρια αιτία θανάτου παγκοσμίως Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ο καρκίνος είναι μια μεγάλη ομάδα ασθενειών που μπορούν να ξεκινήσουν σχεδόν σε οποιοδήποτε

όργανο ή ιστό του σώματος όταν τα ανώμαλα κύτταρα αναπτύσσονται ανεξέλεγκτα, υπερβαίνουν τα συνήθη όριά τους για να εισβάλουν σε παρακείμενα μέρη του σώματος ή / και να εξαπλωθούν σε άλλα όργανα. Η τελευταία διαδικασία ονομάζεται μετάσταση και αποτελεί σημαντική αιτία θανάτου από καρκίνο. Ένα νεοπλάσμα και κακοήθης όγκος είναι άλλα κοινά ονόματα για τον καρκίνο. Ο καρκίνος είναι η δεύτερη κύρια αιτία θανάτου παγκοσμίως, αντιπροσωπεύοντας περίπου 9,6

του θυρεοειδούς είναι οι πιο συνηθισμένοι μεταξύ των γυναικών. Το βάρος του καρκίνου συνεχίζει να αυξάνεται παγκοσμίως, ασκώντας τεράστια σωματική, συναισθηματική και οικονομική πίεση σε άτομα, οικογένειες, κοινότητες και υγεία είναι προετοιμασμένοι να διαχειριστούν αυτό το βάρος και μεγάλος αριθμός καρκινοπαθών παγκοσμίως δεν έχουν πρόσβαση σε έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία ποιότητας. Σε χώρες όπου τα συστήματα υγείας είναι ισχυρά, τα ποσοστά επιβίωσης

παγκρέατος για τους άντρες ενώ εξίσου υψηλά ποσοστά παρουσιάζει και ο καρκίνος του ήπατος. Για τις γυναίκες οι κυριότερες μορφές είναι ο καρκίνος του μαστού, του παχέος εντέρου του πνεύμονα, της ουροδόχου κύστεως και του παγκρέατος, ενώ εξίσου υψηλά ποσοστά παρουσιάζει και ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας. Σύμφωνα λοιπόν με την αρμόδια υπηρεσία που καταγράφει και μελετά τον καρκίνο στην Ελλάδα, για τα 10 εκατομμύρια 500 χιλιάδες που είμαστε, έχουμε 64.500 περίπου νέες διαγνώσεις

εκατομμύρια θανάτους, ή έναν στους έξι θανάτους, το 2018. Ο καρκίνος του πνεύμονα, του προστάτη, του παχέος εντέρου, του στομάχου και του ήπατος είναι οι πιο συνηθισμένοι τύποι καρκίνου στους άνδρες, ενώ ο καρκίνος του μαστού, του παχέος εντέρου, του πνεύμονα, του τραχήλου της μήτρας και

πολλών τύπων καρκίνων βελτιώνονται χάρη στην προσιτή έγκαιρη ανίχνευση, την ποιοτική θεραπεία και τη φροντίδα επιβίωσης. Στην Ελλάδα, οι κύριες μορφές που διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο είναι καρκίνος του πνεύμονα, του προστάτη, της χοληδόχου κύστεος και του

το χρόνο από τις οποίες οι μισές καταλήγουν. Με έναν πρόχειρο υπολογισμό περίπου 240.000 άτομα κάθε χρόνο επηρεάζονται άμεσα ή έμμεσα από τις νέες αυτές διαγνώσεις σε κάθε επίπεδο της ζωής τους οικονομικό, προσωπικό, οικογενειακό, επαγγελματικό.

Αναφορές 1.https://osha.europa.eu/el/highlights/world-cancer-day-2021-preventing-cancer-risks-work 2.https://www.who.int/health-topics/cancer#tab=tab_1 3.https://gco.iarc.fr/today/data/factsheets/populations/300-greece-fact-sheets.pdf 4.https://ec.europa.eu/health/system/files/2021-02/eu_cancer-plan_el_0.pdf 5.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8191131/pdf/13027_2021_Article_366.pdf 6. Catching viral breast cancer, Lawson and Glenn Infectious Agents and Cancer (2021) 16:37, https://doi.org/10.1186/s13027-021-00366-3

ευΖΗΝ 27

μεταμοςχευςη

δωρο ΖωΗς ςτον ςΥνΑνθρωΠο

Η

ιδέα της Δωρεάς Οργάνων και Ιστών αποτελεί την ύψιστη μορφή εθελοντική ς προσφοράς και αλτρουισμού, καθώς και τη βασική προϋπόθεση για την πραγματοποίηση του ιατρικού θαύματος της Μεταμόσχευσης. Σήμερα η μεταμόσχευση αποτελεί τη μόνη θεραπευτική λύση για την τελικού σταδίου ανεπάρκεια καρδιάς, ήπατος και πνεύμονα και την πιο αποτελεσματική λύση για την τελικού σταδίου νεφρική ανεπάρκεια. Η Δωρεά Οργάνων και Ιστών αφορά την προσφορά των οργάνων προς μεταμόσχευση από έναν συνάνθρωπό μας (δότης) που δεν είναι πια στη ζωή. Από έναν δότη, μπορούν να σωθούν έως και 8 ασθενείς που χρήζουν μεταμόσχευσης οργάνων και να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής ή ακόμη και να σωθούν έως και 100 ασθενείς μέσω της Δωρεάς Ιστών. Η ιδιαιτερότητα των μεταμοσχεύσεων οφείλεται στο γεγονός ότι η ανάπτυξη και η διάδοσή τους, δεν εξαρτάται

28 ευΖΗΝ

μόνο από την επιστημονική & τεχνολογική πρόοδο, αλλά κυρίως από την ευαισθητοποίηση και συμμετοχή των κοινωνικών φορέων & όλου του κοινωνικού συνόλου. Το σπουδαιότερο παράγοντα στην εξέλιξη των μεταμοσχεύσεων αποτελεί η ύπαρξη ή όχι κατάλληλων και επαρκών μοσχευμάτων. Η έλλειψη μοσχευμάτων και ο διαρκώς αυξανόμενος αριθμός ασθενών που χρήζουν μεταμόσχευσης, δυστυχώς διευρύνεται συνεχώς και μάλιστα σε παγκόσμιο επίπεδο. Πέρα από τις σημαντικές επιστημονικές εξελίξεις οι οποίες αφορούν τις μεταμοσχεύσεις και την πρόοδο που σημειώνεται στον οργανωτικό τομέα, η αναγκαία και βασική προϋπόθεση για την πραγματοποίηση μιας μεταμόσχευσης, η οποία αποτελεί ΔΩΡΟ ΖΩΗΣ για χιλιάδες ασθενείς συνανθρώπους μας, παραμένει μόνο μία: Η υιοθέτηση και η διάδοση της ΙΔΕΑΣ ΤΗΣ ΔΩΡΕΑ ΟΡΓΑΝΩΝ ΚΑΙ ΙΣΤΩΝ. μια πράξη η οποία βασίζεται στην ανιδιοτέλεια, τον ανθρωπισμό και την αγάπη για τον πάσχοντα συνάνθρωπο.

ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΟΤΙ:

Από έναν δότη, μπορούν να σωθούν έως και οκτώ ασθενείς • Η πιθανότητα να χρειαστούμε εμείς οι ίδιοι, κάποια στιγμή της ζωής μας, ένα μόσχευμα είναι πολύ μεγαλύτερη από την πιθανότητα να δωρίσουμε τα όργανα μας μετά θάνατον; • Η Δωρεά Οργάνων πραγματοποιείται μόνο από εγκεφαλικά νεκρούς ασθενείς που νοσηλεύονται σε Μονάδες εντατικής Θεραπείας; Ο εγκεφαλικός θάνατος είναι μη αναστρέψιμη κατάσταση που ισοδυναμεί με τον θάνατο και δεν έχει καμία σχέση με τις χρόνιες φυτικές καταστάσεις.

• Ο εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων (Ε.Ο.Μ.) είναι ο επίσημος κρατικός φορέας του Υπουργείου Υγείας που διαμεσολαβεί, ελέγχει και συντονίζει όλες τις σχετικές διαδικασίες από τη Δωρεά έως τη Μεταμόσχευση; • Τα όργανα από πολλούς δυνητικούς δότες δεν αξιοποιούνται προς μεταμόσχευση επειδή δεν είχαν συζητήσει ποτέ εν ζωή με την οικογένειά τους τη θετική τους στάση απέναντι στη Δωρεά Οργάνων; Εκείνο που προηγείται της μεταμόσχευσης είναι το ανθρώπινο μεγαλείο, καθώς την ώρα της μεγαλύτερης οδύνης για την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, κάποιος με μόνο του κίνητρο την αγάπη, τον αλτρουϊσμό και την γενναιοδωρία του, αποφασίζει, υπερβαίνοντας τον μεγαλύτερο πόνο, να γεφυρώσει την ζωή με το θάνατο. Αυτό σημαίνει στην πράξη η ΙΔΕΑ ΤΗΣ ΔΩΡΕΑΣ ΟΡΓΑΝΩΝ. Πληροφορίες: Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων (Ε.Ο.Μ.) Πληροφορίες τετραψήφιο τηλέφωνο: 1147 τηλεφωνικό Κέντρο: 213 2027000, Fax: 210 6475818 e-mail: info@eom.gr

ελΑχιςτΑ εΠεμΒΑτικες χειροΥργικες θερΑΠειες γιΑ τΗν κΑλοΗθΗ ΥΠερΠλΑςιΑ τοΥ ΠροςτΑτΗ-REZUM

ευάγγελος Ι. Γιασλακιώτης Χειρούργος Ουρολόγος Ειδικευθείς στην Α’ Πανεπιστημιακή Ουρολογική κλινική Αθηνών «ΛΑΪΚΟ» Νοσοκομείο vagyasla@gmail.com

Ο

επιπολασμός της καλοήθους υπερτροφίας του προστάτη (ΚΥΠ) που προκαλεί ενοχλητικά συμπτώματα του κατώτερου ουροποιητικού συστήματος αυξάνεται με τη γήρανση του πληθυσμού μας. Υπολογίζεται πως το 90% των ανδρών από 45 -80 ετών εμφανίζει κάποιο ενοχλητικό σύμπτωμα κατωτέρου ουροποιητικού. Οι ελάχιστα επεμβατικές χειρουργικές θεραπείες ( ΕΕΧΘ ) έχουν αναπτυχθεί ως εναλλακτική ενδιάμεση επιλογή στη θεραπεία της ΚΥΠ με στόχο τη μείωση της επεμβατικότητας των παρεμβάσεων. Αυτές οι θεραπείες στοχεύουν επίσης στη μείωση της νοσηρότητας και της δυσλειτουργίας που σχετίζονται με επεμβατικές χειρουργικές μεθόδους. Υπάρχουν πολλές επιλογές θεραπείας σε αυτήν την ομάδα, συμπεριλαμβανομένων μηχανικών και θερμοκαταστροφικών τεχνικών. Οι αναδυόμενες θεραπείες που χρησιμοποιούν διαφορετικές τεχνολογίες κυμαίνονται από τις καθιερωμένες έως τις πειραματικές. Ενδεικτικά αναφέρονται οι ακόλουθες τεχνικές: διουρηθρική τομή προστάτη, διουρηθρική θεραπεία με μικροκύματα, διουρηθρική εξάχνωση του προστάτη, Urolift, Ενδοπροστατικές ενέσεις διαφόρων ουσιών (αιθανόλης,PRX-302, NX-1207, botulinum toxin A κ.ά. ). Από τις πιο καινοτόμες και αποτελεσματικές μεθόδους

είναι η υδροεκτομή ( Aquabeam ®, Procept BioRobotics) και η Rezum. Η θεραπεία Rezum εφαρμόζεται στις Ηνωμένες Πολιτείες εδώ και 5 χρόνια με έγκριση από το FDA έχοντας πολύ καλά αποτελέσματα. Τελευταία εφαρμόζεται και στην χώρα μας .Το Rezum (NxThera, Inc., Maple Grove, MN, Η.Π.Α.) είναι μια τεχνική που βασίζεται στους υδρατμούς για την παροχή ενέργειας. Ο ατμός χορηγείται διουρηθρικά με ειδική συσκευή κατά τη διάρκεια της κυστεοσκόπησης, η οποία συχνά εκτελείται υπό τοπική αναισθησία ίσως και με ήπια ενδοφλέβια καταστολή ( μέθη). Το σύστημα Rezum λειτουργεί επίσης χωρίς να δημιουργεί μια ευδιάκριτη θερμική διαβάθμιση, μειώνοντας τον κίνδυνο τραυματισμού των γύρω ιστών από τη θερμότητα που διαχέεται. Εφαρμόζεται σε προστάτες με μέγεθος από 30 έως 80 ml χωρίς τομές, χωρίς γενική αναισθησία, επιτρέπει στον

ασθενή να επανέλθει στο σπίτι του την ίδια ημέρα, διατηρώντας ανέπαφη τη λειτουργία της στύσης και βελτιώνοντας την ούρηση. Αν και οι περισσότεροι ασθενείς αρχίζουν να διαπιστώνουν μείωση των συμπτωμάτων τους ήδη από τις πρώτες δύο εβδομάδες, το μέγιστο αποτέλεσμα της θεραπείας φαίνεται εντός τριών μηνών. Μετά τη διαδικασία χορηγείται αντιβίωση, ενώ ο γιατρός ενδέχεται να προτείνει και τη χρήση καθετήρα για μερικές ημέρες. Πρέπει να σημειωθεί πως ακόμη παγκοσμίως o «χρυσός» κανόνας στην χειρουργική θεραπεία της υπερπλασίας του προστάτη είναι η διουρηθρική εκτομή του προστάτη ( TURP, TURis ) και η απλή προστατεκτομή. Πιο ώριμα δεδομένα θα βοηθήσουν στην εξακρίβωση του ρόλου & της θέσης των διαφόρων ελάχιστα επεμβατικών μεθόδων στην εξελισσόμενη θεραπευτική αναζήτηση της ΚΥΠ.

ευΖΗΝ 29

Κωνσταντίνος Αρ. Μαραβέγιας Γενικού Χειρουργού Επιστημονικού Διευθυντή ΆΝΑΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ

λεμφΑδενΑς φροΥρος με ρΑδιοςΗμΑνςΗ ςτΗν ΑνΑςςΑ γενικΗ κλινικΗ

Τ

α τελευταία χρόνια, η βιοψία του λεμφαδένα φρουρού αποτελεί μια από τις σημαντικότερες εξελίξεις στη Χειρουργική Ογκολογία. Ο φρουρός λεμφαδένας είναι ο πρώτος επιχώριος λεμφαδένας ο οποίος δέχεται όλα τα κύτταρα άρα και τα καρκινικά κύτταρα στις περιπτώσεις κακοηθών όγκων περνούν πάντα και φιλτράρονται σ'αυτόν τον πρώτο λεμφαδένα. Υπάρχουν συγκεκριμένοι τύποι καρκίνων όπως το κακόηθες μελάνωμα και ο καρκίνος του μαστού, οι οποίοι χαρακτηρίζονται από το λεγόμενο λεμφοτροπισμό, δηλαδή παρουσιάζουν μεγαλύτερη ευχέρεια διασποράς μέσα από τα λεμφικά αγγεία. Για παράδειγμα, οι λεμφαδένες της μασχάλης, στον καρκίνο του μαστού, αφαιρούνται με σκοπό να δούμε αν ο όγκος έχει ξεφύγει από το μαστό προκαλώντας λεμφαδενική μετάσταση, πράγμα που αλλάζει τη σταδιοποίηση, τη θεραπευτική στρατηγική και τελικά την πρόγνωση. Παλαιότερα, ο χειρουργός ήταν αναγκασμένος να εξαιρεί πάντα όλους τους λεμφαδένες, γιατί δεν υπήρχε

30 ευΖΗΝ

τρόπος να διαχωριστεί αν είχαν προσβληθεί από μετάσταση ή όχι. Η βιοψία του φρουρού λεμφαδένα είναι μία ελάχιστα επεμβατική μέθοδος που μας επιτρέπει να μάθουμε εάν υπάρχει έστω και μία μικρή μετάσταση στην μασχάλη και να γίνει σταδιοποίηση του καρκίνου χωρίς να απαιτείται

λεμφαδενικός καθαρισμός. Η μέθοδος αυτή εγκαινιάστηκε το 1990 στην Αμερική και σήμερα αποτελεί μέθοδο ρουτίνας στις μονάδες μαστού σε ολόκληρο τον κόσμο. Εάν ο λεμφαδένας φρουρός έχει μετάσταση από καρκινικά κύτταρα τότε θα πρέπει να αφαιρεθούν χειρουργικά όλοι οι λεμφαδένες της μασχάλης. Εάν όμως δεν έχει υποστεί διήθηση τότε δεν χρειάζεται λεμφαδενικός καθαρισμός της μασχάλης, το χειρουργείο είναι μικρότερης έκτασης και η ανάρρωση και ποιότητα ζωής των ασθενών πολύ καλύτερη. Με αυτή τη μέθοδο η ασθενής μπορεί να γλιτώσει μία πολύ σοβαρή επέμβαση, η οποία πολλές φορές μπορεί να έχει σοβαρές παρενέργειες, όπως ο σχηματισμός λεμφοιδήματος ή ακόμη και κάποιου είδους δυσλειτουργία του άνω άκρου. Η μέθοδος του λεμφαδένα φρουρού θα πρέπει να εφαρμόζεται σε όλες τις ασθενείς οι οποίες κλινικά δεν έχουν ψηλαφητούς λεμφαδένες.

κΑλοHθεις Oγκοι τοΥ εγκεφaλοΥ διaγνωςΗ κΑι θερΑΠεIa οστό από το οποίο εξορμάτε προσφέρει και την πλήρη ίαση. Η θεραπεία τους διαφέρει αναλόγως της εντόπισης του μηνιγγιώματος. Είναι κατεξοχήν χειρουργική πάθηση που αποσκοπεί στην πλήρη αφαίρεση του μηνιγγιώματος

Μπρίζας Στέργιος, MD Νευροχειρουργός Διευθυντής Β΄ Νευροχειρουργικής κλινικής, ΙΑΣΩ Θεσσαλίας

Ο

κύριος αντιπρόσωπος των καλοήθων όγκων του εγκεφάλου είναι τα μηνιγγιώματα σε ποσοστό 20% και εμφάνιση τους κυρίως παροοβελιαία αλλά και σε οποιοδήποτε σημείο του εγκεφάλου. Προέρχονται από κύτταρα της αραχνοειδής μήνιγγας και ως πιθανές αιτίες εμφάνισης τους είναι οι κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, οι ορμονικές διαταραχές κ.α. χωρίς να υπάρχει σαφής συσχέτιση. Συνήθως λαμβάνουν μεγάλο μέγεθος, λόγω ότι αναπτύσσονται αργά, μέχρι να εμφανίσουν συμπτώματα όπως είναι οι επιληπτικές κρίσεις, επίμονη κεφαλαλγία ή αναλόγως του σημείου εντόπισης τους, συμπτώματα από την πίεση του εγκεφαλικού παρεγχύματος. Το μέγεθος και η θέση ανάπτυξης του μηνιγγίωματος έχει πολύ σημαντικό ρόλο τόσο στην εξέλιξη τους όσο και στην αντιμετώπισής τους. Διακρίνονται στα μηνιγγιώματα της κυρτότητας, της μέσης γραμμής, της βάσεως κρανίου και τα ενδοκοιλιακά. Ταξινομούνται σε τρεις βαθμούς αναλόγως την βιολογική τους συμπεριφοράς σε τυπικό Grade I που αποτελεί και την πλειονότητα των μηνιγγιωμάτων, το άτυπο Grade II και το αναπλαστικό Grade III. Ο βαθμός βιολογικής συμπεριφοράς των μηνιγγιωμάτων έχει άμεση συσχέτιση με το ποσοστό επανεμφάνισης (τοπικής υποτροπής) 9%, 29% και 50% αντίστοιχα. Το ποσοστό επανεμφάνισης διαφέρει φυσικά και αναλόγως του ποσοστού (πλήρης ή μερικής) αφαίρεσης του μηνιγγιώματος (Simpson grading system I έως V). Η ολική αφαίρεση του μηνιγγιώματος μαζί με την μήνιγγα ή το

Ευμεγέθης Μηνιγγίωμα εγκεφάλου

(Simpson grade I) και ουσιαστικά στην πλήρη ίαση. Παράγοντες όπως: η εντόπιση μηνιγγιωμάτων σε δύσκολα προσβάσιμη χειρουργικά θέση, σε ασθενής με βεβαρυμμένο ιατρικό ιστορικό, μηνιγγιώμα μικρού μεγέθους, σε περιπτώσεις πολλαπλών μηνιγγιωμάτων και σε μηνιγγιώματα που δεν προκαλούν σημαντικά συμπτώματα τότε επιλέγετε η παρακολούθηση της εξέλιξής τους. Η ακτινοθεραπεία (γ-Knife) εφαρμόζεται μόνο σε περιπτώσεις μηνιγγιώματος που δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί χειρουργικά (για όλους τους παραπάνω λόγους) ή σε βαθμό βιολογικής συμπεριφοράς grade III (υποτροπή) και αποσκοπεί στην επιβράδυνση της εξέλιξής τους. Σε περίπτωση υποτροπής της εξεργασίας η πρώτη αντιμετώπιση εξακολουθεί να είναι χειρουργική. Η χειρουργική αντιμετώπισή του μηνιγγιώματος έχει τριπλό στόχο: α) την πλήρη αφαίρεση άρα και την ίαση β) την ακεραιότητα του εγκεφαλικού παρεγχύματος ή αποκατάσταση του νευρολογικού ελλείματος και γ) την ιστοπαθολογική εξέταση του για τον προσδιορισμό της βιολογικής συμπεριφοράς του μηνιγγιώματος. Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι εφικτή η πλήρη αφαίρεση της εξεργασίας που σημαίνει και πλήρη ίαση. Εναλλακτικά εφαρμόζεται η ακτινοχειρουργική αλλά υπό ορισμένες προυποθέσεις και ενδείξεις.

Πλήρης αφαίρεση του μηνιγγιώματος

Τα νευρινώματα (ακουστικά νευρινώματα) εμφανίζονται κυρίως στον όπισθιο κρανιακό βόθρο - γέφυροπαραγκεφαλιδική γωνία. Πρόκειται για καλοήθη όγκο του εγκεφάλου που εξορμάτε από το ακου-

στικό νεύρο και με χαρακτηριστική τριάδα συμπτωμάτων: απώλεια ακουστικής οξύτητας, εμβοές και αστάθεια βάδισης. Υπάρχουν περιπτώσεις με διαταραχές της λειτουργίας του προσωπικού νεύρου, λόγω γειτνίασης του με την εξεργασία όπως επίσης και των κατωτέρων εγκεφαλικών συζυγιών, όταν αυξηθεί σε μέγεθος. Η αντιμετώπιση είναι χειρουργική και έχει τριπλό στόχο: α) την διατήρηση της υπολειπόμενης ακοής και β) την ακεραιότητα του προσωπικού νεύρου και φυσικά γ)την πλήρη αφαίρεση. Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι εφικτή η πλήρη αφαίρεση της εξεργασίας που σημαίνει και πλήρη ίαση. Εναλλακτικά εφαρμόζεται η ακτινοχειρουργική αλλά υπό ορισμένες προυποθέσεις και ενδείξεις. Η χειρουργική θεραπεία των καλοήθων όγκων του εγκεφάλου (μηνιγγίωμα - νευρίνωμα) έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια, λόγω της ανάπτυξης της τεχνολογίας, και έχει γίνει ασφαλής και ταυτόχρονα προσφέρει την πλήρη αφαίρεση της εξεργασίας - ίαση. Με την χρησιμοποίηση της νευροπλοήγησης, της χαρτογράφησης του εγκεφάλου, τα σωματοαισθητικά και κινητικά προκλητά δυναμικά, το νευροχειρουργικό μικροσκόπιο, και την εφαρμογή μικροχειρουργικών τεχνικών συνήθως ο ασθενής δεν χρειάζεται παραμονή σε μονάδα εντατικής νοσηλείας μετεγχειρητικά καθώς επιστρέφει στον θάλαμό του την ίδια ημέρα της χει-

Ευμεγέθης ακουστικό νευρίνωμα

Πλήρης αφαίρεση του ακουστικού νευρινώματος

ρουργικής επέμβασης. Η κινητοποίηση του ασθενούς γίνεται εντός 24ώρου και επιστρέφει στην οικία του περιπατητικός μετά από ολιγοήμερη νοσηλεία (συνήθως 3- 4 ημερών). Μετεγχειρητικά ο ασθενής δεν χρειάζεται καμία συμπληρωματική θεραπεία και ο επανέλεγχος γίνεται με την διενέργεια μαγνητικής τομογραφίας σε τακτά χρονικά διαστήματα. Η πλήρης αφαίρεση των καλοήθων όγκων και χωρίς κανένα νευρολογικό έλλειμμα είναι πλέον εφικτό προσφέροντας στον ασθενή καλύτερη ποιότητα ζωής και πλήρη ίαση της νόσου. Η έγκαιρη αντιμετώπισή τους αποτελεί κύριο παράγοντα στην πλήρη αποκατάσταση της υγείας του ασθενούς.

ευΖΗΝ 31

Η ΠΑρΑΠλΗροφορΗςΗ γιΑ τΑ εμΒολιΑ κΑι τις ΑνεΠιθΥμΗτες ενεργειες Μύθοι εναντίον γεγονότων, με αφορμή το εμβόλιο της COVID-19

Π

ολλοί άνθρωποι είναι ενθουσιασμένοι που δημιουργήθηκαν εμβόλια ως το πρώτο βήμα για τη διαχείριση της εξάπλωσης του κοροναϊού. Δυστυχώς, υπήρξε και υπάρχει μεγάλη παραπληροφόρηση σχετικά με τα εμβόλια και την ανάπτυξή τους και την αντιμετώπιση των συχνών ήπιων ανεπιθύμητων ενεργειών τους. Είναι σημαντικό να διαχωρίσουμε τους μύθους από τα γεγονότα. Μύθος: Δεν πρέπει να κάνουμε χρήση παρακεταμόλης ή ιβουπροφαίνης για την αντιμετώπιση των ήπιων ανεπιθύμητων ενεργειών. Γεγονός: Τα αναλγητικά και τα ΜΣΑΦ όπως η ιβουπροφαίνη (Nurofen) μπορούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τις συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες του εμβολίου κατά της COVID-19, σύμφωνα με τις οδηγίες από όλους τους οργανισμούς υγείας όπως το CDC των ΗΠΑ, τον NHS του Η.Β. την Επιτροπή Εμβολιασμού της χώρας μας, και την Ελληνική Εταιρεία Έρευνας και Εκπαίδευσης στην ΠΦΥ.

32 ευΖΗΝ

Του Δημήτρη Κούβελα, Καθηγητή Φαρμακολογίας - Κλινικής Φαρμακολογίας Ιατρική Σχολή, ΑΠΘ

Μύθος: Τα Μη Στεροειδή Αντιφλεγμονώδη Φάρμακα (ΜΣΑΦ) για την ανακούφιση από τις ανεπιθύμητες ενέργειες, πιθανόν να μειώνουν την ανοσολογική απόκριση στο εμβόλιο. Γεγονός: Η λανθασμένη εντύπωση ότι τα αντιπυρετικά /ΜΣΑΦ είναι πιθανόν να μειώνουν την ανοσολογική απόκριση στο εμβόλιο ξεκίνησε σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά τη διαθεσιμότητα των εμβολίων COVID19, με τη δημοσίευση κάποιων μελετών που ισχυρίστηκαν ότι η ιβουπροφαίνη και η παρακεταμόλη θα μπορούσαν να κάνουν το εμβόλιο COVID-19 λιγότερο αποτελεσματικό. Αυτό συζητηθηκε σαν ενδεχόμενο γιατί το ανοσοποιητικό σύστημα ανταποκρίνεται στα εμβόλια μέσω μιας διαδικασίας που ονομάζεται «ελεγχόμενη φλεγμονή». Ωστόσο, οι κλινικές δοκιμές που διεξήχθησαν για να αποδείξουν την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των εμβολίων COVID-19 προσφέρουν σαφή εικόνα. Στους συμμετέχοντες στις μελέτες επετράπη να χρησιμοποιήσουν αντιπυρετικά / ΜΣΑΦ όπως η ιβουπροφαίνη, για τη θεραπεία ήπιων παρενεργειών μετά την ένεση. Αυτό συνέβη στις κλινικές δοκιμές PfizerBioNTech και Moderna, οι οποίες έδειξαν αποτελεσματικότητα άνω του 94%, 3,4 που υποδηλώνουν ότι η χρήση αντιπυρετικών/ΜΣΑΦ, όπως η ιβουπροφαίνη π.χ. Nurofen δεν επηρέασε την ανοσοαπόκριση στο εμβόλιο. Μύθος: Το εμβόλιο κατά της COVID-19 θα αλλάξει το DNA μου. Γεγονός: Τα πρώτα εμβόλια στα οποία χορηγήθηκε άδεια έκτακτης ανάγκης

περιέχουν το messenger RNA (mRNA), το οποίο δίνει εντολή στα κύτταρα να φτιάξουν την «πρωτεΐνη της ακίδας» που βρέθηκε στο νέο κοροναϊό. Όταν το ανοσοποιητικό σύστημα αναγνωρίζει αυτήν την πρωτεΐνη, δημιουργεί μια ανοσοαπόκριση δημιουργώντας αντισώματα διδάσκοντας στον οργανισμό πώς να προστατεύεται από μελλοντικές μολύνσεις. Το mRNA δεν εισέρχεται ποτέ στον πυρήνα του κυττάρου, όπου βρίσκεται το DNA μας (γενετικό υλικό). Το mRNA διασπάται ταχύτατα, αμέσως μετά την μετεγγραφή του. Μύθος: Το εμβόλιο COVID-19 έχει σοβαρές παρενέργειες όπως αλλεργικές αντιδράσεις. Γεγονός: Ορισμένοι συμμετέχοντες στις κλινικές δοκιμές εμβολίου ανέφεραν οι ανεπιθύμητες ενέργειες παρόμοιες με εκείνες που βίωσαν με άλλα εμβόλια, όπως μυϊκό πόνο, ρίγη και κεφαλαλγία. Όταν τα εμβόλια χρησιμοποιήθηκαν στον γενικό πληθυσμό, από τη φαρμακοεπαγρύπνηση αναδύθηκαν σπάνιες μεν, αλλά σοβαρές ανεπιθύμητες δράσεις, όπως θρομβώσεις και φλεγμονές του ενδοθηλίου, αλλά και σπάνιες νευρολογικές παθήσεις, οι οποίες πλέον περιγράφονται στο Φύλλο οδηγιών των προϊόντων. Οι σπάνιες ανεπιθύμητες δεν πρέπει να ωθούν τον πληθυσμό υψηλού κινδύνου να αποφεύγει τον εμβολιασμό του. Μύθος: Το εμβόλιο COVID-19 προκαλεί στειρότητα στις γυναίκες. Γεγονός: Η παραπληροφόρηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης υποδηλώνει ότι το εμβόλιο εκπαιδεύει το σώμα να επιτεθεί στη συγκυτίνη-1, μια πρωτεΐνη στον πλακούντα, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε υπογονιμότητα στις γυναίκες. Η αλήθεια είναι ότι υπάρχει μια αλληλουχία αμινοξέων που μοιράζεται μεταξύ της spike πρωτεΐνης και μιας πρωτεΐνης πλακούντα. Ωστόσο, οι ειδικοί λένε ότι είναι πολύ σύντομη για να προκαλέσει ανοσοαπόκριση και ως εκ τούτου δεν επηρεάζει τη γονιμότητα. Εν τούτοις νεώτερα δεδομένα δείχνουν διαταραχές περιόδου σε νέες γυναίκες και επαναπροσδιορίζεται η πιθανότητα εμφάνισης της συγκεκριμένης απώτερης ανεπιθύμητης δράσης. Μύθος: Έχω ήδη διαγνωστεί με COVID19, επομένως δεν χρειάζεται να κάνω το εμβόλιο. Γεγονός: Εάν είχατε ήδη COVID-19, υπάρχουν ενδείξεις ότι μπορείτε ακόμα να επωφεληθείτε από το εμβόλιο. Προς

το παρόν, οι ειδικοί δεν γνωρίζουν πόσο καιρό κάποιος προστατεύεται από το να αρρωστήσει ξανά μετά την ανάρρωση από την COVID-19. Η ανοσία που αποκτά κάποιος από λοίμωξη, που ονομάζεται φυσική ανοσία, ποικίλλει από άτομο σε άτομο. Μερικά πρώιμα στοιχεία δείχνουν ότι η φυσική ανοσία μπορεί να μην διαρκέσει πολύ και για αυτό έχει προταθεί η επανάληψη ενισχυτικής δόσης. Μύθος: Μόλις λάβω το εμβόλιο COVID-19, δεν χρειάζεται πλέον να φοράω μάσκα. Γεγονός: Η κάλυψη, το πλύσιμο των χεριών και η φυσική απόσταση παραμένουν απαραίτητα στο κοινό έως ότου ένας επαρκής αριθμός ατόμων είναι άνοσοι. Ο εμβολιασμός προφυλάσσει μόνον, ίσως από βαριά νόσηση, όχι όμως από μετάδοση. Για το λόγο αυτό η μάσκα και τα μηχανικά μέτρα είναι επιβεβλημένα σε χώρους συνωστισμού. Μύθος: Μπορείτε να νοσήσετε με COVID-19 από το εμβόλιο. Γεγονός: Δεν μπορείτε να νοσήσετε με COVID-19 από το εμβόλιο επειδή δεν περιέχει ιό. Μύθος: Μόλις λάβω το εμβόλιο, το test μου για COVID-19 θα είναι θετικό. Γεγονός: Επειδή δεν υπάρχει ιός στα εμβόλια, τα εμβόλια δεν θα επηρεάσουν το αποτέλεσμα του test σας. Είναι πιθανό να μολυνθείτε από τον ιό καθώς το εμβόλιο χρειάζεται ένα χρονικό διάστημα για να προστατεύσει πλήρως τον οργανισμό σας. Μύθος: Δεν διατρέχω κίνδυνο για σοβαρές επιπλοκές του COVID-19, οπότε δεν χρειάζομαι το εμβόλιο. Γεγονός: Ανεξάρτητα από τον κίνδυνο, μπορεί να μολυνθείτε από τον ιό και να τη μεταδώσετε σε άλλους, οπότε είναι σημαντικό να εμβολιαστείτε. Όταν το εμβόλιο είναι ευρέως διαθέσιμο, συνιστάται όσο το δυνατόν περισσότεροι ενήλικες να λάβουν το εμβόλιο. Βέβαια όπως σε όλα τα νέα προϊόντα υπάρχει πιθανότητα άγνωστων ανεπιθύμητων και για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα, οπότε η αναφορά με την «κίτρινη κάρτα» αποτελεί τον τρόπο προστασίας του πληθυσμού. Μύθος: Εάν λάβω το εμβόλιο COVID19, διατρέχω μεγαλύτερο κίνδυνο να αρρωστήσω από άλλη ασθένεια. Γεγονός: Δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποδηλώνουν ότι η λήψη του εμβολίου αυξάνει τον κίνδυνο να αρρωστήσετε από άλλη λοίμωξη όπως η γρίπη.

ευΖΗΝ 33

Ποιες οι εΠιΠτωςεις κΑι Η ΑντιμετωΠιςΗ τοΥ «ςΥνδρομοΥ LOng-COvId»

Κωνσταντίνος Χρήστου, MD, Dr. Πνευμονολόγος - Φυματιολόγος Μελέτη Ύπνου - Ιατρείο Διακοπής Καπνίσματος

Π

ρόσφατα (Μάρτιος 2022), η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία εξέδωσε οδηγίες για τη διαγνωστική και θεραπευτική προσέγγιση του Long-Post Covid-19 Συνδρόμου. Από αυτές, για τους ασθενείς και τις οικογένειές τους, ενδιαφέροντες είναι: Ορισμός: Ο όρος «σύνδρομο LongCovid» περιλαμβάνει τα συμπτώματα και σημεία αλλά και τις επιπλοκές (όψιμες ή μακροχρόνιες) που εμμένουν ή εμφανίζονται 4 εβδομάδες μετά τη λοίμωξη με SARS-COV-2.

Tο National Institute for Health and Care Excellence (NICE)(1) προτείνει την ακόλουθη ορολογία για τις φάσεις που έπονται της λοίμωξης από τον ιό SARSCOV-2: 1. Οξεία Covid-19 (Acute Covid-19): αφορά σε σημεία και συμπτώματα έως 4 εβδομάδες 2.

2. Συνεχιζόμενη συμπωματική Covid19 (On going symptomatic Covid19): αφορά σε σημεία και συμπτώματα από 4 έως 12 εβδομάδες 3. Μετά-Covid-19 σύνδρομο (PostCovid-19 syndrome): αφορά σε σημεία και συμπτώματα που αναπτύσσονται κατά τη διάρκεια ή μετά από τη λοίμωξη με Covid19 και συνεχίζουν για περισσότερο από 12 εβδομάδες, χωρίς να μπορούν να αποδοθούν σε εναλλακτική διάγνωση (1).

34 ευΖΗΝ

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι ό όρος long Covid περιλαμβάνει την συνεχιζόμενη συμπωματική Covid-19 και το μετά Covid-19 σύνδρομο. Τα κύρια συμπτώματα και νοσήματα/επιπλοκές του Post-Covid συνδρόμου είναι (κατά συστήματα) (2): 1. Αναπνευστικό: Βήχας/δύσπνοια (ιδίως σε κόπωση), μειωμένη ικανότητα για άσκηση και υποξαιμία (χαμηλός κορεσμός οξυγόνου), που μπορεί να υποκρύπτουν διάμεση πνευμονοπάθεια (με κατά ληξη την πνευμονική ίνωση) ή/και πνευμονική εμβολή.

2. Σχετιζόμενες με το ανώτερο αναπνευστικό και ΩΡΛ: ΑνοσμίαΑγευσία.

3. Καρδιαγγειακό: Αίσθημα παλμών, δύσπνοια και θωρακικό άλγος, που υποκρύπτουν Μυοκαρδίτιδα, μυοκαρδιακή ίνωση, καρδιακή ανεπάρκεια, αρρυθμίες, περικαρδίτιδα, ορθοστατική υπόταση.

4. Νεφρικές: Χρόνια νεφροπάθεια 5. Δερματολογικές: Τριχόπτωση (σε περίπου 20% των ασθενών), Εξάνθημα- κνησμός (πχ κνίδωση) 6. Ρευματολογικές: Αντιδραστική αρθρίτιδα, ινομυαλγία, νοσήματα συνδετικού ιστού 7. Ενδοκρινικές: Εμφάνιση ή επιδείνωση σακχαρώδη διαβήτη, υποθυρεοειδισμός, υποξεία θυρεοειδίτιδα, διαταραχές εμμήνου ρύσης.

8. Νευροψυχιατρικές: Καταβολή δυνάμεων,μυαλγίες, κεφαλαλγία, αδυναμία, γνωσιακές διαταραχές, διαταραχές μνήμης, οσφρητικές / γευστικές διαταραχές, ανησυχία, κατάθλιψη, διαταραχές ύπνου, μετατραυματικό στρες (PTSD).

9. Αγγειακές: Θρομβοεμβολικά επεισόδια (πνευμονική εμβολή, αρτηριακή θρόμβωση, εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση).

10.Ουρολογικές: Ακράτεια, σεξουαλική δυσλειτουργία 11. Γαστρεντερικές: Έχει παρατηρηθεί παρατεταμένη απέκκριση του ιού στα κόπρανα ακόμα και σε ασθενείς με αρνητικό ρινοφαρυγγικό επίχρισμα. Η νόσος μπορεί δυνητικά να μεταβάλει το μικροβίωμα του εντέρου και να οδηγήσει σε εμφάνιση ευκαιριακών λοιμώξεων. Εδώ πρέπει να σημειωθούν και οι γαστρεντερικές επιπλοκές από την άσκοπη και υπερβολική χρήση των αντιβιοτικών φαρμάκων στην αντιμετώπιση ασθενών με Covid-19.

12. Άλλα συμπτώματα: Παρατεταμένη δεκατική πυρετική κίνηση, απώλεια βάρους, έλλειψη βιταμίνης D, αλλεργίες και σύνδρομο ενεργοποίησης μαστοκυττάρων, χρόνια άλγη, επιδείνωση συνοσηροτήτων (όπως η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, το Σύνδρομο Αποφρακτικής Άπνοιας στον Ύπνο, κ.α.)

Έτσι, οι ασθενείς με επιμένοντα συμπτώματα μετά από 3 μήνες, θα πρέπει σαφώς να ξεκινούν το διαγνωστικό έλεγχο από το αναπνευστικό σύστημα και το καρδιαγγειακό σύστημα. Στην περίπτωση που αυτό ο πρώτος έλεγχος από πνευμονολόγους και καρδιολόγους δεν καταλήξει στην επαρκή αιτιολόγηση της συμπτωματολογίας, ο έλεγχος θα πρέπει να συνεχιστεί από πιο εξειδικευμένες ιατρικές ειδικότητες. Υψηλότερη πιθανότητα έντονων συμπτωμάτων, καθώς και χειρότερης ποιότητας ζωής παρατεταμένων για μήνες μετά την νόσο, έχουν ασθενείς που: α) είχαν εισαχθεί στη ΜΕΘ, β) ήταν διασωληνωμένοι, γ) είναι ηλικιωμένοι, δ) είχαν παρατεταμένη νοσηλεία ή ε) τους χορηγήθηκαν υψηλά μείγματα οξυγόνου. Αυτοί οι ασθενείς μπορεί να ωφεληθούν από οργανωμένα προγράμματα φυσιοθεραπείας κινησιοθεραπείας ή/και ολοκληρωμένα προγράμματα καρδιο-αναπνευστικής αποκατάστασης σε εξειδικευμένα κέντρα. Σύνδρομο Αποφρακτικής Άπνοιας στον Ύπνο (ΣΑΑυ) Όσο θα υποχωρούν οι σκληροί δείκτες της πανδημίας Covid-19 (νοσηλεία, διασωλήνωση ή/και θάνατος) τόσο θα

υπάρχει ανάγκη να επιλυθούν χρόνιες νοσογόνες καταστάσεις. Μία από αυτές είναι το ΣΑΑΥ. Συμπτώματα, όπως υπερβολική ημερήσια υπνηλία, μη αναζωογονητικός ύπνος, ανεξήγητη ημερήσια κόπωση, αϋπνία, σε συνδυασμό είτε με αφυπνίσεις κατά τον ύπνο με αίσθημα πνιγμού και ανάγκη για αέρα είτε με αναφορά από το σύντροφο στο κρεββάτι για έντονο ροχαλητό ή/και αναφορά για διακοπές αναπνοής θέτουν την υποψία του ΣΑΑΥ (3) . Η διενέργεια πολυκαταγραφικής μελέτης ύπνου (την οποία διενεργώ στο Βόλο, σε συνεργασία με την κλινική «Η Ελπίς») [θα επιβεβαιώσει τη διάγνωση και τη βαρύτητα του συνδρόμου. Η βάση της θεραπείας εξακολουθεί να είναι η χρήση της αναπνευστικής συσκευής CPAP κατά τον ύπνο, για να αποτραπούν οι, απειλητικές για τη ζωή, επιπλοκές του συνδρόμου, ιδίως σε άτομα με =1) καρδιαγγειακά νοσήματα (αρτηριακή υπέρταση, στεφανιαία νόσος, αρρυθμίες, καρδιακή ανεπάρκεια), 2) μεταβολικά νοσήματα (παχυσαρκία, σακχαρώδης διαβήτης, υποθυρεοειδισμός), 3) νευρο-μυικά νοσήματα (άνοια, αγχώδη συνδρομή) και 4) μεγάλη ηλικία (έκπτωση μυική ισχύος).

Μελέτη ύπνου

Βιβλιογραφία 1. Shah W, Hillman T, Playford ED, Hishmeh L. Managing the long term effects of covid-19: summary of NICE, SIGN, and RCGP rapid guideline. Bmj. 2021;372:n136.

2. Nalbandian, A., Sehgal, K., Gupta, A. et al. Post-acute COVID-19 syndrome. Nat Med 27, 601–615 (2021). https://doi.org/10.1038/s41591-021- 01283-z 3. International Classicication of Sleep Disorders, 3rd Edition, Darien, Illinois, American Academy of Sleep Medicine, 2014

ευΖΗΝ 35

ΘεραπευτικH aςκηςη – ΘεραπευτικH μaλαξη

δYο ΒΑςικa εργΑλεIΑ τοΥ φΥςικοθερΑΠεΥτH

Κούκιος Κ. Βασίλειος Φυσικοθεραπευτής

Δ

ιανύοντας τον τρίτο χρόνο πανδημίας, ερχόμαστε καθημερινά αντιμέτωποι με την έξαρση μυοσκελετικών παθήσεων και συνδρόμων αλλά και με τη γενικότερη έκπτωση της σωματικής μας υγείας. Οι φυσικοθεραπευτές μέσω της θεραπευτικής άσκησης και της θεραπευτικής μάλαξης μπορούν με εύκολο και σωστό τρόπο να δώσουν λύση σε αυτό. Συγκεκριμένα, η θεραπευτική άσκηση είναι η συστηματική, οργανωμένη και προγραμματισμένη εκτέλεση σωματικών κινήσεων ή δραστηριοτήτων με σκοπό την πρόληψη ή αποκατάσταση βλαβών των λειτουργιών ή και των δομών του σώματος. Μέσω της άσκησης το άτομο γίνεται πιο δραστήριο και ενεργό, μειώνεται ο κίνδυνος νοσηρότητας, βελτιώνεται η φυσική του κατάσταση και βελτιστοποιείται η ποιότητα ζωής του. Η θεραπευτική άσκηση αποτελεί το κύριο εργαλείο των φυσικοθεραπευτών, εφαρμόζεται σε όλους τους τομείς της αποκατάστασης, απευθύνεται σε όλους τους κλινικούς πληθυσμούς και αναφέρεται σε όλες τις κλινικές κατευθυντήριες οδηγίες. Η πιο συχνή εφαρμογή της, υπό τη μορφή της κινησιοθεραπείας, είναι στην αποκατάσταση των μυοσκελετικών και

νευρολογικών προβλημάτων. Ωστόσο η θεραπευτική άσκηση αφορά ακόμη: • άτομα με καρδιαγγειακά προβλήματα (καρδιακή ανεπάρκεια, σακχαρώδης διαβήτης), • άτομα με αναπνευστικά προβλήματα (άσθμα, ΧΑΠ, ασθενείς με postCovid συμπτώματα), • άτομα με κλινική παχυσαρκία και άλλα μεταβολικά νοσήματα, • άτομα με ρευματικά νοσήματα, • σε προγράμματα αποκατάστασης ατόμων με καρκίνο,

• σε προγράμματα αποκατάστασης ατόμων με νεφρική ανεπάρκεια, • σε προγράμματα αποκατάστασης ατόμων με γυναικολογικά προβλήματα (πτώση πυελικού εδάφους, ακράτεια ούρων), • σε προγράμματα αποκατάστασης ατόμων με ψυχικά νοσήματα (κατάθλιψη), • σε άτομα τρίτης ηλικίας κυρίως για την πρόληψη πτώσεων και • σε παιδιατρικούς πληθυσμούς ως μέρος πρωτοκόλλων διαχείρισης

πόνου ή προληπτικά κατά το στάδιο της ανάπτυξης (πρόληψη κύφωσης, σκολίωσης και βελτίωση νευρομυικού συντονισμού). Η θεραπευτική μάλαξη έχει πολλές μορφές και γίνεται με διάφορους τρόπους ανάλογα με τις ανάγκες του ατόμου και την παθολογία του. Μια ιδιαίτερη μορφή είναι η μάλαξη με τη συσκευή βιοενεργειακού μασάζ FOHOW η οποία αποτελεί μια συσκευή υψηλής τεχνολογίας που αναπτύχθηκε με βάση τη θεωρία της παραδοσιακής κινεζικής ιατρικής για τα ενεργειακά κανάλια και τα εσωτερικά όργανα και έχει ολιστική φυσικοθεραπευτική δράση. Τα ενεργειακά κανάλια και τα βιολογικά ενεργά σημεία καθαρίζονται και αναπληρώνονται αμέσως με ενέργεια. Η ανεμπόδιστη κυκλοφορία της ενέργειας βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος, βελτιώνει τον μεταβολισμό, αυξάνει την κυτταρική δραστηριότητα και αυξάνει το επίπεδο της βιοενέργειας στο σώμα με αποτέλεσμα τη μείωση του πόνου και τη γενική ευεξία του σώματος. Η χρήση της συσκευής είναι ασφαλής και ακίνδυνη με την προϋπόθεση ότι τηρούνται οι προκαθορισμένες αντενδείξεις και προφυλάξεις.

τρικέρρων 2 με Δημητριάδος (2ος όροφος) • τ: 2421039255 • Κ: 6972285362 • email: vaskoukios@gmail.com Αναφορές: American Physical Therapy Association, Guide to Physical Therapist Practice Berryman, J., 2010. Exercise is Medicine. Current Sports Medicine Reports, 9(4), pp.195-201.

Thompson, W., Sallis, R., Joy, E., Jaworski, C., Stuhr, R. and Trilk, J., 2020. Exercise Is Medicine. American Journal of Lifestyle Medicine, 14(5), pp.511-523.

36 ευΖΗΝ

τι είναι HEaLTH COaCHIng? K. Καρτάλη 297 Βόλος Τ:+306934714388 • +302421058128 www.poreia-ygeias.gr • www.pelionretreats.com • www.chessproject.gr

Ντοβρος ε. Ιωάννης.

Coach, Εμψυχωτής Ομάδων (MsC), Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Ψυχοθεραπευτής NDI.

Τ

ο Health Coaching είναι μία σύγχρονη μορφή σύντομης συμβουλευτικής μεταξύ ενός ειδικού και ενός ατόμου που αναζητά στοχευμένη καθοδήγηση για τη βελτίωση της υγείας και της ευεξίας του. Το Health Coaching βασίζεται σε 3 αρχές: A: O ειδικός χρειάζεται να μετακινηθεί, από την πεποίθηση (mindset) ότι εκείνος αποφασίζει για το καλύτερο για την υγεία του πελάτη του, προς την πεποίθηση ότι ο ενημερωμένος πελάτης μπορεί να αποφασίσει και να πάρει την ευθύνη για την υγεία του.

B: Η υγεία είναι ολιστική, οπότε ο πελάτης χρειάζεται να φροντίζει την υγεία του σε σωματικό, συναισθηματικό, πνευματικό και κοινωνικό επίπεδο (όπως ορίζει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας). Γ: Ο Health Coach εμψυχώνει τον πελάτη να δημιουργήσει έναν επιτεύξιμο, ρεαλιστικό, και χρονικά προσδιορισμένο στόχο σε σχέση με την υγεία του και τον διευκολύνει να πάρει εκείνες τις αποφάσεις θα τον φέρουν πιο κοντά σε αυτόν το στόχο. Ποιος μπορεί να ωφεληθεί από το Health Coaching Α: Ασθενείς που βιώνουν ένα χρόνιο πρόβλημα υγείας, ή ένα πρόβλημα διαχείρισης πόνου, ή βρίσκονται στο στάδιο της αποκατάστασης μετά από ένα βαρύ τραυματισμό. Ή άτομα που χρήζει άμεσης αλλαγής η συμπεριφορά και

οι πεποιθήσεις που έχουν για την υγεία τους και το σώμα τους (πχ καπνιστές ή υπέρβαρα άτομα με πρόσφατα διαγνωσμένα πνευμονολογικά, καρδιακά μετεταβολικά ή αυτοάνοσα νοσήματα ). Β: Φροντιστές ατόμων με σοβαρές ασθένειες ή αναπηρίες: Η ανάγκη των φροντιστών να μεριμνούν και για τη δική τους υγεία είναι μια ερευνητικά τεκμηριωμένη και αυταπόδεικτη αλήθεια. Χωρίς ψυχική και σωματική ευρωστία, ο φροντιστής αδυνατεί να φροντίζει ποιοτικά και σε καθημερινή βάση τον φροντιζόμενο. Γ: Άτομα που θέλουν να κάνουν μικρές ή μεγάλες αλλαγές στην ζωή τους ώστε να αναβαθμίσουν την ποιότητα της υγείας και την αίσθηση ευεξίας στην καθημερινότητα τους: Η υγεία είναι μια δυναμική και πολυπαραγοντική μεταβλητή που η φροντίδα της μπορεί να παίρνει πολλές εκφάνσεις. Χρειάζεται όμως ένα υποστηρικτικό πλαίσιο για να βρεθούν οι τρόποι, και να ληφθούν οι αποφάσεις για μια καλύτερη υγεία και ευχάριστη ζωή. Υπάρχουν κάποια δεδομένα για την χρησιμότητα του Health Coaching? Εδώ και 20 χρόνια το NHS έχει εντάξει το Health Coaching στους κόλπους του με απώτερο σκοπό να βελτιώσει τις προσφερόμενες υπηρεσίες του ενώ υπάρχουν περισσότερες από 800 μελέτες που αναδεικνύουν την αποτελεσματικότητά του Health Coaching σε μια σειρά από προβλήματα υγείας, όπως ο διαβήτης, η παχυσαρκία, οι καρδιαγγειακές παθήσεις, η κινητική αποκατάσταση και συνολικά οι χρόνιες νόσοι (αυτοάνοσα, ψυχοσωματικά κτλ) (Bennet et al, 2010· Wolever et al, 2013). Πολλά προβλήματα υγείας οφείλονται στην έλλειψη κινήτρου για αλλαγή και στην έλλειψη δομημένης και σταθερής βοήθειας ώστε να διακοπούν επιβλαβείς συνήθειες (όπως το κάπνισμα, η έλλειψη άσκησης, η κακή διατροφή, η μη σταθερότητα σε υγιή μοτίβα κτλ). Το Health Coaching από τους Ειδικούς Υγείας Η έρευνα δείχνει ότι το 50% των ασθενών που επισκέπτονται μια υπηρεσία πρωτοβάθμιας υγείας, φεύγουν, χωρίς να έχουν κατανοήσει

επακριβώς όσα τους είπε ο ιατρός. Μόλις το 9% των ασθενών συμμετέχουν ενεργά στην λήψη αποφάσεων που αφορούν το θεραπευτικό τους πλάνο, μόνο το 50% των ασθενών παραμένει πιστό στην φαρμακευτική του αγωγή ενώ ποσοστό μικρότερο του 10% δεσμεύεται και υλοποιεί τις αναγκαίες αλλαγές στον τρόπο ζωής του (Bennet et al, 2010). Για αυτό, η εκμάθηση βασικών αρχών Health Coaching από τους επαγγελματίες υγείας μπορεί να βελτιώσει κατά πολύ τις παρεχόμενες υπηρεσίες υγείας αφού μπορεί να διευκολύνει τους ασθενείς • να κατανοούν ιατρικές οδηγίες, • να κατανοούν τη σημασία της αλλαγής ανθυγιεινών συνηθειών, • να μένουν σταθεροί στη λήψη της αγωγής τους, • να ενεργοποιούνται και να προσηλώνονται προς το στόχο της βελτίωση της υγείας τους. Το Health Coaching από εκπαιδευμένους επαγγελματίες σε συνεργασία με τον Ειδικό Υγείας Ο σκοπός ενός Health Coach δεν είναι να αντικαταστήσει τον ιατρό ή τον διατροφολόγο, αλλά να ενισχύσει καθοριστικά το κλινικό έργο τους. Ο Health Coach είναι ο ειδικός στην αλλαγή συμπεριφοράς, δεν δίνει οδηγίες αλλά επιμορφώνει τον ασθενή όπου χρειάζεται, με τρόπο που τον βοηθά, χωρίς να αναιρεί την ενεργητική συμμετοχή του ασθενή στην αλλαγή. Ο Health Coach χρησιμοποιεί γι’ αυτό το mindfulness, καθοδηγούμενο οραματισμό, τεχνικές κινητοποίησης κ.α. Το H.C. διευκολύνει τους ανθρώπους να χτίσουν την αυτοπεποίθησή τους, να χρησιμοποιούν δεξιότητες, να υπερβούν την αμφιθυμία τους, να αναπτύξουν συμπεριφορές αυτορρύθμισης, να ενεργοποιήσουν τους εσωτερικούς τους πόρους και να αναδομήσουν τον τρόπο ζωής του συνολικά ώστε να πετύχουν τους προσωπικούς τους στόχους υγείας και ευεξίας. Στην ΠΟΡΕΙΑ ΥΓΕΙΑΣ παρέχουμε υπηρεσίες Health και Wellness Coaching και διοργανώνουμε σεμινάρια εκμάθησης δεξιοτήτων Health Coaching σε επαγγελματίες υγείας.

Bennett H., Coleman E., Parry C., Bodenheimer T., Chen E. (2010). Health Coaching for Patients. Family Practice Management, September/October 2010, American Academy of Family Physicians.

Wolever R., Simmons, L, Sforzo, G., Dill, D., Kaye, M., Bechard, E., Elaine M., Kennedy, M., Vosloo, J., Yang, N. (2013). A Systematic Review of the Literature on Health and Wellness Coaching: defining a Key Behavioral Intervention in Healthcare. Global Advances in Health & Medicine, Volume 2, Number 4

38 ευΖΗΝ

«ελληνική ενδοκρινολογική εταιρεία»

παχυςαρκία:

οι Αιτιες, οι διΑιτες κΑι τΑ ΑιτιΑ τΗς ΑΠοτΥχιΑς

Γ

ια τους περισσότερους ανθρώπους, η παχυσαρκία είναι απλώς ένα αισθητικό πρόβλημα, που οφείλεται στην κακή διατροφή και τη λαιμαργία και δυσκολεύει την καθημερινότητα των πασχόντων. Η άποψη αυτή στιγματίζει αδίκως τους πάσχοντες, διότι η παχυσαρκία είναι στην πραγματικότητα μία σοβαρή, πολύπλοκη ασθένεια, στην ανάπτυξη της οποίας εμπλέκονται ετερόκλητοι παράγοντες. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η παχυσαρκία ορίζεται ως «η παθολογική συσσώρευση σωματικού λίπους που απειλεί την υγεία». Προκαλείται από πλήθος παραγόντων, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται γενετικά αίτια, ορμονικοί και μεταβολικοί παράγοντες, η ψυχική υγεία, το περιβάλλον, η πρόσβαση στις υπηρεσίες Υγείας και η πρόσβαση σε υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα. Αντιθέτως, στους παράγοντες αυτούς δεν συμπεριλαμβάνονται η λαιμαργία ούτε η έλλειψη αυτοελέγχου. Όπως εξηγούν ειδικοί από την Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία, η παχυσαρκία συχνά άγεται από δυνάμεις που δεν βρίσκονται υπό τον έλεγχο του πάσχοντος. Βιολογικοί, ορμονικοί, μεταβολικοί και γενετικοί παράγοντες θέτουν πολλά άτομα σε κίνδυνο, ενώ ο κοινωνικός περίγυρος και το περιβάλλον όπου μεγαλώνει το άτομο διαμορφώνουν τις συνήθειες του τρόπου ζωής οι οποίες επηρεάζουν τον κίνδυνο παχυσαρκίας. Για το λόγο αυτό, αποδεικνύεται λανθασμένη η πεποίθηση ότι μπορεί κάποιος να αδυνατίσει οριστικά μειώνοντας απλώς τις ποσότητες του φαγητού που καταναλώνει και φροντίζοντας να κινείται λίγο περισσότερο. Οι ειδικοί λένε πως, μολονότι και τα δύο είναι σημαντικά για την υγεία, αποτελούν απλώς την μία πλευρά του προβλήματος, καθώς δεν λαμβάνουν υπόψη όλους τους άλλους εμπλεκόμενους παράγοντες. Η παχυσαρκία έχει πια μετατραπεί σε ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα για τη δημόσια υγεία. Υπολογίζεται ότι προσβάλλει ή απειλεί περισσότερο από το

40 ευΖΗΝ

μισό παγκόσμιο ενήλικο πληθυσμό, καθώς πάσχουν περισσότερα από 800 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο (το 13% του παγκόσμιου ενήλικου πληθυσμού) και το 39% είναι υπέρβαροι και κινδυνεύουν να γίνουν παχύσαρκοι. Ραγδαία είναι η αύξησή της και στους ανηλίκους, καθώς προσβάλλει ή απειλεί περισσότερα από 380 εκατομμύρια παιδιά και εφήβους ηλικίας έως 19 ετών σε όλο τον κόσμο. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται τουλάχιστον 39 εκατομμύρια παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών, τα οποία το 2020 ήταν υπέρβαρα ή παχύσαρκα. Σημαντικές επιπτώσεις Η ανάπτυξη της παχυσαρκίας έχει σημαντικές επιπτώσεις στη σωματική και την ψυχική υγεία των πασχόντων, αφού συχνά συνοδεύεται από σακχαρώδη διαβήτη, υπέρταση, δυσλιπιδαιμία, υπνική άπνοια, καρδιαγγειακά νοσήματα και κατάθλιψη. Η παχυσαρκία αποτελεί επίσης σημαντικό παράγοντα κινδύνου για ανάπτυξη καρκίνου. Έχει σχετιστεί με 13 διαφορετικές μορφές της νόσου και εμπλέκεται στην ανάπτυξη του 40% όλων των περιστατικών καρκίνου που διαγιγνώσκονται ετησίως. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται ο καρκίνος του μαστού μετά την εμμηνόπαυση, το αδενοκαρκίνωμα του οισοφάγου, ο καρκίνος του παχέος εντέρου, του θόλου του στομάχου, της χοληδόχου κύστεως, του παγκρέατος, των ωοθηκών, του θυρεοειδούς, των νεφρών κ.λπ. Στις γυναίκες, η παχυσαρκία οδηγεί επίσης

σε διαταραχές του εμμήνου κύκλου και υπογονιμότητα, ενώ αυξάνει τις επιπλοκές κατά την κύηση. Στους άνδρες έχει συσχετιστεί αντίστοιχα με λειτουργικό υπογοναδισμό. Οι κατευθυντήριες οδηγίες που ισχύουν σήμερα για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας σε ενήλικες προτείνουν κλιμάκωση των θεραπευτικών μέτρων ανάλογα με το Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) και την παρουσία συννοσηροτήτων. Ο ΔΜΣ υπολογίζεται με διαίρεση του βάρους (σε κιλά) με το τετράγωνο του ύψους του ατόμου (σε μέτρα). Σε όλους τους υπέρβαρους (ΔΜΣ ίσο με 25-29,9 kg/m2) ή παχύσαρκους (ΔΜΣ μεγαλύτερο ή ίσο με 30 kg/m2) ασθενείς προτείνεται περιορισμός της θερμιδικής πρόσληψης και αύξηση της φυσικής δραστηριότητας. Στα παχύσαρκα άτομα και σε άτομα με ΔΜΣ πάνω από 27 kg/m2 που ταυτοχρόνως έχουν συννοσηρότητες, συνιστάται συχνά επιπρόσθετη φαρμακευτική αγωγή, από του στόματος ή ενέσιμη. Χειρουργική αντιμετώπιση με βαριατρικές επεμβάσεις συνιστάται σε άτομα με ΔΜΣ μεγαλύτερο ή ίσο με 40 kg/m2 ή σε όσους έχουν ΔΜΣ πάνω από 35 kg/m2 και παρουσία συννοσηροτήτων. Σχετικά με τις φαρμακευτικές θεραπείες, συνολικά πέντε έχουν έως σήμερα εγκριθεί από τον αμερικανικό οργανισμό φαρμάκων (FDA). Αφορούν τις δραστικές ουσίες ορλιστάτη, λιραγλουτίδη και σεμαγλουτίδη, καθώς και τους συνδυασμούς φαιντερμίνη/τοπιραμάτη και ναλτρεξόνη/βουπροπιόνη. Άλλες από αυτές λαμβάνονται από του στόματος και άλλες ως υποδόριες εγχύσεις. Οι περισσότερες από αυτές τις φαρμακευτικές επιλογές κυκλοφορούν στη χώρα μας, αλλά πρέπει φυσικά να χορηγούνται με οδηγία και παρακολούθηση από ειδικούς ιατρούς. Ωστόσο τα προαναφερθέντα μέτρα δεν είναι πάντοτε αποτελεσματικά για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας. Ούτε καν οι βαριατρικές επεμβάσεις εγγυώνται την επιτυχία της προσπάθειας για απώλεια βάρους, καθώς ακόμα και αυτές μπορεί να μην οδηγήσουν στα προσδοκώμενα αποτελέσματα.

Η διΑτροφΗ κΑι εμμΗνοΠΑΥςΗ!

Η διατροφή είναι ένας ισχυρός σύμμαχος για αυτή την περίοδο της γυναικάς!

Καλλιόπη Σταθοπούλου Κλινική Διαιτολόγος Διατροφολόγος MSc Με ειδίκευση στην κλινική διατροφή και παιδική παχυσαρκία. Κύπρου 5Α, Βόλος Τηλ.6986 329 928

Η

εμμηνόπαυση αποτελεί μία νέα περίοδο ζωής στην οποία όλες οι γυναίκες θα κληθούν να μπουν κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Η περίοδος αυτή χαρακτηρίζεται συχνά ως ιδιαίτερα απαιτητική, λόγω των επερχόμενων αλλαγών στο γυναικείο σώμα. Η προοδευτική αύξηση του σωματικού βάρους, η ενίσχυση της συσσώρευσης λίπους στην κοιλιακή χώρα και η χαλάρωση του δέρματος αποτελούν ορισμένες εκ των βασικότερων παραμέτρων αλλαγής της εικόνας σώματος των γυναικών κατά την εμμηνόπαυση. Οι αλλαγές αυτές δεν θα πρέπει να τρομάζουν και να αποθαρρύνουν την κάθε γυναίκα. Η εμμηνόπαυση, δεν αποτελεί το αίτιο για την αύξηση του σωματικού βάρους στην γυναίκα. Το ενεργειακό ισοζύγιο είναι εκείνο που οδηγεί στην αύξηση του βάρους κατά την εμμηνόπαυση. Με λίγα λόγια, όταν η ημερήσια διαιτητικά προσλαμβανόμενη ενέργεια παραμένει η ίδια με εκείνη που διατηρούσε η γυναίκα προ εμμηνόπαυσης, αλλά τα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας μειώνονται κατά την εμμηνοπαυσιακή μετάβαση, λόγω των υφιστάμενων συμπτωμάτων ή της διαταραχής εικόνας σώματος που βιώνει η γυναίκα, τότε το ενεργειακό ισοζύγιο γίνεται καθημερινά θετικό και οδηγεί μακροπρόθεσμα στην αύξηση

του σωματικού βάρους. Με την παρατηρούμενη αλλαγή της σύστασης σώματος σε λιπώδη ιστό και στην μετακύλιση του σωματικού λίπους από την περιφέρεια προς το κέντρο (αύξηση των επιπέδων κοιλιακού λίπους) καθώς και με τη σταδιακή μείωση της συγκέντρωσης των οιστρογόνων επιταχύνεται προοδευτικά η αύξηση του σωματικού βάρους. Η διαταραχή του οστικού μεταβολισμού, ο κίνδυνος ανάπτυξης καρδιαγγειακών νοσημάτων και η ινσουλινοαντίσταση αποτελούν σημαντικές προκλήσεις στη ζωή της γυναίκας που βρίσκεται σε εμμηνόπαυση, οι οποίες χωρίς την κατάλληλη εντόπιση και αντιμετώπιση μπορούν να αλλάξουν δραματικά την ποιότητα ζωής της γυναίκας. Ο κίνδυνος εμφάνισης οστεοπενίας και οστεοπόρωσης είναι μεγαλύτερος κατά την εμμηνοπαυσιακή μετάβαση, ειδικά επί εδάφους χαμηλής διατροφικής έλλειψης ασβεστίου και χαμηλών επιπέδων βιταμίνης D στο αίμα. Αναφορικά με τον καρδιαγγειακό κίνδυνο, το διαταραγμένο λιπιδαιμικό προφιλ (υπερχοληστερολαιμία, υπερτριγλυκεριδαιμία) αποτελεί τη βασικότερη παράμετρο ενίσχυσης αυτού

του κινδύνου. Η τήρηση μιας δίαιτας πλούσιας σε κορεσμένα και υδρογονωμένα λιπαρά και απλά σάκχαρα, καθώς και η απουσία φυσικής δραστηριότητας συμβάλουν αρνητικά τόσο στη διαμόρφωση των επιπέδων λιπιδίων στο αίμα, όσο και στη διατήρηση του γλυκαιμικού ελέγχου. Η ποιότητα της διατροφής αποτελεί βασικό δείκτη προσδιορισμού, τόσο του σωματικού βάρους, όσο και του καρδιαγγειακού κινδύνου των μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών. Γενικές διαιτητικές συμβουλές διαχείρισης του σωματικού βάρους και της ποιότητας γευμάτων στην εμμηνόπαυση Η αποφυγή κατανάλωσης περίσσειας ενέργειας και η διατήρηση ενός ισορροπημένου διαιτολογίου αποτελούν σημεία κλειδιά στη διατήρηση ενός φυσιολογικού σωματικού βάρους κατά την εμμηνόπαυση. Οι γενικές διαιτητικές συστάσεις κατά την περίοδο της εμμηνόπαυσης περιλαμβάνουν αυτά που βλέπουμε στον πίνακα που ακολουθεί, έτσι όπως αυτές προτείνονται από τον Εθνικό Διατροφικό μας Οδηγό.

ευΖΗΝ 41

χρονια νεφρικη νοςος Το άρθρο επιμελήθηκαν οι Νεφρολόγοι ιατροί μας Ψαριανός Σπυρίδων Πάολα Ραππίνι τυρπανάκη Κωνσταντινιά Σαρηγιάννη Αριστέα Γιάννα

Η

χρόνια νεφρική νόσος είναι μια όχι και τόσο σπάνια πάθηση. Η παγκόσμια επίπτωσή της, σύμφωνα με στοιχεία του 2017, είναι 9,1% ενώ αποτελεί τη 12η αιτία θανάτου παγκοσμίως. Επομένως, έχει σημαντική επίπτωση στη θνητότητα, τη θνησιμότητα, ενώ αποτελεί σημαντικό ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για εμφάνιση καρδιαγγειακής νόσου. Απαραίτητη είναι η πρώιμη ανίχνευση της νόσου, η εφαρμογή προληπτικών μέτρων σε ασθενείς υψηλού κινδύνου καθώς και η έγκαιρη εφαρμογή θεραπευτικών παρεμβάσεων για την επιβράδυνση της εξέλιξής της αλλά και η έγκαιρη έναρξη θεραπείας υποκατάστασης στο τελικό στάδιο της (αιμοκάθαρση, περιτοναϊκή κάθαρση, μεταμόσχευση νεφρού). Ως χρόνια νεφρική νόσος ορίζεται (σύμφωνα με τις οδηγίες KDIGO) η διαταραχή της δομής ή της λειτουργίας των νεφρών για τουλάχιστον 3 μήνες, δηλαδή μειωμένος ρυθμός σπειραματικής διήθησης (GFR <60 ml/min) ή παρουσία δεικτών νεφρικής βλάβης - αλβουμινουρία (>30 mg/24h) παθολογικό ίζημα ούρων, ηλεκτρολυτικές ή άλλες διαταραχές που οφείλονται σε σωληναριακή δυσλειτουργία, ανωμαλίες που ανιχνεύονται ιστολογικά, δομική βλάβη που ανιχνεύεται απεικονιστικά, ιστορικό νεφρικής μεταμόσχευσης. Στην καθημερινή ιατρική πράξη ο δείκτης που αντικατοπτρίζει τη νεφρική λειτουργία είναι τα επίπεδα κρεατινίνης του αίματος. Οι πιο κοινές αιτίες χρόνιας νεφρικής νόσου είναι σακχαρώδης διαβήτης, αρτηριακή υπέρταση, σπειραματονεφρίτιδες, διάμεση νεφρίτιδα, αγγειακές παθήσεις,

42 ευΖΗΝ

συστηματικά νοσήματα του συνδετικού ιστού, πολυκυστική νόσος νεφρών και άλλες συγγενείς παθήσεις, αποφρακτικά αίτια, τοξικότητα από φάρμακα. Οι νεφροί είναι υπεύθυνοι για τη ρύθμιση της ομοιόστασης των υγρών και των ηλεκτρολυτών στο σώμα μας, για την αποβολή της ουρίας και άλλων τοξινών ενώ συμμετέχουν στη ρύθμιση της παραγωγής των ερυθρών αιμοσφαιρίων μέσω της ερυθροποιητίνης, ορμόνης που παράγεται στο νεφρό και διεγείρει την ερυθροποίηση. Καθώς μειώνεται η νεφρική λειτουργία σταδιακά αυξάνονται οι επιπλοκές όπως υπερφόρτωση με υγρά, οξέωση, ηλεκτρολυτικές διαταραχές, αναιμία, καρδιαγγειακή νόσος και οστική νόσος (διαταραχή επιπέδων ασβεστίου, φωσφόρου και ορμονών στο αίμα) Η θεραπεία από τα πρώιμα στάδια της νόσου στοχεύει στην επιβράδυνση της

Στην αιμοκάθαρση το ρόλο αυτό αναλαμβάνει το φίλτρο με τη βοήθεια ειδικών μηχανημάτων που ρυθμίζουν τη σύσταση και τη ροή του υγρού που θα αφαιρεθεί σε κάθε συνεδρία. Απαραίτητη είναι η ύπαρξη αγγειακής προσπέλασης στον ασθενή, ιδανικά αρτηριοφλεβική επικοινωνία (ένωση χειρουργικά μιας αρτηρίας με μία φλέβα συνήθως στο άνω άκρο -φίστουλα ή αν δεν είναι δυνατή η άμεση ένωση τους γίνεται με παρεμβολή συνθετικού υλικού -μόσχευμα) ή κεντρικός φλεβικός καθετήρας σε κάποια μεγάλη φλέβα όπως έσω σφαγίτιδα, υποκλείδια ή μηριαία φλέβα (αν η κατάσταση των αγγείων του ασθενούς ή άλλες συνθήκες δεν επιτρέπουν τη δημιουργία φίστουλας). Κατά τη διάρκεια της αιμοκάθαρσης ο ασθενής συνδέεται στο μηχάνημα μέσω του καθετήρα ή με δύο βελόνες στην περίπτωση που έχει φίστουλα και το αίμα του περνάει από το φίλτρο πολλές φορές σε κάθε συνεδρία

εξέλιξής της και στην κατά το δυνατό διόρθωση των επιπλοκών. Σημαντικές, εκτός από τις θεραπευτικές παρεμβάσεις, είναι οι αλλαγές τρόπου ζωής με περιορισμό πρόσληψης νατρίου, άσκηση, ισορροπημένη διατροφή, απώλεια βάρους. Και φυσικά στο τελικό στάδιο απαραίτητη είναι η θεραπεία υποκατάστασης των νεφρικών λειτουργιών μέσω της αιμοκάθαρσης ή της περιτοναϊκής κάθαρσης. Μια μεμβράνη αναλαμβάνει την απομάκρυνση των ουσιών που δε μπορεί να γίνει πλέον από το νεφρό.

και επιστρέφει πιο "καθαρό" στον ασθενή. Συνήθως η αιμοκάθαρση γίνεται σε ειδικά κέντρα 3 φορές την εβδομάδα 3-5 ώρες σε κάθε συνεδρία. Παράλληλα είναι σημαντικό να χορηγούνται τα απαραίτητα φάρμακα αλλά και να ακολουθούνται κάποιοι διατροφικοί περιορισμοί από τους ασθενείς που αφορούν κυρίως στην πρόσληψη υγρών, καλίου και φωσφόρου. Και φυσικά η οριστική και ιδανική υποκατάσταση της νεφρικής λειτουργίας γίνεται με τη μεταμόσχευση νεφρού.

τι εκφράζει πραγματικά ο θυμός;

ζαβαλίγκου Άρτεμις Ψυχολόγος

Ο

θυμός ανήκει στο φάσμα των αρνητικών συναισθημάτων, τα οποία όμως είναι απαραίτητο να τα αναλύουμε καθώς όλα έχουν να προσφέρουν ένα λιθαράκι στην δημιουργία του ανθρώπινου χαρακτήρα και στην εξέλιξη του. Η έκφραση του θυμού είναι η συσσώρευση αυτών των αρνητικών συναισθημάτων που είτε υπάρχουν δυσκολεμένα γεγονότα ή τραυματικά βιώματα εκεί κορυφώνεται ο μη έλεγχος τους. Αυτό που κάνει τη διαφορά όμως από άτομο σε άτομο είναι ο τρόπος εκδήλωσης, ο οποίος σε κάποιους αγγίζει τη βιαιότητα αλλά και την αυτοκαταστροφή. Έτσι, ο θυμός αποτελεί ένα σήμα sos και ανάγκη για βοήθεια, είναι κάτι που το καθιστά μερικές φορές παρεξηγημένο, διότι στεκόμαστε στο αποτέλεσμα και όχι στην ουσία του για να δοθεί λύση. Ένας άνθρωπος που εκφράζεται συνεχώς με θυμό προσπαθεί να μας πει όσα δεν μπορεί με τα λόγια, δηλαδή όταν η έκφραση του θυμού παρεμποδίζεται τότε εσωτερικεύεται και συχνά κρύβεται πίσω από συναισθήματα όπως ντροπή, θλίψη, απόγνωση ακόμα και απάθεια. Τότε μιλάμε για ένα μεταμφιεσμένο θυμό. Αυτό το συναίσθημα γίνεται βίαιο απέναντι και στον ίδιο του τον εαυτό με αποτέλεσμα πολλές φορές να αυτοκαταστρέφεται. Συγκεκριμένα,

υπάρχει από την αρχαιότητα αλλά και τη σύγχρονη βιβλιογραφία που δείχνουν ότι ο πολύς θυμός μπορεί να «σκοτώσει». Ο θυμός ενεργοποιεί την αδρεναλίνη και το σώμα αντιδρά λέγοντας κίνδυνος. Αντλούμενοι υλικό από τη λαϊκή σοφία που είχε αντιληφθεί ότι οι συνέπειες του θυμού στο σώμα είναι μεγάλες το ερμήνευε μέσα από φράσεις όπως: «του ανέβηκε το αίμα στο κεφάλι’» που σημαίνει ότι κάποιος έχει πίεση γιατί είναι πολύ θυμωμένος. Η έκφραση του θυμού είναι διαφορετική για τον καθένα μας. Τι είναι όμως αυτό που μας ξυπνάει αυτό το συναίσθημα; • Όταν αισθανόμαστε ότι μας αδικούν • Όταν παρερμηνεύονται καταστάσεις • Στην αναζήτηση ερεθισμάτων με σκοπό την συναισθηματική

«Όταν τα πράγματα αλλάζουν μέσα σου, τότε αλλάζουν και γύρω σου»

αποφόρτιση από κάποια άλλη αιτία στην οποία δεν αντιδράμε • Όταν θέλουμε να κυριαρχήσουμε και να επιβληθούμε • Όταν νιώθουμε χαμηλή αυτοπεποίθηση • Όταν υπάρχει κάποια οργανική δυσλειτουργία. υπάρχει τρόπος να διαχειριστούμε το άγχος; Το άτομο να είναι σε επαφή με τον εαυτό του, να αναγνωρίζει τις ανάγκες του και εκφράζει τα συναισθήματά του. Να προσπαθεί να λεκτικοποιεί το πως νιώθει, με ψυχραιμία και λογική. Να μην μεταθέτει την έκφραση των συναισθημάτων του γιατί τότε συσσωρεύονται και κατακλύζεται από αυτά, με αποτέλεσμα να οδηγείται σε υπερβολικές αντιδράσεις και εκδραματίσεις.

Γαλλίας 27 (με Δον Δαλεζίου) ΤΚ 38221, Βόλος Τ: 2421038407Κ: 6970686663 Email: artemiszavaligou@gmail.com www.zavaligkou.gr https://doitforme.eu/el

ευΖΗΝ 43

Η ψΥχοθερΑΠειΑ ςτΗ διΑχειριςΗ των ΑΥτοΑνοςων νοςΗμΑτων Δίνεται η ευκαιρία στον θεραπευόμενο να διερευνήσει όλο το φάσμα των συναισθημάτων που βιώνει

Γράφει η Στρατηγούλα Παρασκευοπούλου, Ψυχολόγος, ΜΒΑ*

 Ποιος είναι ο σκοπός της ψυχοθεραπείας; Πολλοί νέοι ασθενείς ρωτούν: «Πώς μπορεί να βοηθήσει η ψυχοθεραπεία; Πώς θα κάνει τη ζωή μου καλύτερη η συζήτηση για τα προβλήματά μου; Ο ψυχολογικός παράγοντας είναι εκλυτικός στα ρευματικά νοσήματα. Δεν είναι τυχαίο ότι η πρώτη εκδήλωση των αυτοανόσων νοσημάτων είναι μετά από πρόσφατο stress, όπως απώλεια θέσης εργασίας ή αγαπημένου προσώπου αλλά και οι εξάρσεις συνδέονται σχεδόν πάντα με ψυχολογική επιβάρυνση. Επιπλέον το άτομο δοκιμάζει μεγάλη δυσκολία στο να εκφράσει συναισθήματα τα οποία διατείνεται ότι δεν έχει, ή δεν μπορεί να περιγράψει, δηλαδή διακατέχεται από «αλεξιθυμία». Η ψυχοθεραπεία έχει αναγνωριστεί διεθνώς ότι μπορεί να βελτιώσει την υγεία ατόμων με αυτοάνοσα νοσήματα μειώνοντας τις υποτροπές και εκπαιδεύοντας το άτομο στη διαχείριση του άγχους και των συναισθημάτων. Διδάσκοντας τους ανθρώπους «να σταματήσουν να αποφεύγουν, να αρνούνται και να παλεύουν» με τα εσωτερικά τους συναισθήματα και, αντί αυτού, να αποδεχτούν ότι αυτά τα βαθύτερα συναισθήματα είναι

44 ευΖΗΝ

κατάλληλες απαντήσεις σε ορισμένες καταστάσεις που δεν πρέπει να τους εμποδίζουν να προχωρήσουν στη ζωή τους. Μέσα από την ψυχοθεραπεία δίνεται η ευκαιρία στο θεραπευόμενο να διερευνήσει όλο το φάσμα των συναισθημάτων που βιώνει διότι συχνά συμβαίνει πολλοί άνθρωποι να αποφεύγουν ορισμένα συναισθήματα, σκέψεις και καταστάσεις που βρίσκουν ενοχλητικές. Η κατανόηση του τι αποφεύγει ένας θεραπευόμενος αποτελεί κλειδί για την ίδια τη θεραπεία.  Πως λειτουργεί τελικά; Οι σκεπτικιστές της ψυχοθεραπείας αμφισβητούν την αποτελεσματικότητα της «συζήτησης» να αλλάξει οτιδήποτε με ουσιαστικό τρόπο. Τι το ιδιαίτερο λοιπόν έχει να μιλάς σε έναν ψυχοθεραπευτή παρά σε έναν κομμωτή, στον οδηγό ταξί ή στο διπλανό γείτονα; σκεπτόμενος βέβαια ότι «Αν το μόνο που κάνουν οι θεραπευτές είναι να μιλάνε, τότε μπορώ να το βρω οπουδήποτε, και για πολύ λιγότερο από 100€ την ώρα!». Αλλά η συζήτηση είναι μόνο ένα μέρος της εικόνας. Μια ακόμη πιο σημαντική πτυχή της ψυχοθεραπείας είναι η ικανότητα του θεραπευτή να ακούει αυτό που λέγεται -

όχι μόνο με λόγια, αλλά και με μια ευρύτερη σιωπηρή έννοια- ακούγοντας δηλαδή το νόημα της αλήθειας ενός ατόμου. Πράγματι, στις περισσότερες περιπτώσεις οι άνθρωποι είναι αρκετά έξυπνοι και ευρηματικοί για να λύσουν τα προβλήματα της ζωής τους, αλλά μπορεί να μπλοκαριστούν από φόβους, σκέψεις και αναμνήσεις που αποτελούν εμπόδια. Στην ψυχοθεραπεία οι θεραπευόμενοι μαθαίνουν να αναγνωρίζουν αυτά τα εμπόδια και να ανακαλύπτουν τι πρέπει να κάνουν για να τα ξεπεράσουν. Επίσης ανακαλύπτουν ποιες σκέψεις κάνουν που δεν είναι χρήσιμες, ακόμη και πολλές φορές μη ρεαλιστικές. Όπως για παράδειγμα, ο φόβος της υποτροπής στα αυτοάνοσα νοσήματα που απαιτεί ειδική εκπαίδευση από τον ψυχοθεραπευτή. Πολύ σημαντική είναι επίσης η εξερεύνηση εμπειριών του παρελθόντος που πραγματοποιείται ως μέρος της θεραπείας . Με τον τρόπο αυτό ο θεραπευόμενος μπορεί από τη μία πλευρά να κατανοήσει τις παρούσες ψυχολογικές του δυσκολίες μέσα από βιώματα και εμπειρίες του παρελθόντος και από την άλλη να τον βοηθήσει να απορρίψει δεσμούς της προηγούμενης εμπειρίας για να ζήσει πληρέστερα στο παρόν.

Ένα άλλο πολύ σημαντικό κομμάτι είναι η εξερεύνηση των διαπροσωπικών σχέσεων. Μέσω της θεραπευτικής διαδικασίας, οι θεραπευόμενοι είναι σε θέση να εξερευνήσουν τις σχέσεις τους με τους άλλους, τόσο τις τρέχουσες όσο και τις προηγούμενες. Αυτό βοηθά τον θεραπευόμενο να ορίσει καλύτερα τον εαυτό του μέσα στο περιβάλλον και τη σχέση, να κατανοήσει της πραγματικές του ανάγκες και επιθυμίες για να μπορέσει να λειτουργεί

μέσα σε μία ισορροπία που είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση του νοσήματος του. Εντός της θεραπευτικής σχέσης χτίζονται οι δυνάμεις και η δημιουργικότητα του ατόμου με σκοπό την διαχείριση της καθημερινότητας και του νοσήματος. Ο ρόλος του θεραπευτή χρησιμεύει για να διευκολύνει την αυτοέκφραση και να δώσει μαρτυρία για αλήθειες που μπορεί να φαίνονται ανείπωτες. Μέσα από την ψυχοθεραπεία ο θεραπευόμενος αναπτύσσει μια ειλικρινή

και προσωπική κατανόηση του ποιος είναι, ενώ παράλληλα αποκτά διορατικότητα, κατανόηση, αποδοχή, και βελτιώνει τις διαπροσωπικές του δεξιότητες. Συμπερασματικά, η ψυχοθεραπεία δεν έχει ως στόχο να αποτελέσει πανάκεια για την ανθρώπινη κατάσταση, αλλά να βοηθήσει τα άτομα να αναπτύξουν εκείνες τις δεξιότητες που απαιτούνται για να διαχειριστούν τους περιορισμούς,τους φόβους και τα άγχη που δημιούργησε το ίδιο το νόσημα.

* Εκπαιδευόμενη Ομαδική Αναλύτρια HOPE IN GA, Ψυχολόγος ΕΛ.Ε.ΑΝ.Α.

ευΖΗΝ 45

ενΑλλΑκτικΗ ιΑτρικΗ:

δεκΑ μορφες ενΑλλΑκτικΗς θερΑΠειΑς

Τι αφορά η καθεμιά και πως εφαρμόζεται

46 ευΖΗΝ

Η εναλλακτική ή αλλιώς ολιστική ιατρική αποτελείται από μια μεγάλη γκάμα θεραπευτικών μεθόδων, οι οποίες διαφέρουν από τη συμβατική Δυτική ιατρική πρακτική. Μέσα απ΄ την παρακάτω «δεκάδα» αναφορών, θα κάνουμε μια πρώτη γνωριμία με το ενδιαφέρον και ευρύ αυτό πεδίο της ολιστικής ιατρικής. Η βασική διαφορά με την κυρίαρχη ιατρική είναι ότι οι εναλλακτικές θεραπευτικές μέθοδοι βασίζονται στη βασική αρχή ότι είμαστε μια ενότητα νου και σώματος και όχι ένα σύνολο από διαφορετικά όργανα. Αποτελούμαστε από αλληλοσυνδεόμενα συστήματα ενέργειας που διατρέχουν όλο μας το σώμα και όταν μπλοκάρεται ή διαταράσσεται η λειτουργία τους, εμφανίζονται συμπτώματα, παθήσεις και χρόνια προβλήματα υγείας.

2. ΠιεςοθερΑΠειΑ

1. Βελονιςμος

Ο βελονισμός πρόκειται για μια πανάρχαια θεραπεία, η οποία αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της παραδοσιακής Κινεζικής ιατρικής. Το κύριο χαρακτηριστικό της είναι η ενεργοποίηση συγκεκριμένων σημείων του σώματός μας με τη χρήση λεπτών βελόνων. Υπάρχει επίσης μια σύγχρονη εκδοχή του παραδοσιακού βελονισμού, ο ηλεκτροβελονισμός, κατά τον οποίο, αντί για βελόνες, χρησιμοποιείται ηλεκτρικό ρεύμα χαμηλής συχνότητας (10 hz). Σύμφωνα με τη φιλοσοφία του βελονισμού, το σώμα είναι ένα όλον, μια ενότητα οργάνων και νου, τα οποία αλληλεπιδρούν μεταξύ τους μέσω καναλιών, ώστε να εξασφαλίσουν τη σωστή λειτουργία του οργανισμού. Όταν ένας ασθενής λοιπόν παρουσιάζει κάποια πάθηση ή ενόχληση, ο βελονιστής προσπαθεί να «ξεμπλοκάρει» τα κανάλια του σώματός του, διεγείροντας τον ίδιο τον οργανισμό με φυσικό τρόπο και χωρίς τη χορήγηση άλλων χημικών ουσιών. Αυτή η μορφή εναλλακτικής θεραπείας είναι αρκετά διαδεδομένη και έχει αποδειχθεί ότι μειώνει την αρτηριακή πίεση, μειώνοντας έτσι και τον κίνδυνο εμφάνισης εγκεφαλικού επεισοδίου και καρδιακών παθήσεων. Συμβάλλει επίσης στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας, των χρόνιων πόνων, του πονοκεφάλου, των γαστρεντερικών ενοχλήσεων, των νευρολογικών παθήσεων, αλλά και του άγχους.

Η πρακτική της πιεσοθεραπείας είναι παρόμοια με εκείνη του βελονισμού, αλλά αντί για βελόνες, χρησιμοποιούνται κυρίως τα χέρια (οι αγκώνες ή τα πόδια). Πρόκειται για μια εναλλακτική μέθοδο, που μπορεί να εφαρμοστεί και στο σπίτι από το ίδιο το άτομο. Αυτό που χρειάζεται είναι καταρχήν η χαλάρωση σώματος και νου, μέσω βαθιών αναπνοών. Στη συνέχεια, ανάλογα με το σημείο της ενόχλησης, εφαρμόζεται εκεί μια απαλή αρχικά πίεση μέσω των δαχτύλων και στη συνέχεια μικρές μαλάξεις με λίγο μεγαλύτερη ένταση. Όπως και στο βελονισμό, σκοπός της πιεσοθεραπείας είναι η αυτοΐαση και αυτό- ανακούφιση του ίδιου του οργανισμού, μέσω της απελευθέρωσης της ενέργειας που ρέει μέσω των καναλιών. Η πιεσοθεραπεία είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική στον πονοκέφαλο, στο στρες, τις ναυτίες, αλλά και στους κοιλιακούς πόνους.

ευΖΗΝ 47

48 ευΖΗΝ

4. ΑρωμΑτοθερΑΠειΑ

5. χειροΠρΑκτικΗ

Η μέθοδος της χειροπρακτικής είναι αρκετά διαδεδομένη και γι’ αυτό δεν προσδιορίζεται ως εναλλακτική, αλλά περισσότερο ως συμπληρωματική ιατρική μέθοδος, αν και σίγουρα είναι απόλυτα φυσική. Εστιάζει κυρίως στο μυοσκελετικό και νευρικό σύστημα, τα οποία ο χειροπράκτης επαναφέρει στη σωστή τους λειτουργία. Η μέθοδος περιλαμβάνει την εφαρμογή ελεγχόμενης δύναμης, με τα χέρια, σε αρθρώσεις του ασθενή, ώστε να απελευθερωθεί το υγρό που έχει φυλακιστεί ανάμεσά τους και να ανατάξει τους σπόνδυλους. Αυτή η διαδικασία βέβαια γίνεται μετά τη λήψη λεπτομερούς ιστορικού και τις κατάλληλες ακτινογραφίες για τον ακριβή προσδιορισμό του προβλήματος. Η χειροπρακτική έχει αποδειχθεί ιδιαιτέρως αποτελεσματική σε περιπτώσεις τραυματισμών, κακής στάσης του σώματος και σε μυοσκελετικά και νευρολογικά προβλήματα.

6. φΥςικοΠΑθΗτικΗ

3. ομοιοΠΑθΗτικΗ

Η πρακτική της ομοιοπαθητικής βασίζεται στον «νόμο των ομοίων», σύμφωνα με τον οποίο η θεραπεία επιτυγχάνεται με φυσικές ουσίες, οι οποίες έχουν την ικανότητα να παράγουν όμοια συμπτώματα με εκείνα της πάθησης ή ενόχλησης που θέλουμε να αντιμετωπίσουμε. Οι ομοιοπαθητικοί γιατροί συλλέγουν λεπτομερές και μακρύ ιστορικό του ασθενή, πριν καταλήξουν στον κατάλληλο συνδυασμό φυσικών ουσιών που θα του χορηγήσουν. Τα φυσικά αυτά φάρμακα δίνονται σε υψηλές αραιώσεις, σε μορφή χαπιού ή ταμπλέτας. Σκοπός της ομοιοπαθητικής είναι να κινητοποιήσει τον οργανισμό, ενδυναμώνοντάς τα σημεία και τις περιοχές εκείνες που δυσλειτουργούν ή λειτουργούν ανεπαρκώς. Πολλές φορές χορηγούνται σε συνδυασμό με τα κανονικά φάρμακα, ώστε να ενισχύσουν τη δράση τους και το ανοσοποιητικό σύστημα. Ωστόσο, πρέπει να τονίσουμε ότι δεν έχουν καμία σχέση με τα χημικά φάρμακα, αφού στοχεύουν συνολικά σε όλο τον οργανισμό και δεν έχουν καμία απολύτως παρενέργεια. Υπάρχουν κλινικά δεδομένα που υποδεικνύουν ότι τα ομοιοπαθητικά σκευάσματα είναι πιο αποτελεσματικά και από τα ψευδοφάρμακα.

Η θεραπευτική μέθοδος της αρωματοθεραπείας χρησιμοποιεί αιθέρια έλαια από εκχύλισμα φύλλων, λουλουδιών, καρπών και ριζών, για να φέρουν χαλάρωση και ανακούφιση στον ασθενή. Τα αιθέρια έλαια χρησιμοποιούνται κυρίως μέσω εισπνοών ή μέσω μασάζ σε άμεση επαφή με την επιδερμίδα. Οι θεραπευτικές ιδιότητες των φυτών και των λουλουδιών είναι γνωστές από αρχαιοτάτων χρόνων και η τεχνική της αρωματοθεραπείας βασίζεται ακριβώς σε αυτό. Το βασικό χαρακτηριστικό της είναι η ολιστική αντιμετώπιση μιας ενόχλησης ή πάθησης, αφού και εδώ το σώμα γίνεται αντιληπτό ως μια ενότητα αλληλοσυνδεόμενων χαρακτηριστικών. Η αρωματοθεραπεία χρησιμοποιείται συνήθως για την αντιμετώπιση του στρες και της έντασης, αλλά και για την αντιμετώπιση της αϋπνίας, της κατάθλιψης, υπέρτασης και διάφορων μολύνσεων.

Η φυσικοπαθητική ιατρική βασίζεται στην θεραπευτική αναμφισβήτητη δύναμη της φύσης. Αποτελεί μια ολιστική προσέγγιση που αναζητά την αιτία μιας πάθησης τόσο στην σωματική, όσο και στη ψυχική και πνευματική πλευρά του ασθενή. Το κύριο χαρακτηριστικό της φυσικοπαθητικής είναι η αντίληψη του προβλήματος ως συνέπεια της αλληλεπιδραστικής επικοινωνίας ανάμεσα στο περιβάλλον και στο άτομο. Αυτό είναι που αποκαλύπτει και την αιτία της πάθησης. Οι φυσικοπαθητικοί γιατροί χρησιμοποιούν μια ποικιλία θεραπευτικών τεχνικών που περιλαμβάνουν την διατροφή, τον βελονισμό, την ομοιοπαθητική, τη λουτροθεραπεία, την βοτανική ιατρική, αλλά και μοντέλα αλλαγής της συμπεριφοράς.

Η Αγιουρβέδα έχει τις ρίζες της στην Ινδία και πρόκειται για μια από τις παλαιότερες προσεγγίσεις. Αποτελεί κυρίως έναν τρόπο ζωής, γι’ αυτό και περιλαμβάνει μια ευρεία γκάμα θεραπευτικών τεχνικών, όπως τη χρήση βοτάνων, μασάζ και εξειδικευμένων διατροφικών προγραμμάτων. Η βασική αρχή της είναι η αδιαχώριστη λειτουργία και ύπαρξη νου και σώματος και μέσω της εξισορρόπησης της σχέσης τους επιτυγχάνεται συνολική ευεξία. Είναι μια ολιστική θεραπευτική προσέγγιση, η οποία προσαρμόζεται μοναδικά στο κάθε άτομο και έτσι μπορεί να αντιμετωπίσει και να ανακουφίσει από μια τεράστια ποικιλία συμπτωμάτων και ενοχλήσεων.

10. λοΥτροθερΑΠειΑ

50 ευΖΗΝ

8. ρεφλεξολογιΑ

9. ΑγιοΥρΒεδικΗ ιΑτρικΗ

5. ΒιοΑνΑδρΑςΗ

Η τεχνική της βιοανάδρασης είναι μια σύγχρονη εναλλακτική μέθοδος θεραπείας, η οποία μας επιτρέπει να ελέγξουμε τις σωματικές, φυσιολογικές εκείνες διεργασίες που γίνονται ακούσια στον οργανισμό μας, χωρίς προσπάθεια, όπως για παράδειγμα τον καρδιακό παλμό, την αρτηριακή πίεση, την αναπνοή κλπ. Οι ασθενείς μαθαίνουν, με τη βοήθεια του θεραπευτή και των μηχανημάτων υψηλής ακρίβειας και τεχνολογίας, τεχνικές χαλάρωσης και πνευματικών ασκήσεων, ώστε να βελτιώσουν παθήσεις και ενοχλήσεις όπως χρόνιους πόνους, πονοκεφάλους, ακόμα και συμπτώματα χρόνιων παθήσεων, αλλά και ψυχολογικών προβλημάτων, όπως στρες και κατάθλιψη. Στα πρώτα στάδια, ο θεραπευτής συνδέει τον ασθενή με τα ειδικά ηλεκτρόδια του μηχανήματος, το οποίο εντοπίζοντας τις ηλεκτρομαγνητικές ταλαντώσεις του σώματος, μπορεί να μετρήσει και να αξιολογήσει βασικές φυσιολογικές λειτουργίες του σώματος, δείχνοντάς μας αν και πού υφίσταται πρόβλημα. Οι ερευνητές δεν έχουν ακόμα αποκρυπτογραφήσει τον ακριβή τρόπο δράσης αυτής της μεθόδου· εντούτοις, το σίγουρο είναι πως η χαλάρωση αποτελεί έναν από τους κύριους παράγοντες θεραπείας.

Η αρκετά διαδεδομένη εναλλακτική θεραπευτική αυτή μέθοδος λειτουργεί κυρίως μέσω εφαρμογής πίεσης σε συγκεκριμένα σημεία στα χέρια, πόδια, στο πρόσωπο ή στα αυτιά. Αυτά τα σωματικά μέρη θεωρείται ότι αντιστοιχούν σε διαφορετικά όργανα και συστήματα του οργανισμού μας. Η βασική φιλοσοφία πίσω από αυτό είναι ότι μαλάσσοντας αυτά τα σημεία, ο θεραπευτής θα επαναφέρει τα αντίστοιχα πάσχοντα σημεία του σώματος σε ισορροπία και σωστή λειτουργία. Πρόκειται όμως για μια τεχνική, η οποία μαθαίνεται και μπορεί να εφαρμοστεί και από τον ίδιο τον ασθενή στη συνέχεια. Μέσω της πίεσης σε ένα σημείο, η κυκλοφορία του αίματος βελτιώνεται και έτσι το ανοσοποιητικό σύστημα τονώνεται. Τα οφέλη της λοιπόν είναι πολλά με κύρια την ανακούφιση από το στρες, τους χρόνιους πόνους, τον πονοκέφαλο, τον διαβήτη, το άσθμα, την κόπωση και βελτιώνει την ποιότητα του ύπνου.

Η λουτροθεραπεία περιλαμβάνει τη βύθιση όλου ή ενός μέρους του σώματός στο νερό για θεραπευτικούς σκοπούς. Αποτελεί και αυτή μια πανάρχαια φυσική θεραπευτική μέθοδος και βασίζεται στην πλήρως αποδεδειγμένη πια ιδέα ότι το νερό ωφελεί το σύνολο του οργανισμού με πρώτο το δέρμα μας και μπορεί να θεραπεύσει ένα ευρύ φάσμα παθήσεων, από άγχος, ακμή, χρόνιους πόνους, αρθριτικά και άλλα. Οι ιαματικές πηγές αποτελούν την πρώτη και πιο διαδεδομένη μορφή λουτροθεραπείας· ωστόσο, υπάρχουν οι εναλλακτικές του λασπόλουτρου ή της υδρομάλαξης, της θαλασσοθεραπείας και της ποσιθεραπείας. Το σίγουρο είναι ότι εκτός από τη χαλάρωση, αυτό που κυρίως κινητοποιείται είναι το αμυντικό σύστημα του ασθενή.

οι βασικές ανάγκες και η φροντίδα ενός σκύλου και μιας γάτας…

Όπως και οι άνθρωποι, χρειάζονται τροφή, νερό και στέγη για να επιβιώσουν

Ω

ς ιδιοκτήτης σκύλου ή γάτας, σίγουρα θέλετε να ξέρετε ποιες είναι οι των βασικές τους ανάγκες που θα τους εξασφαλίσουν υγεία και ευτυχία. Όπως οι άνθρωποι, τα σκυλιά και οι γάτες, χρειάζονται τροφή, νερό και στέγη για να επιβιώσουν. Επίσης, χρειάζονται φροντίδα και κάλυψη βασικών αναγκών. Για τον σκύλο καταρχήν: 1. Η σωστή διατροφή Μια υγιεινή, ισορροπημένη διατροφή είναι θεμελιώδης. Επιλέξτε διατροφή που ο σκύλος σας απολαμβάνει. Εάν επιλέξετε μια σπιτική διατροφή, ρωτήστε τον κτηνίατρό σας για τα σωστά συστατικά. Παρακολουθήστε πώς το σκυλί σας ανταποκρίνεται κατά τη διάρκεια των πρώτων εβδομάδων.

2. το σπίτι του Ο σκύλος σας θα πρέπει να έχει ένα χώρο αποκλειστικά δικό του, όπως ένα κλουβί ή το κρεβάτι του. Αυτό του διδάσκει σεβασμό για το δικό του χώρο και στη συνέχεια για τον δικό σας. Ποτέ μην αφήνετε το σκυλί σας έξω χωρίς στέγη, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια των ζεστών ή κρύων μηνών. Μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές συνέπειες για την υγεία του.

3. φυσική Κατάσταση Κρατήστε το σκύλο σας υγιή με τακτική άσκηση και την προληπτική κτηνιατρική φροντίδα. Καθιερώστε μια ρουτίνα άσκησης, ακόμα κι αν είναι απλά μια βόλτα γύρω από το τετράγωνο κάθε πρωί. Επισκεφτείτε τον κτηνίατρό σας τουλάχιστον μία ή δύο φορές το χρόνο. Χρειάζεται ακόμα βασική περιποίηση, όπως μπάνιο, περιποίηση νυχιών και κούρεμα.

4. εκπαίδευση Η πειθαρχία είναι υψίστης σημασίας για την ποιότητα ζωής του σκυλιού. Επιλέξτε ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης που του ταιριάζει. Ο δεσμός ιδιοκτήτη και σκύλου είναι ζωτικής σημασίας. Διαθέστε χρόνο για εσάς και το σκυλί σας.

52 ευΖΗΝ

Οδηγός φροντίδας για τη γάτα σας Αν αποκτήσατε πρόσφατα γάτα, ή ακόμα περισσότερο αν είναι η πρώτη φορά που ένα γατάκι θα μπει στη ζωή σας, σίγουρα θα έχετε απορίες και προβληματισμούς σχετικά με τη συμβίωση με ένα τέτοιο κατοικίδιο.

• τροφή Γάτας Το βασικό κομμάτι για κάθε ζωντανό οργανισμό, όπως και για τη γάτα, είναι η τροφή. Αν το γατάκι είναι μικρό σε ηλικία, μέχρι και 30-40 ημερών, η τροφή που ενδείκνυται είναι το γάλα. Σταδιακά, θα χρειαστεί να προσαρμόσετε στη διατροφή του την ξηρά τροφή. Αν παρόλα αυτά θέλετε να δώσετε στη

φτυαράκι για να καθαρίζετε την άμμο πιο εύκολα, αλλά και ειδικά καθαριστικά προϊόντα, πχ. σπρέι, κατάλληλα και ασφαλή για τις γάτες.

• Κρεβάτια - Στρώματα Ο ύπνος και η ξεκούραση είναι σημαντικό κομμάτι της καθημερινότητας ενός ζώου, γι’ αυτό φροντίστε να έχει η γάτα σας έναν χώρο για αυτό το σκοπό που να της αρέσει. Παρόλο που μπορεί να δείτε τη γάτα σας να είναι ξαπλωμένη στα πιο απίθανα μέρη, ένα απαλό και αναπαυτικό κρεβάτι σίγουρα θα την κάνει περισσότερο χαρούμενη.

• Παιχνίδια Ένα αντικείμενο που θα χρειαστεί να έχει η γάτα σας ανεξάρτητα από την ηλικία

γάτα σας κάτι το διαφορετικό δοκιμάστε να της δώσετε υγρή τροφή σε μορφή κονσέρβας.

• Μπολ Νερού φαγητού Βασικά και απαραίτητα αντικείμενα που θα χρειαστείτε είναι δύο μπολάκια, ένα για την τροφή και ένα για το νερό της γάτας σας. Μπολάκια πλαστικά, μεταλλικά ή μελαμίνης, μπολάκια με διαφορετικά σχέδια και χρώματα, απλά διαλέξτε αυτό που σας αρέσει και βολεύει τη γάτα σας.

• Λεκάνες - τουαλέτες Σε ότι έχει να κάνει με τις βιολογικές ανάγκες μιας γάτας, θα χρειαστείτε σίγουρα μια λεκάνη και άμμο. Εξίσου σημαντικό κομμάτι είναι η άμμος που θα διαλέξετε. Συνδυαστικά με την άμμο και τη λεκάνη μπορείτε να προμηθευτείτε κάποιο

είναι τα παιχνίδια, για την απασχόληση και τη διασκέδαση της.

• Περιποίηση Το δέρμα και το τρίχωμα ενός κατοικίδιου είναι βασικός παράγοντας για την υγεία του και είναι ένα στοιχείο που το καθιστά όμορφο και περιποιημένο. Παρόλο που επικρατεί η άποψη ότι οι γάτες δε χρειάζονται περιποίηση, αφού το αναλαμβάνουν μόνες τους, αποκτώντας μια γάτα φροντίστε να τη μάθετε από μικρή να δέχεται τον καλλωπισμό.

• Μεταφορά Η μεταφορά είναι ένα ακόμα κομμάτι που θα χρειαστεί να σκεφτείτε με την απόκτηση μιας γάτας. Αυτό μπορεί να γίνει με κάποιο κλουβί ή τσάντα μεταφοράς.

Η ςτειρωςΗ των Ζωων ςΥντροφιΑς κΑι τΑ οφελΗ τΗς

Αδαμόπουλος Κωνσταντίνος Ιατρείο μικρών ζώων Αναλήψεως 217-Κουμουνδούρου T:24210 40770

Η

στείρωση είναι από τις πλέον συνηθισμένες κτηνιατρικές πράξεις και αποτελεί επέμβαση ρουτίνας. Πραγματοποιείται κυρίως για λόγους υγείας, συμβάλει στη μακροζωία του ζώου μας, συμβάλει στην βελτιώση συμπεριφοράς του κατοικιδίου μας, ενώ μειώνει την αναπαραγωγή των ζώων βοηθώντας έτσι στην εξάλλειψη της αδέσποτης ζωής. Η στείρωση είναι μια επέμβαση που προβληματίζει πολλούς κηδεμόνες κατοικιδίων, αφού αποτελεί μια δύσκολη απόφαση, όμως καθοριστική για την ευζωία των κατοικιδίων μας. Ας δούμε λοιπόν όσα πρέπει να γνωρίζετε. Με τον όρο στείρωση στα αρσενικά εννοούμε την αφαίρεση των όρχεων (ορχεκτομή), ενώ στα θηλυκά ζώα, την αφαίρεση των ωοθηκών ( ωοθηκεκτομή) ή των ωοθηκών και της μήτρας (

ωοθηκυστερεκτομή). Στα αρσενικά σκυλιά η στείρωση γίνεται συνήθως στο πρώτο έτος της ζωής τους και αφού έχει ενηλικιωθεί και πλήρως αναπτυχθεί το ζώο. Μετά την στείρωση τα πιο ατίθασα και άγρια ζώα ηρεμούν και η επιθετικότητά τους μειώνεται σημαντικά,ενώ μείωση θα παρατηρήσουμε και στην άσχημη συνήθεια του μαρκαρίσματος της περιοχής και στην επιθυμία του ζώου να περιπλανηθεί με σκοπό την αναπαραγωγή. Προλαμβάνει τις κακοήθεις νεοπλασίες των όρχεων και του προστάτη αλλά και την καλοήθης υπερπλασία του προστάτη, ο οποίος λίγους μήνες μετά την επέμβαση συρρικνώνεται. Στα θηλυκά σκυλιά η στείρωση γίνεται μετά τον πρώτο οίστρο ενώ θα πρέπει να προγραματίζεται δύο μήνες μετά το τέλος της τελευταίας περιόδου. Ετσι μειώνεται η πιθανότητα εμφάνισης ακράτιας ούρων σε μεγαλύτερη ηλικία. Με την στείρωση σταματά η περίοδος των θηλυκών σκύλων και όλα τα συμπτωματα της (προσέλκυση αρσενικών, περιπλάνηση με σκοπό την αναπαραγωγή) που εμφανίζονται δύο φορές το χρόνο. Αποτρέπει ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες και παθολογικές καταστάσεις όπως η κυστική υπερπλασία του ενδομητρίου/πυομήτρα και οι νεοπλασίες στη μήτρα και στις ωοθήκες αφού αφαιρούνται κατά την επέμβαση. Τέλος, κάτι πολύ σημαντικό είναι οτι στειρώνοντας το ζώο μας μειώνονται πάρα πολύ οι πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου των μαστών που συναντάμε συχνά στα αστείρωτα θηλυκά σκυλιά. Στα αρσενικά γατια η στείρωση μπορεί

να γίνει μετά την ηλικία των έξι - επτά μηνών. Με την στείρωση σταματά η επιθυμία να αναζητούν θηλυκές γάτες, μπλέκουν λιγότερο συχνά σε καβγάδες και έτσι μειώνονται οι πιθανότητες τραυματισμού και μετάδοσης ιογενών λοιμόξεων. Με την επέμβαση σταματά η συνήθεια του μαρκαρίσματος της περιοχής με ούρα που έχουν έντονη μυρωδιά. Στα θηλυκά γατιά η στείρωση πρέπει να γίνετε μετά την ηλικία των έξι - επτά μηνών. Σταματά τους επαναλαμβανόμενους οίστρους, προλαμβάνει τις ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες, ενώ μειώνει τις πιθανότητες εμφάνισης νεοπλασιών και παθολογικών προβλημάτων του γεννητικού συστήματος. Η στείρωση των θηλυκών γατιών που ζούνε σε αυλές και κήπους κρίνεται αναγκαία ώστε να αποφευχθούν ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες που έχουν ως συνεπακόλουθο την αύξηση του πληθυσμού τους και την μετάδοση ιογενών λοιμόξεων. Μετά την στείρωση λόγο της αφαίρεσης των γονάδων των ζώων με συνέπεια την πτώση των οιστρογόνων και τεστοστερόνης, επέρχεται μείωση του μεταβολισμού ενώ παρατηρείται αύξηση του βάρους τους. Αυτό είναι κάτι που μπορούμε να περιορίσουμε με ποιοτική διατροφή (τροφή για στειρωμένα) και άσκηση. Η στείρωση είναι μια επέμβαση πρόληψης αφού προσφέρει στο κατοικίδιό σας την δυνατότητα να παραμείνει υγιές και χαρούμενο στο πλευρό σας για πολλά χρόνια ακομα. Μην διστάσετε να συμβουλευτείται τον κτηνίατρό σας για τυχόν απορίες.

ευΖΗΝ 53

ΑΥγO κΑι διΑτροφικH ΑξIΑ:

ΑνΑκΑλYψτε το!

Η κατανάλωση αβγών το πρωί βοηθά στη μείωση κατανάλωσης θερμίδων έως και κατά 18% ημερησίως

Κ

άθε χρόνο τη δεύτερη Παρασκευή του Οκτωβρίου γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Αυγού, από τη Διεθνή Επιτροπή Ωοπαραγωγών, με σκοπό να μας υπενθυμίσει την υψηλή διατροφική αξία του. Το αυγό αποτελεί τροφή, πλούσια σε υψηλής βιολογικής αξίας πρωτεΐνη, η οποία μάλιστα φαίνεται να προκαλεί μεγαλύτερο κορεσμό σε σχέση με άλλες πηγές πρωτεϊνών! Επιπλέον πρόκειται για μια φθηνή πηγή πρωτεΐνης, εύκολη στο μαγείρεμα, τη μάσηση και την πέψη κι έτσι μπορεί να φανεί χρήσιμη τόσο στη διατροφή των βρεφών όσων και των ηλικιωμένων. Ακόμη, περιέχει χολίνη, (συστατικό της γνωστής λεκιθίνης) η οποία εμποδίζει την απορρόφηση του χοληστερόλης στο έντερο. Το αυγό είναι εύπεπτο όταν ο κρόκος είναι ακόμη ρευστός (μελάτο), ενώ είναι δύσπεπτο όταν είναι ωμό η πολύ σφιχτό ή όταν είναι τηγανητό.

54 ευΖΗΝ









Η θΡΕΠΤΙκΗ ΑξΙΑ Του Αυγου

ΠΡωτεΐΝΗ Η βιολογική αξία των πρωτεϊνών των αυγών, είναι μεγαλύτερη από αυτήν του γάλατος, του κρέατος, των φασολιών και του σολομού και χρησιμοποιείται ως πρότυπο για την αξιολόγηση της ποιότητας των πρωτεϊνών άλλων τροφίμων. Το ασπράδι του αυγού αποτελείται κατά 45% από πρωτεΐνες ανώτερες όλων των άλλων φυσικών τροφών, καθόσον περιέχουν όλα τα απαραίτητα αμινοξέα για τον οργανισμό μας. Ένα αυγό μέσου βάρους καλύπτει το 12% των ημερήσιων αναγκών σε πρωτεΐνες ενός άνδρα και το 14% μιας γυναίκας. 





Το αυγό μαζί με το γάλα αποτελούν τις μόνες πλήρεις φυσικές τροφές, δηλαδή περιέχουν όλα τα απαραίτητα συστατικά για μια πλήρη και ισορροπημένη δίαιτα. Ένα αυγό μεγάλου μεγέθους περιέχει κατά μέσο όρο 70 θερμίδες, 6 γραμμάρια πρωτεΐνης και 5 γραμμάρια λίπους.

ΛΙΠΟΣ Από τα 5 γραμμάρια λίπους που περιέχει ένα αυγό μεγάλου μεγέθους, μόνο το 1,5 γραμμάριο είναι κορεσμένο λίπος. Η χοληστερόλη ανέρχεται σε 190 γραμμάρια. Το 56% των θερμίδων ενός αυγού προέρχεται από τις λιπαρές του ουσίες. Η περιεκτικότητα σε λίπος των αυγών είναι πολύ κοντά στις οδηγίες για το περιεχόμενο της διατροφής σε λίπη δηλαδή 1/3 κορεσμένα, 1/3 μονοακόρεστα και 1/3 πολυακόρεστα λίπη. 





ΑΝτΙΟΞεΙΔωτΙΚΑ Το αυγό περιέχει επίσης αντιοξειδωτικά όπως ακριβώς τα φρούτα και τα λαχανικά (π.χ. σελήνιο). Τα αντιοξειδωτικά προστατεύουν το σώμα από τις ανεπιθύμητες βλάβες που προκαλούνται κατά τη διαδικασία μεταβολισμού του οξυγόνου και είναι σημαντικά στην προστασία έναντι των καρδιακών παθήσεων και του καρκίνου. Τα ισχυρά καροτενοειδή (λουτεΐνη και ζεαξανθίνη) που βρίσκονται στη λέκιθο του αβγού παρέχουν προστασία στη φωτοευαίσθητη ρητίνη. Έρευνες έδειξαν ότι περιέχοντας αυτά τα καροτενοειδή στη διατροφή μας είναι δυνατόν να αποφευχθεί η μείωση της όρασης λόγω γήρατος. 



 





ΠοΙΑ θΕσΗ ΕχΕΙ Το Αυγο σΤΗ ΔΙΑΙΤΑ;

Το σώμα μας μπορεί να συνθέσει και από μόνο του τη χολίνη, αλλά η ποσότητα αυτή δεν επαρκεί και πρέπει να τη συμπληρώνουμε από τροφές. Το ξεκίνημα της ημέρας με ένα αβγό, μπορεί ενδεχομένως να προκαλεί κορεσμό και να βοηθά περισσότερο στο αδυνάτισμα, σε σύγκριση με άλλα τρόφιμα, όπως υποδεικνύουν έρευνες.



ΜετΑΛΛΑ & βΙτΑΜΙΝεΣ Τα αυγά είναι πλούσια σε μέταλλα και βιταμίνες όπως: ασβέστιο, φώσφορο, σίδηρο, νάτριο, κάλιο, βιταμίνη Α, νιασίνη, βιοτίνη, βιταμίνη Β12, ριβοφλαβίνη (βιταμίνη Β2), παντοθενικό οξύ (βιταμίνη Β5), φολικό οξύ (βιταμίνη Β9) κ.α. 





ΧΟΛΙΝΗ Η χολίνη βρίσκεται κυρίως στα αυγά. Έρευνες έδειξαν ότι αν υπάρχει έλλειψη χολίνης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, δεν έχουμε κανονική ανάπτυξη του εγκεφάλου του εμβρύου, με συνέπεια τα βρέφη να γεννιούνται είτε με ατελή μνήμη είτε με μειωμένη ικανότητα μνήμης, χαρακτηριστικό που θα τα συνοδεύει για ολόκληρη τη ζωή τους. Η χορήγηση αυξημένων επιπέδων χολίνης στο έμβρυο έχει αποδειχθεί ότι οδηγεί σε ικανότητα μνήμης άνω του μέσου όρου. 



τΙ ΛεΝε ΟΙ τεΛευτΑΙεΣ ΣυΣτΑΣεΙΣ; Ευτυχώς για τους λάτρεις του αυγού, το διατροφικό αυτό δόγμα «όχι πάνω από 3 κρόκους τη βδομάδα» άρχισε να εγκαταλείπεται όταν νέες μελέτες έδειξαν πως η χοληστερόλη των τροφών δεν επηρεάζει τόσο τη χοληστερόλη του αίματος ή τουλάχιστον όσο νομίζαμε παλιότερα, αλλά κατά περίπου 10%. Το υπόλοιπο οφείλεται σε ενδογενή σχηματισμό της αφού πρόκειται για μια χρήσιμη ουσία για τον οργανισμό (παραγωγή ορμονών, πέψη κ.ά.). 



ευΖΗΝ 55







σΕ ΠοΙΕσ ΜοΡΦΕσ βΡΙσκουΜΕ Το Αυγο σΤο ΕΜΠοΡΙο; Στο εμπόριο θα βρούμε φρέσκα αυγά σε 4 κατηγορίες βάρους: 1) S: Μικρά αυγά εώς 53 γρ, 2) M: Μεσαία αυγά 5363 γρ, 3) L: Μεγάλα αυγά 63-73 γρ, 4) XL: Πολύ μεγάλα αυγά άνω των 73 γρ. Εκτός όμως από αυτά, η βιομηχανία προσφέρει τα αυγά για ποικίλες χρήσεις και στις κάτωθι μορφές: Κατεψυγμένα ολόκληρα αυγά, κατεψυγμένο ασπράδι, κατεψυγμένος κρόκος, ολόκληρα αφυδατωμένα (σε σκόνη) αυγά, αφυδατωμένο ασπράδι, αφυδατωμένος κρόκος, παστεριωμένα αβγά, παστεριωμένος κρόκος.







κΡΙΤΗΡΙΑ ΑγοΡΑσ & συΝΤΗΡΗσΗσ ΤΩΝ ΑυγΩΝ Προτιμούνται τα συσκευασμένα αυγά, που φέρουν στη συσκευασία τους την ημερομηνία ωοτοκίας. Θεωρείται ότι διατηρούν τη φρεσκάδα τους μέχρι και 27 ημέρες. Φυσικά αυτό δεν ισχύει σε κλίματα σαν της χώρας μας, έτσι είναι σκόπιμο να αγοράζονται συσκευασμένα αυγά πρόσφατης ωοτοκίας. Τα αυγά, αφού αγορασθούν, τοποθετούνται στο ψυγείο. Τα αυγά που αγοράζετε να είναι όσο το δυνατόν νωπά και καθαρά και να βράζονται επαρκώς, όταν προορίζονται για παιδιά, ηλικιωμένους, εγκύους και άτομα που βρίσκονται σε ανάρρωση για να αποφθεχτεί η τυχόν σαλμονέλωση. 

ΣυΝτΗΡΗΣΗ βΡΑΣΜεΝΟυ ΑυΓΟυ Αποφύγετε να αφήσετε τα βρασμένα αυγά εκτός ψυγείου περισσότερο από 2 ώρες. Αποθηκεύστε τα στο ψυγείο (4οC), ώστε να εμποδιστεί η βακτηριακή ανάπτυξη. Προτιμήστε τη χρήση χαρτονιού και βάλτε τα σε ένα εσωτερικό ράφι του ψυγείου, όπου η ψύξη είναι μεγαλύτερη, και όχι στην πόρτα του ψυγείου.











ΠοΙο χΡΩΜΑ Του κΡοκου ΕΙΝΑΙ κΑλυΤΕΡο; Μπορεί να έχουμε συνηθίσει ο κρόκος στο αυγό μας να είναι κίτρινος, αν ψωνίζουμε αυγά από το σουπερμάρκετ, όμως ένας πιο πορτοκαλί κρόκος δε σημαίνει ότι δεν είναι καλός! Ο χρωματισμός του κρόκου δεν έχει σχέση με τη θρεπτική αξία του αυγού και οφείλεται στο είδος διατροφής της κότας. Συγκεκριμένα, οι κότες που τρέφονται κατά βάση με καλαμπόκι παράγουν αυγά με κίτρινο χρώμα. Ως γνωστόν βέβαια, οι κότες είναι παμφάγες οπότε οι ελευθέρας βοσκής κότες καταναλώνουν και ζωικές τροφές (σκουληκάκια από το χωράφι!) αλλά και πιο πολλές φυτικές, με αποτέλεσμα να ενσωματώνουν στον κρόκο τους περισσότερα καροτενοειδή. Έτσι ο κρόκος τους είναι πιο πορτοκαλί και κατά κανόνα με εντονότερη γεύση.

Με στοιχεία απ΄ το άρθρο των: Κατερίνας Λυμπεροπούλου, Κων/νας Αποστολοπούλου, Χριστίνας Φοντόρ και Κατερίνας Παγκράτη, απ΄το medΝutrition

56 ευΖΗΝ

μΠορεI Η κΑλH μaςΗςΗ νΑ εμΠοδIςει τΗν ΠΑχΥςΑρκIa; Καραγιάννης Νικόλαος BSc, SRD, MPhil Κλινικός ΔιαιτολόγοςΔιατροφολόγος - Ερευνητής Tηλ.: 24210 31737 dieteticsvolos@gmail.com www.dietetics.com.gr

Γ

νωρίζουμε όλοι μας ότι η καλή μάσηση του φαγητού μας έχει θετικές επιδράσεις και ένα αιώνα πριν θεωρείτο μια δημοφιλής πρακτική για την παρεμπόδιση της αύξησης βάρους και της παχυσαρκίας. Βέβαια αν και ως άποψη ήταν δημοφιλής πολύ λίγες έρευνες έγιναν γύρω από το θέμα της μάσησης και πως ακριβώς μπορεί να συμβάλει στην διατήρηση της χαμηλής σωματικής μάζας. Η μάσηση του φαγητού σχετίζεται με αυτό που ονομάζουμε Τροφογενής Θερμογένεση και ουσιαστικά περιγράφουμε την αύξηση που παρατηρείται στον μεταβολισμό (καύσεις του σώματος) και την κινητικότητα του γαστρεντερικού συστήματος μετά την

κατανάλωση του φαγητού. Επιστήμονες από το πανεπιστήμιο Waseda της Ιαπωνίας θέλησαν να μελετήσουν για πρώτη φορά ενδελεχώς την επίδραση της μάσησης στα επίπεδα της Τροφογενούς Θερμογένεσης. Για να μπορέσουν οι επιστήμονες να αποφύγουν την επίδραση που έχει ο όγκος του φαγητού στο στομάχι κατά την πέψη στο συγκεκριμένο πείραμα χρησιμοποίησαν φαγητό σε υγρή μορφή. Οι συμμετέχοντες στην έρευνα ακολούθησαν 3 διαφορετικά επιστημονικά πρωτόκολλα σε 3 διαφορετικές μέρες. Στο πρώτο η κατανάλωση του υγρού φαγητού γίνονταν με την άμεση κατάποση 20 ml αυτού κάθε 30 δευτερόλεπτα, στο δεύτερο επανέλαβαν την ίδια διαδικασία αλλά κρατούσαν τα 20 ml του υγρού φαγητού στο στόμα, χωρίς να μασάνε, για 30 δευτερόλεπτα, έτσι ώστε να εκτιμήσουν καλύτερα την γεύση του, και στο τρίτο πρωτόκολλο οι συμμετέχοντες τα 20 ml υγρού φαγητού τα μασούσαν για 30 δευτερόλεπτα (μία μάσηση το δευτερόλεπτο) πριν την κατάποση. Τόσο πριν όσο και μετά την εκτέλεση του πειράματος οι επιστήμονες συνέλεξαν πληροφορίες σε ότι αφορά τα επίπεδα πείνας και πληρότητας, την παραγωγή

διοξειδίου του άνθρακα και την κατανάλωση οξυγόνου, την Τροφογενή Θερμογένεση και την σπλαχνική κυκλοφορία του αίματος. Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν πως δεν υπήρχε διαφορά στα επίπεδα πείνας και πληρότητας ανάμεσα στα διαφορετικά ερευνητικά πρωτόκολλά. Η Τροφογενής Θερμογένεση, η κατανάλωση οξυγόνου, η παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα και η σπλαχνική κυκλοφορία του αίματος αυξήθηκαν περισσότερο στο δεύτερο και τρίτο επιστημονικό πρωτόκολλο. Οι επιστήμονες κατέληξαν ότι η καλή μάσηση αυξάνει τα επίπεδα καύσεων στο σώμα και όντως μπορεί να παρεμποδίσει την παχυσαρκία. Μπορεί οι διαφορές στην αύξηση της Τροφογενούς Θερμογένεσης, με την καλή μάσηση, να είναι μικρές, αλλά τα πολλαπλά γεύματα μέσα στην ήμερα, 365 ημέρες τον χρόνο, μας παρέχουν μια ικανοποιητική αύξηση στα επίπεδα του μεταβολισμού και μπορούν να συμβάλουν ενεργά στην παρεμπόδιση της παχυσαρκίας. Κοινώς, η αργή μάσηση και κατάποση του φαγητού μας, είναι μια πολύ καλή πρακτική και συνήθεια που πρέπει να υιοθετήσουμε για να διατηρήσουμε χαμηλή σωματική μάζα.

ευΖΗΝ 57

ΥΠaρχοΥν ςΥμΒοΥλEς

γιΑ κΑλYτερο YΠνο; Βεβαίως! Μάθετε τι πρέπει και τι δεν πρέπει να κάνετε…

Η

εφηβεία, μεταξύ άλλων, φέρνει αλλαγές και στον ύπνο. Έτσι, συχνά οι έφηβοι έχουν την τάση να κοιμούνται πιο αργά. Σύμφωνα με έρευνες οι έφηβοι δηλώνουν κατά μέσο όρο, ότι χρειάζονται οκτώ έως εννέα ώρες ύπνου για να ξεκουραστούν. Όμως, όσοι περνάνε πάνω από δύο ώρες στο internet, έχουν τριπλάσιες πιθανότητες να κοιμούνται λιγότερες από πέντε ώρες. Υπάρχουν πολλοί και καλοί λόγοι για να ασχοληθείς με το tablet ή το κινητό σου τηλέφωνο το βράδυ: να παίξεις παιχνίδια για να χαλαρώσεις, να συνομιλήσεις με φίλους μέσω των social media ή να δεις video και να ακούσεις μουσική ήρεμα και ήσυχα. Ωστόσο, όλο και περισσότερες επιστημονικές μελέτες καταδεικνύουν ότι η παρατήρηση της οθόνης (tablet, H/Y, κινητού) και η φωτεινότητα που αυτή εκπέμπει προτού πέσει κάποιος στο κρεβάτι μπορούν να προκαλέσουν έντονα προβλήματα στον ύπνο και να διαταράξουν το βιολογικό ρολόι. Με άλλα λόγια, όσο αυξάνει ο χρόνος μπροστά από κάποια οθόνη, ιδίως λίγο πριν πέσεις στο κρεβάτι για να κοιμηθείς, τόσο λιγοστεύει, χειροτερεύει η ποιότητα του ύπνου σου και είναι πιθανό να προκληθεί αϋπνία. Σύμφωνα με την κα βασιλική Δημητρακοπούλου, Ψυχολόγο, επιστημονική Συνεργάτη της ελληνικής εταιρείας εφηβικής Ιατρικής, «η φωτει-

58 ευΖΗΝ

νότητα που εκπέμπουν οι οθόνες των tablets, υπολογιστών και των κινητών τηλεφώνων συχνά διαταράσσει την παραγωγή μελατονίνης, μίας φυσικής ορμόνης του οργανισμού που ρυθμίζει τον ύπνο τόσο των παιδιών όσο και των ενηλίκων, καθώς ο εγκέφαλος λαμβάνει μια σειρά από λανθασμένα μηνύματα ότι… δεν έχει νυχτώσει! Το γαλάζιο φως των οθονών διαμηνύει ούτε λίγο ούτε πολύ στον οργανισμό σου ότι «είναι ημέρα και πρέπει να είσαι σε εγρήγορση». Έτσι όσο περισσότερο εκτίθεσαι στο φως της οθόνης τόσο σε μεγαλύτερη «εγρήγορση» βρίσκεσαι τεχνητά, με συνέπεια να διαταράσσεται ο ύπνος σου. Η διαταραχή όμως, του ρυθμού του ύπνου (μέσω της μείωσης της μελατονίνης) μπορεί να σε κρατήσει ξύπνια μέχρι αργά, κάτι το οποίο δεν είναι ούτε υγιές, αλλά ούτε και αποδοτικό. Επιπλέον, χρησιμοποιώντας αυτές τις συσκευές εκτίθεσαι και στην μη ιονίζουσα ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία (ειδικά όταν χρησιμοποιείς wifi), η οποία και πάλι ενέχει κινδύνους για την υγεία σου όταν κάνεις πολλές ώρες χρήση. Είναι σημαντικό να γνωρίζεις ότι ο λίγος και κακός ύπνος συνοδεύεται από ατονία και κόπωση την επόμενη ημέρα. Επίσης, η έλλειψη ύπνου μπορεί να εκδηλώνεται σαν διάσπαση προσοχής, υπερκινητικότητα, ευερεθιστότητα ή οξυθυμία, ενώ έχει αρνητικές επιπτώσεις στη μνήμη και στη μάθηση. Τέλος, η αϋπνία αυξάνει τον κίνδυνο για διάφορες παθήσεις, όπως καρδιοπάθεια και διαβήτη, εγκεφαλικά νοσήματα, πα-

χυσαρκία, ακόμη και για λιγότερα χρόνια ζωής. Γι’ αυτό οι ειδικοί συνιστούν: • εφόσον δεν μπορείς να αποφύγεις την χρήση κινητών, υπολογιστών και tablets όλη την ώρα, θα μπορούσες να περιορίσεις την χρήση τους κατά τις νυχτερινές ώρες.

• επίσης, φρόντισε οι συσκευές σου να είναι απενεργοποιημένες κατά τη διάρκεια της νύχτας ή σε όσο γίνεται μεγαλύτερη απόσταση από το κρεβάτι σου.

• Να θυμάσαι να απενεργοποιείς και το wifi πριν να ξαπλώσεις για ύπνο.

• Σε κάθε περίπτωση να κάνεις μικρά διαλείμματα όταν χρησιμοποιείς τις διάφορες οθόνες και να ελέγχεις τα μάτια σου τακτικά.

• Προσπάθησε να τηρείς συγκεκριμένη σταθερή ρουτίνα ύπνου την ίδια ώρα καθημερινά. Η ρουτίνα είναι καλό να ξεκινάει 20-45 λεπτά πριν από την επιθυμητή ώρα κατάκλισης και να περιλαμβάνει για παράδειγμα ένα ζεστό ντους, το να πιείς λίγο γάλα, το πλύσιμο των δοντιών κτλ.

• Δοκίμασε να μην σκέφτεσαι πράγματα που σε αναστατώνουν όταν είσαι στο κρεβάτι, αλλά τα ευχάριστα μικρά πράγματα που συνέβησαν στην διάρκεια της ημέρας. Να θυμάσαι ότι ακόμα και μια ώρα έκθεσης σε φως τη νύχτα -είτε από smartphone, είτε από Η/Υ είτε από tabletμπορεί να βλάψει την απελευθέρωση της ορμόνης του ύπνου.